STUDIA CLAROMONTANA TOM 11981SPIS TREŚCI

CONTENTS

Słowo Wstępne Generała Zakonu Paulinów O. Józef Płatek ..............................................5 (6)La prefazione del Padre Generale dell’Ordine di Paolini ....................................................5 (6)

Rufin Józef Abramek ZP, Kraków: „Jasnogórska” Mariologia Kardynała Karola Wojtyły Papieża Jana Pawła II ........................................................................................................ 7(39)I. Główne komponenty i okoliczności powstania „Jasnogórskiej” Mariologii Kardynała K. Wojtyły1. Współtwórca i żarliwy głosiciel odnowionej mariologii2. Jasnogórska cząstka eklezjalnej mariologii Kardynała Karola Wojtyły3. Jedność myśli mariologicznej i nowych form czci Jasnogórskiej Królowej PolskiII. Źródła inspiracji mariologicznej1. Ewangeliaa) Znak Kany J 2,1-11b) Testament z Kalwarii J 19, 25-27c) Przekaz św. Łukasza Łk 1-2; Dz 2, 142. Sobór Watykański II3. Doświadczenie Kościoła w PolsceIII. Ewangelizacja Jasnogórska1. Podstawy teologiczne i funkcje Jasnej Góry2. Komentarz do niektórych form kultu i Apostolstwa Jasnogórskiegoa) Akt oddania Polski Matce Kościoła w Jej macierzyńską Niewolę Miłości za wolność Kościoła w świecieb) Pomocnicy Matki Kościołac) Peregrynacjad) Apel Jasnogórskie) Pielgrzymki do Sanktuarium Jasnogórskiego3. Orędzie Papieża Jana Pawła II o Bogurodzicy JasnogórskiejRufin Józef Abramek ZP, Kraków: Mariologia di Chiaro Monte del Cardinale Karol Wojtyła - Giovanni Paolo II (trad. M. Zoccali)................................................................................7 (39)

Tadeusz D. Łukaszuk ZP, Kraków: Teologia Świętego obrazu - ikony. Studium z dziejów teologii ekumenicznej ......................................................................................................40 (57)I. Uwagi wstępneII. Teologiczne ujęcie kultu obrazów w Kościele ZachodnimIII. Krytyczno-konstruktywne uwagi teologów wschodnich pod adresem zachodniej teologii obrazówIV. Elementy pozytywne wschodniej teologii świętej ikonyV. ZakończenieTadeusz D. Lukaszuk ZP, Kraków: De theologia sacrae imaginis — iconae. Studium theologiae-oecumenicae (trad. T. Łukaszuk).................................…………...…............40 (57)

Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: Najstarsze źródła do dziejów jasnogórskiego kultu pątniczego ....................................................................................................................... 58 (76)

Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: The oldest sources concerning the history of pilgrimages to the shrine of Jasna Góra (transl. M. Załęcki OSP)..............................… 58 (76)

Ks. Bolesław Kumor, Lublin: Austriackie władze zaborcze wobec kultu Królowej Polski i pielgrzymek na Jasną Górę (1772-1809)......................................................................... 77 (97)DodatkiKs. Bolesław Kumor, Lublin: The attitude of Austria toward the title "Queen of Poland" and the Pilgrimages (transl. M. Załęcki OSP).........................................……………………77 (97)

Ks. Zygmunt Zieliński, Lublin: Wielkopolskie pielgrzymki na Jasną Górę w czasie niewoli narodowej ................................................................................................................... 98 (108)I. Uwagi wstępneII. Warunki odbywania pielgrzymekIII. Analiza ilościowa i geograficzna pielgrzymekKs. Zygmunt Zieliński, Lublin: Die grosspolnischen Pilgerfahrten auf die Jasna Góra in dem geteilten Polen (überz. Z. Zieliński).............................................................................. 98 (108)

Bp Jan Obłąk, Olsztyn: Kult Matki Boskiej Częstochowskiej w diecezji Warmińskiej do roku 1939 .............................................................................................................................109 (120)Bp Jan Obłąk, Olsztyn: Culto della Madonna di Częstochowa a nella diocesi di Varmia fino a 1939 (trad. M. Zoccali).................................................................................................109 (120)

Zachariasz Szczepan Jabłoński ZP, Kraków: Kult maryjny na Jasnej Górze w latach 1864-1914 .............................................................................................................................121 (142)I. Struktura kultu liturgicznegoII. Nabożeństwa i obrzędyIII. Praktyki wotywneZachariasz Szczepan Jabłoński ZP, Kraków: The cult of Our Lady at Jasna Góra during the years 1864-1914 …………..……………………………………………………....…121 (142)

Stefan Jan Rożej ZP, Kraków: Bractwo Najświętszej Maryi Panny Jasnogórskiej i Znalezienia Krzyża świętego na Jasnej Górze w XVIII i XIX wieku .........................143 (156)I. Geneza, powstanie i dzieje bractwaII. Majątek i organizacja bractwaIII. Działalność bractwaStefan Rożej ZP, Kraków: La Contraternita della Santissima Vergine di Chiaro Monte e del Ritrovamento della Croce-nel XVIII e XIX secolo (trad. M. Zoccali)........................143 (156)

Ks. Marek Tomasz Zahajkiewicz, Lublin: Średniowieczne kaznodziejstwo maryjne na Jasnej Górze ............................................................................................................................157(165)WprowadzenieI. Zachowane rękopisy kazań maryjnych na Jasnej GórzeII. Tematyka kazańIII. Ośrodek Jasnogórski na tle średniowiecznego kaznodziejstwa polskiegoZakończenieMarek Zahajkiewicz, Lublin: Preaching on Mary at the shrine of Jasna Góra during the medieval period (transl. M. Załęcki OSP).…………………………………………...157 (165)

Kazimierz Szafraniec ZP, Leśniów: Duchowość paulinów jasnogórskich I poł. XVII w. w świetle „Conversio morum Paulinorum” o. Grzegorza Terecego................................166 (193)I. Paulini janogórscy w I poł. XVII w.II. Zarys biograficzny o. Grzegorza TerecegoIII. Conversio morum paulinorum, czyli obyczaje zakonne paulinówIV. Ideał paulinaV. Cechy duchowościZakończenieAppendixKazimierz Szafraniec ZP, Leśniów: Spirituality of the Pauline Monks in the first part of the XVIIth century in the light of „Conversio morum Paulinorum” of Father Gregory Terecy (transl. M. Załęcki OSP)...............................................................................................166 (193)

Tadeusz Bieńkowski, Warszawa: Wykłady filozoficzne w Studium Paulinów na Skałce w Krakowie i na Jasnej Górze (1631-1746) ....................................................................194 (201)Tadeusz Bieńkowski, Warszawa: Philosophical studies in the Pauline Order 1631-1746 (transl. M. Załęcki OSP).................……………………........………………………..194 (201)

Ks. Karol Mrowiec CM, Lublin: Twórczość muzyczna o. Aleksandra Władysława Leszczyńskiego kompozytora jasnogórskiego z XVII wieku (na przykładzie „Mandatum novum”) ...................................................................................................................... 202 (210)Ks. Karol Mrowiec CM, Lublin: L'opera musicale di P. Alessandro W. Leszczyński sull’esempio di „Mandatum novum” (trad. D. Sikorski)..............................................202 (210)

Jerzy Gołos, Warszawa: Organy A. H. Caspariniego na Jasnej Górze ...................... 211 (216)Jerzy Gołos,Warszawa: The organ built by Adam H. Gasparini at Jasna Góra (transl. J. Gołos)..........................................................................................................….....…....211 (216)

Leander Tadeusz Pietras ZP, Częstochowa: Nieznany druk muzyczny Wojciecha Kobylińskiego ............................................................................................................. 217 (236)1. Opis zewnętrzny2. Opis bibliograficzny3. Wartości poznawczeLeander Tadeusz Pietras ZP, Częstochowa: Un unknown musical text by Wojciech Kobyliński (transl. M. Załęcki OSP)............................................................................217 (236)

Jerzy T. Petrus, Kraków: Uwagi o jasnogórskim obrazie zwanym „Komunia Jagiellonów" ......................................................................................................................................237 (245)Jerzy T. Petrus, Kraków: Le note riguardante il dipinto "La Communione di Jagielloni" sul Jasna Góra - Chiaro Monte (trad. D. Sikorski).…………..…………………..……. 237 (245)

Jerzy Werner, Kraków: Łuki typu wschodniego w Arsenale jasnogórskim .............. 246 (251)I. Uwagi wstępneII. Dokumentacja opisowaIII. Problematyka ogólna łucznictwa wschodniegoJerzy Werner, Kraków: Bows of eastern origin in the Arsenał of Jasna Góra (transl. M. Załęcki)……………………............……………………………........……….……....246 (251)

Stanisław Herbst, Warszawa: Znaczenie militarne twierdzy jasnogórskiej ............... 252 (256)Stanisław Herbst, Warszawa: Importanza militare della fortezza di Chiaro Monte (trad. M. Zoccali).........................................................................................................................252 (256)

Zygmunt Łakociński, Lund, Szwecja: Oblężenie klasztoru na Jasnej Górze w tradycji i historiografii szwedzkiej ..............................................................................................257 (271)Zygmunt Łakocińsk, Lund, Szwecja: Belägringen av klostret Jasna Góra i Częstochowa 1655 i svensk tradition och historieskrivning (Z. Łakociński)..............................................257 (271)

Ks. Jan Związek, Częstochowa: Szkoły elementarne w parafii częstochowskiej (1812-1830) ..................................................................................................................................... 272 (299)I. WstępII. Tradycje szkolne w CzęstochowieIII. Wznowienie działalności szkół elementarnych w parafii częstochowskiejIV. Nauczyciele szkół elementarnychV. Dzieci szkolneVI. Dozory szkolneVII. ZakończenieJan Związek, Częstochowa: Primary Schools in the parish of Częstochowa 1812-1830 (transl. M. Załęcki) …………..................................................................................................272 (299)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Jasna Góra w okresie okupacji hitlerowskiej ........300 (374)I. Uwagi wstępne1. Sanktuarium w przededniu inwazji hitlerowskiejII. Okupant hitlerowski na Jasnej Górze1. Agresja2. Polityka okupanta wobec kultu Częstochowskiej Madonny3. Polityka władz okupacyjnych wobec sanktuarium4. Stosunek niższych urzędników do klasztoru5. W szponach wywiadu i szpiegostwa6. Próby zagarnięcia skarbca i biblioteki7. Polityka propagandowa okupanta8. W dniach poprzedzających klęskę okupantaIII. Postawa klasztoru jasnogórskiego 1. Stosunek paulinów do okupanta2. Działalność polityczna klasztoru3. Działalność społeczno-kulturalna4. Instytut filozoficzno-teologiczny5. Życie gospodarcze klasztoruIV. Rola Jasnej Góry w latach okupacji 1. Okupant wobec nadprzyrodzonej tajemnicy2. Niepokoje i nadzieje Polaków3. Życie liturgiczne i pielgrzymkowe4. Rola bractw i sodalicjiV. Drogi wiodące do wolnościJanusz Zbudniewek ZP, Kraków: Jasna Góra during the German occupation (transl. M. Załęcki)………........................….............................................................................…300 (374)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 21981SPIS TREŚCI

Jerzy Tomziński ZP Jasna Góra: Jasnogórska Maryja w życiu i służbie Ks. Kard. Stefana Wyszyńskiego, Prymasa Polski......................................................................................... 5 (45)I. Uwagi wstępneII. Wierny rodzinnemu dziedzictwu i testamentowi swego poprzednika – Prymasa Polski Augusta HlondaIII. Ta, „co Jasnej broni Częstochowy” tajemnicą serca Prymasa PolskiIV. Jasnogórskie Śluby Narodu (26 VIII 1956)V. Wielka nowenna przed Tysiącleciem Chrztu PolskiVI. Czuwanie soborowe z Maryją JasnogórskąVII. Milenijny Akt Oddania Polski w Macierzyńską Niewolę Miłości za Wolność KościołaVIII. Nawiedzenie parafii polonijnych przez kopię Cudownego Obrazu Matki Bożej JasnogórskiejIX. 600-lecie obecności obrazu Matki Bożej na Jasnej Górze (1982)X. Oddany bez reszty Jasnogórskiej PaniXI. Ambasador Matki Bożej JasnogórskiejXII. Instytut Prymasowski Ślubów Narodu na Jasnej GórzeXIII. Komisja Maryjna EpiskopatuXIV. Konfrater i protektor zakonu paulinówXV. ZakończenieJerzy Tomziński ZP Jasna Góra: Our Blessed of Jasna Góra in the Life and Service of Cardinal Stefan Wyszyński (transl. I. Olearnik)………………………………………….5 (45) Paweł Kosiak ZP Jasna Góra: Próba teologicznego opisu kultu Matki Bożej Jasnogórskiej ......................................................................................................................................... 46 (64)I. Wstęp1. Kult Maryi wyrasta z wiary żywejII. Kult oparty na dogmacieIII. Kult oddania – „Kult doskonały” – zawierzenieIV. Kult o dużych wartościach wychowawczychKorollaria. (Uzupełnienia i wnioski)Paweł Kosiak ZP Jasna Góra: Theologia cultus B. Mariae Claromontanae delineatur (Autor vertit).....................................................................................................................46 (64)

Szczepan Zachariasz Jabłoński ZP, Kraków: Z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej w XVI w...........................................................................................................................65 (80)I. Stan źródeł i badańII. Jasna Góra jako ośrodek kultu maryjnegoSzczepan Zachariasz Jabłoński ZP, Kraków: Notre-Dame de Częstochowa au XVI siécle..........................................................................................................................................65 (80)

Ks. Franciszek Stopniak, Warszawa: Z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej na Lubelszczyźnie i Podlasiu w latach 1815-1914................................................................81 (90)

I. Pochodzenie tradycji kultuII. Przejawy kultu Matki Boskiej na Lubelszczyźnie i PodlasiuIII. Stosunek władz carskich do pielgrzymekIV. Organizatorzy kultu Matki Boskiej CzęstochowskiejV. Znaczenie kultu Matki Boskiej Częstochowskiej dla utrzymania wiaryKs. Franciszek Stopniak, Warszawa: The History of the Devotion of Our Lady of Częstochowa in the Lublin and Siedlce Dioceses 1815-1914 (transl. S. Stefanowicz OSPE)...............................................................................................................................81 (90)

Jadwiga Jełowicka, Warszawa: Nawiedzenie polskich parafii przez kopię obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej .................................................................................................................91 (107)I. Z historii nawiedzeniaII. Przebieg nawiedzenia do MileniumIII. Nawiedzenie w roku milenijnym – puste ramyIV. Etapy nawiedzenia o znaczeniu historycznymJadwiga Jełowicka, Warszawa: Sending a Replica of Our Lady of Częstochowa round the Polish Parishes (transl. I. Olearnik)……………………………………………...…….91 (107)

Bp Julian Wojtkowski, Olsztyn: Odnowa duszpasterska przez coroczną pielgrzymkę maryjną wiernych z Warszawy na Jasną Górę ..........................................................................108 (115)I. LudzieII. OrganizacjaIII. DuchowośćBp Julian Wojtkowski, Olsztyn: Pastoralis Renovatio Christifidelium Annua Peregrinatione Pedestri Mariana de Varsavia in Clarum Montem Częstochoviensem (vert. J. Wojtowki)……………………………………………………………………………………… .108 (115)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Człowiek wielkiej wiary i pracowitości – o. Innocenty Pokorski (1656-1734) ................................................................................................. 116 (171)I. Wezwanie i służbaII. W Krakowie na SkałceIII. Na pozycji obrońcy Jasnej GóryIV. Po raz trzeci w stolicya) budowniczy kościoła i klasztoru w Częstochowieb) duszpasterz warszawskic) na szczeblach godności i prostej służbyV. U kresu pracowitego życiaVI. Popularyzator historii i kronikarzVII. Działalność kaznodziejskaVIII. Dorobek artystycznya) konwenty paulińskieb) ilustracje personalnec) problematyka polityczna poza paulińskaJanusz Zbudniewek ZP, Kraków: Father Innocenty Pokorski, biographic summary (trans. S. Stefanowicz OSPE)......................................................................................................116 (171) Rufin Józef Abramek ZP, Kraków : Organiczne zespolenie kultu Matki Bożej z orędziem biblijnym i problematyką społeczno-narodową w kazaniach o. Innocentego Pokorskiego ..................................................................................................................................... 172 (222)

I. Działalność o. Pokorskiego i paulińskie środowisko teologiczno-duszpasterskie w Polsce XVII / XVIII w.1. Osoba i dzieło2. Środowisko i jego ocena przez współczesnych3. Główne rysy wykładu mariologii w kazaniach o. PokorskiegoII. Obraz Matki Chrystusa i formy dewocji maryjnej preferowane przez o. Pokorskiego1. Maryja w świetle bogactwa łaski Bożej i przymiotów swego postępowania2. Matka Boża w swoich funkcjach względem Kościoła i każdego człowieka3. Rysy pobożności mariańskiejIII. Elementy reprezentatywne dla „Orędzia Jasnogórskiego” w kazaniach o. Pokorskiego1. Sylwetka kaznodziei jasnogórskiego2. Funkcja prawdy i kultu Częstochowskiej Madonny w kształtowaniu postaw eklezjalnych3. Aktualizacja Ewangelii wezwaniem do jedności religii i życia4. Powiązanie kultu maryjnego z nurtem patriotycznym i problemami społecznymi Polski przełomu XVII / XVIII w.a) Maryja a Polskab) Wiara narodu – żywa reakcja na wypadki ateizmuc) głos w sprawach moralności społecznej i narodowejRufin Józef Abramek ZP, Kraków: Riunione organica della venerazione mariana del messagio biblico e della problematica social-nazionale della Polonia – nelle prediche di Innocenzo Pokorski (trad. M. Zoccali).........................................................................172 (222) Tadeusz Łukaszuk ZP, Kraków: Tytuły prawne królewskiej godności Maryi według o. Ambrożego Nieszporkowicza ..................................................................................... 223 (247)I. Wstęp: Nauka teologów o królewskiej godności Maryi przed o. Ambrożym NieszporkowiczemII. Boże macierzyństwoIII. DziedzictwoIV. WybórV. WspółodkupienieVI. Zwycięstwo nad szatanemVII. Darowizna – posagVII. ZakończenieTadeusz Łukaszuk ZP, Kraków: Patris Ambrosii Nieszporkowicz doctrina de regalitatis B. M. Virginis titulis seu iuribus (Summarium a Redactione confectum)........................223 (247)

Paulin Jemioł ZP, Kraków: Spowiedź ludzi prostych i kierownictwo duchowe według „Confessio et instructio idiotae” o. Grzegorza Tereckiego ........................................ 248 (275)WstępI. Problemy dotyczące spowiedzi ludzi prostych i dzieciII. Kierownictwo i praca wewnętrzna1. Ćwiczenie się w cnotach2. Unikanie grzechów lekkich3. Praca nad wykorzenieniem wad4. Unikanie okazjiZakończeniePaulin Jemioł ZP, Kraków: Confessio hominum simplicum secundum „Confessio idiotae” p. Gregorii Teretii (vert. P. Jemioł)..................................................................................248 (275)

Anna Kunczyńska-Iracka, Warszawa: Ludowe obrazy Matki Boskiej Częstochowskiej ..................................................................................................................................... 276 (287)Anna Kunczyńska-Iracka, Warszawa: Folk Pictures of the Blessed Mather of Częstochowa(trans. E. Cholewka)................................................................................ ....................276 (287)

Kazimierz Kuczman, Kraków: Uwagi o tematyce Jasnogórskiej w malarstwie polskim okresu rozbiorów .....................................................................................................................288 (297)Kazimierz Kuczman, Kraków: Words on the Polish painting about the Jasna Góra monastery during the national bondage (transl. S. Stefanowicz OSPE)………………………....288 (297)

Wanda Bigoszewska, Warszawa; Jan Golonka ZP Jasna Góra: Krzyż Konfederatów Barskich ze zbiorów wotywnych na Jasnej Górze ..................................................................... 298 (306)Wanda Bigoszewska, Warszawa; Jan Golonka ZP Jasna Góra: The Cross of the Confederates of Bar............................................................................................................................298 (306)

Helena Teresa Kupiszewska, Warszawa: Jasnogórskie Stacje Drogi Krzyżowej .......307 (330)Uwagi wstępneI. Dzieje Jasnogórskich stacji Drogi KrzyżowejII. Poświęcenie Drogi KrzyżowejIII. Analiza artystyczna dzieła WelońskiegoZakończenieHelena Teresa Kupiszewska, Warszawa: Le stazioni della Via Crucis di Chiaro Monte (trad. M. Zoccali)...................................................................................................................307 (330)

Władysław Szczepański, Olsztyn: Apteka Jasnogórska.............................................. 331 (354)I. WstępII. Założenie aptekiIII. Aptekarze i lekarzeIV. Lokal aptecznyV. LekiVI. Biblioteka aptecznaVII. Zadania i znaczenie aptekiVIII. ZakończenieWładysław Szczepański, Olsztyn: Farmacia di Chiaro Monte (trad. M. Zoccali).......331 (354)

Ks. Stefan Mizera, Częstochowa: Udział klasztoru jasnogórskiego w przemianach gospodarczo-społecznych XIX-wiecznej Częstochowy (1815-1865) ........................ 355 (409)I. Kierunki i współzależności przemian społeczno-gospodarczych1. Charakterystyka przemian gospodarczych2. Charakterystyka przemian społecznych3. Udział klasztoru jasnogórskiego w przemianach społeczno-gospodarczych Klucza LisinieckiegoKs. Stefan Mizera, Częstochowa: Die Anteilnahme des Klarberger Klosters an den wirtschaftlich – sozialen Änderungen des neunzehnjahrhundertlichen Tschenstochowa (1815-1865) (S. Mizera)..........................................................................................................355 (409)

Jan Pietrzykowski, Częstochowa: Jasna Góra w okresie I wojny światowej 1914-1918 ..................................................................................................................................... 410 (451)

WstępI. Jasna Góra po kasacie klasztorów 1864-1914II. Wkroczenie wojsk niemieckich do Częstochowy i pierwsze miesiące okupacjiIII. „Enklave Jasna Góra”IV. Jasna Góra sumieniem i natchnieniem naroduV. Rok wolnościJan Pietrzykowski, Częstochowa: Der Helle Berg in der Zeit des ersten Weltkrieges 1914-1918 (J. Kandzia)..........................................................................................................410 (451)

Juliusz Braun, Kielce: Związki ekologiczne Jasnej Góry z Częstochową ................. 452 (474)Juliusz Braun, Kielce: Jasna Góra’s Ecological Connections with Częstochowa (transl. I. Olearnik)................……………………………………………...……………………452 (474)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 31982SPIS TREŚCI

Jan Paweł II, papież: List Apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II na rozpoczęcie Roku Jubileuszowego Matki Bożej Jasnogórskiej ....................................................................... 5 (8)John Paul, pope: Apostolic Letter on the Commencement of the Jubilee Year of Our Lady of Częstochowa ....…………....................................................................................................5 (8)

Jan Nalaskowski ZP, Jasna Góra: Jasnogórska posługa Słowa Bożego w świetle VIII rozdziału „Lumen gentium” (część pierwsza)................................................................... 9 (29)WprowadzenieI. Kaznodziejstwo maryjne w ramach ogólnego przepowiadania Kościoła1. Rys biblijno-teocentryczny tajemnicy Maryi w przepowiadaniua) Maryja w historii zbawieniab) Dwa spojrzenia na obecność Maryi w ekonomii zbawieniac) Bogactwo „obrazu” Maryi w historii zbawienia2. Rys biblijno-personalistyczny tajemnicy Maryi w przepowiadaniua) Maryja cała zorientowana ku Bogub) Decyzja Maryi na głos Bożyc) Droga Maryi – droga wiary3. Rys eklezjologiczno-liturgiczny tajemnicy Maryi w przepowiadaniua) Maryja pierwowzorem Kościołab) Maryja troszczy się o lud boży na drodze do zbawieniac) Rozwój kultu Błogosławionej DziewicyII. Główne zasady przepowiadania maryjnego1. Postulat dotyczący treścia) Źródłem słowa o Maryi ma być Objawienieb) Maryja w całokształcie prawd kerygmatycznychc) Maryja wzorem odpowiedzi na wezwanie Boże2. Postulat dotyczący motywu w głoszonym słowie o Maryia) Ku Chrystusowib) Ku Kościołowic) Ku apostolstwu3. Zasada „złotego umiaru” a) Bez gloryfikacjib) Bez sentymentalizmuc) Z pasją i zaangażowaniemZakończenieJan Nalaskowski ZP, Jasna Góra: Ministerium praedicationis Verbi Dei secundum Constitutionem „Lumen gentium” in conditionibus claromontanis (P. Jesioł)..................9 (29)Stefan Jan Rożej ZP. Kraków: Obecność Matki Bożej Jasnogórskiej w polskiej twórczości poetyckiej ........................................................................................................................ 30 (42)Stefan Jan Rożej ZP. Kraków:La presenza della Madre di Jasna Góra nel’attività poetica(Ch. Saczanow)………………………………………………………………………….30 (42)

Karol Górski, Toruń: Pielgrzymki Kazimierza Jagiellończyka na Jasną Górę .............. 43 (48)Karol Górski, Toruń: Les pélegrinages de Casimir Jagellon à Jasna Góra (trad. G. Adamczyk).......................................................................................................................43 (48)

Józef Budzyński, Wrocław: O szesnastowiecznym poemacie łacińskim Grzegorza z Sambora „Censtochova” (1568)..................................................................................................... 49 (67)I. Autor i dziełoII. Świadectwo epokiIII. W nurcie tradycji literackiejZakończenieJózef Budzyński, Wrocław: On the Sixteenth Century Latin Poem by Gregory of Sambor “Censtochova” (transl. P. J. Fletcher)………………………………………………….49 ( 67)

Mirosław Korolko, Warszawa: Hieronima Powodowskiego „Odpowiedź krześcijańska na list ... do mnichów częstochowskich” na tle reformacyjnych polemik dotyczących Jasnej Góry................................................................................................................................. 68 (81)Mirosław Korolko, Warszawa: Jerôme Powodowski „Réponse chrétienne à la lettre ...aux moines de Częstochowa” lors des polémiques avec les protestants sur Jasna Góra (trad. G. Adamczyk)........................................................................................................................68 (81)

Anna Zyskowska, Warszawa: Praktyki religijne i zasięg geograficzno-społeczny kultu Matki Bożej Jasnogórskiej w XVI w. w świetle „Liber miraculorum” ................................. 82 (103)I. Uwagi wstępneII. Praktyki religijne w świetle jasnogórskich „Miracula”III. Zasięg geograficzny i społeczny kultu Obrazu Jasnogórskiego z XVI wiekuIV. ZakończenieAnna Zyskowska, Warszawa: Religious practices and the socio-geographical reach of devotion to Our Lady of Częstochowa in the Sixteenth Century in light of „LiberMiraculorum” (P. J. Fletcher)…………………………………………………………82 (103)

Efrem J. Osiadły ZP, Jasna Góra: Znaczenie Jasnej Góry w religijności i kulturze polskiej według nauki o. Jana Dionizego Łobżyńskiego (1593-1654) .................................... 104 (124)I. Epoka i ogólna charakterystyka twórczościII. Znaczenie Jasnogórskiego Sanktuarium1. Obecność obrazu Bogurodzicy jako podstawa religijnego znaczenia Jasnej Górya) Uzasadnienia historyczneb) Uzasadnienia teologicznec) Uzasadnienia wynikające z symboliki jasnogórskiego obrazu2. Jasna Góra jako czynnik integrujący naróda) Jasna Góra dominującym sanktuarium polskiego narodub) Jasna Góra szczególnym miejscem łask i pielgrzymekc) Jasna Góra twierdzą i tarczą obronną narodud) Jasna Góra jako ośrodek kształtujący wiarę i miłość Ojczyzny3. Wpływ Jasnogórskiego Sanktuarium na maryjny charakter polskiego katolicyzmua) Zagadnienia maryjności katolicyzmub) Oddziaływanie obrazu Matki Bożej Jasnogórskiejc) Oddziaływanie jasnogórskiego klasztorud) Oddziaływanie jasnogórskich uroczystości maryjnychEfrem J. Osiadły ZP, Jasna Góra: De religione et cultura Polonorum Clari Montis influxus iuxta doctrinam p. Joannis Dionisii Łobżyński (1593-1654) (L. Nowak)....................104 (124)

Bolesław Jakimowicz MIC, Rzym: Kult Matki Boskiej Częstochowskiej w życiu Sługi Bożego o. Kazimierza Wyszyńskiego, marianina .......................................................125 (129)

Bolesław Jakimowicz MIC, Rzym: Devotion to Our Lady of Częstochowa in the life of de servant of God Father Casimir Wyszyński 9transl. B. Jakimowicz)…………………125 (129)

Gabriel Bartoszewski OFMCap., Warszawa: Kult Matki Bożej Częstochowskiej w życiu Sługi Bożego o. Honorata Koźmińskiego, kapucyna ................................................. 130 (160)WstępI. Starania o zaprowadzenie liturgicznego świętaII. Propagowanie pielgrzymek na Jasna GóręZakończenieTeksty źródłoweGabriel Bartoszewski OFMCap., Warszawa: Le culte de S. Vièrge de Częstochowa dans la vie du Sérviteur de Dieu p. Honoré Koźmiński............................................................130 (160)

Szczepan Zachariasz Jabłoński ZP, Kraków: Zasięg terytorialny i natężenie ruchu pielgrzymkowego na Jasną Górę w latach 1864-1914 ............................................... 161 (202)Szczepan Zachariasz Jabłoński ZP, Kraków: Les pelegrinages a Jasna Góra et leur provenance geigrapfique au cours de la periode 1864-1914........................................161 (202) Bp Wincenty Urban, Wrocław: O kulcie Matki Boskiej Częstochowskiej w archidiecezji Wrocławskiej .............................................................................................................. 203 (231)WstępI. Żywotność kultu Matki BożejII. Powstanie sanktuarium jasnogórskiego – duchowego ośrodka w PolsceIII. Łączność diecezji wrocławskiej z sanktuarium na Jasnej GórzeIV. Dawniejsze przejawy kultu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezji wrocławskiejV. Zryw kultu Matki Bożej Częstochowskiej w archidiecezji wrocławskiej po 1945 roku i lokalizacja obrazów maryjnych przez ludność repatrianckąVI. Dni maryjneVII. Peregrynacja kopii obrazu Matki Bożej CzęstochowskiejVIII. Nawiedzenie obrazu Matki Bożej Częstochowskiej po domach rodzinnychIX. Pielgrzymki na Jasna Górę po roku 1945X. Koronacje Matki BożejXI. Nowe sanktuariaXII. Piesi i inne formyZakończenieBp Wincenty Urban, Wrocław: Über den Kult der Mutter Gottes von Częstochowa om Erzbistum Wrocław (J. Kandzia)..................................................................................203 (231)

László Szabó, Budapeszt: Geneza kultu maryjnego paulinów węgierskich w XIII i XIV wieku........................................................................................................................... 232 (253)WprowadzenieI. Prastary kult maryjny Węgrów1. Początki życia pustelniczego na Węgrzech 2. Pierwsze sanktuaria maryjne na Węgrzech3. Klasztory pustelnicze przed powstaniem zakonu paulinów4. Powstanie zakonu5. Paulińskie kościoły mariackie w XIII wiekuII. Zakon paulinów w XIV wieku i jego wkład w dziedzinie mariologii1. Paulińskie kościoły mariackie w XIV wieku2. Pierwsi paulini Jasnej Góry

László Szabó, Budapeszt:Genese des Marienkultes der ungarischen Paulinen im 13. und 14. Jahrhundert (J. Kadzia).................................................................................................232 (253)

Bazyli Degórski ZP, Kraków: Powstanie zakonów paulinów w świetle „Paulina Eremus” o. Bartłomieja Bolesławskiego ....................................................................................... 254 (282)I. Niedocenione dzieło i jego twórcy1. Konstrukcja dzieła „Paulina Eremus”2. Stosunek autora do źródeł i badań naukowychII. Eremici w ujęciu o. Bolesławskiego1. Charakterystyka eremitów2. Okresy i zasięg eremityzmu3. Związek paulinów z eremitami starożytności chrześcijańskieja) Związek eremitów ze świętym Pawłem Pierwszym Pustelnikiemb) Związek paulinów ze św. Pawłem Pierwszym PustelnikiemIII. Zakon paulinów w świetle „Paulina Eremus”1. Założyciele2. Powstanie reguł i konstytucji oraz zawierzenie zakonu przez Stolicę Apostolskąa) reguła Bartłomieja, bpa Pięciukościołówb) Reguła Pawła, bpa Veszprémc) Reguła Andrzeja, bpa Egerd) Zatwierdzenie zakonu przez Stolicę ApostolskąZakończenieBazyli Degórski ZP, Kraków: The genesis of the originis of the Paulinen in the light of “Paulina Eremus” of Fr. Bartholomew Boleslawski (P. J. Fletcher)………………... 254 (282)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Rodziny zakonne paulinów w Zachodniej Europie......................................................................................................................... 283 (317)I. Uwagi wstępneII. Naśladowcy św. Pawła Pustelnika objęci unią z paulinami linii węgierskiej1. Paulini portugalscya) Unia z paulinami węgierskimi, jej upadek i próby wznowieniab) Na ziemi portugalskiej obecnie2. Paulini hiszpańscyII. Paulini nie objęci unią na terenie Italii, Hiszpanii i Francji1. Italia i Hiszpania2. Nowożytne kongregacje św. Pawła Pustelnika w Hiszpaniia) Kongregacja św. Pawła I Pustelnika na Majorceb) Kongregacja św. Pawła i Antoniego Opata w Cordobiec) Kongregacja św. Pawła Pustelnika i Antoniego Opata w Murcid) Krótkie dzieje Paulinów francuskichIV. ZakończenieDodatek źródłowyJanusz Zbudniewek ZP, Kraków: Las Familias monacales de los Paulinos en Europa occidental (trad. M. Elvira-Silleras)………………………………………………….283 (317)

Józef Olczak ZP, Kittanning: Liturgia Mszy św. w pismach o. Mikołaja z Wilkowiecka ..................................................................................................................................... 318 (342)Uwagi wstępneI. Życie i twórczość o. Mikołaja Wilkowieckiego

1. Rys biograficzny i zarys twórczości2. Charakterystyka ogólna dzieł liturgicznych3. Aparat naukowy4. Charakterystyka liturgii w pismach Mikołaja z Wilkowieckaa) Rzymski „canon minor”b) Pauliński „canon minor”c) Krakowski „canon minor”d) Schemat kanonu mniejszego wg Mikołaja z WilkowieckaII. Obrzędy Mszy świętej1. Struktura Mszy św.a) Struktura Mszy św. od strony znaczenia obrzędówb) Struktura obrzędów od strony jej budowy2. Obrzędy Mszy św. od introitu do sanctus3. Obrzędy Mszy św. od. „Te igitur” do „Pax domini”4. Obrzędy Mszy św. od „Agnus dei”III. Teologiczna interpretacja literatury mszalnej1. Wyjaśnienie znaczenia ołtarza i jego wyposażenia2. Wyjaśnienie znaczenia szat i naczyń liturgicznych 3. Wyjaśnienie obrzędów Mszy św.IV. Udział wiernych w liturgii Mszy św.1. Udział wiernych w liturgii mszalnej od czasów Mikołaja z Wilkowiecka2. Udział wiernych w liturgii mszalnej według Mikołaja z WilkowieckaZakończenie Józef Olczak ZP, Kittanning: Des Missae liturgia in operibus patri Nicolai de Wilkowiecko(P. Kosiak OSP)............................................................................................................318 (342)

Anna Dylewska, Częstochowa: Kaplica Denhoffów p.w. św. Pawła I Pustelnika na Jasnej Górze (1644-1676) .................................................................................................... 343 (364)I. Uwagi wstępneII. Erekcja kaplicyIII. Analiza stylistyczna AneksAnna Dylewska, Częstochowa: Chapelle Denhoff de Jasna Góra dédiée à Saint Paul (1644-1676) (G. Adamczyk).................................................................................................. 343 (364)

Marta Michałowska, Warszawa: Brat Makary Sztyftowski i jego twórczość artystyczna ..................................................................................................................................... 365 (370)Marta Michałowska, Warszawa: Brother Macary Sztyftowski and his artistic work ......................................................................................................................................365 (370)

Tadeusz Adamek, Lublin: Św. Jan Nepomucen i jego relikwiarz na Jasnej Górze ..................................................................................................................................... 371 (380)Tadeusz Adamek, Lublin: St. Jan Nepomucen and his Reliquiary on Jasna Góra(transl. I. Olearnik).......................................................................................................371 (380)

Wanda Bigoszewska, Warszawa; Jan Golonka ZP, Jasna Góra: Order Orła Białego Jana Tarły w Skarbcu Wotywnym na Jasnej Górze ............................................ .............. 381 (395)

Wanda Bigoszewska, Warszawa, Jan Golonka ZP, Jasna Góra: L’ordre de l’Aigle Blanc de Jean Tarło du trésor votif de Jasna Góra (J. Adamczyk)..............................................381 (395)

Jan Kempiński, Kraków: „Soborowe Czyny Dobroci” w diecezji katowickiej (Analiza socjoreligijna) ............................................................................................................. 396 (435)WstępI. Organizacja i program akcji duszpasterskiej1. Pojęcie modelu postaw i zachowań2. Ideologia akcji duszpasterskiej „soborowych czynów dobroci”a) Prawdy dogmatyczneb) Zasady etyczne3. Struktura organizacyjna akcji soborowych czynów dobrociII. Realizacja programu akcji duszpasterskiej1. Pojęcie wzoru postaw i zachowań2. Kategorie zrealizowanych faktów i zadeklarowanych postaw3. Zróżnicowanie w realizacji programu duszpasterskiego pod względem płci, wieku i wielkości społeczności parafialnejIII. „Model” a „wzór” akcji duszpasterskiej1. Program duszpasterski i jego realizacja pod względem treści2. Stopień i zakres wpływu oddziaływania duszpasterskiego na postawy religijno-moralne wiernych3. WnioskiJan Kempiński, Kraków: The Church’s pastoral impact on the Faithful’s religiosity in the light of the „Council’s Acts of Good Wil” in the Katowice diocese (P. J. Fletcher)…………..………………………………………………………………………………………..396 (435)

Rufin Józef Abramek ZP, Kraków: Teologiczno-historyczne badanie fenomenu jasnogórskiego............................................................................................................. 436 (470)I. Antycypujące stwierdzenia II. Organizatorzy i uczestnicy I spotkania oraz jego programIII. Obraz Matki Bożej, kult, pielgrzymki i pauliniIV. W kierunku pierwszej sesji naukowejGłosy w dyskusji:1. Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Problematyka badawcza dziejów Jasnej Góry 2. Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: Badania nad rozwojem i treścią kultu Jasnogórskiego od XV do XX w. Program studiów Rufin Józef Abramek ZP, Kraków: Recherches theologiues et historiques sur Jasna Góra. Compte – rendu sur la session de travail du 12-13 I 1980 (G. Adamczyk)……….....436 ( 470)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 41983SPIS TREŚCI

Józef Rufin Abramek ZP, Kraków: Implikacje „Magnificat” (Łk 1, 46-55) dla teologii sank-tuarium maryjnego ............................................................................................................ 5 (31)I. Perspektywy kultu maryjnego w „Magnificat”1. Nowy akcent we współczesnej interpretacji Łk 1, 39-562. Rysy obrazu Matki Pana w opisie nawiedzenia (Łk 1, 39-56) ważne dla teologii sanktuarium maryjnego3. Autoproroctwo Maryi o kulcie (Łk 1, 48b) w strukturze i teologii MagnificatII. Idea posłannictwa sanktuariów maryjnych w „Magnificat”1. Świadectwo o wielkich dziełach Boga (Łk 1, 49b)2. Związek miłosierdzia Bożego z posłannictwem Maryi (Łk 1, 50)3. Główna misja Maryi obecnej w swoich sanktuariachJózef Rufin Abramek ZP, Kraków: Implikationen „Magnificat” für die Theologie des Mariensanktuariums (übers. J. Kandzia)............................................................................5 (31)

Jan Nalaskowski ZP, Jasna Góra: Jasnogórska posługa Słowa Bożego w świetle VIII rozdziału „Lumen Gentium” (część druga)..................................................................... 32 (50)WprowadzenieI. Cudowny obraz Pani Jasnogórskiej: ku nowemu człowiekowi w Chrystusie1. Współczesny pielgrzym przed cudownym wizerunkiema) Współczesne przeobrażenia i problemyb) W poszukiwaniu światła i rozwiązań2. Interpretacja homiletyczna cudownego wizerunkua) Funkcja egzystencjalno-religijnab) Funkcja biblijno-teologicznac) Funkcja historiozbawcza3. Inspiracje homiletyczno-pedagogiczne Cudownego Wizerunkua) Autentyczny obraz człowiekab) Kształtowanie istotnych cech nowego człowiekac) Główne idee wychowania chrześcijańskiego w posłudze słowad) Etapy realizacyjneZakończenieJan Nalaskowski ZP, Jasna Góra: Misterium praedicationis Verbi Dei secundum Constitutionen „Lumen Gentium” in conditionibus Claromontanis (pars 2) (p. Paulinus Jemioł OSP vertit)........................................................................................32 (50)

Szczepan Kośnik ZP, Kraków: Nabożeństwa pokutne w posoborowej doktrynie Kościoła ......................................................................................................................................... 51 (69)I. WprowadzenieII. Pojęcie i rodzaje nabożeństw pokutnychIII. Zasadnicze elementy nabożeństw pokutnych1. Zgromadzenie ludu bożego2. Głoszenie słowa bożego3. NawrócenieIV. Struktura liturgiczna1. Ukształtowanie zgromadzenia

2. Celebracja słowa bożego3. Rachunek sumienia4. Obrzęd pojednania5. Dziękczynienie i rozesłanieV. ZakończenieSzczepan Kośnik ZP, Kraków: Celebrationes paenitentiales in doctrina Ecclesiae post Concilium Vaticanum II (L. Nowak OSPE vertit)……………………………..........….51 (69) Paweł Kosiak ZP, Jasna Góra: Teologia życia zakonnego ........................................... 70 (102)I. Pojęcie życia zakonnego 1. Określenie teologiczno-prawnea) Określenie prawneb) Określenie teologiczne- Rady ewangeliczne- Potrójny ślub zakonnej profesji: czystości, ubóstwa, posłuszeństwa- Najgłębszy sens konsegracji – życie doskonałą miłością- Ścisły związek z Kościołem – braterska wspólnota życia- Naśladowanie Chrystusa poprzez rozwój cnót- Znak dla ludu bożego- Definicja w ujęciu nowego prawa kościelnegoII. Ewangeliczna geneza życia zakonnego1. Ewangeliczny model życia2. Nauka3. Przykład Chrystusa4. ApostołowieIII. Profesja rad ewangelicznych1. Istotny sens ślubów zakonnych2. Pozytywny aspekt ślubów zakonnycha) Ślub czystościb) Ślub ubóstwac) Ślub posłuszeństwa3. Negatywny aspekt ślubów zakonnychIV. Wspólnota miłościV. Miejsce i zadania zakonów w KościelePaweł Kosiak ZP, Jasna Góra: De vitae consecratae theologia (Auctor vertit)..............70 (102)

Wincenty Łanowy ZP, Warszawa: Doskonałość chrześcijańska w świetle „Abecedarium vitae spiritualis” o. Chryzostoma Adamowicza (1608-1652).............................................. 103 (125)WstępI. Słuchacz Słowa Bożego i jego życie chrześcijańskie1. Doskonałość jako cel kaznodziejskiego wpływu na słuchacza2. Podstawowe nadprzyrodzone dyspozycje słuchacza 3. Proces wewnętrznej przemiany słuchacza4. Czynniki wpływające pozytywnie na wewnętrzną przemianęII. Przezwyciężanie przez słuchacza przeszkód do przyjęcia Słowa Bożego1. Walka z grzechem2. Pozbywanie się wad moralnych3. Uporządkowanie namiętności4. Przezwyciężanie pokusIII. Pozytywna współpraca słuchacza ze Słowem Bożym

1. Współpraca na płaszczyźnie życia teologalnego2. Współpraca na płaszczyźnie życia moralnego3. Zjednoczenie z Bogiem jako pełny owoc współpracyZakończenieWincenty Łanowy ZP, Warszawa: Chrystian perfection in the light of „Abecedarium vitae spiritualis” of Fr. Chrisostom Adamowicz (1608-1652) (P. J. Fletcher M. A.)…...…103 (125)

Urszula Borkowska, Lublin: Jasna Góra w pobożności królów polskich .................. 126 (146)Urszula Borkowska, Lublin: Jasna Góra in Polnish King’s Piety (trans. B. J. Smeja)......................................................................................................................................126 (146)

Jerzy Starnawski, Łódź: Wespazjan Kochowski – poeta sanktuariów maryjnych...... 147 (154)Jerzy Starnawski, Łódź: Wespazjan Kochowski – Poet of Marian Sanctuaries(trans. S. F. Stefanowicz OSP).....................................................................................147 (154)

Ks. Jan Związek, Częstochowa: Pielgrzymki Jana III Sobieskiego na Jasną Górę......................................................................................................................................155 (177)Wstęp1. Pielgrzymka hetmana Jana Sobieskiego w 1669 r.2. Królewska pielgrzymka w 1676 r.3. Pielgrzymka przed wyprawą wiedeńską w 1683 r.Zakończenie Ks. Jan Związek, Częstochowa: Jan Sobieski the Third’s Pilgrimages to Jasna Góra(trans. B. J. Smeja)........................................................................................................155 (177)

Eugeniusz Jelonek, Skawina: Pieśń o. Ambrożego Nieszporkowicza na cześć króla Sobieskiego (z okazji trzechsetlecia Jasnej Góry)........................................................178 (184) Eugeniusz Jelonek, Skawina: Carmen patris Ambrosii Nieszporkowicz in honorem regis Joanni III. Occasione Clari Montis anno trecentessimo (Auctor vertit)...……………178 (184)

Kazimierz Kuczman, Kraków: O dwóch obrazach związanych z pobytem Sobieskiego na Jasnej Górze..................................................................................................................185 (192)Kazimierz Kuczman, Kraków: Deux visions peintes du séjour de Jean III Sobieski á Jasna Góra (traduit. par K. Jachieć).......................................................................................185 (192)

Cecylian Niezgoda OFMConv, Kraków: Kult Maryi Królowej Polski w życiu i działalności biskupa Józefa Sebastiana Pelczara ............................................................................ 193 (222)1. Uwagi wstępne2. Maryjna spuścizna3. Młodzieńcza pobożność4. Synteza pobożności maryjnej z patriotyzmem5. Matka Boża w początkach duszpasterskiej posługi6. Maryjne związanie duchowości z teologią Kościoła7. Patriotyczne wątki kultu maryjnego na obczyźnie8. Z Maryja Królową Korony Polskiej na co dzień9. Bractwo N. P. M. Królowej Korony Polskiej – pielgrzymka na Jasna Górę10. Matka Boża w posługiwaniu biskupim11. Udział w przygotowaniu do ponownej koronacji obrazu jasnogórskiego12. Biskupie związanie z Matką Jasnogórską – udział w ofiarowaniu Polski N. M. P. Królowej

13. Rozwój czci Maryi Królowej Polski w diecezji przemyskiej14. Bractwo Maryi Królowej Korony Polskiej – związek katolicko-społeczny – zgromadzenie służebnic N. Serca JezusaCecylian Niezgoda OFMConv, Kraków: Kult dr Mutter Gottes-Königin Polens im Leben und in der Tätigkeit des Bischofs Joseph Sebastian Pelczar (übers. J. Kandzia)................193 (222)

Jadwiga Piwowarczyk: Więzienna Pielgrzymka na Jasną Górę w 1942 r. (Fragment Pamiętnika) ..................................................................................................................223 (237)Przesłuchanie na pawiakuJadwiga Piwowarczyk: The prison pilgrimage to Jasna Góra in 1942 (trans. P. J. Fletcher)………………………………………………………………………………………..223 (237)

Józef Marian Święcicki, Kraków: Ze skrzyżowań i wypaczeń polskiej religijności w XIX wieku .......................................................................................................................... 238 (267)1. Osobliwa książka Eustachego Iwanowskiego o Matce Bożej Jasnogórskiej2. Konserwatywny „reakcjonista”3. Ideologia Iwanowskiego a myśl romantyczna4. Mariologia św. Maksymiliana wielką korekturą Józef Marian Święcicki, Kraków: On the crossings and distortions of the Polish religiousness in the nineteeth century Poland (trans. M. Świszczowska).……………………........ 238 (267)

Wojciech Kęder, Kraków i Zygmunt Łakociński, Kraków: Klasztor na Jasnej Górze wobec zagrożenia szwedzkiego w czasie Trzeciej Wojny Północnej w latach 1702-1705 ..................................................................................................................................... 268 (288)Dodatek źródłowyWojciech Kęder, Kraków i Zygmunt Łakociński, Kraków: Kloster Jasna Góra i Częstochowa hotat av svenskarna under Nordiska Kriget 1702-1705 (trans. Z. Łakociński)............268 (288)

Hanna Widacka, Warszawa: Ikonografia Częstochowy w grafice XVII i XVIII w.......................................................................................................................................289 (337)1. Uwagi wstępne2. Analiza obiektów ikonograficznychHanna Widacka, Warszawa: Iconography of Jasna Góra in 17-th and 18-th century engravings (trans. P. J. Fletcher)……………………………………….…………….289 (337)

Aleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: Z dziejów mecenatu artystycznego i kulturalnego o. Konstantego Moszyńskiego ........................................................................................ 338 (394)WstępI. Rys biograficzny o. K. MoszyńskiegoII. Kontakty o. Moszyńskiego z dworem królewskim i możnowładztwemIII. Współpracownicy i doradcy o. Moszyńskiego w sprawach sztuki – rola fundatorówIV. Kontakty o. Moszyńskiego z artystami i jego udział w kształtowaniu paulińskiego modelu artystycznegoV. O. Moszyński organizatorem prac budowlanych – artystyczno-panegiryczna oprawa uroczystościVI. Jasnogórski ośrodek artystyczny i kulturalny1. Artyści paulini2. Artyści i rzemieślnicy świeccy pozostający w bezpośredniej zależności od paulinów3. Artyści Częstochowy współpracujący z klasztorem

4. Inne przejawy życia kulturalnego ośrodka jasnogórskiegoVII. Realizacje architektoniczne i artystyczne1. Kościoły i klasztory rozbudowane2. Kościoły i klasztory nowo zbudowane3. Kościoły i klasztory nie zrealizowane4. Budynki świeckieZakończenieAleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: From the history of theartistic and cultural patronage of the Pauline provincial, Father Konstanty Moszyński (trans. P. J. Fletcher)……....338 (394)

Paweł Podejko, Gdańsk: Przydatność jasnogórskich archiwaliów muzycznych do badań nad działalnością i repertuarem kapeli paulinów na Jasnej Górze .................................... 395 (405)Paweł Podejko, Gdańsk: The usefulness of the Jasna Góra musical archives in researching the activity and repetoire of the Pauline choir on Jasna Góra (trans. P. J. Fletcher)……..395 (405)

Béla Agoston Gyéressy ZP, Budapeszt: Kultura literacka paulinów węgierskich w średniowieczu ......................................................................................................... 406 (422) Béla Agoston Gyéressy Z., Budapeszt: La culture littéraire des paulins hongrois au Moyen Age (traduit. M. Gęsielewicz)…………...…………………………………………...406 (422)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Wokół kwerend archiwalnych o paulinach w Rzymie ..................................................................................................................................... 423 (461)I. Uwagi wstępne1. Kwerendy w bibliotece i archiwum watykańskim2. Archiwum kongregacji propagandy wiaryII. Charakterystyka zagadnień problemowych w świetle poznawczych dokumentówIII. Wykaz przeprowadzonych kwerendIV. Zawartość przebadanych materiałówJanusz Zbudniewek ZP, Kraków: De quaerendis Paulinorum historiam illustrantibus Romae in archivis peractis (vertitE. Jelonek)..…………………………………..…………..423 (461)

Jozafat Mozga, Kraków: Paulińskie sympozjum w Austrii ....................................... 462 (467)Nieznajomość prowokuje do studiów Praktyczne korzyści uczestnictwa w sympozjumJozafat Mozga, Kraków: Symposion zum Thema „Paulinermönche“ in Österreich (übers. I. Molicka)........................................................................................................................462 (467)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 51984SPIS TREŚCI

Słowo od Redakcji ...............................................................................................................5 (7)Prologo da parte dei redattori (trad. B. Degórski OSPE).....................................................5 (7)

Wojciech Kurpik, Warszawa: Podłoże drewniane obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej .....8 (13)Wojciech Kurpik, Warszawa: Holzbettung des Bildes der Schwarzen Madonna..............8 (13)

Ewa Śnieżyńska-Stolot, Kraków: Kult italo-bizantyjskich obrazów maryjnych w Europie Środkowej w XIV w.........................................................................................................14 (26)Ewa Śnieżyńska-Stolot, Kraków: Kult der ital-bysantinischen Marienbilder in Mitteleuropa im XIV Jahrhundert (übers. J. Kundzia)...........................................................................14 (26)

Anna Różycka-Bryzek, Kraków i Jerzy Gadomski, Kraków: Obraz Matki Boskiej Częstochowskiej w świetle badań historii sztuki ............................................................27 (52)WprowadzenieWstępI. PodobrazieII. Typ ikonograficznyKompozycja pierwotnaUzupełnienia XIV-wieczneIII. StylHipoteza bizantyńsko-ruskaHipoteza czeskaHipoteza węgierskaHipoteza włoskaIV. Zmiany i uzupełnienia w wieku XVPostulaty dotyczące badań technologicznychAnna Różycka-Bryzek, Kraków i Jerzy Gadomski, Kraków: Our Lady of Częstochowa in the Light of Art.-History.........................................................................................................27 (52)

Alicja Karłowska-Kamzowa, Poznań: Uwagi o genezie i ekspresji obrazu jasnogórskiego ......................................................................................................................................... 53 (61)Alicja Karłowska-Kamzowa, Poznań: Beitrag zur Genese und Expression des Tschenstochauer Bildes der Gottesmutter (übers. I. Molicka).........................................53 (61)

Monika Kowalewiczowa, Poznań: Wokół peregrynacji Mikołaja Lanckorońskiego..... 62 (68)Monika Kowalewiczowa, Poznań: Autour de la pérégrination de Mikołaj Lanckoroński (trad. M. Gęsielewicz)......................................................................................................62 (68)

Jan Golonka ZP, Jasna Góra: Prace konserwatorskie nad cudownym obrazem Matki Bożej Jasnogórskiej .................................................................................................................. 69 (85)Jan Golonka ZP, Jasna Góra: Konservationsarbeiten an dem wunderschönen Bild der Tschenstochauer Gottesmutter (übers. I. Molicka)...........................................................69 (85)

Jan Pach ZP, Kraków: Jasnogórski obraz i sanktuarium w nauczaniu kardynała Stefana Wyszyńskiego ............................................................................................................... 86 (101)

Jasna Góra amboną PrymasaObraz jasnogórski miejscem osobowej obecności MaryiJasna Góra maryjnym sanktuariumJan Pach ZP, Kraków: La Vergine di Jasna Góra e il suo Santuario nell’insegnamento del cardinale Wyszyński.......................................................................................................86 (101)

Ks. Janusz St. Pasierb, Warszawa: Znaczenie wizerunku Matki Boskiej Jasnogórskiej ..................................................................................................................................... 102 (109)Ks. Janusz St. Pasierb, Warszawa: The Meanings of the Icon of Our Lady of Jasna Góra(trans. Sr. F. Sankowska SSCJ)....................................................................................102 (109)

Stanisław Bylina, Warszawa: Nowa dewocja, postawy wiernych i kult maryjny w Europie Środkowej późnego Średniowiecza ............................................................................ 110 (126)

Stanisław Bylina, Warszawa: A new devotion, attitudes of the faihful and the Marian Cult in Central Europe in the late Middle Ages (trans. T. A. Rakowska)……...…………….110 (126)

Tadeusz M. Trajdos, Warszawa: Kult wizerunków maryjnych na ziemiach Ruskich, Korony i Litwy drugiej połowy XIV i pierwszej połowy XV w. w społecznościach katolickiej i prawosławnej............................................................................................................... 127 (147)I. Kult wizerunków maryjnych w społeczności prawosławnejII. Kult wizerunków maryjnych w społeczności katolickiej na ziemiach Ruskich Korony i LitwyAneksTadeusz M. Trajdos, Warszawa: The Cult of Marian images in lands of the Russian Crown and inLithuania found in Catholic and Ortodox communites of the second half of the XIV – the first half of the XV century (trans. T. A. Rakowska)……………………….……127 (147)

Aleksandra Witkowska, Lublin: Kult jasnogórski w formach pątniczych do połowy XVII wieku ...........................................................................................................................148 (223)AneksAleksandra Witkowska, Lublin: Le culte de Jasna Góra en formes de pèlerinages jusq’au milieu du XVII siècle (trad. M. Gęsielewicz)...............................................................148 (223)

Janusz Tazbir, Warszawa: Różnowiercy polscy wobec kultu maryjnego .................. 224 (246)Janusz Tazbir, Warszawa: Les hétérodoxes polonais devant le culte marial (trad. M. Gęsielewicz)..................................................................................................224 (246)

Marta Kołodziej, Szczecin : Opis Jasnej Góry w „Dzienniku Podróży do Włoch i na wyspę Maltę” Piotra Andrejewicza Tołstoja w latach 1697-1699 ......................................... 247 (253)Marta Kołodziej, Szczecin: A description of Jasna Góra from the „Diary of a journey to Italy and to the island of Malta” by Peter Andrejewicz Tolstoy (1697-1699) (trans. T. A. Rakowska)....................................................................................................................247 (253)

Tadeusz Ulewicz, Kraków: W sprawie tajnych pielgrzymek jasnogórskich młodzieży akademickiej w latach 1940-1944 .............................................................................. 254 (263)Tadeusz Ulewicz, Kraków: Secret Student Pilgrimages to Jasna Góra 1940-1944 (trans. T. Bałuk-Ulewiczowa)......................................................................................................254 (263)

Leszek Wojciechowski, Lublin: Przekazy Długosza o pierwszej fundacji Jasnej Góry ..................................................................................................................................... 264 (278)Leszek Wojciechowski, Lublin: Information presented by Długosz concerning the first foundation of Jasna Góra (trans. T. A. Rakowska)…...……………………………...264 (278)

Leander T. Pietras ZP, Częstochowa: Recepcja książki teologiczno-moralnej u paulinów jasnogórskich w XV wieku ........................................................................................ 279 (294)Leander T. Pietras ZP, Częstochowa: Ricezione dei libri teologico-morali da parte dei Monaci di San Paolo Primo Eremita di Jasna Góra nel secolo XV (trad. B. Degórski OSPE)......................................................................................................................................279 (294)

Ks. Jan Kracik, Kraków: Paulini XVI-XVIII wieku w krakowskich i częstochowskich wykazach święceń ...................................................................................................... 295 (393)I. Uwagi wstępneII. Kalendarium święceńIII. Ludzie, terminy ordynacji, źródła1. Wykaz skrótów rzeczowych2. Źródła i ich oznaczenia3. Katalog wyświęconychIndeks osobowyIndeks geograficznyKs. Jan Kracik, Kraków: Paulini s. XVI-XVIII in cracoviensibus et częstochoviensibus libris ordinationum (L. Nowak OSPE vertit)……………………………………………….295 (393)

Jozafat Mozga, Kraków: Dzieje konwentu paulinów w Brdowie .............................. 394 (470)I. Parafia Brdowska1. Uposażenie2. Terytorium parafii3. Parafianie4. Duszpasterze i program ich prac5. Służba kościelna6. Rada parafialna7. Korporacje kościelnea) Bractwo Aniołów Stróżówb) Bractwo Różańca i Szkaplerza Świętegoc) Bractwo Miłosierdzia i Trzeźwościd) Stowarzyszenie spłeczno-kulturalne i ocena pracy bractw8. Szkoła parafialna i problematyka życia kulturalnego9. Szpital parafialny10. CmentarzII. Klasztor paulinów i jego działalność społeczno-kulturalna1. Klasztor w służbie Kościoła i zakonu2. Rezydencje i administracjea) Chalinb) Grzegorzewoc) Izbicad) Lubotyńe) Makoszynf) Rysiny k. Koła

g) Modzerów, b. Pow. Kołoh) Tureki) Ziemięcin3. Klasztor brdowski w służbie bezpieczeństwa4. Konwent brdowski w służbie kultury rolneja) Folwark w Psarachb) Folwark w Bodzanowiec) Wierzbie k. Radziejowad) Wrząca Wielka5. Kasaty i powroty paulinów do Brdowa Jozafat Mozga, Kraków: Die Geschichte des Paulinerkonvents in Brdów (übers. I. Molicka)..................................................................................................................................... 394 (470)

Piotr Paweł Gach, Lublin: Sympozjum na temat „Paulini w Polsce i jasnogórski ośrodek kultu maryjnego do połowy XVII wieku” .................................................................. 471 (493)Aneksy:1. Maria Kowalczyk, Kraków: Głos w dyskusji 2. Stanisław K. Olczak, Lublin: Paulini w poznańskiej księdze święceń z przełomu XVI i XVII wieku 3. Ks. Jan Związek, Częstochowa: Głos w dyskusji Piotr Paweł Gach, Lublin: Ergebnisse der wissenschaftlichen Tagung zum Thema „Die Paulinen in Polen und das Zentrum des Marienkultes auf dem Hellen Berg bis zur Hälfte des XVII Jahrhunderts“ (übers. J. Kandzia).......................................................................471 (493)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 61985SPIS TREŚCI

Ks. Marian Wojtasik, Choroń: Wiara we Wniebowzięcie Maryi w świetle jasnogórskich rękopisów homiletycznych z XV wieku ........................................................................... 5 (12)1. Kazania z początku XV wieku2. Kazania z pierwszej ćwierci XV wieku3. Kazania z połowy XV wiekuZakończenieKs. Marian Wojtasik, Choroń: Assumptio Mariae in manuscriptis sermonibus Claromontanis XV saeculi (Ep. J. Wojtkowski vertit)…...……………………………………………….5 (12)

Jerzy Starnawski, Łódź: Polska poezja maryjna XVI wieku .......................................... 13 (17)Jerzy Starnawski, Łódź: La poesia mariana polacca nel XVI secolo (trad. B. Degórski OSPE)......................................................................................................................................... 13 (17)

Krystyna Stawecka, Lublin: Motyw Jasnej Góry w twórczości Macieja Sarbiew-skiego ........................................................................................................................................ 18 ( 24)Krystyna Stawecka, Lublin: Le motif de Jasna Góra dans la poësie de Maciej Kazimierz Sarbiewski........................................................................................................................18 (24)

Marta Michałowska, Warszawa: Palladium polskie. Militarne aspekty ikonografii maryjnej XVII-XVIII w. ................................................................................................................ 25 (46)Dzieje kultuLepanto, Chocim, BeresteczkoObrona Jasnej GórySobiesciana i militariaPopularyzacja w literaturze i sztuceTreści i funkcjeMarta Michałowska, Warszawa: Palladio polacco. Gli aspetti militari dell’iconografia mariana nei secoli XVII-XVIII (trad. Bazyli Degórski OSPE)........................................25 (46)

Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki, Kraków: Program ideowy koron władysławowskich ..........................................................................................................................................47 (62)Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki, Kraków: The concept of king Ladislaus’ crowns (trans. Fr. S. Stefanowicz OSP)........................................................................................47 (62)

Urszula Borkowska OSU, Lublin: Królowie polscy a Jasna Góra od czasów Jana Kazimierza do końca Rzeczypospolitej Obojga Narodów .................................................................63 (87)Urszula Borkowska OSU, Lublin: Polnische Könige und der Klare Berg seit den Zeiten von Jan Kazimierz bis zu Ende der Republik der Beiden Völker (übers. B. Rozlach)...........63 (87)

S. Maria Rafaela Czernigiewicz CSSF, Kraków: Kult Matki Bożej Częstochowskiej w zgromadzeniu ss. felicjanek .......................................................................................... 88 (109)WstępI. Wizerunek Matki Bożej Jasnogórskiej w życiu sługi bożej Marii Angeli Truszkowskiej i felicjanekII. Matka Boża Częstochowska „fundatorką” felicjanek

III. Piesze pielgrzymki felicjanek na Jasną GóręS. Maria Rafaela Czernigiewicz CSSF, Kraków: The cult of Our Lady of Jasna Góra in the community life of the Felician Sisters (trans. T. A. Rakowska)………………………88 (109)

Bazyli Degórski ZP, Rzym: Św. Paweł Pierwszy Pustelnik w świetle tekstów patrystycznych ..................................................................................................................................... 110 (144)I. Paweł z Teb w vita s. Pauli primi Eremitae autorstwa św. Hieronima1. Przekaz teksu vita s. Pauli primi Eremitae2. Treść vita s. Paulini primi Eremitae 3. Źródła, na których opierał się HieronimII. Inne teksty hieronimowe o życiu św. Pawła Pierwszego Pustelnika1. Vita s. hilarionis2. List X, ad Paulum senem concordiae3. List XXII, de servanda virgnitate4. List LVIII5. List CVIII6. Chronicon7. De viris inlustribusIII. Niektóre teksty niehieronimowe odnośnie do św. Pawła z Teb1. Libellus precum Marcellinusa i Faustinusa2. Conlationes Jana Kasjana3. Consolatio postumiani et galli Sulpicjusza Sewera4. Carmen XVI Sydoniusza Apolinarego5. Decretum gelasianum de libris recipiendis et non recipiendis6. De ecclesiasticis officiis Izydora z SewiliiBazyli Degórski ZP, Rzym: Presenza di San Paolo Primo Eremita nei testi patristici (trad autore)……………………….………………………………………………………..110 (144)

Jacek Wiesiołowski, Warszawa: Fundacje paulińskie XIV i XV wieku na tle ruchu fundacyjnego klasztorów w Polsce ............................................................................. 145 (159)Jacek Wiesiołowski, Warszawa: The foundation of the Pauline monasteries in 14th and 15th centuries (trans. Fr. S. Stefanowicz OSP)………………………………...………….145 (159)

Ks. Zygmunt Zaborski, Częstochowa: Rezydencja paulinów w Wiewcu .................. 160 (193)Uwagi wstępneI. Nabycie i likwidacjaII. TerytoriumIII. Zabudowania dworskie i folwarczneIV. Dworska kaplicaV. Czeladź i poddaniVI. Dochody i wydatkiVII. Administracja majątkiemVIII. Stosunek paulinów do parafiiIX. AdministratorzyZakończenieKs. Zygmunt Zaborski, Częstochowa: Die Paulinerresidenz in Wiewiec (übers. M. Legawiec OSPE)...........…............................................................................................................160 (193)

Ks. Jan Związek, Częstochowa: Życie religijne i społeczne ludu wiejskiego w świetle nauk o. Andrzeja Gołdonowskiego ......................................................................................... 194 (222)I. Uwagi wstępneII. Problem podziału stanowegoIII. O. Gołdonowski i okoliczności napisania krótkich naukIV. Model życia i postępowania chłopów polskich1. Obowiązki gospodarza względem Boga i Kościoła2. Obowiązki wieśniaków względem społeczeństwa3. Obowiązki wieśniaka względem własnej rodziny4. Obowiązki gospodarza względem siebieV. Dzieło o. Gołdonowskiego na tle ówczesnej literatury religijno-społecznejKs. Jan Związek, Częstochowa: Religious and social life of the peasants according to Father Andrew Goldonowski (trans. S. Stefanowicz OSP)…………………………………194 (222)

Ks. Karol Mrowiec CM., Lublin: „Missa per octavas” o. Aleksandra Władysława Leszczyńskiego.............................................................................................................223 (239)I. Struktura dziełaII. Materiał melodycznyIII. Technika polifonicznaIV. Technika cantus firmusV. Technika fauxbourdonowaVI. Technika nieimitacyjnaVII. Tonalność i harmoniaVIII. Faktura chórowaIX. Słowo a dźwiękKs. Karol Mrowiec CM., Lublin: „Missa per octavas by Fr. A. W. Leszczński (trans. S. Stefanowicz OSP).........................................................................................................223 (239)

Jasnogórski rękopis „Regestrum Confraternitatis Fratrum. S. Pauli Primi Heremite” z lat 1517-1613 (J. Zbudniewek ZP)................................................................................... 240 (374)I. Uwagi o rękopisieII. Uwagi ogólne o założeniach konfraterni paulińskiejIII. Próba interpretacji zapisów konfraterskichIV. Zapisy cudówV. Formularze kancelaryjneVI. Nota wydawniczaSkróty i objaśnienia znakówIndeks osób i miejscowości„Regestrum Confraternitatis” paulinorum saeculi XVI (L. Nowak OSPE vertit)……240 (374)

Mariusz Karpowicz, Warszawa: Z zagadnień wystroju Jasnej Góry ......................... 375 (383)Mariusz Karpowicz, Warszawa: Some problems concerning the furnishing of Jasna Góra ………………………………………………………………………………………..375 (383)

Leander Pietras ZP, Częstochowa: Biblioteka Jasnogórska w XVII-XVIII wieku..... 384 (398)Leander Pietras ZP, Częstochowa: La Biblioteca di Jasna Góra nel XVII e XVIII secolo(trad. B. Degórski OSP)................................................................................................384 (398)

Jacek Gajewski, Warszawa: Mauzoleum jasnogórskie księcia Jabłonowskiego ....... 399 (411)Jacek Gajewski, Warszawa: Le mausolée du prince Jabłoński á Jasna Góra

(traduit. M. Gęsielewicz)..............................................................................................399 (411)

Ks. Stefan Mizera, Kamienica Polska: Z problematyki handlu miasta Częstochowy w latach 1815-1864 ................................................................................................................... 412 (427)Ks. Stefan Mizera, Kamienica Polska Zur Handelproblematik der Stadt Częstochowa in den Jahren 1815-1864 (übers. J. Kandzia)..........................................................................412 (427)

Leszek Wojciechowski, Lublin: Sesja naukowa poświęcona dziejom zakonu Paulinów w Polsce i jasnogórskiemu ośrodkowi kultu maryjnego od połowy XVII do końca XVIII w. ......................................................................................................................................428 (435)Leszek Wojciechowski, Lublin: Eine wissenschaftliche Sitzung zum Anlaß der Geschichte des Paulinerordens in Polen und Hellenberger Marienzentrum von der Hälfte des XVII Jh. Bis zum Ende des XVIII Jh. (übers. M. Legawiec OSPE)...........................................428 (435)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 71987SPIS TREŚCI

Od Redakcji ........................................................................................................................ 5 (6)

Maria Kowalczyk, Kraków: Postylla de tempore w rękopisie B 13 Biblioteki 00. Paulinów w Krakowie na Skałce........................................................................................................... 7 (39)Aneks – wykaz kazań w rękopisieMaria Kowalczyk, Kraków: Postilla de tempore in manuscripto B 13 Bibliothecae Paulinorum Cracoviae in Rupella (L. Nowak OSPE vertit)...……………………………7 (39)

Tadeusz Łepkowski, Warszawa: O katolicyzmie i kulcie maryjnym w społeczeństwie polskim XIX stulecia (artykuł dyskusyjny)..................................................................... 40 (49)Tadeusz Łepkowski, Warszawa: Der Katholizismus und die marianische Verehrung in der polnischen Gessellschaft des XIX Jdts (Diskussionartikel) (übers. M. Legawiec OSPE)..........................................................................................................................................40 (49)

Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: Książka dewocyjna w duszpasterskiej posłudze jasnogórskiego sanktuarium w XVII-XVIII wieku ........................................................ 50 (60)Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: The Religious Books for Pastoral Work at Jasna Góra Shirne in XVI and XVIII centuries (trans. S. Stefanowicz OSPE)………...…………...50 (60)

Henryk Damian Wojtyska, Lublin: Polska Akademia Maryjna w Warszawie w połowie XVIII w.............................................................................................................................61 (69)Henryk Damian Wojtyska, Lublin: Un’Accademia Mariana a Varsavia nel XVIII secolo…………………………………………………………………………………………..61 (69)

Ks. Daniel Olszewski, Kielce: Pobożność pątnicza w polskiej kulturze religijnej przełomu XIX i XX wieku ............................................................................................................. 70 (85)I. Typologia ruchu pątniczegoII. Zasięg terytorialny i społeczny ruchu pątniczegoIII. Cechy charakterystyczne pobożności pątniczejKs. Daniel Olszewski, Kielce: Die Pilgerfrömmigkeit in der polnischen religiösen Kultur um die Wende des XIX. und XX. Jahrhunderts (übers. Z. Okliński OSPE)..........................70 (85)

Zbigniew Martynowski, Lądek Zdrój: Kult Matki Bożej Częstochowskiej na Ziemi Kłodzkiej ..........................................................................................................................................86 (91)Zbigniew Martynowski, Lądek Zdrój Der Marien in Czenstochauer Ikone Kultus in Glatzer- und in Nachbarländern......................................................................................................86 (91)

Ks. Jerzy Myszor, Katowice: Miejsce Jasnej Góry w pobożności ludu górnośląskiego w XIX i na początku XX wieku ................................................................................................. 92 (99)Ks. Jerzy Myszor, Katowice: The place of Jasna Góra in the devotional life of the people of Górny Śląsk in the 19th and at the beginning of the 20th century (trans. R. Kaczyński)…………………………………….…………………………………………………….92 (99)

Ks. Jan Cimek, Frampol: Nawiedzenie obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w rodzinach na przykładzie parafii Gorzków w diecezji lubelskiej .................................................... 100 (120)Wstęp

I. Podstawy teologiczno-pastoralneII. Nawiedzenie częścią obchodów milenijnychIII. Obrzędy towarzyszące nawiedzeniu w domach prywatnychZakończenieAneksKs. Jan Cimek, Frampol: Visite de l’icône de Notre-Dame de Częstochowa dans les familles d’aprés celle á la paroisse de Gorzków de diocese de Lublin (trad. J. Dzierwa)…….100 (120)

Juliusz A. Chrościcki, Warszawa: Gigantomachia, komety i ulotki. Studia nad ikonografią oblężenia Jasnej Góry w roku 1655 ............................................................................ 121 (133)Juliusz A. Chrościcki, Warszawa: Gigantomachie, Kometen und Flugblätter. Studien über die Ikonographie der Belagerung vom Hellen Berg im Jahre 1655 (übers. M. Legawiec OSPE)......................................................................................................................................121 (133)

Anna Sieradzka, Warszawa: Nowa ikonografia maryjna w sztuce polskiego modernizmu ......................................................................................................................................134 (140)Anna Sieradzka, Warszawa: New Marian Iconography in the art. of Polish modernism (trans. S. Stefanowicz OSPE).......................................................................................134 (140)

Stefan Jerzy Buksiński, Częstochowa: „Oblężenie Jasnej Góry Częstochowskiej”. Próba nowego spojrzenia na poemat i jego autora ................................................................ 141 (182)I. Odkrywanie poematuII. Trzy perspektywyIII. Wielki czy małyIV. Anonima kondycja literackaV. Anonima kondycja społeczna i duchowaVI. Poemat w poszukiwaniu autoraVII. Habent sua fata poetaeVII. Pod znakiem „Salomona polskiego”IX. Osobowość i prekursorstwoStefan Jerzy Buksiński, Częstochowa: Siege of Jasna Góra. An attempt of a new view on the poem and his author (trans. E. Zbudniewek)………………………………………....141 (182)

Danuta Bilińska, Lublin: Przedziwna kariera sceniczna dramatu Elżbiety Bośniacckiej-Tuszowskiej pt. Przeor Paulinów ............................................................................... 183 (214)Opis inscenizacji krakowskiej z 1872 r.Przyczyny popularności sztukiPrzeor paulinów a utwory konkurencyjneDanuta Bilińska, Lublin: The most wonderful theatrical career of „The Prior of Paulines”………………………………………………………………………………………183 (214)

Jerzy Starnawski, Łódź: Władysław Stanisław Reymont jako reporter pielgrzymki do Jasnej Góry ........................................................................................................................... 215 (229)Jerzy Starnawski, Łódź: Władysław Stanisław Reymont en tant que reporter de pélerinage á Jasna Góra (trad. J. Dzierwa).......................................................................................215 (229)

Jan Samek, Kraków: Złotnictwo na Jasnej Górze w epoce baroku ........................... 230 (238)WstępMateriał zabytkowy. Zakres czasowy. Podział na grupy przedmiotów

Wyroby obceZakończenieJan Samek, Kraków: Goldsmithing on Jasna Góra during the baroque epoch (trans. E. Zbudniewek).................................................................................................................230 (238)

Ewa Orłowska, Poznań: Kształtowanie brzmienia w Sonatach Pro processione Marcina J. Żebrowskiego .................. .......................................................................................... 239 (253)Ewa Orłowska, Poznań: Il suono nelle Sonate pro processione di Marcin J. Żebrowski (riassunto) (trad. B. Degórski OSPE)...........................................................................239 (253)

Jan Golonka ZP, Jasna Góra, Janina Jaworska, Warszawa: Miniatury Kazimiery Dąbrowskiej w zbiorach Jasnej Góry ............................................................................................... 254 (265)Jan Golonka ZP, Jasna Góra, Janina Jaworska, Warszawa: Die Miniaturen der Kazimiera Dąbrowskain den Sammlungen von Jasna Góra (übers. R. Brud OSPE).....................254 (265)

Kaspar Elm, Berlin: Eliasz, Paweł z Teb i Augustyn jako założyciele zakonów. Przyczynek do historiografii i egzegezy historycznej zakonu eremitów i zakonu żebraczego w XIII w.......................................................................................................................................266 (289)Kaspar Elm, Berlin: Elias, Paulus de Thebis et Augustinus prout fundatores ordinum. Additamentum ad historiographiam et egsegesim historicam ordinum eremitarum et mendicantium in XIII saecuolo (P. Jemioł OSPE).......................................................266 (289)

Piotr Paweł Gach, Lublin: Paulini na ziemiach polskich w latach 1773-1914 (Zarys przemian) ......................................................................................................................................290 (313)I. Prowincja, nowicjaty, zakonnicyII. Pierwsze ograniczenia i kasaty klasztorów 1773-1820III.Gruntowne przeobrażenia, kasaty i adaptacja paulinów do nowych warunków politycznych 1864-1914IV. Przejawy działalności paulinów1. Duszpasterstwo i prace charytatywne2. Udział w zrywach powstańczych3. Drukarnia jasnogórska4. Apteka jasnogórskaPiotr Paweł Gach, Lublin: The Pauline Fathers on Polish Lands 1773-1914. An Outline of Changes (trans. S. Stefanowicz OSPE)………………………………………………290 (313)

Jan Ziółek, Lublin: Udział paulinów w Powstaniu Listopadowym ........................... 314 (320) Jan Ziółek, Lublin: The participation of the Paulines in the November Uprising (trans. E. Zbudniewek)…………………………………………….…………....……314 (320)

Diariusz Jasnogórski o. Stanisława Kapiczyńskiego z lat 1839-1881, opracował Janusz Zbudniewek ZP. .......................................................................................................... 321 (406)Uwagi wstępneWykaz skrótówIndeks osóbIndeks nazw geograficznych

Kazimierz Lesiak ZP, Kraków: Katolickie Stowarzyszenie Żeńskie pod wezwaniem Św. Julii ..................................................................................................................................... 407 (438)Wstęp

I. Sytuacja społeczna w zaborze austriackim na przełomie XIX / XX wieku ze szczególnym uwzględnieniem KrakowaII. Geneza powstania stowarzyszeniaa) Rys biograficzny założyciela stowarzyszenia św. Julii ojca Piusa Przeździeckiegob) Początki organizacji dziewcząt służebniczekIII. Statut stowarzyszeniaa) Zadania i cel stowarzyszenia św. Juliib) Organizacja wewnętrzna i zewnętrznac) Cechy charakterystyczne stowarzyszeniaIV. Rozwój stowarzyszeniaa) Stan personalnyb) Rekrutacja członkińc) Zaplecze kwaterunkowe i materialneV. Działalność stowarzyszeniaa) Działalność społeczno-charytatywnab) Działalność religijnac) Działalność kulturalnaZakończenieKazimierz Lesiak ZP, Kraków: De Pia Societate Ancillarum sub invocatione S. Juliae, Cracoviae (P. Kosiak OSPE)…………………………………………………………407 (438)

Dariusz Cichor ZP, Kraków, Jerzy Sitek ZP, Kraków: Sprawozdanie z III sesji jasnogórskiej poświęconej paulinom i jasnogórskiemu sanktuarium w XIX w. .............................. 439 (443)Dariusz Cichor ZP, Kraków, Jerzy Sitek ZP, Kraków: A Report of the Third Session: The Shrine of Jasna Góra and the Paulines in XIX Century (trans. S. Stefanowicz OSPE)......................................................................................................................................439 (443)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 81987SPIS TREŚCI

Ryszard Łużny, Kraków-Lublin: Sytuacja Kościoła Katolickiego w Polsce w latach 1918-1945 .................................................................................................................................... 5 (9)Kilka uwag wprowadzającychRyszard Łużny, Kraków-Lublin: Die Lage der katolischen Kirche Polens in Jahren 1918-1945. Einige Einführungsbemerkungen (übers. M. Legawiec OSP)...................................5 (9)

Ks. Stanisław Kosiński SDB, Ląd: Synod Plenarny Polski w 1936 roku ...................... 10 (21)WstępI. Nadzwyczajna konferencja plenarna w Gnieźnie w 1928 rokuII. Prace przedsynodalne Komisji PrzygotowawczejIII. Działalność Komisji Specjalnych i Ogólnej Komisji SynodalnejIV. Organizacja i przebieg synodu plenarnegoZakończenieKs. Stanisław Kosiński SDB, Ląd: The 1936 Plenary Synod in Poland (trans. R. S. Kaszyński)........................................................................................................................10 (21)

Ks. Jan Związek, Częstochowa: Początki diecezji częstochowskiej a Jasna Góra ........ 22 (55)I. U źródeł diecezji częstochowskiejII. Wybór przyszłej drogiIII. Biskup Kubina i jego stosunek do Jasnej GóryIV. Realizacja programu biskupa KubinyV. Cześć Maryi Jasnogórskiej w diecezjiVI. Ośrodek kultu Matki Bożej Częstochowskiej w diecezjiZakończenieKs. Jan Związek, Częstochowa: Die Änfange der Diözese Częstochowa und der Helle Berg (übers. J. Kandzia)............................................................................................................22 (55)

Dariusz Kaczmarzyk, Warszawa: Geneza i następstwa Akademickich Ślubowań Jasnogórskich ...................................................................................................................56 (76)I. Młodzież w pierwszym dziesięcioleciu niepodległej PolskiII. Istytucjonalne Duszpasterstwo AkademickieIII. Pielgrzymki akademickie na Jasna GóręIV. Pierwsza ogólnoakademicka pielgrzymka w 1934 r.V. Przygotowania do akademickich ślubowańVI. Ślubowanie akademickie 24 maja 1936 rokuVII. Sprawozdania i opinie z przebiegu ślubowańVIII. Ideologia „grona inicjatorów” i jego aktywnośćIX. Konstytucja ślubowań jasnogórskich w latach następnychAneksDariusz Kaczmarzyk, Warszawa: Genése et l’histoire des Voeux des étudiants polonais catholiques faits devant Sainte Vierge á Częstochowa.....................................................56 (76)

Janusz Krupski, Warszawa: Pielgrzymki i ślubowania młodzieży akademickiej na Jasnej Górze w okresie międzywojennym .............................................................................. 77 (108)I. Postawy religijne inteligencji polskiejII. Przemiany ideowe w środowisku akademickim

III. Katolickie organizacje młodzieży akademickiejIV. Początki pielgrzymek akademickich na Jasną GóręV. Koncepcja ślubów akademickich i przebieg przygotowań do ich złożeniaVI. Uroczyste ślubowanie młodzieżyVII. Reperkusje ślubów prasie i opinii społecznejVIII. Problemy związane z realizacją ślubówIX. Dzieje następnych pielgrzymek akademickich i ich zakończenie dla religijnego i kulturalnego życia naroduJanusz Krupski, Warszawa: Pélerinages et Voeux sollennels des étudiants á Jasna Góra dans les années 1918-1939 (trad. M.Gęsielewicz)..................................................................77 (108)

Jan Mazur ZP, Kraków: Realizacja zadań Akcji Katolickiej w działalności Jasnej Góry ......................................................................................................................................109 (125)I. Podstawy organizacyjneII. Idea akcji katolickiej a Jasna Góraa) Liga katolickab) Młodzież akademickac) Kolumny akcji katolickiejd) Pozakościelne organizacje katolików świeckichIII. Społeczna i religijna aktywność Jasnej Górya) Sodalicje mariańskieb) Inicjatywy i akcje jasnogórskiec) Konwent paulińskid) Łączność z diecezjąIV. Próba bilansuJan Mazur ZP, Kraków: The Realization of the tasks of the Catholic Action within activity of the basilica of Our Lady of Częstochowa (trans. L. Pyra)……………………………109 (125)

Jadwiga Jełowicka, Warszawa: Narodziny Instytutu Prymasowskiego Ślubów Narodu na Jasnej Górze w czasach okupacji hitlerowskiej ...........................................................126 (136)Jadwiga Jełowicka, Warszawa: Nastica dell’ „Instituto del Primate della Polonia per i Voti della Nazione” a Jasna Góra nei tempi dell’occupazione di Hitler (trad. W. Robak OSPE)......................................................................................................................................126 (136)

Ewa Kurek-Lesik, Lublin: Wojenne nawrócenia Żydów – rola Matki Boskiej Częstochowskiej ......................................................................................................... 137 (141)Ewa Kurek-Lesik, Lublin: Jewish Converts to Catholicism during WWII. The Role of Our Lady of Częstochowa (trans. Fr. S. F. Stefanowicz)………...……………………….137 (141)

Władysław Myk, Świdnik: Nieznana relacja o. Augustyna Kordeckiego z 1655 r. oraz materiały źródłowe o oblężeniu Jasnej Góry w prasie Polski, Austrii, Szwecji i Brandenburgii...............................................................................................................142 (164)AneksWładysław Myk, Świdnik: Une relation inconnue du pére Augustyn Kordecki de 1655 et des matériaux de source sur la querre de siége de Jasna Góra, dans la presse de Pologne, d’Austriche, de Suéde et de Brandebourg (trad. M. Gęsielewicz)...............................142 (164)

Aleksander Achmatowicz, Warszawa: Epizod napoleoński w dziejach Jasnej Góry ..................................................................................................................................... 165 (203)

I. Wersja Fryderyka SkarbkaII. Zwycięstwo Francuzów pod Jeną i AuerstedtemIII. Napoleon wobec sprawy polskiejIV. Dąbrowski i Wybicki w PoznaniuV. Insurekcja wielkopolskaVI. Oblężenie Jasnej GóryVII. Francuzi na Jasnej GórzeVIII. Decyzja NapoleonaIX. Jasna Góra w rękach PolakówX. Drugi biuletyn częstochowski NapoleonaXI. Napoleon wobec duchowieństwa polskiegoXII. Zamiast epiloguAleksander Achmatowicz, Warszawa: L’épisode napoléoniendans l’histoire de Jasna Góra (traduit M. Braunstein).................................................................................................165 (203)

Henryk Czerwiński, Bytom: Założenie drukarni paulinów na Jasnej Górze .............. 204 (221)Henryk Czerwiński, Bytom: Die Gründung der Paulinen-Druckerei auf dem Hellen Berg(übers. J. Kandzia)........................................................................................................201 (221)

Małgorzata Omilanowska, Warszawa: Działalność Stefana Szyllera na Jasnej Górze ................................................................................................................................... 222 (230)Małgorzata Omilanowska, Warszawa: Das Wirken von Stefan Szyller auf dem Hellen Berg(übers. M. Legawiec OSPE).......................................................................................222 (230)

Tadeusz Stefan Jaroszewski, Warszawa: Triumf rodzimości. Uwagi o działalności Adolfa Szyszko-Bohusza na Jasnej Górze ............................................................................. 231 (241) Tadeusz Stefan Jaroszewski, Warszawa: Polish Style in Architecture. Remarks concerning the Works of Adolf Szyszko-Bochusz at Jasna Góra (trans. Fr. S. F. Stefanowicz)…231 (241)

Krystyna Turek, Katowice: Twórczość wokalno-instrumentalna Filipa Gotschalka, kompozytora z Jasnej Góry ........................................................................................ 242 (248)Krystyna Turek, Katowice: Composition for Voice and Instruments of Filip Gotschalk from Jasna Góra (trans. F. S. F. Stefanowicz OSPE)………………………………………242 (248)

Barbara Podmiotko, Warszawa: Arie i duety Filipa Gotschalka ................................ 249 (260)Ukształtowanie Aba1Ukształtowanie AbUkształtowanie oparte na jednolitym materiale motywniczymTekst, jego rola i traktowanieFaktura solowych utworów F. GotschalkaObsada instrumentalnaBasso continuo i środki harmoniczneMiejsce i rola Filipa Gotschalka w historii muzyki polskiejBarbara Podmiotko, Warszawa: Arias and Duets of Filip Gotschalk (trans. Fr. S. F. Stefanowicz).................................................................................................................249 (260)

Jerzy Gołos, Warszawa: Z Jasnej Góry do podwarszawskiej Kobyłki. Przyczynek do dziejów organowych ................................................................................................................ 261 (264)Jerzy Gołos, Warszawa:

From Jasna Góra to Kobyłka near Warsaw. Contri-Contribution to the history of organs…………………………………………………..……..……............................261 (264)

Jerzy Starnawski, Łódź: Dwa zapisy o Częstochowie i okolicy z XVII-XVIII wieku pochodzące z Amsterdamu ......................................................................................... 265 (268)Jerzy Starnawski, Łódź: Information about Częstochowa and the surrounding district presented in Amsterdam (trans. T. A. Rakowska)……………………………………265 (268)

Zofia Kowalska-Urbankowa, Kraków, Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Katalog rękopisów Biblioteki Paulinów w Krakowie na Skałce ............................................................... 269 (500)I. Uwagi o rękopisach średniowiecznych1. Wykaz skrótów opracowań cytowanych w tekście2. Opis rękopisów średniowiecznych3. Indeks inciptów4. Indeks osób i miejscowościII. Rękopisy z epoki nowożytnej i współczesnej1. Wykaz skrótów stosowanych w opisach i indeksach2. Opis rękopisów nowożytnych i współczesnych3. Indeks osób 4. Indeks nazw geograficznych Zofia Kowalska-Urbankowa, Kraków, Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Catalogus manuscriptorum in bibliotheca paulinorum Cracoviae in Rupella extantium (P. Kosiak OSPE)......................................................................................................................................269 (500)

Andrzej Stanisław Tomoń ZP, Kraków: IV Sesja naukowa poświęcona dziejom zakonu paulinów w Polsce i jasnogórskiemu ośrodkowi maryjnemu w latach 1918-1945............................................................................................................................. 501 (503)Andrzej Stanisław Tomoń ZP, Kraków: The Fourth Jasna Góra concerning the Pauline order and the shrine of Jasna Góra for the period 1918-1945 (trans. Rev. R. Kaszyński)….501 (503)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 91988SPIS TREŚCI

Od Redakcji .............................................................................................................................. 5

Kazimierz Maniecki ZP, Warszawa: Teologia ikony w ujęciu Sergiusza Bułgakowa ........................................................................................................................................... 6 (23)1. Antynomia ikonyII. Sztuka i ikonaIII. Praobraz ikonyKazimierz Maniecki ZP, Warszawa: Sophiological aspect of an icon’s theology formulated by S. Bulgakhov (trans. E. Zbudniewek)…………………………………..……….…….6 (23)

Wojciech Kurpik, Warszawa: Jasnogórska Bogarodzica w malarstwie ikonowym ..........................................................................................................................................24 (37)Wojciech Kurpik, Warszawa: Die Mutter Gottes vom Hellen Berg in der Ikonenmalerei (übers. R. Brud OSPE).....................................................................................................24 (37)

Tadeusz Dobrzeniecki, Warszawa: Cudowna ikona Matki Boskiej Leśniańskiej. Analiza ikonograficzna..................................................................................................................38 (46)Tadeusz Dobrzeniecki, Warszawa: l’Ikona miracolosa della Madonna di Leśna Podlaska – un’analisi iconografica (trad. B. Degórski OSPPE).........................................................38 (46)

Tadeusz D. Łukaszuk ZP, Kraków : Myśl teologiczna w kanonicznym procesie diecezjalnym w sprawie cudownego charakteru obrazu Matki Bożej w Leśnej Podlaskiej ................. 47 (64)I. Kontekst historycznyII. Teologia obecna w procesie leśniańskima) Inspirująca funkcja teologiib) Porządkująca i wyjaśniająca funkcja teologiic) Teologia w ostatecznej sentencji biskupa PrażmowskiegoAneksTadeusz D. Łukaszuk ZP, Kraków: Theologie des Gnadebildes vom Leśna Podlaska in dem diözesanen kanonischen Untersuchungsprozeß (übers. M. Legawiec OSPE).................47 (64)

Ks. Zbigniew Zalewski, Siedlce: Kult Matki Bożej Leśniańskiej, jego rozwój, formy i znaczenie .........................................................................................................................65 (79)I. Początki kultu Matki Bożej LeśniańskiejII. Rozwój kultu maryjnego do czasu zorganizowania sanktuarium przez prawosławieIII. Kult Matki Bożej Leśniańskiej po roku 1918Ks. Zbigniew Zalewski, Siedlce: Die Verehrung der Mutter Gottes von Leśna Góra – Entwicklung, Formen und Bedeutung (übers. M. Legawiec OSPEr)..............................................................................................................................65 (79)

Florian Jerzy Duchniewski, OFMCap, Lublin: Rola biskupów podlaskich w rozwoju sanktuarium w Leśnej Podlaskiej ................................................................................... 80 (86)Florian Jerzy Duchniewski, OFMCap, Lublin: Die Rolle der Bischöfe von Podlasie zur Zeit der Etwicklung des Wallfahrtsortes in Leśna Podlaska (übers. M. Legawiec OSPEr)....80 (86)

Wacław Kolak, Kraków: Matka Boska Kazimierzowska w Rajczy .............................. 87 (95)Wacław Kolak, Kraków: La Madonna di Casimiro a Rajcza (trad. M. Malinowska).....87 (95)

Marta Rykówna OSU, Rzym: Kult Matki Bożej Jasnogórskiej na misjach ....................................................................................................................................... 96 (121)I. Azja1. Ziemia święta2. Indie3. Indonezja4. JaponiaII. Oceania1. Papua – Nowa GwineaIII. Afryka1. Madagaskar2. Burundi3. Egipt4. Ghana5. Kamerun6. Kongo7. Libia8. Nigeria9. Rwanda10. Senegal11. Tanzania12. Togo13. Uganda14. Zair15. ZambiaIV. Ameryka łacińśka1. Brazylia2. Gwatemala3. Meksyk4. ParagwajV. ZakończenieMarta Rykówna OSU, Rzym: Le culte de Notre Dame de Jasna Góra en pays de missions........................................................................................................................................96 (121)

Maciej Mycielski, Warszawa: Droga pątnika do sanktuarium jasnogórskiego na przełomie XIX i XX wieku ......................................................................................................... 122 (135)WstępI. WyjścieII. DrogaIII. DojścieMaciej Mycielski, Warszawa: Der Pilgerweg nach Jasna Góra um die Wende des XIX. zum XX. Jdt (übers. M. Legawiec OSPEr)..........................................................................122 (135)

Bruno Kubica ZP, Kraków: O. Konstanty Moszyński paulin – biskup...................... 136 (194)Przedmowa

I. Pierwsze kroki w pańskiej winnicyII. Definitor, profesor i przeor klasztoru na SkałceIII. Na urzędzie prowincjalskimIV. Po raz drugi na czele prowincjiV. Na drodze ku urzeczywistnieniu ideału życiaVI. Koronacja cudownego obrazuVII. Okres czwartego prowincjalatuVIII. Po raz piąty na czele prowincji. Biskup – nominat chełmskiIX. Biskup inflanckiBruno Kubica ZP, Kraków: P. Constantinus Moszyński (1670-1738), paulinus, episcopus (P. Jemioł OSP vertit)...................................................................................................136 (194) Jerzy Starnawski, Łódź: Augustyn Kordecki w oświetleniu Mickiewicza ................ 196 (200)Jerzy Starnawski, Łódź: Father Augustyn Kordecki in the light of Adam Mickiewicz(trans. Fr. M. Załęcki OSPEr).....……………………………………………………..196 (200)

Wojciech Kęder, Kraków: „Fortalitium Marianum” w czasach Konfederacji Barskiej 1768-1772............................................................................................................................. 201 (238)I. Klasztor częstochowski u progu wojny1. Jasna Góra w ideologii konfederacji barskiej2. Sanktuarium częstochowskie w początkowej fazie konfederacji – w 1768 roku3. Charakterystyka twierdzy jasnogórskiej w przededniu konfliktu zbrojnegoI. Ignacy Skarbek Malczewski na Jasnej Górze1. Zajęcie twierdzy przez Trzebińskiego2. Stosunek generalności do Jasnej GóryIII. Jasna Góra twierdzą konfederatów barskich1. Zajęcie Jasnej Góry przez Kazimierza Puławkiego2. Plany Rosjan wobec Jasnej Góry3. Oblężenie Jasnej Góry przez Iwana Drewicza4. Decydujący szturmIV. Jasna Góra w końcowym etapie konfederacji barskiej1. Rosyjskie plany ostatecznego rozwiązania problemu fortecy jasnogórskiej2. Porwanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego3. Jasna Góra centralnym punktem obrony BarżanV. Ekonomiczne konsekwencje wojny konfederackiejPodsumowanieWojciech Kęder, Kraków: „Fortalitium Marianum” – The Shrine during the time of the Bar Confederation (trans. Fr. S. F. Stefanowicz)………………………………………...201 (238)

Ks. Franciszek Dudka, Siedlce: Prześladowania unitów na Podlasiu ....................... 239 (247)I. Rządy biskupa Filipa Felicjana Szumborskiego (1828-1851)II. Rządy biskupa Jana Teraszkiewicza (1851-1863)III.Rządy biskupa nominata Jana Kalińskiego (1863-1866)IV. Rządy księdza Józefa Wójcickiego (1866-1868)V. Rządy biskupa Michała Kuziemskiego (1868-1871)VI. Rządy księdza Marcelego Popiela. Urzędowa likwidacja unii i jej następstwa (1871-1875)VII. Dalsze losy „opornych” unitów. Tajne misje na PodlasiuVIII. Zasługi biskupa Franciszka Jaczewskiego. Ukaz tolerancyjny z 1905 r. i jego następstwa

Ks. Franciszek Dudka, Siedlce: Verfolgung der unierten Christen in Podlasie (übers. M. Legawiec OSPEr)........................................................................................239 (247)

Tadeusz M. Trajdos: Funkcje polityczne kultu maryjnego na Zamagurzu Spiskim w XIX i XX wieku .................................................................................................................... 248 (260)Tadeusz M. Trajdos: Die politische Funktion der Marienverehrung in Zamagurze Spiskie im XIX. und XX. Jdt (übers. M. Legawiec OSPEr)..........................................................248 (260)

Józef Muniak, Kraków: Internowani żołnierze wojska polskiego na Węgrzech w latach II wojny światowej. Wspomnienia „sanitariusza”.......................................................... 261 (292)Początek wojennej burzyŻegnamy KrakówBuczacz – Monasterzyska – Tyśmienica – NadwórnaPrzekraczamy granicęTęsknota za OjczyznąŻycie w obozieKaplica w obozieŚwięta Bożego Narodzenie na obczyźnieTajna organizacja w obozieW szpitalu wojskowym w PécsŚwięta Wielkanocne w szpitalu wojskowym PécsPogrzeb polskiego oficeraZ wizytą u ojca Michała... I znowu w HögyészPowrót do OjczyznyJózef Muniak, Kraków: Internierte Soldaten des Polnischen Heeres in Ungarn in den Jahren des zweiten Weltkrieges. Erinnerungen eines „Sanitäters“ (übers. M. Legawiec OSPEr)......................................................................................................................................261 (292)

Jan Samek, Kraków: Złota monstrancja z roku 1672 roboty Wacława Grotko. Problemy artystyczne i ikonograficzne ....................................................................................... 293 (305)I. Stan badańII. Opis zabytkuIII. Fundacja, wykonanie, środowisko – program ikonograficznyIV. Wpływ monstrancji jasnogórskiej i jej pozycja w sztuce polskiejAneksyJan Samek, Kraków: Die goldene Monstranz von Wacław Grotko aus dem Jahre 1672. Künstlerische und ikonographische Problematik (übers. M. Legawiec OSPEr)..........293 (305)

Anna Dylewska, Częstochowa: Prace Karola Hukana dla Jasnej Góry ..................... 306 (316)Anna Dylewska, Częstochowa: The Works of Karol Hukan for Jasna Góra (trans. Fr. R. S. Kaszyński)....................................................................................................................306 (316)

Jan Golonka ZP, i Janina Jaworska, Warszawa: Katalog archiwum i pamiątek Marii i Ignacego Mościckich na Jasnej Górze. ....................................................................... 317 (386)SkrótyWykaz archiwaliówIndeks osób i instytucjiJan Golonka ZP, i Janina Jaworska, Warszawa: Catalog of the Archives and Souveniers of Maria and Ignacy Mościcki at Jasna Góra (trans. F. M. Załęcki OSPE)…………. …317 (386)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Fundacja parafii i klasztoru paulinów w Leśnej ..................................................................................................................................... 387 (399)I. Na drodze do fundacji klasztoru paulinówII. Stan majątkowy kościoła i klasztoruFoundation of Sanctuary, Parish and Convent in Laśna (trans.E. Zbudniewek)….…387 (399) Barbara Bieńkowska, Warszawa: Biblioteka oo. paulinów w Leśnej (1727-1864)..................................................................................................................................... 400 (414)Barbara Bieńkowska, Warszawa: The Pauline Library at Leśna (1727-1864) (trans. Z. Potkowska)....................................................................................................400 (414)

Paweł Podejko, Gdańsk: Kapele muzyczne w Leśnej Podlaskiej ...............................415 (421)Paweł Podejko, Gdańsk Die Musikkapelle in Leśna Podlaska (übers. M. Legawiec OSPEr)......................................................................................................................... 415 (421)

Jan Zelek ZP, Leśna Podlaska : Leśniańskie sanktuarium maryjne w aktualnym nurcie duszpasterskim ............................................................................................................ 422 (425)Jan Zelek ZP, Leśna Podlaska: Das Marien-Sanktuarium von Leśna während der aktuellen seelsorgerischen Tätigkeit (übers. Z. Okliński OSPEr)................................................422 (425)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 101989SPIS TREŚCI

Mikołaj z Wilkowiecka ZP: Wykład Modlitwy Pańskiej ................................................. 5 (36)Wstęp do Modlitwy PańskiejModlitwa PańskaKtóryś jest w niebiesiechŚwięć się imię TwojePrzyjdź Królestwo Twoje!Bądź wola Twoja jako w niebie tak i na ziemiChleba naszego powszedniego daj nam dzisiajOdpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcomNie wódź nas na pokuszenieZbaw nas ode złegoAmenMikołaj z Wilkowiecka ZP: Explanation of the Lord’s Prayer (trans. Fr. M. Załęcki OSPEr)............................................................................................................................................5 (36)

Konrad Pomper ZP, Warszawa : Życie zakonne w świetle pierwotnych konstutucji paulinów ......................................................................................................................................... 37 (75)Uwagi wstępneI. Konsegracja zakonnaII. Zadania i cel modlitwyIII. Rola praktyk pokutnych IV. Ewangeliczny wymiar apostolstwaKonrad Pomper ZP, Warszawa: Das Ordensleben im Lichte des ältesten Paulinerordens-Gesetzes (übers. K. Pomper)............................................................................................37 (75)

Ks. Stanisław Kosiński SDB, Ląd: Maryjno-społeczna myśl kardynała Augusta Hlonda ......................................................................................................................................... 76 (90)Ks. Stanisław Kosiński SDB, Ląd: The Marian-social thinking of Cardinal August Hlond (trans. Rev. R. Kaszyński)……...……………………………………………………….76 (90)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Kardynał August Hlond w dziejach jasnogórskiego klasztoru i zakonu paulinów ......................................................................................... 91 (183)1. Jasnogórskie wizyty i pielgrzymkiKonfrater i protektor paulinówJasnogórska droga odrodzenia narodu w nauce kard. HlondaAneksyJanusz Zbudniewek ZP, Kraków: Kardinal-Primas August Hlond im Leben des Klosters von Jasna Góra (übers. M. Legawiec OSPEr).......................................................................91 (183)

Dominik Łuszczek ZP, Warszawa: Koronowane kopie obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej od XV do XVII wieku w Polsce ...................................................................................... 184 (202)Wprowadzenie1. Kopie obrazu jasnogórskiego powstałe do 1621 roku2. Kopie wizerunku jasnogórskiego z okresu po synodzie krakowskim w 1621 r.

Wizerunki powstałe po 1621 rokuDominik Łuszczek ZP, Warszawa: Les copies de l’image de Notre-Dame de Jasna Góra aux XIVe-XVIIe siécles en Pologne (trad. M. Gęsielewicz)..............................................184 (202)

Ante Sekulić, Zagrzeb (Chorwacja): Bogurodzica w kościołach i klasztorach chorwackich paulinów ..................................................................................................................... 203 (214)WstępPaulińskie klasztory na terenie ChorwacjiObrazy Pani CzęstochowskiejPosłowieAnte Sekulić, Zagrzeb (Chorwacja): Images of our Lady of Częstochowa in the Pauline Churches in Croatia (trans. Fr. M. Załęcki OSPEr)……………..……………………203 (214)

Wiesław Murawiec OFM, Kraków: Znane i mniej znane obrazy Matki Bożej Często-chowskiej w klasztorach bernardyńskich ................................................................... 215 (222)AppendixWiesław Murawiec OFM, Kraków:Images de Notre-Dame de Jasna Góra, connues et moins connues, dans les abbayes des bernardins (trad. M. Gęsielewicz)...............................215 (222)

Mieczysław Ostoja-Mitkiewicz, Izabelin: Kult Matki Bożej Jasnogórskiej na Węgrzech wśród uchodźców i internowanych żołnierzy polskich podczas II wojny światowej ..................................................................................................................................... 223 (245)Mieczysław Ostoja-Mitkiewicz, Izabelin: Verehrung der Mutter Gottes von Jasna Góra von polnischen Soldaten und Flüchtlingen wärhend des zweiten Weltkrieges (übers. M. Legawiec OSPEr).........................................................................................................................223 (245)

Maksymilian Chojecki: Diariusz pielgrzymki pieszo odbytej z Tatarynówki na Ukrainie do Częstochowy. Opracował Jan Mazur ZP .................................................................... 246 (314)WstępSzkic o autorzeTrasa pielgrzymkiDiariusz Pielgrzymki pieszo odbytej z Tatarynówki na Ukrainie do Częstochowy, spisany przez Maksymiliania Chojeckiego dla pamięci i użytku przyszłych wnuków, jeżeli Bóg w swym miłosierdziu nimi mnie pobłogosławiMaksymilian Chojecki: Tagebuch der Fußwallfahrt von Tatarynówka in Ukraina nach Częstochowa (übers. M. Legawiec OSPEr).................................................................246 (314)

Jacek Toborowicz ZP, Kraków: Zjednoczenie Pań o działalności katolickiej pod wezwaniem Matki Boskiej Częstochowskiej Królowej Korony Polskiej ...................................... 315 (358)I. Sytuacja społeczno-polityczna w królestwie polskim drugiej połowy XIX wiekuII. Geneza i rozwój zjednoczenia1. Warunki społeczno-kulturowe na terenie Jasnej Góry i okolic2. Założyciele zjednoczeniaa) O. Pius Przeździeckib) Emilia Glicera Witkowska3. Stan personalny zjednoczenia4. Rekrutacja członkiń5. Tereny działalnościa) Warszawa

b) Częstochowac) Rzymd) Włocławek6. ZapleczeIII. Statuty zjednoczenia1. Ukonstytuowanie prawnych norm organizacji2. Zadania i cel3. Formacja intelektualna i duchowa4. Organzacja zewnętrzna i wewnętrznaIV. Prace zjednoczenia1. Prelekcje i odczyty2. Nauczanie w szkołach i praca katechetyczna3 Wydawnictwa4. Opieka społecznaV. Upadek zjednoczenia1. Przyczyny upadku i połączenie z urszulankami2. Reakcje po połączeniuZakończenieJacek Toborowicz ZP, Kraków: Association of the Catholic Women under the patronage of our Lady of Częstochowa (trans. Fr. M. Załęcki OSPEr)…………...……………….315 (358)

Jerzy Starnawski, Łódź: Kraszewskiego „Kordecki” po stu czterdziestu latach ....... 359 (375)Jerzy Starnawski, Łódź: Le roman Kordecki de Kraszewski cent quarante ans aprés (traduit M. Gęsielewicz)............................................................................................................359 (375)

Tomasz Panfil, Lublin: Polskie medale maryjne XVI i XVII wieku ......................... 376 (383)Tomasz Panfil, Lublin: A Marian theme in the Polish medals of the 16th and 17th century (trans. Fr. M. Załęcki OSPE)…………………………………………………………376 (383)

Anna Sieradzka, Warszawa: Jasna Góra w litografiach Jana Kantego Gumowskiego ..................................................................................................................................... 384 (388)Anna Sieradzka, Warszawa: Jasna Góra nelle litografie di Jan Kanty Gumowski (trad. B. Degórski OSPE)...........................................................................................................384 (388)

Henryk Czerwiński, Bytom: Pracownicy drukarni jasnogórskiej ...............................389 (417)I. Pracownicy drukarni w XVII i XVIII wiekuII. Pracownicy drukarni w XIX wiekuIII. Warunki pracy i zarobki drukarzy jasnogórskichHenryk Czerwiński, Bytom: Workers of the Jasna Góra printshop (trans. Fr. M. Załęcki OSP)......................................................................................................................................389 (417)

Maria Łodyńska-Kosińska, Warszawa; Marta Michałowska, Warszawa: Plany Jasnej Góry i jej otoczenia w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie ..................................................................................................................................... 418 (453)Wykaz skrótówMaria Łodyńska-Kosińska, Warszawa; Marta Michałowska, Warszawa: The Plans of Jasna Góra and the surrounding area from the Main Archives in Warsaw (trans. Fr. S. F. Stefanowicz)…………………………………………………………….……………418 (453)

Małgorzata Gorzelak, Kielce: Kościół i klasztor popauliński w Beszowej ................ 454 (478)WstępI. Pierwszy (murowany) kościół w Beszoweja) Historia obiektub) Pierwszy (murowany) kościółc) Pierwotny kościół jako kaplica śś. Aniołów Stróżów II. Kościół śś. Piotra i Pawłaa) Historia obiektub) Budowla średniowiecznac) Kontynuacja budowy do początków XVII wiekud) Kościół po konsekracjie) Opis kościoła śś. Piotra i Pawłaf) Kaplica Jagniątkowskich pod wezwaniem św. Antoniegog) DzwonnicaIII. Klasztor paulinówa) Historiab) Stan badań nad dziejemi klasztoruc) Opis klasztorud) Klasztor beszowski a budownictwo paulińskiee) Typ sali na jednej podporze oraz sali na dwóch podporach w klasztorze beszowskimMałgorzata Gorzelak, Kielce: Architecture of the Pauline church in Beszowa (trans. Fr. M. Załęcki OSPEr)……………………………………………………………...……......454 (478)

Jerzy Zub, Tarnobrzeg: Dzieje kościoła i klasztoru paulińskiego w Beszowej po kasacie zakonu ......................................................................................................................... 479 (487)Jerzy Zub, Tarnobrzeg: Geschichte der Kirche und des Paulinerklosters in Beszowa nach der Aufhebung des Ordens (übers. M. Legawiec OSPEr)..................................................479 (487)

Rezsö Ákos Bolyós, Budapeszt: Paulini na Węgrzech w 1 połowie XX wieku. Wspo-mnienia ..................................................................................................................................... 488 (550)Wstęp1. Krakowska przygoda2. Skalny kościół3. Pécs4. Teologowie, budowniczy kościoła5. XXXIV Kongres Eucharystyczny6. 1 wrzesień 19397. Pálosszentkút8. Pożegnania, pielgrzymki9. Powołania i losy10. Ciężkie czasy11. Zaćmienie słońca12. Trzęsienie ziemi13. Oblężenie Budy14. Symfonia nowego świata15. Wybory16. Alma Mater17. Góra św. Jakuba

18. Rok maryjny19. Siódme niebo20. Droga krzyżowaRezsö Ákos Bolyós, Budapeszt: Recollection from the Hungarian soil (trans. Fr. Załęcki OSPEr)………………………………………………………………………......……488 (550)STUDIA CLAROMONTANA TOM 111991SPIS TREŚCI

Leszek Wojciechowski: Najstarsze klasztory paulinów w Polsce. Fundacja – uposażenia – rozwój do około 1430 roku ............................................................................................. 5 (215)WstępWykaz skrótówBibliografiaI. Powstanie i rozwój zakonu paulinów w średniowieczu1. Paulini na Węgrzech2. Paulini w PolsceII. Dokumenty najstarszych klasztorów paulinów w Polsce1. Charakterystyka ogólna2. Dokumenty klasztoru jasnogórskiego3. Dokumenty klasztoru głogóweckiego4. Dokumenty klasztoru wieluńskiegoIII. Fundator1. Osoba fundatora najstarszych klasztorów paulinów na ziemiach polskich2. Działalność polityczna Władysława Opolczyka3. Sprowadzenie paulinów do PolskiIV. Klasztor jasnogórskia) Przebiego fundacji i późniejsze losy klasztoru1. Przejęcie kościoła parafialnego w Starej Częstochowie przez paulinów2. Fundacja Władysława Opolczyka3. Translacja obrazu4. Refundacja Władysława Jagiełły5. Losy klasztoru do ok. 1430 r.b) Uposażenie6. Ogólna charakterystyka uposażenia fundacyjnego7. Poszczególne elementy uposażenia fundacyjnego8. Rozwój majątku klasztoru do ok. 1430 r.V. Klasztor głogóweckia) Przebieg fundacji i losy klasztoru do 1428 r.1. Fundacja Władysława Opolczyka2. Losy klasztoru do 1428 r.b) Uposażenie3. Ogólna charakterystyka uposażenia fundacyjnego4. Poszczególne elementy uposażenia fundacyjnego5. Rozwój majątku klasztoru do 1428 r.VI. Klasztor wieluńskia) Przebieg fundacji i późniejsze losy klasztoru1. Przejęcie szpitala św. Mikołaja przez paulinów2. Fundacja Władysława Opolczyka3. Refundacja Władysława Jagiełły

4. Późniejsze losy klasztorub) Uposażenie5. Ogólna charakterystyka uposażenia fundacyjnego6. Poszczególne elementy uposażenia fundacyjnego7. Późniejszy rozwój majątku klasztoruZakończenieAneksyLeszek Wojciechowski: The oldest monasteries of the paulines in Poland. Their foundation, endowment and development to c. 1430 (trans. Fr. M.Załęcki OSPEr)….......…………5 (215) István Csapláros, Warszawa: Z dziejów kultu Matki Boskiej Częstochowskiej na Węgrzech ..................................................................................................................................... 219 (229) István Csapláros, Warszawa: Contribution to the Literary cult of the Blessed Virgin from Częstochowa in Hungary…………………………………………………………..…219 (229)

Wojciech Marchwica, Kraków: Tradycje pastorelli polskich .................................... 230 (242)Wojciech Marchwica, Kraków: Polnische Pastorelle-Traditionen...............................230 (242)

Dariusz Złotkowski, Częstochowa: Życie codzienne w garnizonie jasnogórskim w latach 1764-1793 ................................................................................................................... 243 (258) Dariusz Złotkowski, Częstochowa: Daily life-style in the Garrison at Jasna Góra (1764-1793)(trans. Rev. M. Załęcki OSP Er)...................................................................................243 (258)

Tadeusz Adamek, Lublin: Monstrancja z daru króla Zygmunta Starego w skarbcu jasnogórskim ................................................................................................................259 (267) Tadeusz Adamek, Lublin: Themonstrance of king Sigismund I in the Jasna Góra Treasury (trans. Fr. M. Załęcki, OSPEr)………………………………………………………..259 (267)

Leon Chałupka ZP, Biechowo: Niektóre problemy współpracy inwestorów i projektantów prac architektoniczno-urbanistycznych na Jasnej Górze w latach 1985-1989 ..................................................................................................................................... 268 (272)Leon Chałupka ZP, Biechowo: Alcuni aspetti riguardanti i lavori architattonico-urbanistici eseguiti a Jasna Góra negli anni 1985-1989 (trad. J. Pach OSPEr)..............................268 (272)

Artur Hołubiczko, Częstochowa: Życie i twórczość artystyczna brata Antoniego Rottera (1705-1764) .................................................................................................................273 (301)Wstęp1. Stolarstwo i snycerstwo w konwentach paulinów2. Brat Antoni Rotter – rys biograficznyIII. Twórczość brata Antoniego Rottera1. Zagadnienia warsztatowe2. Prace brata Antoniego Rotteraa) Kościół paulinów na Skałce w Krakowieb) Klasztor na Jasnej Górzec) Kościół i klasztor paulinów w Pińczowied) Kościół i klasztor paulinów w Wieruszowiee) Kościół i klasztor paulinów w Starej WsiZakończenie

Artur Hołubiczko, Częstochowa: Life and work of brother Antoni Rotter (trans. D. Kętla)……………………………………………………………………...………… 273 (301)

Wacław Urban, Kraków: Parafialna szkoła w Krakowie na Skałce w pierwszej połowie XVI w. (1511-1548) ........................................................................................................... 302 (309)Wacław Urban, Kraków: Die Pfarrschule bei der Felsenkirche in Krakau in der ersten Hälfte des XVI. Jts (1511-1548) (übers. M. Legawiec OSPEr).............................................302 (309)

Iwona Barańska, Kielce: Stalle barokowe w kościele popaulińskim w Pińczowie ..................................................................................................................................... 310 (331)Stan badańHistoria stallOpisAnaliza formya) Stalleb) Obrazyc) RzeźbyAnaliza ikonograficznaAnaliza stylistyczno-porównawczaZagadnienie autorstwaIwona Barańska, Kielce: Das Baroskchorgestühl in der ehemaligen Paulinerkirche zu Pińczów (übers. M. Legawiec OSPEr).........................................................................310 (331)

Henryk Czerwień: Indeksy do „Studia Claromontana” T.1:1981-10:1989 ................332 ( 496)Skróry nazw zakonów i zgromadzeń zakonnychIndeks nazwiskIndeks nazw geograficznychHenryk Czerwień: Index personarum et locorum „Studia Claromontana” T. 1:1981-10:1989.........................................................................................................................332 (496)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 121992SPIS TREŚCI

Paweł Podejko: Katalog tematyczny rękopisów i druków muzycznych kapeli wokalno-instrumentalnej na Jasnej Górze Kraków 1992Od autora ........................................................................................................................ IX (XI)I. Wstęp1. Historia zbioru nut kapeli jasnogórskiej ................................................................ XII (XIX)2. Dotychczasowe próby porządkowania i katalogowania zbioru .......................... XX (XXIV)3. Charakterystyka zbioru ................................................................................... XXIV (XXXI)4. Założenia metodyczne i redakcyjne katalogua. Założenia metodyczne. ...................................................................................XXXI (XXXII)b. Uwagi szczegółowe o realizacji poszczególnych elementów założeń metodycznych ................................................................XXXII (XXXVII)5. Wykaz skrótów i znaków zastosowanych w katalogua. Datowanie ................................................................................................................ XXXVIIb. Tonacje .................................................................................................................... XXXVIIc. Obsada .................................................................................................................... XXXVIIId. Skróty bibliograficzne ....................................................................................................... XLII. Rękopisy muzyczne1. Kompozycje imienne .................................................................................................. 1 (644)2. Kompozycje anonimowe ........................................................................................ 645 (781)III. Kompozycje drukowane1. Kompozycje imienne .............................................................................................. 782 (837)2. Utwory drukowane nie zidentyfikowane ................................................................ 837 (838)IV. Aneksy1. Rękopisy liturgiczne ............................................................................................... 839 (843)2. Utwory na orkiestrę dętąa. Fragmenty operowe na orkiestrę dętą ................................................................................843 b. 107 różnych utworów na orkiestrę dętą ........................................................................... 844 3. Utwory na gitarę i pieśni z towarzyszeniem gitarya. Cz. I. Początkowe noty na gitarę hiszpańską ...........................................................844 (845)Cz. II. Zbiór ulubionych śpiewek z towarzyszeniem gitary ................................................. 845b. Pieśni z towarzyszeniem gitary .............................................................................. 845 (846)c-e. Pieśni z akompaniamentem gitary i drobne utwory na gitarę solo ...................... 846 (847)V. Zbiory .................................................................................................................... 848 (853) The catalog of the musical band at Jasna Góra (Summary) (trans. M. Zabłocki OSPE)…………………………………………………….......................................... 854 (857)Indeks utworów .......................................................................................................... 859 (868) Indeks nazwisk ........................................................................................................... 869 (885)Spis treści

STUDIA CLAROMONTANA TOM 131993SPIS TREŚCI

Wojciech Kęder: Jasna Góra wobec przemian politycznych w Rzeczypospolitej w latach 1661-1813 ....................................................................................................................... 7 (206)WstępBibliografiaI. ŹródłaII. OpracowaniaWykaz skrótówRozdział I: Charakterystyka zespołu sakralno-fortecznego na Jasnej Górze1. Stan i rozmiary twierdzy od drugiej połowy XVII w. do 1813 r.2. Podstawy finansowe zespołu jasnogórskiego3. Załoga twierdzy4. Wyposażenie twierdzy5. Zakres władzy paulinów nad twierdząRozdział II: Jasna Góra w latach 1661-16971. Jasna Góra po „potopie” szwedzkima) Polska prowincja paulinów i konwent jasnogórski w drugiej połowie XVII w.b) Status Jasnej Góry: sanktuarium i twierdza w opinii społeczeństwa2. Paulini wobec rokoszu Lubomirskiego3. Michał Korybut Wiśniowiecki wobec Jasnej Góry4. Związki króla Jana III i rodziny Sobieskich z sanktuarium jasnogórskimRozdział III: Sanktuarium częstochowskie w epoce saskiej 1697-17631. Stosunek paulinów do Augusta II Mocnego2. Jasna Góra w latach 1702-1709a) Paulini wobec wojny północnejb) Szwedzi wobec Jasnej Góryc) Zagrożenie sanktuarium w latach 1702-1705d) Szwedzki epilog 1706-1709 r.3. „Fortalitium Marianum” wobe wojsk po roku 17094. Paulini jasnogórscy w pierwszej połowie XVIII w. (do 1763 r.)5. Starania konwentu o usunięcie zniszczeń wojennych z lat 1702-17096. Jasna Góra wobec wydarzeń rozgrywających się w Rzeczpospolitej za Augusta III SasaRozdział IV: Jasna Góra w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego1. Pozbawienie paulinów komendy nad twierdzą2. Jasna Góra wobec konfederacji barskieja) Malczewski i Trzebiński na Jasnej Górzeb) Kazimierz Puławski na Jasnej Górze3. Komisja generała Alojzego Brühla na Jasnej Górze4. Utworzenie niezależnej polskiej prowincji paulinów5. Sprawa dóbr jasnogórskich na Sejmie Wielkim (1789-1790)Rozdział V: Konwent paulinów jasnogórskich wobec przemian politycznych w latach 1793-18131. Jasna Góra pod zaborem pruskim2. Sanktuarium jasnogórskie w czasach Księstwa Warszawskiegoa) Konwent paulinów w służbie publicznej – sprawa skarbca klasztornego w latach 1806-1812b) Wojsko polskie na Jasnej Górze

c) Udział fortecy w obronie Księstwa WarszawskiegoZakończenieWojciech Kęder: Jasna Góra’s position towards political changes in the Polish Republic between 1661 and 1813 (trans. Fr. S. Stefanowicz OSPEr.)………………...............… 7 (206) Euzebiusz Rejman ZP: Memoriał do sekretarza Kongregacji d.s. Zakonnych kardynała Teodora Valfrè di Bonzo. Tłumaczył z włoskiego Bazyli Degórski ZP. Wstępem i komentarzem opatrzył Janusz Zbudniewek ................................................................ 207 (280)Nota Wydawcy1. Nowicjat w Częstochowie pod nadzorem rosyjskim2. W sprawie zachowania karności zakonnej3. Protekcja i pomoc rządu rosyjskiego, okazywane kapłanom, którzy zbuntowali się przeciwko władzy kościelnej i stali się pseudozakonnikami „mariawitami”, miała spełnić swoją misję w Częstochowie4. Prawa rządu rosyjskiego odnośnie do egzystencji materialnej ojców i do utrzymania klasztoru i sanktuarium częstochowskiego5. Odnośnie do ofiar na msze św.6. Odnośnie do ofiar wiernych, składanych na sanktuarium i klasztor 7. Nawet wykorzystanie ofiar nie było wolne, ale było obwarowane przepisami gubernatora rosyjskiego8. Odnośnie do wydatków na remonty9. Uderzenie rządu rosyjskiego, przygotowane przeciwko klasztorowi częstochowskiemu10. Restauracja i upiększanie sanktuarium, kontynuowane pomimo restrykcyjnych przepisów i ucisków rosyjskich11. Wysiłki i zabiegi, aby uwolnić sanktuarium częstochowskie od oddziału żołnierzy rosyjskich, mieszkających w klasztorze12. Zmiana odrażającego i ohydnego terenu okalającego sanktuarium w malownicze miejsce dewocyjne13. Trudności i przeciwności podczas budowania wokół sanktuarium częstochowskiego Drogi Krzyżowej14. Budowa nowej, bardziej solidnej i wspaniałej wieży sanktuarium16. Poświęcenie nowej wieży17. Kontynuacja prac przy budowie Drogi Krzyżowej18. Ojciec Święty Pius X ofiarowuje dwie korony Obrazowi Matki Boskiej Częstochowskiej19. Przyjazd do Polski z Rzymu z koronami podarowanymi przez Ojca Świętego Piusa X Matce Boskiej Częstochowskiej i nowa koronacja Jej cudownego Wizerunku20. Ukończenie i poświęcenie Drogi Krzyżowej i nowy piekielny cios21. Losy Polski, która przez 150 lat dźwigała jarzmo moskiewskie, zmieniają się: staje się ona wolna dzięki cudowi Bożej Opatrzności, a moja neurastenia gravis, mająca za podstawę strach przed rządem rosyjskim, znika22. Poważne motywy upragnionego powrotu do klasztoru częstochowskiego23. Poszukiwanie funduszów klasztornych przez rząd rosyjski po moim wyjeździe za granicęa) Przeciwko ojcu Wawrzyńcowi Kubaczkowib) Przeciw ojcu Piotrowi Kubarskiemu24. Współczucie i zatroskanie Polaków z powodu gróźb rządu, kierowanych przeciwko mnie25. Uciążliwa moja sytuacja pozostawania teraz za granicą i poza własnym klasztorem26. Niekarność i niekaralność zakonników; został wprowadzony nowy system, narzucony przez prawa rządu rosyjskiego, sprzeczny z systemem kanonicznym27. Zakończenie

Euzebiusz Rejman ZP: Memorial des P. Euzebius Rejman an Kard. Theodor Valfrè di Bonzo. (übersetzt M. Legawiec OSPEr.)................................................................................ 207 (280)

Krystyna Kotlińska-Stączek, Częstochowa: Malowidła ścienne w kaplicy Najświętszej Maryi Panny na Jasnej Górze ................................................................................................ 281 (300)1. Wiadomości o prezbiterium kaplicy Panny Maryi2. Historia odkrycia malowideł3. Opis odkrytych malowideł4. Kontakty polsko-włoskie na przełomie XVI i XVII wieku5. Kto był fundatorem malowideł?6. Analiza stylistyczna dzieła7. Kolorystyczne wartości malowideł8. Pierwiastek włoski w malowidłach jasnogórskich9. Stosunek malowideł do współczesnych zabytków w Polsce – analogie stylowe z twórczością Dolabelli 10. Kwestia autorstwa i datowaniaKrystyna Kotlińska-Stączek, Częstochowa: I dipinti sulle partei della capella della Madre di Dio a Jasna Góra (trad. Jan Pach OSPEr.)....................................................................281 (300)

Andrzej Brożek, Katowice: Kult Matki Bożej Częstochowskiej wśród Polonii Teksaskiej ......................................................................................................................................301 (310)KomunikatAndrzej Brożek, Katowice: The devotion to Our Lady of Częstochowa among the Polonia in Texas (trans. Fr. S. F. Stefanowicz OSPEr.)...……………………………………….301 (310)

Jadwiga Jełowicka, Warszawa: Napad na Jasną Górę i Instytut Prymasowski w roku 1958 ..................................................................................................................................... 311 (344)21 lipca 1958 rokuSpołeczny wymiar zajściaŚledztwoGłówna rozprawa sądowaAneksyJadwiga Jełowicka, Warszawa: Siege on the Institute of the Primate of Poland at Jasna Góra in the year of 1958 (trans. Fr. S. F. Stefanowicz OSPEr.)............................................311 (344)

Wacław Urban, Kielce, Kraków: Życie klasztoru paulinów na Kazimierskiej Skałce w świetle rachunków 1657-1674 ................................................................................................ 345 (364)I. Rozmaite więzi ze światemII. StrawaIII. Życie kulturalneWacław Urban, Kielce – Kraków: Leben des Krakauer Paulinerkloster „Skałka“ im Licht der Rechnungen 1657-1674 (übersetzt A. Napiórkowski OSPEr.)....................................345 (364)

Dariusz Cichor ZP: Dzieje kościoła i klasztoru Paulinów we Włodawie (1698-1864) ......................................................................................................................................365 (448)WstępWykaz źródeł i opracowań

Wykaz ważniejszych skrótówRozdział I: Początki klasztoru włodawskiego1. Okoliczności i motywy fundacji2. Fundacja i uposażenie materialneRozdział II: Zespół zbudowań konwentu paulinów1. Klasztor 2. Kościół konwenckiRozdział III: Życie codzienne paulinów1. Organizacja wewnętrzna i uposażenie konwentu2. Życie ascetyczne i umysłoweRozdział IV: Parafia przyklasztorna1. Początkowe dzieje parafii i jej przejęcie przez paulinów2. Działalność duszpasterska paulinówa) Szpitalb) Szkoła parafialnaRozdział V: Kasata klasztoruZakończenieDariusz Cichor ZP: Res gestae ecclesiae ac monasterii Patrum Paulinorum Vlodaviae 1698-1864 (P. Kosiak OSPEr. vertit)....................................................................................365 (448)

Ks. Józef Mandziuk, Warszawa: Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej w Dąbrowicy na Dolnym Śląsku ....................................................................................................... 449 (454)Ks. Józef Mandziuk, Warszawa: Das Heiligtum der Mutter Gottes von Tschenstochau in Dąbrowica in Niederschlesien......................................................................................449 (454)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 141994SPIS TREŚCI(Contents)

Andrzej J. Zakrzewski, Częstochowa: „Krolowa Polska na Jasnogorze” przykładem religijności ludowej .......................................................................................................... 9 (33)1. Geneza zbioru hymnów Krolowa polska na Jasnogorze 2. Formalno – literacka struktura hymnów Krolowa polska na Jasnogorze3. Krolowa polska na Jasnogorze przejawem pobożności ludowejAndrzej J. Zakrzewski, Częstochowa: The Queen of Poland at the Shrine of Jasna Góra is an example of the people's religious devotion (trans. Fr. S. Stefanowicz OSPEr.).......................................................………………………………………………9 (33)

Feliks Pluta, Opole: Właściwości językowe pieśni „Krolowa Polska na Jasnogorze w Częstochowie” .............................................................................................................. 34 (446)GrafikaFleksjaSłownictwoUwagi końcoweNota wydawniczaRozwiązania skrótówKrolowa Polska na Jasnogorze w Częstochowie – tekst..........................................od 47 (446)

Ludmiła Jabłońska, Lublin: Świeccy i duchowni w paulińskich dokumentach fundacyjnych i erekcyjnych z lat 1382-1453 ....................................................................................... 447 (516)I. Dokumenty związane z fundacjamiII. Dokumenty erekcyjneIII. Typy klienteli paulińskiejAneksLudmiła Jabłońska, Lublin: Laici et clerici in luce Paulinorum diplomatum, quae fundationes erectionesque de 1382-1453 spectant (P. Kosiak OSPEr. vertit).................….….......447 (516)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Niezrealizowany projekt Stefana Szyllera na krużganki jasnogórskie ................................................................................................................ 517 (525)Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Stefan Szyller's unrealized project of an Jasna Góra cloister (trans. T. Nykiel).......................................................................... ............…...............517 (525)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 151995SPIS TREŚCI(Contents)

Ks. Andrzej Malski: Regni Poloniae Palladium Marianum. Z łaciny tłumaczyła i komentarzem zaopatrzyła Monika Kowalewiczowa, wstępem poprzedził Jozafat Mozga ........................................................................................................................................... 5 (70)Słowo od wydawcówMyśl przewodnika dzieła i jego narracjaUwagi końcoweKrólestwa Polskiego Palladium MarianumO obrazie Palladium Marianum czyli Błogosławionej Dziewicy Maryi w Częstochowie w Polsce (15 rozdziałów) Ks. Andrzej Malski: Von Andreas Malski Palladium Marianum (übersetzt M. Pyzik ZP)..................................................................................................................................... 5 (70)

Piotr Polek ZP, Leśniów: Mater Ecclesiae. Początki i rozwój w kierunku celebracji liturgicznej ...................................................................................................................... 71 (90)1. <Matka Kościoła> w okresie przedsoborowym2. Relacje Maryja – Kościół w pracach Soboru Watykańskiego II2.1. Okres przygotowawczy Soboru2.2. Obrady soborowe2.3. Ogłoszenie tytułu <Matka Kościoła>3. Tytuł <Matka Kościoła> w liturgii pobożności3.1. <Matka Kościoła> w formularzach mszalnych3.2. Maryja <Matka Kościoła> w Litanii Loretańskiej4. W kierunku nowej księgi liturgicznej4.1. Początki Collectio missarum de beata Maria Virgine4.2. Wydanie typiczne Collectio4.2.1. Układ mszału4.2.2. Układ lekcjonarza4.3. Trzy formularze – Beata Maria Virgo, imago et mater Ecclesiae4.3.1. Miejsce formularzy w Collectio4.3.2. Tytuł formularzyPiotr Polek ZP, Leśniów: Mater Ecclesiae. Inizi syiluppo verso una celebrazione liturgica (trad. P. Polek ZP)………………………………………………………………………71 (90)

Abp Józef Gawlina, Rzym: Częstochowa za granicą ..................................................... 91 (95)Abp Józef Gawlina, Rzym: The Shrine of Jasna Góra abroad (trans. E. Zbudniewek)..................................................................................………………...……91 (95)

Sławomir Maślikowski, Częstochowa: Pielgrzymki na Jasną Górę z diecezji częstochowskiej w latach 1926-1939 ...................................................................................................... 96 (132)AneksSławomir Maślikowski, Częstochowa: Die Wallfahrten nach Jasna Góra von der Diözese Tschenstochau in Jahren 1926-1939).............................................................................96 (132)

Grzegorz Gyöngyösi ZP: Dekalog o św. Pawle Pierwszym Pustelniku. Z łaciny przełożył P. Kosiak ZP, wstępem poprzedził Janusz Zbudniewek ZP............................................ 133 (234)Uwagi od wydawcówDekalog o świętym Pawle Pierwszym Pustelniku, zebrany przez wielebnego ojca Grzegorza Gyöngyösiego, ówczesnego przeora w San Stefano in Rotondo w RzymieGrzegorz Gyöngyösi ZP: Dekalog über den hl. Paulus, den ersten Einsidler (übersetzt M. Pyzik ZP)..................................................................................................................... 133 (234)

Anzelm M. Chałupka ZP, Częstochowa: Cantionale Paulinum o. Bonawentury Gawełczyka. Analiza źródłoznawcza ............................................................................................... 235 (276)Uwagi wstępneSkrótyI. Cantionale Paulinum1. Opis zewnętrzny2. Notacja muzyczna3. AutorII. Zawartość kodeksu1. Teksty adwentowe2. Teksty Bożego Narodzenia3. Teksty Wielkiego Postu i Wielkiejnocy4. Teksty okresu zwykłego5. Teksty Proprium de sanctis6. Teksty nabożeństw różnychIII. Teksty paulińskieZakończenieAnzelm M. Chałupka ZP, Częstochowa: Cantionale Paulinum by Fr. Bonaventure Gawełczyk OSPPE (trans. Fr. S. Stefanowicz ZP)......................................................................... 235 (275)

Piotr Bilnik, Częstochowa: Napad „husytów” na Jasną Górę. Fakty, konteksty - legenda ..................................................................................................................................... 277 (324)WstępI. Tło dziejoweII. NapadIII. Echa napadu na klasztor jasnogórski w XVI – XVIII wiekuZakończeniePiotr Bilnik, Częstochowa: "Husyts" Robbery of Jasna Góra. Facts – context – legend (trans. F. S. Muir ZP)…………………………………………….........…..............................277 (324)

Mariusz Karpowicz Warszawa: Ołtarz główny jasnogórskiej bazyliki ...................... 325 (340)AneksMariusz Karpowicz Warszawa: L'Altare maggiore della basilica di Jasna Góra (trad. P. Polek ZP)........................................................... ................................................................... 325 (340)

Elżbieta Jackkiewicz, Warszawa: Naśladownictwa ołtarza głównego bazyliki jasnogórskiej ..................................................................................................................................... 341 (416)WstępI. Ołtarz główny bazyliki jasnogórskiej1. Dzieje powstania

2. Cechy charakterystyczneII. Naśladownictwa ołtarza jasnogórskiego1. Typologia2. Topografia3. Chronologia i historia4. Genezaa) Walory artystyczneb) Reprezentacyjność i względy prestiżowec) Program ikonograficznyd) Akcentowanie związków z Jasną Górąe) Droga zakonnaf) Korzyści praktyczneg) Kontakty z paulinamih) Działalność jednego warsztatui) Kontakty pomiędzy fundatoramij) Inspiracja jednym z naśladownictwk) Wykorzystanie rysunku, modelu lub wzorca graficznegoElżbieta Jackkiewicz, Warszawa: Répliques de l'autel de la basilique de Jasna Góra (trad. par A. Oksiędzki ZP)....................................…....……………………………..................341 (416)

Krystyna Moisan-Jabłońska, Warszawa: Graficzne pierwowzory czterech obrazów Krzysztofa Fokelskiego z zakrystii jasnogórskiej ...................................................... 417 (431)Krystyna Moisan-Jabłońska, Warszawa: Les originaux graphiques des quatre tableaux de Krzysztof Fokelski en la sacristie de Jasna Góra ..................................................................................................................................... 417 (431)

Aleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: Kościół i klasztor OO. Paulinów w Wielgomłynach ..................................................................................................................................... 432 (482)Dzieje kościołaa) Od założenia klasztoru do XVIII w.b) Od kasaty konwentu do czasów współczesnychDzieje klasztoruOpis kościoła i klasztoruUwagi o przeobrażeniach kościoła i klasztoru, analiza architektury i walory zabytkowe zespołuAneksAleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: History of the architecture of the church and monastery in Wielgomłyny (trans. Fr. M. Załecki ZP)................................................432 (482)

Wiesław Skiernia, Łódź: Polichromia w kościele p.w. św. Stanisława w Wielgomłynach ..................................................................................................................................... 483 (500)I. Pomnik kultury materialnej wydarty zniszczeniu1. Krótka historia malowideł wielgomłyńskichII. Koncepcja malarska obecnej polichromii1. Przedstawienia ikonograficzne w prezbiteriuma) Męczeństwo św. Stanisława biskupab) Św. Andrzej

c) Bł. Benedykt pustelnikd) Bł. kanonik Euzebiusze) Bł. Bartłomiejf) Fundacja klasztorug) Błogosławiony Stanisław z Oporowah) Rozbudowa kościołai) Kasata konwentu2. Przedstawienia ikonograficzne w nawie główneja) Maria Victrix – Zwycięska Panib) Triumphus Pauli – Tryumf Pustelnika Pawłac) Ad Clarum Montem – Pielgrzymka na Jasną Górę3. Przedstawienia portretowe i symboliczneIII. Kaplica Najświętszej Maryi PannyIV. Kaplica św. Pawła PustelnikaWiesław Skiernia, Łódź: Frescoes in the church of Wielgomłyny (trans. Fr. M. Załęcki ZP)...................................................................…………………………….................483 (500)

Recenzje:

I. Matka Odkupiciela - Matka Kościoła. Warszawa 1990 (Pius Nadratowski ZP) .....501 (502)II. Zawierzenie Maryi ku przyszłości. Częstochowa 1994 (Piotr Duś ZP) .................503 (505)III. Peregrinus Cracoviensis. Kraków 1995 (Stanisław Kochan ZP) ......................... 506 (509)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 161996SPIS TREŚCI(Contents)

Eustachy Rakoczy ZP, Warszawa: Matka Boża Częstochowska w tradycji rycersko-żołnierskiej ........................................................................................................................ 5 (30)Eustachy Rakoczy ZP, Warszawa: The Holy Virgin Mary of Częstochowa in the knight's and the soldier's tradition (trans. Fr. S. Małecki ZP)…...………………………………......... 5 (30)

Wiesław Władysław Zając ZP, Kraków: Morawski spór o pochodzenie jasnogórskiego obrazu ............................................................................................................................. 31 (72)WstępI. Analiza źródeł i opracowań1. Źródła i opracowania polskie2. Źródła i opracowania czeskie3. Opracowania węgierskieII. Czy obraz jasnogórski pochodzi z Uherskiego Brodu?1. Rzekome okoliczności przekazania obrazu2. Roszczenia dominikanów i okolicznej ludności3. Próba ustalenia stanu faktycznegoIII. Kult Matki Bożej Częstochowskiej1. Pielgrzymki z Moraw2. Miejsca kultu Matki Bożej Częstochowskiej na MorawachZakończenieAneksWiesław Władysław Za ąc ZP, Kraków: The Moravian dispute on the origin of the icon of Jasna Góra (trans. Fr. M. Zaęcki ZP)................................... .........……………………..31 (72)

Ks. Aleksander Radecki, Wrocław: Piesza Pielgrzymka Wrocławska na Jasną Górę 1981-1994................................................................................................................................73 (176)WstępTeologiczne założenia pielgrzymek1. Czym jest pielgrzymka?2. Co decyduje o tym, że człowiek staje się pielgrzymem?I. Rys historyczny pielgrzymek z Wrocławia do Częstochowy1. Pielgrzymki piesze przed rokiem 19811.1. Pielgrzymki z katedry wrocławskiejdo Częstochowy w latach 1956-19801.2. Wrocławianie na Pieszej Pielgrzymce Warszawskiej2. Dynamika rozwoju ruchu pątniczego po roku 19812.1. Data wymarszu Pieszej Pielgrzymki Wrocławskiej2.2. Dlaczego przez Trzebnicę?2.3. Podwójny nurt wrocławskiego szlaku na Jasną Górę2.4. Nurt południowej Pieszej Pielgrzymki Wrocławskiej2.5. Pielgrzymki regionalne w sierpniowej drodze do Częstochowy2.6. Pielgrzymka diecezji legnickiej2.7. Z Wrocławia do Ostrej Bramy w Wilnie2.8. Inne pielgrzymki z Wrocławia na Jasną Górę3. Twórcy Pieszej Pielgrzymki Wrocławskiej3.1. Wkład pielgrzymów w dzieło budowania „rekolekcji w drodze”

3.2. Przewodnicy pielgrzymki3.3. Osoby wyjątkoweII. Struktura organizacyjna sierpniowych „rekolekcji w drodze“1. Tworzenie wspólnoty wędrującego Kościoła1.1. Założenie regulaminowe1.2. Zadania „sztabu pielgrzymkowego“1.3. Zadania księży przewodników1.4. Informacja o pielgrzymce2. Służby wewnątrz pielgrzymkowe2.1. Służby ogólnopielgrzymkowe2.2. Służby w ramach grupy pielgrzymkowej3. Wymagania władz administracji państwowej3.1. Przepisy prawne obowiązujące organizatorów pielgrzymki3.2. Korespondencja Kurii z urzędami państwowymi3.3. Podłoże polityczne ruchu pielgrzymkowegoIII. Realizacja programu duchowego podczas dni pielgrzymkowych1. Specyfika rekolekcji pielgrzymkowych1.1. „Specyficzność” rekolekcji na pielgrzymkowych szlakach1.2. Układ dnia pielgrzymkowego1.3. Szczególne dni na trasie z Wrocławia do Częstochowy1.4. Zakończenie rekolekcji pielgrzymkowych2. Duchowe pielgrzymowanie – „grupa chorych”2.1. Idea grupy chorych2.2. Tworzenie grupy 2.3. Program pracy duchowej2.4. Owoce duchowe pielgrzymowania2. Pokutny charakter pielgrzymiego trudu3.1. Podwójny charakter pokutny podczas pielgrzymowania3.2. Grupa pokutnaIV. Pastoralno – wychowawczy wymiar pielgrzymki1. Krytyczne spojrzenie na pielgrzymkę wrocławską1.1. Grzechy pielgrzymów1.2. Dyscyplina podczas wędrówki1.3. Program duchowy „rekolekcji w drodze”1.4. Repertuar piosenek i pieśni religijnych2. Sugestie organizacyjne2.1. „Reklama” pielgrzymki2.2. Pozyskiwanie księży do służby podczas pielgrzymek2.3. Udział zgromadzeń zakonnych w pielgrzymkach2.4. Nowy sposób tworzenia grup pielgrzymkowych2.5. Termin zapisów na pielgrzymkę2.6. Wyjście z katedry, droga i wejście na Jasna Górę2.7. Informacja dla pielgrzymów podczas drogi2.8. Sprawy finansowe3. Kontynuacja pielgrzymki po powrocie z Częstochowy3.1. Osobiste pogłębianie wartości zdobytych podczas pielgrzymki3.2. Spotkania popielgrzymkoweZakończenieBibliografia

Ks. Aleksander Radecki, Wrocław: Breslauer Pilgerfußwallfahrt an den Hellen Berg 1981-1994 (übersetzt D. Michalczyk ZP)................................... ............................................73 (176)

Grzegorz Gyöngösi ZP: Podwójne oblicze życia zakonnego (Epitoma seu breuilogia in quo omnium religiosorum profectus et profectuum adminicula, itemque defectus et defectuum antidota discribuntur). Z języka łacińskiego przełożył Kazimierz Sykstus. Szafraniec ZP ..................................................................................................................................... 177 (202)Nota wydawcyEpitoma seu breuilogia in quo omnium religiosorum profectus et profectuum adminicula, itemque defectus et defectuum antidota discribuntur1. Dedykacja2. Dlaczego i po co?3. Zadania i braki przeora generalnego4. Metoda postępowania przełożonego5. Ideał przełożonego6. Przymioty doradców7. Przymioty wikariuszy i przeorów8. Jak powinien postępować przełożony?9. Roztropność przeora generalnego10. Rozdawanie urzędów11. Wskazówki dla przełożonych wyższych12. Postępowanie braci13. Rozmieszczanie braci14. Odstępstwa15. Przyczyny odstępstw16. Środek zaradczy17. Wizytacja18. Forma wizytacji19. Przestrogi dla wizytujących20. Sposób badania21. Wzgląd na sprawy zewnętrzne i wewnętrzne22. Sposób tajnego badania23. Bratnie napomnienie24. Główna cecha napomnienia25. Stefan, przeor generalny26. Usterki przełożonych27. Przyczyna nieładu28. Błędy zakonników 29. Tryb życia braci pustelników św. Pawła I Pustelnika30. Dlaczego brak powołań?31. Łagodność32. Młodzi i starzy33. Wychowanie młodych34. Powody zastoju35. Kaznodzieje36. Powód biedy po klasztorachGrzegorz Gyöngösi ZP: Das doppelte Ordensleben (übersetzt P. D. Michalczyk ZP) ......................................................................................................................................177 (202)

Chryzostom Koźbiałowicz ZP: Wyjaśnienia do Konstytucji paulińskich zwane Directorium Ordinis S. Pauli Primi Eremitae z roku 1736. Z języka łacińskiego tłumaczył Paweł Kosiak ZP, wstępem poprzedził Wiesław Skiernia ............................................................... 203 (266)Treść DirectoriumDirectorium zakonu św. Pawła I PustelnikaUzupełnieniePorządek i program studiów w zakonie św. Pawła I PustelnikaChryzostom Koźbiałowicz ZP: Les explication de la Constitution Pauliniennes appelées Directorium Ordinis S. Pauli I Eremitae .....................................................................203 (266)

Daniel Dziwlikiewicz ZP: Materiały historyczne do dziejów paulinów XIX stulecia ..... ..................................................................................................................................... 267 (292)1. Nota dotycząca autora i jego twórczościa) Rys biograficzny autora AneksyDaniel Dziwlikiewicz ZP: Le matériaux historisques del histoire des Paulins du XIX siécle (trad. P. A. Oksiędzki)................................................................................................. 267 (292)

Marian Gucwa, Kielce: Dzieje architektoniczne klasztoru w Pińczowie ................... 293 (324)1. Wstęp2. Zarys dziejów klasztoru3. Opis klasztoru4. Dzieje budowy5. Wyposażenie i wystrój wnętrza6. Otoczenie klasztoru7. AnalizaMarian Gucwa, Kielce: Architectural history of the monastery in Pińczów (trans. Fr. M. Załęcki ZP)...................................................................................................................293 (324)

Dorota Kielak, Warszawa: Pieśni sanktuarium leśniańskiego ................................... 325 (344)AneksDorota Kielak, Warszawa: The hymn of the shrine at Leśna Podlaska (trans. Fr. S. Matecki ZP)................................................................................................................................325 (344)

Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: Wkład paulinów starowiejskich w kulturę Ziemi Przemyskiej ................................................................................................................ 345 (352)Janusz Zbudniewek ZP, Kraków: The cultural contribution of the Paulines to the land of Przemyśl ............................……………….……………………………………........ 345 (352)

Zdzisław Łopatkiewicz, Jedlicze: Żarnowiec – jaki był, gdy do paulinów starowiejskich należał ..... ....................................................................................................................353 (364)Zdzisław Łopatkiewicz, Jedlicze: Żarnowiec in jenen Zeiten, als er den Paulinern aus Stara Wieś gehörte (übersetzt P. M. Wydmański)........................... .....................................353 (364)

Tadeusz Łopatkiewicz, Krosno: Osiemnastowieczne zabudowania paulińskiego folwarku w Długiem ...................................................................................................................... 365 (378) Tadeusz Łopatkiewicz, Krosno: 18. Jh. Vorwerksgebäude der Pauliner in Długie (übersetzt P. M. Wydmański ZP)...................................... ...............................................................365 (378)

Helena Kupiszewska, Rzym: Błogosławiona Jadwiga królowa w zbiorach Ośrodka Dokumentacji Pontyfikatu Jana Pawła II w Rzymie .................................................. 379 (398)KaplicaMalarstwoGrafikaMedaleVariaHelena Kupiszewska, Rzym: Beata Edvige nella collezione del Centre di Documentatione del Pontificato di Giovanni Paolo II a Roma (trad.J. Zarzycka).......…………….............397 (398)

Tadeusz Wojno, Warszawa : Wspomnienie o ks. Tadeuszu Jachimowskim ............. 399 (408)Nota od redakcjiDedit ei potestatem filios Dei fieri (J 1, 12)Tadeusz Wojno, Warszawa: Souvenirs à propos de l'abbé Tadeusz Jachimowski (trad. A. Oksiędzki ZP)................................................... ...........................................................399 (408)

J. Z., Kraków: Prof. Paweł Podejko nie żyje .............................................................. 409 (412)J. Z., Kraków: Professor Paul Podejko dies at 82 .....................…...............................409 (412)

Recenzje:

Ante Sekulić: Naš Velikan Graditelj Povijesti. Juraj Utišinović Martinušević 1482-1551. (Wiesław Skiernia) ..................................................................................................... 413 (414)

J. Tőrők, L. Legeza, P. Szacsvay: Pálosok (Piotr Duś ZP) ........................................ 415 (416)

Todtmoos. Fotos W. Gruber mit Textbeiträgen von R. Valenta, H. Kiefer, J. Bochenek, H. Zatje, H.-D. Folles, L. Kühner (Jan Brud ZP) ............................................................ 417 (418)

Kard. Stefan Wyszyński: Dzieła Zebrane. T. 2: 1953-1956. Okres Więzienny (Jozafat Mozga) ........................................................................................................................ 419 (421)

Bogurodzica Wschodu i Zachodu. Album Wystawy – Sala Maryjna; sierpień 1996 r. (Stanisław Kochan ZP) ............................................................................................... 422 (424)

Katalog Zabytków Sztuki. Miasto Częstochowa. Cz. 1. Stare i Nowe miasto, Częstochówka i Przedmieścia (Pius Nadratowski ZP) ......................................................................... 425 (426)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 171997SPIS TREŚCI(Contents)

Jozafat Mozga, Kraków: Historyczna rola sanktuarium św. Stanisława w Krakowie na Skałce – wczoraj i dziś.................................................................................................................. 5 (26)Jozafat Mozga, Kraków: The mission of the shrine of St. Stanislaus, bishop and martyr at the „Skałka” church (trans. Fr. M. Załęcki ZP)........................................................................5 (26)

Izabela Kleszczowa, Kraków: Świadectwo wieków. (Z dziejów kultu św. Stanisława)........................................................................................................................27 (38)

Izabela Kleszczowa, Kraków: Historical testimony (trans. Fr. S. Matecki)........................................................................................................................... 27 (38)

Ks. Michał Jagosz, Rzym: Przedrozbiorowe procesje wawelskie ku czci św. Stanisława Biskupa i Męczennika................................................................................................... 39 (126)WstępI. Przedkanonizacyjne procesje św. Stanisława1. Procesja pogrzebowa2. Procesje elewacyjneII. Kanonizacyjne procesje ku czci św. StanisławaIII. Procesje z okazji majowej i jesiennej uroczystości św. Stanisława1. Procesja majowaa) In die octavaeb) Od czasu kanonizacji św. Stanisławac) Liturgiczna strona procesji2. Procesja w święto Translacji św. Stanisławaa) Fakt i sens święta Translacjib) Jesienna procesja skałecznac) Zanikanie procesjiIV. Procesje królewskie ku czci św. Stanisława1. Kult św. Stanisława z okazji ingresów królów na Wawel2. Procesje przedkoronacyjnea) Źródłowe podstawy opisu procesji królewskichb) Czas i obrzędy procesji koronacyjnychc) Motywy procesji królewskichV. Procesje okolicznościowe1. Procesje z relikwiami św. Stanisława w związku z przebudową jego grobu2. Procesje z okazji jubileuszów oraz kataklizmówVI. Relikwiarze w procesjachVII. Skład osobowy procesji1. Szkoły2. Bractwa i cechy religijne3. Udział duchowieństwa w procesjachZakończenieKs. Michał Jagosz, Rzym: Processioni dalla cattedrale di Wawel in onore di san Stanislao vescovo e martire prima della spartizione della Polonia (mons. M.

Jagosz) .............................................……………..............………………….............................39 (126)

Sylwia Michalec, Kraków: Świadomość historyczna Stanisława Wyspiańskiego (wokół „Bolesława Śmiałego" i „Skałki”) .............................................................................. 127 (200)WstępI. Czynniki biograficzne ksztatujące świadomość Stanisława WyspiańskiegoII. Rola i znaczenie przekazów legendarnych w dramatach bolesławowskich1. Legenda regionalna2. Legenda hagiograficzna3. Legenda narodowaIII. Dramaty bolesławowskie jako wyraz ukształtowanej świadomości historycznej Stanisława Wyspiańskiego1. Struktura i funkcjonowanie państwa w oparciu o obraz Polski Piastowskiej2. Rola i znaczenienarodu (naród a państwo)3. Korona czy tiara (relacja między władzą duchowną i świecką)4. Jednostka i naród – podmiotem czy przedmiotem historiiZakończenieSylwia Michalec, Kraków: La consapevolezza storica di Stanisław Wyspiański (A proposito dei romanzi: „Bolesław Śmiały" e „Skałka”) (trad. B. Degórski ZP) ......................................................................................................................................127 (200)

Maria Krasnowolska, Irena Kmietowicz-Drathowa: Krakowska Skałka: topografia i zabudowa .................................................................................................................... 201 (274)Wstęp I. Stan badań i charakterystyka źródeł. Zakres opracowaniaII. TopografiaDolina Wisły i jej dawny krajobrazWzgórze – SkałkaStaw – Sadzawka św. StanisławaIII. ZabudowaPoczątki osadnictwaNajstarszy kościół: rotunda św. Mikołaja (przed 1079 r.)Mur obronny; Skałka jako gródek (XIII w. – przed 1335 r.)Przekształcenie związane z lokacją m. Kazimierza w 1335 r.Gotycki kościół śś. Michała i Stanisława (przed 1441 r.)Problem kaplicy św. Stanisława (ok. 1441 – 1505) i jej wyposażenieDrewniana kaplica św. Zofii (po 1472 r.)Klasztor paulinów Fundacja i najstarsza zabudowa (1472 – XVI / XVII w.) Budowa klasztoru barokowego (ok. 1650 – 1655 i 1664 – ok. 1689) oraz wtórne przekształcenie budynkuJan Zaor – budowniczy barokowego klasztoruArchitektoniczna oprawa sadzawki św. Stanisława (1683 – 1701) i jej późniejsze przekształceniaBudowa barokowego kościoła (1735 – 1751) i związane z nią przekształcenia zespołuOgrodyPrzekształcenia zespołu Skałki w XIX i XX w.Maria Krasnowolska, Irena Kmietowicz-Drathowa: Skałka in Krakau - Topographie und Bebaung (übersetzt B. Alter ZP)............ .....................................................................201 (274)

Teofil Krauze ZP, Jasna Góra: Zarys dziejów kościoła ŚŚ. Michała i Stanisława w Krakowie na Skałce do 1472 roku .............................................................................................. 275 (306)Uwagi wstępneI. Początki kościoła na Skałce do roku 1088II. Osiedle skałeczne przed i po lokacjiIII. Parafia przy kościele śś. Michała i Stanisława do roku 1472Granice parafiiUposażenie Skałki do roku 1472Duchowieństwo przy kościele skałecznymZakończenieTeofil Krauze ZP, Jasna Góra: An account of the history of the church of St. Michael and St. Stanislaus at „Skałka in Kraków until 1472 (trans. Fr. M. Załęcki ZP)...................................................................................................................……… 275 (306)

Kazimierz Sykstus Szafraniec ZP: Fundacja paulinów na Skałce ........................... 307 (328)Uwagi wstępneI. Johannes Dlugosch SeniorII. “Opus egregium”III. „Rarissimum munus”IV. Primarius institutorKazimierz Sykstus Szafraniec ZP: Foundation of the Paulines at the „Skałka" in Kraków (trans. Fr. M. Załęcki ZP)...................................... …………………………............. 307 (328)

Nieznany regestr z lat 1582-1672 dotyczący sanktuarium św. Stanisława na Skałce w Krakowie. Opracował Janusz Zbudniewek ZP.............................................................329 (416)I. Dzieło i autorzy1. Opis zewnętrzny rękopisu2. Autorzy zapisówII. Zawartość Regestrum1. Parametry liturgiczne2. Kościół i jego wyposażenie3. Kaplice i zakrystiea) Kaplica św. Stanisławab) Kaplica św. Aniołówc) Zakrystiad) Kaplica św. Zofii4. Pielgrzymi i donatorzyAneks z Regestrum parametrów i przedmiotów kościelnych na SkałceIndeks osóbHistorische Überlieferung zur Geschichte des Skałka aus der Jahrhudertwende: 16. Zum 17. Jahrhundert (übersetzt B. Alter ZP)............................................................................. 329 (416)

Edmund Krynicki ZP, Kraków: Bractwo Aniołów Stróżów na Skałce ..................... 417 (442)WstępI. Powstanie i rozwój bractwa1. Geneza i rozwój Bractwa Aniołów Stróżów na Skałce2. Założenie i cele bractwa II. Struktura i organizacja bractwa1. Rozwój bractwa pod względem ilości członków

2. Struktura hierarchiczna bractwa3. Zebrania administracji bractwaIV. Przejawy działalności bractwa1. Uczestnictwo w modlitwach brackich2. Udział bractwa w akcjach charytatywnychZakończenieEdmund Krynicki ZP, Kraków: An Association of the Guardian Angels at the „Skałka” church (trans. Fr. M. Załęcki ZP)................................................................................ 417 (442)

Andrzej A. Napiórkowski ZP, Kraków: Teologiczne podstawy kultu Aniołów Stróżów ..................................................................................................................................... 443 (456)Wstęp1. Odniesienia biblijne2. Stanowisko magisterium3. Bilans teologiczny4. Wymiar kultycznyAndrzej A. Napiórkowski ZP, Kraków: Die Theologische Grundlage des Schutzengelkultes (übersetzt A. A. Napiórkowski ZP) .............................................................................443 (456)

Mirosław Pius Nadratowski ZP, Kraków: Życie konwentu paulinów z krakowskiej Skałki w świetle rachunków z lat 1644-1688 ............................................................................ 457 (532)WstępI. Księgi rachunkowe1. Opis zewnętrzny i wewnętrzny2. Księgi przychodów3. Księgi wydatkówII. Sanktuarium i konwent1. Kościół2. Klasztor3. FolwarkIII. Paulini1. Stan personalny2. Przełożeni3. PodwładniIV. Życie religijne i kulturalne1. Zajęcia duszpasterskie2. Działalność intelektualna3. Życie kulturalneZakończenieMirosław Pius Nadratowski ZP, Kraków: La vie de la commuauté des Paulins du couvent de Cracovie-Skałka dans les années 1644-1688 à la lumière des factures (trad. P. A. Oksiędzki ZP) ...............................................................................................................................457 (532)

Stanisław Kochan ZP, Kraków: Życie konwentu paulinów na Skałce w pierwszej poł. XIX wieku w świetle ksiąg rachunkowych ........................................................................ 533 (594)Uwagi wstępneI. Księgi rachunkowe1. Opis zewnętrzny i wewnętrzny2. Księgi dochodów

3. Księgi wydatkówII. Sanktuarium i konwent1. Kościół2. Klasztor z zapleczem gospodarczymIII. Współpracownicy paulinów1. Stan personalny2. Przełożeni3. Członkowie konwentu4. Służba i lokatorzyIV. Życie religijne i kulturalne1. Zajęcia duszpasterskie2. Działalność intelektualno-wychowawcza3. Działalność kulturalnaZakończenieStanisław Kochan ZP, Kraków: La vie du couvent des Paulins à Skałka dans la première moitié du XIX siècle a la lumière des livres de comptabilité (trad. P. A. Oksiędzki ZP) ......................................................................................................................................533 (594)

Wiesław Skiernia, Kraków: Sadzawka św. Stanisława bpa na Skałce ...................... 595 (624)Uwagi wstępneI. Sadzawka św. Stanisława jako obiekt kultu1. Baptysterium polskie2. Miejsce cudów i pielgrzymekII. Architektura sadzawki1. Najstarsze wyobrażenia sadzawki i projekt jej obudowy2. Architektura sadzawki i jej restauracjeZakończenieWiesław Skiernia, Kraków: The pool of St. Stanislaus, bishop and martyr at the church of „Skałka" (trans. Fr. M. Załęcki ZP)..................................................………................595 (624)

Katarzyna Brzezina, Kraków: Dekoracja rzeźbiarska Jana Jerzego Lehnera w kościele paulinów na Skałce w Krakowie ................................................................................ 625 (634)Katarzyna Brzezina, Kraków: Plastische Dekoration von Johann Georg Lehner in der Kirche der Paulinermönche „na Skałce" in Krakau (übersetzt K. Brzezina) ..................................................................................................................................... 625 (634)

Joanna Daranowska-Łukaszewska, Kraków: Przyczynek do ikonografii krypty na Skałce ..................................................................................................................................... 635 (638) Joanna Daranowska-Łukaszewska, Kraków: Étude de l’iconographie de la crypte de l’église de Skałka (trad. M. Zamoyska)....................................................................................635 (638)

Elmar L. Kuhn, Markdorf: Duchowość ojców pustyni przeciw duchowemu spustoszeniu. Powrót paulinów na ziemię niemiecką ....................................................................... 639 (647)Zapomniana przeszłośćPrzeszłośćTeraźniejszośćNowe spojrzenie na przeszłość

J.Z., Kraków: O. Paweł Kosiak nie żyje ..................................................................... 648 (653)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 181998SPIS TREŚCI

Jasna Góra na przełomie XIX i XX wieku

Antoni Jackowski Kraków, Ludwik Kaszowski ZP Kraków, Izabela Sołjan Kraków: Jasna Góra a przestrzenna struktura kultu maryjnego na terytorium Polski przed II wojną światową ........................................................................................................................................... 5 (26)Antoni Jackowski Kraków, Ludwik Kaszowski ZP Kraków, Izabela Sołjan Kraków: Jasna Góra and the spatial structure of the Marian cult in the territory of Poland before the second world war .…………………..…………………………………….………………….…..5 (26)

Janusz Zbudniewek, ZP Warszawa: Konwent paulinów jasnogórskich ........................ 27 (38)Janusz Zbudniewek, ZP Warszawa: The monastery of Jasna Góra (trans. Fr. M. Załęcki ZP) ........................................................………………………..............................................27 (38)

Henryk Dominiczak, Częstochowa: Wpływ klasztoru jasnogórskiego na patriotyczne postawy Polaków ............................................................................................................ 39 (46)Henryk Dominiczak, Częstochowa: Einfluss von Jasna Góra auf Nationale Haltung der Polen (übersetzt P. M. Legawiec ZP).........................................................................................39 (46)

Jan Walczak, Częstochowa: Jasna Góra w życiu narodowym i politycznym w Drugiej Rzeczypospolitej 1919-1939 .......................................................................................... 47 (82)Jan Walczak, Częstochowa: Jasna Góra in der Zweiten Republik Polens 1919-1939 (übersetzt P. M. Legawiec, ZP)........................................................................................................47 ( 82)

Ks. Wojciech Pazera, Częstochowa: Kaznodziejstwo jasnogórskie w okresie międzywojennym............................................................................................................. 83 (92)Ks. Wojciech Pazera, Częstochowa: The Preaching at Jasna Góra between I and II world war …………………………………………………………………...................…………...83 (92)

Ks. Jan Związek, Częstochowa: Jasna Góra w polonijnym nauczaniu biskupa Teodora Kubiny ...........................................................................................................................93 (112)1. Rola sanktuarium Matki Bożej w dziejach narodu polskiego 2. Kult Matki Boskiej Częstochowskiej wśród wychodźców polskich3. Sanktuarium jasnogórskie w diecezji częstochowskiej4. Jasna Góra wyrazem więzi polskich wychodźców z Ojczyzną5. ZakończenieKs. Jan Związek, Częstochowa: Jasna Góra in der Verkündigung von Bischof Teodor Kubina für exilpolen in Ausland (übersetzt P. M. Legawiec ZP) ..............................................93 (112)

Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: Jasnogórski ryngraf znakiem opieki Bogarodzicy w zmaganiach o niepodległość ....................................................................................... 113 (122)Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: Der Ringragen von Jasna Góra als Zeichen der Obhut Gottesmutter Maria im Freichheitstringen des Volkes (übersetzt P. G. M. Pyzik ZP) ......................................................................................................................................113 (122)

Halina Dudała, Katowice: Jasna Góra w świadomości historycznej Górnoślązaków na przełomie XIX i XX wieku ........................................................................................ 123 (142)Edukacja i przekaz historycznyReligijny zasób pieśniowyPrasa i kalendarzeOświata ludowa (literatura ludowa i biblioteki ludowe). Teatr amatorskiAneksyHalina Dudała, Katowice: Jasna Góra im Geschichtsbewusstsein der Oberschlesier in der wende des 19/20. Jh. (übersetzt P. M. Legawiec ZP)...................................................123 (142)

Andrzej J. Zakrzewski, Częstochowa: Jasna Góra w kulturze narodowej w końcowym okresie rozbiorów Polski (1880-1918) ..............................……………………...................... 143 (158)1. Rola Jasnej Góry w kulturze polskiej na progu odrodzenia myśli narodowo-niepodległościowej2. Klasztor jasnogórski w kulturze Młodej PolskiPodsumowanieAndrzej J. Zakrzewski, Częstochowa: Jasna Góra (Bright Hill) in the national culture by the final Poland’s partition period (trans. A. Bielicki ZP) ......……………………......... 143 (158)

Aleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: Motywy religijne i świeckie w przedstawieniach wizerunku Matki Boskiej Częstochowskiej w końcu XIX i na początku XX wieku ..................................................................................................................................... 159 (166) Aleksander Jaśkiewicz, Częstochowa: Religiöse und Weltliche Motive in den Darstellungen der Mutter Gottes von Tschenstochau am ende des 19. und zu beginn des 20 Jhs. (übersetzt P. M. Legawiec ZP)..........................................................................................................159 (166)

Franciszek Sobalski, Częstochowa: Rozwój wytwórczości związany z ruchem pielgrzymkowym na Jasną Górę w Częstochowie na przełomie XIX i XX wieku ..................................................................................................................................... 167 (196)I. Sytuacja gospodarcza CzęstochowyII. Ruch pielgrzymkowyIII. Kierunki rozwoju drobnej wytwórczości związanej z ruchem pielgrzymkowym1. Malarstwo2. Drukarstwo3. Introligatorstwo4. Złotnictwo5. Wyroby ceramiczne i metaloweIV. Galanteria i zabawkarstwoV. Handel kramarskiVI. Próba założenia Towarzystwa DewocyjnegoFranciszek Sobalski, Częstochowa: The growth of the religious goods market to meet the needs of the pilgrims of the Jasna Góra shrine at the turn of the 19th and 20th century (trans. Fr. M. Załęcki ZP).......................................... .....................…………………............167 (196)

Z dawnej przeszłości Jasnej Góry i paulinów

Ks. Michał Jagosz, Rzym: Bazylika Santa Maria Maggiore a Polska ....................... 197 (234)

Święci polscy a bazylika Santa Maria MaggiorePolskie kościoły agregowane do bazyliki Matki Bożej Większej w RzymieAneksyKs. Michał Jagosz, Rzym: Legami tra la basilica di Santa Maria Maggiore e la Polonia (mons. M. Jagosz) ....................................................................................................... 197 (234)

Akta rządu carskiego dotyczące Jasnej Góry z lat 1868-1914. Dokumenty zebrała i tłumaczyła Julia Godlewska, wstępem i komentarzem zaopatrzył Janusz Zbudniewek ZP................................................................................................................................. 235 (382)1. Uwagi ogólne2. Problematyka kultu3. Kłopoty z pielgrzymami4. Kradzież sukienek i koron5. Sprawy personalne6. Sprawy finansowe7. Uwagi o edycji źródeł i regestówNajczęściej stosowana literatura i skrótyCentralne Państwowe Archiwum Historyczne w PetersburguIndeks osóbI documenti dei paolini nel’archivio a Sankt Petersburg (trad. P. S. Trzemielewski ZP) .……............................................................................................................................ 235 (382)

Violetta Przerębska, Katowice: Kilka uwag o XVIII wiecznych Magnifikatach w zbiorach kapeli jasnogórskiej .................................................................................................... 383 (394)Violetta Przerębska, Katowice: Quelques remarques sur les Magnificat du XVIIIe siècle dans la collection heritée de la chapelle de Jasna Góra (trad. V. Przerembska) ………..... 383 (394)

Ks. Adam Solak, Tarnów: Apologetyczno-duszpasterski wymiar Nawiedzenia Matki Bożej Częstochowskiej na przykładzie parafii Mielec ......................................................... 395 (436)WstępI. Rys historyczny peregrynacji Matki Bożej w jasnogórskiej ikonie1. Maryjne nawiedzenie Polski w jasnogórskim wizerunku2. Kardynał Stefan Wyszyński jako inicjator peregrynacji3. Peregrynacja diecezjalno-parafialna4. Peregrynacja w katedrach biskupich5. Przygotowania z okazji nawiedzenia obrazu6. Przygotowanie duchowe7. Przygotowanie organizacyjne8. Organizacja kultu w czasie peregrynacjiII. Teologiczno-egzystencjalny wymiar peregrynacji1. Znaczenie pojęć „obraz” i „peregrynacja”a) Obraz jako archetyp obecności osobowejb) Chrystus obrazem Bogac) „Pełna łaski” obrazem obecności Boga2. „Peregrynacja” rozpiętość znaczeniowaa) Sens historiozbawczy peregrynacjib) Sens eklezjotwórczy peregrynacjic) Eucharystia centrum peregrynacji3. Peregrynacja Maryi w tajemnicy Bożego Objawieniaa) Aspekt Trynitarny w nawiedzeniu

b) Aspekt chrystologiczny w nawiedzeniuc) Aspekt antropologiczny w nawiedzeniu4. Peregrynacja Maryi w tajemnicy Kościoła pielgrzymującegoa) Peregrynacja w rzeczywistości Kościoa „w drodze”b) Peregrynacja ku wspólnotowości Kościołac) Peregrynacja jako „credo” eschatyczneIII. Apologetyczno-duszpasterskie aspekty nawiedzenia1. Peregrynacja jako współczesny środek ewangelizacji2. Nawiedzenie drogą do świadomej i mocnej wiary3. Nawiedzenie drogą do nawrócenia4. Nawiedzenie prowadzi do modlitwy5. Nawiedzenie drogą kształcenia chrześcijańskiej tożsamościa) Chrześcijańska świadomość rodzinyb) Obrona ludzkiego życiac) Wychowanie chrześcijańskied) Rodzina domowym kościołem6. Chrześcijańska tożsamość pracya) Określenie pracyb) Humanizacja pracyZakończenieKs. Adam Solak, Tarnów: Apologetica et pastoralis dimensio visitationis imaginis Dei Virginis Claromontanae in exemplo parochiae Mielec (A. Piecuch ZP vertit)............395 (436)

Grzegorz Gyöngyösi ZP Przewodnik dla braci paulinów urzędników - Directorius Singulorum Fratrum Officialium Ordinis S. Pauli Primi Heremite, B. M. I R. Tłumaczyli z łaciny Kazimierz S. Szafraniec ZP i Bazyli Degórski ZP, wstępem poprzedził i komentarzem zaopatrzył J.Z. ............................................................................................................. 437 (502)Nota wydawcyPrzewodnik braci urzędników zakonu św. Pawła I Pustelnika żyjących pod regułą św. Augustyna biskupaDedykacjaPowód kompilacjiI. Normy dla przeora generalnego1. Jakim ma być generał?2. Generał a kapituła generalna3. Troska o domy prowincji4. Stosunek generała do braci5. Stosunek do ludzi wybitniejszych i w ogóle do obcych6. Stosunek do otoczenia w podróży7. Officium Divinum8. Co do pożywieniaII. Normy socjusza ojca generałaIII. Normy posługującego ojcu generałowiIV. Normy dla wikariusza generalnegoV. Normy dla wikariuszów i przeorówVI. Przepisy dotyczące podprzeorów czyli zastępcówVII. Przepisy dotyczące magistrówVIII. Przepsiy dotyczące nowicjuszów, kapłanów i kleryków1. Odnośnie do chóru2. Odnośnie do refektarza

3. Odnośnie do sposobu zachowania i ubioru4. Odnośnie do pobożności5. Odnośnie do spowiedziIX. Przepisy dotyczące nowicjuszów konwersówX. Przepisy dotyczące kierownika chóruXI. Przepisy dotyczące kaznodziejówXII. Przepisy dotyczące spowiedników1. Co się tyczy pytań2. Co się tyczy uprzejmości3. Co do rozgrzeszenia4. Co do nakładanych pokut5. Co do tajemnicy spowiedziXIII. Przepisy dotyczące hebdomadarzaXIV. Przepisy dotyczące zakrystianów1. Co się tyczy estetyki i piękna2. Co się tyczy dzwonienia3. Co się tyczy oświetleniaXV. Przepisy dotyczące lektorów w refektarzu i w chórzeXVI. W jaki sposób należy wychowywać synów królewskich i książęcychCo się tyczy ciałaCo się tyczy ruchówCo się tyczy ćwiczeńCo się tyczy pokarmówCo do napojówCo do ucztCo do ubiorówCo do zbawiennych naukCo do sposobu zachowania sięCo do obronyCo do nauki wymowyCo do nauki filozofiiXVII. Przepisy dotyczące szewców, krawców i rzemieślnikówXVIII. Przepisy dotyczące klucznikówGrzegorz Gyöngyösi ZP: Directorius Singulorum Fratrum Officialium Ordinis S. Pauli Heremite. Führer für die Brüder des Paulinerordens von Gregor Gyöngyösi (übersetzt P. M. Legawiec ZP)................................................................................................................437 (502)

Recenzje i sprawozdania

Józef Kaźmierczak, ofmconv, Poznań: Czy św. Maksymilian był teologiem. Artykuł polemiczny ............………………………………………………………………..... 503 (520)Metoda naukowaMaryjne pośrednictwo łaskChrystocentryzm, jako serce franciszkanizmuWnioski polemiczneOtwarty problem systemu teologicznegoJózef Kaźmierczak, ofmconv, Poznań: Was St. Maximilian M. Kolbe a theologian? A polemic article (trans. Fr. M. Załęcki ZP) ...................................................................503 (520)

Ruski Lew w herbie miasta Częstochowy i księcia Władysława Opolczyka (Grzegorz Prus ZP) ...............................................................................................................................521 (522)

Andrzej J. Zakrzewski: W kręgu Kultu Maryjnego. Jasna Góra w kulturze staropolskiej. Częstochowa 1995 (Wojciech Kęder) ........................................................................ 522 (527)

O świętej Jadwidze królowej Polski mówią... Zebrał i opracował ks. Michał Jagosz. Kraków 1997 (Wiesława Maksymiuk) ..................................................................................... 527 (529)

Henryk Czerwień: Drukarnia paulinów w Częstochowie w latach 1730-1863. Bytom 1998 (Jozafat Mozga) .......................................................................................................... 529 (531)

Pavlinski Zbornik 1644. Zagreb 1991 (Marko Korneliusz Glogović ZP) ..................532 (533)

Ryszard Henryk Bochenek: Twierdza Jasna Góra. Warszawa 1997 (Wojciech Kęder) ..................................................................................................................................... 533 (542)

Enciclopedia Guadalupana. Mexico 1995 (Ks. Andrzej F. Dziuba) .......................... 543 (549)

Rola Jasnej Góry w kulturze religijno-politycznej na przełomie XIX i XX wieku. Sprawozdanie z Sesji Jasnogórskiej (Agata Mirek, Barbara Skowron) ..................... 549 (551)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 192001SPIS TREŚCI

Paweł Podejko: Kapela wokalno – instrumentalna na Jasnej Górze................................6 (429)Wstęp1. Geneza i zakres tematu pracy2. Stań badań3. Metoda badańRozdział I: Źródła1. Powstanie, rozwój i stan obecny archiwum jasnogórskiego2. Klasyfikacja źródeł3. Przydatność źródeł dla podjętych badańa) Baza materialnab) Organizacja kapelic) Zakonni członkowie kapelid) Muzycy świeccye) Instrumentariumf) Repertuar muzycznyg) Historia zakonu paulinów w PolsceRozdział II: Organizacja kapeli1. Baza materialnaa) Fundacjea.1. Fundacje dotyczące części kapelia.2. Fundacje dotyczące całej kapelib) Sporadyczne ofiaryc) Zwykłe ofiary wiernych2. Kierownictwo kapeli3. Członkowie kapelia) Zakonnicyb) Świeccy członkowie kapeli4. Pochodzenie socjalne i narodowościowe muzyków5. Stosunek muzyków – zakonników do muzyków świeckich6. Organiści kapeli jasnogórskiej7. Inni instrumentaliści8. Wokaliści9. Warunki przyjęcia – egzaminy i kształcenie kapelistówRozdział III: Obowiązki i uprawnienia kapelistów1. Obowiązki i uprawnienia dyrygenta kapeli2. Obowiązki i prawa kapelistówa) Obowiązki stałea.1. Prymaria – suma – nieszpory a.2. Intradya.3. Gankia.4. Próby zespołua.5. Kształcenie następcówb) Obowiązki okolicznościoweb.1. Wotywyb.2. Litanieb.3. Wielki Tydzień

b.4. Śluby i pogrzebyb.5. Udział w nabożeństwach brackichb.6. Kompanieb.7. Procesjeb.8. Udział w uroczystościach szkolnychb.9. Występy kapeli w czasie innych uroczystości klasztornych2. Porządek dnia kapeli jasnogórskich3. Uprawnienia i przywileje kapelistówRozdział IV: Uposażenie kapelistów1. Pensja kapelistówa) Pensja dyrygentówb) Pensje organistówc) Pensja skrzypkówd) Pensja trębaczye) Pensje oboistówf) Pensja fagocistówg) Pensje wokalistówg.1. Pensje dyskantystów i sopranistekg.2. Pensje altystówg.3. Pensje tenorówg.4. Pensja basówh) Stosunek pensji kapelistów jasnogórskich do zarobków muzyków z innych kapelh.1. Stosunki płatnicze w kapeli jasnogórskiejh.2. Porównanie z pensją innych kapelistów2. Dochody okolicznościowea) Dochody za udział w wotywach, ślubach i pogrzebachb) Dochody z kasy brackiej3. Świadczenia materialnea) Bezpłatne mieszkanieb) Deputat żywnościowyc) Barwad) Obuwiee) OgródRozdział V: Instrumentarium kapeli1. Instrumenty klawiszowea) Organyb) Klawicymbały i klawikordy2. Instrumenty smyczkowea) Skrzypceb) Altówkac) Wiolonczele i kontrabasy (basetle i kwartwiole)3. Instrumenty dętea) Fletyb) Oboje – szałamaje – krzywoszec) Klarnetyd) Sztorty – pomorty – fagotye) Kornety i waltornief) Trąby – trąbki – szyposze – laskig) Puzony4. Instrumenty perkusyjne

5. Proweniencja instrumentów6. Cena instrumentów7. Naprawa instrumentów8. Stan liczebny instrumentów kapeli jasnogórskiej w porównaniu z innymi kapelami kościelnymi w PolsceRozdział VI: Repertuar kapeli1. Repertuar liturgicznya) Mszea.1. Teksty stałea.2. Teksty zmienneb) Nieszporyc) Komplety2. Repertuar pozaliturgicznya) Utwory wokalno - instrumentalnea.1. Litaniea.2. Kantatya.3. Pastorałkia.4. Planktya.5. Oratoriaa.6. Polskie pieśni kościelneb) Utwory instrumentalneb.1. Symfonieb.2. Uwerturyb.3. Inne utwory instrumentalne3. Preferencje wpływów4. Kompozytorzy jasnogórscy5. Kształtowanie się repertuaru6. Obsada7. Repertuar kapeli jasnogórskiej w porównaniu z repertuarem innych kapel kościelnych w PolsceZakończenie1. Realizacja zamierzeń2. Znaczenie kapeli jasnogórskieja) Znaczenie dla kultury muzycznej dawnej Polskib) Znaczenie naukowo-poznawczeBibliografia- Źródła rękopiśmienne- Opracowania i literatura pomocniczaAneksy- Słownik muzyków jasnogórskich- Kronika ważniejszych występów kapeli jasnogórskiejSpis treściPaweł Podejko: La cappella vocale – strumentare di Jasna Góra (trad. B. Degórski OSPPE).............................................................................................................................6 (429)

Stanisław Hermański, Częstochowa: Budowa geologiczna Jasnej Góry....................431 ( 456)1. Szkic morfologicznyPozycja wzniesienia ostańcowego2. Hydrografia3. Budowa geologiczna

4. HydrogeologiaCzwartorzędowy poziom wodonośnyGórnojurajski poziom wodonośny5. Lokalizacja klasztoru i metody posadawiania obiektówLokalizacjaWarunki posadowienia6. LiteraturaStanisław Hermański, Częstochowa: Geological structure of Jasna Góra...................431 (456)

Zbigniew Lechowicz, Łódź: Pielgrzymkowe funkcje drewnianych kościołów ziemi wieluńskiej w świetle badań archeologicznych filialnego kościoła p.w. Świętej Trójcy w Grębieniu......................................................................................................................457 (474)Zbigniew Lechowicz, Łódź: Chiese in legno della terra di Wieluń, che fungevano da chiese per pellegrini, alla luce delle ricerche archeologiche presso la chiesa filiale della santissima trinità a Grębień (trad. B. Degórski OSPPE)................................................................457 (474)

Elmar L. Kuhn, Weingarten: Powrót do źródeł czy akomodacja? Duchowość szwabskich paulinów w świetle wizytacji.......................................................................................475 (502)1. Duchowość i wizytacja2. Wizytacja w konstytucjach zakonnych3. Źródła4. Przykład roku 17185. „Articuli” i „Ordinationes”6. Wizytacje biskupie w latach 1789 – 18027. O duchowości przez wizytację?Elmar L. Kuhn, Weingarten: „Rückkehr zu den Quellen“ oder Anpassung. Ungarische Quellen über südwestdeutsche Klöster bei Tagung in Polen (übersetzt E. L. Kuhn)............................................................................................................................475 (502)

Ks. Robert Czarnowski, Chorzele: Akt chrztu kardynała Stefana Wyszyńskiego odczytany na nowo.............................................................................................................................503 (512)Przedstawienie dokumentuPrzekłady aktu chrztuBłędne interpretacjeZakończenieKs. Robert Czarnowski, Chorzele: Proposta di rilettura dell’atto di battesimo del cardinal Stefan Wyszyński (trad. B. Degórski OSPPE).............................................................503 (512)

Hungarici monasterii ordinis sancti Pauli Primi Heremitae de Urbe Roma instrumenta et priorum registra. Transcripsit et edidit Lorenz Weinrich. Roma Budapest 1999 ss. 416, reproduciones photograficae 14 (Janusz Zbudniewek ZP)...........................................513 (517)

Słownik biograficzny ziemi częstochowskiej. T. 1. (red.) A. J. Zakrzewski, WsiP, Częstochowa 1998 ss.168 (Elżbieta Nurska)...............................................................517 (519)

Skałka, kościół i klasztor paulinów w Krakowie. (red.) J. Mazur, teksty S. Dziedzic, podpisy pod ilustracje J. Żmudziński, tłumaczenia na język łaciński T. Bałuk-Ulewiczowa.Czuwajmy, Kraków – Michałowice 1999 ss. 128, ilustr. (Maciej Szeliga).....................................520 (522)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 202002SPIS TREŚCI

Tadeusz Dionizy Łukaszuk ZP, Kraków: Maryja widziana w relacji do Boga Trójjedynego. Koncepcja reprezentowana przez mariologię paulińską doby baroku...............................5 (18)1. Uwagi o mariologii baroku i o jej paulińskim ukonkretnieniu2. Wielkość Maryi ma swoje źródło wyłącznie w Bogu3. Specjalne relacje Maryi z poszczególnymi Osobami Trójcy Świętej4. Krótkie podsumowanieTadeusz Dionizy Łukaszuk ZP, Kraków: Mary’s relationship to the Triune God a concept of Mariology represented by the Paulines in the time of Baroque (transl. Fr. Marian Załęcki ZP)............................................................................................................................................5 (18)

Tadeusz Dobrzeniecki, Warszawa: Jasnogórski obraz Matki Boskiej. Studium ikonograficzne..................................................................................................................19 (44)Umieszczanie krzyża na szacieMotyw lilii na stroju Maryi z obrazu JasnogórskiegoTadeusz Dobrzeniecki, Warszawa: The Image of the Mother of God of Jasna Góra. An iconographical study (transl. Fr. Marian Załęcki, ZP).....................................................19 (44)

Marceli Kosman, Poznań: Kult maryjny w twórczości Henryka Sienkiewicza...............45 (58)Marceli Kosman, Poznań: Il culto Mariano nell’ opera di Henryk Sienkiewicz (trad. Henryk Ćmiel ZP).........................................................................................................................45 (58)

Zachariasz Szczepan Jabłoński, Jasna Góra: Sanktuaria maryjne w polskim modelu duszpasterstwa według kardynała Stefana Wyszyńskiego.............................................59 (114)1. Zarys sytuacji Kościoła2. W zasięgu promieniowania sanktuariów3. Biskupia posługa w sanktuariach4. Prymasowskie odniesienia do sanktuariów – ośrodków pogłębiania maryjności5. Jasna Góra – centrum formowania pobożności maryjnej6. Koronacje Wizerunków Maryjnych7. Dni Maryjne i Kongresy Mariologiczne8. Komisja Maryjna Episkopatu PolskiSzczepan Zachariasz Jabłoński, Jasna Góra: The role of the Marian shrines in the Polish Apostolate envisioned by card. Stefan Wyszyński (transl. Fr. Marian Załęcki ZP)......59 (114)

Bożena Zakrzewska, Częstochowa: Klasztor jasnogórski a politycy i wojskowi II Rzeczypospolitej polskiej w świetle wpisów do Księgi Pamiątkowej.........................115 (140)Uwagi wstępneSanktuarium1. Narodowe zwierciadło2. Jasnogórskie ślubowania3. PielgrzymkiBożena Zakrzewska, Częstochowa: The Shrine of Jasna Góra and the politicians, the military of the II Polish Republic enlisted in the Memorial Books (transl. Fr. Marian Załęcki ZP)......................................................................................................................................115 (140)

Wiktor Z. Łyjak, Warszawa: Adam Orazio Casparini i jego jasnogórskie dzieła........141 (192)

WstępCel pracyKataklizm ognia z 16 lipca 1690 rokuPierwsze organy w odbudowanej świątynia) Prezbiteriumb) Kaplica Matki Bożejc) Pozytyw nabyty w Warszawie dla Kaplicy Matki BożejAdam Orazio CaspariniInsrumenty Caspariniego w odbudowanym gmachu sakralnym1. Organy w Kaplicy Matki Bożeja) Reperacja organów „starych”b) Nowe organy2. Organy wielkieKontrakt na wielkie organy3. Organy w prezbiteriumReperacje i przeróbki organów zbudowanych przez Caspariniego1. Organy wielkie2. Organy w Kaplicy Matki Bożej3. Organy w prezbiteriumZakończenieAneksyWiktor Z. Łyjak, Warszawa: Adamo Orazio Casparini e le sue opere di Jasna Góra (trad. Henryk Ćmiel ZP)........................................................................................................141 (192)

Józef Stanisław Płatek ZP, Jasna Góra: Życie muzyczne na Jasnej Górze w XX wieku......................................................................................................................................193 (324)I. Muzyka XX wieku na Jasnej Górze godna dawnych tradycjiII. Jasnogórscy muzycy XX wiekuLeon BatorEugeniusz BrańkaAleksander DropAlicja Gołaszewskaks. Eugeniusz GruberskiTadeusz Janusz HryniewickiBogumił JanikPrzemysław Jeziorowskio. Wawrzyniec Aleksander KościeleckiKazimierz LisowskiAntoni ŁęgoszAndrzej ŁuciukJuliusz ŁuciukFranciszek MaletzJózef MączkaEdward MąkoszaHenryk MiłekJanusz Muszyńskiks. Henryk Roman NowackiJózef Oberskiks. Lorenzo PerosiJan Piskorski

Feliks RączkowskiJózef SiedlikAlfred StępniewskiAntoni Szuniewiczks. Stanisław TłoczyńskiLudwik WawrzynowiczKarol WopaleńskiIII. Zespoły wokalno-instrumentalne1. Chóry męskie i chłopięco-męskie2. Żeński chór „Kółeczko”3. Jasnogórski chór pontyfikalny (1943-1945)4. Chór i orkiestra kleryków paulińskich na Jasnej Górze (1939-1945)5. Chór mieszany6. Kwartet wokalny7. Młodzieżowy zespół wokalno-instrumentalny – schola liturgiczna8. Kapela Jasnogórska9. Zespół intradzistów10. Jasnogórska orkiestra11. Chór paulinówIV. O niektórych wydarzeniach muzycznych na Jasnej Górze w ostatnim stuleciuV. Instrumentarium w XX wieku1. Organya) Organy firmy Wacława Biernackiego w Kaplicy Cudownego Obrazub) Nowe organy w Kaplicy Matki Bożej firmy Z. Kamińskiegoc) Organy firmy Stefana Truszczyńskiego w bazylice jasnogórskiej- oragny główne – kontuar na chórze głównym- kontuar w prezbiteriumd) Zabytkowe organy „godzinkowe”e) Pozytyw organowy w Kaplicy Naświętszego Serca Jezusaf) Organy elektroniczne2. Troska o dawne instrumenty3. Opieka nad instrumentami orkiestry jasnogórskiej4. Carillon5. RepertuarZakończenieJózef Stanisław Płatek ZP, Jasna Góra: L’ historie de la culture musicale à Jasna Góra au XX siècle (trad. P. Albert K. Oksiędzki ZP).......................................................................193 (324)

Bł. Tomasz z Sabarii Szombathelyi: Zachęty z okazji wizytacji. Z języka węgierskiego tłumaczyły Etelka Kamocka i Małgorzata Stós............................................................325 (421)Część pierwsza1. Uwagi wydawcy2. Mowa pierwsza o zakonnikach3. Mowa druga o zakonnikach4. Adhortacja pierwsza ojców wizytatorów przed wizytacją5. Adhortacja druga ojców wizytatorów przed wizytacją6. Adhortacja trzecia ojców wizytatorów przed wizytacją7. Adhortacja [czwarta] ojców wizytatorów przed wizytacją8. Adhortacja [piąta] ojców wizytatorów przed wizytacją9. Adhortacja [szósta] ojców wizytatorów przed wizytacją

10. Część pierwsza wizytacji: badanie11. Sposoby oskarżania12. Korzyści i owoce płynące z upomnienia13. Adhortacja na początek wizytacji14. Adhortacja o wizytacji15. Adhortacja o upomnieniu16. Adhortacja o upomnieniu17. Adhortacja na zakończenie wizytacji wraz z pożegnaniem i podziękowaniem18. Adhortacja na zakończenie wizytacji19. Adhortacja dotycząca spraw różnych20. Adhortacja przed wyznaniem win21. Adhortacja przed wyznaniem win22. Pożyteczna mowa w dniu przed wizytacją (albo oskarżanie na kapitule)23. Adhortacja o miłości24. Adhortacja o ubóstwie25. Dwanaście stopni pokory26. Adhortacja o pokorze27. Adhortacja o czystości28. Adhortacja o posłuszeństwie29. Adhortacja o milczeniu30. Adhortacja o wytrwałości do końca31. Adhortacja o oszczerstwie32. Adhortacja o zarozumiałości33. Adhortacja o mianie „zakonnik”34. Adhortacja o zakonie i stanie zakonnym35. Adhortacja o regularnej modlitwie36. Adhortacja o komplecie37. Adhortacja o poście38. Adhortacja o uczynkach miłosiernych39. Pierwsza adhortacja wygłoszona przez wizytatorów o wizytacji40. [Druga] adhortacja wygłoszona przez wizytatora przed udzieleniem napomienia[Trzecia] adhortacja wygłoszona przez wizytatorów o wizytacji[Czwarta] adhortacja wizytatorów przed udzieleniem napomieniaAdhortacja wizytatora podczas pożegnania z braćmiCzęść druga1. Krótkie i bardzo pożyteczne zasady dla zakonników2. Ubóstwo3. Czystość4. Posłuszeństwo5. Milczenie6. Niezgoda7. Samotność8. Modlitwa9. Treść Reguły św. Augustyna czyli krótkie jej streszczenie10. Przedmowa do Reguły św. Augustyna biskupa11. Bardzo potrzebne zasady dla przełożonych12. Obowiązki dobrego pasterza czyli dobrego przełożonego w stosunku do siebie i swoich braci (rozdział 4)13. Dwanaście słabości zakonnych (rozdział 5)14. Wzór prawdziwego zakonnika

15. Porządek wizytacji ojców wizytatorów oprócz tego, co mówi rubryka 11 naszych Konstytucji16. Informacje pożyteczne dla ojców wizytatorów17. Nota na bullę papieża Innocentego VIII18. Sposoby spowiedzi i przygotowanie do niej19. Myśl20. Mowa21. Uczynek22. Dziesięć przykazań23. Siedem grzechów głównych24. Uczynki miłosierne względem duszy25. Osiem błogosławieństw26. Siedem darów Ducha Świętego27. Cnoty kardynalne28. Cnoty Boże29. Okoliczności grzechów30. Warunki obciążające grzech31. Cztery rzeczy, o których trzeba zapomnieć32. Przypadki papieskie33. Przypadki biskupie34. Pytania dotyczące ewentualnych uchybień przełożonych, które muszą zadać wizytatorzy35. Podstawowe badania przełożonych i podwładnychSpis treściBł. Tomasz z Sabarii Szombathelyi: Ansprache des Visitators an die Ordensmitglieder. Zusammenfassung (übersetzt von Mirosław Legawiec ZP).........................................325 (421)

Michał Wardzyński, Warszawa: Wystrój prezbiterium bazyliki jasnogórskiej w XVII stuleciu ......................................................................................................................................423 (458)Aneks 1Ankes 2Aneks 3Michał Wardzyński, Warszawa: L’ ornamentazione del presbiterio della basilica di Jasna Góra nel XVII secolo (trad. Di Henryk Ćmiel ZP)......................................................423 (458)

Anna Stanek, Kraków: Prace rzeźbiarskie Wojciecha Rojowskiego dla kościoła Paulinów na Skałce w Krakowie.......................................................................................................459 (486)AneksyAnna Stanek, Kraków: Sculptural works of Wojciech Rojowski for the church of Pauline Monks at Skałka in Cracow…………………………………………………………..459 (486)

Jacek Szpak, Żarki – Leśniów: Dzieje klasztoru i parafii paulinów w Leśniowie – Żarkach. 1706-1864.................................................................................................................... 487 (598)WstępWykaz skrótówRozdział I – Rys historyczny Leśniowa i Żarek do roku 17061. Położenie geograficzne i administracyjno-polityczne Leśniowa i Żareka) Położenie geograficzneb) Przynależność państwowo-administracyjnac) Przynależność do jurysdykcji kościelnej

2. Dziedzice Leśniowa i Żarek oraz ich działalność społeczno-religijna i polityczna do roku 1706a) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Kobyłowie z Żarekb) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Krzelowscy vel Koziegłowscy vel Giebułtowscy herbu Lisc) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Myszkowscy herbu Jastrzębiecd) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Korycińscy herbu Topóre) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Męcińscy herbu Porajf) Genealogia dziedziców Leśniowa i Żarek. Linia żarecka Męcińskich3. Początki parafii w Leśniowie i Żarkach do schyłku XV wieku4. Obszar prepozytury żareckiej w latach 1519-17065. Uposażenie prepozytury w Żarkach6. Działalność prepozytów żareckicha) Proboszczowie leśniowscyb) Proboszczowie i prepozyci żareccyc) Wikariusze i masjonariusze żareccy7. Początki sanktuarium maryjnego w LeśniowieRozdział II – Stan prawny konwentu i parafii1. Stan prawny klasztoru2. Stan prawny parafii3. Spory z dziedzicami ŻarekJacek Szpak, Żarki – Leśniów: The Pauline Monastery and the Parish in Leśniów – Żarki. 1706-1864 (transl. Marian Załęcki, ZP)...................................................................... 487 (598)

RECENZJE – SPRAWOZDANIA

Leander Pietras, ZP Vranov (Słowacja): Paulini ze Słownika Słowackiego Duchowieństwa ..................................................................................................................................... 599 (613)Barilovič LudwikBenkovič (Benkovih) AugustinĆepeléni (Csepelleny) JurajDvorák JúlianĎuriš FortunátĎuriš (Gyuriss) Ignac KajetanFuhrmann MatejJankovič (Jankovich) GerhardKéri (Kéry, Ipoly-Kéri) JanKnieža (Kneža, Knéúa, Knézsa) TiburtiusKolenič (Kollenicz) OndrejKupinč (Kupinich) MatúšMáčaj (Macsay, Maczay, Máčai) AlexanderOros (Orosz) FrantišekPodhoranskỷ EusebiusPrešpugrskỷ JánSečéni (Széchenyi, Szecsényi) PavolSveteny (Szvetenay, Svetenỷ) MikulášVragovič PeterZaic (Zaicz) Ján

Leander Pietras, ZP Vranov (Słowacja): Pauliner im Slowakischen Lexikon ( übersetzt von Mirosław Legawiec ZP) ............................................................................................. 599 (613)Chorągwie weteranów Powstania Wielkopolskiego. Wokół książki Jarosława Łuczaka: Chorągwie weteranów Powstania Wielkopolskiego 1918-1919 w zbiorach Wielkopolskiego Muzeum Wojskowego (Eustachy Rakoczy, ZP)......................................................... 613 (616)

Małgorzata Maciszewska, Warszawa: Sprawozdanie z sesji naukowej „Książe Władysław Opolczyk. W 600-lecie śmierci fundatora klasztoru na Jasnej Górze”....................... 616 (618)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 212003SPIS TREŚCI

Krzysztof Matecki, Warszawa: Postylle Ojca Szymona Mieleckiego na tle kaznodziejstwa polskiego drugiej połowy XVI wieku................................................................................5 (58)Wykaz skrótówI. Życie i twórczość1. Rys biograficzny2. Postilla Catholica pars aestivalisOpis zewnętrznyStruktura nauk3. Postilla Catholica de SanctisOpis zewnętrznyStruktura kazań4. Warsztat pisarski autoraII. Treści dogmatyczne kazań1. Zagadnienia chrystologiczne2. Zagadnienia eklezjologiczne3. Sakramentologia4. Problematyka maryjna5. Obraz świętychIII. Problematyka społeczno-moralna1. Zagadnienia moralności chrześcijańskiej2. Rodzina katolicka3. Obraz heretykaZakończenieKrzysztof Matecki, Warszawa: Homilies of father Simon Mielecki (2ND part of the XVI C.) (transl. Marian Załęcki OSPPE)………………………………….........................………5 (58)

Marek Stepnowski, Elbląg: Odrobiny stołu królewskiego o. Ambrożego Nieszporkowicza (1643-1703). Analiza krytyczna.....................................................................................59 (154)WstępWykaz skrótówI. Autor i jego dzieło1. Rys biograficzny2. Teolog i historyk3. Problematyka ogólna OdrobinII. Stan badań nad obrazem jasnogórskim przed rokiem 16811. Wprowadzenie do problematyki badawczeja) Translacio tabuleb) Historia declaratoriac) Historia Venerandae Imaginisd) Historia pulchrae) Historya o Obrazief) Skarbnica kościołag) Summariusz Historieyh) Diva Claromontana2. Ocena twórczościIII. Dzieje obrazu w interpretacji o. Nieszporkowicza

1. Okres jerozolimski2. Okres konstantynopolski3. Okres ruski4. Okres jasnogórskiIV. Cuda i łaski za przyczyną Matki Bożej Jasnogórskiej1. Relacje od pierwszej połowy XV wieku do roku 1681a) Miracula Claromontana anno 1435 descriptab) Regestrum Confraternitatisc) Historia pulchrad) Historya o Obraziee) Liber Miraculorumf) Skarbnica kościołag) Summariusz Historieyh) Diva Claromontana2. Przekazy o łaskach i cudach w relacji o. NieszporkowiczaV. Przeróbki dzieła o. Nieszporkowicza1. Wydanie z roku 17062. Wydanie z lat 1720, 1733, 1757, 1759ZakończenieAppendixMarek Stepnowski, Elbląg: Fragments from the king’s table by father Ambrose Nieszporkowicz (1643-1703). (A critical analysis) (transl. Marian Załęcki, OSPPE)...59 (154)

Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: Jasnogórski ryngraf jako znak Ojczyzny w ikonografii i poezji polskiej...............................................................................................................155 (174)Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: La médaille votive de Jasna Góra en tant qu’un signe de la patrie dans l’iconographie de la poésie polonaise (trad. Albert K. Oksiędzki, ZP)..155 (174)

**

Zofia Wilk Woś: Władysław z Oporowa (ok. 1395-1453) podkanclerzy królewski biskup włocławski i arcybiskup gnieźnieński..........................................................................177 (449)WstępBibliografiaI. Źródła i wydawnictwa źródłowe1. Źródła rękopiśmienne2. Źródła drukowaneII. LiteraturaWykaz stosowanych skrótówRozdział I – Przodkowie i rodzinaRozdział II – Początki karieryWykształceniePoczątki działalności kościelnej – GnieznoKanonik gnieźnieńskiOficjał i wikariusz generalny gnieźnieńskiInne godności kościelneEpizod uniwersyteckiPoczątki działaności politycznejZ kancelarii łęczyckiej do kancelarii ziemskiejRozdział III – Podkanclerzy królewski

Działalność politycznaPraca w kancelarii królewskiejKariera kościelnaRozdział IV – Biskup włocławskiDziałalność kościelnaDziałalność gospodarczaDziałalność politycznaRozdział V – Arcybiskup gnieźnieńskiDziałalność politycznaDziałalność kościelnaDziałalność gospodarczaOtoczenie – dwór i urząd arcybiskupiDwór arcybiskupiUrząd arcybiskupiCzłonkowie kapituły gnieźnieńskiejZakończenieAneksyZofia Wilk Woś: Władysław of Oporów (about 1395-1453) royal vice-chancellor, bishop of Włocławek and arcybishop of Gniezno (transl. Zbigniew Tyszko).............................177 (449)

Jacek Szpak, Żarki: Dzieje kościoła i parafii w Leśniowie (Część II).........................451 (510)Rozdział III – Struktura organizacyjna i społeczna konwentu1. Struktura organizacyjna konwentu2. Poziom intelektualny paulinów leśniowskicha) wykształcenie zakonnikówb) biblioteka3. Działalność paulinów leśniowskich w zakonie4. Pochodzenie społeczne członków konwentu5. Pochodzenie terytorialne paulinów leśniowskich6. Struktura wiekowa paulinów leśniowskich7. Paulini leśniowscy wobec działalności patriotycznejJacek Szpak, Żarki: The pauline monastery and the parish in Leśniów-Żarki 1706-1864 (Summary part 2) (transl. Marian Załęcki, OSPPE).....................................................451 (510)

Elmar L. Kuhn, Friedrichshafen: Szwabska prowincja Zakonu Paulinów w czasach nowożytnych (z języka niemieckiego tłumaczył Mateusz Wydmański, ZP)...............511 (588)Uwagi wstępne1. Zakon2. Prowincja3. Klasztory3.1. Konwent jako wspólnota duchowa3.2. Konwent jako grupa społeczna3.3. Klasztor jako przedsiębiorstwo gospodarcze3.4. Klasztor i zarządcy ziemscy3.5. Znamiona klasztoru4. Zakonnicy5. Zakończenie6. Od Ebnit 1351 do St. Märgen 1995Elmar L. Kuhn, Friedrichshafen: Die schwäbische Provinz des Paulinerordens in der frühen Neuzeit (Zusammenfassung)........................................................................................511 (588)

Michał Wardzyński, Warszawa: Snycerski wystrój korpusu nawowego i kaplic bazyliki jasnogórskiej w XVII stuleciu......................................................................................589 (618)Uwagi wstępne1. Wystrój ołtarzowy2. Wystrój ołtarzowy kaplicy ŚŚ Aniołów Stróżów przy kościele pielgrzymkowym na Jasnej GórzeAneksMichał Wardzyński, Warszawa: La decorazione lignea delle navate e capelle della basilica di Jasna Góra nel XVII secolo (trad. Ewa Manikowska).................................................589 (618)

Anna Stępnik, Częstochowa: Program ikonograficzny dekoracji malarskich w sali biblioteki klasztoru jasnogórskiego..............................................................................................619 (646)WstępStan badańI. Dzieje biblioteki jasnogórskiej1. Powstanie biblioteki i księgozbioru2. Czas powstania malowideł i problem autorstwa3. Nadzór budowy i wystroju biblioteki przez o. Anastazego KiedrzyńskiegoII. Program ikonograficzny malowideł w bibliotece jasnogórskiej1. Tematyka biblijna zaczerpnięta z Księgi Przysłów2. Plafon środkowy i jego program ikonograficzny3. Plafony boczne z przedstawieniami alegorycznymiIII. Biblioteka jasnogórska na tle innych bibliotek europejskichAnna Stępnik, Częstochowa: An iconographical desing of the paint decorations in the library of Jasna Góra Monastery (transl. Marian Załęcki, OSPPE).........................................619 (646)

Maria Pielech, Warszawa: Uwagi do katalogu tematycznego rękopisów i druków kapeli na Jasnej Górze w opracowaniu Pawła Podejki (sprostowania i uzupełnienia)............... 647 (655)

Kilka uwag o rzekomych rewelacjach krakowskiego historyka, rzekomo Tadeusza Kosa, na temat fundacji klasztoru jasnogórskiego......................................................................656 (672)Nota od Redakcji1. Pokrętna interpretacja źródeł w opisie „Pseudo Kosa”2. À propos sprowadzenia cudownego obrazu Matki Bożej na Jasną Górę (Janusz Zbudniewek)3. O dodatku zatytułowanym: „Zakaz kultu obrazów w Starym Testamencie i w pierwszych wiekach chrześcijaństwa” – krytycznie, ale poważniea) Cel załączonego dodatkub) Podstawowa teza autora i jej uzasadnieniec) Zakończenie

STUDIA CLAROMONTANA TOM 222004SPIS TREŚCI

Tadeusz Dionizy Łukaszuk ZP, Kraków: Wielokształtna obecność Chwalebnego Pana w Kościele (Specjalna obecność Pana – Jego Matki i Świętych – przez ikonę)................... 5 (30)Nowy Testament o obecności Bożej w świecie przez Jezusa ChrystusaWypowiedzi Magisterium o sposobach obecności Chrystusa w KościeleŚwięta Ikona ważnym sposobem obecności PanaA jak jest w Kościele zachodnim?Tadeusz Dionizy Łukaszuk ZP, Kraków: Diversified Presence of the Glorious Lord in the Church (Special presence of the Lord, his Mother and the Saints in Icons) (Resume) (transl. Marian Załęcki, ZP)............................................................................................................5 (30)

Marian Załęcki ZP, Doylestown: Częstochowa Amerykańska wczoraj i dziś.................31 (73)Uwagi wstępnePoczątki Amerykańskiej CzęstochowyPomnik Tysiąclecia Chrztu PolskiRozwój SanktuariumPożegnanie Założyciela Sanktuarium Amerykańskiej CzęstochowyProgram religijno-kulturalny Amerykańskiej CzęstochowyNajważniejsze daty w historii Amerykańskiej CzęstochowyMarian Załęcki ZP, Doylestown: The shrine upon the „beacon hill” in Pennsylvania. Sommary……………………………………………………...…………………………31 (73)

Janusz Zbudniewek, ZP Warszawa: Kontakty Sanktuarium w Doylestown z kardynałem prymasem Stefanem Wyszyńskim..................................................................................75 (138)U genezy nowego dziełaW jedności z programem duszpasterskim prymasa Stefana WyszyńskiegoZacieśnianie więzów współpracyWielka Nowenna NaroduPeregrynacja obrazu Matki Bożej w AmeryceWotum Polonii z okazji tysiąclecia chrześcijaństwa w PolsceStan po euforiiCiemne chmury nad SanktuariumAneksyJanusz Zbudniewek, ZP Warszawa: Cardinal Stefan Wyszyński, Primate of Poland and the Shrine of the American Częstochowa (transl. Marian Załęcki, ZP)…………………..75 (138)

Andrzej K. Olszewski, Irena Grzesiuk-Olszewska, Warszawa: Architektura narodowego Sanktuarium Matki Boskiej Częstochowskiej w Doylestown......................................139 (160)Ogólne założenia koncepcjiDzieje powstania projektuProjekt i pierwszy etap realizacjiDalsze dzieje architektury Sanktuarium i całego założeniaAndrzej K. Olszewski, Irena Grzesiuk-Olszewska, Warszawa: The Architecture of the National Shrine of Our Lady of Częstochowa in Doylestown (transl. Christopher O’Neill)…………………………………………………………………………...…..139 (160)

Eustachy Rakoczy, ZP Jasna Góra: Pieta na barykadach Warszawy……………...…161 (166)

Eustachy Rakoczy, ZP Jasna Góra: La Pieta on the Warsaw barricades (transl. Marian Załęcki, ZP)..................................................................................................................161 (166)

Wacław Chabrowski, Nowy Jork: Scenariusz pisany przez życie. (Fragment wspomnień o ojcu Michale Zembrzuskim).........................................................................................167 (192)Wacław Chabrowski, Nowy Jork: Scenerio written by life the memories abort father Michaele Zembrzuski……...…………………………………………………………167 (192)

Michał Zembrzuski, ZP: Wspomnienia z pobytu na Węgrzech w latach 1934-1947. Z języka węgierskiego tłumaczył i komentarzem zaopatrzył Mieczysław Ostoja-Mitkiewicz..193 (390)Słowo wstępne od tłumaczaWstępPrzygotowania do wyjazduPrzygotowania na WęgrzechSytuacja zakonu w czasie przesiedleniaW kierunku wewnętrznej konsolidacjiWęgierska delegacja w CzęstochowieW drodze na WęgryCienie i blaskiOsiedlenie w PécsŻycie w konwencie w Budzie latem 1934 rokuDom nowicjatu w PécsWielki kryzysNa drodze rozwojuBudowa kościoła w PécsuSpadek Maksa SchmidtaŻycie w klasztorze budapesztańskim w latach 1935-1938Walka o dobra materialneUroczystościZałożenie SzentkútWinnica w SoltvadkertSytuacja zakonu w czasie wybuchu wojnyDziałalność zakonu w latach 1940-41Rewolucja pałacowaNa drodze nowego rozkwituWinnica w SoltvadkertDrukarnia paulinówZa duszę i Węgry19 marca 1944 roku – aneksja NiemiecMichał Zembrzuski, ZP: Recollections of Father Michael M. Zembrzuski during his stay in Hungry 1934-1947 (Resume) (transl. Marian Załęcki, ZP).........................................193 (390)

Henryk Czerwień, Bytom; Magdalena Kapuśniak, Częstochowa: Elementarze szkolne wydawane w jasnogórskiej drukarni............................................................................391 (404)Wykaz elementarzy wydanych przez drukarnię paulinów w CzęstochowieElementarze polsko-niemieckieElementarze polskieHenryk Czerwień, Bytom; Magdalena Kapuśniak, Częstochowa: The school elements published by the printing press of Jasna Góra (transl. Marian Załęcki, OSPPE).........391 (404)

Jacek Szpak, Leśniów-Żarki: Dzieje klasztoru i parafii w Leśniowie (Część III: Parafia i sanktuarium Matki Bożej w Leśniowie, poddani klasztoru i parafii)...........................405 (636)Rozdział IV – Parafia w Żarkach oraz Sanktuarium Matki Bożej w Leśniowie1. Obszar i zaludnienie parafii2. Instytucje społeczne na terenie parafiia) Szkoła parafialnab) Bractwo św. Anny i Bractwo Miłosierdziac) Szpital parafialnyd) Działalność charytatywna3. Działalność duszpasterskaa) Parafia żareckab) Sanktuarium maryjne w LeśniowieRozdział V – Poddani klasztoru i parafii1. Liczebność poddanych2. Sytuacja prawna poddanych3. Obciążenia pańszczyźniane 4. Obciążenia na rzecz państwa5. Gospodarka hodowlana poddanych6. Struktura społeczna i zawodowa poddanychRozdział VI – Gospodarka roślinna w dobrach klasztornych1. Struktura i poziom wysiewów2. Struktura i poziom plonów3. Areał folwarków klasztoru leśniowskiego 1706-1864Rozdział VII – Gospodarka hodowlana i pozarolnicza w dobrach klasztoru leśniowskiego1. Gospodarka hodowlana2. Gospodarka pozarolniczaa) Młynyb) Propinacjac) Gospodarka leśnad) Rzemiosło wiejskiee) Inne dziedziny gospodarkiRozdział VIII – Finanse klasztoru1. Wpływy finansowea) Ofiary wiernychb) Darowiznyc) Pomoc władz prowincjid) Czynsze i sprzedaż pańszczyznye) Gospodarka folwarcznaf) Propinacjag) Zwrot długów i sprzedaż ziemi i przychody niezidentyfikowane2. Wydatki konwentu a) Wydatki na cele budowlane i remontoweb) Podatkic) Wydatki na potrzeby prowincjid) Pensjee) Zakup żywności i napojów, naczyń, parametrów kościelnych oraz książekf) Kontrybucje wojskoweg) Wydatki na gospodarkę folwarczną i na podróżeh) Wydatki różnei) Wydatki niezidentyfikowane

3. Bilans finansowyRozdział IX – Finanse parafii1. Wpływy finansowea) Darowiznyb) Czynszec) Dziesięcinyd) Ofiary iura stolaee) Wydekarff) Przychody różne2. Wydatki parafiia) Wydatki na budowle i remontyb) Podatki oraz pensje i zakup parametrów kościelnych3. Bilans finansowya) Przychodyb) WydatkiRozdział X – Zabudowania konwenckie i parafialne1. Cechy budownictwa paulińskiego2. Zespół budownictwa klasztoru w Leśniowiea) Kościół leśniowski i jego cechy architektoniczneb) Wyposażenie wnętrza kościoła leśniowskiego3. Klasztor i jego architekturaa) Prace budowlane i remontowe w budynku klasztornymb) Wyposażenie wnętrza klasztornegoc) Kaplica p. w. św. Janad) Zabudowania gospodarcze4. Zabudowania parafialne w Żarkacha) Kościół parafialnyb) Prace budowlane i remontowe przy kościele parafialnymc) Wyposażenie wnętrza kościoła parafialnegod) Kościół p. w. św. Barbarye) Kościół p. w. św. Stanisławaf) Plebaniag) Zabudowania gospodarczeZakończenieBibliografia1. Źródła archiwalne2. Źródła drukowane3. Opracowania i literatura pomocniczaJacek Szpak, Leśniów-Żarki: The Pauline Monastery and the Parish in Leśniów-Żarki 1706-1864. Summary (transl. Marian Załęcki, ZP)………………………………………...405 (636)

Dokumenty operacyjne Wehrmachtu dotyczace Częstochowy i okolicy. Część I: 1939, 1944-1945. Tłumaczył i do druku przygotował Jan Bańbor..................................................637 (790)WprowadzenieOpis treści dokumentów Verzeichnis von DokumentenDokumentyOperationspläne der Wehrmacht für Tschenstochau und Umgebung. Teil I: 1939, 1944-1945 Jhr. Zusamenfassung (übersetzt Mirosław Legawiec, ZP)...........................................637 (790)

Ks. Stanisław Nabywaniec; Ks. Sławomir Zych: Dzieje kultu Matki Bożej Łaskawej w Czudcu od XVII w. do 2002 roku................................................................................791 (812)WstępI. Obraz Matki Bożej Łaskawej – Pocieszenia – Różańcowej – Królowej Nieba i Ziemi1. Początki kultu2. Przejawy kultua) Wotab) Korony i berłoc) Sukienkid) Zasłonye) Światłof) Bractwo Różańcoweg) Bractwo św. Annyh) Fundacja i erekcja prepozyturyII. Kryzys kultu Matki Bożej Łaskawej1. Kult Matki Bożej Bolesnej2. Kult Pana Jezusa UkrzyżowanegoIII. Odrodzenie się kultu Matki Bożej ŁaskawejZakończenieKs. Stanisław Nabywaniec; Ks. Sławomir Zych: L’Histoire du culte de Notre-Dame Clémente de Czudec de XVII siècle jusqu’à 2002. Résumé (trad. P. Albert K. Oksiędzki, ZP)................................................................................................................................791 (812)

Jerzy Gołos, Warszawa: Jeszcze raz w sprawie prac A. Caspariniego na Jasnej Górze........................................................................................................................... 813 (816)Jerzy Gołos, Warszawa: One more word in regard to the work of A. Casparini at Jasna Góra. Sommary (transl. Marian Załęcki, ZP)……………………………...………………..813 (816)

J. M.: Sesja naukowa na temat: Przemiany religijno-społeczne w dobie kontrreformacji do połowy XVII wieku z okazji 400-lecia urodzin o. Augustyna Kordeckiego. Jasna Góra, 11 grudnia 2003 r...............................................................................................................817 (822)J. M.: A scientific session, dedicated to „Religious and social changes during the contra-reformation till the first half of the XVII century on the occasion of the 400 th anniversary of the birth of Father Augustine Kordecki”. Jasna Góra, December 11, 2003 (transl. Marian Załęcki, ZP)………………………………………………………………………......817 (822)

Janusz Zbudniewek, ZP: O. Michał Zembrzuski nie żyje............................................822 (831)Janusz Zbudniewek, ZP: Father Michael Zembrzuski’s dream (transl. Marian Załęcki, ZP)................................................................................................................................822 (831)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 232005SPIS TREŚCI

Słowo od redakcji.................................................................................................................5 (8)Schulsswort...........................................................................................................................5 (8)

Materiały z sesji nt. Przemiany religijno-społeczne w dobie kontrreformacji do połowy XVII wieku z okazji 400-lecia urodzin o. Augustyna Kordeckiego (Jasna Góra 13 XII 2003)Materialien von der Konferenz Religiös-soziale Wandel im Zeitalter der Gegenreformation bis zum 17. Jh anlässlich des Jubiläums zum 400-sten Geburstag von P. Augustyn Kordecki (Heilige Berg am 13 XII 2003)

Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: Kult maryjny w polskiej religijności potrydenckiej......................................................................................................................9 (16)Aleksandra Witkowska OSU, Lublin: The devotion to the Blessed Virgin Mary in the Polish religiosity after the Council of Trent (trans. Marian Załęcki, OSPPE)..............................9 (16)

Jan Dzięgielewski, Pułtusk: O ustrojowo-politycznych aspektach orderu Niepokalanego Poczęcia i uznaniu Najświętszej Maryi Panny Królową Korony Polskiej.......................17 (28)Jan Dzięgielewski, Pułtusk: Bemühungen um die Gründung eines Ritterordens der Unbefleckten Empfängnis ULF und deren Folgen (übersetzt von Mirosław Legawiec, ZP)....................................................................................................................................17 (28)

Ryszard Knapiński, Lublin: Potrydencka ikonografia maryjna w sztuce europejskiej i polskiej..............................................................................................................................29 (54)Ryszard Knapiński, Lublin: The Post-Trent Marian Iconography in the Polish and European Art.....................................................................................................................................29 (54)

Ewa Smulikowska, Warszawa: Korony i sukienki obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej jako przejaw kultu Królowej Korony Polskiej.................................................................55 (88)Ewa Smulikowska, Warszawa: Die Kronen und das Gewand der Tschenstochauer Mutter Gottes als Ausdruck der Verehrung als der Königin der Polnischen Krone (übersetzt von Mirosław Legawiec, ZP)..................................................................................................55 (88)

Marceli Kosman, Poznań: Kult maryjny na Litwie i jego implikacje w Koronie (szkic do tematu)............................................................................................................................89 (102)Marceli Kosman, Poznań: The cult to our Lady in Lithuania and it’s implications in the Crown (Summary) (transl. Marian Załęcki, OSPPE).....................................................89 (102)

Janusz Zbudniewek ZP, Warszawa: Paulini XVI i XVII wieku w dziele szerzenia kultu maryjnego.....................................................................................................................103 (132)Uwagi wstępneZamiast apologii – nauka o znaczeniu kultu maryjnegoZmiany wymuszone reformami trydenckimi i rodzimą politykąW ogniu walk o zarząd nad sanktuariumKolejna próba narzucenia konwentowi autonomicznego zarząduOdrodzenie kultu maryjnego w okresie panowania Władysława IVMaryjny charakter nauczania jasnogórskich paulinów w konfrontacji z obcymi poglądamiW blasku szwedzkiego oblężenia

Janusz Zbudniewek ZP, Warszawa: Der Paulinerorden des 16. und 17. Jhs. und sein Beitrag zur Marienverehrung)...................................................................................................103 (132)

Grzegorz Prus ZP, Kraków: Piśmiennictwo o. Andrzeja Gołdonowskiego w dziedzinie propagowania kultu maryjnego....................................................................................133 (142)Krótki rys biograficznyTwórczość naukowa i pisarskaTraktaty maryjneGrzegorz Prus ZP, Kraków: Writing Fr. Andrew’s Gołdonowski in field of propagating the Marian worship.............................................................................................................133 (142)

Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: Przeor Augustyn Kordecki w sztukach plastycznych.................................................................................................................143 (158)Zarys problematykiPostać Przeora w dziełach malarstwa polskiegoPrzeor Kordecki w dziełach rzeźbiarzyPostać o. Kordeckiego w innych dziedzinach sztukiSłowo kończąceAneks nr 1Aneks nr 2Eustachy Rakoczy ZP, Jasna Góra: Künstlerische Darstellungen von Pater Augustyn Kordecki (Zusammenfassung) (übersetzt von Mateusz Wiliński)...............................143 (158)

Warszawa: Rola twierdzy jasnogórskiej u jej genezy i w rzeczywistości połowy XVII wieku (tekst nieautoryzowany)......................................159 (164)

Warszawa: Die Bedeutung der Festung von Jasna Góra in ihren Anfängen und in der Mitte des 17. Jhs (übersetzt von Mirosław Legawiec, ZP).........159 (164)

Marek Tomczyk ZP, Warszawa: Rola Jasnej Góry w pastoralno-psychologicznym doświadczeniu konwersji..............................................................................................165 (182)Uwagi wstępnePastoralny aspekt nawróceniaPsychologiczny aspekt nawróceniaPrzykłady nawróceńNawrócenie św. Pawła z TarsuNawrócenie u św. AugustynaNawrócenie Edyty SteinZakończenieMarek Tomczyk ZP, Warszawa: Role of the shrine of Jasna Góra in the pastoral and psychological experience of conversion (trans. Marian Załęcki, OSPPE)...................165 (182)

Stanisław Tomoń ZP, Częstochowa: Fundacja paulińskiego klasztoru i Kościoła pw śś. Barbary i Andrzeja Ap. w Częstochowie w pierwszej połowie wieku XVII...............183 (272)WstępWykaz najważniejszych skrótów i znakówBibliografia załącznikowaI. Paulini w życiu ziemi częstochowskiej w pierwszej połowie wieku XVII1. Paulińska parafia w Starej Częstochowie2. Promocyjna rola Jasnej Góry

Ryszard Henryk Bochenek

Ryszard Henryk Bochenek

II. Powstanie Fundacji Nowicjackiego Klasztoru i Kościoła pw. śś. Barbary i Andrzeja Ap.1. Geneza powstania fundacji2. Założenie kościoła i klasztoru3. Utworzenie konwentu nowicjackiegoIII. Rozwój fundacji kościoła i klasztoru do roku 16551. Zapisy z zobowiązaniami2. Zapisy bez zobowiązań3. Zapisy kanclerza Jerzego OssolińskiegoIV. Stan ekonomiczno-gospodarczy klasztoru do roku 16551. Uposażenie materialne2. Administracja dóbr i zapisówZakończenieAneksStanisław Tomoń ZP, Częstochowa: Fundation of the Church and Monastery of Saints Barbara and Andrew the Apostole in Częstochowa in the first half of the 17 th

century......................................................................................................................... 183 (272)

Paweł Skalski: Biblioteka Klasztoru Paulinów w Krakowie na Skałce do połowy XIX wieku............................................................................................................................273 (564)WstępWykaz skrótówŹródła i opracowaniaRozdział I – Klasztor na Skałce ośrodkiem naukowym paulinów1. Rys historyczny sanktuarium na Skałce2. Zarys dziejów konwentu paulinów na Skałce3. Studium Generale paulinów polskiej prowincjiRozdział II – Organizacja biblioteki1. Pomieszczenia biblioteczne i ich wyposażenie2. Schemat organizacyjny księgozbioru w opariu o inwentarze i sygnatury3. Bibliotekarze4. Kuratorzy5. Oprawy i superekslibrisy6. Użytkowanie księgozbioruRozdział III – Powstanie zasobu bibliotecznego1. Spuścizny po donatorach klasztoru oraz darya) dary paulinówb) dary dobrodziejów klasztoru2. Zakupy3. Kwestia egzemplarza obowiązkowego4. Przemieszczanie oraz wymiana książek5. StratyRozdział IV – Zawartość treściowa księgozbioru1. Pismo Święte i jego konkordancje (Scriptura Sacra et Concordantiae)2. Komentarze Biblii (Interpretes)3. Teologia moralna (Theologi morales)4. Ascetyka (Ascetae)5. Literatura kaznodziejska (Concionatores)6. Filozofia (Philosophi)7. Medycyna (Medici)8. Matematyka (Mathematici)

9. Dzieła poetyckie, gramatyki, słowniki (Poetae, Gramatici et Vocabularii)10. Retoryka (Oratores)11. Historia (Historici)12. Historia Kościoła (Historici Sacri)13. Varia14. Prawo świeckie (Iuristae)15. Prawo kanoniczne (Canonistae, Sinodales, Pontifici)16. Liturgika17. Teologia kontrowersyjna (Theologi controversistae)18. Teologia dogmatyczna (Theologi speculativi)19. Ojcowie Kościoła (Sancti Patres)ZakończeniePaweł Skalski: Library at the Pauline’s Monastery in Kraków (Skałka) until the first half of the 19th century (trans. Marian Załęcki, OSPPE)........................................................ 273 (564)

Elmar Kuhn, Friedrichshafen: Sekularyzacja prowincji niemiecko-nadreńskiej w latach 1367-1807..............................................................................................................................565 (588)Uwagi wstępne do problematyki klasztorów szwabskich1. Zakon św. Pawła2. Prowincja szwabska3. O upadku klasztorów zakonu4. Wiek XVI – Reformacja5. Okres józefińskich likwidacji klasztorów6. Dekret likwidacyjny7. „My ostatni z naszego zakonu w Niemczech”8. Upadek przeszłości i nowy świtElmar Kuhn, Friedrichshafen: Die Aufhebungen der Paulinerklöster der Deutsch-rheinischen Provinz 1367-1807.......................................................................................................565 (588)

Henryk Czerwień, Bytom: Drukarnia Szyszkowskich w Częstochowie w latach 1827-1847..............................................................................................................................589 (620)WstępI. Drukarnia w Częstochowie w I połowie XIX wieku na tle rozwoju miastaII. Paweł Szyszkowski introligator założyciel drukarni i litografiiBiogramPrace introligatorskieZałożyciel drukarni i litografiiIII. Wyposażenie i pracownicy drukarniIV. Spór Szyszkowskich z drukarnią jasnogórskąPrzedmiot sporuObrona przywilejów drukarni jasnogórskiejV. Wydawnictwa drukarni SzyszkowskichDrukiSzata ilustracyjna wydawnictw SzyszkowskichZakończenieHenryk Czerwień, Bytom: The Printing House if the Family Szyszkowski un the years 1827-1847 (trans. Adam Piecuch, ZP)...................................................................................589 (620)

Michał Wardzyński, Warszawa: Prace architektoniczne i kamieniarskie Błażeja Gocmana na Jasnej Górze w latach 1626-1631.................................................................................621 (640)

Michał Wardzyński, Warszawa: Les traveaux architectonques et les constructions de pierre exécutés par Biaise Gocman dans le monastère à Jasna Góra (1626-1631) (traduction par Dariusz Cichor, ZP)..................................................................................................... 621 (640)

Leander Tadeusz Pietras ZP, Vranov nad Topl’ou Słowacja: Kilka uwag do programu ikonograficznego dekoracji malarskich w sali Biblioteki Klasztoru Jasnogórskiego..............................................................................................................641 (648)1. Wyróżnienie, które się przemieniło w zawisłość2. Wyróżnienie i manipulacjeLeander Tadeusz Pietras ZP, Vranov nad Topl’ou Słowacja: An iconographical program of the ornamental paintings in the library hall of the Jasna Góra Monastery (trans. Marian Załęcki, OSPPE).......................................................................................................... 641 (648)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 242006SPIS TREŚCI

Ryszard Kaczorowski: Spojrzenie na „Solidarność" ostatniego prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej na obczyźnie ……………………………………………………………............5 (16)Ryszard Kaczorowski: Reflections on Solidarity Janusz Zbudniewek, Pauline Fathers in a conversation with Ryszard Kaczorowski, the last President-in-Exile of the Republic of Poland.............................................................................................................................5 (16)

Damien Thiriet: Walka ideologiczna zjednoczonej partii robotniczej z Jasną Górą w czasach apogeum stalinizmu 1950-1956…………........................................................................17 (50)I. Częstochowa: miasto kłopotliwe 1. Co zrobić z Częstochową?2. W centrum Polski katolickiej – Jasna Góra3. Stworzyć nową Częstochowę …a) Zagospodarować podzieloną przestrzeńb) Kościół – ideał integracyjnyc) Wizja PZPR – walka między starym a nowoczesnym…d) Wprowadzić siłą „nową Częstochowę”II. Komuniści przeciw katolikom – uwarunkowania walki1. Komunistyczna maszyna wojennaa) Narzędzia walkib) Władza wobec katolików2. Jasna Góra – katolicki bastiona) Strzeżona przestrzeń b) Pielgrzymka, wyjątkowy czas2. Interakcja w codziennościa) Przesłuchania, ogniwo systemub) Konflikty – reguły, gry i strategiec) Konflikty – różne taktykiIII. Ofensywy i porażki komunistów – 1950-19561. 1950-1956: imadło się zacieśniaa) Ograniczona obecność komunistyczna w bastionie katolicyzmub) Sprawić, by JasnaGóra zamilkłac) Ofensywa na wszystkich frontach2. Luty 1953 – maj 1955 – walka ostateczna?a) Rzucenie Kościoła na kolanab) Kościół ciągle niezależny – listopad 1953 – luty 19553. Maj 1955 – grudzień 1956 – jubileusz Jasnej Góry i przegrana władzy1. Przygotowania2. Od 26 sierpnia do upadku stalinizmu antyreligijnego3. 1950 – 1956 – ewolucja praktyk religijnych w środowisku robotniczymZakończenieDamien Thiriet: Le combat idéologique du Parti Ouvrier Unit avec Jasna Góra dans la période d'apogée du stalinisme 1950 -1956......................................................................17 (50)

Tadeusz Krawczak: Elementy jasnogórskie w radykalnej prasie ludowej na przełomie XIX i XX w............................................................................................................................. 51 (62)

Tadeusz Krawczak: Les éléments relatifs a Jasna Gora dans la presse radicale populaire entre XIX éme et XX éme siécle ..............................................................................................51 (62)

Tadeusz Dionizy Łukaszuk ZP: Jasna Góra w literaturze krytycznej do 1964 r….. .......63 (90)1. Różnorodność postaw wobec Jasnej Góry2. Krytyka w pozycji życzliwościa) Wybuch krytyki z okazji sprawy Damazego Macochab) Głosy krytyki życzliwej w okresie międzywojennymc) Życzliwe głosy krytyki po II wojnie światowej3. Krytyka Jasnej Góry z pozycji nieżyczliwościa) Głosy krytyki nieżyczliwej z okresu przed drugą wojną światowąb) Głosy krytyki nieżyczliwej z okresu po drugiej wojnie światowejTadeusz Dionizy Łukaszuk ZP: Der heillge Berg in der Kritische Literatur bis zu 1964 Jhr ................................................................................................................................... 63 (90)

Bernadeta Miś: Eklezjalny i społeczny wymiar polskich Aktów Zawierzenia Maryi w XX wieku..............................................................................................................................91 (164)Uwagi wstępneRys historyczny aktów oddania Matce BożejWdzięczność Maryi za opiekę w dziejach naroduProśba o pomoc w wierności Jezusowej EwangeliiGotowość współpracy z Maryją Matką i Królową PolakówKościół jako wspólnota ewangelizowana i ewangelizującaZawierzenie Matce Bożej w dziele budowania świata sprawiedliwości i miłości społecznejPodsumowanieBernadeta Miś: La dimensione ecclesiologica e sociale degli atti di affidamento polacchi a Maria nel XX secolo ..................................................................................................91 (164)

Katarzyna Ciemięga: Wielka Nowenna Tysiąclecia w świetle dokumentów Komisji Maryjnej Episkopatu................................................................................................................... 165 (236)WstępBibliografiaA. Źródła archiwalneB. Źródła drukowaneC. OpracowaniaI. Komisja ds. Roku MaryjnegoI. 1. Powołanie KomisjiI. 2. Propozycje wstępne prymasa WyszyńskiegoI. 3. Odnowienie Ślubów KazimierzowskichKomisja Maryjna Episkopatu PolskiII. 1. Powołanie i założenia KomisjiII. 2. Członkowie i organizacja KomisjiIII. Programy roczne KomisjiInformacje wprowadzająceIII. 1. Pierwszy rok Wielkiej Nowenny TysiącleciaIII. 2. Drugi rok Wielkiej NowennyIII. 3. Trzeci rok Wielkiej NowennyIII. 4. Czwarty rok duszpasterstwa Wielkiej NowennyIII. 5. Piąty rok Wielkiej NowennyIII. 6. Szósty rok Wielkiej Nowenny

III. 7. Siódmy rok duszpasterstwa Wielkiej NowennyIII. 8. Ósmy rok Wielkiej NowennyIII. 9. Dziewiąty rok Wielkiej NowennyIV. Działalność Komisji w okresie Soboru Watykańskiego IIIV. 1. Czuwania soboroweIV. 2. Inna działalnośćZakończenieKatarzyna Ciemięga: La Grande Novena del Millennio nella luce dei documenti della Commissione Mariana dell' Episcopato Polacco..........................................................165 (236)

Jozafat Mozga: Jasna Góra w schyłkowym okresie totalitaryzmu komunistycznego i odmienionej rzeczywistości politycznej ....................................................................237 (298)Zanim nadszedł kres totalitarnego bezprawiaPozory normalizacji czy gra dyplomatyczna?Nowa ekipa władzy i nadciągające lata burzliwych przemianJasnogórski Jubileusz Cudownego ObrazuNowy kierunek postępowania władz i postkomunistycznej ideologiiW kierunku liberalnych przemian, które trwająWyznania rzucane Jasnej Górze, które trwają...Jozafat Mozga: Jasna Góra in the decadent period of communist totalitarianism and the changing modern times ................................................................................................237 (298)

Zachariasz S. Jabłoński ZP: Miejsce Jasnej Góry w zmieniającej się sytuacji społeczno-politycznej (1978 - 1995).............................................................................................299 (346)1. Solidarność z narodem2. W zmieniającej się sytuacji społeczno – politycznej3. W przestrzeni Kościoła powszechnego i Kościoła w Polsce4. Jan Paweł II na Jasnej GórzeZachariasz S. Jabłoński ZP: Il posto del Santuario di Jasna Góra nella situazione dei cambiamenti socio - politici negli anni 1989 - 1995....................................................299 (346)

Eustachy Rakoczy ZP: I Kongres związku solidarności polskich kombatantów w 1981 roku.............................................................................................................................. 347 (354)I Zjazd KombatantówPod opiekę Jasnogórskiej KrólowejSztandar Kambatantów SolidarnościJubileusz 20-lecia ZSPKKapelańska posługaEustachy Rakoczy ZP: I. Kongress des bundes der polnischen kriegsteilnehmer 1981, eine erinnerung nach 25 Jahren. ..........................................................................................347 (354)

Sabina Bober: Peregrynacja Obrazu Jasnogórskiego w diecezji przemyskiej w kontekście relacji państwo – Kościół………………………………….........................................355 (368)

Sabina Bober: Peregrination des Gnadenbildes von Jasna Góra in der Diözese Przemyśl auf dem Hintergrund der Beziehungen zwischen Kirche und Staat...................................355 (368)

Marek Tomczyk ZP: Pastoralno-psychologiczny wymiar poradni życia rodzinnego na Jasnej Górze ...........................................................................................................................369 (378)Aspekt historyczny

Aspekt pastoralnyAspekt psychologicznyFormy pracy w poradniZakończenieMarek Tomczyk ZP: The Pastoral and Psychological Impact of the Family Counselling Center at Jasna Góra.....................................................................................................369 (378)

Barbara Furs: Park klasztorny Paulinów na Jasnej Górze ...........................................379 (404)1. Otoczenie klasztoru w okresie poprzedzającym powstanie parku2. Dzieje parku3. Plan oraz charakterystyka kształtu przestrzennego i zieleni parku4. Uwagi na temat treści ideowych i symboliki parkuAneksBarbara Furs: The monastic park of Pauline monks at Jasna Góra............................. 379 (404)

Referaty z sesji naukowej z okazji 600-lecia fundacji Paulinów w Wieruszowie (26-27 X 2001)

Marceli Antoniewicz: Ród Wieruszów w kontekście fundacji klasztoru paulińskiego w Wieruszowie ............................................................................................................407 (430)Marceli Antoniewicz: The Wierusz family in the context of the foundation of Pauline Order in Wieruszów ...............................................................................................................407 (430)

Leszek Wojciechowski: Fundacja klasztoru paulinów w Wieruszowie.......................431 (448)Część ILeszek Wojciechowski: La fondation du monastére des Paulins à Wieruszów ..........431 (448)

Ks. Jacek Paczkowski: Dzieje kościelne Wieruszowa…….................................……449 (460)Pierwsze kościołyKościoły Starego WieruszowaKościoły Nowego WieruszowaPrzynależność kościelna Starego i Nowego WieruszowaDzieje współczesneKs. Jacek Paczkowski: The history of the churches in Wieruszów. ............................449 (460)

Małgorzata Maciszewska: Ideał paulina w świetle księgi ustaw organizacyjnych klasztoru wieruszowskiego z 1736 r………………………………............................................461 (466)Małgorzata Maciszewska:An ideal of the Pauline Monks in the light of the „Book" was established by the Monastery of Wieruszów................................................................461 (466)

Janusz Zbudniewek ZP: Życie codzienne konwentu wieruszowskiego w świetle księgi wydatków z lat 1754-1771...........................................................................................467 (494)Uwagi wstępne1. Organizacja domu2. Codzienność członków konwentu3. Troska o zdrowie4. Administracja dobrami ziemskimi5. Życie intelektualne i kulturalne6. Stosunki sąsiedzkie7. Posługi religijne ojców konwentu

8. Prace budowlane przy kościele i klasztorzea) Kościółb) Klasztor9. Ojcowie i braciaPodsumowanieJanusz Zbudniewek ZP: The daily life in the monastery of Wieruszow as seen in the light of the books of expense (1754-1771)............................................................................... 467 (494)

Jerzy Maciejewski: Dzieje bractwa Różańcowego przy kościele Ducha Świętego w Wieruszowie.............................................................................................................495 (506)1. Wprowadzenie2. Promotorzy, protektorowie i protektorki3. Organizacja bractwa4. Zewnętrzne przejawy działalności wspólnoty5. Członkowie bractwa i ich społeczne pochodzenie6. ZakończenieApendyksJerzy Maciejewski: The history of the Rosary Confraternity in the Church oft the Spirit in Wieruszów .................................................................................................................. 495 (506)

Alicja Szymczakowa: Inskrypcje w kościele i klasztorze paulinów w Wieruszowie.............................................................................................................507 (514)Alicja Szymczakowa: Inskriptionen in der Kirche und im Paulinerkloster in Wieruszów............................................................................................................... 507 (514)

Michał Wardzyński: Barokowy wystrój Kościoła Paulinów w Wieruszowie i jego miejsce w rozwoju snycerstwa Częstochowskiego w XVII wieku ..........................................515 (547)AneksMichał Wardzyński: Die barocke Gestaltung der Paulinerkirche in Wieruszów und ihre Bedeutung fűr die Tschenstochauer Schnitzkunst des 17. Jhs.....................................515 (547)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 252007SPIS TREŚCI

Janusz Zbudniewek ZP: Paulini wczoraj i dziś……………………............................ 5 (282)Zamiast wstępu1. Geneza i rozwój zakonuCześć II. Pierwsze fundacje w Polsce1. Fundacja klasztoru jasnogórskiego2. Sprawa jasnogórskiego obrazu3. Poza częstochowskie fundacje OpolczykaII. Fundacje paulinów w XV wieku1. Sława Obrazu Jasnogórskiego i jej następstwa w rozwoju polskiej prowincji2. W szczycie rozkwitu i popularności paulinów w PolsceIII. Na tropach życia duchowego i kulturalnego1. Prośba odtworzenia pierwotnej duchowości zakonu2. Próbna ocena życia kulturalnego paulinów polskich do końca średniowiecza3. Na tropach odtworzenia architektury zakonu i warunków mieszkaniowych4. Wyposażenie klasztorów paulińskichIV. Kult maryjny w duszpasterstwie paulinów XVI i XVII stulecia1. Pierwsze ataki wobec kultu maryjnego w Polsce2. W duchu apologii – nauka o znaczeniu kultu maryjnego 3. Zmiany wymuszone reformami trydenckimi i rodzimą polityką4. W ogniu walk o zarząd nad sanktuarium5. Kolejna próba narzucenia konwentowi jasnogórskiemu separatystycznego zarządzania6. Odrodzenie kultu maryjnego w okresie panowania Władysława IV7. Mariologia jasnogórskich paulinów w I połowie XVII wieku8. W blasku szwedzkiego oblężeniaV. Fundacje nowych konwentów w XVII i XVII wieku1. Apogeum rozwoju i jego dekadencja2. Nowe formy tworzenia fundacji3. Fundacje drobnoszlacheckie4. Rozkwit prowincji w pierwszej połowie XVIII stulecia5. Bolesne konsekwencjeVI. Paulini w okresie niewoli narodowej1. Jasna Góra w okresie poprzedzającym katastrofę państwa2. Fortalitium Marianum powodem niechęci ludzi Oświecenia3. Pod opieką biskupów kujawsko-kaliskich4. Nadzieje Listopadowej Insurekcji5. Czas przygnębienia i leczenia ran6. Nieubłagany epilogVII. Razem z uciemiężonym narodem do odrodzenia zakonu1. Ostatnie doświadczenia na przełomie XIX i XX w.2. Drugie narodziny z pozornej beznadziejnościZakończenieCzęść IIKatalog domów zakonu paulinówI. Zakon paulinów na wielu kontynentach świataAfryka

Ameryka południowaAmeryka północnaAustraliaEuropaII. Konwenty i rezydencje paulinów w PolsceJanusz Zbudniewek ZP: Paulines - yesterday and today..................................................5 (282)Janusz Zbudniewek ZP: Pauliner gestern und heute........................................................5 (282)

Tamás Guzik, Rudolf Áry Fehérváry: Powstanie i pierwszy okres architektury paulinów na Węgrzech. …………………………………………………………......................289 (328)1. Rekonstrukcja założeń klasztoru w Badacsony2. Bakonyszentjakab, rekonstrukcja planów klasztoruZbiór danychTamás Guzik, Rudolf Áry Fehérváry: Entstehung und Anfänge der Paulinerarchitektur in Ungarn......................................................................................................................289 (328)

Johann Georg Książę Saski: Podróż do klasztorów św. Antoniego i Pawła w Tebach na tle kultury mnichów koptyjskich w Egipcie. ....................................................................328 (252)1. Podróż do klasztoru św. Antoniego2. Podróż do klasztoru św. Pawła3. Życie w klasztorach koptyjskich w Egipcie Johann Georg, Książę Saski: Reisen zu den Klöstern des hl. Antonius und des hl. Paulus von Theben vor dem Hintergrund der koptischen Mönchstradition in Ägypten ...................................................................................................................328 (252)

Remigiusz Zmuda ZP: Kasata klasztorów paulińskich na terenie Królestwa Polskiego w 1819 roku................................................................................................................. 353 (428)WstępBibliografiaI. ŹródłaA. Źródła rękopiśmienneB Źródła drukowaneII. OpracowaniaI. Kościół w Królestwie Kongresowym1. Sytuacja polityczna w Królestwie Kongresowym2. Antyzakonne nastroje władz Królestwa3. Stan zakonów na terenie Królestwa Polskiego po roku 1815II. Podstawy prawne kasaty1. Bulla Piusa VII “EX imposita Nobis”a. Dekret kasacyjny z 17 kwietnia 1819b. Nadużycia prawne dekretuIII. Paulini w początkowych latach istnienia Królestwa Polskiego1. Stan personalny paulinów i ich konwentów przed kasatą 1819 rokuA. Przebieg kasaty konwentów w 1819 rokua. Beszowab. Brdówc. Łęczeszyced. Oporów k. Kutnae. Pińczówf. Warszawa

g. Wielgomłymyh. Sprawa WieluniaZakończenieBilans strat zakonuRemigiusz Zmuda ZP: Closure of the Pauline Monasteries in the Polish Kingdom in 1819. ........................................................................................................................353 (428)

Bruno Kubica ZP: Pierwsza koronacja Cudownego Obrazu Matki Bożej Częstochowskiej w 1717 r....................................................................................................................... 429 (458)I. Stan polityczny Polski od koronacji Augusta II do sejmu niemego w 1717 r.II. Jasna Góra i jej stróże od wybuchu wojny północnej do roku 1717III. Starania o koronację i przygotowania do niejIV. Przebieg uroczystej koronacjiV. Rocznice minionych wielkich dniZakończenie Bruno Kubica ZP: Erste Krönung des Gnadenbildes der Mutter Gottes von Tschenstochau im Jahre 1717 ... ...........................................................................................................429 (458)

Bożena Zakrzewska: Zagadnienia religijno-patriotyczne w literaturze jasnogórskiej do końca XVII wieku. (Cz. I)...................................................................................................... 459 (624)WstępI. Formowanie nurtów patriotycznych na przełomie wieków średnich i czasów nowożytnych1. Zagadnienia patriotyczne w literaturze świeckiej2. Zagadnienia patriotyczne w literaturze religijnej3. Problematyka kultu maryjnego w literaturze dysydenckiejII. Literatura jasnogórska do końca XVII w.1. Autorzy i ich dzieła2. Bogurodzica starożytnego i średniowiecznego Kościoła w interpretacji autorów jasnogórskich3. Tytuły Matki Bożej Jasnogórskiej4. Problematyka kultu obrazu Matki BożejA. Walki obrazoburczeB. Kwestia husyckaBożena Zakrzewska: Patriotische Fragen in der Literatur des Klosters Jasna Góra bis Ende des 17. Jahrhunderts……………...…………………………………………………. 459 (624)

J. Z. ZP.: W sprawie podstępnego uwolnienia Obrazu Nawiedzenia Matki Bożej Częstochowskiej w dniu 13 czerwca 1972 roku w świetle akt służby bezpieczeństwa ............................................................................................................625 (646)1. Nienawiść władz komunistycznych z powodu sukcesów Kościoła2. Co się stało 13 czerwca 1972 roku?3. Usłużni konfidenci donoszą4. Świadkowie5. I wrócił na szlak nawiedzeniaJ. Z. ZP.: Die Befreiung des Gnadenbildes der Mutter Gottes von Tschenstochau am 13. Juni 1972 aus der Sicht der Sicherheitsorgane ....................................................................625 (646)

Tadeusz Dionizy Łukaszuk ZP.: Teologia uprawiana przeze mnie. Metodologiczna i merytoryczna jej specyfika.........................................................................................647 (666)1. Słowo wprowadzenia

2. Naczelna norma mojej teologii3. Zasady hermeneutyczne obowiązujące w pracy teologicznej4. Prawdy wiary szczególnie mi bliskie i szerzej przeze mnie opracowywane5. Słowo zamykająceTadeusz Dionizy Łukaszuk ZP.: Theologus paulinus recensionem propriae suae theologiae sub aspectu eius peculiaritatis refert........................................................ ................... 647 (666)

Mariusz Karpowicz: Nowe spojrzenie na fresk Biblioteki Jasnogórskiej i jego autor Giuseppe Viscontiego……...…………………………………………......................................667 (682)Mariusz Karpowicz: Nuovo sguardo all'fresco della biblioteca Claromontana e il suo autore Giuseppe Viscontiego...................................................................................................667 (682)

Michał Wardzyński: Działalność rzeźbiarska Jana Solskiego z Bytomia na służbie polskiej prowincji paulinów w pierwszej tercji XVIII w. Leśniów - Żarki - Jasna Góra - Częstochowa - Wielgomłyny..............................................................................................................683 (720)Uwagi wstępneJasna Góra – CzęstochowaWielgomłynyJasna GóraLeśniów i ŻarkiPodsumowanieMichał Wardzyński: Arbeiten des Bildschnitzers Jan Solski aus Bytom (Beuthen) im Dienste der Polnischen Paulinerprovinz Anfang des 18. Jhs. Leśniów - Żarki - Jasna Góra –Tschenstochau - Wielgomlyny....................................................................................683 (720)

Leon Chałupka ZP, Zbigniew J. Białkiewicz: Nieznany plan Wieczernika - Spowiednicy na Jasnej Górze (1911 rok) architekta Stefana Szyllera…..........................................721 (728)Leon Chałupka ZP, Zbigniew J. Białkiewicz: Unknown project of the Cenacle - Confessional on Jasna Góra (1911) by architect Stefan Szyller ........................................................721 (728)

Barbara Furs: Rodzina Grottów w służbie Jasnej Góry na przełomie XIX i XX wieku…………………………………………………………………………………729 (738)Barbara Furs: Familie Grott im dienste von Jasna Góra in Częstochowa um die Jahrhunertwende vom XIX zum XX Jahrhunderts.......................................................729 (738)

STUDIA CLAROMONTANA TOM 262008SPIS TREŚCI

Stanisław Ferdynand Pasternak ZP: Najstarsze Węgierskie Reguły Zakonu Paulinów na tle kościelnego prawa kanonicznego……………………………………………………………….5Le piú antiche regole ungheresi dell’ Ordine dei Monaci di San Paolo Primo Eremita alla luce del diritto della Chiesa universale……………………………………...………………..…………..165

Bożena Zakrzewska: Zagadnienia religijno-patriotyczne w literaturze jasnogórskiej do końca XVII wieku. (Cz. 2)………………………………………………………………….. ……..171Patriotische Fragen in der Literatur des Klosters Jasna Góra bis Ende des 17. Jahrhunderts Teil II…………………………………………………...………………………...………………………348

Janusz Zbudniewek ZP: Generał paulinów o. Alojzy Wrzalik – w służbie Kościoła i Narodu…………………………………………………………...…….……………..……..351Il Generale dei Monaci di San Paolo Primo Eremita, padre Alojzy (Luigi) Wrzalik al servizio della Chiesa e della Nazione..................................................................................................402

Mariusz Karpowicz: Tomasz Poncino na Jasnej Górze………………………………...……403ArchitettoTommaso Poncino a Jasna Góra............................................................................413

Michał Wardzyński: Barokowa odbudowa kościoła paulinów na Jasnej Górze (1690-1696) na tle działalności północno-lombardzkich warsztatów budowlano-stiukatorskich w Europie Środkowej……………………………………………………………………………………..415Il rifacimento barocco della chiesa e del convento dei Monaci Paolini di Jasna Góra (1690-1696) sullo sfondo dell' attivitá nell' Europa Centrale delle botteghe di costruzione e di stuccodella Lombardia settentrionale……………………………………….….…………………………455

Paweł Migasiewicz: Twórczość rzeźbiarska Stanisława Wolnowicza dla polskiej prowincji paulinów……………………………………………………………………………………...457La production statuaire de Stanisław Wolnowicz pour la province de Pologne de 1'ordre des Paulins……………………………………………………………………...………………………….469

Ks. Franciszek Januchowski: Jasna Góra w przeżyciach okupacyjnych………………...…..471Jasna Góra in den Erlebnissen ans der Kriegszeit…………………………...…………………..490

Rastislav Ivanecký ZP: Twórczość Karola Knausa na Skałce...................................................491Creative work of architecture of Karol Knaus on Skałka…………………………………..…...590

Jerzy Sperka: Otoczenie Władysława Opolczyka w latach 1370-1401. (Edgar Sukiennik)..............................................................................................................................591

Henryk Czerwień: Druki Jasnogórskiej Oficyny w latach 1693-1863, [w]: Archivum Ordinis Sancti Pauli Primi Eremitae. Herausgegeben von Stanisław Świdziński, Coesfeld 2006. (Anna Kamler)........................................................................................................................598

Słów kilka na marginesie szóstego tomu „Archivum Ordinis S. Pauli Primi Eremitae” wydanego przez ks. Stanisława Świdzińskiego, Coesfeld 2006. (Janusz Zbudniewek)...........................................................................................................................602

STUDIA CLAROMONTANA TOM 272009SPIS TREŚCI

Ks. Jarosław Koral, Jerzy Wojtczak Szyszkowski: Dedykacja.............................................. s.7

Redaktorzy: Veritati serviens (służąc prawdzie) czyli curriculum vitae o. prof. Janusza Zbudniewka ............................................................................................................................ s.9

Wykaz skrótów .................................................................................................................... s.27

Grzegorz Prus OSPEE: Wykaz dorobku naukowego i dydaktycznego o. prof. Janusza Zbudniewka ......................................................................................................................... s.29

Ecclesia

Barbara Bieńkowska: Zbiory kościelne w panoramie współczesnych bibliotek polonijnych .............................................................................................................................................. s.67

Ks. Paweł Dudziński: Krzyż maryjny, dzieje godła herbowego Jana Pawła II .................. s.79

Ks. Waldemar Graczyk: Działalność dobroczynna arcybiskupa Antoniego Juliana Nowowiejskiego i biskupa Leona Wetmańskiego na terenie diecezji płockiej w czasie ich pasterskiej posługi ............................................................................................................... s.93

Henryka Ilgiewicz: Udział duchowieństwa w działalności Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Wilnie.................................................................................................................................. s.103

Wojciech Kęder: Rola nuncjatury wiedeńskiej w kształtowaniu polityki Stolicy Apostolskiej wobec Rzeczypospolitej w okresie pierwszego rozbioru ................................................... s.119

Dorota Kielak: O retoryce zaprzeczenia w młodopolskiej recepcji idei franciszkańskich ............................................................................................................................................ s.131

Ks. Bernard Kołodziej TCh: Duszpasterstwo Chrystusowców na Wschodzie .................. s.153

Kazimierz Kozłowski: Rola Kościoła Katolickiego w przemianach społecznych na Pomorzu Zachodnim w latach 1945-1966 (do obchodów milenijnych) ............................................ s.167

Ks. Witold Kujawski: Biskup kujawsko-kaliski Aleksander Kazimierz Bereśniewicz (1883-

1902. Zarys biografii ......................................................................................................... s.179

Jolanta M. Marszalska: Fundacje i życie religijne książąt Lubartowiczów-Sanguszków linii koszyrskiej i kowelskiej na przełomie XVII i XVIII stulecia .............................................. s.203

Krystyna Moisan-Jabłońska: Symbolika obrazu Matki Bożej Karmelitańskiej Bruna z miejscowości Pruśce oraz feretronu z Trutowa, naśladujących nieznany pierwowzór graficzny ............................................................................................................................ s.225

Przemysław Nowogórski: Betsaida - problem historyczny z teologicznymi odniesieniami ............................................................................................................................................ s.243

Ks. Jan Pietrzykowski SDB: Konferencje Episkopatu Polski w okresie międzywojennym ............................................................................................................................................ s.251

Ks. Kazimierz Rulka: Z przeszłości Muzeum Diecezjalnego we Włocławku .................... s.265

Ks. Henryk Skorowski SDB: Naród i Państwo w nauczaniu społecznym kard. Augusta Hlonda Prymasa Polski ..................................................................................................... s.279

Janusz Tomala: Datowanie murowanych gotyckich kościołów w Wielkopolsce - proste, łatwe i przyjemne ......................................................................................................................... s.289

Zofia Wilk-Woś: Pasterz i jego pastuszkowie, czyli rzecz o arcybiskupie Zbigniewie Oleśnickim i plebanach jego diecezji ................................................................................ s.295

Leszek Wojciechowski: Pszczoły i zakonnicy Tomasza z Cantimpre: „Bonum universale de apibus” (XIII w.) ................................................................................................................ s.311

Wiesław Wysocki: Społeczne echa kultu św. Wiktorii ...................................................... s.327

Dominik Zamiatała CFM: Władze komunistyczne wobec prób zakładania nowych wspólnot zakonów męskich w PRL .................................................................................................... s.339

Ks. Piotr Zwoliński: Sodalicje Mariańskie w łódzkich szkołach w okresie międzywojennym ............................................................................................................................................ s.351

Ordo S. Pauli Primi Eremitae

Bożena Czwojdrak: Paulini w Dankowie - nieudana fundacja Jana Hinczy z Rogowa ... s.365

Mariusz Karpowicz: Francesco Maino - stiukator warszawskich paulinów ..................... s.369

Ks. bp Jan Kopiec: Powrót paulinów do Mochowa w diecezji opolskiej. Kartka z najnowszych dziejów zakonu na Śląsku .................................................................................................. s.375

Marceli Kosman: Sienkiewiczowska wizja Jasnej Góry .................................................... s.385

Ks. Kazimierz Łatak CRL: Zakon paulinów w kronice ks. Stefana Ranatowicza CRL .... s.401

Tadeusz Łukaszuk ZP: Zakon paulinów cały w służbie życiu religijnemu ludu bożego ............................................................................................................................................ s.421

Mieczysław Ostoja Mitkiewicz: Rekonstrukcja Kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej, w Kościele Skalnym Paulinów na Górze Św. Gellérta w Budapeszcie ................................. s.433

Jerzy Sperka: Jeszcze raz o napadzie na częstochowski klasztor Paulinów w 1430 roku ............................................................................................................................................ s.439

Jacek Szpak: Finanse polskiej prowincji paulinów w latach 1733-1795 .......................... s.459

Anzelm Szteinke OFM: O. Manswet Henryk Aulich (1793-1861) OFM propagator kultu Matki Bożej Częstochowskiej na Bliskim Wschodzie ......................................................... s.477

Michał Wardzyński: Prace rzeźbiarsko-kamieniarskie Wacława Beranka dla konwentu Paulinów prowincji polskiej. Jasna Góra-Pińczów-Beszowa-Skałka ............................... s.493

Publica

Jan Bańbor, Leszek Bąk: Krwawy poniedziałek w Częstochowie - 4 września 1939 w świetle najnowszych ustaleń historiografii niemieckiej ................................................................. s.531

Ryszard Bender: Związki ruchu narodowego z duchowieństwem i nurtem chrześcijańsko-społecznym w Polsce - przełom XIX i XX stulecia ............................................................. s.551

Jan Dzięgielewski: Być obywatelem w Pierwszej Rzeczypospolitej .................................. s.563

Janusz Ekes: Aleksander Skrzyński. (Przyczynek do szkicu sylwety męża stanu) .............. s.575

Aleksander Jaśkiewicz: O niektórych motywach rodzajowo-ludowych w twórczości Adriana M. Głębockiego .................................................................................................................. s.611

Andrzej W. Kaczorowski: Komu służył PAX? .................................................................. s.621

Tadeusz Krawczak: Jak powracała Polska ....................................................................... s.631

Ks. Józef Mandziuk: Polacy w Bośni i Hercegowinie w latach 1878-1914 ...................... s.667

Maria Miśkiewicz: Okolice Częstochowy - rys archeologiczny ........................................ s.683

Janusz Odziemkowski: Wokół polskiej racji stanu w II wojnie światowej ....................... s.691

Eustachy Rakoczy zp: Gen. Franciszek Kamiński - Komendant Chłopskich Sił Zbrojnych ............................................................................................................................................ s.707

Alicja Szymczakowa: Skandal w rodzinie Orchowskich, czyli mezalians po polsku ........ s.715

Jan Szymczak: Szesnastowieczny nagrobek Jana z Woźnik w Orłowie ............................ s.729

Ilustracje s.737

STUDIA CLAROMONTANA TOM 282010SPIS TREŚCI

Z dziejów kościoła i konwentu Ducha Świętego w Warszawie

*

Słowo wstępne do czytelnika tomu 28 „Studia Claromontana"............................................. s.5 Foreword to the reader of „Studia Claromontana" volume 28 .............................................s.19

*

Sebastian Stawicki: Łódka Kościoła Chrystusowego po burzliwych świata pływająca morzu... Kazanie z okazji fundacji konwentu paulinów wygłoszone dniu 29 stycznia 1662 roku. Transkrypcja i komentarz kazania sporządziła Karolina Podleśna, teksty łacińskie tłumaczył Jerzy Szyszkowski-Wojtczak ...............................................................................................s.21

Karolina Podleśna: Założenia ideowe w Łódce Kościoła... o. Sebastiana Stawickiego ......s.64 A boat of the Church of Christ flowing through the stormy seas of the world ....................s.83 Das auf dem stürmischen Meer der Welt fließiende Boot der christlichen Kirche ..............s.84

Grzegorz Demczyszak: Kościół Ducha Świętego w Warszawie w świetle jego inwentarzy z lat 1676-1819 ........................................................................................................................s.85 Die Heilig-Geist-Kirche von Warschau in den Inventar-verzeichnissen von 1676-1819 . .s.151

Janusz Zbudniewek zp: Srebrne Wotum pielgrzymów warszawskich z 1711 roku na Jasnej Górze ..................................................................................................................................s.153 The year 1711 votive plaque of the pilgrims from Warsaw to Jasna Góra ........................s.171 Die Votivtafel der Warschauer Pilger nach Jasna Góra von 1711 .....................................s.173

Anna Kwiatkowska: Kancjonał o. Innocentego Pokorskiego z kościoła Ducha Świętego w Warszawie z początku XVIII w. ........................................................................................s. 175 Kanzional von P. Innozenz Pokorski ans den Anfängen des 18. Jhs. in der Heilig-Geist-Kirche in Warschau ............................................................................................................s.207

Innocenty Pokorski: Regestr dochodów i wydatków z okazji budowy kościoła Ducha Świętego w Warszawie. Oprac. Janusz Zbudniewek zp ....................................................s.209 Einnahmen - und Ausgahen - Register zum Ban der Heiliggeist - Kirche in Warschau ....s.291

Remigiusz Zmuda zp: Kasata konwentu Paulinów w Warszawie w 1819 roku ................s.293 Auflösung des Paulinerklosters in Warschau 1819 ............................................................s.317

Ks. Waldemar Gliński: Gmach konwentu Paulinów siedzibą Seminarium Głównego w Warszawie w latach 1823-1836 …………………………………………………………. s.319

The Pauline Fathers monastery as a seat of the Main Seminary in Warsaw 1823-1836 ....s.334

Janusz Zbudniewek zp: Powtórne objęcie ruin kościoła i klasztoru Ducha Świętego w Warszawie w 1948 roku ………………………………………………………………… s.335

Wiederaufbau des Heilig-Geist-Klosters in Warschau nach der Zerstörung im Zweiten Weltkrieg ............................................................................................................................s.364

Wspomnienia pielgrzymów z Warszawy na Jasną Górę, oprac. o. Melchior Królik zp ....s.365 Die Warschauer Fuswallfahrt in den Berichten der Pilger. Eine Zusammenfassung von P. Melchior Królik ..................................................................................................................s.539

**

Varia

Wojciech Kurpik: Matka Boża Okulicka i miedzioryt Jacopo Lauro w relacjach do jasnogórskiego pierwowzoru ..............................................................................................s.543 La Madonna "Okulicka" e l'incisione di rame di Jacopo Lauro, ........................................s.551

Wojciech Kęder: Losy Jasnej Góry w okresie konfederacji barskiej w świetle korespondencji dyplomatycznej papieskiego sekretariatu stanu .................................................................s.553 Le vicende di Jasna Góra nel periodo delia confederazione di Bar alla luce della corrispondenza diplomatica della Segreteria di Siato .........................................................s.567

Beata Czajkowska: Biżuteria patriotyczno-religijna lat 80-tych XX w. z warszawskich wybranych pracowni grawerskich ......................................................................................s.569 The 80s ofthe twentieth century patriotic-religious jewelry from the Warsaw engraving workshops ...........................................................................................................................s.622 Religioser Schmuck der 80er Jahre des 20.Jhs. mit nationalen Motiven der Warschauer Kunstwerkstätten ................................................................................................................s.623

Rozynkowski Waldemar: Kult Najświętszej Maryi Panny w kaplicach krzyżackich domów zakonnych w Prusach .........................................................................................................s.625 Der Marienkult in den Hauskapellen des Deutschen Ordens in Preußien ..........................s.638

Lehnstaedt Stephan: Niemcy etniczni w Częstochowie. Narodowosocjalistyczna polityka germanizacyjna dla sprawców, beneficjentów i obserwatorów holocaustu .......................s.641 "Volksadeutsche" in Częstochowa. National Socialist Germani-sation Policy for wrongdoers, profiteers and bystanders of the holocaust .........................................................................s.674

***

Stanisław Tomoń zp., Prezydent RP Lech Kaczyński Czciciel Matki Bożej Częstochowskiej Królowej Polski - nie żyje ..................................................................................................s.675 The Polish President, Professor Lech Kaczyński, a Devotee of the Częstochowa Polish Oueen is dead .................................................................................................................................s.710

****

Recenzje

Wojciech Kurpik: Częstochowska Hodegetria, Łódź-Pelplin 2008, (Fryderyk Rozen) ....s.711

Maria Hennel-Bernasikowa: Ślub królewski na Jasnej Górze. Michał Korybut Wiśniowiecki i Eleonora Habsburg - 1670, Wyd. Paulinianum, Jasna Góra-Częstochowa 2005, ss. 248 (Karolina Podleśna) ............................................................................................................s.721

Ilustracje: .....................................................................................................................s.735-785.

STUDIA CLAROMONTANA TOM 292011SPIS TREŚCI

KULT MATKI BOŻEJ

Andrzej Napiórkowski OSPPE: Jasnogórska Ikona Wolności błogosławionego Jana Pawła II……………………………………………………………………………………………..s. 5

Jasna Góra Freedom Icon of the Blessed John Paul II…………………………………… s. 30

Zofia Wilk-Woś: Motywy maryjne na średniowiecznych pieczęciach polskich……….... s. 31

The Marian Themes on the medieval Polish seals………………………………………... s. 57

Janusz Zbudniewek: Niepokojące przejawy wobec kultu Najświętszej Maryi Panny na przełomie czterech ostatnich wieków…………………………………………………….. s. 59

Disturbing manifestations of the cult of the Blessed Virgin Mary at the turn of the tast four centuries…………………………………………………………………………………. s. 142

Karolina Podleśna: Splendor korony z dwunastu gwiazd... (1717) Panegiry z okazji koronacji obrazu Matki Bożej Jasnogórskiej Próba analizy historycznej, teologicznej i literackiej…………………………………… s. 145

Splendor of the crown of twelve slars... (1717) Panegyric on the occasion of the coronation of the image of Our Lady of Jasna Góra. Attempt to analyze within the historical, theological and literary scopes………………………………………………………………………. s. 199

Sławomir Maślikowski: Ruch pielgrzymkowy na Jasną Górę 1945-1989 w świetle dokumentów Kurii Metropolitarnej w Częstochowie i Służby Bezpieczeństwa………... s. 201

Pilgrimages to Jasna Góra (1945-1989) in the light of document of Metropolitan Curia in Częstochowa and Security Service……………………………………………………… s. 208

Jarosław Wąsowicz SDB: Ogólnopolskie Pielgrzymki Świata Pracy na Jasną Górę w latach 1983-1989 w świetle prasy drugiego obiegu……………………………………………. s. 211

National Working People's Pilgrimage to Jasna Góra in the years 1983-1989 in the light of underground press……………………………………………………………………….. s. 228

PAULINI I KONFRATRZY

Janusz Zbudniewek: O. Romuald Kłaczyński (1907-1942) Nieugięty Patriota i Męczennik

„za wiarę w zmartwych-wstanie Polski”………………………………………………... s. 229

P. Romuald A. Kłaczyński (1907-1942). An invincible patriot - a martyr for „faith in resurrection of Poland”………………………………………………………………….. s. 271

P. Romuald Kłaczyński (1907-1942) unbeugsamer Patriot - Märtyrer „für ein freies Polen”…………………………………………………………………………………… s. 272

Agnieszka Osiadacz: Rodzina Boglewskich na tle epoki XIV-XV11 wieku…………… s. 273

Family Boglewski Coat of Arms Pomian against age XIV-XVII century……………… s. 352

Wojciech Kurpik: Prof. Jan Rutkowski (1881-1940) - konserwator Cudownego Obrazu Jasnogórskiej Bogurodzicy……………………………………………………………… s. 355

Prof. Jan Rutkowski (1881 - 1940) conservator of the Miraculous Image of Our Lady of Częstochowa…………………………………………………………………………….. s. 365

Jarosław Matysiak: Związki Kazimierza Kaczmarczyka (1878-1966) z paulinami i jego prace w Archiwum na Jasnej Górze i Krakowskiej Skałce…………………………………… s. 367 Relations of Kazimierz Kaczmarczyk (1878-1966) with Pauline Fathers and his work in the Archives at the Jasna Góra and Kraków Skałka………………………………………… s. 390

KONWENTY

Ks. Leon Kara i Augustyn Kara: Zarys dziejów kościoła i klasztoru w Paulinach- Mochowie k. Głogówka…………………………………………………………………. s. 391

Geschichtliche Vergangenheit der Pauliner Kirche und des Klosters Mochau…………. s. 435

From the past history of the church and monastery in Pauliny Mochów……………….. s. 437

Jacek Gracki: Dzieje kościoła i szpitala pw. Św. Jakuba w Częstochowie (1585-1869)……………………………………………………………………………………... s.439 The history of the church and the hospital church. St. James in Częstochowa (1585-1869)…………………………………………………………………………………….. s. 496

Michał Wardzyński: XVII-wieczny ołtarz relikwiarzowy Św. Stanisława Biskupa i Męczennika w bazylice Paulinów na Skałce w Krakowie……………………………… s. 497

Seventeenth-century reliquary altar dedicated to St. Stanislaus bishop and martyr in the Pauline basilica at Skałka in Kraków…………………………………………………… s. 506

Piotr Matoga: Organy w bazylice Paulinów na Skałce w Krakowie……………………. s. 507

Organ in the Basilica of Pauline Fathers at Kraków Skałka…………………………….. s. 528

VARIA

Wojciech Kęder: Działalność Kazimierza Pułaskiego w okresie konfederacji barskiej w świetle raportów dyplomatów papieskich………………………………………………. s. 529 Kazimierz Pułaski's activities during the Bar Confederation in the light of reports of papal diplomats………………………………………………………………………………… s. 543

Fryderyk Rożen: Ostatnia mowa - ostatni tryumf. Przemówienie biskupa Adama Naruszewicza podczas poświęcenia kamienia węgielnego pod świątynię Opatrzności……………………………………………………………………………… s. 545

The last speech - the łast triumph. Speech by Bishop Adam Naruszewicz during the dedication of the cornerstone of the temple of Divine Providence……………………… s. 554

Jozafat Mozga: Cenna dokumentacja archiwalna paulinów w Archiwum Diecezjalnym we Włocławku………………………………………………………………………………. s. 555

The Pauline valuable archival documentation in the Diocesan Archive in Włocławek… s. 582

Ks. Bronisław Czaplicki: Problemy jasnogórskiego klasztoru paulinów w świetle rosyjskich dokumentów w Archiwum Jasnej Góry………………………………………………… s. 583

Problems of Jasna Góra Pauline Monastery in the light of Russian documents in tshe archives of Jasna Góra. Outline of issues………………………………………………………… s. 632

Wojciech Kurpik: Dziękując za recenzję mojej książki Częstochowska Hodegetria, Pelplin 2008……………………………………………………………………………………... s. 633

Thanking for the review of my book Częstochow Hodegetria, Pelplin………………… s. 638

STUDIA CLAROMONTANA TOM 302012SPIS TREŚCI

Słowo od Redakcji

W jedności z węgierskim Narodem…………………………………………………....……s. 5

In the unity with the brotherly people of Hungary…………………………………….…..s. 16

Egységben a baráti magyar nemzettel………………………………..................................s. 17

Błażej Pustelnik: Zbawienne zachęty o Matce Bożej i Św. Pawle Pierwszym Pustelniku, (1536, 1542)………………………………………………………………………………. s. 21

Salutary meditations on Our Lady and St. Paul, the First Hermit………………………... s. 38

Jolanta Sokołowska: „Loret abo krotka historya o Domeczku Naswiętszey Panny Bogarodzice Mariey...” - niepozorny druk, czy cenny zabytek pobożności maryjnej XVII w.?........................................................................................................................................ s. 39

„Loret or a short story of the Little House of the Virgin Mary Mother of God...” - inconspicuous print or the precious relic of devotion to Mary in the seventeenth century?................................................................................................................................. s.74

* *

Gábor Sarbak: Węgierscy paulini a Devotio Moderna…………………………………. ...s. 75 Hungarian Pauline Order and Devotio Moderna………………………………………..... s. 83

Fryderyk Rozen: Pauliński, węgierski i krakowski Kalendarz Mszału Jagiellonów……... s. 85

The Pauline, Hungarian and Kraków Jagiellonian Missal Calendar

Felicián Gondan: Węgierski zakon paulinów i jego językowe zabytki w średniowieczu. (Kodeks Festeticha i Kodeks Czecha)………………………………...…………….… s. 127 Hungarian Pauline Order and its linguistic monuments of the Middle Ages (The Code of Festetich and the Code of Czech)………………………………………………….….. s. 223

Ks. Piotr Łysikowski: Analiza źródłoznawcza Graduału Paulińskiego (R 659, III 913) z Archiwum OO. Paulinów na Jasnej Górze……...…... s. 227 Source Analysis ofthe Pauline Gradual from the archives of the Jasna Góra……....… s. 258

Janusz Zbudniewek: Na tropach autora Graduału Paulinów z 1596 roku………....….. s. 259 At the trail of the Pauline Gradual of 1596……………………………………………… s. 278

Patryk Szatan: Modlitewnik Nawojki - próba rekonstrukcji rękopisu…………..…….... s. 279

The Prayer Book of Nawojka - an attempt to reconstruct the manuscript………………. s. 303

Janusz Zbudniewek: Nieznany bibliografom Excytarz Viatora Chrześcijańskiego o. Hieronima Cieszkiewicza dedykowany księżnej Elżbiecie Sieniawskiej…………....…..s. 305

Unknown to bibliographs Incitements of Christian Viator of Father Hieronim Cieszkiewicz dedicated to Princess Elżbieta Sieniawska…………………………………………...…. s. 330

Pius Przezdziecki zp: Wybrane notatki o uchodźcach polskich na Węgrzech na tle działalności węgierskich i polskich paulinów w latach 1939-1940……………….…….. s. 331

Some notes about Polish refugees in Hungary on the background of the activity of Hungarian and Polish Pauline monks in 1939-1940…………………………………………….…...s. 384

* * *

Eustachy Hawelski zp: Cathalogus Patrum ac Fratrum Ordinis s. Pauli Primi Eremitae in Polonia, (ASk 100)………………………………………………………………….……s. 385

Register of Fathers and Brothers of the Order of St. Paul the First Hermit, (ASk 100)… s. 504

Zofia Wilk-Woś: Przyczynek do średniowiecznych dziejów konwentu św. Mikołaja za murami Wielunia……………………………………………………………………....…s. 505

Contribution to the medieval history of the Convent of St. Nicholas behind the walls of Wieluń…………………………………………………………………………………….s. 512

Lorenz Weinrich: Konwent pauliński Santo Stefano Rotondo w Rzymie………….……s. 513

The Pauline Convent Santo Stefano Rotondo in Rome…………………………….…….s. 525

Aleksandra Skrzypietz: Kontakty królewiczów Sobieskich z klasztorem jasnogórskim……………………………………………………………………….….....s. 527 Contacts of the Sobieski princes with Jasna Góra monastery……………………….…...s. 527

Jacek Szpak: Męcińscy z Żarek wobec zakonu paulinów……………………………......s. 549

The Męciński Family of Żarki in relations with the Pauline Order…………………....…s. 576

Michał Wardzyński: Para późnobarokowych ołtarzy w kościele Paulinów w Leśniowie. Wrocławskie zamówienie prowincjała Konstantego Moszyńskiego z 1725 r. ……….....s. 577

A pair of late Baroque altars in the Pauline Conventual Church in Leśniów. Wrocław order of Provincial Constantine Moszyński of 1725………………………………………………s. 604

Piotr Matoga: Niezrealizowane oferty na prace organmistrzowskie przy organach w bazylice

Paulinów na Skałce w Krakowie…………………………………………………….….. s. 605

Unrealized offers for the organ building work regarding the pipe organs in the Basilica of the Pauline Fathers Monastery, Skałka, in Cracow………………………………………..... s. 626

* * * *

Aleksander Smoliński: Związki 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich z klasztorem jazłowieckim na tle kultu maryjnego w armii Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz w Wojsku Polskim II Rzeczypospolitej…………………………………………………………………...……. s. 627

Compounds of 14 Jazłowiecki Cavalry Regiment with Monastery in Jazlowiec against the background of the cult of Holy Mary in the Anny of the Republic of Two Nations and in the Polish Army of the Polish Second Republic…………………………………………….. s. 667

List do Redakcji: Uzupełnienie bibliograficzne do stanu badań nad sztukatorem Alberto Bianco…………………………………………………………………………..………...s. 669

Letter to the Editor: Supplement to the state of bibliographical research on Alberto Bianco, a stucco make; and answer for his letter, please……………………………………....……s. 672

Polska jako przestrzeń historyczna i mityczna w ujęciu László Tapolcai. (tegoż: Lengyelország törteneti és mitikus kezdetei a tér alakulása, Budapest 2010 ss. 415).-(Edgar Sukiennik)…………………………………………………………………………..….....s. 673

Rec: Ks. Józef Bartnik, Ewa J. P. Storożyńska: Matka Boska Łaskawa a cud nad Wisłą, Warszawa 2011, Wydawnictwo Sióstr Loretanek, ss. 359.-(Jerzy Wojtczak-Szyszkowski)………………………………………………………………………..…... s. 675

Rec.: Wieluński Słownik Biograficzny, t. 1. Wieluńskie Towarzystwo Naukowe, Wieluń 2012 - (Tomasz Dzięgielewski)……………………………………………….…………………………...s. 677

J. Z.: Nowy atak „Tygodnika Powszechnego” na Jasną Górę………………….……...…s. 679

Tomasz Dzięgielewski i Karolina Podleśna: Iubilaeum Ordinis S. Pauli Primi Eremitae, Clarus Mons 11-13 XII 2008………………………………………………………….….s. 687