1

Studiedag VAD 18 november 2011

Toepassing van de CRA+ vouchers- methodiek bij personen met een cocaïne-

afhankelijkheid en evaluatie

(Luca Littera)

2

InhoudstafelInhoudstafel•Nood aan een cocaïnespecifiek programma?

•Community Reinforcement Approach (CRA) & Contingency

Managment (CM)

•Resultaten van het onderzoek

•Meerwaarde van CRA+vouchers-methodiek

•Beperkingen en beïnvloedende factoren

•Uitdagingen 2012

3

Nood aan een cocaïnespecifiek programma ?• Toenemende tendens cocaïnegebruik

• Behandelingsverloop :• Hoge drop-out

• Terugval

• Getypeerd als draaideurcliënten

• Hulpverlening minder toegespitst op deze doelgroep?

• Hoe het succes binnen behandeling verhogen ?

4

Nood aan een cocaïnespecifiek programma ?• Literatuurstudie (De Kiem, 2008):

• Integratief meersporenprogramma

• Coherent theoretisch verklaringsmodel Neurobiologisch model (disfunctioneel beloningssysteem) Cognitief-gedragstherapeutische interventies

• Evidence based Community Reinforcement Approach & Contingency

Managment (vouchers)

• Onderzoek i.s.m. UGent (dec. 2008- sept. 2010): “Toepassing en analyse van een cocaïnespecifiek behandelingsprogramma (randomised controlled trial)• Eindrapport: De CRA+CM (vouchers) methodiek: “Is

het belonen van abstinentie bij cocaïnegebruikers effectief?”

5

Community Reinforcement Approach (CRA) enContingency Management (CM)• Druggebruik: aangeleerd gedrag of aangeleerde gewoonte

• Bekrachtigen en belonen van vooraf afgesproken gedrag

• Operante conditioneringsprincipe

• CRA• Opbouwen van een drugvrije levensstijl• Ombuigen van disfunctionele bekrachtingspatronen• Leefomgeving belonende activiteiten• Inbouwen van natuurlijke bekrachtigers in verschillende

levensdomeinen van cliënten• Positieve evoluties successief bekrachtigd

6

Community Reinforcement Approach (CRA) enContingency Management (CM)• CM

• Korte termijn• Materiële beloningen (vouchers) o.b.v. speekseltesten

Therapietrouw bevorderen

Aanvankelijke negatieve gevolgen van verminderd gebruik of abstinentie compenseren

7

CRA+Vouchers binnen het AC De Kiem• Duur: 24 weken

• Frequentie:• Week 1-12: tweemaal in de week een sessie en

driemaal in de week een speekselcontrole

• Week 13-24: eenmaal in de week een sessie en tweemaal in de week een speekselcontrole

• Beloningen o.b.v. negatieve speekselcontroles (max. 1265€)

• Behandeling 2011 verlaagd naar 635€

8

CRA+Vouchers binnen het AC De Kiem• Vaste basisstructuur “Protocol”

• Verbeteren van het sociaal netwerk en besteding vouchers

• Functie-analyse en zelfmanagmentplanning• Concreet behandelingsplan

• Vaardigheidstraining• Probleemoplossende vaardigheden• Oriëntatie op werk / opleiding en vrijetijdsbesteding• Sociale vaardigheidstraining

9

CRA+Vouchers binnen het AC De Kiem• Therapeutische kenmerken

• Motiverende gesprekstijl• Counselingstijl• Flexibiliteit• Empathie• Actieve betrokkenheid• Directief, maar collaboratief• Sociale bekrachtiging

• Specifieke kenmerken• Intensief programma• Aanklampend werken• Nadruk op positieve gedachten en gedrag• Outreachend• Hier & nu• Verhoging probleemoplossend vermogen

10

Resultaten van het vergelijkend onderzoek• CRA+vouchers vergelijken met de

standaardbehandeling• Randomised controlled trial• Vragenlijsten (EuropASI, Quality of life,

motivatietest)

• Statistische analyse (kwantitatief onderzoek)• Afname van cocaïnegebruik?• Afname psychische klachten?• Therapietrouw?• Invloed op de kwaliteit van leven?

• Verdiepende interviews (kwalitatief onderzoek) • Ervaringen van de cliënten & CRA+vouchers

therapeuten

11

Daling cocaïnegebruik in steekproef

12

Evolutie ernst psychische klachten

13

Resultaten therapietrouwCRA+vouchers (N=18) Standaardbehandeling

(N=16)

Completers 56.6% 43.8%

Niet completers 44.4% 56.2%

Gemiddelde experimentele groep (N=18)

Gemiddelde controlegroep

(N=16)

P-waarde

Therapietrouw (in aantal weken)

16.9 weken 12.5 weken 0.217

CRA+Vouchers groep (N=18) 4 cliënten stopten voortijdig met de behandeling 3 cliënten werden doorverwezen 11 cliënten ronden het programma af (completers) Meer continuïteit bij de opvolging van de gesprekken t.o.v. controlegroep

Standaard ambulante behandeling (controlegroep) (N=16)

7 completers9 cliënten stopten voortijdig met de behandeling

14

Resultaten van het vergelijkend onderzoek• CRA + Vouchers behandeling

• Significante afname cocaïnegebruik• Significante afname psychische klachten• Hoge therapietrouw• Positieve invloed op de kwaliteit van leven• Evolutie op verschillende levensdomeinen

15

Meerwaarde van de CRA+vouchers methodiek• Positieve ervaringen voor betrokken actoren

• Hoge intensiteit • Vertrouwensrelatie• Invloed op het dagelijkse handelen

• Gestructureerd werken• Speekseltesten als rem voor gebruik• Effectief kunnen belonen voor abstinentie• Inspraak en overleg• Vernieuwend• Gestandaardiseerde meetinstrumenten• Bereiken van een (nog) niet gemarginaliseerd) publiek

• Combinatie van het protocol, speekseltesten en de beloningen

16

Beperkingen en beïnvloedende factoren• Onderzoek:

• Randomised Controlled Trial (RCT)• Kleine onderzoekspopulatie (N=35)• Protocollair werken• Lange termijn• Hogere kost?

• CRA+vouchers-methodiek:• Motivatie• Polygebruik• Cognitief/reflectief vermogen• Sociaal netwerk• Speekseltesten• Gebrek aan nazorg• Registratie en administratie

17

CRA+vouchers methodiek in 2011• Niet gebonden aan Randomised Controlled Trial (RCT)

• Evaluatie (na 6 en 9 maanden)• Vragenlijsten (EuropASI, Quality of life, motivatietest)• Protocol blijft de leidraad van de behandeling• Halvering beloning• Cocaïneafhankelijkheid niet in combinatie met

heroïneafhankelijkheid• Extra aandacht naar vrouwen• Nazorg• Uitbreiding naar het AC in Ronse & Geraardsbergen

18

Uitdagingen voor 2012

• Verlengingsaanvraag ingediend bij het Verslavingsfonds:• Verder specifieke behandeling aanbieden in het AC

Gent, Ronse & Geraardsbergen• Samenwerkingsverbanden aangaan met andere

organisaties• Optimaliseren van het protocol en ontwikkelen van

een praktisch handboek CRA+CM• Op zoek naar structurele financiering

19

Dankwoord voor:

Universiteit Gent

Federale overheidsdienst Volksgezondheid

RIZIV

Collega’s