Bir yapnn mimari projesi ortaya kt, n projenin hazrlandktan sonra verilen bilgilere veuyulmas gereken artnamelere gre, naat Mhendisleri yapnn, temel, at, betonarme, elik,istinat duvar vb. gibi elemanlarn etki eden kuvvetler karsnda nasl yaplmas gerektiinihesaplayarak ortaya koyar ve bunlar usulne uygun bir ekilde izer. Yaplan hesaplara ve buhesaplara dayanarak izilen resimlere naat Mhendislii Projeleri ya da Statik Proje denir.

naat Mhendisleri yalnz mimarlarn yapt projeleri ayakta tutabilmek iin gerekli statiklerihazrlamaz, bunun yannda yol, su, kpr, baraj, hava alan, elik inaat vb ilerin projelerini dehazrlar. Genel grnm ve oranlar sz konusuyken mimarlardan fikir alabilirler ve gerekiyorsabaz birimlerin projelerini mimarlara hazrlatrlar.

Statik proje hazrlanrken, gerekli grlen yerde mimari proje deitirilebilir. Mimari brolarcadeien projeler ile kesin proje elde edilmi olur. Kesin proje baz alnarak mimari ve statikuygulama projeleri hazrlanr. Gerekli veriler Elektrik ve Makine Mhendislerine de verilerektesisat projeleri hazrlattrlr. Ayrca zel yaplar iin Mimarlara dekorasyon projeleri dehazrlattrlr.

STATK PROJELERN ZLMESNDE UYULMASI GEREKEN KURALLAR

n ve kesin projelerin iziminde 1/100- 1/200, uygulama projelerinde ; temel, kalp, tehizat(demir deme) planlar 1/50, kiri, kolon, betonarme temel, betonarme at, vb tm detayresimleri iziminde 1/1,1/5, 1/10, 1/20 lek kullanlr. Projeler hazrlanrken gerekli ksaltmalar yaplr ve bunlarn alm belirli bir paftada yadaaklama ile verilir. rnein kolon (S), kiri (K), deme (D) gibi isimler alr. Kalp planlar, tehizat planlar, kolon aplikasyon planlar ve detaylar ayr ayr paftalardatoplanr ve gerekli aklamalar yaplr. Donatlarn boylar en fazla 12 m dir.(zel sipariler dnda) Bu nedenle eklemeler ile demirboylar uzatlr. Eklemelerde bindirme pay min. demir apnn 45 kat kadardr. Projelerde herhangi bir elemann yerinin belirlenebilmesi iin, harf ve rakamlarla tekil

(Sta4cad)

Statik proje yapmak - Adm adm statik projenasl hazrlanr

edilecek koordinat sistemi, mimari ve statik projeleri iin ayn olmaldr. Demir donatlarn fiziki etkilerden korunmas iin beton yzeyinden 1,5 - 2 cm kadar ierideolmas gerekir. Bu orana pas pay ad verilir. izimde bu husus dikkate alnmaldr.Ayrca paspaylar imal edilecek yap ksmna gre (temellerde 5 cm, demede 1,5 cm gibi) ve imal edilenyapnn cinsine gre (su yaplarnda min.5 cm, frnlarda kolon iin min 5cm gibi) imal edilenyerin konumuna gre (i kolonlarda 2.5 cm d kolonlarda 3 cm gibi)

DEME: Ykleri dorudan alan ve eilme momentine zorlanan dz ve geni geometrik kesitlielemanlardr. En ve boylarna nazaran kalnlklar daha kktr bu nedenle plak ismini alrlar.Demeler uzun ya da ksa kenarn oranlarna bal olarak tek ya da ift ynl alrlar.Akln byk olmas halinde ise nervrl(dili) demeler yaplmaldr. Ancak nervrldemenin bina arln artrc etkisi de gzden karlmamaldr.

Demeler; ahap, elik ve beton demeler olmak zere ksma ayrlr.

Ahap demeler; hafif ve estetiktir. Yapm ksa srer, ilenmesi kolaydr, eilmeye karmukavemetleri ve s yaltm deerleri yksektir. Ancak bununla birlikte yangna kar direncidk ve ses geirgenlii yksektir. Ahap demelerde tayc elemanlar kiriler olduundandzenlemesinde aklklar, aralklar, ahap kiri boyu ve de yklemeler ok nemlidir.

elik demeler; ahaba gre en kk kesitte maksimum tama gc salarlar. Ahaptaolduu gibi demeler kk aklk istikametinde kullanlr. Kiriler iin normal ve balklprofiller kullanld gibi zel kromlu profiller ile kafes eklinde yaplan kirilerde kullanlr.Duvara oturtulan balanma demirleri zerine yerletirilirler. Bu demirlerin grevleri; putreldengelen yk duvar sathna yaymak ve binalarn duvarlarn boylar istikametinde birbirinebalamaktr. elik profillerde yaplan deme trleri dolgu malzemesine gre isimlendirilirler.(Adi Volta Deme, Volta Deme, Beton Dolgulu elik Deme, Betonarme Dolgu elikDeme)

Betonarme demeler; yapnn katlarn ayrr, genellikle altlar bo ama bazen de dolu olandemelerdir. Betonarme demenin ierisindeki donat ekil ve miktar deme aklna greyaplan donat hesaplaryla elde edilir. Betonarmede demir ekmeye ve beton basnca alr.Mesnetlere yakn yerlerde demedeki atlamalara kar pilye demiri kullanlr. Donat planndaher demede kullanlacak olan demir tipi, adedi ve ekli gsterilir. Demir aplar ilegsterilir. aretin nndeki say demir adedini, ardndaki say ise demir apn ifade eder. (16 8/25 L=365 16 adet 8mm apnda 25 cm aralklarla 365 cm boyunda kullanlacak donatyifade eden bir gsterim eklidir.) Deme kalnlklar akln byklne, elik ve betonunkalitesine ve tad yke gre deiiklik gsterir. Ancak en az 8 cm, hatta deprem blgelerindeminimum 10 cm kalnlnda olmaldr. Plaklar uzunluk/genilik oranna gre tek ya da iftdorultuda altrlr. Normal kat deme kalnl minimum 10 cm, at demeleri ise 8 cmolmaldr. Dikdrtgen kesitli demenin uzun kenarnn ksa kenarna oran 2 ya da daha fazla isebu demeler ksa kenar dorultusunda alr ve hurdi deme adn alr. Tek ynldemeler de denilir. Ksa dorultuda pilye ve dz, uzun dorultuda dz donat kullanlr.Deme alan kare ya da kenarlar aras oran ok az ise bu tarz demeler dal demeler adnalr. ift ynl alan demelerdir. Her iki dorultuda pilye ve dz donat kullanlr.

Plak kalnl en az 7 cm olmaldr.

Temel st ykseklii;1. derece deprem blgesinde 12,00 m2. derece deprem blgesinde 15,00 m

3. derece deprem blgesinde 18,00 m4. derece deprem blgesinde 21,00 m olmaldr.

Bu ykseklikleri aan yaplarda yatay ykleri emniyetle temele aktarmak zere temele kadardevam eden ve planda rijitlik merkezi ktle merkezine mmkn olduunca akan depremperdeleri dzenlenmelidir.

Basn bal en az, serbest d aralklarn 1/10 u kadar kalnlkta olmal ve 5 cm den inceolmamaldr. Basn balnda yk dalmn salamak iin dilere dik dorultuda ve diuzunluunun her 1 m si iin donat ubuk aral 20cm yi ve1,5 d yi gememelidir. Dilerarasndaki plaa en az 30 cm ara ile 1 16 lk dilere paralel olarak konulmaldr. Diler arasuzaklk en az 10 cm olmaldr. Kalb eik ya da keli yapmak mmkndr ancak ahap iiliizor olduundan metal kalp kullanlr. Dili deme tek ynde altrlacaksa nervrlerenlemesine tanzim edilir. Esas elikler nervr iine yerletirilir ve datma elikleri esas elikleredik ve demenin uzun kenar dorultusunda konur. ift ynl altrlacak olan dilidemelerde nervrler her iki dorultuda yaplr. Bu demede iki defa ksa kenardorultusundaki dilerin elik donats alta konur ve uzun kenar dorultusundaki dilerin elikdonats da ste konur. Datma elikleri ise her iki dorultuda konur ve balanr.

KRLER: Demelerden gelen yk kolonlara, perdelere ya da baka kirie aktarandikdrtgen ya da tablal kesitlerdir. Kiriler eilme momenti ve kesme kuvvetine maruz kalrlar.Bununla birlikte baz kenar kirileri, balkon kirileri ve plandaki eri eksenli kiriler ayrcaburulma etkisi altnda da kalrlar.

Kiriler mesnet durumlarna ve donat ekillerine gre isimlendirilirler.

Hatllar Lentolar Basit kiriler Konsol ve konsollu kiriler Devam eden kiriler Ters kiriler Tablal kiriler

Betonarme kiriler zerlerine gelen yk kolonlara aktarrlarken eilmeye maruz kalrlar. Budurumda kiri yksekliinin yarsndan getii varsaylan tarafsz eksenin st ksm basnca altksm ise ekmeye alr. Betonarme kiriin oturduu mesnetler arasndaki aklk serbestaklk olarak isimlendirilir.

Kirilerde hesap akl 35cm ya da daha az olan mesnetlerde mesnet eksenleri arasndakiuzaklk olarak alnr. Mesnet kalnl 35 cm den fazla ise hesap akl serbest akln %5artrlmasyla belirlenir. Betonarmede elik ubuklar ekmeye altndan, kirilerde esaselikler alta, montaj donatlar da ste konur. Kiriin yaplaca yerin snrl olmas durumundakiri basn gerilmelerini karlamada yetersiz kalr bu durumda beton alann desteklemek iinelik donat konur ve ift donatl betonarme kirii olarak adlandrlr. ereve kirileri en az25x50 cm kesitinde olur. Gvde genilii kiriin oturduu kolonun geniliine kiri yksekliini1,5 katn eklemekle bulunan deeri geemez.

Aklklarda kiriler mmkn olduunca tek donatl olarak boyutlandrlmaldr. Zorunlu olduudurumlarda basn donats kullanlabilir. Ancak basn donats yzdesi 0,01 den ve ekmedonatsnn %50 sinden fazla olamaz. Tek donatl boyutlandrlan kirilerde basn yznde

minimum 212 donat bulunmaldr.

Mesnetlerdeki donatnn en az 1/3 moment sfr noktasndan ankraj boyu kadar uzatlmaldr.Bu uzunluk kiri serbest aklnn nden az olamaz. Kolona saplanan kirilerin kolonundier yznde devam etmedii durumlarda kirilerdeki alt ve st donat, kolonun kar yznekadar uzatlp 90 bkldkten sonra ankraj uzunluu kadar dey ynde devam ettirilmelidir.Her iki taraftan kiri saplanan kolonlarda basn donatlar srekli olmaldr.

ETRYE

Etriye genilii ve ykseklii, kiriin genilii ve yksekliinden pas paynn karlmas ilebulunur. Etriyede minimum donat ap 8 mm olmaldr ancak ok zel durumlarda 6 mmkullanlabilir. Etriye says, etriye konacak kiri boyu etriye aralna blnp kan sayya 1ilave edilmesiyle bulunur. Etriye aral genelde 20 cm dir. Kiri baka kirie saplanyorsasapland ucunun sapland kiri genilii kadar ksmna etriye konmaz.

Etriye zerine kvrm lleri, kanca boylar, etriye says, etriye ap ve toplam boyu yazlr.

HATILLAR

Kagir yma yaplarda ta, tula ve bloklarla ina edilen duvarlarn balantsn salamak,zerlerine gelen ykleri dzgn bir ekilde nakletmek zere yaplr. Betonarme hatln alt ksmtamamen dolu olduundan pilye konulmaz. Hatl kesitinde drt esas elik ve 30-50 cm anaetriyeler konur.

Kiri boyutu 50 cm den az olamayacandan, ksa kiri grevi grmek iin kullanlr. Pencere vekap boluklarnda grlr.

LENTOLARKagir yaplarda kap ve pencere boluklarnn zerini kapatmak ve stlerine gelen yknakletmek iin betonarmeden yaplan elemanlardr. Lentolarn genilikleri yan duvarlarnkalnlklar kadar olup ykseklii en az 20 cm alnrsa da aklk ve zerine gelen yke gredeiir. Lento boyunca esas Pilye ve montaj elikleri konur. Etriyeler en ok 20 cm ara ilebalanr. Kap ve pencere kenarlar dili ise lentolar da dili yaplr.

BAST KRLERKagir yma yaplarda iki ucu serbest istinatl olarak yaplan betonarme kirilerde kiri ular enaz 20 cm uzunluunda mesnetler zerine oturtulur. Bu kiriler zerine gelen deme veya duvaryklerini tar ve yanlardaki mesnetlere iletirler.

TERS KRLERBinalarda demenin ykn tayan kiriin deme altndan sarkmas istenmiyorsa kiridemenin zerinde tertiplenir. Bu kirilerin zerine gelen duvarda kap alamaz. Ancakzorunluysa alr ve bu durumda da eik yaplr. elik donatm normal kiri gibidir.

TABLALI KRLERBetonarme yaplarda deme altlarna konan ve betonu deme ile birlikte dklen kirilertablal yaplabilir. Kiriin basnca alan alann geniletmek amacyla demenin bir ksm kiriile birlikte altrlr. Deme akl basit formllerle hesaplanr ve akln yarsndan fazlaolamaz. Ayrca zmbalama etkisine karn kiri guseli de yaplabilir.

KOLONLAR: Yk tayc bazen ssleyici bazen hem tayc hem ssleyici olarak yaplanbetonarme elamanlardr. Yk tayc olmas durumunda stunun dar kenar veya apyksekliinin 1/20 den az olamaz. Betonarme kolonlarda genel olarak beton basnca, eliklerburkulmaya ancak zel durumlarda basnca da alrlar. Kolon kesitleri kare, dikdrtgen,yamuk, keli ha, dzgn okgen ve daire eklinde olabilir.

Betonarme elik donatmnda, kolon esas boylama elikleri kolon boyunca ve ularna kancayaplarak konur. Kolonlarda esas elikler eklenmez. Kolon esas elikleri altndaki ve stndekibetonarme yap eleman iin gmlr. Beton bir betonarme temel zerine yaplacaksa kolonlarnoturtulaca yerlerde filizler braklr. Ayn ekilde kolon betonu kat deme betonunun stseviyesinde kesildiinde yine filizler braklmaldr. Filizlerin ularna kanca yaplr. Kolon iingerekli elik fazla ve sk ise filiz uzunluu artrlr ve kancasz konur. Filiz aplar ve saysdevam edecek kolonlardaki eliklere eit ve filiz boyu en az 40 kadar alnr.

stteki kolon kesit alan klyorsa kolon esas elikleri kiri iinde kalacak ekilde kvrlarakdevam ettirilir.

Tayc kolonlarda minimum donat ap 14 alnr.

Minimum kolon en kesit boyu 25 cm olmaldr. Ancak I,T,L kesitli kolonlarda 20 cm e izinverilebilir. Kutu kesitli kolonlarda minimum beton kalnl 12 cm dir. Beton rt kalnl iseiteki elemanlarda 2 cm ve dtaki elemanlarda 2,5 cm den az olmamaldr. Kat yksekliinin1/20 sinden kk kesitli ya da geni kenarnn dar kenara orann 3 den byk olduu kesitleruygun deildir.

TEMELLER: Dey tayclardan gelen ykleri emniyetle zemine aktaran yaplardr. Salamzemin tabakasnn ok derinde olmas durumunda derin temeller uygulanr. Aksi durumda iseyzeysel temeller kullanlr. Yani temeller genel manada iki grupta incelenir. Ancak bu iki grupkendi ilerinde de gruplara ayrlr.

YZEYSEL TEMELLER

st yapy etkileyen, sabit ve hareketli, yatay ve dey ykleri tayan kolon ve taycduvarlarn altna ina edilen ve bu ykleri emniyetle tayarak uniform bir ekilde zemine aktaranyap elemanlarna temel denir. zerine gelen ykleri kendi arlyla birlikte gvenli birekilde tar ve bu ykleri yapya zarar vermeyecek oturmalarla temel zeminine aktarr. Temelinoturaca tabi zemin temel yata olarak adlandrlr.

Yzeysel temeller zemin yzne yakn yerlerde kabul edilen oturmalar almadan yapyklerinin gvenli aktarlmasnn mmkn olmad durumlarda yaplr. Zemin suyu olmas yada olmamas durumunda yzeysel temeller iki gruba ayrlr.

Kuru zeminde yaplan yzeysel temeller Su iinde yaplan yzeysel temeller

Temellerin projelendirilmesinde dikkat edilmesi gereken en nemli husus zeminle ilgili tanelerindoru tespit edilmesidir. Bu nedenle arazide ukurlar alp zemin incelenir. Bununla birliktekomu araziler de aratrlp laboratuar incelemeleri yaplr. Sonuta zemin cinsi, zemin tamagc temel derinlikleri, hesaplarda kullanlacak zemin emniyet gerilmesi, zeminde betonarmeyezarar verebilecek madde olup olmad ve bunlarn nemi vb konular tespit edilir.

Yksek yaplarda bir temel tasarmna gidilmeden nce yapnn yaplaca zemin iyi aratrlmalve incelenmelidir. st yapnn hafif beton kulan vb. ile hafifletirilmesi ile zellikle komuparsellerde yaplacak oturmalar azaltlabilir. Temel derinliinin fazla seilmesi ile temelde suyakar yaltm ve bodrum ukurunun rijitletirilmesinden kurtarlabilir. zellikle kohezyonluzeminlerde arlk merkezi ile st yapdan temele aktarlan yklerin bilekesi akmamaldr.

Yapnn toplam maliyetinin yaklak %4-6 sn temeller alr. Ekonomiklik ve yk aktarmnnnemi nedeniyle temel seimi ve dizayn dikkat gerektirmektedir. Temeller tadklar yknbyklklerine, ykn duvar ya da kolonlar araclyla gelmesine ve zemin tr ile tamagcne gre deiik ekillerde yaplabilir.

Temel tipi seimine etki eden nedenleri sralayacak olursak;

st yapdan gelen ykn nitelik ve nicelii malat zorluklar Yapnn nemi Zemin zellii

Zemin zelliklerinin, yapnn nem derecesine gre, belirlenmesinde kullanlan metodlar aadasralanmtr.

Gzlem Basit deneyler Detayl sondaj ile laboratuar deneyleri Kiisel deneyim

Tek tip seim ve projelendirme hatalarnn sonradan dzeltilmesi ok zor olmaktadr. Bazen okzor durumlarda emniyetli tarafta kalacak ekilde seim ve hesap yaplr.

st yapdan gelen yklerin nakledilmesine ve temellerin plandaki ekillerine gre yzeyseltemeller aadaki gibi sralanabilir;

Tekil- ayrk temeller Srekli temeller Radye temeller

TEKL (AYRIK-MNFERT) TEMELLER

Temel zemini orta sertlikteyse ve bina arl az ise tekil temel uygulanabilir. Betonarme yapdaykleri tayan kolonlarn altna tekil smel olarak yaplrlar. Tekil temel smelleri dz,ampartmanl yada eimli yaplr.

SREKL (ERT-MTEMAD) TEMELLER

Srekli temeller nedenle yaplr.

1. Yap alanndaki toprak zemin emniyet gerilmesinin kk olmas nedeniyle toplam ykzemine aktarmakta tekil temel yetersiz kalmaktadr.2. Tayc akslar birbirine ok yakn olduu iin tekil smeller i ie girer. Bu durumda iki temelkullanmak yerine srekli temel uygulanr. Kiri konsollar son akln yaklak kadaruzatlarak dengeli ve kk bir moment elde edilir.

3. Bitiik nizam yaplacak bir yapnn temelleri komu yap arsasn yahut o yreye ait imarplanlar (kaldrm vb) snrlarn amamaldr. Bu durumda uygulanan tekil temelin bir ksmkomu arsay igal edeceinden yaplamayacaktr. Bu cins temellere d merkezli (eksantrik)temeller denir.

Genel bir hkm verecek olursak ;temel zemininin salam olduu yerlerde bina ykn temeloturumunda zemine aktarmak amacyla uygulanr. Temel duvar yada dorudan temel tabanzerine veya temel zemini zerine dklen betonarme smel hatl yada tatan yaplanampartmanl smel zerine oturtulur. Her iki durumda da temel yata zerine grobetondklmesi gerekir. Bylece yapdan gelen yk daha uniform olarak zemine aktarlr. Smellerplak, kiri, tablal kiri olarak betonarmeden imal edilirler.

RADYE (PLAK) TEMELLER

Bu tip temeller dolma zeminlerde yada emniyet gerilmesinin ok kk olduu zeminlerde vezeminin fazlaca skabilme zellii olduu zeminlerde kullanlrlar. Bununla birlikte kolonlarnbirbirine ok yakn olmas sz konusu ise srekli temel ekonomikliini kaybedecei iin radyetemel uygulamas yaplr. Bina, zemini tamamen rten ve tersine alan bir deme zerineoturtulur.

Plak temellerin yaplma nedenlerini sralayalm;

1. Yapnn bir blmnn toprak katmanlar arasnda bulunan ve zemin suyu ad verilensuyu ihtiva etmesinden kaynaklanan, su basncndan yapy korur.2. Yapnn ok ar olmas veya zemin emniyet gerilmesinin ok dk olmas nedeniyle ikiynl srekli temelin taban alan yetersiz kalmas durumunda kullanlr.

Yapnn tm tabann kaplayan kirili yahut kirisiz bir plaa oturtarak ykleri bu plakaraclyla zemine iletirler. Kolonlar dorudan doruya plaa oturtulabilirler. Ancak binaarlnn fazla olmas nedeniyle kolonlar zmba etkisi gsterir. Bunu nlemek iin kolonlararasna ters kiri atlr. Bu nlem yeterli gelmezse kiriler plaklara guseli ekilde oturtulur.

DERN TEMELLER

Salam zemin ok derinlerdeyse hem tama gc fazla olan zemin tabakalarndan yararlanmakhem de zemin iinde kullanlabilir hacimler oluturmak amacyla yaplrlar. Derin temeller ayaktemel, kazk temel ve keson temel olmak zere ksmda incelenir.

MERDVENLER

Farkl iki seviye arasnda balant salayan, muntazam aralkl yatay kademelerden oluan deysirklasyon aracdr. Dier sirklasyon aralarna gre daha ekonomik ve gvenlidir. Rampa okyer igal ettiinden ekonomik deildir. Yryen merdiven ve asansr sistemler de bozulmalaramaruz kaldndan ilevlerini istikrarla yrtemezler ve ayn derecede emniyetli deildir.

MERDVEN OLUTURAN ELEMANLAR

Rht: Merdivenler dzgn aralkl dey ve yatay yzeylerden meydana gelirler. Merdivenlerdebasamaklar arasndaki dik yzeye rht (aln) yzeyi denir. En az 12 cm ve en fazla 22 cm olur.Rht ykseklii arttka basamak genilii azalr. Normal bir adm boyu 62-64 cm kabul edilir verht ykseklii aadaki gibi hesaplanr.

b=basamak genilii,h=rht yksekliib=54.5-1,5h

Basamak: ki rht aras yatay mesafedir. Genilii 26-32 cm arasnda deiir. Basamak nndekiknt 2-4 cm arasnda olmaldr. Basamak geniiini hesaplarsak:

AB=adm boyu(62-64 cm),H=rht ykseklii,b=basamak genilii

B=AB-2H

Merdiven kovas: planda birbirinin yannda geen iki merdiven kolu arasndaki boluktur.Merdiven ekline bal olsa da en az 20 cm geniliinde olmaldr.

Korkuluk ve kpete: emniyet salamak iin merdiven boluu tarafna yaplan metal, cam,mermer vb gerelerle yaplan elemandr.

Statik projelendirmede;Merdiven donatlandrlmas yaplr. Mimari projeden alnan merdiven detaynn kesiti alnr vedonat hesab yaplr.Merdiven detay 1/20 lekle izilir.Merdiven ilk basamakta, sahanlklarda ve son basamakta kirilere basmas en salklsdr.Ayrca betonarme perde varsa kirie gerek yoktur.Hareketli ykn fazla olduuna dikkat edilerek hesaplamalar yaplr.

Aada merdiven detayna ait plan rnei verilmitir.

Onayl mimari proje alndktan sonra ilk i olarak kalp plan karlr. Bu ilem ncelikle katzerinde renkli kalemlerle hazrlanarak ilem kolaylatrlr.Kalp plan tasla belirlendikten sonra sta4 cad program alr ve ilk i olarak bina bilgilerigirilir.Kat says mimari projeye uygun olur.Deprem blge kat says yapnn bulunduu deprem kuana gre belirlenir.Deprem yap tipi katsays ereveli, perdeli, boluklu ereveli yada tm boluklu yap olupolmadyla ilintilidir.Zemin peryodu zemin ett raporundan alnr.Hareketli yk katsays binann kullanm amacna gre belirlenir.Deprem yk alt ykseklii bodrum kat varsa kat adedi ve ykseklii kadar girilir yoksa 0alnr.Zemin yatak katsays binann oturduu zeminin zelikleriyle alakaldr.Zemin emniyet gerilmesi geoteknik rapordan alnr.Zemin yk azaltma katsays yapnn tipine gre belirlenir.Modal analiz minimum yk oran yap dzenliyse 0.9 alnr. Dzensiz ise, ki genellikledzensizdir, 1.0 alnr.Aplikasyon kot fark; bodrum alt yksekliini ifade eder.Yap bilgileri girildikten sonra yap kat bilgileri ilenir.Btn bu ilemler tamamlandktan sonra statik hesaplama ksmna geilir.Bina bilgileri doru bir ekilde girildikten sonra ilk i olarak mimari projeye uygun olmak

artyla akslar yerletirilir. Aks isimleri de mimariye uygun olarak deitirilir.ncelikle mimari projedeki yer ve ebatlarda kolonlar yerletirilir. Yaplan hesaplamalarsonucunda yetersiz bulunduu takdirde kolon ilaveleri ya da kesit bytmeleri yaplr.

Kolonlar yerletirildikten uygun ekilde kiriler yerletirilmeye balanr. Mmkn olduunca odaortasndan kiri geirilmez ve her bir kolonun bir kirile balanlmas istenir. ok zordurumlarda kalmadka saplama kiri yaplmaz ancak gerekli hallerde kullanlr. Kiri tasarmyaplrken teknik kurallar dikkate alnr. Perde duvar izimi de kiri bilgisiyle ilenir. Aa soldabulunan Panel yazl kutucuk iaretlenerek perde tasarm yaplm olur.

Kiriler de ilendikten sonra demelerin tanmlanmasna sra gelir. Srasyla deme tipibelirlendikten sonra, deme kalnl, hareketli ve sabit ykler ilenir. Oda demesinde demekalnl minimum 15 cm ve hareketli yk 0,2 t/m2 alnr. Balkon gibi konsol kmalarn olduuyerlerde ve koridorlarda hareketli yk 0,35 t/m2 alnr ve deme kalnlnn da 17-20 olmassalkl bir zmdr. Balkonlar 1,5 m den fazla akla sahipse minimum deme kalnl 17cm alnr. Deme donatlarnda 10, 12, 14 lk donatlar kullanlr 15 cm ve ya 20 cmarayla atlr. 16 lik donat 15 cm arayla atlr ve byk konsollarda kullanlr. Plakdemelerde konsollarda apraz olarak ayn apa sahip n donats atlr bylece krlmanlenmi olur. Ancak bu izimde gsterilecek bir uygulamadr. Programa ilenememektedir.

Bina bilgileri doru bir ekilde girildikten sonra ilk i olarak mimari projeye uygun olmakartyla akslar yerletirilir. Aks isimleri de mimariye uygun olarak deitirilir.ncelikle mimari projedeki yer ve ebatlarda kolonlar yerletirilir. Yaplan hesaplamalarsonucunda yetersiz bulunduu takdirde kolon ilaveleri ya da kesit bytmeleri yaplr.

Kolonlar yerletirildikten uygun ekilde kiriler yerletirilmeye balanr. Mmkn olduunca odaortasndan kiri geirilmez ve her bir kolonun bir kirile balanlmas istenir. ok zordurumlarda kalmadka saplama kiri yaplmaz ancak gerekli hallerde kullanlr. Kiri tasarmyaplrken teknik kurallar dikkate alnr. Perde duvar izimi de kiri bilgisiyle ilenir. Aa soldabulunan Panel yazl kutucuk iaretlenerek perde tasarm yaplm olur.

Kiriler de ilendikten sonra demelerin tanmlanmasna sra gelir. Srasyla deme tipibelirlendikten sonra, deme kalnl, hareketli ve sabit ykler ilenir. Oda demesinde demekalnl minimum 15 cm ve hareketli yk 0,2 t/m2 alnr. Balkon gibi konsol kmalarn olduuyerlerde ve koridorlarda hareketli yk 0,35 t/m2 alnr ve deme kalnlnn da 17-20 olmassalkl bir zmdr. Balkonlar 1,5 m den fazla akla sahipse minimum deme kalnl 17cm alnr. Deme donatlarnda 10, 12, 14 lk donatlar kullanlr 15 cm ve ya 20 cmarayla atlr. 16 lik donat 15 cm arayla atlr ve byk konsollarda kullanlr. Plakdemelerde konsollarda apraz olarak ayn apa sahip n donats atlr bylece krlmanlenmi olur. Ancak bu izimde gsterilecek bir uygulamadr. Programa ilenememektedir.

Eer yaplacak deme tipi asmolen deme ise; 7/35 lik asmolen tipi en ok tercih edilenidir.Bunun anlam 7 cm beton ve 28 cm tula derinlikleridir. G l yk kaplama tipine gre seilir.Hareketli yk ise demenin kullanm amacna gre belirlenir.

Merdiven demeleri gerekli eim ve mimari izimi dorultusunda yaplr.Baca ve aft boluklar demelerde yrtk olarak braklrDemelerin hangi dorultuda altrlmas gerekiyorsa proje bilgilerine ilenir.

Deme bilgileri de girildikten sonra yapnn temeli tasarlanr. Aadaki rnek srekli temeleaittir. Temel kalnl, ampartmanl olup olmad, temel kirilerinin konsol boylar tanmlanr.

Bodrum kat olup olmad gz nne alnarak kiri alt kotu yazlr.

Srasyla, aks girdisi, kolon ileme, kiri tasarlama, deme tanmlama ve temel tasarlamailemleri yapldktan sonra kat adedi birden fazlaysa kat kopyalama isimli buton ile bu ilemikolayca gerekletirebiliriz. Eer katlar ayn deilse bile, kiinin bilgi ve becerisi dorultusunda,kat kopyalama ileminden sonra gerekli deiiklikler yaplarak zamandan tasarruf edilebilir.Ancak her kat iin ayr kalp planlarnn ilenmesi de sz konusudur.

Proje bilgilerini doru girip girmediimizi kontrol ettiimizde genel hatalar fark etmemizdurumunda genel kat dzenleme ile tek seferde tm deiiklikleri gerekletirebiliriz. Projekontrol edilirken projenin 3 boyutlu gsteriminden yararlanabiliriz.

Projemizin doru olduundan eminsek, son olarak plak srekliliklerini tanmlarz ve program ilezdrme ilemini balatabiliriz. Men ksmnda sol st kede bulunan buton ile yap analizinebalarz.

Yap analizi tamamlandktan sonra projedeki eksik ve hatalar gsteren bir kutucuk kar ve bizde gerekli dzeltmeleri yaparak projemizi salkl bir ekilde tamamlam oluruz.Bununla birlikte programlarn %100 doru sonu vermedikleri de gz nnde bulundurularakprogramn hata vermesi halinde bile, mhendislik bilgilerimize dayanarak projeye dardanmdahale etmemiz de sz konusudur. Yani gerekli grdmz yerlerde, ynetmeliklerdorultusunda programlarn dna kan zm ve izimler yapabiliriz.

Kuatlm kolon yetersiz bulunan elemann detayl bilgileri;

Onayl mimari projenin statik hesaplarn yaptktan sonra, projenin odaya gnderilip onayalnmas ve gerekli birimlerce anlalr bir hale gelmesi iin paftalar hazrlanr. Bu paftalardaprojenin gerekli olan izim ve detaylar bulunmaktadr.

Statik projenin en banda firma ve yapya ait bilgilerin bulunduu kapak konulur. Bununlabirlikte projeye ait zel ksaltmalar yapldysa bu ksma ilave edilebilir.

Kapaktan sonra, statik proje temel gsterimiyle balar. Temel aplikasyon plannn paftasndatemel ile ilgili gereken detaylandrmalar ve almlar verilir. 1/50 leinde izilir. Her bireleman isimlendirilir. Donatlandrlmas gsterilir. X ve Y ynlerine ait en az birer kesit alnr.Donatlar pozlu olarak alnr ve yap sahibinin isteine bal olarak metraj ilave edilir. Sreklitemel kullanlm ise temel kirileri ilave bir paftaya hazrlanr. Kiriler 1/33 leiyle izilir.

Temel aplikasyon planndan sonra kolon aplikasyon plan hazrlanr. 1/25 leklidir. Kolonlarndonatlar, ebatlar, yerleri ve detaylarnn verildii plandr. Kolon aplikasyon plannn hemenardndan kolon dey almna ait bir pafta verilir ve bylece boyuna ve enine donatnnyerleimi, kiri kolon birleim yerleri rahatlkla grlr. Kolon sarlma blgesi ve etriyesklatrlmalarnn nerelerde olduu gsterilir. llendirmeleri yaplr. Ayrca kolon kesitininstten grn de verilir.

Kolon aplikasyon plannn ardndan 1/50 yada 1/100 lekli kalp aplikasyon plannn paftas yeralr. Kiriler ve kolonlarn yerleri, isimleri, ekilleri ve lleri verilir. Demeler isimlendirilipkalnlklar gsterilir. Her katn ayr ayr kalp aplikasyon plan varsa bu planlar teker tekergsterilir. Donatlar izilir. Hangi aralklarla ve ne eit kullanlaca planda verilir. Merdivenve aftlar gsterilir. X ve Y ynlerine ait en az birer kesit alnr.

Kalp planna ait kiriler 1/33 leinde kalp aplikasyon planlarnn hemen ardndan verilir.

Son olarak merdiven detay izilir ve proje onaylanmak zere naat Mhendisleri Odasnagtrlr.

Projeler onaylandktan sonra sra imalat aamasna geer. ncelikle projenin yaplaca arsadaaplikasyon yaplr ve hafriyata balanr. Temel kotundan 10 cm daha fazla kazlr ve burayagrobeton dklr. Grobeton ile zemin ve temel arasndaki ba kesilir bylece temel almasdz ve kuru ortamda yaplm olur ve donatlar ksmen olumsuzluklardan korunmu olur. Ayrcatemel donatsnn yerletirilmesi iin dzgn yzey yaratr. ardndan kolon aplikasyonu yaplr.Temel betonunu dkmeden nce temeli ve bodrum kat su ve nemden korumak iin yaltmyaplr. Bunun iin temel boyunca, ift kat membran ile kaplanr. Uygulama ncesi yzey toz vepislikten arndrlr. Kelere har perdahlanr ki kelerden membran alma yapmasn.Uygulama sonrasnda yaltm zerine koruyucu ap atlarak delinmeler engellenir. Bodrum katboyunca yaltm devam etmelidir. Bylece korozyon etkilerine kar nlem alnm olur.Temel alt ve st boyu belirlendikten ve kolon akslar iplerle belirlendikten sonra alt ve stdonatlar yerletirilmeye balanr. Kolonlar, akslar dahilinde, aplikasyonu yaplr. Planlarauygun olarak donat yerleri ve saylarna uyularak yerletirilir. Temelden itibaren kolon filizleribraklmaya balanr. Kolonlarn olduu blgelerde etriye sklatrlmas yaplr.Donatlar yerletirilirken pas paylarnn braklmas unutulmamaldr. Temelde minimum 5 cmiken normalde minimum 2,5 cm pas pay braklmaldr.Donatlar yerletikten sonra projeye uygun olarak kalp aklmaya balanr ve ardndan betondkmne geilir.