stÄrkeverzuckerungserzeugnisse -...
TRANSCRIPT
ST
ÄR
KE
VE
RZ
UC
KE
RU
NG
SE
RZ
EU
GN
ISS
E•
Stä
rke
=d
as
po
lym
ere
De
po
t-K
oh
len
hyd
rat
von
Pfla
nze
n,
au
fge
ba
ut
au
s�
-D(+
)-G
luco
se-E
inh
eite
n•
Am
ylo
se
=u
nve
rzw
eig
tes
Po
lym
er;
Am
ylo
pe
kti
n=
verz
we
igte
sP
oly
me
rd
er
Stä
rke
•S
tärk
ev
erz
uc
ke
run
gs
erz
eu
gn
iss
e=
alle
Pro
du
kte
,d
ied
urc
hH
ydro
lyse
von
Am
ylo
seu
nd
/od
er
Am
ylo
pe
ktin
un
ter
Bild
un
gvo
nG
luco
sep
oly
me
ren
(Po
ly-,
Olig
o-,
Dis
acc
ha
rid
e)
bis
hin
zum
Gru
nd
ba
ust
ein�
-D-G
luco
se(„
De
xtro
se“)
ge
wo
nn
en
we
rde
n•
Gro
ße
Va
ria
tio
ns
bre
ite
ind
er
Ko
hle
nh
ydra
tzu
sam
me
nse
tzu
ng
un
dfu
nkt
ion
elle
nE
ige
nsc
ha
fte
n(z
.B.
Sü
ße
,V
isko
sitä
t)->
vie
lfä
ltig
eE
ins
atz
mö
gli
ch
ke
ite
nb
eid
er
Le
be
nsm
itte
lhe
rste
llun
g•
Au
sga
ng
sma
teri
al:
pri
nzi
pie
lla
lleS
tärk
eso
rte
ng
ee
ign
et;
ind
er
Pra
xis
v.a
.M
ais
-,W
eiz
en
-u
nd
Ka
rto
ffe
lstä
rke
•D
rei
ha
up
tsä
chlic
he
Hy
dro
lys
ea
rte
n(V
erz
uck
eru
ng
spro
zess
e):
Sä
ure
hy
dro
lys
e(C
.K
irch
ho
ff,
18
11
,S
tärk
e-
hyd
roly
sem
itH
2SO
4),
Sä
ure
-En
zym
-Hy
dro
lys
eso
wie
(En
zym
-)E
nzy
m-H
yd
roly
se
•D
er
Hy
dro
lys
eg
rad
wir
dd
urc
hd
en
DE
-We
rta
ng
eg
eb
en
=S
um
me
de
rre
du
zie
ren
de
nZ
uck
er,
be
rech
ne
ta
lsG
luco
sei.
TM
•H
ers
tell
un
gs
pro
zes
sa
llg.:
a)
Hy
dro
lys
e(V
erf
lüss
igu
ng
+V
erz
uck
eru
ng
),b
)R
aff
ina
tio
n,
c)E
ind
am
pfu
ng
•N
eb
en
be
sta
nd
teile
(Lip
ide
,P
rote
ine
,M
ine
rals
toff
e)
de
sS
tärk
eko
rns
sow
ieD
eg
rad
atio
nsp
rod
ukt
ed
er
Glu
cose
(z.B
.H
MF
)w
erd
en
du
rch
Ra
ffin
atio
ng
röß
ten
teils
en
tfe
rnt
•D
ieflü
ssig
en
Pro
du
kte
(Sir
up
e)
kön
ne
nd
urc
hT
rock
nu
ng
,K
rist
alli
satio
no
de
rIs
om
eri
sie
run
gw
eite
rve
rarb
eite
tw
erd
en
(->
Stä
rke
zuck
er,
De
xtro
se,
Iso
glu
cose
etc
.)
De
xtri
ne
Ma
ltose
Glu
cose
Stä
rke
Hy
dro
lys
e
(durc
h S
äure
n u
nd/
oder
Enzy
me)
+
• G
luco
sesir
up
(S
tärk
esi
rup;
DE
� 2
0)
• M
alt
ose-S
iru
p•
Dextr
ose (
rein
e G
luco
se;
DE
� 9
9)
• D
extr
ose-M
alt
ose-S
iru
p•
Malt
od
exti
ne
( DE
�2
0)
• fr
ucto
seh
alt
ige G
luco
se-S
iru
pe (
HF
CS
)
DE
(=D
ext
rose
eq
uiv
ale
nt)
:S
um
me
de
rre
du
zie
ren
de
nZ
uck
ern
,b
ere
chn
et
als
Glu
cose
ind
er
Tro
cke
nm
ass
e
Hers
tellu
ng
vo
n G
luco
sesir
up
, M
alt
od
extr
inen
, D
extr
ose u
.a.
Stä
rke
hy
dro
lys
e-V
erf
ah
ren
1.
Sä
ure
hy
dro
lys
e(S
alz
-o
de
rS
chw
efe
lsä
ure
)->
De
xtri
ne
,M
alto
se,
Glu
cose
(je
na
chV
erf
ah
ren
spa
ram
ete
rn)
Na
chte
ilig
:A
uft
rete
nvo
nS
ek
un
dä
rre
ak
tio
ne
n->
Ve
rrin
ge
run
gd
er
Au
sbe
ute
an
Glu
cose
info
lge
: •
inte
rmo
leku
lare
rW
ass
era
bsp
altu
ng
->B
ildu
ng
von
Re
ve
rsio
ns
pro
du
kte
n
(z.B
.G
en
tiob
iose
,Is
om
alto
se,
Iso
ma
ltosi
do
-Glu
cose
) •
intr
am
ole
kula
rer
Wa
sse
rab
spa
ltun
g->
Bild
un
gvo
nH
ydro
xym
eth
ylfu
rfu
ral(
HM
F)
u.a
.
2.
Re
ine
nzy
ma
tis
ch
eH
yd
roly
se
(->
un
ters
chie
dlic
he
En
dp
rod
ukt
e,
jen
ach
ein
ge
setz
tem
En
zym
)•�
-Am
yla
se(m
eis
tB
akt
eri
en
en
zym
e)
->D
ext
rin
e•�
+�-A
myl
ase
n(z
.B.
Ma
lze
nzy
me
)->
ha
up
tsä
chlic
hM
alto
se,
we
nig
Glu
cose
•A
myl
og
luco
sid
ase
(=G
luco
am
yla
se)
(v.a
.A
spe
rgill
us-
En
zym
e)
->G
luco
se•
me
ist
(zw
eis
tufig
e)
En
zym
-En
zym
-Hyd
roly
se
3.
Ko
mb
inie
rte
(zw
eis
tufi
ge
)S
äu
re-
un
dE
nzy
m-H
yd
roly
se
•V
orv
erz
uck
eru
ng
(„V
erf
lüss
igu
ng
“)m
itS
äu
re •
Na
chve
rzu
cke
run
gm
itE
nzy
me
n->
Zu
sam
me
nse
tzu
ng
de
sE
nd
pro
du
kts
ste
ue
rba
r
Erz
ielb
are
DE
-We
rte
:S
äu
reh
yd
roly
se
:�
92
DE
Sä
ure
-En
zym
-Hy
dro
lys
e:
�9
5D
EE
nzy
m-E
nzy
m-H
yd
roly
se
:9
8-9
9D
E
Üb
erw
ieg
en
dm
itte
lsS
äu
reh
yd
roly
se
-Ve
rfa
hre
n•
Stä
rkesu
sp
en
sio
n(„
Stä
rkem
ilch“;
Mais
-, W
eiz
en-
oder
Kart
offels
tärk
e);
35-4
0%
TM
•V
erf
lüssig
un
g u
nd
Verz
uckeru
ng
mit
HC
l oder
H2S
O4 (
pH
1.8
-2.0
), 2
-3 B
ar,
120-1
30°C
,15-2
0 m
in•
Neutr
alis
atio
n (
-> p
H 4
,5 -
5,2
)•
Dü
nn
saft
•R
aff
inati
on
: S
epara
tion, E
ntfärb
ung (
Akt
ivko
hle
), E
ntm
inera
lisie
rung (
Ionenaust
ausc
her)
•Z
entr
ifugatio
n o
der
Filt
ratio
n•
Vaku
um
verd
am
pfe
r•
Dic
ksaft
, 50-6
0%
Tr.
S.
• E
ndve
rdam
pfe
r (V
aku
um
)•
Sir
up
(kl
ar,
farb
los)
, 80-8
4%
Tr.
S.
„Säu
reg
luco
sen
“:F
ast
auss
chlie
ßlic
h a
uf 20-5
0 D
E b
esc
hrä
nkt
(->
ste
igender
Ante
il an R
eve
rsio
ns-
pro
dukt
en);
höhere
DE
-Wert
e fast
auss
chlie
ßlic
h d
urc
h S
äure
-Enzy
m-
bzw
. E
nzy
m-E
nzy
m-H
ydro
lyse
erz
ielb
ar.
Frü
her:
Auch
Hers
tellu
ng v
on S
äure
glu
cose
siru
pen m
it höhere
n D
E-W
ert
en (
> 8
0 D
E)
und z
ur
Ge-
win
nung v
on S
tärk
ezu
cker
bzw
. re
iner
Glu
cose
(„D
ext
rose
“). H
eute
kein
e w
irts
chaftlic
he B
edeutu
ng
mehr
-> H
ers
tellu
ng d
iese
r P
rodukt
e d
urc
h e
nzy
matis
che S
tärk
ehyd
roly
se.
He
rste
llu
ng
vo
n G
luc
os
es
iru
p (
Stä
rke
sir
up
)D
E�
20, h
an
dels
üb
lich
: D
E �
30-5
0
Stä
rke-
milch
(Ka
rto
ffe
l, M
ais
)
Ko
nvert
er
Neu
tra-
lisato
r
Zen
trif
ug
e
Sch
lam
m F
ilte
r
Sch
lam
m
Ko
hle
filt
er
Ko
hle
filt
er
Vo
r-verd
am
pfe
r
En
d-
verd
am
pfe
r
Glu
co
se
sir
up
Dam
pf
So
da o
der
Alk
ali
Säu
re (
pH
1.8
)
pH
4-5
50-6
0%
TM
80%
TM
Ve
rein
fac
hte
s S
ch
em
a d
er
He
rste
llu
ng
vo
n G
luc
os
es
iru
p(„
kla
ss
isc
he
s“
Sä
ure
hy
dro
lys
ev
erf
ah
ren
)
30-4
0%
TM
15
-20
min
10
20
30
40
50
60
70
10
20
30
40
50
DE
-Wert
Saccharidanteil(%Tr.)G
luco
se
Malt
ose (
Dis
acch
ari
d)
Olig
osacch
ari
de
(3-7
Glu
cose
mo
lekü
le)
+R
ev
ers
ion
sp
rod
uk
te
Hö
here
Sacch
ari
de
Sä
ure
hy
dro
lys
ev
on
Stä
rke
Sa
cc
ha
rid
-Zu
sa
mm
en
se
tzu
ng
inA
bh
än
gig
ke
itd
es
Ab
ba
ug
rad
es
(DE
)
•Z
un
ah
me
de
rR
ev
ers
ion
sp
rod
uk
te(n
ich
tv
erg
ärb
ar)
•S
üß
kra
ft0
,6;
sü
ß-s
alz
ige
r,a
ng
en
eh
me
rG
es
ch
ma
ck
Ein
satz
vo
n E
nzy
men
zu
r S
tärk
eh
yd
roly
se
• zu
r „V
erf
lüssig
un
g“
und V
erz
uckeru
ng
von S
tärk
e
• erw
eite
rte P
ale
tte v
on V
erz
uck
eru
ngsp
rodukt
en s
ow
ie höhere
Ausb
eute
an k
rist
alli
ner
Glu
cose
• V
ielz
ahl v
on A
myla
sen
; unte
rsch
eid
en s
ich in
hin
sich
tlich
Spezi
fität, T
em
pera
tur-
und p
H-O
ptim
a
• E
insa
tz in
Batc
h-
oder
kontin
uie
rlic
hen V
erf
ahre
n; auch
Ein
satz
imm
obili
siert
er
Enzy
me m
öglic
h
• zu
r S
tärk
ehyd
roly
se ü
berw
iegend v
erw
endete
Enzy
me:
-�
-Am
ylase
n a
us
Baci
llus
subtil
isoder
B. lic
henifo
rmis
für
Hoch
tem
pera
tur-
Verf
lüss
igungen
-�-A
myl
ase
aus
Gers
tenm
alz
für
Malto
sebild
ung
- G
luco
am
ylase
aus
Asp
erg
illus
nig
er
für
Dext
rose
bild
ung
- P
ullu
lanase
für
die
„E
ntz
weig
ung“,
d.h
. zu
r H
ydro
lyse
von �
-1-6
-gly
cosi
dis
chen B
indungen (
Am
ylopekt
in)
(1)
Säu
re-E
nzy
m-H
yd
roly
se
•S
äure
die
nt nur
zur
Verf
lüss
igung
der
Stä
rke
• ansc
hlie
ßend W
eite
rvera
rbeitu
ng m
it E
nzy
men z
u S
irupen u
nte
rsch
iedlic
her
KH
-Zusa
mm
ense
tzung
• v.
a. H
ers
tellu
ng v
on G
luco
sesi
rupen m
it hohem
Malto
seante
il:
-S
äure
hyd
roly
se (
„Verf
lüss
igung“)
von S
tärk
e -
> c
a. 20 D
E
-pH
auf 5,5
ein
stelle
n
-enzy
matis
che H
ydro
lyse
bei 5
5°C
mit �
-Am
ylase
(oder
Malz
ext
rakt
)
-->
Sirupe m
it ca
. 8%
Glu
cose
(aus
Säure
hyd
roly
se)
und c
a. 40-4
5%
Malto
se (
Rest
: D
ext
rine)
-durc
h a
nsc
hlie
ßenden Z
usa
tz v
on G
luco
am
ylase
: höhere
r G
luco
segehalt
(G
luco
se-M
alto
se-S
irup)
-E
nzy
m-I
nakt
ivie
rung d
urc
h A
nsä
uern
(pH
< 4
,5)
und e
rhitz
en (
80-9
0 °
C)
-R
affin
atio
n d
er
Sirupe: w
ie b
ei S
äure
glu
cose
siru
p
(2)
En
zym
ati
sch
e H
yd
roly
se v
on
Stä
rke (
En
zym
- b
zw. E
nzy
m-E
nzy
m-V
erf
ah
ren
)V
.a. zu
r H
ers
tellu
ng v
on M
alto
se-,
Dext
rose
-Malto
se-
und D
ext
rose
siru
pen s
ow
ie v
on M
alto
dext
rinen
Malt
od
extr
ine
• ca
. 20 D
E; le
icht lö
slic
he K
ohle
nhyd
rate
mit
geringer
Süß
kraft a
ls F
ülls
toffe, A
rom
a-,
Vita
min
- oder
G
ew
ürz
träger
und z
ur
Adso
rptio
n v
on F
etten u
nd Ö
len (
z.B
. in
Tro
ckensu
ppen e
tc.)
• V
erf
lüss
igung d
er
Stä
rke d
urc
h h
itzebest
ändig
e b
akt
erielle
�-A
myl
ase
: S
tärk
em
ilch m
it 25-3
5%
TM
auf
pH
6,5
ein
stelle
n, m
it C
aC
l 2 u
nd �
-Am
ylase
vers
etz
en u
nd b
ei 8
0 -
100 °
C a
ufs
chlie
ßen (
5-1
0 m
in);
dann E
nzy
min
akt
ivie
rung d
urc
h E
rhitz
en a
uf 145°C
. K
läre
n, E
indam
pfe
n u
nd S
prü
htr
ock
nen.
Malt
ose-
bzw
. D
extr
ose-M
alt
ose-S
iru
pe
• re
lativ
geringe S
üß
kraft u
nd a
ngenehm
es
Mundgefü
hl
• V
isko
sitä
t und H
ygro
skopiz
ität je
nach
Kohle
nhyd
rat-
Zusa
mm
ense
tzung
• H
ers
tellu
ng v
on M
alto
se-S
irupen: E
nzy
matis
che V
erf
lüss
igung w
ie b
ei M
alto
dext
rinen; ansc
hlie
ßend
pH
-Ein
stellu
ng a
uf pH
4,2
- 5,5
und Z
ugabe v
on G
ers
tenm
alz
ext
rakt
oder
ß-A
myl
ase
->
Pro
dukt
mit
bis
zu
70%
Malto
se, ka
um
Glu
cose
• D
ext
rose
-/M
alto
sesi
rupe: aus
Malto
sesi
rup d
urc
h a
nsc
hlie
ßende B
ehandlu
ng m
it G
luco
am
ylase
Dextr
ose-S
iru
pe
• le
ichte
Verg
ärb
ark
eit,
zur
Gesc
hm
ack
sabru
ndung u
nd z
ur
Gew
innung k
rist
alli
ner
Dext
rose
oder
fr
uct
ose
halti
gen S
irupen (
durc
h e
nzy
matis
che Iso
merisi
eru
ng)
• enzy
matis
che S
tärk
eve
rflü
ssig
ung w
ie b
ei M
alto
dext
rinhers
tellu
ng; dann a
bkü
hle
n, pH
auf 4,2
-4,6
ein
- st
elle
n u
nd Z
ugabe v
on G
luco
am
ylase
(H
ydro
lyse
dauer
50-1
00 h
!) ->
nahezu
quantit
ativ
e U
mse
tzung
• neuerd
ings
auch
Ein
satz
imm
obili
siert
er
Glu
coam
ylase
n
nie
dri
g v
erz
uckert
ho
ch
verz
uckert
(w/v
)
Ho
ch
verz
uckert
: M
ole
ku
larg
ew
ich
t verr
ing
ert
->z.
B.
für
kan
die
rte
Frü
ch
te->
Gefr
ierp
un
kts
ern
ied
rig
un
g->
zu
neh
men
d h
yg
rosko
pis
ch
Zu
ckers
pektr
en
han
dels
üb
lich
er
Glu
co
sesir
up
e
DE
-Wert
30
34-3
642-4
34
242
48
55
63
65
70
Ko
nvers
ion
sart
*S
SS
S/E
E/E
S/E
SS
/EE
/ES
/E
Ko
hle
nh
yd
rat
Geh
alt
e in
%, b
ezo
gen
au
f T
rocken
su
bsta
nz
Glu
co
se
10
13
19
6 2
93
13
73
443
Malt
ose
91
21
44
556
52
18
32
47
30
Ma
lto
trio
se
10
10
12
12
16
15
13
11
3 7
Malt
ote
trao
se
89
10
3 1
21
04
2 5
Ma
lto
he
xa
os
e6
67
2 1
25
31
2
Hö
here
Zu
cker
50
42
30
30
23
18
16
91
210
*S
=S
äu
re*
E=
En
zym
D
ie g
en
an
nte
n E
ige
ns
ch
aft
en
we
rde
n v
ers
tärk
t d
urc
h
Se
nk
un
gE
rhö
hu
ng
de
s V
erz
uc
ke
run
gs
gra
de
s
Vis
ko
sit
ät
xK
ris
tall
isa
tio
ns
he
mm
un
gx
Kö
rpe
rbil
du
ng
xV
erd
ick
un
gs
eff
ek
tx
Sc
ha
um
sta
bil
isie
run
gx
Lö
sli
ch
ke
its
erh
öh
un
gx
xS
üß
ex
Se
nk
un
g d
es
aw
-We
rte
sx
Os
mo
tis
ch
er
Dru
ck
xF
eu
ch
tig
ke
its
sta
bil
isie
run
gx
Ge
frie
rpu
nk
tse
rnie
dri
gu
ng
xV
erg
ärb
ark
eit
xB
räu
nu
ng
sv
erm
ög
en
xK
ris
tall
isa
tio
ns
ne
igu
ng
x
Eig
en
sc
ha
fte
nv
on
Glu
co
se
sir
up
en
(Stä
rke
sir
up
en
)u
nd
de
ren
Be
ein
flu
ss
un
gd
urc
hd
en
Ve
rzu
ck
eru
ng
sg
rad
nie
dri
gen
vers
tärk
td
urc
h
Ve
rzu
ck
eru
ng
sg
rad
(Hy
dro
lys
eg
rad
)
ho
hen
Lit
era
tur:
Ra
pe
ille
,A
.,F
un
ctio
na
lpro
pe
rtie
so
fg
luco
sesy
rup
s.Z
uck
eri
nd
ust
rie
12
4,
27
9-2
82
(19
99
)
Ein
sa
tzm
ög
lic
hk
eit
en
vo
nG
luc
os
es
iru
p
HA
RT
KA
RA
ME
LL
EN
• V
erh
ind
eru
ng
des A
uskri
sta
llis
iere
ns d
er
Sacch
aro
se
WE
ICH
KA
RA
ME
LL
EN
,•
Hers
tellu
ng
au
s k
rista
llin
em
Zu
cker
+ G
luco
sesir
up
FO
ND
AN
TK
AU
GU
MM
I•
Verh
ind
eru
ng
des A
uskri
sta
llis
iere
ns d
er
Sacch
aro
se
• verb
essert
e F
risch
halt
un
g•
zäh
e, ela
sti
sch
e S
tru
ktu
rS
PE
ISE
EIS
• A
uskri
sta
llis
ati
on
vo
n S
acch
aro
se +
��-L
acto
se v
erh
ind
ert
• V
erb
esseru
ng
der
Sch
melz
eig
en
sch
aft
en
LIK
ÖR
E, A
FG
s•
Vo
llm
un
dig
keit
, „K
örp
er“
, E
inste
llen
der
Fließ
fäh
igkeit
OB
ST
KO
NS
ER
VE
N•
Mild
eru
ng
des s
üß
en
Gesch
macks
• V
erb
esseru
ng
der
Säm
igkeit
• U
nte
rstü
tzu
ng
des F
ruch
tgesch
macks
• V
ollm
un
dig
keit
, „K
örp
er“
MA
RM
EL
AD
EN
• A
uskri
sta
llis
iere
n d
er
Sacch
aro
se v
erh
ind
ert
INV
ER
TZ
UC
KE
RC
RE
ME
• A
uskri
sta
llis
ati
on
vo
n G
luco
se v
erh
ind
ert
KA
ND
IER
TE
FR
ÜC
HT
E•
bessere
s E
ind
ing
en
der
Glu
co
se im
Verg
leic
h z
u S
acch
aro
se
TIE
FG
EF
RO
RE
NE
S O
BS
T•
Au
ftau
verh
alt
en
verb
essert
TIE
FG
EF
RO
RE
NE
R F
ISC
H•
Verl
än
geru
ng
der
Halt
bark
eit
Allg
em
ein
e E
igen
sch
aft
en
vo
n G
luco
sesir
up
:•
geri
ng
ere
Sü
ße a
ls S
acch
aro
se
• h
yg
rosko
pis
ch
(->
Ein
satz
als
Feuch
thalte
mitt
el)
• V
erh
ind
eru
ng
des A
uskri
sta
llis
iere
ns v
on
Sacch
aro
se, G
luco
se, L
acto
se
• h
oh
e V
isko
sit
ät
-> Z
äh
igkeit
• V
ollm
un
dig
keit
• verl
eih
t d
em
Leb
en
sm
itte
l m
eh
r „K
örp
er“
VE
RW
EN
DU
NG
vo
n S
TÄ
RK
EZ
UC
KE
R (
ca. 80%
Glu
cose
)
•S
üß
-u
nd
Brä
un
un
gs
mit
tel
für
Da
ue
rba
ck
wa
ren
,z.
B.
Le
bk
uc
he
n•
Bra
uzu
ck
er
für
ob
erg
äri
ge
Bie
re•
Sü
ßu
ng
sm
itte
lfü
rM
alz
-u
nd
Nä
hrb
iere
•G
las
ieru
ng
sm
itte
lfü
rR
ös
tka
ffe
eu
nd
Ma
lzk
aff
ee
•H
ers
tell
un
gv
on
Zu
ck
erc
ou
leu
r
Au
ße
rde
ma
ls:
•R
oh
sto
fffü
rm
ikro
bio
log
isc
he
Ge
win
nu
ng
vo
nM
ilc
hs
äu
re,
Glu
co
ns
äu
reu
.a.
•B
ak
teri
en
nä
hrb
öd
en
be
id
er
Ge
win
nu
ng
vo
nA
nti
bio
tik
a•
Au
sg
an
gs
ma
teri
al
für
So
rbit
ol-
He
rste
llu
ng
(ka
taly
tis
ch
eH
yd
rie
run
g)
VE
RW
EN
DU
NG
vo
n D
EX
TR
OS
E (
> 9
9%
Glu
cose
)
•s
ch
ne
lle
Re
so
rpti
on
•N
ähr-
un
dK
räft
igu
ng
sm
itte
l•
Kin
de
rna
hru
ng
•in
Ta
ble
tte
nfo
rmo
de
rK
om
pri
ma
ten
für
Sp
ort
ler
zur
Le
istu
ng
ss
teig
eru
ng
•S
üß
un
gs
mit
tel
für
alk
oh
olf
reie
Erf
ris
ch
un
gs
ge
trä
nk
e,
Ma
lzb
ier
•F
ür
Ba
ck
wa
ren
zur
Fö
rde
run
gd
er
Te
igg
äru
ng
,B
räu
nu
ng
,F
ris
ch
ha
ltu
ng
•U
mrö
tun
gs
mit
tel
be
iF
leis
ch
erz
eu
gn
iss
en
AR
ZN
EIM
ITT
EL
:In
jek
tio
ns
-u
nd
Infu
sio
ns
lös
un
ge
n
De
xtr
os
e=
Tra
ub
en
zuc
ke
r=
Glu
co
se
DE
>9
9;
kri
sta
llin
Dext
rose
MA
LZ
EX
TR
AK
T/
MA
LZ
SIR
UP
-V
ER
WE
ND
UN
G
Ma
lzs
iru
p:
wä
ss
rig
er,
ein
ge
dic
kte
rA
us
zug
au
sG
ers
ten
ma
lz
Hers
tellu
ng
:G
es
ch
rote
tes
Ma
lz+
Wa
ss
er,
55
°C
•S
tärk
ea
bb
au
du
rch
ma
lze
ige
ne
En
zym
e(��,�-A
my
las
en
):e
nth
ält
v.a
.M
alt
os
e
Verw
en
du
ng
:•
Ba
ck
(hil
fs)m
itte
lin
de
rB
ac
kw
are
nin
du
str
ie
•s
tärk
ea
bb
au
en
de
sA
ge
ns
ind
er
Le
be
ns
mit
telt
ec
hn
olo
gie
(„d
ias
tati
sc
he
Kra
ft“)
z.B
.b
ei
de
rH
ers
tell
un
gv
on
Sä
ug
lin
gs
-u
nd
Kin
de
rna
hru
ng
->s
ch
ne
llre
so
rbie
rba
reK
oh
len
hy
dra
te
•N
ähr-
un
dK
räft
igu
ng
sm
itte
l
•A
us
ga
ng
sp
rod
uk
tzu
rH
ers
tell
un
gv
on
Sü
ßw
are
n,
Ma
lzb
on
bo
ns
,M
alz
ka
ka
o
•N
ährs
toff
für
He
fe-R
ein
zuc
htk
ult
ure
n
•e
nth
ält
red
uzi
ere
nd
eZ
uc
ke
ru
nd
Am
ino
sä
ure
n->
Inte
ns
ivie
run
gv
on
Fa
rbe
un
dA
rom
ab
eim
Erh
itze
nin
folg
eM
ail
lard
-Re
ak
tio
n(n
ich
t-e
nzy
ma
tis
ch
eB
räu
nu
ng
)
Ma
isc
he
Ex
tra
kt
(=„W
ürz
e“)
Ein
da
mp
fen
Fru
cto
se
(F
ruc
htz
uc
ke
r)•
Vo
rko
mm
en
ind
er
Na
tur:
v.a
.in
Frü
chte
n(z
.B.
Äp
fel,
Bir
ne
n,
We
intr
au
be
n)
un
din
Ho
nig
.In
Sa
cch
aro
se(i
ng
eb
un
de
ne
rF
orm
ne
be
nG
luco
se),
sow
iea
lsO
ligo
fru
cto
se(z
.B.
als
Inu
linin
To
pin
am
bu
r,A
rtis
cho
cke
,Z
ich
ori
e)
•P
as
siv
eR
es
orp
tio
nim
Da
rm(l
an
gsa
me
ra
lsG
luco
se);
de
utli
chla
ng
sam
ere
rA
nst
ieg
de
sB
lutz
uck
ers
pie
ge
lsa
lsb
eiG
luco
se-
od
er
Sa
cch
aro
se-A
ufn
ah
me
(->
da
he
rfr
üh
er
hä
ufig
inD
iab
etik
er-
Le
be
nsm
itte
lne
ing
ese
tzt)
•S
üß
kra
ft:
hö
he
ra
lsS
acc
ha
rose
un
dG
luco
se
•F
ruct
ose
wu
rde
vie
leJa
hre
zum
Sü
ße
nd
iäte
tisch
er
Le
be
nsm
itte
lem
pfo
hle
n(„
Zu
cke
rau
sta
usc
hst
off
“).
Ab
er:
Bu
nd
esi
nst
itut
für
Ris
iko
be
we
rtu
ng
(BfR
):„D
iew
eite
reV
erw
en
du
ng
von
Fru
kto
sea
lsZ
uck
era
ust
au
sch
sto
ffin
ind
ust
rie
llg
efe
rtig
ten
Le
be
nsm
itte
lna
lsB
est
an
dte
ilso
ge
na
nn
ter
Dia
be
tike
r-L
eb
en
smitt
ela
nst
elle
von
ha
nd
els
- ü
blic
he
rS
acc
ha
rose
ist
au
se
rnä
hru
ng
sme
diz
inis
che
rS
ich
tn
ich
tsi
nn
voll,
da
sich
ein
ee
rhö
hte
Fru
kto
sea
ufn
ah
me
un
gün
stig
au
fd
en
Sto
ffw
ech
sela
usw
irkt
un
dzu
de
me
inÜ
be
rma
ßa
nF
rukt
ose
ind
er
Ern
äh
run
gd
ieE
ntw
ickl
un
gvo
nA
dip
osi
tas
sow
ied
es
me
tab
olis
che
nS
ynd
rom
sb
eg
ün
stig
t.“
•T
ec
hn
olo
gis
ch
eE
ige
ns
ch
aft
en
:
-re
lativ
ho
he
Sü
ßkr
aft
(->
Ein
satz
inka
lori
en
red
uzi
ert
en
Le
be
nsm
itte
ln)
-g
röß
teS
tab
ilitä
tb
eip
H3
,5-
5,0
(sta
bil
bis
80
°C)
->H
ers
tellu
ng
fru
cto
seh
alti
ge
rK
on
fitü
re:
Va
kuu
mve
rko
che
n;
Sch
oko
lad
en
he
rste
llun
g:
Ch
on
chie
ren
be
i<5
0°C
-sy
ne
rge
tisch
eE
ffe
kte
:m
ask
iert
Bitt
ere
be
iSa
cch
ari
n;
vers
tärk
tF
ruch
tge
sch
ma
ck;
gib
td
em
Ge
trä
nk
„Kö
rpe
r“
-K
ari
og
en
ität:
ge
rin
ge
ra
lsS
acc
ha
rose
od
er
Glu
cose
Gew
inn
un
g v
on
Fru
cto
se
a)
du
rch
Hyd
roly
sevo
nP
oly
fru
cto
san
en
(In
ulin
u.a
.)zu
Fru
cto
se(w
irts
cha
ftlic
hb
ed
eu
tun
gsl
os)
b)
du
rch
Hyd
roly
sevo
nS
acc
ha
rose
zuIn
vert
zuck
er
(=ä
qu
imo
lare
sG
em
isch
au
sG
luco
seu
nd
Fru
cto
se)
un
da
n-
sch
ließ
en
de
säu
len
chro
ma
tog
rap
his
che
Tre
nn
un
gvo
nG
luco
seu
nd
Fru
cto
se(j
ed
och
teu
rer
als
(c))
c)a
us
Glu
cose
du
rch
en
zym
atis
chka
taly
sie
rte
Iso
me
risi
eru
ng
un
dch
rom
ato
gra
ph
isch
eA
btr
en
nu
ng
.H
eu
tzu
tag
eb
evo
rzu
gte
sV
erf
ah
ren
oh
ne
chro
ma
tog
rap
his
che
Tre
nn
un
g->
He
rste
llun
gvo
nG
luco
se-F
ruct
ose
-Sir
up
(=Is
og
luco
se=
HF
CS
)
Fru
cto
seh
alt
ige G
luco
sesir
up
e(„
Iso
glu
co
se“
= H
FC
S =
hig
h f
ructo
se c
orn
syru
p)
•F
ruct
ose
halti
ge S
irupe (
ab 1
0%
Fru
ctose
i.T
M)
werd
en a
ls „
Isoglu
cose
n“
beze
ichnet
•h
öh
ere
Sü
ßkra
ft a
ls G
luco
sesi
rupe id
entis
cher
Konze
ntr
atio
n
• S
üß
kraft b
ei 4
2%
Fru
ctose
-Ante
il: id
entis
ch e
inem
gle
ich k
onze
ntr
iert
en
S
acc
haro
se-S
irup
•p
reis
gü
nsti
ger
als
Sacc
haro
se (
bei i
dentis
cher
Süß
kraft)
•V
erw
en
du
ng
: z.
B. in
der
Getr
änke
indust
rie (
Lim
onaden, E
rfrisc
hungsg
etr
änke
)
•H
ers
tellu
ng
durc
h e
nzy
matis
che Iso
meri
sie
run
gglu
cose
halti
ger
Sirupe
m
ithilf
e d
es
Enzy
ms
Glu
co
se-I
so
mera
se
•G
luco
se-I
som
era
se: auss
chlie
ßlic
h in
imm
obili
siert
er
Form
ein
gese
tzt (a
dso
rptiv
oder
kova
lent an Ionen-
aust
ausc
herh
arz
e o
der
Sili
katm
ate
rialie
n g
ebunden)
• Is
om
erisi
eru
ng b
ei 5
0 -
60°C
und p
H 7
-9
• A
usb
eute
(U
mw
andlu
ngsr
ate
): m
axi
mal 4
8%
Fru
ctose
; aus
Zeit-
/Kost
engrü
nden m
eis
t auf 42%
lim
itiert
• dann p
H-A
bse
nku
ng a
uf pH
4-5
(S
tabili
täts
maxi
mum
der
Fru
ctose
), F
iltra
tion, E
ntm
inera
lisie
rung (
Ionen-
aust
ausc
herb
ehandlu
ng),
Entfärb
ung m
it A
ktiv
kohle
, m
ehrs
tufig
e E
indam
pfu
ng a
uf 70-8
0 %
TS
.
• G
ew
innung v
on Iso
glu
cose
mit
höhere
m F
ruct
ose
ante
il (>
48%
) durc
h c
hro
mato
gra
phis
che T
rennung a
n Io
nenaust
ausc
herh
arz
en (
bis
zu 9
0%
Fru
ctose
-Ante
il =
HF
CS
-90)
• H
ers
tellu
ng v
on S
irupen b
elie
big
er
Fru
ctose
-Konze
ntr
atio
n d
urc
h M
isch
en (
„Ble
ndin
g“)
von H
FC
S-9
0 m
it G
luco
sesi
rup
• in
US
A: bevo
rzugt H
FC
S-5
5 (
55%
Fru
ctose
-Ante
il) (
mitt
lerw
eile
nehm
en U
S-B
ürg
er
pro
Jah
rd
urc
hsc
hn
ittlic
hg
en
au
sovi
elH
FC
Sw
ieS
acc
ha
rose
zusi
ch.
InE
uro
pa
wir
dn
ur
verg
leic
hsw
eis
ew
en
igIs
og
luco
sep
rod
uzi
ert
,d
en
nd
iee
uro
pä
isch
eZ
uck
erm
ark
tord
nu
ng
setz
td
er
Pro
du
ktio
nu
nd
Ve
rwe
nd
un
gvo
nIs
og
luco
see
ng
eG
ren
zen
).
Hers
tellu
ng
vo
n F
ructo
se, G
luco
se u
nd
Iso
glu
co
se
au
s S
acch
aro
se o
der
Stä
rke
Sacch
aro
selö
su
ng
50 G
ew
.% i.T
M.
Rein
igu
ng
Inv
ert
ieru
ng
Rein
igu
ng
Ein
dam
pfe
n
Kri
sta
llis
ati
on
Fru
cto
se
(krist
alli
n)
Fru
cto
sesir
up
(70%
Tr.
S.)
Rein
igu
ng
Ein
dam
pfe
n
Iso
meri
sie
run
g
Rein
igu
ng
Ein
dam
pfe
n
Glu
co
se
sir
up
(50%
Tr.
S.)
Iso
sir
up
(70%
Tr.
S.)
Rein
igu
ng
Ein
dam
pfe
n
Iso
meri
sie
run
g
Rein
igu
ng
Ein
dam
pfe
n
Stä
rkem
ilch
38 G
ew
.% i. T
M.
säu
len
ch
rom
ato
gra
ph
isc
he
Tre
nn
un
g
Fru
cto
se +
Glu
co
se
Fru
cto
se
+ G
luco
se
Fru
cto
se
+ G
luco
se
Hers
tellu
ng
vo
n Iso
glu
co
se =
hig
h f
ructo
se c
orn
syru
p (
HF
CS
) =
Glu
co
sesir
up
mit
ho
hem
Fru
cto
seg
eh
alt
; erh
öh
te S
üß
kra
ft
Hy
dro
lys
e
Glu
co
se
La
cto
se
(Mil
ch
zuc
ke
r)
Lacto
se-I
nto
lera
nz
��-G
ala
cto
sid
as
em
an
ge
ld
er
Dü
nn
da
rmm
uc
os
a�
Blä
hu
ng
en
,D
urc
hfa
ll
��-L
ac
tos
e�
-La
cto
se
�-L
ac
tos
e:
-in
H2O
sc
hw
er
lös
lic
h-
we
nig
er
sü
ß-
sc
hw
er
ve
rda
uli
ch
>9
3°C
Verw
en
du
ng
•F
ür
ind
us
trie
lle
Mil
ch
sä
ure
gär
un
g•
Kin
de
rnä
hrm
itte
l:E
ne
rgie
trä
ge
r;g
es
un
de
Da
rmfl
ora
(ein
zig
es
Ko
hle
nh
yd
rat
de
rM
ilc
h)
•in
Mil
ch
sc
ho
ko
lad
e->
Aro
ma
ve
rstä
rku
ng
•T
roc
ke
ns
up
pe
n:
Ge
sc
hm
ac
ks
ve
rstä
rke
r;v
erh
ind
ert
Ve
rklu
mp
en
•G
ew
ürz
mis
ch
un
ge
n:
bin
de
tfl
üc
hti
ge
Aro
me
n•
erh
öh
tR
ies
elf
äh
igk
eit
•b
eg
ün
sti
gt
Do
sie
rfä
hig
ke
it•
Trä
ge
rsto
fffü
rS
üß
sto
ffe
•P
ha
rma
zeu
tik
a:
Trä
ge
rsto
fffü
rT
ab
lett
en
Eig
en
sch
aft
en
•G
eri
ng
eS
üß
e•
Lö
sli
ch
ke
itte
mp
era
tura
bh
än
gig
•A
rom
atr
äge
r,G
es
ch
ma
ck
sv
ers
tärk
er
•V
erb
es
se
rtR
ies
elf
äh
igk
eit
•le
ich
tzu
Mil
ch
sä
ure
ve
rgä
rba
r•
für
Dia
be
tik
er
nu
rb
ed
ing
tg
ee
ign
et
(Glu
co
se
+G
ala
cto
se
)
MitFormalinoderWasserstoffperoxidkonservierenMitSodaaufpH4,8–5,0einstellen(=pIdesMilchalbumins)ErhitzenmitWasserdampf,90-95°C��Milchalbuminflocktaus
FiltratimVakuumeindampfen,60-70°C,Zwei-bzw.Mehrstufenverd.AusgeschiedeneStoffe,wiez.B.Milchsalze,abfiltrierenWeitereindampfen��56-66%TrockenmasseAbkühlen���-LactosekristallisiertausZentrifugieren��Rohzucker+Mutterlauge(=Melasse)RaffinationdesRohzuckers->Pharmaqualität
AndereEnteiweißungsverfahren:•Ultrafiltration•Umkehrosmose•FällungenmitCaCl2,Fe-oderCu-Hydroxid;Tannin
EntfettenAufkonzentrierenbei65°CimVakuumimFallstromverdampferauf60%T.S. Kühlenauf20°C,50-60%derLactosekristallisiertaus(=��-Lactose)Dekanteur��Roh-Milchzucker+Mutterlauge(=Melasse)Rohzuckerwaschenmitkaltem(15°C)Wasser��EntfernenderanhaftendenMutterlaugeTrocknenimFließbetttrocknerbei100°C
•Zusammensetzung:-99%��-Lactose-Monohydrat-0,5%Molkenprotein-0,1%freiesH2O
LACTOSE-HERSTELLUNG
A: Enteiweißen, eindampfen, kristallisierenLabmolke
B: Eindampfen, kristallisierenLabmolke
Lebensmittelqualität
Milch
CaseinLabmolke
LactoseAlbumin
ZUCKERALKOHOLE
(Manna-Esche)->Mannit->Mannit+Sorbit
->Dulcit
D-SORBITD-GlucoseD-FructoseD-Sorbose
(Vogelbeere)->Sorbit->Sorbit+Mannit
->Sorbit+Idit
D-MANNITD-MannoseD-Fructose
DULCITD-Galactose
•“Z
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ff”:
ve
rzö
ge
rte
Re
so
rpti
on
;fü
rD
iab
eti
ke
rg
ee
ign
et
•“W
eic
hm
ac
he
r”:
z.T
.h
yg
ros
ko
pis
ch
(Fe
uc
hth
alt
em
itte
l,z.
B.
für
Ta
ba
k)
•F
ris
ch
ha
lte
mit
tel
(So
rbit
ol)
:in
Vie
lza
hl
vo
nL
eb
en
sm
itte
ln,
z.B
.W
eic
hk
ara
me
lle
n,
flü
ss
ige
un
dh
alb
fes
teF
üll
un
ge
n,
Fo
nd
an
ts,
Ge
lee
art
ike
l,S
ch
au
mzu
ck
erw
are
n,
Ma
rzip
an
,P
ers
ipa
n,
Ko
ko
sfl
oc
ke
n,
Le
bk
uc
he
ne
ing
es
etz
t
AL
LG
EM
EIN
E,
TE
CH
NO
LO
GIS
CH
GÜ
NS
TIG
EE
IGE
NS
CH
AF
TE
N•
ge
ge
nS
äure
n,
Alk
ali
en
un
dH
itze
be
stä
nd
ige
ra
lsM
on
os
ac
ch
ari
de
,k
oc
hfe
st,
ba
ck
fes
t(d
.h.
seh
rg
ute
the
rmis
che
Sta
bili
tät
+p
H-S
tab
ilitä
t)•
wid
ers
tan
dfä
hig
ge
ge
nb
ak
teri
ell
eZ
ers
etz
un
g(n
ich
tve
rgä
rba
r)•
ke
ine
Ma
illa
rd-
Re
ak
tio
n(d
.h.
kein
eu
ne
rwü
nsc
hte
Brä
un
un
g)
•S
üß
kra
ft:
0,5
-1
(je
na
chZ
uck
era
lko
ho
l;zu
mV
erg
leic
h:
Sa
cch
aro
se=
1)
•E
ign
un
gfü
rD
iab
eti
ke
r•
nic
ht
ka
rio
ge
n(X
yli
tis
tso
ga
rk
ari
es
he
mm
en
d-
>E
insa
tzin
Ka
ug
um
mi)
ZU
CK
ER
AL
KO
HO
LE
• S
OR
BIT
(OL
)•
MA
NN
IT(O
L)
• X
YL
IT(O
L)
• L
AC
TIT
• M
AL
TIT
• IS
OM
AL
T•
HY
DR
IER
TE
GL
UC
OS
ES
IRU
PE
(Glu
co
se
sir
up
->S
orb
it-,
Ma
ltit
sir
up
)
Dis
ac
ch
ari
d-A
lko
ho
le
EIG
EN
SC
HA
FT
EN
un
d V
ER
WE
ND
UN
G•
farb
los
eK
ris
tall
ev
on
sü
ße
mG
es
ch
ma
ck
•je
na
ch
Zu
ck
era
lko
ho
lu
nte
rsc
hie
dli
ch
eL
ös
lic
hk
eit
TE
CH
NIS
CH
EH
ER
ST
EL
LU
NG
VO
NZ
UC
KE
R-A
LK
OH
OL
EN
DU
RC
HK
AT
AL
YT
ISC
HE
HY
DR
IER
UN
G • S
OR
BIT
au
s G
luco
se
• M
AN
NIT
au
s In
vert
zucker
• D
UL
CIT
au
s G
ala
cto
se
• X
YL
IT a
us X
ylo
se
INV
ER
TZ
UC
KE
R (
= G
luco
se +
Fru
cto
se 1
:1)
FR
UC
TO
SE
GL
UC
OS
E
SO
RB
ITS
OR
BIT
+ M
AN
NIT
75%
SO
RB
IT25%
MA
NN
IT
Bsp
: H
ers
tellu
ng
vo
n S
orb
ito
l u
nd
Man
nit
ol au
s In
vert
zucker
Tre
nn
un
g:
• M
an
nit
kri
sta
llis
iert
au
s w
ässri
gem
Alk
oh
ol au
s •
So
rbit
ble
ibt
in L
ösu
ng
Kata
lyti
sch
eH
yd
rieru
ng
:H
2+
Kata
lysato
r(z
.B. R
an
ey-N
ickel)
��T
,�
p
Ra
ne
y-N
icke
l
(Ka
taly
sato
r)
R-C
HO
+ H
2R
-CH
2O
H
Ge
win
nu
ng
vo
n
HE
RS
TE
LL
UN
GH
YD
RIE
RT
ER
ST
ÄR
KE
HY
DR
OL
YS
AT
E
ST
ÄR
KE
En
zym
ati
sc
he
Ve
rflü
ss
igu
ng
„Ve
rzu
ck
eru
ng
“
97
-99
%D
ex
tro
se
70
-96
%D
ex
tro
se
2-1
5%
Ma
lto
se
2-1
5%
Oli
go
sa
cc
h.
2-1
0%
De
xtr
os
e5
0-8
0%
Ma
lto
se
5-3
0%
Oli
go
sa
cc
h.
1-3
%D
ex
tro
se
85
-90
%M
alt
os
e7
-12
%O
lig
os
ac
ch
.
Ka
taly
tis
ch
eH
yd
rie
run
g
Ra
ffin
ati
on
Ein
da
mp
fen
Kri
sta
llis
iere
nd
eS
orb
it-L
ös
un
g7
0%
TS
Nic
htk
ris
tall
isie
ren
de
So
rbit
-Sir
up
e7
0%
TS
Ma
ltit
-Sir
up
e7
0%
TS
Kri
sta
llin
er
Ma
ltit
Ve
rwe
nd
un
g:
Sü
ßw
are
nfü
rD
iab
eti
ke
r
Glu
co
se
SO
RB
IT
Ma
lto
se
MA
LT
IT
Ma
ltit
/Ma
ltit
ol
•Z
uc
ke
ralk
oh
ol,
Zu
ck
era
us
tau
sc
hs
toff
(E9
65
)
•H
ers
tell
un
g:
du
rch
ka
taly
tis
ch
eH
yd
rie
run
gv
on
Ma
lto
se
od
er
en
tsp
rec
he
nd
ve
rzu
ck
ert
er
Stä
rke
lös
un
g
•re
ins
üß
sc
hm
ec
ke
nd
er
Zu
ck
era
lko
ho
l
•S
üß
kra
ft:
etw
a7
0-8
0%
vo
nS
ac
ch
aro
se
•E
ne
rgie
ge
ha
lt:
ca
.1
0k
J/g
(Sa
cc
ha
ros
e:
ca
.1
7k
J/g
),d
an
ur
lan
gs
am
eR
es
orp
tio
n
•w
ird
imK
örp
er
ins
uli
nu
na
bh
än
gig
ve
rsto
ffw
ec
hs
elt
•h
yg
ros
ko
pis
ch
(fe
uc
hti
gk
eit
sa
nzi
eh
en
d)
•A
nw
en
du
ng
:a
lsF
eu
ch
tha
lte
mit
tel,
Sü
ßu
ng
sm
itte
lfü
rD
iab
eti
ke
ru
nd
Trä
ge
rsto
ff
•O
hn
eH
öc
hs
tme
ng
en
be
sc
hrä
nk
un
ge
nfü
rb
es
tim
mte
Le
be
ns
mit
tel
zug
ela
ss
en
-z.
B.
en
erg
iere
du
zie
rte
,zu
ck
erf
reie
De
ss
ert
s,
Sp
eis
ee
is,
Sü
ßw
are
n
-K
au
gu
mm
i,S
oß
en
,N
ah
run
gs
erg
än
zun
gs
mit
tel
•g
ilt
als
un
be
de
nk
lic
h,
wir
kt
jed
oc
hb
eim
Ve
rze
hr
grö
ße
rer
Me
ng
en
ab
füh
ren
d
(Hin
we
is:
„Ka
nn
be
iü
be
rmä
ßig
em
Ve
rze
hr
ab
füh
ren
dw
irk
en
“)
•E
mp
feh
lun
g:
ma
xim
al
30
-50
gp
roT
ag
Malt
itsir
up
(Malti
tol S
yrup)
•H
ers
tell
un
g:
au
sG
luc
os
e-M
alt
os
es
iru
pd
urc
hk
ata
yti
sc
he
Hy
dri
eru
ng
•e
nth
ält
ne
be
n5
0-8
0%
Ma
ltit
no
chS
orb
itso
wie
hy
dri
ert
eO
lig
os
ac
ch
ari
de
(z
.T.
au
chZ
usa
tzvo
nS
üß
sto
ffe
n,
z.B
.A
cesu
lfam
K,
Asp
art
am
)
Xy
lit/
Xy
lito
l•
Zu
ck
era
lko
ho
l,Z
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ff(E
96
7)
•V
ork
om
me
n:
inF
rüc
hte
n(u
.a.
inP
fla
um
en
,s
ow
iein
de
rR
ind
eb
es
tim
mte
rH
olz
art
en
)
•H
ers
tell
un
g:
du
rch
ka
taly
tis
ch
eH
yd
rie
run
gv
on
Xy
los
e(H
olz
zuc
ke
r,o
fta
us
Re
ste
nv
on
Ma
isk
olb
en
etc
.g
ew
on
ne
n);
au
fwä
nd
ige
su
nd
rela
tiv
teu
res
Ve
rfa
hre
n
•Ä
hn
lic
he
rS
üß
ge
sc
hm
ac
ku
nd
na
he
zug
leic
he
Sü
ßk
raft
wie
Sa
cc
ha
ros
e
•N
äh
rwe
rt:
10
kJ
/g(2
,4k
ca
l/g
;d
.h.
40
%g
eri
ng
er
als
Sa
cc
ha
ros
e)
•p
as
siv
e,
d.h
.la
ng
sa
me
un
du
nv
oll
stä
nd
igR
es
orp
tio
nim
Dü
nn
da
rm
•K
üh
leff
ek
tim
Mu
nd
(ho
he
en
do
the
rme
Lö
su
ng
sw
ärm
e),
äh
nli
ch
Me
nth
ol
•h
itze
sta
bil
;k
ara
me
lis
iert
nu
rb
ei
Te
mp
era
ture
n>
20
0°C
•h
oh
es
Wa
ss
erb
ind
ev
erm
ög
en
•V
ers
toff
we
ch
se
lun
gim
me
ns
ch
lic
he
nK
örp
er:
ins
uli
nu
na
bh
än
gig
->b
ee
infl
us
st
de
nB
lutz
uc
ke
r-u
nd
Ins
uli
ns
pie
ge
ln
ur
ge
rin
gfü
gig
->fü
rD
iab
eti
ke
rg
ee
ign
et
•a
bfü
hre
nd
eW
irk
un
gb
ei
Me
ng
en
>5
0g
/Ta
g.
Ab
er:
na
ch
Ad
ap
tio
nd
es
Org
an
ism
us
we
rde
nb
iszu
20
0g
Xy
lit
täg
lic
hp
rob
lem
los
ve
rtra
ge
n(b
ei
So
rbit
be
ste
ht
die
se
An
pa
ss
un
gn
ich
t,d
ah
er
wir
kt
So
rbit
ol
imm
er
ab
füh
ren
d)
•M
ed
izin
isc
he
Be
de
utu
ng
:in
kli
nis
ch
en
Stu
die
nn
ac
hg
ew
ies
en
ek
ari
os
tati
sc
he
un
da
nti
ka
rio
ge
ne
Wir
ku
ng
(ka
rio
ge
ne
Str
ep
toco
ccu
sm
uta
ns
sp.
kön
ne
nX
ylito
ln
ich
tve
rsto
ffw
ech
seln
un
dst
erb
en
ab
)
http://www.dhw-ecogreenoleo.de/Zuckeralkohole.pdf
Technologische Eigenschaften vonZuckeralkoholen
Lösungswärme
Relative Süßkraft
Hyg
rosko
piz
ität
un
ters
ch
ied
lich
er
Zu
ckera
lko
ho
le
()
http://www.dhw-ecogreenoleo.de/Zuckeralkohole.pdf
Lö
slich
keit
un
ters
ch
ied
lich
er
Zu
ckera
lko
ho
le
()
htt
p:/
/ww
w.d
hw
-eco
gre
en
ole
o.d
e/Z
uck
era
lko
ho
le.p
df
SÜ
SS
-ST
OF
FE
•W
eit
au
ss
üß
ere
rG
es
ch
ma
ck
als
Sa
cc
ha
ros
e
•E
ntw
ed
er
syn
the
tisch
he
rge
ste
llto
de
rn
atü
rlic
he
nU
rsp
run
gs
•W
erd
en
en
twe
de
rü
be
rha
up
tn
ich
tm
eta
bo
lis
iert
(v
ers
toff
we
chse
lt),
od
er
tra
ge
na
ufg
run
dih
rer
ge
rin
ge
nE
insa
tzko
nze
ntr
atio
ne
nzu
mB
ren
n-
we
rte
ine
sL
eb
en
smitt
els
nic
ht
we
sen
tlich
be
i.
•W
irke
no
fta
ntik
ari
og
en
,d
asi
evo
nd
en
Ba
kte
rie
nd
er
Mu
nd
flora
nic
ht
vers
toff
we
chse
ltw
erd
en
.
Ind
er
EU
zug
ela
ss
en
eS
üß
sto
ffe
(20
12
)
(Qu
elle
:W
ikip
ed
ia)
Sü
ßs
toff
AD
I-W
ert
Sa
cc
ha
rin
-Na
(E9
54
)C
yc
lam
at
(E9
52
)
As
pa
rta
m(E
95
1)
Ac
es
ulf
am
-K(E
95
0)
Ne
oh
es
pe
rid
inD
C(E
95
9)
Th
au
ma
tin
(E9
57
)
Su
cra
los
e(E
95
5)
Ste
vio
sid
(E9
60
)
Sü
ßsto
ffe
(Qu
elle
:W
ikip
ed
ia)
Ne
ota
m(E
96
1)
19
67
19
66
19
37
18
78
Eig
en
sc
ha
fte
ne
inig
er
sy
nth
eti
sc
hh
erg
es
tell
ter
Sü
ßs
toff
e
Syn
theseja
hr
Beze
ich
nu
ng
Sy
ne
rgis
tis
ch
e S
üß
ev
ers
tärk
un
gin
Ac
es
ulf
am
-As
pa
rta
m-M
isc
hu
ng
en
10
0m
gA
ce
su
lfa
m~
20
g/l
Sa
cc
ha
ros
e~
20
0-f
ac
he
Sü
ßk
raft
50
0m
gA
ce
su
lfa
m~
60
g/l
Sa
cc
ha
ros
e~
12
0-f
ac
he
Sü
ßk
raft
50
0m
gS
üß
sto
ffm
isc
hu
ng
(50
/50
)~
13
0g
/lS
ac
ch
aro
se
~2
60
-fa
ch
eS
üß
kra
ft
Sta
bil
itä
tv
on
As
pa
rta
mb
ei
55
°C
pH
4+
5p
H3
pH
2
pH
6
pH
7
Sta
bilit
äts
op
tim
um
bei p
H 4
.2
pH
8
Ze
it[h
]
As
pa
rta
m-
ge
ha
lt(i
n%
)
24
68
pH
-Wert
100 50 0
Sta
bil
ität
(%)
pH
4.2
Asp
art
am
-Ab
bau
in
Co
la-G
etr
än
ken
bei p
H 3
.0 u
nd
vers
ch
ied
en
en
Tem
pera
ture
n
HöchstmengenfürSüßstoffeinLebensmitteln
Süßkraft von Acesulfam inverschiedenenProdukten
RelativeSüßkraft
Saccharose*1,0
Mono- & DisaccharideFructose1,7Invertzucker1,3HFCS (42% Fructose)1,0Glucose (Dextrose)0,7Stärkezucker0,6Maltose0,3Galactose0,3Glucosesirup0,3�-Lactose0,2
ZuckeralkoholeSorbit,Mannit0,5Maltit0,8Xylit1,0hydrierte Glucosesirupe0,5(z.B. Sorbitsirup)
SüßstoffeCyclamat35Aspartam200Acesulfam200Saccharin-Na450Steviosid300Thaumatin3500Neotam10000
*0,1 M Saccharoselösung
•S
üß
sto
ffe
we
rde
nh
äu
figm
itd
en
Zu
ck
era
us
tau
sc
hs
toff
en
ve
rwe
ch
se
lt
•U
nte
rZ
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ffe
nve
rste
ht
ma
nv.
a.
Zu
ck
era
lko
ho
le(m
eh
rwe
rtig
eA
lko
ho
le,
Po
lyo
le),
zud
en
en
un
ter
an
de
rem
So
rbit
(E4
20
),M
an
nit
(E4
21
),Is
om
alt
(E9
53
),M
alti
t(E
96
5),
Ma
ltito
l-S
iru
p(E
96
5),
La
ctit
(E9
66
),X
ylit
(E9
67
)u
nd
Ery
thri
t(E
96
8)
zäh
len
,so
wie
(be
iDia
be
tike
r-L
eb
en
smitt
eln
)d
ieF
ruc
tos
e.
•D
ieS
üß
kra
ftvo
nZ
uc
ke
ralk
oh
ole
nis
tm
eis
th
alb
sog
roß
wie
die
von
Sa
cch
aro
se(A
usn
ah
me
n:
Xyl
itu
nd
Ma
ltit)
un
dw
es
en
tlic
hn
ied
rig
er
als
die
vo
nS
üß
sto
ffe
n.
•Z
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ffe
sin
d–
an
de
rsa
lsd
ieS
üß
sto
ffe
–E
ne
rgie
lie
fera
nte
n.
De
rE
ne
rgie
ge
ha
ltd
er
Zu
ck
er-
alk
oh
ole
lieg
t(u
.a.
au
fgru
nd
ihre
rla
ng
sam
en
un
dm
eis
tu
nvo
llstä
nd
ige
nR
eso
rptio
n)
mit
2,4
kc
al/
g(1
0k
J/g
)u
nte
rd
em
de
rS
acc
ha
rose
(4,1
kca
l/g=
17
kJ/g
)(d
.h.
ca.
60
%),
jed
och
hö
he
ra
lsd
er
de
rm
eis
ten
Sü
ßst
off
e•
Zu
cke
ralk
oh
ole
we
rde
nu
.a.
au
sF
rüch
ten
,ü
be
rwie
ge
nd
jed
och
du
rch
ka
taly
tis
ch
eH
yd
rie
run
gd
er
en
tsp
re-
che
nd
en
Mo
no
-u
nd
Dis
acc
ha
rid
eg
ew
on
ne
n,
wä
hre
nS
üß
sto
ffe
vie
lfach
du
rch
ch
em
isc
he
Sy
nth
es
eh
erg
e-
ste
lltw
erd
en
.A
us
ge
sun
dh
eitl
ich
er
Sic
ht
sin
dZ
uck
era
lko
ho
leu
nb
ed
en
klic
h.
•Z
ud
en
Zu
ck
era
us
tau
sc
hs
toff
en
zäh
ltm
an
ne
be
nd
en
Zu
cke
ralk
oh
ole
na
uc
hd
ieF
ruc
tos
e.
Sie
be
sitz
td
en
gle
ich
en
en
erg
etis
che
nW
ert
(Bre
nn
we
rt)
wie
Sa
cch
aro
se,
be
nö
tigt
ab
er
ke
inIn
su
lin
zur
Ve
rsto
ffw
ech
selu
ng
.Ih
reS
üß
kra
ftis
tca
.1
,3-1
,7x
hö
he
ra
lsd
ievo
nS
acc
ha
rose
.
•S
üß
sto
ffe
un
dZ
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ffe
we
ise
ne
ine
Ge
me
insa
mke
ita
uf:
ImV
erg
leic
hzu
Zu
cke
rb
ee
influ
sse
nsi
ed
en
Ins
uli
n-
un
dB
lutz
uc
ke
rsp
ieg
el
imm
en
sch
lich
en
Org
an
ism
us
nic
ht
(Sü
ßst
off
e)
od
er
nu
rw
en
ig(Z
uck
era
ust
au
sch
sto
ffe
)u
nd
sin
dd
esh
alb
für
Dia
be
tik
er
ge
eig
ne
t.
•W
äh
ren
dZ
uc
ke
ralk
oh
ole
be
iüb
erm
äß
ige
mV
erz
eh
r(m
eh
ra
ls2
0b
is3
0g
pro
Ta
g)
ab
füh
ren
dw
irke
n kö
nn
en
(we
ilsi
eim
Da
rmtr
akt
nu
rla
ng
sam
reso
rbie
rtw
erd
en
,d
ort
Wa
sse
rb
ind
en
un
dso
de
nS
tuh
lve
rflü
s-si
ge
n),
ha
be
nS
üß
sto
ffe
ke
ine
nE
infl
us
sa
uf
die
Ve
rda
uu
ng
.
Verg
leic
h:
Zu
cker,
Zu
ckera
usta
usch
sto
ffe u
nd
Sü
ßsto
ffe
Zu
sa
mm
en
fas
su
ng
:Z
uc
ke
r,Z
uc
ke
rau
sta
us
ch
sto
ffe
un
dS
üß
sto
ffe
Zu
ck
er
• K
ohle
nhyd
rate
, die
im K
örp
er
energ
etis
chvo
ll ve
rwert
et und
in
der
Regel i
nsu
linabhängig
meta
bolis
iert
werd
en
• z.
B. S
acc
haro
se, G
luco
se, M
alto
se, Lact
ose
, S
tärk
e-
ve
rzuck
eru
ngsp
rodukt
e
Zu
ckera
usta
usch
sto
ffe
•energ
etis
ch v
erw
ert
ete
, aber
insu
linunabhängig
meta
- bolis
iert
e K
ohle
nhyd
rate
, die
für
Dia
betik
er
geeig
net si
nd
•Z
uck
era
lkohole
(Sorb
it, M
annit,
Xyl
it etc
.) s
ow
ie F
ruct
ose
Sü
ßs
toff
e•
Sto
ffe m
it w
eita
us
inte
nsi
vere
r S
üß
e a
ls S
acc
haro
se, die
entw
eder
nic
ht m
eta
bolis
iert
werd
en, oder
aufg
rund k
lein
er
Ein
satz
konze
ntr
atio
nen z
um
Bre
nnw
ert
von L
ebensm
itteln
nic
ht w
ese
ntli
ch b
eitr
agen.
• z.
B. S
acc
harin, C
ycla
mat,
Ace
sulfa
m, A
spart
am
, S
tevi
osi
d
Syn
erg
ism
en
In M
isch
ungen s
üß
schm
eck
ender
Sto
ffe tre
ten o
ft s
ynerg
isti-
sche G
esc
hm
ack
svers
tärk
ungen a
uf, z
.B. bei A
cesu
lfam
-A
spart
am
-Mis
chungen, die
sic
h d
urc
h e
ine s
tärk
ere
als
die
rech
nerisc
h e
rmitt
elte
Süß
e a
usz
eic
hnen (
= g
egense
itige
Süß
kraftve
rstä
rkung)
VE
RW
EN
DU
NG
: zu
m F
ärb
en
vo
n•
Sp
irit
uo
sen
(R
um
, W
his
ky, W
ein
bra
nd
)•
So
ßen
• Z
uckerw
are
n•
Essig
/Wein
essig
• alk
oh
lfre
ie E
rfri
sch
un
gsg
etr
än
ke
Le
be
ns
mit
telr
ec
htl
ich
e D
efi
nit
ion
:-
Zu
satz
sto
ff(F
arb
sto
ff),
da
Fär
bu
ng
szw
eck ü
berw
ieg
t(G
gs.:
kara
mels
iert
er
Zu
cker
= L
eb
en
sm
itte
l, d
a N
äh
rwert
)
HE
RS
TE
LL
UN
G-
tro
ck
en
es
Erh
itze
n v
on
Zu
ck
er
od
er
Stä
rke
ve
rzu
ck
eru
ng
s-
erz
eu
gn
iss
en
,m
eis
tm
itZ
us
ätz
en
(Re
akt
ion
sbe
sch
leu
nig
er)
ER
LA
UB
TE
Z
US
ÄT
ZE
:-
Es
sig
säu
re-
Cit
ron
en
säu
re-
Ph
os
ph
ors
äure
- S
ch
wefe
lsäu
re-
SO
2
-N
H4-C
arb
on
at
- N
a-P
ho
sp
ha
t-
K-S
ulf
at
AN
FO
RD
ER
UN
GE
N:
• p
H >
1.8
• S
O2 <
0.1
%•
NH
4-S
tic
ks
toff
<0
.5%
• P
2O
5 <
0.5
%•
ho
he
Fa
rbk
raft
• an
gen
eh
mer
Gesch
mack
• g
ute
Lö
slich
keit
in
Alk
oh
ol, S
äu
ren
• vert
räg
lich
mit
Po
lyp
hen
ole
n•
4-M
eth
ylim
idazo
l (4
-ME
I):
< 2
00m
g/k
g4-M
EI
(als
gesu
ndheits
gefä
hrd
end e
ingest
uft)
Zu
ckerc
ou
leu
r
Re
ak
tio
ns
be
sc
hle
un
ige
r
•Z
uck
erc
ou
leu
rw
ird
au
sS
acc
ha
rose
od
er
Stä
rke
ver-
zuck
eru
ng
serz
eu
gn
isse
nd
urc
hko
ntr
olli
ert
eH
itze
ein
-w
irku
ng
,m
eis
tin
Ge
ge
nw
art
sau
ere
ru
nd
/od
er
ba
si-
sch
er
Ka
taly
sato
ren
(Ess
ig-,
Citr
on
en
-,S
chw
efe
lsä
u-
re;
Na
triu
m-,
Am
mo
niu
m-,
Ka
lium
hyd
roxy
d,
od
er
car-
bo
na
t,-p
ho
sph
at,
-su
lfat)
he
rge
ste
llt.
•H
ierb
eie
nts
teh
en
bra
un
ge
färb
teP
rod
ukt
em
itK
ara
-m
ela
rom
a(K
ara
me
lisie
run
g)
•Z
uck
erc
ou
leu
ris
ta
lsF
arb
sto
ff(E
15
0)
na
chd
er
Zu
-sa
tzst
off
-Zu
lass
un
gsv
ero
rdn
un
gfü
rza
hlr
eic
he
Le
-b
en
smitt
elz
ug
ela
sse
n,
au
sge
no
mm
en
Bro
t,K
lein
-g
eb
äck
,K
aka
o,
Sch
oko
lad
e,
Te
eo
de
rK
aff
ee
.•
Zu
cke
rco
ule
ur
oh
ne
Re
akt
ion
sbe
sch
leu
nig
er
gilt
als
ge
sun
dh
eitl
ich
un
be
de
nkl
ich
.F
ür
die
üb
rig
en
gilt
ein
AD
I-W
ert
von
30
0m
g/k
gK
örp
erg
ew
ich
t/T
ag
.
htt
p:/
/cla
ss.f
st.o
hio
-sta
te.e
du
/fst
62
1/p
oly
ol/p
oly
ol.p
df
htt
p:/
/ww
w.d
hw
-eco
gre
en
ole
o.d
e/Z
uck
era
lko
ho
le.p
df
htt
p:/
/en
.wik
ipe
dia
.org
/wik
i/Su
ga
r_su
bst
itute
htt
p:/
/bo
oks
.go
og
le.d
e
K.-
D.
Sto
lp,
Stä
rke
zuck
er.
In: H
eis
s, R
. (E
d.)
Le
be
nsm
itte
ltech
-nolo
gie
(6.A
ufl.
),S
pringer,
S. 176-1
87
(20
04
)
Weit
erf
üh
ren
de L
itera
tur
im In
tern
et