Obodne pumpe tipa SOM, SOK

Opis i podela obodnih pumpi

Obodne pumpe možemo podeliti u dve osnovne grupe: a) SOM pumpe - obodne monoblok b) SOK pumpe – obodne konzolne

SOM pumpe se rade u dve varijante: a) varijanta sa standardnim motorom b) varijanta sa elektromotorom koji ima produženo vratilo

Ove pumpe svrstavamo u grupu pumpi sa manjim protokom. Njima je popunjena praznina u tipskom polju između klipnih i radijalnih centrifugalnih pumpi, uz relativno dobar stepen iskorišćenja. Ove pumpe sa samo jednim radnim kolom ostvaruju napor do 180m. Za isti napor bi bila potrebna centrifugalna pumpa sa 9 stepeni. Iz tog razloga su obodne pumpe u svom tipskom polju nezamenjive. Imaju jeftinu i jednostavnu konstrukciju, a jednostavne su i za održavanje i rukovanje. Zbog svojih malih dimenzija pogodne su u pogonima gde za ugradnju imamo na raspolaganju malo prostora.

Primena

Pumpe tipa SOM imaju veliku primenu u raznim oblastima. Upotrebljavaju se za snabdevanje pitkom i tehničkom vodom u domaćinstvima, stambenim zgradama, na brodovima, u školama, u ugostiteljstvu, zanatstvu, industriji, na poljoprivrednim imanjima i sl. Ove pumpe mogu se napajati elektromotorom, kao posebne celine ili u sklopu sa hidroforom. Posebno su značajne kao napojne pumpe za male kotlove, gde su često pogodnije nego pumpe istih karakteristika sa više stepeni.

Pumpe tipa SOK primenjuju se u slučajevima gde po protoku pumpe tipa SOM ne mogu zadovoljiti. Najčešća primena im je za opštu službu na brodovima. Najveća im je prednost što su samousisne, pa mogu startovati u bilo kom trenutku bez nalivanja vode što ih čini često nezamenjivim. Kao i SOM pumpe jednostavne su za održavanje i rukovanje, a za ugradnju im nije potrebno puno prostora. Voda koju transportuju obodne pumpe ne sme u sebi sadržati mehaničke nečistoće, a maksimalna temperatura vode može biti 105°C. Na usisu je dozvoljen pritisak do 0,2 Mpa.

Usisni cevovod u slučajevima opšte namene mora imati usisnu korpu i nepovratni ventil. Kod puštanja u rad pumpe tipa SOM, pumpu i usisni cevovod treba napuniti vodom ako pumpa nema dotok. Osim za vodu obodne pumpe se mogu koristiti za transport lož ulja, nafte, benzina, vina i ulja manje viskoznosti.

Područje snabdevanja

Pumpe tipa SOM kod 2900 min-1 pokrivaju područje od 35 do 100 l/min protoka uz napor od 10 do 175m.

Pumpe tipa SOK kod 1450min-1 pokrivaju područje od 60 do 280 l/min pri naporu od 15 do 95 m. Pumpe tipa SOK mogu raditi i sa 1750min-1, što je važno kod upotrebe na brodovima gde frekvencija struje može biti 60 Hz.

Konstruktivne karakteristike

Osnovni delovi pumpe SOM su: kućište, poklopac, radno kolo, vratilo i mehanička zaptivka. Radno kolo je otvorenog tipa sa jednakim brojem ravnih lopatica na obe strane. Lopatice se poklapaju sa kanalima na kućištu i poklopcu, a zajedno čine hidraulički deo pumpe. Radno kolo može biti postavljeno direktno na vratilo elektromotora koje je za tu varijantu specijalno produženo, ili na vratilo pumpe koje je navučeno na standardno vratilo elektromotora. Ovaj drugi slučaj se koristi kod većih pumpi gde nije uobičajena izrada elektromotora sa produženim vratilom. Ova varijanta ima jedan prelazni deo sa prirubnice elektromotora na prirubnicu pumpe, tako da se menjanjem ovog dela mogu koristiti elektromotori različitih veličina. U varijanti elektromotora sa produženim vratilom, kućište pumpe je direktno spojeno na prirubnicu elektromotora.

Pumpe tipa SOK su hidraulički iste kao pumpe SOM, sa istim principom rada. Zbog većih dimenzija ne proizvode se u monoblok verziji nego u konzolnoj sa sopstvenim vratilom. To vratilo je uležišteno u dva kuglična ležaja koja se podmazuju uljem. Na jednom kraju vratila je hidraulički sklop, a drugi kraj se spaja elastičnom spojnicom sa elektromotorom. Na potisnoj prirubnici se nalazi odvajač vazduha koji osigurava samousisnost pumpe.

Zaptivanje

Kod pumpi SOM zaptivanje se vrši pomoću tipskih mehaničkih zaptivki sa kliznim prstenovima, a to za sada u svetu predstavlja najsavremenije i najsigurnije rešenje.

Standardno zaptivanje kod pumpi SOK je sa zaptivnim pletenicama odgovarajućeg kvaliteta. Na poseban zahev kupca isporučujemo ove pumpe sa mehaničkim zaptivkama umesto sa zaptivnim pletenicama.

Položaj pirubnica

Kod pumpi SOM usisna i potisna prirubnica se nalaze u istoj ravnini pod uglom od 90° jedna prema drugoj. U standardnoj izvedbi ususna prirubnica je horizontalno levo (gledano od pumpe prema elektromotoru), a potisna vertikalno gore.

Kod varijante sa produženim vratilom elektromotora standardan oblik prirubnice je ovalan. Kod upotrebe za opštu službu na prirubnicu je pričvršćena ovalna protuprirubnica sa navojem R1 1/4“ za priključenje usisnog i potisnog cevovoda. Za upotrebu u industrijskim

postrojenjima obično se zahtevaju standardne okrugle prirubnice pa u tom slučaju izrađujemo verziju sa jednom kontra-prirubnicom koja omogućava prelaz sa ovalnog na standardni okrugli oblik.

Pumpe sa standarnim motorom namenjene su uglavnom za industrijske svrhe pa se izvode sa standardnim okruglim prirubnicama. Na usisnoj prirubnici je predviđen priključak za vakumometar a na potisnoj je manometar. Ako pumpa nema dotok kroz otvor predviđen za vakumometar naliva se voda u pumpu prilikom starta.

Kod pumpi SOK usisna i potisna prirubnica međusobno se nalaze pod uglom od 60°, a obe su okrenute prema gore. Na potisnoj strani se nalazi kućište odvajača vazduha koje se završava okruglom prirubnicom za pričvršćenje na potisni cevovod. Usisna prirubnica ima kvadratni oblik, ali priključne mere odgovaraju DIN standardu.

Material

U standardnoj verziji kućište, poklopac, nosač ležaja i međukomad izrađujemo od kvalitetnog livenog gvožđa, radno kolo od bakrene legure, a vratilo od SM čelika. Za morsku vodu sve delove izrađujemo od bronze, a vratilo od prohrom čelika. Na poseban zahtev kupca izrađujemo pumpe i od drugih meterijala.

Napajanje

Pumpa se napaja tako što sa elektromotorom čini jednu celinu kako je prikazano na slikama. Manje SOM

pumpe se uglavnom napajaju i sa monofaznim i sa trofaznim elektromotorima, a veće SOM i sve SOK pumpe samo sa trofaznim. SOM pumpe pričvršćene su direktno na prirubnicu elektromotora, a SOK pumpe se sa elektromotorom nalaze na zajedničkom postolju.

Na poseban zahtev isporučujemo pumpe bez elektromotora, sa elektromotorima po želji kupca koji nisu navedeni u katalogu, sa dizel i benzinskim motorima, kao i drugim varijantama napajanja.

Narudžba pumpe

Kod narudžbe navesti:

1. namenu pumpe2. radni fluid 3. protok4. napor5. NPSH (potrebnu usisnu visinu)6. pritisak na ulazu u pumpu7. temperaturu fluida8. ako je fluid voda potrebno je navesti: da li se radi

o morskoj ili pitkoj vodi, da li je voda agresivna (pH vrednost, hemijski sastav), da li ima primesa

9. oblik prirubnice kod SOM pumpi (ovalna ili okrugla prirubnica)

10. da li je potrebno agregatirati sa monofaznim ili trofaznim elektromotorom, ako se radi o SOM pumpama

Područje snabdevanja pumpe tipa SOM Područje snabdevanja pumpe tipa SOK