stichting algemeen pensioenfonds aruba...kock, brenda croes-bareño, janet kelly, marlene mathilda....
TRANSCRIPT
-
Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba
Verkort Jaarverslag 2009 ontleend aan het volledige verslag 2009
-
1
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave 1
KERNGEGEVENS 2
Directieverslag 3
Controleverklaring 12
Verkorte Jaarrekening 13
Balans per 31 december 2009 14
Staat van baten en lasten over 2009 15
Verloopoverzicht van het vermogen over 2009 16
Kasstroomoverzicht over 2009 17
Toelichting 18
Bijlage:
A. Actuariële verklaringen bij jaarverslag 31 december 2009 26
-
2
KERNGEGEVENS 2009 2008 2007 2006 2005
(bedragen in 1.000 florin)
Totale activa 1.705.314 1.491.566 1.599.862 1.465.905 1.328.407
Belegd vermogen 1.554.804 1.406.957 1.415.790 1.290.289 1.157.542
Totale beheerskosten 7.816 7.067 6.622 5.921 4.1361
Totaal rendement 11,14% -9,14% 7,86% 8,85% 7,21%
Pensioenverordening Landsdienaren (PVL)
Pensioenvermogen 1.675.504 1.471.193 1.582.246 1.455.200 1.320.172
Voorziening pensioenverplichtingen 2.265.936 2.164.157 1.618.255 1.550.123 1.463.918
Weerstandsvermogen 122.496 109.686 155.611 125.573 76.750
Minimum dekkingsgraad 90,6% 90,6% 90,5% 90,5% 90,5%
Gewenste dekkingsgraad 107,9% 108,1% 110,9% 110,0% 109,0%
Werkelijke dekkingsgraad 73,9% 68,0% 97,8% 93,9% 90,2%
Nieuw Pensioenreglement (NPR)
Pensioenvermogen 24.260 14.253 9.847 3.791 868
Voorziening pensioenverplichtingen 19.562 12.398 6.737 2.486 546
Weerstandsvermogen 1.811 1.079 968 353 86
Minimum dekkingsgraad 100% 100% 100% 100% 100%
Gewenste dekkingsgraad 108% 108% 111% 114% 111%
Werkelijke dekkingsgraad 124,0% 115,0% 146,2% 152,5% 159,0%
PVL
Totale premie 41,1% 31,5% 31,5% 31,5% 31,5%
- Werkgevers - Werknemers (gem.)
34,1%
7,0%
24,5%
7,0%
24,5%
7,0%
24,5%
7,0%
24,5%
7,0%
NPR
Totale premie 19,9% 17,7%2 15,5% 15,5% 15,5%
- Werkgevers - Werknemers
15,9%
4,0%
13,7%
4,0%
11,5%
4,0%
11,5%
4,0%
11,5%
4,0%
PVL
Aantal deelnemers
- Actieven 4.766 4.785 5.005 5.012 4.888 - Premievrijen 229 233 214 211 209 - Pensioentrekkenden 3.046 2.913 2.687 2.501 2.412
NPR
Aantal deelnemers
- Actieven 1.676 1.221 1.011 673 388 - Premievrijen 1 1 - - - - Pensioentrekkenden 1 1 1 - -
1 Over de periode 29 april – 31 december 2005 2 De premie NPR is vanaf 2008 gebaseerd op de pensioengrondslagsom (salarissom minus franchise)
-
3
Directieverslag
1. Algemeen Op 29 april 2005 is de Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba (de Stichting APFA of het Fonds) opgericht middels een
notariële akte en gevestigd te Aruba. Middels het landsbesluit van 28 april 2005 is de Landsverordening oprichting Algemeen
Pensioenfonds (AB 1995 no. GT 28) ingetrokken en is de Landsverordening Privatisering APFA ingaande 1 mei 2005 in
werking getreden. Met de inwerkingtreding van de Landsverordening Privatisering APFA zijn de vermogensbestanddelen van
het APFA op het tijdstip van intrekking van de Landsverordening oprichting Algemeen Pensioenfonds van rechtswege en onder
algemene titel overgegaan op de Stichting APFA.
2. Doel Het Fonds heeft tot doel het verlenen of doen verlenen van pensioenen, het voorzien in en het verzekeren van pensioenen, het
uitkeren of doen uitkeren van pensioenen, het verrichten van alle andere handelingen of activiteiten met betrekking tot het
uitkeren van pensioenen, aan deelnemers verbonden aan aangewezen werkgevers, gewezen deelnemers alsook de nagelaten
betrekkingen. Dit doel tracht zij te bereiken door het bijeenbrengen, beleggen en beheren van de daarvoor benodigde middelen.
De middelen van het Fonds worden gevormd door de bijdragen van de aangewezen werkgevers en de deelnemers, inkomsten
en opbrengsten uit beleggingen en andere inkomsten. De uitgaven van het Fonds worden gevormd door de uitkeringen in
overeenstemming met de Pensioenverordening landsdienaren (PVL) en het Nieuw Pensioenreglement (NPR), uitvoerings- en
beheerskosten en andere uitgaven.
3. Raad van Toezicht en Directie De Stichting APFA wordt bestuurd en haar vermogen wordt beheerd door een directie, bestaande uit minimaal twee en
hoogstens drie directeuren, onder toezicht van een Raad van Toezicht.
Per 31 december 2009 zag de samenstelling van de Directie er als volgt uit:
De Directie van Stichting APFA, van
links naar rechts:
mr. A.A. Boekhoudt,
Directeur Pensioenen en Legal
drs. M.E. Croes-de Jongh,
Algemeen Directeur
drs. A.M.M. Berkemeyer,
Directeur Beleggingen en
Financiën
Mevrouw A.M.M. Berkemeyer heeft haar functie per 15 september 2010 neergelegd.
-
4
Het Fonds heeft een Raad van Toezicht die bestaat uit vijf leden. De samenstelling van de Raad van Toezicht is gebaseerd op
het principe van pariteit. Dit betekent dat de belangen van zowel de werkgevers (2 leden) als de werknemers (2 leden)
vertegenwoordigd zijn in de Raad van Toezicht. De vier leden stellen een onafhankelijke deskundige aan als voorzitter. De
leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor de duur van vier jaar.
Per 31 december 2009 waren de volgende personen lid van de Raad van Toezicht:
De heer mr. J.M. de Cuba
Voorzitter
Mevrouw M. Dijkhoff-Pita, MBA De heer A.G. Croes, RA
Lid deswege het Land Aruba Lid deswege de Aangewezen Werkgevers
De heer I.A. Valdes De heer H.J. Kock, Bac
Lid deswege de Vakbonden Lid deswege de Vakbonden
-
5
Op 30 april 2009 zijn de heer G.G. Gil en de heer E.A.H. Zaandam afgetreden en op 2 juni 2009 zijn de heer I.A. Valdes en de
heer H.J. Kock benoemd als leden van de Raad van Toezicht deswege de Vakbonden. De heer A.G. Croes en mevrouw M.
Dijkhoff-Pita zijn op 2 mei 2009 herbenoemd als leden van de Raad van Toezicht. Op 1 november 2010 heeft mevrouw M.
Dijkhoff-Pita haar ontslag ingediend.
4. Visie/Missie Onze visie is het bijdragen aan het welzijn van de beroepsbevolking op Aruba door het aanbieden van betaalbare financiële
zekerheid aan haar deelnemers na pensionering. Als een grote financiële instelling op Aruba streven wij daarnaast om een
belangrijke katalysator voor de Arubaanse economie te zijn.
Om dit allemaal te bereiken realiseren we ons dat een belangrijke asset van ons het personeel is. Zo hebben wij onze
kernwaarden samen met het gehele personeel bepaald. Als Stichting APFA durven wij anders te zijn en dat ook te uiten. Ons
enthousiasme werkt aanstekelijk op elkaar en op onze klanten. We geloven in onze uitgangspunten en in ons onomkeerbaar
succes en laten niets en niemand ons hiervan weerhouden (passie). We geloven in de kracht van groepssynergie. We delen
daarom onze ideeën en kennis, stellen gemeenschappelijke doelen op en betrekken elkaar bij het behalen van het succes van
Stichting APFA. Teamwork is de sleutel voor uitmuntendheid en constante vernieuwing (teamwork). We zijn overtuigd dat
verandering een voorwaarde is voor groei. We zijn constant op zoek naar mogelijkheden om onze toegevoegde waarde voor
onze klanten op een hoger niveau te brengen. We willen ons werk elke dag efficiënter doen dan gisteren. Een houding die ons
als marktleider past (vernieuwend). We luisteren actief naar onze klanten, begrijpen en voelen hun behoeften en uitdagingen,
handelen daar ook naar en helpen hen om hun doelen te bereiken (inleving). We verbinden ons producten en diensten te
leveren met de hoogste toegevoegde waarde in het voordeel van onze klant (uitmuntend).
5. Beheer van het Fonds
5.1 Besluitvormingsstructuur De Stichting APFA wordt in en buiten rechte vertegenwoordigd door de Directie. Indien het rechtshandelingen betreft die een
belang van Afl. 30.000 niet te boven gaan, wordt de Stichting vertegenwoordigd door ieder der directeuren afzonderlijk, en voor
rechtshandelingen boven Afl. 30.000 door twee directeuren gezamenlijk handelend.
De wijze van besluitvorming en vastlegging van de bevoegdheden zijn opgenomen in de Statuten en nader uitgewerkt in een
Directiereglement en Raadsreglement. Deze reglementen regelen de taken en bevoegdheden van de Directie enerzijds en de
Raad van Toezicht anderzijds.
In de Landsverordening Privatisering APFA is uiteengezet dat indien de Pensioenverordening landsdienaren op een later tijdstip
zal worden ingetrokken dan de Landsverordening oprichting Algemeen Pensioenfonds, de Stichting belast is met de uitvoering
van de Pensioenverordening. Voorts is ook bepaald dat gedurende de periode dat de Stichting belast is met de uitvoering van
de Pensioenverordening landsdienaren, de Minister van Financiën en Economische Zaken het toezicht als bedoeld in de
Landsverordening ondernemingspensioenfondsen zal uitoefenen op de Stichting APFA.
5.2 Bedrijfsvoering De organisatie van het Fonds bestaat uit twee hoofdafdelingen en drie stafafdelingen. De twee hoofdafdelingen zijn de afdeling
Pensioenen en Legal en de afdeling Beleggingen en Financiën. De drie stafafdelingen zijn de afdeling Interne Controle, afdeling
Automatisering, en afdeling Human Resources en Interne Diensten. De personeelsbezetting (31) zag er per 31 december 2009
als volgt uit:
Directie 3
Managementteam 5
Personeel 23
-
6
De managementteam van Stichting APFA:
1ste rij van links naar rechts:
mevr. Jennifer Jacobs,
Manager HR en Interne Diensten
mevr. Betty Ramos,
Manager Pensioenen
mevr. Julie Wever,
Manager IT
2e rij van links naar rechts:
dhr. Nick Erasmus,
Manager Beleggingen en
Hypotheken
dhr. Sherwin Vingal,
Financieel Manager
Het personeel van Stichting APFA:
5.3 Externe partijen en onafhankelijkheid Stichting APFA heeft advies ingewonnen van diverse externe partijen zoals AIB EFS (beleggingen), Towers Watson en AON
Consulting (actuariële vraagstukken) en PricewaterhouseCoopers Aruba (controlewerkzaamheden). Voor de jaren 2009 tot en
met 2011 is PricewaterhouseCoopers Aruba als onze externe accountant aangesteld en AON Consulting als onze
certificerende en adviserende actuaris. Het beleid van het Fonds is er op gericht om steeds voor een periode van 3 jaar zowel
de certificerende accountant als de certificerende actuaris te evalueren en zonodig te vervangen.
1ste rij van links naar rechts:
Arthur Kelly, Yola v/d-Kock-Biezen,
Irena Tromp, Astrid Semeleer, Vivian
Chin Sie Jen, Sasha Vlaun, Chely
Donner, Humprey Croes,
2de rij van links naar rechts: Magda
Martis, Jahaira Becker, Lina Almary,
Isenia Croes, Omar Tromp, Angie
Kock, Brenda Croes-Bareño, Janet
Kelly, Marlene Mathilda.
-
7
Stichting APFA heeft overeenkomsten afgesloten met Merrill Lynch en Morgan Stanley die op hun beurt diverse investment
managers inhuren voor het beheren van onze beleggingsportefeuille.
6. Pensioenen Met ingang van 1 mei 2005 voert de Stichting APFA twee soorten pensioenregelingen uit:
���� Pensioenverordening landsdienaren (“PVL”) is een eindloonregeling en is geldig voor personen met benoeming in vaste pensioengerechtigde dienst van het Land Aruba tot en met 30 april 2005 en personen in tijdelijke dienst
benoemd tot en met voornoemde datum.
���� Nieuw Pensioenreglement (“NPR”) is een middelloonregeling met eindloonresultaat en is geldig voor personen die in dienst treden vanaf 1 mei 2005 bij het Land Aruba en overheidsgelieerde instellingen zoals overheids-N.V.’s en door
de overheid gesubsidieerde instellingen en die een pensioen- en financieringsovereenkomst zijn aangegaan met de
Stichting APFA.
Soort pensioenregeling Aantal
deelnemers
2009
Aantal
deelnemers
2008
Aantal
deelnemers
2007
Aantal
deelnemers
2006
PVL 4.765 4.785 5.005 5.012
NPR 1.676 1.221 1.011 673
6.441 6.006 6.016 5.685
7. Beleggingen De Stichting APFA belegt de ontvangen premiegelden zowel lokaal als internationaal. Per 31 december 2009 bedraagt het
totaal belegde vermogen Afl. 1.555 miljoen (2008: Afl. 1.407 miljoen).
De financiële crisis die de wereldeconomie in 2008 trof, was nog steeds in 2009 voelbaar. De negatieve ontwikkelingen hebben
zich gedurende het eerste kwartaal voortgezet. De financiële markten kenmerkten zich in 2009 uiteindelijk door een krachtig
herstel. Dit heeft geleid tot een stijging in de waarde van de beleggingsportefeuille.
-
8
Het rendement behaald in 2009 over het totaal belegd vermogen bedraagt Afl. 165,0 miljoen, oftewel 11,14% (2008: Afl. -129,1
miljoen, oftewel -9,14% miljoen).
De gevolgen van de financiële crisis is voor de Directie tevens aanleiding geweest om zich te beraden over bijstelling van het
gevoerde beleggingsbeleid en de daarmee gepaard gaande risico’s. Een bijstelling zal zich vertalen in het te formuleren
strategisch beleggingsbeleid 2010-2012. De aandacht blijft gericht op het volgen van de ontwikkelingen op de financiële
markten.
8. Financiële positie
8.1 Algemeen
KERNGEGEVENS 2009 2008 2007 2006 2005 (bedragen in 1.000 florin)
Totale activa 1.705.314 1.491.566 1.599.862 1.465.905 1.328.407
Belegd vermogen 1.554.804 1.406.957 1.415.790 1.290.289 1.157.542
Totale beheerskosten 7.816 7.067 6.622 5.921 4.1363
Totaal rendement 11,14% -9,14% 7,86% 8,85% 7,21%
Het verbeteren van de vermogenspositie van Stichting APFA krijgt de komende jaren continue de aandacht van de Directie. Het
herstel na een periode van financiële crisis van een dergelijke orde van grootte zal enkele jaren beslaan. De hoge
pensioenlasten van de PVL en het achterblijven van het pensioenvermogen blijven de nodige zorgen baren voor wat betreft de
ontwikkeling van de dekkingsgraad. Na een krachtig herstel op de financiele markten in 2009 heeft de dekkingsgraad voor
zowel PVL als NPR een stijging gekend. In de volgende paragrafen volgt per regeling de ontwikkelingen in de financiële positie.
3 Over de periode 29 april – 31 december 2005
-
9
8.2 Pensioenverordening Landsdienaren (PVL) De dekkingsgraad van de PVL bedraagt per 31 december 2009 73,9% (2008: 68,0%) en ligt daarmee ver beneden de minimaal
vereiste dekkingsgraad van 90,6% (2008: 90,6%).
Het pensioenvermogen dekt de voorziening pensioenverplichtingen (VPV) gebaseerd op nominale aanspraken niet en ligt ver
beneden de gewenste dekkingsgraad van 107,9%. De dekkingsgraad van de PVL is licht verbeterd tot 73,9%. Dit is een stijging
van circa 5,9%. Het pensioenfonds beschikt per 31 december 2009 over onvoldoende middelen na aftrek van het
weerstandsvermogen ter dekking van de VPV. Derhalve is de financiële positie van de PVL kritisch te noemen.
Door de financiële positie van de PVL en de gewijzigde actuariële veronderstellingen inzake rekenrente en overlevingskansen
is de pensioenpremie voor de PVL verder gestegen van 41,1% in 2009 tot 68,2% in 2010. Stichting APFA is zich ervan bewust
dat deze premiestijgingen ertoe leiden dat de kosten van de pensioenregeling voor de aangesloten werkgevers een steeds
groter drukkende last worden. De Pensioenverordening Landsdienaren (PVL-regeling) is onhoudbaar. Dit brengt met zich mee
dat op korte termijn ingrijpende maatregelen noodzakelijk zullen zijn om de financiële positie van de PVL-regeling te herstellen
en solvabel te maken om financiële tegenslagen op te kunnen vangen. Naar aanleiding hiervan is in februari 2009 een tripartiet
werkgroep ingesteld waarin vertegenwoordigers van de Directie Financiën (voorzitterschap), de Centrale Bank van Aruba
(CBA) en Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba (APFA) zitting hebben. Het doel is om de voornoemde minister van advies
te dienen inzake de herziening van de bestaande pensioenregelingen (PVL en NPR) ten behoeve van ambtenaren en
overheidsgelieerde instellingen. De tripartiet werkgroep heeft diverse besprekingen gehouden en heeft op 14 december 2009
haar advies inzake herziening Pensioenverordening Landsdienaren aan de Minister-President en de Minister van Financiën,
Communicatie, Utiliteiten en Energie aangeboden.
-
10
8.3 Nieuw Pensioenreglement (NPR) De dekkingsgraad van de NPR bedraagt per 31 december 2009 124,0% (2008: 115,0%), en ligt daarmee boven de minimale
dekkingsgraad van 100% en boven de gewenste dekkingsgraad van 108% (2008: 108%).
Er is tevens voldoende vermogen aanwezig ter dekking van de benodigde buffer voor de beleggingen. Dit houdt in dat de
financiële positie van de NPR op basis van de opgebouwde rechten goed is. De dekkingsgraad van de NPR is gestegen tot
124,0%. Dit is een stijging van circa 9,0%.
De feitelijke premie NPR 2009 is verhoogd van 17,7% (2008) tot 19,9% (2009).
9. Ontwikkelingen na 2009 Stichting APFA staat aan de vooravond van ingrijpende veranderingen. De consequenties van vergrijzing, daling van de
rendementsverwachtingen en de gevolgen van de financiële crisis zetten het ongewijzigd continueren van de pensioenregeling
PVL enorm onder druk. Er is een maatschappelijke en politieke druk om de premie op een aanvaardbaar niveau te houden.
Een premiestijging tot 68,2% in 2010 is niet als aanvaardbaar te classificeren. APFA is in 2010 actief geweest in het informeren
van de werknemers en werkgevers over de financiele positie van het fonds en de noodzaak tot het wijzigen van de
pensioenregeling PVL.
De effectenmarkten hebben door de internationale financiële crisis en de verzwakking van de wereldeconomie in het jaar 2008
een zeer moeilijke periode gehad. Op korte termijn heeft dit direct een negatief effect gehad op het totale rendement van
Stichting APFA. Het jaar 2009 kenmerkte zich met een krachtig herstel op de financiële markten. De positieve trend heeft zich
in 2010 voortgezet, met uitzondering van de maand mei 2010. De maand mei 2010 was de slechtste beursmaand in 48 jaar. Dit
was vooral te wijten aan de problemen in de eurozone. Niettemin is per eind september 2010 een voorlopig gecalculeerd
rendement van 3,5% behaald op buitenlandse beleggingen. Het voorlopig gecalculeerde rendement op het totaal belegd
vermogen bedraagt 4,4% per eind september 2010, resulterend in een voorlopig gecalculeerde dekkingsgraad van 75,3% voor
de PVL en 128,3% voor de NPR. Dit behaalde rendement zal nagenoeg niet voldoende zijn om de voorgaande verliezen te
compenseren, maar uitgaande van onze lange termijn beleggingsperspectief is de verwachting dat de negatieve korte termijn
resultaten op de lange termijn goed gemaakt zullen worden.
Door de dure PVL regeling zelf, de tegenvallende lange-termijn beleggingsopbrengsten en doordat de veronderstellingen in de
Wetenschappelijke Balans PVL 2003-2007 t.a.v. de rekenrente en nieuwe overlevingstafels (inclusief langleventrend) zijn
-
11
aangepast zijn op korte termijn ingrijpende maatregelen noodzakelijk om de zeer slechte financiële positie van de PVL-regeling
te herstellen. APFA heeft diverse berekeningen door de actuaris laten maken om als mogelijke varianten ter oplossing van de
PVL-problematiek te presenteren aan de Vakbonden en de Werkgevers. Op 26 augustus 2010 is tussen de regering en de
vakbonden binnen de publieke sector een Bilateraal Akkoord Sociale Dialoog 2010 en op 27 augustus 2010 een Protocol van
de in de periode van 9 juli t/m 20 augustus 2010 gehouden Sociale Dialoog ondertekend. Het Akkoord en Protocol houden in
dat de deelnemers van de Pensioenverordening landsdienaren (PVL) overgaan in een nieuwe pensioenregeling met de
volgende eigenschappen: pensioenleeftijd 60 jaar, middelloonregeling en introductie franchise (inbouw AOV). Op basis hiervan
zijn er herstelprojecties gemaakt die uitwijzen dat de minimale dekkingsgraad van 100% in 2019 bereikt zal worden en de
gewenste dekkingsgraad zal in 2025 bereikt worden. APFA heeft tevens deelgenomen aan diverse presentaties in het kader
van het Sociaal Dialoog.
Afgesproken is dat de vakbonden zich inzetten voor de gemaakte afspraken in het Akkoord en protocol met dien verstande, dat
de eindbeslissing berust bij de interne besluitvorming binnen de organisatie die zij vertegenwoordigen. APFA blijft in het kader
van zijn informatieplicht aan zijn deelnemers, nieuwsbrieven met informatie over de laatste ontwikkelingen bij APFA aan de
deelnemers verzenden. Er is ook een infolijn ingesteld. Tevens zal APFA diverse presentaties aan de Vakbonden en
Werkgevers blijven verzorgen.
De privatisering, de visie/missie, de cultuur en kernwaarden, en de eisen van Good Corporate Governance vereisen de nodige
aanpassingen binnen onze organisatie. Een meer op klant gerichte organisatie betekent dat er aandacht gevestigd wordt op het
primaire proces. Er wordt veel aandacht besteed aan het efficiënter en effectiever inrichten van onze kernprocessen, zijnde
pensioenen en beleggingen. Daarnaast zullen ook de ondersteunende processen zijnde automatisering, HRM, financiële
administratie en interne diensten een grote rol hierin spelen. Bij het verder operationaliseren van de strategische
beleidsuitgangspunten zal invulling worden gegeven aan een intern risicobeheersings- en controlesysteem.
Daarnaast is managementinformatie een belangrijke tool in het beheersen van de organisatie. Dit voor zowel de interne als de
externe klanten. De komende jaren blijven wij ons richten op het verder verbeteren van onze interne beheersstructuur.
Tenslotte wensen wij het management en het personeel te bedanken voor hun grote inzet en medewerking gedurende 2009.
De directie,
d.d. 23 december 2010
drs. M.E. Croes-de Jongh
Algemeen Directeur
mr. A.A. Boekhoudt
Directeur Pensioenen en Legal
-
12
CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT
Bijgesloten verkort jaarverslag, bestaande uit de balans per 31 december 2009, de staat van baten en lasten, het
verloopoverzicht van het vermogen en het kasstroomoverzicht over 2009 met bijbehorende toelichtingen, zijn ontleend aan
de gecontroleerde jaarrekening van Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba per 31 december 2009. Wij hebben een
goedkeurend oordeel verstrekt bij die jaarrekening in onze controleverklaring van 23 december 2010 waarbij we een
verplichte toelichtende paragraaf hebben opgenomen inzake de continuïteitsveronderstelling. In deze paragraaf hebben wij
het volgende uiteengezet: “Wij vestigen de aandacht op paragraaf II – ‘Financiële positie’ in de jaarrekening, waarin
uiteengezet is dat de stichting per 31 december 2009 voor de pensioenregeling Pensioenverordening Landsdienaren (hierna
‘PVL’) over onvoldoende middelen na aftrek van het weerstandsvermogen PVL beschikt ter dekking van de voorziening
pensioenverplichtingen PVL. Deze condities duiden op het bestaan van een onzekerheid van materieel belang op grond
waarvan gerede twijfel zou kunnen bestaan over de continuïteitsveronderstelling van deze pensioenregeling. Deze situatie
doet geen afbreuk aan ons oordeel”. Desbetreffende jaarrekening en het verkort jaarverslag daarvan, bevatten geen
weergave van gebeurtenissen die hebben plaatsgevonden sinds de datum van onze controleverklaring van 23 december
2010.
Het verkort jaarverslag bevat niet alle toelichtingen die zijn vereist op basis van de International Financial Reporting
Standards. Het kennisnemen van het verkort jaarverslag kan derhalve niet in de plaats treden van het kennisnemen van de
gecontroleerde jaarrekening van Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba.
Verantwoordelijkheid van de directie De directie is verantwoordelijk voor het opstellen van het verkorten van de gecontroleerde jaarrekening op de wijze zoals
beschreven in paragraaf II van de toelichting.
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over het verkort jaarverslag op basis van onze werkzaamheden,
uitgevoerd in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde controlestandaarden, waaronder de Nederlandse
Standaard 810, “Opdrachten om te rapporteren betreffende samengevatte financiële overzichten”.
Oordeel Naar ons oordeel is het verkort jaarverslag in alle van materieel zijnde aspecten consistent met de gecontroleerde
jaarrekening van Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba over het boekjaar eindigende op 31 december 2009 en in
overeenstemming met de wijze zoals beschreven in paragraaf II van de toelichting.
Aruba, 23 maart 2011
PricewaterhouseCoopers Aruba
Edsel N. Lopez
-
13
VERKORTE JAARREKENING
-
14
Balans per 31 december 2009
(na bestemming van het resultaat)
Passiva Toel.nr. 31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Vermogen:
Pensioenregeling van de Pensioenverordening
Landsdienaren (PVL)
-590.432 -692.964
Pensioenregeling van het Nieuw Pensioenreglement (NPR) 4.698 1.855
-585.734 -691.109
Voorziening pensioenverplichtingen PVL 7 2.265.936 2.164.157
Voorziening pensioenverplichtingen NPR 8 19.562 12.398
2.285.498 2.176.555
Kortlopende schulden 9 5.550 6.120
Totaal passiva 1.705.314 1.491.566
De bijbehorende toelichting vormt een integraal onderdeel van de jaarrekening.
Activa Toel.nr. 31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Vaste activa
Materiële vaste activa 1 17.966 17.034
Beleggingen 2/3 1.554.804 1.406.957
Vlottende activa
Te vorderen premiebijdragen en duurtetoeslagen 4 30.809 26.386
Overige vorderingen 5 29.968 22.503
Liquide middelen 6 71.767 18.686
132.544 67.575
Totaal activa 1.705.314 1.491.566
-
15
Staat van baten en lasten over 2009
Toel.nr. Gealloceerd
aan PVL
Gealloceerd
aan NPR
Totaal
2009
Totaal
2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Baten
Premiebijdragen 11 114.448 8.052 122.500 91.167
Opbrengst uit beleggingen 12 162.881 2.127 165.008 -129.058
Totaal baten 277.329 10.179 287.508 -37.891
Lasten
Dotatie aan voorziening
pensioenverplichtingen
13 101.779 7.164 108.943 551.563
Pensioenuitkeringen 14.1 66.622 11 66.633 61.642
Herverzekering van
overlijdensrisico
14.2 - 83 83 112
Beheerskosten 15 7.721 95 7.816 7.067
Totaal lasten 176.122 7.353 183.475 620.384
Operationeel resultaat 101.207 2.826 104.033 -658.275
Financiële baten en lasten 1.325 17 1.342 65
Resultaat 102.532 2.843 105.375 -658.210
De bijbehorende toelichting vormt een integraal onderdeel van de jaarrekening.
-
16
Verloopoverzicht van het vermogen over 2009
Vermogen
PVL
Vermogen
NPR
Totaal
vermogen
(in 1.000 Arubaanse florin)
Balans per 31 december 2007 -36.009 3.110 -32.899
Resultaat 2008 -656.955 -1.255 -658.210
Balans per 31 december 2008 -692.964 1.855 -691.109
Resultaat 2009 102.532 2.843 105.375
Balans per 31 december 2009 -590.432 4.698 -585.734
Te dekken vermogenstekorten uit hoofde van PVL
De te dekken vermogenstekorten uit hoofde van de pensioenregeling van de Pensioenverordening landsdienaren (PVL) worden
middels premies PVL met een amortisatieperiode van 10 jaar verhaald via een opslag op de premies. De totale premie PVL is
bedoeld ter dekking van de kosten van pensioenopbouw (exclusief duurtetoeslagen) en amortisatie van vermogenstekorten
(“Unfunded Accrued Liability” UAL) en wordt bepaald op basis van de grondslagen geldend ultimo het voorafgaande jaar. Deze
wijze van financiering via pensioenpremies PVL is middels de Landsverordening privatisering APFA van 27 januari 2005
geformaliseerd met terugwerkende kracht per 1 januari 1998.
De bijbehorende toelichting vormt een integraal onderdeel van de jaarrekening.
-
17
Kasstroomoverzicht over 2009
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Kasstroom uit operationele activiteiten:
Ontvangen premiebijdragen en duurtetoeslagen 155.132 187.192
Ontvangen opbrengsten uit beleggingen 35.359 47.723
Betaalde pensioenuitkeringen en duurtetoeslagen -102.409 -94.217
Betaalde beheerskosten
Betaalde brokerskosten
-7.476
-3.088
-4.853
-4.181
77.518 131.664
Kasstroom uit investeringsactiviteiten:
Netto aankoop van beleggingen -22.236 -144.309
Investeringen in materiële vaste activa -2.201 -698
-24.437 -145.007
Mutatie geldmiddelen 53.081 -13.343
Saldo geldmiddelen per 1 januari 18.686 32.029
Saldo geldmiddelen per 31 december 71.767 18.686
De bijbehorende toelichting vormt een integraal onderdeel van de jaarrekening.
-
18
Toelichting
Algemene informatie
I Algemeen
De Stichting APFA voert twee soorten pensioenregelingen uit:
•••• De Pensioenverordening Landsdienaren (“PVL”), geldig voor deelnemers in dienst en met benoeming in vaste pensioengerechtigde dienst van het Land Aruba tot en met 30 april 2005 en personen in tijdelijke dienst benoemd
tot en met voornoemde datum. Deze pensioenregeling is een eindloonregeling;
•••• Het Nieuw Pensioenreglement ( “NPR“), geldig voor personen die in dienst treden op of na 1 mei 2005 bij het Land Aruba en overheidsgelieerde instellingen zoals overheids-N.V.’s en door de overheid gesubsidieerde stichtingen.
Dit pensioenreglement is een middelloonregeling met eindloonresultaat.
II Waarderingsgrondslagen
Het verkort jaarverslag 2009 is ontleend aan het jaarverslag 2009 die door de Raad van Toezicht van de Stichting APFA op 23
december 2010 goedgekeurd is en waarbij een goedkeurende accountantsverklaring is verstrekt. Het jaarverslag 2009 is
opgesteld in overeenstemming met International Financial Reporting Standards (IFRS).
De verkorte jaarrekening wordt gepresenteerd in Arubaanse florin afgerond in duizenden. Balansposten in andere valuta dan de
“functional currency” Arubaanse florin worden omgerekend tegen de koersen per balansdatum. De daaruit voortvloeiende
valuta koersverschillen worden via de staat van baten en lasten verantwoord. De verkorte jaarrekening is opgesteld op basis
van historische kostprijs, met dien verstande dat de vastgoedbeleggingen en buitenlandse effecten gewaardeerd zijn tegen
marktwaarde. De grondslagen voor waardering en resultaatbepaling berusten op dezelfde grondslagen als bij het jaarverslag
2009.
Het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met IFRS vereist dat de directie schattingen maakt die de in het
jaarverslag en toelichting opgenomen bedragen kunnen beïnvloeden. De directie is van mening dat de gemaakte schattingen
redelijk betrouwbaar zijn, echter de daadwerkelijke uitkomsten kunnen afwijken van de gemaakte schattingen.
Vergelijkende cijfers
Bepaalde vergelijkende bedragen zijn geherclassificeerd ter afstemming op de presentatie van het huidige jaar.
-
19
Balans per 31 december 2009
1 Materiële vaste activa
Kantoor gebouw Werk in
uitvoering
Inventaris Totaal
(in 1.000 Arubaanse florin)
Boekwaarde per 31 december 2008:
Aanschafwaarde 16.893 - 7.617 24.510
Cumulatieve afschrijvingen -1.790 - -5.686 -7.476
15.103 - 1.931 17.034
Mutaties 2009:
Investeringen 131 1.656 414 2.201
Afschrijvingen -434 - -618 -1.052
Afschrijvingen verhuurd deel kantoorgebouw -217 - - -217
-520 1.656 -204 932
Boekwaarde per 31 december 2009:
Aanschafwaarde 17.024 1.656 8.031 26.711
Cumulatieve afschrijvingen -2.441 - -6.304 -8.745
14.583 1.656 1.727 17.966
2 Beleggingen
31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Vastgoedbeleggingen 24.105 21.411
Leningen en vorderingen 612.076 592.880
Tot einde looptijd aangehouden beleggingen 411.910 368.876
Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking
van waardeveranderingen via staat van baten en lasten
500.186 417.263
Investering in geassocieerde deelnemingen 6.527 6.527
1.554.804 1.406.957
2.1 Vastgoedbeleggingen
De vastgoedbeleggingen zijn gewaardeerd tegen marktwaarde en bestaan uit bedrijfsgebouwen en terreinen.
Bedrijfs-
gebouwen
Terreinen Totaal
2009
Totaal
2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Saldo 1 januari 5.220 16.191 21.411 20.421
Aankopen - - - 990
Mutatie reële waarde 780 1.914 2.694 -
Saldo per 31 december 6.000 18.105 24.105 21.411
-
20
3.1 Leningen en vorderingen
Onderhandse
leningen
Hypothecaire
leningen
Totaal
2009
Totaal
2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Saldo 1 januari 424.064 168.816 592.880 532.762
Uitgegeven leningen en vorderingen 21.212 40.948 62.160 135.449
Ontvangen aflossingen -24.499 -18.465 -42.964 -75.331
Saldo per 31 december 420.777 191.299 612.076 592.880
3.2 Tot einde looptijd aangehouden beleggingen
Staatsobligaties Bedrijfs-
obligaties
Deposito’s Totaal
2009
Totaal
2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Saldo 1 januari 109.750 29.089 230.037 368.876 253.418
Aankopen 74.768 11.250 113.769 199.787 178.150
Aflossingen -12.800 -4.535 -139.418 -156.753 -62.692
Saldo 31 december 171.718 35.804 204.388 411.910 368.876
3.3. Financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen via staat van baten en lasten
De financiële activa gewaardeerd tegen reële waarde met verwerking van waardeveranderingen via staat van baten en lasten
bestaan uit een portefeuille van obligaties, aandelen, schatkistpromessen en fondsen, die in beheer zijn bij Merrill Lynch Inc. en
Morgan Stanley Asset Management Inc. De portefeuilles hebben een langlopend karakter waarbij Merill Lynch Inc. en Morgan
Stanley Asset Management Inc. (de vermogensbeheerders) contractueel de mogelijkheid hebben om op korte termijn aan- en
verkoop transacties uit te voeren een en ander conform de beleggingsstrategie van de Stichting APFA.
De financiële vaste activa met verwerking van waardeveranderingen via staat van baten en lasten per 31 december 2009 zijn
gewaardeerd tegen marktwaarde en kunnen tezamen met de respectievelijke kostprijs als volgt worden gespecificeerd:
Marktwaarde Verkrijgingsprijs
(in 1.000 Arubaanse florin)
Aandelen 263.464 248.617
Schatkistpromessen 16.020 15.625
Mutual funds 3.667 3.259
Alternative investment funds 110.212 106.703
Exchange traded funds 106.823 110.820
500.186 485.024
Het pensioenfonds gaat geen directe transacties aan, waarbij gebruik wordt gemaakt van short sales, leverage en/ of derivaten
als opties, futures of warrants. Binnen de onderliggende beleggingsstrategieën van de vermogensbeheerders kan dit wel het
geval zijn. Het is bij de meeste fondsen die in de portefeuille zitten niet toegestaan om in derivaten en opties te beleggen. De
omvang van de alternatieve fondsen die direct investeren in derivaten is minimaal.
-
21
3.4 Investering in geassocieerde deelnemingen
De investering in geassocieerde deelnemingen betreft aandelen in AIB Bank N.V., waarbij de kostprijs is aangehouden als de
waardering, aangezien op basis van een inschatting van de directie de contante waarde van de verwachte rendementen niet de
kostprijs te boven gaat.
4 Te vorderen premiebijdragen en duurtetoeslagen
31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Te vorderen PVL Premiebijdragen, duurtetoeslagen en boeterente 17.496 13.641
Te vorderen NPR Premiebijdragen -58 40
Te vorderen PVL Buitengewone bijdragen 13.371 12.705
30.809 26.386
5 Overige vorderingen
31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Te vorderen i.v.m. beleggingen 24.201 17.841
Overige vorderingen 5.767 4.662
29.968 22.503
6 Liquide middelen
31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Kas 42 3
Direct opeisbare tegoeden bij lokale financiële instellingen 49.931 2.896
Direct opeisbare tegoeden bij internationale financiële instellingen 21.794 15.787
71.767 18.686
7 Voorziening pensioenverplichtingen PVL
De voorziening pensioenverplichtingen PVL is gebaseerd op een actuariële berekening gedateerd 18 juni 2010 en heeft voor
een significant gedeelte een langlopend karakter.
8 Voorziening pensioenverplichtingen NPR
De voorziening pensioenverplichtingen NPR is gebaseerd op een actuariële berekening gedateerd 18 juni 2010 en heeft voor
een significant gedeelte een langlopend karakter.
-
22
9 Kortlopende schulden
31 december 2009 31 december 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Af te dragen loonbelasting, premie AOV/AWW en overige schulden
gepensioneerden
466
411
Crediteuren 463 789
Vooruitontvangen premies verzekeringen van hypotheekgevers in
verband met de hypotheken u/g
3.543 4.032
Overige schulden 1.078 888
5.550 6.120
10 Niet uit de balans blijkende vorderingen en verplichtingen
Rechten uit hoofde van terreinen te Curaçao
Op grond van de Onderlinge Regeling (d.d. 14 juni 1996) zal indien de onbebouwde terreinen gelegen op Curaçao en Aruba
(respectievelijk toegewezen aan APNA en APFA) worden verkocht, voor het meerdere ontvangen boven de waarderingsprijs,
zoals opgenomen in de boedelbalans, verrekening tussen APFA en APNA plaatsvinden volgens de in de Onderlinge Regeling
overeengekomen verdeelsleutel.
De Stichting Algemeen Pensioenfonds Aruba heeft recht op een gedeelte van de opbrengst van de kavels van het Jan Thiel
terrein te Curaçao. Het terrein is eigendom van het Algemeen Pensioenfonds van de Nederlandse Antillen en het APFA heeft
20,427785% aandeel hierin. Momenteel is het niet bekend wat het bedrag van de Stichting APFA zal zijn in de totale
opbrengst van deze kavels. Tot eind 2009 is in totaal Afl. 8,4 miljoen toegerekend aan de Stichting APFA op basis van
verkochte kavels (2008: Afl. 7,3 miljoen).
-
23
Staat van Baten en Lasten over 2008
11 Premiebijdragen
Premiebijdragen conform PVL pensioenregeling:
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Gewone bijdragen - Werknemersbijdragen 20.584 20.094
Aanvullingsbijdragen - Werkgeversbijdragen 90.626 64.244
Buitengewone bijdragen 3.238 1.140
114.448 85.478
Premiebijdragen conform NPR Pensioenregeling:
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Gewone bijdragen - Werknemersbijdragen 1.581 1.187
Aanvullingsbijdragen - Werkgeversbijdragen 6.471 4.356
Inkoopsommen - 146
8.052 5.689
12 Opbrengst uit beleggingen
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Vastgoedbeleggingen 3.006 103
Leningen en vorderingen 29.956 28.986
Hypothecaire leningen 14.537 12.392
Tot einde looptijd aangehouden beleggingen 21.837 17.648
Financiële vaste activa met verwerking van waardeverandering via staat van
baten en lasten
15.400 -2.298
Aandelen en fondsen 77.365 -194.336
Resultaat uit deelnemingen 209 209
Overige 2.698 8.238
165.008 -129.058
-
24
13 Dotatie aan voorziening pensioenverplichtingen
Dotatie aan voorziening pensioenverplichtingen ten behoeve van de PVL pensioenregeling
De dotatie aan de voorziening pensioenverplichtingen in 2009 ad Afl. 101,8 miljoen (2008: Afl. 545,9 miljoen) is bepaald als
zijnde het verschil tussen de voorziening pensioenverplichtingen berekend op basis van de “Entry Age Normal” methode per
31 december 2009 en per 31 december 2008.
Dotatie aan voorziening pensioenverplichtingen ten behoeve van de NPR pensioenreglement
De dotatie aan de voorziening pensioenverplichtingen met betrekking tot de nieuwe pensioenreglement in 2009 bedraagt Afl.
7,2 miljoen (2008: Afl. 5,7 miljoen).
14.1 Pensioenuitkeringen
Over 2009 zijn pensioenen voor een bedrag van Afl. 66,6 miljoen betaalbaar gesteld door de pensioenregeling PVL. Dit betreft
gemiddeld 2.855 pensioentrekkenden over 12 maanden met een gemiddelde pensioenuitkering van Afl. 1.945 per maand.
Over 2009 was er 1 pensioentrekkende van de NPR pensioenregeling.
14.2 Herverzekering van overlijdensrisico NPR
De dekking omvat de uitkering van een risicokapitaal bij overlijden van een deelnemer NPR, ter grootte van de contante
waarde van de reglementaire aanspraken op nabestaandenpensioen, verminderd met de door de betrokken deelnemer
gevormde voorziening pensioenverplichtingen.
15 Beheerskosten
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Personeelskosten 4.602 3.879
Kantoorkosten 516 667
Huisvestigingskosten 399 392
Algemene kosten 1.247 1.152
Afschrijvingskosten 1.052 977
7.816 7.067
15.1 Personeelskosten
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Salarissen 3.393 2.921
Sociale lasten en pensioenpremies 1.083 837
Overige personeelskosten 126 121
4.602 3.879
-
25
15.2 Kantoorkosten
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Telefoon en fax 84 96
Kantoor en computer benodigdheden 300 437
Overige kantoorkosten 132 134
516 667
15.3 Algemene kosten
2009 2008
(in 1.000 Arubaanse florin)
Vergoeding Raad van Toezicht, een verbonden partij 83 85
Uitzendkrachten 39 21
Professionele dienstverlening inzake jaarrekeningen 100 135
Overige professionele dienstverlening 878 709
Overige algemene kosten 147 202
1.247 1.152
-
26
Bijlage A:
Actuariële verklaringen bij het Jaarverslag 31 december 2009
Actuariële verklaring Pensioenverordening Landsdienaren (PVL)
Opdracht
Door Stichting APFA is aan Aon Hewitt de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring over het boekjaar
2009 voor de PVL-regeling.
Gegevens
De gegevens waarop mijn oordeel is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van
het bestuur van Stichting APFA.
Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd op de
financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening.
In overeenstemming met de richtlijn “Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van
verantwoordingen van verzekeringsinstellingen” heeft de accountant van het pensioenfonds mij geïnformeerd over zijn
bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige
uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn.
Werkzaamheden
De door Stichting APFA verstrekte administratieve basisgegevens en de bevindingen van de accountant ten aanzien hiervan
zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt voor mijn beoordelingswerkzaamheden heb aanvaard.
Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen
toereikend zijn vastgesteld. Daarnaast heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds.
Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen over het feit dat de
resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid
waarmee Stichting APFA de tot balansdatum aangegane verplichtingen ten aanzien van de PVL-regeling zal kunnen
nakomen.
De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel
Genootschap geldende normen en gebruiken en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel.
Oordeel
De Voorziening Pensioenverplichtingen per 31 december 2009 is vastgesteld op basis van de Entry Age Normal methode.
Op basis van het geheel aan gemaakte veronderstellingen achten wij dat de voorziening pensioenverplichtingen toereikend
is vastgesteld.
Het pensioenfonds beschikt per 31 december 2009 over onvoldoende middelen ter dekking van de minimumvoorziening,
zijnde de contante waarde van de nominale aanspraken. De financiële positie van de PVL-regeling is daarom onvoldoende.
Nederland, 23 december 2010
Aon Hewitt
Drs. R.K. Sagoeni, Actuaris AG
-
27
Actuariële verklaring Nieuw Pensioenreglement (NPR)
Opdracht
Opdracht
Door Stichting APFA is aan Aon Hewitt de opdracht verleend tot het afgeven van een actuariële verklaring over het boekjaar
2009 voor de NPR-regeling.
Gegevens
De gegevens waarop mijn oordeel is gebaseerd, zijn verstrekt door en tot stand gekomen onder de verantwoordelijkheid van
het bestuur van Stichting APFA.
Voor de toetsing van de fondsmiddelen en voor de beoordeling van de vermogenspositie heb ik mij gebaseerd op de
financiële gegevens die ten grondslag liggen aan de jaarrekening.
In overeenstemming met de richtlijn “Samenwerking tussen accountant en actuaris ter zake van de controle van
verantwoordingen van verzekeringsinstellingen” heeft de accountant van het pensioenfonds mij geïnformeerd over zijn
bevindingen ten aanzien van de betrouwbaarheid en de volledigheid van de administratieve basisgegevens en de overige
uitgangspunten die voor mijn oordeelsvorming van belang zijn.
Werkzaamheden
De door Stichting APFA verstrekte administratieve basisgegevens en de bevindingen van de accountant ten aanzien hiervan
zijn zodanig dat ik die gegevens als uitgangspunt voor mijn beoordelingswerkzaamheden heb aanvaard.
Als onderdeel van de werkzaamheden voor de opdracht heb ik ondermeer onderzocht of de technische voorzieningen
toereikend zijn vastgesteld. Daarnaast heb ik mij een oordeel gevormd over de vermogenspositie van het pensioenfonds.
Mijn onderzoek heb ik zodanig uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen over het feit dat de
resultaten geen onjuistheden van materieel belang bevatten. Ik heb mij een oordeel gevormd over de waarschijnlijkheid
waarmee Stichting APFA de tot balansdatum aangegane verplichtingen ten aanzien van de NPR-regeling zal kunnen
nakomen.
De beschreven werkzaamheden en de uitvoering daarvan zijn in overeenstemming met de binnen het Actuarieel
Genootschap geldende normen en gebruiken en vormen naar mijn mening een deugdelijke grondslag voor mijn oordeel.
Oordeel
Met inachtneming van het voorafgaande en het navolgende verklaar ik dat naar mijn overtuiging de technische
voorzieningen, berekend overeenkomstig de beschreven berekeningsregels en uitgangspunten, toereikend zijn vastgesteld.
Het eigen vermogen van Stichting APFA is op de balansdatum voldoende ter dekking van de pensioenaanspraken, de
algemene risico’s en het weerstandsvermogen.
Nederland, 23 december 2010
Aon Hewitt
Drs. R.K. Sagoeni, Actuaris AG