sttuuddeennttss'' tmmooddeerrnni isst essoocc iioo--ppoolliitiiccaall...

Journal of Applied Sociology

26th Year, Vol.59, No.3, Autumn 2015

pp. 11-14

Received: 19.08.2014 Accepted: 11.12.2014

SSttuuddeennttss'' MMooddeerrnniisstt SSoocciioo--PPoolliittiiccaall AAttttiittuuddee iinn tthhee VViieeww ooff FFaammiillyy aanndd UUnniivveerrssiittyy EEffffeeccttss

Hamid Dehghani *

Ph.D. Candidate in Sociology, University of Isfahan, Iran

Seyyed Ali Hashemianfar

Assistant Professor, Department of Social Sciences, University of Isfahan, Iran

Maghsood Farasatkhah

Associate professor, Department of Development Planning, Institute of Research & Planning in Higher

Education, Iran * Corresponding author, e-mail: [email protected]

Introduction

Attitude refers to a positive or negative orientation towards an object, a person, a particular group of people. The

attitude construct continues to be a major focus of theory and research in the social and behavioral sciences. This

paper examines how students' modernist socio-political attitudes may be influenced by their family and university.

We want to know to what extent are people's attitudes related to their atmosphere. The major issue to be discussed

here is whether or not attitudes have systematic and close relationship to their social setting. People's worldviews are

important: they clearly affect the way people think and behave, at the personal, social and societal levels. Socio-

political attitudes refer to a general ideological tendency based on attitudes and beliefs about socio-political issues

(Hastie, 2007: 259). In this paper, socio-political attitudes are based on four dimensions, including democratic

attitudes, liberalism, critical thinking and individualism. Alexander (2006) believes that to form a democracy we need

special motives which are counter codes to nondemocratic ones. As he puts it, democracy depends on self control and

individual initiatives, the people who compose it are described as being capable of activism and autonomy rather than

as being passive and dependent. They are seen as rational and reasonable rather than irrational and hysterical, as calm

rather than excited, as controlled rather than passionate, as sane and realistic rather than fantastical or mad

(Alexander, 2006: 57). The family is the institution where human beings first experience non-heteronymous priority

of the whole over the part. Family members do not relate to each other as independent persons but rather as members

of a larger whole where they find their essential identity. For Hegel, this non-individualistic dimension of the family

is important (Luther, 2009: 158). Family is the first and the most important social context through which inter-

individual relationships are formed. Through this relationships and interactions one''s mind is formed. The amount of

parental influence over a young child''s behavior and attitudes is so great that some authors have referred to childhood

as a "total institution" comparable in its degree of control to confinement in a penal institution or a concentration

camp. Parents have almost total control over the child''s informational input, the behaviors demanded of the child, and

the rewords and punishments meted out. Thus they have great power to shape the child''s attitudes, particularly

because the infant has no preexisting attitudes that would be contrary to the parental influence. Thus many childhood

attitudes are probably a combination of the child''s own experience and what he or she has heard parents say or seen

them do.

Materials and Methods

This study performed by using survey method. The

population of study consisted of all Isfahan University

students. The sample size was calculated based on the

indices t= 1.96, P=0.05 and q=0.5 using Cochran‘s

formula. Finally, a number of 360 students were

selected as the participants using quota sampling

method. Face validity of questionnaire was determined

by experts' viewpoints. For measuring the reliability of

the scales, Cronbach's alpha coefficient was calculated.

In some of the scales, a number of questions were

deleted to provide an acceptable value of alpha. The

minimum acceptable alpha coefficient was considered

to be 0.70 in order to confirm the reliability of the

variables.

Data analysis was done using SPSS and Amos

software. To test the theoretical model and research's

hypotheses we used structural equation modeling. We

preferred structural equation modeling framework

because it provides the researchers with tools to test the

Journal of Applied Sociology, 26th Year, Vol. 59, No. 3, Autumn 2015 12

fitness of the model to the data and directly test the

significance effects (Kline, 2005). In the tested model

Attitudes and mass media are latent variables. Model

fit indices such as CMIN/DF ratio, IFI, NFI, CFI,

PCFI, RMSEA, were inspected.

Discussion of Results and Conclusions

This paper examines how university and family affect

students' modernist socio-political attitudes. The results

showed that the mean score of modernist socio-

political attitudes among students was above average.

Iranian society, particularly Iranian students, have been

changing. Their attitudes toward modernity and socio-

political issues have been changed. As the result

shows, most of the students in research's population

have modern socio-political attitudes. In the theoretical

framework, we proposed three main hypotheses: 1-

There is a relationship between the family

communication patterns and students' modernist socio-

political attitudes. 2: There is a relationship between

the social-political influence of university and students'

modernist socio-political attitudes. 3: There is a

relationship between demographic variables (such as

socio-economic status and gender) and students'

modernist socio-political attitudes. The result of a two-

variate regression shows that there is a positive

relationship between the two independent variables

(family communication patterns and demographic

variables) and students' modernist socio-political

attitudes, but there is not a significant relationship

between the influence of university and students'

attitudes.

Keywords: Modernist Socio-political Attitudes,

Family Communication Patterns, Social–Political

Influence of University, Socioeconomic Status,

Students.

References

Adorno, T.W.M. Frenkel-Brunswik, E. Levinson, D.J.

and Stanford, R.N. (1950) the authoritarian

personality. New York. Harper.

Almond, Sidney and verba, Gabriel, A. (1989) Civic

culture political attitudes and democracy in

five nations. Sage publication.

Barry Clarke, Paul, and Fowerker, Joe. (2009)

Encyclopedia of Democratic Thought,

published by Routledge, London.

Baumeister, Roy, F. and Finkel, Eli, J. (2010)

Advanced social psychology the state of the

science, Oxford University press.

Coser, Lewis Alfred. (2000) Masters of sociological

thought, Trans by: Farhang Ershad, Tehran,

Elmi press.

De Vaus, D. A. (2004) Surveys in social research,

Trans by: Hoshang Nayebi, Tehran, Ney

press.

Dworkin, M. Ed. (1959) Dewey on Education, New

York: Teachers College Press.

Ghasemi, V. (2010) Structural equation modeling in

social researches using Amos graphics,

Tehran, Jameeshenasan press.

Guimond, S. (1999) “Attitude Change During College:

Normative or Informational Social

Influence?, Social Psychology of Education,

vol. 2, p 237 – 261.

Kamrani, K. (2010) Students and conflict in the view of

family and university, Thesis Submitted For

the degree of M. A. Faculty of Social

Science, University of Allame Tabatabaee.

Keshtkaran, T. (2009) “The Relationship between

Family Communication Pattern with

Resiliency among Students of Shiraz

University”, Journal of Knowledge and

Research in Applied Psychology, No.39, p

44-68 .

Koroshnia, M. and et al. (2009) “The Relationship

between Family Communication Pattern and

Religious Orientation among Students,“

Journal of New Ideas, No.3, vol.74, p 66-45.

Hastie, B. (2007) “Higher Education and Sociopolitical

Orientation: The Role of Social inFluence in

the Liberalization of Students”, European

Journal of Psychology of Education, vol.3, P

259 – 274.

Heydari, M. (2009) A Study of Social Distribution of

the Modernist and Traditionist Political

Attitudes in Yazd City, Thesis Submitted For

the degree of M. A. Yazd University College

of Social Sciences, Department of

Sociology.

Huskinson, T. and Haddock, G. (2004) “Individual

Differences in Attitude Structure: Variance

in the Chronic Reliance on Affective and

Cognitive Information”, Journal of

Experimental Social Psychology, vol. 40, P

82-90.

Kline, R. B. (2005) Principles and practice of

structural equation modeling. New York:

Guildford.

Moidfar, S. (2011) “Conflict between Children and

Parents on Life Style”, Journal of Welfare

Planning and Social Development, No. 7, p

68-99.

Moosavi, S. and Darroudi, M. (2012) “Pedagogy of

Citizenship on the Base of Interactive

between Family and University”, Journal of

Cultural Engineering, No. 73, vol.74, p 99-

119.

Newcomb, T.M. (1943) Personality and Social

Change. New York: Holt.

Oskamp, Stuart and Schultz, Wesley, P. (2005) Attitude

and opinion, Third edition, Lawrence

SSttuuddeennttss'' MMooddeerrnniisstt SSoocciioo--PPoolliittiiccaall AAttttiittuuddee iinn tthhee VViieeww ooff FFaammiillyy aanndd UUnniivveerrssiittyy EEffffeeccttss 13

Erlbaum Associates, publishers Mahava,

New jersey

Oxford Advanced Dictionary (2004) Oxford University

press.

Roceach, M. (1968) Beliefs, attitudes, and values: A

theory of organization and change, San

Francisco: Jossey-Bass.

Sadovnik, Alan, R. and Semel, Susan, F. (1998)

Durkheim, Dewey and progressive

education, routledge, London and New

York.

Sam Daliri, K. (2010) The Study of Effective Factors

on Decreasing Clergy Social Influence in

Iran: Study of Amol city Case, Thesis

Submitted in Partial Fulfillment of the

Requirements for the Degree of Doctor of

Philosophy (PhD) in Sociology, School of

Humanities Tarbiat Modares University.

Williams, Robert, L. (2006) “Academic Freedom in

Higher Education within a Conservative

Sociopolitical Culture”, published on line

by: Springer science, Vol.31, No. 1, P 5-23.

Journal of Applied Sociology, 26th Year, Vol. 59, No. 3, Autumn 2015 14

شناسي كاربردي جامعه

4951پاييز ،سوم ، شماره(95)، شماره پياپي ششمسال بيست و

41/5/4959 :تاريخ پذيرش 82/9/4959 :تاريخ دريافت

95-95 صص

خانواده و دانشگاه بر آنو تأثیر اجتماعی نوگرای دانشجویان –نگرش سیاسی

شناسي دانشگاه اصفهان دانشجوي دكتري جامعهحمید دهقانی،

گروه علوم اجتماعي دانشگاه اصفهان ،استاديارفر، سید علی هاشمیان

ريزي در آموزش عالي مهسسه پژوهش و برناؤريزي توسعه م گروه برنامه ،دانشيارمقصود فراستخواه،

چکیده

. كنید دهد و در سرتاسر زندگي او را هدايت میي اين نگرش انسان است كه به زندگي او جهت مي. كند نگرد، حركت مي انسان به سمتي كه مي

. گاه بپیردازد ثر برآن همچیون ایانواده و دانشی ؤاجتماعي نوگراي دانشجويان و عوامل م –پژوهش حاضر قصد دارد به بررسي نگرش سياسي

نمونیه . روش تحقيی،، پيمايشیي اسیت . هاي دانشمنداني همچون ديويي، هگل، آدورنو و فروم است چارچوب نظري پژوهش، تلفيقي از نگره

بیه هیا، بیا توجیه تحليیل داده براي تجزيه و. اند اي از ميان تمامي دانشجويان دانشگاه اصفهان انتخاب شده به شيوه سهميه( نفر 951)مورد نظر

هیا بیا كليه عمليات اجرايي پیردازش داده .شده استهاي استنباطي استفاده هآمار هاي توصيفي و سطح سنجش متغيرهاي مورد بررسي، از آماره

دهد كه ميزان نوگرايي دانشیجويان در حید ميانگين نمره نوگرايي كل پاسخگويان نشان مي. انجام شده است Amosو Spssافزار استفاده از نرم

اجتماعي نیوگراي دانشیجويان -هر دو بعد الگوهاي ارتباطي اانواده و نگرش سياسي ها همچنين حاكي از آن است كه بين يافته. االيي استب

اي معکیو بیا نیوگرايي گيري گفت و شنود رابطه مستقيم دارد، بعید همنیوايي ایانواده رابطیه در حالي كه جهت. رابطه معناداري وجود دارد

سياسي دانشگاه با نگرش دانشیجويان رابطیه معنیاداري وجیود –نفوذ اجتماعي ، يعني ميان ديگر متغير مستقل تحقي،. اشته استدانشجويان د

.اند اجتماعي نوگرا داشته –اقتصادي دانشجويان نيز رابطه معناداري با نگرش سياسي –دو متغير جنسيت و پايگاه اجتماعي . نداشت

.اقتصادي-سياسي دانشگاه، پايگاه اجتماعي -الگوي ارتباطي اانواده، نفوذ اجتماعيدانشجويان نگرش نوگرا، : ها كلید واژه

.

Email: [email protected] 15491442558: نويسنده مسؤول

4951پاييز ، سوم ، شماره(95)، شماره پياپي ششمشناسي كاربردي، سال بيست و جامعه 11

لهأطرح مس

در . ها ممکن است عيني و محسو و يا انتزاعي باشند نگرش

هیا بیه سیه نگرش بر اسا پاسخ ،پردازان كالسيک نگاه نگره

بامسییتر و)شیود بعید عییاطفي، رفتیاري و شیینااتي تقسیيم مییي

عنصر عاطفي، با احساسات مثبت و منفي میا . (475: 8141فينکل،

عنصیر . در مورد موضوعات میرتب بیا نگیرش میرتب اسیت

به موضوع میورد نظیر و پاسخ وي رفتاري، مرتب با رفتار فرد

عنصر شنااتي شامل اعتقادات و باورها درباره موضیوع . است

مچون اسکام ه يپردازان در حال حاضر، نگره. (421 :همان)است

بر اين باورند كه 8111 ، هاسکينسون و هاداک،8119 و شولتز

اند بلکه از تنیوع از اين سه عنصر تشکيل نشده ها لزوماً نگرش

ايین گونیاگوني از ماهيیت . و گوناگوني بيشتري براوردارنید

هییاي شخصییيتي، فرهنییف و بافییت موضییوع نگییرش، ويژگییي

دهايي دارنید كیه ها كاركر نگرش. استت گرفته أنشاجتماعي

د نگرش داراي سااتار است و اين سااتار تحت نده نشان مي

بنيیاد . هاي شخصيتي و بافت اجتمیاعي قیرار دارد ويژگي تأثير

اجتماعي از كودكي و در محیي –گيري نگرش سياسي شکل

سپس در مدرسه و دانشگاه غنا و عم، و شود اانواده آغاز مي

هیايي از گیروه هاي ما غالباً ها و نگرش ارزش. يابد بيشتري مي

كه در آنها عضويت داريم يا با آنهیا هماننید اند شدهوام گرفته

ايیم امیا برایي از ايین عوامیل همچیون دانشیگاه سازي كرده

براي نمونه فرآيند نوگرايي . اند دستخوش تغييرات بنيادي شده

قیرار تأثيردر جوامع جديد به شدت سااتار اانواده را تحت

سازماني ایانوادگي را در تامس و زنانيکي علت بي. داده است

هیاي جديید هیاي جديید همچیون سرچشیمه براي از ارزش

هاي جديد اودبينانه، نیوع جديید گرايانه، ارزش ارضاي لذت

هاي نیو جاذبیه جنسیي سازمان اقتصادي و شکل( فردگرايانه)

اجتمیاعي فیرد را نيیز –نگرش سياسي اين عوامل. اند دانسته

سازماني اانواده كیه پديده ويژه بي. قرار داده است ثيرتأتحت

هیاي هیاي پيشیين و در اثیر نفیوذ ارزش همراه با تغيير نگرش

هیاي جديید كیم و دهد، موجب ظهور نگیرش جديد روي مي

تیأثير ها كه روزي تحیت اين نگرش .بيش متفاوت شده است

هیاي اند بیه نگیرش بوده« ما»هاي نگرش نظام اانواده ضرورتاً

هیاي فیرد از اواسیت ،در ايین شیراي . انید تبديل شده« من»

كیوزر و روزنبیر ، )هاي ديگر اعضاي اانواده جداست اواست

از نظر زيمل نيز تمام قيید و بنیدهايي كیه جامعیه . (129: 4972

رشد فردگرايي در بستر جوامیع شیهري ه سببسنتي داشته، ب

ه بیا كم رنف و موجب پيدايش فرديت و بيیان ایود در رابطی

كيويسیتو، بیه نقیل از )ديگران در قالب سبک زندگي شده اسیت

لنسکي معتقد است كه يکیي از علیل مهیم افیت . (4951معيدفر،

هیاي بينیي تیوان مربیوب بیه جهیان اقتدار سنتي اانواده را میي

دموكراتيک جوامع جديد دانست كه به طور معمول بيشیتر بیر

اي گروهیي هی وليتؤورزند تیا بیر مسی حقوق فردي تأكيد مي (.4951به نقل از معيدفر، 4929لنسکي و نوالن، )

طور كلي اانواده داراي دو الگیوي ارتبیاطي گفیت و ه ب

نيا و ، به نقل از كورش4557 فيتزپاتريک، كوئرنر و)شنود يا همنواست

. ات متفاوتي دارندتأثيركه هر يک از اين الگوها (4922 ،ديگیران

و شینود، تعامیل و همیاهنگي هاي داراي الگوي گفت اانواده

كییه در حییالي. ات نوگرايانییه دانشییگاه دارنییدتییأثيربهتییري بییا

ها با الگوي ارتباطي همنوا بيشتر در تعارض با دانشگاه اانواده

ات دو نهیاد ایانواده و دانشیگاه لزومیاً تیأثير بنیابراين . هستند

–روندي تعارضي ندارد بلکه اين روند بر پيوسیتاري تیوافقي

هايي كیه مبتنیي بیر سیااتارهاي اانواده. بتني استتعارضي م

گيري همنوايي باال و گفت و گرا هستند با جهت سنتي و اقتدار

چون و چراي فرزنیدان ایود تأكيید شنود پايين، بر اطاعت بي

.دهند دارند و اجازه رشد فکري و استقالل را به آنها نمي

ي صاحب الگوهاي فکر ،فرد همچنين با ورود به دانشگاه

توانید بسیتر اين الگوي جديد میي . شود و رفتاري جديدي مي

مناسبي براي پيشرفت و تغييرات رو به جلو باشد امیا در عیين

تواند در تعارض بیا اجتماعي جديد مي –حال نگرش سياسي

. الگوهاي متعارف مورد نظر اانواده همنوا، ايفیاي نقیش كنید

تماعي فیرد اج –يابي به تحصيالت باالتر نگرش سياسي دست

افیرادي كیه تحصیيالت . دهید به محي پيرامونش را تغيير مي

اقتصادي باالتري نيیز –از پايگاه اجتماعي باالتري دارند غالباً

نگرش سياسي اجتماعي نوگراي دانشجويان و تأثير اانواده و دانشگاه بر آن

14

شود كه دانش آمواتگان داراي براوردارند و اين امر منجر مي

سیوادان يیا افیراد بیا گيري نگرشي متفاوتي نسبت به بي جهت

بییا ايیین (. 945: 4525 نیید و وربییا،آلمو)تحصییيالت انییدک باشییند

دو نهاد اانواده و دانشگاه اهميیت توضيحات آشکار است كه

ات اين دو تأثيرهاي اندكي به بررسي زيادي دارند، اما پژوهش

نظام اجتماعي و آموزشي و نسبت ميان آن دو بر روي نگیرش

به همين داليل، . اجتماعي دانشجويان پردااته است –سياسي

ات ایانواده و تیأثير در پي آن است تا بیه بررسیي اين تحقي،

نسبت ميان دو الگوي عمیده ایانواده يعنیي الگیوي گفیت و

اجتمیاعي نیوگراي –شنود و الگوي همنوا با نگرش سياسیي

تیأثير همچنين به بررسیي . دانشجويان دانشگاه اصفهان بپردازد

–دانشگاه و تغييرات حاصله از آنها بیر روي نگیرش سياسیي

پرسیش اساسیي ايین . پردازد ي نوگراي دانشجويان مياجتماع

اتي تأثيراست كه اانواده با توجه به الگوهاي ارتباطي اش چه

هیايي بیراي اعمیال بر دانشجو دارد و دانشگاه از چه مکانيسم

كند؟ نفوذ بر نگرش فرد استفاده مي

اجتماعی نوگرا –واكاوی مفهوم نگرش سیاسی

هیا و باورهیاي معنیاي ديیدگاه به 4اجتماعي نگرش سياسي

. اجتماعي است -كلي ما در مورد موضوعات مختلف سياسي

اجتماعي موضوعاتي از قبيل محافظه كیاري، -نگرش سياسي

ایواهي، گرايي، پايبندي بیه میذهب، فردگرايیي، تحیول سنت

را شامل جز آنها پذيري و روحيه انتقادي، برابر اواهي، تسامح

نيیز بیه شیيوه انديشیيدن و 8نوگرايي .(1: 8117 هستي،)شود مي

عمل كردن افراد يک جامعه در زمان حاضیر يیا متیأار گفتیه

اسیا (.281: 8111 آكسفورد،)شود كه متمايز از گذشته است مي

هیا و اسیتعدادهاي فیرد انسیاني دموكراسي ايمان به توانمندي

هیاي از ويژگيبه همين دليل نگرش فرد دموكراتيک كه . است

چنين . هاي ديگر متمايز است از نگرش نوگرايانه است،نگرش

تمايزي را السول براي نگرش دموكراتيک چنیين ابیراز داشیته

1 Socio-political attitude 2 Modernity

: است

كه منظور از آن، داشتن نگرشي عام و صیميمانه : 9اود باز -4

نسبت به ديگران است

ها با ديگران توانايي سهيم شدن در ارزش -8

گيري چندارزشي به جاي تک ارزشي جهت -9

(.41: 4525 آلموند وربا،) نسبي از نگراني رهايي -1

. ويژگي ديگیر نگیرش نوگرايانیه، آزادي ایواهي اسیت

در نظیر هگیل، آزادي نیه قیابليتي . آزادي، اراده انساني اسیت

است داده شده از سوي طبيعت و نه استعداد فردي است بلکه

سااتاري اسیت برآمیده از تعامیل ميیان اراده آزاد فیردي كیه

ته مرتب با اراده آزاد ديگران و مبتني بر احترام صورت پيوس هب

هويت فردي انسان آزاد بیه واحید عقالنیي كیل . متقابل است

دهید كیه تحقی، هگل نشان مي. (445: 8115لوتر، )وابسته است

من ایويش را در ديگیري »واقعي آزادي در گرو آن است كه

دهید ينشان م 1فلسفه ح،او در كتاب . (499: 8115لوتر، )« ببينم

به رشد يافته آزادي را كه رشد كامل مفهوم اراده، مفهوم كامالً

آزادي كه هر دو عناصر واقعيت عيني و ذهنیي . آورد وجود مي

. را در اود دارد

اجتماعي نوگرا، تفکر انتقیادي – يبعد سوم نگرش سياس

بیر ايین ( 8111 به نقل از اسیپرينگر، ،4555) 9گلدريک. است

هاي موجود براي افیزايش تفکیر انتقیادي، هباور است كه از را

هیاي تخصصیي و يافتن موضوعاتي است كه درباره آنها بحث

منیاظره »اي را چنیين پديیده . معتبر مخالف وجود داشته باشید

در اين روش موضوعات مهم جنجیال . نامند مي 5«ساات يافته

هاي دانشگاه مورد بحث و بررسي برانگيز جامعه در سر كال

هاي هدف اصلي اين است كه دانشجويان ديدگاه. گيرد قرار مي

هاي ایود هاي اودشان را بفهمند و انديشه مخالف با ديدگاه

ييرا با توجه به آن تنظيم كنند تا از هر گونه جزم انديشي رها

اين گونه مناظره با تقسيم دانشجويان بیه دو گیروه و بیا . يابند

3 open ego 4 Philosophy of Right 5 Gelderik 6 structured controversy


موضیوع مهیم هاي مخالف از يکیديگر در میورد يیک انديشه

هیاي ایود را در سپس دانشیجويان ديیدگاه . گيرد صورت مي

در مرحلیه بعید دو گیروه . گذارند مورد موضوع به اشتراک مي

كننید و گروهیي كیه هاي اود را تعويض مي دانشجو موقعيت

و گیروه مواف، با موضوع، نظر داده بیود در موقعيیت مخیالف

در (. 49: 8115، ويليیامز )گيیرد ديگر در موقعيت مواف، قیرار میي

هیاي بحیث، گفتگیو كیردن، اين روش دانشجويان با مهیارت

شیوند و از شخصیي كیردن شنيدن نظرات مخیالف آشینا میي

. كنند پرهيز مي و جز آنموضوعات، غوغاساالري، توهين

در نظییر . آاییرين بعیید نگییرش نییوگرا، فردگرايییي اسییت

میا اي جديد است كه براي پيشیينيان دوتوكويل فردگرايي واژه

به باور او، در گذشته به داليل مقبولي هر . ناشنااته بوده است

فرد به جهت ضرورت بیه گروهیي متعلی، بیود و هیي كیس

توانست اود را به عنوان واحدي منیزوي در نظیر بگيیرد نمي

اگوسییتين قییديس در نوشییته اییود بییا نییام .(41: 8115مییارتين، )

را در مییيالدي بییراي نخسییتين بییار فییرد 951در « اعترافییات»

توان گفیت در حقيقت مي. كند ترين شيوه اود بيان مي گسترده

ايین . است« اود»ويژه مفهوم ه گذار مفهوم شخص و ب او پايه

حسیاب ه نگاه نخستين گام براي تغيير مفهوم غربي شخص بی

و اين بازتاب « من تبديل شدم به پرسشي براي اودم». آيد مي

چنیين . ي میدرن شید اي بیراي فردگرايی آگوستين به اود پايه

كیه صیاحب اراده آزاد « هستي»به عنوان يک « اود»ابداعي از

و قدرت است، مبنايي براي مفهوم فردگرايي شد و بیه همیين

پايیه . اي مذهبي دارد پايه توان گفت كه فردگرايي قوياً دليل مي

ديگر فردگرايي، ااالق است كه قايل بیه ارزش فیرد اسیت و

، بیه نقیل از 49: 4595استراوسیون، ) كنید ميااالق فردي را عنوان

پییس از ايیین، دكییارت .(192-195: 8114بییاري كییالرک و فییاوراكر،

میین »نخسییتين بازپرسییي از اییود را بییا ادعییاي مشییهورش

ايین ادعیا فیرد را در . مطیر نمیود « انديشیم پیس هسیتم مي

دهد و ذهن را نسبت به اود آگاهش، آشکار مركزيت قرار مي

.سازد مي

حقیقپیشینه ت

ترين تحقيقات انجام شده در مورد نفوذ نخستين و يکي از مهم

تحقيی، نيوكیام ،اجتماعي دانشگاه بر روي نگرش دانشیجويان

است كه در حدود هشتاد سال پيش صیورت كالج بنينگتوندر

هیاي هاي دانشجويان در سیال نگرش( 4519) نيوكام. پذيرفت

آنها مقايسیه هاي سياسي والدين مختلف تحصيلي را با نگرش

هاي آنان نسبت بیه والدينشیان مشاهده نمود كه نگرش و كرد

اين پژوهش، محي نگرشیي . تغييرات قابل توجهي يافته است

، آشنايان، اانواده، همسر و از اين قبيل را بیه ازجملهشخصي،

دهید و كننده و مهم مورد تأكيد قرار ميعنوان يک عامل تعيين

گرشي كه شخص را احاطه كرده حاكي از آن است كه محي ن

هیاي او گيري نگیرش كننده و قطعي بر شکلاست، اثري تعيين

در ( 4555) 4چند دهه پس از آن، گايمونید .(4519 نيوكام،)دارد

بیه بررسیي نفیوذ ،تحقيقي با سااتاري شیبيه بیه كیار نيوكیام

بیر روي ( در كنار نفوذ اجتماعي هنجاري)اجتماعي اطالعاتي

نگیرش دانشیجويان تغييیر . پردااتن انجام نگرش دانشجويا

كند به آن جهت كه در معیرض هیر دو عامیل هنجیاري و مي

بیراي . گيرنید هاي مختلیف قیرار میي اطالعاتي از سوي گروه

او . زند هشي طولي دست ميوگايموند به پژ ،بررسي اين تغيير

دو مکانيسیم نفییوذ اجتمیاعي هنجییاري و اطالعیاتي از سییوي

گويید داند و میي تغيير نگرش دانشجويان ميدانشگاه را عامل

در كنییار نفییوذ هنجییاري دانشییگاه، بییراي نمونییه فشییار گییروه

هیاي همساالن، نفوذ اطالعاتي دانشیگاه نيیز كیه شیامل رشیته

، نقیش مهمیي در تغييیر نگیرش استادان هسیتند دانشگاهي و

مطالعات او تکميل . كند اجتماعي دانشجويان ايفا مي سياسي

از سیويي ديگیر، در غالیب . آيید شمار ميه نيوكام بكننده كار

اجتماعي محققان نگیرش تحقيقات در مورد نگرش سياسي

ایواهي افراد را بر يک طيف با دو سر محافظه كاري و آزادي

گیرايش ( 8117)بیراي نمونیه برايیان هسیتي . دهنید قرار میي

او بر اين . كند اجتماعي را به همين شکل بررسي مي سياسي

پذير اسیت كیه تأثيراي هاي دانشجويي دوره ر است كه سالباو

1 Guimond


19

پذير نظام فکري و اعتقادي جوانان در برابر تغيير، بسيار آسيب

آزادي »نيز پژوهشي بیا عنیوان ( 8115) 4رابرت ويليامز. است

اجتمیاعي -آكادميک در آموزش عالي در متن فرهنف سياسیي

ش به تهديیداتي او در اين پژوه. انجام داده است« محافظه كار

ها براي اجتماعي محافظه كار در دانشگاه –كه فرهنف سياسي

پردازد و قوانيني را كیه آورند، مي وجود ميه آزادي آكادميک ب

هاي دولتي در جهت تحديد ح، آزادي بيان و انديشه دانشگاه

اجتمیاعي –براي اساتيد در مورد موضوعات مختلف سياسیي

هیايي را او محدوديت. دهد رار ميمورد اشاره ق كنند، وضع مي

كییه پییس از دوره مییک كارتيسییم در دهییه پنجییاه مییيالدي و

هايي كه پس از حمالت يیازده سیپتامبر در امريکیا محدوديت

هیاي از پیژوهش . دهید مورد توجه قیرار میي ،گيرند شکل مي

اشاره نمود كه به پژوهشیي ( 4922)توان به حيدري داالي مي

هاي سياسي نیوگرا اجتماعي نگرشتحت عنوان بررسي توزيع

او متغيرهیايي همچیون . گرا در شهر يزد پردااته است و سنت

مشیاركت سياسیي و آگیاهي دينداري، وسايل ارتباب جمعیي،

هیاي يافتیه . سياسي را بیا نیوع نگیرش بررسیي نمیوده اسیت

دهنید كیه متغيرهیاي آگیاهي سياسییي، پیژوهش او نشیان میي

ز وسیايل جمعیي بیا ميیزان مشاركت سياسي و ميزان استفاده ا

نيییز در ( 4925)كییامراني . نییوگرايي رابطییه مسییتقيمي دارنیید

پژوهش اود با عنوان دانشجو در پهنیه تعارضیات ایانواده و

اش پردااتیه دانشگاه به بررسي تعیارض دانشیجو بیا ایانواده

هاي متعددي را كیه دانشیجو او در اين تحقي، استراتژي. است

. مورد برسي قرار داده اسیت ،ردگي در اين تعارض در پيش مي

برد كه در بدو امر اسیتراتژي مقاومیت او در اين مطالعه پي مي

شیود و پیس از آن در از سوي دانشجويان در پيش گرفته میي

هاي مدارا، تحمل، دوري گزيیدن كنار اين استراتژي، استراتژي

هیاي اسیتراتژي .براي موارد همنوايي اتخاذ شیده اسیت و در

ويان نيیز تركيبیي از هويیت مقاومیت و هويیت هويتي دانشج

هاي شود كه استراتژي مي سببعوامل متفاوتي . دار است برنامه

دانشجويان چنين روندي داشیته باشید، در ايین ميیان اهميیت

1 Williams

كند بیيش از هیر اانواده و نقشي كه در زندگي افراد ايجاد مي

د گيرد كه با وجیو او نتيجه مي. عامل ديگري تعيين كننده است

هییاي بسییيار دانشییجويان داراي روحيییات و نگییرش آنکییه

انیید كیه در برابییر اییانواده مايییل فردگرايانیه هسییتند و عمیدتاً

شیان مقاومت كنند، در همان حين به جهت بقا و دوام زنیدگي

هیاي به تأييد اانواده احتياج دارند به همين دليل از اسیتراتژي

.گيرند غير مقاومتي نيز بهره مي

ی تحقیقچارچوب نظر

گذارنید امیا تأثيرگيري آنها ها و شکل عوامل مختلفي بر نگرش

علیت . ات متفاوتي دارنید تأثيرعوامل يکسان بر افراد مختلف،

افیراد . گردد هاي فردي بازمي اين تفاوت، به تفاوت در ويژگي

هاي متفاوتي از ایود نشیان مختلف در محي يکسان، واكنش

به هر روي، . متفاوتي دارندهاي شخصيتي دهند زيرا ويژگي مي

. شوند آمواته مي ها غالباً پيش از هر چيز بايد بدانيم كه نگرش

گويد يا دهد، مي هر آنچه كه فرد انجام ميهگا معتقد است كه

: 4554 هگل،)گيرد انديشد در بافت اعمال اجتماعي شکل مي مي

تي هاي شخصیي فرد در كنار ويژگي. (442: 8115 ، به نقل از لوتر،7

-محیي و بافیت اجتمیاعي تیأثير و ژنتيکي كیه دارد، تحیت

گيرد و با آن در فرآيند شدن در فرهنگي پيرامون اود قرار مي

دهیي بسیزايي در شیکل تیأثير اين بافت پيرامیون . تعامل است

ها در اين بافیت، گذار بر نگرشتأثيرعوامل . نگرش افراد دارد

هیاي اانواده در سالبراي تأكيد بر نقش . شمارند متنوع و بي

هاي نگیرش هاي زندگي پايه نخستين سال. اوليه زندگي دارند

پس از ايین دوره، . بخشند دهند و استحکام مي فرد را شکل مي

در هر جامعه نظیام آموزشیي . نظام آموزشي نقش حياتي دارد

با فراهم سااتن بستر مناسبي براي رشد و پرورش نگرش نیو

فرهنگي -هاي اجتماعي ر ساير نظامدر افراد، زمينه تحوالت د

. سازد را مهيا مي

اجتماعی -خانواده و نگرش سیاسی

اعضاي اانواده به عنوان اشخاصي مسیتقل، در كنیار يکیديگر


انید كیه گيرند بلکه به عنوان اعضايي از كل بزرگتري قرار نمي

در نظر هگل، ايین بعید . يابند هويت اصلي اود را در آنجا مي

اانواده اهميت زيادي دارد و چارچوب ذهني فیرد غير فردي

در مورد اودآگاهي از فرديتش، در چارچوب واحید ایانواده

بنابراين فیرد . گيرد به عنوان ضرورتي مطل، براي فرد شکل مي

. در اانواده شخصي مجزا نيست بلکه عضوي از اانواده است

در ترين بافتي است كه رواب ميان فیردي اانواده اولين و مهم

و از رهگییذر چنییين ( 492: 8115لییوتر، )گيییرد آن شییکل مییي

ميیزان نفیوذ . يابید رواب و تعاملي نگرش فیرد نيیز قیوام میي

اانواده بر نگرش و رفتار فرزندان تا بیه آن انیدازه اسیت كیه

براییي محققییان دوران كییودكي فییرد در اییانواده را همچییون

بیاً والیدين تقري . كننید تصیور میي 4حضور در يک نهاد مطلقیه

كنترل مطلقي بر ورود اطالعات، رفتار كودک و نظام تشوي، و

به همين داليل و همچنیين از آنجیا كیه كیودک . تنبيه او دارند

دهیي اانواده قدرت زيادي در شیکل ،اي از پيش ندارد تجربه

اي از در بسیییياري میییوارد كیییودک تجربیییه. نگیییرش او دارد

رت، موضوعات مهمي همچون جنف، كشورهاي ديگر، مهیاج

سياست و مفاهيم انتزاعي همچون عدالت و دموكراسي نیدارد

هاي جنسي نيیز تحیت تفاوت يحت .(452: 8119 اسکام و شولتز،)

گيرد و طیي فرآينید هاي اانواده شکل نهايي اود را مي آموزه

شیود و اجتماعي شدن است كه داتر، داتر و پسر، پسیر میي

هیا پيش داوريبسياري از . شوند هاي جنسيتي تعريف مي نقش

. شیود اانواده به فرزندان منتقیل میي تأثيرو افکار قالبي تحت

دهند كه كودكان در سن چهار سالگي تقريباً تحقيقات نشان مي

بیه نقیل 8114 آگوستينو و روزوارن،)شوند از افکار قالبي آگاه مي

والديني كه تأكيد بر فرمیانبرداري، .(458: 8119 اسکام و شیولتز، از

تنبيه بدني دارند، احتمیال بيشیتري دارد كیه فرزنیداني نظم و

يکییي از . (4591 آدرنییو و همکییاران،)اقتییدارگرا و متعصییب يابنیید

داليل چنين امري همذات پنداري و همانند سازي كودكیان از

دهید شواهد زيادي وجود دارد كه نشان میي . شان است والدين

ممکین گيیرد و نگرش اقتدارگرا در دوران كودكي شیکل میي

1 total institution

به نقل 4555 والبر ،)است كه در سرتاسر زندگي فرد باقي بماند

اريک فروم نيز در كتیاب ایود بیا .(455: 8119 اسکام و شولتز،از

كند كه جامعه نو سیبب ظهیور عنوان مي داشتن يا بودنعنوان

هیايي اسیت از شود كه منش وي داراي كيفيت انسان نويني مي

نوعیان بیه عنیوان هیدف و همانتخاب رشد كامل اود : جمله

عالي زندگي و همچنين آزادي كه شکل دلبخیواه و اسیتبدادي

آزادي . بیودن را فیراهم آورد « ایود »نداشته باشد، بلکه امکان

اي از تمیايالت حريصیانه باشید، بلکیه بايید نبايد مانند بسیته

هاي ظريف و متوازن داشته باشد كه در هر لحظه بتواند شالوده

-899: 4928فروم، )ال، مر يا زندگي روبرو گردد با رشد يا زو

يکي از عناصر اصلي تبیديل فیرد بیه « اود»رشد يافتن . (894

امیا ايین رشید . گر اسیت يک انسان نوين، مستقل و غير سلطه

رشید »كريس آرگريس در تئوري . گيرد يافتن چگونه شکل مي

كند كه براي اينکه يک فیرد عنوان مي «رشد يافتگي –نيافتگي

هاي رشد اود به يک شخص پخته و بالغ مبدل شود طي سال

نخسیت، فیرد از . دهد هفت نوع تغيير در شخصيت او رخ مي

يییک حالییت منفعییل در دوره كییودكي بییه حییالتي فعییال در

دوم، فرد كیه در كیودكي بیه ديگیران . يابد بزرگسالي تغيير مي

وابسته است ضمن رشد در بزرگسالي به يک اسیتقالل نسیبي

كند ولي سوم، در كودكي فق به چند طري، رفتار مي. درس مي

چهارم، در . در بزرگسالي قادر است به چندين طري، رفتار كند

تیري كودكي فرد عالي، سطحي و در بزرگسالي عالي، عميی،

انداز زماني كودک محدود است و فق حال پنجم، چشم. دارد

ري از تی انیداز گسیترده گيرد ولي ضمن رشد چشم را در بر مي

ششم، در كودكي فرد نسیبت . شود گذشته و آينده را شامل مي

به هر كس زير دسیت و تیابع اسیت ولیي ضیمن رشید و در

هفیتم، در . يابد بزرگسالي به موقعيتي مساوي يا برتر دست مي

كودكي فرد اود آگاهي ندارد امیا در بزرگسیالي داراي چنیين

پيوسیتار در نظر آرگريس اين تغييرات بیر يیک . ويژگي است

قرار دارند و شخصيت سیالم در طیول ايین پيوسیتار از رشید

.شود نيافته به رشد يافته تبديل مي


19

رشد يافتگي رشد نيافتگي

فعال منفعل

مستقل وابسته

عالي، عمي، عالي، سطحي

انداز بلند مدت چشم انداز محدود چشم

برابر تابع

آگاه ناآگاه (95: 4921د، پال هرسي و كنت بالنچار: )منبع

در اانواده محدود و اقتدارگرا چنين فرآينید پیيش رونیده

در حقيقت والدين اجازه چنين رشدي . گيرد رشد صورت نمي

هیاي رشید نيیز احسیا دهند و نسبت بیه ايین ويژگیي نمي

زيرا چنين فرآيند رشدي اقتدار آنها را به اطر . مطلوبي ندارند

ااتار شیکل گرفتیه در آن ها و س تالش اين اانواده. اندازد مي

در اين ميان، پديده . در ادمت نابالغ نگه داشتن فرزندان است

امیر ،دهد ديگري كه در ارتباب با اانواده و نگرش فرد رخ مي

دهید كیه در ها نشان میي بررسي. اجتماعي شدن سياسي است

بسیياري از . كنید سنين اوليه نگرش سياسي آغاز به رشید میي

ه شیش و هفیت سیالگي احساسیات و كودكان در سنين اوليی

شناات معيني در مورد كشورشان، رهبیران شیان و نمادهیاي

اسکام و شیولتز، به نقل از 4557المبرت و كلينبر ، )كنند ملي پيدا مي

بيشییتر ايیین تغييییرات نگرشییي، ناشییي از الگییوي (. 471: 8119

اانواده ( 4557)واتزالويک و همکاران . ارتباطي اانواده است

در كنند كه اعضاي آن دايمیاً تمي قانونگذار تعريف ميرا سيس

تعريف مجدد ماهيت رواب اود بر مبنیاي الگیوي ارتباطیات

الگوي ارتباطات اانواده يیا شیيوه بيیان افکیار و . اود هستند

اي به اانواده ديگیر متفیاوت احساسات اعضاي آن از اانواده

د و گيیري گفیت و شینو محققان دو بعد زيربنايي جهت. است

گيییري همنییوايي را در الگوهییاي ارتباطییات اییانوادگي جهییت

ميزاني كه »گيري گفت و شنود را آنها جهت. اند شناسايي كرده

يآورند كه در آن همیه اعضیا ها شرايطي را فراهم مي اانواده

اانواده تشوي، به شركت آزادانه و راحت در تعامل، بحیث و

تعريیف « شیوند تبادل نظر درباره طيف وسيعي از موضوعات

نيییا و ، بییه نقییل از كییورش51: 4557 فيتزپاتريییک، كییوئرنر و)انیید كییرده

ها، همنوايي پايين است هددر اين نوع اانوا (.15: 4922 همکاران،

و ارتباطات ميان اعضا بر نامتجانس بودن عقايد و فرديت هیر

كدام از اعضاي اانواده بنا شده و بر استقالل هیر فیرد تأكيید

. (19: 4927، بییه نقییل از كشییتکاران، 8111ئرنر و ايییا، كییو)شییود مییي

ها ميزاني كه اانواده»گيري همنوايي نيز عبارت است از جهت

ها و عقايد را مورد تأكيد ها، ارزش شراي همسان بودن نگرش

ها سااتاري سنتي دارنید بیه اين اانواده(. همان)« دهند قرار مي

ه است و عاليی، او اين گونه كه فرد در ادمت اعضاي اانواد

. گيیرد هاي اعضاي ديگر اانواده قرار مي ذيل عالي، و اواسته

گونه كه آشکار اسیت الگیوي ارتبیاطي ایانواده بنابراين همان

حضیور در . گيیري نگیرش افیراد دارد نقش مهمیي در شیکل

اي كه درآن الگوي ارتبیاطي غالیب مبتنیي بیر الگیوي اانواده

اي رشید و تقويیت برابیر بستر مناسبي بر ،گفت و شنود است

اواهي، روحيه انتقادپذيري باالتر، استقالل فیردي و ميیل بیه

اي با برعکس، داشتن اانواده .سازد هاي بيشتر فراهم مي آزادي

الگوي ارتباطي همنوا به عدم رشد انتقاد پذيري، فردگرايیي و

منجیر تیر هیاي فیردي بيشیتر و برابیر اواهانیه ميل بیه آزادي

. شود مي

اجتماعی -ش و نگرش سیاسی آموز

شناسي پيش رونده ديويي بر اين ايده استوار اسیت كیه روش

كننید، تغييیر آموزان، افرادي پويیا هسیتند كیه رشید میي دانش

دهنیده كننید كیه انعکیا يابند و واحد درسي را طلب میي مي

و « آزادي»او مدافع هیر دو امیر . موقعيت ويژه رشد آنها باشد

كساني كیه عناصیر مهیم .آموزان است نشبراي دا« وليتؤمس»

او معتقید اسیت كیه . آينید حيات دموكراتيک بیه حسیاب میي

آمیوزان قیادر دهنده اجتماع باشد تا دانیش مدرسه بايد انعکا

باشند كه پیس از فراغیت از تحصیيل درک درسیتي از نقیش

. اود براي حفظ منش دموكراتيک زندگي داشته باشیند هجامع

از جامعه شکلي مينياتوري از اجتماع و در نظر ديويي، مدرسه


ابیزاري بیراي توسیعه روحيیه 8و تربيت كردن 4نخستين است

او بیه . (19: 4595 دوركیين، )همکاري و زندگي اجتمیاعي اسیت

ويژه معتقد است كه دموكراسیي از رهگیذر آمیوزش شینااته

آموزش به طور پيوسته به شالوده شیکني و بازسیازي . شود مي

ابعاد اجتمیاعي تأثيرگونه كه به ديويي همان. دانجام جامعه مي

ات مدرسه بیر افیراد تأثيربه ،داد تعليم و تربيت توجه نشان مي

اي بنابراين فلسفه آموزش ديويي تیالش آگاهانیه . نيز آگاه بود

ات آن تیأثير براي ايجاد تعادل ميان نقش اجتماعي مدرسیه بیا

سیادونيک و )روي توسعه اجتماعي، فکري و شخصي افراد بیود

در هر صورت، نظام آموزشي از دو مکانيسم . (494: 4552زيمل،

گذاري بر تأثيراصلي نفوذ اجتماعي هنجاري و اطالعاتي براي

برد كه در ادامه بیه بررسیي آنهیا پردااتیه دانشجويان بهره مي

.شده است

نفوذ اجتماعی هنجاری و اطالعاتی دانشگاه

گروه بر افراد و تأثيردو دسته به طور كلي نفوذ اجتماعي را به

در دسته اول محققان معتقدند . كنند افراد بر يکديگر تقسيم مي

كه اين نوع نفوذ براي هم رنف كردن آنها بیا انتظیارات جمیع

به اين معنیا كیه فیرد بیا . غيرعمدي است بنابراين، غالباً. است

قرار گرفتن در يک گروه و برقراري ارتباب با ديگیران، تحیت

در اين نیوع . گيرد ها و هنجارهاي آن گروه قرار مي ارزش ثيرتأ

ها و هنجارهیاي افیراد قصد قبلي براي تغيير ارزش نفوذ الزاماً

وجود ندارد و همين كه فرد وارد جريان كنش متقابل با سیاير

صورت يک واقعيت جمعي عمیل ه شود، نفوذ ب افراد گروه مي

اري را موجییب و تغييییرات ارزشییي، شیینااتي و رفتیی كنیید مییي

. نامنید در مجموع چنين نفوذي را نفوذ هنجیاري میي . شود مي

گییروه همسییاالن دانشییگاهي بيشییتر از ايیین نییوع نفییوذ بهییره

هسیتند كیه ياز سويي افراد اغلب متکي به اطالعات. جويند مي

اين وابستگي افراد بیه اطالعیات . آورند دست ميه از ديگران ب

اي به گونه. اجتماعي گردد تواند موجب نوعي ديگر از نفوذ مي

1 The school is a miniature community 2 discipline

. كه براي كسب اطالعات اقدام به انطباق اود بیا گیروه كننید

نتيجیه ميیل . اين شکل نفوذ به نفوذ اطالعاتي معیروف اسیت

افراد براي ااذ اطالعات درست و رفتار درسیت مطیاب، ايین

بیه نقیل از سیام ؛4591 ،دويت و جرارد ؛8115 برون،)اطالعات است

دانشییگاه بییا وجییود دوسییتان دانشییگاهي، . (75: 4925 دليییري،

داراي هر دو پتانسیيل جز آنها و انادتها، اس ها، اوابگاه انجمن

گيیري نگیرش براي اعمال نفوذ اجتماعي براي تغييیر و شیکل

جري كالم معتقید اسیت . اجتماعي دانشجويان است –سياسي

هاي دانشگاهي شیراي ايیده آلیي را بیراي بررسیي محي كه

سیازند و در گيري و دوام فرهنگیي مهيیا میي ي شکلفرايندها

طول زمان به دليل نفوذ فرآيندهاي بیين فیردي تمركیز يافتیه،

نگرش افراد به آنیاني كیه نزديکتیر بیه آنهیا هسیتند، شیباهت

به نقیل از بیاري كیالرک و ؛4987: 8117جري كالم، )يابد بيشتري مي

دانشیجويان بیا از نظر گايموند نيیز هیر انیدازه .(8114فاوراكر،

هاي همساالن دانشگاهي اود بيشتر همانند سیازي كننید گروه

و در زندگي دانشگاهي بيشتر درگيیر شیوند، بيشیتر در مسیير

(.811: 4555 گايموند،)گيرند تغيير نگرش قرار مي

توانید بیه نيیز میي انادتعالوه بر گروه همساالن، رفتار اس

ريگیو . ثر سیازد عنوان نوعي الگو، نگیرش دانشیجويان را متیأ

انادترفتار اسی تأثيربا استناد به پژوهش اود در زمينه ( 8111)

جنبیه مهیم رفتارهیاي 1بر تربيت شهروندي دانشیجويان بیه

: كند كه عبارتند از در اين اصوص اشاره مي انادتاس

ها تشوي، دانشجويان به مشاركت در بحث: رفتار مشاركتي -

گيیر سیااتن آنهیا در هاي كالسیي و در مجمیوع در و فعاليت

.ياد گيري –فرايندهاي ياددهي

هايي كه بيان و طر موضوعات و مثال: گيري عملي جهت -

.ها مرتب با زندگي دانشجويان است و كاربردي سااتن آموزه

آمیادگي در )اي والنه و حرفیه ؤانجام وظايف به شکلي مس -

ه درو ، به روز رسیاني اطالعیات ایويش، سیازماندهي ئارا

منطقي دادن به مباحث، اسیتفاده از متیدهاي جديید و منظم و

...(.جذاب و


17

دور از ه داشتن رفتاري محترمانه با دانشجويان كه ب: احترام -

و اجیازه بيیان آزادانیه اسیت هر نوع توهين، تحقير و تمسخر

بیه نقیل از ؛57: 8111 ريگیو، )افکار و نظیرات را بیه آنهیا بدهید

(.417: 4954 موسوي،

كنید شگاه تغييرات مهمي در فرد ايجاد میي داندر مجموع

توان گفت هنجارهاي جديیدي را بیه عنیوان اي كه مي به گونه

نتيجیه چنیين امیري تغييیر .كنید هنجارهاي رقيب معرفي میي

با ورود فرد به دانشگاه، نفوذ . گيري است ها و باز شکل نگرش

ويژه نوع ااصیي ه شود و ب اجتماعي اانواده بر فرد كاسته مي

اقتیدار و مرجعيیت سیاب، ( هاي محدود اانواده)ها از اانواده

تحصيل در دانشگاه و تجربه زندگي . دهند اود را از دست مي

دانشجويي، يکي از عواملي است كه در رشد و تقويت فرديت

هاي فردگرايانه و ايجاد نوعي روحيه استقالل طلبیي و گرايش

.همراه است

اجتماعی –اقتصادی و نگرش سیاسی – پایگاه اجتماعی

يابي به تحصیيالت بیاالتر گونه كه پيشتر اشاره شد دست همان

افییرادي كییه . دهیید نگییرش فییرد بییه پيرامییونش را تغييییر مییي

اقتصیادي –از پايگاه اجتماعي غالباً ،تحصيالت باالتري دارند

شییود كییه بییاالتري نيییز براوردارنیید و ايیین امییر منجییر مییي

گيري نگرشي متفاوتي نسیبت بیه داراي جهت آمواتگان دانش

: 4525 آلموند وربیا، )سوادان يا افراد با تحصيالت اندک، باشند بي

آلموند و وربا نتيجه تحقيقات اود را در پنج كشیور در . (945

:مورد افراد تحصيل كرده چنين عنوان كردند

فرد با تحصيالت باالتر، نسبت بیه كسیي كیه تحصیيالت -4

. دولت بر فرد دارد تأثيراهي بيشتري از كمتري دارد، آگ

او تمايل بيشتري به گیزارش دادن در میورد دنبیال كیردن -8

سياست و توجه به كارزارهاي انتخاباتي نسبت بیه فیرد كمتیر

.تحصيل كرده دارد

.او آگاهي سياسي بيشتري دارد -9

تري از موضیوعات سياسیي اظهیارنظر او در دامنه گسترده -1

.كند مي

. به مشاركت فعال در مباحث سياسي داردتمايل بيشتري -9

تیري از میردم هاي سياسیي بیا دامنیه گسیترده او در بحث -5

(.942: 4525 آلموند وربا،)كند احسا آزادي مي

هاي تحقي، هاي باال، فرضيه با در كنار هم قرار دادن نظريه

شوند كه بر مبناي آنها مدل نظري تحقي، نيیز آورده مطر مي

:ها عبارتند از فرضيه. شده است

–ميییان الگوهییاي ارتبییاطي اییانواده و نگییرش سياسییي -4

از آنجیا كیه الگوهیاي . اجتماعي دانشجويان رابطه وجود دارد

هاي ارتباطي اانواده داراي دو بعد اصلي است بنابراين فرضيه

:آن عبارتند از

ميان الگیوي ارتبیاطي گفیت و شینود ایانواده و نگیرش

.شجويان رابطه وجود دارداجتماعي نوگراي دان –سياسي

ميان الگوي ارتباطي همنواي اانواده و نگیرش سياسیي–

.اجتماعي نوگراي دانشجويان رابطه وجود دارد

–سياسي دانشگاه و نگرش سياسیي –ميان نفوذ اجتماعي -8

.اجتماعي نوگراي دانشجويان رابطه وجود دارد

–اي همچییون پايگییاه اجتمییاعي ميییان متغيرهییاي زمينییه -9

اجتمیاعي نیوگراي –ادي و جنسيت با نگیرش سياسیي اقتص

.دانشجويان رابطه وجود دارد


مدل نظر تحقیق -1نمودار

روش تحقیق

ايین پیژوهش از .روش تحقي، پژوهش حاضر، پيمايش است

از نظر وسعت پهنانگر و از و نظر هدف، يک بررسي كاربردي

جامعیه آمیاري تحقيی، . طعي اسیت نظر زماني يک بررسي مق

ها و هر حاضر كليه دانشجويان دانشگاه اصفهان از تمامي رشته

نمونیه . اسیت ( ارشد و دكترا -كارشناسي)سه مقطع تحصيلي

دانشجوي دانشگاه 41989اي از ميان مورد نظر به شيوه سهميه

، تربيیت (نفر دانشجو 4755با )دانشکده ادبيات 41اصفهان از

، علیوم (4115)، زبیان (4712)تربيتیي ، علیوم (نفر 179)بدني

، اهل و بيت (4221)مهندسي –، فني (8451)، اقتصاد (8495)

بنیدي نيیز بیر مالک سیهميه . اند انتخاب شدهجز آن و( 429)

اسا جنسيت، مقطع تحصيلي و رشیته تحصیيلي اسیت كیه

:جزييات آن در جدول زير آمده است

سهیمه بندی بر اساس جنسیت -1 لجدو

جنسیت مقطع تحصیلی تعداد زن كارشناسي 9711 مرد كارشناسي 9297 زن كارشناسي ارشد 4527 مرد كارشناسي ارشد 4544 زن دكترا 917 مرد دكترا 977

اسیت نفیر 951حجم نمونه با استفاده از فرمول كیوكران

در روش كمي پیس از .شوند كه از ميان كليه افراد انتخاب مي

ها، با توجیه بیه دادهتحليل براي تجزيه وها و آوري داده جمع

هاي توصيفي و سطح سنجش متغيرهاي مورد بررسي، از آماره

كليیه عمليیات اجرايیي .شده استهاي استنباطي استفاده هآمار

.است Amosو Spssافزار ها با استفاده از نرم پردازش داده

اعتبار و پایایی

براي برآورد اعتبیار از دو روش اعتبیار محتیوا و اعتبیار سیازه

و هیا پرسش انطباق و ارتباب به توجه ضمن يعني. استفاده شد

و مبیاني در شیده مطیر هیاي ديیدگاه و مباحیث بیا ها گويه

چهیار ) داوران به مراجعه با ،(اي سازه اعتبار)نظري چارچوب

بیه ( داشتند عرصه اين در تحقي، سابقه كه نفر از پژوهشگراني

پیس از (.محتوا باراعت)شد پردااته نامهپرسش هاي كاستي رفع

نفر تعيين پايیايي 11تنظيم پرسشنامه و انجام پايلوت بر روي

مقییدار آلفییاي كرونبییاخ . ابییزار سیینجش نيییز انجییام پییذيرفت

: متغيرهاي تحقي، عبارتند از

الگوی ارتباطی

خانواده

-پایگاه اجتماعی

اقتصادی

-نفوذ اجتماعی

سیاسی دانشگاه

-یپایگاه اجتماع

اقتصادی

جنسیت

–نگرش سياسي

اجتماعي نوگرا


15

میزان آلفای كرونباخ متغیرهای تحقیق -2جدول

میزان آلفای كرونباخ متغیر

اجتماعي نوگرا –نگرش سياسي

نگرش دموكراتيکبعد

بعد آزادي اواهي

بعد تفکر انتقادي

بعد فردگرايي

الگوي ارتباطي اانواده

اقتصادي -پايگاه اجتماعي

1827

1877

1824

1857

1895

1829

1874

تعریف عملیاتی متغیر وابسته

اجتماعی نوگرا – نگرش سیاسی

اجتماعي نیوگراي –در اين تحقي، براي متغير نگرش سياسي

اواهي، تفکر انتقیادي و ک، آزاديتينگرش دموكرا: چهار بعد

گويیه 85ايین ابعیاد بیا . فردگرايي در نظر گرفته شیده اسیت

هاي آن در جدول زيیر بیه اند كه براي از گويه سنجيده شده

: تفکيک ابعاد آمده است

اجتماعی -ابعاد نوگرایی سیاسی -3ل جدو

ها گویه ابعاد شاخص

نوگرايي

اجتماعي-سياسي

نگییییییرش دموكراتيییییییک

هاي ناظر بر تساهل و ارزش)

هاي نیاظر بیر آزادي و ارزش

(مشاركت

.دولت بايد استفاده مردم از ماهواره و اينترنت را با نظارت شديدتر تحت كنترل داشته باشد

.د آزادانه و بدون تر درباره مسايل جامعه با هم سخن بگويندافراد بايد بتوانن

.شود تعدد احزاب در جامعه باعث ااتالل در امور كشور مي

.شركت در انتخابات يک ح، سياسي است نه يک تکليف شرعي

.ضروري است بهبود عملکرد حکومت جهتبحث گروهي

آزاديخواهي

.شود مطر كند هرج و مرج مي اگر هركسي عقايدش را در جامعه

.سياسيهاي كنترل دولت باشد، به ويژه فعاليت چيز بايد در به نظر من همه

.طور كه هست بنويسند و كسي نبايد مانع آنها شود ها بايد آزاد باشند تا واقعيت را آن روزنامه

تفکر انتقادي

.تندهاي اوداواهي هس كنند آدم افرادي كه زياد انتقاد مي

.شود ميمنجر ديگران به دعوا و هرج ومرج درجامعه تقاد ازان

.جامعه را مطاب، نيازهاي روز تغيير داده واصال كنيمسياسي بايد هميشه سنن و رسوم

.ل سياسي براي پيشرفت جامعه ضروري استيارزيابي مسا نقد و

فردگرايي

رقابییت، اهییداف شخصییي و )

(استقالل

دهم ريزي شخصي كارهايم را انجام مي ر اسا برنامهب معموالً

.كنم ام را فدا هاي اانواده اگر مجبور باشم اواسته يهاي اودم برايم مهم هستند حت اواسته

.گذارند تأثيرام توانند روي انديشه غالباً ديگران مي

.گيري كنم توانم تصميم مي كنم در نهايت اودم بهتر كنم اما فکر مي هرچند با ديگران مشورت مي

.كنم تا اينکه والدينم آنها را تعيين كنند ام را اودم تعيين مي من هدف زندگي

.گيرم چکار بکنم و چکار نکنم اودم تصميم مي

.دهم به لحاظ مالي به اود متکي باشم تا به والدينم ترجيح مي

تعریف عملیاتی متغیرهای مستقل

خانوادهالگوی ارتباطی

گيري گفت و شینود و الگوي ارتباطي اانواده با دو بعد جهت

منظیور از . گيري همنیوايي در نظیر گرفتیه شیده اسیت جهت

ها تا چیه حید، شنود اين است كه اانواده گيري گفت و جهت

سازند كیه در آن تمیام اعضیاي ایانواده شرايطي را فراهم مي

ث و تبیادل تشوي، به شركت آزادانه و راحیت در تعامیل، بحی

گيیري جهیت . نظر درباره طيف وسيعي از موضیوعات شیوند


همنوايي به اين معناست كیه ارتباطیات ایانواده تیا چیه حید

كيد أها و عقايد را مورد ت ها، ارزش شراي همسان بودن نگرش

گيیري همنیوايي زيیاد در هايي بیا جهیت اانواده. دهد قرار مي

. كيید دارنید أتهیا تعامالت اود بر همسیاني عقايید و نگیرش

انید گيري گفت و شنود با ده گويیه زيیر سینجيده شیده جهت

در ایانواده میا امکیان ابیراز -4:هیا عبارتنید از براي از گويه

اعضیاي -8. طور يکسان وجیود دارد ه احساسات براي همه ب

اگیر بیا هیم موافی، يشینوند حتی اانواده نظر يکديگر را میي

اغلب موارد وقتي پدر در زمان كودكي و نوجواني، -9. باشندن

كردنید، نظیر میا هیم و مادر درباره موضیوعاتي صیحبت میي

تمیام اعضیاي »پدر و میادر مین معتقدنید -1. شد پرسيده مي

هیاي ایانواده آزادنید نظیر ایود را گيیري اانواده در تصميم

ما به عنوان يک اانواده اغلب درباره كارهايي كه -5. «بگويند

و میواردي از ايین كنيم حبت ميايم ص در طول روز انجام داده

.دست

گيري همنوايي نيیز بیا پینج گويیه ديگیر سینجيده جهت

اغلب پدر و مادر مین -4: اند كه براي از آنها عبارتند از شده

: گفتنید ام چيزهايي مثل ايین میي در دوران كودكي و نوجواني

عقيده و نظر ما درست است و تو نبايد در میورد آن چیون و »

بچیه نبايید بیا »گفتنید اغلب پدر و میادرم میي -8. «چرا كني

در اانه ما يیک نفیر حیرف آایر را -9. «بزرگترها بحث كند

.كنند زند و بقيه گوش مي مي

سیاسی دانشگاه -نفوذ اجتماعی

پرسش زير در مورد ميیزان 9براي عملياتي كردن اين متغير از

بیر روي رفتیار و انادتگذاري دوسیتان دانشیگاهي و اسی تأثير

هیا پرسیش . تصميمات مهم زندگي دانشیجويان اسیتفاده شید

-8 ؟هاي كدام يک بيشتر اطمينان داريد به گفته -4: عبارتند از

در -9 ؟دهيید منش و رفتار كدام يک را الگوي اود قرار میي

تییر بییه توصییيه و رويییدادهاي سياسییي مثییل انتخابییات، بییيش

ع كیدام يیک بیر نیو -1 ؟كنيید رهنمودهاي كدام يک عمل مي

براي حیل مشیکالت زنیدگي -9 ؟گذارترندتأثيرپوشش شما

؟گيريد اود از كدام يک بيشتر كمک مي

های توصیفی و تبیینی یافته

نفییر از 442اجتمییاعي نییوگراي -ميییزان نگییرش سياسییي

484. درصد در حد پايين بوده است 9882پاسخگويان برابر با

نیوگرا درصد پاسخگويان در حید متوسی 9985نفر معادل با

درصید كیل 9985نفیر يعنیي 484اند و ميیزان نیوگرايي بوده

دامنیه ميیزان نگیرش . پاسخگويان نيز در حد باال بیوده اسیت

در 455تیا 51اجتماعي نیوگراي دانشیجويان بیين –سياسي

. اسیت 489نوسان بوده و بيشترين فراواني آن مربوب به نمیره

كیه ايین ستا 489819ميانگين نمره نوگرايي كل پاسخگويان

توان گفت كه در مجموع مي. بيشتر است( 481)ميزان از ميانه

.استميزان نوگرايي دانشجويان در حد باال

ايهمتغير و اي فاصله پژوهش وابسته متغير سنجش سطح

بیراي اينکیه بیدانيم .هسیتند اي فاصله و اسمي، ترتيبي مستقل

زمیون متغيرهاي ما در سطح توزيیع نرمیال هسیتند يیا نیه از آ

اي استفاده شده، براي اين اسميرنوف تک نمونه -گالموگورف

اگیر مقیدار آن . امر بايد به مقدار معناداري دو سويه نگاه شود

گيريم نتيجه مي هبود( 14/1يا 19/1)داري كمتر از سطح معني

در پژوهش حاضر، چیون در همیه . توزيع جامعه نرمال نيست

كمتییر اسییت نتيجییه 19/1داري از مییوارد مقییدار سییطح معنییي

. گيريم كه تمام متغيرها در سطح توزيیع غيرنرمیال هسیتند مي

هیاي غيیر پیارامتري اسیتفاده شیده بنابراين در اينجا از آزمون

. است

بررسی میزان همبستگی بین بعد الگوی ارتباطی گفت و -4جدول

نوگرااجتماعی -شنود خانواده و نگرش سیاسی

دالگوی ارتباطی گفت و شنو

(sig)سطح معناداری همبستگی اسپیرمن

119/1 497/1 اجتماعي -نگرش سياسي

الگیوي دهید كیه بیين بعید دست آمده نشان ميه نتايج ب

اجتمیاعي -اانواده و نگیرش سياسیي گفت و شنود ارتباطي


94

چرا كه سیطح . رابطه معناداري وجود داردنوگراي دانشجويان

كمتر از آلفیاي تحقيی، ( sig= 0/003)دست آمده ه معناداري ب

(= 0/05α )الگیوي ارتبیاطي بنابراين ميیان ايین بعید از . است

رابطه معنادار اجتماعي دانشجويان –اانواده و نگرش سياسي

. شیود ييید میي أفرض صفر رد و فرضيه محق، ت و وجود دارد

دهد كیه رابطیه بیين اين امر نشان مي. جهت رابطه مثبت است

شینود يعني با افزايش ميیزان گفیت و . دو متغير مستقيم است

. يابد اانواده، ميزان نگرش نوگراي دانشجويان افزايش مي

بررسی میزان همبستگی بین بعد الگوی ارتباطی همنوای -5جدول

نوگرااجتماعی -خانواده و نگرش سیاسی

الگوی ارتباطی همنوا


111/1 -491/1 اعياجتم -نگرش سياسي

الگیوي دهید كیه بیين بعید دست آمده نشان ميه نتايج ب

اجتماعي نوگراي -ارتباطي همنواي اانواده و نگرش سياسي

چرا كه سطح معناداري . رابطه معناداري وجود دارددانشجويان

( 0/05α =) كمتر از آلفیاي تحقيی، ( sig= 0/004)بدست آمده

الگیوي ارتبیاطي ایانواده و از بنابراين، ميان ايین بعید . است

رابطیه معنیادار وجیود اجتماعي دانشیجويان –نگرش سياسي

يعني كه رابطه بين دو متغيیر . اما جهت رابطه منفي است. دارد

غيرمستقيم است و با افزايش ميزان همنیوايي ایانواده، ميیزان

. يابد نگرش نوگراي دانشجويان كاهش مي

اجتماعی –ین نفوذ سیاسی بررسی میزان همبستگی ب -6جدول

نوگرااجتماعی -دانشگاه و نگرش سیاسی

نفوذ دوستان دانشگاهی


895/1 -158/1 اجتماعي -نگرش سياسي

براي آزمون اين فرضيه نيیز از آزمیون ضیريب همبسیتگي

دسیت آمیده ه سطح معنیاداري بی . اسپيرمن استفاده شده است

–بنابراين بیين نفیوذ اجتمیاعي . بيشتر است 1./19از /.( 895)

اجتمییاعي نییوگراي –سياسییي دانشییگاه و نگییرش سياسییي

. اي وجود ندارد دانشجويان رابطه

اجتماعی و -بررسی میزان همبستگی بین پایگاه اقتصادی -7 جدول

نوگرااجتماعی -نگرش سیاسی

اجتماعی -پایگاه اقتصادی

(sig)سطح معناداری منهمبستگی اسپیر

111/1 891/1 اجتماعي -نگرش سياسي

دهیید كییه بییين پايگییاه دسییت آمییده نشییان مییيه نتییايج بیی

نوگرا رابطیه اجتماعي -و نگرش سياسي اجتماعي –اقتصادي

دسیت آمیده هچرا كه سطح معنیاداري بی . معناداري وجود دارد

(sig= 0/000 ) ،كمتییر از آلفییاي تحقيیی (= 0/05α )اسییت .

-و نگیرش سياسیي اجتماعي –براين، بين پايگاه اقتصادي بنا

دست ه ضريب همبستگي برابطه معنادار وجود دارد؛ اجتماعي

دهید كیه رابطیه بیين دو متغيیر آمده مثبت است و نشیان میي

.مستقيم و كامل است

اجتماعی بر حسب جنسیت بررسی تفاوت نگرش سیاسی -8جدول

داری سطح معنی مقدار من یو ویتنی اختالف میانگین یانگینم تعداد جنسیت متغیر وابسته

اجتماعي -نگرش سياسي 94/485 495 مرد

7/4 9/49855 11/1

24/481 881 زن


براي تحليل اين فرضيه از آزمون مین ويتنیي كیه معیادل

ناپارامتري آزمون تي با دو گروه مسیتقل اسیت اسیتفاده شیده

دهد بين جنسيت با ايج جدول نشان ميگونه كه نت است؛ همان

نگرش سياسي اجتماعي دانشیجويان رابطیه معنیاداري وجیود

19/1دست آمیده از ه دارد زيرا در اين مورد سطح معناداري ب

دهد كه تفیاوت بیين دو گیروه زنیان و كمتر است و نشان مي

مردان از نظر آماري معنادار اسیت و میردان نیوگراتر از زنیان

. هستند

سازی معادله ساختاریمدل

هاي گردآوري شیده از منظور اينکه بدانيم تا چه اندازه دادهه ب

كند و مدل تدوين شده تیا چیه مدل نظري تحقي، حمايت مي

اندازه بیا واقعيیت همخیواني دارد از میدل معادلیه سیااتاري

.استفاده شده است

مدل معادله ساختاری -2نمودار

–باال، سه متغير نگرش سياسیي در مدل معادله سااتاري

–اجتماعي نوگرا، الگوي ارتباطي اانواده و پايگیاه اجتمیاعي

–متغيیر نفیوذ اجتمیاعي . اقتصادي متغيرهیاي پنهیان هسیتند

هر سیه متغيیر نگیرش . سياسي دانشگاه نيز متغير آشکار است

هاي اود لفهؤاجتماعي، الگوي ارتباطي و پايگاه با م –سياسي

سياسییي دانشییگاه بییا –نیید و نفییوذ اجتمییاعي ا سیینجيده شییده

از ميیان متغيرهیا . انید هاي اود مورد بررسي قرار گرفته معرف

الگیوي ارتبیاطي -/.48بيشترين قدرت تبيیين كننیدگي را بیا

بیر ايین اسیا ، از . جهت رابطه معکو اسیت . اانواده دارد

آنجییا كییه متغيرهییاي هییر دو بعیید الگییوي ارتبییاطي اییانواده

انید، در جهت الگوي همنوا همسو شده( و همنوادموكراتيک )

اجتمیاعي –با افزايش ميزان همنوايي اانواده، نگرش سياسي

در مجموع براي اصال . نوگراي دانشجويان كاهش يافته است

هاي مدل دو نوع تغيير صورت پذيرفته است؛ ابتدا بیر شااص

اسا پيشنهادهاي منطقي صورت پذيرفته در قسمت اصیال

گيیري شیده ها، چند كوواريانس ميان اطاهاي انیدازه شااص

. ها انجاميد ترسيم شدند كه تا حدودي به بهبود مقادير شااص

هیاي بیرازش مطلیوب و قابیل سپس براي رسيدن به شااص

ها كه بار عیاملي كمتیر قبول بودن كليت مدل، براي از معرف

مجموعیه ايین اصیالحات بیه . داشتند، حذف گرديدند 189از


99

البته، مقيد كردن پارامترهیا . هاي مدل كمک كرد د شااصبهبو

هیا دليل عدم بهبود شااصه به برابر بودن نيز بررسي شد اما ب

دست آمده ه در نهايت مقادير ب. نظر گرديد از اعمال آنها صرف

:عبارتند از

های ارزیابی كلیت مدلبرآورد شاخص -9جدول

df CMIN/df GFI شاخصCFI IFI

PCFI RMSEA

.155 18785 18588 .584 18599 88719 78 مقدار

دهد كليیت میدل قابیل گونه كه مقادير باال نشان مي همان

مقدار كاي اسکوير بهنجیار . است 78درجه آزادي . قبول است

مقدار اين شااص براي قابل قبیول بیودن بايید . است 88719

طور كه مشخص اسیت در ايین میدل باشد و همان 9تا 8بين

CFIشااص بیرازش تطبيقیي يیا . يز اين مقدار مناسب استن

(18585)،GFI (18599 )و ) IFI18588 ) كیییه ميیییزان ايییین

شیااص بیرازش تطبيقیي . باشید 185ها بايید بیاالتر شااص

يیا 1891اغلب مقادير باالتر از . است PCFI ،18785مقتصد يا

ريشیه دوم . انید را براي اين شااص مناسب تلقي كیرده 1851

بر االف بسياري از RMSEنگين مربعات اطاي برآورد يا ميا

سازي كه تنها داراي بیرآورد هاي برازش ديگر در مدل شااص

اي هستند اين شااص براي فواصل اطمينان مختلف نيیز نقطه

توان با استفاده از آنها مشیخص كیرد قابل محاسبه است كه مي

مقیدار كه آيا مقدار به دست آمده براي مدل تیدوين شیده بیا

هیاي قابیل قبیول داراي مدل. تفاوت معنادار دارد يا اير 1819

اسیت { 1815و به باور برایي كمتیر از } 1819كمتر از مقدار

اسیت ./ 155در پژوهش حاضر اين مقدار . (495: 4925قاسمي، )

.كه قابل قبول است

بحث و نتیجه

و 4555 ،گايمونید ؛4519 ،نيوكیام )با بررسي تحقيقات مهم پيشیين

هاي جديید و تنگناهیاي پیژوهش در میورد ، ايده(8117 ،هستي

هاي بیارز از ويژگي. شود اجتماعي آشکار مي –نگرش سياسي

هییاي اییارجي بررسییي طییولي تغييییرات نگرشییي پییژوهش

دانشجويان در طول دوره دانشجويي و دوران پیيش و پیس از

براي فهیم دقيی، .همچون نيوكام، هستي دانشمنداني. آن است

امیري . انید ييرات به بررسي و تحليل روند تغييرات پردااتهتغ

از جملیه )هیاي داالیي كه به دليل هزينه و زمان در پیژوهش

تمیامي و تقريبیاً اسیت میورد توجیه نبیوده ( پژوهش حاضیر

هاي داالي در مورد اين موضیوع، بیه لحیاظ زمیاني، پژوهش

دهنید كیه ها همچنیين نشیان میي اين پژوهش. مقطعي هستند

بر نگرش سياسي اجتمیاعي را ( رهاي مستقليمتغ)ثر ؤمل معوا

هیاي ميیان هاي كالن و شیااص توان در دو مقوله شااص مي

هاي كالن همچون پژوهش آلموند و شااص. برد تقسيم نمود

فضیاي -9دولت -8دموكراسي -4: عبارتند از 4525وربا در

میییذهب و -9فرهنگیییي –فضیییاي اجتمیییاعي -1سياسیییي

-9دانشیگاه -8ایانواده -4: ان برد عبارتند ازهاي مي شااص

–پايگییاه اقتصییادي -9گییروه همسییاالن -1آزادي آكادميییک

گونه كه پیر واضیح اسیت تحقيی، حاضیر بیه همان. اجتماعي

بررسي متغيرهاي مستقل ميان برد همچون اانواده، دانشگاه و

–اقتصییادي بییر روي نگییرش سياسییي –پايگییاه اجتمییاعي

البته بیا ايین توضیيح كیه . يان پردااته استاجتماعي دانشجو

هايي است كیه بیه بررسیي پژوهش حاضر، از معدود پژوهش

–آن بر نگرش سياسیي تأثيررواب الگوي ارتباطي اانواده و

هاي تحقي،، از ميان فرضيه. اجتماعي دانشجويان پردااته است

فرضيه وجود رابطه ميان الگوهاي ارتباطي اانواده بیا نگیرش

ا و همچنين دو فرضيه ديگر مبتني بر وجیود رابطیه ميیان نوگر

اقتصیادي بیا نگیرش –دو متغير، جنسيت و پايگاه اجتمیاعي

ایانواده در بسیياري از . دانشجويان رابطیه معنیاداري داشیتند

ترين نهادهاي تحقيقات جامعه ايران نشان داده است كه از مهم


ار شید كیه در اين پژوهش نيیز آشیک . گذار بر افراد استتأثير

. بسزايي بر انديشه و نگیرش اعضیاي ایود دارد تأثيراانواده

البته با اين توضيح كه؛ ميان بعد گفت و شنود الگوي ارتبیاطي

اانواده و نگرش نوگراي دانشیجويان رابطیه مسیتقيم وجیود

يعني هر اندازه الگوي ارتباطي اانواده بر گفت و شینود . دارد

هیايي نگیرش از چنين ایانواده بيشتر مبتني باشد افراد برآمده

و بیرعکس، هیر انیدازه . اجتماعي نوگراتري دارنید –سياسي

الگوي ارتباطي اعضاي ایانواده مبتنیي بیر همنیوايي بيشیتر و

اجتمیاعي –محدوديت باشد ميزان نیوگرايي نگیرش سياسیي

تر اين براي تبيين قوي. تر است افراد متعل، به آن اانواده پايين

ين پرسش پاسخ داد كه چه عواملي بیر اهميیت نتيجه بايد به ا

گذارند؟ يکیي تأثيرهاي ديگر ها نسبت به نگرش براي نگرش

اي از نظیام فکیري، مجموعیه . از اين عوامل، نظام فکري است

به اين معنا كیه باورهیا و . عملکردهاي مرتب با يکديگر است

باشند بلکیه در پيونید ها به صورت مجزا و منزوي نمي نگرش

. انید اورهاي ديگر بصورت نظامي سازمان يافته قرار گرفتیه با ب

مركزيیت . اهميت زيادي در نظیام فکیري فیرد دارد 4مركزيت

4552ركیا،، )يعني ميزان پيوند يک باور با باورهاي ديگر است

:مركزيت اصولي دارد كه عبارتند از 8در نظر ركا،. (9:

يیت ، هستي و هويتش، مركزيیت و اهم «اود»باور فرد به

. بيشتري نسبت به باورهاي ديگر دارد

باورهاي مشترک فرد نسبت به باورهايي كه در اشتراک بیا

.مركزيت بيشتري دارند( جنبه شخص دارد)ديگران نيست

باورهاي دست اول كه در ارتباب مستقيم با موضوع كسب

ت أاند مركزيت بيشتري نسبت به باورهايي دارند كیه نشی شده

. ديگرند گرفته از باورهاي

از آنجا كه اانواده نخستين مکاني است كه فیرد از آغیاز

گيیرد، بنیابراين نخسیتين شیکل از زندگي در دل آن قرار میي

طور كیه اشیاره شید در گيرد و همان هويتش را از اانواده مي

ميان باورهاي فیرد، فهیم از ایود و هويیت او از مركزيیت و

1 centrality 2 Rokeach

ه نیدرت صیورت اهميت بيشتري براوردار است و تغيير آن ب

از سويي فرد از طريی، تمیا مسیتقيم بیا ایانواده . پذيرد مي

آورد دسیت میي ههاي اود را ب بخش مهمي از باورها و نگرش

كه اين باورها نيز به جهت دسیت اول بیودن اهميیت زيیادي

اعضاي اانواده بیه در بخش نظري از هگل نقل شد كه . دارند

گيرند بلکیه رار نميعنوان اشخاصي مستقل، در كنار يکديگر ق

اند كه هويت اصیلي ایود را به عنوان اعضايي از كل بزرگتري

در نظر هگل ايین بعید غيیر فیردي ایانواده . يابند در آنجا مي

اهميت زيادي دارد و چارچوب ذهني فرد در مورد اودآگاهي

از فرديتش، در چارچوب واحد اانواده بیه عنیوان ضیرورتي

بنیابراين، فیرد در ایانواده . گيیرد مطل، براي فیرد شیکل میي

ایانواده . شخصي مجزا نيست بلکه عضوي از ایانواده اسیت

ترين بافتي اسیت كیه روابی ميیان فیردي در آن اولين و مهم

در چنين بیافتي اسیت كیه نیه (.492: 8115لوتر، )گيرد شکل مي

باورها و نگرش شخصي و مجزا بلکه نگرشیي در اشیتراک بیا

اين نوع نگیرش مشیترک . گيرد اعضاي ديگر اانواده شکل مي

.نيز داراي مركزيت و اهميت زيادي در نظام فکري فرد است

–اما فرضيه ديگر، شامل وجود رابطه ميان نفوذ اجتماعي

هیا میورد آوري داده سياسي دانشگاه و نگرش با توجه به جمع

در تحليل دو متغيره ميان اين دو متغيیر، . حمايت قرار نگرفت

. بيشیتر اسیت 1./19از /.( 895)دست آمیده هسطح معناداري ب

سياسي دانشگاه و نگرش سياسي –بنابراين بين نفوذ اجتماعي

. اي وجییود نییدارد اجتمییاعي نییوگراي دانشییجويان رابطییه –

الگوهاي پيدا غالباً ،كند مطر مي( 4975)گونه كه دوا همان

. شده در تحليل مقدماتي همان الگوهاي میورد انتظیار نيسیتند

انید تر از آني بيني شده يا وجود ندارند يا ضعيف وهاي پيشالگ

بينیي در اين تحقي، نيز الگیوي رابطیه پیيش . رود كه انتظار مي

وجیود سياسي دانشیگاه و نگیرش –ميان نفوذ اجتماعي شده

زند چرا كه هدف به تحقي، نمي آسيبيكه البته اين امر نداشت

بايسیت يم بلکه میي آن نيست كه واقعيت را با نظريه تطبي، ده

در اين مورد بیراي .اي ساات كه با واقعيت منطب، باشد نظريه


99

ات تیأثير شود كه براي شناسايي بهتر تحقيقات آتي پيشنهاد مي

اجتمییاعي –و تغييییرات دانشییگاه بییر روي نگییرش سياسییي

دانشجويان از روش تحقي، كيفیي و بیه لحیاظ زمیاني طیولي

ي همچون نگرش نسبت به هاي ذهن استفاده شود چرا كه پديده

تر پيچيدگي بيشتري دارد كه بیراي درک هاي عيني ساير پديده

.ترند هاي كيفي مناسب تر روش تر آن و كندوكاو ظريف عمي،

منابع

هییاي بررسییي توزيییع اجتمییاعي نگییرش .(4922) .حيییدري، م

نامیه ، پايیان گرا در شیهر يیزد سياسي نوگرا و سنت

دانشییکده علییوم كارشناسییي ارشیید، دانشییگاه يییزد،

.اجتماعي

ثر بیر كیاهش نفیوذ ؤبررسي عوامل م .(4925) .دليري، ک سام

نامییه دكتییرا، ، پايییاناجتمییاعي روحانيییت در ايییران

.دانشگاه تربيت مدر ، دانشکده علوم انساني

، پيمییايش در تحقيقییات اجتمییاعي ( 4975) .دوا ، دي، ا

.نشر ني :هوشنف نايبي، تهران :ترجمه

:اكبر تبريزي، تهیران :، ترجمهداشتن يا بودن. (4928) .فروم، ا

.انتشارات فيروزه

میییدل سیییازي معادلیییه سیییااتاري در .(4925) .قاسیییمي، و

.شناسان جامعه :، تهرانهاي اجتماعي پژوهش

دانشجو در پهنیه تعارضیات ایانواده و .(4925). كامراني، ک

نامه كارشناسي ارشد، دانشگاه عالمیه ، پاياندانشگاه

.تهران، دانشکده علوم اجتماعي ئيطباطبا

رابطه الگوهاي ارتبیاطي ایانواده بیا » .(4922) .كشتکاران، ب

دانیش و ، «تاب آوري در دانشجويان دانشگاه شيراز

، سال يازدهم، ششناسي كاربردي پژوهش در روان

.55-19ص، 95

رابطیه » .(4922) .و حسين چیاري، م .مزيدي، م ،.نيا، م كورش

ارتباطات ادراک شیده در ایانواده و ابعاد الگوهاي

هاي نیوين انديشه، «گيري مذهبي دانشجويان جهت

.55-19ص، 9، ش5، دورهتربيتي

هییاي بنيییادي نظريییه .(4927) .ب ،و روزنبییر . كییوزر، ل

نشیر : فرهنف ارشاد، تهیران :، ترجمهشنااتي جامعه

.ني

تعارض فرزندان بیا والیدين در سیبک » .(4951) .معيدفر،

فصییلنامه برنامییه ريییزي رفییاه و توسییعه ،«زنییدگي

.57-57، ص 7، شاجتماعي

تربيیییت شیییهروندي » .(4954) .و درودي، م .صموسیییوي،

، مهندسي دانشجو در بستر تعامل اانواده و دانشگاه

.95-84 ص، 71و 79 ، سال هفتم، ش«فرهنگي

، مديريت رفتار سیازماني .(4921) .و بالنچارد، ک .هرسي، پ

. انتشارات اميركبير: بند، تهران قهعلي عال :ترجمه

Adorno, T.Wm Frenkel-Brunswik, E. Levinson, D.J.

and Stanford, R.N. (1950) The authoritarian

personality. New York. Harper.

Almond, S. and Verba, G.A. (1989) civic culture

political attitudes and democracy in five

nations. Sage publication.

Barry Clarke, P. and Fowerker J. (2009) Encyclopedia

of democratic thought. London: Routledge

Baumeister, R.F. and Finkel, E.J. (2010) Advanced

social psychology The state of the scince,

oxford: University press.

Dworkin, M. Ed. (1959) Dewey on Education, New

York: Teachers College Press.

Gelderik, C.W. (1999) Critical Thinking Courses in

Accounting Lead to Improvement in General

Academic Achievment a Year.

Guimond, S. (1999) “Attitude Change During College:

Normative or Informational Social

Influence?” Social Psychology of Education,

No. 2, p 237 – 261.

Hastie, B. (2007) “Higher Education and Sociopolitical

Orientation: The Role of Social Influence in

the Liberalization of Students”, European

Journal of Psychology of Education, No. 3,

p 259 – 274.

Huskinson, T. and Haddock, G. (2004) “Individual

Differences in Attitude Structure: Variance

in the Chronic Reliance on Affective and

Cognitive Information”, Journal of

Exprimental Social Psychology, No. 40, p

82-90.


Luther, Timothy C. (2009) Hegels critique of

modernity reconciling individual freedom

and the community, United Kingdom:

Lexington Books.

Martin, J.J. (2004) Myths of renaissance individualism,

published by Palgrave Macmillan, New

York.

Newcomb. T.M. (1943) Personality and Social

Change. New York: Holt.

Oskamp, S. & Schultz, W.P. (2005) Attitude and

opinion, Third addition, Lawrence Erlbaum

Associates. New jersey : Mahava

Oxford Advanced Dictionary (2004) Oxford University

press.

Roceach, M. (1968) Beliefs, attitudes, and values: A

theory of organization and change, San

Francisco: Jossey-Bass.

Sadovnik, A.R. and Semel, S.F. (1998) Durkheim,

Dewey and progressive education. London

and New York: routledge.

Vollebergh, W. (1996) The development of

authoritarianism in adolescence: Longitudinal

change and the impact of age, gender, and

educational level. In K. Hurrelmann & S.

Hamilton (Eds.), Social problems and social

contexts in adolescence: Perspectives across

boundaries (p 235-252). New York:

DeGruyter.

Williams, R.L. (2006) “Academic Freedom in Higher

Education within a Conservative

Sociopolitical Culture”, published on line

by: Springer Science, Vol. 31, No. 1, P 5-23.

sttuuddeennttss'' tmmooddeerrnni isst essoocc iioo--ppoolliitiiccaall...

Documents