TÜRK İYE CUMHUR İYETİ

ANKARA ÜN İVERS İTES İ

SAĞLIK B İLİMLER İ ENSTİTÜSÜ

STAINBUSTER İLE YAPILAN POLİTÜR

İŞLEMİNİN YÜZEY PÜRÜZLÜLÜĞÜ

ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRMALI

OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

Neyran TÜZCEL

PERİODONTOLOJİ ANABİLİM DALI

DOKTORA TEZİ

Danışman: Prof.Dr. Murat AKKAYA

ANKARA-2010

ii

İÇİNDEKİLER

Kabul ve Onay ........................................................................................................... ii

İçindekileri ........................................................................................................... ii

Önsöz ........................................................................................................... v

Simgeler ve Kısaltmalar ............................................................................................vii

Çizelgeler ........................................................................................................viii

1.G İR İŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1

1.1. Baş lang ıç Periodontal Tedavi 1

1.2. Baş lang ıç Periodontal Tedavide Kul lan ı lan Alet ler . . . . . . . . . . . . 2

1.2.1.El Alet ler i . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

1.2.2. Elektr ikl i Mekanik Enstrümanlar .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

1.3. Diş Renkleşmeleri . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

1.4. Diş teki Renkleşmelerin S ın ıf land ır ı lmas ı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.4.1. İntrensek Renkleşmeler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.4.2. Diş teki Depozit ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

1.4.3. Diş Sert Dokular ındaki Posteruptif Renkleşmeler .. . . . . . . . . . 8

1.5. Pol i tür . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

1.6. Pol i tür İş leminde Kul lan ı lan Materyal ler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.6.1. Pol i tür Pat lar ı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

1.6.2. Air-Powder Enstrümanlar .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

1.6.3. Stainbuster Frezler . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

1.7. Prof i lometre .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

2. GEREÇ VE YÖNTEM .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

3.BULGULAR .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

4.TARTIŞMA .... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

5. SONUÇ VE ÖNER İLER ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51

iii

ÖZET ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

SUMMARY ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 54

KAYNAKLAR... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

ÖZGEÇM İŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 66

iv

ÖNSÖZ

Doktora eğ i t imime baş lad ığ ım i lk günden i t ibaren

hoşgörüsü, nezaketi, engin akademik bi lgisi ve her şeyden önce

çevresindeki herkese eş i t ve sevecen yaklaş ımlar ı i le hayran

olduğum ve öğrencisi olmaktan büyük onur duyduğum, tez

çal ışmalar ım s ıras ında da yard ımlar ın ı hiçbir zaman

esirgemeyen ve üzerimdeki emeklerini hiç unutmayacağ ım çok

sevgi l i hocam Prof. Dr. Murat Akkaya’ya minnet ler imle

teşekkürü bir borç bi l i r im.

Güler yüzlü yönet imi ve tüm koşullarda sukunetini

koruyabilmesi i le tüm doktora eğ i t imim süresince bi lgi ve

desteğ ini esirgemeyen değerl i hocam Prof. Dr. Hamit

Bostanc ı ’ya;

Vakalar ıyla ve bi lgisiyle eğ i t imime büyük katk ıs ı olan ve

bana değ iş ik bir bak ış aç ıs ı kazand ıran değerl i hocam Prof. Dr.

Nejat Arpak’a;

Candan yaklaş ım ı , s ıcakl ığ ıyla kiş isel i lgisini esirgemeyen

değerl i hocam Prof. Dr. Meral Günhan’a;

Eğ i t imime olan katk ı lar ı ve emekler i iç in değerl i hocalar ım

Prof. Dr. Yaşar Aykaç’a, Prof. Dr. El i f Ünsal ’a, Doç. Dr. Gülden

Ereş ’e ve Doç. Dr. Cem Gürgan’a teşekkürler imi sunar ım.

Kardeş ler im Gülbike ve Serhat Demirel ’e;

v

Ayn ı dönemde doktora eğ i t imime baş lad ığ ım ve beraber

yol almaktan büyük mutluluk duyduğum çok sevgi l i dönem

arkadaş lar ım Fatma Böke ve Seda Eroğ lu ’na;

Üniversite hayat ım ın baş ından beri beni her zaman

destekleyen sevgi l i arkadaş ım K ıvanç Türkoğ lu’na;

Doktora eğ i t imimin ac ı tat l ı anlar ın ı benimle paylaşarak

zor zamanlar ım ı kolaylaş t ıran sevgi l i arkadaş lar ım Gürcan Çetin

ve Mehtap Bi lgin’e;

Sağ lad ıklar ı çal ışma ortam ı iç in Periodontoloj i Anabil im

Dal ı ’nda çal ışan tüm arkadaş lar ıma ve personel imize teşekkür

ederim.

Hayat ım boyunca koşulsuz şarts ız destekleri , sevgi ler i ve

şefkatler i i le beni ben yapan, hayat ım ın en mutlu en mutsuz

anlar ında varl ıklar ıyla bana güç veren, benim için yapt ıklar ı

fedakarl ıklar iç in edeceğ im teşekkürler in yetersiz olduğunu

bi ldiğ im sevgi l i annem Özveri Y ı lmaz ve bir ic ik ablam Tuba

Çet in’e, aram ızda olmasa da varl ığ ın ı her zaman hissett iğ im

sevgi l i babam Şener Y ı lmaz’a ai lem olduklar ı iç in çok teşekkür

ediyorum.

Hayat arkadaş ım, eğ i t imim boyunca sevgisiyle, sabr ıyla ve

desteğ iy le hayat ım ı kolaylaş t ıran, hayat ıma anlam katan sevgi l i

eş im Bar ış Tüzcel ’e sonsuz teşekkürler.

vi

SİMGELER VE KISALTMALAR

°C : Derece Santigrad B : Başlangıç ölçümler dk : Dakika gr : Gram Hz : Hertz Rmax : Maksimum pürüzlülük derinliği µm : Mikrometre mm : Milimetre Nm : Nanometre Rz : Ortalama pick-to-valley yüksekliği Rt : Pürüzlülük derinliği

Rq : Pürüzlülük profilinde meydana gelen sapmaların geometrik ortalaması

Ra : Pürüzlülük profilindeki Ra değerlerinin aritmetik ortalaması RDA : Radioactive Dentin Abrasivite Rpm : Revolutions Per Minute RCP : Rubber Cup and Paste sn : Saniye cm : Santimetre SEM : Scanning Electron Microscopy S : Son ölçümler STB : Stainbuster TA : Test Air-Flow TP : Test Pat TS : Test Stainbuster WHO : World Health Organization

vii

ÇİZELGELER

Çizelge 1.1: RDA Değerleri ......................................13

Çizelge 2.1: Kullanılan Materyaller .......................... 27

Çizelge 3.1: Grupların araşt ırma başında ve sonunda

elde edilen yüzey pürüzlülük değerleri. ........30

Çizelge 3.2: Elde edilen verilerin araştırma baş ında ve

sonunda gruplar aras ında istatistiksel

olarak değerlendirilmesi ....................... 31

Çizelge 3.3.A: TS grubu içinde politür öncesi ve sonrası

elde edilen pürüzlülük değerlerindeki

değişim .............................................. 33

Çizelge 3.3.B: TP grubu içinde politür öncesi ve sonrası

elde edilen pürüzlülük değerlerindeki

değişim .............................................. 34

Çizelge 3.3.C: TA grubu içinde politür öncesi ve sonrası

elde edilen pürüzlülük değerlerindeki

değişim ............................................... 35

Çizelge 3.4: Gruplar içinde politür öncesi ve sonras ı elde

edilen pürüzlülük değerlerinin istatistik

olarak değerlendirilmesi ......................... 37

1

1.GİRİŞ

Gelişmiş ülkelerde insanlar daha uzun süre yaşamakta ve

atalar ına göre doğal diş lerini daha uzun süre muhafaza

etmektedir. Bu gelişme; daha iyi motivasyon, gelişmiş ev

bak ım alışkanl ıklar ı ve ömür boyu süren idame

programlarına bağlı olarak azalan çürük ve periodontitis

insidans ına bağlıd ır(WHO Expert Committee 1984,

Waldman HB 1989). Baş lang ıç tedavisini takiben,

tekrarlayan kaz ıma ve parlatma işlemleri ile idame tedavisi

yürütülür, sağlığı korur ve hastal ığın tekrarlamas ını önler.

Tedavinin uzun dönem başar ısı, idame faz ının başar ısına

bağl ıdır (Lövdal A ve ark 1961, Axelsson P & Lindhe J

1981).

1.1.BAŞLANGIÇ PERİODONTAL TEDAVİ

Periodontal tedavinin ilk basamağı; bakteriyel depozitler

ve kalkulusun kök yüzeyinden uzaklaşt ırılması ve sağl ıkl ı

dokular korunarak biyolojik olarak kabul edilebilir bir kök

yüzeyinin elde edilebilmesidir.

Optimal sağlığın sağlanmas ı ve devam ettirilmesinin

temellerinden biri bakterilerin ve ürünlerinin pöröz ve

hipermineralize mine ve sement dokusundan

uzaklaşt ırılmasıdır.

2

İdealde; kaz ıma ve kök düzlemesi işlemleri sırasında

yaln ızca dışsal renklenmeler, plak, diş taş ı ve bakteriyel

komponentler uzaklaşt ır ılmalı ve bu s ırada diş dokular ına

minimal zarar verilerek yüzey düzgünleştirilmelidir.

Bu amaçla geçmişte, el enstrümanlar ı kullanı lmakta iken

daha sonra sonik ve ultrasonik cihazlar da kullan ılmaya

başlanm ıştır.

Günümüzde kaz ıma, kök düzlemesi ve küretaj iş lemleri

için; el aletleri, sonik ve ultrasonik cihazlar s ıkl ıkla olmak

üzere, lazer ve kimyasal ajanlar kullan ılmaktadır.

1.2. BAŞLANGIÇ PERİODONTAL TEDAVİDE

KULLANILAN ALETLER

1.2.1.El Aletleri:

Periodontal enstrümanlar; diş taşlar ının uzaklaşt ırılması,

kök düzlemesi, diş eti küretaj ı ve hastal ıkl ı yumuşak

dokular ın uzaklaştırılması gibi çeşitli amaçlar ile farklı

ebat ve açılarda üretilmektedir. Kazıma ve kök düzlemesi

için kullan ı lan küret ve kretuarlar; plak ve kalsifiye

depozitlerin kuron ve kök üzerinden uzaklaşt ır ılmas ı,

etkilenmiş sementin uzaklaştırı lmas ı, periodontal cebin

yumuşak doku duvar ının küretajı için

kullanı lmaktadır(Pattison AM ve ark 1996).

3

Bu işlemlerin el aletleri kullanılarak yapı lmas ı; teknik

beceri ve zaman gerektiren ve aynı zamanda da her zaman

istenilen hedefe ulaşı lamayan bir yöntemdir(Aleo ve ark

1974, Ramfjord S 1980)

1.2.2.Elektrikli Mekanik Enstrümanlar:

Depozitlerin uzaklaşt ır ılmasında daha hızlıd ırlar ve

klinisyenin harcayacağ ı çabay ı azaltırlar. Pek çok

araştırmada bu cihazların depozitlerin uzaklaşt ırı lmas ı ve

iyileşme konusunda el aletlerine benzer sonuçlar

oluşturduğu gösterilmiştir.(Long N ve ark 1990, Novaes A

Jr ve ark 1996).

Anatomik zorluklar ın bulunduğu Class I ve II furkasyon

problemlerinde ultrasonik aletlerinin el aletlerine üstün

olabileceği söylenmektedir(Axelsson ve ark 1991).

Ultrasonik cihazlar ın uçları doğru konumland ır ı lmal ıdır.

Eğer uç dişe doğru açılandırı lırsa, yüzeyde oluklar

oluşurken, cebe veya sulkusa doğru konumland ırıld ığında

yumuşak doku hasar ı oluşmaktadır.

Periodontolojide kullan ı lan cihazlar frekanslarına göre 2’ye

ayrı lmaktad ır.

B.1)Sonik Cihazlar: Vuruş paternleri eliptik veya

orbitaldir, uçlar ının tüm yüzeyleri dişe uygulanabilir.

Sonik cihazlar, saniyede 3000- 8000 hareket yapan düşük

frekanslı hava-turbin üniteleridir.

4

B.2)Ultrasonik Cihazlar: Ultrasonik cihazlar elektrikle

çalışan ve 25 000- 42 000 Hz. Frekans ile sal ınım yapan

cihazlardır. Mikrovibrasyon ile kalkulus ile temas eder ve

kırarak kalkulusu uzaklaşt ır ır.

a) Magnetostrictive Cihazlar: Uç, eliptik veya orbital

olarak saniyede 18000-42000Hz vibrasyon yapar. Tüm

yüzeyleri çalışan uçta hem eksternal hem de internal

yıkama mevcuttur.

b) Piezoelektrik Cihazlar: Uç, saniyede 24000-

45000Hz ile lineer bir vibrasyon yapar. Yaln ızca lateral

yüzleri çal ışan uçta internal yıkama mevcuttur.

Ultrasonik cihazlarla el aletlerini k ıyaslayan çalışmalarda;

başlang ıçta bu cihazlar ın etkinliği ve zarar verme

potansiyelleriyle ilgili bir şüphe yoktu; ancak daha sonra

yapı lan araşt ırmalarda durumun düşünüldüğü kadar

önemli olmad ığı; sonik, ultrasonik ve döner

enstrümanların el aletlerine benzer miktarda diş yapısı

uzaklaşt ırdığı iddia edilmiştir(Meyer K & Lie T 1977,

Hunter ve ark 1984).

Buna rağmen hem sonik ve ultrasonik cihazların hem de el

aletlerinin diş taşını uzaklaşt ırmada etkin olduğu ve

supragingival olarak her iki yöntemin kullan ı lmasından

sonra da gingivanın iyileştiği konusunda anlaşma

sağlanm ıştır. Sonik ve ultrasonik cihazlar ın iyileşme

üzerindeki etkileri de benzer bulunmuştur.

5

Sonik ve ultrasonik cihazlarla ilgil i en büyük sorun diş

yüzeyine zarar verebilme ihtimalleridir.

Karş ıt fikirli raporların mevcudiyetine rağmen, pek çok

araştırmada en az doku uzaklaştıran alet el aletleri ve

sonra s ırasıyla döner enstrümanlar ve ultrasonik cihazlar

olarak bulunmuştur. Baş lang ıç çürükleri gibi demineralize

yüzeylere ultrasonik uçların uygulanmas ı, ucun yap ı ldığı

materyale, uygulama süresi ve gücüne bağ l ı olarak

kavitasyonlar oluşturabilir.

Kaz ıma ve kök düzlemesi iş lemleri sırasında ultrasonik

enstrümanlar kullan ılırken ucun diş yüzeyine yanl ış temas

ettirilmesi veya kakulus bulunmayan bölgelerde yap ılan

over-enstrümantasyonun diş yüzeyinde veya

restorasyonlarda, çizik, oluk ya da çentiklere sebep

olabileceği bilinmektedir.

Başlang ıçta yap ı lan çal ışmalara göre; ultrasonik kazıma;

periodontal membran, alveolar kemik ya da gingivada

hasar oluşturmamaktad ır. Ancak ileri histolojik

çalışmalara göre; ultrasonik kaz ıma, yüzeysel doku

koagulasyonuna yol açmaktadır. Hasar verme

potansiyelleri cihazın gücü ve uygulanan bas ınçla da

ilişkili görülmektedir.

Sonik ve ultrasonik cihazlar için hem dental hem de

sistemik kontrendikasyonlar mevcuttur. Dental

kontrendikasyonlar alana özgüdür ve dişte hipersensitivite

ve/veya doku kayb ı oluşturabilecek demineralize alanlar ı

içermektedir. Bu cihazlar, geçici marginal restorasyonlar

6

varl ığında ve özel uçlar ın bulunmaması halinde implant

yüzeylerinde kullanı lamazlar.

Kardiak peace-maker taş ıyan ve enfeksiyöz hastalığı olan

kişi ler ile önemli solunum problemleri olan hastalarda bu

cihazlar kontrendikedir(Miller CS 1998).

Geleneksel olarak kazıma ve kök düzlemesi işlemlerini

takiben yumuşak lastik uçlar ve abrasivler ile politür

uygulamas ı yapı lmaktad ır. Politür uygulamasının birincil

amac ı ekstrensek renkleşmeleri çıkartmak ve

supragingival plağı uzaklaşt ırmak ve düzgün bir yüzey

elde edebilmektir.

1.3.DİŞ RENKLEŞMELERİ

Dişlerin doğal renklerinin dış ında yeniden renklenmesi; iç

ya da dış, lokal ya da genel faktörlere bağlı olarak ortaya

çıkabilir. Dişlerdeki renkleşmeler ya minenin doğrudan

renkleşmesidir ya da minenin yar ı şeffaflığı sebebi ile

dentindeki renklenmeyi aksettirmesidir. Mine kompakt bir

yapıda olduğu için pöröz yapıdaki dentine k ıyasla;

içerisindeki renklendirici materyali etkilemek daha zor

olmaktadır.

7

1.4.DİSTEKİ RENKLENMELERİN

SINIFLANDIRILMASI

Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) yapmış olduğu

sınıfland ırmaya göre diş renkleşmeleri:

1.4.1.INTRENSEK RENKLEŞMELER

A. Dişin oluşumu esnas ında kan tipindeki uyuşmazlığa

bağl ı olarak ortaya ç ıkan renk değişiklikleri

B. Dişin oluşumu esnasında safra sistemindeki

malformasyona bağ lı olarak ortaya ç ıkan renk

değişiklikleri

C. Dişin oluşumu esnas ında porfiriaya bağl ı olarak ortaya

çıkan renk değiş iklikleri

D. Dişin oluşumu esnasında kullan ılan ilaçlara

(tetrasiklin) bağl ı olarak ortaya ç ıkan renk değiş iklikleri

E. Dişteki diğer yap ısal bozukluklar

1.4.2.DİŞTEKİ DEPOZİTLER

F. Pigmente film (siyah/ yeş il/ turuncu)

G. Sigara alışkanl ığ ına bağ lı

H. Tütün çiğneme al ışkanl ığına bağl ı

İ. Diğer yumuşak depozitler (materia alba)

J. Supragingival diş taş ı

8

K. Subgingival diş taş ı

L. Dental plak

M. Dişteki diğer depozitler

1.4.3.DİŞ SERT DOKULARINDAKİ POSTERUPTİF

RENKLEŞMELER

A. Metal ve metal ürünlerine bağlı

B. Pulpal kanamaya bağ lı

C. Al ışkanl ıklara bağlı (tütün/ sigara)

D. Dişteki diğer depozitler

1.5.POLİTÜR

Kaz ıma, kök düzlemesi ve plak uzaklaştırı lmas ı klasik

olarak parlatma işlemi ile bitirilmelidir. Birçok in vitro

çalışmada profesyonel enstrümantasyonun iatrojenik

etkileri olduğu gösterilmiştir. (Meyer K ve Lie T 1977,

Jotikasthira ve ark 1992). Bu etkiler; yüzeyde artan

şekilsiz lezyonlar ve deformitelerde art ış ve buna bağlı

bakteri kolonizasyonu ve plak formasyonunda art ış ve

günlük hijyen sağlamada güçlük gibidir(Leitão J ve

Hegdahl T 1981, Leknes KN ve Lie T 1988). İntraoral sert

dokular ın yüzey pürüzlülüğünün klinik önemi bakteri

retansiyonuna yol açmas ıdır.

9

Serbest yüzey enerjisi de bakteriyel adhezyon ve

retansiyonda rol oynayabilir; ancak pek çok çal ışmada

(Quirynen ve ark 1990, Quirynen ve Bollen 1995 ) serbest

yüzey enerjisinin etkisi yüzey pürüzlülüğünü aç ıklamakta

yetersiz kalmaktadır.

Fiziksel olarak bakteriyel adhezyon ve retansiyon 4 fazda

oluşur:

1) Bakteri transportu

2) Bakterilerin yüzeye başlangıç adhezyonu

3) Spesifik adhezyon

4) Yüzey kolonizasyon(Quirynen ve Bollen 1995).

Başlang ıç retansiyonu fizikokimyasal olarak Van Der

Wall ’s kuvvetleri ile elektrostatik kuvvetler sayesinde

mümkün olmaktad ır ve iki yüzey aras ı mesafe

50nm’dir(Bollen ve ark 1997).

Bakteri tutunmas ı gerçekleştikten sonra uzaklaştır ılma

direnci artar; ancak direk kontağın sağlanmas ı zaman alır.

Başlang ıç kolonizasyon da özellikle yüzey düzensizlikleri

(pitler, oluklar veya abrazyon defektleri) gibi bakteriler

için korunakl ı bölgelerden başlar(Nyvod ve Fejerskov

1987).

Plak ve mikroorganizmaların düzgün olmayan diş

yüzeylerinde tutunma özelliklerinin fazla olmas ı, yüzey

pürüzlülüğünün önemi aç ıklayabilir(Brecx ve ark 1983).

Bu sebeple politür iş lemleri zorunludur.Parlatma iş leminin

tedavi edici etkisi henüz net olmasa da, işlemin

renklenmeleri uzaklaşt ırdığı ve daha düzgün yüzeyler

bırakt ığı kesindir.

10

Kök düzlemesinden sonra politür yapman ın yüzey

pürüzlülüğü üzerine etkisi gösterilmiştir (Doyle 1971,

Zampa ve Green 1972, Walker ve Ash 1976). Bu

çalışmaları takiben politür, seanslar ın son basamağı

haline gelmiştir (Ramfjord ve Ash 1979). Araşt ırmalar

politür patları ve mekanik özellikleri ile de ilgilenmiştir

(Doyle 1971, Zampa ve Green 1972, Badersten ve ark

1981, Hostetler 1982).

Politür işlemleri; periodontal baş lang ıç tedavisini takiben

kesin olarak tavsiye edilmekle birlikte yaln ızca eksternal

renkleşmelerin temizlenmesi için de uygulanmaktad ır.

Politür işleminin çok say ıda yan etkisinde söz

edilmektedir. İş lemde abrasivler kullan ı lmakta ve iş lem

esnasında mikroskobik boyutta madde kay ıpları

gözlenmektedir(Rateitschak K 1994). Bu sebeple politür

işlemi, çürük riski taşıyan kiş i lerde yüzeydeki florürün

kayb ına sebep olacağı için uygun deği ldir. Ömür boyu

tekrarlanan politür iş lemlerinde diş dokusu kaybı önemli

miktarlara ulaşmaktad ır. Çürüklü veya demineralize diş

yapı lar ında abrazyon daha h ızlı gerçekleşmektedir. Bu

sebeple rutin politür iş lemleri; dekalsifiye mine yüzeyleri

ile açık kök yüzeylerinde kontrendikedir. (Ramfjord S

1987, Kaldahl ve ark 1996).

Asl ında politürden sonra diş yüzeyi daha pürüzlü bir hal

almaktadır; çünkü patlardaki abrasivler hastan ın günlük

kulland ığı materyallere oranla fazlad ır. Pek çok restoratif

materyal abrasivler ile kolaylıkla aş ınabildiğinden

parlatı lmamalıd ır.

11

Politür yap ılacak hastalar ın dikkatli seçilmesi

komplikasyon ve yan etkileri azaltacaktır. Bu felsefe ile

politür, kaz ıma işleminden sonra kalan renklenmelerin

çıkar ılması içindir ve sadece bozulmamış mine yüzeyi ile

sınırlıdır.

Politür uygulamalar ı için lastik uçlar ve fırçalar gibi döner

enstrümanların yard ımıyla pomza ve çeşitli periodontal

politür patlar ı kullanılabildiği gibi air-powder

enstrümanlar da tercih edilebilmekte ve bu konuda yeni

materyallerle ilgili araştırmalar da sürmektedir.

1.6.POLİTÜR İŞLEMLERİNDE KULLANILAN

MATERYALLER

1.6.1.POLİTÜR PATLARI

Politür işlemleri için değişik içerikleri ve gren boyutlarıyla

çok çeşitli politür patlar ı kullanılmaktadır. İdealde bir

politür patı; hem temizleme hem de parlatma işlemlerini

yapabilmelidir ve hem mine hem de dentinden plak,

renkleşme ve pelikıl etkili şekilde uzaklaştırabilmelidir.

Hızlı temizleme sağlayan patlar tedavi süresini

kısaltt ıklar ı için daha s ık kullanılmaktadır; ancak buna

bak ı lmaksız ın dentindeki abrazyon minimize edilmelidir;

çünkü profesyonel uygulamaların ve kazıma

12

prosedürlerinin azalt ılması uzun dönemde diş in kullan ım

süresini uzatmaktad ır.

Dental renkleşmeleri etkin şekilde ve h ızla uzaklaştıran

patlar, parlatmada başar ıs ızd ır. Temizleme ve parlatma

işlemleri için iki veya daha fazla farkl ı gren boyundaki pat

ardı ardına ve gren boyu giderek küçülecek şekilde

kullanı lmalıdır.

Kuvveti artt ıkça aşınd ırma özelliği azalan bir ajan ideal

olacakt ır. İdeal ajan; parlatma için kullanıldığı s ırada

temizleme potansiyeli azalan ajand ır.

Klinisyenler sıkl ıkla yüksek abraziv özelliği olan patları

tercih ederler; çünkü bunlar temizleme prosedürünü

kolaylaştırır, gerekli süreyi kısalt ır ve dolay ısıyla

profesyonel bak ım ücretini düşürürler. En s ık tercih

edilen patlar ise ne mineyi ne de dentini

parlatamayacaklar ı ve bunun yerine restorasyon

yüzeylerinin parlakl ığını yok edecekleri ve yüksek dentin

abrazyon skorlar ı ile dentini aş ınd ıracaklar ı için kabul

edilemezler. Dişin ömür boyu kullan ımıyla ilgili beklentiler

artt ığından dentin ve semetteki aşınma önemli bir problem

haline gelmiştir. Ne yazık ki ekonomik şartlar da

klinisyenleri daha doku dostu bir pat kullanmaya

yönlendirememektedir(Lutz F ve ark 1993)

13

Periodontal patlar farkl ı abrasiv özellik gösteren değiş ik

gren büyüklüklerinde üretilmektedir.Numaralandırı lmalar ı

Radyoaktif Dentin Abrazivite Ölçümleri(RDA) neticesinde

oluşturulmaktad ır(Çizelge-1.1).

Çizelge-1.1: RDA değerleri

RDA

degeri Abrazivite Renk

40 az sarı

120 normal kırmızı

170 orta yeşil

250 şiddetli mavi

Politür için, politür patını taş ıyacak haznesi olan lastik

başların (RCP tekniğ i: Rubber Cup and Paste) dişetlerinde

fırçaya nazaran daha az olumsuz etkisi olmaktad ır.

Dentin ve minenin politür işlemleri s ırasında aşınmas ı

daha önce de tart ış ı lmıştır(Barbakow ve ark 1987).

Hastalar ın plak ve renkleşme miktarlar ı çeş itli olduğu ve

baz ı lar ı yaln ızca parlatmaya ihtiyaç duyduğu, bazılarında

aç ık dentin yüzeyleri bulunabildiği halde klinisyenler

genellikle tek bir tür kullanmaktadır.

14

ABD’de yapı lan bir araşt ırmada dental hijyenistlerin %

43’ünün orta grenli ve % 38’inin kalın grenli patlar

kulland ığı tespit edilmiştir(Christensen RP 1984). Ayr ıca

patların aşınd ır ıc ılığ ında bir standart da olmad ığ ı için orta

ya da ince grenli bir pat kal ın grenli bir pattan daha

aşınd ır ıc ı olabilmektedir.

İnce (pure) patlar sert dokular ı kimyasal olmadan

morfolojik olarak derinlemesine parlatırlar, mine/dentin

dostudurlar; fakat etkin olarak plak ve eklentileri

uzaklaşt ıramazlar (Barbakow ve ark 1987).

Bu gereksinimleri sağ layabilmek için ideal bir patın gren

büyüklüğü azal ırken keskin kenarlar ı yuvarlaklaşmalıd ır.

Bununla birlikte yeni temizleme ve parlatma konseptlerine

göre; bir patın klinisyen taraf ından kullan ılabilir oluşu

pat ın aş ınd ırıc ılığına ve temizleme kapasitesine bağlıdır.

Plak kolayl ıkla uzaklaşt ır ılırken, renkleşmeler için belli bir

aşınd ır ıc ılık derecesi gerekli olmaktad ır(Christensen RP ve

Bangerter VW 1984).

Yüksek aşınd ır ıc ılık ve yüksek pürüzlülük özelliğ i beraber

bulunduğunda, pat ın mükemmel temizleme kapasitesi

anlams ız hale gelir. Yine de patın klinik olarak kabul

edilebilir olmas ı için temizleme kapasitesi de belli bir

sınırın üzerinde olmalıd ır.(Lutz ve ark 1993)

Politür patlarının mine ve dentin üzerinde oluşturduğu

aşınd ırma etkisi büyük oranda pat ın özelliklerine bağlı

olsa da aynı zamanda uygulama süresine, uygulanan

bas ınca ve kuvvete de bağlı olmaktad ır.

15

Stookey ve Schemehorn (1979) mine ve dentindeki

aşınman ın direkt olarak Rpm, süre ve kuvvetteki art ış i le

ilgili olduğunu göstermiş lerdir.

Değişik araştırmacıların yapt ığı çok say ıdaki çal ışmada

Rpm için değerler 1000’den (Putt ve ark 1982) 5826’ya

kadar (Bailey ve Phillips 1950) değişmektedir.

Dişe temas süresi için değerler 5sn’den (Bailey ve Phillips

1950) 60 sn’ye (Zampa ve Green 1972) aras ında

değişmektedir.

Uygulanan kuvvet için değerler 150gr’dan (Stookey 1978)

ve 450gr (Zampa ve Green 1972) aras ında değiş im

göstermektedir.(Christensen RP ve Bangerter VW 1984).

Muhtemelen plak miktar ının Rpm, süre ve kuvvet üzerinde

bir etkisi olamaz; çünkü plak genellikle kolaylıkla

uzaklaşt ırılabilmektedir. Bununla beraber plak

miktarındaki art ış direkt olarak renkleşme bulunan yüzey

miktarı ile ilişkilidir ve renkleşme arttığı zaman

klinisyenler daha fazla kuvvet uygularlar, renkleşme fazla

olmadığ ında ise ekstra kuvvet gerekli olmaz.

Patlardaki abrasiv partiküller epiteliyal bariyeri aşarak

gingival dokuya penetre olabilir ve iyileşmeyi geciktirebilir

ve/veya yabanc ı cisim reaksiyonuna yol açabilir.

16

Dakikada 20000’in alt ındaki devirde yavaş çalışmak

abrazyonu azalt ır. Düşük hızlarda çalışmak ayn ı zamanda

oluşabilecek ıs ıyı da azaltacağ ı için pulpa hasar ı riskini

düşürür. Isınmay ı engellemek için iş lem s ıras ında aral ıkl ı

ve sadece temas ı sağ layacak ş iddette bas ınç

uygulanmal ıdır. Ayrıca döner cihazlar ın marginden uzak

tutulması doku yan ıklar ını önlemektedir.

1.6.2. AIR-POWDER ENSTRÜMANLAR

Dişin parlat ılmasında kullan ılan en yayg ın yöntem döner

lastik ve pomza kullanımıdır. Bu yöntem yerleşmiş

renkleşmelerde sıkl ıkla hayal kırıkl ığı yaratır, uzun bir

zaman gerektirir ve hekim için de yorucudur. Daha etkili

ve hızlı işlemler yapabilmek için yeni enstrümanlar

geliştirilmiştir ve bunlardan biri de basınçl ı hava, su,

sodyumbikarbonat püskürten air-powder enstrümanlard ır

(Agger MS 2001)

Air-powder enstrümanlar ile lastik-pomzayı karş ılaştıran

in vivo ve in vitro çalışmalar, air-powder cihazlar ın en

etkin ve hızlı yöntem olduğunu göstermiştir(Weaks LM ve

ark 1984, Barnes CM ve ark 1990). Air-power politür

enstrümanlarında, ince sodyumbikarbonat partikülleri

hava ve su ile karışt ırılarak kök yüzeyine püskürtülür. Bu

işlemlerin el ile yapı lması; teknik beceri ve zaman

gerektiren ayn ı zamanda her zaman da arzu edilen hedefe

ulaşamayan bir yöntemdir. (Aleo ve ark 1974, Ramfjord S

1980)

17

Otomatik politür metoduna ‘ air-powder politür’ veya ‘jet

politür’ de denilmektedir ve son üç dekatta ortaya

çıkm ışt ır. Bu işlemde plak ve ekstrensek renkleşmeler

mekanik abrazyon ile uzaklaştırılır. Uzun dönem

çalışmaları olmamakla birlikte işlem süresinin kısaltı lması

gibi avantajlar ı mevcuttur. Kullanılan abrasivler çok ince

grenlidir ve üretici firmanın direktifleri doğrultusunda

uygulandığında minimal doku hasar ı oluşturmaktad ır.

Gingival çekilmesi olan ve estetik sebepler ile politür talep

eden hastalarda kullanımı manuel enstrümanlara göre

daha uygundur.

Air-powder enstrümanların aerosol oluşturmas ı, gingival

margine çok yakın tutulduğunda epitelyal abrazyon

oluşturmas ı, tuzlu tad ı, spreye bağlı olarak çevre

dokularda duyarl ı lık oluşturmas ı gibi dezavantajlar ı

bulunmaktad ır. Bu cihazlar, sodyumu sın ırlı diyet

uygulayanlarda, solunum yolu hastal ığı olanlarda, kontak

lens kullananlar ile kompozit restorasyonlarda ve

demineralize mine bölgelerinde kontrendikedir(Suzuki JB

ve Delilse AL 1984, Rawson RD ve ark 1985, Snyder JA ve

ark 1990).

Pek çok araşt ırmacı iş lemin daha hızlı olduğu ve hasta

tarafından daha iyi tolere edilebildiğine

inanmaktad ır(Johnson WN ve Wilson JR 1957, Stewart ve

ark 1967).

Air-powder cihazlar ın plak ve eklentileri özellikle de oluk

ve girintilerden daha etkin ve h ızlı uzaklaştırabildiği

bilinmektedir (Willmann DE ve ark 1980).

18

Hekimler iş lemi mümkün olduğunca k ısa sürede bitirmek

isterken, hastalar ise muhtemel kök abrazyonu ve

hassasiyetten endişe etmektedir. Kök yap ıs ında eksternal

kay ıplar bu tip rahatsızlıklar hatta kök fraktürü için

potansiyel risk faktörüdür.

Bu cihazlar ın kullanımındaki tek sorun yüzey pürüzlülüğü

veya sement hasarı da deği ldir. Cihaz ın uç sıcakl ığ ı pulpal

hasara da yol açabilmektedir. S ıcakl ık art ış ı; uygulama

süresi ve uygulanan güçteki art ış la doğrudan

ilişkilidir(Abrams ve ark 1979). Bu durum ek soğutma

kullanı larak aş ılabilmektedir.

Olgunlaşmış mine her iki yönteme karşı da direnç

gösterebilmekte ve abraziv lezyonlar görülmemekte iken

mine prizma yapısının bozulduğu beyaz noktalarda air-

powder cihazlar rezorbe yüzeyler oluşturmaktad ır(Meyer K

ve Lie T 1977).

Pek çok çal ışmada; air-powder cihazların dentin ve sement

üzerinden önemli miktarda diş taş ı uzaklaşt ırabilmekte

olduğu (Zinner DO 1955, Stewart ve ark 1967, Hunter ve

ark 1984) ; ancak restoratif materyallerde yüzey

değişikliğine yol açtıklar ı (Miller RL ve Micik RE 1978,

Abrams ve ark 1979) gösterilmiştir. Kök yüzeyindeki

aşınmalar hakkında Atkinson ve ark(1984) yapt ığ ı

çalışmada air-powder cihazların 30 sn uygulanmas ıyla

yüzeyden ortalama 636.6µm uzaklaştırdığı bulunmuştur.

Buradaki 30 sn’lik süre; hastaya her seansta 0.5sn

uygulama yapı lacağı ve hastanın 15 sene süre ile 3 aylık

kontrolleri hesaplanarak bulunmuştur.

19

Daha sonra yapılan çal ışmalar(Berkstein ve ark 1987,

Galloway SE ve Pashley DH 1987) ve Kontturi-Närki ve

ark(1990) çal ışmalarında plak ile kapl ı sement

dokusunun, plak bulunmayan sement dokusuna nazaran

daha fazla abraziv değiş iklik gösterdiğ ini bildirmiştir.

Air-powder cihazlar ın bir yan etkisi olarak gingival travma

da rapor edilmiştir(Håkansson JP 1983, Weaks ve ark

1984, Kontturi-Närki ve ark 1990). Renkleşme ve plağın

özellikle servikal alanda birikmesi nedeni ile yumuşak

doku travmas ından kaç ınmak zordur.

Kontturi-Närki(1990) ve ark aşınman ın, en fazla enflame

gingivada görüldüğünü ve periodontal sağl ık durumuna

göre değ işiklik gösterdiğini bildirmişlerdir.

İn vivo çal ışmalarda, air-powder cihazlar ile lastik

aras ında kal ıc ı bir farkl ılık bulunamam ışt ır; ancak

tedaviden hemen sonra yap ı lan değerlendirmelerde air-

powder cihazlar kullan ı ldıktan sonra gingival irritasyonun

daha fazla olduğu gösterilmiştir.

Çalışmalar; sodyumbikarbonat aerosolünün cilt temas ının

kızar ıkl ık ve kaşınt ıya yol açabileceğini

göstermiştir(Håkansson JP 1983). İşlemden önce

dudakların lubrikasyonu hastay ı rahatlat ır ve

sodyumbikabonat tozunun kurutucu etkisini azalt ır.

20

Mevcut metotlar ın klinik uygulamalardaki yetersizliği

ve/veya yan etkileri sebebi ile periodontal tedavinin

başar ıs ı ve idamesinde önemli bir basamak olan politür

uygulamalar ı için yeni materyallerin araştırılması önem

taşımaktad ır. Bu amaçla kullan ımı önerilen Stainbuster

frezler bu araşt ırmanın konusu olmaktad ır.

1.6.3. STAINBUSTER FREZLER

Stainbuster frezler, zirkondan zengin cam fiberlerle

güçlendirilmiş rezinlerden imal edilmiş frezlerdir.

Mine yüzeyinden siman, lekeler ve renklenmiş tabakalar ın

çıkar ılması için dizaynedilmiş lerdir. Diş minesi veya

seramikte aşınma yapmamaktad ırlar. Diş macunundan 2,5

kat daha fazla aş ınd ırma özellikleri bulunmaktadır.

Bu frezlerin yüzey karakteristiğ i, tüm çalışma yüzeyini

kaplayan ve sert bir yüzeye temas ettiğinde küçük

fragmanlara ayr ılan fiber yapı lar ın abraziv gücüdür. Rezin

matrix kullan ı ldıkça fiber lifler ortaya çıkar, bu nedenle

self-sharpening özelliğ i de bulunmaktad ır. Stainbuster

frezler kendi kendine keskinleş irler ve abraziv özellikleri

de devaml ıd ır.

Zirkondan zengin 14 mikrometre ebatl ı f iberglassın

enteresan bir özelliğ i bulunmaktad ır.

21

Sıradan fiberglass ın deriye irritan çok küçük fibrillerinin

aksine, zirkondan zengin fiberglass fragmanlar 5µm’den

uzundur ve uzunluk/genişl ik oran ı 3’ün üstündedir. Bu

fragman ebatı sayesinde alveoli pulmonise penetrasyon

engellenmektedir.

Stainbuster frezler kesici frezler deği ldir, aş ınd ır ıc ı

enstrümanlard ır. Bu sebeple, etkin kullan ım için az bas ınç

ve az h ız gerekir. Yüksek bas ınç ve h ız sadece aş ınmay ı

artt ırır, abraziv özelliklerini ise azaltır. 1000 ile 5000 Rpm

aras ında, hafif basınçla ve s ıvı spreyi alt ında düşük turda

çalışılmalıd ır. Su spreyi sürtünme debrizini uzaklaşt ır,

çalışma alan ını temizler, kontrol ve görünürlük sağlar. Su

spreyi altında frezlerin abraziv özelliği yumuşamaktad ır

ancak etkinliğ inde bir azalma olmamaktadır. Çal ışma

sırasında ısınmad ığ ı için kuru kullanımı da zararlı

deği ldir. Yüksek tur ise fiber bölgeleri aras ındaki

boşlukları t ıkayacağından abraziv özelliği azaltmaktad ır

(Ruiz JL ve ark 2009).

Stainbuster frezler gingival fibromukoz membranlar gibi

dokular ı kesmeden ya da t ıraş lamadan üzerlerinden

kayarlar ve yumuşak dokulara etki etmezler. Kullan ım

sırasında çok zor ısınd ıklar ı için hastalar tarafından diğer

enstrüman ve metotlara göre daha kolay kabul edilirler.

Ulaş ımı zor veya dar alanlarda kullanılan uçlar ı daha

kolay aş ınır ancak frez ucunun ilk şekli bozulmuş olsa da

aşınd ırma özelliğini kaybetmezler.

135 °C’ye kadar otoklavda steril edilebilirler.

22

Günlük pratikte STAINBUSTER kullanımı:

1. Diş yüzeyinden leke ve renklenmelerin kald ır ılmasında:

Diş minesine zarar vermeden alt keserlerin ara yüzleri gibi

ulaş ımı zor alanlar da dahil olmak üzere

kullanı labilmektedirler.

2. Ultrasonik detertrajdan sonra mine yüzeyinin

temizlenmesi: Klinisyen önce manuel sonra ultrasonik

detertraj uygulamal ıdır ve Stainbuster frezlerden diş

yüzeyini düzgünleştirmede ve kalkulus oluşum süresini

azaltmada faydalanmal ıd ır.

3. Kompozit dolgular ın parlatılmasında: Dişler arasındaki

kompozit yüzeylere diğer aletlerden daha kolay

ulaş ılmaktad ır.

4. Siman uzaklaştırılması: Seramik kron ve köprülerin

daimi yapıştır ılmasını takiben çevre yumuşak dokulara

zarar vermeksizin kullan ılabilir.

5. Siman eliminasyonu: Eski protezlerin çıkar ılmasın ı

takiben, preperasyonun şeklini bozmadan simanı

kald ırabilmektedir.

6. Detertraj ve temizleme: Bu frezler heavy-scaling için

uygun değ i ldir, hafif lekeler için kullan ımları

uygundur(Kameyama A ve ark 2008).

23

Periodontolojide STAINBUSTER kullan ımı:

Rutin detertraj ve periodontal ceplerin temizlenmesinden

sonra, frezler kök yüzeyinin düzeltilmesini takiben

iyileşme ve flap ataşmanını indüklemektedir. Frezler ile

furkasyon gibi ulaş ımı güç bölgelerde rahat temizlik

sağlanabilmektedir.

İmplantlarda taşıyıc ı protez yapıların ın yapışt ırılmas ın ı

takiben, stainbuster ulaş ım ı zor veya çok dar undercut

bölgelerini temizleyebilen tek dönen enstrümanlard ır.

Ayr ıca implant yüzeyinden kalkulus temizlenmesi için de

uygundurlar.

Periodontal tedavide STB 2501, 2504, 2505 ve 2506

uçların kullanım ı tavsiye edilmektedir.

1.7.PROFİLOMETRE

Başlang ıç periyodontal tedaviyi takiben uygulanması

tavsiye edilen politür iş lemleri ile ilgili araşt ırmalarda

etkinlik ile beraber sıkl ıkla yüzey pürüzlülüğü üzerinde

durulmaktad ır. 1960’larda yüzey pürüzlülüğünün

değerlendirilmesinde ölçüm yapılabilecek cihazların

yokluğu sebebiyle sıkınt ı lar ç ıkmaktayd ı. Yüzey

pürüzlülüğü ölçümü yapan değ iş ik cihazların üretimi ile

bu sorun ortadan kalkm ıştır.

24

Profilometrenin geliştirilmesi enstrümanların kök

yüzeyindeki etkilerinin matematiksel olarak

değerlendirilmesine imkan vermiştir(Burke SW ve Green E

1971, Pameijer ve ark 1971).

Profilometrede dişin uzun aksı boyunca ve dik olarak

hareket ettirilen iğne ortalama bir pürüzlülük değeri

okumaktad ır. Bu ölçümlerin kombinasyonu ile daha

hassas değerler elde etmek de mümkündür ve bu özellik de

özellikle düzgün olmayan hatlar ın varl ığında önem

kazanmaktad ır(Ewen ve Gwinnett 1977, Kerry 1966,

Suppipat 1974, Walker ve Ash 1976).

Profilometre direkt olarak diş dokusuna uygulanabilir ve

yüzey ölçümleri için oldukça uygun bir yöntemdir. SEM

yard ımı i le karşılaşt ırma yapan çalışmalarda(Kontturi-

Närhi ve ark 1990) kayıp diş dokusu miktar ı ve

pürüzlülüğün yüzeyden yüksekliğ i ölçülebilmektedir

(Melberg JR 1979, Stookey GK ve Schemehorn BR 1979).

Ancak profilometre kullan ıld ığında abrazyon derinliği ;

ölçümler direkt olarak diş yüzeyinden yap ıld ığı için daha

net sağlanabilmektedir. Ayr ıca profilometre kesitleri

horizontal olarak aldığ ı için kurvatürlü yüzeylerin ölçüm

problemini de elimine etmektedir. Dişin kurvatürlü

yüzeylerinin etkisini minimize edebilmek için kesit değeri

0.25mm olan bir filtrasyon uygulanması

gerekebilmektedir.

25

2.GEREÇ VE YÖNTEM

Araştırmada periodontal veya protetik sebepler ile çekilmiş

olan, lingual yüzeylerinde plak ve kalkulus bulunan 60

adet mandibular keser diş kullanılm ışt ır. Çekimden sonra

hastalar diş lerinin bu çal ışmada kullanı lacağına dair

bilgilendirilmiş ve sözlü olarak onam alınm ışt ır.

Çekilen bu diş ler 1dk süre ile akar su alt ında y ıkand ıktan

sonra distile su içerisinde muhafaza edilmiştir. Dişler

üzerindeki kalkulus miktarlar ı kaydedildikten sonra tüm

dişler aynı araştırmac ı tarafından ultrasonik cihaz

(Satalect-Fransa) yard ım ıyla temizlenmiştir.

Temizleme işlemine göz ile muayene ve dokunma ile

değerlendirme ile düzgün bir yüzey elde edilene ve tüm diş

taşları uzaklaşt ırılana kadar devam edilmiştir. Bu işlem

için el aletlerinin tercih edilmemesinin sebebi; manuel

temizlik sırasında sonik ve ultrasonik cihazlara nazaran

relatif olarak daha düzgün bir yüzey elde edileceğinin

bilinmesidir. Uygulama sıras ında ortaya ç ıkacak olan

pürüzlülüğün değerlendirilmesinde en fazla pürüzlülük

yaratan cihaz tercih edilmiştir.

Kaz ıma işlemin bitirilmesini takiben diş ler rastgele olarak

her grupta 20 diş olacak şekilde 3 gruba ayrı lmışt ır.

26

Pürüzlülük ölçümlerinin yalnızca mine yüzeyi i le s ınırl ı

kalabilmesi için; dişler mine sement s ınırından kesilerek

kök yüzeyleri uzaklaşt ır ılmıştır. Bu gruplar ölçümlerin

hızla ve doğru yapı labilmesi için her bir tablada 20 diş

olacak şekilde, akril içerisine sabitlenmiştir. Bu

tablalardaki diş ler hangi grupta oldukları bilinmeksizin,

yüzey pürüzlülüğü aç ısından profilometre (Perthometer M2

Mahr) yard ımı i le değerlendirilmiştir. Profilometreden her

diş için ve her seferinde olacak şekilde 3 ölçüm alınm ıştır

ve istatistiki değerlendirmeler bu değerlerin ortalamas ı

kullanı larak yap ılmışt ır.

Profilometre ölçümleri Ra, Rq, Rz, Rmax ve Rt değerleri ile

yüzey grafiklerini içermektedir. Bu değerler:

Ra: Pürüzlülük profil indeki Ra değerlerinin aritmetik

ortalaması

Rq: Pürüzlülük profil inde meydana gelen sapmalar ın

geometrik ortalamas ı

Rz: Ortalama pick-to-valley yüksekliğ i

Rmax: Maksimum pürüzlülük derinliğ i

Rt: Pürüzlülük derinliği

Pürüzlülük ölçümlerinin sonrasında 20 dişlik tablalara

yerleştirilmiş olan örnekler yine rastgele olarak 3 gruba

ayrı lmıştır.

27

1. Test Pat (TP): Her diş 5sn boyunca politür pat ı ve

döner lastik yard ımıyla parlatı lmışt ır.

2. Test Airflow (TA): Her diş 5sn boyunca Air-Flow(KaVo

Prophyfelex3, ABD) kullan ı larak (sodyumbikarbonat) i le

parlatı lmışt ır.

3.Test Stainbuster (TS): Her diş 5sn boyunca

Stainbuster ile parlatı lmışt ır.

Çizelge-2.1: Kullan ı lan materyaller

GRUPLAR Materyaller Üretici Firma

TS Stainbuster Carbotech

TP

Clinpro

Prophy Paste

3M ESPE

Dental

Products

TA

Clinpro

Prophy

Powder

3M ESPE

Dental

Products

Politür işlemi s ırasında her dişe uygulama süresi olarak

5sn seçilmesinin sebebi; bu araşt ırmanın literatürdeki

diğer çal ışmalarla kıyaslanabilir olmas ın ın sağlanmas ıdır.

Yüzey pürüzlülük değerlendirilmesinin tekrarlanmas ından

önce diş ler 3dk süre ile akar su altında y ıkanm ışt ır.

28

Air-Powder enstrüman kullanılırken, uygulanan diş

yüzeyine dik açı i le ve ortalama 1-1,5cm uzakl ıkta

tutulmuştur. Döner lastik ile politür uygulamas ı

yapı lırken klinisyen ekstra kuvvet uygulamam ış, yalnızca

aletin kendi ağırl ığı ile temas sağ lanm ıştır.

Örnekler; yüzey pürüzlülüğündeki değ işimlerin

değerlendirilebilmesi için bir kez daha profilometre ile

incelenmiştir. Profilometre ölçümleri hata payını

minimuma indirebilmek için 3 kez alınm ış ve istatistik

değerlendirmede bu ölçümlerin ortalamas ı kullan ı lmışt ır.

3.BULGULAR

Çalışma sonunda al ınan ölçümlerden elde edilen tüm

verilerin ve hesaplanan ortalamalar Ankara Üniversitesi

Biyoistatistik Anabilim Dalı ’nda SPSS for Windows 11.5

istatistiksel analiz programı kullanılarak

değerlendirilmiştir.

Örneklerin başlang ıç ölçümleri normal dağı lım gösterdiği

için gruplar arasındaki değerlendirme için Kruskal-Wallis

Test kullan ılmıştır.

Gruplar aras ındaki başlang ıç ve son ölçümler aras ındaki

farklar ise Wilcoxon Signed Rank Test kullanı larak

değerlendirilmiştir.

29

Yap ı lan tanımlayıc ı istatistiklere göre gruplar normal

dağı lım göstermektedir. Araştırmaya dahil edilen ve her

biri 20 dişten oluşan her 3 gruptaki örnekler için

başlang ıçta Ra, Rq, Rz, Rmax ve Rt değerleri ölçülmüştür.

StainBuster uygulanan grup(TS) için bu parametrelerin

başlang ıç değerleri sıras ıyla; 0.698+- 0.86, 1.016+-0.13,

3.879+-0.55, 6.641+-0.94 ve 7.144+-0.99 olarak

ölçülmüştür(Çizelge-3.1).

Politür pat ı uygulanan grup(TP) için başlang ıç

parametreleri sırasıyla; 0.784+-0.89, 1.164+-0.12, 4.455+-

0.50, 7.910+-1.02 ve 8.269+-1.02 olarak

ölçülmüştür(Çizelge-3.1).

Air-Flow uygulanan grup(TA) için ise baş lang ıç değerleri

yine sırasıyla; 0.716+-0.08, 0.940+-0.08, 3.292+-0.30,

5.141+-0,47 ve 5.519+-0.45 olarak ölçülmüştür(Çizelge-

3.1).

Değerlendirilen parametreler için gruplar ın başlang ıç

değerleri normal dağı lım gösterdiği için gruplar aras ındaki

karş ılaşt ırmalar Kruskal-Wallis Test ile

değerlendirilmiştir.

Ra, Rq, Rz, Rmax ve Rt değerleri için başlang ıç

ölçümlerinde gruplar arasında anlaml ı bir fark

bulunmamışt ır(p>0.05).

30

Çizelge-3.1: Gruplar ın araş t ırma baş lang ıc ında ve sonunda elde

edilen yüzey pürüzlülük değerleri ( B; baş lang ıç, S; son ölçümler)

GRUPLAR

TS TP TA

RaB 0,698 ± 0,08 0,784 ± 0,08 0,716 ± 0,07

RqB 1,016 ± 0,13 1,164 ± 0,12 0,940 ± 0,08

RzB 3,879 ± 0,55 4,445 ± 0,50 3,292 ± 0,30

RmaxB 6,641 ± 0,94 7,910 ± 1,02 5,141 ± 0,47

RtB 7,144 ± 0,99 8,269 ± 1,02 5,519 ± 0,45

RaS 0,526 ± 0,04 0,576 ± 0,07 0,746 ± 0,07

RqS 0,694 ± 0,05 0,753 ± 0,09 1,009 ± 0,11

RzS 2,371 ± 0,21 2,671 ± 0,39 3,459 ± 0,41

RmaxS 3,745 ± 0,38 3,736 ± 0,51 5,943 ± 0,98

RtS 4,186 ± 0,37 4,312 ± 0,62 6,375 ± 0,98

Değerlendirilen Ra, Rq, Rz, Rmax ve Rt değerleri için son

ölçümlerde TS grubunda parametreler için değerler

sırasıyla; 0.526+-0.04, 0.694+-0.05, 2.371+-0.21, 3.745+-

0.38 ve 4.186+-0.37 olarak ölçülmüştür.

TP grubu için son değerler sıras ıyla; 0.576+-0.07, 0.753+-

0.09, 2.671+-0.39, 3.736+-0.51 ve 4.312+-0.62 olarak

ölçülmüştür.

TA grubu için ise bu değerler sırasıyla; 0.746+-0.07,

1.009+-0.11, 3.459+-0.41, 5.943+-0.98 ve 6.375+-0.98

olarak ölçülmüştür(Çizelge-3.1).

31

İncelenen parametrelerde her bir grup içinde başlang ıç

ölçümleri ile son ölçümlerin istatistiksel olarak

karş ılaşt ırılması sonucu Ra (p<0.05), Rq (p<0.05) ve Rz

(p=0.05) değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir fark

varken, Rmax ve Rt nin baş lang ıç ve son değerleri

aras ındaki fark istatistiksel olarak anlaml ı

deği ldir(p>0.05).(Çizelge-3.2).

Çizelge-3.2: Elde edilen veri lerin araş t ırma baş lang ıc ında ve

sonunda gruplar aras ında istatistiksel olarak karş ı laşt ır ı lmas ı

Son ölçümlerde TS grubundaki 16 örnekte, TP grubundaki

15 örnekte ve TA grubundaki 11 örnekte Ra değerinde bir

azalma izlenmektedir.

Ki-kare df Asymp.Sig

RaB 0,592 2 0,774

RqB 1,223 2 0,543

RzB 2,117 2 0,347

RmaxB 3,663 2 0,16

RtB 3,369 2 0,186

RaS 6,731 2 0,035

RqS 6,695 2 0,035

RzS 5,777 2 0,056

RmaxS 4,287 2 0,117

RtS 4,404 2 0,111

32

Rq değerinin son ölçümlerinde de TS grubundaki 15

örnekte, TP grubundaki 14 örnekte ve TA grubundaki 10

örnekte bir azalma saptanmışt ır.

Rz değerinde ise TS grubundaki 16 örnekte, TP grubundaki

16 örnekte ve TA grubundaki 10 örnekte bir azalma

görülmüştür.

Rmax değeri için TS grubundaki 16, TP grubundaki 16 ve

TA grubundaki 10 örnekte ve Rt değeri için s ıras ıyla 15,

14 ve 10 örnekte başlang ıca göre izlenen azalma

istatistiksel olarak anlaml ı değ i ldir(Çizelge-3.3:A-B-C).

33

Çizelge-3.3-A: TS grubu içinde pol itür öncesi ve sonras ı e lde edilen

pürüzlülük değerlerindeki değ iş im

GRUP N

Negative Ranks 16a

Positive Ranks 4b

Ties 0c RaS-RaB

Total 20

Negative Ranks 15d

Positive Ranks 5e

Ties 0f RqS-RqB

Total 20

Negative Ranks 16g

Positive Ranks 4h

Ties 0i RzS-RzB

Total 20

Negative Ranks 16j

Positive Ranks 4k

Ties 0l RmaxS-RmaxE

Total 20

Negative Ranks 15m

Positive Ranks 5n

Ties 0o

TS

RtS-RtB

Total 20

a:RaS<RaB, b: RaS>RAB, c: RaB=RaS, d: RqS<RqB, e:

RqS>RqB, f: RqS=RqB, g: RzS<RzB, h: RzS>RzB, i: RzS=RzB, j:

RmaxS<RMAXB, k: RMAXS>RMAXB, l: RmaxS=RmaxS,m:

RtS>RtB, n:RTS>RTB, o: RTS=RTB

34

Çizelge.3.3.B: TPgrubu içinde politür öncesi ve sonras ı e lde edi len

pürüzlülük değerlerindeki değ iş im

GRUP N

Negative Ranks 15a

Positive Ranks 5b

Ties 0c RaS-RaB

Total 20

Negative Ranks 14d

Positive Ranks 6e

Ties 0f RqS-RqB

Total 20

Negative Ranks 16g

Positive Ranks 4h

Ties 0i RzS-RzB

Total 20

Negative Ranks 16j

Positive Ranks 4k

Ties 0l RmaxS-RmaxE

Total 20

Negative Ranks 14m

Positive Ranks 6n

Ties 0o

TP

RtS-RtB

Total 20

a:RaS<RaB, b: RaS>RAB, c: RaB=RaS, d: RqS<RqB, e:

RqS>RqB, f: RqS=RqB, g: RzS<RzB, h: RzS>RzB, i: RzS=RzB, j:

RmaxS<RMAXB, k: RMAXS>RMAXB, l: RmaxS=RmaxS,m:

RtS>RtB, n:RTS>RTB, o: RTS=RTB

35

Çizelge.3.3.C: TA grubu içinde pol itür öncesi ve sonras ı e lde edilen

pürüzlülük değerlerindeki değ iş im

GRUP N

Negative Ranks 11a

Positive Ranks 9b

Ties 0c RaS-RaB

Total 20

Negative Ranks 10d

Positive Ranks 10e

Ties 0f RqS-RqB

Total 20

Negative Ranks 10g

Positive Ranks 10h

Ties 0i RzS-RzB

Total 20

Negative Ranks 10j

Positive Ranks 10k

Ties 0l RmaxS-RmaxE

Total 20

Negative Ranks 10m

Positive Ranks 10n

Ties 0o

TA

RtS-RtB

Total 20

a:RaS<RaB, b: RaS>RAB, c: RaB=RaS, d: RqS<RqB, e:

RqS>RqB, f: RqS=RqB, g: RzS<RzB, h: RzS>RzB, i: RzS=RzB, j:

RmaxS<RMAXB, k: RMAXS>RMAXB, l: RmaxS=RmaxS,m:

RtS>RtB, n:RTS>RTB, o: RTS=RTB

36

Başlang ıç ve son ölçümler arasındaki fark aç ısından TS ve

TP gruplar ında politür öncesi ve sonrası yüzey

pürüzlülüğündeki değişimi değerlendirecek olan Ra, Rq,

Rz, Rmax ve Rt değerlerinde başlangıca göre izlenen

azalman ın fark ı istatistiksel olarak anlaml ı bulunmuştur

(p<0,01). Yap ılan bu istatistiksel değerlendirmeler, TS ve

TP gruplar ında pürüzlülükte görülen azalmaya göre; TA

grubunda ise pürüzlülükteki artışa göre yapılm ıştır

(Çizelge.3.4).

TA grubunda ise tüm parametrelerde pürüzlülükte izlenen

artış yönündeki değiş im istatistiksel olarak anlamlı

bulunmamışt ır(p>0.05).

TA grubunda air-flow ile politür yapı lmas ını takiben yüzey

pürüzlülük değerleri gruptaki 20 örnekten 10’unda azalma

gösterirken geri kalan 10 örnekte de artm ışt ır; ancak

pürüzlülükteki bu artış da istatistiksel olarak anlaml ı

deği ldir (p>0.05)(Çizelge-3.4).

37

Çizelge-3.4: Gruplar içinde politür öncesi ve sonras ı e lde edi len

pürüzlülük değerlerinin istatistiksel olarak karş ı laş t ır ı lmas ı ( **

p<0.01)

GRUP RaS-

RaB

RqS-

RqB

RrS-

RzB

RmaxS-

RmaxB

RtS-

RtB

Z

-2,8

-

2,837

-

3,006 -2,875

-

2,725

TS Asymp.

Sig.(2-

tailed) ,005** ,005** ,003** ,004** ,006**

Z -

3,136

-

3,136

-

3,285 -3,248

-

2,949

TP Asymp.

Sig.(2-

tailed) ,002** ,002** ,001** ,001** ,003**

Z -

0,373

-

0,299

-

0,523 -0,448

-

0,597

TA Asymp.

Sig.(2-

tailed) 0,709 0,765 0,601 0,654 0,550

38

4.TARTIŞMA

İdealde; kaz ıma ve kök düzlemesi işlemleri sırasında

yaln ızca dışsal renklenmeler, plak, diş taş ı ve bakteriyel

komponentler uzaklaşt ır ılmalı ve bu s ırada diş dokular ına

minimal zarar verilerek yüzey düzgünleştirilmelidir. Bu

işlemler; el ile kazıma, ultrasonik cihaz ile kaz ıma ve air-

powder abraziv sistemler, döner lastik ve abrazivler ve son

dönemlerde geliş imi süren çeşitl i malzemeler kullanılarak

yapı labilmektedir.

Bu araşt ırmanın amac ı; kaz ıma ve kök düzlemesi işlemleri

sırasında ortaya ç ıkan pürüzlülüğün azalt ılması için

işlemlerin son basamağı haline gelmiş olan politür

işlemlerinde kullanılan değiş ik materyallerin pürüzlülüğü

azaltma miktarlarının dolay ısıyla klinik kullanımlarındaki

etkinliklerinin kıyaslanabilmesidir.

Bizim araştırmamızda diş taşlar ının uzaklaşt ır ılması için

el aletleri yerine ultrasonik cihaz kullan ım ı tercih

edilmiştir.

Badersten ve ark(1981) manuel uygulamalar ile ultrasonik

cihazlar arasında etkinlik aç ıs ından bir fark

bulunmadığını gösteren ilk çal ışmayı yapmış lard ır.

39

Torfason T ve ark (1979), Badersten A ve ark (1984) ve

Loos B ve ark (1987), Biagini G ve ark (1988), Schwarz JP

ve ark (1989), Ritz L ve ark (1991), Gantes BG ve ark

(1992), Jotikasthira NE ve ark(1992), Yukna RA ve ark

(1997) da yaptıklar ı bir dizi klinik çalışmada el aletleri ve

ultrasonik cihazlar ile yapılan debridman arasında klinik

sonuçlar açısından bir fark bulunmad ığın ı göstermişlerdir.

1950’li yıl lardan beri yap ılan pek çok çal ışma; el aletleri

ile aynı klinik neticeye ulaşmanın sonik veya ultrasonik

cihazlara göre %20-50 daha fazla zaman gerektirdiğini

göstermiştir.(Badersten A ve ark 1981-1984, Laurell L

1988, Copulos TA 1993, Coob CM 1996, Kocher T ve ark

1997, Yukna RA ve ark 1997).

The American Academy of Periodontology 1996 World

Workshop’da sonik ve ultrasonik cihazlar ın manuel kaz ıma

ve kök düzlemesi işlemleri ile benzer klinik sonuçlar

oluşturduğu konusunda anlaşma sağlanm ışt ır.(Loos B ve

ark 1987, Laurell L 1990).

El aletleri ile enstrümantasyon hala alt ın standart kabul

edilmektedir ve her hangi bir yeni enstrüman el aletleri ile

kıyaslanmaktad ır.(Obeid PR ve ark 2004).

Her ne kadar el aletleri ve sonik/ultrasonik cihazlar

aras ında klinik sonuçlar ve etkinlik aç ıs ından benzer

sonuçlar elde edilmiş olsa da yüzey pürüzlülüğü, yan

etkiler ve kontrendikasyonlar değerlendirildiğinde el

aletlerinin k ısmen daha düzgün yüzeyler b ırakt ığı

bilinmektedir.

40

Moskow BS ve Bressman E(1964), Green E ve Ramfjord

SP(1966), Jones SJ ve ark(1972), Pameijer CH ve

ark(1972), Woodruff HC ve ark(1975) yaptıkları

çalışmalarda ultrasonik cihazlar ile yapılan iş lemlerden

sonra el aletlerine nazaran daha pürüzlü yüzeyler

kald ığını bulmuş olsalar da; Johnson WN ve Wilson

JR(1957), Allen ve Rhoads(1963), Belting CM ve Spjut

PJ(1964), Kerry GJ(1967), Wilkinson RF ve Maybury JE

(1973) ve Rosenberg RM ve Ash MM Jr(1974)

çalışmalarında aksini iddia etmişlerdir.

Smear tabakas ı ile kaplanm ış diş yap ılarına el aletlerinin

kullanım ından sonra daha s ık rastlanmaktad ır. Bunun

sebebi el aletlerinin kuru bir yüzeyde kullan ılmas ı ve

mekanik enstrümanların ise sürekli su ile çal ışmas ı

olabilir. El aletlerinin kullanı lmas ını takiben var olan

smear tabakas ı, yüzeyin daha düzgün olarak ölçülmesinin

sebebi de olabilir.( Meyer K ve Lie T 1977).

Bu nedenle biz de çal ışmamızda kaz ıma işlemlerinden

sonra farkl ı malzemeler kullanarak pürüzlülüğün

azalt ılmasın ı değerlendireceğimizden, el aletlerine göre

daha fazla pürüzlülük ortaya çıkaran ultrasonik cihazlarla

kaz ıma yapmay ı tercih ettik. El aletleri tercih edilmemiş

olmasına ve iş lemden sonra smear tabaka oluşumuna

kısmen daha az rastlandığı bilinen ultrasonik cihazlar

kullanı lmış olmasına rağmen, kazıma işleminden sonra

dişler doğru ölçümler elde edilebilmesi için 3dk süre ile

akarsu alt ında y ıkanm ışt ır.

41

Birçok in vitro çalışmada profesyonel enstrumantasyonun

iatrojenik etkileri olduğu gösterilmiştir(Meyer K ve Lie T

1977, Jotikasthira NE ve ark 1992). Bu etkiler; yüzeyde

artan şekilsiz lezyonlar ve deformitelerde art ış ve buna

bağl ı bakteri kolonizasyonu ve plak formasyonunda art ış

ve günlük hijyen sağ lamada güçlük gibidir(Leitão J ve

Hegdahl T 1981, Leknes KN, Lie T 1988).

Schwartz ML ve Phillips RW (1957) in vitro olarak ve

Waerhaug J (1956), Turesky S ve ark (1961), Berthold CH

ve ark (1971), Lie T (1976) ise in vivo olarak yüzey

üzerindeki düzensizliklerde bakteri tutunmasın ın daha

kolay olduğunu göstermişlerdir. Son iki dekatta yapı lan

çalışmalar, l ipopolisakkaritlerin, periodontal tedavi

görmüş olan diş yüzeylerine çok zayıf olarak

tutunabildiğ ini ve kolaylıkla uzaklaşt ırılabildiklerini

göstermektedir.

Yüzey pürüzlülüğünün; bakteri plağ ı, diş taşı ve

dolayıs ıyla bakteri tutunmas ı üzerinde bu derece etkili

olduğunu bilerek pürüzlülüğün azalt ı lmas ı ve bunun

değerlendirilebilmesi için değ işik teknikler kullanılm ışt ır.

Bu teknikler aras ında görsel inceleme, ışık mikroskopu,

profilometre ve SEM yer almaktad ır.

In vivo ve in vitro olarak temizlenen dişlerin yüzey

özelliklerinin görsel olarak incelenmesinde değ iş ik

enstrümanların etkileri ancak pürüzlülük çok büyük

miktarlara ulaşırsa değerlendirilebilmektedir(Johnson WN

ve Wilson JR 1957, Barnes JE ve Schaffer EM 1960, Ewen

SJ 1966).

42

Yüzey pürüzlülüğü hakk ında daha fazla bilgiye ancak

Allen EF ve Rhoads RH (1963), Belting CM ve Spjut PJ

(1964) taraf ından ışık mikroskopu yard ımı i le yapılan

çalışmalardan sonra ulaş ılabilmiştir.

Yüzey pürüzlülüğünün değerlendirilmesinde kullan ı lacak

en objektif yöntemlerden birisi profilometre

kullanı lmasıdır (Björn H ve Lindhe J 1962, Green E ve

Ramfjord SP 1966, Kerry GJ 1967, Clark SM ve ark 1968,

Green E 1968, Rosenberg RM ve Ash MM Jr 1974).

SEM kullan ımı da periodontal enstrümantasyonu takiben

kök morfolojisini değerlendiren çalışmalarda değerli

bilgiler sağlamaktad ır.(Jones SJ ve ark 1972, Pameijer CH

ve ark 1972, Wilkinson R ve Maybury JE 1973, Woodruff

HC ve ark 1975).

Biz çal ışmam ızda yüzey pürüzlülüğünü profilometre

yard ımı ile değerlendirmeyi tercih ettik; çünkü

profilometre direkt olarak diş dokusuna uygulanabilir ve

yüzey ölçümleri için oldukça uygun bir yöntemdir. SEM

yard ımı i le karşılaşt ırma yapan çalışmalarda(Kontturi-

Närhi ve ark 1990) kayıp diş dokusu miktar ı ve

pürüzlülüğün yüzeyden yüksekliği ölçülebilmektedir

(Melberg JR 1979, Stookey GK ve Schemehorn BR 1979,

Hovgaard O ve Borg B 1986). Ancak profilometre

kullanı ldığında abrazyon derinliği; ölçümler direkt olarak

diş yüzeyinden yap ıldığ ı için daha net sağlanabilmektedir.

Ayr ıca profilometre kesitleri horizontal olarak aldığı için

kurvatürlü yüzeylerin ölçüm problemini de elimine

etmektedir.

43

Bizim çalışmam ızda profilometre ile yapı lan baş lang ıç

ölçümler aras ında gruplar aras ında anlaml ı bir fark

bulunmamaktad ır. Bu nedenle gruplara rastgele atanan

dişler arasında başlang ıçta herhangi bir farkl ılık olmad ığ ı

ve grupların homojen dağıl ım gösterdiği tespit edilmiş ve

bu sayede yapılacak olan politür işlemi sonras ında

gruplardan alınacak pürüzlülük ölçümlerinde kullan ı lan

materyalin yol açacağı pürüzlülükteki azalma doğru

şekilde tespit edilebilmiştir.

Kaz ıma işlemlerinden sonra yüzey pürüzlülüğünü azaltmak

üzere çeşitl i teknik ve malzemeler kullanılmaktadır. Bu

materyallerin renkleşmeleri uzaklaşt ırma süreleri

kullanı lacak olan malzemenin gren büyüklüğüne ve/veya

uygulanan kuvvete göre değişiklik göstermektedir.

Rosenberg RM ve Ash MM Jr’nin (1974) 58 diş üzerinde

yapt ığı çalışmada diş ler 3 gruba ayr ılmışt ır. 20 diş

küretle, 20 diş ultrasonik cihazlarla temizlenmiş ve 18 diş

de kontrol grubu olarak bırakılm ıştır. Başlang ıç

pürüzlülük değeri 18.30µm olacak şekilde iken bu değer

küret ile 9.51µm’ye azal ırken, ultrasonik cihazlarda

anlaml ı bir fark(17.21µm) bulunamam ışt ır. Green ve

Ramfjord (1974) yapt ıklar ı çal ışmada benzer sonuçlar elde

etmişlerdir.

Leknes ve Lie (1991) yapt ıkları çalışmada kaz ıma

işlemlerini takiben pomza ve tebeş ir tozu ile politür

yapm ışlar ve pürüzlülük değerini 1,3µm’ye kadar

düşürmüşlerdir.

44

Lutz ve ark(1995) yaptıklar ı bir çal ışmada dentinin

(baş lang ıç Ra: 0,03µm) değiş ik materyallerle pomza

pürüzlülük değerini arttırmışt ır (0,031µm). Mineye politür

uygulandığında ise yaln ızca pomza pürüzlülüğü artt ırm ış

(0.16µm), diğer materyaller pürüzlülüğü etkilememiştir.

Pürüzlülük değerleri kullan ılan materyale bağl ı olarak

değişim göstermektedir.

Biz çal ışmamızda, tüm materyaller için uygulama süresini

eşit ve 5sn olarak tercih ettik; çünkü bu sayede

çalışmam ız diğer araşt ırmalar ile kıyaslanabilir hale

gelmiştir.

Air-flow ve pomza için parlatma süresi her bir diş için

5sn’dir. Berkstein ve ark(1987) bu süreyi 3.23sn olarak

hesaplamışlard ır. Kıyaslanan sonik temizleme süresi ve

ortalama yüzey pürüzlülük değerleri arasında zay ıf bir

negatif korelasyon bulunmuştur. Enstrümantasyon

zaman ın ı uzatarak, kalkulusun tam manasıyla

uzaklaşt ırılması sağ lanabilir ve daha düzgün bir yüzey

elde edilir. Diğer yandan kapsaml ı kazıma daha fazla

iatrojenik pürüzlülüğe yol açabilir; ancak kalan diş taşın ın

periodontal sağlık üzerindeki negatif etkisi pürüzlülükten

fazlad ır.

Galloway SE ve Pashley DH (1987)in yaptığı in vitro

çalışmada spreyin 60sn’ye kadar olan uygulamalar ında

mine üzerinde belirgin bir etkisi olmadığı gösterilmiştir.

Ancak sprey sement ya da dentin üzerinde 5sn dahi

uygulansa yap ılarda yüzeysel bir aşınmaya sebep

olmaktadır. Bu kay ıplar direkt olarak uygulama süresi i le

ilintilidir.

45

Atkinson DR ve ark (1984) yapt ığı bir diğer in vitro

çalışmada 30 sn’lik bir tedavide spreyin uygulanmas ının

kök yüzeyinde 25µm derinliğ inde defektler oluşturduğu

gösterilmiştir. Çalışmamızda tüm materyallerin eş it süre

ile uygulanmas ı ile kullanılan materyallerin uygulama

sürelerinin yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisinin

ortadan kald ırı lması amaçlanm ıştır.

Çalışmamızda politür uygulamalar ı için rutin olarak klinik

pratikte kullan ılan periodontal pat ve air-flow

uygulamalar ı i le yeni bir politür materyali olduğu öne

sürülen Stainbuster uygulamaları yüzey pürüzlülüğü

aç ıs ından k ıyaslanmaktadır.

Politür uygulamalar ı için kullanılacak tekniklerin çeşitl i

etkileri bulunmaktad ır. Renklenmelerin mekanik olarak

uzaklaşt ırılması; temizleme yöntemi ve uygulama süresine

bağl ı olarak değişen miktarlarda yüzey dokusu kayb ı

oluşturur(Stookey GK ve Schemehorn BR 1979).

Willman DE ve ark(1980) ile Berkstein S ve ark(1987)

yapt ıkları in vitro çal ışmalarda ise air-polishing tekniğ in

diş sert dokular ında y ıpranmalara yol açt ığı gösterilmiştir.

Air-polishing methotu etkili ve zaman kazandıran diş

temizleme tekniğ i olduğu halde negatif etkilerini gösteren

baz ı çal ışmalar da bulunmaktad ır.

46

Boyde A (1984) yaptığ ı in vitro çal ışmada farkl ı sert

dokular ın farkl ı özellikte olduğunu söylemiş ve air-

polishing metodunun yaln ızca sağl ıkl ı mine için uygun

olduğunu belirtmiştir. Sement ve dentin gibi beyaz

noktalar ın bulunduğu mine bölgelerinin de kolay hasar

görebilir nitelikte olduğunu tespit etmiştir. Bu durum

özellikle periodontolojinin ilgi alan ına girmektedir; çünkü

gingival çekilme ve aç ık kök yüzeylerine periodontitis

hastalar ında s ıkl ıkla rastlanmaktadır(Albandar JM ve

Kingman A 1999, Kalsbeek H ve ark 2000, Thomson WM ve

ark 2000, Petersilka GJ ve ark 2003).

Air-polishing cihazların sağ lam mine yüzeyine

uygulanmas ının zaman kazandır ıcı ve etkili olduğu birçok

çalışmada gösterilmiştir(Weaks LM ve ark 1984, Berkstein

S ve ark 1987, Horning GM ve ark 1987, Barnes CM ve ark

1990, Kontturi-Narhi ve ark 1990). Ayrıca genellikle

klinik olarak tespit edilebilecek yüzey değişiklikleri ve

madde kayb ına da yol açmaz(Kontturi-Narhi V ve ark

1990, Mahlendorff M 1989). Buna z ıt olarak sprey direk

olarak kök yüzeyine veya dentine uygulan ırsa önemli

miktarda madde kayb ı ortaya çıkabilir. Bir kural olarak,

bu cihazlar ın dentin ve sement üzerinde kullan ı lmasından

kesinlikle kaç ını lması gerektiği bilinmektedir(Petersilka GJ

ve ark 2003).

Tekniğin sebep olduğu doku kayb ı uygulama zaman ı, toz

ve su uygulamalar ı kadar probun uzakl ığına ve uygulama

yüzeyine de bağl ıdır(Jost-Brinkmann 1998, Petersilka GJ

ve ark 2003).

47

Bizim çalışmam ızda air-powder enstrüman kullanı lırken,

diş yüzeyine dik aç ı ile yaklaş ı larak 1-1,5cm mesafeden

yapı lan uygulama ayn ı araşt ırmacı tarafından yap ılm ışt ır.

Ayn ı şekilde döner lastik kullan ılarak yapılan politür de

aynı araştırmac ı taraf ından ekstra bir bas ınç olmaksız ın,

yaln ızca döner enstrüman ın ağırlığı i le uygulanm ıştır

Eroziv proçeste en önemli olay solit partiküllerin

varl ığıdır(Momber AW ve Kovacevic R 1998). Uygulanan

partiküllerin şekli, geometrik formu ve sertliği eroziv

proçesi etkiler(Bahadur S ve Badruddin R 1990, Momber

AW ve Kovacevic R 1998).

Şaşırtıcı bir şekilde kullan ılan suyun da doku kayb ında

etkili olduğu tespit edilmiştir. Kullanı lan likitlerin etkileri

henüz tam olarak anlaşılamam ışt ır. Zu BJ ve ark (1991)

çalışmalarında su ile çal ışmanın madde kayb ını

artt ırd ığ ını i leri sürmüşlerdir. Diğer yandan Clark HM ve

Burmester LC (1992) yaptıklar ı çalışmada, yüzeyde suyun

oluşturduğu film tabakas ının bulunmasının kullan ılan

abraziv partiküllerin şekil de büyüklüklerine bağ lı ortaya

çıkan abraziv ekiyi azaltacağını savunmuşlardır.

En s ık kullanı lan politür metotlar ından biri olan döner

lastik/fırça ile beraber kullan ılan politür patlar ıdır.

Patların aşınd ırıcı lık özellikleri patın içeriğine gren

boyuna değiş iklik göstermektedir. Ancak patlar ın

aşınd ır ıc ılığ ında üretici firmalar aras ında bir standart

olmadığ ı için ince grenli bir pat kalın grenli bir pattan

daha aş ınd ır ıcı olabilmektedir.

48

Politür patları ve döner lastik enstrümanlar yard ımı ile

yapı lan politür işlemlerinin daha az invaziv olduğu

düşünülse de, restoratif materyallerin yüzey

pürüzlülüğünün pat ın içeriğindeki abrazivler yüzünden

artt ığı bilinmektedir.(Mahlendorff M 1989, Jost-Brinkmann

1998).

Bizim çalışmam ızda air-polishing tekniklerde kullan ı lan

abraziv tozun özelliklerinin aş ınma miktar ı üzerindeki

etkilerini elimine edebilmek için kullanı lan politür pat ı ve

air-flow tozunun tamamen ayn ı özelliklerde olabilmesine

çalışılmıştır. Bunun için ayn ı üretici firman ın içerikleri

aynı olan pat ve toz formlu ürünleri test için

kullanı lmışt ır. Bu sayede ayn ı abraziv özellikteki

ürünlerin döner enstrümanlar ve hava türbin cihazlarla

uygulanmas ının yüzey pürüzlülüğü üzerinde bir etkisinin

olup olmad ığı da değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiki

incelemelerine göre TP grubunda pürüzlülük değerlerinde

görülen azalman ın anlaml ılık gösterdiği saptanm ışt ır.

Çalışmamızda test edilen bir diğer materyal Stainbuster

frezlerdir. Literatürde frezin diş sert dokuları ve

özelliklede yüzey pürüzlülüğü üzerindeki etkisi ile ilgili

çalışmalar yeterli deği ldir. Bu frezin yüzey pürüzlülüğü

üzerindeki etkilerinin k ıyaslanmas ı için pürüzlü yüzeyler

bırakacağı bilinen air-polishing metodu ve kliniklerde en

sık kullanılan metot olan politür pat ı tercih edilmiştir.

49

Dişlerin politür işlemleri TP, TS, TA olmak üzere 3 grup

için tamamlandıktan sonra profilometre ile tekrar ölçümler

yapı lmıştır. Yap ılan ölçümlerde Ra değerleri; TP için;

0.576 +- 0.07, TS için; 0.526 +- 0.04 ve TA için; 0.746 +-

0.07 olarak bulunmuştur. Araştırmada TS grubundaki 20

örnekten 16’s ında, TP grubundaki 20 örnekten 15’inde ve

TA grubundaki 20 örnekten 11’inde yüzey pürüzlülüğü

azalm ışt ır. Başlang ıç ve son ölçümler aras ındaki fark ın

gruplar aras ındaki karş ılaşt ırmalında TS ve TP

gruplar ında değerlendirilen tüm parametrelerde ortaya

çıkan azalma istatistiki olarak anlaml ı bulunmuştur

(p<0.01).

Materyallerin kıyaslanması yapıl ırken politür uygulamas ı

her grupta yalnızca mine yüzeyinde yap ılm ışt ır, bu sayede

sement ve dentin üzerinde görülen değiş ik aşınma

derecelerinin çalışman ın sonuçlar ını etkilememesi ve

pürüzlülük değerlendirmesinin yaln ızca mine yüzeyinden

al ınmas ı sağ lanmışt ır.

Air-powder enstrümanlarla ilgil i raporlarda diş yapılarında

bir miktar kay ıp gözlenmiş olsa da yüzey şaş ırt ıc ı biçimde

düzgün olduğunu göstermiş olan çalışmalar da mevcuttur

(Atkinson DR ve ark 1984, Hovgaard O ve Borg B 1986,

Berkstein S ve ark 1987).

Boyde A (1984) çal ışmas ında daha önceki polisaj

işlemlerinden kaynaklanmış olabilecek yüzeyde bulunan

oluk ve oyuntular ın air-polishing iş lemlerde işlemin

derinliğini artt ırabileceğini belirtmiştir.

50

Araştırmamızda, air-polishing sistemlerin zararlı etkilerini

gösteren diğer çalışmalar ile uyumlu olarak, air-flow ile

politür uygulanan grupta yüzey pürüzlülüğünde gruptaki

dişlerin ortalama yar ıs ında düzgünleşme görülürken diğer

yar ısında ise bir yüzey pürüzlülüğü artm ışt ır (Agger,

Atkinson ve ark, Boyde, Horning ve ark, Kontturi-Närki ve

ark)

Bizim çalışmam ızda politür uygulamaları yaln ızca mine

yüzeyi ile s ınırlı tutulduğu halde ortaya ç ıkan bu sonuç,

air-polishing sistemlerin mine yüzeyinde de olsa politür

uygulamalar ının felsefesine ters sonuçlar doğurabildiğini

göstermektedir.

Araştırmamızda politür pat ı uygulad ığım ız grupta yüzey

pürüzlülüğünde istatistiksel olarak anlamlı olan bir

azalma tespit edilmiştir. Bu sonuç; kaz ıma ve kök

düzlemesi işlemlerini takiben politür uygulamas ın ı tavsiye

eden çal ışmalarla da uyumludur. Ayr ıca döner lastik ile

yapı lan pat uygulamas ında kullan ılan politür patı ile air-

flow enstrümanda kullan ılan tozun ayn ı üretici firma

tarafından üretilmiş olması ve ayn ı gren büyüklüğüne

sahip olmas ı sebebi ile; çal ışmamız gren büyüklüğünden

bağımsız olarak döner lastik ile uygulama yapmanın yüzey

pürüzlülüğünü azaltmada daha etkili bir seçenek olduğu

savını desteklemektedir (Doyle 1971, Zampa ve Green

1972, Walker ve ASH 1976,Lutz ve ark 1993-1995).

51

Çalışmamızda etkinliği kıyaslanarak değerlendirilmek

istenen yeni materyal Stainbuster da yüzey pürüzlülüğünü

istatistiksel olarak anlamlı şekilde azaltmışt ır. Bu

materyalle ilgili yapı lm ış olan yeterli say ıda çalışma

bulunmamaktad ır. Pürüzlülükle ilgili olarak yapı lan

çalışmalar restoratif materyaller ile ilgili olarak

oluşturulmuştur.

Bizim araşt ırmamız, temizleme ve parlatma iş lemlerinin

klinik uygulamalar ı için bilimsel bir rehber olmaya

çalışmaktad ır. Hastalar ın ve hekimlerin malzeme tercihleri

aras ında bir uyuşmazlık bulunmaktad ır. Hekimler iş lemin

hızl ı bir biçimde bitirilmesini isterken, hastalar kök

abrazyonu ve hassasiyeti konular ında endişelidir.

(Johnson G ve Brännstörm M 1974).

5.SONUÇ VE ÖNERİLER

Sonuç olarak tekrarlayan politür iş lemlerinin dişlerin

kullanım süresinin artmas ına bağlı olarak ortaya ç ıkan

iatrojenik etkileri bulunmaktadır. Politür yapılacak

hastalar ın dikkatli seçilmesi komplikasyon ve yan etkileri

azaltacakt ır.

Bu felsefe ile politür, kazıma işleminden sonra kalan

renklenmelerin çıkar ılması içindir ve sadece intakt mine

yüzeyi ile s ınırlıdır.

52

TS grubunda kulland ığım ız Stainbuster frezin,

renkleşmeleri uzaklaşt ırırken yüzey pürüzlülüğünü de

azalttığı ve bu değerlerin politür patlar ı ile eş değerlerde

olduğu bulunmuştur.

Bu frez geleneksel politür materyallerine bir alternatif

oluşturabilmektedir; çünkü döner enstrümanlar ile

kullanı lırken hem politür pat ı kadar pürüzsüz yüzeyler

bırakabilmekte ve hem de air-polishing teknikleri gibi

uygulama kolaylığı sağlayabilmektedir.

53

ÖZET

Stainbuster ile yapılan politür işleminin yüzey

pürüzlülüğü üzerine etkisinin karşılaştırmalı olarak

değerlendirilmesi

Bu çalışman ın amacı; üç farkl ı politür tekniğ inin sonik

cihazlar kullanı larak yap ılan diş taş ı temizliği nedeniyle

oluşan yüzey pürüzlülüğü üzerinde etkisini

değerlendirmektir. Çekilmiş ve distile su içerisinde

muhafaza edilmiş 60 adet diş, sonik bir cihaz kullanı larak

bukko-lingual yönde uygulanarak diş taş ları

uzaklaşt ırılmışt ır. Ortaya çıkan yüzey pürüzlülüğü

profilometre ile ölçülmüştür ve bundan sonra örnekler üç

gruba ayr ı lmıştır. Birinci gruptaki örneklere air-flow

kullanı larak, ikinci gruptaki örneklere döner lastik ve pat

kullanı larak ve son gruptaki örneklere de Stainbuster

kullanı larak politür yap ılm ışt ır. Profilometre ile yüzey

pürüzlülüğü değerlendirmek için al ınan ölçümler her

aşamada kaydedilmiştir. Pat ve Stainbuster kullan ı lan

gruplarda yüzey pürüzlülük değerlerinde anlaml ı bir

azalma saptanm ışt ır ve azalma bu gruplar aras ında

benzerdir. Air-flow kullanılan grupta yüzey

pürüzlülüğünde ise anlaml ı bir azalma tespit

edilememiştir.

Anahtar Sözcükler: Politür, Stainbuster, Yüzey

pürüzlülüğü

54

SUMMARY

A comparative evaluation of polishing with

Stainbuster on tooth surface roughness

The present in vitro study aimed to evaluate the efficacy of

three polishing procedures in reducing root roughness

caused by sonic scaling. Buccal enamel surface areas of

extracted, distile water-stored 60 teeth were scaled in a

bucco-lingual direction by a sonic scaler. Then all the

specimens were cut from the semento-enamel junction.

The crown of the tooth is seperated from the root .The

resulting roughness of the enamel surface was measured

by a profilometer. The specimens were then split into three

groups. The first group was polished by an air-powder

polishing instrument, the second group was polished by a

rotating rubber cup and prophylaxis paste and the last

group was polished by a new bur, Stainbuster. Surface

roughness (Ra) and the other parameters were recorded for

each step in the procedures. Surface roughness was

similar and significantly reduced In the rubber cup

/paste group and in the Stainbuster group. A slight

increase in the air-powder polishing group values was

observed, where this was not found statistically

significant.

Key words: Polishing, Stainbuster, surface roughness

55

KAYNAKLAR

ABRAHMS H, BARKMEIER WW, COOLEY RL. Temperature changes in the pulp chamber produced by ultrasonic instrumentation. Gen Dent 1979; 27: 62-64.

AGGER MS. Abrasiveness of an air-powder polishing system on root surfaces in vitro. Quintessences Int 2001; 32: 407-411.

ALEO JJ, DeRENZIS FA, FARBER PA, VARBONCOEUR AP. The presence and biologic activity of cementum bond endotoxin. J Periodontol 1974: 45; 672-679.

ALBANDAR JM, KINGMAN A. Gingival recession , gingival bleeding and dental calculus in adults 30 years old age and older in the United States 1988-1994. J Periodontol 1999; 70: 30-43.

ALLEN EF, RHOADS RH. Effect of high speed periodontal instruments on tooth surface. J Periodontol 1963; 34: 352-356.

ATKİNSON DR, COBB CM, KILLOY WJ. The effect of an air-powder abrasive system on in vitro root surfaces. J Peirodontol 1984; 55: 13-18.

AXELSSON P, LINDHE J, NYSTORM B. On the prevention of caries and periodontal disease; result of a 15 year longitudinal study in adults. J Clin Periodontol 1991; 18: 182-189.

AXELSSON P, LINDHE J. The significance of maintenance care in the treatment of periodontal disease. J Clin Periodontol 1981; 8: 281-291.

BADERSTEN A, NILVÈUS R, EGELBERG J. Effect of nonsurgical periodontal therapy. I. Moderately advanced periodontitis. J Periodontol 1981; 8: 57-72.

56

BADERSTEN A, NILVÈUS R, EGELBERG J. Effect of nonsurgical periodontal therapy. II. Severaly advanced periodontitis. J Clin Peirodontol 1984; 11: 63-76.

BADERSTEN A, NILVÈUS R, EGELBERG J. Effect of nonsurgical

periodontal therapy. III. Single versus repeated instrumentations J Clin Periodontol 1984; 11: 114-124.

BAHADUR S, BADRUDDİN R. Erodent particle characteristics and

the effect of particle size and shape on erosion. Wear 1990; 158: 189-208.

BAILEY LR, PHILLIPS RW. Effect of certain abrasive materials on

tooth enamel. J Dent Res 1950; 29: 740-748. BARBAKOW F, LUTZ F, IMFELD T. Relative dentin abrasion by

dentifrices and propylaxis pastes: Implications for clinicians, manufacturers and patients. Quintessence Int 1987; 18: 29-34.

BARNES CM, RUSSEL CM, GERBO LR, WELLS BR, BARNES DW. Effects of an air-powder polishing system on orthodontically bracketed and banded teeth. Am J of Orthod Dento-facial Orthop 1990; 97: 74-81.

BARNES JE, SCHAFFER EM. Subgingival root planning: A comparison using piles, hoes and curettes. J Periodontol 1960; 31: 300-304.

BELTING CM, SPJUT PJ. Effects of high speed periodontal

instruments on the root surface during subgingival calculus removal. JADA 1964; 69: 578-584.

BERKSTEIN S, REIFF RL, McKINNEY JF, KILLOY WJ. Supragingival

root surface removal during maintenance procedures utilizing an air-powder abrasive system or hand scaling. J Peirodontol 1987; 58: 327-329.

BERTHOLD CH, BERTHOLD P, SÖDAL PO. The growth of dental

plaque on different materials. Sven Tandlak Tidskr 1971; 64: 863-877.

BIAGINI G, CHECCI L, MICCOLI MC, VASI V, CASTALDINI C. Root curettage and gingival repair in periodontitis. J Periodontol 1988; 59: 124-129.

57

BJÖRN H, LINDHE J. The influence of periodontal instruments on tooth surface. Odontologisk Revy 1962; 13: 355-369.

BOLLEN ML, LAMBRECHTSP, QUIRYNEN M. Comparison of surface roughness of oral hard materials to the threshold surface roughness for bacterial plaque retention: A review of the literature. Dent Mater 1997; 13: 258-269.

BOYDE A. Airpolishing effects on enamel, dentine, cement and bone.

Br Dent J 1984; 156: 287-291. BRECX M, THEILADE J, ATTSTRÖM R. An ultrastuctural

quantitative study of the significance of microbial manipulation during early dental plaque growth. J Periodontal Res 1983; 18: 177-186.

BURKE SW, GREEN E. Effectiveness of periodontal files. J Periodontol

1971; 41: 39-41. CHRISTENSEN RP, BANGERTER VW. Determination of rpm, time,

and load used in oral prophylaxis polishing in vivo. J Dent Res 1984; 63: 1376-1382.

CHRISTENSEN RP. Brand names and characteristics of polishing

products used by dental hygienists in the US- results of a survey. Dental Hyg 1984; 58: 222-228.

CLARK HM, BURMASTER LC. The influence of the squeeze film on

particle impact velocities in erosion. International Journal of Impact Engineering 1992; 12: 415-426.

CLARK SM, GRUPE HE, MAHLER DB. The effect of ultrasonic

instrumentation on root surfaces. J Periodontol 1968; 39: 135-137.

COBB CM. Non-surgical pocket terapy: mechanical. Ann Periodontol

1996; 1: 443-490. COPULOS TA, LOW SB, WALKER CB, TREBILCOCK YY, HEFTI AF.

Comparative analyses between modified ultrasonic tip and hand instruments on clinical parameters of periodontal disease. J Perioodontol 1993; 64: 694-700.

58

DOYLE PT. The polishing effect of the EVA system and dental tape. Thesis #665, Ann Arbor, The Univercity of Michigan.

EWEN SJ. A photomicrographic study of root scaling. Periodontics

1966; 4: 273-277.

GALLOWAY SE, PASHLEY DH. Rate of removal of root sutructure by use of Prophy-Jet device. J Periodontol 1987: 58: 464-469.

GANTES BG, NILVÈUS R, LIE T, LEKNES KN. The effect of hygiene instruments on dentin surfaces: scanning electron microscopic observations. J Periodontol 1992; 63: 151-157.

GREEN E, RAMFJORD SP. Tooth roughness after subgingival root

planing. J Periodontol 1966; 37: 396-399. GREEN E. Root planning with dull and sharp curettes. J Periodontol

1968; 39: 348-350. HÅKANSSON JP. Klinisk, histologisk utvärdering av behandling med

Prophy-Jet. Swed Dent J 1983; 20: 1084-1090. HORNING GM, COBB CM, KILLOY WJ. Effect of an air-powder

abrasive system on root surfaces in periodontal surgery. J Clin Peirodontol 1987; 14: 213-220.

HOSTETLER RW. The polishing effectiveness of the EVA prophylaxis system. A in vitro study. Thesis#1076. Ann Arbor, The Univercity of Michigan.

HOVGAARD O, BORG B. Den abrasionsmæssige effekt af en ny

tandrensningsmetode. Dan Dent J 1986; 90: 1-6. HUNTER RK, O'LEARY TJ, KAFRAWY AH. The effectiveness of hand

versus ultrasonic instrumentation in open flap root planning. J Periodontol 1984; 55: 697-703.

JOHNSON G, BRÄNNSTÖRM M. The sensitivity of dentin. Changes in

relation to conditions at exposed tubule apertures. Acta Odontol Scand 1974; 32: 29-38.

59

JOHNSON WN, WILSON JR. The application of an ultrasonic dental unit to scaling procedures. J Periodontol 1957; 28: 264-271.

JONES SJ, LOZDAN J, BOYDE A. Tooth surfaces treated in situ with periodontal instruments. Scanning electron microscopic studies. Br Dent J 1972; 132: 57-64.

JOST-BRINKMANN P-G. The influence of air polishers on tooth

enamel. An in vitro study. J Orofacial Orthopedics 1998; 59: 1-16.

JOTIKASTHIRA NE, LIE T, LEKNES KN. Comparative in vitro studies

of sonic, ultrasonic and reciprocating scaling instruments. J Clin Periodontol 1992; 19: 560-568.

KALDAHL W, KALKWARF K, PATIL K et al. Longterm evaluation of periodontal therapy.II. Incidence of sides breaking down. J Periodontol 1996; 67: 103-108.

KALSBEEK H, TRUIN GJ, POORTERMAN JH, Van ROSSUM GM, Van

RIJKOM HM, VERRIPS GH. Trends in periodontal status and oral hygiene habits in Ducht adults between 1983 and 1995. Community Dentistry and Oral Epidemiology 2000; 28: 112-118.

KAMEYAMA A, NAKAZAWA T, HARUYAMA A, HARUYAMA C,

HOSAKA M, HIRAI Y. Influence of finishing/polishing procedures on the surface texture of two resin composites. Open Dent J 2008; 2: 56-60.

KERRY GJ. Roughness of root surfaces after use of ultrasonic instruments and hand curettes. J Periodontol 1967; 38: 340-346.

KOCHER T, RUHLING A, MOMSEN H, PLAGMANN H-C. Effectiveness

of subgingival instrumentation with power-driven instruments in the hands of exprienced and inexprienced operators. A study on manikins. J C Periodontol 1997; 24: 498-504.

KONTTURI-NÄRKI V, MARKKANEN S, MARKKANEN H. Effects of

airpolishing on dental plaque removal and hard tissuea as evaluated by scanning electron microscopy. J Peirodontol 1990; 61: 334-338.

LAURELL L, PETERSSON B. Periodontal healing after treatment with either the Titan-S sonic scaler or hand instruments. Swed Dent J 1988; 12: 187-192.

60

LAURELL L. Periodontal healing after scaling and root planing with Kavo Soniflex and Titan -S sonic scalers. Swed Dent J 1990; 14: 171-177.

LEITÃO J, HEGDAHL T. On the measurements of roughness. Acta Odontol Scand 1981; 39: 379-384.

LEKNES KN, LIE T. Erythrosin staining in clinical disclosure of

plaque. Quintessence Int 1988; 19: 199-204. LEKENS KN, LIE T. Influence of polishing procedures on sonic scaling

root surface roughness. J Periodontol 1991; 62: 659-662. LIE T. Pellicle formation on hydroxyapatite splints attached to the

human dentition: morphologic confirmation of the concept of adsorption. Arch Oral Biol 1975; 20: 739-742.

LONG N, ADLER R, JOSSA, NYMAN S. Absence of bleeding on probing. An indicator of periodontal stability. J Clin Periodontal 1990; 17: 714-721.

LOOS B, KIGER R, EDELBERG J. An evaluation of basic periodontal

therapy using sonic and ultrasonic scalers. J Clin Periodontol 1987; 14: 29-33.

LÖVDAL A, ARNÖ A, SCHEİ O, WAERHAUG J. Combined effect of

subgingival scaling and controlled oral hygiene on the incidence of gingivitis. Acta Odontol Scand 1961; 19: 537-553.

LUTZ F, IMFELD T, SCHÜPBACH P. Prohylaxepasten-Das neue Abrasive Perlit inm Vergleich zu koventionellen Putzkörpern. Schweiz Monatsschrift Zahnmedizin 1995; 105: 30-39.

LUTZ F, SENER B, IMFELD T, BARBAKOW F, SCHÜPBACH P. Comparison of teh efficacy of prophlaxis pastes with conventional abrasives or a new self-adjusting abrasive. Quintessence Int 1993; 24: 193-201.

LUTZ F, SENER B, IMFELD T, BARBAKOW F, SCHÜPBACH P. Self

adjusting abrasiveness: A new technology for prophlaxis pastes. Quintessences Int 1993; 24: 53-63.

61

MAHLENDORFF M. Evaluation of the relationships between abrasion and surface alterations after professional cleaning. Deutsche Zahnärztliche Zeitschrift 1989; 44: 203-204.

MELBERG JR. The relative abrasivity of dental prophylactic pastes and abrasives on enamel and dentin. Clin Prev Dent 1979; 6: 13-18.

MEYER K, LIE T. Root surface roughness in response to periodontal instrumentation by combined use of microroughness measurements and scanning electron microscopy. J Clin Periodontol 1977; 4: 77-91.

MILLER CS, LEONELLI FM, LATHAM E. Selective interferance with

pacemaker activitiy by electrical dental devices. Oral Surg Oral Med Oral Pathol Oral Radiol Endod. 1998 ; 85: 33-36.

MILLER RL, MICIK RE. Air pollution and its control in the dental

office. Dent Clin North Am 1978; 22: 453-476. MOMBER AW, KOVACEVIC R. Principles of Abrasive Water Jet

Machining, 1st Edition, p.89. London: Springer.1998.

MOSKOW BS, BRESSMAN E. Cemental responce to ultrasonic and hand instrumentation. JADA 1964; 68: 698-703.

NOVAES A Jr, De LIMA F, NOVAES A. Compliance with supportive periodontal therapy and its relation to the bleeding index. J Periodontol 1996: 67: 976- 980.

NYVAD B, FEJERSKOV O. Scanning electron microscopy of early microbial colonisation of human enamel and root surface. İn vivo. Scand J Dent Res 1987; 95: 287-296.

OBEIDS PR, D'HOORE W, BERCY P. Comparative clinical responses

related to the use of various periodontal instrumentation. J Clin Periodontol 2004; 31: 193-199.

PAMEIJER CH, STALLARD RE, HIEP N. Surface characteristics of teeth following periodontal instrumentation: a scanning electron microscopy study. J Periodontol 1972; 43: 628.

PATTISON AM, PATTISON GL, TAKEI HH. The periodontal

instrumentation. Carranza’s Clinical Periodontology 9th Edition. Chapter 41, Section 2, p: 570-571.

62

PETERSILKA GJ, BELL M, HÄBERLEIN I, MEHL A, HICKEL R, FLEMMING TF. In vitro evaluation of novel low abrasive air polishign powders. J Clin Peirodontol 2003; 30: 9-13.

PHILLIPS RW, SWARTZ ML. Effect of certain restorative materials on solubility of enamel. JADA 1957; 54: 623-636.

PUTT MS, KLEBER CJ, MUHLER JC. Enamel polish and abrasion by

prophylaxis pastes. Dent Hyg 1982; 56: 38, 40-43.

QUIRYNEN M, BOLLEN CM. The influence of surface roughness and surface-free energy on supra- and subgingival plaque formation in man. A review of the literature. J Clin Periodontol 1995; Jan; 22:1-14.

QUIRYNEN M, MARECHAL M, BUSSCHER HJ, WEERKAMP AH, DARIUS PL, Van STEENBERGHE D. The influence of surface free energy and surface roguhness on early plaque formation. An in vivo study in man. J Clin Periodontol 1990 Mar; 17: 138-44.

RAMFJORD S. Maintenance care for treated periodontitis patients. J Clin Periodontol 1987; 14: 433-437.

RAMFJORD S. Root planning and curretage. Int Dent J 1980: 30; 93-

98. RAMFJORD S, ASH MM Jr. Periodontology and Periodontics 1979.

Philadelphia, WB Sounders Company.

RATEITSCHAK KH. Failure of periodontal treatment. Quintessence Int 1994; 25: 449-457.

RAWSON RD, NELSON BN, JEWELL BD et al. Alkolosis as a potential complication of a air-powder system. A pilot study. Dent Hyg 1985; 59: 500-506.

RITZ L, HEFTI AF, RATEITSCHAK KH. An in vitro investigation on the

loss of root substance in scaling with various instruments. J Clin Periodontol 1991; 18: 643-647.

ROSENBERG RM, ASH MM Jr. The effect of root roughness on plaque

accumulation and gingival inflammation. J Periodontol 1974; 45: 146-150.

63

RUIZJL, FINGER WJ, SASAZAKI H, Komatsu M. Removal of Invisalign retention attachments: a new minimally invasive method. Compend Contin Educ Dent 2009; 30: 634-6, 638, 640.

SCWARTZ JP, GUGGENHEIM R, DÜGGELIN M, HEFTI AF,

RATEITSCHAK-PLÜSS EM, RATEITSCHAK KH. The effectiveness of root debridement in open flap procedures by means of a comparison between hand instruments and diamond burs. A SEM study. J Clin Periodontol 1989; 16: 510-518.

SCWARTZ ML, PHILLIPS RW. Comparison of bacterial accumulation on rough and smooth enamel surfaces. J Periodontol 1957; 28: 304-307.

SNYDER JA, McVAY JT, BROWN FH et al. The effect of air abrasive

polishing on blood ph and electrolyte concentrations in healty mongrel dogs. J Periodontol 1990; 64: 81-86.

STEWART JL, DRISKO RR, HERLACH AD. Comparison of ultrasonic

and hand instruments for the removal of calculus. JADA 1967; 75: 153-157.

STOOKEY GK, SCHEMEHORN BR. A method for assessing the

relative abrasion of prophylaxis materials. J Dent Res 1979; 58: 588-592.

STOOKEY GK. In vitro estimates of enamel and dentin abrasion

associated with a prophylaxis. J Dent Res 1978; 57:36. SUZUKIJB, DELISLE AL. Pulmonary actinomycosis of periodontal

origin. J Periodontol 1984; 55: 581-587. THOMSON WM, HASHIM R, PACK AR. The prevalence and intraoral

distribution of periodontal attachment loss in a birth cohort of 26-year-old. J Clin Periodontol 2000; 71: 1840-1845.

TORFASON T, KIGER R, SELVIG KA, EDELBERG J. Clinical

improvement of gingival conditions following ultrasonic versus hand instrumentation of periodontal pockets. J Clin Peirodontol 1979; 6: 165-176.

TURESKY S, GLICKMAN I, PROVOST J. A histochemical study of the

keratotic process in oral lesions diagnosed clinically as leukoplakia. Oral Surg Oral Med Oral Pathol 1961; 14: 442-453.

64

WAERHAUG J. Effect of rough surfaces upon gingival tissue. J Dent Res 1956; 35: 323-325.

WALDMAN HB. Dentistry in USA: A lesson in survival. J Dent 1989;

17: 124-131. WALKER SL, ASH MM Jr. A study of root planning by scanning

elecetron microscopy. American Dental Hygiene Association Journal 1976; 50: 109-114.

WEAKS LM, LESCHER NB, BARNES CM, HOLROYD SV. Clinical

evaluation of the Prophy-Jet as an instrument for routine removal of tooth stain and plaque. J Periodontol 1984; 55: 486-488.

WHO Application of the International Classification of Diseases to

Dentistry and Stomatology. ICD-DA.p:63,65. WHO Expert Committee. Prevention methods and programmes for

oral diseases. Technical Report, series 713. Geneva: World Healt Organization, 1984.

WILKINSON RF, MAYBURY JE. Scanning electron microscopy of the

root surface following instrumentation. J Periodontol 1973; 44: 559-563.

WILLMAN DE, NORLING BK, JOHNSON WN. A new prophlaxis

instrument: effect on enamel alterations. JADA 1980; 101: 923-925.

WOODRUFF HC, LEVIN MP, BRADY JM. The effects of two ultrasonic

instruments on root surfaces. J Periodontol 1975; 46: 119-126. YUKNA RA, RICE LA, LeBLANC DM. Root surface removal with

diamond-coated ultrasonic instruments: an in vitro and SEM study. J Periodontol 1996; 67: 1281-1287.

YUKNA RA, SCOTT JB, AICHELMANN-REIDY ME, LeBLANC DM,

MAYER ET. Clinical evaluation of the speed and effectiveness of subgingival calculus removal on single-rooted teeth with diamond-coated ultrasonic tips. J Periodontol 1997; 68: 436-442.

ZAMPA ST, GREEN E. Effect of polishing agents on the root roughness. J Periodontol 1972; 43: 125-126.

ZINNER DO. Recent ultrasonic dental studies including periodontia

without the use of an abrasive. J Dent Res 1955; 34: 748.

65

ZU BJ, BURSTEIN GT, HUTCHİNGS IM. A coparative study in slurry

erosion and free fall particle erosion of aluminium. Wear 1991; 149: 73-84.

66

Bireysel Bilgiler Adı-Soyadı : Neyran TÜZCEL Doğum Yeri ve Tarihi : Ankara, 27.01.1981 Uyruğu : T.C. Medeni Durumu : Evli Yabancı Dili : İngilizce İletişim Adresi : Iğrıp Sok. Konak Apt. 37/2 Fenerbahçe İSTANBUL Telefon : Ev: 0 216 363 63 38 Cep: 0 505 740 78 88 Elektronik Posta : neyranyilmaz@gmail.com Eğitimi:

Doktora: 2005-2010 Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Periodontoloji

Anabilim Dalı- Ankara Lisans:

1999-2004 Gazi Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi- Ankara Ortaöğretim: 1994-1998 Yabancı Dil Ağırlıklı Ayrancı Lisesi- Ankara

1991-1994 Çankaya Lisesi İlköğretim:

1986-1991 Çankaya İlkokulu- Ankara

Üye Olduğu Bilimsel Kuruluşlar

Türk Periodontoloji Derneği Bilimsel etkinlikler Sempozyum ve Kongreler

1- Estetik Diş Hekimleri Akademisi Derneği 7. Ankara Bilimsel Konferansı, 2004.

2- Türk Periodontoloji Derneği 15. Bilimsel Sempozyumu 18-19 Kasım 2005 Konya, Türkiye

3- Türk Periodontoloji Derneği 36. Bilimsel Kongresi ve 16. Sempozyumu 21-23 Eylül 2006 Çeşme, Türkiye

4- Ankara Üniversitesi ve Boston Üniversitesi Diş Hekimliği fakültesi Bilimsel Toplantısı, 24-26 Kasın 2006, Ankara

5- 12th Congress of The BaSS, 12-14 Nisan, 2007

67

6- Türk Periodontoloji Derneği 38. Bilimsel Kongresi, İstanbul

Seminerler 1- Gummy Smile 2007, Ankara 2- Nanoteknoloji 2007, Ankara Poster Sunumları

1- Papillon le Fevre Syndrome: A Case Report , 2006.