Ede: een sportieve en gezonde gemeente.

Sportvisie SFE

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 2

Inhoudsopgave

Index bladzijde 2

Voorwoord bestuur bladzijde 3

Nationaal – Gelders Sportakkoord bladzijde 4

Inspiratie sportakkoorden bladzijde 5

Sport in Bestuursakkoord bladzijde 6

Toekomstige trends bladzijde 7 - 8

Speerpunten in beleid bladzijde 9

Topambities Sportforum Ede bladzijde 10 – 11 - 12

Sportstimulering, sportaccommodaties en

topsport en talentontwikkeling bladzijde 13

Vitale sportaanbieders bladzijde 14

Positieve sportcultuur bladzijde 15

Sport en bewegen in de openbare ruimte bladzijde 16

Jeugd en Sport bladzijde 17

Sport en bewegen naar vermogen bladzijde 18

Voeding, sport en gezondheid bladzijde 19

Accommodaties bladzijde 20

Kunstgras en rubbergranulaat bladzijde 21

Gebruiksvergoeding en tarieven bladzijde 22

Slotwoord bladzijde 23

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 3

Voorwoord

De gemeente Ede besteedt jaarlijks ongeveer € 65 per inwoner aan sport.

Dat doet ze omdat sport, met inzet van vele vrijwilligers, een enorme bijdrage levert

aan de gezondheid en het welzijn van onze inwoners.

In deze sportvisie zetten we de lijnen uit voor de komende jaren. Onze visie is niet

gelieerd aan een bestuursperiode, maar kent een open eind. De lijnen uitzetten doen

we in nauwe samenwerking met de sportverenigingen, Sportservice Ede en de

gemeente Ede. De samenwerking met het onderwijs, welzijns- en zorginstellingen

gaan we de komende jaren op dit punt verder uitbouwen.

We ondersteunen maatschappelijk betrokken verenigingen die samen met hun

vrijwilligers het beleidsmatige verschil willen maken.

Ede groeit de komende jaren naar 140.000 inwoners. Al deze nieuwe inwoners willen

we de mogelijkheden bieden om te gaan sporten en gebruik te maken van de openbare

ruimte om te fietsen, hardlopen of te wandelen.

We steunen initiatieven voor top- en breedtesportevenementen en hebben een brede

aandacht voor talentontwikkeling. We zijn ook trots op de prestatie van onze

topsporters en stimuleren verenigingen om op een zo hoog mogelijk niveau hun sport

te bedrijven.

Het totale pakket aan sportstimulering moet nog meer mensen inspireren om te gaan

sporten.

Dank aan allen die een bijdrage hebben geleverd aan het samenstellen van onze

sportvisie.

We volgen met belangstelling de ontwikkelingen en willen graag met eenieder onze

ambities de komende jaren waar maken.

Het bestuur

Sportforum Ede

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 4

Nationaal Sportakkoord

Op landelijk niveau hebben partijen elkaar gevonden in het Nationaal Sportakkoord.

Hierin staan zes ambities centraal.

Met de ambitie “inclusief sporten en bewegen” wordt voor iedereen een leven lang

plezier in sporten en bewegen, zonder belemmeringen, nagestreefd.

De tweede ambitie is om Nederland te voorzien van een functionele, goede en

duurzame sportinfrastructuur.

Voorzieningen om te sporten moeten overal op orde zijn. Om sport en bewegen voor

iedereen toegankelijk en bereikbaar te houden, zijn vitale aanbieders van belang. Het

toekomstbestendig maken van de aanbieders van sport en bewegen staat centraal in

deze derde ambitie.

Iedereen moet overal met plezier, veilig, eerlijk en zorgeloos kunnen sporten. Dat is

het streven binnen de vierde ambitie.

De vijfde ambitie “van jongs af aan vaardig in bewegen” zet in op meer kinderen die

gaan bewegen en een toename van motorische vaardigheden.

De komende tijd wordt de zesde ambitie “Topsport die inspireert” verder uitgewerkt.

Gelders Sportakkoord Sportevenementen vergroten de leefbaarheid en dynamiek in Gelderland, stimuleren

tot meer sporten en bewegen en versterken de economie. Ook bieden ze talenten een

podium. Side-events, die rondom een evenement worden georganiseerd, stimuleren

ook tot meer sporten. Daarnaast bindt het ondernemers aan sport en heeft het

daardoor een belangrijke maatschappelijke en economische impact.

In Gelderland ligt het accent op de zeven kernsporten: atletiek/wandelen, judo,

hippische sport, tennis, wielersport, volleybal en inline-skaten.

Door sportbonden en evenementenorganisaties is per kernsport een strategie

uitgewerkt. Deze heeft tot doel een goed inzicht te geven in de diverse evenementen

en side-events en de manier waarop deze elkaar kunnen versterken.

Inline-skaten is opgenomen in het sportakkoord omdat de skeelerbaan in Heerde

geschikt is voor internationale toernooien en wedstrijden.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 5

Inspiratie uit het Nationaal- en Gelders sportakkoord.

Sportforum Ede committeert zich aan de geformuleerde doelstellingen en

interventies in deze sportakkoorden. Onze sportvisie is in de lijn van deze akkoorden

ingericht.

Sport en bewegen Onze ambitie is dat iedere inwoner in Ede een leven lang plezier kan beleven aan

sporten en bewegen. Sporten moet een vanzelfsprekendheid zijn en belemmering mag

vanwege leeftijd, fysieke en mentale gezondheid, etnische achtergrond, seksuele

geaardheid of sociale positie geen issue zijn.

Duurzame sportinfrastructuur Onze ambitie is om Ede te voorzien van een functionele, goede en duurzame

sportinfrastructuur. De exploitatie van sportaccommodaties en het effectief

inzetten kan beter. De openbare ruimte wordt beweegvriendelijk ingericht en alle

sportaccommodaties zijn straks rookvrij en duurzaam ingericht.

Vitale sport- en beweegaanbieders Onze ambitie is om alle typen aanbieders van sport en bewegen te betrekken bij het

toekomstbestendig maken. Het gaat daarbij om een passend aanbod te maken en

passende bindingsvormen.

Positieve sportcultuur. Onze ambitie is dat overal met plezier, veilig, eerlijk en zorgeloos gesport kan worden.

Dit vraagt aandacht van iedereen en om ondersteuning van bestuurders,

sportverenigingen, trainers, ouders en verzorgers om misverstanden te voorkomen en

om samen de ondergrens te bewaken.

Vaardig in bewegen. Onze ambitie is om meer kinderen aan de beweegrichtlijnen te laten voldoen en om

de neerwaartse spiraal van motorische vaardigheid van kinderen de komende jaren

naar boven toe om te buigen.

Topsport die inspireert Onze mening is dat topsportevenementen een cruciale inspiratie vormen voor de

verenigende waarde van sport. Topsportevenementen hebben een sterke inspirerende

en verbindende werking in onze samenleving die verder uitgebouwd kan worden.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 6

Sport in Bestuursakkoord.

Sport en bewegen is gezond en leuk voor iedereen.

Sport bevordert ontmoeting en integratie, evenals werk, onderwijs en het spreken

van de Nederlandse taal dat doen.

Sporten en bewegen in de eigen wijk, buurt of dorp en op school vinden we belangrijk,

ook op straat in de openbare ruimte. De behoefte van onze inwoners aan

sportvoorzieningen en faciliteiten staat centraal.

We kijken ook naar nieuwe vormen van buitensport en bewegen in de openbare ruimte.

We vinden het belangrijk dat de locaties ook toegankelijk zijn voor sporters met een

beperking.

We zien graag de openbare ruimte sportiever en de sportieve ruimte openbaarder.

De inzet van buurtsportcoaches sluit daar goed bij aan. De kwaliteit van het

bewegingsonderwijs op de scholen vinden we ook belangrijk.

Om onze ambities te realiseren, werken we samen met verenigingen en

bewonersinitiatieven rond bewegen in de wijk, buurt of dorp, Sportforum Ede en

Sportservice Ede. Voor onderzoeken naar grote voorzieningen trekken we samen op

met gemeenten in de regio.

Regionaal verkennen we vraag en aanbod van zwemwater, mogelijk gecombineerd met

een commercieel geëxploiteerde overdekte ijsbaan en/of evenementenhal omdat we

verwachten dat voor deze functies schaalgrootte belangrijk is. Het huidige zwembad

De Peppel voldoet tot 2030. In deze raadsperiode willen we, samen met anderen,

verkennen wat de mogelijkheden zijn voor een gezamenlijk nieuw zwembad na 2030.

We waarderen de topsportverenigingen en topsporters in de gemeente Ede. Ook de

high-potential-verenigingen zijn in beeld gebracht door Sportservice Ede.

Sportservice Ede faciliteert die verenigingen om onderling zoveel mogelijk van elkaar

te leren en voorzieningen van elkaar te gebruiken. Doel is een zo optimaal mogelijke

ontwikkeling van sport- en beweegtalent, Dit kan breedtesport stimuleren, maar de

vaardigheden kunnen ook toegepast worden in het bewegingsonderwijs om zoveel

mogelijk kinderen te bereiken.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 7

Bij het opstellen van onze sportvisie hebben we ook gekeken naar toekomstige trends.

Deze trends hebben invloed op het sportbeleid van de gemeente Ede.

Toekomstige trend 1: Meedoen en verenigingsleven bevorderen

In onze lokale samenleving vormen de sportverenigingen een belangrijk bindmiddel.

Deze verenigingsvorm heeft het altijd goed gedaan. Nog altijd zijn bijna 5 miljoen

mensen lid van een sportclub. Maar hoe toekomstbestendig dit systeem is moeten we

ons afvragen.

Het aantal leden van 6 jaar en ouder dat lid is van een sportvereniging bedraagt 31%.

Onderweg naar 2030 zal dit percentage gaan dalen omdat sporters minder vaak lid

zullen zijn van een vereniging. Mensen willen vooral individueel sporten of in

zelfgeorganiseerde groepen.

Ook de toename van ouderen en niet-westerse migranten versterkt deze

ontwikkeling. De komende jaren zal er ook een verschuiving plaatsvinden naar andere

type sporten en van traditionele sporttijden dan die nu gebruikelijk zijn.

Voorbeelden van andere sporten zijn bootcampen, kitesurfen en klimmen.

Dit zet het traditionele verenigingsleven verder onder druk.

De behoefte aan flexibiliteit is niet alleen bij de sporters maar ook bij de vrijwilligers

in de vereniging terug te zien. Vrijwilligerswerk willen we doen als we dat flexibel

kunnen invullen en als het past bij onze interesses. We doen het liefst kortdurende

klussen. Vrijwilligers moeten hun inzet steeds vaker verdelen over werk voor de

vereniging, evenementen en mantelzorg.

Deze trends lopen parallel op en vormen een belangrijk aandachtgebied voor de

bestuurders van verenigingen.

Op dit moment voldoet circa 25% van de sportverenigingen aan de norm “vitaal“. Een

vitale vereniging heeft haar eigen organisatie op orde, zorgt voor een regulier

sportaanbod en vervult daarnaast een bredere maatschappelijke functie.

In Ede moeten we een uitgebalanceerd beleid voeren zodat we meer vitale

verenigingen krijgen, waardoor de toekomstbestendigheid is geborgd. Om die reden

is, in samenspraak met, bij Sportservice Ede de verenigingsadviseur aangesteld.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 8

Toekomstige trend 2: Gezondheid bevorderen door te bewegen

Het toenemende belang van een gezonde leefstijl speelt een rol in de mate waarin we

sporten en bewegen. Het verbeteren van de gezondheid en de conditie is één van de

belangrijkste motieven om te sporten.

Opvallend daarbij is dat sporten voor de gezondheid toeneemt, terwijl het sporten

voor het plezier en de prestatie afneemt. Dat komt omdat mensen zelf willen bepalen

wanneer, waar en met wie zij sporten. Dit hangt samen met de individualisering en

flexibilisering van de maatschappij.

Technologische ontwikkelingen ondersteunen de sporters en geven feedback over hun

prestaties en conditie.

In 2018 voldeed 56% van de Edese bevolking, van 12 jaar en ouder, aan de

beweegrichtlijnen. Dit percentage zal niet noemenswaardig veranderen in de

toekomst. Enerzijds zullen vergrijzing en migratie leiden tot lagere sportdeelname,

anderzijds is de verwachting dat ouderen meer zullen gaan sporten en groeit de

aandacht voor een gezonde leefstijl, waardoor sport en bewegen een trend is die zich

de komende jaren zal voortzetten.

Kinderen van nu bewegen en spelen minder buiten dan voorgaande generaties.

De tijd die zij besteden aan passieve vrijetijdsbesteding is toegenomen. Dit

resulteert in minder ontwikkelde motorische vaardigheden, wat weer leidt tot meer

blessures op het moment dat ze gaan sporten. We onderkennen het belang van sport

en bewegen voor de jeugd in het onderwijs, ter compensatie van dit gedrag.

In het onderwijs is er echter te weinig aandacht voor sport en bewegen om deze

ontwikkeling tegen te gaan. Vermeerdering van het aantal uren

bewegingsonderwijs blijft om die reden een prioriteit in ons beleid voor de

komende jaren.

56,0% van de inwoners = 64.812

52,0% van de inwoners = 60.182

22,2% van de inwoners = 25.693

44,3% van de inwoners = 51.271

13,9% van de inwoners = 16.087

2019 Aantal inwoners gemeente Ede 115.735

56,0% van de inwoners

voldoet aan de

beweegrichtlijn

52,0% van de inwoners

sport wekelijks

22,2% van de inwoners is

lid van een

sportvereniging

beweegrichtlijn

44,3% van de inwoners

kampt met

overgewicht

beweegrichtlijn

13,9% van de inwoners

kampt met ernstig

overgewicht

beweegrichtlijn

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 9

Speerpunten in beleid:

Ede grijpt de groei van de bevolking aan om bestaande sportaccommodaties en

faciliteiten te optimaliseren en breidt het sportareaal, waar nodig, uit.

Ede borgt de basiskwaliteit van gemeentelijke sportaccommodaties en streeft actief

gastheerschap na op haar accommodaties. Investeringen op bestaande en nieuwe

gemeentelijke sportaccommodaties zijn effectief en duurzaam.

Ede realiseert een beweeg- en sportvriendelijke openbare ruimte.

Ede ondersteunt en faciliteert sportaanbieders en begeleidt de match tussen

Edenaren, aanbieders, ruimte en topsport.

Ede zorgt samen met haar partners voor een structureel sport- en beweegaanbod

voor kinderen en overige inwoners met een achterstand of beperking.

Ede benut de kracht van sport in de wijken voor plezier, maatschappelijke

participatie, gezondheid en wijkontwikkeling.

Ede investeert samen met haar partners structureel in de op- en uitbouw van een

professioneel topsportklimaat waarin excelleren mogelijk is.

Ede gebruikt de kracht van topsport als impuls voor de sportstimulering, het

betrekken van het onderwijs en bedrijfsleven en voor de promotie van Ede.

Ede creëert een transparant speelveld door eenduidige subsidies en tarieven en de

centrale verhuur van gemeentelijke sportaccommodaties.

Ede creëert een optimale leeromgeving waarin talentontwikkeling binnen het

ecosysteem van sport maximaal tot uiting komt.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 10

Topambities Sportforum Ede

Sport in Ede moet een speerpunt zijn op de politieke agenda.

Sport als plezierige activiteit met belangrijke intrinsieke waarden.

Sport draagt maatschappelijk bij in verbinding met zorg, welzijn en jeugdhulp.

Sport zorgt voor gezondheid en sociale cohesie.

Sport verbindt en draagt bij aan de persoonlijke ontwikkeling van jeugd en oudere

in beweging.

1. Goede voorzieningen

Ede streeft naar een optimale sportinfrastructuur die mensen uitnodigt tot

sporten en bewegen als onderdeel van een gezonde leefstijl.

Edenaren moeten de komende jaren kunnen (blijven) rekenen op voldoende en

kwalitatief goede en goed bereikbare voorzieningen om binnen en buiten te kunnen

sporten en bewegen. Ook bevorderen we medegebruik van de openbare ruimte

door sport en bewegen. De omgevingswet biedt kansen om sport en bewegen te

verbinden met ruimtelijk beleid en leefbaarheid.

2. Top- en breedtesportevenementen

Het sportklimaat versterken met het bevorderen van topsport en het

aantrekken van grootschalige, eigentijdse top- en breedtesportevenementen.

Deze passen bij een zich snel ontwikkelende gemeente. In economisch opzicht

levert het meer bezoekers op en dus meer bestedingen. Het maakt Ede vitaler.

Levendiger en aantrekkelijker als vestigingsplaats.

3. De sportvereniging als spil van het sportbeleid.

De sportvereniging is de voornaamste sportaanbieder omdat langs die weg het

grootste maatschappelijk rendement wordt behaald. Sportvereniging verzorgen

daartoe een vraaggericht sportaanbod. Wij bevorderen dat sportverenigingen het

sportief ondernemerschap omarmen met een sportaanbod waar flexibiliteit,

modernisering en vernieuwing de steekwoorden zijn. Vanuit dat vernieuwend

sportaanbod zoeken zij de verbinding met andere partijen, vooral binnen het

onderwijs en sociaal domein. De ondersteuning van de combinatiefunctionarissen,

die wijkgericht opereren, is belangrijk en erop gericht sportverenigingen in staat

te stellen om maatschappelijke taken zoveel mogelijk zelf te kunnen uitvoeren.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 11

4. Multifunctioneel, flexibel en intensief gebruik accommodaties.

Om de bestaande en nieuwe sportaccommodaties intensiever en flexibel te kunnen

gebruiken, moeten slimme oplossingen worden bedacht. Een grotere betrokkenheid

van aangrenzende buurten en wijken ligt voor de hand via de “sport-en-bewegen-in-

de-wijk” projecten van Sportservice Ede. De geclusterde sportaccommodaties

moeten door meerdere doelgroepen gebruikt kunnen worden. Op deze wijze ontstaan

er open sportparken. Daarnaast moeten goed onderbouwde plannen voor het stichten

van sportaccommodaties op basis van publiek-privaat initiatief worden gestimuleerd.

5. Sport als verbindende factor.

Maak sport meer de verbindende factor binnen het te realiseren sportbeleid door

“Sportinclusief te denken “

Inclusief binnen de 4 beleidsprioriteiten, zoals bedoeld binnen Ede 2025.

6. Sport moet voor iedereen betaalbaar en bereikbaar zijn.

Ouders van ( potentiële ) sporters en verenigingen zijn vaak niet of onvoldoende op

de hoogte van de diverse mogelijkheden voor financiële of andere ondersteuning. Een

brede voorlichtingscampagne en toegankelijke informatie zou dit dan weg moeten

nemen.

7. Betrokken bij gemeentelijk sportbeleid.

Sportservice Ede en Sportforum Ede tijdig ( start ontwikkelingsfase ) en breed

betrekken bij het gemeentelijk sportbeleid waarbij de sportwethouder de

samenwerking tussen sportverenigingen maximaal stimuleert en verbindt.

8. Bewegingsonderwijs

Kinderen moeten op de basisschool minimaal 2 keer een uur per week kennis maken

met uiteenlopende sporten en vormen van bewegen. Deze uren worden aangeboden

door een vakleerkracht. Bij het verlaten van de bassischool moet ieder kind kunnen

zwemmen en minimaal het diploma A hebben behaald.

9. Openbare ruimte sportiever

Het sportieve-recreatieve netwerk aan routes zal via reguliere onderhoudsplanningen

verbeterd moeten worden. Daarnaast onderzoeken welke routes kunnen worden

gefaciliteerd met verlichting, markering en ondersteunende voorzieningen zoals

elementen geschikt voor sport en bewegen.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 12

10. Regionale sportvoorzieningen.

Ede, als episch centrum van de Food Valley, ontwikkelt zich sterk, snel en divers. Ede,

sterk in traditioneel sport- en accommodatiebeleid, zal meer oog moeten hebben voor

deze nieuwe dynamiek door middel van doorontwikkelen van een adequaat

voorzieningsniveau. Al eerder is gememoreerd de wensen en de mogelijkheden te

onderzoeken voor een grootschalige sportaccommodatie, zoals een kunstijsbaan in

combinatie met een evenementenhal. Het onderzoek is inmiddels gestart met een

behoefteonderzoek door Mulier.

Actiepunten: • De sportverenigingen betrekken bij ontwikkelingen en samen zoeken naar

oplossingen voor de groeiende vraag naar sport en accommodaties.

• Capaciteit voor de binnensport bewaken en daar waar mogelijk het

stimuleren van publiek-privaat initiatief.

• Capaciteit voor de buitensport bewaken en indien noodzakelijk natuurgras

omzetten in kunstgrasvelden. Voor 2019 staat de omzetting gepland op

sportpark Peppelensteeg en sportpark Inschoten.

• Het renoveren van 44 kleedkamers op de verschillende gemeentelijke

sportparken moet in 2020 gerealiseerd zijn.

• Het verder uitwerken van de behoefte om uitbreiding van het zwemwater,

met name voor de wedstrijdsport, verder vorm te geven. Hierbij de ideeën

van een nieuw regionaal zwembad als vertrekpunt bij de planontwikkeling te

nemen.

• Het verder uitwerken van de plannen om te komen tot de realisatie van een

overdekte regionale kunstijsbaan in combinatie met een evenementenhal.

Partijen die we bij de uitwerking van de plannen moeten betrekken zijn: Het

rijk, Provincie Gelderland, Sportcentrum Papendal, omliggende gemeenten en

particuliere investeerders.

• Het stimuleren en ondersteunen van de plannen tot het realiseren van een

eigen sporthal aansluitend aan het clubhuis / kleedaccommodatie op het

sportpark Schuttersveld in het Peppelensteeggebied.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 13

Sportstimulering Door sportstimulering zorgen we ervoor dat nog meer mensen gaan sporten en

bewegen. We leggen het accent op die plekken waar de grootste achterstand in

gezondheid en sportdeelname is. In het segment sportstimulering gaan we

samenwerkingsverbanden creëren die moeten leiden tot een actief beleid.

Zo krijgt sport betekenis voor bijvoorbeeld ontmoetingen, activering, sociale cohesie

en preventie van gezondheidsproblemen en obesitas.

Verenigingen spelen in de sportstimulering, met inzet van haar vele vrijwilligers,

uiteraard een grote rol. Maar ook het ongeorganiseerd sporten neemt daarbij een

belangrijke positie in. Belangrijk voor sportstimulering zijn de vele mogelijkheden die

onze gemeente biedt in de openbare ruimte. Deze ruimte moeten wij maximaal

benutten om mensen te stimuleren om te gaan bewegen en sporten.

Sportaccommodaties Een goede sportinfrastructuur is de basis van een goed sportklimaat. Een belangrijk

deel van het sportbudget moeten we besteden aan goede en toegankelijke

accommodaties. Investeringen in nieuwe accommodaties zijn noodzakelijk om in de

toenemende behoefte te blijven voorzien van sportvoorzieningen die passen bij de

gemeente Ede in 2030. Op pagina 20 gaan we uitgebreider op dit vraagstuk in.

Topsport en talentontwikkeling De ondersteuning van talentontwikkeling zetten we voort op de weg die we zijn

ingeslagen. We werken aan verbetering van het topsportklimaat in samenwerking met

de verenigingen, sportorganisaties en het onderwijs. Er kan veel gedaan worden om

kinderen hun sport- en beweegtalent te laten ontwikkelen, Van het bieden van een

veilig klimaat en een goede pedagogisch-didactische aanpak, tot het inrichten van de

jeugdopleiding. Talentontwikkeling is essentieel binnen het ecosysteem van sport,

Sport is leuk, ontspannend en sociaal. Maar er stoppen te veel kinderen met sporten

op het moment dat ze de pubertijd hebben bereikt. We gaan aan de slag, samen met

de verenigingen om een optimale leeromgeving te creëren.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 14

2019 = Aantal inwoners gemeente Ede 115.735

Vitale sportaanbieders

We willen aanbieders van sport en bewegen toekomstbestendig maken zodat sport en

bewegen voor iedereen toegankelijk en bereikbaar blijft. Niet iedere sportaanbieder

weet nu in te spelen op de ontwikkelingen als vergrijzing, individualisering en

digitalisering.

Mede hierdoor heeft een aantal verenigingen de afgelopen jaren met een dalend

ledenaantal te maken gehad. En veel verenigingen kampen met een tekort aan kader.

We willen sportaanbieders helpen zich gereed te maken voor de toekomst.

Verenigingen kunnen sterker worden door hun sport- beweegaanbod te verbreden.

Verenigingen moeten zich ondernemender gaan gedragen en nadenken over

uitbreiding of aanpassing van hun sportaanbod.

Commerciële sportaanbieders kunnen zich versterken door een grotere

betrokkenheid bij de maatschappij.

Actiepunten: • Om vrijwilligerswerk te stimuleren heeft de Belastingdienst de

vrijwilligersvergoeding verhoogd.

• Sportaanbieders gaan we middels de inzet van een

buurtsportcoach/combinatiefunctionaris helpen hun positie te versterken.

Samenwerking zoeken binnen dezelfde tak van sport of met partners uit

het onderwijs, de kinderopvang, welzijnsorganisaties of het bedrijfsleven.

• We gaan nadenken over een scholingsaanbod dat gericht is op

sportbestuurders en op ondernemend besturen. In dit kader zullen wij een

beroep doen op de Academie voor Sportkader.

Sport op de kaart in Ede:

Voetballen

Gymnastiek

Sportvissen

Tennis

Golf

Paardensport

Atletiek

Hockey

Korfbal

Zwemsport

Volleybal

Sporters

6.713

2.893

2.778

2.430

1.852

1.157

1.042

926

943

694

694

Perc.

5.8 %

2.5 %

2.4 %

2.1 %

1.6 %

1.0 %

0.9 %

0.8 %

0.8 %

0.6 %

0.6 %

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 15

Positieve sportcultuur

Sporten moet leuk zijn, veilig, eerlijk en zorgeloos. Daar zorgen we met elkaar voor.

Plezier in sport is het fundament voor een leven lang sporten.

De afgelopen jaren hebben verenigingen gewerkt aan een plezierig en veilig

sportklimaat. We willen ervoor zorgen dat alle sportverenigingen aandacht hebben en

houden voor een positieve sportcultuur.

Dat kaderleden het welzijn van het kind belangrijker vinden dan het winnen en dat

ouders en verzorgers langs de lijn positieve supporters zijn.

Actiepunten:

• Bestuurders stimuleren om een positieve sportcultuur op hun vereniging te

realiseren door kaderleden te trainen in deze vorm van coaching. • Clubscheidsrechters scholen tot spelbegeleiders. • Investeren in het verbeteren van pedagogische kennis van kaderleden en

begeleiders van jeugdige sporters via de Academie voor Sportkader. • Verenigingen ondersteunen bij het opzetten van integriteitbeleid. Het gaat

om het voorkomen van ongewenst gedrag op en rond de vereniging.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 16

Sporten en bewegen in de openbare ruimte

De openbare ruimte in en rondom Ede wordt veel gebruikt voor sporten en bewegen.

Vooral de bossen rond Ede en de hei zijn gebieden die door sporters worden gebruikt

om hun sport te beoefenen en voor de ontspanning.

Met de groei van de bevolking zal het aantal sporters dat gebruik maakt van de

openbare ruimte toenemen. Het belang van de openbare ruimte voor sport(ers) en

bewegen heeft om die reden een plaats gekregen in dit sportakkoord.

Uitgangspunt bij het faciliteren van deze groei is te zorgen dat er voldoende

mogelijkheden zijn voor ontmoeting en sportfaciliteiten. Nu maakt deze groep

sporters gebruik van de bestaande openbare ruimte. Maar als we deze ruimte formeel

willen zien als sportruimte, dan zijn er nog wel wat verbeteringen mogelijk. Het

toewijzen van een gebied, en deze voorzien van een goede en veilige ondergrond met

bijbehorende verlichting, is een eerste vereiste. De meeste winst is te behalen in het

verbeteren van de sportinfrastructuur die informele sportroutes verbindt met

bestaande sportparken.

In het verleden heeft de gemeente Ede ervoor gekozen om sportparken aan de randen

van het dorp te situeren. Het gevolg hiervan is dat het merendeel van de sporters

met de auto naar het sportpark komt. Nu de trend is dat mensen meer informeel en

laagdrempelig willen sporten, is juist deze ligging nadelig om sportparken maximaal in

te zetten bij het zichtbaar worden van sporten in de openbare ruimte.

Actiepunten: Inmiddels is er een aanzet gegeven om ongebonden sporters meer te verbinden met

de sportverenigingen. De herinrichting van sportgebied Peppelensteeg moet de

mogelijkheid bieden een ontmoetingsplaats te worden tussen sporters, bewoners en

sportaanbieders. Een helder open sportnetwerk, met zowel goede sociale als veilige

verbindingen naar de woonwijken, biedt de mogelijkheden om ons sterker in het

maatschappelijk veld te manifesteren. Daarmee worden de formele sportfaciliteiten

meer toekomstbestendig tegen demografische en maatschappelijke ontwikkelingen

en worden mensen van jong en oud aangespoord tot een meer gezonde leefstijl.

Ongeorganiseerde sporten:

23.0% fitness

1.0 % wielrennen openbare ruimte

13.0 % hardlopen openbare ruimte

3.0 % wandelen openbare ruimte

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 17

Jeugd en sport

Veel kinderen in Ede zijn lid van een vereniging. Dit is belangrijk voor gezond

opgroeien en sociale ontwikkelingen. Maar toch zijn er nog schrijnende verschillen

tussen wijken en gezinnen met lage inkomens. Duidelijke verschillen zien wij bij het

behalen van zwemdiploma’s.

Ede Doet Mee geeft financiële ondersteuning aan de gezinnen of volwassenen met

lage inkomens. Deze ondersteuning zou meer bekendheid moeten krijgen binnen de

verenigingen en de inwoners van de gemeente Ede. Daarnaast is het van belang dat de

maximale toelage is afgestemd op het jaarlijkse contributieniveau van de

verenigingen.

Onder jongeren tussen 12 en 16 jaar neemt de deelname aan sporten en bewegen af.

Deze jongeren zeggen op bij hun vereniging en/of gaan minder bewegen omdat ze

druk zijn met school, bijbaan of uitgaan. Daarnaast zijn ze op zoek naar activiteiten

die beter aansluiten bij hun wensen en behoeften.

Het is niet eenvoudig om de sportdeelname onder jongere te vergroten. Dit komt

doordat de redenen voor jongeren om te sporten niet meer bepalend zijn in het

dagelijkse leefpatroon.

Toch is het belangrijk dat zoveel mogelijk jongeren sporten omdat dit hun

eigenwaarde versterkt, geeft hen het gevoel dat ze erbij horen, en kan zo segregatie

en radicalisering voorkomen.

Actiepunten: • Wij maken het aanbod zichtbaarder voor kwetsbare groepen.

• Een beweegprogramma ontwikkelen voor kinderen onder 6 jaar.

• Ede Doet Mee en Jeugdfonds Sport en Cultuur onder de aandacht brengen

bij ouders en verenigingen.

• Buurtsportcoach verbindingen laten leggen met sportverenigingen.

• Anders georganiseerd en ongeorganiseerde sporten als aanknopingspunt

gebruiken om nieuwe doelgroepen te bereiken vanwege het laagdrempelige

en informele karakter van deze vormen van sport.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 18

Sporten en bewegen naar vermogen

Iedere inwoner een leven lang plezier in sporten en bewegen.

Ongehinderd door leeftijd, lichamelijke of geestelijke gezondheid, etnische

achtergrond, seksuele geaardheid of sociale positie. Dat zou vanzelfsprekend moeten

zijn. Belemmeringen die mensen nu nog ervaren nemen we de komende periode weg.

Op dit moment voldoet ongeveer de helft van alle inwoners aan de beweegrichtlijn en

57 procent sport wekelijks. Maar als we kijken naar mensen met een beperking, een

laag inkomen of met een migratieachtergrond, dan ligt dit percentage veel lager. De

richtlijn voor kinderen is minstens 1 uur per dag bewegen en voor volwassenen in ieder

geval 2.5 uur per week.

Sporten en bewegen kunnen een positieve rol spelen in de ondersteuning en zorg voor

kwetsbare inwoners. Ze kunnen eraan bijdragen dat mensen minder vaak een beroep

hoeven doen op dure zorg.

We onderscheiden drie groepen:

• Mensen met een beperking, zoals slecht zien of horen, mensen met een

chronische ziekte en mensen met een verstandelijke beperking.

• Ouderen: het aantal 65-plussers groeit de komende jaren, Steeds meer

ouderen blijven zolang mogelijk thuis wonen. Voldoende beweging is een

voorwaarde voor vitaal oud worden.

• Inwoners met een zwakke fysieke en/of mentale gezondheid.

Actiepunten: • Samenwerking met de sportorganisaties die sport en bewegen als middel zien

om het welzijn en de gezondheid van deze groep inwoners te verbeteren. Ook

de eerstelijnsgezondheidszorg overtuigen van het belang van sporten en

bewegen.

• De komende jaren bewegen vaker inzetten als middel tot participatie en

zorgen dat het beweegaanbod voor kwetsbare inwoners beter bekend wordt

en stimuleren dat partijen elkaar beter weten te vinden.

• Onderzoeken af budget van het sociaal domein overgeheveld kan worden

naar het sportbudget.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 19

Voeding, Sport en Gezondheid

Voldoende lichaamsbeweging en een gezond voedingspatroon kunnen de kans op

chronische ziekten verkleinen. Een combinatie van beiden zorgt voor de grootste

gezondheidswinst. Een gezonde voeding levert alle voedingsstoffen en de energie die

nodig is om inspanning te verrichten.

Een gezond voedingspatroon staat aan de basis van goede sportieve prestaties,

ongeacht het niveau van de sporter.

Is er voor de sporter in de basis nog winst te behalen ?

De combinatie van de Wageningen Universiteit, Sportcentrum Papendal en innovatieve

bedrijven maakt onze regio een koploper op het gebied van Food. Om onze expertise

in de regio te verstevigen, is de provincie Gelderland in 2018 gestart met een

stimuleringsprogramma voor innovatieve cross-over projecten op het gebied van

voeding, sport en gezondheid.

Deze programma’s geven een boost aan de economische ontwikkeling waar we binnen

de gemeente Ede ook van profiteren.

World Food Center

Een alsmaar groeiende wereldbevolking leidt tot grote voedseluitdagingen. Daarnaast

hebben de keuzes die we dagelijks maken op het gebied van voedsel, impact op ons

lichaam en onze omgeving. Om in de toekomst iedereen te voorzien van voldoende,

gezonde en duurzame voeding is een omslag nodig om op een andere manier te

consumeren.

Het te realiseren World Food Center in Ede brengt straks sporters en organisaties

bijeen en stimuleert hen meer verantwoordelijkheid te nemen en samen antwoorden

te vinden op hedendaagse en toekomstige vraagstukken.

Het World Food Center is bij uitstek de ontmoetingsplek en een broedplaats voor

innovatie, inspiratie, kennisdeling en bewustwording over voeding, sport en

gezondheid.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 20

Accommodaties

Van het sportbudget is een belangrijk deel bestemd voor het in stand houden van de

sportaccommodaties. We streven ernaar om het voorzieningsniveau op peil te houden

en efficiënter in te zetten door stimulering van multifunctioneel gebruik.

De huisvestingsplannen voor de binnen- en buitensport zijn in de basis leading bij het

vaststellen van het accommodatiebeleid.

Als we uitgaan van de norm van één sportzaal per 15.000 inwoners zou er een tekort

zijn van een (1) sportzaal. Als wij de sportzalen van derden betrekken in de

berekening dan zou er voldoende dekking zijn.

Behoefteonderzoek door Mulier Instituut resulteert in een tekort aan

wedstrijdwater. De noodzakelijke uitbreiding van de capaciteit voor de zwemsport

komt neer op een bad van 40 x 20 meter.

Voor de veldsporten is de komende jaren extra ruimte nodig. De huidige sportparken

in de kern van Ede kennen al een te hoge bezettingsgraad. Verenigingen zitten aan

hun maximale ledenaantallen om hun sportproduct op een kwalitatief hoog niveau te

blijven aanbieden. Met name de groei van de voetbalsport zal gelijke trend houden

met groei van de bevolking. De prognose komt uit op een groei van 700-800 actieve

voetballers in de komende jaren. Deze groei is onmogelijk op te vangen met de

bestaande accommodaties.

Actiepunten: • Het uitwerken van de haalbaarheid voor uitbreiding van het zwemwater, met

name voor de wedstrijdsport, verder vorm te geven. Hierbij de ontwikkeling

van een nieuw regionaal zwembad als vertrekpunt bij de planontwikkeling te

nemen.

• Het stimuleren en ondersteunen van de plannen om te komen tot het

realiseren van een eigen sporthal aansluitend aan hun clubhuis /

kleedaccommodatie op het sportpark Schuttersveld.

• Een gedegen onderzoek ten behoeve van de realisatie van een accommodatie

voor de voetbalsport. Deze accommodatie kan tevens worden gezien als een

ontlasting van bestaande accommodaties.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 21

Kunstgrasvelden en rubbergranulaat

Al jaren zijn er diverse discussies over de mogelijke gezondheidsrisico’s van het

spelen op kunstgrasvelden. In het verleden werden al verschillende onderzoeken

uitgevoerd om te zien of rubbergranulaat in kunstgrasvelden schadelijk zou zijn voor

de gezondheid. Hierbij ging het met name over een blootstelling aan nitrosaminen,

wat een kankerverwekkende werking zou hebben.

Onlangs heeft er een nieuw onderzoek plaatsgevonden door het RIVM naar de

aanwezige stoffen in rubbergranulaat en het vrijkomen van deze stoffen. Dit

onderzoek heeft aangetoond dat sporten op kunstgrasvelden, die zijn ingestrooid met

rubbergranulaat, veilig is.

Het Europese Agentschap voor Chemische Stoffen ( ECHA ) voert momenteel, in

opdracht van de Europese Commissie, onderzoek uit naar de samenstelling van de

stoffen van rubbergranulaat en de effecten daarvan op de gezondheid van mensen.

Tevens doen zij onderzoek om te bezien welke norm voor rubbergranulaat wenselijk

is.

Op dit moment wordt een norm van 20 mg/kg gehanteerd voor het rubbergranulaat.

De brancheorganisatie in Nederland stelt voor deze te verlagen naar 17 mg/kg.

De gemeente Ede heeft in de aanbestedingsbestekken voor kunstgrasvelden deze

normering opgenomen. Onderzoek heeft uitgewezen dat de kunstgrasvelden in de

gemeente Ede voldoen aan deze normering.

Actiepunt:

Indien het Europese Agentschap voor Chemische Stoffen een bijgestelde normering

voor rubbergranulaat voorschrijft, zullen er gepaste aanpassingen komen om de

kunstgrasvelden binnen de gemeente Ede te laten voldoen aan de dan geldende

normering.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 22

Gebruiksvergoeding en tarieven. De huidige systematiek voor de berekening van de gebruiksvergoeding en tarieven is

allesbehalve uniform. De tarieven zijn historisch gegroeid en zijn niet meer

transparant. Er is scheefgroei ontstaan tussen de accommodatiesoorten en de

soorten sport die worden bedreven.

Bij wijzigingsvoorstellen moeten wij rekening houden met:

• welke tarieven worden gehanteerd en waar zijn deze op gebaseerd ?

• hoe verhouden deze tarieven zich tot elkaar ?

• zijn de tarieven in lijn met het geformuleerde sportbeleid ?

Verder onderzoek op de volgende vragen:

• hoe is het huidige tarievenstelsel tot stand gekomen in relatie met de

exploitatie van de accommodaties ?

• welke ontwikkelingen hebben zich voorgedaan die van invloed zijn op

herziening van de tarievenstructuur ?

• hoe verhouden de tarieven zich tot vergelijkbare gemeenten ?

• welke invloeden heeft de zelfwerkzaamheid van verenigingen op de

tarievenstelsel ?

Actiepunten: • vaststellen van de gebruiksvergoeding voor de buitensport accommodaties,

waarbij rekening wordt gehouden met het nieuwe btw regime.

• vaststellen van het tarievenbeleid voor de binnensport accommodaties

waarbij rekening wordt gehouden met een evenwichtig en redelijk

tarievensysteem dat in verhouding staat met het contributieniveau van de

verenigingen.

• we zullen jaarlijks monitoren of er nog effecten in beeld komen die niet

voorzien zijn en door maatschappelijke ontwikkelingen invloed hebben op het

beleid in deze.

SPORTVISIE SPORTFORUM EDE 23

Slotwoord

Deze sportvisie is het inhoudelijke kompas voor de langere termijn. Op sommige

punten moet het juiste instrumentarium worden ontwikkeld dat transparant en

herkenbaar is voor alle partners.

De groei van Ede vergt dat we het domein sport en bewegen verder professionaliseren

als integraal onderdeel van de economische, sociale en ruimtelijke strategie en

ontwikkeling van onze gemeente.

De cycli van sportvisies waren altijd gebaseerd op continuïteit tijdens een

collegeperiode. Soms werd tussentijds de sportvisie bijgesteld of werd een nieuwe

visie opgesteld. Dit had tot gevolg dat een nieuwe sportvisie altijd gebonden was aan

bestaande begrotingsafspraken en begrotingsindicatoren uit vorige periodes.

Met de nieuwe cyclus van een sportvisie voor de middellange termijn, gekoppeld aan

een uitvoeringsagenda voor een collegeperiode, zorgen we voor continuïteit in het

sportbeleid en sluiten we beter aan op de bestuurlijke en de begrotingscyclus.

De uitwerking van deze sportvisie brengt de ambitie met zich mee dat we genoemde

zaken, samen met onze partners, tot uitvoer brengen en toekomstbestendig maken.

Een succesvolle samenwerking gaat niet altijd uit van een gezamenlijk

(maatschappelijk) doel of een gedeeld belang. Ook vanuit verschillende visies kan een

succesvolle samenwerking ontstaan, zolang de doelen niet tegenstrijdig zijn.

Het bestuur

Sportforum Ede.