T.C.

UġAK ÜNĠVERSĠTESĠ

MÜHENDĠSLĠK FAKÜLTESĠ

MADEN MÜHENDĠSLĠĞĠ BÖLÜMÜ

STAJ

UYGULAMA RAPORU

Adı Soyadı : Saliou Bailo Fofana

Numarası : 901504806

Staj BaĢlama Tarihi : 01/07/2019

Staj BitiĢ Tarihi : 24/07/2019

ĠĢletme Adı : ETĠ MADEN BĠGADĠÇ BOR ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ

ĠĢletme Adresi : Osmanca mah. Bor caddesi, 10440 Bigadiç/Balıkesir

ĠÇĠNDEKĠLER

1. GĠRĠġ

2. ĠġLETME TANITIMI

2.1. ĠĢletmenin Adı ve Adresi

2.2. ĠĢletmenin Tarihçesi ve Tanıtımı

2.3. ĠĢletmenin Organizasyon Yapısı

2.4. ĠĢletmenin TamamlanmıĢ Projelerinin Tanıtımı

2.5. ĠĢletmenin makine, teçhizat, donanım ve yazılım durumu

3. ĠġLETMENĠN SEKTÖRÜ ve FAALĠYETLERĠ

3.1. ĠĢletmenin Yer Aldığı Sektör Tanıtımı

3.2. ĠĢletmenin Faaliyet Alanı ve Üretimleri

3.3. ĠĢletmenin Devam Eden Projelerinin Tanıtımı

4. GÜNLÜKLER

5. SONUÇ

6. KAYNAKLAR

7. EKLER

1. GĠRĠġ

Bu rapor Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü

„nde 01/07/2019 -24/07/2019 tarihleri arasında yapılan açık işletme stajımı konu

almaktadır.

2. ĠġLETME TANITIMI

2.1. ĠĢletmenin adı ve adresi

ĠĢletmenin adı: ETĠ MADEN ĠġLETMELERĠ BĠGADĠÇ BOR ĠġLETME MÜDÜRLÜĞÜ

ĠĢletmenin adresi: Osmanca mah. Bor caddesi, 10440 Bigadiç/Balıkesir

Bİgadiç Bor İşletme Müdürlüğü, Bigadiç ilçesinin 12 km Kuzeydoğusunda Osmanca

mahallesi hudutları içinde kurulmuştur. İşyerlerin İşletmeye olan uzaklıkları 1-5 km

arasında değişmektedir. Bigadiç‟in nüfusu 50.000 cıvarında olup, ilçe sınırları içinde

bulunan Sosyal siteden memur ve işçi personel faydalanabilmektedir. İlçenin

Balıkesir‟e uzaklığı 36 km, İzmir ve Bursa‟ya uzaklığı ise 180 km‟dir.

Bigadiç Bor İşletmesi Değirmenli ve İskele mahallesi ile Çamköy barajı üçgeni

arasında kalmaktadır.

2.2. ĠĢletmenin Tarihçesi ve Tanıtımı

ĠĢletmenin tarihçesi: Dünya ekonomik krizinin ve Türkiye‟de kurtuluş savaşının

yaşandığı dönemin hemen akabinde, Atatürk‟ün çağları aşan ileri görüşü ile

sanayileşme ve bunun motoru olan doğal kaynaklar ve finans olgularını bir arada

sağlayan Etibank, 14.06.1935 tarihinde 2805 sayılı Kanunla kurulmuştur. Bigadiç

yöresindeki Borat yataklarının bulunuşu, 1950 yılında Muharrem Girgin isimli amatör

madencinin Çamköy yakınlarından aldığı numunelerin, Dr.H.Yakal tarafından

Kolemanit olduğunun tespiti ile olmuştur. Özel sektör tarafından işletilmekte olan

maden ocakları, Fransız şirketinin saha sınır anlaşmazlığının büyümesinden dolayı

Bakanlar Kurulu Kararı ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 13/02/1976 tarihli

yazılarıyla, bugünkü Tülü Açık İşletmesinin bulunduğu sahanın Etibank‟a

devredilmesi ile Etibank bu bölgedeki madencilik faaliyetlerine başlamıştır. 1998

yılının başında yeniden yapılandırılarak Eti Holding A.Ş., Ocak 2004 yılında tekrar

yapılandırılarak Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğü adını almıştır.

ĠĢletmenin tanıtımı: Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, ilgili yasalar

çerçevesinde Türkiye bor minerallerinin üretilmesi, işletilmesi ve pazarlanması

görevini yerine getirmektedir. Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü kendisine

bağlı Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları, Kırka Bor, Emet Bor, Bigadiç Bor

ĠĢletme Müdürlükleri ve Bandırma Lojistik birimi ile birlikte yurt dıĢı

temsilcilikleri ve iĢtirakleriyle madencilik, metalurji ve kimya alanlarında

faaliyet gösteren uluslararası bir kuruluĢtur.

Entegre (TS ISO 9001:2008, ISO 14001, ISO 18001,ĠSO 27001, ĠSO 50001) Kalite

Yönetim Sistem Belgeli olan kuruluş; müşteri memnuniyetinden ödün vermeden

müşterisinin ihtiyaçlarına odaklanan, verdiği hizmetler ile pazarda farklı bir konumda

yer alan, çalışanların tam katılımı ile iş kalitesine verdiği önem eşliğinde etkin bir

yönetim sağlayan, verimlilikte artış sağlarken yeni ürün ve hizmetleri pazara sunan bir

kalite anlayışı ile hareket etmektedir.

Finansal açıdan güçlü bir dünya şirketi olan Eti Maden, bugüne kadar kazanmış

olduğu bilgi birikimiyle ileri teknolojiyi kullanarak, verimlilik ve karlılık ilkeleri

içinde uluslararası kalite standartlarında, rekabet gücü ve katma değeri yüksek ürünleri

üretip ulusal ve uluslararası pazarlara sunarak ülke ekonomisine yaptığı katkıyı sürekli

artırmayı hedeflemektedir.

2.3. Eti Maden ĠĢletmeleri Genel Müdürlüğünü Organizasyon Yapısı

3. ĠġLETMENĠN SEKTÖRÜ ve FAALĠYETLERĠ

3.1. ĠĢletmenin Yer Aldığı Sektör Tanıtımı

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü'ne bağlı Bigadiç Bor İşletme Müdürlüğü bor

madenciliği sektöründe faaliyetlerini sürdürmektedir.

Bor minerali hakkında bilgiler:

Bor, periyodik tabloda B simgesi ile gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81

olan metalle ametal arası yarı iletken özelliğe sahip bir elementtir. Bor tabiatta hiçbir

zaman serbest halde bulunmaz. Doğada yaklaşık 230 çeşit bor minerali olduğu

bilinmektedir.

Çeşitli metal veya ametal elementlerle yaptığı bileşiklerin gösterdiği farklı özellikler,

endüstride birçok bor bileşiğinin kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Bor,

bileşiklerinde metal dışı bileşikler gibi davranır, ancak, farklı olarak saf bor, karbon

gibi elektrik iletkenidir. Kristalize bor görünüm ve optik özellikleri açısından elmasa

benzer ve neredeyse elmas kadar serttir.

Borun saf elementi ilk kez 1808 yılında Fransız kimyager J.L. Gay-Lussac ve Baron

L.J. Thenard ile İngiliz kimyager H. Davy tarafından elde edilmiştir.

Bor minerali kullanım alanları:

Kolemanit, üleksit ve tinkal gibi başlıca ticari öneme sahip bor mineralleri sayısız

kullanım alanına sahiptir. Kolemanit saf halde: bor alaşımları, yangın söndürücülerin

ve tekstil cam elyafı yapımında kullanılmaktadır. Üleksit saf halde izolasyon cam

yünlerinde ve sert cam yapımında kullanılmaktadır. Kolemanit, uleksit ve tinkalden

elde edilen borik asit: porselen boyalarında, verniklerde, mikrop öldürücülerde,

kaynak ve lehim erigeninde, fotoğrafçılıkta, kozmetik sanayinde ve nükleer

uygulamalarda kullanılmaktadır. Bu üç bor mineralinin oluşturduğu onlarca urun ise:

çamaşır tozu, deterjan, tekstil boyası, gübre, yapıştırıcı, diş macunu, sabun, patlayıcı

madde, deri sanayi, tarım ilaçları, çimento, ilaç, kozmetik, seramik, tip malzemeleri,

jet yakıtı, eczacılık malzemeleri vb. gibi birçok alanda kullanılmaktadır. ( Daha geniş

kullanım alanı şeması Ekte verilmiştir)

3.2. ĠĢletmenin Faaliyet Alanı ve Üretimleri

Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü, Madencilik, Metalurji ve Kimya alanlarında

faaliyet gösteren uluslararası bir Kuruluştur.

3.3. ĠĢletmede Faaliyetleri Devam Eden Tesis ve Projelerinin Tanıtımı

İşletme Müdürlüğünde halen Tülü, Acep, Simav ve Kestelek olmak üzere 4 adet açık

ocakta kolemanit ve üleksit cevherleri ham olarak üretilmekdir. Üretilen tüvenan

cevherler konsantratör tesislerinde zenginleştirilmekte ve kırma-öğütme tesislerinde

öğtülerek paketlenip düyan pazarlarında ve iç pıyasada satışa sunulmaktadır.

Bigadiç Bor işletme Müdürlüğünde 1 millyon ton kapasiteli yeni konsantratör tesisinin

inşaasına devam edilmektedir.

4. GÜNLÜKLER

GÜNLÜK

Tarih : 01/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

İş sağlığı ve güvenliği eğtimi

Ekonomik önemine rağmen, madencilik sektörü, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye‟de de iş

kazaları ve meslek hastalıkları açısından en riskli sektörler arasındadır. Her ne kadar iş sağlığı

ve güvenliği konusunda yer altı madenciliği daha çok göz önünde bulundurulsa da, açık

işletmelerde de gerekli önlemler alınmadığı takdirde çok ciddi can kayıplarının yaşanılması

kaçınılmazdır.

Maden üretimine geçmeden önce açık işletme madenciliği mi yoksa yer altı madenciliği mi

yapılacağına karar verilmesi aşamasında birçok parametre göz önünde bulundurulmaktadır.

Açık işletme madenciliği üretim hızının yüksek olması ve çalışanlar için daha uygun

koşulların bulunmasından dolayı avantajlı gibi görünse de ilk yatırım maliyeti açısından

oldukça yüksektir. Dünyada maden üretiminin büyük çoğunluğu açık işletme yöntemiyle

yapılmaktadır.

Açık işletmelerde proje safhasında ilk olarak ele alınması gerekli konu olan, ortaya çıkacak

şevlerin stabilitelerinin sağlanması, iş güvenliği açısından büyük öneme sahiptir. Şevlere

verilmesi düşünülen açının arttırılması her ne kadar ekonomik yönden istenilir ise de, ortaya

çıkabilecek şev bozulmaları nedeni ile uğranılacak maddi ve insan hayatı şeklindeki zararlar,

elde edilecek avantajları yok edebilir. Sonuç olarak; emniyet ile ekonomi arasındaki optimum

noktayı yani, şeve verilmesi gerekli optimum eğim açısını bulmak açık işletmelerde en

önemli hesaplamaların başında gelmektedir. Denetimler altındaki maden işyerlerinde güvenlikve sağlık risklerini ortadan kaldırmak ya da

asgari düzeye indirmek için gerekli bütün önlemlerialacaklar ve özellikle aşağıdaki hususları

gözetmek son derece önemlidir.

Güvenli çalışma ve sağlıklı bir çalışma ortamı koşulları sağlanması için, maden işyerinin

iletişim sistemi dahil olmak üzere, madenin biçimine göre tasarlanması, inşa edilmesi,

elektrik, mekanik ve diğer gerekli cihazlarla donatılması;

Madende işçilerin, kendilerine verilen işleri kendilerinin ya da başkalarının güvenlik ve

sağlığını tehlikeye atmadan yapabilecekleri şekilde çalışmaya başlatılması, işletilmesi,

sürdürülmesi ve faaliyetinin durdurulması;

Kişilerin kendi yaptıkları işler çerçevesinde bulunabilecekleri alanlarda zeminin sağlamlığını

koruyacak önlemlerin alınması,

İşçilerin karşılaşacakları çeşitli tehlikelerin ve seviyelerinin belirlenmesi ve değerlendirilmesi

için çalışma ortamlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve düzenli olarak denetlenmesi;

İşçilerin güvenliği ve sağlığı açısından ciddi bir tehlike ortaya çıktığında faaliyetlerin

durdurulmasını ve işçilerin güvenli bir yere tahliyesinin sağlanması gerekir.

...

...

...

GÜNLÜK

Tarih : 02/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Bigadıç bor yatağının jeolojisi ve tektonik yapısı

Bigadiç bor yatakları kuzeydoğu – güneybatı istikametinde uzanan, birbirinden kalın tüf

birimiyle ayrılmış iki zon halinde oluşmuştur. Havza doğu ve batıda yoğun volkanikler,

kuzeybatı da taban kompleksleri ile kuşatılmıştır (sınırlanmıştır). Bigadiç volkan-Sedimanter

Neojen sedimanları, yoğun taban birimi katmanlarıyla sınırlanmış birkaç bağımsız veya

birbirine bağlı (ilişkili) yataklanmıştır. Bu havzalar aynı zamanda kuzeydoğu-güneybatı

istikametinde yayılırlar ve Neojenin ilk devrelerinde oluşmuşlardır.

Neojen sedimanlarının kalınlığındaki varyasyonlar, bağımsız veya birbirine bağımlı

göllerdeki oluşumu yansıtmaktadır. Bor yataklarını içeren sedimanlar normal bir şekilde

kıvrımlı ve faylıdır. Neojen serisinin kalınlığı toplam olarak 1200 m.‟ yi aşar. Alt ve üst

boratlı zonların kalınlıkları sırasıyla 35-130 ve 20-110 m. dır. Boratlı sedimanter

formasyonlar kuzeydoğu – güney batı istikametinde uzanır. Dalımları; kontak, kıvrım ve

faylara bağlı olarak 200-600 arasında değişir. Boratlı damarların yer altı yayılımı sondaj ve

yüzeye yayılmış kayaçlardan faydalanarak tahmin edilmiştir.

Bigadiç çevresinde Neojen volkanik sedimanter kayaçlar kuzeydoğu-güneybatı istikametinde

uzanan birkaç küçük simetrik senklinal ve antiklinal şeklinde bulunurlar. Bor yatakları ve

birlikteki sedimanterler üst boratların oluşmasından sonra meydana gelen kuzeybatı-

güneydoğu ve kuzeydoğu-güneybatı istikametindeki faylarla yer değiştirmişler. Hakim faylar

eğim atımlı normal faylar olup dalımları 400 ile 900 arasında değişir.

Bölgedeki taban kompleksleri ön miosende meydana gelen fay ve yer değiştirmelerle blok

faylara maruz kalmıştır. Taban sedimanter formasyonunun bu sonucunda miosen

sedimanterleri yataklanmıştır. Taban sedimanterlerinin gelişmesine katkıda bulunan büyük

ölçekli faylar, aynı zamanda boratlı yatakların oluşması sırasında hidrotermal zengin bor

sülosyonuna kanal görevi yapmıştır. Tabandaki sonraki faylar boratlı zonları denkleştirmiş ve

fay zonlarında bazı boratları altere ederek ikincil kalsite dönüştürmüştür.

Mevcut travertenlerdeki termal kaynaklar, bölgenin kuzeydoğusunda aktiftir ve muhtemelen

boratlı sığ göllerin varlığı sırasındaki yoğun volkanik ve tektonik aktivitelerle muhtemelen

ilişkili olduğu zamanlarda borat yatakları için önemli bir bor getiri kaynağı olmuştur.

Yatakalanma modeli: Bigadiç bor yataklarının, aktif volkanik bir alanda, jeotermal

kaynaklarla beslenen , birbirine bağlı veya bağımsız tuzlu göllerde kurak veya yarı kurak

iklim şartlarında oluştuğu düşünülmektedir. Yataklar kiltaşı, tüf, marn ve kireç taşı ile

yataklanmış ve birbirine kalın bir tüf birimiyle ayrılan iki zon halinde bulunmaktadır

GÜNLÜK

Tarih : 03/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Ocaklara giriş: Sımav açık ocağı

Genel bilgiler:

Simav açık ocağı 01.08.1979 tarihinde devletçe işletilecek madenler hakkındaki yasa uyarınca

özel bir şirketten devir alınmış olup yer altı üretim faaliyetine 20.07.2000 tarihinde son

verilmiştir. Simav ocağında bor rezervlerinin açık işletme yöntemi ile üretilmesi amacıyla

nisan 1997‟de proje çalışmaları tamamlanmış olup yapılan 200.000 ton/yıl kapasiteli Simav

açık işletme projesi hedefleri doğrultusunda 14.08.1998 tarihinde dekapaj faaliyetlerine

başlanmıştır.1998‟de fiili olarak başlayan üretim ve dekapaj faaliyetleri halen günümüze kadar

ihale yolu ile yüklenici firmalar tarafından işletilmekte, İşletme Müdürlüğü çalışanlarından

teşkil edilen kontrol teşkilatı tarafından da denetlenmektedir.

Simav açık ocağı:

%32 B2O3 tenörlü 20 milyon ton Kolemanit ve

%30 B2O3 tenörlü 7 milyon 600 bin ton

Üleksit rezervine sahiptir.

Daha önce Simav çayı geçmekte olan vadi

yapısına sahip bölgenin örtü tabakası çok ince

malzemeden oluşmaktadır. Dekapaj

faaliyetlerine başlandıktan sonra eski çayı

yatağındaki örtü tabakasında kaymalar

meydana gelmiştir. Bölge üst boratlı zonda

kuzeydoğu-güneybatı doğrultulu senklinalin

kuzey kanadında yer almakta olup,

cevherleşme 4 damar halinde bulunmaktadır. Cevher damarları arasında 2-4 metre kalınlığında

kil, kireç taşı, marn tabakaları mevcuttur. Damarların cinsi ve kalınlığı Tablo 1‟de verilmiştir.

Resim 1: Bigadiç Bor İşletmeleri Simav Açık Ocağı

Damar No Cevher Cinsi Kalınlığı (m)

1 Kolemanit 2-4

2 Kolemanit 4-5

3 Kolemanit, Üleksit 5-10

4 Üleksit, Kolemanit 3-5

5 Üleksit, Kolemanit 1-3

6 Kolemanit 1-2

Tablo 1. Simav Açık Ocağı damarlar kalınlıkları

GÜNLÜK

Tarih : 04/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Simav açık ocak: su geliri ve drenaj

Sımav açık ocağında dekapaj faaliyetleri başlamadan önce Simav çayı ve çevre sularının

toplanma noktası olarak bir derivasyon kanalı inşa edilmiştir. Ocağın batı kesiminden

geçmekte olan kanalın kotu 130‟dur. Yıl içerisinde ocak taban kotundaki su seviyesinin

değişken olmasından dolayı sal üzerinde çalışan 2 pompa ile ocak sularının drenaji

sağlanmaktadır. Taban suyu kotu -10m. seviyelerindedir. 185 kW ve 200kW olan pompalarla

100-150 m³/saat debi ile su atımı yapılmaktadır.

Ocak tabanında drene edilen suları konsantratör tesisinde ve yol sulamalarında

kullanılmaktadır. Vadi yatağındaki suları bir arada tutmak için çevre havuzları

kullanılmaktadır. Buradaki amaç çevre sularını ocak tabanına inmesini önlemektir. Kazı

işlemlerinde, kazı yapılan dilimin su içeriği hakkında bilgi sahibi veya tedbirli olunması

gerekmektedir. Çünkü su çıkışı miktarına bağlı olarak kazı-yükleme işlemi zarar görmekte,

üretim faaliyetleri aksamakta, maliyet artmaktadır.

Resim 2. Simav Açık Ocağı Taban kotunda Sal üzerindeki Pompa

Resim 3: sal üzerinde pompa motörü

Resim 4: çevre havuz

GÜNLÜK

Tarih : 05/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Simav açık ocak: Maden çalışma metodu

İşletmenin en büyük ocağı olan Simav Açık Ocağı‟nda üst kotlardan alt kotlara doğru

oluşturulan basamaklar ve yollarla, açık işletme madenciliği yöntemleriyle kesintisiz olarak

dekapaj ve tüvenan cevher üretimi sağlanmaktadır. Ocakta uygulamakta olan şev açıları

Tablo 2‟de gösterilmiştir.

Bölgenin jeolojisinden kaynaklı kil, kiltaşı,

kireçtaşı, tüf, kumtaşı, zeolit ve marn

içeren örtü tabakalarını gevşetmek için

patlayıcı madde kullanılmaktadır.

Yumuşak yüzeylerde iş makineler ile,

delme-patlatma işlemi yapılmadan kazı

faaliyetleri ıcra edilmektedir.

Genel Şev Açısı 13-170

Heyelan Bölgesi Şev Açısı 130

Basamak Şev Açısı 600 - 70

0

Basamak Genişliği 20 -30 m

Basamak Yüksekliği 10 m

İtfa Oranı 13,65 m3/ton

Tablo 2. Simav Açık Ocağı basit işletme parametreleri

Resim 5

Resim 6

Dekapaj miktarı (ton) yapılan kalan

117.000.000 4.000.000

Tablo 3: Polat Yol Yapı San. ve Tic. A.Ş. Dekapaj Miktarları

Üretim miktarları Üretilen Kalan

Üleksit 3.000.000 4.600.000

Kolemanit 10.000.000 10.000.000

Toplam 13.000.000 14.600.000

Tablo 4 : Simav Açık Ocağı Cevher Miktarları

GÜNLÜK

Tarih : 06/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Simav açık ocak: kullanılan makineler

Kamyonlar ocağın en az üç bölgesinden ekskavatörler aracılığıyla yüklenir. Daha sonra yaklaşık 4600

metre uzunluğunda ve eğimi % 10‟dan az olan yolda ilerleyerek döküm sahasına ulaşır ve yükünü

boşaltır. Renault 440 iş kamyonunun Hitachi 870 ekskavatörle yüklenmesinin ardından seferi Tablo

4‟te verilmiştir.

Marka ve modeli Cinsi kapasite Adet sayısı

Caterpiller 385 G Hidrolik Ekskavatör 6 m3

3 adet

Hitachi Zx 870 Hidrolik Ekskavatör 5.8 m3 5 adet

Hitachi Zx 650 Hidrolik Ekskavatör 4.8 m3 3 adet

Caterpillar 980 G Lastikli Loder 3 m3 1 adet

New Holland W 190 Lastikli Loder 3 m3 1 adet

Komatsu 420 Lastikli Loder 3 m3 1 adet

Inggersoll Rand DM 50 Delici 6” 2 adet

Caterpillar D8T Dozer - 1 adet

Komatsu D155 AX Dozer - 1 adet

Komatsu GD 675 Greyder - 1 adet

Volvo G 970 Greyder - 1 adet

Renault 520 Damperli kamyon 28 m3 10 adet

Renault 440 Damperli kamyon 27 m3 38 adet

Renault 400 Damperli kamyon 24.5 m3 5 adet

MAN 4151 Damperli kamyon 26 m3 10 adet

Tablo 5. Simav Açık Ocağı makine parkı

Yükleme Süresi 2 dk 50 sn

Manevra Süresi 20 sn

Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 23 dk

Dolduğu Kepçe Sayısı 6

Tablo 6. Simav Açık Ocağı kamyon süreleri

Resim 7:Lastikli Loderle Kamyona yükleme

Resim 8:Atlas Copco D60 Delik Delici Makine

Resim 11: Ekskavatörlerle Kamyonlara Yükleme

Resim 10:

Resim 9: dozer

Resim 12: Sulayıcı silinder

Resim 13: kamyon

GÜNLÜK

Tarih : 08/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Simav açık ocak: inclinometre ile ölçüm

Genel bilgiler:

İksa sistemi ve çevre yapılardaki değişik cephelerde oluşabilecek yatay ve düşey

deplasmanların ölçümü iki farklı yöntemle yapılır.

1- Optik Okuma

2- Ġnklinometre Okuması

İnklinometre cihazı, sahada açılmış deliklerin eksenlerinden düşey sapmalarını ölçmek için

kullanılan bir alettir. Bir tek inklinometre cihazı kullanılarak çok sayıda sondaj deliğinden

ölçüm alınabilmekte ve ölçüm hassasiyetinin diğer yöntemlerden daha yüksek olması

sebebiyle kaya kütlelerinde ve zeminde gelişebilecek çok yavaş hareketler de

kaydedilebilmektedir. Ölçüm sırasında oluşabilecek önemli bir yer değiştirme sonucu aletin

kuyu içinde kalabileceği bir risk olarak değerlendirilmelidir.

1- Cihaz Özellikleri İnklinometre aleti algılayıcı (probe), kayıt cihazı ve bunlar arasındaki bağlantıyı sağlayan

kablodan oluşur. Gövdesi paslanmaz çelikten yapılmış olan algılayıcının ucunda iki adet

tekerlek mevcuttur. Probe genellikle içerisine 90o‟ lik arayla yerleştirilmiş 4 adet kanalı

bulunan esnek ve dairesel borular içinde hareket eder. Probe, elektriksel kontrol kutusuna

bağlı bulunmaktadır ve yapılan ölçümleri görsel verilere, grafik formlara dönüştürür.

2- ĠĢin Yapım Metodu Yanal veya düşey yöndeki deformasyonların ölçülebilmesi için ilk olarak sondaj kuyularının

açılması gerekir. Açılan kuyuların deformasyona uğramasını ve inklinometre borularının

kendi eksenleri etrafında hareket etmesini engellemek için boruların etrafı çimento şerbeti ile

doldurulur. Açılmış sondaj kuyularına inklino borularının yerleştirilmesi sırasında boruların iç

yüzeylerinde bulunan ve birbirleriyle 90°‟ lik açı yapan oluk çiftlerinden birisi A+ , A- oluk

çifti, diğeri ise B+ , B- oluk çifti olarak kabul edilir. Algılayıcının daha kolay hareket

etmesini, yanal veya düşey yöndeki deformasyonların daha yüksek bir hassasiyet ile

ölçülmesini sağlayan oluklardan A+ , A- oluk çiftinin A+ oluğu, muhtemel hareketin referans

yönü olacak şekilde beklenilen hareket yönü ile aynı doğrultuya getirilir. Bu kurala uygun

olarak yerleştirilen 3m boyundaki inklinometre boruları birbirlerine özel bağlantılarla

eklenerek projede belirtilen kuyu derinliğine kadar indirilir. Söz konusu borular indirildikten

sonra boruların etrafına çimento enjeksiyonu yapılır ve baz okuma için çimento şerbetinin

donması beklenilir. Okumada ilk olarak algılayıcının en üst tekerleği ana referans yönüne

(A+) getirilmeli ve kayıt cihazı ile bağlantısı sağlanarak kuyu tabanına kadar yavaş ve dikkatli

bir şekilde indirilmelidir. Ölçümlerin hassas alınabilmesi için algılayıcının kuyu tabanına

temas etmesi gerekir. Kuyu tabanına indirilen algılayıcı, daha önceden karar verilen ve kayıt

cihazına kaydedilen okuma aralığı kadar kablo ile yukarı çekilir ve kıskaç yardımıyla

sabitlenir. Okuma aralıkları ölçümlerin daha hassas yapılabilmesi için genellikle algılayıcının

uzunluğu kadar alınır.(500mm). Kayıt cihazının ekranında görülen ölçüm değerleri alete

kaydedilir. Bu işlem kuyu başına kadar 0.5m aralıklarla devam ettirilir ve A+ , B+ ölçümleri

kaydedilir. Baz okumaları yapıldıktan birkaç gün sonra ilk okuma yapılır. Periyodik olarak

diğer okumalar 15 günde 1 yapılır, fakat okuma periyotları , okuma sonuçlarının

değerlendirilmesi Teknik Müdürün onayı ile Proje Mühendisi tarafından değiştirilebilir.

Pratik çalıĢmaları:

Simav ocağını batı tarafında yanı çayı oluşturan taraftan zemin alüvyon tabanın ve kayma

müsait bir yapıdadır. Bölge kil kumtaşı yapısında oluşmaktadır. Bölgenin üst kısmında tümba

bulunması kayma ve heylan riskini artırmaktadır. Durumun kontrol altında tutulması ve

gerekli önemler alınması için mühendisler tarafında belirli periodlarda ölçüm yapılmakta ve

değerlendirilmektedir. Bölgede 10 adet aktif inklinometre sondaj kuyu bulunmaktadır.

Bunlarında 6 tanesi 45m. ve 4 tanesi ise 100m.‟lık derinliklerdir 45m‟lik olan sondaj kuyuları

tümba baskımları ve kanalda oluşan çatlakları belirlemek amaçlı 100m‟lık sondaj kuyuları ise

heylan hareklerini ölçmek açmaçlı açılmıştır (inklinonetre sağlı açılmış sondaj kuyularını

eksenlerini düşe sapmalrını ölçme için. 100 m‟lık için ardı yapılan ölçmeleri ve yanal hareket

oranlarını.

İnklinometre çalışmalarını başlamadan önce yalancı prop sallanmaktadır.

45m‟lık ölçümler 50cm arayle prop yukarı çekilerek sallanır

100m‟lık sondaj kuyusu heylan sonucu delik boyu 78m kalmış olup ölçümler 75m üzerinde

yapılmıştır.

Tablet üzerinde borudakı kayma hareketler ve şekil değiştirme sonunu oluşan grafikler

yorumlanabilir

Resim 14: inclinometre cıhazı

Resim 16: inklinometre ölçüm esnası

Resim 15: sondaj kuyu

Resim 17: Harita üzerinde inklinometre sondaj kuyuları

Resim 18: Tablet üzerinde kayma grafikler

GÜNLÜK

Tarih : 09/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Ocaklara giriş: Tülü açık ocağı

Genel bilgiler: Tülü Ocağı 1976 yılında Etibank‟a devredilmiş olup, ilk yıllarda (1976-1977)

kapalı ocak olarak çalıştırılmıştır. Daha sonra açık işletme olarak faaliyete geçmiştir(Resim

10.).

İşletmenin alt boratlı birim içerisinde

açılmış tek ocağı olan Tülü açık

ocağında ortalama örtü tabakası

kalınlığı 70 m olup, cevher zonu

kalınlığı 27 m. ve net cevher kalınlığı

17 m‟dir. Ortalama tenörü % 28,14

B2O3 olan 4 adet cevher damarı

bulunmaktadır. Genel tabaka

doğrultuları 300 Kuzey-Doğu,

eğimleri 70-20

0 Güney-Doğu olan bu

damarlar üstten alta doğru aşağıdaki

gibi sıralanırlar. Tablo 7‟te cevher

zonlarının damar kalınlıkları

gösterilmiştir.

Resim 19. Tülü Açık Ocağı

Damar No Cevher cinsi Kalınlığı(m)

1 Kolemanit 1.50 -2.00

2 Kolemanit 2.00 – 2.50

3 Kolemanit + Üleksit 8.00 – 10.50

4 Kolemanit 0.50 - 0.75

Tablo 7. Tülü Açık Ocağı damar kalınlıkları

Resim 20

Resim 21

GÜNLÜK

Tarih : 10/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Tülü açık ocak: su geliri ve drenaj

Tülü açık ocağında su atimi sal üstüne kurulan pompalar yardımı ile yapılmaktadır. An

itibariyle, +70 kotunda 165 kW ve 185 kW gücünde pompa bulunmakta ve 200 m3/saat debi

ile su atımı yapmaktadır.

Resim 22. Tülü Açık Ocağı Taban kotunda Sal üzerindeki Pompa

Resim 23:

GÜNLÜK

Tarih : 11/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Tülü açık ocak: Maden çalışma metodu

2019 yılında uygulanan yeni projede Tülü Açık Ocağının şev güvenliğini sağlamak için

Yüklenicinin çalışma bölgesinde genel şev açıları; doğu bölgesinde: 30-33 derece, kuzey

bölgesinde: 24-26 derece olarak öngörülmüştür.

Oluşturulacak basamakların şev açı ları 60-75 derece arasında, genişlikleri ortalama 10-15

metre arasında, yükseklikleri 10 metre olacaktır. Basamaklar projelerine uygun olarak temiz

ve düzgün olacak, projede öngörülen kotlara oturtulacaktır. Aynı zamanda tüm basamaklar

arasında ulaşımı sağlayacak bağlantı yolları bulunacaktır.

Döküm sahası basamakların şev açıları 33 derece, genişlikleri 20 metre olup, yükseklikleri ise

20 metre olacaktır. Genel şev açısı 20-21 derece olarak öngörülmüştür.

Genel Şev Açısı 300

Heyelan Bölgesi Şev Açısı 170

Basamak Şev Açısı 60-750

Basamak Genişliği 10-15 m

Basamak Yüksekliği 10 m

İtfa Oranı 3.47 m3/ton

Tablo 8. Tülü Açık Ocağı basit işletme parametreleri

Resim 25

Resim 24

Dekepaj Miktarı (ton)

Yapılan Kalan

400.000 9.000.000

*2019 başlanan proje bilgilerine göre toplam dekepaj miktarı :9.400.000 ton dür.

Tablo 9:Tülü Açık Ocağı Dekepaj Miktarları

Üretim miktarları (ton) Üretilen Kalan

Üleksit (ton) 0 763.941

Kolemanit (ton) 6.948.388 …

Toplam (ton) 6.948.388 …

Tablo 10: Tülü Açık Ocağı Cevher Miktarları

Dekapaj yapılacak örtü tabakası : Kireçtaşı, zeolit, tüf, kil, kiltaşı, borat (kolemanit, üleksit)

formasyonlarıdır.

Örtü tabakalarının kazılabilirliği : Genel olarak orta zorlukta kazılabilirliktedir.

Örtü tabakasının yaklaĢık birim ağırlığı (yerinde):

Kireçtaşı formasyonu 1,95-2,15 ton/m3

Zeolit formasyonu 1,80-2,20 ton/m3

Tüf formasyonu 1,60-2,25 ton/m3

Kil formasyonu 1,75-2,10 ton/m3

Kiltaşı formasyonu 1,75-2,10 ton/m3

Kolemanit Formasyonu 2,20-2,35 ton/m3

İhale konusu işe ait projenin uygulanması sırasında Tülü Açık Ocağında +40 / +160 kotları

arasında bulunan dekapaj kayacı, gerekirse delme-patlatma ile gevşetilerek kazı ve yükleme

işleminden sonra doğrudan doğruya kamyonlara yüklenerek, projelerde gösterilen nakliye

yolları ile yaklaşık olarak +160/+180 kotları arasında oluşturulacak olan dekapaj döküm

sahasına nakledilecektir. Döküm sahaları, projesinde gösterildiği gibi tekniğine uygun bir

şekilde ve düzenli olarak oluşturulacaktır. Dekapaj kayacı, projede belirtilen ve Yapı Denetim

Görevlileri tarafından gösterilen yerlerin dışına dökülemez. Ancak, tüvenan cevher

stoklanacak bakir sahaların hazırlanması ve tesviyesi aşamasında, şayet sahanın yüzeyinde

nebati toprak varsa, uygun iş makinası ile sıyrılarak kantardan geçirilir, İdarenin gösterdiği

yere stoklanır veya ekli haritada gösterilen yeni, eski tumbaların kademe düzlükleri ve

şevlerine serilir. Akabinde bu sahalar, İdarenin izni ile cevher damarının alt-üst

katmanlarındaki pasa ile dolgu yapılarak sıkıştırılır.

Açık ocak projesinde dekapaj basamaklan ile dekapaj döküm sahası arasında ortalama yol

mesafeleri; basamakların ağırlıklı ortalamalarına göre 2.600 m - 3.600 m arasında değişmekte

olup, dekapaj kayacı miktarına bağlı olarak genel ağırlıklı mesafe ortalaması 3.100 m olup, bu

mesafenin ortalama yol eğimi ise % 2,51 olarak öngörülmektedir.

Yüklenici, Bor cevheri üzerinde dekapaj malzemesi ve hiçbir yabancı malzeme kalmayacak

şekilde cevherin üzerini tamamen açığa çıkaracaktır. İdarenin üretilmesini gerekli gördüğü

cevher damarları, Yüklenici tarafından üretilerek, İdare tarafından gösterilen tüvenan cevher

stok sahasına taşınacaktır. Bu işlem sırasında cevhere dekapaj kayacı ve dekapaj kayacına

cevher karışmaması için gerekli önlemler Yüklenici tarafından alınacaktır. Yüklenici, tüvenan

cevher stoklarında, cevherin ezilip ufalanmaması için tumba oluşturulması işlemlerinde ve

sahanın tesviyesinde lastikli loder çalıştıracak, dozer kullanmamaya özen gösterecektir.

Cevher stok yerinin yol mesafesinin ağırlıklı ortalama yol mesafesinden farklılık göstermesi

Yükleniciye bir hak kazandırmamakla birlikte, Yüklenici bu işi yapmaktan imtina edemez.

GÜNLÜK

Tarih : 12/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Tülü açık ocak: kullanılan makineler

Kazı, yumuşak yüzeylerde eskavatörler ile yapılmaktadır, sert yüzeylerde delme-patlatma

işlemleri ile gevşetilen malzeme yine eskavatörler kamyonlara yüklenerek döküm sahasına

taşınmaktadır.(her birinin çapı 6 inç, derinliği 8 metre olmak üzere 60 delik; aralarında 3-4

metre ve panoya uzaklıkları 2.5 metre olmak üzere delinir.Bir deliğe 60 kg kuru anfo

koyulur). Sulu deliklerde yoğunluğu yüksek olan Ağır Anfo kullanılır.

Yükleme Süresi 3 dk

Manevra Süresi 20 sn

Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 16 dk

Dolduğu Kepçe Sayısı 5

Tablo 11. Tülü Açık Ocağı kamyon süreleri

S.No Cinsi ÇeĢidi Adeti Fiili Toplam Kapasitesi

1 Hıtachı 670-520-470-450 Hidrolik Ekskavatör 4 16 m³

2 Sumıtomo 490 Hidrolik Ekskavatör 1 3,5 m³

3 Volvo 460-380 Hidrolik Ekskavatör 2 7,5 m³

4 Doosan 380-340 Hidrolik Ekskavatör 2 6,5 m³

5 İngersolrand DM30 Delici Makineler 6” 1 6”

6 Caterpiller cat 140 Greyder 1 140

7 Volvo sd 22 Silindir 1 13 tn

8 D8R- dozer 1 328 hp

9

Komatsu 430 lastikli

loder

Cat 963B- 955L paletli

loder

İtme Grubu 3 516 bg

10 Mercedes -ford Taşıma Grubu (Kamyon) 16 432 m³

11 Talarsa Elektronik Taşıt Kantarı 3 300 tn

Tablo 12. Tülü Açık Ocakları makine parkı

GÜNLÜK

Tarih : 13/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Ocaklara giriş: Acep açık ocağı

Genel bilgiler: Acep açık işletmesi, Bigadiç ilçesi İskele kasabası nin güneyinde yer

almaktadir. Acep açık ocağında devlet eli ile kazı yapılmakta olup, ağırlıklı olarak üleksit,az

miktarda ise kolemanit cevheri çıkartılmaktadır. Acep açık işletme alanının batısında önce

Kolemanit ile başlayan cevherleşme yanal olarak Üleksit‟e geçmektedir. Özellikle işletme

alanının güney kısımlarında Kolemanit ve Üleksit ardalaşması gözlenmektedir. Cevher

zonunun ekonomik mineralleri Üleksit ve Kolemanittir. Ayrıca yer yer olmak üzere çok az

miktarda İnyoit, Meyerhofferit mineralleri ve jips bantları bulunmaktadır. Cevher zonu

kalınlığı 2-25 metre arasında değişmektedir. zon içinde kalınlığı 2-25 metre arasında değişen

ana damar ile sayıları 1-3 arasında değişen ve 0,5-7,0 metre arasında değişen killi kireçtaşı,

kireçtaşı, marn ve kil içeren ana seviyeler bulunur.Ortalama cevher zonu kalınlığı 15 m. net

cevher kalınlığı ise 8 m. Civarındadır.

Acep Açık İşletmesi çalışma alanı yaklaşık 30 hektar 'lık bir alanı kapsamaktadır. Ocağın

nihai şekli takriben elips şeklinde olup eni-boyu yaklaşık 1400 x 900 metre (max. değerler)

civarındadır. Çalışma alanı Marmara bölgesi iklim koşulları etkisi altındadır. Bölgede Kasım-

Mart ayları arasında genellikle yağmur şeklinde yağış olmakta olup, Ocak-Şubat aylarında

ocak içi çalışmaları çok verimsiz diğer yağışlı dönemde ise kesintili olarak mümkün

olmaktadır.Acep açık işletmesinin ulaşım yönünden herhangi bir sorunu bulunmamaktadır.

Ocağın hemen kuzeyindeki İskele kasabasına kadar asfalt kaplama yol ile ulaşım

sağlanmaktadır. Buradan ocağa 500 metrelik stabilize yolla varılabilmektedir.

Su geliri ve drenaj: Yağışlar

bölgede genellikle yağmur

şeklinde olmaktadır. Yıllık yağış

ortalaması 609 mm/m dir. Su atımı

+230 kotunda sal üzerinde 75 kW

lik pompalar ile yapılmakta olup

Şekil 5‟te gösterilmiştir.

Maden iĢletme metodu:

uygulanmaya başlanan ve hala

devam eden projede belirlenen

parametreler tablo belirtilmiştir.

Tablo 7‟de işletmenin basit

parametreleri verilmiştir.

Resim 26. Acep Açık Ocağı sal üzerindeki pompa

Heyelan Bölgesi Şev Açısı 120 - 150

Basamak Şev Açısı 500 - 700

Basamak Genişliği (Çalışılan) 10 m

Basamak Genişliği (Nihai) 20 - 40 m

Basamak Yüksekliği (Dekapajda) 10 m

Basamak Yüksekliği (Üretimde) 5 m

İtfa Oranı 9.02 m3/ton

Genel Şev Açısı 200 - 220

Tablo 13:Acep Açık Ocağı basit işletme parametreleri

Ekskavatörler aracılığıyla yüklenen kamyonlar yaklaşık eğimi %5-6 olan yolda ilerleyerek

tumbaya ulaşırlar. Kamyonlar tumbaya yüklerini boşalttıktan sonra tekrar ekskavatöre doğru

yüklenmek üzere yola çıkar. Ocaktaki örnek bir kamyon seferi Tablo 8‟de verilmiştir.

Yükleme Süresi 2 dk

Manevra Süresi 24 sn

Dolu Gidiş + Boş Geliş + Boşaltma Süresi 20dak

Dolduğu Kepçe Sayısı 4

Tablo 14: Acep Açık Ocağı kamyon süreleri

Resim 27: Acep açık ocağı

Resim 28: Acep açık ocağı

GÜNLÜK

Tarih : 16/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Açık işletme uygulamaları: delme ve patlatma uygulamaları

Projelerdeki planlamalara göre örtü tabakası ve maden yatağı basamak şeklinde yatay

dilimlere ayrılır ve gerekirse patlayıcı madde kullanılır. Genellikle bölgelerdeki cevher ve

dekapaj malzemesi yumuşak olduğundan, genellikle ekskavatör kepçeleriyle basamaklardan

cevher ve dekapaj malzemesi yüklenebilmektedir. Bu genel durumun mümkün olmadığı

zamanlarda patlatma uygulaması yapılmaktadır. Patlatma uygulamaları yapılırken delik

paterni oluşturulur. (resim 6.) ve delik düzeni değerleriyle(Tablo 10), hacim(3.1.) ve özgül

şarj(3.2) hesaplamaları yapılır

Burada:

T = elde edilen hacim (m 3

)

V = iki delik arası mesafe (m)

E = iki sıra arası mesafe

H = delik derinliği

)

Burada: = özgül şarj ( kg/m3

)

A = kullanılan ANFO miktarı

T = elde edilen hacim (m 3

)

resim 29. Delik paterni

Anfo:

Normal anfo: : Prill Poroz Amonyum Nitrat ile

motorinin oksijen dengesi gözetilerek

karıştırılması ile elde edilen Tam proses kontrolü

altında, %94,3 AN, %5,7 motorin oranında 25 kg

ambalajlarda hazırlanan, kuru deliklerde

kullanılabilen patlayıcıdır.

Ağır Anfo : Orta sert kayaçlar için tasarlanmış 10 kg ambalajlarda Sulu deliklerde kullanılan

yemlemeye duyarlı patlayıcıdır. Yoğunluğu Normal Anfodan fazla olduğu için Ağır Anfo

denilmektedir.

Dinamit ve Emülsiyon Patlayıcı (50x225mm500gr): Orta sert kaya için tasarlanmış, sulu

deliklerde, üstün itme ve kırma özelliği olan, kapsüle duyarlı patlayıcılarla patlayan bir

patlayıcıdır.

Kapsüller:

Gecikmeli Elektrikli Kapsül: 1,5 m kablo boylu AL yüzsüklü, İçinde bir direnç teli ile

hassas kimyasal patlayıcı bulunan ve ağzı rutubet geçirmez bir madde ile sıkılanmış kovan ve

birer ucu kovanın içindeki dirence bağlı iki ateşleme telinden ibaret tetikleyicidir. Elektrikli

kapsüller tek, seri, paralel ve karışık bağlanarak ateşleme manyetosu veya herhangi bir

elektrik üretecinden verilen ceryanla ateşlenen 1,3,5,7,9 milli-saniyeli gecikmeli kapsül

türüdür.

İki Delik Arası Mesafe 6,0 m

İki Sıra Arası Mesafe 5,0 m

Basamak Yüksekliği 10,0 m

Delik Derinliği 10,5 m

Delik Çapı 171,45 mm

Kullanılan ANFO Miktarı 90 kg

Şarj Boyu 4,9 m

Sıkılama Boyu 5,6 m

Tablo 15. Örnek delik düzeni

Resim 30: ANFO Çuvalı

Resim 31: Dinamit

Nonel Kapsül: Patlatmalarda sarsıntıyı minimize etmek için Dual delay 12 m 25/500 msn

(delik içi ve delik dibi birlikte gecikmeli kapsül) kullanılır.

Shockstar dual delay delik içi ve yüzey bağlantısının birlikte olmasından dolayı kullanım

kolaylığı sunmaktadır. Renklerinden dolayı kolay fark edilebilmektedir. İşletmelerde

kapsül stok çeşitliliğini azaltır. Kopma sürtünme ve suya karşı dayanıklıdır. İlk ateşleme

sistemini 8 nolu gücündeki her kapsül ile yapabilir.

Yüzey Bağlantı: Surface connektor 4,8 m. (yüzey bağlantı 17,25,42 msn)

Indetshock Shockstar Surface Connector Milisaniye ( kısa gecikmeli ) gecikmeli yüzey

bağlantı sistemidir. İndetshock Surface Connector Indetshock Ms ile birlikte

kullanılmaktadır. Farklı gecikme numaraları ile birlikte kullanılmaktadır.

AteĢleme Atım Kablosu: 2 x 0,75 mm Çok telli kablo kullanılmaktadır.

Resim 32: Kapsül

Resim 33: Nonel Kapsül

Resim 34: Yüzey bağlantı kablosu

Resim 35

Resim 36: dinamit hazırlama esnası

Reim 37: Patlama esnası

GÜNLÜK

Tarih : 17/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Açık işletme uygulamaları: kantar sistemleri

Açık Ocaklarda müteahhit firmaların hak ediş işlemleri için 2005 yılına kadar dekapaj ve

cevher tumbalarının topoğrafik ölçümleri kullanılmıştır. Ancak oluşan heyelanların ardından

bu topoğrafik ölçümlerde sıkıntıler yaşanma başlanmıştır ve müteahhit fırmaların madur

oldukları yönde şikayetlerde bulunmuşlardır. 2006 yılında alınan kararlarla ölçümlerin

dekapaj ve cevher tumbalarının girişlerine yerleştirilen hassas tam otomasyonlu kantarlarla

ölçümünün yapılması sağlanmıştır. Simav Açık Ocağı‟nda ve Tülü Açık Ocağı‟nda bu hassas

kantarlar kullanılmaktadır.

Kantardan geçen dolu kamyon yaklaşık olarak 65 ton‟dur. Kamyon yükünü boşalttıktan sonra

yaklaşık olarak 17-18 ton gelmektedir. Ancak yağışlı havalarda çamurlaşma olduğundan

kamyonların boş ağırlıkları 500 kg ila 1 ton arasında fazla ağır gelebilmektedir.

Bunların 2 tanesi cevher, 7 tanesi dekapaj içindir.Kantarların markası Esit ve en fazla 120 ton

tartabilmektedirler. Bu sistem vasıtasıyla cevher veya dekapajın miktarını, kamyonların giriş

çıkış zamanları ile çekilen malzeme miktarlarının hesaplanabilmektedir. Buralardan çıkan

sonuçlar doğrudan bilgisayar ortamında merkeze gönderilmekte ve depolanmaktadır.

Kamyonlar; ortalama yol eğimi %3-7 olan zemindeki kantarlarda, daha üst kottaki tumbada

boşaltımı yaptıktan sonra gelip tartılma süreleri

ortalama 5-10 dakika, daha alt kotta yüklendikten

sonra gelip tartılma süreleri ortalama 15 dakika.

Kamyon ağırlık ölçümleri; zeolit dekapajı

taşımında kamyon boş ağırlığı ortalama 18 ton,

dolu ağırlığı 60-63 ton arasındadır.Su içeriği

yüksek kil ve marn gibi dekapajlarda kamyon boş

ağırlığı ortalama 19-20 ton, dolu ağırlığı ortalama

64-66 ton aralığındadır.Bu ölçümden de

anlaşılacağı gibi nemli malzeme taşıması kuru

malzeme taşınmısına göre ek yük, dolayısıyla ek

maliyet getirmektedir.

Resim 38: Simav Açık Ocağı‟nda kantar sistemi

Resim 40: kantar sistemi

Resim 39: Bilgisayar ortami

GÜNLÜK

Tarih : 18/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Açık işletme uygulamaları: Etüt çalışmaları

Bigadiç bor havzasında cevherin devamı ve damarlar hakkında bilgiler alabilmek için sondaj

çalışmaları yapılmaktadır. Eti Maden tarafından belirlenen 109 tane poligon noktasında sondaj

yapılmak üzere ihale yapılmıştır. Bu ihale sonucunda her bir metre için 120 TL civarında bir

ücret karşılığında OMS Sondaj Maden Mühendislik İç ve Dış Tic. Ltd. Şti. adlı şirkete

verilmiştir.

Yapılan sondajların derinlikleri yerin yapısına göre değişiklik göstermektedir. Sondaj

derinlikleri 250 m ile 1000 m civarındaki derinliklere kadar ulaşmaktadır.Bu sondajlardan

alınan karot örnekleri (Şekil : 27) incelenerek gerekli bilgiler alınır. Bu bilgiler bilgisayar

ortamında Vulcan programına girilerek damar bilgileri ve kesitleri elde edilir. Bu veriler

ışığında yeni projeler oluşturulmasında değerlendirilmektedir.

GÜNLÜK

Resim 44: Vulcan Programından Görüntü

Resim 42: Karot Örnekleri

Resim 43: karot örnekleri

Resim 41: Sondaj makinesi

Tarih : 19/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Açık işletme uygulamaları: Tumba yapıları ve rekreasyon işlemleri

Ocağa ağırlıklı yol mesafesi Yılmazlar – Tarhan iş ortaklığının kazı alanıle döküm sahası

arasındaki ortalama yol mesafesi 4200 metre, Polat fırmasını ise ortalama yol mesafesi 4600

metre olan iki dekapaj tumbası bulunmaktadır. Bunlar kendi içinde zeolit, alüvyon, nebati

toprak, kolemanit, pasa malzemesi ve üleksit cevherleri ayrı ayrı stoklanmaktadır.Ayrı

depolanma sebebi az da olsa zeolit'in maddi değeri olup satılabilir olmasıdır.Biri yapım

aşamasında olan iki tane de cevher tumbası bulunmaktadır. Cevher tumbası kendi içinde

cevherin kalitesine göre; kolomanit, tali damarlı kolomanit ve üleksit olmak üzere dört‟e

ayrılır.Ayrıca bölgede daha önce yer altı madenciliği yapılmasından dolayı kazı esnasında

çıkan odunlu tali damar stoğına dökülmektedir. Tumba şev eğimi rekrasyon işlemlerini de

düşünülerek 32-34 dereceler arasında belirlenmiştir.

Dekapaj tumbalarının taban kotu

topografya'ya da bağlı olarak ortalama

190-200 kotundan 350 kotuna kadar

hedeflenmektedir. Basamak yüksekliği

20 metre, genişliği 20-25 metredir.

Genel olarak tumbalar oluşturulurken

öncelikle daha sonra rekreasyon

işleminde kullanılmak üzere verimli

toprak tabakası alınır. Eğer

oluşturulacak olan cevher tumbası ise

ayrıca zemine önce su tutma özelliği

olan zeolit, daha sonra düşük tenörlü tali damar içerikli kolemanit serilir. Son olarak cevher

dökümü ile tumba oluşturulur. Dekapaj tumbaların basamaklarında yağmur sularına karşı

kanallar oluşturulmaktadır.Tumba döküm sahalarının etrafında tarım yapılan topraklar olduğu

için tumbada toplanan yağmur sularının çevreye olan zararını engellemek, azaltmak için su

emme özelliği olan zeolit' den bir çeşit set, kanal inşa edilmiştir. İşletmede, oluşturulan

dekapaj tumbalarının ağaçlandırılmasına önem verilmektedir.Tumba oluşturulmadan önce

alınan verimli toprak başka bir yerde depolanmakta, tumbanın son hali şekillendikten sonra

üzerine serilmesi işlemine geçilmekte ve daha sonra bölgeye uygun ağaçların dikimine

başlanılması hedeflenmektedir. Simav Açık Ocağı tumba sahalarına yaklaşık olarak 50.000

ağaç dikimi yapılmıştır.

GÜNLÜK

Resim 45: Simav Ocağı Dekapaj Tumbası

Resim 46: Tülü Ocağı Dekapaj Tumbası

Resim 47: Tumba sahası

Tarih : 20/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Cehver hazırlama: konsantratör tesisi

Genel bilgiler: Kolemanit cevheri yatağının üçte birlik kısmı yüksek B2O3 içerir. Elle triyaj

ile bu cevheden satılabilir roş cevher elde edilir. Buna karşılık üçte ikilik kısmının kil,

kireçtaşı, marn katkıları ile kirlenmiş olması nedeniyle B2O3 oranının düşük olduğu ve bu

bakımdan üretilecek tüvenan cevherin zenginleştirilmesinin gerektiği tespit edilmiştir.

Araştırmalar sonucunda; cevherlerin yıkama, eleme ve triyaj yapılmak suretiyle kil, marn,

kalker, jips v.s. artık maddelerinden arındırılması ve B2O3 tenörü bakımından

zenginleştirilmesinin mümkün olduğu görülmüştür. Yapılan mineralojik incelemelerle

Bigadiç Bor yataklarındaki ana bor mineralinin kolemanit olduğu ve az miktarda üleksit

bulunduğu, büyük miktardaki gang minerallerinin ve ise kil, karbonat ve silikatlardan

oluştuğu anlaşılmış, ayrıca tali mineral olarak pandermit ve mayerforit saptanmıştır. Bu

bilgiler ışığında gerekli fizibilite etütleri yapılmış ve bir konsantratör tesisi projelendirilerek

1980 yılında fiili üretime başlanmıştır. Daha sonraları çalışmakta olan Kolemanit cevheri

zenginleştirme tesisi revize edilerek Kolemanit ile birlikte Üleksit cevherinin de

zenginleştirilmesine başlanmıştır. Konsantratör Tesisi‟nin Akım Şeması Ekte verilmiştir.

Kirici ünitesi: Faaliyette bulunan maden ocaklarında

üretilen tüvenan Kolemanit ve Üleksit cevherleri ocak ve

stoklarından kamyonlarla konsantratör üstü stok

sahasına ve konsantratör tüvenan silosuna

nakledilmektedir. İki adet silo ve kırıcı bulunmaktadır.

Silo ağzındaki sabit ızgaradan geçirilen tüvenan cevheri

paletli besleyici vasıtasıyla sabit ızgaralı eleğe verilir.

Elek üstü 125mm ile 500 mm aralığındaki çeneli

kırıcılara aktarılır.

Elek altı ve çeneli kırıcıdan çıkan 125 mm‟den küçük

tüvenan cevher bant konveyör ve mekik konveyör vasıtasıyla ıslatma havuzlarına aktarılır.

Havuz, su ile doldurulduktan sonra üzerine cevher dökülüp su ile ıslatılır. Bir vardiya

süresince kırılan cevher bir ıslatma havuzunu doldurur. Tesiste 7 adet ıslatma havuzu

bulunmaktadır. Cevher su altında 8, 16, 24 saat bırakılarak içinde bulunan kil ve benzeri gang

materyali çözündürülür. Bu sırada küçük ahşap parçaları da yüzdürülerek temizlenir.

Yıkama ünitesi: İşletmede üç adet yıkama

ünitesi bulunmaktadır. Islatma havuzunda

bekletilmiş olan malzeme gezer köprü vinç

yardımı ile bunkerlere beslenmektedir.

3 adet bunker bulunmakta, buralardan malzeme

kazıcı besleyici vasıtasıyla yıkama tamburuna

ayrı ayrı aktarılan cevher üzerine gerektiği kadar

su verilir. Tamburların çıkış taraflarında gövdeye

tespit edilen elek açıklıkları 25 mm olan trommel

eleklere dökülen yıkanmış cevher elenirken bir su

duşunun altından geçer ve satıhlarındaki kirli

sulardan arınır. Elek üzerinde kalan malzeme

triyaj bantlarına dökülür. Bu bantlarda

“tavuklama” diye tabir edilen elle triyaj yapılarak

ayıklama yapılır. Triyajda cevher içindeki gang

ve benzeri malzemeler ayıklanarak triyaj bantının altında bulunan pasa bantına oradan da pasa

silosuna atılır. Triyajdan geçen ürün ise nihai ürün silolarına stoklanır. Nihai ürün ve pasa

Resim 48: Çeneli Kırıcı

Resim 49:Islatma Havuzu - Köprü Vinç ve Bunker

silolarındaki malzeme, silo diplerindeki kapak

tertibatı ile kamyonlara yüklenir. Çıkan ürün

öğütmeye götürülebileceği gibi doğrudan satışa da

sunulmaktadır.

Yıkama tamburu eleklerinden geçen 25mm‟den

küçük malzeme çift katlı titreşimli eleğe aktarılır.

Eleklerin açıklığı, üsttekinin 8 mm alttakinin 3

mm‟dir. Böylece 3 mm‟ den küçük malzeme sulu

olarak eleklerde süzülüp alttaki toplama tankına

geçer. Elek üstünde kalan malzemenin tam olarak

arınması için elek üstüne bir su duşu konmuştur. Elek

üstü 3-25 mm ebadındaki malzeme duştan geçip fazla

serbest suyunu bıraktıktan sonra klasifikatöre

beslenir. Burada cevherin yüzeysel temizliği yapılır. Klasifikatör çıkışı bant konveyörle 3-25

mm konsantre ürün silosuna nakledilir.

Toplama tankına gelen elek altı malzemesi spiral klasifikatörlere beslenir. Spiral

klasifikatörden taşan şlam ile 0,2 mm ebatlı katı malzeme birleştirilerek şlam havuzuna

verilir. Buradan şlam pompaları ile 2,5 km ilerideki Çamköy şlam barajına atılır. Klasifikatör

çıkışı ise 3mm‟den küçük konsantre olarak bant konveyörle nihai ürün silosuna stoklanır.

Optik ayırıcı: Yıkama ünitesinden çıkan

yüksek miktardaki 3-25 mm arası cevher,

tavuklama (el ile seçilim) ile tenörü

artırılamamakta tenörü düşük olduğu için

sadece harmanlamada ve paçallamada az

miktarda kullanılmaktadır. Bu yüzden

işletmede yüksek miktarda stoklanması

yapılmıştır. Bu stokları eritebilmek için

optik ayırma cihazını kullanımına

geçilmiştir. Çalışma prensibi; cevher ve

gang minerallerinin kızıl ötesi ışına verme

tepkisinden yararlanılarak ayırma

prensibine dayanmaktadır. Bant ile taşınan

cevher ve gang karışığı malzemeye önce ışık yollamak suretiyle cevherin yeri saptanmakta,

daha sonra malzeme bir uçtan diğer uca fırlatılması esnasında önceden tespit edilen gangların

üzerine yukarıdan hava delikleri ile hava darbesi yapılarak ganglar aşağı düşürülmektedir.

Cevherler karşı tarafa geçmekte ve bu sayede ortalama 6 puanlık bir tenör artımı

sağlanmaktadır.25- 125 mm boyutundaki cevheri ayıran optik ayırıcının saatlik ayırma

miktarı yaklaşık olarak 40 ton‟dur. 3-25 mm boyutundaki cevheri ayıran makinenin ayırma

miktarı ise 12 ton civarındadır.

Resim 50: Elle Triyaj Yapılarak Ayıklama

Resim 51: Optik Ayırıcı

GÜNLÜK

Tarih : 22/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Cehver hazırlama: kırma-öğütme tesisi

Konsantratör tesisinden çıkan ürünler: Kolemanit ve Üleksit konsantrasyonunda konsantre

ürünler üç ayrı fraksiyonda 25-125 mm, 3-25 mm ve 3 mm altı olarak ayrı ayrı stoklanmakta

ve ayrı olarak satışa sunulmaktadır. Konsantratöre giren tüvenan cevherlerin ortalama tenörü

% 30 B2O3 civarındadır. Konsantrasyon işlemi sonucunda konsantre ürünlerin ortalama tenörü

Tablo 11‟de gösterilmektedir.

Kolemanit konsantrasyonunda giren tüvenan cevherin yaklaşık % 62‟ si, Üleksitte % 69‟u

konsantre olarak elde edilir. Konsantre cevherler ihraç edilmek üzere müteahhit kamyonları

ile Nusrat tren istasyonuna nakli yapılır ve buradan tren ile Bandırma stok sahasına sevkedilir.

3-25 mm ve -3 mm ürünlerin satış imkanı kısıtlı olup bu cevherler ileride değerlendirilmek

amacıyla müessesede stoklanmaktadır. Ortalama tenörü %33 olan 3-25 mm‟lik cevher ikinci bir yıkamadan geçmektedir. Burada

kütüklü yıkayıcı kullanılarak sürtünme aşındırma etkisi ile kilin cevherden ayıklanması ve

akışkanlığı sağlanır ve ayrıca bu iş için kurumda tromel de kullanılmaktadır. İşlem neticesinde

5-6 puanlık zenginleştirme sağlanabilmektedir.

Kırma-öğütme tesisi:

Kırma ünitesi: Konsantratör‟de tenörleri saptanan kolemanit ve üleksit cevherleri kırma-

öğütme tesisinde tenörlerine göre stoklanmaktadır. Kırma işlemine geçilmeden önce farklı

tenöre sahip stokların belli bir oranda karışımı ile uygun bir tenör değerine ulaşılır.

Bu işlemde operatörün becerisi ve görevli mühendisin hesaplamaları ön plana çıkmaktadır.

Kırma, merdaneli ve konik olmak üzere iki tane kırıcı ile gerçekleşmektedir. Bu kırıcılar

saatte 100 ton kapasite de çalışabilmekte ve cevheri 2,5 cm (-25mm) boyutlarına

getirebilmektedir. Kırma işleminden sonra cevher

bantlar nakliyatı ile taşınarak harmanlama

depolarına getirilir. Toplamda iki tane

harmanlama deposu vardır ve bu depolarda gözler

vardır. Her bir göz 3-4 bin ton cevher almaktadır.

Kırılan cevher bu gözlere dökülmeden önce

numune alınımı yapılmaktadır. Her bir Göz için

toplam 15 kova numune alınır ve bu kovaların

ortalama tenörü bu gözün de ortalama tenörü olur.

Ölçü Cevher Garanti Tenör Baz Tenör Uygunluk Sınırı

25 – 125 mm Kolemanit %40,0 B2O3 %42,0 B2O3 < %36 B2O3

3 – 125 mm Kolemanit %40,0 B2O3 %42,0 B2O3 -

3 - 25 mm Kolemanit %33,0 B2O3 %35,0 B2O3 < %33 B2O3

0,2 – 3 mm Kolemanit %24,0 B2O3 %27,0 B2O3 < %23 B2O3

-25 mm Kolemanit %38,0 B2O3 %37,0 B2O3 -

-75µ Kolemanit %40,0 ±0,5 B2O3 - < %34 B2O3

-75µ Üleksit %37,0 ±1,0 B2O3 - < %24 B2O3

3 – 125 mm Üleksit %36,0 B2O3 %38,0 B2O3 -

0,2 – 3 mm Üleksit %24,0 B2O3 %25,5 B2O3 -

Tablo 16: Konsantre İşlemi Sonrası Ürünlerin Tenörleri

Resim 52: Farklı Tenörlere Sahip Stoklar

Taşınan cevher elek sistemi ile homojen bir

döküm elde edilerek depolanmaktadır. Bu

yapıya homojenlendirme denir. Depolarda

kırılma işleminden geçmiş cevher ile düşük

tenörlü pirinç adı verilen cevher ayrı ayrı

stoklanmaktadır. Deponun altında yaklaşık 1

m2„lik ızgaralar ve onun altında üç adet

siloya benzer galeri sistemi bulunmaktadır. Her galerinin altında istenilen tenör değerine

ulaşılabilmesi için açılma oranı ayarlanabilen kapaklar mevcuttur. Ne kadar pirinç ne kadar

cevher ilave edileceği saptanarak bu kapılar açılır. Bu işleme harmanlama denir.

Bu harmanlama işleminden sonra bant nakliyatı ile değirmenlerdeki silolara gönderilir. Her

değirmen için iki tane siloya cevher taşınmaktadır. Bu silolardan büyük olanları 400 ton ve

küçük olanlar ise 100 ton‟dur. Daha sonra bu silolardan cevher değirmenlere bant yolu ile

taşınır.

Öğütme ünitesi: İşletmede 3 adet öğütme tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde -45 ve -75

micron olmak üzere kolemanit ve üleksit öğütme işlemi yapılmaktadır. Bu tesislerin saatlik

öğütme kapasiteleri 1.değirmende 11 ton, 2.değirmende 25 ton ve 3.değirmende 50 ton üretim

yapılmaktadır. Üretilen bu cevherlerin istenilen kimyasal ve fiziksel özellikte olması

gereklidir.Bu özellikler aşağıdaki resimlerde verilmiştir.

Harmanlama sisteminden gelen cevher değirmene bant nakliyatı yolu ile taşınmaktadır. Bu

bant nakliyatı sırasında cevher, öğütme kazanına girmeden önce içeriğindeki metallerin

ayıklanması için kullanılan döner mıknatısın(magnetik seperatör) içinden ve ağırlığının

ölçülmesi için tartılı besleyiciden (shenk) üzerinden geçirilmektedir.

Bu değirmende yapılanlar prensip olarak değirmenlerde buğdayın öğütülüp un haline

getirilmesi ile benzerlik göstermektedir. Kazana giren cevher, içeride roller diye tabir edilen

malzemenin yük basıncı etkisi ile ufalanmasını sağlayan büyük döner yapılar tarafından

ezilmektedir. Roller ile döner tabla arasında 10 mm‟lik bir boşluk bulunmaktadır. Öğütme

işlemi, cevherlerin kendi aralarında yük basıncının etkisi ile birbirine uyguladıkları kuvvet

sayesinde sağlanmaktadır. Ufalanan cevher merkez kaç kuvveti etkisi ile döner tablayı

çevreleyen metal bileziğin deliklerinden geçmekte, yükselen sıcak hava akımı ile karşılaşıp

kurutulması ve taşınması sağlanmaktadır. Cevher için istenilen nem oranı maksimum

%1‟dir.Bu orana çekilebilmesi için enerji kaynağı olarak gaz kullanan bir ateşleme sistemi ile

hava ısıtılmaktadır. Bu sıcak hava akımına kapılan tüm taneler değirmenin içine yerleştirilmiş

mekanik bir seperatöre ulaşmakta ve yeterli inceliğe(-45 ve -75 mikron) ulaşmış taneler

öğütme sistemini terk ederken iri taneler tekrar öğütme işlemine maruz kalmaktadır. Taşınan

cevher, tavanında titreşimli filtre olan bölüme gitmektedir. Burada filtre havanın emilimini

sağlarken çok ince boyuttaki malzemenin geçmesini engellemektedir. Havanın büyük bir

kısmı değirmene geri beslenirken, bir miktarı da bacadan atmosfere atılmaktadır. Filtre

torbaları tarafından tutulan ürünler, basınçlı hava tarafından filtre tabanındaki konveyöre ve

en son ürün silosuna gönderilmektedir.

Resim 53: Alınan Numuneler

Resim 54: Harmanlama Gözleri

Filtrenin soğumasını, çiğleşmesini engellemek için dış yüzeyine ısıtıcı ve doluluğunun

bilinebilmesi için switchi kullanılmaktadır. Ürün silosunda değirmenin büyüklüğüne göre

farklı sayıda çıkış bulunmaktadır. Burada ki farklı yerlerdeki çıkışlar karıştırılarak öğütülmüş

ürünler karıştırılır.

Ürün soğurken çok az miktarda kalıplaşma gerçekleşir.Kalıplaşan cevher elek üstü olarak

sistemden atılır.Bu silolardan aşağıya cevher iletilirken metal içeriğini azaltmak için manyetik

tamburdan faydalanılmaktadır.Silodan cevher; pnomatik keser klepe, döner besleyici ve

konveyörler arasında vibror besleyicide ürün dağıtılarak paketleme ürün silosuna gelmektedir.

Paketlemede 1000-2000 kg kapasiteli big-bag torbalar kullanılmaktadır. Paketlemede,

öğütülmüş ürün aktarma organlarında ve nihai siloda meydana gelen tozlar toz filtre fanı

tarafından çekilerek toz filtresine gönderilmektedir. Burada yukarıda anlatıldığı gibi toz ve

hava birbirinden ayıklanmaktadır. Big-Bag‟lere doldurulan ürün, sevkiyat için kapalı stok

sahasında depolanır.

GÜNLÜK

Tarih : 23/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Cehver hazırlama: laboratuar

Konsantratörden boyutu 25-125 mm cevherlerden bir vardiyada 8 sefer numune alınıp her

sefer de ölçüm yapılmakta, daha sonra 3-125 mm ve 3-25 mm cevherlerden 8 sefer numune

alınıp hepsinden ölçüm yapılmaktadır. 3mm‟nin altındaki cevher içinde en az 4 sefer ölçüm

yapılmaktadır. Aynı zamanda cevher henüz damarlardan alınmadan, akabinde damardan

alınıp tumbaya götürüldüğü zaman ve tüm işlemelerin ardından sevkiyata başlanmadan evvel

de laboratuar analizine başvurulmaktadır. Ayrıca çevre akarsularından ve atık barajından

alınan numunelerin sülfat, pH, arsenik ve bor içeriği ölçümleri yapılmaktadır.

Laboratuara gelen cevher öncelikle nemli ağırlığı tartılıp kurutulmaya bırakılır. Sonra tekrar

tartılarak kaba nem oranı hesaplanır ve cevher küçük çaplı kırma-öğütme tesisinden geçirilip

boyutu 250µ „dan küçük hale getirilmektedir.

İkinci nem oranı hesabı etüv nem oranı hesabıdır. Bu yöntemde; Üleksit 45ºC‟de, 24 saat ve

kolemanit 105ºC‟de, 4 saat cihazda tutulmaktadır. Cevherin B2O3 içeriği, NaOH çözeltisi ile

titrasyon işlemiyle belirlenmektedir. (7.1 ve 7.2)

Burada: F = NaOH çözeltisi faktörü

T = Potasyum Hidrojen ftalat ağırlığı

E = Potasyum Hidrojen ftalat ekivalent gramı = 204,2291

S = NaOH sarfiyatı

N = NaOH normalitesi = 0.5

GÜNLÜK

Tarih : 24/07/2019

Yapılan ÇalıĢmanın Adı:

Baraj ve havuz sistemleri

Konsantratör tesisinde yılda 5.000.000 kW saat kullanımı vardır. Konsantratör tesisinden

saatte 200 m3/ton şlamlı su çıkmakta, bunun yılda 150 bin tonu katı atık olarak saptanmıştır.

Çıkan malzeme şlam pompaları ile 2,5 km ilerideki Çamköy şlam barajına (Şekil 15.) 300-

350 mm‟lik borularla atılmaktadır. Barajın kapasitesi 9 milyon m3, taban kotu 100 ve üst

seviye kotu 185‟dir.

Baraj üç tarafı kapalı bir

vadide inşa edilmiş olup,

gövde yapımında çimento

enjeksiyonuna gidilmiştir.

Gövdenin eğimi; baraj içi

eğim, baraj dişi eğimin

yaklaşık 1/4‟ü kadardır.

Baraj çevresinde çevre

sularının toplanması ve

baraj suyuna karışmaması

için kanallar

bulunmaktadır. Haziran

2010 tarihinde yapılan

ölçümler neticesinde

barajın 1/10„luk kısmı katı

atık katmanı olduğu

belirlenmiştir. Suyun bor

konsantrasyonu 500 ppm

olup, durulaşan suyun yüzeyden 195 kotundaki konsatratör proses suyu deposuna

pompalanması sağlanmaktadır.

Depoya atık göletlerinden, ocaklardan ve atık barajından gelen sular saatte 500 ton kapasiteyle

konsantratör tesisinde kullanılmak üzere verilmektedir. Merkezde konsantatöre yakın

mesafede 3 adet atık göleti bulunmaktadır. Tesisin silolarında biriken atık sular doğrudan atık

göletlerine boşaltılmakta, ayrıca baraja gidecek olan atığın pompalanmasında herhangi bir

sorun yaşanır ise atık buralara pompalanabilmektedir. Bu göletler yan yana ve farklı kotlarda

olup süzdürme işlemi ile en düşük kottaki havuzda durulaşan su, konsatratör proses suyu

deposuna geri pompalanmak suretiyle işletmede tekrar kullanılmaktadır. Ayrıca havuzların

yanlarında kanal sistemi bulunmakta, zaman zaman havuz kenarlarında yükseklik artımına

gidilmektedir.

Resim 55: Çamköy Atık Barajı

5. SONUÇ

ETİ Maden Bigadiç Bor İşletmeleri, açık işletme madenciliğinin birçok önemli

noktasının görülebileceği ve öğrenilebileceği bir işletmedir. Üniversitede öğrenilen

birçok bilginin pekiştirilmesi ve yeni bilgiler katılmasını sağlayan staj eğitimi

süresince işçiden, idareye kadar tüm kademelerin stajyer öğrencilerle ilgilendiği bir

eğitim süreci yaşanmıştır.

Dünya‟da ve Türkiye‟de bor minerallerinin önemi, eğitim süreci boyunca bir kez daha

kavranmıştır. Türkiye‟de bor minerali işleme konusunda eksiklikler olduğu düşünülse

de, iç piyasada ihtiyaç olmadığından ötürü yatırım yapılmadığı görülmüştür.

İşletmedeki işleyişte ufak aksaklıklar gözlemlense de işletme; yapılan yatırımlarla,

geliştirilen fabrikalarıyla, açılan yeni ihalelerle günden güne büyümektedir.

İşletmede birçok birimde hizmet alımı ve kıralama yoluyla işler yörütülmekdir. Tülü

Açık Ocağı ve Simav Açık Ocağı dekapaj ve cevher alım işleri müteahhit firmalar

tarafından yapılmaktadır. Özel sektör, yaptırılan bu işlerde başta işçi ve makine

ekipman olarak tasaruf sağlanarak maliyetler azaltılmaktadır. Ancak özel sektörün

kendi bünyesinde çalıştırdığı mühendislere ve işçilere daha fazla yük bindirdiği

görülmektedir.

6. KAYNAKLAR

http://www.temeltek.com.tr/inklinometre/

http://www.etimaden.gov.tr/bigadic

http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=aktif

http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=sonuclanan

https://www.madensektor.com/item/eti-maden-isletmeleri-genel-mudurlugu-

bigadicbor-isletmesi/

http://www.etimaden.gov.tr/ihale-yonetim-sistemi?durum=degerlendirme

http://www.etimaden.gov.tr/konteynir-ve-gemi

http://www.anafikir.gen.tr/nadir-avsaroglu/252-madencilik-raporu-1

nadir%20%20avsaroglu.html

7. EKLER

Dünya bor rezervleri

Bor, yeryüzünde toprak, kayalar ve suda yaygın olarak bulunan bir elementtir. Toprağın bor

içeriği ortalama 10-20 ppm (parts per million) olmakla birlikte ABD‟nin batı bölgeleri ve

Akdeniz‟den Kazakistan‟a kadar uzanan yörede yüksek konsantrasyonlarda bulunur. Deniz

suyunda 0.5-9.6 ppm, tatlı sularda ise 0.01-1.5 ppm aralığındadır. Yüksek konsantrasyonda ve

ekonomik boyutlardaki bor yatakları, borun oksijen ile bağlanmış bileşikleri olarak daha çok

Türkiye ve ABD‟nin kurak, volkanik ve hidrotermal aktivitesinin yüksek olduğu bölgelerde

bulunmaktadır.

Dünyadaki önemli bor yatakları Türkiye, Rusya ve A.B.D‟de olup dünya ticari bor

rezervleri 4 bölgede toplanmaktadır. Bunlar; ABD Kaliforniya Eyaletinin güneyinde yer alan

“Mojave Çölü”, Güney Amerika‟da yer alan “And Kemeri”, Türkiye‟nin de yer aldığı

“Güney-Orta Asya Orojenik Kemeri” ve Doğu Rusya‟dır.

Türkiye’nin bor rezervleri:

Türkiye‟deki bor cevherleri konsantre (kolemanit, üleksit, tinkal) ve rafine (borik asit, boraks

pentahidrat ve boraks dekahidrat) bor ürünlerine dönüştürülerek iç ve dış pazarlara

satılmaktadır. Konsantre bor üretimi Emet, Kestelek ve Bigadiç'te yapılırken, rafine ürünler

Kırka, Bandırma ve Emet'te yapılmaktadır. Konsantre bor ürünlerinde en fazla üretim

kolemanitte olurken, rafine ürünlerde en fazla üretim boraks pentahidrat ve borik asitte

olmaktadır.

Tablo Türkiye Bor Rezervleri

Konsantratör akım şeması

T.C.

UŞAK ÜNİVERSİTESİ

İŞLETMELERDE STAJ SÖZLEŞMESİ Taraflar Madde 1

Bu sözleşme, Öğrenci ve Bölüm Başkanı ile İşletme Eğitim Yetkilisi arasında düzenlenir ve taraflarca okunup

elektronik ortamda onaylanır.

Kapsam Madde 2

Bu sözleşme, bölüm/programlara kayıtlı öğrencilerin; müfredatlarında belirtilen süreler için stajlarını kamu veya

özel sektör işletmelerinde “Uşak Üniversitesi İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Yönergesi” kapsamında

yapmalarını esas alan kuralları içerir.

Tanımlar Madde 3

Bu sözleşmede geçen, İSMEK: Uşak Üniversitesi İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,

FİSMEK: Fakülte İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,

YİSMEK: Yüksekokul İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Kurulunu,

BİSMEK: Bölüm İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Komisyonu,

İSMEP: İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim Programını ifade eder.

Staj Süresi

Madde 4 Staj, İSMEK/FİSMEK/YİSMEK tarafından hazırlanan çalışma takvimine göre yapılır. İşletmelerde Mesleki

Eğitim tarihleri aşağıdaki gibidir.

Başlama Tarihi : 01/07/2019

Bitiş Tarihi : 24/07/2019 Bölüm/programların müfredatlarında belirtilen sürelere göre belirlenir.(20-30 iş günü)

Bu tarihlere göre Dekanlıkça/Müdürlükçe sigortalı işe giriş ve sigortalı işten ayrılış bildirgesi SGK e-Bildirge

Sistemine verildiğinden öğrenci ya da işletme bu tarihlerde değişiklik yapamazlar, taraflar bu tarihlere uygun

olarak Stajı yürütürler.

Öğrencinin Devam ve Disiplin Durumu Madde 5 (1) Öğrenciler öğrenim gördükleri programlar gereğince ilgili işletmelerde bir defada ve çalışma

saatlerinde olmak üzere en az 20 iş günü staj yaparlar. (2) Öğrencinin stajına fiilen ve staj takvimine uygun olarak kesintisiz devam zorunluluğu vardır.

Öğrenciye talebi üzerine İSMEP sistemi üzerinden İşletme Eğitim Yetkilisi izin verebilir. Öğrencinin staja devam

edemeyeceğine dair sağlık kuruluşlarından alınmış rapor ile belgelendirilmiş mücbir sebep hallerinde İşletme

Eğitim Yetkilisi izni ile devamsızlık yapabilir. Sağlık raporu gereğince yapılan devamsızlıklar öğrenci ve İşletme

Eğitim Yetkilisince raporun alındığı tarihte İSMEP sistemi ile Fakülte Dekanlığına/Yüksekokul Müdürlüğüne

bildirilir. Mazeretsiz olarak staja gelmeyen öğrencinin durumunu, İşletme Eğitim Yetkilisi devamsızlık yapılan

günü takip eden gün içerisinde İSMEP sistemine girmek zorundadır. Öğrencilerin devamsızlıkları staj süresinin % 20’sini geçemez. Öğrencilerin alacakları sağlık raporları, staja devam sürelerinin hesabında dikkate alınmaz.

Öğrenci rapor süresince devamsız sayılır. Rapor süresinin devamsızlık süresini aşması ve üç gün üst üste

mazeretsiz devamsızlık yapan öğrenci, stajdan devamsız sayılır ve staj tekrarlanır. Staja devamsızlık yapılan

sürelerde öğrencinin sigorta primleri ilgili mevzuata göre ödenir. (3) Öğrenciler haftada 45 saatten fazla çalıştırılamazlar, çalışma gün ve saatleri işletmelerce düzenlenir,

Staj süresince iş yerlerinin çalışma şartlarına uyarlar. İşletmelerde, vardiyalı çalışmayı kabul eden öğrencinin

BİSMEK Başkanından izin alması gerekir. Vardiyalı çalışmalara katılan öğrencilerin yasal sorumluluğu

öğrencilere ve işyerine aittir. (4) Öğrenci, Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği yanında iş yerinin çalışma,

disiplin ve iş güvenliği ile ilgili kurallarına uymak zorunda olup, sendikal faaliyetlere katılamazlar. (5) Staj esnasında kullandıkları her türlü araç ve gereci özenle kullanmak zorundadırlar. Aksine hareket

etmeleri halinde doğabilecek zararlardan şahsen sorumlu tutulurlar.

Öğrenci Başarısının Değerlendirilmesi

Madde 6 (1) Staj bitiminde, öğrenciden sorumlu Danışman Öğretim Elemanın vereceği notun %50’si ve İşletme

Eğitim Yetkilisi tarafından verilen notun %50’si hesaplanarak her ikisinin toplamı alınarak öğrencinin başarı notu

belirlenir. Öğrencinin başarılı sayılabilmesi için verilen notların ortalamasının 100 üzerinden en az 70 (yetmiş)

olması gereklidir. Öğrencilerin başarı durumu, Staj için verilen nota göre Yeterli/Yetersiz/Devamsız (YT/YZ/DZ)

olarak verilir. Staj değerlendirilmesi sonucunda 70’den daha az not alarak başarısız olan öğrenciler, Stajdan

web: ismep.usak.edu.tr

T.C.

UŞAK ÜNİVERSİTESİ

başarılı oluncaya kadar söz konusu programı tekrar eder. Tekrar edilen Stajın hangi kurum ve kuruluşta yapılacağına ilgili Danışman Öğretim Elemanının görüşleri doğrultusunda BİSMEK tarafından karar verilir.

(2) Stajda başarı durumu Danışman Öğretim Elemanı tarafından belirlenir ve Öğrenci Bilgi Sistemine

işlenir. Danışman Öğretim Elemanı, öğrencilerin Başarı Notunun belirlenmesinde, İşletme Eğitim Yetkilisi

tarafından doldurulan Staj Değerlendirme Formunu, öğrenciler tarafından hazırlanan Uygulama Raporlarını

dikkate alır. Danışman Öğretim Elemanı, gerekli görmesi durumunda, yukarıda sayılan belgelere ek olarak

öğrencilerle yüz yüze görüşme yaparak soracağı sorulara verilen cevapları dikkate alarak da Başarı Notunu

belirleyebilir. Bu durumda, mülakat yazılı olarak kayıt altına alınır. (3) Öğrenciler Staj değerlendirme sonuçlarına itiraz edebilirler. İtirazlarda Uşak Üniversitesi Eğitim–

Öğretim Sınav Yönetmeliği hükümleri uygulanır. İtirazlar BİSMEK tarafından incelenerek Fakülte Yönetim

kuruluna sunulur.

Uygulama Raporu Madde 7

(1) Stajını tamamlayan öğrenciler, staj esnasında yaptıkları çalışmaları, BİSMEK'in belirlediği ilke ve

prensiplere göre Dönem Sonu Uygulama Raporu halinde düzenlerler. Stajın bitiş tarihinden itibaren birinci

haftanın sonuna kadar söz konusu Uygulama Raporunun Danışman Öğretim Elemanına ulaşmasını sağlarlar.

İşletme Eğitim Yetkilisi onayı olmayan Dönem Sonu Uygulama Raporları geçersiz sayılır. Öğrencilerden, Dönem

Sonu Uygulama Raporlarının İSMEP sistemi üzerinden doldurulması ve onaylanması istenebilir. (2) Raporlar, işletmenin genel tanıtımı, organizasyonu, sektörü, faaliyet alanı, tamamlanmış ve devam eden

projeleri ile İşletmelerde Mesleki Eğitim süresince öğrenci tarafından yapılan işler hakkında teorik, pratik

çalışmaları içeren teknik günlükleri kapsamalıdır. Günlüklerin hazırlanmasında aşağıdaki hususlara dikkat

edilmelidir. a) Günlükler, her gün için en az bir sayfa olmalıdır. b) Ara raporda günlükler, yalnızca ara rapor dönemi, uygulama raporunda ise günlükler tüm dönem için

düzenlenmelidir. c) Aynı işletmede eğitim alsalar dahi öğrencilerin günlükleri aynı olmamalıdır. d) İşletmelerde yapılan işler hakkında teorik ve pratik çalışmaları kapsamalıdır. e) Günlüklerde temel literatür bilgilerinden kaçınılmalı ve işletmeye özgü tanımlamalar, üretim,

projelendirme ve uygulama işlemleri açıklanmalıdır. f) Günlükler kolay anlaşılır, arı bir Türkçe ve yazım kurallarına uygun bilimsel bir dille yazılmalıdır.

Anlatım üçüncü şahıs ağzından yapılmalıdır (ben, biz vb. kelimeler kullanılmamalıdır). g) Günlüklerde, yapılan iş anlatılmalı, ardından iş veya sistem ile ilgili genel bilgiye yer verilmelidir. h) Günlüklerde verilen bilgiler için herhangi bir dokümandan yararlanılıyorsa bu doküman kaynak

olarak yazılmalıdır. i) Günlüklerde her Şekil ve Tablo numaralandırılmalı, günlükte şekil ve tabloya atıfta bulunulmalıdır. j) Günlük materyalleri yazılı olabileceği gibi basılmış veya dijital formatta görsel ve işitsel veriler de

olabilir ve EKLER bölümünde yer verilir. k) Bilgisayar ortamında hazırlanmalı ve kâğıdın yalnızca bir yüzüne çıktı alınmalıdır. Yazımda Times

New Roman (12 punto) yazı tipi kullanılmalı ve yazılar her iki yana yaslı olmalıdır. l) Günlüklerde verilecek çizim ve şemalar teknik resim kurallarına uygun olmalıdır. m) Kapak, işletme onayı ve içindekiler sayfası hariç sayfanın alt ortasına sayfa numarası yazılarak her

sayfa sırasıyla numaralandırmalıdır. n) İşletmelerde Eğitim Yetkilisi günlüklerde, işletmenin ticari sırlarına yönelik sakıncalı gördüğü

kısımların çıkarılmasını talep ederse öğrenci bu kısımları çıkarmalıdır. o) Günlükler İşletme Eğitim Yetkilisine inceletilmeli ve onayı alınmalıdır.

(4) BİSMEK tarafından istenecek diğer bilgi ve belgeler de Raporlara eklenmelidir.

Stajın geçersiz sayılacağı durumlar

Madde 8 (1) Öğrencinin, İSMEP sistemine kaydı olmayan ve BİSMEK Başkanı tarafından onaylanmayan iş

yerlerinde stajını yapması. (2) İşletme Eğitim Yetkilisinin izni ve onayı olmaksızın, mazeretsiz üç günü üst üste devamsızlık yaparak

staajına devam etmemesi. (3) Uygulama Raporunun Danışman Öğretim Elemanına belirtilen süreler içinde mazeretsiz teslim

edilmemesi. (4) Birbirine çok benzeyen, ders kitaplarındaki bilgilerin aynısından oluşan veya kopya olarak

değerlendirilebilecek Uygulama Raporlarının hazırlanması. (5) İşletme Eğitim Yetkilisinin, öğrencinin işletmelerde bu yönerge esaslarına uygun davranmadığına dair

görüşü ve Danışman Öğretim Elemanının onayı ile öğrenci hakkında soruşturma açılması ve bu soruşturma

sonucunda, Yükseköğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği uyarınca öğrencinin uzaklaştırma cezası

alması.

web: ismep.usak.edu.tr

T.C.

UŞAK ÜNİVERSİTESİ

Tarafların Görev ve Sorumlulukları Madde 9

Staj yaptıracak işletme eğitim yetkisinin görev ve sorumlulukları şunlardır. (1) Staj sözleşmesini, işletmesi adına imzalamak. (2) Üniversite tarafından görevlendirilen Danışman Öğretim Elemanı ile koordinasyon içerisinde çalışmak. (3) Öğrencilere işletmede yapılan uygulamalar hakkında bilgi vermek, meslek alanları ile ilgili görevler

vermek, bunların nasıl yapılacağını göstermek ve denetlemek. (4) Öğrencilerin İş Sağlığı ve İş Güvenliği Mevzuatına uygun eğitimleri almasını sağlamak. (5) Öğrenciler ile ilgili oluşabilecek sorunları Danışman Öğretim Elemanına bildirmek. (6) Öğrencilerin devam durumlarını izlemek, mazeret izinlerini değerlendirmek ve onaylamak, öğrencilerin

aldıkları sağlık raporlarını hastalık iznine çevirmek ve her ayın ilk haftası içerisinde bir önceki aya ait İzin (İ) ve

mazeretsiz devamsızlıklarını (DZ) İSMEP sistemi üzerinden bildirmek. (7) Mazeretsiz olarak 3 gün üst üste staja gelmeyen öğrenciyi, 3. gün sonunda Danışman Öğretim

Elemanına bildirmek. (9) Stajını tamamlayan öğrencilerin hazırlamak zorunda oldukları Uygulama Raporunu inceleyerek,

sayfaları paraflamak ve Kabul Sayfasını imzalamak ve İSMEP sistemi üzerinden onaylamak. (10) Stajın bitiş tarihinden itibaren en geç 1 hafta içerisinde, öğrencinin hazırlayacağı Uygulama Raporunu

da dikkate alarak, öğrencinin eğitimi süresince gösterdiği performansa göre başarı notunu belirlemek ve İSMEP

Sisteminden İşletme Öğrenci Değerlendirme Forumu’nu doldurmak ve onaylamak.

Madde 10 BİSMEK Başkanının görevleri ve sorumlulukları şunlardır. (1) BİSMEK’i oluşturmak ve BİSMEK Koordinatörünü görevlendirmek. (2) BİSMEK'e Başkanlık etmek, BİSMEK için tanımlanmış görevlerin gerçekleşmesi için gerekli işlemleri

planlamak, yönetmek ve yürütmek. (3) Staj sözleşmesini, kurum adına imzalamak. (4) BİSMEK Koordinatörüne yardımcı olmak üzere bölümün diğer öğretim elemanlarından görevlendirme

yapmak. (5) İSMEP Sistemi üzerinden öğrenci talebinde bulunan işletmelerin uygunluğuna BİSMEK kararı alarak

onay vermek. (6) Staj yapacak öğrencilerin yerleştirme işlemlerini İSMEP sistemi üzerinden yapmak, takip etmek,

onaylamak. (7) Staj yapan her bir öğrenciye Danışman öğretim elemanı görevlendirmek, bölümde yeterli öğretim

elemanı bulunmaması durumunda, diğer bölüm ve birimlerden öğrencinin alanına yakın Danışman Öğretim

Elemanlarını Bölüm Kurulu kararı ile görevlendirmek.

Madde 11 BİSMEK Koordinatörünün görevleri aşağıda verilmiştir. (1) Staj yapacak öğrencileri belirlemek. (2) Öğrenci talebinde bulunan işletmelerin, İSMEP Sistemi üzerinden firma kayıtlanmalarını sağlamak ve

İSMEK koordinatörlüğünü bilgilendirmek. (3) Stajın, bölümler ile işletmeler arasında bu yönerge esaslarına ve FİSMEK/YİSMEK’te alınan ilke ve

prensiplere göre uygulama bütünlüğü içinde yürütülmesini koordine etmek. (4) Öğrencilere eğitim-öğretim yılı başından itibaren, İşletmelerde Staj ve Mesleki Eğitim yönergesinin

esasları, danışman öğretim elemanlarının görevleri ile öğrencilerin sorumlulukları konusunda eğitimler planlamak,

yürütmek ve yönetmek. (5) Öğrencilere Staj konusunda sürekli danışmanlık hizmeti vermek. (6) Danışman Öğretim Elemanları ile koordinasyon içinde çalışmak, Staj ile ilgili olarak doğabilecek

aksaklık ve problemleri çözmek, çözülemeyen aksaklıkları BİSMEK Başkanı’na iletmek. (7) Öğrencilerden gelebilecek işletme değişiklik tekliflerini BİSMEK’in onayına sunmak. (8) BİSMEK Başkanı’nın verdiği koordinasyon alanı ile diğer görevleri yapmak.

Madde 12

Danışman Öğretim Elemanının görevleri şunlardır. (1) İşletme Eğitim Yetkilisi ve BİSMEK Koordinatörü ile koordineli olarak çalışmak. (2) Stajın öğretim planlarında planlandığı şekli ile uygulanmasını sağlamak, varsa aksaklıkların giderilmesi

için İşletme Eğitim Yetkilisi ve BİSMEK Koordinatörünü bilgilendirmek. (3) Öğrencilerin işletmelerde yapacakları çalışmaları FİSMEK/YİSMEK’in belirlediği ilkelere göre

izlemek, sorun bulunması durumunda BİSMEK Koordinatörünü bilgilendirmek. (4) İşletme Eğitim Yetkilisi veya öğrenciler tarafından iletilen, sorun ve istekleri BİSMEK Koordinatörüne

bildirmek.

web: ismep.usak.edu.tr

T.C.

UŞAK ÜNİVERSİTESİ

(5) İşletme Eğitim Yetkilisi ile iletişim kurarak, her ayın ilk haftası içerisinde bir önceki aya ait öğrenci devamsızlık durumlarını izlemek.

(6) Staj tamamlayan öğrencinin, İşletme Öğrenci Değerlendirme Forumu’nu bitiş tarihinden itibaren en geç bir hafta içerisinde İşletme Eğitim Yetkilisi tarafından sistem üzerinden doldurulup onaylanmasını sağlamak.

(7) İşletme Eğitim Yetkilisinden gelen İşletme Değerlendirme Formu ile öğrencilerden gelen Uygulama Raporunu değerlendirip yönergeye uygun olarak başarı notunu belirlemek.

(8) Öğrencilerin başarı notunu, İşletmelerde Mesleki Eğitim bitiminde sisteme işlemek.

Madde 13 Öğrencinin görev ve sorumlulukları (1) Öğrenci; Staj başvuru işlemlerini İSMEP takvimine uygun olarak yapar. İSMEP takvimine göre

yapılmayan başvurular ve işlemler değerlendirmeye alınmaz. Öğrenciler sigortalılık durumlarında bir değişiklik

olması halinde okullarının FİSMEK/YİSMEK Sekreterini bilgilendirmek zorundadırlar. (2) İşletme Eğitim Yetkilisi tarafından verilen staj ile ilgili görevleri yaparlar. (3) İşletme Eğitim Yetkilisinin izni ve onayı olmaksızın işletmeden ayrılamazlar. (4) Hastalık, birinci derece yakınlarının vefatı veya benzeri acil durumlar dışında izin kullanamazlar. İzinli

olarak ayrılması gereken zorunlu durumlarda İşletme Eğitim Yetkilisinin iznini alırlar. İşletme Eğitim Yetkilisi

tarafından verilecek izinler staj süresinin % 20 sini geçemez. (5) Mazeretsiz olarak 3 gün üst üste İşletmelerde Mesleki Eğitime devam etmeyenler veya devamsızlık

sınırını aşanlar, İşletmelerde Mesleki Eğitimden başarısız sayılırlar. (6) İşletme Eğitim Yetkilisi ve Danışman Öğretim Eleman’ının bilgisi ile BİSMEK'in onayı olmaksızın

işletmelerini değiştiremezler. (7) Eğitimleriyle ilgili her türlü mazeret, sorun ve isteklerini İşletme Eğitim Yetkilisi ve/veya Danışman

Öğretim Elemanına bildirirler. (8) Öğrenci, Yüksek Öğretim Kurumları Öğrenci Disiplin Yönetmeliği yanında iş yerinin çalışma, disiplin

ve iş güvenliği ile ilgili kurallarına uymak zorunda olup, sendikal faaliyetlere katılamazlar. (9) Staj esnasında, sağlık raporu alan öğrenciler, İşletme Eğitim Yetkilisi ve Danışman Öğretim Elemanını

bilgilendirmek zorundadırlar. Raporun aslının en geç 1 hafta içerisinde bağlı oldukları okullarının

FİSMEK/YİSMEK Sekreterine ulaşmasını sağlarlar, aksi takdirde SGK tarafından uygulanacak yaptırımlar

sonucu doğacak ceza ve prim borçlarından sorumlu tutulurlar. (10) İşletmelerde staj esnasında kullandıkları her türlü araç ve gereci özenle kullanmak zorundadırlar.

Aksine hareket etmeleri halinde doğabilecek zararlardan şahsen sorumlu tutulurlar. (11) İşletmelerde stajını tamamlayan öğrenciler, İşletmelerde Mesleki Eğitimi esnasında yaptıkları

çalışmaları, BİSMEK'in belirlediği ilke ve prensiplere göre Dönem Sonu Uygulama Raporu halinde düzenlerler.

Staj bitiş tarihinden itibaren birinci haftanın sonuna kadar söz konusu Uygulama Raporunun Danışman Öğretim

Elemanına ulaşmasını sağlarlar. İşletme Eğitim Yetkilisi onayı olmayan Dönem Sonu Uygulama Raporları

geçersiz sayılır. Öğrencilerden, Dönem Sonu Uygulama Raporlarının İSMEP sistemi üzerinden doldurulması ve

onaylanması istenebilir. (13) Öğrenciler, staj yaptıkları işletmeler ile ilgili bilgi ve belgeleri, medya, internet, vb. ortamlarda ve

üçüncü şahıslarla İşletme Yetkilisinin izni olmadan paylaşamazlar.

Staj Yapan Öğrencilerin Hakları Madde 14 (1) Öğrencilere, staj süresince ilgili mevzuat çerçevesinde öğrenci ve işletme yetkilisi tarafından

belirlenecek ücret ödenir. (2) Öğrencilerin işletme personeline tanınan ulaşım imkanları ile diğer sosyal hizmetlerden parasız olarak

yararlandırılması beklenir. Ancak kanuni bir hakka veya toplu sözleşmeye dayanarak yapılmakta olan

yardımlardan öğrenciler istifade edemezler. (3) Uşak Üniversitesi'nin ilgili birimleri, staj yapan öğrencileri için; 5510 sayılı kanun gereği İş Kazası

ve Meslek Hastalıklarına karşı sigortalar ve primlerini öder.

Gizli Bilgi, Ticari Sırlar ve Patent Haklarının Korunması Madde 15

Taraflar, İşletmelerde Mesleki Eğitimi çalışmaları sırasında ve bu uygulamanın sona ermesinden sonra yapılan

tüm çalışmalarla ilgili tüm ticari sırları ve gizli belgeleri koruyacaklarını kabul ve beyan ederler. Söz konusu

koruma kapsamında, staj programı sırasında çalışma, araştırma-geliştirme ve endüstriyel uygulamalar süresinde

herhangi bir aşamada yer almış olan Öğrenciler, Danışman Öğretim Elemanları ve diğer görevliler; (1) Bu çalışmalar kapsamında hiçbir bilgiyi ifşa etmeyeceğini, (2) Eğitim sürecinde, kendisi tarafından düşünülmüş olsun olmasın, kurum veya işletme için ticari sır

niteliği taşıyan hiçbir bilgiyi üçüncü şahıslara beyan edemeyeceğini, (3) Eğitim sırasında kendisi tarafından kullanılan, üretilen, kontrol edilen tüm not, kayıt (bant, disk, disket

vb.) ve belgeleri kuruma teslim etmeyi,

web: ismep.usak.edu.tr