studija - tarket-spaljivac

NOSILAC

PROJEKTA: ”TARKETT” DOO

PROJEKAT: “PROMENA NAMENE POSTOJEĆEG

OBJEKTA SPALJIVAČA RTO BEZ

IZVOĐENJA GRAĐEVINSKIH RADOVA”

MESTO: BAČKA PALANKA

NAZIV:

STUDIJA O PROCENI UTICAJA PROJEKTA

“PROMENA NAMENE POSTOJEĆEG

OBJEKTA SPALJIVAČA RTO BEZ

IZVOĐENJA GRAĐEVINSKIH RADOVA” NA

ŽIVOTNU SREDINU

BROJ PROJEKTA: E-909/13

ODGOVORNI

PROJEKTANT: spec zžs Jasmina Saratlić, dipl. maš. inž.

DATUM: april 2013. godine

Nosilac projekta “AXIS GRAĐEVINSKI BIRO” DOO

Milana Kerac, dipl. građ. inž.

MP MP

Studija o proceni uticaja Projekta ”Promena namene postojećeg objekta spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih

radova“ na životnu sredinu

2

SADRŽAJ

I OPŠTI DEO

1. OPŠTA DOKUMENTACIJA .................................................................................................................................. 4

2. UVOD .......................................................................................................................................................................... 6

2.1 ZAKONSKA REGULATIVA ............................................................................................................................ 6

3. KORIŠĆENA DOKUMENTACIJA ....................................................................................................................... 9

II POSEBNI DEO

1. PODACI O NOSIOCU PROJEKTA ...................................................................................................................... 10

2. OPIS LOKACIJE NA KOJOJ JE PROJEKAT IZVEDEN ................................................................................. 11

2.1 MAKROLOKACIJA .......................................................................................................................................... 11

2.2 MIKROLOKACIJA ........................................................................................................................................... 13

2.3 POTREBNE POVRŠINE ZEMLJIŠTA ......................................................................................................... 14

2.4 NASELJENOST I KONCENTRACIJA STANOVNIŠTVA ...................................................................... 15

2.5 KLIMATSKE KARAKTERISTIKE PODRUČJA ....................................................................................... 15

2.6 OROGRAFIJA TERENA, GEOLOŠKE I HIDROGEOLOŠKE KARAKTERISTIKE ZEMLJIŠTA .. 16

2.7 FLORA I FAUNA .............................................................................................................................................. 20

2.8 ARHEOLOŠKA NALAZIŠTA, ZAŠTIĆENA PRIRODNA I KULTURNA DOBRA .......................... 23

2.9 POSTOJEĆA INFRASTRUKTURA LOKACIJE ........................................................................................ 25

3. OPIS PROJEKTA ...................................................................................................................................................... 29

3.1 OPIS PRETHODNIH I PRIPREMNIH RADOVA ........................................................................................ 29

3.2 GLAVNE KARAKTERISTIKE TEHNOLOŠKOG PROCESA ................................................................. 29

3.4 ULAZNI PARAMETRI .................................................................................................................................... 36

3.5 IZLAZNI PARAMETRI ................................................................................................................................... 45

4. PRIKAZ GLAVNIH ALTERNATIVA KOJE JE NOSILAC PROJEKTA RAZMATRAO ....................... 47

5. PRIKAZ STANJA ŽIVOTNE SREDINE NA LOKACIJI I BLIŽOJ OKOLINI (MIKRO I MAKRO

LOKACIJA) .............................................................................................................................................................. 49

6. OPIS MOGUĆIH ZNAČAJNIH UTICAJA PROJEKTA NA ŽIVOTNU SREDINU ................................... 53

7. PROCENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU U SLUČAJU UDESA ...................................................... 60

8. OPIS MERA PREDVIĐENIH U CILJU SPREČAVANJA, SMANJENJA I, GDE JE TO MOGUĆE,

OTKLANJANJA SVAKOG ZNAČAJNIJEG ŠTETNOG UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU ............. 68

8.1 MERE PREDVIĐENE ZAKONSKIM I PODZAKONSKIM AKTIMA .................................................. 68

8.2 PREVENTIVNE MERE .................................................................................................................................... 68

8.3 MERE ZAŠTITE U SLUČAJU UDESA ........................................................................................................ 72



3

8.4 MERE ZAŠTITE U TOKU REDOVNOG RADA PROJEKTA .............................................................. 74

9. PROGRAM PRAĆENJA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU ..................................................................... 83

9.1 MONITORING KVALITETA VAZDUHA .................................................................................................. 84

9.2 MONITORING KVALITETA površinskih i podzemnih VODA ............................................................... 85

9.3 MONITORING I IZVEŠTAVANJE O KVALITETU ZEMLJIŠTA ......................................................... 86

9.4 MONITORING BUKE ...................................................................................................................................... 86

9.5 MONITORING I KONTROLA INSTALACIJA .......................................................................................... 86

10. NETEHNIČKI KRAĆI PRIKAZ PODATAKA NAVEDENIH U TAČKAMA 2) DO 9) ........................... 87

11. PODACI O TEHNIČKIM NEDOSTACIMA ILI NEPOSTOJANJU ODGOVARAJUĆIH STRUČNIH

ZNANJA I VEŠTINA ILI NEMOGUĆNOSTI DA SE PRIBAVE ODGOVARAJUĆI PODACI ............. 89

12. PRILOZI .................................................................................................................................................................... 90



4

I OPŠTI DEO

1. OPŠTA DOKUMENTACIJA

Opštu dokumentaciju, priloženu u predmetnoj Studiji o proceni uticaja Projekta “Promena

namene postojećeg objekta spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih radova” na životnu sredinu

čine sledeća dokumenta:

Rešenje o registraciji preduzeća

Rešenje o imenovanju multidisciplinarnog tima

Fotokopije licenci odgovornih projektanata

Fotokopija diplome o sticanju specijalističkog zvanja



5

Na osnovu člana 128. Zakona o planiranju i izgradnji (“Službeni glasnik RS” broj 72/09 i

81/09 – isprav.) i člana 19. Zakona o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik RS” broj

135/04 i 36/2009) donosim:

REŠENJE O IMENOVANJU

MULTIDISCIPLINARNOG TIMA

Za potrebe izrade:

STUDIJE O PROCENI UTICAJA PROJEKTA

“PROMENA NAMENE POSTOJEĆEG OBJEKTA SPALJIVAČA RTO

BEZ IZVOĐENJA GRAĐEVINSKIH RADOVA”

NA ŽIVOTNU SREDINU

Imenujem sledeće članove stručnog multidisciplinarnog tima:

spec zžs Jasmina Saratlić, dipl. maš. inž. licenca broj 330 C529 05

Milan Saratlić, dipl. ing. građ. licenca broj 310 0482 03

Edin Oprašić, dipl. ing. maš. licenca broj 330 1246 03

Milan Ilić, dipl. ing. el. licenca broj 350 4039 03

Jelena Mitrović, dipl. ing. hem.

U Novom Sadu, april 2013. god.

“AXIS GRAĐEVINSKI BIRO” DOO

Milana Kerac, dipl. građ. inž.



6

2. UVOD

Cilj izrade Studije o proceni uticaja Projekta “Promena namene postojećeg objekta

spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih radova” na životnu sredinu, je da se utvrde svi mogući

zagađivači vazduha, vode i zemljišta, kako u redovnim, tako i u havarijskim situacijama i da se

predvide načini eliminisanja, odnosno tretmana istih, kako ne bi došlo do ugrožavanja životne

sredine.

Procena uticaja na životnu sredinu je preventivna mera njene zaštite i sprečavanje njene

dalje degradacije, i zasniva se na izradi Studije i sprovođenju konsultacija uz učešće javnosti i

analizi alternativnih mera, sa ciljem da se prikupe podaci i predvide štetni uticaji određenih

projekata na život i zdravlje ljudi, floru i faunu, zemljište, vodu, vazduh, klimu i pejsaž, materijalna

i kulturna dobra i uzajamno delovanje ovih činilaca, kao i utvrde i predlože mere kojima se štetni

uticaji mogu sprečiti, smanjiti ili otkloniti imajući u vidu izvodljivost tih projekata.

Izrada predmetne Studije o proceni uticaja poverena je preduzeću “AXIS GRAĐEVINSKI

BIRO” DOO iz Novog Sada, a u njenoj izradi učestvovali su:

spec zžs Jasmina Saratlić, dipl.ing.maš.

Milan Saratlić, dipl. ing. građ.

Edin Oprašić, dipl. ing. maš.

Milan Ilić, dipl. ing. el.

Jelena Mitrović, dipl. ing. hem.

2.1 ZAKONSKA REGULATIVA

Studija o proceni uticaja na životnu sredinu izrađuje se na osnovu Zakona o proceni

uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik RS” broj 135/04 i 36/2009), Pravilnika o sadržaju

Studije o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik RS” broj 69/05), kao i na osnovu

izdatog Rešenja od strane nadležnog organa uprave o potrebi izrade Studije, odnosno o obimu i

sadržaju iste.

Prilikom izrade predmetne Studije korišćena je sledeća zakonska regulativa:

Zakon o zaštiti životne sredine (“Službeni glasnik RS” broj 135/04, 36/2009 i 36/2009

- dr. zakon, 72/09 - dr. zakon i 43/2011 – odluka US)



7

Zakon o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik RS” broj 135/04 i

36/2009)

Zakon o vodama (“Službeni glasnik RS” broj 30/2010 i 93/2012)

Zakon o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS” broj 36/09 i 10/2013)

Zakon o integrisanom sprečavanju i kontroli zagađivanja životne sredine (“Službeni

glasnik RS” broj 135/04)

Zakon o upravljanju otpadom (“Službeni glasnik RS” broj 36/2009 i 88/2010)

Zakon o planiranju i izgradnji (“Službeni glasnik RS” broj 72/2009 i 81/2009 –

isprav.)

Zakon o zaštiti od požara (“Službeni glasnik SRS” broj 111/2009)

Zakon o bezbednosti i zdravlju na radu (“Službeni glasnik RS” broj 101/05)

Zakon o zaštiti od buke u životnoj sredini (“Službeni glasnik RS” broj 36/09 i

88/2010)

Uredba o utvrđivanju Liste projekata za koje je obavezna procena uticaja i Liste

projekata za koje se može zahtevati procena uticaja na životnu sredinu (“Službeni

glasnik RS” broj 114/2008)

Pravilnik o sadržini studije o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik

RS” broj 69/2005)

Uredba o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta vazduha (“Službeni glasnik

RS” broj 11/2010)

Uredba o izmenama i dopunama Uredbe o uslovima za monitoring i zahtevima

kvaliteta vazduha (“Službeni glasnik RS” broj 75/2010)

Uredba o graničnim vrednostima emisija zagađujućih materija u vazduh (“Službeni

glasnik RS” broj 71/2010, 6/2011 - ispravka)

Pravilnik o graničnim vrednostima emisije, načinu i rokovima merenja i evidenciji

podataka (“Službeni glasnik RS” broj 30/97 i 35/97 - ispravka)

Pravilnik o dozvoljenom nivou buke u životnoj sredini (“Službeni glasnik RS” broj

54/92 – bez odredbi koje se odnose na dozvoljene nivoe buke u naseljima, na metode

merenja buke i na uslove koje moraju da ispune stručne organizacije za merenje buke)

Pravilnik o metodama merenja buke, sadržini i obimu izveštaja o merenju buke

(“Službeni glasnik RS“ broj 72/2010)



8

Uredba o indikatorima buke, graničnim vrednostima, metodama za ocenjivanje

indikatora buke, uznemiravanja i štetnih efekata buke u životnoj sredini (“Službeni

glasnik RS“ broj 75/2010)

Pravilnik o kvalitetu otpadnih voda koje se mogu upuštati u javnu kanalizac iju

(“Službeni list opštine Bečej” broj 08/2010 i 5/2011)

Pravilnik o uslovima i načinu sakupljanja, transporta, skladištenja i tretmana otpada

koji se koristi kao sekundarna sirovina i za dobijanje energije (“Službeni glasnik RS“

broj 98/2010)

Pravilnik o kategorijama, ispitivanju i klasifikaciji otpada (“Službeni glasnik RS“ broj

56/10)

Pravilnik o metodama i minimalnom broju ispitivanja kvaliteta otpadnih voda

(“Službeni glasnik SRS” broj 47/83 i 13/84-ispr.)

Pravilnik o dozvoljenim količinama opasnih i štetnih materija u zemljištu i vodi za

navodnjavanje i metodama njihovog ispitivanja (“Službeni glasnik RS“ broj 23/94)

Uredba o programu sistemskog praćenja kvaliteta zemljišta, indikatorima za ocenu

rizika od degradacije zemljišta i metodologija za izradu remedijacionih programa

(“Službeni glasnik RS“ broj 88/2010)

Uredba o kriterijumima za određivanje najboljih dostupnih tehnika, za primenu

standarda kvaliteta, kao i za određivanje graničnih vrednosti emisije u integrisanoj

dozvoli (“Službeni glasnik RS“ broj 84/2005)

Pravilnik o Listi opasnih materija i njihovim količinama i kriterijumima za

određivanje vrste dokumenta koje izrađuje operater seveso postrojenja, odnosno

kompleksa (“Službeni glasnik RS” broj 41/2010)

Pravilnik o sadržini obaveštenja o novom seveso postrojenju odnosno kompleksu,

postojećem seveso postrojenju,odnosno kompleksu i o trajnom prestanku rada seveso

postrojenja, odnosno kompleksa (“Službeni glasnik RS” broj 41/2010)

Pravilnik o sadržini politike prevencije udesa i sadržini i metodologiji izrade Izveštaja

o bezbednosti i Plana zaštite od udesa (“Službeni glasnik RS” broj 41/2010)



9

3. KORIŠĆENA DOKUMENTACIJA

Pri izradi Studije o proceni uticaja Projekta “Promena namene postojećeg objekta spaljivača

RTO bez izvođenja građevinskih radova” na životnu sredinu, korišćena je sledeća projektno

tehnička dokumentacija, saglasnosti, uslovi, mišljenja i rešenja:

1. Rešenje o potrebi izrade, odnosno obimu i sadržaju Studije o proceni uticaja Projekta

“Promena namene postojećeg objekta spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih

radova” na životnu sredinu, broj 130-501-2370/2012-06 od 25.1.2013. god. izdato od

strane Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine,

Autonomna Pokrajina Vojvodina

2. Informacija o lokaciji, broj 130-353-86/2012-01 od 19.10.2012. god. izdata od strane

Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine,


3. Rešenje o dozvoli za upotrebu i korišćenje objekta spaljivača otpadnih gasova iz sušare

za želiranje, broj IV-05-351-2110/2010 od 24.12.2010. god. izdato od strane Opštinske

uprave Opštine Bačka Palanka, Odeljenje za urbanizam i građevinarstvo, Opština Bačka

Palanka

4. Rešenje o davanju saglasnosti na dopunu tehničke dokumentacije za objekat spaljivača

gasova sa pratećim instalacijama, 07/9 broj 217-2608/12 od 03.01.2013. god. izdato od

strane Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije, Sektor za vanredne situacije,

Uprava za vanredne situacije u Novom Sadu

5. Postojeća projektna dokumentacija vezana za predmetni postojeći spaljivač

6. Izveštaji o sprovedenim merenjima aspekata životne sredine u “TARKETT“ DOO

7. Strategija razvoja opštine Bačka Palanka 2010. – 2014. godine, Skupština opštine Bačka

Palanka

8. www.backapalanka.rs

9. www.backapalanka.org.rs

10. www.hidmet.sr.gov.rs

11. www.wikipedia.com

http://www.hidmet.sr.gov./



10

II POSEBNI DEO

1. PODACI O NOSIOCU PROJEKTA

Pun naziv pravnog lica: ”TARKETT” DOO

Sedište: 21 400 Bačka Palanka, Republika Srbija

Adresa: Industrijska zona 14

Telefon: +381 21 75 57 201

Fax: +381 21 75 57 292

Kompanija ”TARKETT” je vodeća internacionalna kompanija u proizvodnji podnih

obloga. Proizvodni asortiman ove kompanije baziran je na stalnim inovacijama, prvoklasnom

marketingu i dizajnu svetskog renomea. Kompanija posluje u 50 zemalja sveta na svim

kontinentima, a ”TARKETT” DOO je njen integralni deo.

”TARKETT” DOO je proizvodna organizacija sa sedištem u Bačkoj Palanci, Republika

Srbija, koja se bavi proizvodnjom različitih podnih obloga, kao i proizvodnjom i razvojem

linoleuma i višeslojnog parketa - jedinstvenog proizvoda na tržištu Republike Srbije.

”TARKETT” DOO poseduje dve fabrike za proizvodnju podnih obloga u Bačkoj Palanci i

zapošljava blizu 750 ljudi. Proizvodnim programom fabrike linoleuma obuhvaćena je čitava lepeza

proizvoda, od tradicionalnih do najmodernijih dezena podnih obloga sa produženim vekom trajanja

i unapređenim karakteristikama održavanja. Fabrika parketa, otvorena u novembru 2005. godine,

predstavlja najmoderniju fabriku ove vrste u Evropi. U ovoj fabrici se proizvodi troslojni parket od

različitih vrsta drveta, a čak 95 % proizvedenog parketa je namenjeno izvozu.

Poslovna strategija ”TARKETT” DOO podrazumeva rad sa materijalima koji su

prihvatljivi sa aspekta zaštite životne sredine, i uz atraktivan dizajn i široku paletu boja i dezena,

daje najbolja rešenja za stambene prostore.



11

2. OPIS LOKACIJE NA KOJOJ JE PROJEKAT IZVEDEN

Slika 1. Satelitski snimak položaja naselja Bačka Palanka

2.1 MAKROLOKACIJA

Autonomna pokrajina Vojvodina

Autonomna Pokrajina Vojvodina zauzima severni deo Republike Srbije. Prostire se na

Panonskoj niziji sa površinom od 21.506 km2 na kojoj živi oko dva miliona stanovnika. Vojvodina

je izrazito ravničarski kraj nastao posle oticanja Panonskog mora (zahvata jugoistočni deo prostrane

Panonske nizije), ali njen pejsaž nije monoton. Jednoličnost ravnice razbijaju reke, kanali, peščare,

lesne zaravni, različiti usevi i druga vegetacija, gusto raspoređena ušorena naselja, a dve planine,

čije visine jedva prelaze gornju granicu bregova, daju poseban izgled jugoistočnom Banatu

(Vršačke planine) sa Guduričkim vrhom (641 m) i severnom delu Srema (Fruška gora) sa najvišim

vrhom Crveni Čot (539 m). Na padinama Fruške gore i Vršačkih planina nalaze se listopadne šume,

u kojima preovlađuju hrast, lipa, grab i drugo drveće. Na nižim planinskim stranama šume su

pretežno iskrčene i tu su pašnjaci, vinogradi i voćnjaci. Vojvođanska ravnica spušta se u vidu

stepenastih površina do reka.

Tri velike reke, Dunav, Sava i Tisa, sa svojim pritokama i kanalima, čine rečnu mrežu. Sve

reke imaju manji pad, spor i krivudav tok, kao i veliku akumulativnu moć. Dunav protiče kroz

Vojvodinu dužinom od 370 km. Širina korita mu je od 380 do 2.000 m, a dubina od 5 do 23 m. U

širim delovima ima dosta rukavaca i prostranih niskih ada. Najviši vodostaj je u maju i junu, kada



12

se tope alpski snegovi i padaju prve letnje kiše, a najniži u jesen i zimu. Visoka voda na Dunavu

utiče i na vodostaj na pritokama. Ako je i na pritokama u isto vreme visoka voda, dolazi do poplava.

U prošlosti u Vojvodini je bilo mnogo bara i jezera. Kada je u XVIII veku počela

intenzivnija obrada zemlje, pristupilo se melioracijama i prokopavanju kanala. Još 1793. godine

počela je izgradnja Velikog kanala koji spaja Dunav i Tisu, protičući središnjom Bačkom u dužini

od 118 km. Nakon velikih poplava, u drugoj polovini XIX veka, preduzet je krupan zahvat u izmeni

hidrološke slike Vojvodine: skraćivana su rečna korita, presecani meandri, prokopavani

mnogobrojni kanali, isušivani ritovi kraj reka, podizani odbrambeni bedemi i građene crpne stanice.

Iako su mnoge bare i jezera isušeni, Vojvodina je još uvek bogata ovim vodama. Najveće

jezero je Palić kod Subotice (površine cca 5 km2). Ludoško jezero, Belo blato i Obedska bara su

rezervati ptičjeg sveta.

Kako je Vojvodina pokrivena lesom, najrasprostranjeniji tipovi zemljišta su černozemi i

livadske crnice, a u vlažnim predelima ritske crnice i slatine. Černozemi, koji zahvataju 60 %

obradivog zemljišta, odlikuju se velikom plodnošcu, a na njima, kao i na livadskim crnicama,

najveće površine koriste se za pšenicu, kukuruz, šećernu repu, suncokret, soju i drugo industrijsko,

kao i krmno bilje.

Južnobački okrug

Južnobački okrug je jedan od sedam regiona u AP Vojvodini i obuhvata područje 12

opština: Bač, Bačku Palanku, Bački Petrovac, Bečej, Beočin, Novi Sad, Srbobran, Sremske

Karlovce, Temerin, Titel i Vrbas.

Prirodni i privredni potencijali, koje poseduje, svrstavaju ovaj region u jedno od

najrazvijenijih područja u Republici. Povoljan geografski položaj i važni saobraćajni koridori koji

prolaze kroz njega, obezbedili su mu značajne komparativne prednosti za razvoj svih privrednih

grana.

Područje južnobačkog regiona prostire se na površini od 4.016 km2 što čini 19 % ukupne

površine AP Vojvodine i 5 % ukupne površine Republike. Na ovom području živi 591.752

stanovnika, odnosno 29,2 % od ukupnog stanovništva AP Vojvodine, a 7,9 % od ukupnog

stanovništva republike. Sedište regiona nalazi se u Novom Sadu, gradu koji čini kulturni, privredni i

administrativni centar Autonomne pokrajine Vojvodine.

Opština Bačka Palanka



13

Opština Bačka Palanka je jedna od opština u Republici Srbiji. Po podacima iz 2004. godine,

zauzima površinu od 579 km², od čega na poljoprivrednu površinu otpada 47.342 ha, a na šumsku

2.801 ha. Ova opština se sastoji od 14 naselja, a njen centar je grad Bačka Palanka.

Granice opštine Bačka Palanka uglavnom su administrativne, oivičene linijama između

seoskih atara prema susednim opštinama. Jedino Dunav, prema jugu, čini prirodnu granicu i to ne u

potpunosti jer se, jugoistočni, manji delovi opštinske teritorije nalaze u Sremu, sa druge strane reke.

Južno od Dunava je područje opštine Vukovar, zapadno je opština Bač, severozapadno Odžaci,

severno i severoistočno je područje opštine Vrbas, a sa istoka opština Bački Petrovac. Sremski deo

bačkopalanačke opštine omeđen je sa zapada opštinom Vukovar, sa jugozapada područjem opštine

Šid, sa juga je opština Sremska Mitrovica, a sa istoka opština Beočin. Prema tome, opština Bačka

Palanka se graniči sa osam opština od kojih su četiri u Bačkoj i isto toliko u Sremu.

Slika 2. Opština Bačka Palanka

2.2 MIKROLOKACIJA

Bačka Palanka na teritoriji svoje opštine ima periferni položaj. Ona se nalazi na levoj obali

Dunava na 45° 15’ severne geografske širine i 19° 24’ istočne geografske dužine. Ona je,

sagledavajući opštinska naselja u Bačkoj, najjužnije i Dunavu najbliže naselje. Istočno od

opštinskog sedišta, pored novosadskog puta, nalazi se Čelarevo, udaljeno 11 km. U pravcu

severozapada, na somborskom putu su Obrovac, udaljen od Bačke Palanke 9 km i Tovariševo,

udaljeno 14 km. Nešto zapadnije, na lokalnom putu su Karađorđevo, do kog ima 10 km i

Mladenovo, udaljeno od opštinskog središta 14 km. U pravcu severa, na putu za Vrbas su sledeća

naselja: Nova Gajdobra na 10 km, Gajdobra na 14 km, Silbaš na 20 km i Despotovo udaljeno od

http://sh.wikipedia.org/wiki/Op%C5%A1tine_Srbije

http://sh.wikipedia.org/wiki/2004

http://sh.wikipedia.org/wiki/Kilometar

http://sh.wikipedia.org/wiki/Hektar

http://sh.wikipedia.org/wiki/Ba%C4%8Dka_Palanka

http://sh.wikipedia.org/wiki/Vukovar

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Ba%C4%8D&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/wiki/Od%C5%BEaci

http://sh.wikipedia.org/wiki/Vrbas

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Ba%C4%8Dki_Petrovac&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/wiki/Srem

http://sh.wikipedia.org/wiki/Vukovar

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%A0id&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/wiki/Sremska_Mitrovica

http://sh.wikipedia.org/wiki/Beo%C4%8Din

http://sh.wikipedia.org/wiki/Srem

http://sh.wikipedia.org/wiki/%C4%8Celarevo

http://sh.wikipedia.org/wiki/Obrovac

http://sh.wikipedia.org/wiki/Tovari%C5%A1evo

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Kara%C4%91or%C4%91evo&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Mladenovo&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/wiki/Vrbas

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Nova_Gajdobra&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Gajdobra&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Silba%C5%A1&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Despotovo&action=edit&redlink=1



14

opštinskog centra 29 km. Od Despotova put vodi do Pivnica, najudaljenijeg naselja od opštinskog

središta do koga ima 34 km, dok od Silbaša put vodi do Paraga udaljenih 25 km. Preko Dunava i

dela Vukovarske opštine, što je svojevrsni kuriozitet, dolazi se Podunavskim putem do Neština,

udaljenog od Bačke Palanke 9 km, a na lokalnom putu je i poslednje opštinsko naselje Vizić,

udaljeno od Podunavskog puta 6, a od centra opštine 13 km.

Mikrolokacijski posmatrano, zemljište na kojem se nalazi izgrađeni postojeći fabrički

kompleks ”TARKETT” DOO nalazi se na katastarskim parcelama broj 4292/31, 4326/4, 4326/5,

4326/6, 4326/7, 4338/4, 4339/3 i 7095/6, КО Bačka Palanka - grad, u ulici Industrijska zona 14.

Fabrički kompleks je smešten na jugoistočnoj strani naselja Bačka Palanka sa objektima

namenjenim za proizvodnju PVC podova, proizvodnju parketa, smeštaj sirovina, smeštaj gotovih

proizvoda i smeštaj pogona za proizvodnju vodene pare, radionice itd. Kompleks objekata

”TARKETT” DOO Bačka Palanka je deo nekada zajedničkog kompleksa “SINTELON“.

Kompleks se sa južne, jugozapadne i zapadne strane graniči sa objektima '“ENIA“ doo i

“SINTELON RUGS“, sa severozapadne strane Tekstilnom industrijom “MARINA“ Bačka Palanka

(na udaljenosti cca 35 m), sa istočne strane DP “KOMUNALPROJEKT“ Bačka Palanka i javnim

putem koji se prostire od novosadskog puta do reke Dunav (do šljunkare, odnosno budućeg

Pristaništa - luke Bačka Palanka), dok se sa severne strane nalazi saobraćajni put paralelan putu

Bačka Palanka - Novi Sad i delom poljoprivredne obradive površine. Na severoistočnoj strani

protežu se poljoprivredno obradive površine.

Teren na kome se nalaze objekti postojećeg kompleksa u Bačkoj Palanci je ravničarski bez

prirodnih prepreka za prilaz sa svih strana. Fabrički krug je ograđen pletenom žicom i

armiranobetonskim stubovima visine 2,5 m sa istočne, severne i delom sa zapadne strane, dok je sa

južne i delom sa zapadne strane bez ograde.

Spaljivač, koji je predmet ovog Projekta, je postojeći objekat koji je smešten u južnom

delu kotlarnice na piljevinu i kotlarnice na gas, a istočno od transformatorske stanice u zelenom

pojasu kompleksa, na katastarskoj parceli broj 4292/31 KO Bačka Palanka - grad.

2.3 POTREBNE POVRŠINE ZEMLJIŠTA

Postojeći fabrički kompleks zauzima površinu od 144.371 m2. Ukupna površina pod

objektima u predmetnom fabričkom kompleksu iznosi 78.058 m2. Predmetno postrojenje za

spaljivanje otpadnih materija - spaljivač je, kao što je već navedeno, postojeće, smešteno je na

otvorenom prostoru i zahvata prostor cca 19,0 x 10,0 m.

http://sh.wikipedia.org/wiki/Pivnica

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Silba%C5%A1&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Ne%C5%A1tin&action=edit&redlink=1

http://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Vizi%C4%87&action=edit&redlink=1



15

2.4 NASELJENOST I KONCENTRACIJA STANOVNIŠTVA

Opština Bačka Palanka se sastoji od četrnaest naselja. Prema popisu stanovništva iz 2011.

godine u opštini Bačka Palanka živi 56.366 stanovnika. U samom naselju Bačka Palanka živi

29.449 stanovnika.

2.5 KLIMATSKE KARAKTERISTIKE PODRUČJA

Na kvalitet vazduha jednog područja, pored koncentracije zagađujućih materija veliki uticaj

imaju meteorološki elementi: stanje vazdušnog pritiska, pravac i brzina vetra, vrtložna strujanja,

odsustvo vetra, vlažnost vazduha, prisustvo magle, količina padavina, temperatura vazduha i

temperaturne inverzije.

Vojvodina ima umereno kontinentalnu klimu: njen istočni deo se više približava

kontinentalnim, a zapadni morskim uticajima. Leta su topla, zime hladne, a proleće i jesen traju

kratko. Letnje temperature su u proseku između 21 i 23 o

C, a zimi su u proseku oko - 2 o

C.

Ekstremne razlike između najviših i najnižih temperatura mogu biti niže. Klima opštine Bačka

Palanka slična je klimatskim odlikama u Vojvodini, pa i čitavoj Panonskoj niziji.

Temperatura vazduha je jedan od najvažnijih klimatskih elemenata, jer se ona direktno ili

indirektno odražava na ostale klimatske osobine. Srednja godišnja temperatura na ovom području je

11 °C u toku poslednjih merenja (period od 30 god). Zima i leto sa svojim karakterističnim

temperaturama ponekad traju vrlo dugo, a prelazna godišnja doba kratko, tako da se iz hladnog

zimskog u topli letnji period prelazi u roku od svega nekoliko dana.

Atmosferski talozi: Vojvodina ima relativno male količine padavina. Najviše ih je na

Fruškoj gori (više od 750 mm u proseku) i na Vršačkim planinama, zatim u zapadnoj Bačkoj (650

do 750 mm). Prosečno godišnje beleži se od 550 do 650 mm vodenog taloga. Najmanje kiše ima u

severnoj Bačkoj i istočnom Banatu. U toku godine ima prosečno 18 dana kada pada sneg, ali se on

održava na zemlji samo pri stalnom mrazu. Leti je moguć grad koji nanosi velike štete

poljoprivredi.

Jugozapadna Bačka je najvlažnija oblast Vojvodine. Bačka Palanka prema nepotpunim

podacima prima u proseku preko 680 mm taloga godišnje. Sneg obično dolazi u novembru, a

poslednji u aprilu.



16

Grad kao padavina je retka pojava. U proseku se javlja manje od dva puta godišnje. Obično

se javlja u prvoj polovini i sredinom leta. U istoriji gradskog naselja grad nije naneo neku

značajniju štetu.

Klimu ovog područja karakteriše i velika promenljivost u količini taloga. Tokom sušnih

godina izluči se i do tri puta manja količina taloga nego tokom kišnih godina. Ova pojava dolazi do

još većeg izražaja u poređenju najveće i najmanje mesečne sume padavina u pojedinim godinama.

Vetrovi: U Vojvodini duvaju uglavnom četiri vrste vetra. Najsnažniji vetar je košava koja

nastaje usled vazdušnih strujanja iz južnih delova Rusije prema Sredozemnom moru, dolazi

dolinom Dunava i prolazi kroz Ðerdapsku klisuru. To je hladan i jak vetar koji može da nanese

velike štete. Severac je hladan vetar koji zimi oštro briše ravnicom, južni je topli vetar, dok je

zapadni najčešći i donosi kišu ili sneg.

Svojim uporedničkim pravcem Fruška gora čini velike smetnje slobodnoj cirkulaciji

vazdušnih masa u pravcu sever - jug i obrnuto. Sočivast oblik Fruške gore cepa i znatno slabi jačinu

jugozapadnih i jugoistočnih vetrova. Severni vetar je hladan i suv. On uz rečne doline prodire u

dublja područja, ali uzane doline i njihova krivudavost znatno smanjuje njegovu jačinu. Jači je na

lesnoj zaravni, gde ne postoje nikakve smetnje njegovom kretanju. Severozapadni vetar je ponekad

pravi severni, koji pod uticajem Fruške gore i sam menja pravac prema istoku.

Na području opštine Bačka Palanka najčešće duva severozapadni vetar i to u letnjem

periodu. Jugoistočni vetar – košava, je drugi po broju javljanja. To je zimski vetar, mada je čest gost

u jesenjim danima. U proseku košava duva 5 – 6 dana bez prestanka, a događa se da vreme njenog

duvanja premaši i 20 dana.

Oblačnost: Oblačnost uglavnom prati kretanje relativne vlažnosti. Povećanjem temperature

vazduha tokom godine smanjuje se relativna vlažnost i oblačnost. Oblačnost predstavlja srednji

stepen pokrivenosti vidljivog dela nebeskog svoda oblacima. Ne meri se, nego se procenjuje

vrednostima od 0 (potpuno vedro) do 10 (potpuno oblačno). U naselju Bačka Palanka najveća

mesečna oblačnost je u decembru, dok je najmanja u avgustu.

Vlažnost vazduha: Vlažnost vazduha se izražava na dva načina, kao apsolutna i relativna, a

posledica je isparavanja koje zavisi od temperature vazduha. Apsolutna vlažnost je najmanja u

mesecu januaru i iznosi 3,8 gr/m³, a najveća u julu sa 13 gr/m³, dok je srednja godišnja 8,6 gr/m³.

Zimski meseci imaju veću, a letnji manju relativnu vlažnost vazduha.

2.6 OROGRAFIJA TERENA, GEOLOŠKE I HIDROGEOLOŠKE

KARAKTERISTIKE ZEMLJIŠTA



17

Zemljišta Vojvodine nastala su pretežno na sedimentnim stenama. Samo zemljišta na

Fruškoj Gori i Vršačkim planinama imaju za geološku podlogu uglavnom metamorfne, a delom i

magmatske stene. Reljef Vojvodine je formiran dejstvom endogenih i egzogenih sila. Posredstvom

endogenih sila formirani su morfostrukturni oblici u reljefu, odnosno stvorene su osnovne konture

današnjeg reljefa. Završni oblici reljefa Vojvodine su rezultat periodičnog navejavanja lesa,

erozionog rada atmosferilija i reka kao i akumulacije fluvijalnog materijala na rečnim terasama.

Razlikuju se sledeće geomorfološke celine: niskoplaninski oblici (Fruška Gora i Vršačke planine),

lesne zaravni (platoi), peščane zaravni (Subotičko - Horgoška i Deliblatska peščara), lesne terase,

aluvijalne terase i aluvijalne ravni. Kao rezultat određene konstelacije pedogenetskih faktora i

različitog intenziteta njihovog delovanja javlja se raznoliki zemljišni pokrivač Vojvodine: na

aluvijalnim nanosima na rečnim terasama, razvijaju se fluvisoli, semiglejna zemljišta, ritske crnice,

močvarnoglejna i halomorfna zemljišta; na lesnim platoima černozemi; na lesnim terasama

černozemno oglejena zemljišta i slatine; na eolskom pesku arenosoli, rendzine i černozemi; na

Fruškoj Gori i Vršačkim planinama s heterogenim supstratom razvijaju se rendzine, rankeri,

eutrična i distrična smeđa, lesivirana i koluvijalna zemljišta.

Geomorfološke i geološke karakteristike

Pedološka karta opštine Bačka Palanka pokazuje da je većina hektara aluvijalno ilovasto-

glinasto zemljište. Livadske crnice i to pretežno livadsko - karbonatne ima u severnim delovima.

Zemlja ovog kvaliteta je pogodna za proizvodnju svih ratarskih kultura.

Aluvijum različitog sastava prati tok Dunava. To je zemljište u ritu zapadno, južno i istočno

od Bačke Palanke. Jedino je na Poloju zastupljen aluvijum zabaren, slabo zaslonjen flekama solođa.

Aluvijum različitog sastava predstavlja slojevito zemljište u čijem sastavu učestvuje krupan i

srednjezrn pesak, obično sa 30 – 50 %. Ovi slojevi se smenjuju sa serijama sitnog peska i gline.

Ritske crnice su prisutne na malim površinama istočno od Bačke Palanke. Na ovim površinama

dobro uspevaju povrtarske kulture.

Černozem je zastupljen u malim površinama atara Bačke Palanke. Ovo zemljište pripada

redu onih sa najvećim proizvodnim vrednostima u Vojvodini. Daje dovoljno prinosa ukoliko bude

dovoljno vlage u toku vegetacije. U ataru Bačke Palanke javljaju se degradirani černozem sa

flekama solođa i degradirani černozem-crnica sa pegama solođa. To su zemljišta sa manje humusa,

lošijih osobina i sa manjim proizvodnim vrednostima. Slatine su predstavljene solončakom i

solođom. Zastupljene su u ataru malog dela Bačke Palanke. To su defektna zemljišta sa većom

koncentracijom soli.



18

Hidrogeološke i hidrološke karakteristike

Bačka Palanka je u svojoj istoriji od prvog naselja do današnjih dana imala izuzetne

hidrološke karakteristike. Opštinsku teritoriju preseca Dunav, jedna od najvećih evropskih reka.

Bačka Palanka kao opštinsko središte je izgrađena na samoj obali Dunava. Pored Dunava na

opštinskoj teritoriji su rečice Mostonga i Jegrička. Tu su i dva značajna kanala hidrografskog

sistema Dunav – Tisa - Dunav.

Podzemne vode su takođe od izuzetne važnosti, bilo da se radi o prvoj - freatskoj izdani

značajnijoj pre svega za život biljaka i poljoprivrednu proizvodnju, ili o dubljoj - arteškoj izdani čije

vode se koriste u vodosnabdevanju naselja.

Na vode snažno utiču i geomorfološke prilike. Ovde se naročito radi o nepovoljnom

visinskom položaju inundacione ravni Dunava i aluvijalne ravni terase, prema visokim vodostajima

Dunava. U vezi sa tim su i geopedološke prilike. Inundaciona ravan i aluvijalna terasa izgrađene su

uglavnom od peska i peskovitih tipove zemljišta. Oni vrlo lako i brzo propuštaju vodu, što ima za

posledicu snažan uticaj režima Dunava na režim priobalnih podzemnih voda. U većim dubinama

obično se smanjuju slojevi vodopropusnih peskova, koji predstavljaju vodonosne kolektore, i

vodeno - propusnih glina, koje ih razdvajaju. Među značajnim hidrološkim faktorima sve češće se

pominje i antropogeni faktor. Čovek je na ovim prostorima, ranije više nego danas, gradio nasipe i

kanale, braneći se od poplava i pretvarajući ritove u oranice.

Podzemne vode

Freatske vode predstavljaju podzemne vode najbliže topografskoj površini do kojih se može

doći kopanjem običnih bunara. Dubina freatskih voda na lesnoj terasi, kojoj pripada najveći deo

Bačke Palanke je 4 - 5 m.

Veštačka đubriva koja se koriste u poljoprivrednoj proizvodnji, a naročito nekontrolisana

upotreba pesticida i herbicida takođe su veliki zagađivači freatskih voda, posebno tamo gde su ove

vode blizu topografske površine, kakav je slučaj u Bačkoj Palanci.

U Bačkoj Palanci pre izgradnje vodovoda bilo je preko 30 arteških bunara. Zbog velikog

broja arteških bunara bilans arteških izdani postao je negativan, pritisci su naglo opadali, tako da su

do 80 - ih godina prošlog veka gotovo svi presušili, odnosno postali subarteški. Voda iz desetak



19

arteških bunara u Bačkoj Palanci je hemijski male mineralizacije i malog suvog ostatka. U pogledu

tvrdoće su umereno tvrde (8-15) i pogodne su za ljudsku upotrebu.

Površinske vode

Naselje Bačka Palanka pored reke Dunav, u neposrednoj blizini ima rečice Mostongu i

Jegričku, jezero Tikvaru, Bager, jamure, bare i močvare. Zbog vekovnog problema površinskih pa i

podzemnih voda kopani su kanali za odvođenje viška voda.

Reka Dunav

Na području opštine Bačka Palanke teče dužinom od 29 km i to od 1.314 rečnog km (ušće

Mostonge) do 1.258 rečnog km (jugozapadno od Čelareva). Upravo na sektoru između Bačke

Palanke i Vukovara, koji leži 30 km uzvodnije, Dunav nailazi na masiv Fruške gore, zbog čega

menja pravac svog toka iz pretežno južnog u istočni.

Dunavski rukavci u aluvijalnoj ravni zapadno od Bačke Palanke u velikoj meri su

vremenom zasuti budući da se Dunav na ovom prostoru često izlivao i ostavljao za sobom materijal

koji je sa sobom nosio. Širina tih rukavaca iznosi neku desetinu metara, dužine su im nestabilne. U

sušnim periodima čak ostaju bez vode. Jedan se prividno završava jezerom Tikvara zapadno od

nasipa kojim vodi put za čardu (skelski put). Rukavac se posle nastavlja dalje ka istoku (Cvrcina

bara), preseca ga ponovo nasip kojim vodi put prema mostu, da bi se posle dela poznatog pod

nazivom “Bager” spojio sa Dunavom kod “Jute” (Sintelon).

U isprekidanim rukavcima danas egzistiraju bare, a nekadašnje korito se bolje uočava na

starim kartama nego na terenu. Pored Neština teče Neštinski Dunavac, aktivan tok kojim se voda

kreće usporeno, naročito leti pri niskom vodostaju. Tu je splet rukavaca koji se provlače između ade

“Govneš“, “Neštinske ade” i “Zelenog spruda”. U drugoj polovini XIX - og veka na ovoj prostranoj

aluvijalnoj ravni gradili su se kanali da vrše isušivanje plavljenih i vlažnih aluvijalnih ravni.

Opština Bačka Palanka u mreži kanala ima 30 km kanalske mreže. U opštini egzistira deset

kanalskih sistema. Slivovi pet sistema dreniraju niske ritske površine i površinske aluvijalne terase.

Druga polovina slivova odvodnjava vlažne terene na višim površinama, na lesnoj terasi. U ritskim

slivovima “Mladenovo”, “Nova Palanka” i “Begej” režim je regulisan na zadovoljavajući način.

Crpne stanice su novijeg datuma i zadovoljavaju svojim kapacitetima.



20

Na teritoriji opštine i okolini grada veliki je broj tzv. “mrtvih” voda. U njima se mogu naći

freatske, izdanske, kao i površinske i atmosferske vode. Nepovoljan odnos Dunava pri visokom

vodostaju i niskog priobalja je glavna posledica stvaranja “mrtvaja”.

Jamure su mala veštačka jezera. Većinom se nalaze na perifernim delovima grada. Nastale

su kopanjem zemlje za građevinske radove. Bare - močvare bile su karakteristika okoline grada sve

do početka prošlog veka. U cilju isušivanja površina, građeni su nasipi kako bi se aluvijalna ravan

zaštitila od direktnog uticaja dunavskih voda. Na području Bačke Palanke, ima i bara, između grada

i novoizgrađenog nasipa. Najveća među njima je “Cvrcina” bara koja i ne presušuje. Između Bačke

Palanke i Čelareva, tzv. forland, je takođe močvaran.

2.7 FLORA I FAUNA

Antropogenim uticajima tokom poslednjih 150 godina biljni i životinjski svet ovoga

područja znatno je izmenjen. Prostrane površine pod samoniklom vegetacijom ustupile su mesto

čoveku potrebnijim i korisnijim biljnim vrstama. Ovako nastale promene uslovile su izmenu vrsta i

broja predstavnika životinjskog sveta, koji se uvek prilagođava biljnom svetu.

Na području atara Bačka Palanka prirodne pogodnosti za biljni svet nisu svuda iste. On je

prilagođen reljefu, geološkom sastavu, klimatskim, hidrološkim, pedološkim i drugim prilikama.

Biljne zajednice lesnih površina u najvećoj meri su izmenjene uticajem čoveka. To su delovi

bačke lesne terase, dakle, izrazite poljoprivredne površine na kojima se gaje kulturne biljke, o

kojima će biti reči u odeljku o poljoprivredi.

Međutim, na izvesnim delovima ovih površina očuvala se autohtona prirodna vegetacija

koju čine šikare i stepski pašnjaci. Ove biljne zajednice najbolje su očuvane u priobalju Dunava. Na

lesnoj terasi predstavnici stepskih trava, koje su tokom prošlosti prekrivale čitav ovaj prostor, se

uglavnom sreću na malim neobrađenim površinama, na parlozima, lenijama između njiva, kao i

ranije pomenutim stranama potočnih dolina. Među ovim travama dominiraju: zubača, hajdučka

trava, đipovina, konjski bosiljak, bokvica, obična detelina, maslačak, žalfija, majčina dušica, divlji

muhar i drugo. Pored toga, na lesnoj terasi su prisutne i manje šumske površine. To su obično

bagremove ili hrastove šume. Najveću šumsku površinu čini Popina šuma (Bagremara). Nalazi se

severno od Bačke Palanke, između puta za Obrovac i pruge za Gajdobru. Manju šumsku površinu

od “Popine šume” čini “Bukinski hrasnik” i najmanja “Čibska šuma” (Poloj).

Šumske zajednice inundacione ravni uglavnom se nalaze u nezaštićenom delu ispod nasipa,

u tzv. forlandu. Ovakve površine locirane su u ritu između Palanke i Dunava i u inundaciji dugoj



21

oko 4 km, uzvodno od grada, zatim na Poloju, i ka Čelarevu pored Dunava. Ove površine

predstavljaju prirodna staništa bademolisne vrbe koja gradi guste sastojine sa vrlo malo drugih

vrsta, a zeljastih biljaka gotovo da i nema. Jedinke rastu kao žbunovi, a ređe su kao omanje drvo.

Na nešto višim i oceditijim mestima u zajednici bele vrbe sreću se crna topola, bela topola, poljski

brest i hrast. U šumama ovih sastojina izražena su tri sprata. Ispod sprata drveća prisutan je sprat

žbunja, a još niže sprat zeljastih biljaka, pa su ove šume često neprohodne.

Močvarna i livadska vegetacija prisutne su u inundacionoj ravni, između šumskih površina,

naročito između grada i Starog Dunava, zatim između Poloja i grada u najnižim delovima potočnih

dolina. U najnižim delovima rita u sekundarnim udubljenjima barskog karaktera gde se vode

zadržavaju uglavnom tokom čitave godine, zastupljena je močvarna vegetacija kao što su beli i žuti

lokvanj, plavun, troskot i dr.

U obalnim delovima dominiraju trska, vežljika, rogoz, ševar i mnoge druge. Livade su

prisutne u inundaciji Dunava, na nešto višim međušumskim površinama, na prosekama, u mladim

šumama i na uskim ravnima.

Životinjski svet, slično biljnom, posledica je u velikoj meri uticaja fizičko - geografskih

faktora, u izvesnoj meri i uticaja čoveka, a u najvećoj meri na njega utiče biljni svet. Na ovom

posmatranom prostoru žive sisari, gmizavci, vodozemci, ribe, insekti i ptice. Sisare predstavljaju

papkari, zveri, glodari i bubojedi. Papkari su najkrupnije životinje ovog podneblja. Najveći među

njima je jelen. Ritske šume, tršćaci i čistine na livadskim travama, odlični su stanišni uslovi za

jelensku divljač.

U ritskim šumama živi i divlja svinja. Naročito joj pogoduju tršćaci kao odlična skloništa.

Sem toga, tu su pašnjaci, bare, kaljuge, a u neposrednoj blizini se gaji i kukuruz. Divlje svinje su u

prošlosti činile, pa čine i danas velike štete.

Među papkarima česte su i srne. One najveći deo dana i noći provode u šikarama, tršćacima

i šumama, u zaklonima, i tokom jutarnjih časova izlaze na pašu okolnih livada.

Među zverima, dominira lisica, koja je veoma vitalna i prilagodljiva, pa se sreće bukvalno

svuda, čak se u potrazi za živinom nađe i u prigradskim ulicama. Ipak, najčešće je u šikarama na

lesnoj zaravni, gde su najpovoljniji uslovi za kopanje jazbina. Na ovim prostorima ređe se sreću

jazavci, divlje mačke, kune, tvorovi i lasice.

Od glodara su najbrojniji sisari. Najznačajniji među njima je divlji zec. Palanački atar je

jedno od najpoznatijih lovišta na ovu divljač. Obradiva polja lesne zaravni i lesne terase prepuna su

ove divljači. Na drveću živi puh i veverica. Pod zemljom je slepo kuče, koje u baštama često pravi



22

štete. Hrčak i poljska voluharica borave u zemljanim skloništima.. Pored njih još se u palanačkom

ataru sreću poljski miš, žutogrli miš i riđa poluharica, a u starijim paorskim kućama sivi pacov i

kućni miš.

Bubojedi imaju karakterističnu njušku, više izraženu u rilicu i kao predstavnici ove vrste

mogu se naći: jež, krtica i vodena rovčica. Od gmizavaca na bačkopalanačkom području žive

livadski gušter, zidni gušter, zelembać, tankonogi gušter, slepić, stepski smuk, belouška i zmija

vodenjača.

Od vodozemaca u bačkopalanačkom području se mogu naći repasti i bezrepi. Repasti su

mrmoljci i daždevnjaci, a bezrepi su više vrsta žaba. Ribe lovljene u Dunavu, rukavcima Dunava,

kanalima oko Palanke, jezeru Tikvara, pa i barama tokom prošlosti su imale izuzetan značaj.

Vremenom se količina ribe i u ovom delu podunavlja drastično smanjuje. Od kvalitetnijih ribljih

vrsta ovde se sreću: smuđ, som, kečiga i šaran, zatim štuka, tostolobik, amur, mrena, bucov, jaz,

bandar, manić, babuška, deverika i dr. Insekti na ovom području su: komarci, muve, pčele i ose, a

od tvrdokrilaca krompirova zlatica.

Ptice u ovim krajevima su veoma brojne, često žive na različitim staništima, pa je vrlo teško

izvršiti podelu ornitofaune. Ipak, ima onih koje su ređe u našim šumama, na poljima ili u ritovima.

Značajni su kobac i mišar koji tamane miševe a ponekad i sitnu živinu. Tu oko palanačkog atara

mogu se sresti šareni detlić, kreja, senice, drozd, kos, zeba i dr. Fazan na ovim prostorima nije

autohtona ptica, ali se vremenom aklimatizovala. Pored njega tu su još i jarebica i prepelica. Ostale

ptice, kao vrapci, vrane, svrake, golubovi, grlice, lastavice, čvorci takođe žive na ovim prostorima.

Močvarice su odavno ptice ovog podneblja. Među njima se posebno izdvaja bela roda, koja

se ovde i gnezdi, a tipična je ptica selica. Retko se može sresti i crna roda. Karakteristične su i

brojne vrste divljih pataka, liske, čaplje i divlje guske.

Krajem XX-og veka labudovi su stanovnici jezera “Tikvara“ i o njima se vodi posebna

briga. Dobro su se adaptirali. Mogu se naći i u “Cvrcinoj bari“ koja je znatno plića, obrasla barskim

biljem i bogatija hranom koja im odgovara.



23

2.8 ARHEOLOŠKA NALAZIŠTA, ZAŠTIĆENA PRIRODNA I KULTURNA

DOBRA

Na teritoriji opštine Bačka Palanka nisu vršena obimnija arheološka iskopavanja. Na osnovu

evidencije lokaliteta koja se vodi u Muzejskoj jedinici, do sada su na teritoriji opštine zabeležena 33

arheološka nalazišta. Najbrojniji su nalazi bronzanog doba i kasnog srednjovekovnog perioda. Još

krajem 19. i početkom 20. veka na širem području grada evidentirani su nalazi iz praistorije,

rimskog i turskog perioda: keramičke posude, bronzanodobne narukvice, ostava keltskog novca iz

okoline Obrovca, turski materijal iz okoline Bagremare i drugo. Ovaj materijal se delom nalazi u

Budimpešti, a delom u Narodnom muzeju u Beogradu. Sistematska iskopavanja na teritoriji opštine

do sad su vršena na dva lokaliteta: praistorijsko nalazište “Golokut“ kod Vizića i

ranosrednjovekovno naselje sa nekropolom na granici bačkopalanačkog i čelarevskog atara lokalitet

“Ciglana“. Većina ostalih terena evidentirana je rekognosciranjima u okviru kojih je vršeno

površinsko prikupljanje materijala. Teren na kome leži bačkopalanačka opština bio je gusto naseljen

od najstarijih vremena.

Najstariji arheološki nalazi su sileksi (kameno oruđe) - doba mlađeg mezolita, a najbrojniji

su nalazi bronzanog doba i kasnog srednjovekovnog perioda. Na sremskoj strani opštine su brojni

nalazi iz rimskog doba. Jedno od najvrednijih nalazišta je “Keltski opidium“ (I vek n.e.) - jedno od

najbolje očuvanih utvrđenja toga doba, a na području Čelareva pronađeno je rano srednjovekovno

naselje i nekropola (od VIII do X veka) – “Menora iz Čelareva“.

Kada je reč o zaštićenim prirodnim dobrima, treba napomenuti da na teritoriji opštine Bačka

Palanka postoji više dobara koja su stavljena pod zaštitu države.

Specijalni rezervat prirode “Karađorđevo“

Nalazi se u jugozapadnoj Bačkoj, na području srednjeg toka Dunava, na njegovoj levoj

strani, a pored naselja Karađorđevo, Mladenovo, Bač i Bačko Novo Selo. Na području Specijalnog

rezervata prirode “Karađorđevo“ ustanovljen je režim zaštite II stepena, koji obuhvata područje

Bukinskog rita.



24

Park prirode “Tikvara”

Područje prirodnog dobra “Tikvara” je stavljeno pod zaštitu kao značajno prirodno dobro i

svrstava se u treću kategoriju. Park prirode “Tikvara” se nalazi na području opštine Bačka Palanka,

uz levu obalu reke Dunav između njegovog 1.296 - og i 1.304 - og km.

Spomenik prirode “Park čelarevskog dvorca”

“Park čelarevskog dvorca” jedan je od vrednijih predstavnika vrtne umetnosti (arhitekture)

XIX veka na teritoriji Srbije. Tipičan je primer mešovitog stila koji je dominirao u vrtnoj arhitekturi

tog vremena, nastalog kombinovanjem elemenata francuskog i engleskog stila.

Specijalni rezervat prirode “Bagremara”

Rezervat se nalazi u Vojvodini, u zapadnoj Bačkoj, severno od naselja Bačka Palanka. Samo

stanište je smešteno sa desne strane puta Bačka Palanka – Odžaci. Na zaštićenom području

Specijalnog rezervata prirode “Bagremara” uspostavlja se režim I i II stepena zaštite. Od ukupno

zaštićene površine od 117,58 ha, područje režima:

zaštita I stepena iznosi 34,8 ha, što je 29,6 % od ukupno zaštićene površine

zaštita II stepena iznosi 82,78 ha, što je 70,4 % od ukupno zaštićene površine

Osnovnu vrednost rezervata predstavlja nalaz vrste Eranthis hyemalis koja impresionira

svojim izgledom tokom februara i marta meseca. U to doba, biljka je u svom punom razvoju.

U samoj neposrednoj blizini predmetne lokacije u Bačkoj Palanci, nema zaštićenih prirodnih

ni kulturnih dobara. Takođe, na lokaciji, niti u njenoj neposrednoj blizini nisu predviđena područja

za naučna istraživanja, niti su evidentirana arheološka nalazišta. Ukoliko se u toku izvođenja radova

uoči postojanje arheoloških ostataka, radovi će se odmah prekinuti, a o tome će biti obavešten

Zavod za zaštitu spomenika kulture.



25

2.9 POSTOJEĆA INFRASTRUKTURA LOKACIJE

Saobraćajna infrastruktura

Glavni saobraćaj za teška teretna i dostavna vozila se obavlja uglavnom preko kapije teretne

vage - portirnice za teretna i dostavna vozila. Kapija je metalna, jednokrilno klizna, širine 12 m sa

rampom. Sa desne strane u odnosu na teretni ulaz, na udaljenosti od 15 m, je teretna vaga –

portirnica, gde je obavezno javljanje portiru, koji ujedno pregleda i meri transportna vozila koja

ulaze i izlaze iz zajedničkog kruga, a preko njega i iz poslovnog kruga “TARKETT“ DOO Bačka

Palanka.

Položaj lokacije u odnosu na saobraćajne veze - neposredna blizina javnog puta prvog reda

Novi Sad - Bačka Palanka daje mogućnost lakog uključivanja u saobraćajne tokove širokog okvira,

kao i veoma lak i brz pristup drugih vozila predmetnoj lokaciji.

Ulaz u zajednički krug za transportna i druga vozila organizovan je sa istočne strane, a u

poslovni krug kroz zajednički krug asfaltnim putem sa južne strane. Postoje dva ulaza u zajednički

krug i na svakom ulazu je portirnica. Glavna portirnica (ulaz ljudi i putničkih vozila) je pored

upravne zgrade “TARKETT“ DOO Bačka Palanka. Saobraćaj za teška i dostavna vozila obavlja se

na istočnoj strani asfaltnim putem pored teretne vage - portirnice za teretna vozila.

Pristup postojećem objektu spaljivača unutar fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u

Bačkoj Palanci, obavlja se postojećim internim saobraćajnicama.

Vodovodna infrastruktura

Fabrički kompleks “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci snabdeva se vodom iz dva izvora

snabdevanja, gradske vodovodne mreže i iz sopstvenih bušenih bunara u krugu fabrike (šest kom –

tri plitka, dubine do 25 m i tri duboka, dubine od 120 - 130 m). Svaki bunar je snabdeven uređajem

za merenje i regostrovanje količine zahvaćene vode. Ukupni kapacitet bunara iznosi 2.800 l/min.

Četiri bunara su smeštena unutar, a dva izvan ograde. Zahvaćena voda se pumpama prebacuje do

rezervoara sirove vode, zapremine 100 m3, odakle se prepumpava na uređaj za hemijsku pripremu

vode, a zatim koristi za različite potrebe. Distribucija vode do potrošača unutar fabričkog

kompleksa “TARKETT“ DOO Bačka Palanka, izvodi se kroz tri potpuno odvojene vodovodne

mreže i to:

vodovodnu mrežu tehnološke vode



26

vodovodnu mrežu vode za potrebe ZOP-a

vodovodnu mrežu sanitarne - pijaće vode

Vodovodne mreže tehnološke i vode za ZOP, snabdevaju se vodom iz rezervoara zapremine

750 m3 i iz sopstvene crpne stanice, a sanitarni cevovod vodom iz gradske mreže.

U okviru fabričkog kompleksa postoji hidrantska mreža. Pritisak u mreži je cca 5 bar, dok

potrebnu količinu vode obezbeđuje postojeće izvorište u okviru industrijskog kompleksa - sopstveni

bunari.

Postojeća javna vodovodna mreža u ulici Industrijski put – Slobodna zona, je izgrađena od

vodovodnih cevi prečnika 150 mm i na njih su priključeni postojeći objekti u okviru fabričkog

kompleksa. Dozvoljeno je korišćenje postojećeg vodovodnog priključka.

Kanalizaciona infrastruktura

Fabrički kompleks “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci, priključen je na naseljsku

kanalizacionu mrežu. Postojeći cevovod fekalne kanalizacije u ulici Industrijski put – Slobodna

zona, je izgrađen od PVC cevi prečnika 315 mm i na njega su priključeni postojeći objekti u okviru

fabričkog kompleksa. Sanitarne otpadne vode odlaze u naseljsku kanalizaciju, a pre ispuštanja u

Dunav, se tretiraju u opštinskom postrojenju za prečišćavanje otpadnih voda koje se nalaze istočno

od lokacije.

Za odvođenje atmosferskih voda koje potiču od atmosferskih padavina, predviđeni su

otvoreni kanali izgrađeni u okviru saobraćajnica. Postojeći cevovod atmosferske kanalizacije u ulici

Industrijski put – Slobodna zona, je izgrađena od PVC cevi prečnika 400 mm. Površinske vode sa

parcele se odvode slobodnim padom, odnosno rigolama sa najmanjim padom od 1,5 % prema ulici

Industrijski put.

U toku 2012. godine nosilac projekta je, po nalogu pokrajinskog inspektora zaštite životne

sredine postavio i pustio u rad tri merača za kontinualno merenje količina otpadnih voda. Time je

omogućeno da nosilac projekta vrši odvojeno ispitivanje i kontrolu sopstvenih otpadnih voda, što

do sada nije bio u mogućnosti jer je na vod otpadnih voda bilo povezano nekoliko pravnih lica sa

iste lokacije.



27

Snabdevanje električnom energijom

Predmetni fabrički kompleks iz Bačke Palanke ima u svom vlasništvu tri transformatorske

stanice:

transformatorska stanica “PVC 4m“

transformatorska stanica “Lamela“

transformatorska stanica proizvodnih pogona parketa

Visokonaponska i niskonaponska mreža su u celini kablovske. Mreže su izvedene u skladu sa

važecim tehničkim propisima. Potrošači električne energije napajaju se preko dva visokonaponska

izvora:

10 KV izvod - iz stare transformatorske stanice 35/10 kV “INDUSTRIJA“. To je

vazdušni vod napona 10 kV koji dolazi do čelično rešetkastog stuba kraj pogona

“TAFTING“, gde zatim prolazi kabelski vod;

20 KV izvor - kablovski iz nove transformatorske stanice 110/20 kV. Pošto pređe put

Novi Sad - Bačka Palanka ovaj kabl prelazi vazdušni vod (kraj stare TS 35/10 kV)

vazdušni vod 20 kV je na betonskim stubovima i on kod pogona “PVC“ završava i

prelazi u kablovsku mrežu visokog napona.

Snabdevanje prirodnim gasom

Fabrički kompleks “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci priključen je na naseljsku

gasovodnu mrežu. Razvodni gasovod je povezan na postojeću gradsku gasnu mrežu (Ø 323,9 mm)

srednjeg pritiska, a izrađen je od čeličnih cevi Ø 60 mm u dužini od 325 m od mesta priključenja do

merno regulacione stanice (MRS).

Kotlarnice

U okviru fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci nalaze se i četiri

kotlarnice, od kojih su dve na gas (uz pogon za proizvodnju parketa i uz pogon “PVC 4m“) i dve

(“MAWERA” i “KIRKA”) koje kao gorivo koriste biomasu - otpadnu piljevinu od prerade drveta u

okviru kompleksa.



28

Kotlarnice na gas se snabdevaju gasom iz gradske mreže preko merno regulacione stanice

(MRS). Kapacitet kotlarnice na gas uz pogon za proizvodnju parketa iznosi 720 + 1.120 kW, dok je

kapacitet kotlarnice na gas uz pogon “PVC 4m“ 4,65 + 2,3 + 2,3 MW. Gasne kotlarnice nisu u

kontinualnom radu, već rade prema potrebi nosioca projekta, odnosno u slučaju eventualnog zastoja

kotlarnica na piljevinu.

Kotlovsko postrojenje koje kao gorivo koristi piljevinu sa automatskim sagorevanjem

“MAWERA” je kapaciteta 1.600 kg/h, dok je kapacitet kotlovskog postrojenja na piljevinu sa

automatskim sagorevanjem “KIRKA” 700 kg/h. Kotlarnica “MAWERA” radi u kontinuitetu, dok je

druga kotlarnica “KIRKA” u upotrebi po potrebi.

Sistem zaštite od požara

U okviru postojećeg fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci, zaštita od

požara je obezbeđena preko nekoliko protivpožarnih sistema. Osnovni sistem ove zaštite je

vodovodna hidrantska mreža. Ona je izgrađena van objekata za spoljašnje gašenje požara, odnosno

unutar objekata za početno gašenje požara u njima. Uz svaki hidrantski orman unutar objekata

postavljeni su i ručni aparati za inicijalno (početno) gašenje požara.

Pritisak od 3,5 – 5 bara u hidrantskoj mreži se obezbeđuje preko pumpi koje ga održavaju.

Za gašenje požara postoje tri pumpe kapaciteta po 26 l/s i visine dizanja 70 mVS. Pumpe se

automatski uključuju čim pritisak u mreži opadne na 3,5 bara. U slučaju nestanka električne

energije obezbeđen je dizel agregat za njihov rad.

Za prostore sa povećanom požarnom opasnošću predviđena je stabilna automatska

instalacija za gašenje požara vodom tkz. ”sprinkler” sistem, odnosno stabilna automatska instalacija

za gašenje požara ugljendioksidom.

Gromobranska instalacija

Zaštita kompleksa od atmosferskog pražnjenja je ostvarena kombinacijom štapnih hvataljki

sa uređajem za rano startovanje SRPS N. B4. 810 i klasične gromobranske instalacije. Jedna štapna

hvataljka sa uređajem za rano startovanje postavljena je na glavnoj upravnoj zgradi, a sva ostala

gromobranska instalacija je izvedena klasičnim sistemom pocinkovane čelične trake Fe/Zn 20 x 3

mm. Ostali objekti koji nisu obuhvaćeni zaštitnom zonom opisane gromobranske instalacije

poseduju svoju, klasičnu gromobransku instalaciju. Gromobrana sa radioaktivnim izotopima nema.



29

3. OPIS PROJEKTA

Slika 3. Postojeći spaljivač “RTO“ u okviru fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci

3.1 OPIS PRETHODNIH I PRIPREMNIH RADOVA

Pripremni radovi označavaju radove koji se odnose na izgradnju i postavljanje objekata i

instalacija privremenog karaktera za potrebe izvođenja radova, obezbeđenje prostora za dopremu i

smeštaj građevinskog materijala i druge radove koji se odnose na obezbeđenje sigurnosti susednih

objekata, saniranje terena i obezbeđenje nesmetanog odvijanja saobraćaja i korišćenja okolnog

prostora.

Predmetno postrojenja za spaljivanje, koje se nalazi u okviru fabričkog kompleksa u Bačkoj

Palanci je postojeće i sam Projekat se odnosi na promenu namene postojećeg spaljivača bez

izvođenja radova. Iz tog razloga, navedenih vrsta radova – prethodnih i pripremnih, u momentu

sagledavanja uticaja postojećeg spaljivača na životnu sredinu, na predmetnoj lokaciji nema.

3.2 GLAVNE KARAKTERISTIKE TEHNOLOŠKOG PROCESA

Spaljivač je postrojenje za spaljivanje otpadnih gasova iz sušare za želiranje. Pre ispuštanja

u atmosferu, otpadni gasovi potpuno sagore u spaljivaču. Na lokaciji nosioca projekta nalazila su se

dva spaljivača. U toku 2010. god. instaliran je i pušten u rad novi spaljivač većeg kapaciteta “RTO“



30

i od onda je jedini u radu. Instalacijom novog spaljivača, stari spaljivač “RTO - 3170“ je stavljen

van upotrebe i razmontiran.

Predmetni Projekat obuhvata postojeći spaljivač “RTO“ za koji se vrši promena namene bez

izvođenja građevinskih radova. Do sada se spaljivač koristio za spaljivanje otpadnih gasova iz

sušare za želiranje, a u budućnosti je planirano i spaljivanje otpadnog kondenzata. Postrojenje za

spaljivanje otpadnih materija “RTO“ smešteno je na otvorenom prostoru i zahvata prostor površine

cca 19,0 x 10,0 m.

Tehnički podaci spaljivača

Spaljivač se sastoji od sledećih celina:

1. Sistem za prečišćavanje izduvnog vazduha (RTO)

komora za sagorevanje

3 klapne za izduvni vazduh sa aktuatorima

3 klapne za čist gas sa aktuatorima

3 klapne za očišćen vazduh sa aktuatorima

keramički materijal

ubrizgavanje rastvarača

Regenerativni termalni WK-RTO reaktor se sastoji od tri pravougaona kontejnera. Svaki od

ovih kontejnera je napunjen keramičkim materijalom. Komora za oksidaciju sa gorionikom se

nalazi iznad ovih ležišta. Klapne za izduvni vazduh i čist gas, koje su otporne na temperaturu i

funkcionišu na pneumatski pogon, nalaze se ispod komore za dovod vazduha u hladnijem području

uređaja. Oni su direktno povezani sa cevima za čist ili sa cevima za izduvni gas. Neprečišćen

izduvni gas (sirovi gas) se doprema centralnim putem u oksidacioni deo preko sistema cevi

izduvnog vazduha. Čist gas (prečišćeni vazduh) se ispušta u atmosferu preko sistema cevi čistog

gasa. Pre otvaranja klapne za čist gas, odgovarajući kontejner se prazni pomoću prečišćenog

vazduha. To onemogućava zagađivače, koji se od prethodnog ciklusa još uvek nalaze u kupi da uđu

u sistem cevi čistog gasa.

2. Sistem za izduvni vazduh

sistem za svež/izduvni vazduh, linija za slučaj opasnosti

ventilator za izduvni vazduh (kontrotisan pomoću frekvencije)



31

U cevovodu izduvnog vazduha je instaliran priključak za usisavanje svežeg vazduha.

Kada se klapna ovog priključka za usisavanje otvori, uvlači se svež vazduh koji se koristi za

pokretanje procesa, kao i u slučaju grešaka. Za to vreme izduvni vazduh struji kroz liniju za

slučaj opasnosti - oprema za ispuštanje izduvnog vazduha je zatvorena. Klapne se pomeraju

pomoću pneumatskog aktuatora.

Radijalni ventilator transportuje izduvni vazduh kroz sistem za čišćenje izduvnog

vazduha u dimnjak. Radijalni ventilator se sastoji od kućišta, propelera kao i od uređaja za

prenos. Uređaj za prenos se koristi za prenos obrtnog momenta na medijum preko lopatica

propelera. Uređaj za prenos je trofazni motor. Prenos snage je realizovan pomoću kvačila.

3. Integrisani predgrejač vazduha

4. Spoljašnji predgrejač vazduha

Jedan deo čistog gasa se vodi kroz vrući bajpas u spoljni predgrejač izduvnog vazduha da bi

se izbegla kondenzacija izduvnog vazduha u cevi izduvnog vazduha ka RTO reaktoru.

5. Dimnjak

Dimenzije dimnjaka su 950/1.200 mm. Maksimalni protok čistog gasa je 33.000 Nm3/h.

6. Rezervoar za kondenzat

Rezervoar služi za skladištenje rastvarača. Punjena od strane korisnika, pumpa za rastvarač

napaja raspršivač za ubrizgavanje koji se kontroliše pomoću temperature u RTO reaktoru (TIC-

3.3=>P 5.1). Rezervoar ima alarm za previsok i prenizak nivo za informisanje osoblja za rukovanje.

7. Kontrolni panel

8. Hladnjak čistog gasa

Izlazni gas se pre ispuštanja na dimnjak hladi vodom. Voda se zagreva sa 90 oC na 110

oC.

U toku proizvodnog procesa pogona za proizvodnju PVC podnih obloga dolazi do stvaranja

otpadnog gasa duž proizvodne linije. Gas se odvodi u peć za spaljivanje WK-RTO odvodnim

kanalom prečnika 1.003 mm. Kanal je izolovan 10 cm debelim slojem staklene vune kako bi se

smanjilo stvaranje kondenzata na zidovima kanala. Na najnižim tačkama kanala ugrađene su

drenaže preko kojih se kondenzovana frakcija izdvaja.



32

Kondenzat se trenutno nalazi u IBC kontejnerima zapremine 1.000 l, kao i u samom

NUKEM postrojenju, tako da postoje dva načina za dopremanje čistog kondenzata u skladišni

rezervoar na spaljivaču.

Način I: Direktno dopremanje kondenzata iz NUKEM postrojenja u skladišni rezervoar

čistog kondenzata kod spaljivača

Prvi način je direktno dopremanje kondezata iz NUKEM postrojenja u skladišni rezervoar

kod spaljivača (Slika 5.), a vrši se postavljanjem ventila kod NUKEMA u odgovarajući položaj, a

zatim i startovanjem pumpe P1. Preko filtera se kondenzat doprema u skladišni rezervoar

spaljivača. Za ovaj način slanja kondenzata ventili moraju biti postavljeni u odgovarajući položaj.

Položaj ventila:

Otvoreni su V1, V2, V5 i V6

Zatvoreni su V3 i V4

V-1

V-2

V-3

V-4 V-5

V-6

Ka spaljivaču

P1

Nukem

Ka cisterni

Ulaz iz cisterne

F

Slika 4. Šema rasporeda ventila kod NUKEM postrojenja

Ovaj postupak se radi jednom nedeljno u trajanju od 1 h što je dovoljno da se celokupan

sadržaj kondenzat izvuče iz NUKEM postrojenja.



33

Slika 5. Skladišni rezervoar za kondenzat

Način II: Dopremanje kondenzata iz kontejnera u skladišni rezervoar čistog kondenzata kod

spaljivača

Punjenje se vrši preko filtera koji je instaliran na usisnom vodu do pumpe kod Nukem

postrojenja. Crevo se vezuje na vod kod ventila V3. Za ovaj način slanja kondenzata ventili moraju

biti postavljeni u odgovarajući položaj. Položaj ventila:

Otvoreni su V3, V5 i V6

Zatvoreni su V1, V3 i V4

Slika 6. Kontejner sa kondenzatom

Prilikom svake promene kontejnera koji se prazni, čisti se filter na usisnom vodu. Pumpa se

zaustavlja kad se celokupna količina kondenzata prebaci u skladišni rezervoar.



34

Dopremanje kondenzata iz skladišnog rezervoara čistog kondenzata kod spaljivača do

radnog rezervoara

Dopremanje kondenzata iz skladišnog rezervoara u radni rezervoar, vrši se automatski

pomoću pumpe P1 koja se nalazi kod skladišnog rezervoara i pomoću plovka sa graničnicima koji

regulišu nivo kondenzata u radnom rezervoaru. Donji graničnik startuje pumpu koja iz skladišnog

rezervoara prebacuje kondenzat u radni do trenutka kada se dostigne odgovarajući nivo i gornji

prekidač ugasi pumpu.

Postupak ubrizgavanja kondenzata u spaljivač WK-RTO-30

Iz radnog rezervoara kondenzat se transportuje dalje, do samoga spaljivača u kome sagoreva

na visokim temperaturama, pomoću pumpe P-5.1. Taj postupak takođe je automatizovan tako da se

doziranje kondenzata vrši tek kada je spaljivač spreman za rad, odnosno kada je temperatura u

radnim komorama dostigla vrednost od 760 oC.

Rad pumpe P-5.1 koja doprema kondenzat u spalijivač podešena je tako da doziranje

kondenzata započinje ukoliko su temperature u radnim zonama ispod 820 °C, a završava kada radna

temperatura pređe 860 °C, tako da je optimalna radna temperatura 840 °C, pri kojoj kondenzat

sagoreva u potpunosti.

U slučaju da temperatura padne ispod 800 °C na spaljivaču se startuje rad na zemni gas koji

održava temperaturu i ne dozvoljava da vrednost temperature padne ispod 780 oC, a samim tim i

dalje obezbeđuje potpuno sagorevanje kondenzata.

Regulacija temperature loženja vrši se pomoći uređaja TIC 3.3, prikazanog na narednoj slici.

Slika 7. Uređaj TIC 3.3



35

Na liniji za doziranje kondenzata nalaze se tri filtera: prvi filter F-5.1 nalazi se na usisu

pumpe a druga dva filtera, oznaka F-5.2 i F-5.3, su na potisu. Pre filtera F-5.2 u liniju kondenzata se

dodaje vazduh pod pritiskom preko regulacionog ventila V-2.6. Struja hladnog vazduha se dodaje u

struju kondenzata i pre filtera F-5.3.

Nakon filtera F-5.3 kondenzat se spaljuje na breneru u koji se dodaje tzv. turbulentni vazduh

preko V-2.2. Protok kondenzata ka spaljivaču se meri na FI-5.1, a pritisak na PI-5.3.

Skladištenje otpadnog kondenzata

Slika 8. Specijalizovani ormar sa podnom tankvanom za skladištenje otpadnog kondenzata

Instalacija sadašnjeg postojećeg spaljivača WK – RTO je donela unapređenje i

preusmeravanje toka otpadnog kondenzata kao pogonskog goriva za spaljivač. U okviru predmetne

Studije opisana je procedura koja predviđa način dopremanja kondenzata u jedinicu za spaljivanje,

kao i sam način termičkog tretmana.

Izdvojeni kondenzat se sakuplja sa nekoliko pozicija proizvodne linije i skladišti u IBC

kontejnerima zapremine 1.000 l. Ovi kontejneri se skladište u specijalan namenski ormar sa

podnom tankvanom u slučaju akcedentnih situacija. Specijalan namenski ormar za skladištenje se

nalazi na platou pored spaljivača radi obezbeđenja dostupnosti i obezbeđenja u slučaju izlivanja

(Slika 8.).



36

Proces spaljivanja

Otpadni vazduh ulazi u Spaljivač preko klapne K 0.1. Temperatura izduvnog gasa se meri na

TR-0.1, a pritisak na PR-0.1 koji reguliše broj obrtaja EM ventilatora VT 0.1.

U struju otpadnog gasa se dodaje svež vazduh temperature 20 oC u količini od 1.500 Nm

3/h

preko klapne K 0.2.

Struja otpadnog i svežeg vazduha se zatim predgreva u izmenjivaču snage 440 kW. Grejanje

se vrši “vrućim bajpasom“ iz komore za sagorevanje. Temperatura vrućeg bajpasa na izlazu iz

komore za sagorevanje je 800 oC, protok 3.250 Nm

3/h. U struju “vrućeg bajpasa“ se dodaje svež

vazduh u količini 1.250 Nm3/h, temperature 20

oC. Svež vazduh se u struju vrućeg bajpasa dodaje

pomoću ventilatora VT 11.1 preko klapne K 11.2.

Na izlazu iz predgrejača, struja izduvnog vazguha ima temperaturu od 224 oC. Temperatura

izduvnog vazduha se meri na TR-0.2. Regulacija temperature se vrši preko TIC-0.2.

Izduvni vazduh se dalje ubacuje u 3 komore za sagorevanje spaljivača preko klapni K-15.1,

K-16.1, K-17.1.

Vazduh za luftiranje se dodaje preko klapni K-15.2, K-16.2, K-17.2. u tri komore za

spaljivanje.

Loženje peći WK-RTO je na gas. Pritisak gasa je 150 - 300 mbar i očitava se na PI-1.1, PI-

1.2, PI-1.3. Na liniji gasa instaliran je filter F-1.1. Na gorioniku se dodaje vazduh za sagorevanje

pomoću ventilatora VT-1.1 preko klapne K- 1.2. U komoru za sagorevanje se dodaje vazduh pod

pritiskom 6-8 bar.

Nakon sagorevanja u WK-RTO, čist vazduh temperature oko 280 oC (max 350

oC)

razmenjuje toplotu u razmenjivaču zagrevajući vodu od 90 oC do 110

oC.

Nakon razmenjivača, gas se ispušta u atmosferu preko emitera - dimnjaka.

3.4 ULAZNI PARAMETRI

U postojećem spaljivaču se koriste ili će se koristiti sledeći radni fluidi:

1. Otpadni kondenzat sa karakteristikama opasnog ili neopasnog

2. Izduvni vazduh iz postrojenja za proizvodnju PVC obloga

3. Čist vazduh za sagoravanje

4. Loživi gas



37

1. OTPADNI KONDENZAT

Kvalitativna i kvantifkativna analiza otpadnog kondenzata urađena je od strane ovlašćene

laboratorije “INSTITUTA ZA ZAŠTITU NA RADU” AD iz Novog Sada, čiji je izveštaj pred-

stavljen u nastavku.



38



39



40



41

Takođe je kvalitativna i kvantifkativna analiza otpadnog kondenzata urađena i od strane

ovlašćene laboratorije “ANAHEM” DOO iz Beograda, čiji je izveštaj predstavljen u nastavku.



42



43



44

Analize otpadnog kondenzata su rađene više puta i dobijen je karakter da je kondenzat i

opasan i da je neopasan. Ovo se dešava zbog toga što se često menja receptura (u zavisnosti od

krajnjeg proizvoda), odnosno menjaju se ulazne supstance za određeni proizvod, tako da je i sastav

kondenzata drugačiji.

2. IZDUVNI VAZDUH

Otpadni procesni gas, koji predstavlja smešu ugljovodonika, na granici pogona ima sledeće

parametre:

Max protok 30.000 Nm3

Temperatura 160 oC

Gustina Do 7 g/Nm3

3. VAZDUH ZA SAGOREVANJE

Kao vazduh za sagorevanje u upotrebi je atmosferski vazduh sledećeg sastava: azot 78 %,

kiseonik 21% i argon 0,9 %. Vazduh je čist, nema tragova prljavštine, ulja i vode. Pritisak je 6 - 8

bar.

4. LOŽIVI GAS

Kao loživi gas koristi se gas iz distributivne mreže, sledećeg sastava:

Metan (CH4): 97 %

Etan (C2H6): 0,919 %

Propan (C3H8:) 0,363 %

Butan (C4H10): 0,162 %

Ugljen-dioksid (CO2): 0,527 %

Kiseonik (O2): 0-0,08 %

Azot (N2): 0,936 %

Retki gasovi (A, He, Ne, Xe) u tragovima



45

Tabela 1. Fizičko hemijske karakteristike prirodnog gasa

FIZIČKO HEMIJSKE KARAKTERISTIKE PRIRODNOG GASA

Naziv (sinonimi) Zemni gas, Prirodni gas, Metan

Formula CH4 + tragovi N2 i C2H6

Agregatno stanje gas

Izgled Bez boje

Miris

Prirodni gas, kao takav, je gas bez mirisa.

Prilikom distribucije vrši se njegova

odorizacija, tj. dodaju mu se gasovi sa

mirisom (npr. etil-merkaptan - jedinjenje

koje sadrži sumpor), tako da bude moguće

osetiti ga čulom njuha, kada se javi u

koncentracijama iznad 1%.

Rastvorljivost u vodi ne rastvara se u vodi

Specifična težina(Voda = 1) 0,4

Gustina (vazduh = 1), g/cm3 0,614

Tačka ključanja (°C) -162

Tačka topljenja (°C) -182

Tačka paljenja (°C) -188

Temperatura samopaljenja (°C) 530-630 °C

Osim ugljovodonika, prirodni gas sadrži u manjoj ili većoj meri i primese, i to gorive, kao

što su vodonik, i donekle ugljen monoksid i negorive (ugljen dioksid, kiseonik, azot), a neki sadrže

i sumporna jedinjenja, npr. sumpor vodonik, koji je toksičan, korodivan, i krajnje nepoželjan, te se

odstranjuje, čak i pre transporta.

3.5 IZLAZNI PARAMETRI

Materijalni i energetski bilans spaljivača

Svi podaci o količini protoka gasa, opterećenja i koncentracije se odnose na standardne

uslove (101.325 Pa, 273,15 K). Materijalni i energetski bilans spaljivača dat je u narednoj tabeli.



46

Tabela 2. Materijalni i energetski bilans spaljivača

MATERIJANI I ENERGETSKI BILANS SPALJIVAČA

Protok izduvnog vazduha (na dovodu) 30.000 m3/h

Maksimalni kapacitet rastvarača 210 kg/h

Maksimalna dovodna temperatura 160 °C

Maksimalna temperatura procesa u komori za

spaljivanje 1.000 °C

Vrsta goriva Prirodni gas

Toplotna moć goriva 36 MJ/m3

Pritisak gasa pre kuglastog ventila 150 - 300 mbar

Odvodna temperatura čistog gasa Oko 280 oC

Protok čistog vazduha Max 31.000 m3/h



47

4. PRIKAZ GLAVNIH ALTERNATIVA KOJE JE NOSILAC

PROJEKTA RAZMATRAO

Predmetni Projekat obuhvata postojeći spaljivač, odnosno postrojenja za spaljivanje, za koji

se vrši promena namene bez izvođenja građevinskih radova. Do sada se spaljivač koristio za

spaljivanje otpadnih gasova iz sušare za želiranje, a u budućnosti je planirano spaljivanje otpadnog

kondenzata.

Glavne alternative koje su razmatrane u realizaciji predmetnog Projekta i jedan od važnijih

razloga za donošenje odluke o promeni namene predmetnog postojećeg objekta, odnosi se između

ostalog i na uticaj na životnu sredinu koji će ovaj projekat imati.

S obzirom da se radi o spaljivanju otpadnog kondenzata - materijala koji se karakteriše kao

industrijski otpad, realizacija predmetnog Projekta ima značajan uticaj na širu društvenu zajednicu i

predstavlja odgovorno ponašanje prema životnoj sredini, jer će na ovaj način industrijski otpad –

otpadni kondenzat, biti trajno zbrinut. Naročito iz razloga što ovaj kondenzat može imati karakter i

opasnog i neopasnog otpada.

Lokacija fabričkog kompleksa je postojeća, u Bačkoj Palanci, u ulici Industrijska zona broj

14. Predmetna lokacija postojećeg spaljivača obuhvata katastarsku parcelu 4292/31 KO Bačka

Palanka - grad. Lokalitet je komunalno opremljen.

U bližoj okolini predmetnog spaljivača nema povredivih objekata, niti zaštićenih prirodnih

ili kulturnih dobara.

Lokaciju karakterišu sledeće povoljnosti:

prostorna povoljnost u pogledu organizovanosti prostora

blizina internih saobraćajnica i povezanost sa ostalim objektima unutar fabričkog

kompleksa

lokacija je komunalno opremljena, tako da nema posebnih dodatnih opterećenja prostora

mogućnost ostvarivanja optimalnih prostornih uslova zaštite od požara i ukupnog

obezbeđenja

mogućnost planiranja i ostvarivanja optimalnih mera zaštite životne sredine u skladu sa

zakonskom regulativom

Rad predmetnog Projekta – promene namene postojećeg spaljivača bez izvođenja

građevinskih radova, planira se na duži vremenski period. Usvojeno rešenje ne zahteva nikakva na



48

finansijska ulaganja, tako da je ono prihvatljivo i sa ekonomske tačke gledišta. Realizacijom

predmetnog Projekta, kao i njegovom redovnom eksploatacijom, planirane su i biće ostvarene

optimalne mere zaštite životne sredine.

Celokupnim pravilno organizovanim i vođenim radom postojećeg spaljivača, ne može doći

do takve nezgode koja bi bitno ugrozila životnu sredinu. Time je i mogući uticaj u slučaju nezgode

sveden na najmanju moguću meru.

Do nezgode na lokaciji može eventualno doći u slučaju neke od udesnih situacija, a pre

svega požara, koji se rešava u okviru važećih propisa zaštite od požara i postupanja u slučaju

njegove pojave. Nezgode su moguće i u slučaju drugih elementarnih nepogoda, ali i u tim

situacijama, pravilnim postupanjem i sprovođenjem adekvatnih mera, negativan uticaj na životnu

sredinu biće sveden na najmanju moguću meru.

Iz svih napred navedenih razloga, nosilac projekta nije razmatrao druge lokacije, ni rešenja

koja bi bila usvojena kao opcija za planiranu investiciju.



49

5. PRIKAZ STANJA ŽIVOTNE SREDINE NA LOKACIJI I

BLIŽOJ OKOLINI (MIKRO I MAKRO LOKACIJA)

Kvalitet životne sredine na datom prostoru uslovljen je postojećim prirodnim

karakteristikama, njihovim vrednostima, kao i odnosom čoveka prema prirodnim resursima tokom

njihove eksploatacije.

U uslovima sve intenzivnijeg načina rada i života, odnosno usled nagle urbanizacije,

osnovna tri činioca životne sredine voda, vazduh i zemlja, zahvaćena su procesom degradacije.

Teritorija opštine Bačka Palanka, sa svojim stanovništvom i intenzivnim aktivnostima predstavlja

potencijalno ugrožen prostor.

Analizom stanja na širem području ove opštine, ocenjeno je da su posledice degradacije

životne sredine, na pojedinim prirodnim dobrima nastale nepridržavanjem planova i propisa,

odnosno ponašanjem suprotnim od opštih interesa društva.

Kako bi se pratilo stanje životne sredine na lokaciji, u okviru fabričkog kompleksa

“TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci, sprovodi se, za potrebe nosioca projekta, monitoring i

merenje značajnih aspekata životne sredine. Rezultati poslednjih merenja sprovedenih u toku 2012.

godine na lokaciji postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci prikazani su

u nastavku.

KVALITET VAZDUHA

Tokom 2012. god. nosilac projekta ”TARKETT” DOO je pratio kvalitet vazduha na

lokaciji fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci, praćenjem parametara u emisiji.

Na njegov zahtev, izvršene su i dve serije merenja emisije iz emitera postrojenja za

prečišćavanje izduvnog vazduha WK-RTO 30 koje pripada pogonu PVC4m preduzeća

“TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci. Navedeno merno mesto nalazi se na lokaciji predmetnog

fabričkog kompleksa, tako da je ono uzeto kao jedno od mesta relevantnih za prikaz stanja životne

sredine na lokaciji. Na osnovu rezultata merenja sačinjeni su Izveštaji broj 124/12-11 od 19.6.2012.

god. i Izveštaji broj 211/12-3 od 26.9.2012. god. Prvo merenje je sprovedeno 12.6.2012. god., a

drugo 18.9.2012. god., oba od strane preduzeća za poslove ispitivanja i konsaltinga u oblasti

ekologije “AEROLAB“ doo iz Beograda i izvršeno je poređenje dobijenih vrednosti sa vrednostima

propisanim Uredbom o graničnim vrednostima emisija zagađujućih materija u vazduh



50

(“Službeni glasnik RS” broj 71/10). Dobijeni rezultati merenja predstavljeni su u izvodu iz

pomenutog Izveštaja koji je sastavni deo predmetne Studije.

Rezultati prvog merenja su pokazali da su izmerene masene koncentracije azotnih oksida

izraženih kao NO2 manje od graničnih vrednosti propisanih u Prilogu IV, opšte granične vrednosti

date Uredbe, da su masene koncentracije ugljen monoksida manje od graničnih vrednosti propisanih

u Prilogu IV, opšte granične vrednosti date Uredbe, kao i da su masene koncentracije organskih

jedinjenja izraženih kao ukupan ugljenik zadovoljavaju vrednosti date u Prilogu IV, Opšte granične

vrednosti emisija, propisanih pomenutom Uredbom.

Takođe, rezultati drugog merenja su pokazali da su izmerene masene koncentracije azotnih

oksida izraženih kao NO2 manje od graničnih vrednosti propisanih u Prilogu IV, opšte granične

vrednosti date Uredbe, da su masene koncentracije ugljen monoksida manje od graničnih vrednosti

propisanih u Prilogu IV, opšte granične vrednosti date Uredbe, kao i da su masene koncentracije

organskih jedinjenja izraženih kao ukupan ugljenik zadovoljavaju vrednosti date u Prilogu IV,

Opšte granične vrednosti emisija, propisanih pomenutom Uredbom.

KVALITET VODA

Zagađivači vode se javljaju kako u naselju Bačka Palanka, tako i van njega. To su najčešće

objekti domaćinstava ili ustanova koja svoju neprečišćenu vodu ispuštaju u septičke jame ili

vodotokove. Izvan naselja glavni zagađivači vode su sredstva za tretiranje u poljoprivredi

(herbicidi, pesticidi) koji preko zemljišta, sa obradivih površina, dospevaju u podzemne vode.

Zagađenje voda se redukuje izgradnjom vodonepropusnih betonskih septičkih jama u

kolektivnom stanovanju uz kontrolisano pražnjenje njihovog sadržaja na predviđenoj lokaciji izvan

naselja. I podzemne i površinske vode se koriste od strane stanovništva.

Zagađivanje površinskih voda izazivaju otpadne vode iz septičkih jama, industrijske otpadne

vode, odvodnjavanje poljoprivrednog zemljišta, odvodnjavanje sa ostalih površina, sapiranje

deponovanog smeća sa deponija. Podzemne vode se u većini slučajeva mogu koristiti kao čista voda

za domaće potrebe, ali se ipak mogu zagaditi usled mešanja sa površinskim otpadnim vodama.

Kvalitet vode u opštini Bačka Palanka jedino je zadovoljen u samom naselju Bačka Palanka

iz razloga što postoji fabrika vode, dok u ostalim naseljenim mestima kvalitet nije zadovoljen (sa

izuzetkom Vizića i Neština). Prečišćavanje otpadnih voda naselja Bačka Palanka je izvedeno putem

taloženja po zakonima koji su važili u vreme izgradnje objekata za prečišćavanje.



51

Odvođenje atmosferskih voda užeg gradskog područja se vrši zacevljenim kolektorima koji

se izlivaju u bare u priobalju grada. Prikupljene vode se iz bare preko odbrambenog nasipa

prepumpavaju u Dunav putem crpne stanice. Severni delovi naselja se odvodnjavaju u melioracione

kanale koji počinju u gradskom području, a pripadaju melioracionom sistemu kanala atara. Iz

melioracionih kanala vode se prepumpavaju putem crpnih stanica u Dunav koje su u nadležnosti

vodoprivrede. U poslednjih nekoliko godina urađen je velik broj uređenih otvorenih kanala u

naselju Bačka Palanka sa odgovarajućim propustima i betoniranim dnom.

Kao što je već napomenuto, u toku 2012. godine nosilac projekta je, po nalogu pokrajinskog

inspektora zaštite životne sredine postavio i pustio u rad tri merača za kontinualno merenje količina

otpadnih voda. Time je omogućeno da nosilac projekta vrši odvojeno ispitivanje i kontrolu

sopstvenih otpadnih voda, što do sada nije bio u mogućnosti jer je na vod otpadnih voda bilo

povezano nekoliko pravnih lica sa iste lokacije. U skladu sa tim, kontrola kvaliteta otpadnih voda na

lokalitetu nosioca projekta vršena je tokom 2012. godine od strane akreditovane laboratorije

”ANAHEM” doo iz Beograda. Izvršene su analize otpadnih voda sa tri lokacije gde su postavljeni

merači – zbirna šahta, pogon ”PVC”, ispustna šahta kod zgrade ”RAZVOJ” – a i ispustna šahta

između pogona ”LAMELA” i ”PANONIJA”. Uzorkovanje je izvršeno dana 26.09.2012. god. i

sačinjeni su Izveštaj o ispitivanju vode broj 12092401 od 15.1.2013. god. i Izveštaj o ispitivanju

vode broj 12101001 od 15.1.2013. god. Dobijeni rezultati ispitivanja kvaliteta otpadnih voda

upoređivani su sa dozvoljenim vrednostima ispitivanih parametara prema Pravilniku o kanalizaciji

Opštine Bačka Palanka (“Službeni list opštine Bačka Palanka” broj 2/2007) i pokazano je da

rezultati ispitivanja pokazuju da su koncentracije ispitivanih parametara ispod maksimalnih

dozvoljenih koncentracija (MDK) propisanih predmetnim pravilnikom. Navedeni Izveštaji o

ispitivanju vode sastavni su deo predmetne Studije.

KVALITET ZEMLJIŠTA

Zemljište se u naselju Bačka Palanka i u njegovoj okolini zagađuje putem nesavesno

odloženog komunalnog otpada ili putem unošenja u njega otpadnih voda. Van naselja zemljište se

zagađuje degradacijom, deponovanjem đubreta ili korišćenjem pesticida u poljoprivredi.

Zagađivanje zemljišta je lokalnog karaktera umerenog intenziteta obzirom da se dispozicija smeća

sve više vrši putem sanitarnog deponovanja na organizovanoj lokaciji van naselja. Sa naseljske

teritorije je organizovano redovno sabiranje i odnošenje kućnih otpadaka.



52

Praćenje kvaliteta zemljišta se ne sprovodi na nivou naselja. Pojedinačni monitoring

zemljišta na određenim lokacijama, sprovodi se u skladu sa rešenjima nadležnih inspekcijskih

organa vezanih za zaštitu životne sredine i ovaj monitoring sprovode akreditovane institucije.

Na lokaciji predmetnog kompleksa za proizvodnju podnih obloga “TARKETT“ DOO u

Bačkoj Palanci, poslednja ispitivanje zemljišta izvršena su od strane akreditovane laboratorije

“ANAHEM“ DOO iz Beograda u septembru 2012. godine, o čemu je sačinjen Izveštaj broj

62092401 od 25.10.2012.god. Ispitano je dvadeset uzoraka na dubini od jednog metra uzimanjem

uzoraka zemljišta. Uzorkovanje je izvršeno dana 26.9.2012. god. na napuštenom starom skladištu

ftalata, na centralnom delu istražnog polja.

Rezultati su pokazali prisustvo ftalata u zemljištu. Izmerene koncentracije ftalata su prelazile

remedijacione vrednosti date na osnovu Uredbe o programu sistemskog praćenjakvaliteta

zemljišta, indikatorima za ocenu rizika od degradacije zemljišta i metodologiji za izradu

remedijacionih programa, Prilog 3 (”Službeni glasnik RS” broj 88/2010). Koncentracije svih

ostalih analiziranih parametara su niže od graničnih vrednosti.

Navedeni Izveštaj o ispitivanju zemljišta sastavni je deo predmetne Studije.



53

6. OPIS MOGUĆIH ZNAČAJNIH UTICAJA PROJEKTA NA

ŽIVOTNU SREDINU

Mogući uticaji nekog projekta na životnu sredinu mogu nastati tokom izvođenja radova na

objektima (izgradnja, rekonstrukcija, adaptacija), za vreme njegovog redovnog rada i tokom

eventualnih akcidentnih situacija.

S obzirom da je predmetni spaljivač koji se nalazi unutar kompleksa za proizvodnju podnih

obloga postojeći, u nastavku će biti analiziran njegov uticaj za vreme redovnog rada na različite

aspekte, kada se za spaljivanje kao gorivo bude koristio otpadni kondenzat. Redovan rad

predmetnog spaljivača obuhvata opisani proces rada. Sa aspekta zaštite životne sredine, tokom

redovnog rada se ne očekuje značajan štetan uticaj na kvalitet iste, iz razloga što su predviđene i što

će se sprovoditi potrebne tehničko tehnološke i organizacione mere sa ciljem minimiziranja

eventualnih štetnih uticaja do zakonom dozvoljenog nivoa.

Eventualne akcidentne situacije, do kojih tokom procesa rada može doći, se obrađuju u

posebnom, narednom poglavlju.

ZA VREME REDOVNOG RADA PROJEKTA

Uticaj na kvalitet vazduha

S obzirom da predmetni Projekat podrazumeva promenu namene postojećeg spaljivača bez

izvođenja građevinskih radova, na lokaciji neće doći do emisije prašine koja bi bila prisutna u toku

izvođenja radova.

Zagađivanje vazduha kao posledica prisustva izduvnih gasova motornih vozila na lokaciji, je

konstantno prisutno u meri koja je proporcionalna intenzitetu saobraćaja u fabričkom kompleksu i

na okolnim putevima. Putevi i njihova okolina su ugroženi produktima sagorevanja goriva u

motornim vozilima. Koncentracije polutanata su proporcionalne intenzitetu saobraćaja, a njihova

koncentracija na lokaciji može biti povećana zbog zaustavljanja i kretanja vozila iz mesta.

Najznačajniji uticaj na kvalitet vazduha može biti uzrokovan emisijom preko graničnih

vrednosti. Na predmetnom postojećem postojenju za sagorevanje u kompleksu predmetne fabrike

podnih obloga u Bačkoj Palanci postoji emiter preko koga se ispuštaju produkti sagorevanja.

Karakteristike dimnjaka postojećeg spaljivača date su u nastavku:



54

h = 15 m, Ø = 1,22 m, površina poprečnog preseka dimnjaka – 2,011 m2

Slika 9. Dimnjak (emiter) postojećeg spaljivača “RTO“

Drugim rečima, pri redovnom radu predmetnog Projekta dolaziće, kao i do sada (s obzirom

da je spaljivač postojeći), do ispuštanja gasova nakon spaljivanja, u atmosferu. U okviru spaljivača

savremene generacije, ugrađen je i filter tako da se očekuje da vrednosti emisije iz dimovodnog

kanala budu u dozvoljenim granicama.

Na navedenom emiteru, nosilac projekta sprovodi kontrolna merenja emisije dva puta

godišnje, prema zahtevima važeće zakonske regulative iz oblasti zaštite od vazduha. Za potrebe

sprovođenja praćenja kvaliteta aspekata životne sredine nosilac projekta angažuje akreditovanu

stručnu organizaciju.

Uticaj na kvalitet zemljišta

Zemljište na lokaciji postojećeg spaljivača je građevinsko – ne dolazi do prenamene

korišćenja zemljišta. Predmetni Projekat je izveden u skladu sa principima održivog razvoja sa

aspekta korišćenja zemljišta kao neobnovljivog (teško obnovljivog) prirodnog resursa – nema

novog zauzimanja, niti potrošnje zemljišta. Redovan rad postojećeg spaljivača ne podrazumeva

promenu fizičkih karakteristika terena. Drugim rečima nema i neće biti negativnog uticaja

predmetnog Projekta na kvalitet zemljišta na lokaciji.

Osnovne vrste otpada koje nastaju i koje će nastajati na lokaciji postojećeg spaljivača unutar

fabričkog kompleksa ”TARKETT” DOO u Bačkoj Palanci, prikazane su u nastavku.



55

Čvrst otpad

Radom predmetnog Projekta ne nastaje nikakav čvrsti otpad kao posledica odvijanja

navedenog tehnološkog procesa. Jedini otpad koji nastaje na lokaciji je komunalni otpad koji je

posledica prisustva i rada zaposlenih na lokaciji. Ovaj otpad se sakuplja u odgovarajuće kante i / ili

kontejnere postavljene unutar fabričkog kompleksa. Količina komunalnog otpada zavisi od

frekvencije saobraćaja i broja ljudi koji borave i rade na lokaciji. Sa navedenom vrstom otpada se

postupa na taj način što kante / kontejnere povremeno prazni lokalno komunalno preduzeće i odvozi

na naseljsku deponiju.

Tečni otpad

Na predmetnoj lokaciji Projekta nastajaće tečni otpad, nakon pranja zaprljanih elemenata

postojećeg spaljivača. Kao što je već napomenuto, u druge svrhe osim za pranje, voda se u

predmetnom tehnološkom procesu rada spaljivača ne koristi. Ovaj tečni otpad se sakuplja u

ugrađenom postojećem separatoru, a nakon prečišćavanja, voda odlazi u kanalizaciju kompleksa.

Pražnjenje sakupljenog taloga iz separatora vrši treće lice, sa odgovarajućom dozvolom iz

oblasti upravljanja otpadom, prema potrebi.

Uticaj na kvalitet površinskih i podzemnih vodotokova

Projekat neće imati štetan uticaj na kvalitet kako površinskih vodotokova, tako i podzemnih

voda, jer tokom redovnog eksploatacionog perioda Projekta u okviru fabričkog kruga u Bačkoj

Palanci, neće dolaziti do ispuštanja štetih materija u njih.

Tehnološke vode

Voda se za potrebe opisanog tehnološkog procesa na predmetnoj lokaciji ne koristi. Iz tog

razloga neće nastajati ni tehnološke otpadne vode. Rad Projekta podrazumeva isključivo korišćenje

vode za potrebe povremenog pranja zaprljanih elemenata sistema. Nakon pranja, a pre odvođenja

vode u kanalizaciju, predviđen je njen tretman preko postojećeg separatora.



56

Atmosferske vode

Atmosferske vode fabričkog kompleksa za proizvodnju podnih obloga u Bačkoj Palanci, pa

i one koje nastaju na lokaciji postojećeg spaljivača, takođe nemaju i neće imati negativan uticaj na

životnu sredinu. Predmetni spaljivač je novije generacije i ima ugrađen filter, tako da se vazduh

prečišćava pre ispuštanja u atmosferu. Samim tim su i padavine manje opterećene česticama

prašine.

Voda koja se sliva sa krovova objekata, okolnih platoa, puteva i slično, kao rezultat

padavina, smatra se da je bez sadržaja opasnih materija i kao takva se ispušta u okolni teren preko

odgovarajućih slivnih drenažnih sistema.

Uticaj na nivo buke i vibracije

U fabričkom kompleksu u Bačkoj Palanci, kao i u njegovoj neposrednoj okolini, javlja se i

javljaće se buka kao rezultat prisustva motornih vozila, čiji maksimalni intenzitet ne zahteva

primenu posebnih mera zaštite i buka koja je posledica rada mašina, uređaja i opreme na lokaciji.

Uticaj ove vrste buke će se svoditi na radnu sredinu, a njen negativan uticaj rešavaće se upotrebom

ličnih zaštitnih sredstava za rad.

Tokom redovnog eksploatacionog perioda postojećeg spaljivača, moguća je pojava vibracija

kao posledica njegovog rada. Eventualne vibracije su lokalnog uticaja, ne prenose se na tlo i ne

mogu se registrovati u zoni susednih objekata. U svakom slučaju, ukoliko do pojave vibracija na

lokaciji postojećeg spaljivača dođe, njihov uticaj će biti sveden na radni prostor.

Svetlost, jonizujuća i nejonizujuća zračenja

Pri radu postojećeg spaljivača u predmetnom fabričkom kompleksu, ne dolazi i neće dolaziti

do emitovanja u okolinu ni svetlosnog, ni jonizujućeg zračenja. Rad Projekta će prouzrokovati

isključivo emitovanje toplotne energije jer je reč o spaljivaču, odnosno o procesu spaljivanja gde se

razvijaju i oslobađaju visoke temperature u atmosferu.

S obzirom na lokalni karakter i nepostojanje osetljivih objekata i sadržaja u neposrednom

okruženju lokaliteta, predmetni Projekat neće dovesti do ugrožavanja i narušavanja kapaciteta

životne sredine na njegovoj lokaciji.



57

Uticaj na zdravlje stanovništva

U normalnim uslovima eksploatacionog perioda predmetnog postojećeg spaljivača u okviru

fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci, koji se lokacijski nalazi u industrijskoj zoni ovog naselja, u

kojoj nema stambenih objekata, ne dolazi i neće u budućnosti dolaziti do njegovog štetnog uticaja

na zdravlje stanovništva prisutno u bližoj i daljoj okolini. Rad postojećeg spaljivača, kao i cele

predmetne fabrike podrazumeva, između ostalog i primenu potrebnih tehničko tehnoloških mera

koje sprečavaju degradaciju bilo kog aspekta životne sredine, koja bi se eventualno negativno

odrazila na zdravlje okolnog stanovništva.

Uticaj na klimatske uslove

Klimatski uslovi tokom redovnog eksploatacionog perioda postojećeg spaljivača čija se

namena menja, ostaće nepromenjeni. Predmetni objekat je, uslovno rečeno, male površine, te ne

predstavlja objekat koji može dovesti do promena klimatskih faktora.

Uticaj na eko - sistem

Redovan i budući rad predmetnog spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci,

uz primenu postojećih predviđenih tehničko tehnoloških mera zaštite, kao i svih budućih planiranih

mera zaštite, nema i neće imati negativan uticaj na postojeći eko - sistem.

Uticaj na naseljenost, migraciju i koncentraciju stanovništva

S obzirom da je reč o postojećem spaljivaču unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci,

podrazumeva se prisustvo određenog broja ljudi zaposlenih na njegovoj lokaciji. Taj broj, pri

redovnom radu i spaljivača i ostalih pogona predmetnog fabričkog kompleksa, predstavlja dnevnu

migraciju radnika od fabričkog kompleksa i ka njemu.

Uticaj na namenu i korišćenje površina

Redovan rad postojećeg postrojenja za spaljivanje ne utiče i neće uticati na promenu namene

i korišćenja zemljišta. Fabrički kompleks, a i sam postojeći spaljivač je izgrađen u skladu sa

postojećom prostorno planskom dokumentacijom predmetnog lokaliteta.



58

Uticaj na pejzaž

U okolini predmetne lokacije nema šuma, pašnjaka ili zemljišta sa posebnim pejzažnim

vrednostima. Zbog navedenog, postojeći spaljivač sa otpadnim kondenzatom kao pogonskim

gorivom, tokom svog redovnog budućeg rada, neće ugrožavati pejzažne vrednosti okoline

predmetne lokacije.

Uticaj na građevine i komunalnu infrastrukturu

Predmetni postojeći spaljivač ne utiče i neće uticati na komunalnu infrastrukturu, jer je ona

postojeća. Radi se o lokaciji koja je predviđena za objekte ove namene i kapaciteta.

U široj okolini lokaliteta na kojoj je izgrađen postojeći spaljivač, postoje građevinski

objekti, ali oni ne trpe uticaj predmetnog spaljivača tokom njegove redovne eksploatacije. Kada je

reč o objektima, površinama i zonama namenjenim sportu i rekreaciji, u neposrednoj okolini

lokacije predmetnog spaljivača, takvih objekata nema.

Uticaj na floru i faunu

Redovan rad postojećeg spaljivača kada se bude vršilo spaljivanje otpadnog kondenzata

neće dovesti do značajnog uticaja kako na floru, tako ni na faunu lokacije na kojoj je spaljivač,

odnosno cela fabrika izgrađena. Na lokaciji postojećeg spaljivača, prema postojećoj dokumentaciji i

uvidom na terenu, nisu evidentirana područja sa zaštićenim ili osetljivim vrstama, kako flore, tako

ni faune. Nema područja koja osetljive vrste koriste kao staništa (stalna, migraciona).

Uticaj na zaštićena prirodna i kulturna dobra

Na samoj lokaciji, kao ni u njenoj neposrednoj okolini nema registrovanih zaštićenih

prirodnih, ni kulturnih dobara, samim tim ni bilo kakvog uticaja na njih, tokom redovne

eksploatacije predmetnog spaljivača.



59

Kumulativno delovanje sa objektima u blizini

Uopšteno govoreći, postoji mogućnost kumuliranja sa efektima drugih projekata pre svega

zbog lokacije predmetnog postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa za proizvodnju podnih

obloga u Bačkoj Palanci - industrijska zona. U njegovoj okolini nalaze se objekti sličnog sadržaja -

industrijski objekti. Mogućnost kumuliranja sa objektima u blizini je relativno mala, s obzirom na

predviđene mere koje se sprovode i koje će se i dalje sprovoditi u cilju zaštite aspekata životne

sredine.

Ukupan uzajamni odnos svih elemenata

Na osnovu razmatranja prethodnih tačaka može se konstatovati da NEĆE POSTOJATI

nikakva promena u kvalitetu i stanju životne sredine lokaliteta u daljem eksploatacionom periodu

postojećeg spaljivača kada se izvrši promena njegove namene. Sagledavajući sve navedene aspekte,

može se izvesti zaključak, da uz primenu predviđenih mera i poštovanjem svih tehničko tehnoloških

zahteva procesa rada, NEMA činilaca životne sredine za koje postoji mogućnost da budu znatno

izloženi riziku usled budućeg redovnog rada Projekta.

PROMENE I UTICAJI ZA VREME PRESTANKA RADA

U slučaju da se postojeći spaljivač ili u krajnjem slučaju cela fabrika za proizvodnju podnih

obloga u Bačkoj Palanci, prestanu koristiti za osnovnu namenu, može doći do negativnih uticaja na

okolinu ukoliko izostane ili se nepotpuno i nestručno izvede napuštanje ili konzerviranje prostora.

Negativni efekti mogu nastati uticajem neuslovno odloženih pojedinih opasnih materija.

Shodno potrebama tržišta može doći do prenamene objekata usled čega može doći do

negativnog delovanja na okolinu zbog neovlašćenih i nestručnih zahvata na rekonstrukciji, čime se

može ugroziti sigurnost, pre svega od požara.

Po prestanku rada postojećeg spaljivača biće primenjene mere kojim će se izvesti adekvatno

zatvaranje lokaliteta i napuštanje lokacije.



60

7. PROCENA UTICAJA NA ŽIVOTNU SREDINU U SLUČAJU

UDESA

Procena uticaja na životnu sredinu u slučaju udesa obuhvata identifikaciju mogućih udesnih

situacija. Uzroci akcidenata su različiti, a oni mogu biti izazvani nehatom (nepažnjom) ili namerno.

Rizik nastanka udesa postoji, ali se može okarakterisati kao mali.

Kako bi se sagledao uticaj na pojedine elemente životne sredine, potrebno je prvo definisati

moguće udesne situacije. U radu postojeće spaljivača unutar predmetne fabrike za proizvodnju

podnih obloga u Bačkoj Palanci, može doći do nekoliko akcidentnih situacija. Udesne situacije koje

mogu imati negativne posledice po životnu sredinu su:

kvarovi na opremi i instalacijama, kontrolnim i sigurnosnim uređajima

nekontrolisano prosipanje materija - otpadnog kondenzata

požar, koji može biti praćen i eksplozijom

Pod nekontrolisanim rasipanjem materija - otpadnog kondenzata podrazumeva se prosipanje

određene količine ove materije van instalacije.

U slučaju navedenih potencijalnih udesa kao zagađivači životne sredine mogu se pojaviti:

rasuta količina otpadnog kondenzata

otpadni gasovi (produkti nepotpunog sagorevanja) u požaru čije širenje u okolni

prostor zavisi od, pre svega, trenutnih klimatskih uslova, kao i velika količina

oslobođene toplote

Uzroci koji mogu dovesti do navedene udesne situacije mogu biti različiti: pre svega ljudski

faktor kroz nepropisno i nepažljivo izvođenje radnih operacija, nepažljivo rukovanje instalacijama,

delovima opreme, unošenje otvorenog plamena, nemar i sl., loša ili neadekvatna zaptivenost

instalacija, slabljenja hermetičnosti i sl., pri čemu dolazi do proboja materijala iz delova instalacija,

posebno opreme, loš kvalitet materijala (van specifikacije) od koga je izrađena instalacija ili usled

neodržavanja istog na adekvatan način, nepropisna montaža, intenzivna korozija, prekoračenje

dozvoljenih parametara rada, elementarne nepogode (zemljotresi, poplave, snežni nanosi, olujni

vetrovi, suša, atmosferska pražnjenja i sl.) i dr.

Negativan uticaj na životnu sredinu širih razmera, koji bi se javio u slučaju bilo koje od

navedenih udesnih situacija bio bi minimiziran, s obzirom da bi se odmah pristupilo otklanjanju



61

problema i vraćanju u normalan režim rada. Nažalost, akcidentne situacije su često praćene fizičkim

povredama zaposlenog osoblja, trovanjem i sl.

Obim mogućeg uticaja

Predmetni postojeći spaljivač, nalazi se u krugu fabričkog kompleksa ”TARKETT” DOO u

Bačkoj Palanci, tačnije u njegovom južnom delu. U neposrednom okruženju predmetne lokacije (u

krugu od 1.000 m) nema vulnerabilnih objekata.

Priroda prekograničnog uticaja

Delatnost koja se obavlja na predmetnoj lokaciji postrojenja za spaljivanje i eventualni

negativni uticaji na životnu sredinu nemaju nikakvog prekograničnog uticaja.

Veličina i složenost uticaja

Udes, tačnije njegov obim, može se posmatrati sa više aspekata: prema ugroženosti životne

sredine, kao i prema trajanju štetnih efekata, odnosno obimu predviđenih mera sanacije. U

predmetnoj analizi prihvaćena je podela udesa prema obimu u zavisnosti od procenjenog nivoa

udesa, mesta nastalog udesa i načina upravljanja. Mogući nivoi udesa su predstavljeni u nastavku:

I - nivo (nivo postrojenja) - negativne posledice udesa su ograničeni na postrojenje i mogu

se kontrolisati od strane procesnog osoblja. Za organizovanje mera i suzbijanje štetnih i opasnih

uticaja dovoljna su sredstva preduzeća, jer se ne očekuju posledice po zajednicu.

II - nivo (nivo preduzeća) - negativne posledice udesa su zahvatile celo postrojenje, ili

čitav proizvodni kompleks postrojenja. Mogu se očekivati posledice po okolinu. Za odgovor na ovaj

nivo udesa, pored sredstava preduzeća, potrebna je i pomoć zajednice.

III - nivo (komunalni nivo) - odnosi se na udese kod kojih se negativne posledice prenose

na javni sektor - komunu i za odgovor na udes zahtevaju se sredstva šire zajednice (opštine ili

grada).

IV - nivo (regionalni nivo) – reč je o širem i ozbiljnijem udesu koji ima regionalni značaj,

jer se negativne posledice eventualnog udesa mogu proširiti na teritoriju više opština. Moraju se u

odgovoru na udes koristiti snage i sredstva regionalnog ili republičkog nivoa.



62

Kada je reč o požaru, kao akcidentnoj situaciji, standardom su određene tri grupe specifičnih

požarnih opterećenja:

nisko požarno opterećenje do 1 GJ/m2

srednje požarno opterećenje do 2 GJ/m2

visoko požarno opterećenje preko 2 GJ/m2

Na osnovu Priloga 2, grupe IV iz knjuge M. Kadić, D. Sekulović; “Zaštita od požara i

eksplozija - priručnik za projektante“; Beograd, odnosno na osnovu podataka iz Glavnog projekta

zaštite od požara konstatovano je:

Veličina požarnog opterećenja u zavisnosti od tehnološkog procesa koji se odvija na

predmetnoj lokaciji DRVNA INDUSTRIJA - OBRADA DRVETA je nisko požarno opterećenje

od 670 MJ/ m².

Na osnovu navedenih činjenica, može se izvesti zaključak da je za delatnost koja će se

obavljati na predmetnoj lokaciji unutar posmatranog Projekta, jedini realni nivo očekivanog udesa I

nivo, odnosno nivo postrojenja i eventualno II nivo, odnosno nivo preduzeća.

Materija koja bi se eventualno rasula u slučaju potencijalno moguće navedene udesne

situacije – otpadni kondenzat, na osnovu Izveštaja o ispitivanju, odnosno prema Pravilniku o

izgradnji postrojenja za zapaljive tečnosti i o uskladištenju i pretakanju zapaljivih tečnosti

(“Službeni list SFRJ“ broj 20/71 i 23/71), NE SPADA u zapaljive tečnosti.

Udesi koji se ogledaju u požarima (I nivo i II nivo) vrlo su male verovatnoće nastanka.

Trajanje, učestalost i verovatnoća ponavljanja

U zavisnosti od nivoa udesa, različito je njegovo trajanje, učestalost i verovatnoća

ponavljanja. Udesi velike verovatnoće, a malih posledica, u koje se ubrajaju curenja na ventilima,

sitni propusti operatera na procesima, požari u nastanku ili malog obima i sl., vremenski ne traju

dugo, a mogu se javiti jednom u 3 do 5 meseci.

Udesne situacije srednje verovatnoće i srednjih posledica mogu se javiti jednom u 5 do 10

godina, dok se udesne situacije male verovatnoće, a velikih posledica mogu javiti ređe - jednom u

100 godina.



63

Procena uticaja na vazduh

Gasni polutanti mogu da se oslobode u atmosferu u slučaju pucanja instalacija ili posuda za

skladištenje materija koje učestvuju u procesu, odnosno u slučaju akcidentnog izlivanja prilikom

manipulacije sa njima, kao i u slučaju eventualnog požara. U tom slučaju došlo bi do emisije

opasnih i štetnih materija u atmosferu, ali njihove koncentracije zavisile bi od prolivene količine,

vrste materije, kao i od brzine uočavanja nastalog akcidenta.

Uopšteno govoreći, gasovi koji se oslobađaju u atmosferu i koji mogu izazavati udes su

produkti sagorevanja (SOx, CO, Nox, čađ, pepeo). Ugljen monoksid je veoma opasni polutant

vazduha lokalne atmosfere, sa posebno opasnim dejstvom na ljude i životinje. To je opasan otrovni

gas, zbog svoje osobenosti da se mnogo čvršće vezuje za hemoglobin od kiseonika u krvi ljudi i

životinja, gradeći stabilni i teško razgradivi karboksi hemoglobin. On je, ne samo sa hemijskog već

i sa fizičkog stanovišta veoma nepovoljni polutant vazduha lokalne atmosfere, s toga što je CO gas

koji je po nekim fizičkim osobinama sličan vazduhu. Kako su im molekulske mase relativno bliske

MCO = 28 g/mol ~ Mvaz = 28.6 g/mol, ugljen monoksid se u masi vazduha kreće zajedno sa

osnovnim sastavnim gasovima u vazduha, azotom i kiseonikom.

Sagorevanje metana odvija se uz oslobađanje znatne količine energije, dajući ugljendioksid i

vodu, pri čemu se na svaki mol metana, generiše jedan mol ugljendioksida:

CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O + Q

Količina energije koja se oslobodi sagorevanjem jednog mola jedinjenja naziva se toplota

sagorevanja i za metan iznosi ~ 890 kJ/mol.

Do nepotpunog sagorevanja metana dolazi u uslovima nedovoljne količine kiseonika ili

vazduha i tada se na svaki mol metana, generiše jedan mol ugljenmonoksida.

CH4 + 3/2 O2 → CO + 2H2O + Q

Incidentna situacija je moguća u vidu zagađenja vazduha prilikom izuzetno nepovoljnih

atmosferskih uslova, pojava požara i / ili elementarnih nepogoda (zemljotres, dugotrajne padavine i

sl.). U slučaju požara vazduhom bi se raširio oblak dima koji bi u sebi sadržao razna manje ili više

toksična jedinjenja. Nivo koncentracije zagađujućih materija u dimnom oblaku zavisio bi od

vremenskih uslova. Ukoliko je tiho vreme, bez vetra, prenošenje polutanata dalje od mesta nastanka

je sporo, kao i smanjenje njihove koncentracije kao posledica mešanja sa vazduhom. U slučaju da je

vreme vetrovito, od smera, intenziteta i dužine duvanja vetra, zavisiće smer prenosa polutanata i



64

njihova raspodela u lokalnom i globalnom prostoru, a brzina smanjenja njihove koncentracije biće

veća.

U najgorem slučaju moglo bi doći do prenosa požara na najbliže objekte predmetnoj

lokaciji. Ukoliko se ne reaguje brzo i adekvatno, u slučaju požara je uvek prisutna opasnost od

njegovog brzog širenja, eksplozije, a samim tim i nastanka materijalne štete, kao i od povređivanja

radnika. U slučaju da dođe do ovog akcidenta potrebno je što pre reagovati i lokalizovati nastali

požar kako bi njegov uticaj na atmosferu bio minimalan.

Uzimajući u obzir toksikologiju produkata sagorevanja, masu gasovitih proizvoda, toplotu i

brzinu sagorevanja, kao i najčešće vremenske prilike na predmetnom području, može se proceniti

da u slučaju požara može doći do lokalnog, ali ne i dugotrajnog zagađenja vazduha, bez trajnih

posledica.

Ostali mogući negativni uticaji na vazduh, kao aspekt životne sredine, usled eventualnih

pojava različitih akcidentnih situacija biće izbegnuti pravilnom organizacijom rada na postojećem

predmetnom postrojenju za spaljivanje i pridržavanjem svih predloženih mera sa ciljem zaštite

životne sredine, kao i redovnim praćenjem njenog stanja na lokaciji.

Procena uticaja na vodu i zemljište

U slučaju požara kao akcidentne situacije, prilikom čijeg gašenja bi se koristila voda, došlo

bi do njene kontaminacije. Ova voda zbog velike količine može da dospe u atmosfersku

kanalizaciju. Zbog postojeće betonske podloge na lokaciji spaljivača, mogućnost zagađivanja

podzemnih voda je isključena, a površinskih zanemarljiva (ispiranjem površina sa vodom i

odvođenje u atmosfersku kanalizaciju).

U slučaju požara, nivo koncentracije zagađujućih materija u dimnom oblaku zavisio bi od

vremenskih uslova. Čestice iz oblaka dima se vremenom talože i padaju na okolno tlo i objekte. Na

ovaj način došlo bi do izvesnog zagađenja zemljišta, a samim tim i podzemnih voda. Takođe,

zagađujuće materije dolaze u zemljište i vodu preko kiselih kiša koje se izlučuju u daleko širem

području. Uticaj ovako nastalog zagađenja je dugotrajan, a naročito zagađenje zemljišta na kojem se

posledice mogu uočavati godinama.



65

Procena uticaja na zdravlje stanovništva

Posledice neke od pomenutih eventualnih akcidentnih situacija pre svega bi se odnosile na

respiratorne probleme ili probleme na koži, jer bi se najveće posledice nastalog akcidenta osetile u

vazduhu.

U slučaju udesa kao posledice izlaganja isparenju rasutih materija mogu se javiti simptomi

kašlja, mučnine, povraćanja, abdominalnog bola, bola u grudima, i u najgorim slučajevima

intoksikacije nastupa plućni edem i ruptura stomaka. Ovim uticajima pre svega su izloženi radnici

koji se nalaze u blizini, dok samo stanovništvo ne može biti ozbiljnije ugroženo. Dužim boravkom u

zagađenoj atmosferi moguća je pojava nekih sistematskih oboljenja, alergija, astme, trovanja i sl.

U slučaju požara kao udesne situacije, opasnost od eventualnog trovanja gasovitim

produktima potpunog i nepotpunog sagorevanja zapaljivih materija većih razmera je mala, iz

razloga što lokacija fabrike nije u stambenoj, nego u industrijskoj zoni. U tom slučaju vazduhom bi

se raširio oblak dima koji bi u sebi sadržao razna manje ili više toksična jedinjenja kao što su: čađ,

pepeo, prašina, azotni oksidi, ugljen dioksid i dr. Stanovništvo bi pre svega bilo izloženo

respiratornim problemima. Širenje dimnog oblaka zavisilo bi od trenutnih mikroklimatskih uslova i

jedino u nepovoljnim uslovima pritiska i strujanja vetra, može doći do zdravstvenih smetnji kod

stanovništva, ali se očekuje da će one biti kratkotrajne.

Procena uticaja na klimatske uslove

U slučaju požara kao akcidentne situacije, odaje se velika količina energije u atmosferu u

vidu toplote. Ova toplota opterećuje atmosferu i povećava njenu unutrašnju toplotu. Pored toga,

zagađujuće materije povećavaju temperaturu vazduha ne dozvoljavajući da toplotna zračenja sa

Zemlje prođu dalje kroz slojeve atmosfere, već ih vraća nazad stvarajući fenomen staklene bašte.

Sjedinjenje sa kapima vodene pare uzrok su pojavi kiselih kiša.

Ovi uticaji su globalnog karaktera, tako da se može zaključiti da potencijalne navedene

akcidentne situacije neće imati značaj trajan uticaj na osnovne činioce životne sredine, samim tim,

ni na klimatske karakteristike predmetnog lokaliteta.

Procena uticaja na naseljenost

Eventualni mogući akcidenti na lokaciji postojećeg spaljivača, negativno bi se odrazili, kako

na zaposlene, tako i na okruženje. Ukoliko bi došlo do akcidenta velikih razmera, potrebno je



66

evakuisati stanovništvo koje je najugroženije, znači ono koje se nađe na samoj predmetnoj lokaciji,

odnosno ono koje živi u neposrednoj blizini lokacije. Ta evakuacija bila bi privremenog karaktera i

ona ne bi trajno uticala na naseljenost šireg područja predmetne lokacije.

Procena uticaja na namenu i korišćenje površina

U slučaju pojave nekog od pomenutih mogućih akcidenata, moguć je nastanak manjih ili

većih oštećenja u zavisnosti od obima nastalog udesa, kao i od brzine i efikasnosti njegovog

saniranja. Namena i korišćenje površina nakon sanacije pomenutih eventualnih akcidenata na

lokaciji fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci, ostala bi nepromenjena.

Procena uticaja na komunalnu infrastrukturu

U slučaju eventualnog požara većih razmera ili eksplozije, može doći do uništenja (u

najgorem slučaju) jednog dela infrastrukturnih instalacija (vodovoda, kanalizacije, gasne i/ili

elektrodistributivne mreže). Ove instalacije bi se nakon procene štete i usvajanja plana sanacije u

najkraćem mogućem roku dovele u funkciju. Osim toga, instalacije komunalne infrastrukture su

lokalnog karaktera i utiču na snabdevanje isključivo fabričkog kompleksa čime se neće uticati na

ugrožavanje snabdevanja objekata smeštenih u neposrednoj blizini.

Lokacija predmetnog prostora nalazi se u VII seizmičkoj zoni, tako da svi objekti na njoj

moraju biti građeni po tehničkim propisima, standardima i normativima za ovaj nivo trusnosti.

Intenzitet zemljotresa (I) prema MSK skali ima 12 stepeni i opisuje posledice na objekte, ljude i

životinje. U slučaju da se predmetni objekti ne bi projektovali za ovu jačinu zemljotresa, moglo bi

doći do neželjenih posledica većih razmera u slučaju akcidentne situacije.

Procena uticaja na zaštićena prirodna i kulturna dobra

Na samoj lokaciji postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci, kao

ni u njegovoj neposrednoj okolini, nema registrovanih retkih ili ugroženih biljnih i životinjskih

vrsta, kao ni posebno vrednih biljnih zajednica, tako da neće biti ni negativnog uticaja u slučaju

pojave eventualne akcidentne situacije na njih.

Prema podacima Zavoda za zaštitu spomenika na posmatranoj teritoriji nema zaštićenih

kulturnih dobara.



67

Procena uticaja na buku

U slučaju pojave udesne situacije praćene ekplozijom, u trenutku njenog nastanka dolazi do

stvaranja buke velikog intenziteta – oko 120 dB, u vidu praska. Međutim, ovaj efekat je

kratkotrajan i trenutan.

Procena uticaja na eko - sistem

Ukoliko bi na lokaciji došlo do udesne situacije u vidu požara, javile bi se zagađujuće

materije iz dimnog oblaka. Ove materije deluju štetno, kako na floru i faunu, tako i na ljudski

organizam.

Toksično delovanje na biljke vezano je za razgrađivanje hlorofila i poremećaj asimilacije.

Taloženjem čađi i prašine na lisnoj masi ometa se proces fotosinteze. Ove promene su relativno

kratkotrajne i odnose se na jednu vegetacionu sezonu.

U slučaju pojave požara manjih razmera dolazi do oslobađanja toplote, koja dovodi do

povišenja temperature okolne sredine i gasovitih ili čvrstih produkata sagorevanja, koji se

karakterišu manje ili više toksičnim osobinama i koji mogu zagaditi atmosferu, a kasnije

taloženjem, zemljište i vodu.



68

8. OPIS MERA PREDVIĐENIH U CILJU SPREČAVANJA,

SMANJENJA I, GDE JE TO MOGUĆE, OTKLANJANJA

SVAKOG ZNAČAJNIJEG ŠTETNOG UTICAJA NA

ŽIVOTNU SREDINU

Sprovođenje mera zaštite u cilju sprečavanja, smanjenja i gde je to moguće, otklanjanja

svakog značajnijeg štetnog uticaja na životnu sredinu, zavisi isključivo od ljudskog faktora. Iz tog

razloga je potrebno stalno voditi računa da do grešaka u radu ne dođe i potrebno je stalno

opominjati i upozoravati sve zaposlene, kao i osobe koje koriste usluge predmetnog kompleksa za

proizvodnju podnih obloga u Bačkoj Palanci, na mogućnost nastanka potencijalnih udesnih

situacija.

8.1 MERE PREDVIĐENE ZAKONSKIM I PODZAKONSKIM AKTIMA

Mere predviđene zakonima i podzakonskim aktima podrazumevaju primenu normativa i

standarda kod izgradnje, dogradnje, adaptacije i rekonstrukcije objekata, kao i kod izbora i

nabavke uređaja i opreme za predloženi radni proces. Navedene mere obuhvataju i uslove koje

utvrđuju nadležni državni organi i organizacije, kod izdavanja odobrenja i saglasnosti za

izgradnju, dogradnju, adaptaciju i rekonstrukciju objekata, izvođenja radova i upotrebu objekata

odnosno, otpočinjanje eksploatacije istog. Nosilac projekta je u obavezi da pribavi projekte koji

su usklađeni sa zakonskim propisima i normativnim aktima i da pribavi uslove i konačne

saglasnosti od strane nadležnih organa.

8.2 PREVENTIVNE MERE

Pod preventivnim merama podrazumeva se sve ono što se preduzima sa svrhom da se

onemogući nastajanje predudesne situacije, da se u slučaju nastanka udesa adekvatno reaguje, da se

osigura brzo opažanje situacije koja se razlikuje od očekivane, kao i da se obezbedi brzo alarmiranje

nadležnih i odgovornih službi i lica koja organizuju akciju efikasnog lokalizovanja i saniranja

posledica.

Kvalitetan sistem zaštite na radu garantuje se izborom radnih i proizvodnih metoda kojima

se obezbeđuje najveća moguća bezbednost i zaštita zdravlja na radu, zasnovana na primeni važećih

propisa u oblasti bezbednosti i zdravlja na radu, kao i tehničkih propisa i standarda.



69

Sistem zaštite i bezbednosti u fabrici za proizvodnju podnih obloga u Bačkoj Palanci

podrazumeva stalnu kontrolu radne discipline zaposlenih u obavljanju radnih zadataka uz

poštovanje preventivnih mera navedenih u nastavku.

Opšte preventivne mere

sva tehnička dokumentacija treba da bude izrađena u skladu sa odgovarajućim zakonima,

tehničkim propisima i standardima

neophodno je održavati radnu i tehnološku disciplinu čime se obezbeđuje stalan rad po

utvrđenom režimu

zaposleni moraju biti upoznati sa opasnostima kojima mogu biti izloženi u toku rada

zaposleni se moraju striktno pridržavati propisanih radnih procedura

zaposleni moraju biti upoznati sa procedurama u slučaju opasnosti (hemijski udes, požar

i dr.), odnosno neophodno je organizovati obuku radnog osoblja za ponašanje u

akcidentnim situacijama, vršiti provere uvežbanosti i spremnosti radnog osoblja za slučaj

akcidenta

ukoliko ne postoje, izraditi (obezbediti) uputstva za bezbedan rad u skladu sa uputstvima

za rad koja daje isporučilac opreme

organizovati obuku radnog osoblja iz bezbednosti i zdravlja na radu, a prema utvrđenom

planu i programu

organizovati obuku iz zaštite od požara u skladu sa zahtevima iste, kao i obuku za

pružanje prve pomoći

zaposleni moraju biti upoznati sa mestom na kojem se nalazi, kao i sa načinom upotrebe i

osnovnim performansama zaštitne opreme

potrebno je vršiti redovno održavanje objekata, instalacija, mašina, uređaja i opreme. Na

taj način održava se red na lokaciji, čime se smanjuje bilo kakav negativan uticaj na

životnu sredinu

potrebno je redovno sprovoditi kontrolu svih posuda pod pritiskom od strane nadležne

institucije

potrebno je redovno sprovoditi kontrolu svih ventila, merno regulacione i sigurnosne

opreme posuda pod pritiskom i instalacija



70

postaviti znakove upozorenja i zabrane na vidna mesta koji će upozoravati sve zaposlene,

kao i osobe koje koriste usluge predmetnog fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci, na

mogućnost nastanka potencijalnih udesnih situacija:

“Opasnost od požara”

“Opasnost od eksplozije”

“Zabranjen prilaz otvorenim plamenom”

“Zabranjeno pušenje”

“Zabranjena upotreba alata koji varniči”

organizovati redovno praćenje parametara kvaliteta životne sredine u skladu sa važećim

propisima iz oblasti zaštite životne sredine, koje mora sprovesti ovlašćena akreditovana

ustanova / laboratorija

dostavljati zahtevane i zakonski propisane izveštaje nadležnim organima uprave

Električne instalacije

van radnog vremena, svi energetski strujni krugovi koji su van funkcije treba da budu

stavljeni u beznaponsko stanje

svi prekidači u razvodnim ormarima moraju biti vidno obeleženi i pristupačni, u cilju

brzog i efikasnog stavljanja instalacije u beznaponsko stanje, u slučaju požara ili

eksplozije

svaku eventualnu rekonstrukciju postojeće instalacije potrebno je izvesti stručno i u

skladu sa zahtevima iz tehničkih propisa

strujni krugovi moraju biti označeni, radi brze i tačne intervencije na njima

svi zaštitni elementi moraju biti usklađeni prema snazi potrošača i presecima provodnika

zabranjeno je premošćavanje i ”krpljenje” osigurača. Mogu se koristiti samo originalni

topljivi umeci odgovarajuće nazivne struje. Zamenu osigurača poveravati isključivo

stručnim licima

vršiti periodične preglede i ispitivanja elektroinstalacije. Preglede mogu obavljati samo

stručna lica i za to ovlašćene ustanove

prenosne kablove koji su van upotrebe odvojiti od priključnice

svaki primećeni kvar hitno i stručno otklanjati



71

elektromotore redovno podmazivati propisanim uljem

svetiljke ne smeju biti bez zaštitnih poklopaca, balona ili kugli

ne dozvoliti improvizovano postavljanje bilo kakve dodatne instalacije

odrediti stručna lica za redovno održavanje gromobranske instalacije. Hitno otklanjati

sve uočene kvarove

pregled gromobranske instalacije vršiti periodično, a poveravati ih za to ovlašćenim

ustanovama

Instalacije prirodnog gasa

izvršiti obeležavanje glavnih ventila na gasnim instalacijama

gasne instalacije eksploatisati i kontrolisati u svemu prema važećim zakonima,

pravilnicima i predloženim merama od strane nadležnih organa

pristup i rukovanje gasnim instalacijama sme se dozvoliti samo za to obučenom i

kvalifikovanom osoblju koje je upoznato sa tehnološkim procesom i sa radom svih

uređaja i instrumenata, kao i sa opasnostima koje mogu da nastanu

na udaljenosti od 10 m od merno regulacione stanice (MRS) nije dozvoljeno ostavljanje

zapaljivih materijala kao što su papir, drvo, ulje, derivati nafte i sl. odnosno ceo prostor

od 10 m oko MRS mora biti bez rastinja i redovno održavan

na vidnim mestima moraju biti postavljene table sa telefonskim brojevima: vatrogasne

jedinice, MUP-a, hitne pomoći i dispečarskog centra distributera gasa

na vidnim mestima treba postaviti uputstva za intervencije u slučaju požara i havarije

na instalaciji i uređajima isključivo upotrebljavati alat koji ne varniči

vršiti povremeni nadzor zaptivenosti cevi i armature prenosnim eksplozimetrom za

registraciju gasa u vazduhu (SRPS N.S8.007) radi otkrivanja eventualno nastalih

eksplozivnih smeša prirodnog gasa i vazduha

PP šaht vidno obeležiti i obezbediti stalni pristup

aparate za gašenje požara držati na lako pristupačnom mestu i proveravati redovno

njihovu ispravnost. U slučaju požara na gasnoj instalaciji najpre zatvoriti glavni zaporni

organ na ulazu u objekat na kom je došlo do požara, a zatim gasiti požar



72

obavezne su redovne provere, pregledi, kontrole i ispitivanja gasne instalacije zbog

postizanja i održavanja pouzdanosti i sigurnosti u radu

8.3 MERE ZAŠTITE U SLUČAJU UDESA

U slučaju akcidentne / havarijske situacije neophodno je brzo intervenisati u cilju otklanjanja

uzroka nastanka ovakvog događaja i saniranja posledica. Dobro obučeno, disciplinovano i

organizovano radno osoblje, ključni je faktor pri obustavljanju i saniranju akcidenta, naročito u

njegovoj početnoj fazi nastanka, što se postiže navedenim merama pri redovnom radu.

U slučaju udesne situacije podrazumeva se da su svi radnici koji su na licu mesta obučeni za

bezbedan rad, opremljeni ličnom i kolektivnom zaštitnom opremom, upoznati sa osobinama

materije i njenim dejstvom, upoznati sa merama zaštite, upoznati sa postupkom u slučaju akcidenta,

kao i sa postupcima pružanja prve pomoći.

Nakon uočenog akcidenta vrši se obaveštavanje o udesu neposrednog rukovodioca i

koordinatora plana zaštite od udesa kako bi se pravovremeno izvršila evakuacija zaposlenih radnika

iz pogona koji ne učestvuju u zaustavljanju udesa. Putevi evakuacije moraju biti obeleženi.

U cilju uspostavljanja kontrole nad kontaminiranom zonom vrši se njena izolacija i

zabranjuje se pristup svim licima koji ne učestvuju u sanaciji nastale nezgode. Članovi tima za

odgovor na udes, opremljeni kompletnom zaštitnom opremom, zaustavljaju širenje udesa i saniraju

mesto udesa.

8.3.1. OSNOVNE MERE ZA SPREČAVANJE AKCIDENTNOG STANJA

Osnovna mera za sprečavanje nastanka akcidentnog stanja, pored kvalitetne opremljenosti

tehničkim sredstvima, je upoznavanje zaposlenih sa načinom rada i disciplina radnika pri izvođenju

radnih operacija. Ona se najviše manifestuje kroz sledeće aktivnosti:

izvođenje radnih operacija po utvrđenom redosledu

pridržavanje propisanih mera bezbednosti i zdravlja na radu

pridržavanje propisnih mera zaštite od požara

upozoravanje i drugih lica koja nisu zaposlena na lokaciji o obavezi pridržavanja

propisanih mera



73

8.3.2. POSTUPCI U SLUČAJU AKCIDENTNE SITUACIJE

Incidenti se često dešavaju usled neadekvatne manipulacije, neuslovne ambalaže ili

neodgovarajućeg skladištenja.

U slučaju pojave neke od mogućih udesnih situacija potrebno je izvršiti sledeće:

u slučaju funkcionalnog poremećaja u radu ugrađene opreme, izazvanog poremećajem

zadatih parametara rada u tehnološkom procesu npr. pad pritiska ili sl., potrebno je

odmah pristupiti otklanjanju problema i vraćanju procesa u normalan rad prema zadatim

parametrima tehnološkog procesa

u slučaju pojave požara, treba postupiti na sledeći način: pristupiti početnom gašenju

požara, obavestiti vatrogasnu brigadu, hitnu pomoć i MUP - odeljenje protivpožarne

policije, obezbediti brz i lak pristup protivpožarnim vozilima, izvršiti evakuaciju ljudstva

iz ugroženih objekata, izvršiti saniranje oštećenih objekata u što kraćem vremenskom

roku i privesti ih nameni

u slučaju udesa - nekontrolisanog prosipanja materija koje će se koristiti u postojećem

spaljivaču kada se bude izvršila promena njegove namene, koje se može javiti prilikom

manipulacije ovim materijama potrebno je momentalno zaustaviti proces manipulacije, a

prosutu količinu materija što pre sakupiti

nestanak struje neće značajno poremetiti proces rada u postojećem spaljivaču, ali je

prilikom nestanka struje nužno obustaviti sve normalne radne aktivnosti na siguran

način, kako ova neregularna situacija ne bi, u svom nekom daljem toku, eventualno

izazvala veći akcident

Uopšteno govoreći, u slučaju bilo koje akcidentne / havarijske situacije nužno je brzo

intervenisati u cilju otklanjanja uzroka nastanka ovakvog događaja i saniranja posledica. Dobro

obučeno, disciplinovano i organizovano radno osoblje je ključni faktor pri obustavljanju i saniranju

akcidenta, naročito u početnoj fazi nastanka akcidentne situacije, što se postiže navedenim merama

pri redovnom radu.

Negativan uticaj na životnu sredinu koji bi se javio u slučaju bilo koje od navedenih udesnih

situacija bio bi kratkotrajan, s obzirom da bi se odmah pristupilo otklanjanju problema i vraćanju u

normalan rad, prema zadatim parametrima procesa.



74

Akcidentne situacije su često praćene fizičkim povredama zaposlenog osoblja, trovanjem i

sl. Na osnovu analize položaja objekata fabričkog kompleksa “TARKETT” DOO u Bačkoj

Palanci, njegovih mogućih štetnih uticaja ako su involvirani akcidentnom situacijom, može se

izvesti zaključak, da, ukoliko dođe do pojave udesa, može doći do delovanja na respiratorni sistem,

promene na koži i sluzokoži zaposlenog osoblja. Najugroženiji bi bio sam predmetni objekat u

kojem se desio akcident na datoj lokaciji, a zatim i susedni objekti unutar predmetnog fabričkog

kompleksa.

Akcidenti koji dovode do neželjenih posledica i zagađenja životne sredine i za koje je

potrebna remedijacija ili sanacija prostora, moraju se prijaviti MUP-u, Odeljenju za opasne

materije, kao i Inspekciji za zaštitu životne sredine.

8.4 MERE ZAŠTITE U TOKU REDOVNOG RADA PROJEKTA

Mere zaštite životne sredine predstavljaju mere koje se sprovode u cilju smanjivanja

negativnog uticaja rada postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci na dalju

degradaciju bilo kog njenog aspekta: vode, vazduha i zemljišta.

8.4.1 MERE ZA SPREČAVANJA ZAGAĐIVANJA ŽIVOTNE SREDINE

Mere za smanjenje emisije zagađujućih materija u vazduh

Dobro projektovanim emiterima i dobrim upravljanjem procesom obezbeđuje se minimalni

uticaj na životnu sredinu. Emiter postojećeg spaljivača na predmetnoj lokaciji u Bačkoj Palanci

zadovoljava osnovne kriterijume prema standardu SRPS ISO 9096.

U cilju obezbeđivanja da emisija zagađujućih materija u vazduhu na lokaciji budućeg

pogona bude u skladu sa Zakonom o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS” br. 36/2009 i

10/2013), kao i drugim aktima pozitivne zakonske regulative Republike Srbije, potrebno je

predvideti i sprovesti sledeće mere:

sprovoditi redovna kontrolna merenja emisije na parametre definisane Uredbom o

graničnim vrednostima emisije zagađujućih materija u vazduhu (“Službeni glasnik

RS“ broj 71/10) putem ovlašćene i akreditovane organizacije. Ukoliko vrednosti

izmerenih parametara prelaze vrednosti dozvoljene važećom zakonskom regulativom



75

neophodno je preduzeti dodatne mere u cilju svođenja rezultata u zakonske okvire

postavljanjem uređaja za sprečavanje ili smanjivanje emisije zagađujućih materija i sl.

voditi redovnu evidencija o izvršenim merenjima i dostavljati izveštaje nadležnom

organu u roku od 30 dana od dana prijema izveštaja odnosno godišnji izveštaj Agenciji

do 31.3. tekuće godine za prethodnu

gde god je to moguće izvršiti ozelenjavanje površina adekvatnim biljnim vrstama,

odnosno izbor vrsta drveća, šiblja i trava, prilagoditi uslovima staništa i nameni

prostora

za mehanizaciju i vozila koja se koristi na lokaciji neophodno je sprovoditi periodične

preglede i kontrole, u skladu sa uputstvima proizvođača i zakonima Republike Srbije

Mere zaštite voda

Za potrebe redovnog rada postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj

Palanci, kao što je već spomenuto, voda se ne koristi, tako da neće biti ni ispuštanja otpadnih voda u

površinske vodotokove. Voda se koristi isključivo za povremeno pranje elemenata sistema. Za

potrebe prečišćavanja i sakupljanja ovih voda, na lokaciji se nalazi ugrađen separator.

Postojeći separator za prikupljanje voda od pranja elemenata sistema na lokaciji nosioca

projekta neophodno je redovno održavati, odnosno čistiti nakon određenog vremenskog perioda. U

tu svrhu neophodno je sklapanje Ugovora sa ovlašćenom stručnom organizacijom za obavljenje

navedene vrste posla.

Na osnovu navedenih činjenica, nosilac projekta, po pitanju sprovođenja mera zaštite voda

nema drugih obaveza.

Mere zaštite podzemnih voda

Na predmetnoj lokaciji, kao što je spomenuto, voda se ne koristi samim tim se ne stvaraju ni

tehnološke otpadne vode. Drugim rečima, na lokaciji se neće vršiti nikakvo ispuštanje ovih voda u

podzemne vode. S obzirom da postoji betonski pod u postojećem spaljivaču, ne postoji mogućnost

dodira bilo kakvih materija koje učestvuju u procesu spaljivanja sa podzemnim vodama, samim tim

nije potrebno sprovoditi nikakve posebne mere i predlagati posebna rešenja u cilju njihove zaštite.



76

Mere zaštite zemljišta

U blizini postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci nema

poljoprivrednog zemljišta, niti zemljišta koje se koristi u poljoprivredne svrhe. Postojeće potrojenje

za spaljivanje je na betonskoj podlozi i na predmetnoj lokaciji se neće vršiti ispuštanje nikakvih

materija koje bi izazvale zagađenje navedenog aspekta životne sredine.

Iz navedenog razloga na posmatranom lokalitetu nije potrebno sprovoditi nikakve

posebne mere i predlagati posebna rešenja u cilju zaštite zemljišta.

Mere upravljanja opasnim materijama

Pri manipulaciji sa opasnim materijama prisutnim u tehnološkom procesu rada, prilikom

pretakanja i skladištenja, neophodno je pridržavati se sledećih mera zaštite:

vršiti kontrolu ispravnosti rezervoara, prateće opreme, instalacija i priključnih ventila

prilikom pretakanja pridržavati se propisanih mera zaštite i koristiti lična zaštitna

sredstva

u slučaja pojave, požar gasiti fino raspršenom vodom ili penom

redovno kontrolisati instalacije da ne bi došlo do curenja

sve radnje na pretakanju raditi polako i oprezno

rad na pretakanju poveriti samo licima koja su stručno osposobljena za bezbedan rad

zabraniti pristup nestručnim i neovlašćenim licima

u blizini rezervoara obezbediti najmanje jedan hidrant

ukoliko takva oprema do sada nije nabavljena, u Plan nabavke uvrstiti nabavku opreme

za sakupljanje akcidentno rasutih sadržaja

Mere zaštite od povećanog nivoa buke

Kako bi se nivo buke održao u skladu sa Zakonom o zaštiti od buke u životnoj sredini

(“Službeni glasnik RS” broj 36/09 i 88/2010), kao i drugim pozitivnim propisima koji uređuju ovu

oblast, potrebno je predvideti sledeće mere zaštite:



77

primenjivati predviđene tehničko tehnološke mere koje su orijentisane na pridržavanje

zaposlenih uputstava za rad, izolaciju izvora buke i primenu ličnih zaštitnih sredstava

primeniti sve navedene mere u cilju uređenja i ozelenjavanja slobodnih površina na

lokaciji, u što većoj meri

Nosilac projekta je u obavezi da za izvore buke za koje ne postoje podaci o zvučnoj snazi

koju emituju, a trajno se postavljaju na otvorenom prostoru, nepokretne i pokretne objekte,

obezbedi podatke o nivou zvučne snage koju emituju pri redovnom radu.

U slučaju da se merenjima ustanove prekoračenja dozvoljenog nivoa buke, nosilac projekta

je dužan da preduzme dodatne mere zaštite sa ciljem svođenja ovog uticaja u granice dozvoljenog.

Ovo pre svega podrazumeva postavljanje adekvatne zvučne izolacije.

Veći i značajniji uticaj buke je u radnoj sredini, koji treba ograničiti strukturnim i

akustičnim merama – izolacijom izvora buke. Ukoliko buka iz određenih procesa ne može da se

ograniči, neophodno je koristiti ličnu zaštitnu opremu (čepovi ili antifoni i sl.).

Mere u slučaju izmeštanja i po prestanku rada Projekta

Po prestanku rada postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa na lokaciji u Bačkoj

Palanci, nosioca projekta “TARKETT“ DOO, u smislu njegove osnovne namene, može doći do

njegovog negativnog uticaja na životnu sredinu ukoliko izostane ili se nepotpuno i nestručno izvede

napuštanje ili konzerviranje prostora. Negativni uticaji mogu nastati odlaganjem materija

neadekvatno njihovim fizičko - hemijskim svojstvima, odnosno usled neovlašćenih i nestručnih

zahvata na objektima predmetnog postrojenja. U tom smislu je potrebno izvesti stručno napuštanje,

odnosno konzerviranje prostora.

Najuspešnije primenljivo sredstvo merenja obaveza prilikom zatvaranja nekog postrojenja

predstavlja sastavljeni Plan zatvaranja postrojenja i korišćenje istog, kao osnov za procenu

unapređenja u zaštiti životne sredine, troškova zatvaranja i vrednosti ostavljenih sredstava na

očišćenoj lokaciji.

Radi određivanja opsega radova potrebnih za zatvaranje postrojenja potrebno je napraviti

Izveštaj o stanju lokacije, kao i izvršiti tehničke procene. Planovi za zatvaranje postrojenja će

utvrditi resurse potrebne za planiranje i upravljanje radovima, opseg reorganizacije i aktivnosti

uklanjanja suvišnog, kao i druge aktivnosti koje podrazumevaju troškove, kao npr. troškove koji

proizilaze iz raskida važećih ugovora. Konvencionalne tehnike vrednovanja troškova i vrednosti



78

sredstava koriste se u svrhu procene budućih troškova / prihoda (u monetarnim vrednostima)

planiranog budućeg zatvaranja. Ova se vrednost koristi kao osnova finansijskog planiranja i

računovodstva. Sve tehničke procene, vrednosti i troškovi zasnivaju se na upotrebi važeće

tehnologije, uz važeće propise, tržišta i troškove. Planove je potrebno pregledati i preispitati svakih

pet godina ili ranije, ukoliko je nastala značajna promena uslova ili planova za lokaciju, ili je došlo

do promene zakonske regulative.

Zbog važnih pitanja zaštite životne sredine, a koja su povezana sa postupkom zatvaranja

postrojenja, planiranjem navedenog postupka trebalo bi da upravljaju osobe sa znanjem iz oblasti

zaštite životne sredine. Pripremom samih planova treba da se bave ili njome da rukovode operateri

lokacije koji imaju pristup potrebnim informacijama o lokaciji, kao i o budućim mogućnostima za

rad.

Izveštaj o stanju lokacije treba da opiše njeno stanje, a naročito mora utvrditi sve materije

koje se nalaze na tlu ili ispod površine tla, a koje mogu predstavljati rizik od zagađenja. Iz tog

razloga, izveštaj o lokaciji treba da sadrži prikaz pre svega prvobitnog stanja na lokaciji (tzv. nultog

stanja zemljišta, voda, vazduha), uključujući zagađenje koje je bilo prisutno pre početka rada

pogona. Na taj način, stvara se referentno polazište za poređenje stanja na lokaciji u trenutku

zatvaranja postrojenja.

Posle prestanka rada pogona potrebno je napraviti nov izveštaj o stanju lokacije, koji će

pokazati da li je tokom redovnog rada postrojenja došlo do zagađenja na lokaciji i u skladu sa tim,

postoji li potreba za sanacijom.

Operater je u obavezi da izvrši pripreme za vraćanje lokacije u “zadovoljavajuće stanje“ po

prestanku rada pogona. Na lokaciji ne sme biti vidljivih zagađenja. Navedeno vidljivo zagađenje

pre svega podrazumeva zagađenja:

koja su rezultat ljudskog delovanja, a mogu biti štetna po ljudsko zdravlje ili kvalitet

životne sredine

koja uzrokuju štetu materijalnog dobra ili su u neskladu s ugodnom okolinom i drugim

pravilnim korišćenjem životne sredine

Drugim rečima, postupak stavljanja postrojenja van pogona (prestanak njegovog rada) treba

sprovesti u nekoliko koraka:



79

KORAK I: Obaveštavanje nadležnih organa

O prestanku rada postrojenja, kao i o okolnostima koje su dovele do njegovog

zatvaranja, potrebno je obavestiti sledeće nadležne organe pisanim putem:

Agenciju za zaštitu životne sredine

Nadležni organ za zaštitu životne sredine, kao i nadležnog Inspektora zaštite životne

sredine

Inspekciju za bezbednost i zdravlje na radu

MUP i Vatrogasnu jedinicu

KORAK II: Izvršiti zbrinjavanje svih vrsta otpada koje su nastajale u toku rada

postojećeg spaljivača

Zatvaranjem postojećeg spaljivača unutar fabričkog kompleksa u Bačkoj Palanci,

pretpostavka je da će se stvoriti izvesne zaostale količine otpada na negovoj lokaciji. Nakon

zatvaranja predmetnog postrojenja, otpad koji je moguće reciklirati potrebno je predati preduzeću

koje se bavi tretmanom otpada i reciklažom uz popunjavanje Dokumenta o kretanju otpada/opasnog

otpada prema Pravilniku o obrascu dokumenta o kretanju otpada i uputstvu za njegovo

popunjavanje (“Službeni glasnik RS” broj 72/09), odnosno Pravilniku o obrascu dokumenta o

kretanju opasnog otpada i uputstvu za njegovo popunjavanje (“Službeni glasnik RS” broj

72/09), u zavisnosti od toga da li otpad ima karakteristike opasnog ili ne.

Kompletan otpad koji je nastajao i koji se privremeno odlagao na lokaciji predmetnog

spaljivača u Bačkoj Palanci tokom njegovog redovnog procesa rada, nakon prestanka rada i

zatvaranja postrojenja potrebno je ukloniti, što drugim rečima znači ili ga izmestiti na drugu

lokaciju, ili ugovoriti njegovu prodaju preduzeću koje se bavi istom ili sličnom delatnosti, odnosno

preduzeću koje će otpad preuzeti na dalji tretman i konačno zbrinjavanje, a za to poseduje propisane

dozvole izdate od strane nadležnih organa.

KORAK III: Napuštanje objekata i lokacije

Kada je uklonjen sav otpad sa lokacije, a u zavisnosti od toga za čega će se predmetna

lokacija u budućnosti koristiti, potrebno je izvršiti napuštanje objekata koji su na njoj. Pre svega,

potrebno je sve uređaje, opremu i mašine koje su učestvovale u tehnološkom procesu konzervirati

prema uputstvima njihovih proizvođača. Nakon toga uređaje, opremu i mašine potrebno je iseliti sa



80

lokacije (izmestiti ih na novu lokaciju ili prodati trećim licima). Nosilac projekta odlučuje o tome

šta će raditi sa uređajima, opremom i mašinama nakon prestanka rada i zatvaranja postrojenja.

Ukoliko se javi potreba, izvršiti uklanjanje, odnosno rušenje predmetnog spaljivača. Na

ulaz u postrojenje za spaljivanje, potrebno je postaviti tablu sa natpisom “ZABRANJEN

ULAZ”. Neophodno je izvršiti i prekid u snabdevanju infrastrukturnih sadržaja na lokaciji –

struje i gasa.

Ukoliko nosilac projekta odluči da se postrojenje na predmetnoj lokaciji ruši, neophodno

je angažovati treće lice koje će izvesti radove na rušenju na zakonom propisani način uz izradu

potrebne tehničke dokumentacija za rušenje objekata.

KORAK IV: Ispitivanje zemljišta i sanacija terena na lokaciji

Postupak zatvaranja predmetnog postrojenja u Bačkoj Palanci nastavlja se ispitivanjem

zemljišta na lokaciji. U skladu sa Uredbom o programu sistemskog praćenja kvaliteta

zemljišta, indikatorima za ocenu rizika od degradacije zemljišta i metodologija za izradu

remedijacionih programa (“Službeni glasnik RS“ broj 88/2010), potrebno je izvršiti

ispitivanje zemljišta na sadržaj opasnih i štetnih materija, odnosno narušenih hemijskih i

bioloških svojstava.

Ukoliko se analizom uzetih uzoraka zemljišta utvrdi da su narušene njegove karakteristike,

potrebno je izvršiti rekultivaciju terena. Deo zemljišta koji je kontaminiran bezbedno ukloniti,

izvršiti dekontaminaciju (neutralizaciju), a zatim rekultivaciju. Svrha rekultivacije terena je zaštita

životne sredine, odnosno bezbedno ekološki i estetski prihvatljivo uklapanje prostora u okruženje.

Rekultivacija podrazumeva nanošenje novog pedološkog sloja finalnom prekrivkom što

predstavlja njenu tehničku fazu i zatim zasnivanje vegetacionog pokrivača što čini biološku

fazu.

Prostor, sada već bivšeg spaljivača u tom slučaju bi se uredio u posteksploatacionoj fazi kao

zelena površina zaštitnog karaktera.

Zemljište za rekultivaciju treba obezbeđivati tokom izvođenja radova pripreme gradskog i

drugog zemljišta za gradnju, koje bi i tako prešlo u kategoriju neproduktivnih. Pre samog nanošenja

teren za rekultivaciju je potrebno dovesti u odgovarajuće stanje, što podrazumeva čišćenje od

kamenja, građevinskog ili bilo kog drugog otpada. Nakon toga potrebno je ukloniti drvenasto

rastinje i druge višegodišnje biljke, i to u celosti sa korenom, a zatim i jednogodišnju korovsku

vegetaciju.



81

U sklopu predsetvene pripreme (zasnivanje vegetacionog pokrivača) potrebno je izvršiti

đubrenje predmetne lokacije stajnjakom, koji kao đubrivo organskog porekla povoljno utiče i na

unapređenje zemljišne strukture. Završni postupak u predsetvenoj pripremi je fino planiranje terena

u cilju eliminacije mikrodepresija čiji nastanak kasnije može dovesti do zabarivanja i propadanja

vegetacije.

Ukoliko se prostor privodi građevinskoj nameni, nakon neophodne sanacije može se

pristupiti pripremnim radovima za izgradnju budućih objekata.

Mere upravljanja otpadom

Upravljanje otpadom koji se stvara na predmetnoj lokaciji mora u potpunosti biti rešeno u

skladu sa važećim zakonskim i podzakonskim aktima iz ove oblasti, a pre svega u skladu sa

Zakonom o upravljanju otpadom (”Službeni glasnik RS” broj 36/2009 i 88/2010).

Osnovne mere koje će obezbediti da upravljanje otpadom na predmetnoj lokaciji bude u

skladu sa važećom zakonskom regulativom iz ove oblasti sastoje se u sledećem:

nosilac projekta je dužan da obezbedi primenu načela hijerarhije upravljanja otpadom, da

sakuplja otpad odvojeno u skladu sa potrebom budućeg tretmana, da skladišti otpad na

način koji minimalno utiče na zdravlje ljudi i životnu sredinu, preda otpad licu koje je

ovlašćeno za upravljanje otpadom ako nije u mogućnosti da organizuje postupanje sa

otpadom u skladu sa ovim zakonom, vodi evidenciju o otpadu koji nastaje, koji se

predaje ili odlaže, odredi lice odgovorno za upravljanje otpadom i omogući nadležnom

inspektoru kontrolu nad lokacijama, objektima, postrojenjima i dokumentacijom

komunalni otpad koji nastaje na predmetnoj lokaciji treba sakupljati i odlagati u

kontejner koji nadležna komunalna služba periodično prazni. Na lokaciji je potrebno

postaviti namenske kante i/ili kontejnere čime će se na neki način izvršiti razvrstavanje

ovog otpada, a samim tim i obezbediti odvojeno odnošenje na tretman – reciklažu, kao

što je i inače praksa u fabričkom kompleksu u Bačkoj Palanci

na posmatranoj lokaciji postojećeg spaljivača stvara se i stvaraće se izvesna količina

tečnog otpada kao rezultat procesa taloženja u postojećem separatoru. Separator je

potrebno, s vremena na vreme prazniti. Nastali talog je potrebno sakupljati u posebnu

burad maksimalne zapremine do 200 l. Burad mora biti od materijala koji obezbeđuje

nepropusnost prilikom privremenog držanja, prerade i/ili prevoza do mesta za trajno



82

skladištenje ili daljnju obradu, a obavezno zaštićena od procurivanja. Burad mora biti

propisno i vidno obeležena. Oznaka se postavlja na spoljašnji deo buradi.

za potrebe rešavanja problema sa otpadom ove vrste, a kada se burad napune do

predviđene zapremine i izvrši ispitivanje nastalog otpada, potrebno je da nosilac projekta

izvrši njegovo uklanjanje. Uklanjanje mora sprovoditi specijalizovano preduzeće za ovu

vrstu delatnosti koje će primeniti adekvatnu tehnologiju, uređaje i opremu neophodnu za

bezbedno obavljanje navedene aktivnosti. Iz tog razloga nosilac projekta je potrebno da

izvrši (ukoliko tako nešto do sada već nije izvršeno) izbor izvođača za vršenje usluge

otkupa, transporta i/ili skladištenja ove vrste otpada. Sa izabranim izvođačem –

preduzećem, koje ima dozvolu za bavljenje ovom vrstom delatnosti, nosilac projekta

potpisuje Ugovor

način privremenog skladištenja opasnog otpada propisan je Pravilnikom o načinu

skladištenja, pakovanja i obeležavanja opasnog otpada (“Službeni glasnik RS“ broj

92/2010)

svaki otpad prati Dokument o kretanju otpada ili Dokument o kretanju opasnog

otpada u zavisnosti od utvrđenog karaktera otpada. Ovaj dokument popunjavaju

proizvođač otpada, ovlašćeni prevoznik otpada i primalac otpada. Kada otpad odlazi na

dalju prodaju tj. tretman, jedan ili drugi pomenuti dokument popunjavaju sakupljač,

ovlašćeni prevoznik i primalac na tretman. Sadržaj ovog dokumenta, propisan je

Pravilnikom o obrascu dokumenta o kretanju otpada i uputstvu za njegovo

popunjavanje (“Službeni glasnik RS” broj 72/09), odnosno Pravilnikom o obrascu

dokumenta o kretanju otpada i uputstvu za njegovo popunjavanje (“Službeni

glasnik RS” broj 72/09) u zavisnosti od karaktera

otpad prati i odgovarajući Izveštaj o ispitivanju otpada sa utvrđenim karakterom otpada,

od strane ovlašćene stručne organizacije. Karakterizacija otpada vrši se samo za opasan

otpad i za otpad koji prema poreklu, sastavu i karakteristikama može biti opasan otpad,

osim otpada iz domaćinstva (član 23. Zakona o upravljanju otpadom (“Službeni

glasnik RS“ broj 36/2009 i 88/2010)). Proizvođač otpada je dužan da obezbedi Izveštaj o

ispitivanju otpada i obnovi ga u slučaju promene tehnologije, promene porekla sirovine,

kao i drugih aktivnosti koje bi uticale na promenu karaktera otpada i da čuva izveštaj

najmanje pet godina



83

9. PROGRAM PRAĆENJA UTICAJA NA ŽIVOTNU

SREDINU

I pored sveobuhvatne analize i procene mogućih uticaja na životnu sredinu, na bazi čega se

predlažu adekvatne mere za sprečavanje i maksimalno umanjenje negativnog uticaja planiranog

Projekta na životnu sredinu, moguće su pojave određenih neželjenih pojava i situacija, posebno

uzevši u obzir dinamičnost jednog sistema kakav je čovekova okolina i činjenicu, da tokom

vremena dolazi do promene evidentiranih uslova okruženja, a povremeno i samih predmetnih

objekata. Zato je moguće, da se nakon određenog vremenskog perioda, ustanovi da neke od

predviđenih mera nisu dovoljne, ili čak da planirane aktivnosti nisu u potpunosti sprovedene.

Program praćenja stanja životne sredine – monitoring, definisan je kao obaveza Zakonom o

zaštiti životne sredine (“Službeni glasnik RS” broj 135/04 i 36/2009), a njegovo sprovođenje vrši

se u skladu sa važećom zakonskom regulativom iz oblasti zaštite životne sredine. Pod

monitoringom se podrazumeva sistemsko merenje, ispitivanje i ocena parametara stanja životne

sredine koja obuhvata praćenje prirodnih faktora, promene stanja i drugih karakteristika vode,

vazduha, zemljišta, buke, zračenja, otpada i drugo.

Zadatak nosioca projekta je da permanentno vrši proveru pokazatelja stanja životne sredine.

U užem smislu, zadatak monitoringa je praćenje stanja kvaliteta ispuštene vode, nivoa generisane

buke, kvaliteta vazduha i promene parametara tla. Sistemom monitoringa mogu se preduprediti veće

posledice eventualnih havarija, a na bazi rezultata monitoringa preduzimaju se dodatne

organizacione ili investicione mere. Nosilac projekta angažuje ovlašćenu ustanovu da obavlja

stručne poslove monitoringa. Ove ustanove dužne su da odmah obaveste Ministarstvo i nadležni

inspekcijski organ u slučaju registrovanog prekoračenja dozvoljenih graničnih vrednosti parametara

koji se mere.

Poslove monitoringa mogu obavljati pravna lica koja su ovlašćene ustanove, odnosno

akreditovane za određene metode ispitivanja u skladu sa Zakonom o standardizaciji, odnosno ona

pravna lica koja ispunjavaju uslove u pogledu kadrova, opreme i prostora propisanih u važećim

zakonskim aktima.

Nosilac projekta dužan je da obezbedi izvršavanje programa praćenja uticaja na životnu

sredinu i da podatke dobijene monitoringom čuva i da ih dostavlja Agenciji za zaštitu životne

sredine i nadležnoj upravi za zaštitu životne sredine.



84

9.1 MONITORING KVALITETA VAZDUHA

Zaštita vazduha ostvaruje se preduzimanjem mera sistematskog praćenja kvaliteta vazduha,

smanjenjem zagađivanja vazduha zagađujućim materijama ispod propisanih graničnih vrednosti,

preduzimanjem tehničko - tehnoloških i drugih potrebnih mera za smanjenje emisije i praćenjem

uticaja zagađenog vazduha na zdravlje ljudi i životnu sredinu.

Kvalitet vazduha - imisija

Prema Zakonu o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS” broj 36/2009), praćenje kvaliteta

vazduha može se obavljati i namenski indikativnim merenjima, na osnovu akta nadležnog organa za

poslove zaštite životne sredine kada je potrebno utvrditi stepen zagađenosti vazduha na određenom

prostoru koji nije obuhvaćen mrežom monitoringa kvaliteta vazduha.

Ukoliko nadležni organ, naloži nosiocu projekta obavezu merenja imisije, za potrebe te vrste

merenja, određuju se merna mesta prema Uredbi o uslovima za monitoring i zahtevima kvaliteta

vazduha (“Službeni glasnik RS” broj 11/2010).

Drugim rečima, nosilac projekta će imati obavezu praćenja kvaliteta vazduha - imisije,

jedino u slučaju naloga nadležnog organa za poslove zaštite životne sredine.

Emisija

U skladu sa Zakonom o zaštiti životne sredine (“Službeni glasnik RS” broj 135/2004 i

36/2009), a prema Članu 72., operater je dužan da prati indikatore emisija, odnosno indikatore

uticaja svojih aktivnosti na životnu sredinu i indikatore efikasnosti primenjenih mera prevencije

nastanka ili smanjenja nivoa zagađenja. Planom kvaliteta vazduha definiše se učestalost merenja i

vrsta zagađujuće materije koja se meri.

Značajni efekti na promenu stanja životne sredine mogu se utvrditi praćenjem parametara u

emisiji. Prema Zakonu o zaštiti vazduha (“Službeni glasnik RS” broj 36/2009 i 10/2013) nosilac

projekta “TARKETT” DOO iz Bačke Palanke je u obavezi da:

podatke o stacionarnom izvoru zagađivanja i svakoj njegovoj promeni (rekonstrukciji)

dostavi Ministarstvu, odnosno Agenciji, nadležnom organu autonomne pokrajine i

nadležnom organu jedinice lokalne samouprave



85

obezbedi redovni monitoring emisije dva puta godišnje i da o tome vodi evidenciju, kao

što je to i rađeno do sada. Prema Uredbi o graničnim vrednostima emisije

zagađujućih materija u vazduhu (“Službeni glasnik RS“ broj 71/10) merenje emisije

zagađujućih materija vrši se mernim uređajima, na mernim mestima i primenom

propisanih metoda merenja

vodi evidenciju o obavljenim merenjima sa podacima o mernim mestima, rezultatima i

učestalosti merenja i dostavi podatke u formi propisanog izveštaja Ministarstvu, odnosno

Agenciji, nadležnom organu Autonomne pokrajine i nadležnom organu jedinice lokalne

samouprave i to za merenja koja se obavljaju jednom u tri meseca, u roku od 15 dana od

isteka tromesečja, za pojedinačna merenja u roku od 30 dana od dana izvršenog merenja,

a za merenja na godišnjem nivou u vidu godišnjeg izveštaja najkasnije do 31. januara

tekuće godine za prethodnu kalendarsku godinu

Ukoliko izmerene vrednosti budu prelazile vrednosti dozvoljene važećom zakonskom

regulativom, nosilac projekta je dužan da ponovi merenje kvaliteta vazduha, te da, u skladu sa

merenjima, preduzme adekvatne mere zaštite.

9.2 MONITORING KVALITETA POVRŠINSKIH I PODZEMNIH VODA

U skladu sa Zakonom o vodama (“Službeni glasnik RS” broj 30/2010 i 93/2012), a u cilju

zaštite voda, u površinske i podzemne vodotokove zabranjeno je unošenje bilo kakvih opasnih i

štetnih materija koje mogu dovesti do prekoračenja propisanih vrednosti kvaliteta voda.

Kao što je već napomenuto, u predmetnom postojećem spaljivaču voda se ne koristi osim za

povremeno pranje elemenata sistema.

Monitoring ni podzemnih, ni površinskih voda na predmetnoj lokaciji, nosilac projekta nije

u obavezi da izvršava iz razloga što se prilikom opisanog procesa rada koji se odvija i koji će se

odvijati kada se izvrši promena namene postojećeg spaljivača, ne vrši ispuštanje nikakvih otpadnih

tokova ni u površinske, ni u podzemne vodene recipijente.

Potrebno je redovno vršiti pregled hidrantske instalacije (protok, pritisak, ispravnost

opreme i dr.) i o tome voditi evidenciju.



86

9.3 MONITORING I IZVEŠTAVANJE O KVALITETU ZEMLJIŠTA

Prema Uredbi o programu sistemskog praćenja kvaliteta zemljišta, indikatorima za

ocenu rizika od degradacije zemljišta i metodologija za izradu remedijacionih programa

(“Službeni glasnik RS“ broj 88/2010), definisana je granična vrednost opasnih materija koje

ukazuju na kontaminaciju tzv. remedijacione vrednosti.

Odlaganje otpada, duži vremenski period, na zemljište, može indirektno uzrokovati zaga-

đenje podzemnih voda, promenom pH zemljišta. Na predmetnoj lokaciji ovaj uticaj se ne očekuje iz

razloga što se ne stvara nikakav otpad koji se odlaže direktno na zemljište, a koji može izazvati

promene u njegovom kvalitetu.

9.4 MONITORING BUKE

Merenje buke u životnoj sredini na lokaciji nosioca projekta, potrebno je vršiti kao

kontrolno u slučaju kada nosilac projekta vrši rekonstrukciju postojećih ili izgradnju novih

proizvodnih celina ili vrši zamenu opreme. Novi izvori buke ne smeju povisiti postojeći nivo buke

za više od 5 dB(A) u odnosu na zatečeno stanje. Svaki sledeći izvor buke može povisiti nivo buke

posle godinu dana najviše za 5 dB(A).

U tom slučaju potrebno je vršiti merenje pre puštanja u rad uređaja i nakon puštanja u rad ili

nakon izvršenih izmena u proizvodnim celinama. Rezultate praćenja buke u životnoj sredini čuvati,

i na zahtev inspekcijske službe dostavljati nadležnom opštinskom organu.

Nosilac projekta je u obavezi da za izvore buke za koje ne postoje podaci o zvučnoj snazi

koju emituju, a trajno se postavljaju na otvorenom prostoru, odnosno nepokretne i pokretne objekte,

obezbedi podatke o nivou zvučne snage koju emituju pri redovnom radu.

9.5 MONITORING I KONTROLA INSTALACIJA

Elektrouređaji, kao i gromobranska instalacija moraju se ispitati i pregledati od strane

ovlašćene organizacije svake tri godine, o čemu se mora voditi evidencija.



87

10. NETEHNIČKI KRAĆI PRIKAZ PODATAKA

NAVEDENIH U TAČKAMA 2) DO 9)

Posmatrani postojeći spaljivač nalazi se unutar fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u

Bačkoj Palanci u ulici Industrijska zona 14. Ovaj fabrički kompleks zauzima katastarske parcele

broj 4292/31, 4326/4, 4326/5, 4326/6, 4326/7, 4338/4, 4339/3 i 7095/6, КО Bačka Palanka – grad.

Fabrički kompleks je smešten na jugoistočnoj strani naselja Bačka Palanka sa objektima

namenjenim za proizvodnju PVC podova, proizvodnju parketa, smeštaj sirovina, smeštaj gotovih

proizvoda i smeštaj pogona za proizvodnju vodene pare, radionice itd. Kompleks objekata

”TARKETT” DOO Bačka Palanka je deo nekada zajedničkog kompleksa “SINTELON“.

Spaljivač je postrojenje za spaljivanje otpadnih gasova iz sušare za želiranje. Pre ispuštanja

u atmosferu, otpadni gasovi potpuno sagore u spaljivaču. Na lokaciji nosioca projekta nalazila su se

dva spaljivača. U toku 2010. god. instaliran je i pušten u rad novi spaljivač većeg kapaciteta “RTO“

i od onda je jedini u radu. Instalacijom novog spaljivača, stari spaljivač “RTO - 3170“ je stavljen

van upotrebe i razmontiran.

Predmetni Projekat obuhvata postojeći spaljivač “RTO“ za koji se vrši promena namene bez

izvođenja građevinskih radova. Do sada se spaljivač koristio za spaljivanje otpadnih gasova iz

sušare za želiranje, a u budućnosti je planirano i spaljivanje otpadnog kondenzata. Postrojenje za

spaljivanje otpadnih materija “RTO“ smešteno je na otvorenom prostoru i zahvata prostor površine

cca 19,0 x 10,0 m.

U Studiji o proceni uticaja predmetnog Projekta na životnu sredinu analizirana je

problematika zaštite svih aspekata životne sredine na pomenutoj lokaciji i u njenoj okolini. To je

sprovedeno na taj način što su primenjeni metodološki koraci koji su usaglašeni sa okvirima

definisanim Zakonom o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni glasnik RS“ broj 135/04 i

36/2009), Pravilnikom o sadržini Studije o proceni uticaja na životnu sredinu (“Službeni

glasnik RS“ broj 69/05), kao i izdatim Rešenjem o potrebi izrade, kao i o potrebnom obimu i

sadržaju Studije, od strane nadležnog organa uprave.

Problematika vezana za navedenu Studiju analizirana je u okviru nekoliko posebnih celina

kroz koje su obuhvaćene osnove za istraživanje, karakteristike postojećeg objekta, karakteristike i

vrednovanje postojećeg stanja, kompleksna analiza uticaja na životnu sredinu i neophodne mere

zaštite.

Uvodnim delom ove Studije, definisani su svi relevantni činioci koji su imali uticaja na

predmetno studijsko istraživanje, a koji su se prvenstveno odnosili na polazne programske osnove,



88

zakonske odredbe i metodologiju istraživanja. Kroz opis lokacije izvršena je analiza postojećih

potencijala i urađena procena stanja. Opisom procesa rada na posmatranoj lokaciji, definisane su

sve merodavne karakteristike postojećeg spaljivača.

Analizom uticaja na životnu sredinu sagledane su posledice redovnog rada i potencijalnih

akcidentnih situacija na postojeći ekosistem. Analiziran je uticaj na kvalitet vazduha, vode, tla, flore

i faune, prirodnih i kulturnih dobara, stanovanja, kao i na druge relevantne činioce. Uzimajući u

obzir dozvoljene vrednosti pojedinih uticaja, analizom se došlo do potrebe preduzimanja određenih

mera zaštite.

Na osnovu sprovedenih analiza, moguće je doneti zaključak da su uticaji redovne

eksploatacije postojećeg spaljivača, izraženi u domenu rizika od pojave akcidentnih situacija, a

ograničenog karaktera ili zanemarljivi u domenu aerozagađenja, buke, zagađenja tla, površinskih i

podzemnih voda, kao i uticaja na floru i faunu. S obzirom na ovakav zaključak, neophodno je

preduzimanje određenih mera zaštite. Mere zaštite koje je potrebno sprovesti i koje se već sprovode

na lokaciji nosioca projekta navedene su u poglavlju 8. ove Studije.

U svakom slučaju, preduzimanje odgovarajućih mera tehničko tehnološke zaštite, redovni

pregledi i održavanje instalacija, adekvatan stepen obučenosti radnika i sprovođenje svih mera

zaštite i lične zaštite u toku redovne eksploatacije, najefikasniji su način da se sačuva životna

sredina i postojeći odnosi u njoj.

Ukoliko se sve navedene mere za sprečavanje i smanjenje štetnih uticaja u potpunosti

ispoštuju, postojeći spaljivač unutar fabričkog kompleksa “TARKETT“ DOO u Bačkoj Palanci, u

ulici Industrijska zona 14, odnosno njegova redovna eksploatacija, NE predstavlja i NEĆE

predstavljati opasnost po životnu sredinu u celini.



89

11. PODACI O TEHNIČKIM NEDOSTACIMA ILI

NEPOSTOJANJU ODGOVARAJUĆIH STRUČNIH

ZNANJA I VEŠTINA ILI NEMOGUĆNOSTI DA SE

PRIBAVE ODGOVARAJUĆI PODACI

Obrađivač Studije o proceni uticaja Projekta “Promena namene postojećeg objekta

spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih radova“ na životnu sredinu, nije naišao na nikakve

značajne teškoće, nedostatke ili nepostojanje odgovarajućeg stručnog znanja i veština.

Do svih potrebnih podataka obrađivač Studije je došao saradnjom sa nosiocem projekta.

Pored toga, obrađivač Studije je koristio i dostupne informacije na internet mreži.



90

12. PRILOZI

1. Rešenje o potrebi izrade, odnosno obimu i sadržaju Studije o proceni uticaja Projekta

“Promena namene postojećeg objekta spaljivača RTO bez izvođenja građevinskih

radova” na životnu sredinu, broj 130-501-2370/2012-06 od 25.1.2013. god. izdato od

strane Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine,


2. Informacija o lokaciji, broj 130-353-86/2012-01 od 19.10.2012. god. izdata od strane

Pokrajinskog sekretarijata za urbanizam, graditeljstvo i zaštitu životne sredine,


3. Rešenje o dozvoli za upotrebu i korišćenje objekta spaljivača otpadnih gasova iz sušare

za želiranje, broj IV-05-351-2110/2010 od 24.12.2010. god. izdato od strane Opštinske

uprave Opštine Bačka Palanka, Odeljenje za urbanizam i građevinarstvo, Opština Bačka

Palanka

4. Rešenje o davanju saglasnosti na dopunu tehničke dokumentacije za objekat spaljivača

gasova sa pratećim instalacijama, 07/9 broj 217-2608/12 od 03.01.2013. god. izdato od

strane Ministarstva unutrašnjih poslova Republike Srbije, Sektor za vanredne situacije,

Uprava za vanredne situacije u Novom Sadu

5. Situacioni prikaz lokacije – makrolokacija

6. Situacioni prikaz lokacije – mikrolokacija

7. PID dijagram

8. Izvod iz Izveštaja o merenju emisije zagađujućih materija u vazduh iz emitera postrojenja

za prečišćavanje izduvnog vazduha WKO-RTO 30 koje pripada pogonu „PVC4m“

preduzeća “TARKETT“ doo iz Bačke Palanke, broj 211/12-3 od 26.9.2012. god.,

sačinjenog od od strane preduzeća za poslove ispitivanja i konsaltinga u oblasti ekologije

“AEROLAB“ doo, Beograd

9. Izvod iz Izveštaja o merenju emisije zagađujućih materija u vazduh iz emitera postrojenja

za prečišćavanje izduvnog vazduha WKO-RTO 30 koje pripada pogonu „PVC4m“

preduzeća “TARKETT“ doo iz Bačke Palanke, broj 124/12-11 od 19.6.2012. god.,

sačinjenog od od strane preduzeća za poslove ispitivanja i konsaltinga u oblasti ekologije

“AEROLAB“ doo, Beograd



91

10. Izveštaj o ispitivanju otpadne vode – zbirna šahta, pogon PVC, broj 12101001 od

15.01.2013. god. sačinjen od strane akreditovane laboratorije za ispitivanje

“ANAHEM“ doo, Beograd

11. Izveštaj o ispitivanju otpadne vode – ispusna šahta kod zgrade „RAZVOJ“ –a i ispustna

šahta između pogona „LAMELA“ i „PANONIJA“, broj 12092401 od 15.01.2013. god.

sačinjen od strane akreditovane laboratorije za ispitivanje “ANAHEM“ doo, Beograd

12. Izveštaj o ispitivanju zemljišta, broj 62092401 od 25.10.2012. god. sačinjen od strane

akreditovane laboratorije za ispitivanje “ANAHEM“ doo, Beograd

studija - tarket-spaljivac

Documents