Timur Tiryaki, SOGLA Kurucusu

«Sosyal Girişimcilik Nedir?»

Eylül 2013

Sosyal  Girişimcilik  Nedir?    

•  Sosyal  Girişimcilik  Nedir?  •  Sosyal  Girişimcilik  Modelleri  •  Sosyal  Girişimcilik  Örnekleri  •  Sosyal  Girişimciliği  Tanımlayan  Global  STK’lar  

2  Farklı  Toplumsal  Gelişim  Süreci Alışılagelmiş  Yöntem:  Güçlü  kurumlar  ve  oyuncular  herkesin  izleyeceği  yolun  ne  olacağına  dair  kararlar  verirler.

Sosyal  Girişimcilik:  Amaçlı  bireyler  daha  sonra  güçlü  kurumların  ve  oyuncuların  kabulunu  zamanla  alan  yeni  modeller  yaratırlar  (boylece  temel  amaçları  olan  sosyal  fayda  yaratmayı  daha  büyük  güçler  üzerinden  yapabilirler)

Sosyal  Girişimcilik  Nedir?  

“Dünyanın  ya  da  toplumun  bir  ihCyacı  için,  problem  çözülene  kadar,  bir  hayat  amacı  olarak,  sürdürülebilir  sistemler  kuran,  yürüten  kişilerin  kurdukları  yapılardır.”    

                                             www.sogla.org   3

   Sosyal  Girişimci  ?  

Sosyal  girişimci,  yaşadığı  toplumda  gözlemlediği  ihtiyaçları  ve  aksaklıkları  eleştirmekle  kalmayıp,  çözüm  üreterek,  bu  çözümleri  sürdürülebilir  sistemler  haline  getirerek  uygulayan    DEĞİŞİM  MİMARIDIR.  

SG       SOGLA   KİMİZ   NE  YAPTIK   NE  YAPACAĞIZ  

SOSYAL  GİRİŞİMCİ •  Toplumdaki  gerçek  bir  ihtiyacı  

tespit  eder •  Sürdürülebilir  sosyal  faydayı  

maksimize  eder •  Motivasyonu  içseldir,  

başkalarına  yardımcı  olmaktan  ve  dünyayı  daha  iyi  bir  hale  getirmekten  heyecan  duyar.  

GİRİŞİMCİ   •  Pazardaki  bir  ihtiyacı  tespit  

eder •  Sürdürülebilir  maddi  faydayı  

maksimize  eder •  Kazanmaktan  ve  iş  

modelinden  heyecan  duyar.  

                                             www.sogla.org  

•  Her  ikisi  de: •  Çözüm  odaklıdır  –  nasıl  yapacağına  kafayı  takmıştır. •  Kararlıdır  –  zorluklar  karşısında  yılmaz,  vazgeçmez. •  Yenilikçidir  –  Inovasyon  ile  sistemleri  ile  götürebilirler

8  

   

Sosyal  Fayda  –  Sosyal  Değer

++Artı++ -­‐‑-­‐‑Eksi-­‐‑-­‐  

Yüksek

Finansal  Getiri (Gelir  –  Gider)

Fon  Yaratır ++$$$++

Sürdürülebilir  Başarı Fonlama  Gerektirir -­‐‑  -­‐‑  $$$  -­‐‑  -­‐‑  

Potansiyel  Zarar

Düşük

MaYhew  Lee  –  Harvard  Business  School  –  Theory  of  Social  Change  -­‐‑  

2010

X  X   X  I   I   I   I   I   I  I  I  I  I  I  

BİREYSEL  BAĞIŞÇILAR  

(Philantrhopy)  

KURUMSAL  SOSYAL  

SORUMLULUK  BÜTÇELERİ  

FONLAR  (Devlet,  WB,  

EU)  

GELİR  MODELLERİ  –  İŞ  MODELLERİ  

SOSYAL  GİRİŞİMCİLİK  İÇİN    GELİR  KAYNAKLARI  

3©  SOGLA    -­‐  2010  

Kaynak:  TÜSEV  Sosyal  Girişimcilik  Broşürü  sosyalgirisim.org  

Sosyal  Girişimciliği    Tanımlayan  Öğeler

•  Yenilikçi  –  Toplumdaki  bir  soruna  yeni  bir  yaklaşım.   •  Yaratıcı  –  Geleceğe  dair  vizyonlar  yaratabilme,  vizyonları  hedefleştirebilme  

ve  yolculuk  boyunca  problem  çözme  becerilerini  kullanabilmek •  Sürdürürebilir  –    Devamlılığını  sağlayan  bir  yapı,  bir  sistem,  bir  iş  yapış  

yöntemi.   •  Kopyalanabilir  –  Dünya’da  bu  problemin  çözümünü  sağlayacak  yaklaşım •  Girişimci  –  Atılımcı,  amaç(misyon)  odaklı,  risk  alabilen •  Sosyal  Değer  Yaratan  –  Kapsamı,  Teması  ile  sosyal  katkı  yaratması   •  Yüksek  Etik  Standartlara  Sahip  –  Değerler  Temsil  Edebilen •  İş  Birliği  ve  Takım  Kurulumuna  önem  veren  –  Yerel  değişim  uzmanlarını  

işe  çekebilen

                                             www.sogla.org  

NORMAL  İNSANLAR  MI  SOSYAL  GİRİŞİMCİLER?

SIRA  DIŞI  İNSANLAR…

•  Sistemi  değiştirmeye  odaklanırlar.  Yaratıcı  yıkım  süreci-­‐‑Schumpeter •  Amaçları  konusundaki  hırslarında  sınır  tanımazlar. •  Duygularına  kulak  verirler.  Kızgınlıklarını,  tepkilerini  yaratıcı  güce  

dönüştürürler.   •  Geleceği  gördüklerini  düşünürler,  büyük  resmin  farkındadırlar.   •  Kar  edilemeyecek  durumlardan  kar  etme  peşindedirler •  Hızlı  hareket  ederler •  Mantıkdışı  olan  fırsatları  değerlendirirler

                                             www.sogla.org  

Sosyal  Girişimcilik    için  Alt  Yapı  Modelleri    

                                             www.sogla.org  

YAPI=   VAKIF  -­‐  DERNEK   İKTİSADİ  İŞLETMESİ  OLAN  VAKIF-­‐DERNEK  

501c  -­‐  Kar  Amacı  Gütmeyen  Kurum  

TR'de  yok  

Ticari  Girişim  Sosyal  İş    

Social  Business  Ticari  Girişim  

GELİR=   FON+BAĞIŞ   FON+BAĞIŞ    +  İŞ  MODELİ  

İŞ  MODELİ    Ürün-­‐Hizmet  

Tanımı  

İŞ  MODELİ    Ürün-­‐Hizmet  

Tanımı  

İŞ  MODELİ    Ürün-­‐Hizmet  

Tanımı  

KAR=   SİSTEME   SİSTEME   SİSTEME   HİSSEDARLARA   HİSSEDARLARA  

SOSYAL  FAYDA=  

YÜKSEK   YÜKSEK   YÜKSEK   YÜKSEK-­‐ORTA   ORTA-­‐DÜŞÜK  

3

15

Sosyal  Girişimci  nasıl  çalışır?  1.  Toplumdaki  sorunu  tanımlar  (veya  ihCyaçları)  

durumdan  vazife  çıkarmp,iş  fikrine  dönüştürür.  2.  Konu  ile  ilgili  gerekli  bilgilere  edinir.  3.  Kaynakları  bir  araya  geCrir    

 4.  Risk  üstlenir    5.  Tüm  Kaynakları  yöneCr  .(mali,insan,teknik  vb)  

 6.  Çalışma  sürecinde  her  zaman  gereken  yenilikleri  /  

değişimleri  gerçekleşCrme  çabasını  sürdürür    

16  

Sosyal  Girişimcilik  etkileşim  süreci  (zamanla  yayılır)  

• Sosyal  Girişimciler,inandıkları  yolda  girişimci  özelliklerini  kullanarak  çalışırlar  

•  Giderek  büyüyen  etkileşimle  Toplumda  gereken  sistemaCk  değişiklikler  önce  yerel  sonra  bölgesel  ve  ulusal  etki  oluşmaya  başlar.Bu  etki  giderek  küresel  kapsama  da  gitmektedir.  

•  Sosyal  Girişimcinin  toplumdaki  etkisini  gören  kişi  ve  kurumlar  onun  çalışmalarını  kopyalamaya  ve/ya  işbirliğine  başlarlar  

Sosyal  Girişimciler  

Sivil  Toplum  Kuruluşları  ile  işbirlikleri  

Toplumda  değişimin  ortaya  çıkması  

Hülya  Denizalp  –  Toplumsal  Dönüşüm  içi  Sosyal  Girişimcilik  Sunumu  

17

Sosyal  Girişimcinin  Yol  Haritası  Çıraklık    •  Tecrübe  kazanır  •  Sorun  ya  da  sorunlar  belirlenir,  tarmşılır,  yeni  fikirler  oluşturulur,  konuyla  ilgili  geniş  araşmrma  

yapılır.    

Fikri  Hayata  Geçirme  1.Basamak    •  Tüm  zaman/enerji,  yeni  fikirlerin  uygulanmasına  adanır.    •  Programın  modeli  kurulur.    •  Fikir  çevresinde  yeni  ilişkiler  kurulur.      2.  Basamak    •  Projenin    bölgesel  ve  ulusal  alanda  tanımmı  planlanır.    •  Destek  verecek  kurum  ve  kaynaklar  bir  araya  geCrilir.      •  ÜreClen  fikir  kabul  görür  hale  gelir.    3.  Basamak    •  Projeye  ilgili  kurum,  kuruluş  ve  kişiler  tarawndan  destek  gelir.    •  Sosyal  girişimci  tüm  gücüyle  çalışmaya  başlar.  •  Uygulamalar  sık  sık  masaya  yamrılır,  gelişmeler  değerlendirilir.    •  Girişimci  uyguladığı  projenin  deneyimlerinden  yararlanarak  yeni  fikirlere  yelken  açar.    

18

Önder Sosyal girişimciler yarattıkları dalgalarla değişimleri sürekli kılıyorlar...

Sistematik değişimler

Önder Sosyal girişimciler

Beyaz Devrim.. Küçük mandıra işletmelerinin katma değer zinciri oluşturularak optimizasyonu

Micro-kredilerle küresel çözümler

Sağlık devrimi.. Çağdaş hemşirelik, hastane ve ev hijyeni

Verghese Kurien (Hindistan)

Florence Nightingale (İngiltere)

Muhammad Yunus (Bangladeş)

Rogelio Padilla ( Meksika )

William Lloyd Garrison (A.B.D.) Köle karşıtı hareketi

Sokakta yaşayan ve çalışan çocuklara beslenme ve iş imkanı sağlıyor

Fábio  Luiz  de  Oliveira  Rosa  Brezilya  

•  InsCtute  for  the  Development  of  Natural  Energy  and  Sustainability  

•  Pilot  Çalışma:  1984-­‐1988  –  400  aile  ile  pilot  proje    

•  1  milyon  insanın  hayamnın  ekonomik  olarak  gelişmesini  sağladı.    

•  Projesi  23  ülkeye  yayıldı.    

                                             www.sogla.org  

Dünyayı  daha  iyi  bir  yer  haline  geCrmek  için  

uğraşanlardan  bir  kaç  örnek  daha...  •  Setya  Adipurwanta  –  Endonesia  -­‐  Dria  Manunggal  

–  Engelliler  için  eği]m  akademileri:  Balık  ye]ş]rme,  orkide  ye]ş]rme,  el  işleri,  ahşap  oymacılığı,  kuaförlük  

•  Daphne  Nederhorst  –  Canada  –  SAWA  Global  –  SAWA  Kahramanları’nın  video  prodüktörleri  ile  dünyaya  yayılması  

•  Rene  Reyes  –  Şili      –  Ağaç  üre]cilerini  yüksek  standartlarda  birleş]ren  ve  ağaç  tüke]mi  

regüle  eden  bir  ser]fikasyon  sistemi  tasarladı  

                                             www.sogla.org  

TOMS  ayakkabıları  Her  samlan  ayakkabı  için  1  ayakkabı  

bağışlanıyor...  

                                             www.sogla.org   3

Sosyal  Girişim  Örnekleri  

•  Çöp  Madam    

Dijital  Sosyal  Girişim    Örnekleri    

•  Birsilgibirkalem.com  

Paylaşım  Ekonomisi  

•  Zumbara  

•  Verrr.Com  

•  Eşya  Kütüphanesi  

•  Kitaphane  

Grameen  Grubu  •  Grameen  Bank  •  Grameen  Fonu  •  Grameen  Telekom  •  Grameen  ShakC  •  Grameen  Fisheries  •  Grameen  CommunicaCons    

•  Grameen  Intel    

Sosyal  Girişimcileri  BirleşCren  Ekoller  

•  Ashoka  -­‐  1980  

•  Schwab  FoundaCon  -­‐  1998  

•  Skoll  FoundaCon  -­‐  1999  

                                             www.sogla.org   1

Sosyal  Girişimcilerin  Etkisi  

                                             www.sogla.org   1

28

Ashoka  üyelerinin  89%  sinin  yöntemleri  başkaları  tarawndan  örnek  alınmışmr.  

89%

Her bir taklit toplumun biraz daha değişimine katkı sağlıyor…

Gelecekteki  Adımlar:    CollaboraCve  Entrepreneurship    

                                             www.sogla.org  

Ticari  girişimciler  (Entrepreneurs)  Sosyal  Girişimciler  (Social  Entr.s)  Şirketler  (Intrapreneur)    Dünya  ve  insanlık  için  el  birliği  ile  çalışacaklar…  

Neden?  

Değerler  Denklemimizi  Düzeltmek  için!  

İnsani  Değerler  

Sosyal  Değer  /  Ekolojik  Değer  

Ekonomik  Değer    

Olması  Gereken!    

Ekonomik  Değer    

Sosyal  Değer  (Sürdürülebilirlik,  Tüm  paydaşlara  değer)  

İnsani  Değerler  

Sosyal  Girişimcilik  kavramının  temeli  Sosyal Değer üretmekCr.    

«Sosyal değer»  =  dünyaya,  insanlığa,  doğaya  hizmet  eden,  devamlılığını  ve  dengesini  sağlayan  faaliyetler    

Sosyal Bilinç Sorumluluk

Değer İnovasyon

İş Farkındalık Girişimcilik

Etki

Egolojik  Değer*  –  Güç,  üstünlük  Ekolojik  Değer  –  Birlik,  denge  

*  Literatürde  tanımlı  bir  kavram  değildir.  Timur  Tiryaki  kullanmaktadır  

Sosyal  Girişimcilik  Yolculuğu  

•  Önce  kendini  tanımak,  kendini  bilmekten  geçiyor…Kendini  yönetebilmek  gerekiyor  

•  İnsani  değerlerinizin  çok  yüksek  olması  gerekiyor.    •  Sosyal  değer  üretme  kavramını  deneyimlemeniz  gerekiyor  (saha,  deneme,  öğrenme  süreci)  

•  Zamanla  «aşık  olduğunuz»  ya  da  «takınmlı»  hale  geldiğiniz  sosyal  girişiminizin  temellerini  atabilirsiniz.    

•  Bu  süreçte…  

Sosyal  Değer  üretecek  ne  yapabilirim?  

Toplum  İçin  FARK  Yarat!  

www.sogla.org