5

Spis treści

Przedmowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9

Część I. Wprowadzenie do ekonomii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

Rozdział 1. Czym się zajmuje ekonomia? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151.1. Wstępne informacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151.2. Ważniejsze pojęcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 171.3. Uczestnicy życia gospodarczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211.4. Schemat obiegu gospodarczego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Rozdział 2. Wybór ekonomiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252.1. Postawienie problemu. Założenia i sposób analizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 252.2. Funkcja produkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282.3. Techniczna zasada efektywności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 342.4. Optymalizacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Rozdział 3. Gospodarka rynkowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413.1. Gospodarka naturalna i wymienna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 413.2. Pieniądz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433.3. Rozwój gospodarki rynkowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 463.4. Kapitalizm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 493.5. Popyt, podaż i równowaga rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 52

Część II. Mikroekonomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 57

Rozdział 4. Wybór konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594.1. Gospodarstwo domowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 594.2. Elementy wyboru konsumentów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 614.3. Ograniczenia wyboru: ceny i dochody . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 624.4. Preferencje konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 644.5. Równowaga planu konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69

Spis treści

6

Rozdział 5. Popyt na dobra konsumpcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715.1. Zmiany cen i popytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 715.2. Zmiany dochodów i popytu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 765.3. Związki między rynkami dóbr konsumpcyjnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 805.4. Ingerencja rządu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

Rozdział 6. Wybór przedsiębiorcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 886.1. Przedsiębiorstwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 886.2. Elementy wyboru przedsiębiorcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 916.3. Rodzaje kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 936.4. Funkcje kosztów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 956.5. Punkt równowagi przedsiębiorstwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

Rozdział 7. Wolna konkurencja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057.1. Konkurencja i monopole . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1057.2. Równowaga przedsiębiorstwa w doskonałej konkurencji . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1087.3. Użytkowanie i zakładanie przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1117.4. Równowaga rynku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1167.5. Renta producenta i renta konsumenta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 119

Rozdział 8. Monopol i konkurencja monopolistyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228.1. Pozycja i polityka monopolistyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1228.2. Punkt równowagi monopolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1248.3. Usztywnianie popytu i różnicowanie cen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1278.4. Plusy i minusy monopoli . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1308.5. Konkurencja monopolistyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 133

Rozdział 9. Popyt na czynniki wytwórcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369.1. Czynniki wytwórcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1369.2. Zasada efektywnego użycia czynników wytwórczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1379.3. Minimalizacja kosztów produkcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1399.4. Popyt przedsiębiorstw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 143

Rozdział 10. Rynki czynników wytwórczych i podział dochodów . . . . . . . . . . . . . . . 14510.1. Rynek kapitałowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14610.2. Rynek pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14810.3. Czynniki naturalne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15410.4. Podział dochodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 156

Rozdział 11. Równowaga ogólna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16011.1. Założenia modelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16111.2. Schemat zależności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16211.3. Wnioski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Część III. Makroekonomia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167

Rozdział 12. Wprowadzenie do makroekonomii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16912.1. Problemy i metody makroekonomii . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 169

Spis treści

7

12.2. Rachunki makroekonomiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17112.3. Państwo w gospodarce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 174

Rozdział 13. Pieniądz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18113.1. Czym jest pieniądz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18213.2. Systemy pieniężne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18313.3. Światowy system pieniądza kierowanego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19013.4. Popyt na pieniądz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19113.5. Podaż pieniądza i równowaga rynku pieniężnego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 194

Rozdział 14. Instytucje rynków finansowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19914.1. Rynki finansowe i ich uczestnicy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19914.2. Banki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20214.3. Giełda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20414.4. Bank centralny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206

Rozdział 15. Bezrobocie i polityka pełnego zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20915.1. Problem i przyczyny bezrobocia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20915.2. Rodzaje bezrobocia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21215.3. Równowaga z niepełnym zatrudnieniem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21415.4. Mnożnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22415.5. Spór o politykę pełnego zatrudnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

Rozdział 16. Wzrost gospodarczy i cykl koniunkturalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23116.1. Wzrost gospodarczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23116.2. Cykl koniunkturalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23416.3. Ważniejsze wyjaśnienia przyczyn falowania aktywności gospodarczej . . . . . . 23616.4. Akcelerator i mnożnik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24016.5. Model cyklu N. Kaldora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 242

Rozdział 17. Inflacja i bezrobocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24817.1. Inflacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24817.2. Zagregowany popyt i podaż . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25017.3. Rodzaje inflacji a bezrobocie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

Rozdział 18. Polityka gospodarcza państwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25818.1. Zasadniczy spór . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25818.2. Polityka fiskalna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26018.3. Polityka pieniężna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26418.4. Interwencjonizm i sektor państwowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266

Rozdział 19. Gospodarka światowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26919.1. Problemy gospodarki otwartej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26919.2. Korzyści komparatywne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27319.3. Polityka handlowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27619.4. Kapitalizm a gospodarka światowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281

Spis treści

Część IV. Systemy gospodarcze i ich dynamika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

Rozdział 20. Analiza porównawcza systemów gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28720.1. Wymiary analizy i porównania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28720.2. Porównanie wybranych systemów gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29220.3. Trzy systemy gospodarcze w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 298

Rozdział 21. Problemy dynamiki systemów gospodarczych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30021.1. Mechanizmy zmian . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30021.2. Restauracja kapitalizmu w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

Spis rysunków . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 309

Spis tabel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311

Indeks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 313