standard wyposa enia dydaktycznego pracowni … · • zestaw do anodowania kompozytów metalowych,...

Wydział Kształcenia zawodowego i Ustawicznego, KOWEZiU

1

STANDARD WYPOSA�ENIA DYDAKTYCZNEGO PRACOWNI KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO

Zawód: technik mechanik lotniczy Symbol cyfrowy: 314 [05] W szkole kształc�cej w zawodzie technik mechanik lotniczy powinny si� znajdowa� nast�puj�ce pracownie:

I. Pracownia materiałoznawstwa i struktur kompozytowych, II. Pracownia technologii mechanicznej i rysunku technicznego,

III. Pracowania aerodynamiki i mechaniki lotu, IV. Pracowania awioniki, V. Pracowania lotniczych zespołów nap�dowych,

VI. Pracownia bada� nieniszcz�cych konstrukcji lotniczych, VII. Pracownia budowy i eksploatacji statków powietrznych.

I. Pracownia materiałoznawstwa i struktur kompozytowych Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi�: opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:

– tablica szkolna czarna 1 szt., – tablica biała 1 szt., – stolik nauczyciela 1 szt., – stoliki uczniowskie z krzesłami (ilo�� wg potrzeb), – szafka-regał na pomoce dydaktyczne 3 szt. (ilo�� wg potrzeb), – przykładowe dokumentacje techniczne (konstrukcyjne, technologiczne

i obsługowe), – rzutnik foliogramów i ekran, – sprz�t do prezentacji multimedialnych (rzutnik multimedialny), – plansze, foliogramy, filmy dydaktyczne oraz prezentacje komputerowe, – drukarka formatów A4-A3.

2. Opis infrastruktury pracowni

a. usytuowanie stanowisk: – w obiekcie budowlanym przeznaczonym na cele dydaktyczne zgodne przepisami

Prawa Budowlanego (budynek szkoły, warsztatów, zakładu pracy); b. wielko�� i inne wymagania dotycz�ce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym

znajduj� si� stanowiska: – wielko�� pomieszczenia zale�na jest od ilo�ci stanowisk dydaktycznych, – nale�y stosowa� wła�ciwy dobór barw pomieszcze�, przedmiotów i urz�dze�, – podłogi powinny by� stabilne, równe, nie �liskie, odporne na �cieranie, wykonane

z materiału b�d�cego złym przewodnikiem ciepła, a tak�e łatwe do utrzymania w czysto�ci, przeciwelektrostatyczne,

– okna powinny zapewni� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – o�wietlenie naturalne (dzienne) pomieszczenia przeznaczonego do prac

precyzyjnych powinno spełnia� stosunek 1:4 powierzchni okien do powierzchni podłogi,

– o�wietlenie sztuczne pomieszczenia przeznaczonego do prac bardzo dokładnych wymaga wska�nika nat��enia o�wietlenia E=500 luksów według PN-84/-02033,

– drogi komunikacyjne powinny mie� co najmniej 1-2m szeroko�ci,


2

– drzwi powinny by� otwierane na zewn�trz, a mi�dzy pomieszczeniami nie powinno by� progów,

– minimalna wysoko�� pomieszczenia 3,2m; c. minimalna powierzchnia niezb�dna dla pojedynczego stanowiska:

– minimalna przestrze� dla jednego pracownika nie mniejsza ni� 6,4m3 wolnej obj�to�ci pomieszcze� oraz co najmniej 2m2 wolnej powierzchni podłogi;

d. wyposa�enie pracowni w niezb�dne media z okre�leniem ich parametrów: – napi�cie w instalacji 380/230V do zasilania maszyn i urz�dze� zgodne

z PN-IEC 60364, – napi�cie obni�one stosowane w lampach o�wietlenia miejscowego lub lampach

przeno�nych nie mo�e by� wy�sze ni� 24V, – wył�czniki ró�nicowopr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – woda zimna i ciepła, – spr��one powietrze, – wentylacja powinna zapewni� wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie musi zapewni� optymaln� temperatur� pomieszczenia – 18°C według

PN-82/B-02402. – dost�p do Internetu.

3. Opis wyposa�enia pracowni

a. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych: – stanowisko do prezentacji próbek materiałów konstrukcyjnych „lotniczych”, – stanowisko do prezentacji typowych materiałów stosowanych do napraw

uszkodzonych struktur kompozytowych, – stanowisko wyposa�one w multimedia prezentuj�ce narz�dzia i sprz�t do produkcji

elementów i napraw struktur kompozytowych: • nagrzewnice, • koce grzewcze, • termopary, • pompy pró�niowe z wyposa�eniem, • formy i wzorniki, • zestaw do anodowania kompozytów metalowych,

– stanowisko do identyfikacji oraz badania własno�ci mechanicznych materiałów konstrukcyjnych: • elektro-hydrauliczna maszyna wytrzymało�ciowa (np. MTS), • uniwersalna elektro-mechaniczna maszyna wytrzymało�ciowa (np. Instron), • pełzarka d�wigniowa (np. ATS),

– mikroskop metalograficzny, – twardo�ciomierze, – stanowisko do badania materiałów pod k�tem wła�ciwo�ci technologicznych

w konstrukcjach lotniczych, – przyrz�dy do pomiaru k�tów, – przyrz�dy do pomiarów bł�dów kształtu, – wzorce płasko�ci i prostoliniowo�ci, – przyrz�dy do identyfikacji i pomiarów gwintów i kół z�batych, – sprawdziany, – szablony;

b. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: – modele i eksponaty cz��ci maszyn i urz�dze� lotniczych, – modele i eksponaty prezentuj�ce stosowane technologie wytwarzania i ł�czenia

konstrukcji lotniczych, – programy komputerowe do tworzenia symulacji (zgodnie z kierunkiem kształcenia), – modele i eksponaty przykładowych poł�cze� rozł�cznych i nierozł�cznych,


3

– pomoce dydaktyczne (elementy konstrukcji lotniczych, ich przekroje, fragmenty pokry� itp.) – stosownie do mo�liwo�ci,

– gabloty z próbkami ró�nych materiałów konstrukcyjnych stosowanych w lotnictwie, w tym strukturalne materiały kompozytowe, a w szczególno�ci tkaniny, �ywice, wypełniacze, uszczelniacze,

– materiały technologiczne pomocnicze do wykonywania napraw struktur kompozytowych, a w szczególno�ci folie, tkaniny technologiczne, uszczelniacze,

– gabloty z próbkami materiałów eksploatacyjnych oraz powłok ochronnych – – stosownie do mo�liwo�ci, – plansze i tablice prezentuj�ce zastosowanie materiałów kompozytowych

w produkcji i remoncie statków powietrznych, – plansze i tablice prezentuj�ce oznakowania i wła�ciwo�ci materiałów

konstrukcyjnych, – foliogramy lub prze�rocza typowych uszkodze� i wad struktur kompozytowych, – przykładowe elementy spr��yste: mieszki, membrany, spr��yny rurkowe, – gabloty z próbkami materiałów konstrukcyjnych: stale niestopowe, stale stopowe,

metale nie�elazne i ich stopy, – gabloty z próbkami materiałów niemetalowych (tworzywa naturalne i sztuczne), – materiały eksploatacyjne: oliwa maszynowa, wazelina, smar grafitowy, tkanina

bawełniana; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych �rodków niezb�dnych w procesie

kształcenia: – papier do kre�lenia i drukowania, – no�niki informacji (dyskietki, płyty CD), – próbki do bada� wytrzymało�ciowych ze stopów metali nie�elaznych, – próbki �ywic syntetycznych utwardzonych, – próbki tworzyw sztucznych, – próbki materiałów kompozytowych, – próbki materiałów pokrytych powłokami ochronnymi;

d. stanowiska komputerowe z wykazem urz�dze� peryferyjnych oraz programów wła�ciwych dla pracowni: – oprogramowanie komputerowe do pracy z katalogami i zbiorami, – edytor graficzny typu CAD z mo�liwo�ci� wydruku przy pomocy drukarki lub plotera, – oprogramowanie komputerowe symulacyjne do okre�lania przydatno�ci materiałów

i elementów konstrukcyjnych; e. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury,

przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla pracowni: – Polskie Normy dotycz�ce materiałów konstrukcyjnych, – poradnik konstruktora przyrz�dów precyzyjnych, – katalogi narz�dzi, maszyn i urz�dze� typowych dla zawodu, – techniczne �rodki kształcenia, – filmy dydaktyczne z zakresu prac �lusarskich i mechanicznych, – foliogramy i fazogramy, – karty charakterystyki preparatów niebezpiecznych;

f. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy: – niezb�dne �rodki medyczne, – opaski uciskowe;

g. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – podr�czny sprz�t ga�niczy, – �rodki ochrony indywidualnej, – wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – stanowiskowe instrukcje bhp, ochrony ppo�., – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza.


4

II. Pracownia technologii mechanicznej i rysunku technicznego Pracownia powinna umo�liwia� realizacj� poszczególnych etapów projektowania i wykonywania opracowa� konstrukcyjnych i technologicznych, umo�liwia� zastosowanie zasad sporz�dzania rysunku technicznego maszynowego, a tak�e odpowiednich technik zapisu w czasie wykonywania odwzorowa� konstrukcyjnych. Powinna tak�e umo�liwia�: kształtowanie umiej�tno�ci uczniów w zakresie wykonywania i czytania szkiców, uproszcze� rysunkowych, typowych poł�cze� stosowanych w maszynach i urz�dzeniach, a tak�e wyja�nia� oznaczenia i symbole stosowane na rysunkach, powinna umo�liwia� posługiwanie si� dokumentacj� techniczn� i technologiczn� oraz normami rysunku technicznego. Pracownia powinna umo�liwia� kształtowanie u ucz�cych si� podstawowych wiadomo�ci i umiej�tno�ci z zakresu budowy oraz zasad działania typowych maszyn i urz�dze� mechanicznych. Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego w zakresie technologii mechanicznej i rysunku technicznego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:

– stół nauczyciela, równocze�nie spełniaj�cy rol� stanowiska do demonstracji, – stoliki uczniowskie wraz z krzesłami (stanowiska kre�larskie), – tablica szkolna trójskrzydłowa, tablice magnetyczne, ekran, – tablica biała 1 szt., – deska kre�larska z zestawem przyborów i materiałów kre�larskich, – rzutnik pisma i prze�roczy, – telewizor z magnetowidem, – szafy i gabloty do przechowywania sprz�tu i �rodków dydaktycznych, – modele lub eksponaty typowych maszyn, obrabiarek i urz�dze�, – modele i eksponaty prezentuj�ce stosowane technologie, – przykładowe dokumentacje techniczne, – stanowisko do projektowania konstrukcji mechanicznych, – rzutnik foliogramów i ekran, – sprz�t do prezentacji multimedialnych (rzutnik multimedialny), – foliogramy, plansze, tabele tematyczne, wykresy, schematy dotycz�ce tre�ci

programowych, kształtowania umiej�tno�ci rysowania, szkicowania, czytania rysunków,

– foliogramy, plansze, tabele tematyczne, wykresy, schematy dotycz�ce tre�ci programowych, kształtowania umiej�tno�ci projektowania i wytwarzania,

– filmy dydaktyczne oraz prezentacje komputerowe, – drukarka formatów A3 (ploter), – skaner, kopiarka.


a. usytuowanie stanowisk: – w obiekcie budowlanym przeznaczonym na cele dydaktyczne, zgodnie z przepisami

Prawa Budowlanego (budynek szkoły, warsztatów); b. wielko�� i inne wymagania dotycz�ce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym


z materiału b�d�cego złym przewodnikiem ciepła, a tak�e łatwe do utrzymania w czysto�ci,


5

– okna powinny zapewni� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – drogi komunikacyjne powinny mie� co najmniej 2m szeroko�ci, – drzwi powinny by� otwierane na zewn�trz, a mi�dzy pomieszczeniami nie powinno

by� progów, – minimalna wysoko�� pomieszczenia 3,2m;

c. minimalna powierzchnia niezb�dna dla pojedynczego stanowiska: – minimalna przestrze� dla jednego pracownika nie mniejsza ni� 6,4m3 wolnej

obj�to�ci pomieszcze� oraz co najmniej 2m2 wolnej powierzchni podłogi; d. wyposa�enie pracowni w niezb�dne media z okre�leniem ich parametrów:

– napi�cie w instalacji 380/230V do zasilania maszyn i urz�dze� zgodne z PN-IEC 60364,

– napi�cie obni�one stosowane w lampach o�wietlenia miejscowego lub lampach przeno�nych nie mo�e by� wy�sze ni� 24V,

– wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem elektrycznym,

– o�wietlenie naturalne (dzienne) pomieszczenia przeznaczonego do prac precyzyjnych powinno spełnia� stosunek 1:4 powierzchni okien do powierzchni podłogi,


– woda zimna i ciepła, – spr��one powietrze, – wentylacja powinna zapewni� wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie musi zapewni� optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według

PN-82/B-02402, – dost�p do Internetu.


a. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych: – przybory do rysowania, materiały rysunkowe i pomocnicze, jak wzorniki do

rysowania i inne urz�dzenia ułatwiaj�ce sprawne wykonywanie prac rysunkowych – na ka�dym stanowisku uczniowskim,

– przyrz�dy do pomiaru długo�ci: suwmiarki, mikrometr, czujniki zegarowe, – przyrz�dy do pomiaru k�tów, – przyrz�dy do pomiaru bł�dów kształtu, – wzorce płasko�ci i prostoliniowo�ci, – przyrz�d do pomiarów chropowato�ci, – wzorce chropowato�ci – do okre�lania chropowato�ci powierzchni elementów

maszynowych przez porównywanie jej z powierzchniami wzorców, – testery i specjalistyczny sprz�t diagnostyczny, – przyrz�dy do identyfikacji i pomiarów gwintów i kół z�batych, – sprawdziany, – szablony;

b. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: – programy komputerowe do tworzenia symulacji (zgodnie z kierunkiem kształcenia), – zestaw modeli i rysunków klasy: wałek, tuleja, d�wignia, tarcza, korpus, elementy

płaskie i drobne, ło�yska, przekładnie, hamulce, sprz�gła, – zestaw modeli wspomagaj�cych kształtowanie wyobra�ni przestrzennej, – modele i eksponaty przykładowych poł�cze� rozł�cznych i nierozł�cznych, – modele ilustruj�ce rzutowanie prostok�tne, widoki, przekroje, wymiarowanie itp., – rysunki ilustruj�ce wymiarowanie półfabrykatów, np.: odlewów, odkuwek, znaki

umowne i wymiary charakterystyczne płaskowników, kształtowników, drutu i blach, – wa�niejsze stopnie, znaki i skróty umowne uproszcze� w rysunku maszynowych,

jak np.: ło�yska toczne, gwinty, �ruby, nakr�tki, podkładki, poł�czenia za pomoc�


6

tych ł�czników, spoiny i poł�czenia spawane, zgrzeiny i poł�czenia zgrzewane, luty i poł�czenia lutowane, poł�czenia nitowane itp.,

– rysunki monta�owe maszyn, urz�dze�, zespołów i mechanizmów z uwagami dotycz�cymi, np.: obróbki cieplnej, powłok, współdziałania z innymi cz��ciami, pasowania lub obróbki w zło�eniu z inn� cz��ci� itp.,

– przykłady przyrz�dów i uchwytów, ich literowe oznaczenia oraz przykłady zastosowania umownych oznacze� zamocowania przedmiotów obrabianych,

– modele mechanizmów precyzyjnych, – gabloty z próbkami materiałów konstrukcyjnych (surówki odlewane, odkuwki,

wytłoczki i wykroje, surówki spawane, zgrzewane i klejone), – elementy zł�czne mechaniczne, – elementy zł�czne pneumatyczne i hydrauliczne, – stanowiska symulacji usterek i awarii maszyn i urz�dze�, – przykładowe eksponaty urz�dze� pomiarowych (modele pełne, przekroje), – schematy procesów produkcyjnych oraz ramowe procesy technologiczne obróbki

charakterystycznych cz��ci: wałek, tuleja, tarcza, d�wignia, korpus, a tak�e drobne elementy maszyn i urz�dze�,

– schematy procesów monta�owych, – gabloty z modelami i przekrojami wa�niejszych cz��ci maszyn i mechanizmów, – przykładowe schematy systemu planowo-zapobiegawczych napraw i obsług, – gabloty z próbkami materiałów stosowanych w obróbce cz��ci i naprawie, – gabloty z oznaczonymi próbkami materiałów eksploatacyjnych (smarów, olejów,

cieczy chłodz�co-smaruj�cych, paliw), – gabloty z przykładami typowych ł�czników i poł�cze� cz��ci maszyn, – gabloty z przykładami narz�dzi skrawaj�cych z geometri� ostrza, – gabloty z przykładami tolerancji: wymiarów, kształtu i poło�enia, chropowato�ci

powierzchni, k�tów, przekładni z�batych, ło�ysk �lizgowych i tocznych, hamulców, sprz�gieł stosowanych w konstrukcjach lotniczych;

c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych �rodków niezb�dnych w procesie kształcenia oraz podczas egzaminu zawodowego: – papier do kre�lenia i drukowania, – no�niki informacji (dyskietki, płyty CD), – próbki materiałów do bada�, – próbki klejów konstrukcyjnych, – płyny i smary stosowane w eksploatacji maszyn i urz�dze� mechanicznych;

d. stanowiska komputerowe z wykazem urz�dze� peryferyjnych oraz programów wła�ciwych dla pracowni: – oprogramowanie komputerowe do pracy z katalogami i zbiorami, – edytor graficzny typu CAD z mo�liwo�ci� wydruku przy pomocy drukarki lub plotera, – oprogramowanie do opracowywania wyników pomiarów, – przykłady komputerowych opracowa� technologii obróbki, naprawy, monta�u itp.;

e. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla pracowni: – Polskie Normy dotycz�ce materiałów konstrukcyjnych, – zestaw norm rysunkowych, – poradnik konstruktora przyrz�dów precyzyjnych, – katalogi narz�dzi, maszyn i urz�dze� typowych dla zawodu, – techniczne �rodki kształcenia, – filmy dydaktyczne z zakresu prac �lusarskich i mechanicznych, – foliogramy i fazogramy, – filmy dydaktyczne z zakresu obróbki wiórowej, plastycznej i erozyjnej, – wzorcowe przykłady opracowa� z zakresu: zasad tworzenia rysunku technicznego,

zasad szkicowania elementów maszynowych, zasad wymiarowania, oznaczania chropowato�ci powierzchni, pasowa� i tolerancji, uproszcze� rysunkowych, dokumentacji konstrukcyjnej;


7

f. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy: – niezb�dne �rodki medyczne, – opaski uciskowe;

g. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – podr�czny sprz�t ga�niczy, – wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – stanowiskowe instrukcje bhp, ochrony ppo�., – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza, – instrukcje stanowiskowe oraz instrukcje obsługi urz�dze�, – zabezpieczenia techniczne stanowisk i urz�dze�.

III. Pracowania aerodynamiki i mechaniki lotu Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:

– miejsce pracy dla nauczyciela (stół, równocze�nie spełniaj�cy rol� stanowiska do demonstracji),

– miejsca pracy dla uczniów (stoliki wraz z krzesłami – wg potrzeb), – szafy i gabloty do przechowywania sprz�tu i �rodków dydaktycznych, – tablica szkolna czarna trójskrzydłowa, – tablica magnetyczna, – tablica biała, – ekran, – rzutnik foliogramów, – tablice pogl�dowe, – telewizor z DVD lub magnetowidem, – stanowiska komputerowe (7 + 1) z oprogramowaniem i z dost�pem do Internetu – urz�dzenie wielofunkcyjne (drukarka-skaner-kopiarka), – biblioteczka zawodowa wyposa�ona w:

•••• obowi�zuj�ce przepisy lotnicze, •••• poradniki z zakresu aerodynamiki i mechaniki lotu, •••• albumy, •••• zestawy norm (np.: polskie i unijne normy tematycznie zwi�zane ze

stanowiskiem), •••• katalogi (np.: katalogi maszyn i urz�dze� tematycznie zwi�zanych ze

stanowiskiem), •••• instrukcje (np.: bhp i ochrony ppo�., obsługi danego stanowiska), •••• przepisy (np.: bhp i ochrony ppo�. dotycz�ce ochrony �rodowiska), •••• czasopisma zawodowe,

– filmy dydaktyczne, prze�rocza, foliogramy, modele, makiety i fotografie pogl�dowe z zakresu z zakresu aerodynamiki i mechaniki lotu.

2. Opisy infrastruktury pracowni

a. usytuowanie stanowisk: – w obiekcie budowlanym przeznaczonym na cele dydaktyczne zgodnym

z przepisami Prawa Budowlanego (budynek szkoły, warsztatów, zakładu pracy); b. wielko�� i inne wymagania dotycz�ce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym

znajduj� si� stanowiska:


8

– jasne przestronne pomieszczenie o minimalnej wysoko�ci 3,2m, – wielko�� pomieszczenia zale�na od ilo�ci stanowisk dydaktycznych, – wła�ciwy dobór barw pomieszcze�, przedmiotów i urz�dze�, – podłogi stabilne, równe, nie �liskie, odporne na �cieranie, wykonane z materiału

b�d�cego złym przewodnikiem ciepła, a tak�e łatwe do utrzymania w czysto�ci, – okna które zapewniaj� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – główne o�wietlenie – sztuczne, – miejscowe o�wietlenie – przy stanowiskach do wykonywania �wicze�, – drogi komunikacyjne co najmniej 1-2m szeroko�ci, – drzwi otwierane na zewn�trz, mi�dzy pomieszczeniami nie powinno by� progów;

c. minimalna powierzchnia niezb�dna dla pojedynczego stanowiska: – powinna zapewni� swobodne wykonanie czynno�ci;



przeno�nych nie mo�e by� wy�sze ni� 24V, – wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – o�wietlenie naturalne (dzienne) pomieszczenia przeznaczonego do prac powinno

spełnia� stosunek 1:4 powierzchni okien do powierzchni podłogi, – o�wietlenie sztuczne pomieszczenia przeznaczonego do prac bardzo dokładnych

wymaga wska�nika nat��enia o�wietlenia E=500 luksów według PN-84/-02033, – woda zimna i ciepła, – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie zapewniaj�ce optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według

PN-82/B-02402; c. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy:

– apteczka zaopatrzona w �rodki opatrunkowe, przeciwbólowe i inne podstawowe leki wraz z instrukcj� ich u�ycia;

d. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – �rodki i sprz�t do utrzymania czysto�ci na stanowisku, – podr�czny sprz�t ga�niczy.

3. Wykaz niezb�dnych stanowisk dydaktycznych wła�ciwych dla danej pracowni:

– stanowisko do wizualizacji przepływów – aerodynamiczny tunel dymowy, – stanowisko do badania rozkładu ci�nie� i pr�dko�ci przepływu, – stanowisko do badania przyczyn powstawania momentu skr�caj�cego.

4. Opisy wyposa�enia stanowisk: 4.1. Stanowisko do wizualizacji przepływów – aerodynamiczny tunel dymowy

a. wykaz modeli, symulatorów, fantomów:: – model działaj�cy tunelu aerodynamicznego z obiegiem otwartym, – model działaj�cy tunelu aerodynamicznego z obiegiem zamkni�tym, – modele podstawowych przyrz�dów do pomiaru pr�dko�ci przepływu:

• kryza pomiarowa dla małych pr�dko�ci przepływu od 0,05 – 2 m/s, • rurka spi�trzeniowa Pitot-Prandtla dla zakresu pomiaru pr�dko�ci przepływu od

2 – 40 m/s, – modele manometrów projekcyjnych (np. typu Betz) do pomiaru ci�nienia

dynamicznego na rurce spi�trzeniowej i kryzie pomiarowej, – model barometru rt�ciowego precyzyjnego (np. firmy Lambrecht), – model psychrometru (np. Hassmana) do okre�lenia aktualnej g�sto�ci powietrza,


9

– prezentacja multimedialna systemu komputerowego, który generuje protokół pomiarowy lub �wiadectwo wzorcowania dla danego typu anemometru,

– modele lub eksponaty anemometrów r�cznych i stacjonarnych, m.in.: • skrzydełkowych, • czaszowych, • ultrad�wi�kowych, • termoanemometrów,

– modele statków powietrznych (szybowców, samolotów, �migłowców) odzwierciedlaj�ce ró�norodno�� rozwi�za� aerodynamicznych i konstrukcyjnych statków powietrznych,

– modele cz��ci składowych statków powietrznych (skrzydeł, stateczników, łopat, �migiełek i innych) przeznaczonych do wizualizacji przepływu;

b. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – filmy, zdj�cia, prezentacje multimedialne wizualizacji niektórych form przepływu, – filmy, zdj�cia, prezentacje multimedialne innych prób i bada� mo�liwych do

przeprowadzenia na tym stanowisku, – plansze – pionowy przekrój atmosfery, zasada wzgl�dno�ci ruchu: na przykładzie

ruchu walca wzgl�dem nieruchomego o�rodka i poruszaj�cego si� o�rodka wzgl�dem nieruchomego walca, porównania sił no�nych (wytwarzanych na: nieobracaj�cym si� walcu, płaskiej płytce, zakrzywionej płytce i profilu lotniczym), charakterystyki geometryczne i aerodynamiczne wybranych profili aerodynamicznych,

– tablice –- atmosfery wzorcowej i z wła�ciwo�ciami fizycznymi tej atmosfery, ró�nych obrysów płatów lotniczych;

c. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – wykaz instrukcji oraz instrukcje obsługi stanowiska i instrukcje sprawdze�

poszczególnych przyrz�dów znajduj�cych si� na stanowisku. 4.2. Stanowisko do badania rozkładu ci�nie� i pr�dko�ci przepływu

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – stabilizator ci�nienia całkowitego, – urz�dzenie do sprawdzania dro�no�ci i szczelno�ci instalacji powietrznej ci�nienia

statycznego i dynamicznego, – eksponaty lub modele podstawowych przyrz�dów ci�nieniowych, – wykaz przyrz�dów, narz�dzi b�d�cych na wyposa�eniu stanowiska, – zestaw narz�dzi manipulacyjnych (np. klucze, wkr�taki, szczypce) tak dobrany, aby

była mo�liwo�� wykonania niezb�dnych prac technicznych, – elementy sterownicze (widoczne i oznakowane zgodnie z polsk� norm�);

b. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: – zestaw modeli do demonstracji na stanowisku rozkładu ci�nie� i pr�dko�ci

przepływu; c. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury,

przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – plansze ilustruj�ce, np. powstawanie sił aerodynamicznych; oporów tarcia, kształtu,

indukowanego, interferencyjnego, szczelinowego, – tablice lub wykresy zale�no�ci współczynnika oporu i siły no�nej od ró�nych k�tów

natarcia profili aerodynamicznych, – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji

wspomagaj�cej zakresy sprawdze� stanowiskowych; d. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa

i higieny pracy: – wykaz instrukcji oraz instrukcje obsługi stanowiska i instrukcje sprawdze�

poszczególnych przyrz�dów znajduj�cych si� na stanowisku.


10

4.3. Stanowisko do badania przyczyn powstawania momentu skr�caj�cego

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – urz�dzenie wywołuj�ce moment skr�tny (lub obrotowy), – tensometry elektryczne (np. oporowe, indukcyjne, pojemno�ciowe,

elektrodynamiczne, piezoelektryczne), – tensometry mechaniczne (np. mechaniczne, optyczno-mechaniczne, strunowe), – elementy sterownicze (widoczne i oznakowane zgodnie z Polsk� Norm�), – urz�dzenia do awaryjnego zatrzymania maszyn i urz�dze� (w razie wyst�pienia

zagro�enia); b. wykaz modeli, symulatorów, fantomów:

– zestaw modeli do demonstracji przyczyn powstawania momentu skr�caj�cego; c. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury,

przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – plansze i foliogramy ilustruj�ce przyczyny powstawania momentu skr�caj�cego, siły

i moment działaj�ce na profil lotniczy, – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji


i higieny pracy: – wykaz instrukcji oraz instrukcje obsługi stanowiska i instrukcji sprawdze�

poszczególnych przyrz�dów obowi�zuj�cych na stanowisku. IV. Pracowania awioniki Pracownia kształcenia zawodowego mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla danego zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:


– miejsca pracy dla uczniów (stoliki wraz z krzesłami – wg potrzeb), – szafy i gabloty do przechowywania sprz�tu i �rodków dydaktycznych, – tablica szkolna czarna trójskrzydłowa, – tablica magnetyczna, – tablica biała, – ekran, – rzutnik foliogramów, – tablice pogl�dowe, – telewizor z DVD lub magnetowidem, – stanowiska komputerowe (7 + 1) z oprogramowaniem i z dost�pem do Internetu, – urz�dzenie wielofunkcyjne (drukarka-skaner-kopiarka), – biblioteczka zawodowa wyposa�ona w:

• obowi�zuj�ce przepisy lotnicze, • poradniki z zakresu awioniki, • albumy, • zestawy norm (np. polskie i unijne normy tematycznie zwi�zane ze

stanowiskiem), • katalogi (np. katalogi maszyn i urz�dze� tematycznie zwi�zanych ze

stanowiskiem), • instrukcje (np. bhp i ochrony ppo�., obsługi stanowiska), • przepisy (np.: bhp i ochrony ppo�. dotycz�ce ochrony �rodowiska),


11

• czasopisma zawodowe, – filmy dydaktyczne, prze�rocza, foliogramy, modele, makiety i fotografie pogl�dowe

z zakresu awioniki. 2. Wykaz niezb�dnych stanowisk dydaktycznych wła�ciwych dla pracowni:

– stanowisko do sprawdzania podstawowych przyrz�dów pilota�owych i nawigacyjnych, przyrz�dów kontroli pracy zespołu nap�dowego i wyposa�enia radioelektroniki,

– stanowisko do sprawdzania automatyki lotniczej (np. układu automatycznego ogrzewania szyb, automatu sterowania instalacj� przeciwoblodzeniow�),

– stanowisko do sprawdzania wyposa�enia elektrycznego (np. silników, pr�dnic, przetwornic).




znajduj� si� stanowiska: – jasne przestronne pomieszczenie o minimalnej wysoko�ci 3,2m, – wielko�� pomieszczenia zale�na od ilo�ci stanowisk dydaktycznych, – wła�ciwy dobór barw pomieszcze�, przedmiotów i urz�dze�, – podłogi stabilne, równe, nie �liskie, odporne na �cieranie, wykonane z materiału

b�d�cego złym przewodnikiem ciepła, a tak�e łatwe do utrzymania w czysto�ci, – okna które zapewniaj� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – główne o�wietlenie – sztuczne, – miejscowe o�wietlenie – przy stanowiskach do wykonywania �wicze�, – drogi komunikacyjne – co najmniej 1-2m szeroko�ci, – drzwi otwierane na zewn�trz, mi�dzy pomieszczeniami nie powinno by� progów;






spełnia� stosunek 1:4 powierzchni okien do powierzchni podłogi, – o�wietlenie sztuczne pomieszczenia przeznaczonego do prac bardzo dokładnych

wymaga wska�nika nat��enia o�wietlenia E=500 luksów według PN-84/-02033, – woda zimna i ciepła, – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie zapewniaj�ce optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według

PN-82/B-02402; c. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy:


d. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – �rodki i sprz�t do utrzymania czysto�ci na stanowisku, – podr�czny sprz�t ga�niczy.

4. Opisy wyposa�enia stanowisk:


12

4.1. Stanowisko do sprawdzania podstawowych przyrz�dów pilota�owych

i nawigacyjnych, przyrz�dów kontroli pracy zespołu nap�dowego i wyposa�enia radioelektroniki

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – testery (urz�dzenia przeno�ne) do sprawdzania konkretnych grup przyrz�dów, – stoiska (urz�dzenia stacjonarne) do sprawdzania konkretnych grup przyrz�dów, – eksponaty lub modele:

� kompasów lotniczych, busoli, � elektronicznych rejestratorów parametrów lotu, � automatycznych pilotów, � pr�dko�ciomierzy pr�dko�ci poziomej i k�towej, � wysoko�ciomierzy, wariometrów, zakr�tomierzy, � sztucznych horyzontów (kontroler lotu),

– zestaw przyrz�dów pilota�owych i nawigacyjnych obowi�zuj�cych do demonstracji sprawdze� na stanowisku (np. przyrz�dów ci�nieniowych – pr�dko�ciomierz, wariometr, wysoko�ciomierz; nadajników ci�nienia i temperatury; paliwomierzy; przepływomierzy; obrotomierzy; wska�ników k�towego wychylenia i poło�enia elementów sterowania; przyrz�dów giroskopowych – sztuczny horyzont, girobusola),

– zestaw narz�dzi manipulacyjnych (np. klucze, wkr�taki, szczypce, stacje lutownicze itp.);

b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych: – zestaw mierników wielko�ci elektrycznych i nieelektrycznych (np. multimetry,

przyrz�dy suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki zegarowe, itp.); c. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury,

przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – prezentacje multimedialne systemów do odczytu danych z rejestratorów lotniczych, – schematy, opisy działania urz�dze� nawigacji satelitarnej GPS, – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji

wspomagaj�cej zakresy sprawdze� stanowiskowych, – plansze lotnicze przyrz�dów i ich schematów wewn�trznych;

d. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – wykaz instrukcji bhp i ochrony ppo�., instrukcji obsługi stanowiska i instrukcji

sprawdze� poszczególnych przyrz�dów znajduj�cych si� na stanowisku. 4.2. Stanowisko do sprawdzania automatyki lotniczej

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – stoisko lub tester do sprawdzania autopilota, – pneumatyczne urz�dzenie przeciwoblodzeniowe z demonta�u, – elektryczne urz�dzenie przeciwoblodzeniowe z demonta�u, – przeno�ne urz�dzenia zasilaj�ce (np. do zasilania instalacji elektrycznej,

pneumatycznej), – automat elektryczny do wywoływania okresowych zasilaj�cych impulsów pr�du, – elementy sterownicze (widoczne i oznakowane zgodnie z Polsk� Norm�), – urz�dzenia do awaryjnego zatrzymania maszyn i urz�dze� (w razie wyst�pienia

zagro�enia); b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych:

– zestaw mierników wielko�ci elektrycznych i nieelektrycznych (np. multimetry, przyrz�dy suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki zegarowe, itp.),

– zestaw układów automatyki lotniczej obowi�zuj�cych do demonstracji sprawdze� na stanowisku (np. układu automatycznego ogrzewania szyb, automatu sterowania instalacj� przeciwoblodzeniow�, automatyczny stabilizator lotu);


13

c. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji

wspomagaj�cej zakresy sprawdze� stanowiskowych, – plansze z zakresu automatyki lotniczej;

d. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – wykaz instrukcji bhp i ochrony ppo�., instrukcji obsługi stanowiska i instrukcji

sprawdze� poszczególnych przyrz�dów znajduj�cych si� na stanowisku. 4.3. Stanowisko do sprawdzania wyposa�enia elektrycznego

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – stoisko do sprawdzania przyrz�dów pokładowych, radiostacji, nadajników, – stoiska lub testery do sprawdzania prawidłowo�ci pracy systemów radio-

nawigacyjnych, – testery do sprawdzania urz�dze� przeł�czaj�cych, regulatorów napi�cia, – elementy przyrz�dów elektrycznych (np. potencjometry, logometry, układy

mostkowe, nadajniki indukcyjne), – lotnicze �ródła zasilania (np. zestawy akumulatorów), – zestaw wyposa�enia elektrycznego przeznaczonego do demonstracji sprawdze� na

stanowisku [np. silniki i pr�dnice elektryczne, zawory elektromechaniczne, przetwornice napi�cia z +28V na ~115V (jedno- i trzyfazowe), przetwornice, itp.],

– zestaw narz�dzi manipulacyjnych (np. klucze, wkr�taki, szczypce, stacje lutownicze itp.),

– elementy sterownicze (widoczne i oznakowane zgodnie z Polsk� Norm�), – urz�dzenia do awaryjnego zatrzymania maszyn i urz�dze� (w razie wyst�pienia

zagro�enia); b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych:

– zestaw mierników wielko�ci elektrycznych i nieelektrycznych (np. multimetry, przyrz�dy suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki zegarowe, szczelinomierze itp.);

c. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – plansze lotnicze wyrobów elektrycznych, wewn�trznych schematów elektrycznych

itp., – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji


i higieny pracy: – wykaz instrukcji bhp i ochrony ppo�., instrukcji obsługi stanowiska i instrukcji

sprawdze� poszczególnych przyrz�dów znajduj�cych si� na stanowisku. V. Pracowania lotniczych zespołów nap�dowych Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:


– miejsca pracy dla uczniów (stoliki wraz z krzesłami – wg potrzeb), – szafy i gabloty do przechowywania sprz�tu i �rodków dydaktycznych, – tablica szkolna czarna trójskrzydłowa, – tablica magnetyczna,


14

– tablica biała, – ekran, – rzutnik foliogramów, – tablice pogl�dowe, – telewizor z DVD lub magnetowidem, – stanowiska komputerowe (7 + 1) z oprogramowaniem i z dost�pem do Internetu, – urz�dzenie wielofunkcyjne (drukarka-skaner-kopiarka), – biblioteczka zawodowa wyposa�ona w:

• obowi�zuj�ce przepisy lotnicze, • poradniki z zakresu lotniczych zespołów nap�dowych, • albumy, • zestawy norm (np. polskie i unijne normy tematycznie zwi�zane ze

stanowiskiem), • katalogi (np. katalogi maszyn i urz�dze� tematycznie zwi�zanych ze

stanowiskiem), • instrukcje (np. bhp i ochrony ppo�., obsługi danego stanowiska), • przepisy (np. bhp i ochrony ppo�. dotycz�ce ochrony �rodowiska), • czasopisma zawodowe,

– filmy dydaktyczne, prze�rocza, foliogramy, modele, makiety i fotografie pogl�dowe z zakresu budowy i eksploatacji lotniczych zespołów nap�dowych oraz zestaw plansz i rysunków ró�nych typów silników lotniczych i przekładni.

2. Wykaz niezb�dnych stanowisk dydaktycznych wła�ciwych dla pracowni:

– stanowisko z eksponatem turbinowego silnika lotniczego, – stanowisko z eksponatem lotniczej przekładni nap�dowej.




znajduj� si� stanowiska: – jasne przestronne pomieszczenie o minimalnej wysoko�ci 3,2m, – wielko�� pomieszczenia zale�na od ilo�ci stanowisk dydaktycznych, – wła�ciwy dobór barw pomieszcze�, przedmiotów i urz�dze�, – podłogi stabilne, równe, nie �liskie, odporne na �cieranie, wykonane z materiału

b�d�cego złym przewodnikiem ciepła, a tak�e łatwe do utrzymania w czysto�ci, – okna, które zapewniaj� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – główne o�wietlenie – sztuczne, – miejscowe o�wietlenie – przy stanowiskach do wykonywania �wicze�, – drogi komunikacyjne – co najmniej 1-2m szeroko�ci, – drzwi otwierane na zewn�trz, mi�dzy pomieszczeniami nie powinno by� progów;


d. wyposa�enie pracowni w niezb�dne media z okre�leniem ich parametrów: – napicie w instalacji 380/230V do zasilania maszyn i urz�dze� zgodne




spełnia� stosunek 1:4 powierzchni okien do powierzchni podłogi,


15

– o�wietlenie sztuczne pomieszczenia przeznaczonego do prac bardzo dokładnych wymaga wska�nika nat��enia o�wietlenia E=500 luksów według PN-84/-02033

– woda zimna i ciepła, – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie zapewniaj�ce optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według

PN-82/B-02402; e. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy:


f. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – �rodki i sprz�t do utrzymania czysto�ci na stanowisku, – podr�czny sprz�t ga�niczy.

4. Opisy wyposa�enia stanowisk: 4.1. Stanowisko z eksponatem turbinowego silnika lotniczego

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – zdemontowany silnik (z przekrojami) maj�cy „swobodn�” turbin� (np. o małej lub

du�ej mocy), – zestaw narz�dzi manipulacyjnych (np. klucze, wkr�taki, szczypce, itp.);

b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych: – zestaw przyrz�dów pomiarowych i obserwacyjnych (np. przyrz�dy suwmiarkowe,

mikrometryczne, czujniki zegarowe, szczelinomierze, lupy, itp.); c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów:

– zestaw „modeli-przekrojów” poszczególnych zespołów i/lub elementów wchodz�cych w skład ró�nych silników �migłowcowych i samolotowych, np.: • turbin nap�dowych, • spr��arek silnikowych, • wałów turbiny nap�dowej, • komór spalania, • zaworów stosowanych na silnikach lotniczych, • ło�yskowania silnika, • łopatek wirnikowych, • wtryskiwaczy, • układy olejenia silników, • odpylaczy powietrza wlotowego do silnika;

d. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – plansze zestawienia parametrów technicznych ró�nych silników lotniczych, – schematy podstawowych układów konstrukcyjnych turbinowych silników

�migłowych i �migłowcowych, – schematy przepływowe turbinowych silników �migłowych i �migłowcowych, – wykresy obiegów rzeczywistych turbinowego silnika �migłowego w ró�nych

układach pracy, – plansze i tablice ilustruj�ce ograniczenia eksploatacyjne i przepisy bezpiecze�stwa

podczas obsługi silników lotniczych, – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji

wspomagaj�cej zakresy demonstracji stanowiskowych. 4.2. Stanowisko z eksponatem lotniczej przekładni nap�dowej

a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – przekładnie z demonta�u (np. przekładnia główna, po�rednicz�ca, ko�cowa –

zespołu �migła ogonowego itp.),


16

– zestaw narz�dzi manipulacyjnych (np. klucze, wkr�taki, szczypce, itp.); b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych:

– zestaw przyrz�dów pomiarowych i obserwacyjnych (np. przyrz�dy suwmiarkowe, mikrometryczne, czujniki zegarowe, szczelinomierze, lupy, itp.);

c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: – zestaw „modeli-przekrojów” poszczególnych zespołów i/ lub elementów

wchodz�cych w skład ró�nych przekładni lotniczych, np.: • układów olejenia przekładni, • zaworów stosowanych w przekładniach lotniczych, • urz�dze� do pomiaru momentu obrotowego, • przekładni redukcyjnych (np. prostych, rozgał��nych, obiegowych, �migieł

przeciwbie�nych, wirników no�nych �migłowców); d. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury,

przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla stanowiska: – plansze zestawienia parametrów technicznych ró�nych przekładni lotniczych, – schematy kinematyczne przekładni samolotowych i �migłowcowych, – rysunki konstrukcyjne przekładni lotniczych, – wykresy obiegów rzeczywistych turbinowego silnika �migłowego w ró�nych

układach pracy, – plansze i tablice ilustruj�ce ograniczenia eksploatacyjne i przepisy bezpiecze�stwa

podczas obsługi lotniczych zespołów nap�dowych, – zbiór programów i innych dokumentów elektronicznych do prezentacji

wspomagaj�cej zakresy demonstracji stanowiskowych. VI. Pracownia bada� nieniszcz�cych konstrukcji lotniczych Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:

– tablica szkolna czarna 1 szt., – stolik nauczyciela 1 szt., – stoliki uczniowskie z krzesłami (ilo�� wg potrzeb), – szafka-regał na pomoce dydaktyczne (ilo�� wg potrzeb), – aparatura do bada� wiropr�dowych (np. INSTITUT DR. FÖRSTER), – aparatura do bada� ultrad�wi�kowych (np. UNIPAN, INCO), – aparatura do bada� magnetycznych (np. DMS, MAGNAFLUX), – aparat rentgenowski (np. ANDREX 300), – zestaw do bada� fibroskopowych (np. OLYMPUS), – zestawy specjalistycznych odczynników do bada� penetracyjnych (np. HELLING

i MR-CHEMIE), – przykładowe dokumentacje i protokoły przeprowadzonych bada� nieniszcz�cych, – rzutnik foliogramów i ekran, – sprz�t do prezentacji multimedialnych (rzutnik multimedialny), – drukarka.

2. Opis infrastruktury pracowni:

a. usytuowanie stanowisk: – w obiekcie budowlanym przeznaczonym na cele dydaktyczne i przemysłowe

zgodne przepisami Prawa Budowlanego (lotniczy zakład pracy); b. wielko�� i inne wymagania dotycz�ce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym

znajduj� si� stanowiska: – wielko�� pomieszczenia zale�na jest od ilo�ci stanowisk badawczych,


17

– nale�y stosowa� wła�ciwy dobór barw pomieszcze�, przedmiotów i urz�dze�, – podłogi powinny by� stabilne, równe, nie �liskie, odporne na �cieranie, wykonane


– okna powinny zapewni� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – drogi komunikacyjne powinny zapewnia� transport elementów konstrukcji

lotniczych, – drzwi powinny by� otwierane na zewn�trz, a mi�dzy pomieszczeniami nie powinno

by� progów, – minimalna wysoko�� pomieszczenia zale�na od gabarytów badanych elementów;

c. minimalna powierzchnia niezb�dna dla pojedynczego stanowiska: – minimalna przestrze� dla jednego pracownika uzale�niona od wyposa�enia

technicznego stanowiska badawczego; d. wyposa�enie pracowni w niezb�dne media z okre�leniem ich parametrów:






– woda zimna i ciepła, – spr��one powietrze, – wentylacja powinna zapewni� wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie musi zapewni� optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według



a. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych: – stanowisko do bada� ultrad�wi�kowych:

• defektoskop ultrad�wi�kowy analogowy, • defektoskop ultrad�wi�kowy cyfrowy,

– stanowisko do bada� metod� pr�dów wirowych (EC) do wykrywania i oceny wad podpowierzchniowych zm�czeniowych i korozyjnych elementów konstrukcyjnych samolotów (sondy ró�nicuj�ce i wieloró�nicuj�ce EC typu LEOTEST, sondy MDF, głowice k�towe fal podłu�nych do techniki TOFD),

– stanowisko do bada� metod� magnetyczn�: • defektoskopy magnetyczne stacjonarne, • defektoskopy magnetyczne przeno�ne,

– stanowisko do bada� radiologicznych: • defektoskopy izotopowe, • defektoskopy rentgenowskie,

– stanowisko do bada� metodami penetracyjnymi, – stanowisko do bada� metod� fibroskopow�, – stanowisko do bada� metod� magnetyczno-luminescencyjno-mikroskopow�, – stanowisko do badania poroskopii, – aparatura i osprz�t techniczny niezb�dny do przeprowadzenia okre�lonych typów

bada�; b. wykaz modeli, symulatorów, fantomów:


18

– modele i eksponaty elementów konstrukcji lotniczych (wr�gi, �ebra, d�wigary, elementy pokry�),

– modele, eksponaty i zdj�cia prezentuj�ce typowe i nietypowe wykryte wady materiałów konstrukcyjnych,

– modele i eksponaty prezentuj�ce elementy konstrukcji lotniczych z wadami wynikaj�cymi ze stosowanych okre�lonych technologii wytwarzania i ł�czenia (po obróbce plastycznej, cieplnej, spawaniu, klejeniu),

– filmy, zdj�cia i schematy zmechanizowanych systemów ultrad�wi�kowych, – próbki badanych elementów statków powietrznych z wykrytymi wadami, – fotografie oraz zdj�cia rentgenowskie wykrytych wad, – filmy wideo ilustruj�ce technologie wykonywania bada� poszczególnymi metodami, – modele i eksponaty poł�cze� lotniczych z wykrytymi wadami (spoin, zgrzein), – pomoce dydaktyczne (elementy konstrukcji lotniczych, ich przekroje, fragmenty

pokry� itp.) – stosownie do mo�liwo�ci, – plansze i tablice prezentuj�ce wyniki bada� poszczególnymi metodami

nieniszcz�cymi, – foliogramy lub prze�rocza typowych uszkodze� i wad struktur kompozytowych, – gabloty z próbkami ze stopów aluminium z wykrytymi wadami wynikaj�cymi

z bł�dów obróbki cieplnej, plastycznej; c. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych �rodków niezb�dnych w procesie

kształcenia: – próbki do przeprowadzania bada�, – papier do kre�lenia i drukowania, – no�niki informacji (dyskietki, płyty CD);

d. stanowiska komputerowe z wykazem urz�dze� peryferyjnych oraz programów wła�ciwych dla pracowni: – oprogramowanie komputerowe do pracy z katalogami i zbiorami, – oprogramowanie komputerowe symulacyjne do okre�lania wpływu wad materiałów

i elementów konstrukcyjnych na ich prac� w konstrukcjach lotniczych, – programy komputerowe wspomagaj�ce badania nieniszcz�ce;

e. biblioteczka zawodowa wyposa�ona w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla pracowni: – Polskie Normy dotycz�ce materiałów konstrukcyjnych, – Polskie Normy dotycz�ce bada� nieniszcz�cych, – katalogi narz�dzi, maszyn i urz�dze� wykorzystywanych podczas badania

konstrukcji lotniczych, – techniczne �rodki kształcenia, – plansze, foliogramy, fazogramy i filmy dydaktyczne zwi�zanych z tematyk� bada�

nieniszcz�cych; f. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy:

– niezb�dne �rodki medyczne, – opaski uciskowe;

g. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – podr�czny sprz�t ga�niczy, – wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – stanowiskowe instrukcje bhp, ochrony ppo�., – wentylacja zapewniaj�ca wła�ciwy skład powietrza.

VII. Pracownia budowy i eksploatacji statków powietrznych Pracownia kształcenia zawodowego technika mechanika lotniczego powinna posiada� pomieszczenia do zaj�� teoretycznych oraz pomieszczenie do zorganizowania stanowisk


19

dydaktycznych, które umo�liwi� opanowanie umiej�tno�ci wła�ciwych dla zawodu oraz wykonanie zadania egzaminacyjnego w etapie praktycznym. 1. Wyposa�enie ogólnodydaktyczne pracowni:

– tablica szkolna czarna 1 szt. , – stolik nauczyciela 1 szt., – stoliki uczniowskie z krzesłami (ilo�� wg potrzeb), – szafka-regał na pomoce dydaktyczne (ilo�� wg potrzeb).


a. usytuowanie pracowni: – w obiekcie budowlanym przeznaczonym na cele dydaktyczne zgodne przepisami

Prawa Budowlanego (budynek szkoły, hangary lotniskowe, lotniczy zakład pracy); b. wielko�� i inne wymagania dotycz�ce pomieszczenia lub innego miejsca, w którym



– okna powinny zapewni� wystarczaj�ce o�wietlenie naturalne, – drogi komunikacyjne powinny mie� co najmniej 1-2m szeroko�ci, – drzwi powinny by� otwierane na zewn�trz, a mi�dzy pomieszczeniami nie powinno

by� progów, – minimalna wysoko�� pomieszczenia 3,2m;

c. minimalna powierzchnia niezb�dna dla pojedynczego stanowiska: – minimalna przestrze� dla jednego pracownika nie mniejsza ni� 6,4m3 wolnej

obj�to�ci pomieszcze� oraz co najmniej 2m2 wolnej powierzchni podłogi; d. wyposa�enie pracowni w niezb�dne media z okre�leniem ich parametrów:






– woda zimna i ciepła, – wentylacja powinna zapewni� wła�ciwy skład powietrza, – ogrzewanie musi zapewni� optymaln� temperatur� pomieszczenia – 16°C według



a. wykaz maszyn, urz�dze�, aparatów, narz�dzi i innego sprz�tu wła�ciwego dla zawodu: – zestaw najbardziej typowych narz�dzi standardowych i specjalnych niezb�dnych do

obsługi, – zestaw najbardziej typowych narz�dzi i przyrz�dów do pomiarów mechanicznych

i elektrycznych; b. wykaz sprz�tu/urz�dze� pomiarowych, diagnostycznych:


20

– wybrane przyrz�dy i urz�dzenia do przykładowych pomiarów obci��e� eksploatacyjnych (sił, momentów, odkształce� i napr��e� statycznych i dynamicznych, ci�nienia itp.),

– wybrane elementy osprz�tu technicznego do sprawdzania geometrii przykładowych elementów płatowca,

– wybrane przyrz�dy kontroli pracy w locie, – wybrane pneumatyczne przyrz�dy pokładowe, – wybrane giroskopowe przyrz�dy pokładowe, – wybrane magnetyczne przyrz�dy pokładowe, – wybrane elektroniczne przyrz�dy pokładowe, – przykładowe wska�niki parametrów pracy instalacji statków powietrznych, – wybrane rejestratory parametrów lotów, – elementy układu sterowania (dr��ki, wolanty, lotki, stery), – elementy mechanizacji skrzydła (klapy, skrzela), – elementy układu paliwowego, – przykładowe pompy hydrauliczne;

c. wykaz modeli, symulatorów, fantomów: – modele i eksponaty elementów konstrukcji lotniczych (wr�gi, �ebra, d�wigary,

elementy pokry�), – modele i eksponaty prezentuj�ce elementy konstrukcji lotniczych wykonanych

ró�nymi technikami wytwarzania i ł�czenia, – modele redukcyjne samolotów, �migłowców i szybowców ró�nych typów, – makiety (dioramy), plansze i fotografie sprz�tu naziemnej obsługi statków

powietrznych, a w szczególno�ci: • lotniskowe �ródła energii elektrycznej, hydraulicznej i pneumatycznej, • urz�dzenia do holowania i podnoszenia statków powietrznych, • schody, drabinki oraz pomosty, • dystrybutory paliwowe, tlenowe, mieszanek hydraulicznych i wody, • urz�dzenia do odladzania,

– makiety, modele, plansze i tablice ilustruj�ce podzespoły i instalacje statków powietrznych w tym: • typowe konstrukcje kadłubów, • konstrukcje skrzydeł, • konstrukcje usterze� ogonowych, • zawieszenia silników, • instalacje klimatyzacji, regulacji ci�nienia, temperatury i wilgotno�ci, • układy zabezpiecze�, • przyrz�dy pokładowe i rejestratory, • wyposa�enie wn�trza, • wyposa�enie awaryjne, • instalacja ppo�. i przeciwdymowa, • układy sterowania statkami powietrznymi, • instalacje paliwowe, • instalacje przeciwdeszczowe i przeciwoblodzeniowe, • instalacje o�wietleniowe,

– stanowisko audiowizualne z zestawem slajdów i kaset magnetofonowych do nauki budowy, zasad działania, obsługi zespołów i instalacji oraz wyposa�enia statków powietrznych,

– stanowiska komputerowe z oprogramowaniem (np. CBT) – jedno dla dwóch uczniów do nauki oraz sprawdzania i oceny znajomo�ci: • budowy statków powietrznych, ich zespołów oraz instalacji, • wykonywania procedur obsługowych,

– przegl�darka z kompletem mikrofilmów dotycz�cych wybranych statków powietrznych,


21

– plansze, filmy oraz instrukcje dotycz�ce przepisów bezpiecze�stwa podczas obsługi statków powietrznych;

d. wykaz materiałów, surowców, półfabrykatów i innych �rodków niezb�dnych w procesie kształcenia: – próbki materiałów po przeprowadzanych bada�, – elementy konstrukcji lotniczych, – papier do kre�lenia i drukowania; – no�niki informacji (dyskietki, płyty CD);

e. stanowiska komputerowe z wykazem urz�dze� peryferyjnych oraz programów wła�ciwych dla pracowni: – oprogramowanie komputerowe do pracy z katalogami i zbiorami, – oprogramowanie do monitorowania uszkodze� podstawowych elementów

konstrukcji, – oprogramowanie komputerowe symulacyjne (stosowne do wymaga�), – programy komputerowe wspomagaj�ce projektowanie konstrukcji lotniczych;

f. biblioteczka zawodowa wyposa�ana w dokumentacj�, instrukcje, normy, procedury, przewodniki, regulaminy, przepisy prawne wła�ciwe dla pracowni: – normy lotnicze: ISO, AN, MS, NAS i MIL, – dokumentacja producentów na mikrofilmach i elektroniczna, – specyfikacja ATA-100, – dokumentacja obsługi metrologicznej, – przykładowe kopie:

• przepisów JAA i krajowych przepisów lotniczych, • polece� nadzorów lotniczych (ad), • programów obsługi statków powietrznych, • typowych instrukcji obsługi, • ilustrowanych katalogów cz��ci zamiennych, • schematów ideowych i monta�owych, • biuletynów serwisowych, • dokumentacji pokładowej, • dokumentacji po�wiadczaj�cej, • procedur organizacyjnych, • instrukcji wykonawczych, • kart zadaniowych, • innych dokumentów zwi�zanych z eksploatacj� i obsług� sprz�tu lotniczego,

– przykładowe kopie certyfikatów statku powietrznego, w tym: • �wiadectwo typu, • �wiadectwo sprawno�ci technicznej, • �wiadectwo rejestracji, • certyfikat hałasu, • protokół wa�enia, • licencja radiostacji i jej homologacja;

g. wykaz �rodków do udzielania pierwszej pomocy: – niezb�dne �rodki medyczne, – opaski uciskowe,

h. wykaz �rodków zapewniaj�cych przestrzeganie zasad ergonomii oraz bezpiecze�stwa i higieny pracy: – podr�czny sprz�t ga�niczy, – wył�czniki ró�nicowo-pr�dowe zabezpieczaj�ce przed pora�eniem pr�dem

elektrycznym, – stanowiskowe instrukcje bhp, ochrony ppo�.

standard wyposa enia dydaktycznego pracowni … · • zestaw do anodowania kompozytów metalowych,...

Documents