S O K A K K U Ş UU Ç U R T M A N I N G Ö Z L E R İ

© 2003, Tudem Eğitim Hizmetleri San. Tic. AŞ1476/1 Sok. No:10/51 Alsancak-Konak/İZMİR

Y A Z A R : Ferda İzbudak AkıncıR E S İ M L E Y E N : Bülent GültekE D İ T Ö R : Burhan DüzçayK A P A K T A S A R I M I : Burak Tuna

B A S K I V E C İ L T : Ertem Basım Yayın Dağıtım San. Tic. Ltd. Şti. Eskişehir Yolu 40. km Başkent OSB 22. Cadde No:6 Malıköy/Ankara Tel: 0 312 284 18 14

B i r i n c i B a s k ı : Ağustos 2003

O n B i r i n c i B a s k ı : Ocak 2020 (2000 adet)

(İlk on baskı toplam 27.000 adet)

ISBN: 9 7 8 - 6 0 5 - 2 8 5 - 3 0 6 - 1

Yayınevi sertifika no: 4 5 0 4 1

Matbaa sertifika no: 1 6 0 3 1

Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, telif hakkı sahibinin önceden yazılı izni olmaksızın tekrar üretilemez, bir erişim sisteminde tutulamaz, herhangi bir biçimde elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt ya da diğer yollarla iletilemez.

w w w . t u d e m . c o m

Ferda Ýzbudak AkýncýÝzmir’in Dikili ilçesinde doðdu. Ege Üniversitesi ve Anadolu Üniversitesi’nde yükseköðrenim gördü.

Uzun yýllar þiir yazdý. 1990 yýlýndan bu yana öykü, masal ve roman yazýyor. Öyküleri, yazarlarla söyleþileri ve kitap eleþtirileri Adam Öykü, Damar, Pencere, Agora, Varlýk gibi çeşitli dergilerde yayýmlandý.

Yazar, Türkiye Yazarlar Sendikası, Edebiyatçılar Derneği ve PEN üyesidir.

Orhan Kemal, Samim Kocagöz, Ömer Seyfettin, Halkevleri Edebiyat, SES, Necati Cumalý öykü ödüllerinin yaný sýra 2003 Tudem Edebiyat Ödülleri’nde Kuþ Kulesi adlý öyküsüyle ikincilik almýþtýr.

Tudem Yayýnlarından çýkan kitaplarý:

Su Masallarý (masal)Çuvaldiken Kasabasý (masal)Rüzgâr Masalları (masal) Sokak Kuþu/Uçurtmanın Gözleri (öykü)Kuþ Kulesi (öykü)Iþýklý Ayakkabýlar (öykü)Kuğu Gecesi (öykü)Mutluluk Sokağı (roman)Bisiklet Yarışçıları (roman)Üç Yapraklı Yonca (roman)

Delidolu Yayınlarından çýkan kitaplarý:

Bergamalı Simo (roman)Yazma Dersleri (kurmaca dışı)

5

Hanidir sokaklardaydý. Saçak altlarýnda, pencere pervazlarýnda, aðaçlarýn, yapraklarý dökülmeye baþ-lamýþ dallarýnda... Yaz nasýl da çabuk geçmiþti.

Gökyüzü alabildiðine maviydi. Beyaz, pamuk gibi bulut kümeleri altýnda kanat çýrpýyor, özgürlüðün tadýný çýkarýyordu. Adýný bile unutmuþtu çoktan. O, bir sokak kuþuydu.

Sokak Kuşu

6

Kýrmýzý çatýlarýn, kararmýþ yüksek bacalarýn üstün-den geçiyordu. Nereye gittiðini bilmiyordu. Kafesinden çýkýp gökyüzünün maviliðine dalalý çok zaman olmuþ-tu. Binalar yine yüksekti, sokaklar yine kalabalýk.

Caddelerden gürültüler çýkaran araçlar akýyordu. Parklarýn dýþýnda aðaçlar pek azdý. Ama yine de baþka bir þehir olmalýydý burasý. Bunca zaman hep ayný yerlerde dönüp durmuþ olamazdý. Ne çok þey akýp gitmiþti, kanatlarýnýn altýndan.

Ýçinde kendisi için gerekli her þeyin bulundurul-duðu minik kafesinden kaçtýðýnda, aðaçlar tomur-cuða durmuþtu. Önce evin pencerelerini açmýþlardý.

Ýçeri dolan hava mis gibi kokuyordu. Ne olduðunu þaþýrmýþtý küçük kuþ. O tünekten bu tüneðe atlýyor, kanat çýrpýyor, ötüyordu. Kendisine öðretilen sözcük-leri hiç nazlanmadan, yorulmadan yineliyordu.

Sonra dantellerle süslü kafesini bal-kona çýkarmýþlardý. Bütün kýþý içinde geçirdiði odaya hiç benzemiyordu bal-kon. Kafesi astýklarý yerden bütün

sokak görünüyordu.Evin önündeki bahçede kocaman bir

ýhlamur aðacý vardý. O güne deðin hiç görme-diði küçük kuþlar gelmeye baþlamýþtý balkona.

Gagasýný yemliðe vurdukça sýçrayýp balkona daðýlan yemleri, minik gagalarýyla topluyorlardý. Kanatlarý kestane renkli, karýnlarý griydi. Ötücü kuþlardý bunlar.

Hep kafeste yaþayan kuþ, onlarýn serçe olduðunu bil-miyordu elbette. Yere düþen yemler bitince, serçeler toplu olarak kanat çýrpýp ýhlamu-ra uçuyordu. Cývýl cývýldýlar. Oyunlar oynayarak oradan oraya sýçrýyor, sonra uçup gidiyorlardý. Onlara bakýp hayret-ler içinde kalýyordu, kafesteki minik kuþ.

7

8

Bir de iri iri kuþlar vardý balkona gelen. Kafesine yem koyan küçük çocuðun ufaladýðý ekmek kýrýntý-larýný yiyorlardý. Guguk kuþlarýydý bunlar. Hiç acelele-ri yok gibiydi. Öteki küçük kuþlar gibi seslerden ürk-tükleri filan da yoktu. Çocuktan ve annesinden kaç-mýyor, balkon kapýsý açýlýp kapandýkça rahatsýz olmu-yorlardý. Ekmek kýrýntýlarýný yedikten sonra karþý evlerin saçaklarýna, bacalarýna doðru uçuyorlardý.

Sonra baþka kuþlar da gelir oldu balkona. Karþý balkonlardaki saksýlarda renkli çiçekler açtý. Kokularý bütün sokaðý sardý. Gerdaný kýrmýzý, yeþil parlak tüy-lerle kaplý kuþlar, uçup konmaya baþladý kafesin çev-resine. Bir çekirge ve en sonunda sarý bir kelebek...

Bardaðý taþýran damla, iþte o kelebek oldu. Narin, ipeksi kanatlý ve küçük... O bile, istediði yere uçabili-yordu. Küçük kuþ kanatlarýnýn tutulduðunu duyum-sayýp onlarý iyice açtý. Baþýný sýrtýna gömüp uykuya daldý.

9

Uykusunda, renkli çiçeklerle dolu bahçelerde gezindi. Kendisi gibi yeþil ve mavi renkli kuþlarla dolu bir ormana girdi. Cývýltýlarla doluydu orman. Kafesin sarsýntýsýyla uyandýðýnda, kapýnýn açýk olduðunu gördü. Yemini tazeliyordu çocuðun annesi. Küçük çocuðun boyu, kafesin yeni yerine yetiþmiyordu. Kadýn, yemliði kafesin dýþýna çýkarmýþtý ki içeriden bir çýðlýk geldi. Ne olduysa olmuþ, kadýn kafesin kapaðýný açýk býrakýp içeri koþmuþtu. Küçük kuþ da kafesten dýþarý süzülüvermiþti.

Gökyüzünde yolculuðu böyle baþlamýþtý küçük kuþun. Mevsim için, ilkbahar diyorlardý. Güneþ, altýn sarýsýydý. Aðaçlar pembe, beyaz çiçeklerle donanmýþtý.

10

Bahçeler, parklar, su kýyýlarý yemyeþil otlarla kap-lanmýþtý. Artýk yemi ve suyu kendisini hazýr beklemi-yordu. Onlarý kendi baþýna bulmasý zordu. Bazen evle-rin açýk pencerelerinden içeri dalýyordu. Böyle iki kez yakalanmýþ; ama sonra yeniden kaçmýþtý.

Eski evindeki o çocuðu, kendisini yorulmadan izle-yen iki iri kara gözü, özlediði oluyordu elbette. Sýrtýnda, gagasýnda gezinen azýcýk kirli; ama hep sýcacýk eli ise, yemlerden daha çok özlediði de bir gerçekti. Gel gele-lim kanatlarýna rüzgârý takýp þehirlerin üstünde uçmak da bambaþka bir güzellikti.

Böyle gönlünce, ipsiz bir uçurtma gibi uçalý ne kadar zaman olmuþtu?..

Ne var ki birkaç gündür havalarda bir deðiþiklik baþlamýþtý. Güneþ bütün yaz parladýðý gibi parlamý-yordu. Azýcýk solmuþtu sanki. Çiçekler kurumaya, yeþil yapraklar hafifçe sararmaya baþlamýþtý.

Akþam çabuk oluyordu. Serin bir rüzgâr esmeye baþlýyordu, güneþ batýnca. Üþür gibi oluyordu küçük kuþ. Bir kuytu bulup sokuluyordu oraya. Sabah olunca da havanýn eskisi gibi ýsýnmadýðýný görüp þaþýrýyordu. Kuþ cývýltýlarý da azalmýþtý sanki. Serçeler için pencere kýyýlarýna býrakýlmýþ yemleri, ekmek kýrýntýlarýný rüz-gâr, alýp götürmeye baþlamýþtý. Günler giderek kýsalý-yor, hava her gün biraz daha soðuyordu. Yaprak- lar, aðaç dallarýndan birer birer kopup düþüyordu.

11

Yerler de yeþil otlar yerine, sararmýþ yapraklarla kap-lanmaya baþlamýþtý.

Bir gün bir kadýn, tünediði aðaç dalýnýn altýndan geçerlerken, elinden tuttuðu çocuða, “Artýk daha kalýn giydirmeliyim seni. Üþüyeceksin. Sonbahar geldi.” dedi.

Sonbahar mý? Ne demek oluyordu þimdi bu?Daha bunun ne demek olduðunu anlayamadan

geldi kýþ. Yaðmurlar baþladý. Yem bulmak giderek zorlaþýyordu. O küçücük bir muhabbet kuþuydu. Öyle kafesinden kaçtýðý için piþmanlýk duyacak deðildi elbette; ama yine de alýþtýðý bir sýcaklýðý arar gibiydi. Yiyeceðini hazýr bulmaya alýþtýrýlmýþtý. Bu yüzden sýk sýk aç kalma tehlikesiyle karþýlaþýyordu. Ama neden? Kanatlarý vardý onun. Ýstediði yere uçup, istediði dala konabilirdi. Öyleyse niye yiyeceðini kendi bulmakta bu kadar beceriksizdi? Bu iþte bir terslik vardý.

12

Havanýn buz kestiði bir gün, bir tutam yem ve sýcak bir yuva ararken bir cam kýyýsýna kondu. Gagasýnýn ucu kýrýlmýþ, ýslak, aç ve yorgundu.

Onu, parmaklarý tombulca, beyaz bir el uzanýp aldý pencerenin önünden. Yüzüne iyice yaklaþtýrýp ucu kýrýk gagasýna bir öpücük kondurdu.

– Hoþ geldin, dedi, senin adýn ne?Anýmsayamadý küçük kuþ. Kýz da galiba, kuþlarýn

belleðinin hiç de güçlü olmadýðýný bilmiyordu.– Nereden geliyorsun böyle? Kafesinden mi kaçtýn,

hýý? Çok üþümüþsün. Adýný da bilmiyorsun. Sana, Sokak Kuþu diyeyim mi? Benim adým Esra. Ama sen bana, ‘Caný Sýkýlan Kýz’ diyebilirsin. Bütün gün, bu evde öyle çok caným sýkýlýyor ki...

Kuþ, küçük kýzýn avucunda titriyordu.

– Benim annem çalýþýyor. Eskiden kreþe gidiyordum. Sonra bu eve taþýndýk. Buraya yakýn kreþ yok. Seneye okula gideceðim. Bana þimdi Ayþe Teyze baký-yor. O yaþlý bir kadýn. Caný oyun oyna-mak da istemiyor, konuþmak da. Bana kahvaltý ve yemek hazýrlýyor. Annem ona, “Ýþ yapma.” diyor. Ama o, ya ortalýðý topluyor ya da uyukluyor. “Annene yazýk deðil mi? Çok yoruluyor.” diyor.

Benimle kimse konuþmuyor küçük kuþ. Bu yüzden caným çok sýkýlýyor. Annem eve gelince de deðiþen fazla bir þey olmuyor. Onun hep çok iþi var. Ayaklarýnýn dibinde dolaþýp duruyorum. O iþ yaparken azýcýk konuþuyoruz. Babam da hep yorgun olduðunu söylü-yor. Erkenden de yatýrýlýyorum zaten. Oyuncaklarým var; ama tek baþýma oynamak istemiyor caným. Ne olacak benim hâlim sence, hýý? Bana bir þey söyleyebi-lir misin Sokak Kuþu?

– Cik!– Hepsi bu kadarcýk mý? Doðrusu sen de pek

konuþkan sayýlmazmýþsýn. Yoksa Ayþe Teyze gibi sen de hep uyuklayacak mýsýn?

Sevgiyi yeniden bulmuþtu küçük kuþ. Isýnmýþtý. Yeniden bir ev sýcaklýðýna kavuþmuþ, boynunu içeri çekip uykuya dalmýþtý.

13

14

Ayþe Teyze mutfakta yemek ýsýtýyordu. Esra onu tamamen unutmuþtu. Odaya girince sevinçle ona doðru koþtu. Avucunda hiç kýmýldamadan duran kuþu gösterdi:

– Ayþe Teyze, bak, cama kim geldi? Bir kuþ. Demin bana, ‘cik’ dedi. Çok güzel deðil mi?

– Ay! Sen pencereyi mi açtýn? Sakýn bir daha yapma.

– Ama kuþ bana geldi Ayþe Teyze. Ona Sokak Kuþu diyeceðim. Sen de öyle der misin?

– Sokak Kuþu mu? Ýyi bulmuþsun adýný. Kafesinden kaçan kuþa bundan güzel isim olmazdý doðrusu. Aman, bu ne küçük þeymiþ böyle! Dur ona bir yer yapalým. Böyle elinde olmaz.

Bir kutu buldu hemen yaþlý kadýn. Ýçine bir bez serdi. Kuþu içine koydular. Önüne ekmek ufaladýlar. Esra beyaz, tombul elleriyle kýrýntýlarý kuþun gagasýna doðru itti. Bir iki gaga vurup baþýný sýrtýna gömdü ve hemen uyudu Sokak Kuþu.

– Benim bir kuþum vardý. Kafesinin iki kapýsý vardý. Birini iple baðlýyordum. Bir gün gagasýyla ipi koparýp açmýþ kapýyý. Uçup gitmiþ. Yarýn onun kafesini getireyim buraya.