song va chet - ht nhu dien

8/3/2019 Song Va Chet - HT Nhu Dien

1/132

SNG V CHTHT.Nh in

---o0o---Ngun

http://thuvienhoasen.orgChuyn sang ebook 16-8-2009Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www .phatphaponline.org

Mc LcLi vo schChng I.Nhng mu chuyn lin quan v vn i u thaiChng II.Quan nim v s sng v cht i vi ngi Vit NamChng III .Quan nim v s sng v cht i vi ngi Trung Quc v Nht BnChng IV .Cc l nghi tun tht, phong tc tp qun v tang l theo truyn thng cangi Vit NamChng V.Cc l nghi tun tht, phong tc tp qun v tang l theo truyn thng cangi Trung Quc v ngi Nht BnChng VI.L nhp thp ca ch TngChng VII.Kt lun

---o0o---

Li vo sch

Hm nay l ngy Mng Mt thng Nm nhun nm Mu Dn, nhm ngy24 thng 6 nm 1998 sau khi lm l B Tt (Uposatta) tng gii ni chnhin, tr li th phng, ti bt u vit cho quyn sch ca nm nay nhan l: Sng v Cht theo quan nim ca Pht Gio.

Mi ngi trong chng ta u c mt thi quen khc nhau. Ti th c thiquen hay vit sch vo ma h. V y l ma an c kit h; nn c nhiuthi gian hn cc thng khc. V li, chnh trong 3 thng ny ni tm cng

yn tnh hn v ngoi cnh cng p hn v thng thng ti hay ung 3chung tr trc khi i vo mt quyn sch, bit u, vi hng v quenthuc y c th gip mnh thm mt sng to no trong khi vit sch.

C 2 tun nay, khi ma an c kit h bt u; nhng ti chng vitc mt trang sch no c, l do ch n thun l cn phi chun b chomt s cng vic bn ngoi na; cho nn mi n hm nay mi bt u.
http://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Sanh%20Tu/http://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Thuyet%20Phap/Sanh%20Tu/


2/132

Nm nay li nhun 2 thng nm na; nn an c cng bt u vo gia thng5 m lch, ch khng phi gia thng 4 m lch nh mi khi. Do vy m rmthng 7 m lch nm nay cng s tr n u thng 9 dng lch. Ngy 16thng 7 m lch mi l ngy ra h ca ch Tng; nm nay nhm ngy 6thng 9 nm 1998. gn n ma Thu ri, cn g na?

Cn khng my ngy na l ln sinh nht th 50 ca ti. ng k nhvy, ch theo Ty Phng mi ln th 49 m thi. Ngi Ty Phng vng Phng c nhiu ci ging nhau v nhiu ci khc nhau lm. Bit lmsao gii thch cho ht c. Thi th phi tp lm quen vi nhau ri mi cth hiu vi nhau thi. V d ngi Chu phi lm quen vi dao na khi nung v ngi u Chu phi quen vi a khi mun tm hiu n vn haca Chu. Trn tng thng trc phng ca qu ch c mt chu hoaqunh rt p v mi nm thng hay cho rt nhiu bng vo ma h. Nm

nay sinh nht ca ti c 8 hoa qunh n. D nhin l v tnh ri; nhngloi hoa ny c l cng mun cng hin mt cht hng sc vi i, nnmi n r vo ngy ny chng? Nghe u hoa qunh n mang nhiu vui tiv c vng n cho mi ngi.

Hoa mu vng nht, hng thm. L ra phi n v m; nhng x uChu ny hay n vo bui chiu, lc mt tri gn ln v ch mt m thi,ngy mai qunh li tn. Qunh cu mang c thng, t khi cn trng thi lmt chi v tr thnh bp, ri n hoa, nhng ch mt m, qu tht l loihoa vng gi.

Nm ri 1997 l nm tui ca ti. Khi ni n nm tui l hay ni n tamtai. C ngha l nm y s c 3 ci nn ln. l hao ti, tiu tn v mtmng. D nhin l ti khng tin t vi ri. V ti tin theo o Pht; nhngcng c nhiu ci thuc v hnh nhi h hc cng phi tin, nht l chuyn y qua ri v nghim li thy ng, ch khng phi nht thit l hnh nhithng hc ht. Nhiu ngi Chu hay tin t 49 n 53 tui cuc sngnng n lm. V nm tui, v sao hn v.v... V li ci tui ny c l cng lci tui i vo x chiu ca cuc sng; nn c nhiu iu khng may n

vi mi ngi chng? Theo s gii thch v tam tai th nhng nm y ngita phi mt mt tin bc; ngi thn ra i, hay chnh mnh phi cht. Nghimli th nm ri c ng vi ti iu no chng? Hin nhin l c mt n hais vic. l 2 S C ln tui cha ra i t ngt cch nhau trong vng 7ting ng h. Mt ngi mt vo lc 4 gi chiu v mt ngi khc mtvo 1 gi ri khuya. l iu ly tn hay tiu tn. Cn mt mng th ticha cht; nhng nm ri cng phi m chn ly ra mt cc tht d; nh


3/132

vy l mt i mt t ca mng mnh ri. Cn hao ti th nm ri khng ngk. B li cha c trng 2 cy ng tin (Geldblaetter); cy ny himkhi tr bng lm; nhng trc khi c Hnh Nim v c Hnh Tnh mt, c 2cy u n hoa v c 3 thng hoa vn cha tn. Cy ny ti t thy khi no rahoa. Do vy m nhiu ngi bo l ti hn, s c cha ln hn cha VinGic na. iu y c ng khng th hy ch xem. Cy ng tin c l nhnh ng bc bng km, mu ta v thn ng nc; nhng rt chc. Khing sang cng nh H n, cy u mnh khe v ung nc rt nhiu.Bng ca cy nh li ti nh cc hoa di, mu trng, c thm mt t mu ph,trng cng rt pht ti. Hoa n c l mang n cho ngi nim vui, hn ltin bc; nhng c l nhiu ngi v nhiu i tin nh vy, ngay c ngic na; nn tn ca cy mi c gi l "Cy L Tin".

n nm nay 1998 cha Vin Gic ti Hannover, phn ngoi duyn gp

nhiu chuyn khng may; nhng ng thi cng c lm iu may mn. Vd nm nay trong cha c nhiu ngi bnh cm, ho c my thng. iuny c l ti thi tit bn ngoi. M ng vy. Ti c nm nay khng cma h. Thng thng th thng 6 hay thng 7 nng chi chang; nhng nmnay ba chp nng chy da, ba chp lnh; nn phi mc o m. i u cngnghe ngi ta ni v thi tit i thay; nhng ring v con ngi th rt tngi nhc n. phi chng l mt s thiu st. Ri qu v cn s cacha li ra i vnh vin, c v li phi vo nh thng. ng l cuc i vthng ri, ch cn g na. Khng c g chc tht c, mc du l bn thnca ta, bng da bng tht ny. Xe cha my chic cng b tng h, hoc itng ngi khc, hoc phi vo ngha a xe hi an gic ngn thu nhthn th ca con ngi. Khi cn sng lo i phc v chuyn ch cho ngita; nhng khi b ph thi i ri chng ai dm ng n na, m cn ra chiukhinh khi ht hi na.

My Thy t i hc xa ti i Loan th gp nn b nh cp mt ht giyt v tin bc. R l kh x ngi; nhng nu hiu l nhn duyn ca nhPht, s c c mt phn an i nho nh no .

iu hn nm nay cng khng phi l t, trc nht phi ni n vn ut tr tu - Hnh Tn v Hnh Nguyn l 2 Thy t xut gia ca ti, tuhc ti c v n hn 12 nm ri.

Hnh Tn tt nghip Cao Hc Tn Gio Hc ti i Hc Hannover v sangn hc tip tc chng trnh hu i Hc ti New Delhi v nm nayxong chng trnh Tin S Tn Gio Hc. Hnh Tn l ngi c hc, c


4/132

hnh v c tu. Nm 1999 s v li c lo cho Expo nm 2000 vi chHnh Ho ngi c v lo vic cha, ph gip cho ti trong nhng nm ti.Hnh Tn cng vit v dch nhiu tc phm hay nh: Ngi Mang HyVng, X Pht Tnh Qu, Ung La Th t v.v...

Hnh Nguyn ang tu hc ti tu vin Sera theo truyn phi Pht Gio TyTng, hc nm th hai ti i Hc Tu Vin ny, cng sng tc nggp vi i v o qua cc tc phm Milarepa bng tranh, t truyn Mt

Ngi Tu 1 + 2, X Pht Tnh Qu v.v...

Tuy qu Thy ny c o ti ti ngoi quc; nhng vn phong v hngvn mt lng cho Qu hng v Gio hi. Cng chnh nm ny 2 Thy t c chng trnh ku gi qu o Hu v qu Pht T khp ni ng hTrung Tm Tu Hc Vin Gic ti B o Trng, n , v cng

c qu Pht T khp ni h tr.

Ri Frank Sanzenbacher Php danh Thin Bnh, Php t Hnh Ho. Mtngi c cao ln, ni ting Trung Hoa rt rnh v Vit ng cng kh. Cnting c cng nh ting Anh l ting m ca ch ri. Nm ny cng xong lun n tt nghip Cao Hc ti i Hc Hamburg vi ti ra trngl: "Thp Mc Ngu Tng" bng ting Hn ca Ha Thng Qung Trngi Vit Nam bin son, vo thi Trnh-Nguyn phn tranh, dch v bnhch ra ting c. C mt cng trnh nghin cu nh th rt cng phu. Saukhi xut gia v th gii Sa Di, cho n nay ch cha Vin Gic hn 4nm ri v ang lo hng dn cc lp hc ngi c ti Cha cng vi ngRotar Rieder. C l sau nm 2000 s cho ch th gii T Kheo v tha

phng cu hc.

Hnh Bo c kh nng v ting Trung Hoa, nn ti cho sang Singapur tuhc; nhng y giy t kh khn, nh phi v li c lm giy t ii Loan hc ti cc Pht Hc Vin v c th ti i Hc. Tuy kh tmv mt giy t v tin bc ti i Loan; nhng c l s tip tc con nghc Pht ti .

ti cha, ch Hnh Ha nm nay ang hc nm th 2 v phn khoa TnGio Hc v Anh vn ti i Hc Hannover. Ch l ngi gii ngoi ngnn ph cho ti v phng din ngoi giao ti y. Ti i Hc ny cTh H Lc, vn cn l mt c s ti gia; nhng nm nay ra trng CaoHc vi lun n tt nghip ti u vi ti l: Pht Gio Vit Nam ti c.


5/132

Tc phm ny s c xut bn trong nay mai gii thiu vi ngi cv s pht trin ca Pht Gio Vit Nam x ny.

Ch Hnh Sa va xong T Ti v nay ghi danh hc v Pht hc ti iHc Hamburg.

Ngoi ra cn cc ch Hnh Vn, Hnh T, Hnh An, Hnh nh, Hnh Tr,Hnh Lun ang hc ni in ti cha qua s hng dn ca ti v ThyGio Th Thch Qung Bnh. Thy dy v ch Hn v nghi l. V vy bygi qu Pht T n cha Vin Gic nghe nhng m thanh l ca trng, cachung, linh, tang, m, u, khnh v.v... l cng c ca Thng TaGio Th Thch Qung Bnh dy cho cc ch. Phn ti bn rn mun b,nn mi tun ch hng dn cho qu c qu ch 2 n 3 ln m thi.Thng th dy cnh sch bng ch Hn, lut Sa Di bng ch Hn v i

Tr Lun bng ting Vit. Qu c ti cha by gi ch cn Ni S NhVin, S c Hnh Chu, S c Hnh n, c Hnh Ngc v chng 10 ngilm cng qu. Qu c ln tui cng rt bn rn cho chuyn tu, chuyn hcv chuyn cng qu ti cha. l kt qu ca phn tr tu m cy cng cy gieo trng t 12 nm trc. Hy vng vi nhng cy ny, Pht GioVit Nam s gt c nhng qu tr tu vo cc nm ti, u th k 21ny.

l cha k cc Pht T ti cc a phng khp ni trn x c ny, rtnhiu ngi tin Pht, hnh hnh Pht v th hin lng t bi ca mnh n vitha nhn bng hu trong cch sng ca mnh.

i vo i ca nm nay, Gio Hi Pht Gio Vit Nam ti c d nh muali mt khch sn lm mt Trung Tm Dng Lo cho ngi Pht TVit Nam sng ti x c ny. y c l cng l mt d n u tin caPht Gio Vit Nam ti Hi Ngoi. V l, xa qu, cn c mt qu hng thuhp li gn gi ci ngun nh ngi c khi n c hay M, Canada vncn ngh v qu hng ca h vy. y cng l mt phm tr thuc lnhvc tinh thn m chng ti c gng thc hin. Hy vng mi vic s gp

nhiu thun duyn.

Trn y l mt s im tt v xu. Xu v tt thc s ra cng l 2 mt cacuc i; nhng ch mt li vo thi. Ai thc, s ra khi ca kh au ny.Ai cn thiu t duy, c i vo vi con ng sanh t trin min trong cucsng ny vy. Ti khng tin bi ton v on s bn mng; nhng tin rngcuc sng c thng trm, i ngi c lc ny lc n. Cng ging nh mt


6/132

con ng, u phi lc no cng thng tp a ngi i n ch u?C lc cong, c lc thng. C lc bng phng, c lc khc khuu, ngonngoo, lc ng tt, lc ng xu v.v... Do vy m ti vn thng hay nitrong ci tt c ci xu v trong ci xu n c ci tt l vy.

Tr v li sinh hot thng nht ca cha nm nay trong ma An C KitH cng nh mi nm; ngha l t sng sm qu Thy, qu c, qu ch dy v ng 6 gi km 15 pht l mi ngi vn tp ni T ng l T.Sau ln chnh in ngi thin 15 pht. Nay th qu ch t h canhc ri, ti khng cn phi h na. Sau tr tng thn ch Th Lng

Nghim v kinh hnh nhiu Pht. n 7 gi nghi l xong, c ch no cphin trc nht phi lo nu dn cho trong ngy th phi c mt ni nh bp sa son. 8 gi sng tt c i chng u dng sng chung. T 7 n 8gi sng l gi vit sch ca ti. Nu bui sng c th gi, ti vit tip t 9

n 10 gi ri. C rng r v u n mi ma h nh th, m cho n nayti c 25 tc phm ri. D nhin sch ti khng hay so vi mt s tcgi ni danh khc; nhng n l nhng t liu sng v nhng g c tn niy lng, ti em phi by cho mi ngi c v hiu cho mt ngi tu, chn gin c th thi. Cu: "C cng mi st c ngy nn kim", ti vnthng hay ng dng vo cuc sng ca mnh l vy.

T 9 n 10 gi 30 sng c lc qu ch Sa Di phi hc lut, qu v khc thchun b cho bui qu ng. ng 11 gi ch Tng Ni dng ng trai, sau i kinh hnh nhiu Pht. Nm nay c thm phn nh chung trng btnh vo lc ch Tng ln chnh in, cho qu ch quen dn vi vic xdng chung, trng ln. Trc 11 gi c mt ch ln chnh in cng Ngna. 12 gi tra l gi ca cc ch Sa Di Th Gi v nhng ngi gip vicdng tra. Sau l gi ch tnh cho n 2 gi chiu.

T 2 gi 30 n 4 gi l gi hc. Vo cui tun gi hc ny khng c;nhng thay vo l cc gi thuyt ging trong cc bui Th Bt Quan Trai.5 gi chiu c bui cng phu chiu, tng Di , Hng Danh v Th Thc.n 18 gi 30 dng ti bng cho nh v 20 gi tt c ln chnh in l

kinh i Bt Nit Bn, mi ch mi ly. Kinh i Bt Nit Bn gm 2quyn, chng 1.500 trang. Cha Vin Gic sau khi l xong kinh PhpHoa, cng mi ch mi ly, cui nm 1995 bt u qua ly kinh i Bt

Nit Bn. n hm nay, cui thng 6 nm 1998, mi c 200 trang, mmi bui ti thng ly t 250 n 300 ly. C l kinh ny phi ly tt ctrong 15 ma h mi xong. S d ti pht nguyn ly nh th, v thy baonhiu ngi ln tui i cha mun l mt l cng khng trn vn; nn ngh


7/132

ti gi nua, tui tc v v thng nn mi pht nguyn nh vy v nm naypht nguyn lm Trung Tm Dng Lo, cng v thy nhiu ngi ln tuisng c n trn x ngi, nn phi c mt ni gn gi cng nh an inhng bc cao nin; nn mi bt u cng vic to ln v cc nhc khc. Ttc cng ch khi i t tm nim sanh ca ngi xut gia m thi. V cucsng ca ngi Tng s l:

"Nht bt thin gia phn

C thn vn l du

K vi sanh t s

Thuyt php xun thu"

Ngha l:

"Mt bt cm ngn nh

Mt thn mun dm xa

Ch v s sanh t

Thuyt php ngi qua.

n gin nhng kh thc hin v cng.

n 21 gi 30 l xong l. Sau l gi t do ca Tng chng nh n bi,tm ra, git gi v.v... Tip theo l ch tnh tip tc ngy hm sau.

Trong ma an c kit h mi nm 3 thng ti Cha Vin Gic, Tng chngv c nhn ti u thc hin nh vy. Ngoi ra 9 thng khc trong nm, mingy ch cn li 2 thi cng phu sng v chiu v cc lp hc c xp vo

bui ti. V ban ngy c nhiu ch phi i hc ti i Hc.

Cuc sng ca ngi tu hnh c nh th m thong th tri i v cng phigip cho mi ngi trong vic lm l ci hi cho cc Pht T ti gia,gii quyt nhng kh khn ni ti ca gia nh v vic cht ca mi ngicon Pht, l ng nhin l qu Thy qu C hin din ngay t lc cn bnhhon ti nh thng kia.


8/132

Ti l mt ngi m hay gn gi vi ngi cht khng t. V l mi ln c aicht, gia nh u gi v cha nh qu Thy i m. Trc ht l ci chtca ngi thn, nh c ln ti k trong tc phm "Git Ma u H"c Cha Khnh Anh ti Php xut bn vo nm 1979, v s ra i ca thnmu ti v nm nay cng l k nim 100 nm ngy sinh ca thn ph ti,ngi cng mt i t nm 1986. Ti ra i khi ngi 50 tui v l acon t trong gia nh; nn cng c nhiu phc duyn khi i vo conng o. Ngi sinh nm 1898, tc nm Mu Tut, nm nay 1998 l nmMu Dn. ng mt trm nm. Mt trm nm trc ti qu hng xQung ca chng ti, triu nh nh Nguyn ti Hu, lc by gi vua ThnhThi ang tr v, sc phong cho dn x ny l "Ng Phng T Phi". Nghal 5 con phng cng bay mt lc. Con chim phng hay phng hong l mttrong cc cha t ca loi chim, p nht trn gian ny v c lc T Hy Thi

Hu cng ly biu tng ca con chim Phng Hong lm quc huy chotriu nh ca mnh. L do l t Qung Nam ra Hu thi c 3 v u Tin S,trong c ng Phm Liu, v 2 v u Ph Bng, ging nh Cao Hc ngynay. C mt nc ch c my ngi u m Qung Nam c 5 ngi uu khoa Mu Tut y; nn ngi Qung Nam cng thng hay t ho l xca Vn Hin, ca ngn nm vn vt, ch c ti l ngho hn cc x khctrong nc m thi. Ngho nhng vn t ho rng:

"t Qung Nam cha ma thm

Ru hng o cha nhm say"

Qung Nam khng bit c ch c ru hng o khng? Ch cn rulm t go th chc chn c ri. V y l x nng nghip m. Ngi Qung

Nam li qu, t c ngi no lm nn nghip ln, m phi xa qu mi todng c cho x s ca mnh mt gi tr su thm ca ni tm. V th vnc Phan Khi, Bi Ging. V cch mng c Trn Qu Cp, Trn Cao Vn,v Pht Gio c cc v Cao Tng thc c nh Hng Hi Thin S v VnhGia i S v.v... v ngy nay ngoi quc cng c nhiu ngi con ca

x Qung ang gy dng nghip ln.

Quyn sch ny c vit nhm lc k nim 100 nm ca ph thn v 50nm ra i ca tc gi; nn c nhn ti cng mun nhn y hi hng

phc bu ny ln 2 bc sinh thnh qu vng v nguyn cu cho nhngn c sanh thnh dng dc cao dy y c n p trong kip hin tiny, kip lai sinh khc c nh gnh tang bng.


9/132

Mi nm B Ni V Cng Ha Lin Bang c ti tr cho ti xut bn mtquyn sch, k t nm 1981 n nay, gn 20 nm ri, cn g na. n y xinnguyn khc ghi v ngha c cao p ny chc nm thng tri qua khng baogi mt ni tm thc ca mt ngi lun lun mong mun n n ngha tr.

Ti cng mong rng tp sch ny s c dch ra ting c. V l ngic lm quen t nhiu vi vic sng, cht, ti sanh qua Pht Gio TyTng; nhng vi Pht Gio Vit Nam v cc x Pht Gio Chu khc hunh cn xa l. M khng ring g ngi c, ngay c ngi Vit Nam cngt khi lu tm n s cht. V ngh rng mnh cha cht; nn cha lo. Nhngu c ai ng rng: ai sinh ra ri cng phi cht ht. Thc t ny li hay ph

phng v tri ngc, v ai cng ch ham sng ch rt t ngi lo chun b chos cht c.

Mt ngy n cm 3 bui, ung nc, dng in, gas, si, o mc, ht thkhng kh ca t tri v.v... Tt c u l n ngha ca chng sanh v munloi, khng nn hoang ph. V tt c u phc v cho tha nhn v mang sli ch sng chung v cng chia st vi nhau nhiu bn phn. Cng nh conngi th cn O2 v cy c cng phi cn n CO2 l vy. Ci ny sng nhvo ci kia v ci kia tn ti c l nh ci ny. iu ny cng rt hp vithuyt nhn duyn ca nh Pht.

B Ni V Cng Ha Lin Bang c gip cho chng ti ra mt quyn schgm 2 th ting Vit v c mi nm. C nh th vn ha ca Vit Nam,c bit vn ha ca Pht Gio mi c c hi tn ti ni mnh t t nnny. Nhng ngi t nn sng ti Cng Ha Lin Bang c ny, mt mt

phi hi nhp vo i sng vn ha, phong tc ca x c v ng thingi t nn cng khng c php qun ngn ng m ca mnh. V nuqun phong tc tp qun v tn gio cng nh vn ha ca mnh th nghahi nhp vo x hi mi khng cn na. iu y b ng ha ri.

Nm ny l nm th 20, B Ni V c gip cho ngi Pht T Vit

Nam t nn ca chng ta nhiu lnh vc khc nhau ca vn ha. Xin chnthnh cm n s quan tm ca chnh ph n ngi Vit Nam ca chng titi y v ng thi ngi t nn cng hin dng nhng tinh hoa vn haca dn tc mnh, c bit l vn ha ca Pht Gio, nh mang mt bnghoa mi l, p khc trng vo trong mt vn hoa khc, vn p ri,s cn p hn na. iu y c l cng khng ph cng lao kh nhc m


10/132

chnh ph c gip cho ngi t nn Vit Nam hn 20 nm qua vmong rng n ngha y vn cn tn ti mi mi.

Cho n gi ny, vit sch hay bt c vit bi g, ti u vit bng tay lngiy bn tho, ch khng dng Computer. V y ch l thi quen. i khis dng t tng ca mnh b chi phi, do hay dng bt vit, hn lnh my vo my. Nhng vit phi l loi vit c bit, mc long, nh.Khi vit khng cn phi dng sc nng ln vit v c nh th mi vitc nhiu hn, dng t tng cng lin tc nh th m chy mi, chymi. Sau mi cho nh my, sau khi nh my, ti li sa li mt ln nav sau mi cho dch ra ting c cng nh trang tr v xem li ln cuitrc khi lm phim.

Ch vit ca ti tng i kh c, tuy nhin Ch Sanh v Ch Nga quen

nn cng khng gp nhiu tr ngi my. Nu ai l ngi ln u c th ti,c l s khng c c ht. V l khng c th gi vit chm v s dngt tng b ngng ng, nn phi vit nhanh. V vit nhanh nn ch xucng l chuyn bnh thng.

c Th nm nay cng c gng dch sch ny ra ting c gii thiu vingi c v ci nhn ca mt ngi Pht T v s sng v s cht qua ccnc Pht Gio ng Nam m lu nay h cha c c hi lm quen.

Trnh by, trang tr, in n do anh Nh Thn v cc anh em cng qu ThinNh, Thin Lai thc hin. T khi vit mt quyn sch, n khi in, ng vct thnh sch, thi gian t nht cng mt t 6 thng n mt nm, ty theo dy mng ca sch. Nhng tu trung phi cn mt thi gian t nht l nhth.

Tt c nhng n ngha y, ni thm tm ti bao gi cng ghi nh mi. Vkhng c nhng tr duyn ny, chc chn rng tc phm s khng c rai v c gi s khng c c hi hiu bit thm mt vn , nhiu khicng khng phi l v b.

Chim bn ngoi ang ht, mt tri ang dn ln cao. Ni ni tm ca mnhcm thy c mt ci g i thay. C l y cng l mt trong nhng vinnh ca tm thc v mong rng nhng trang sch tip theo s phi by htmi kha cnh ca vn , c gi c mt ci nhn tng qut hn.

Nu c nh vy qu l ch li cho c ngi vit ln ngi c.


11/132

Mong lm thay.

Tc gi cn bt

Vit ti th phng Cha Vin Gic

vo mt sng ma h nm Mu Dn 1998

---o0o---

Chng I.Nhng mu chuyn lin quan v vn i u

thai

Sut 49 nm thuyt php sanh, c Bn S Thch Ca Mu Ni hongha khng ngng ngh. Ngi i khp min Trung, Nam n ging

php v ngy nay sau 25 th k tri qua, mc du Ngi th tch NitBn; nhng php m y vang vng khp mi ni mi chn ci Ta Bny. Tht ng vi ngha "Hy t mnh thp uc ln m i". l li dyca c Pht trc khi th tch Nit Bn.

Khi c Pht cn ti th, Ngi l mt bc gio ch v khi Ngi tch dit iri, khng c mt gio ch khc thay th vo v tr ca Ngi, ch c giophp, mi l bc Thy ca tt c chng sanh, cn Tng on cng nh C sl nhng ngi hnh tr gio php y. Nu ai thc hnh ng n qua vicnghe thy, suy ngh v hnh ng theo s hiu bit nhn thc ca mnh, thgio l y chnh l mt cht liu dng sinh trong cuc sng hng ngy khicn sng, cng nh s mang theo khi qua bn kia b gii thot.

c Pht v chng sanh v khai ng mi vn trong cuc sng. T skh cho n con ng dit kh. T s tm ra nguyn nhn, ri n dng

thuc gii nh hu cha lnh cn bnh tham, sn, si ca con ngi vnc ci gc t trong v lng kip. Ngi cng ni v v thng, kh,khng, v ng, v tng, v tnh v Nit Bn sanh t. Ngi ni v nhnduyn, v lun hi, v gii thot sanh t. Ngi ging v k nhng cuchuyn v tin thn ca Ngi lc cn thc hnh hnh B Tt. C lc Ngicn trong A T a ngc, c lc Ngi u Sut thin cung. C lc Ngilm con nai, c lc Ngi lm con chim. C khi Ngi lm Vua, c lc lm


12/132

Thi T; nhng hu nh bao nhiu vai tung trong 6 no lun hi, Ngi ung vai thin nam t, hu nh v khng khi no Ngi ng vai mt ngic, m tt c u hin lnh, c hnh, chn tu theo mi vai tr m Ngi th hin ni chn Ta B ny. C khi Ngi k chuyn Ngi vi Cng cha DaDu La v nhn duyn tin kip. C khi Ngi nhn thu sut qua tamgii v v v lng kip v trc nhc li nhng s lin h gia Ngi v

Ngi X Li Pht hay Ngi Mc Kin Lin hay B t a, hay A Nan,hay Di Mu Kiu m Di, hoc Vua Tnh Phn v.v...

Qua con mt tr tu sau khi chng o c Bn S Thch Ca Mu NiPht gii thiu cho tt c chng sanh th gii Ta B ny nhiu th giikhc, nhiu cuc i khc, m vn b mn v minh che khut; nn chngsanh khng th dng con mt thng tnh v tr hiu bit bnh thng nghe, hiu v thy c. Ngi ni rt r th gii y u; chn kh y

ch no; con ngi u thai kip trc v kip sau y l ai; nhng ai cth tin c iu , ngoi tr nhng bc chng thnh qu.

Tht s ra trc khi c Pht chng qu cng c nhng bc Thnh can gio chng thnh qu, cng ni v lun hi, v ti sanh; nhngnhng v Thnh ny h khng ch li gii thot cho chng sanh. Do vy m

Ngi phi i tm mt li gii thot cho ring mnh v a chng sanh rakhi vng lun hi sanh t y. c Pht sau khi thnh o, Ngi ri khicy b v ni cu ni u tin l: "K l thay, tt c chng sanh u cPht tnh". Chnh ci Pht tnh ny l ci nhn gic ng; nhng a phnci nhn y b che lp bi nghip lc v v minh, nn t ai t tm ra li thot,ging nh con nga b che 2 mt, ch c ng thng chy thi v ch chokhi no ngi ch m 2 mt b che, mi thy c chung quanh c nhngcnh l khc. Thng thng chng ta t tri buc mnh vo kh au, tnh i,nghip lc v.v... nhng t ai t mnh ci tri c khi kh au, m ch nhngi khc m dm v y thc sinh mng ca mnh cho nhng ngi cquyn th y. iu hn sai, v khng ai c th thay cho mnh ci tri khiv minh c, ngoi tr chnh mnh phi ci tri cho mnh qua s h tr cagio l.

C ln c Pht k li nguyn nhn lm sao m vua A X Th li bt hiuvi ph vng ca mnh l vua Tn B Sa La nh th, th y l cu chuyn:

"Khi vua Tn B Sa La ln tui nhng cha c con ni di ngi vua,th nh Vua v Hong Hu lo s rng ngi bu y s b trao v tay ngikhc, do vy c Vua ln Hong Hu lun khn cu ngy m mong c c


13/132

mt ngi con ni di vng nghip. Mt hm vua nm mng thy cmt v thn nhn n mch bo rng: Trong ni Hy M Lp Sn kia c mtv Tin nhn tu 500 nm ri v sau khi mn kip sng, s th thai niHong Hu, n sanh thnh Thi T gip vua tr nc. Sau khi tnh dyVua bo tin ny cho Hong Hu v b quan vn v triu thn u bit, ai nyu ht sc vui mng v t chnh nh Vua cng vi ty tng vo sutrong ni Hy M Lp Sn tm v tu tin y. Qu ng nh vy, khi vuaTn B Sa La n, v Tin nhn kia cng k li rng, sau khi cht, s uthai vo hong gia ca nh vua; nhng vua li nn n, v vua tui gi ri,khng bit cn sng bao lu na chm sc cho Thi T, khi Thi T rai. V Tin nhn y suy ngh mi; nhng ng thi nh vua cng hi thcmi, nn cui cng v Tin nhn y quyt nh bng ci cht lp tc tmthc ca mnh i u thai v trc khi cht, v Tin nhn y c ni rng: Ticha ti lc phi cht; nhng v b h khn cu. Vy sau ny a tr c

u thai c iu g bt hiu, mong b h khng on trch. Lc by gi vuaTn B Sa La ch mun c con ch khng mun g khc; nn mi tr lirng: Du bt c mi hu qu g, ta cng s gnh chu. Sau khi hai bn nili y xong, v Tin nhn y kt liu i mnh v thn thc c u thaivo Hong Hu Vi Hy, v vua Tn B Sa La. Ngy li thng qua HongHu lm bn; nhng cc v tng s u on rng sau khi Thi T nyc sanh ra s ot ngi vua v git cha, giam gi m. Vua nghe nh thtc gin bo l hy git i; nhng Hong Hu v cng mang nng au nnkhng n lng no git khi cn bo thai trong bng m. Hong Hu ch nghrng, khi sanh, tm cch ng ch khng nm. Lc thai nhi sanh ra ri ttrn cao xung s b cht th tt hn l t git. Th nhng Thi T ch b gyni ngn tay t thi. V chnh ngn tay t ny m cng l u mi ca cuchuyn khi A X Th ln ln, hi nguyn nhn ti sao vi B t a v B t a k r li mi tnh tit xy ra, th l mt s on th

bt u vay tr, cho nn ni oan oan tng bo l nh th ...."

Cu chuyn cn di lm, di sut c mt i ngi my mi nm lun,khng phi chm dt ni y; nhng iu mun ni quyn sch ny khng

phi vic xu tt, lnh d v.v... m iu mun ni y l nhng hnh ng

lc cn t nghip v nim lc i u thai n quan trng nh th no.

C nhiu ch thuyt cho l khng c lun hi, khng c qu bo. C nhiutn gio ch trng rng c mt linh hn bt t. Nu tin tng vo Thng s c ln Thin ng. Nu khng, th ngc li. C nhiu ch ngha

bo rng: Cht l ht, khng cn g ht c; nhng iu y c tht khng?


14/132

Qua cu chuyn ca c Pht va k li trn v qua kt qu ca chng tavn thng thy hng ngy?

Vic v Tin nhn i u thai m mang mi hn cu, rng cha n lc chtm phi cht. Do vy mi c oan oan tng bo vi nhau. y l im hnhnghip chnh m thuyt lun hi ca o Pht ch v rt r rng, nhng tc ngi lu . V khi sng, thch tranh danh ot li, a dua nnh, utranh, khen ch th tc. Tt c u ch v t ng v c nng niu bn ng chiu chung theo thi h tt xu ca mnh, t khi n sau khi cht s iv u v du c n gi pht cn t nghip i chng na cng t c ngilo s. n khi i u thai vo mt chn no trong 6 no lun hi, lc ymi bng tnh, th tr qu ri.

Ci nhn sn hn s ra ci qu sn hn. Ci nhn t bi s gt hi ci qu t

bi. Ci nhn tham lam s gt hi qu keo kit. Ci nhn hiu hnh s gt hic ci qu sng m m hnh phc trong gia nh. Ci nhn st sanh sgp ci qu thng hay au m v cht yu. Ci nhn trm cp, chc chns b ngi khc trm li. Hoc gi sanh vo kip khc s b bn cng, cmkhng n, o khng m. Ci nhn t dm s gt hi ci qu l chnhmnh hay v con s em lng lan ch vi k khc. Ci nhn ung ru s gthi ci qu l tr tu khng c, ti tm m mt, sanh ra i b m n khngc li cn nh bao nhiu ngi khc. Ci nhn m thc, chi bi s ra ciqu gia nh ca mnh b ln xn khng yn. Ci nhn gin hn s sinh raci qu si m ngu mui.

Ngc li nhng nhn v qu xu bn trn, chng ta c th thy c nhngnhn v qu tt nh sau:

Ngi a phng sanh v cu mng sng ca k khc th ci qu ca ngiy s gt l kip ny hay kip sau c sng lu v t hay bnh hon. Ngihay b th gip ngi th ci qu ca kip ny hay kip sau c giu sangvinh hin. Nu n ng hay n b sng mt i sng c hnh, khng lanch th i ny hoc i sau s c tng mo trang nghim, khi gp, ai ai

cng knh mn. Nu ngi lun lun ni li chn tht th hin ti v v lailun lun c ngi khc tin cy. Nu mt ngi khng ung ru th trtu dn dn sng t.

Trn y l mt s nhn tt v qu tt; ng thi cng c mt s nhn xuv qu xu. C nhng loi nhn gy ra trong i ny, kt qu s gt hi ngaytrong hin ti; nhng cng c nhiu loi nhn gy ra trong i ny m i


15/132

sau mi gt hi v cng c nhiu loi nhn gy ra trong i ny m nhiui sau mi gt hi. Cng c lc nhng g ang hng trong hin ti l ciqu gieo trong i trc, hoc tt hoc xu. Ci ny lm nhn cho ci kia.Ci kia lm nhn cho ci n. C nhiu khi ngi ta ngh l tri ngc nhau;nhng trn thc t khng phi vy. V d c ngi trong i ny ch lmton l chuyn lng thin; nhng lc no cng gp nhng chuyn kh au

phin no. Do khng tin nhn qu ca nh Pht; nhng trn thc t phihiu rng: Du cho ngi y trong hin ti c lm thin nhiu; nhng cinhn trong qu kh lm vic xu, c; nn trong hin ti phi tr qu xutrc, mc du vn lm thin. Hoc ngc li c nhiu ngi sng trong iny tn c, v tm; nhng h lun lun giu sang vinh hin. C ngi cng

bo rng lut nhn qu ca nh Pht khng ng; nhng trn thc t phihiu nh th ny. S d ngi ny hng c qu lnh l do i trc hocnhiu i trc na gy nhn lnh; nn hin ti ang hng qu tt, mc

du h ang lm nhng vic xu. Ni cho d hiu, ta c th tm tt nhngvic trn nh sau:

Ngi nhn hu nhng vn gp tai ng v nh ngi b tin trong ngnhng nhng cha sinh li. V tin li c tr vo vn mn trong thigian qu kh. Ngc li ngi c vn gp chuyn lnh, v nh ngi tintrong ngn hng nhiu nm, by gi ch lo hng li, do vy m sungsng; nhng khi hng xong, khng lo tu phc tip th qu xu s nthay th vo . y mi chnh l nhn qu m o Pht hay c Phtmun nhc n cho chng ta hiu hnh tr.

Cu chuyn th hai cng xy ra ti n . y l ni dung ca cu chuyn:

"C mt cp v chng ngi B La Mn sinh c mt ngi con trai. Khicon khn ln, cha m mun con tu hnh thanh tnh v tr thnh mt gio sca B La Mn gio. Cu con trai c gio dc trong mt mi trng rttt v d nhin cu ta c nhiu c hi hc hi qua kinh in v sch v tm hiu nhng iu chn thin m; nhng ci hc ca cu ta khng dng li , cu cn mun hc hiu xa hn na. Do vy m cu ta c cho n

hc vi mt Gio s B La Mn khc danh ting trong lng. Khi n hc,cu ta rt chm ch ngi thin, luyn ni tm, qun chiu ngoi cnh v.v...chng bao lu cu ta thng sut kinh s ca B La Mn gio, nn Thy dyhc li cho v nh. Khi v n nh cha m cu ta han hi iu v s hcvn cng nh s tin b ca ni tm. Cu ta t t tr li thng sut. Cuicng b m hi cu ta rng: M thy con nhc qua nhng loi kinh con


16/132

hc; nhng con hc v loi kinh tnh yu cha con? Ngi con nghe thmi hi li m mnh rng:

- B c b kinh sao m? sao con khng nghe Thy con ni?

- Lm sao khng c c. C l Thy con cha dy cho con . Thi conhy ngh y vi ngy v hy tr v li ni Thy con, hc nt b kinh yi. Sau khi hc xong, con hy tr v li y vi cha m.

Ngi con vng li m, li mt ln na khn gi ln ng. Khi n nh vThy c, ng ta ngc nhin hi ti sao cn tr li y. V nhng loi kinhcn bn ng ta dy ht ri. Cu ta tnh thit trnh by vi Thy mnh rng:M cu ta bo phi tr li y hc nt v b kinh tnh yu mi xong bn

phn.

Thc s ra th khng c b kinh no gi l kinh tnh yu ht c; nhng nucu mun, thi th ta s dy cho.

Nguyn l v Thy B La Mn ny c mt ngi m gi 120 tui. Ngyngy ng ta sn sc cho m rt chu o. No tm git, ra ry thn th chom, t cm, hu cho khi tri gi tr tri. Tt c u ch v m v l mttnh thing ling mu t; nhng khi nghe ngi hc tr ny mun hc vkinh tnh yu nn ng ta mi bo rng:

- M ta gi 120 tui, ta vn thng chm sc hng ngy. Ngi hy thay tatm ra, bng m m ta, thay th ta hc hi v b kinh quan trng ny.

- Khng c g kh khn c. Ngi hc tr tr li th. Ri cu ta ngy lithng qua lm cng vic ca Thy mnh lm cho b lo.

Mt hm lo b phng phu k bn tai cu hc tr ca con mnh, b ta nirng: Ta yu ngi. Khi mi nghe n , ngi hc tr chon vng mtmy. V mnh ch xng vai chu con thi, lm sao c th ngh n vic y.

V li b ta qu gi, lm sao c th ni chuyn yu ng nh vy c.Ngi hc tr s st v tr li rng:

- Con u dm th. V l con cng ch lm mt bn phn thi, con thay thcho Thy ca con m.

- Khng sao c. B lo bo th.


17/132

- Nhng Thy con th sao? mt mi no con gp Thy con.

- Khng sao c. Con hy git quch n i.

- Nhng ngi y l Thy con m. dy cho con nn ngi nh ngy hmnay.

- C sao u, git i l yn chuyn. Nu ngi khng git th ta s git conta. B lo tr li trong s phu pho nh th.

Ngi con l mt ngi liu o v bit rng cn c ca m mnh v nghiplc chiu cm nng n v tnh yu nh th, nn ng ta mi bo cho ngihc tr rng:

- Con hy ly mt tri b tht trn gi lm ci u ca ta v hy vo vncht mt cy chui, gi lm thn hnh ca ta, cht hai tu l gi lm 2 cnhtay ca ta. Xong u em nhng vt ny ln trn ging ca ta, phkhn chiu li nh ta ang ng bnh thng, sau hy ra bo cho ta bit.

Sau khi lm xong, ngi hc tr bo cho Thy mnh bit v Thy cng chongi hc tr bit rng cng chnh hm nay m ta s cht v tm thc y sdi u thai vo 6 no lun hi do ch i m ra.

Ngi hc tr tr li ging b lo. B ta hi cu hc tr rng:

- Th con ta u ri?

- Tha b, Thy con ang ng trn ging.

- Ngi hy ly cho ta mt ci ba.

- Ly lm g vy?

- Th ngi khng git n, ta phi git n chng ta c tnh yu, khi s dngh.

Ngi hc tr ing hn; nhng cng phi i tm ci ba cho b lo. B tab li ging ngi con v dng ht sc bnh sinh ging xung c ca


18/132

ngi con. Khi y khc chui t ngang. B ta cng va tt th. V Thy BLa Mn mi bo ngi hc tr rng: l kinh tnh yu vy.

Qua cu chuyn ny chng ta thy c nhiu kha cnh khc nhau.

Kha cnh th nht l kha cnh v nghip i. Khi yu th chng lun ggi tr. V nghip i l nghip chnh trong 12 nhn duyn ca nh Pht. TV Minh cho n hnh, thc, danh sc, lc nhp, th, xc, i, th, hu, sanh,lo, t. y l 12 mc xch. Mun on v minh khng phi d. V tr tuu c m on v minh. Ch c i l d on nht. Nhng nh trn ni,nghip i khng n thun. Tuy khng c hnh hi nhng n tri buc

bit bao tao nhn mc khch. V th Tn , mt thi s Vit Nam ni vci tnh nh sau:

"Ci tnh l ci chi chi

Du chi chi cng chi chi vi tnh

a tnh l d

mc vo g cho ra

Kho khuy ngi mt gic thin ma

Tri buc k ho hoa bit my

gi ngi nm thin c dy

Li a hn mng ng canh i..."

Ngi cht mt ngn nm di m m khi nghe v ch tnh cng lm ngmngi dy. i! y mi tht l tnh yu v i nghip. C ai liu ng cchng? Hay bao nhiu ngi ra, ri cng c lm k ang pht nguyn li

vo tr n xa v gy n mi.

Kha cnh th hai, iu c bit mun ni quyn sch ny l v cn tnghip v s ti sanh. Khi lo b ny cht, chc chn thn thc ch ngh nchuyn yu ng v git hi. Tnh yu khng dng li u c. V nu tmmnh khng t dng li th tui tc no, cng v no, thi im no,th ma lc ny n s quyn r mnh vo cm by ca kh au. Cng ging


19/132

nh ln sng in, ci ny pht ra, ci kia thu vo ty theo tng s v tytheo chu k ca mi s vic, th y s ti sanh vo chn no cng ngin d hiu thi. iu quan trng ni o Pht khng phi ch l s hiu

bit m cn phi tri hnh hp nht, hng ci tm y i vo no thin vc vt ra khi s sanh t lun hi. y mi l im chnh ca o Pht.

n vn ti sinh cn rt nhiu. Ngay c thi c Pht cn ti thhay du cho n ngy nay, ngi n chp nhn mt cch rt d dng vrt ph cp trong dn chng. By gi chng ta i xa hn mt cht na,hng v Trung Quc; ni Pht Gio cng c mt gn 2.000 nm lchs v nhng mu chuyn ti sanh cng rt nhiu; nhng ni y ch n c2 mu chuyn cn bn m thi.

Chuyn th nht k v B i Ha Thng v nhng vic tin on ca

Ngi qua con mt tr tu. Chuyn rng:

Vo th k th 10 c mt v Ha Thng thng hay ngao du sn thy, in u cng xin n v ht nhng bi ht kh hiu. Con nt thng hay buquanh Ngi xem v nhiu khi cn chc gho Ngi na. Nhng khng sao,

Ngi vn t bi v mi khi xin c tin hay thc n u ku chng ti nchung. Dn d tr thnh thn thin.

Ngi c hnh dng to ln, bng b v trn vai quy mt ci y tht ln cha thc n cng nh dng c c nhn. Mi ln cc tr n Ngi, Ngi udy chng nim Pht. My ln u, nu tr no nim c nhiu cu Phthiu, Ngi s cho tin chng. Chng ham nim Pht c tin; nhng saudn thnh thi quen, khng c tin chng vn nim Pht. Mt hm c mtm ci i ngang qua trc ni Ngi ngi thin. Ngi lin ci nhiu trngkhng dt, khin cho mi ngi bo rng: Lo Ha Thng khng. Ngikhng ni chi v ch lo ci mi. on c ngi t m c v thn thin nhi c sao Ngi ci. Ngi bo rng: Ta nc ci cho ci m ci kia. Vchng git cha, ci b cho chu. Ngi kia nghe khng hiu v nh Ngigii thch cn k dm. Lm sao c chuyn git cha ci b cho chu c.

Vic y l th no? Ngi ung dung ngi k li s vic:

"Ta thy rng chng sanh c mt cng nh m. V l tt c nhng hnhnghip gy ra trong i ny u do v minh che y, khng thy u lchnh, u l t. Nguyn l nh th ny: C du sp ci chnh l b nica ch r. V i u thai xa nn khng bit; nhng cng v c n ngha


20/132

nhiu i, nn nay li phi lm v v cng ti nh kia, nhn m ci y cgit mt con heo. Con heo chnh l cha ca ch r ny u thai vy".

Cu chuyn nghe nh hoang ng; nhng l s tht i vi nhng bcgic ng c tr tu. Cn i vi chng sanh v v minh che y th khng thgii thch c. Nu c ni, h cng khng tin. y c th nu ra 2 vn:

Vn th nht l sau khi cht, con ngi c th u thai lm ngi tr lim cng c khi lm con vt nh cu chuyn trn din t. Thnh ngi,nu cn t nghip c nhn duyn tr li lm ngi. Thnh vt nu nhnduyn ca cn t nghip n, phi chp nhn nh th. iu ny c lin quanvi cu chuyn chp tng v b l thuc vo ngi thn ca mnh nh sau:

C mt v Tng s c mi n mt nh qun tip dn cho vong linhngi mt. Ti nh qun bao nhiu quan ti u ngang nhau, c tnhcch bnh ng khi cht. Trc mi quan ti c tn ca ngi mt thnnhn d nhn din.

Khi gia nh y cng v Tng s vo phng th nht, gia ch thy khngphi, ci v i tip phng th hai. Ti y cng th, mi ngi u ci;nhng n phng th ba, sau khi c tn xong, mi ngi u khc. Ti saovy? Cu tr li n gin rng: V l ngi thn ca mnh. iu y ng;nhng cn hn hp lm. V chnh ch chp c, chp tng v b s lin hny m chng sanh c mi mi trong vng lun hi sanh t vy. S cht,tt c u ging nhau; nhng ai lin h mi b kh au. Nu nhn t cPht v cc bc gic ng, th s kh khng ring cho mt ai; nhng chngsanh v s hiu bit cn gii hn, do vy m vn cn ln hp mi mi ni lco ny. Cng chnh s lin h ny m lc lm chng, lm cha, lc lm con,lc lm chu v.v...

Kha cnh th 2 cu chuyn m ci nhc cho chng ta thy rng: Saukhi cht, con ngi khng nht thit phi tr li lm ngi, m c th lm

th. V l tm ca ngi y khi cht, dn cht vo hnh nghip ca th, nnmi u thai lm con heo nh n v cng chnh con heo kia b lm tht lo cho ngy vui ca ch r. Khi c du vui bn ch r, cng c th l tnhthng ca kip trc cn li v by gi bin thnh tnh yu b chu

bn nhau m khng h hay bit g c.


21/132

Cuc i ny tt c ging nh mt gic mng; nhng nhiu ngi vnkhng chp nhn. Nhiu lc ly mng lm tht v cng c khi ly tht lmmng. V d trong m ti chng ta thy nhiu cnh p, giu sang hay ngayc nhng mng c, lc y trong tm rt sung sng hoc s st; nhng khitnh mng ri, tt c u bnh thng. l m, d cho mn v minh ivi chng sanh. Cn ban ngy i vi chng ta, n ung, ng, ngh, lmvic, hc hnh, yu ng, thi th tnh thng v.v... tt c chng ta cho ltht; nhng trn thc t, i vi cc bc gic ng, n cng ch l gi danhm thi. V ci g cn hnh tng, tc ci y u h vng c. Nu ai ai cng thc c nh vy, chc chn cnh kh khng cn ni th gian ny na;nhng hu nh ngy nay, cn ngc li l khc. Chng ta cho vt chtlm ch tm mnh, sai khin ng ch ny phi lm n l cho mi tin nghi c sung sng; nhng u c bit rng, chng s la chng ta i vocon ng ti li.

Cu chuyn th hai c tnh cch cao thng hn, gii thot hn, cng xy rati Trung Quc, xin ghi ra y qu v c gi lm tng. Chuyn ny rtra t quyn "Ty Phng Du K" ca Ngi Khon Tnh Ha Thng. Ngil mt bc tu hnh o cao c trng Trung Quc. Sut i Ngi n trnni cao, chuyn tm nim Pht A Di cu nguyn vng sanh. c bit

Ngi hay tng kinh Lng Nghim v tr kinh Php Hoa, ch mong c gpc c Quan Th m B Tt.

Mt hm Ngi ang nim Pht th c mt Lo Tng n r Ngi ra i, Ngivng li ra i cng Lo Tng v t t Ngi c cm gic khc l, thn thcca Ngi bay bng ln khng trung, dng nh khng cn s c gng nona, Ngi ch lm rm nim thn ch. Th l Ngi c n cc tng trica ch thin, sau n cnh gii ca tri u Sut v cui cng Ngi n c cnh gii ca c Pht A Di , gp c Quan Th m BTt qua vic ha thn l mt Lo Tng, a Ngi Khon Tnh v th giiCc Lc ny. c i Th Ch B Tt v cc v B Tt khc Ngi cng din kin. c bit th gii Cc Lc, Ngi gp n Quang i S v ci tri u Sut, Ngi gp H Vn i Lo Ha Thng.

Sau mt thi gian ngn my chc ngy ci trn, Ngi v li trn gian ththy cnh vt i thay kh nhiu, ai cng gi i hng chc tui v hangng ni Ngi tu, ngy nay cng b chn vi vi cy c. y l cu chuync tht do mt bc i Tng Trung Quc thut li. l Ngi Khon TnhHa Thng. Khi nghe cu chuyn ny d nhin l c ngi tin v c lcng khng tin; nhng tin hay khng l quyn ca mi ngi. Th m i


22/132

c nhiu s tht ngoi nhng s tht ang c. Nu dng con mt bnhthng t c ngi s hiu thu c. Ch c con mt tr tu mi c th nhnr ngun cn c.

V Trung Quc, 2 cu chuyn trn tiu biu cho mt vn . Ngha l saukhi cht khng phi l ht, m cn i ti sanh na. Ngoi ra con ngi cngc th sanh v th gii cao hn, nu trong i ny nht tm nim Pht, trch, khi lm chung s c vng sanh v nc Cc Lc.

Sau y l 2 cu chuyn Vit Nam tiu biu v vic ti sanh. Mt chuynlin quan vi Trung Quc v mt chuyn xy ra Vit Nam vo u th kth 20 ny.

Chuyn k rng:

Vo nhng nm thng xa xa khi m Vit Nam v Trung Quc cn banggiao cht ch. Lc by gi nh Minh sang h nc Vit Nam, do vy mh bt i rt nhiu ngi Vit Nam ti gii sang Trung Quc xy dngT Cm Thnh Bc Kinh by gi. Ngy nay ngi Trung Quc khngnhc ti ai l Kin trc s ca T Cm Thnh ti Thin An Mn; nhngngi Vit Nam th lun t ho rng: l mt ngi Vit Nam. Trong snhng ngi sang Trung Quc cng c nhng v Tng s Vit Nam tigii v khi qua Trung Quc, khng bit v quc th hay v li nguyn, cmt v Tng Vit Nam pht nguyn rng s lm vua Trung Quc. Trc khiv Tng vin tch c bo cho mi ngi bit rng trn mnh Ngi c mt btson bn tay phi. Sau mt nm nu Hong Hu ng triu mang thai ma tr c mt bt son nh th, th ng l Ngi ti sanh. Qu tht nh vy,sau khi sanh Hong T, mi ngi trong cung cm u n nhau bit rng:Thi T c im l nh th. V Hong T y sau ny ln lm vua ly hiu lCn Long.

Cu chuyn ny thc h th no th khng r; nhng qua mt li nguyn camt v i Tng. Vic y tr thnh s tht. iu y chng t rng, qua

con mt tr tu chng c ca v S ngi Vit Nam, bo cho mi ngibit l vic g s xy ra mt nm sau . Nu iu y sai, hn vic y trthnh thu dt; nhng iu y ng. Vy chng ta c nn tin chng?

Cu chuyn th 2 xy ra cho mt ngi n b Vit Nam ti tnh M Tho.Cu chuyn c chnh ng s k li trong quyn sch "C Ba Cho G",nh sau:


23/132

Bnh sinh b ta lm ngh bn cho g. Mi sng sm b ct c g, nh lng,luc g v sau l nu cho. on mang ra ch bn, n tra hoc x bli i mua g, ngy mai cn lm tht tip, em ra ch bn na. C th vc th, ngy li thng qua b sinh sng vi ni cho g. Sng mang cho rach bn, chiu quy gnh v. Mt hm n b b bnh tht nng, thn th yuui, thn thc b vua Dim Vng v qu s dn i xung nhiu ca ngckhc nhau. n u b cng b nhng con g n i mng. Nhiu ni cnc qu d mun hi mng b. Sau khi i ht 9 tng a ngc v nhiu cangc khc nhau, b hi hn lm nn mi pht tm lm lnh lnh d v quytcha b mi li lm. Do vy m thn thc ca b tr li dng th, nhp vohnh hi ang nm thoi thp trn ging bnh. Sau thi gian tnh dng bnh li mi chi tit ca cu chuyn trn, b thut li cho mi ngi bit vchp thnh mt quyn sch vi ta nh trn, din t nhiu ca ngc i

qua v nhng hnh pht sau khi cht.

y cng l mt cu chuyn c tht; nhng khi k ra cng t ngi tin. Vthng thng "cha thy quan ti, cha l" l vy. M nu c l chongi thn, cho gia nh lc ban u, ri chng bao lu li qun i. Vnghip thc ca chng sanh bn cht l v minh nn hay qun nhng gc gi l ti li, m cng chng nh nhng g gi l thnh thin ni tmthc ca mnh lu bn hn.

Trn y l 6 cu chuyn, 2 cu chuyn xy ra ti n , 2 cu chuyn tiTrung Quc v 2 cu chuyn ti Vit Nam. Mi cu chuyn mang mt musc khc nhau. Gii thot c, a lc c. Cao thng c, thp hn c. Thnhthin c m thp hn cng chng phi l khng. Tt c cng u i n mtim chung l: Trc khi sinh ra v sau khi cht i, khng phi l khng cg c, m trong ci khong khng to tng y li c nhng ci v hnh, mchnh ci ny lm nhn cho ci kia tc dng ln nhau, nh lp sng nychng ln lp sng khc, c th v c th cun trn tri git vo b, ri lili xa hn na tr thnh nhng t sng cao hn, ln hn v lan rng xahn, lm cho sinh linh y mi mi chm ngp ni ci a ng. Ch c ai

mun tch ra khi lp sng y, vn mnh ngi dy, i thng vo i, xydng o mt cch chn thnh, th k y mi l k thc tnh. K y mi lk ng ni v ng noi theo.

---o0o---


24/132

Chng II.Quan nim v s sng v cht i vi ngiVit Nam

Ngi Vit Nam thng hay quan nim rng: "Sng Gi Thc V". H ch

ni n gin th thi. Cu ni ch c 4 ch y bao gm mt trit l su xaca o Pht. u tin ni v nim v thng ca cuc sng. Sau cho

bit cuc sng ny trc c s sng v sau khi cht li cn s sngkhc tip tc na.

c Pht dy v v thng, kh, khng v v ng; nhng chp nhn lidy y phi tri qua hng ngn nm ngi ta mi hiu v hnh tr c. Vmt trit l cao siu nh th khng n gin hi nhp vo mt dn tc chtrong vng mt thi gian ngn m c c. V thng, v cuc sng nykhng chc tht; nn gi l gi. Ch gi y cng c ngha l tm b thi.Gi thn ny ci trn th 10 nm, 20 nm, 50 nm hay du cho n mttrm nm i chng na, cng ch l mt cuc sng tm b thi; khng c gchc tht ht. Nhng sau khi cht, ngi Vit Nam ni chung v ngi PhtT ni ring u mong mun tr v. Vy h s tr v u? y l mt thgii v hnh. C th v li nguyn th ca t tri vn vt, m cng c th vvi Pht, vi Thnh, vi Tin. Hay gn hn na l v vi ng B T Tin.

Thin Tng c mt cng n hay cho cc Thin sinh phi thc tp suy nghrng: "Trc khi cha m cha sinh ta, ta l ai vy?". Cu hi ny khin cho

ngi hc o phi p nt v v minh mi c th khm ph ra chn lc. Do vy, ngi bnh dn ch ni chung chung v hiu tng qut thi,ch khng i vo tng chi tit c th.

Mi ngi Vit Nam u quan nim rng c mt ci g trc khi cha mmnh sinh ra mnh. Cho nn ngi Vit Nam cng thng hay ni: Cha msinh con, tri sinh tnh. iu y ng; nhng ch tri y dng ch chonhng ng ti cao, cao hn trn u ca loi ngi, ch khng nht thit

phi l mt v gio ch ca cc tn gio khc. H tin rng cha m ch l mtci nhn tc hp sinh ra mt ngi con vi trn vn vc dng, hnh hi;nhng cha m chc chn rng khng th sinh c tinh thn ca ngi conc. M ci tnh y, chnh l mt s ti sanh ca mt kip lun hi no .

S sng ca chng ta ging nh mt ci bng n. Bng n y c nhiuhnh tng khc nhau nh di, ngn, trn, vung. Hoc gi c nhiu mu sckhc nhau v sng cng c nhiu khc nhau; nhng n mt hm no


25/132

bng n ny b h i v mu sc cng phai nht v tri qua thi gian nmthng x dng. Nhn li thn th ca chng ta cng vy, u c khc gnhng bng n kia. C ngi c thn hnh cao, c ngi thp, c ngip, c ngi xu v.v... nhng tt c u l thn th ca mt con ngi.Bng n h cng c ngha l thn th con ngi phi mt. Nhng chcchn mt iu l dng in vn cn tn ti cng nh tm thc khng th mthn i c. V l, nu thay mt bng n khc th bng n li sng. Cngnh th y khi tm thc va chm vi s c mun ca i phng, tm thcy s nhp vo v tr thnh ci i tng s c tip tc, c th l ngi, cth l ng vt, m cng c th sinh ra vo nhng th gii khc ngoi conngi. Tt c u do nhng nguyn nhn ca chng ta t to t kip nyhay kip trc m thi.

Nh vy c th ni r ra rng: Khng ai t sinh, m cng khng ai t dit c.

Tt c u l thuc vo nhn duyn ca mt vic hay mt s vic. V l ym c Nguyn Du cng din t trong truyn Kiu rng:

"C tri m li c ta

Tu l ci phc, tnh l dy oan"

Ta sng y gia t tri bao la ca th gii, ta l mhn chng ca mivt, ta cng c th cao thng, m ta cng c th yu hn nh bao nhiusinh linh khc. Ch c con ng tu tm dng tnh mi l con ng phcc. Ngoi ra nhng chuyn tnh lm cm ca th gian u l nhng si dyoan tri ct cht cuc i mnh vo nhng ni kh trin min khng li thoty. Du cho l mi tnh vng gi ca vua cha hay mi tnh ca nhngk lng t khng nh khng ca i chng na, tt c cng ch l nhng sidy oan nghit ca cuc sng m thi.

Nhng i my ai c toi nguyn vi cuc sng ca mnh? bt cmt hon cnh no, mt a v no trong x hi i chng na, h cng khngtha mn. Nu nguyn c khng thnh, h m ra trch tri, trch ngi;

nhng cha ai t trch mnh thy rng vic g cn phi lm ngay. Bi thtrong truyn Kiu c Nguyn Du cng kt lun cho tc phm ny bngth di hn my ngn cu theo tinh thn tam gio Pht, Lo, Khng, nhsau:

" mang ly nghip vo thn


26/132

Cng ng trch bi tri gn tri xa

Thin cn vn ti lng ta

Ch tm kia mi bng ba ch ti

Li qu gp nht dng di

Mua vui ch c mt vi trng canh"

Ngi no bit an phn vi cuc sng ca mnh v ngh rng kt qu ca ssng ngy hm nay l do chnh mnh gy to t nhiu i nhiu kip, thngi y s an lc m tip tc on hnh trnh cn li. Nu k no khng

bit chn l ny, du c sng trn nhung la, vt cht d tha, h vn cm

thy thiu v thy au kh nh thng. Chng ta khi gp hon nn, haytrch tri, trch ngi, nhng rt him ngi t trch mnh. Cu ny cngha l hy t qun chiu ni tm ca mnh y. Phi nhn vo bn trongmi bit mnh l ai, ch c nhn mi bn ngoi th ch hiu ngi khc m skhng bao gi hiu mnh ni.

Ci cn lnh y sn c ni tm ca mnh ri, khng nn chy i tm kim ni no xa xi na. Du ngi no c lch lm trn chin trng haythng trng, kch trng i chng na, n mt ngy no cng phigc kim t quan thi. Ci ti thao lc n c gii hn ca tui tc. Cn citm n li thay i qua rt nhiu giai on ca cuc i, ngay c trc hocsau khi sinh ra. Do vy m hy lo tu sa ci tm ny.

Nguyn Cng Tr, mt v tng, mt nh th ln ca Vit Nam sau khi thnghim cuc i, ng ta a ra c nhng t tng sng nh sau:

Tri tc tin tc i tc h thi tc

Tri nhn tin nhn i nhn h thi nhn

Ngha l:

Bit , i , ch s khng bao gi

Bit nhn, i nhn, ch nhn s khng bao gi nhn.


27/132

y l t tng ca Nho gio nh hng vo tm trng ca s phu cngnh nhn dn Vit Nam trong cuc sng hng ngy. Ngi no bit tc

bit sng. V ci mong cu khng bao gi c ci cui cng. T tng nyca Nho gia cng tng hp vi Pht Gio. Do vy m o Pht khi ctruyn vo Vit Nam c dn tc Vit Nam chp nhn mt cch ddng. Nhn v cc x c i sng vt cht tn tin nh u Chu v MChu, t chng ta cng c th nhn qua tn cc x ngho nn ca PhiChu hoc mt phn t ca Chu. So snh gia ngi ngho v ngigiu cch sng v nhn cch ca con ngi nhng ni y ra sao?

Ti M Chu v u Chu ngi ta c mt cuc sng y v vt cht, nukhng ni l d tha; nhng con ngi c hi lng vi hin ti khng? Mingi u i tm ci g li ch hn, sung sng hn, giu c hn, tin nghihn v.v... nhng tt c cng ch cung phng cho tm thn t i gi hp

ny m thi. Trong khi th tm hn h hu nh rng tot. Nim tin vTn Gio bp bnh, tm tr b ri lon; nhiu cuc t st xy ra, lun lo c, hc ng b suy i mt cch trm trng. l ci gi tr phi tr,khi con ngi phi sng theo sng vn minh ca vt cht.

Nhn v cc dn tc i kh khc ca Phi Chu hoc mt vi nc ti Chu, chng ta thy h kh s v vt cht ; nhng lc no trn mi ca hcng n mt n ci khoan dung, lng; trong khi ti u M tmnhng n ci nh th rt l him. Mc du h ngho v vt cht; nhng nitm ca h rt phong ph. V trong h cn cha ci g c tnh cch uynnguyn thuc v t tri vn hu.

Ngi Vit Nam cng kh au khng thua g cc dn tc trn th gii. Sutgn mt th k th 20 ny, ngi Vit Nam b cht bi chin tranh chng11.000.000 ngi, ng thi cng sanh ra gp 3 hay 4 ln th th. Ci khv vt cht v c tinh thn li tng ln nhiu ln hn na; nhng ngi Vit

Nam cng phi bit qun i qu kh m sng. Nu c nu ko li qu kh,chng khc no i tm mt vt, bit rng khng th no tm c; nhng vni tm. l iu v ngha vy.

Trong nhn gian Vit Nam cng c mt quan nim sng rt n gin l: hin, gp lnh. Cng ch 4 ch nh "Sng gi Thc v" nh bn trn trnh

by; nhng y l mt trit l sng ca dn tc. V nu trong i trc hoci ny n hin lnh phc c, th chnh i ny hoc i sau s gt hic nhng thnh qu tt p v mi mt trong cuc sng. iu ny ncng ng hp vi cu: Thin hu thin bo, c hu c bo, trong kinh in


28/132

ca nh Pht. Ngha l lm vic lnh s c qu bo tt v lm vic c s bqu bo xu.

Ngi Vit Nam v c l mi ngi trn th gii cng u hiu nh th;nhng thc hnh ng theo li dy o c ny mi dn tc li c cch lmkhc nhau. C ngi v v minh che khut m hnh ng mt cch mqung th li v mnh. C ngi v p lc phe nhm m phi lm nhngiu tri vi lng tm o c; nhng tt c u khng qua ch nghip vlng ham mun ca con ngi khng bit dng ng ch. Cng may l thgian ny cn c hc ng, cn c tn gio, cn c lut php. Nu khng,c l th gii ny s i vo mt cn i nn bin thin ca lch s gh gmlm, cha tng thy xy ra.

Nhn v qu kh, con ngi sng ni rng su ni thm. Tuy vt cht khng

pht trin kh quan nh ngy hm nay; nhng tm hn ai ai cng thnh thitrong sng, sng ha hp vi thin nhin. Cn by gi cuc sng th thnhqu y tin nghi; nhng nhn qua nhn li mi ngi u sng trn mthi o c n xa l, mc du l v chng, con ci sng trong mt gia nhvi nhau. H gn nhau trong gang tc; nhng tm thc th xa nhau trongmun vn dm.

Trong bt c ngi cha no ca Vit Nam cng u c th ng Thin v ngc. ng Thin c trch nhim ph h, gip cho nhng ngi sng ngaythng trung trc. ng c s trng tr nhng ngi sng ngoi vng phplut v o c. Khi m nn vn minh nhn bn ca nhn loi cha t nnhng s tinh t ca lut php nh ngy hm nay, th t tng thng phtca cc Tn Gio cng l mt cn cn cng l nghim tr nhng ngikhng i ng theo con ng o c.

Ngi Vit Nam sng mt i gia nh, nhiu khi gm c 5 i cng c ngdi mt mi nh; nn gi l ng i ng ng. l ng b c, ng bni, cha m, con ci v chu cht. Sng nh th th hin c mt tinh thncng hu v d cm thng nhau hn. Chia s nhng kh khn khi mt thnh

vin trong gia nh gp phi. V d nh khi au m hay bn vic.

X hi Chu, nht l x hi Vit Nam tt c u sng v nng nghip; nnrung ng l chnh. H t canh tc bng sc lao ng ca h sng, nui bn thn v gia nh. C th h xem gia nh h l mt quc gia thuhp. Ni y khng c tin tr cp x hi khi b tht nghip hoc tin tr cpthuc men; nhng chnh con ci ca h l mt ngun ti tr rt di do. H


29/132

quan nim rng: Cha m c cng sinh ta ra, khi ln ln ngi con y phi cbn phn i lm lng v phng dng cha m cho n khi gi khi cht v rtt ngi con no Vit Nam m khng lo phng dng cha m. Thnhthong cng c mt s ngi con bt hiu; nhng rt him thy.

Trong khi cc x hi u M th ngc li. Ai cng mun sng ring lmt nh, mt mnh, mt xe v.v... tt c u thuc v ch quyn ring, ngayc tin bc ca v chng. Con ci nui ln ln n 18 tui th ra ring. Ttc u trng ch v x hi. Nu a tr y bit lp thn, s thnh ngi. Nukhng, s b h n v l mt gnh nng ca x hi. l gnh nng oc b bng hoi.

Cc nh tm l hc ngy nay cng xc nhn rng mt a tr b sa m vmt a tr b sa b, khi ln ln, tnh cm ca 2 a tr ny i x vi m

rt khc nhau. V ci tnh thng v nhn cch sng ca m chng, nhhng ln chng rt nhiu. Ni nh th khng c ngha l chung c bmi, m ni ra rt mt bi hc kinh nghim trong s sng hng ngy.

Nhng l x hi nng nghip ngy xa, nu trong tng lai x hi VitNam pht trin v cng nghip v i sng nng thn khng cn coi trngna, th ci lun l o c y cng chng khc g cc x hi Ty Phngtrong hin ti.

Nhn chung gia 2 quan im ng v Ty. pha no cng c ci tch ccv tiu cc ca n; nhng nu nhn di nhn quan ca Pht Gio c l dkt lun hn. Ngha l du sng di bt c ch no, hon cnh no, mcon ngi khng bit th ngi vn kh nh thng. C th c 2 mt,vt cht v ngay c tinh thn. y xin nu ra mt cu chuyn c nhn gianVit Nam c lin quan n mi vn trong cuc sng cng nh nhn quca Pht Gio ngi c c mt ci nhn c th hn.

Chuyn k rng:

"C mt gia nh n c 2 ngi con trai, khi cha m sp qua i, cha m ku2 ngi con n chia ca; nhng ngi anh th mnh ln nn ln hipem v ginh phn ln rung t v minh, ch chia cho em mnh mt tha tnh trn c mt cy kh rt sai tri.

V chng ngi anh giu c nh rung t ca cha m li m cnsanh tnh tham lam bn xn; nn chng bao lu gia nh ngi anh li cn


30/132

c tin ca nhiu hn. Trong khi ngi em an phn sng vi tha vnca mnh. Bng mt hm c mt by qu t u bay n u trn cy kh,va n kh va ni rng: "n kh tr vng, may ti ba gang, ng vng nkhng ht". V chng ngi em mi ly lm l v hi li chng k cnghn. Chng bo rng ngy mai hy mang n y mt ti nh v cng i vichng. Chng ng hn, ngy mai ti rung th l qu cng bay n. Chngkhnh chng ln, t t bay vo khng trung vi ti ng vng. Chng mangchng n u, chng thy mi l n . Bng chng t t p xung mthn ni, ni ch thy ton l vng bc v kim cng, chng tha h chnla. Sau khi lm mt ti 3 gang tay, l qu li mang chng v li quhng c.

T ngy y chng n nn lm ra v giu c hn c v chng anh ca mnhgp bi. Mt hm ch du ca chng sang nh chng thm chi, mi thy

lm l, ti sao cu em chng giu c n th, c phi n cp ca gia nhmnh chng? hay cu ta trng s? l nhng cu hi c nghi vn bi chdu ca chng. Nhng sau khi hi k cng ngi ch du mi bit crng, ngi em chng giu l nh cy kh v l qu. Th l ngi ch du v

bn vi chng mnh nn n cy kh quan st v lm y ht nh ngi em,bit u li c c hi giu hn em mnh. V chng ngi anh lng ngheby qu ni: "n kh tr vng, may ti ba gang ng vng, n khng ht".Khi nghe vy, ngi v ni tm tham bn vi chng, ti ch 3 gang ng saoc nhiu vng; chng ta nn may gp i ly cho c nhiu.

Th ri by qu cng khnh ng anh ca chng i, tri qua cc ni i trngip, cui cng cng n mt ni n. Ni y ton l vng bc v kim cng.Sau khi lm xong nhng ca qu ny vo ti 6 gang, chng cn tm cchnhn y mnh y ti nhng vt qu gi ny. L qu cng bu li khnhchng v li qu xa; nhng v l vng qu ti, khing n na ngchng khng sc na nn nh th ri chng xung t. Th l chng cht v ca ci li c ngi khc n nh cp. nh v chng ch chngmi cng ra ho mn, mt ngy n v chng cng ra ngi thin c.Trong khi gia nh ngi em sng mt cuc sng hnh phc bn ngi

v ca mnh cng nh gia ti s nghip phong ph y".

y l mt cu chuyn c tch nhn gian Vit Nam nhng n m mu scv Tn Gio, nht l vn nhn qu. C ngha l cng tham lam bao nhiuth cng gt hi nhiu kh au by nhiu. Cng an phn bao nhiu th cucsng cng c an lc by nhiu. Khng tham lam ch k th kt qu s


31/132

khng kh au su mun. Nu khng t ch bt s ham mun ca mnh thkt qu li rt ph phng.

Cng c mt s cu chuyn khc lin quan n vn lun l o c,nhm nhc nh con ngi nh sau:

Sng lm v khp ngi ta

Cht xung m ph lm ma khng chng"

Cu trn ni v nhn ca s vic. Cu di ni v kt qu ca s vic. Khicn sng, ngi n b y c mt cuc sng bung th, lng l. Lc lm vngi ny, lc lm tnh k khc, gy cho bit bao nhiu kh au v s trcnt ca mnh; nhng no u c hay bit. n khi cht, chc chn thn thc

khng c i ln ci cao hn ri, m phi i xung. i xung y chcnh gii kh au hn cnh gii ca loi ngi v ct yu l tr qu cai trc, nhng g m ng s gy ra. l vic khng c chng conhoc ngi thn bn cnh. y l mt hnh pht thuc v nhn no qu ny trn gian hay ngay c ni a ngc v y cng l mt bi hc lun l rtxng ng cho nhng ngi n b trc nt.

Cng c nhiu cu chuyn nghch l trong cuc sng; nhng l s thttrong bao nhiu s tht ca cuc i. l vic: "Cu vt, vt tr n. Cunhn, nhn tr on". C mt cu chuyn k rng:

"Mt ngi hc tr ngho i thi khng u, gia ng gp mt ng Thytng s. ng ta bo rng: Ti thy tng cu s cht yu, chc sng khngcn bao lu na u. Ngi hc tr nghe vy bun lm; nhng cng lngthng v nh. Khi i qua sng gp mt by kin ang b tri gia dngnc, chng th sinh thy ti nghip, nn vt by kin ln b. on tr vnh trong v t v ch ngy mn s. Chng ch n 3 thng sau, ri 4 thng,5 thng ri 6 thng; nhng thn cht cng khng n gi chng i. Chng

bn tr li chn xa gp ng Thy tng s c. ng Thy y cng ngc

nhin, khng hiu lm sao chng c th sng mi cho n ngy nay. Sau chng mi k u ui ngn ngnh nhng vic g chng ta lm trong thigian my thng trc . ng ra s chng phi cht; nhng nh cu thot

by kin kia khi s cht, m mng sng ca chng li c ko di thm ra.Nh vy nh cu vt , m vt mang li s sng cho mnh. Trong khi cungi m khng c phc, tri li cn b oan khin na. Nn mi c cu


32/132

"Lm n mc on" l th y. V d nh gia Thy Kiu, T Hi v H TnHin l mt bng chng rt hng hn v vic ny.

Kiu v nghe li khuyn ca H Tn Hin buc T Hi phi v vi triunh c yn thn v Kiu thy c l v ch ngh n thun l khi THi v hng vi triu nh th mi vic s m p; nhng u c ng Kiu mc mu H Tn Hin. Cui cng th T Hi b cht oan v thn phnca Kiu cng ba chm by ni ni sng Tin ng.

Cng c nhiu cch sng khc m ngi Vit Nam vn xem trng danh dhn l ca ci v n ngha i vi h l mt phn quan trng trong cucsng o c hng ngy nn mi c cu: "Ngi lm n nn qun, k chun nn nh". Nu lm phc gip ngi, cu ngi ra khi cnh kh auth hy nn qun i nhng g lm. V ch l hnh ng "Thi n bt cu

bo". Trong khi k chu n c cu mng c bn phn phi ghi nh suti. Chu c bit l Vit Nam ngi ta khng tr n bng tin bc,

bng mt b hoa cm n, bng mt tm thip nh u M, m l mt cchsng. Nhn cch sng y phi ph hp vi vn ha v o c ca dn tcVit Nam. V l y m cng c nhiu cu ca dao t Pht Gio m thnhhnh nh:

"Du xy chn t ph

Khng bng lm phc cu cho mt ngi"

"Chn t ph " y c hiu l mt ngi thp chn tng. Nu xyc mt ngi cha, ngi thp nguy nga s nh th nhng khng cuc mt ngi qua cn i kh, cht chc th cng c xy cha y khng

bng cng c ca vic cu ngi. V l mng sng ca con ngi quantrng hn ti sn ca ci gp ngn vn ln.

Mi ngi ai ai cng s rng sau khi cht s i vo ch xu xa, ti li; nnkhi cn sng, ai cng c gng lm nhng vic phc c. V "Hm cht

da, ngi ta cht ting" l vy. Cp beo, h si l nhng loi th vt hungd; nn khi cht b ngi ta lt da trang tr hay lm gh ngi v.v... Cnngi ta, nu lc cn sng m n c c vi con chu, xm ging th khicht khng ai tic thng u, li cn b chi bi v xua ui na. Ting ttth t ai bit n. Nu c bit cng mau qun i; nhng ting xu th muni vn cn b nguyn ra. V vy nn trong dn gian Vit Nam cng c cu:


33/132

"Ting lnh n gn

Ting d n xa"

l vy. Vic tt du lm sut i cng khng ht. Cn vic xu, ch l lmmt cht ti li thi, l ta c th sa vo a ngc ri.

Cng c nhiu ngi ngh rng khi sng phi nh vo nh ca m c tr;nhng khi cht phi l nm m. V vy c nhiu ngi Vit Nam giu c xy nhiu ngi m ln nh ngi nh lc cn sng. V h ngh rng: Chtcha phi l ht, m cht mi ch l mt s ngh ngi m thi. Do vy mkhi cht ngi thn cng cn cng gi nhng n, ung cho ngi chtm lc cn sng h hay thch nhng mn . Nhng cng c nhiu ngimun che ming th gian; nn khi cht th cng king rt linh nh. Cn khi

sng th i x vi cha m rt t bc. Bi vy nn ming i mi mai marng:

"Sng khng cho n

Cht lm vn t rui"

Lc sng mi l quan trng, nu lm con, bit hiu , phng dng cha m,y mi l iu hiu tho, tt p. Nu ch cho cha m cht mi khc lck l, lm m ma cho ln. iu y khng c ngha no c. i vi ngicht khng hng c g, m i vi ngi cn sng, h thy rng, lmnh th cng ch "che mt th gian" l cng.

Mi ngi bnh dn Vit Nam, khng nht thit phi l mt Pht T uquan nim rng: S sng l mt ci g hin nhin; nhng s cht l mt cig cn tn ti. Bi vy cho nn c Nguyn Du ni trong truyn Kiu rng:

"Cht l th phch, cn l tinh anh"

l vy. Th phch y chnh l thn xc ny. Thn xc ny c cu to bibn cht ln. l t, nc, gi v la. Bn s ha hp ny n mt lcno cng phi tan r. t tr v cho t. Nc tr li vi sng h, ao

bin. Gi tr li vi thin nhin v la tr li vi hi m.

Nhng cn mt ci g linh thing hn na. l tm thc hay linh hn.Ci ny s cn mi. Cn mi khng c ngha l linh hn bt t, m cn mi


34/132

v l tm thc y s lun chuyn trong 6 no lun hi i u thai trongvng lc o, ci cao hn hoc thp hn. Do vy m mi khi cng bi,ngi cn sng hay ng trc bn th ngi cht vi rng: Xin ng (b)c, d v.v... sng khn thc thing, v y ph h cho gia nh con chuc mnh gii lm n v.v... Nh vy qu tht cht; nhng vn cn sng.V chnh ngi cht y cn c bn phn phi tr li chm sc cho gia nh

phn tm linh kia m. Chc chn l vy. V l trong "Liu sanh thot t " caPht Gio cng din t rt rnh r v nhng trng thi trc khi cht,trong khi cht v sau khi cht. Tm thc y vn cn quyn luyn vi gianh, thn nhn, bng hu. Do vy m Chu, c bit Vit Nam t cngi no t chc mng sinh nht ca mnh, m gia nh thng hay tchc ngy cng k ca cha m hay anh em hng nm con chu c c hinh li ci ngun. y c l cng l mt im d bit to ln i vi u M.V l ngi Chu, c bit l ngi Vit Nam tin c lun hi v ti sanh;

nn khng coi trng ngy sanh, m rt trn qu ngy mt ca thn nhnmnh. Bng chng l c nhiu ngi Chu khi b hi sinh ngy no thngno nm no? H on chng l nm thng ngy , khng chc chnlm. C th nhiu ngi u M ngh rng b chin tranh lon lc, hoc giti qu nh khng c lch, nn cha m khng bit ngy sanh ca con cimnh. iu y cha hn ng. V l trong gia nh c bao nhiu ngy gi, tthng ging n thng chp, h u nh rt r rng l thn nhn ca h mtvo ngy my thng my nm my.

Ngc li u Chu, ngi ta xem trng ngy sinh nht, i ng tic tngrt to ln. m tang cng th; nhng sau khi cht ri, t c gia nh no locho ngi cht n 100 nm; nhng Vit Nam th c y. V mi nm uc cng gi ng T, ng C cho n i con, i chu, i cht, i cht. Dovy m c th ko di hng trm nm sau khi cht. Cn u M c l ngita tin rng ngi cht i v Thin ng hay i vo mt ni khc; nnh chng th ngi cht, nh ngi Vit Nam vn ang th.

Cng c nhiu cp v chng sng rt hnh phc bn nhau nn hay th tht

rng:

"Sng ng tch ng sng

Cht ng quan ng quch"


35/132

Khi sng ngi chung nhau mt gh, nm chung nhau mt ging, th khicht cng nn ng mt quan ti v ng mt huyt m. Ni l ni vy, chkhng bit c c bao nhiu cp v chng hnh phc nh th. Nhiu ngikhi mi yu nhau th thng nhau thm thit. Trong khi thng yu nhau,du cho chuyn g c xu xa xy ra trong cuc sng cng ni "mt s nhnchn s lnh"; nhng thi gian lu ngy sng chung ng vi nhau, sanh ranhiu tt xu, khin cho c 2 bn u khng chu ng ni, mt ngy no

phi em ra ta. Khi ra ta ly d, chng c bn no ni c ci tt ca bnno c, m tt c ch li cho nhau v ni tt c nhng ci xu ca nhau ragia cng chng c phn gii. iu y tht mu thun vi nhng g giao c lc ban u. K cng tht l ti nghip cho mt kip nhn sinh. Tisao con ngi , hnh hi , m qua thi gian chung sng i n nhng v kh hn gn nh vy. y c th gii thch cho ch nghip v nhnduyn c l d hiu hn. Cn duyn th sng chung ng vi nhau, ht

duyn th ng ai ny i vy.

Chu ngy xa trong c Vit Nam, cc ta n cha c hnh thnhth lng x v ming i cng l mt quan ta rt trung thc. Do vy m nhno c chuyn g cm khng lnh, canh khng ngt th phi "ng ca dynhau", ch t ai dm lm cho gia cng xo xo nh x hi vn minh ngynay.

Vua L Thnh Tn, mt ng vua rt hin c, hay gi dng nng dn rang thm dn chng lm vic v theo di cch sng ca nhn dn c hilng khng khi sng di s tr v ca ng vo th k th 16. ng c limt bi th bt h nhan l: "Miu V Chng Trng". y chng ta cth theo di cu chuyn ny qua bi th ng lut sau y:

"Nghi ngt u gnh ta khi hng

Miu ai nh miu v chng Trng

Ngn n du tt ng nghe tr

Ln nc chi cho ly n nng

Chng qu c i vng nht nguyt

Gii oan chi mn n n trng


36/132

Qua y mi bit ngun cn y

Kho trch chng Trng qu ph phng"

Cu chuyn ny c din li bng vn xui nh sau: mt lng qu n,ngi chng nghe theo lnh vua nn ra i tng qun nhp ng, gip vuan nh ci b. Khi ra i th v mnh mang thai; nhng chng khng bit.a con nh c sinh ra v khi ln ln mt hai tui n bt u hi n bca n u, th m n thng hay ch hnh ca mnh in ln vch, mi mkhi nh n du soi ri ln v a tr cng yn tr rng: B mnh ch c timi v ch ban ngy th khng c.

Sau mt thi gian chinh chin tm yn, ngi chng tr v tm li v xa thbit rng nng sinh ra cho mnh mt mn con trai, chng mng qu mi a

sm ti con v xng l b v. a con nhanh nhu p: B ti khng cban ngy, ch ban m mi n thi. Khi nghe nh vy ngi chng t vnghi ng v mnh v th l tm t qua nhng li nng nh lm cho nng

phi ti h v khng bit gii thch lm sao cho chng hiu, nn tm cicht, nhy xung sng t t.

m hm sau chng ngi m con di nh n du, bun b ru con th acon cht nhn ln vch v qua nh n du soi t, gi nh trn tng l Bcon v ri . Lc y ngi chng mi v l, th than i, ngi v cht ri. V th vua L Thnh Tn mi c trch ngi chinh phu l vy.

Nu chng hiu bit th phi hi cn k thc h ni ngi v v ngi v,c l l mt ngi n b Vit Nam, bit chu ng v hy sinh hnh phcca mnh cho chng v khng mun cho chng hiu mnh l ngi thay lngi d; nn mi chn ci cht gii quyt s vic. Chuyn k ny trongdn gian Vit Nam gi l: "Thiu Ph Nam Xng" v c din tthnh kch cng nh ci lng, ai xem cng chnh lng; nhng c phi chtl xong u. V cn bao nhiu vn khc cn li m ngi chng kia phigii quyt nh phi nui con cho khn ln v ai lo gia nghip cho mnh y,khi m trong gia nh khng c bng dng ca mt ngi n b?

Xt li ngi n ng kia cng t bc na. V l khng bit tm l ca ngiv mt cht g c. Mc du sng vi nhau c mt mn con ri. Nu c2 bn u c s gii thch v hi vi nhau, lm g c xy ra chuyn y, mv chng s on vin vui v di mt mi m gia nh c con ci quyqun.


37/132

y l mt cu chuyn xa xy ra ti Vit Nam cch y hn 400

nm v trc. Khng bit trong hin ti mt vic tng t nh vy xy rangi chng hay v phi gii quyt nh th no, ch chc chn rng cht th tit nh ngi xa th khng cn na. y ci nhn phm v gi tro c ca con ngi trong x hi n cao hn bt c ti sn ca ci no mcon ngi hin c.

Ci t cch ca con ngi trong khi sng mi l iu ng qu. V vy mtc ng Vit Nam cng c cu:

"n qu nh k trng cy"

hay:

"n cy no, ro cy y"

V khng c ngi trng cy th lm sao chng ta c c qu ngt ngyhm nay. Khi n chng, phi nh cng ngi trng ra chng v trong mtmi trng no, mt x hi no i chng na, phi lun lun bo v cho gianh mnh, cho tn tc mnh v nht l cho quc gia, x hi. y l mt tinhthn cng ng rt quan trng m trong cc x hi cha c vn minh nhVit Nam cn phi tn trng cng nh gn gi chng.

o c khng l mt lu i nhiu tng; nhng mt cuc sng thiu oc th cuc sng v ngha ri. V con ngi khng phi ch sng vi gocm, qun o m cn phi sng cho c tnh c ngha vi gia nh, vi xmlng v vi cng ng trong x hi na. X hi ngy nay khc xa x hingy xa rt nhiu ri, nht l v cc quan im sng, cht, hn nhn, tngio, ci hi, ma chay, tic tng v.v... nhng nu khng c ci c th skhng bao gi c ci mi. V ngi xa vn thng ni rng: "Giy rch

phi gi ly l" m. Sch khng p, mc cho sch; nhng gy sch v lsch nn gi li. V l nu khng c nhng trang ch a, b, c bt u, th

ngi hc tr khng th tr thnh Sinh vin, Tin s, Bc s c. Mun vyphi: "Ung nc nh ngun". Nu khng nh th th con ngi khng cnl mt con ngi thun ty na. l ngi Vit Nam, nht l mt ngiPht T phi m rng tm mt v s hiu bit chp nhn mi ngi, miloi di du hiu tnh thng ca ch Pht v ch v B Tt th mi vic str li hin hu hn cng nh ngha hn. Ngay c s sng cng nh scht.


38/132

---o0o---

Chng III .Quan nim v s sng v cht i vi ngi

Trung Quc v Nht BnTrung quc v Vit Nam rt gn nhau, ch cch mt bin gii thi; nndu mun du khng Vit Nam v Trung Quc cng c s lin h vi nhaulu i v nhiu phng din nh vn ha, tn gio, phong tc, tp qun, lnghi v.v... C nhng ci ngi Trung Quc cng phi hc ca nhng ncnh. Ngc li cc nc nh lng bang ca Trung Quc phi hc hi ti yrt nhiu, sau mang nhng t tng hc thut ny v li qu hng camnh bin ch ra thnh thc n tinh thn cho dn tc mnh.

Nht Bn, i Hn, Vit Nam l nhng nc nh hng rt su m v nnvn ha ca Trung Quc, do vy m quan nim v s sng cng nh chti vi cc dn tc ny cng c nhiu iu ging nhau.

Trung Quc c n 5.000 nm vn hin. Ni y sn xut ra khngbit bao nhiu nhn ti v v nhn ca th gii nh Khng Phu T, MnhT, Lo T, T ng Pha v.v... l v phng din i. Cn phngdin o th cng c v s k cc bc T s nh Hu Kh, Tng Xng,o Tn, Hong Nhn, Hu Nng, Lm T v.v... Hay gn y nh n Quang

i S, H Vn Lo Ha Thng v.v... Tt c nhng gi tr tinh thn ny lmt quc bo v gi ca gia ti Trung Quc vy.

Khi cc dn tc yu th ny nhn v Trung Quc cng c thn phc nhiu phng din; nhng nu Trung Quc mun ln chim lnh th, hocgy hn th Trung Quc cng b cc nc lng bang tn cng li nh thng.V d vo thi L, Trn Vit Nam vo th k 11 n 14, bao cuc ng vi Vit Nam, cui cng ri Trung Quc cng phi thua v chy v nc.Hay mi n th k 18, vua Quang Trung Nguyn Hu em i binh quan Qung ng v Qung Ty ca Trung Quc chinh pht. Ri gn y

nht, u th k 20 ny, khi s kin Mn Chu xy ra, Nht Bn nlm ch Trung Quc my nm lin vo u thp nin 40 v y l bn p Nht Bn c th tin xung cc nc ng Nam Chu chim lmthuc a.

Nhn trn bn th gii, nc Nht mi ch ln hn mt hn o Hi Namca Trung Quc m dm em qun xm chim mt nc ln hn mnh c


39/132

vn ln. Qu l iu v tng; nhng l s tht. Khng bit nhng nhcm quyn thu by gi da trn lp trng v chnh sch no i chinh

pht k khc, gi th nh by gi ngi ta phi nng cy vo sng ng vkinh t. Cn lc c l Nht Bn da vo tinh thn cc oan ca dn tch chng? Chin tranh c g? chng ai tr li cho trn vn cu hi ny.Ch c kt qu l nh tan ca nt, gia nh ly tn, ca ci mt mt v gy baocnh kh cho hng vn sinh linh. Khng bit nhng nh lnh o ca thgii ngh g khi h ban hnh nhng o lut git ngi y. V th, theo tilun ngh rng: Ngi lm Tn Gio khng cn theo mt th thc chnh trno c. V l, du bt c di ch no, Tn Gio vn phi tn ti.

Ngc li, nhng ngi lm chnh tr m khng c o c ca Tn Gioqu l mt iu lm ln.

n th k th 18 th u Chu tch tn gio ra khi vng quyn. iu

y ng; nhng nhng ngi cai dn tr nc by gi trn th gii rt himngi c mt i sng o c tn gio tht su sc. Mc du c Quc hiLng vin, c lut php bo v; nhng tt c ch l nhng ci tng i cath gian v lut php m thi.

Nhn li Trung Hoa my ngn nm trc v Trung Quc ngy nay, chng tahc hi c g? qua bao nhiu triu i phong kin v cng sn. Ch no cng t cho mnh l nht; nhng so snh vi ngy xa, qu thua st rtnhiu. Ngy xa tuy vn minh vt cht khng tin b nh ngy hm nay;nhng i sng tinh thn qu l mt kho tng v gi. Khng T dy cchsng cho k s cng nh mi ngi lc by gi rng: Tu thn, t gia, trquc, bnh thin h. Phi thun chiu nh th th nh mi yn v nc khngc lon. Nu t thn khng c o c th gia nh khng th ha hp c.Khi khng lm ch c gia nh lm sao c th cai qun c quc gia, t i n kt lun rng khng th lm cho thin h thi bnh c. Cn ngynay li khc, ngi ta lm ngc li nhng nguyn tc trn. Ngha l bnhthin h trc, n tr nc sau v lo cho gia nh, ri mi n bn thn. Bivy nn lun thng o l u thay i rt nhanh chng v x hi b chaoo mi iu; lng ngi cng khng yn n cht no trong mt cuc sng

khng hong v tm linh nh th.

Khng T cng dy ngi con trai c nm c tnh quan trng phi lmtrn. l Nhn, Ngha, L, Tr v Tn. Nhn y c ngha l lng thngngi. Ngha y l tnh ngha Thy tr, cha m, v chng. Sng vi nhau

phi c ci ngha l vy. Ngoi ra phi c tr tu phn xt s vic trckhi hnh ng v cui cng, nht l nim tin. Nu khng c ch tn th mi


40/132

s kh thnh. Ngi ta tin tng vi nhau li ni. Nu ha sai, hoc nisai, tc khng ng c tin cy.

Khng T cng dy cho ngi n b c 4 c tnh quan trng trongcuc sng hng ngy l Cng, Dung, Ngn v Hnh. y l nhng ntp ca ngi ph n Trung Quc ni ring v ngi ph n Chu nichung. Cng y c ngha l vic lm. Ngy xa ngi n b hay nh lovic t gia ni tr, ngi chng c th gi lo cho cng vic bn ngoi.Sc p cng l mt iu rt trn qu v y l mt li kh rt quan trngca n gii khi hnh x vi i. Li ni phi nh nh, n ha, khim cung,l php v nht l c hnh ca mt ngi n b phi trong sch, thychung v.v... Tt c by nhiu nu lm c ht th x hi s c an n. l ch trng ca Khng T trong vic tr th; nhng ci khuyt imca Khng T l khng ch cho con ngi mt li thot l sau khi cht, i v

u? Lc sng ch lo phng s cho con ngi, cho quc gia v x hi; nhngkhng c mt li thot, khi mn phn ci tm ny. C l Khng T chl mt bc hin trit, mt chnh nhn qun t chng? Khng phi l mt bcxut th gian, do vy m kh c th i hi Khng T mt gi tr tuyt iv 2 mt sng cht ca cuc i cho y c.

Do vy m lc Lo T xut hin ti Trung Quc cch my ngn nm trc b sung cho cch sng ny. l vic xut th. Lo T ch trng mivic trn th gian u gi hp, ch c cnh thanh tnh yn lng, ni michnh l o. C ln ng cng dy cho mn ca ng rng: o m niln c th khng cn gi l o c na. Ci tn m cn gi ln c thci ch l mt b h danh. Nu so snh c 2 loi trit l trn, chng ta cth thy rng Khng T ch trng nhp th tch cc v Lo T th chtrng xut th tiu cc. C 2 cng ch p ng c mt mt ca cuc ithi. Do vy, o Pht khi n vi ngi Trung Quc, h chp nhn mtcch rt d dng v dung ha mau l vo trong mt t nc to ln nh thny. V o Pht c c c 2 phng din. Ngha l khi cn sng, ngiPht T bit mnh phi lm g v khi cht, h t bit mnh phi i v u?

Mt nn o phng khong bao dung nh vy, c c nhp th ln xut thnh th nn vua Hn V lc by gi vo u th k th nht trn qun nhn trit l ca o Pht t n c truyn sang Trung Hoa, nhmt mn qu cao c nht v tri qua hng my chc triu i, sut gn 2.000nm lch s ti Trung Hoa, Pht Gio sn sinh ra khng bit bao nhiu

bc danh Tng chn tu thc hc. Pht Gio o to ra khng bit baonhiu ng vua Pht T chn chnh bit chn dn tr nc v thng dn nh


41/132

chnh thng con mnh. Nu khng nh tinh thn t bi, v ng ca o Phtth chc chn Trung Hoa khng c nhng bc minh qun hin c nh th.Ri hc thut, Vn ha, Tr o, Th o, Kim o, Thin o v.v... tt cci nhn cch sng y ca ngi Trung Quc ng dng o vo th, ovo tr, o vo Thin, o vo cung tn, nhu o v.v... tt c l nhng

bng hoa thm ngt ta rng mt khung tri hn 1 t dn trong hin ti vchnh bng hoa y ng gp cho nn trit hc, ngh thut ca TrungQuc thm cho chiu dy ca lch s nc ny cng ngy cng vng mnhhn. D nhin, nu khng c o Pht, ngi Trung Quc, Ty Tng, n, Vit Nam, Nht Bn v.v... hay ngay c ngi u M vn c th sng,vn c th lm n, hng th v.v... Nhng c thm o Pht vo mt dntc no , l c thm mt cht liu dng sinh v tinh thn, m dn tc c c mt tr lc v hnh, khin cho chnh dn tc mnh c mt nimhnh din vi chnh mnh v cng l nim hnh din chung ca nhn loi

ngy nay khi nhn v Trung Quc.

Ti sao ngi i Hn, Mng C, Nht Bn, Vit Nam phi qua TrungQuc hc hi? V l d hiu l ni Trung Quc lc by gi c nhngg m nhng dn tc lng bang khc cha c. V d Thin t n ctruyn sang Trung Quc; nhng ngi Trung Quc bin ch, sa i licho hp vi tinh thn ca dn tc mnh. cng l mt cch sng vy vn khi ngi Nht sang Trung Quc cng hc Thin, ri khi tr v nc,ngi Nht bin thnh ci Thin ca h. Do vy m ngy nay nhng ngiu M khi nghe n ch ZEN hay CHADO, KENDO v.v... l ngh ngay chc ngi Nht mi c: nhng trn thc t, ngi Nht cng ch hc li cangi Trung Quc m thi; nhng ngi Nht gii ch kho lo ti tnh

bin ch; trong khi , ngi Vit Nam cha c c ci cch sng ny.Nhng g m cc s phu Vit Nam sang Trung Quc hc, mang v p dngging ht nh ti Trung Quc. Do vy m bao nhiu ch ngha, bao nhiuhc thut hay b tht bi v khi t m cht l nhng t ai chung quanh bnh hng khng nh. Ch c mt t qu v i S ngi Vit Nam bitdung ha 2 nn vn ha, ngh thut, chnh tr, tn gio ny th c th phttrin mt cch thun thc; nhng rt chm chp. V a phn ngi Vit Nam

u vng ngoi, rt khc xa vi tinh thn ca ngi Nht Bn.

Ngi Pht T Trung Quc b nh hng gio l ca o Pht nn h cngxem cuc i ny l v thng, khng c g chc tht c. Do vy m quannim "Sng Gi Thc V" cng c rt nhiu ngi Trung Quc ng dngvo kip nhn sinh ca mnh. Trong cuc sng y h cng b nh hng bit tng "Tri tc thng lc" ca Pht Gio, ri h vui vi nhng g


42/132

trong hin ti, khng i hi xa hoa, m t mn vi nhng g ang c. Nhtl ci gi tr tinh thn m Pht Gio cng hin cho h. Mt B t Mat n sang, trao truyn cho dn tc Trung Quc mt sc sng rtmnh lit v ni tm. Mt vua Lng V li hu th bit bao nhiudi ngn khng li, khin cho qu hng thanh bnh thnh tr, qua cch chndn tr nc da theo tinh thn ca Pht Gio. Mt Huyn Trang i S,

Ngi ra i v Ngi tr li Trung Quc vi bit bao nhiu l hnhtrang v t liu hc hi c t n , t Pht Gio c trang trikhp non sng, nh trang tri mt tm lng B Tt cho tt c chng sanh nici Ta B ny.

Vit lm sao cho ht, ni lm sao cho cng trong mt tc phm nh mytrm trang ny; nhng ni gn cng c th ch dng mt ch m hnh thnh. l ch "TM" cho Trung Quc. Ch Tm ny n bin i sn h i a,

ch Tm ny n gi ngi Trung Quc ngi dy, ch Tm ny n thcgic ngi Trung Quc phi sng, ch Tm ny n bin i t quan nimhu thn, a thn thnh v thn (theo ci hiu ca Pht Gio ch khng phich ngha cng sn) t bc ln ch ngha t tu, t chng, t thnh,nh cc bc T S v i ca Trung Quc qua vai tr ca Ngi Hu Nng,Thn T, Lm T, M T v.v... chnh l cch sng ca Pht Gio vy vcng t cch sng ny, Pht Gio ch cho ngi Trung Quc con ng

phi i, tt c n. l Nit Bn an lc, gii thot, an vui hay a ngc AT ni giam gi nhng oan hn ung t. Cu "Thin hu thin bo, c huc bo" nhc cho ngi Trung Quc hiu rng: Nhn lnh s ra qu tt vnhn xu s gt qu xu l chuyn ng nhin. Do vy m, vi tinh thnny tuy khng phi l hng ro km gai, khng phi l nh t giam hm, ml mt khun php v hnh gip v vn o c cho ngi dnsng sao cho khi b sa vo vng li php lut.

Ngi Trung Quc cng quan trng ci cht nh hoc hn ngi Vit Namna. V ngoi o Pht ra, h cn nh hng bi Khng Gio. Do vy mcch lm ngi khi sng cng nh khi cht b trch nhim v bn phn rng

buc nhiu hn.

Ngi Trung Quc ngy xa cng sng trong mt ch a h. Ngha l cnhiu i cng sng di mt mi nh ging nh ngi Vit Nam. V lTrung Quc ngy xa hu ht u sng v nng nghip, nh c hay sn

bn. Khi m x hi cha pht trin tnh ngi t b phn ly. Lc m cucsng vt cht cng ngy cng nng cao, cng c ngha l i sng tinh thnkhng cn vng vng nh nhng th h trc na. Ngy xa t thy ly d,


43/132

mc du sng trong mt x hi chm tin; cn ngy nay tuy sng trong mtx hi vi thng tin ng hng u, khoa hc tin b vt bc; nhng tmcon ngi u c an n cht no. Lc no cng lo lng, s hi, b e da,khng b v.v... Con ngi by gi mi ngy cng mun cuc sng c y tin nghi hn. Do vy m i sng tinh thn cng b l l i rt nhiu. Ngynay, cui th k th 20 ny, nu ai c ln ving thm Trung Quc th

phi ht sc ngc nhin. V l t c ngi cn quan tm n Tn Gio. Nuc i chng na, a phn cng b hnh thc m tn, d oan cu o nhiuhn l thc hnh ng vi li khuyn ca cc v T S vo nhng th ktrc. Nu cn chng trong hin ti Trung Quc l nhng cha chin, ni, miu mt s. Khin khch lm du phi trm tr khen ngi. Nhng c ci tinh thn bao dung v lm nn nhng cng trnh to ln nh vy

phi cn mt t tng tht v i lc by gi mi c c v ci t tng yngy nay n ln trn ni no ri, khng ai khi dy ni. V chng Trung

Quc phi cn mt bc i Danh Tng nh H Vn i Lo Ha Thnghay n Quang i S ra i vo u th k th 21 na chn chnh Phthc nh Thi H i S lm vo u th k th 20 va qua?

Sang qua lnh vc sng v cht ca ngi Nht cng c t nhiu khc nhauso vi ngi Trung Quc v Vit Nam. V d nh ngy nay nhng tr nhngi Nht u c sinh ra ti nh thng, ln ln ti nh v hc ng.Khi ci hi a phn lm l ti nh th ( cha hu nh rt him). Khi chtmi ngi li lc tc sp hng vo cha. Khng bit y l quan nim tngio ca Nht Bn hay sao? C l l mt thi quen ng hn v thi quen yda trn thi trang cng nh cch sng trong hin ti. V d ti Nht Bntheo thng k ch c 1% l Thin Cha Gio; nhng n ngy l Ging Sinhvo 25 thng 12 mi nm, i u cng thy qu bnh Ging Sinh, lm nhnc Nht l mt nc a phn theo Thin Cha Gio khng bng?

Vic ci hi ti nh th ngy nay c l cng nh th thi. Cp thanh ninnam n no t chc theo thi trang v cch sng hin i s c nhiungi hng ng hn. Mc du h cng t bit rng nim tin ca h vomt ng ti cao cng khng tha thit my. Ri khi cht c l h cng

khng thch vo cha my. Nhng ng b h c chn ti t cha, bygi h phi chn y. Do vy m tr thnh mt truyn thng. M

Nht ch c cha mi c t ai rng ri, cn nh ca dn chng th qu sccht hp, lm sao c t chn thn nhn mnh. Vy l ngoi cha ra,khng c ni no i c, khi m h phi b tm thn t i gi tm giacuc i ny.


44/132

Ngi Nht c tn gio th quan nim rng sau khi cht s thnh Pht vthnh Thnh ht, khng phi i lun hi ti sanh nh cc nc theo PhtGio khc quan nim. y cng l ch trng ca Nht Lin Tn v Tnh Tng. Bi vy h khng b rng buc trong cuc sng ny bng nhngnguyn l o c, bn phn nh cc quc gia Pht Gio khc, m a s uquan nim rng s c gii thot sau kip sng ny.

o Pht c truyn vo Nht Bn vo th k th 6. n th k th 7, oPht c pht trin ti y mt cch vng mnh qua vic ng c trnc qua t tng Tam Quy Ng Gii m v vua Pht T nh Thnh cThi T hnh x vo th k th 7 va qua ti Nht Bn. Nht Bn l mto quc, do kh b nh hng bi mt lung t tng hc thut no tngoi n, ngoi tr Trung Quc l x vn minh gn gi Nht Bn hn cn v u Chu hay M Chu. Ngi Nht n Trung Quc qua con

ng bin. H n y hc v Thin, v Tr, v sui nc nng, v th,ha v.v... v sau khi tr v, cc v Thin s ngi Nht ch to ra mtloi Thin khc, mt loi tr khc v mt loi ngn ng khc thch nghivi ngi Nht a phng, th l Pht Gio m chi bt r ni ny sutc 1.400 nm lch s tri qua. Ngy nay ngi Nht vn hp th i sngvn minh tn tin ca u Chu, nht l M, k ra cng c nhiu im qu; nhng nhn chung ngi Nht vn cn duy tr c nhng g thuc vvn ha, tn gio, hc thut cng nh t tng c th ca Nht Bn.

Mt i Hc Nalanda ti n vo th k th nht do Ngi Long Th lmVin Trng, lc by gi c hng chc ngn Sinh vin Tng s lu hcti v i Hc ny tn ti n th k th 8, th 9 ti n ; nhngtri qua bao cuc bin thin ca lch s Nalanda trong hin ti vo cui thk th 20 ny, thu hp li ch cn c th dy cho chng 50 Sinh vin lcng. Trong khi Pht Gio Nht Bn li khc. T con s khng to tngv t tng, hc thut, tn gio v khi c mt ca Pht Gio cho n nay tri qua nhiu chng ng lch s khc nhau; nhng tu chung h vtthot qua khi bao chng ngi t tn. Ngy nay ti Nht Bn khng phich c mt vi i Hc Pht Gio, t ra trn ton ci Nht Bn ngy nay

cng c hn 100 i Hc Pht Gio so vi hn 1.000 i Hc cng t thcm Nht Bn hin c. y qu l mt p s rt to ln kt lun v giodc v Tn Gio ti Nht Bn ngy nay.

Trong khi ti i Hn ngy nay thnh th cng nh thn qu u ucng thy bng dng ca Thnh Gi nhiu hn cha chin. y l mt minguy ca Pht Gio i Hn trong hin ti. Ngy xa, nhng th k trc,


45/132

Pht Gio ti quc gia ny gn nh l quc gio, m ngy nay ti i HcPht Gio Seoul ch c my chc Sinh vin hc v phn khoa Pht Hc. yqu l mt iu ng lo lng cho Pht Gio i Hn trong hin ti.

i sng ca Tng s Nht Bn trong hin ti vn khng thanh tnh nh isng ca ch Tng Nam Tng hay mt s cc nc Pht Gio Bc Tngkhc; nhng v kin thc vn ha, Pht hc, c nhiu v tri hn cc nckhc. C l v phi bin i t tn mt o quc, nht l sau thi kMinh Tr Duy Tn (1868) n nay; nn tt c ngi Nht phi vn ln,trong c Pht Gio. Nh vy m nhng bng hoa vn ha ca Pht Giovn cn n thm khng nhng ch ti bu tri ng Kinh m cn ta rng rakhp c x Nht ny.

Tinh thn Tng phi ti Trung Quc khc bit nhau qua 10 Tng nh:

Tnh , Thin, Lut, Php Hoa, Php Tng, Cu X, Thnh Tht, ThiTng, Hoa Nghim Tng, Tam Lun Tng m khi n Nht Bn, cc Tngny li chia ra nhiu phi khc nhau. V d trong Thin Tng li c chia raLm T v To ng phi. Trong Php Hoa Tng li chia ra: Nht LinChnh Tng, Sng Gi Hc Hi v Lp Chnh Gio Thnh Hi. Trong mi

phi li c nhiu Chi Nhnh khc nhau v c th c th cnh tranh sinhtn. Ai c ln i n Kyoto th s r. Cng l 2 cha theo Tnh Tng;nhng mt cha gi l ng Bn Nguyn v mt cha gi l Ty Bn

Nguyn. Cha no cng c s tn rt ng o. Bn no cng th Pht ADi , Quan m, Th Ch; nhng ch trng ca cc v T ca 2 bn khcnhau, do vy m nim tin ca h cng khc.

Tinh thn tng phi cng l tinh thn tt thi; nhng chng ta nn nh mtiu l cnh tranh sinh tn, ch khng phi cnh tranh tiu dit nhau.So vi Vit Nam trong hin ti, quc ni cng nh hi ngoi, tinh thntng phi i Tha, Tiu Tha, Thin hoc Tnh cng c chia ra r rt;nhng khng v th m cnh tranh nhau ro rit i n ch h th nhau.Ch c mt iu ti Vit Nam cng nh Nht Bn c hai u hp th nn ttng hc thut cng nh vn ha tn gio ca Trung Quc qua sut dng

lch s, m Nht Bn ngy nay vn cn gi gn. Trong khi tip thu ci mivn cn bo v nhng gi tr tinh thn ca ci c. Trong lc Pht GioVit Nm li khng thc hin c chc nng ny. C l v chin tranh lonlc xy ra lm cho lng ngi ly tn, nghi k chng?

Ngi Nht c tinh thn v s o rt cao thng. Ngha l khi thua th chucht ch khng chu u hng. Ngy xa chng ta thng thy h trung


46/132

thnh vi l tng ny m m bng t st chng t lng trung thnh vil tng, t chc hoc quc gia, dn tc. Ngy nay tinh thn y hu nhkhng cn na i vi dn tc Nht. C l l mt tinh thn quc gia ccoan chng? Nhn li lch s, vo th chin th nht 1914-1918 v th chinth hai 1939-1945 ngi Nht v tinh thn quc gia cc oan ny m xua qun trn khp Chu chim lm thuc a; nhng vi chiu bi lgip cc nc Chu ginh li c lp t tay ngi u Chu, trong cVit Nam, Lo, Cam Bt v.v... nhng thc t, y ch l mt ch ngha xmlc, ch khng phi ch ngha Chu ca ngi Chu nh ngi Nhtvn hay ru rao khi ra chin u. Ri i qun Kaminokaze (Thn Phong) lmt i qun quyt t, quyt chin u vi M; nhng cui cng Nht Bnvn b bi trn qua 2 qu bom nguyn t ti Hiroshima v Nagasaki. Qua skin ny cho chng ta thy c rng ci no c tnh cch cc oan qukhch u khng th tn ti lu di ni mt dn tc. Ti u Chu cng vy,

Hitler cng v ch ngha quc gia cc oan v mng b ch in cung cang m c khng bit bao nhiu ngi Do Thi b cht mt cch th thmv ngy nay ngi ta nhc li s kin git ngi ny vn cn gh tm, chngkhc g t nn dit chng ti Cam Bt. Ch khc nhau mt iu l Hitler chtrng git Do Thi, cn ngi Cao Min t o ho chn dn tc mnh quamt ch ngha khng tng i ng ca cng sn th gii.

Ci cht ca ngi Nht h coi nh nh th khi tinh thn quc gia b nhinht vo u c h. Cn trong hin ti cc thanh nin, thanh n Nht Bnkhng cht cho nhng l tng nh th m i khi v tht tnh, tht ch, mtcng n vic lm, hi l v.v... cng t t rt nhiu trnh i bao minhc nhn ca x hi m t h khng th gii quyt c. Tht ra vai tr caTn Gio rt l quan trng trong nhng trng hp ny; nhng tn giongy nay ti Nht a phn cng ging nh chn thng trng, t c nino cn thun ty l mt ni khai phng tm linh nh nhng th k trc.

Ngy nay nu cn nhng trung tm tu hc to ln, hoc gi nhng cha vin s nguy nga m chng ta c trng thy , cng ch l nhng g mnhng th k trc li, ch cc bc danh tng cng t xut hin hu bnth k th 20 ny.

Ngi Nht tuy khng tin lun hi nh ngi n , Ty Tng, Vit Nam;nhng h cng rt qu trng ngi cht. Ti hu ht cc vn cha u cth cc tng a Tng. Trc cc tng a Tng u c th nhng linhhn cht yu. Ting Nht gi l Mizunoko, iu y c ngha l cc a bcn trong trng nc. C th do kh sinh m c hin tng ny, hoc gi donghip lc m kt t li. Mi nm l Ohigan vo ma xun v ma thu cng


47/132

nh l Vu Lan vo ngy 15 thng 7, ngi Nht ai ai cng i cha cngm m ng b t tin ca mnh v cu nguyn cho h c cao ng Phtquc. Nht ngy nay khng cn chn ct sau khi cht na m tt c u

phi thiu. l lut nh, on em v cha th mt thi gian, sau emra huyt m chn chung vi gia nh. Vic cng gi cng khc ngiTrung Hoa v Vit Nam, chng sau s trnh by chi tit hn.

Ngi n b Nht c ting l thc n. Sng mt cuc i oan chnh phng s chng v chiu chng ht mc. iu ny khng phi b nh hngca Khng Gio t Trung Quc du nhp sang, m y l tinh thn t tn ca

Nht Bn. y cng l cch bo v gia phong qua tinh thn o c cangi ph n Nht; nhng mi nhn vo trng c v b p ch, hay gngp; nhng vi ngi Nht xa, iu nh l mt bn phn t nhin thi.Cn ngy nay d nhin l c nhiu thay i ri. V x hi thay i th cc

phong tc, tp qun v Tn Gio cng phi bin thi. Nu khng, s khngcn tn ti vi x hi c na.

V d in hnh iu ny phm vi Tn Gio th ta s r. Trc khi vuaMinh Tr sa i t nc vo nm 1868, tt c Nht Bn u sng trongnp sng ca Khng Gio v t tng Pht Gio; nhng sau cuc cch mngny t tng hng th ca Ty Phng, ly vt cht lm thc o chocuc sng th mi c cu ca x hi Nht u b i thay. Ngi Tng smun c tn ti, phi thch nghi nh mt ngi th tc. Ngha l phi ilnh nu n tui ngha v qun s. Phi lp gia nh v d nhin cha chinkhng cn l chn Gi Lam thanh tnh nh nhng th k trc na. sngv t sinh tn, ngi Tng s cng ch ra nhiu iu khng ng vi chnh

php kinh ti v sng cn trong mt x hi lm iu th thch, nht l vtcht. iu ny tt hay xu kh phn on c. Nu t chng ta l ngiTng s Nht Bn, chng ta phi x tr sao y? Cu tr li dnh cho mingi ni chng ta c mi hon cnh khc nhau, ch khng dnh ring chomt ai c.

Ngi Pht T Nam Tng tin tng ni s th hin ca c Pht khc vi

ngi Pht T Bc Tng, m c bit Bc Tng ca Nht Bn li cn khchn na. V h quan nim rng Pht Thch Ca l Pht qu kh ri. Ch cnhng v T ca Nht mi thay th Pht m ha . Do vy m ngi Nht, bt c mt tng phi no ngi ta th T ln hn l th Pht. V d NhtLin Tng ch tr tng phm Phng Tin th 2 v phm Nh Lai V LngTh th 16 trong kinh Diu Php Lin Hoa v thnh thong mi tr tng

phm Ph Mn th 25; nhng qua s gii thch ca ngi Nht, kinh Php


48/132

Hoa m chnh c Pht ging ti Linh Thu sn, n , ngy nay hhiu rt khc vi nhng g Pht Gio Nguyn Thy dy cho tn ca h.C l khi Pht Gio n Nht, nh hng ca Pht Gio n khngcn nhiu; nn thay vo l nh hng ca T S sng lp ra tng phinhiu hn l nh hng ca Pht Gio cng nn. Nh vy v hnh chungdi mt ngi Tng s cng nh Pht T Nht Bn, cc v T S ca h lnhng v Pht thay th c Bn S Thch Ca Mu Ni tuyn thuyt gio

php ny ti Nht Bn vy.

iu ny ng hay sai, cng kh c th khng nh c. C l im ny dotinh thn quc gia ca mi dn tc m cu to thnh con ngi v t tngca mi nn vn hc, vn ha m Pht Gio c du nhp vo. Nu quannim nh th c l s d dng thng cm hn.

Qu t ny u th k th 20 mi c 3 t ngi. Sau 100 nm, qu tphi cha thm 3 t ngi na. S ngi sinh ra cng ngy cng nhiu. Sngi cht i cng khng phi l t; nhng sinh tn, loi ngi tmmi cch sng. Tt c nhng g t lng t nh vng bc, qu, kimloi, du la, than b vi i rt nhiu. Di mt t s l mt khongkhng to tng vo th k th 21 ny.

Trong khi phn bn trn mt t th b chy rng, lt li, ni la, ngt v.v... tt c u do con ngi gy ra; nn thin nhin mi b nh hng.Ri y qu t ny s b v tan ra, cc mnh t ca nm chu bn b nys rt vo trong qu o ca mt trc xoay khc v thn th ca con ngicng nh tm thc ny s i u thai trong vn no lun hi thnh ngi,thnh th hay thnh thin thn. l mt nh lut m do con ngi gyra, t c ngy phi hng qu ly. Khoa hc k thut ngy nay pht trinnhanh, iu y ng qu; nhng c nhiu phm vi khng phi phng scon ngi, m hy dit con ngi, qua chin tranh nguyn t hay sngn, xe tng, thit gip dng trong chin tranh. Nu nh lut mnh c yuthua c mt gi tr tng i trn th gian ny th nh nghip v lun hinhn qu l mt nguyn l chc tht m bao nhiu i, bao nhiu th k

cng khng th no thay i ni.

Nc Nht ngy hm nay l mt cng quc k ngh ca Chu cng nhca th gii; nhng vo cui th k th 20 ny ngi Nht cng b nhhng khng t vo s suy thoi ca kinh t Chu. Do vy m tht nghipgia tng, kinh t suy i, nhiu ngi tm gii php n nh nht, l mts cht. Ngy xa nc no gy ra chin tranh, nc lnh hu qu; nhng


49/132

by gi ci qu y l mt ci qu dy chuyn, ch khng phi l mt huqu ring cho mt ai hay mt dn tc no. Do vy m ta c th ni rng: yl mt trng hp cng nghip ca tt c nhn loi ngy nay trn th gii.

By gi ch trong mt giy, mt pht, mt gi tt c mi thng tin t cungtrng, t khp ni trn th gii chng ta cng c th hiu c qua Internet,qua in thoi, qua in th, qua truyn hnh v.v... nhng nhng ngi gnta nh v chng, con ci, anh em, bng hu, xm ging v.v... th chng ta lit ra xa l v tm cch trnh n khng gp g, khng to s cm thng chonhau. V a phn chng ta u hng ra, hng ti mt mc ch xa xmno khc, ch rt t ngi mun hng vo v hng v ni tm. Do vy mcn phi c th gi, c iu kin thng cm nhau hn. Kt qu ny l dos tin b ca vt cht, ca k thut m

song va chet - ht nhu dien

Documents