study of development of accounting

การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพมประสทธภาพ ในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชนอ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง

จงหวดจนทบร

Study of development of accounting. To increase the efficiency of the enterprise community.

In Lamsing District and Klung District Chanthaburi Province.

ผศ. มาล แสงจนทร และ นางสาววชรนทร หอมประเสรฐ อาจารยประจ าหลกสตรการบญช คณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ

บทคดยอ

การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร มวตถประสงค เพอ 1) ศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร 2) ศกษาปญหาและความตองการของผประกอบการทมตอการพฒนาการจดท าบญช 3) เพอใหเกดแนวทางการพฒนาการจดท าบญช และ 4) เพอพฒนาประสทธภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวด จนทบร

คณะผวจยด าเนนการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวม ในลกษณะโครงการวจยแบบทางเลอก(PAR) และวธการวจยแบบประยกต กลมตวอยางคอ กลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร จ านวน 8 กลม มการลงพนทส ารวจเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการจดท าบญชของกลมผประกอบการวสาหกจชมชน ลงพนทศกษารายละเอยดเกยวกบวธการจดท าบญช การเงน โดยใชวธการสมภาษณและการตอบค าถามตามแบบสอบถาม รวมทงการจดเวทแลกเปลยนความคดเหนของผมสวนเกยวของ ผลการศกษาพบวา สภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน สวนใหญจะมประธานกลม หรอเจาของผประกอบการกลมเปนผจดท าบญชเอง และมบางกลมทมอบหมายใหสมาชกกลมเปนผจดท าบญชให และบางกลมกมเจาหนาทจากหนวยงานอนมาชวยจดท าใหเนองจากเพงมการจดตงกลม ส าหรบความรความสามารถของผจดท าบญชบางคนจบการศกษาเพยงชนประถมศกษาปท 4 และบางคนจบปรญญาตร แตละกลมจะมการจดท าบญชโดยใชสมดตเปนชองตาง ๆ ประกอบดวยชอง วนท รายการ และจ านวนเงน โดยจะระบวาเปนการรบเงน หรอ การจายเงนใหใคร เมอไร และจ านวนเงนเทาใด และจะมการเปดบญชเงนฝากออมทรพยไวกบสถาบนการเงนตาง ๆ เชน ธนาคาร กลมสหกรณ เปนตน โดยใชชอประธานกลมเปนเจาของบญชหรอชอกลม และก าหนดใหสมาชก 2- 3 คน รวมกนเบกจายเงน และทกกลมจะไมมการใชเชคในการด าเนนการ มการสรปผลและจดท ารายงานการเงนพรอมทงแจงผลการด าเนนงานใหสมาชกกลมทราบทก ๆ ป ส าหรบ จดออนทควรไดรบการปรบปรง เชน ควรใหมการจดท าบตรคมยอดสนคา เอกสารประกอบการบนทกบญช สมดบญช รายงานงบก าไรขาดทน และงบดล ค าส าคญ การพฒนา การท าบญช วสาหกจชมชน



Abstract

A Study of development of accounting in order to enhance the operation of community enterprise. Lam Sing and Klung District Chanthaburi Province. Aims 1) to study the accounting community enterprise. Lam Sing and Klung District Chanthaburi Province, 2) to study the problems and needs of entrepreneurs towards the development of the keeping of accounts, 3) to provide the guidelines for development, preparation of accounts, and 4) to increase the efficiency of accounting and enterprise. community Lam Sing and Klung District Chanthaburi Province.

The research group conducts by Participatory Action Research (PAR) and research

on alternative styles. In the research and application the sample was Community enterprise. Lam Sing and Klung District Chanthaburi Province a group of 8 Field survey to collect information about how to keep accounts of the enterprises of the community. Field details about how to prepare the financial accounts of staging discussions involved. Using interviews. And to have answered the questionnaire. The results showed that State accounting enterprise community Most of the Chairman of the Group. Owner or operator group is the accountants themselves. And some members of the group members are assigned to the accountants for Some groups have representatives from other agencies to make up due to the recently established group for the ability of the accountants, some have graduated only grade 4, and some people graduated. Each group will be provided to your account using the box hit the book contains various channels on the list and indicates that the amount is paid or the payment of money to someone when and how. And will be open savings with various financial institutions such as banks and cooperatives, etc. in as president of the ownership of the account or group name. And the members from 2 to 3 people together disbursed. And all groups will not be used in check processing. The outcome and financial statement preparation, and to inform the result of the operation members know every year. The weaknesses that should be updated as should be the preparation of balance control card products, documents recorded book, income statement and balance sheet. Key words : Development, Accounting and Enterprise development community

ความเปนมาและความส าคญของปญหา

วสาหกจชมชน (community enterprise) เกดจากการรวมตวของเกษตรกรเพอด าเนนกจการเรองใด เรองหนง เกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอการอน ๆ เพอสรางรายไดและการพงพาตนเองของครอบครว ชมชน หรอระหวางชมชนดวยกน เมอมการรวมตวของเกษตรกรเปนกลม ไมวาจะด าเนนกจกรรมใด ๆ จะตองมเรองการเงนเขามาเกยวของ ไมวาจะเปนกลมด าเนนธรกจ หรอด าเนนกจกรรมทเปนโครงการรบการสนบสนนจากรฐหรอหนวยงานใด ๆ การจดการการเงนจะตองท าใหเกดความนาเชอถ อ การควบคมการเงนโดยระบบบญชเปนมาตรการหนงทกลมตองน ามาใช (นนทยา และณรงค หตานวตร, 2549) ระบบบญชเปนสงทแสดงรายการทางการเงน โดยกลมตองสามารถท าไดดวยตนเอง และตองสามารถตรวจสอบไดในภายหลง ทงบญชเงนสด รายรบ-รายจาย แตละวน บญชลกหน เจาหน สตอกสนคา รวมทงทรพยสน ตาง ๆ ทกลมมอย และในการจดตงเปนกลม แตละกลมธรกจ จะตองมการบรหารจดการโดยมผน าหรอหวหนากลม มการจดการงบประมาณ การจดท าบญช และการตรวจสอบการใชจายเงน ดงนนถากลม ใด มความเขมแขงในเรองการเงน บญช กจะชวยใหระบบการบรหารการเงนโปรงใส ตรวจสอบได แตถาระบบการเงน บญชไมสดนก กจะเกดปญหาขนได ซงโดยปกตเกษตรกรทมารวมตวกนท าธรกจมกไมมความรเรองการเงนบญช ท าใหเปนจดออนของการบรหารธรกจ ในทสดอาจตองลมเลกไป ส าหรบกลมวสาหกจชมชน ในจงหวดจนทบร เกดการรวมกลมจดตงกนในเกอบทกต าบลของจงหวดจนทบร จากการทมการด าเนนการจดตงกลมวสาหกจชมชนเปนจ านวนมากนน มเพยงกลมวสาหกจบางกลมเทานนทสามารถด าเนนธรกจอยางตอเนอง ทงนอาจมสาเหตมาจากสมาชกในกลมยงขาดความรความเขาใจ ในกระบวนการบรหารจดการองคกร การบรหารจดการดานการเงน ซงเปนสงส าคญอนจะท าใหวสาหกจชมชนนนประสบผลส าเรจ ดงนนวสาหกจชมชนหรอเครอขายวสาหกจชมชนในจงหวดจนทบร จงจ าเปนอยางยงทจะตองไดรบการสงเสรมและสนบสนนใหสามารถยนหยดอยไดอยางยงยน โดยหนวยงานผเกยวของจะตองมกระบวนการเรยนรตามขนตอนตาง ๆ ตงแตการคนหาศกยภาพของวสาหกจชมชน โดยวเคราะห จดออน จดแขง โอกาสและอปสรรคของแตละวสาหกจชมชน ในการด าเนนงาน การบรหารจดการ สงเสรมใหมการเรยนรของวสาหกจชมชนเพอการบรหารจดการทด โดยเฉพาะการบรหารจดการดานการเงน มการก าหนดแผนการพฒนาวสาหกจชมชนอยางมประสทธภาพ ปรบปรงและพฒนาใหเกดการเรยนรอยางตอเนองเปนขนตอน แบบบรณาการ ซงจะท าให มการบรหารจดการทเขมแขงและพงพาตนเองไดอยางยงยนตอไป

ดวยเหตนคณะผวจยจงมความสนใจทจะศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพมประสทธภาพ ในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน จงหวดจนทบร เพอใหกลมผประกอบการเหนความส าคญและคณคาของการจดท าบญช ท าใหเหนสภาพการด าเนนงานของกลม รวมทงทราบผลการด าเนนงานวามผลก าไร หรอขาดทน หรอมฐานะการเงนเปนอยางไร ควรจะวางแผนการผลต การขาย หรอการด าเนนงานในอนาคตอยางไรจงจะเจรญกาวหนาและบงเกดผลดมประสทธภาพ

วตถประสงคในการวจย

1. เพอศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร

2. เพอศกษาปญหาและความตองการของผประกอบการทมตอการพฒนาการจดท าบญช 3. เพอใหเกดแนวทางการพฒนาการจดท าบญช 4. เพอพฒนาประสทธภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง


วธการด าเนนการ 1. ลงพนทศกษา ส ารวจ เกบรวบรวมขอมลเกยวกบการจดท าบญชในปจจบนของกลม 2. ลงพนทศกษารายละเอยดเกยวกบวธการจดท าบญช การเงน ตงแตเอกสารหลกฐาน การบนทก

บญช สมดบญช และการจดท ารายงาน 3. จดเวทแลกเปลยนความคดเหนระหวางผท าบญช และผมสวนเกยวของเพอแลกเปลยนความรและ

ประสบการณในการท าบญช การเงนทผานมาวเคราะหขอมลรวมกน พรอมทงหาแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานดานการเงน บญชเพอสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนยงขน

4. จดท ารายงานการวจย ผลการวจย สภาพการจดท าบญชในปจจบน

1. หลายกลมมการจดท าบญชเพยงคนเดยว สมาชกแตละคนในกลมไมทราบเรองการจดท าบญช 2. เอกสารหลกฐานประกอบการบนทกบญชเปนแบบงาย ๆ ยงไมสมบรณ บางครงมกระดาษจดบนทก

เพยงรายการของและจ านวนเงนท รบหรอจาย 3. รายการคาใชจายบางประเภทไมไดน ามาลงบญช เชนคาจางจดท าบญช คาพาหนะไปซอของมาผลต

หรอน ามาขาย หรอคาน ามนรถยนตกรณมรถยนตสวนตว 4. บางกลมมการผลตสนคา หรอแปรรปสนคาเพอขาย เมอผลตหรอแปรรปเสรจ ทางกลมไมจดท าบตร

คมสนคา ท าใหไมทราบวามสนคาแตละชนดคงเหลอจ านวนเทาไร ควรจะท าการผลตเพมเมอไร จ านวนเทาไร หรอบางครงอาจมของทช ารด เสยหาย ขายไมไดรวมอยดวย หรออาจมของสญหายได

5. ในการจดท าบญช ผท าบญชของแตละกลมยงขาดทกษะการท าบญช เชนไมทราบวาตองเกบรวบรวมหลกฐานเอกสาร ตามรายการทเกดขนและน ามาประกอบการบนทกบญช และหลกฐานกควรมรายละเอยด ตาง ๆ เชนชอ ทอยของผรบเงน กรณการรบเงน หรอชอ ทอยของผจายเงน กรณเปนการจายเงนใหรานคาหรอบคคลภายนอก นอกจากนยงควรมรายละเอยดของการรบหรอการจายเงน เชนวน เดอน ป รายการ จ านวนเงน เปนตน

6. การสรปผลการด าเนนงาน ของแตละกลมสวนใหญจะท าการสรปผลการด าเนนงานปละ 1 ครง และแจงใหสมาชกทราบ

แนวทางพฒนาการจดท าบญช จากการจดเวทครงนท าใหคณะผวจยไดทราบความตองการ และแนวทางการพฒนาการจดท าบญชของ

กลมตาง ๆ สรปไดดงน 1. จากการด าเนนงานทผานมา ผประกอบการแตละกลมจะมการสรปผลการด าเนนงานและแจงให

สมาชกทราบ ปละ 1 ครง จงท าใหเกดปญหาสมาชกไมทราบความเคลอนไหวทางการเงน บญชตาง ๆ ท าให

เกดความสงสยและไมทราบวาผลการท างานเปนอยางไร มผลก าไร ขาดทน หรอมสนทรพย หนสนหรอไมจ านวนเทาไร จงไดขอใหมการรายงานผลใหทราบอยางนอย ทก 3 เดอน หรอทก 6 เดอน

2. อยากใหการบรหารจดการกลม หรอการจดท าบญชมระบบมากขน เชนมการแบงแยกหนาทความรบผดขอบของสมาชกทมาชวยงานแตละคน หรออาจก าหนดคาตอบแทนการท างานใหชดเจน

3. การด าเนนงานทผานมา สวนใหญผจดตงกลมหรอประธานกลมจะเปนผจดท าบญชและจดท ารายงานแตเพยงผเดยว ซงทประชมเหนวา ควรใหสมาชกเขามามสวนรวมในการท าบญชมากขน เพอใหเกดความชดเจนในการด าเนนงาน

4. ควรมการแจงขอมลดานการบญชใหสมาชกทกคนทราบ เพอชวยกนหนนเสรมการด าเนนงาน หรอหาแนวทางปรบปรงแกไขใหกลมเจรญกาวหนามากขน เชนการปรบปรงรปแบบการขาย หรอหาชองทางการจ าหนายใหหลากหลายขน หรอมการทบทวนการท างานเปนระยะ

5. ควรมการพฒนาการท าบญชเพอเพมทกษะพนฐานดานการจดท าบญชใหผท าบญชของกลมไดเรยนรและน าไปปรบปรงแกไขใหเกดประสทธภาพมากขน

6. ควรจดใหมทปรกษาทางดานบญชของกลมเพอใหค าแนะน าปรกษากรณทพบปญหาการท าบญชหรอการตรวจสอบ

แนวทางการพฒนาดานการบรหารจดการกลม ส าหรบดานการบรหารจดการกลม สมาชกแตละคนเหนวาควรมการปรบปรงพฒนาเพอใหกลม

เจรญเตบโตยงขน โดยควรมแนวทางการพฒนา ดงน 1. ควรมการประชมกลมและเปดโอกาสใหสมาชกแสดงความคดเหนอยางตอเนองเพอลดปญหาขอ

ขดแยงตาง ๆ ทเกดขน 2. เนองจากสมาชกสวนใหญมอาชพท าสวนผลไม ดงนนการประกอบการหรอการผลตสนคาในชวงนน

อาจหยดชะงก เพอไมใหเกดปญหาการสญเสยลกคาหรอตลาดอาจแกปญหาโดยการจางพนกงานมาท างานแทน 3. ควรมการจดแบงหนาทใหแตละคนรบผดชอบอยางชดเจน

สรปและอภปรายผลการวจย โดยทวไปลกษณะการประกอบการของกลมวสาหกจชมชนจะมการรวมกลมกนเพอประกอบการอยางใด

อยางหนง ซงอาจเปนของทมอยแลวในชมชนทกลมตงอยรวมทงภมปญญาทคนในกลมมอยเพอหารายได มาใชจายในครอบครว และเพอใหครอบครวมรายไดเพมมากขนลดปญหาการกยมเงนหรอการเปนหน และในการประกอบการของกลมจะมรายการรบ – จาย หรอการลงทนซอสนทรพยตาง ๆ เพอประกอบการ และเพอใหทราบผลการประกอบการของกลมหรอผลการด าเนนงานทผานมา รวมทงทราบวาสนคา หรอสนทรพยตาง ๆ ของกลมคงเหลออยเปนจ านวนเทาไร จงควรตองมการจดบนทกรายละเอยดตาง ๆ ทเกดขน และในการจดบนทกจ าเปนตองมหลกฐานอางองประกอบ บญชจงเปนสงทส าคญและจ าเปนตองจดท าในการประกอบการเพอใหกลมรวมทงสมาชกในกลมไดทราบความเปนไปในการท างาน หรอผล การท างานทเกดขนวามรายรบ รายจาย มสนคา หรอสนทรพยตาง ๆ คงเหลอเปนจ านวนเทาไร ซงจากการศกษาคณะผวจย ไดแบงสภาพการจดท าบญชของกลมออก ดงน

1. ผจดท าบญช จากการศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน สวนใหญจะมประธานกลม หรอเจาของผประกอบการกลมเปนผจดท าบญชเอง และมบางกลมทมอบหมายใหสมาชกกลมเปนผจดท าบญชให และบางกลมกมเจาหนาทจากหนวยงานอนมาชวยจดท าใหเนองจากเพงมการจดตงกลม ส าหรบความรความสามารถของผจดท าบญชบางคนจบการศกษาเพยงชนประถมศกษาปท 4 และบางคนจบปรญญาตร

2. วธการจดท าบญช กลมวสาหกจชมชนแตละกลมทจดตงขนมาจะมการจดท าบญชแคเพยงการจดบนทกรายรบ รายจายทเกดขนไวเปนหลกฐานเทานนไมไดมวธการจดท าบญชเปนระบบตามหลกการจดท าบญชทรบรองทวไป หรอมการวเคราะหรายการทเกดขนโดยอาศยหลกสมการบญช ทวาสนทรพยเทากบหนสนบวกสวนของเจาของ รวมทงไมไดมการจดท าบญชตามหลกการบญชคทมการลงบญชสองดานคอดานเดบตและดานเครดตแตอยางใด

3. แบบฟอรมหรอสมดบญช แตละกลมจะมการจดท าบญชโดยใชสมดตเปนชองตาง ๆ ประกอบดวยชอง วนท รายการ และจ านวนเงน โดยจะระบวาเปนการรบเงน หรอการจายเงนใหใคร เมอไร และจ านวนเงนเทาใด และจะมการเปดบญชเงนฝากออมทรพยไวกบสถาบนการเงนตาง ๆ เชน ธนาคาร กลมสหกรณ เปนตน โดยใชชอประธานกลมเปนเจาของบญชหรอชอกลม และก าหนดใหสมาชก 2- 3 คน รวมกนเบกจายเงน และทกกลมจะไมมการใชเชคในการด าเนนการ

4. การจดท ารายงาน แตละกลมจะมการสรปผลและจดท ารายงานการเงนทก ๆ ปพรอมทงแจงผลการด าเนนงานใหสมาชกกลมทราบทก ๆ ป

ขอเสนอแนะ

กลมผประกอบการวสาหกจควรหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาตาง ๆ ทเปนอยเพอพฒนากลมใหเจรญเตบโตยงขน ดงน

1. กลมผประกอบการแตละกลมควรมการแบงแยกหนาท ความรบผดชอบของกลมแตละคน เพอให ทกคนเหนความส าคญของการท างานรวมกน และงานบางหนาททตองจดท าสม าเสมอและมความส าคญ เชน การบนทกบญชควรมการก าหนดคาตอบแทนใหผจดท าเพอเปนการจงใจใหสมาชกสนใจและเขารวมการท างานมากขน

2. ถามการจดบนทกรายการทเกดขนอยางสม าเสมอและจดท ารายงาน กสามารถน าผลจากรายงานมาใชวเคราะหใหเกดประโยชนได เชนใชในการวางแผนการด าเนนงานวาควรผลตสนคาใด หรอสนคาใดเปนทนยมและมยอดขายสง หรอสนคาใดขายไดนอย ขายยาก หรอควรตงราคาขายเทาใด โดยมการเปรยบเทยบตนทนทเกดขนกบรายได หรอควรจะบวกก าไรเทาใดเพอใหมก าไรพอทจะน ามาจายเงนปนผลใหสมาชกได

3. สามารถน าขอมลตวเลขทางการบญชทจดบนทกไว มาใชประโยชนในการวางแผนการตลาดได เชนดจากยอดขายสนคาหรอบตรคมสนคา สนคาใดมยอดขายสงในชวงใดจะไดเตรยมการผลตใหเพยงพอกบการขายได

4. กรณทไมสามารถเรยกใบเสรจรบเงนหรอหลกฐานประกอบการจายเงนไดกลมผประกอบการควรจดท าหลกฐานการจายเงนเตรยมไว และเมอมการจายเงนกน ามาใหผรบเงนใชเปนหลกฐานจะไดลดปญหาไมมหลกฐานลงบญช

5. ถาไดมการจดบนทกรายละเอยดการรบ การจายเงนทกรายการทเกดขนรวมทงรายการซอสนทรพยตางๆ และมการจดท ารายงานทก ๆ เดอนพรอมทงแจงใหสมาชกทราบ กจะท าใหเกดผลด เนองจากสมาชกไดทราบความเปลยนแปลงและเหนผลการท างานของตวเอง อาจท าใหเกดแรงจงใจชวยกนท างาน ชวยกนผลตสนคา รวมทงชวยกนขายสนคาเพอจะไดท าใหตวเองมรายไดเพมขน

บรรณานกรม นนทยา หตานวตรและณรงค หตานวตร. (2549). การพฒนาองคกรชมชน. กรงเทพฯ : ธรรกมลการพมพ.

พรพมล เฉลมมประเสรฐ. (2549). วสาหกจชมชน. ในวารสารคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปท 2 ฉบบท 4 ภาคเรยนท 2 / 2549.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานม บคพบลเคชนส จ ากด.

เลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, ส านกงาน. (2548). พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548. กรมสงเสรมการเกษตร.

วาสนา เขยวค ารพ. (2548). การวจยและพฒนาการตดตามและสงเสรมการท าบญชกองทนหมบานเพอเพมประสทธภาพการท าบญชกองทนหมบาน ศกษาเฉพาะกรณกองทนหมบานต าบลบอนอก จงหวดประจวบครขนธ. ศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร.

วชต นนทสวรรณ. (2547). ขบวนการชมชนใหม. การพฒนาแบบแผนใหมทางเศรษฐกจและสงคมของชมชน. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ.

สงเสรมการเกษตร, กรม. (2545). คมอการท างานกลม ส าหรบเจาหนาทสงเสรมการเกษตร.

_____________. (2548). ขอมลความรเกยวกบวสาหกจชมชน. เอกสารประกอบการอบรมหลกสตรการฝกอบรมทมวทยากรหลกในการถายทอดความร เรอง วสาหกจชมชน. ระหวางวนท 28 กมภาพนธ – 4 มนาคม 2548. ณ โรงแรมจนทราการเดนวว รสอรท อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก. (อดส าเนา).

สงเสรมวสาหกจชมชน, สถาบน. (2545). แผนยทธศาสตร 2545-2548. อดส าเนา.

สภาสถาบนราชภฏและส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, ส านกงาน. (2546). การสงเคราะหผลการวจย การศกษาแนวทางการยกระดบภมปญญาทองถนดานอาหารสมนไพรและหตถกรรม. หางหนสวนจ ากดเอราวณการพมพ. กรงเทพฯ. 78 หนา.

เสร พงศพศ และคณะ. (2544). วสาหกจชมชน. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ.

สรยพร แกวชเสน. (2548). แนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดท าบญชขนตน. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตภาคใต. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc//browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=21962&query=บญช&s_mode=all&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2554-02-08&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=77&maxid=941

สรยรตน ชแกว. (2548). แนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดท าบญชตนทนขนเบองตน. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตภาคใต. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc//browse.php?option= show& browse_type= title&titleid=21963&query=บญช&s_mode=all&d_field=&d_ start=0000-00-00&d_end=2554-02-08&limit_lang=&limited_lang_code=&order= &order_by =&order_type=&result_id=78&maxid=941

อ ามร รอดค า. (2551). การศกษาการมสวนรวมของสมาชกในการด าเนนงานวสาหกจชมชนแปรรปอาหาร จงหวดสงขลา. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสงขลา.

http://kalasin.cad.go.th/main.php?filename=visahakite

http://rrr.rd1677.com/rd_sarabury/top_sarabury.php?id=51294

http://www.management.cmru.ac.th/book/weerasak/smec/smec2.ppt

http://www.ap-morgan.com/forum/index.php?topic=919.0

http://sceb.doae.go.th/Ssceb2.htm

http://www.surathai.net

http://www.dekbunchee.com/index.php?option=com_content&view=article&id=137:2008-11-15-03-41-50&catid=34:2008-10-29-05-59-36&Itemid=84

http://www.bs.ac.th/2548/e_bs/G7/rangsan/record.html

http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option






http://www.surathai.net/


สถาบนวจยและพฒนา ป-1

แบบประเมนผลหลงสนสดการวจยรายโครงการ ทไดรบการจดสรรงบจากกองทนวจย ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. 2553

---------------------------------------

สวน ก ขอมลทวไป

1. ชอโครงการวจย ชอแผนงานวจย ชอแผนงานวจยบรณาการ

การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชนอ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร

สาขาวชาทท าการวจย สาขาสงคมวทยา การบญช

2. งบประมาณการวจย เสนอขอ 48,354 บาท ไดรบการจดสรร 48,354 บาท งบประมาณทใชจรง 48,354 บาท ไดรบงบประมาณเมอเดอน มนาคม พ.ศ. 2553

3. ผรบผดชอบโครงการวจย/แผนงานวจย/แผนงานวจยบรณาการ 3.1 หวหนาโครงการวจย/ผอ านวยการแผนงานวจย/ผอ านวยการแผนงานวจยบรณาการ

ชอ ผศ. มาล นามสกล แสงจนทร ต าแหนง ผชวยศาสตราจารย ต าแหนงทางวชาการ ผชวยศาสตราจารย ต าแหนงทางการบรหาร - หนวยงาน คณะวทยาการจดการ เลขท 41 หม 5 ถนน รกศกดชมล ต าบล ทาชาง อ าเภอ เมอง จงหวด จนทบร รหสไปรษณย 22000 โทรศพท 039-471-080 โทรสาร 093-471-080

E-mail 3.2 จ านวนผรวมด าเนนการวจย 1 คน 3.3 หนวยงานรวมด าเนนการวจย จ านวน ไมม หนวยงาน (กรณาแนบรายละเอยดชอหนวยงาน และลกษณะของการรวมด าเนนการวจย)

2 4. วตถประสงคของการวจย บรรล บรรลบางสวน สาเหต

ไมบรรล สาเหต

สวน ข ผลการด าเนนการวจย

1. ปญหาและอปสรรคในการด าเนนการวจย

1.1 มปญหาและอปสรรค (ตอบไดมากกวา 1 ขอ)

ดานปจจยการวจย (ผวจย, งบประมาณการวจย, วสดอปกรณ, เทคนคการวจย) (ระบ) ดานงบประมาณการวจย เนองจากตองลงพนทจดเกบขอมลหลายครง

แตละพนทระยะทางหางกนมากท าใหตองเสยคาใชจายในการเดนทางเปนจ านวนมาก และการลงพนทบางครงมคาใชจายการจดเวท เชน คาสถานท คาอาหาร และคาเดนทางของชาวบานทเชญมาประชมแลกเปลยนความคดเหน ท าใหงบประมาณทไดรบไมเพยงพอ ดานการบรหารจดการโครงการวจย/แผนงานวจย/แผนงานวจยบรณาการ (ระบ)

ดานวชาการทเกยวของ (ระบ)

ดานอนๆ (ระบ) ดานเวลา เนองจากคณะผวจยมงานประจ าทท าอยหลายดาน จงมเวลาวาง

คอนขางจ ากด ท าใหเกดปญหาในการเกบขอมล มเวลานอย ซงท าใหผลการท างานบางกจกรรมไมเปนไปตามแผนทวางไว

1.2 ไมมปญหาและอปสรรค

3 2. ผลการวจยและการน าไปใชประโยชน

2.1 ผลผลต/สงทไดจากการวจย (Outputs)

ท าใหทราบขอมลการท าบญชของแตละกลม และไดถายทอดความรดานการจดท าบญชทเปนระบบใหแตละกลมทราบและทดลองจดท าในเบองตน

2.2 การน าผลการวจยไปใชประโยชน (Outcomes)

ใชประโยชนเชงวชาการ เชน การใชประโยชนในการบรการวชาการ (สอน/บรรยาย/ ฝกอบรม) การใชประโยชนในการพฒนารปแบบการจดการเรยนการสอน การเขยนต ารา แบบเรยน การใชประโยชนในดานการใหบรการ หรอ เปนงานวจยเพอตอยอดโครงการวจย เปนตน (ระบ)……………………………………………………………………………………….……………

ใชประโยชนในเชงสาธารณะ เชน งานวจยหรองานสรางสรรคทสรางองค

ความรแกสาธารณชนในเรองตาง ๆ เชน องคความรในดานศลปวฒนธรรม สาธารณสข การบรหารจดการส าหรบวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME) ประชาธปไตยภาคประชาชน วถชวตแบบเศรษฐกจพอเพยง เปนตน คณภาพชวตทดขนของประชาชน อนเปนผลมาจากการน าขอความรจากการวจยไปใช เปนสงทสะทอนถงการน าผลการวจยไปใชใหเกดประโยชน (ระบ)

แตละกลมสามารถน าวธการจดท าบญชทเปนระบบ ไปใชประโยชนในการบรหารจดการกลมใหเกดประสทธภาพยงขน

ใชประโยชนในเชงนโยบายหรอระดบประเทศ เชน งานวจยเชงนโยบายไมวาจะ

เปนการน าผลงานวจยทเกยวของกบเรองนน ๆ ไปเปนขอมลสวนหนงของการประกาศใชกฎหมาย หรอมาตรการตาง ๆ โดยองคกร หรอหนวยงานภาครฐ และเอกชน (ระบ)

ใชประโยชนในเชงพาณชย เชน งานวจยและ/หรองานสรางสรรคเพอพฒนาสงประดษฐ หรอผลตภณฑซงกอใหเกดรายไดตามมา (ระบ)

อนๆ (ระบ)

4 2.3 รปแบบของการเผยแพรและถายทอดผลการวจย

(กรณาแนบรายละเอยด เชน ชอเรอง, วน/เดอน/ป, สถานท, วารสาร หรอรายการทเผยแพร) เสนอตอทประชม/สมมนา ในประเทศ จ านวน ครง ตางประเทศ จ านวน ครง ระบชอการประชม/สมมนา

เสนอในสงตพมพ/วารสาร ในประเทศ จ านวน ครง

ตางประเทศ จ านวน ครง ระบชอสงตพมพ

เสนอทางวทย/โทรทศน/web site ในประเทศ จ านวน ครง

ตางประเทศ จ านวน ครง ระบชอและรายการสถานวทย/โทรทศน/ web site

จดฝกอบรมกลมเปาหมาย ในประเทศ จ านวน ครง ตางประเทศ จ านวน ครง ระบชอการฝกอบรม/กลมเปาหมาย

น าไปใชในการเรยนการสอน ในระดบการศกษา .

(ระบ)

2.4 การไดรบรางวลตางๆ การยนขอจดสทธบตร อนสทธบตร หรอเครองหมายการคา ไดรบ ชอรางวล

สถาบนทใหรางวล เมอวนท เดอน ป ยนขอจด สทธบตร อนสทธบตร เครองหมายการคา เมอ เดอน ป ไมไดรบ

ลงชอหวหนาโครงการวจย/ผอ านวยการแผนงานวจย/ ผอ านวยการแผนงานวจยบรณาการ .

( ผศ. มาล แสงจนทร ) ต าแหนง หวหนาโครงการวจย . .

11 / กมภาพนธ / 2554

5 ขอเสนอแนะของผประเมนผลเพอการพฒนางานวจยตอไป (ระบประเดน/เรองทจะพฒนางานวจยตอไป และแนวทางการน าผลการวจยไปใชประโยชน)

ลงชอผประเมนผล .

( ) ต าแหนง .

/ /

เหนชอบกบการประเมนผลการวจยน ลงชอผบรหารหนวยงาน .

( ) ต าแหนง .

/ /

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก.

แบบทดสอบวจย

แบบสอบถามเพอการวจย

เรอง การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญช

เพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน อ. แหลมสงห และ อ. ขลง จ. จนทบร

*******************************************************

ค าชแจง แบบทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลมวสาหกจชมชนน จดท าขนเพอน าผลไปใช ในการวจยและพฒนาตดตาม และสงเสรมการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน เพอเพมประสทธภาพการท าบญช ของกลมวสาหกจชมชนเทานน ไมมผลเสยหายใด ๆ ตอทานและกลมวสาหกจชมชนแตอยางใด

ตอนท 1 ขอมลของกลมวสาหกจชมชน

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / ลงในชองวางและเตมขอความในชองวางทก าหนดให

1. เงนลงทนในการประกอบการ

ต ากวา 20,000 บาท 20,001-50,000 บาท

50,001-80,000 บาท 80,001-100,000 บาท

100,000 บาทขนไป (ระบจ านวน.........................................................)

2. ลกษณะการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน

การขายสนคา ประเภท ................................................

การผลตสนคา ประเภท ..................................................

การผลตสนคาเพอขาย ประเภท ....................................................

3. สถานทตงของกลมวสาหกจชมชน

ต าบล. ........................................................... อ าเภอ .................................................................

4. รายไดทไดรบในการประกอบการ ตอเดอน

ต ากวา 3,000 บาท 3,001-5,000 บาท

5,001-10,000 บาท 10,000 บาทขนไป (ระบจ านวน ..........................................)

5. การจดท าบญชของกลม

เจาของกลม / สมาชกในกลมจดท าเอง มผจดท าบญชให ไมมการจดท าบญช

ตอนท 2 ขอมลเกยวกบการจดท าบญชของกลมวสาหกจชมชน

1. เพศ ชาย หญง

2. อาย ต ากวา 20 ป 20-29 ป 30-39 ป

40 – 49 ป 50 ปขนไป

3. ระดบการศกษา ต ากวามธยมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 6

ปวช. ปวส. ปรญญาตร

ปรญญาโท อน ๆ ..............................................

4. อาชพ เกษตรกร คาขาย รบจาง

รบราชการ ท าบญชใหกลมวสาหกจชมชน (ใหตอบขอ 5 ดวย)

อน ๆ ..................................................

5. รายไดจากการจดท าบญช เดอนละ ………………………………… บาท

6. ประสบการณในการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน

ไมมประสบการณ ประสบการณ 1 ป

ประสบการณ 2 ป ประสบการณ 3 ป

ประสบการณมากกวา 3 ป

ตอนท 3 แบบทดสอบความร และทกษะการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน

ค าชแจง โปรดท าเครองหมาย / หนาขอทคดวาตอบถก และท าเครองหมาย x หนาขอทคดวาตอบผด

................. 1. การบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและดานจายแตละครงตองมหลกฐาน ประกอบ การลงบญชดวย

................. 2. ในการบนทกบญชทงดานรบและดานจายบางครงไมสามารถหาหลกฐานมาลงบญชได แตกบนทกบญชไวเปนหลกฐาน

................. 3. หลกฐานประกอบการบนทกบญช ตองมขอความครบถวนตามทกฎหมายก าหนด

................. 4. สมดบญชรายรบ ควรมชอง วนเดอนป ทรบเงน และระบวาเปนการรบเงนคาอะไร จากใคร จ านวนเงนเทาไร

................. 5. การบนทกบญชการรบเงนแตละครง ตองมหลกฐานการบนทกบญช เชน ใบเสรจรบเงน เปนตน

................. 6. เมอไดรบเงนจะมการบนทกบญชทนทในวนทรบเงน

................. 7. มการเปดบญชเงนฝากธนาคาร และใชเฉพาะการประกอบการเทานน

................. 8. เมอมเงนสดคงเหลอจากการประกอบการ จะน าไปฝากธนาคารทกครง

................. 9. บญชเงนฝากธนาคารทเปดใชของกจการ เปนเงนฝากประเภทออมทรพย

................. 10. การเปดบญชเงนฝากธนาคาร เปดในนามของกลมวสาหกจชมชน

................. 11. การเปดบญชเงนฝากธนาคาร เปดในนามของผประกอบการ

................. 12. สมดบญชรายจาย ควรมชอง วนเดอนป ทจายเงน และระบวา เปนการจายเงนคาอะไร จายใหใคร จ านวนเงนเทาไร

................. 13. กลมวสาหกจชมชนจดใหมการแบงแยกหนาทกนระหวาง ผท าหนาทรบเงน และผบนทกบญช

................. 14. การบนทกบญชจายเงนแตละครง ตองมหลกฐานการบนทกบญช เชน ใบเสรจรบเงน เปนตน

................. 15. เมอมรายจายเกดขน จะท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงน

................. 16. การจายเงนแตละครง จะจายเปนเงนสดทนท

................. 17. การจายเงนแตละครง จะจายเปนเชค

................. 18. โดยปกตถาเปนรายจายไมมากนกจะจายเงนสด แตถาจ านวนเงนมากจะจายใหเปนเชค

................. 19. รายการจายเงนรายการใด ไมสามารถเรยกใบเสรจรบเงนไดจะจดใหบนทกรายละเอยดในใบส าคญเงนสดจาย

................. 20. หลงจากบนทกบญชแลว ทกวนสนเดอนจะปดบญชเพอสรปผลการรบเงนและการจายเงน

................. 21. มการกยมเงนมาใชในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน

................. 22. การช าระคนเงนกยม จะช าระตามก าหนดเวลาทกครง

................. 23. การช าระดอกเบยเงนก จะช าระตามก าหนดเวลาทกครง

................. 24. การสรปผลการรบและการจายเงนแตละเดอน จะแจงใหสมาชกของกลมทราบทกครง

................. 25. กรณทมการซอสนคา/สนทรพยเปนเงนเชอไดจดท าทะเบยนคมเจาหนรายตวไว

................. 26. กรณมการขายสนคาเปนเงนเชอ ไดจดท าทะเบยนคมลกหนรายตวไว

................. 27. มการตรวจสอบยอดคงเหลอในบญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน

................. 28. มการตรวจสอบการบนทกรายการทางการบญชวาครบถวน ถกตอง หรอไม โดยใชหลกสมการบญช สนทรพย = หนสน + สวนของเจาของ

................. 29. มการจดท ารายงานการเงนประกอบดวย รายงานรายรบ รายจายประจ าเดอนเพอแสดง ผลการด าเนนงาน และ รายงานงบดล เพอแสดงฐานะการเงน

................. 30. มการประชมกรรมการและสมาชกวสาหกจชมชนเพอรายงานผลการด าเนนงานเปนประจ าอยางนอย ปละ 1 ครง

ขอมลเพมเตมอน ๆ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….

ขอขอบคณทใหความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

ภาคผนวก ข

ภาพกจกรรม

การด าเนนกจกรรมเวทวจยโดยผศ.ไพโรจน แสงจนทร

การด าเนนกจกรรมเวทวจย

ภาคผนวก ค

แบบฟอรม และอกสารประกอบการจดท าบญช

ใบส าคญรบเงน/ใบเสรจรบเงน/เอกสารประกอบการรบเงน

กลมวสาหกจ ................................................................................................................................................................

ต าบล ....................................................อ าเภอ ................................................. จงหวด ...............................................

วนทรบเงน ......................................................................

ไดรบเงนจาก................................................................................................................................................................

รายการรบเงน จ านวนเงน(บาท)

รบเงนจากการขาย................................................

รบเงนจากการรบดอกเบย

รบเงนจากรายไดอน ๆ

...........................................................

............................................................

............................................................

รวม (ตวอกษร)...........................................................................

ลงชอผรบเงน ............................................................ ลงชอผบนทก .........................................

ใบส าคญจายเงน/เอกสารประกอบการจายเงน

กลมวสาหกจ ................................................................................................................................................................

ต าบล ....................................................อ าเภอ ................................................. จงหวด ...............................................

วนทจายเงน ......................................................................

ไดเงนให................................................................................................................................................................

รายการจายเงน จ านวนเงน(บาท)

จายเงนคา................................................

จายช าระดอกเบย

จายเงนคาใชจายอน ๆ

...........................................................

............................................................

............................................................

รวม (ตวอกษร)...........................................................................

ลงชอผจายเงน ............................................................ ลงชอผบนทก .........................................

กลมวสาหกจชมชน .................................................................

สรปรายไดประจ าเดอน ...................................................................

ล าดบท วนเดอนป รายละเอยด จ านวนเงน(บาท)

รวม

กลมวสาหกจชมชน .................................................................

สรปรายจายประจ าเดอน ...................................................................

ล าดบท วนเดอนป รายละเอยด จ านวนเงน(บาท)

รวม

กลมวสาหกจชมชน ..............................................

ทะเบยนคมลกหนรายตว

ชอ .................................................................................................................................

ทอย ..............................................................................................................................................................................................

เบอรโทรศพท ………………………………………………………………

ล าดบ

ท วนเดอนป รายการ ยอดหนคางช าระ รบช าระหน ยอดหนคงเหลอ หมายเหต

กลมวสาหกจชมชน ..............................................

บตรคมสนคา

สนคา ........................................................................... รหสสนคา ................................................................

วนเดอน

ป รายการ

รบ จาย คงเหลอ

จ านวน ราคาตอ

หนวย

จ านวน

เงน จ านวน

ราคาตอ

หนวย

จ านวน

เงน จ านวน

ราคาตอ

หนวย

จ านวน

เงน

กลมวสาหกจชมชน.............................................................................

รายงานรายไดและคาใชจาย

ณ วนท .............................................................

รายได

รายไดจากการขาย ……………………….

รายไดอน ๆ

............................................................. ……………………….

............................................................. ……………………….

............................................................. ……………………….

รวมรายได ……………………….

คาใชจายในการด าเนนงาน

ซอสนคา หรอวตถดบ .............................

เงนเดอนและคาจางแรงงาน .............................

คาพาหนะ .............................

คาขนสงสนคา .............................

คาเสอมราคา .............................

คาน า คาไฟฟา คาโทรศพท .............................

ดอกเบยจาย .............................

คาใชจายอน ๆ .............................

รวมคาใชจาย .............................

รายไดสง (ต า) กวาคาใชจาย .............................

กลมวสาหกจชมชน.............................................................................

งบดล

ณ วนท .............................................................

สนทรพย

เงนสด .............................

เงนฝากธนาคาร .............................

เครองมอ อปกรณ .............................

หก คาเสอมราคาสะสม ............................. .............................

รวมสนทรพย .............................

หนสนและทน

เจาหน .............................

เงนลงทน .............................

รายไดสง (ต า) กวาคาใชจาย .............................

รวมหนสนและทน .............................

กลมวสาหกจชมชน.............................................................................

รายละเอยดประกอบงบดล

ณ วนท .............................................................

1. เงนสด

ยอดยกมา ………………………

บวก รวมรายการรบเงนเดอนน ………………………

……………………….

หก รวมรายการจายเงนเดอนน ……………………….

ยอดคงเหลอยกไป ……………………….

2. เงนฝากธนาคาร


บวก รวมรายการรบเงนเดอนน ………………………

……………………….

หก รวมรายการจายเงนเดอนน ……………………….


3. ลกหน


บวก รวมรายการขายเปนเงนเชอเดอนน ………………………

……………………….

หก รวมรายการรบช าระหนเดอนน ……………………….


4. รายไดสง (ต า) กวาสะสม


บวก รายไดสงกวาคาใชจายเดอนน ………………………

……………………….

หก รายไดต ากวาคาใชจายเดอนน ……………………….


76

บรรณานกรม

นนทยา หตานวตรและณรงค หตานวตร. (2549). การพฒนาองคกรชมชน. กรงเทพฯ : ธรรกมลการพมพ.

พรพมล เฉลมมประเสรฐ. (2549). วสาหกจชมชน. ในวารสารคณะวทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฏมหาสารคาม ปท 2 ฉบบท 4 ภาคเรยนท 2 / 2549.

ราชบณฑตยสถาน. (2546). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพฯ : นานม บคพบลเคชนส จ ากด.

เลขานการคณะกรรมการสงเสรมวสาหกจชมชน, ส านกงาน. (2548). พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548. กรมสงเสรมการเกษตร.

วาสนา เขยวค ารพ. (2548). การวจยและพฒนาการตดตามและสงเสรมการท าบญชกองทนหมบานเพอเพมประสทธภาพการท าบญชกองทนหมบาน ศกษาเฉพาะกรณกองทนหมบานต าบลบอนอก จงหวดประจวบครขนธ. ศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏเพชรบร.

วชต นนทสวรรณ. (2547). ขบวนการชมชนใหม. การพฒนาแบบแผนใหมทางเศรษฐกจและสงคมของชมชน. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ.

สงเสรมการเกษตร, กรม. (2545). คมอการท างานกลม ส าหรบเจาหนาทสงเสรมการเกษตร.

_____________. (2548). ขอมลความรเกยวกบวสาหกจชมชน. เอกสารประกอบการอบรมหลกสตรการฝกอบรมทมวทยากรหลกในการถายทอดความร เรอง วสาหกจชมชน. ระหวางวนท 28 กมภาพนธ – 4 มนาคม 2548. ณ โรงแรมจนทราการเดนวว รสอรท อ าเภอเมอง จงหวดนครนายก. (อดส าเนา).

สงเสรมวสาหกจชมชน, สถาบน. (2545). แผนยทธศาสตร 2545-2548. อดส าเนา.

สภาสถาบนราชภฏและส านกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, ส านกงาน. (2546). การสงเคราะหผลการวจย การศกษาแนวทางการยกระดบภมปญญาทองถนดานอาหารสมนไพรและหตถกรรม. หางหนสวนจ ากดเอราวณการพมพ. กรงเทพฯ. 78 หนา.

77

เสร พงศพศ และคณะ. (2544). วสาหกจชมชน. กรงเทพฯ : เจรญวทยการพมพ.

สรยพร แกวชเสน. (2548). แนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดท าบญชขนตน. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตภาคใต. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc//browse.php?option=show&browse_type=title&titleid=21962&query=บญช&s_mode=all&d_field=&d_start=0000-00-00&d_end=2554-02-08&limit_lang=&limited_lang_code=&order=&order_by=&order_type=&result_id=77&maxid=941

สรยรตน ชแกว. (2548). แนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดท าบญชตนทนขนเบองตน. มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลศรวชย วทยาเขตภาคใต. สบคนจาก http://tdc.thailis.or.th/tdc//browse.php?option= show& browse_type= title&titleid=21963&query=บญช&s_mode=all&d_field=&d_ start=0000-00-00&d_end=2554-02-08&limit_lang=&limited_lang_code=&order= &order_by =&order_type=&result_id=78&maxid=941

อ ามร รอดค า. (2551). การศกษาการมสวนรวมของสมาชกในการด าเนนงานวสาหกจชมชนแปรรปอาหาร จงหวดสงขลา. วทยานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยราชภฏสงขลา.






http://www.surathai.net

http://www.dekbunchee.com/index.php?option=com_content&view=article&id=137:2008-11-15-03-41-50&catid=34:2008-10-29-05-59-36&Itemid=84


http://tdc.thailis.or.th/tdc/browse.php?option








71

บทท 5

สรปผลการด าเนนงาน

จากการด าเนนงานของคณะผวจยในชวง 11 เดอนทผานมา ซงไดรบความ

รวมมอจากบคคลากรหลายฝายรวมทงผประกอบการกลมและสมาชกของกลมวสาหกจ ทง 8

กลมทคณะผวจยไดศกษา โดยมวตถประสงคเพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลม

วสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร และเพอหาแนวทาง

การพฒนาการจดท าบญชใหเกดประสทธภาพ การด าเนนการวจยในครงนไดผานกระบวนการ

เรยนรทเหนแนวทางการพฒนาทจะน าไปสการแกไขปญหาตาง ๆ ทเกดขน และเพอพฒนาใหเกด

แนวปฏบตทสามารถน าไปใชใหเกดผลดแกทกกลม ผลการด าเนนงานทผานมาไดขอคนพบ

ตาง ๆ เพอตอบวตถประสงคการวจย สรปไดดงน

สรปผลการด าเนนงาน

1. เพอศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และ อ าเภอขลง จงหวดจนทบร พบวา

โดยทวไปลกษณะการประกอบการของกลมวสาหกจชมชนจะมการรวมกลมกน

เพอประกอบการอยางใดอยางหนง ซงอาจเปนของทมอยแลวในชมชนทกลมตงอยรวมทง

ภมปญญาทคนในกลมมอยเพอหารายไดมาใชจายในครอบครว และเพอใหครอบครวมรายไดเพม

มากขนลดปญหาการกยมเงนหรอการเปนหน และในการประกอบการของกลมจะมรายการรบ –

จาย หรอการลงทนซอสนทรพยตาง ๆ เพอประกอบการ และเพอใหทราบผลการประกอบการ

ของกลมหรอผลการด าเนนงานทผานมา รวมทงทราบวาสนคา หรอสนทรพยตาง ๆ ของกลม

คงเหลออยเปนจ านวนเทาไร จงควรตองมการจดบนทกรายละเอยดตาง ๆ ทเกดขน และในการจด

บนทกจ าเปนตองมหลกฐานอางองประกอบ บญชจงเปนสงทส าคญและจ าเปนตองจดท าใน

การประกอบการเพอใหกลมรวมทงสมาชกในกลมไดทราบความเปนไปในการท างาน หรอผล

การท างานทเกดขนวามรายรบ รายจาย มสนคา หรอสนทรพยตาง ๆ คงเหลอเปนจ านวนเทาไร

ซงจากการศกษาคณะผวจย ไดแบงสภาพการจดท าบญชของกลมออก ดงน

72

1.1 ผจดท าบญช จากการศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน

สวนใหญจะมประธานกลม หรอเจาของผประกอบการกลมเปนผจดท าบญชเอง และมบางกลมท

มอบหมายใหสมาชกกลมเปนผจดท าบญชให และบางกลมกมเจาหนาทจากหนวยงานอนมาชวย

จดท าใหเนองจากเพงมการจดตงกลม ส าหรบความรความสามารถของผจดท าบญชบางคนจบ

การศกษาเพยงชนประถมศกษาปท 4 และบางคนจบปรญญาตร

1.2 วธการจดท าบญช กลมวสาหกจชมชนแตละกลมทจดตงขนมาจะมการ

จดท าบญชแคเพยงการจดบนทกรายรบ รายจายทเกดขนไวเปนหลกฐานเทานนไมไดมวธการ

จดท าบญชเปนระบบตามหลกการจดท าบญชทรบรองทวไป หรอมการวเคราะหรายการทเกดขน

โดยอาศยหลกสมการบญช ทวาสนทรพยเทากบหนสนบวกสวนของเจาของ รวมทงไมไดมการ

จดท าบญชตามหลกการบญชคทมการลงบญชสองดานคอดานเดบตและดานเครดตแตอยางใด

1.3 แบบฟอรมหรอสมดบญช แตละกลมจะมการจดท าบญชโดยใชสมดตเปน

ชองตาง ๆ ประกอบดวยชอง วนท รายการ และจ านวนเงน โดยจะระบวาเปนการรบเงน หรอ

การจายเงนใหใคร เมอไร และจ านวนเงนเทาใด และจะมการเปดบญชเงนฝากออมทรพยไวกบ

สถาบนการเงนตาง ๆ เชน ธนาคาร กลมสหกรณ เปนตน โดยใชชอประธานกลมเปนเจาของบญช

หรอชอกลม และก าหนดใหสมาชก 2- 3 คน รวมกนเบกจายเงน และทกกลมจะไมมการใชเชคใน

การด าเนนการ

1.4 การจดท ารายงาน แตละกลมจะมการสรปผลและจดท ารายงานการเงนทก ๆ

ป พรอมทงแจงผลการด าเนนงานใหสมาชกกลมทราบทก ๆ ป

2. เพอศกษาปญหาและความตองการของผประกอบการทมตอการพฒนาการจดท าบญช พบวา เนองจากการจดท าบญชของกลมแตละกลมสวนใหญไมไดจดท าบญชเปน

ประจ าทกวน แตจะเกบรองรอยการรบ การจายเงนไวเปนหลกฐาน เชน มการจดใสกระดาษไว

วามรายรบ รายจายคาอะไรบาง ในวนไหน และน ามาลงบญชเมอมเวลาวางจงท าใหเกดปญหา

เอกสารสญหาย หรออาจหลงลมจดบนทกรายการได

73

ขอคดเหนและขอเสนอแนะตอการศกษาวจย

จากการศกษาของคณะผวจยรวมทงการจดเวทแลกเปลยนความคดเหนพบวา

กลมผประกอบการวสาหกจควรหาแนวทางปรบปรงแกไขปญหาตาง ๆ ทเปนอยเพอพฒนากลม

ใหเจรญเตบโตยงขน ดงน

1. กลมผประกอบการแตละกลมควรมการแบงแยกหนาท ความรบผดชอบของ

กลมแตละคน เพอใหทกคนเหนความส าคญของการท างานรวมกน และงานบางหนาททตอง

จดท าสม าเสมอและมความส าคญ เชนการบนทกบญชควรมการก าหนดคาตอบแทนใหผจดท าเพอ

เปนการจงใจใหสมาชกสนใจและเขารวมการท างานมากขน

2. ถามการจดบนทกรายการทเกดขนอยางสม าเสมอและจดท ารายงาน ก

สามารถน าผลจากรายงานมาใชวเคราะหใหเกดประโยชนได เชนใชในการวางแผนการด าเนนงาน

วาควรผลตสนคาใด หรอสนคาใดเปนทนยมและมยอดขายสง หรอสนคาใดขายไดนอย ขายยาก

หรอควรตงราคาขายเทาใด โดยมการเปรยบเทยบตนทนทเกดขนกบรายได หรอควรจะบวกก าไร

เทาใดเพอใหมก าไรพอทจะน ามาจายเงนปนผลใหสมาชกได

3. สามารถน าขอมลตวเลขทางการบญชทจดบนทกไว มาใชประโยชนในการ

วางแผนการตลาดได เชนดจากยอดขายสนคาหรอบตรคมสนคา สนคาใดมยอดขายสงในชวงใด

จะไดเตรยมการผลตใหเพยงพอกบการขายได

4. กรณทไมสามารถเรยกใบเสรจรบเงนหรอหลกฐานประกอบการจายเงนได

กลมผประกอบการควรจดท าหลกฐานการจายเงนเตรยมไว และเมอมการจายเงนกน ามาใหผรบ

เงนใชเปนหลกฐานจะไดลดปญหาไมมหลกฐานลงบญช

5. ถาไดมการจดบนทกรายละเอยดการรบ การจายเงนทกรายการทเกดขน

รวมทงรายการซอสนทรพยตางๆ และมการจดท ารายงานทก ๆ เดอนพรอมทงแจงใหสมาชกทราบ

กจะท าใหเกดผลด เนองจากสมาชกไดทราบความเปลยนแปลงและเหนผลการท างานของตวเอง

อาจท าใหเกดแรงจงใจชวยกนท างาน ชวยกนผลตสนคา รวมทงชวยกนขายสนคาเพอจะไดท าให

ตวเองมรายไดเพมขน

74

บทเรยนและการเรยนรจากการด าเนนงานโครงการวจย

จากการด าเนนงานโครงการวจยทผานมา คณะผวจยไดรบการเรยนรจาก

กระบวนการวจย ดงน

1. การจดเวทแลกเปลยนความคดเหน ท าใหเกดแรงกระตน เกดมมมอง แนวคดท

กวางขวางขน มการวพากษวจารณขอมลทไดรบ และมการสรปน าเสนอขอมล มการคดรวมกน

ชวยกนแกปญหาและหาทางออกรวมกน ท าใหเกดแนวทางการพฒนาประสทธภาพการท างาน

และน าไปใชประโยชนไดอยางแทจรง

2. จากการศกษาเอกสาร หลกฐานตาง ๆ รวมทงสมดบญชและการจดท ารายงาน

ของแตละกลม พบวายงมจดออนทควรไดรบการปรบปรง เชน ควรใหมการจดท าบตรคมยอด

สนคา เอกสารประกอบการบนทกบญช สมดบญช รายงานงบก าไรขาดทน และงบดล ซง

คณะผวจย ไดน าแบบฟอรมและเอกสารตาง ๆ ดงกลาว เพอใหแตละกลมไดน าไปทดลองจดท าใน

ระยะแรก และจะด าเนนการตดตามผลตอไป ปจจยทเปนอปสรรคตอการด าเนนงานวจย

1. ขอจ ากดดานงบประมาณ เนองจากโครงการวจยตองลงพนทจดเกบขอมลหลาย

ครง แตละพนทมระยะทางหางกนมากท าใหเสยคาใชจายเดนทางจ านวนมาก และการลงพนท

บางครงมคาใชจายการจดเวท เชนคาสถานท คาอาหาร และคาเดนทางของชาวบานทเชญมา

ประชมแลกเปลยนความคดเหนท าใหงบประมาณทไดรบไมเพยงพอ

2. ขอจ ากดดานเวลา เนองจากคณะผวจยมงานประจ าทท าอยหลายดาน จงมเวลา

วางคอนขางจ ากด ท าใหเกดปญหาการเกบขอมลมเวลานอยซงอาจท าใหผลการท างานบาง

กจกรรมไมเปนไปตามแผนทวางไว

ความคาดหวงตอการด าเนนงาน

1. อยากเหนงานดานการบญช การเงนของกลมวสาหกจแตละกลมเปนระบบ

มากขน เชน สมดบญช หลกฐานการรบเงน การจายเงน มการบนทกบญชอยางสม าเสมอ

2. ตองการเหนความเจรญเตบโตของกลม และใหแตละกลมน าขอมลตวเลข

ทางการบญชมาใชใหเกดประโยชนยงขน

75

ขอเสนอแนะตอการวจยครงตอไป

ควรมการศกษาวจยเพอตดตามผลการจดท าบญช และรายงาน ตามตวอยาง

แบบฟอรมตาง ๆ รวมทงสมดบญชทคณะผวจยไดน าเสนอใหแตละกลมทดลองจดท าจากการวจย

ครงนวาไดผลเปนอยางไรในการวจยครงตอไป

51

บทท 4

ผลการด าเนนงาน

จากการด า เนนงาน ศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญช เพอเพม

ประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง

จงหวดจนทบร ตงแตวนท 15 มนาคม 2553 ถงวนท 11 กมภาพนธ 2554 รวม เวลา 11

เดอน คณะผวจยไดด าเนนงานในพนทตามแผนงานทก าหนดไวเพอใหเกดกระบวนการเรยนร

อยางตอเนอง การศกษาครงนมวตถประสงคเพอหาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพม

ประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน และเพอเปนการหารปแบบวธการ

อยางมสวนรวม เพอใหเกดความคลองตวในการปฏบตงาน และการน าขอมลทางการบญชท

จดท าไวน าไปใชใหเกดประโยชนในการประกอบการวสาหกจ รวมทงเปนการพฒนาการ

ประกอบการของกลมผประกอบการวสาหกจใหเจรญเตบโตอยางยงยน และลดปญหาขอขดแยง

ตาง ๆ ภายในทเกดขนอนเปนสาเหตใหผประกอบการบางกลมตองเลกกจการ และเพอให

สมาชกในกลมแตละคนเหนความส าคญของการน าขอมลทางการบญชทเกดขนมาจดบนทก

รวบรวม และสรปผลการด าเนนงานและน ามาใชใหเกดประโยชน ซงผลการด าเนนงานในชวง

11 เดอนทผานมา ปรากฏรายละเอยด ดงน

ผลการด าเนนงานตามแผนกจกรรม

กจกรรมท 1 ลงพนทศกษา ส ารวจ เกบรวบรวมขอมล เกยวกบการจดท าบญชในปจจบน

ของกลม

คณะผวจยไดจดเตรยมความพรอมในการลงพนทส ารวจขอมลเบองตน

จดเตรยมค าถามประเดนทจะซกถามพดคย โดยมรายละเอยดการแนะน าคณะผวจยและทมงาน

ชแจงถงวตถประสงคการท าวจย เพอใหเกดความเขาใจรวมกนทงสองฝาย การทบทวน

ประสบการณดานการเงน การบญช ของผประกอบการแตละกลมทผานมา และท าความเขาใจ

รปแบบวธการจดท าบญช การเงนของแตละกลม และรบทราบสถานการณทเกดขน

52

ผลทไดรบจากการลงพนทครงน คอ หลายกลมมความคดเหนและเขาใจ

วตถประสงคการท าวจยครงน วาผวจยตองการศกษารายละเอยด ขนตอน วธการ จดท าบญช

สมดบญชทใช รวมทงหลกฐานเอกสารตาง ๆ ทน ามาใชประกอบการจดท าบญช เพอน าขอมล

ทไดไปปรบปรงพฒนาใหเกดแนวปฏบตทมความคลองตว โปรงใส และมประสทธภาพ

การศกษาครงนไมมวตถประสงคเพอคนหาขอผดพลาดทเกดขน แตตองการศกษารายละเอยด

การปฏบตงาน ทงในเรองเอกสารหลกฐาน การจดท าบญช และการจดท ารายงาน ซงมหลาย

กลมเขาใจวตถประสงค จงไดรบความรวมมอในการท างานเปนอยางด ส าหรบรปแบบ

การด าเนนงานแตละกลม ทผวจยไดเกบรวบรวมมรายละเอยด ดงน

รปแบบการด าเนนงานของแตละพนท

1. กลมน าพรกแกง หม 3 ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร

กลมน าพรกแกง มสมาชกทงหมด 29 คน โดยสมาชกตางลงทนคนละ 50

บาท ด าเนนการผลตสนคาเพอขาย มรายไดเฉลยตอเดอนมากกวา 10,000 บาท

2. กลมปลากรอบสามรส หม 7 ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห จงหวด

จนทบร

กลมปลากรอบสามรส มสมาชกกลมจ านวน 10 คน ด าเนนการผลตสนคา

เพอจ าหนาย โดยมเงนลงทนในการประกอบการมากกวา 100,000 บาท ซงเปนการกมาจาก

อตสาหกรรมจงหวดจนทบร มรายไดตอเดอนมากกวา 10,000 บาท

3. กลมวสาหกจชมชนเทศบาลต าบลบอ ต าบลบอ อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

กลมวสาหกจชมชนเทศบาลต าบลบอ ด าเนนกจกรรมมาประมาณ 3 ป ม

คณะกรรมการจ านวน 15 คน และปจจบนมสมาชกกลมจ านวน 83 คน ด าเนนการผลตสนคา

เพอจ าหนาย สนคาทผลต ประกอบดวย ชาขล สบ เกลอสปา ครมอาบน า ครมขดหนา

โดยมเงนลงทนในการประกอบการประมาณ 20,001 – 50,000 บาท มรายไดตอเดอนมากกวา

5,000 – 10,000 บาท

4. กลมเกษตรกรวดเกวยนหก ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

กลมเกษตรกรวดเกวยนหก ด าเนนกจกรรมมาประมาณ 3 ป ปจจบนม

53

สมาชกกลมจ านวน 15 คน ด าเนนการผลตสนคาเพอจ าหนาย โดยมเงนลงทนในการ

ประกอบการประมาณ 80,001 - 100,000 บาท มรายไดตอเดอนมากกวา 100,000 บาท 5. กลมน าปลา (เกวยนทอง) ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

กลมน าปลา (เกวยนทอง) ด าเนนการผลตสนคาเพอจ าหนาย โดยมเงนลงทน

ในการประกอบการจ านวน 100,000 บาทขนไป โดยกเงนวสาหกจ 450,000 บาท มรายได

ตอเดอนประมาณ 40,000 บาท

6. กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยากรชวภาพ ต าบลวนยาว อ าเภอขลง


กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยาทรพยากรชวภาพ ด าเนนการผลตสนคา

เพอจ าหนาย สนคาประกอบดวย น ามนมะพราวกลนเยน มสมาชกกลมประมาณ 24 คน โดย

มเงนลงทนในการประกอบการจ านวน ต ากวา 20,000 บาท มรายไดตอเดอนประมาณ 5,001-

10,000 บาท

7. กลมเผาถาน ต าบลวนยาว อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

กลมเผาถาน ด าเนนการผลตสนคาเพอจ าหนาย สนคาประกอบดวย ถาน

และ น าสมควนไม มสมาชกกลม 22 คน โดยมเงนลงทนในการประกอบการจ านวนต ากวา

20,000 บาท มรายไดตอเดอนต ากวา 3,000 บาท

8. กลมสตรสหกรณ แมบานตรอกนอง ต าบลตรอกนอง อ าเภอขลง จงหวด

จนทบร

กลมสตรสหกรณ แมบานตรอกนอง ด าเนนการผลตสนคาเพอจ าหนาย

สนคาประกอบดวยทเรยนทอด มสมาชกกลมประมาณ 70 คน โดยมเงนลงทนในการ

ประกอบการจ านวน 100,000 บาทขนไป มรายไดตอเดอนมากกวา 10,000 บาท (มากกวา

1,800,000 บาท)

54

กจกรรมท 2 ลงพนทศกษารายละเอยด เกยวกบวธการจดท าบญช การเงนตงแต เอกสาร

หลกฐาน การบนทกบญช สมดบญช และการจดท ารายงาน

หลงจากมการลงพนทศกษาท าความเขาใจเบองตนแลว คณะผวจยไดเขาไป

รายละเอยดเกยวกบขนตอน วธการการจดท าบญชการเงน รวมทงหลกฐานประกอบการบนทก

บญช สมดบญช และการจดท ารายงาน โดยมการแลกเปลยนความรและประสบการณท างาน

ดานการเงน บญช และการจดท ารายงานทผานมาเปนอยางไร คณะผวจยไดจดเตรยมเครองมอ

มลกษณะเปนค าถามปลายเปด และท าการสมภาษณเปนรายขอ เพอใหไดขอมลเปนรายละเอยด

ทตองการใหมากทสด โดยมการสมภาษณหวหนากลมและผจดท าบญชของแต ละกลม

จนครบทง 8 กลม ผลทไดรบจากการลงพนทครงน คอ ไดขอมลรายละเอยดตาง ๆ ทตองการ

ในระดบทนาพอใจ โดยแยกเปนรายละเอยดของแตกลมดงตารางท 4.1

ตารางท 4.1 แสดงขอมลของกลมวสาหกจชมชน

กลม เงนลงทนในการประกอบการ

ลกษณะการประกอบการ

สถานทตง รายไดเฉลยตอ

เดอน การจดท าบญช

กลมน าพรกแกง ต ากวา 20,000 บาท ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(น าพรกแกง)

ต. หนองชม

อ. แหลมสงห

10,000 บาทขนไป เจาของกลม ท าบญชเอง

กลมปลากรอบสามรส

100,000 ขนไป ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(ปลากรอบสามรส)

ต. หนองชม

อ. แหลมสงห

10,000 บาทขนไป เจาของกลม ท าบญชเอง

กลมวสาหกจชมชนเทศบาล ต.บอ

20,001– 50,000 บาท ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(ชาขล สบ เกลอสปา ครมอาบน า ครมขดหนา)

ต. บอ

อ. ขลง

5,001-10,000 บาท เจาหนาทพฒนาชายฝงทะเล (ทาสอน) เปนผท าบญช

กลมเกษตรกร วดเกวยนหก

80,001-100,000 บาท ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(สละลอยแกว)

ต. เกวยนหก

อ. ขลง

10,000 บาท ขนไป เจาของกลม ท าบญชเอง

กลมน าปลาเกวยนทอง

100,000 บาทขนไป ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(น าปลาตราเกวยนทอง)

ต.เกวยนหก

อ.ขลง

10,000 บาท ขนไป

มสมาชกเปน ผท าบญช

55

ตารางท 4.1 (ตอ)

กลม เงนลงทนในการประกอบการ

ลกษณะการประกอบการ

สถานทตง รายไดเฉลยตอ

เดอน การจดท าบญช

กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยากรชวภาพ

ต ากวา 20,000 บาท ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(น ามนมะพราวสกดเยน)

ต.วนยาว

อ.ขลง

5,001-10,000 บาท เจาของกลม ท าบญชเอง

กลมถาน ต ากวา 20,000 บาท ผลตสนคาเพอจ าหนาย

(ถาน)

ต. วนยาว

อ. ขลง

ต ากวา 3,000 บาท เจาของกลม ท าบญชเอง

กลมสตร สหกรณแมบานตรอกนอง

100,000 บาท ขนไป ขายสนคา

(ทเรยนทอด ทเรยนกวน)

ต. ตรอกนอง

อ.ขลง

10,000 บาท ขนไป

มสมาชกเปน ผท าบญช

จากการศกษาขอมลของแตละกลม พบวามรายละเอยดขอมลดานการจดท า

บญชการเงนดงตอไปน

1. กลมน าพรกแกง หม 3 ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม ประธานกลมเปนผด าเนนการจดท า ซงเปนเพศหญง

อาย 50 ปขนไป ส าเรจการศกษาในระดบชนประถมศกษาปท 4 ประกอบอาชพหลกคอ

ท าการเกษตร มประสบการณในการจดท าบญชมากกวา 3 ป ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน

ผจดท าบญช ไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญชแตอยางใด

จากการทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลมพบวาในการจดท า

บญชจดท าบญชจะตองมหลกฐานประกอบการบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและ

ดานจาย กรณทบางครงไมสามารถหาหลกฐานประกอบการลงบญชได ผท าบญชจะบนทก

บญชไวเปนหลกฐาน ซงหลกฐานประกอบการบนทกบญชบางครงมขอความทไมครบถวน

ตามกฎหมายก าหนด โดยผจดท าบญชจะรวบรวมน ามาบนทกในสมดบญชรายรบทมมชอง

วน เดอน ป ทรบเงน และระบวาเปนการรบเงนคาอะไร จ านวนเงนเทาไร เมอมการรบเงนจะ

บนทกบญชทนทท รบเงนทนทและมการเปดบญชเงนฝากออมทรพยไวเพอใชเฉพาะการ

56

ประกอบการ ในชอบญชกลมแมบานเกษตรกรหนองชม ฝากไวกบกลมสจจะออมทรพยของ

หมบาน เมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปนตน มาท าการ

บนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปน

การจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร ในการประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและจายเงนเปน

เงนสด ไมมการจายเชค ในปจจบนกลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการประกอบการของกลม

ผจดท าบญชของกลม เปนการด าเนนการโดยบคคลคนเดยวในหนาทผรบเงน

และผบนทกบญชโดยจะมการปดบญชเพอสรปผลการรบเงนและจายเงนในแตละเดอน และ

แจงใหสมาชกกลมทราบทกครง และจะมการจดท ารายงานการเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย

เพอแสดงผลการด าเนนงานและรายงานงบดลเพอแสดงฐานะการเงน โดยมการประชม

กรรมการและสมาชกกลม เพอรายงานผลเปนประจ า 3 เดอนตอครง หรออยางนอยปละ 1 ครง

2. กลมปลากรอบสามรส หม 7 ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม ประธานกลมเปนผด าเนนการจดท า ซงเปนเพศหญง

อาย 40 – 49 ป ขนไป ส าเรจการศกษาในระดบชนประถมศกษาปท 4 ประกอบอาชพหลก

คอ คาขาย ผท าบญชไมมประสบการณในการจดท าบญชของกลม มเพยงแคการจดท าบญชใน

ครวเรอนเทานน ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน ผจดท าบญช ไมไดรบผลตอบแทนจากการ

จดท าบญชแตอยางใด

จากการทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลม พบวา การจดท า

บญชจะตองมหลกฐานประกอบการบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและดานจาย กรณท

บางครงไมสามารถหาหลกฐานประกอบการลงบญชได ผท าบญชจะบนทกบญชไวเปน

57

หลกฐาน ซงหลกฐานประกอบการบนทกบญชบางครงมขอความทไมครบถวนตามกฎหมาย

ก าหนด โดยผจดท าบญชจะรวบรวมน ามาบนทกในสมดบญชรายรบทมมชอง วน เดอน ป

ทรบเงน และระบวาเปนการรบเงนคาอะไร จ านวนเงนเทาไร เมอมการรบเงนจะบนทกบญช

ทนทท รบเงนทนทและมการเปดบญชเงนฝากออมทรพยไวกบธนาคาร เพอใช เฉพาะ

การประกอบการ เมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปนตน

มาท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ทจายเงน

ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร ในการประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและ

จายเงนเปนเงนสด ไมมการจายเชค ในปจจบนกลมไมมการกยมเงนมาเพ อใชในการ

ประกอบการของกลม


และผบนทกบญช โดยในแตละเดอนไมมการแจงใหสมาชกของกลมทราบ ไมมการตรวจสอบ

การบนทกรายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช ทงนมการจดท ารายงาน

การเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน รายงานผลการด าเนนงาน แตไมมการจดท า

งบดล เพอแสดงฐานะการเงน มการประชมกรรมการและสมาชกกลม เพอรายงานผลการ

ด าเนนงานเปนประจ า ปละ 1 ครง

3. กลมวสาหกจชมชนเทศบาลต าบลบอ ต าบลบอ อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม สมาชกของกลมเปนผด าเนนการจดท า โดยม

เจาหนาทจากกรมตรวจบญชสหกรณ มาแนะน าเปนประจ าทกเดอน ผท าบญชเปนเพศหญง

อาย 20 - 29 ปขนไป ส าเรจการศกษาในระดบชนประกาศนยบตรวชาชพชนสง ประกอบ

อาชพหลกคอ บคลากรประจ าสถานพฒนาทรพยากรปาชายเลนท 2 (ทาสอน) จนทบร

มประสบการณในการจดท าบญชของกลม 1 ป ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน ผจดท า

บญช ไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญชแตอยางใด

จากการทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลม พบวา ในการจดท า

บญชจะตองมหลกฐานประกอบการบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและดานจาย กรณท

บางครงไมสามารถหาหลกฐานประกอบการลงบญชได จะบนทกบญชไวเปนหลกฐาน ซง

หลกฐานประกอบการบนทกบญชอาจมขอความทไมครบถวนตามกฎหมายก าหนด สมดบญช

58

รายรบ ตองมชอง วน เดอน ป ทรบเงน และระบวาเปนการรบเงนคาอะไร จ านวนเงนเทาไร

เมอมการรบเงนจะมการรวบรวมไวและบนทกบญชในวนถดไป มการเปดบญชเงนฝากออม

ทรพย ไวกบธนาคารในนามของกลม เพอใชเฉพาะการประกอบการ ส าหรบการเกบรกษาเงน

สดในกลม ถามจ านวนเงนสงกวา 10,000 บาท จะน าไปฝากธนาคาร เมอมรายจายเกดขนจะ

น าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปนตน มาท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงน

ในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงน

เทาไร ในการประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและจายเงนเปนเงนสด ไมมการจายเชค ใน

ปจจบน กลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการประกอบการของกลม


และผบนทกบญช โดยในแตละเดอนไมมการสรปผลการรบและการจายเงนใหสมาชกของกลม

ทราบ ผท าบญชมการตรวจสอบการบนทกรายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการ

บญช ทงน มการจดท ารายงานการเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน รายงานผล

การด าเนนงาน และรายงานงบดล เพอแสดงฐานะการเงน มการประชมกรรมการและสมาชก

กลม เพอรายงานผลการด าเนนงานเปนประจ า ปละ 1 ครง

4. กลมเกษตรกรวดเกวยนหก ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม ประธานกลม

เปนผด าเนนการจดท า ผท าบญชเปนเพศหญง

อาย 40 – 49 ป ส าเรจการศกษาในระดบ

ปรญญาตร ประกอบอาชพหลกคอ การเลยง

กง มประสบการณในการจดท าบญชการเลยง

กงของตนเอง และเรมน ามาประยกตใชกบ

กลมสละลอยแกวประมาณ 3 ป ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน ไดรบผลตอบแทนจากการ

จดท าบญชเดอนละ 6,000 บาท

59

จากการทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลม พบวา ในการ

จดท าบญชจะตองมหลกฐานประกอบการบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและดานจาย

กรณทบางครงไมสามารถหาหลกฐานประกอบการลงบญชได จะบนทกบญชไวเปนหลกฐาน

ซงหลกฐานประกอบการบนทกบญชตองมขอความทครบถวนตามกฎหมายก าหนด สมดบญช


เมอมการรบเงนจะมการบนทกบญชในทนท มการเปดบญชเงนฝากออมทรพย ไวกบธนาคาร

ในนามของประธานกลม เพอใชเฉพาะการประกอบการ ส าหรบสมดบญชรายจาย จะมชองวน

เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไ ร และตองมหลกฐาน

ประกอบการบนทกบญช เชน ใบเสรจรบเงน เปนเมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน

ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปนตน มาท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญช

รายจาย ซงมชองวน เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร ในการ

ประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและจายเงนเปนเงนสด ไมมการจายเชค ในปจจบนกลมไมม

การกยมเงนมาเพอใชในการประกอบการของกลม

การจดท าบญชของกลม มการแบงแยกหนาทกนระหวางผท าหนาทรบเงนและ

ผบนทกบญช ภายหลงจากบนทกบญชแลว ทกวนสนเดอนจะมการปดบญชเพอสรปผลการรบ

และการจายเงนใหสมาชกของกลมทราบ หากกลมมการซอ หรอขายสนคาเปนเงนเชอ จะมการ

จดท าทะเบยนคมเจาหน ทะเบยนคมลกหนรายตว และมการตรวจสอบยอดคลเหลอใน

บญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน ผท าบญชยงไมมการตรวจสอบการบนทก

รายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช และยงไมไดด าเนนการจดท ารายงาน

การเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน เพอแสดงผลการด าเนนงาน และรายงานงบ

ดล เพอแสดงฐานะการเงน เปนตน แตจะจดท าเปนรายป ซงมการประชมกรรมการและสมาชก

กลม เพอรายงานผลการด าเนนงานเปนประจ า ทกปอยางนอยปละ 1 ครง

60

5. กลมน าปลา (เกวยนทอง) ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม

สมาชกในกลม เปนผด า เนนการจดท า

ผท าบญชเปนเพศหญง อาย 50 ปขนไป

ส า เ รจการศกษาในระดบปรญญาตร

ป ร ะ ก อบอ า ช พหล ก ค อ ท า ส วน ม

ประสบการณในการจดท าบญช 3 ป

ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน ผท าบญชไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญช






เมอมการรบเงนจะรวบรวมไว และมการบนทกบญชในวนถดไป มการเปดบญชเงนฝากออม

ทรพย ไวกบธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร ในนามของกลม เพอใชเฉพาะการ

ประกอบการ ส าหรบสมดบญชรายจาย จะมชองวน เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปนการจายเงน

คาอะไรจ านวนเงนเทาไร และตองมหลกฐานประกอบการบนทกบญช เชน ใบเสรจรบเงน เปน

ตน เมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปนตน มาท าการ

บนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปน

การจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร ในการประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและจายเงนเปน

เงนสด ไมมการจายเชค ในปจจบน กลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการประกอบการของกลม


ผบนทก บญชภายหลงจากบนทกบญชแลว กลมไมมการกยมเงนมาใชในการประกอบการของ

กลม ทกวนสนเดอนจะมการปดบญชเพอสรปผลการรบและการจายเงนใหสมาชกของกลม

ทราบ ไมมการซอ สนคาหรอสนทรพยเปนเงนเชอ จงไมมการจดท าทะเบยนคมเจาหนรายตว

และมการตรวจสอบยอดคงเหลอในบญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน ผท า

61

บญชยงไมมการตรวจสอบการบนทกรายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช

และยงไมไดด าเนนการจดท ารายงานการเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน เพอ

แสดงผลการด าเนนงาน และรายงานงบดล เพอแสดงฐานะการเงน เปนตน แตจะจดท าเปน

รายป ซงมการประชมกรรมการและสมาชกกลม เพอรายงานผลการด าเนนงานเปนประจ า ทกป

อยางนอยปละ 1 ครง

6. กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยากรชวภาพ ต าบลวนยาว อ าเภอขลง จงหวด

จนทบร

การจดท าบญชของกลม ประธานกลม

เปนผด าเนนการจดท า ผท าบญชเปนเพศหญง

อาย 50 ปขนไป ส าเรจการศกษาในระดบต ากวา

ม ธ ยมศ กษ าป ท 6 (ประถมศ กษ าป ท 4 )

ประกอบอาชพหลกคอ คาขายโดยมประสบการณ

ในการจดท าบญช 2 ป ส าหรบการจดท าบญช

ใหกลมนน ผท าบญชไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญช






เมอมการรบเงนจะมการบนทกบญชในทนท มการเปดบญชเงนฝากออมทรพย ของตนเองเพอ

ใชในการประกอบการ เมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด เปน

ตน มาท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ท

จายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร ในการประกอบธรกจใชระบบการรบ

เงนและจายเงนเปนเงนสด ไมมการจายเชค ในปจจบน กลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการ

ประกอบการของกลม

62

การจดท าบญชของกลม ยงไมมการแบงแยกหนาทกนระหวางผท าหนาทรบเงน

และผบนทกบญช ภายหลงจากบนทกบญชแลว ทกวนสนเดอนจะไมมการสรปผลการรบและ

การจายเงนเพอสรปผลการรบและ การจายเงนใหสมาชกของกลมทราบ มการกยมเงนมาใชใน

การประกอบการของกลม การประกอบธรกจมการซอและขายเปนเงนสด ไมมการ

ตรวจสอบยอดคงเหลอในบญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน ผท าบญชมการ

ตรวจสอบการบนทกรายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช และมการจดท า

รายงานการเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน เพอแสดงผลการด าเนนงาน และ

รายงานงบดล เพอแสดงฐานะการเงน เปนตน โดยจดท าเปนรายป ซงมการประชมกรรมการ

และสมาชกกลม เพอรายงานผลการด าเนนงานปละ 1 ครง

7. กลมเผาถาน ต าบลวนยาว อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม ประธานกลมเปนผด าเนนการจดท า ผท าบญชเปน

เพศหญง อาย 50 ปขนไป ส าเรจการศกษาในระดบมธยมศกษาปท 6 ประกอบอาชพหลกคอ

รบราชการ โดยไมมประสบการณ ในการจดท าบญชมากอน ส าหรบการจดท าบญชใหกลมนน

ผท าบญชไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญช




ซงหลกฐานประกอบการบนทกบญชตองมขอความ ทครบถวนตามกฎหมายก าหนด สมดบญช


เมอมการรบเงนจะมการบนทกบญชในทนท มการเปดบญชเงนฝากออมทรพยในนามของกลม

เพอใชในการประกอบการ เมอมรายจายเกดขนจะน าหลกฐาน เชน ใบเสรจรบเงน บลเงนสด

เปนตน มาท าการบนทกบญชทนทในวนทจายเงนในสมดบญชรายจาย ซงมชองวน เดอน ป ท

จายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร หากรายจายรายการใดมวงเงนเกนกวา

1,000 บาท จะมการพจารณาการจายจากกรรมการของกลม ในการประกอบธรกจใชระบบการ

รบเงนและจายเงนเปนเงนสด ไมมการจายเชค

63


ผบนทกบญช ภายหลงจากบนทกบญชแลว ทกวนสนเดอนจะมการปดบญชเพอสรปผลการรบ

และการจายเงนใหสมาชกของกลมทราบ ในปจจบน กลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการ

ประกอบการของกลม ไมมการซอหรอขายสนคาเปนเงนเชอจงไมจ าเปนตองจดท าตรวจสอบ

ยอดคงเหลอในบญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน ผท าบญชไมมการตรวจสอบ

การบนทกรายการทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช มการจดท ารายงาน

การเงน เชน รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน เพอแสดงผลการด าเนนงาน และรายงานงบ

ดล เพอแสดงฐานะการเงน เปนตน โดยจดท าเปนรายป ซงมการประชมกรรมการและสมาชก

กลม เพอรายงานผลการด าเนนงานเปนประจ า ทกปอยางนอย ปละ 1 ครง

8. กลมสตรสหกรณ แมบานตรอกนอง ต าบลตรอกนอง อ าเภอขลง จงหวดจนทบร

การจดท าบญชของกลม สมาชกใน

กลมเปนผด าเนนการจดท า ผท าบญชเปนเพศ

หญง อาย 50 ปขนไป ส าเรจการศกษาใน

ระดบปรญญาตร ประกอบอาชพหลกคอ

จดท าบญช ให กล ม มประสบการณ ใน

การจดท าบญช 3 ป ส าหรบการจดท าบญช

ใหกลมนน ผท าบญชไมไดรบผลตอบแทนจากการจดท าบญช

จากการทดสอบความรและทกษะการจดท าบญชของกลม พบวา ในการจดท า

บญชจะตองมหลกฐานประกอบการบนทกรายการในสมดบญชทงดานรบและดานจาย กรณ

ทบางครงไมสามารถหาหลกฐานประกอบการลงบญชได จะบนทกบญชไวเปนหลกฐาน ซง

หลกฐานประกอบการบนทกบญชตองมขอความทครบถวนตามกฎหมายก าหนด สมดบญช

รายรบ ตองมชอง วน เดอน ป ทรบเงน และระบวาเปนการรบเงน คาอะไร จ านวนเงนเทาไร

เมอมการรบเงนจะมการบนทกบญชในทนท มการเปดบญชเงนฝากออมทรพย ไวกบสหกรณ

อ าเภอขลง ในนามของกลม เพอใชในการประกอบการ ส าหรบสมดบญชรายจาย จะมชองวน

เดอน ป ทจายเงน ระบวาเปนการจายเงนคาอะไรจ านวนเงนเทาไร และตองมหลกฐาน

64

ประกอบการบนทกบญช เชน ใบเสรจรบเงน เปนตน เมอมรายจายเกดขน จะท าการบนทก

บญชทนท ซงการบนทกบญชจายเงนแตละครง ไมตองมหลกฐานการบนทกบญช เชน

ใบเสรจรบเงน กได ในการประกอบธรกจใชระบบการรบเงนและจายเงนเปนเงนสด ไมม

การจายเชค ในปจจบน กลมไมมการกยมเงนมาเพอใชในการประกอบการของกลม


ผบนทกบญชภายหลงจากบนทกบญชแลว ทกวนสนเดอนจะไมมการปดบญชเพอสรปผล

การรบและการจายเงนใหสมาชกของกลมทราบ ไมมการกยมเงนมาใชในการประกอบการของ

กลมการประกอบธรกจมการซอและขายเปนเงนสด ไมมการตรวจสอบยอดคลเหลอใน

บญชลกหนหรอเจาหนเปนประจ าทกวนสนเดอน ผท าบญชมการตรวจสอบการบนทกรายการ

ทางบญชวาครบถวน ถกตองตามหลกสมการบญช และมการจดท ารายงานการเงน เชน

รายงานรายรบ รายจาย ประจ าเดอน เพอแสดงผลการด าเนนงาน และรายงานงบดล เพอแสดง

ฐานะการเงน เปนตน โดยจดท าเปนรายป ซงมการประชมกรรมการและสมาชกกลม เพอ

รายงานผลการด าเนนงานเปนประจ า ทกปอยางนอยปละ 1 ครง

กจกรรมท 3 จดเวทแลกเปลยนความคดเหน ของผท าบญช และผมสวนเกยวของ เพอ

แลกเปลยนประสบการณในการท าบญช การเงนทผานมา

จากการจดเวทแลกเปลยนความคดเหน ของผมสวนเกยวของ คณะผวจ ยไดเชญ

หวหนากลมผประกอบการวสาหกจเลขานการกลม เหรญญก สมาชก ภายในกลมแตละกลม

มารวมกระบวนการเพอรบทราบสถานการณ ขอมลทไดรบจากการวจย รวมทงใหแตละคน

65

รวมกนแลกเปลยนเตมเตมและแสดงความคดเหนโดยมทปรกษางานวจย ผศ.ไพโรจน แสง

จนทร หวหนาศนยประสานงานวจยเพอทองถนภาคตะวนออก (สกว.) คณเกษม จาพนดง และ

คณบศรนทร จาพนดง ผประสานงานชมชน ประจ าสถานพฒนาทรพยากรปาชายเลนท 2

(ทาสอน) จนทบร มาชวยหนนเสรมใหเกดความชดเจนในการด าเนนงานกระบวนการจดเวท

ซงไดรบความรวมมอจากทกฝายเปนอยางด จากการจดเวทแลกเปลยนความคดเหนไดก าหนด

ประเดนหลกไว 2 ประเดนคอ แนวทางการพฒนาการจดท าบญช การเงน และความคาดหวง

ตอการพฒนาการจดท าบญช การเงน โดยมรายละเอยดสรปได ดงน

แนวทางพฒนาการจดท าบญช การเงน

จากการจดเวทแลกเปลยนความคดเหน ไดขอคดเหนเกยวกบแนวทางการ

พฒนาการจดท าบญช การเงน ดงน

สภาพการจดท าบญชในปจจบน

1. หลายกลมมการจดท าบญชเพยงคนเดยว สมาชกแตละคนในกลมไมทราบ

เรองการจดท าบญช

2. เอกสารหลกฐานประกอบการบนทกบญชเปนแบบงาย ๆ ยงไมสมบรณ

บางครงมกระดาษจดบนทกเพยงรายการของและจ านวนเงนท รบหรอจาย

3. รายการคาใชจายบางประเภทไมไดน ามาลงบญช เชนคาจางจดท าบญช คา

พาหนะไปซอของมาผลตหรอน ามาขาย หรอคาน ามนรถยนตกรณมรถยนตสวนตว

4. บางกลมมการผลตสนคา หรอแปรรปสนคาเพอขาย เมอผลตหรอแปรรปเสรจ

ทางกลมไมจดท าบตรคมสนคา ท าใหไมทราบวามสนคาแตละชนดคงเหลอจ านวนเทาไร ควร

จะท าการผลตเพมเมอไร จ านวนเทาไร หรอบางครงอาจมของทช ารด เสยหาย ขา ยไมได

รวมอยดวย หรออาจมของสญหายได

5. ในการจดท าบญช ผท าบญชของแตละกลมยงขาดทกษะการท าบญช เชนไม

ทราบวาตองเกบรวบรวมหลกฐานเอกสาร ตามรายการทเกดขนและน ามาประกอบการบนทก

บญช และหลกฐานกควรมรายละเอยดตาง ๆ เชนชอ ทอยของผรบเงน กรณการรบเงน หรอชอ

ทอยของผจายเงน กรณเปนการจายเงนใหรานคาหรอบคคลภายนอก นอกจากนยงควรม

รายละเอยดของการรบหรอการจายเงน เชนวน เดอน ป รายการ จ านวนเงน เปนตน

66

6. การสรปผลการด าเนนงาน ของแตละกลมสวนใหญจะท าการสรปผลการ

ด าเนนงานปละ 1 ครง และแจงใหสมาชกทราบ

จากการสอบถามพดคยในเวทแลกเปลยนความคดเหนพบวาการจดท าบญชใน

ปจจบนของแตละกลมพบขอสงเกต ดงน ปญหาการจดท าบญชในปจจบน

1. หลกฐานประกอบการบนทกบญชไมครบถวน เนองจากรายการซอของบาง

รายการผรบเงนไมมใบเสรจรบเงนให เชนซอทเรยนดบจากชาวสวนมาท าทเรยนทอด หรอซอ

มะพราวจากชาวสวนมาท าน ามนมะพราวกลนเยน หรอซอพรกสด พรกแหงจากตลาดมาท า

น าพรกแกง เปนตน

2. สมาชกในกลมไมอยากเรยนรเรองการจดท าบญช เนองจากมทศนะคตทไมด

ตอการท าบญช โดยมองวาเปนเรองเกยวของกบตวเลข และเปนเรองยาก

3. ขาดความตอเนองในการจดท าบญช เนองจากไมไดจดท าทกวน และใน

ภาพรวมจดท ารายงานเพยงปละ 1 ครง

4. ขาดแรงจงใจในการจดท าบญช เนองจากไมไดรบคาตอบแทนดงนนภาระงาน

ดานการจดท าบญชสวนใหญประธานหรอหวหนากลมจะเปนผรบภาระในการจดท า

5. เนองจากสมาชกสวนใหญไมสนใจเรองการจดท าบญชของกลม ดงนนจงไม

ทราบความเคลอนไหวทางการเงน บญช วาขณะนมเงนทนเทาไร มรายรบ รายจายแตละเดอน

เทาไร และผลการประกอบการเปนอยางไร รวมทงบางกลมกไมมการสอสารใหสมาชกทราบ

ดวย

67

จากการแสดงความคดเหนของสมาชกแตละคนท าใหทราบปญหาความตองการการ

พฒนาการจดท าบญชเนองจากไดเหนประโยชนและความส าคญของขอมลทไดจากการจด

บนทกรายการ และสามารถน ามาใชในการบรหารจดการกลมใหเจรญเตบโตยงขนในอนาคต

เนองจากขอมลทไดรบจากการจดท าบญชสามารถน ามาใชในการแกปญหาการบรหารจดการ

กลมใหประสบผลส าเรจไดอยางยงยน และหลายกลมทจดตงขนประสบผลขาดทนและเลก

กจการโดยปญหาทพบมากม ดงน

ปญหาดานการบรหารจดการ

1. ผขาย และผผลตเปนคนเดยวกนและบางครงเปนผจดท าบญชดวย ท าให

สมาชกไมทราบผลการประกอบการ เนองสมาชกทมารวมกลมกนจะมาท างานและรบ

คาตอบแทนทนทในวนนน และจะรอรบเงนปนผลอกครงชวงสนป

2. การด าเนนงานของกลมในดานการเงน การบญช สวนใหญเปนหนาทของ

กรรมการกลมในการด าเนนกจกรรม สมาชกของกลมคนอน ๆ ยงขาดความเขาใจในการท างาน

เปนกลม (กระบวนการกลม)

3. เนองจากสมาชกมการรวมกลมกนเพอท าการผลต หรอแปรรปผลตภณฑ เมอ

ผลตเสรจเรยบรอยแลวตองน าออกขาย ปญหาทพบมากคอทางกลมยงขาดการวางแผนดาน

การตลาด ผลตเสรจแลวไมรจะหาตลาดไดอยางไรอาจเกดปญหาผลตแลวขายไมได

4. สมาชกสวนใหญท าสวนผลไม ดงนนในฤดผลไม สมาชกจงไมสามารถเขามา

68

ท างานกลมไดจงเปนขอจ ากดของการท างานในชวงน เพราะถงแมหาตลาดไดแตไมสามารถ

ผลตสนคาใหไดในทสดกตองสญเสยลกคาหรอตลาดไป

จากการจดเวทเพอใหสมาชกแตละคนแสดงความคดเหนพบวาปญหาตาง ๆ

เกดขนนาจะมแนวทางแกไขเพอพฒนากลมทตงขนมาใหเจรญเตบโตในอนาคต ไดดงน แนวทางพฒนาการจดท าบญช จากการจดเวทครงนท าใหคณะผวจยไดทราบความตองการ และแนวทางการ

พฒนาการจดท าบญชของกลมตาง ๆ สรปไดดงน

1. จากการด าเนนงานทผานมา ผประกอบการแตละกลมจะมการสรปผลการ

ด าเนนงานและแจงใหสมาชกทราบ ปละ 1 ครง จงท าใหเกดปญหาสมาชกไมทราบความ

เคลอนไหวทางการเงน บญชตาง ๆ ท าใหเกดความสงสยและไมทราบวาผลการท างานเปน

อยางไร มผลก าไร ขาดทน หรอมสนทรพย หนสนหรอไมจ านวนเทาไร จงไดขอใหมการ

รายงานผลใหทราบอยางนอย ทก 3 เดอน หรอทก 6 เดอน

2. อยากใหการบรหารจดการกลม หรอการจดท าบญชมระบบมากขน เชนมการ

แบงแยกหนาทความรบผดขอบของสมาชกทมาชวยงานแตละคน หรออาจก าหนดคาตอบแทน

การท างานใหชดเจน

3. การด าเนนงานทผานมา สวนใหญผจดตงกลมหรอประธานกลมจะเปนผจดท า

บญชและจดท ารายงานแตเพยงผเดยว ซงทประชมเหนวา ควรใหสมาชกเขามามสวนรวมในการ

ท าบญชมากขน เพอใหเกดความชดเจนในการด าเนนงาน

69

4. ควรมการแจงขอมลดานการบญชใหสมาชกทกคนทราบ เพอชวยกนหนนเสรม

การด าเนนงาน หรอหาแนวทางปรบปรงแกไขใหกลมเจรญกาวหนามากขน เชนการปรบปรง

รปแบบการขาย หรอหาชองทางการจ าหนายใหหลากหลายขน หรอมการทบทวนการท างาน

เปนระยะ

5. ควรมการพฒนาการท าบญชเพอเพมทกษะพนฐานดานการจดท าบญชใหผท า

บญชของกลมไดเรยนรและน าไปปรบปรงแกไขใหเกดประสทธภาพมากขน

6. ควรจดใหมทปรกษาทางดานบญชของกลมเพอใหค าแนะน าปรกษากรณทพบ

ปญหาการท าบญชหรอการตรวจสอบ แนวทางการพฒนาดานการบรหารจดการกลม

ส าหรบดานการบรหารจดการกลม สมาชกแตละคนเหนวาควรมการปรบปรง

พฒนาเพอใหกลมเจรญเตบโตยงขน โดยควรมแนวทางการพฒนา ดงน

1. ควรมการประชมกลมและเปดโอกาสใหสมาชกแสดงความคดเหนอยาง

ตอเนองเพอลดปญหาขอขดแยงตาง ๆ ทเกดขน

2. เนองจากสมาชกสวนใหญมอาชพท าสวนผลไม ดงนนการประกอบการหรอ

การผลตสนคาในชวยนนอาจหยดชะงก เพอไมใหเกดปญหาการสญเสยลกคา หรอตลาดอาจ

แกปญหาโดยการจางพนกงานมาท างานแทน

3. ควรมการจดแบงหนาทใหแตละคนรบผดชอบอยางชดเจน

70

ประโยชนของการจดท าบญช

จากการจดเวทแลกเปลยนความคดเหนของสมาชกครงน พบวาผเขารวมประชมแตละคนเหนความส าคญและประโยชนของการจดท าบญช สามารถสรปเปนประเดนส าคญได ดงน

1. ประโยชนตอการลงทน 1.1 ขอมลตวเลขทางการบญชทจดท าไวสามารถน ามาใชวเคราะหเพอวาง

แผนการลงทน หรอสามรถคาดการณในอนาคตไดวาควรจะผลตสนคาใด หรอควรลดตนทนคาใชจายใด เปนตน

1.2 สามารถจ าตวเลขในรายงานการเงนมาวเคราะหเพอพจารณาความ คมคา คมทนในการลงทนได

2. ประโยชนตอการตลาด 2.1 สามารถวางแผนการตลาดได สนคาใดขายดเปนทตองการของ

ผบรโภค หรอสนคาใดควรจะผลตใหนอยลง 3. ประโยชนตอการจดการกลม

3.1 ท าใหเกดการแบงแยกหนาท ความรบผดชอบของสมาชกแตละคนได เชนหนาทการจดท าบญช การเงน การผลต หรอการขาย เปนตน

4. สามารถวางแผนการอนาคตได เชนชวงไหนสนคาตวใดขายดจะไดเตรยมการ ผลตได

48

บทท 3

กระบวนการด าเนนงานวจย

การวจยครงน ใชวธการวจยเชงปฏบตการแบบมสวนรวมในลกษณะโครงการวจยแบบทางเลอก (PAR) และวธการวจยแบบประยกต โดยคณะผวจยและผมสวนเกยวของในการใหขอมลทกคน ในระยะแรกคณะผวจยใชวธการสมภาษณ รวมทงใหมการตอบค าถามตามแบบสอบถามทไดจดเตรยมไว หลงจากนนจงมการปฏบตการเรยนรรวมกน โดยคณะผวจยไดอธบายชใหเหนความส าคญและประโยชนของการจดท าบญชของผประกอบการวสาหกจและเปดโอกาสใหผมสวนเกยวของทกคนไดแสดงความคดเหนต งแตการเรมลงทน การประกอบการ การจ าหนาย การจดท าสตอกสนคา การสรปผลการประกอบการ ทกขนตอนการด าเนนงานจ าเปนตองมเอกสารหลกฐานเกบไวและน าไปประกอบการจดบนทกในสมดบญช และให แตละคนชวยกนแสดงความคดเหน จดตดขดตาง ๆ และหาทางออกรวมกน โดยมขนตอนในการศกษา ดงน

1. ลงพนทส ารวจเกบรวบรวมขอมลเกยวกบการจดท าบญชของกลม ผประกอบการวสาหกจชมชน

2. ลงพนทศกษารายละเอยดเกยวกบวธการจดท าบญช การเงน 3. จดเวทแลกเปลยนความคดเหนของมสวนเกยวของ 4. คณะผวจยสรปผลทไดรบจากการศกษา

ขอบเขตการศกษา

การวจยเรอง การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญช เพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร มขอบเขตการศกษาทงหมด 8 กลม ดงน

1. กลมน าพรกแกง ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห 2. กลมปลากรอบสามรส ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห 3. กลมวสาหกจชมชนเทศบาลต าบลบอ อ าเภอขลง 4. กลมเกษตรกรวดเกวยนหก ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง 5. กลมน าปลาเกวยนทอง ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง

49

6. กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยากรชวภาพ ต าบลวนยาว อ าเภอขลง 7. กลมถาน ต าบลวนยาว อ าเภอขลง 8. กลมสตรสหกรณแมบานตรอกนอง ต าบลตรอกนอง อ าเภอขลง

การเกบรวบรวมขอมล

มการเกบรวบรวมขอมลจากผเกยวของทกฝายทปฏบตงานดานการจดท าบญช รวมทงการเขารวมกจกรรมทโครงการวจยจดขน โดยจ าแนกเปน 2 ประเภท ดงน

1. ขอมลปฐมภม เปนขอมลทไดจากกจกรรมตาง ๆ ไดแก การสมภาษณ การตอบแบบสอบถาม การจดเวทน าเสนอขอมลและแลกเปลยนความคดเหนระหวางผมสวนเกยวของในการประกอบการวสาหกจของกลมตาง ๆ รวมทงคณะผวจยและ ผประสานงานการใหขอมลหลกเชงคณภาพในพนททท าการวจย ซงขอมลทไดมการจดบนทกผลการด าเนนงานไวตามแบบฟอรมทผวจยจดท าขนเพอน าขอมลทงหมดมาเปนแนวทางการประมวลผลวเคราะหและจดท ารายงานฉบบน

2. ขอมลทตยภม เปนขอมลทเกบรวบรวมไวแลวโดยบคคลหรอหนวยงาน ตาง ๆ รวมถงขอมลทเกยวของกบการท าวจยฉบบน เชน เอกสาร ต าราวชาการ บทความตาง ๆ บน internet งานวจยทเกยวของ รวมทงตวอยางการจดท าบญชของหนวยงานตาง ๆ ทสามารถน ามาใชเปนแนวทางประกอบการท าวจยครงน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลครงน คอ แบบสอบถามความคดเหนเกยวกบวธการจดท าบญช คณะผวจยไดจดท าตามขนตอน ดงน

ใชแบบสอบถามความคดเหนในลกษณะการสมภาษณพดคยเพอใหผไดรบการสมภาษณแสดงความคดเหนเกยวกบวธการจดท าบญช และการจดท ารายงานเพอรบทราบสถานการณปญหาอสรรคตาง ๆ ทเกดขนและแนวทางการพฒนาในอนาคต โดยลกษณะของแบบสอบถามประกอบดวยขอมลเกยวกบประวตของผจดท าบญช ขอมลเกยวกบการประกอบการ และขอมลเกยวกบการจดท าบญชของผประกอบการวสาหกจ

50

วธการเกบรวบรวมขอมล

คณะผวจยใชวธการเกบรวบรวมขอมลตามขนตอนการศกษาทก าหนดไว ดงน

1. การลงพนทส ารวจเกบรวบรวมขอมลเกยวกบวธการจดท าบญช โดยวธการ สมภาษณรายบคคล ไดแกหวหนากลมผประกอบการรวมทงผปฏบตงานทเกยวของดานการจดท าบญช โดยใชแนวทางการเกบรวบรวมขอมลตามแนวทางการสมภาษณตามแบบสอบถามทจดท าขน และมการศกษารายละเอยดหลกฐานเอกสารเกยวกบการจดท าบญชและรายงานจากเอกสารทสถานประกอบการเกบรวบรวมไว

2. การจดเวทแลกเปลยนความคดเหนของมสวนเกยวของ เพอแลกเปลยน ประสบการณความคดเหน ปญหาอปสรรคตาง ๆ รวมทงขอคดเหน ขอเสนอแนะตาง ๆ เพอพฒนาการจดท าบญชใหเกดประสทธภาพ และสามารถน ามาใชประโยชนในการประกอบการ รวมทงท าใหสมาชกของกลมรบทราบผลการท างานและการประกอบการโดยรวม

การวเคราะหขอมล

การด าเนนกจกรรมตาง ๆ หลงเสรจสนกจกรรม คณะผวจยไดสรปผลการด าเนนงานเพอเปนการทบทวนการท างาน และมองหาจดออนเพอปรบแผนการด าเนนงานใหสอดคลองกบความตองการและสถานการณทเกยวของ รวมทงมการวเคราะหขอมลรวมกนกบทกฝายทเกยวของเพอใหเกดความครบถวนสมบรณยงขน

7

บทท 2 แนวคดและทฤษฎทเกยวของ

การวจยเรอง การศกษาแนวทางการพฒนาการทาบญช เพอเพมประสทธภาพ ในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน อาเภอแหลมสงห และอาเภอขลง ในจงหวดจนทบร คณะผวจยไดนาเสนอแนวคดและทฤษฎ ทเกยวของกบการพฒนาการทาบญชของกลมวสาหกจ โดยไดศกษาคนควาขอมลจากเอกสาร ตาราวชาการและงานวจย รวมทงบทความตาง ๆ บน Internet สามารถสรปเปนประเดนสาคญไดดงน 1. แนวคดการประกอบการวสาหกจชมชน 2. การดาเนนงานของวสาหกจชมชน 3. แนวคดเกยวกบการจดทาบญช 4. การจดทาบญชเบองตน 5. แนวทางการจดทาบญชของกลมวสาหกจชมชน 6. งานวจยทเกยวของ

1. แนวคดการประกอบการวสาหกจชมชน วสาหกจชมชน มฐานคดอยบนปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กจกรรมวสาหกจชมชน

ไมใชกจกรรมเดยวทมการผลตในปรมาณทมากเพอมงสตลาดใหญ แตเปนกจกรรมทชมชนคดไดจากการเรยนร จากการสารวจวจยสภาพของตวเอง รวมทงศกยภาพ และทรพยากรตาง ๆ ทยงไมมกระบวนการเพมมลคา เปนกจกรรมททากน ทาใช แทนการซอจากตลาด และเพมปรมาณ เพอตอบสนองความตองการระดบชมชน แลวพฒนาเพอตอบสนองสงคมภายนอกชมชนเปนการจดการระบบการผลตและบรโภคใหมนนเอง

1.1 ความหมายของวสาหกจชมชน

สถาบนสงเสรมวสาหกจชมชน (2545 : 1) ใหความหมายของวสาหกจชมชน ในนยามกวาง ๆ วา วสาหกจชมชน คอ การประกอบการขนาดยอมและขนาดจวของชมชนเพอ การจดการทนของชมชนอยางสรางสรรคเพอการพงตนเอง (SMCE – Small and Micro Community Enterprise)

8

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 (2546 : 1082) ใหความหมายของ “วสาหกจ” หมายถง กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคา การใหบรการ หรออนๆ ทดาเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพนกน มวถชวตรวมกนประกอบกจการดงกลาว ไมวา จะเปนนตบคคลรปแบบใดหรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและการพงพาตนเองของครอบครว ชมชน ระหวางชมชน

วชต นนทสวรรณ (2547 : 28) กลาววา วสาหกจชมชน คอ การประกอบการ เพอจดการ ทนของชมชนอยางสรางสรรค เพอตอบสนองการพงตนเอง และความพอเพยงของครอบครวและชมชน และกลาววาการประกอบการในลกษณะวสาหกจชมชนเปนการประกอบการทเชอมโยงการผลตทางการเกษตร การแปรรป และการตลาดของชมชน เขาเปนกระบวนการเดยวกนไมแยกสวน และแบงบทบาทใหกบกลมคนทมทกษะหรออาชพเฉพาะทแตกตางกน กจกรรมทางเศรษฐกจตามแนวทางวสาหกจชมชนม 3 ระดบ คอ การสรางผลผลตหรอผลตภณฑเพอการพงตนเองในระดบครวเรอน สรางผลผลตหรอผลตภณฑเพอเพยงพอกบความตองการระดบชมชน และพฒนาผลตภณฑเพอตอบสนองสงคมภายนอกชมชนเปนระดบกาวหนา

กรมสงเสรมการเกษตร (2548 : 5) ไดกลาวถงวสาหกจชมชนวา เปนกจการ ทมงแปรรปผลผลตตามธรรมชาต หรอสรางผลตภณฑโดยครอบครวในชมชน โดยองคกรชมชนหรอเครอขายองคกรชมชนเพอการบรโภคและสรางรายไดใหแกชมชน เพอการบรโภคแบบพงพาตนเอง และมคณธรรมรบผดชอบตอสมาชกคนอนๆทอยรวมกนในสงคม ไมเหนแกประโยชนดานกาไรสงสดและเอาเปรยบผบรโภค เสร พงศพศ (2548 : 1) กลาววา “วสาหกจชมชน” คอการประกอบการโดยคนในชมชนเพอการจดการทนอยางสรางสรรค เพอตอบสนองการพงตนเองและความพอเพยงของครอบครวและชมชน

พระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 หมายความถง กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอการอนๆ ทดาเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการดงกลาวไมวาจะเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพาตนเองของครอบครว ชมชนและระหวางชมชน

พรพมล เฉลมมประเสรฐ (2549 : 44) ไดใหความหมายของวสาหกจชมชน

ไววาวสาหกจชมชน คอ การประกอบการเพอการจดการ “ทน” ของชมชนอยางสรางสรรคเพอ

ตอบสนองการพงตนเองและความพอเพยงของครอบครวและชมชน

อามร รอดคา (2551 : 25) ไดกลาววา วสาหกจชมชน คอ การประกอบกจการของคนในชมชนโดยอาศยทรพยากรในชมชนเปนหลกผสมผสานกบเทคโนโลยในการผลตสนคาหรอบรการ เพอการพงตนเอง และสรางรายไดของคนในชมชนดวยการจดการทนอยางสรางสรรค

9

เสร พงศพศ และคณะ (2544 : 23) ไดระบวา วสาหกจชมชนมความหมายครอบคลมกจกรรมดงตอไปน 1. การแปรรปหรอการพฒนาผลตภณฑจากผลผลตของชมชนเปนกจกรรมทตอเนองจากการผลตทางการเกษตรเพอการพงตนเองและเพมมลคาของผลผลตทางการเกษตรขององคกรชมชนหรอเครอขายองคกรชมชน 2. การพฒนาผลตภณฑจากทรพยากรและภมปญญาของชมชน เชน ผลตภณฑเครองดมเพอสขภาพ ไวนผลไมพนบาน การแปรรปพชผกผลไมพนบานรปแบบตางๆ ผลตภณฑ ยาสมนไพร ผลตภณฑหตถกรรมพนบาน แหลงทองเทยว พพธภณฑชมชน เปนตน 3. การพฒนาผลตภณฑเพอตอบสนองการพงตนเองขององคกรชมชนและเครอขายองคกรชมชน เชน นาปลา ปย เครองมอ เครองใช อาหารและยาสมนไพร เปนตน 4. การพฒนาระบบตลาด การบรการและสวสดการชมชน เชน รานคาชมชน ลานคาชมชน ศนยสขภาพพนบาน เปนตน

ความหมายวสาหกจชมชนทสรปมาจากแนวความคดของรฐบาล เอกสารวชาการแนวความคดกบแวดวงนกพฒนา สรปไดวาวสาหกจชมชน คอ กจการทชมชนและคนในชมชนเปนเจาของกจกรรมการผลตสนคา กจการใหบรการ หรอกจการอนๆ เพอสรางรายได และ การพงพาตนเองของครอบครว ชมชน และระหวางชมชน โดยการนาทนทางสงคมของชมชนทมอย อนไดแก ความร ภมปญญาทองถน วถชวต วฒนธรรมประเพณ ทรพยากรธรรมชาตของทองถน ฯลฯ ผนวกการบรหารจดการสมยใหม เพอกอใหเกดการพฒนาเศรษฐกจ สงคม และการเรยนรของชมชน โดยชมชน เพอประโยชนของคนในชมชน ทใชภมปญญาทองถนและทนทางสงคมของชมชนในการดาเนนกจการดงกลาว จดมงหมายของการสงเสรมวสาหกจชมชน การเสรมสรางภมปญญาทองถนและกระบวนการเรยนรของชมชนในการพฒนาวสาหกจชมชน เพอสรางโอกาสและรายไดของชมชนฐานราก ใหสามารถพงตนเองไดอยางยงยน หลกการสงเสรมวสาหกจชมชน คอ การทาใหสนทรพยของชมชนกลายเปนสนทรพยทมคา และทาใหสนทรพยทมมลคาเพม เพอนาไปสสนคาของชมชนทาใหเกดรายได และกลายเปนสนทรพยของชมชน เพอใหรากฐานเศรษฐกจมนคง ซงมาจากภมปญญาของชมชนเอง

1.2 ประเภทของวสาหกจชมชน สถาบนสงเสรมวสาหกจชมชน (2545 : 5) แบงวสาหกจชมชนออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ 1. วสาหกจชมชนพนฐาน ไดแก การดาเนนการตางๆเพอกนเพอใชในชมชน เพอใหครอบครวพงตนเองไดใหชมชนเกดความพอเพยง อยางนอยใหพออยพอกนหรอพอกน

10

พอใช เมอลดรายจาย รายไดกเพมขน หมายความวา แมทาเพอกนเองใชเองกทาใหเกดรายไดเหมอนกนและนาจะดกวาการมงแตเพมรายไดโดยไมเนนการทาทดแทนการซอ กจะทาใหมรายจายมากกวารายได ซงเปนทมาของปญหาหนสนหรอสถานการณชกหนาไมถงหลงของผคนในขณะน 2. วสาหกจชมชนกาวหนา ไดแก การนาผลตภณฑทเปนเอกลกษณของทองถนเขาสตลาดบรโภค รวมไปถงผลผลตทวไปทเหลอกนเหลอใชในทองถนทนาออกสตลาดโดยการปรบปรงคณภาพผลผลต หบหอ การตลาด และการจดการตางๆเพอใหสามารถแขงขนได โดยชมชนจะตองไมกระโดดขามขนแตตองพฒนาจากขนพนฐานไปสขนกาวหนาทละขน

พรพมล เฉลมมประเสรฐ (2549 : 47) ระบวา วสาหกจชมชนม 3 ประเภท คอ 1. วสาหกจชมชนทดแทนการพงพาภายนอกชมชน หมายถง กจกรรมการพฒนาทางเศรษฐกจทเนนการลดรายจายของเกษตรกรและชมชน 2. วสาหกจชมชนพฒนาผลผลตและทรพยากร หมายถง ชมชนผลตทางการเกษตรและมการประกอบการเพอนาผลผลตและทรพยากรมาสรางผลตภณฑ 3. วสาหกจชมชนบรการ หมายถง การประกอบการทเกดจากทกษะ ภมปญญา และความคดสรางสรรคเพอใหบรการกบเกษตรกรในครอบครว ชมชน และบคคลทวไป

1.3 ลกษณะการประกอบการวสาหกจชมชน

สถาบนสงเสรมวสาหกจชมชน (2545 : 1) ระบวา วสาหกจชมชน ตองม ลกษณะอยางนอย 7 ประการ คอ 1. ชมชนเปนเจาของและผดาเนนการ 2. ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน 3. รเรมสรางสรรคเปนนวตกรรมของชมชน 4. มฐานภมปญญาทองถนผสมผสานกบภมปญญาสากล 5. มการดาเนนการแบบบรณาการ เชอมโยงกจกรรมตางๆอยางเปนระบบ 6. มกระบวนการเรยนรเปนหวใจสาคญ 7. มการพงตนเองเปนเปาหมาย

พรพมล เฉลมมประเสรฐ (2549 : 47) ไดกลาวถง ลกษณะสาคญของ วสาหกจชมชน ไวดงน 1. ชมชนเปนเจาของและเปนผดาเนนการ 2. ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน 3. รเรมสรางสรรคโดยชมชนทาใหเกดนวตกรรม 4. ฐานภมปญญาทองถนผสมผสานภมปญญาสากล

11

5. ดาเนนการแบบบรณาการเชอมโยงกจกรรมตางๆใหเปนระบบ 6. การเรยนรเปนหวใจของกระบวนการพฒนาวสาหกจชมชน

การประกอบการวสาหกจชมชนควรมลกษณะสาคญดงน(http://kalasin.cad.go.th/main.php?filename=visahakite)

1. ชมชนรวมกนเปนเจาของและเปนผดาเนนการ 2. ผลผลตมาจากกระบวนการในชมชน โดยใชวตถดบ ทรพยากร ทน แรงงานในชมชนเปนหลก 3. รเรมสรางสรรคเปนนวตกรรมของชมชน 4. เปนฐานภมปญญาทองถน ผสมผสานภมปญญาสากล 5. มการดาเนนการแบบบรณาการ เชอมโยงกจกรรมตางๆอยางเปนระบบ 6. มกระบวนการเรยนรเปนหวใจ 7. มการพงพาตนเองของครอบครวและชมชนเปนเปาหมาย 2. การด าเนนงานของวสาหกจชมชน

กจการของชมชนเกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอการอนๆทดาเนนการโดยคณะบคคลทมความผกพน มวถชวตรวมกนและรวมตวกนประกอบกจการดงกลาว ไมวาจะเปนนตบคคลในรปแบบใด หรอไมเปนนตบคคล เพอสรางรายไดและเพอการพงพาตนเองของครอบครว ชมชนและระหวางชมชน หรอเปนการประกอบการเพอการจดการ “ทนของชมชน” อยางสรางสรรคเพอการพงพาตนเอง

“ทนของชมชน” หมายถง ทรพยากร ผลผลต ความร ภมปญญา ทนทางวฒนธรรม ทนทางสงคม (กฎเกณฑทางสงคมทรอยรดผคนใหอยรวมกนเปนชมชน เปนพเปนนองไวใจกน)

ในชมชนมการรวมตวกนเพอประกอบธรกจในระดบรากหญาอยมากมาย ซงเปน ธรกจทยงมขนาดไมถงวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอม (SME) หรอสหกรณ แตเปนธรกจทสามารถชวยเหลอเศรษฐกจของประเทศไดระดบหนง ธรกจในระดบนยงมปญหาทประสบอย คอ 1. ไมเปนทยอมรบของหนวยงานรฐหรอเอกชนอนๆ เนองจากไมมกฎหมายรองรบ 2. การสนบสนนจากภาครฐไมตรงกบความตองการทแทจรง เนองจากขอมลกลมเปาหมายและความตองการไมชดเจน รฐบาลจงกาหนดใหมการออกกฎหมายรองรบการประกอบการเพอสงเสรมสนบสนนเศรษฐกจชมชนซงเปนพนฐานของการพฒนาเศรษฐกจแบบพอเพยง ซงจานวนหนงอยในระดบทไมพรอมจะเขามาแขงขนทางการคา ใหไดรบการสงเสรมความรและภมปญญาทองถน การสรางรายได การชวยเหลอซงกนและกน การพฒนาความสามารถ


12

ในการจดการ และพฒนารปแบบของวสาหกจชมชน เพอใหระบบเศรษฐกจชมชนมความเขมแขง สามารถพฒนาไปสการเปนผประกอบการของหนวยธรกจทสงขน

วสาหกจชมชนมเปาหมาย 3 ประการ คอ (สานกงานสภาสถาบนราชภฏและ สานกงานพฒนาวทยาศาสตรและเทคโนโลยแหงชาต, 2546 : 9) 1. พงตนเอง เปนแนวทางของวสาหกจชมชนทง 3 ประเภท ในระดบครอบครวเปนการพงตนเองทงดานอาหาร ของใช ทน ปจจยการผลต การดแลรกษาสขภาพฯ 2. พอเพยง เปนแนวทางวสาหกจชมชนทง 3 ประเภท ในระดบชมชนและเครอขาย เนนความพอด มขอบเขตชดเจน มความเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพดานผลผลต ทรพยากร ภมปญญา กรตลาด และการจดการ 3. พฒนาผลตภณฑ เปนแนวทางของวสาหกจชมชนทง 3 ประเภท ในระดบธรกจผลตภณฑบนฐานศกยภาพสวนเกนของผลผลตและทรพยากร โดยภมปญญาและความคดสรางสรรค เปนแนวทางทตรงกบนโยบาย “หนงตาบล หนงผลตภณฑ”

การสงเสรมวสาหกจชมชน กฎหมายกาหนดใหมการสงเสรมวสาหกจชมชน อยางครบวงจร ดงน

1. ระดบปฐมภม สงเสรมการจดตง การใหความร การศกษาวจยในการนาทน ชมชนมาใชเหมาะสม การรวมมอกนในชมชน เพอใหชมชนมความเขมแขงและพงตนเองได

2. ระดบสงขน สงเสรมการพฒนาผลตภณฑ การรกษาคณภาพ การศกษาวจย เทคโนโลยและการตลาด การสรางความเชอถอทางธรกจ และความปลอดภยแกผบรโภค การประสานงานแหลงเงนทน เพอใหสามารถเปนผประกอบการหรอพฒนาไปสการประกอ บการธรกจขนาดยอมและขนาดกลางตอไป

3. การสงเสรมเครอขายวสาหกจชมชน รฐจะใหการสนบสนนการจดตงการ ประกอบการ การตลาด ความสมพนธและความรวมมอกนระหวางเครอขายหรอภาคธรกจหรออตสาหกรรมอน เพอขยายและสรางความมนคงใหแกกจการวสาหกจชมชน

สาหรบการดาเนนงานของวสาหกจชมชน อาจทาไดในลกษณะตาง ๆ ดงน 1. การแปรรปหรอการเพมมลคาจากผลผลตของชมชน เปนกจกรรมทตอเนองจากการผลตทางการเกษตร 2. การผลตสนคาและบรการจากทรพยากรและภมปญญาของชมชน เชน นาสมนไพร ไวนผลไม การแปรรปพชผกผลไมตางๆ หตถกรรมพนบาน แหลงทองเทยว พพธภณฑชมชน เปนตน 3. การผลตสนคาเพอใชภายในชมชน เชน ปย นาปลา เครองมอเครองใช อาหารและสมนไพร เปนตน

13

4. การพฒนาระบบตลาด การบรการและสวสดการชมชน เชน รานคาชมช น ตลาดชมชน ศนยสขภาพพนบาน เปนตน การดาเนนงานของวสาหกจชมชนจะใชหลกการคดเอง ตดสนใจเอง ลงมอทาเอง บรหารจดการดวยตนเอง ฝายราชการเปนเพยงผประสาน และใหการสนบสนน สงเสรมแนะนาตลอดจนรปแบบและวธการดาเนนการ นนคอ การจดทาแผนวสาหกจชมชน ในการจดทาแผนวสาหกจชมชนนนจะเรมตนจากการสงเสรมสนบสนนการเรยนของชมชน ใหชมชนรจกตนเอง รจกโลกภายนอก ชมชนจะเรยนรจากขอมลเหลานวา ทศทางชมชนจะเปนอยางไร ควรจะมธรกจหรออตสาหกรรมใดบาง โดยมแผนงาน โครงการ เพอเปนแนวทางทจะเดนไปสทศทางชมชน การรจกตนเอง เปนการเรยนรของชมชนเกยวกบศกยภาพและขอจากดของชมชนรปญหาและสาเหตของปญหา ชมชนจะตองชวยกนสารวจเกบขอมลตางๆในชมชน เชน ทรพยากรธรรมชาต ผลผลต ผ ร ความร องคความรตางๆ ในชมชน ตลอดจนหนสน รายได รายจายของแตละครวเรอนแลวนามาสรปและวเคราะหรวมกนในเวทเรยนร การรจกตนเองของชมชนชวยใหชมชนรวาตนมหนสน ทรพยสน รายไดเทาไร ใชจายเพอการใดบาง เชน ตองจายเงนซอขาวสารปละกลาน หากชมชนจะพงตนเองจะตองมแผนงานโครงการใดบาง อาจมโรงสขาวชมชน เปนตน รายจายอนๆ กพจารณาในลกษณะเดยวกน เชน การทาสบ แชมพ การแปรรปจากพช สมนไพร ผก ผลไม โรงงานนาปลา ฯลฯ นอกจากน การสารวจรายจายจะทาใหชมชนมองเหนตลาดหรอแหลงขายสนคาทจะผลตขน รวมทงปรมาณหรอมลคาทจะผลต (ขนาดของตลาด) การรจกโลก เพอใหชมชนไดรเหนสงทเกดขนนอกชมชน ทงชมชนใกลไกล ทงในหรอตางประเทศ เปนการหาความร ความคดใหม เรยนรจากประสบการณของผอน การเรยนรดงกลาวอาจจะเปนการไปดงาน การประชมแลกเปลยนความรและประสบการณ การกาหนดทศทางของชมชน เปนการนาความรทไดจากการเรยนรขางตนมากาหนดทศทางของชมชน ทศทางทกาหนดกคอ แผนแมบทชมชนหรอแผนวสาหกจชมชน โดยมแผนงานโครงการตางๆ เปนแนวทางหรอมาตรการทดาเนนการ((http://rrr.rd1677.com/rd_sarabury/top_sarabury.php?id=51294) วสาหกจชมชนพนฐานเนนการประกอบการในระดบการผลตการแปรรปและ การดาเนนการตาง ๆ เพอกน เพอใชในครอบครว ในชมชนและตอบสนองความจาเปนขนพนฐานของครวเรอน ชมชน ใหพออยพอกน เนนการผลต เพอทดแทนการซอจากภายนอกเปนการลดรายจาย พงพาตนเองลดการพงพาภายนอกใหมากทสด ถามงแตเพยงการเพมรายไดโดยไมมรายจายจะเกดมหนสนขน (http://www.management.cmru.ac.th/book/weerasak/smec/smec2.ppt)



14

2.1 การพฒนาวสาหกจชมชนขนพนฐาน - กลม ผนา และกระบวนการกลม โครงสรางการบรหารองคกร กฎ ระเบยบ กตกา - เงอนไขการกาหนดทศทางและแผนพฒนา - ความร/อาชพตามประเภทของกจการ - บญช – การบรหารทน - สรางเครอขาย และแลกเปลยนเรยนร ระดบชมชนในเรอง ขอมล ขาวสาร วตถดบ การกระจายสนคา และการตลาด

ระดบการพฒนา วสาหกจชมชนทมการประกอบการเพอใหเกดผลผลตหรอการใหบรการเพอการลดรายจาย และมสวนเหลอสามารถนาไปแบงปน แลกเปลยนหรอจาหนายให เกดรายไดเพม หรอมทนเพมในการประกอบการอนนาไปสการ อยดกนด ของครวเรอน ชมชนและระหวางชมชน

วสาหกจชมชนกาวหนา เปนการประกอบการของวสาหกจชมชนทเขมแขง พงพาตนเองไดอยางมนคงแลวมการดาเนนการอยางเปนระบบ มการบรหารจดการทด ดวยรปแบบททนสมยทงในเรองของการจดการองคความร การจดการทนชมชน การจดการตลาด และเงนทน ผลผลตอยในระดบแขงขนได สามารถใชทนและเทคโนโลยเพอการตอบสนองชมชน เครอขายและตลาดในวงกวาง

แนวทางการพฒนาวสาหกจชมชน ขนกาวหนา - ความรดานการผลตและบรการขนกาวหนา - การผลตสนคา/การบรการ ทไดคณภาพ/มาตรฐาน - ความรดานการประกอบการ บญชธรกจ วเคราะหความเสยง แผนธรกจ แผนการเงนการตลาด - พฒนาผลตภณฑ และบรรจภณฑ - การขยายชองทางการตลาด - วจยและพฒนาตอยอดภมปญญา - เชองโยงเขาถงแหลงชมชน

2.2 รปแบบของวสาหกจชมชน

1. หางหนสวนสามญ หรอคณะบคคลทมใชนตบคคล ซงไดรบการยกเวนภาษเงนไดบคคลธรรมดา ไมเกน 1,200,000 บาท สาหรบเงนไดพงประเมนทไดรบตงแต วนท 1 มกราคม 2551 ถงวนท 31 ธนวาคม 2553 ตามขอ 7 ของกฎกระทรวง ฉบบท 266 (พ.ศ. 2551) และตองเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไข ตามประกาศอธบดฯ ภาษเงนได (ฉบบท 168)

15

2. หางหนสวนสามญนตบคคล หางหนสวนจากด หรอบรษทมหาชนจากด ตามพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชน พ.ศ. 2548 มผลใชบงคบตงแตวนท 19 มกราคม 2548 เปนตนไป ( http://www.ap-morgan.com/forum/index.php?topic=919.0)

2.3 ขอแตกตางระหวางวสาหกจชมชนกบธรกจ ธรกจอนสวนใหญมงแสวงหาผลกาไรเปนหลกและอาจจะไมใหความสาคญ ตอผลเสยทอาจเกดขนกบสงแวดลอมและสงคมเทาทควร แตวสาหกจชมชนเปนกระบวนการสรางสรรคทางเศรษฐกจและสงคมของชมชนเปนการประกอบการบนพนฐานการใชความร ภมปญญา วฒนธรรมและการใชทรพยากรทมอยในชมชนอยางรคณคาเพอการพงพาตนเองของครอบครว ชมชน และระหวางชมชนโดยมงประโยชนทางสงคมแกชมชนมากวาการแสวงหากาไรสงสดมงตอการอยรวมกนอยางสงบ การมสขภาพอนามยและคณภาพชวตทดของคนในชมชนและมงตอการรกษาระบบนเวศนของสงคมโดยรวม (http://gotoknow.org/blog/sanitkhamso/127429)

2.4 ประโยชนของการประกอบวสาหกจชมชน 1. การรวมตวกนของเกษตรกรในการประกอบธรกจในระดบชมชน มความมนคง ไดรบการรบรองตามกฎหมาย 2. การสงเสรมความร ภมปญญาทองถน การพฒนาความสามารถในการจดการตรงตามความตองการทแทจรง 3. ระบบเศรษฐกจชมชนมความเขมแขง พงพาตนเองได มความพรอมทจะพฒนาสาหรบการแขงขนทางการคาในอนาคต (http://sceb.doae.go.th/Ssceb2.htm)

2.5 ขอดและขอเสยของการประกอบวสาหกจชมชน (http://www.surathai.net) ขอดของการประกอบวสาหกจชมชนมดงน

1. ไมตองเสยคาธรรมเนยมจดทะเบยน มแคคาถายสาเนาบตร ประชาชน ทะเบยนบาน 2. ไมตองเสยคาทาบญช คาตรวจสอบบญช เพราะไมมกฎหมายบงคบวาตองทา แตถาทาตามทสานกงานตรวจบญชสหกรณ หรอหนวยงานอนของรฐขอรองและเขามาชวยจดรปแบบบญชให กอาจไดรบการชวยเหลอจากรฐทงแบบใหเปลาหรอใหยม

3. รอดพนรางแหของภาษรายไดและภาษมลคาเพมไดสะดวกกวา เพราะวตถประสงคของวสาหกจชมชน คอการรวมกลมเปนนตบคคลของคนจนในชมชนทไมใชภาคเกษตร (อาจเปนกลมแมบานหรอชางฝมอ) เพอใหมโอกาสเขาถงความชวยเหลอของภาครฐ ดงนน


http://gotoknow.org/blog/sanitkhamso/127429



16

หนวยงานทดแล(เกษตรอาเภอ)จะตองมหนาทในการคดกรองวาเปนกจการทมสวนแบงรายได ไมถง 100,000 บาทตอคนตอป (ซงไดรบยกเวนภาษเงนได)และกจการมรายได ไมเกน 1.8 ลาน/ป (ซงไมเขาขายภาษมลคาเพม) ดงนนในขนตนสรรพากรจะตดกลมกจการเหลานออกจากฐานการตรวจสอบ แต เนองจากหนวยงานทมหนาทคดกรอง(เกษตรอาเภอ) ไมมบคลากรและประสบการณ ดงนนจงมวสาหกจชมชนจานวนมากเปนกจการแอบแฝง แมเจาหนาทจะยนยนวาหากตรวจสอบพบกจะไมตออายให (ตองแจงตออายทกป หากไมไปแจงตออาย 2 หรอ 3 ปตดตอกนจะถกคดชอออก) และสงสรรพากรเขาตรวจสอบและประเมนภาษ แตในทางปฏบตหากไมมผแจงเรองรองเรยนกไมมปญหาอะไร 4. ความรบผดตามกฎหมายยงไมมขอใด ๆ ของการเปนหนสวนผจดการของ หางหนสวนจากดนน ไมครอบคลมมาถงประธานหรอสมาชกวสาหกจชมชน ความรบผดกมเทาททรพยสนของวสาหกจมอย จะมาฟองยดเอาทรพยสนอนนอกกจการของวสาหกจนน ไมมกฎหมายใหอานาจไวเหมอนอยางการเปนหนสวนทไมจากดความรบผดชอบของหางหนสวน

ขอเสยของการประกอบวสาหกจชมชน 1. ความรความเขาใจ เกยวกบบทบาทในการดาเนนการวสาหกจชมชน เจาหนาททเกยวของบางราย ยงขาดความเขาใจอยางลกซงเกยวกบการทางานกบวสาหกจชมชนผนา/สมาชกบางราย ยงไมเขาใจเกยวกบบทบาทในการดาเนนการวสาหกจชมชนรวมทงไมใหความสาคญตอการทางานเปนกลมและการทาบญชของกลมทงน เนองจากการถ ายทอดความร/ศกษาดงาน เกยวกบการดาเนนงานวสาหกจชมชนใหกบเจาหนาททเกยวของทกหนวยงาน และผนา/สมาชกวสาหกจชมชนยงมนอย 2. เจาหนาทบางราย คดเหนวาแนวทางในการปฏบตงานและบรณาการงานในระดบพนทกบหนวยงานภาคยงไมชดเจน ทาใหการปฏบตงานขาดการบรณาการ การปฏบตงานเปนไปในลกษณะตางคนตางทา นอกจากนงบประมาณโครงการยงเปนในลกษณะไมบรณาการกน ทาใหเจาหนาทตางหนวยงานไมเหนความสาคญของการทางานรวมกน 3. วสาหกจชมชนบางแหงยงประสบปญหาการดาเนนงานในดานตางๆ ไดแก กลมขาดผชานาญการดานการบรหารจดการธรกจ ขาดประสบการณดานการตลาดและการผลตสนคาทเปนทตองการของตลาด 4. วสาหกจชมชนบางแหงจดทะเบยนเพอขอรบการชวยเหลอจากหนวยงานภาครฐวสาหกจ ชมชนบางแหงกยมเงนแลว ขาดการดาเนนการอยางตอเนอง และวสาหกจชมชนบางแหงเปนเจาของคนเดยว

17

3. แนวคดเกยวกบการจดท าบญช ผใชขอมลทางการบญชมหลายฝายไมวาจะเปนผบรหารกจการ เจาหน นกลงทน หนวยงานของรฐบาล หรออนๆ ซงในบางครงบคคลทใชขอมลทางการบญชนมความตองการทจะใชขอมลทางการบญชในทศทางทแตกตางกน เชน ผบรหารตองการแสดงผลการเนนงานทมกาไรนอยกวาความเปนจรงหรอขาดทน เพอทจะไดเสยภาษนอยลง หรอไมเสยภาษเลย ในทางตรงกนขามกรมสรรพากรซงเปนหนวยงานของรฐบาลทมหนาทจดเกบภาษกตองการใหแสดงขอมลตามความเปนจรง เพอจะไดจดเกบภาษไดอยางถกตอง รฐบาลจะไดนาเงนมาพฒนาประเทศตอไป ดงนนเพอใหขอมลทางการบญชทฝายบญชนาเสนอเชอถอไดและเปนธรรมตอผใชขอมลทางการบญชทกฝาย นกบญชจงจาเปนตองจดทาบญชตามหลกการบญชทรบรองทวไป (Gneerally Accepted Principles) ซงหมายถง ประเพณนยม กฎเกณฑ และวธการตางๆ ซงอธบายใหทราบถงวธปฏบตทางการบญชทใชกนทวไป สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย ไดกาหนดขอสมมตทางการบญชไวในแมบทการบญช 2 ขอ คอ 1. เกณฑคงคาง งบการเงนจดทาขนโดยใชเกณฑคงคางเพอใหบรรลวตถประสงคดงทกลาวมาแลวภายใตเกณฑคงคางรายการและเหตการณทางบญชจะรบรเมอเกดขนมใชเมอมการรบหรอจายเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสด โดยรายการตางๆจะบนทกบญชและแสดงในงบการเงนตามงวดทเกยวของ งบการเงนทจดทาขนตามเกณฑคงคางนอกจากจะใหขอมลแกผใชงบการเงนเกยวกบรายการคาในอดตทเกยวของกบการรบและจายเงนสดแลว ยงใหขอมลเกยวกบภาระผกพนทกจการตองจายเปนเงนสดในอนาคตและขอมลเกยวกบทรพยากรทจะไดรบเปนเงนสดในอนาคตดวย ดงนน งบการเงนจงสามารถใหขอมลเกยวกบรายการและเหตการณทางบญชในอดตซงเปนประโยชนแกผใชงบการเงนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจ 2. การดาเนนงานตอเนอง โดยทวไปงบการเงนจดทาขนตามขอสมมตทวากจการจะดาเนนงานอยางตอเนองและดารงอยตอไปในอนาคต ดงนน จงสมมตวากจการไมมเจตนาหรอความจาเปนทจะเลกกจการหรอลดขนาดของการดาเนนงานอยางมนยสาคญ หากกจการมเจตนาหรอความจาเปนดงกลาว งบการเงนตองจดทาขนโดยใชเกณฑอนและตองเปดเผยหลกเกณฑทใชงบการเงนดวย นอกจากขอสมมตทางการบญชทไดกลาวมาแลว สมาคมนกบญชและผสอบบญชรบอนญาตแหงประเทศไทย ยงไดกาหนดลกษณะเชงคณภาพของงบการเงนไวในแมบทการบญชอก 14 ขอ ดงน 1. ความเขาใจได ขอมลในงบการเงนตองสามารถเขาใจไดทนททผใชงบการเงนใชขอมลดงกลาว ดงนน จงตองมขอสมมตวาผใชงบการเงนมความรตามควรเกยวกบธรกจ กจกรรมเชงเศรษฐกจและการบญช รวมทงมความตงใจตามควรทจะศกษาขอมลดงกลาว อยางไรก

18

ตาม ขอมลแมวาจะมความซบซอน แตถาเกยวของกบการตดสนใจเชงเศรษฐกจกไมควรละเวนทจะแสดงในงบการเงนเพยงเหตผลทวาขอมลดงกลาวยากเกนกวาทผใชใชงบการเงนบางคนจะเขาใจได 2. ความเกยวของกบการตดสนใจ ขอมลทมประโยชนตองเกยวของกบการตดสนใจของผใชงบการเงน ขอมลจะเกยวของกบการตดสนใจเชงเศรษฐกจไดกตอเมอขอมลนนชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคต รวมทงชวยยนยนหรอชขอผดพลาดของผลการประเมนทผานมาของผใชงบการเงนได บทบาทของขอมลทชวยในการคาดคะเนและยนยนความถกตองของการคาดคะเนทผานมามความสมพนธกน ตวอยางเชน ขอมลเกยวกบปรมาณและโครงสรางของสนทรพยทกจการมอยในปจจบนมประโยชนตอผใชงบการเงน เพราะจะชวยใหผใชงบการเงนสามารถคาดคะเนถงความสามารถของกจการในการรบประโยชนจากโอกาสใหมๆ และในการแกไขสถานการณ ขอมลเดยวกนนมบทบาทในการยนยนความถกตองของการคาดคะเนในอดตทเกยวกบโครงสรางของกจการและผลดาเนนงานตามทวางแผนไว ขอมลเกยวกบฐานะการเงนและผลการดาเนนงานในอดตของกจการมกถอเปนเกณฑในการคาดคะเนฐานะการเงนและผลกสนดาเนนงานในอนาคต รวมทงเรองอนๆทผใชงบการเงนสนใจ เชน การจายเงนปนผล การจายคาจาง การเคลอนไหวของราคาหลกทรพย และความสามารถของกจการในการชาระภาระผกพนเมอครบกาหนด อยางไรกตาม ขอมลมประโยชนตอการคาดคะเนไดโดยไมจาเปนตองจดทาในรปของประมาณการ ความสามารถในการคาดคะเนจะเพมขนตามลกษณะการแสดงขอมลในงบการเงนของรายการและเหตการณทางบญชทเกดขนในอดต ตวอยางเชน งบกาไรขาดทนจะมประโยชนในการคาดคะเนเพมขนหากรายการเกยวกบการดาเนนงานทมลกษณะไมเปนปกต รายการผดปกตจากการดาเนนงานและรายการทไมเกดขนบอยครงของรายไดและคาใชจายจะแสดงแยกตางหากจากกน 3. ความมนยสาคญ ความเกยวของกบการตดสนใจของขอมลขนอยกบลกษณะและความมนยสาคญของขอมลนน ในบางกรณ ลกษณะขอมลเพยงอยางเดยวกเพยงพอทตดสนวาขอมลมความเกยวของกบการตดสนใจหรอไม ตวอยางเชน การายงานสวนง านใหมอาจสงผลกระทบตอการประเมนความเสยงและโอกาสของกจการ แมวาผลการดาเนนงานของสวนงานในงวดนนจะไมมนยสาคญในกรณอน ทงลกษณะและความมนยสาคญของขอมลมสวนสาคญในการตดสนวาขอมลมความเกยวของกบการตดสนใจหรอไม ตวอยางเชน มลคาของสนคาเหลอแยกตามประเภทหลกทเหมาะสมกบธรกจ หากมลคาของสนคาคงเหลอไมมนยสาคญ ขอมลเกยวกบสนคาคงเหลอนนกไมเกยวของกบการตดสนใจขอมลจะถอวามนยสาคญหากการไมแสดงขอมลหรอการแสดงขอมลผดพลาดมผลกระทบตอผใชงบการเงนในการตดสนใจเชงเศ รษฐกจ ความมนยสาคญขนอยกบขนาดของรายการหรอขนาดของความผดพลาดทเกดขนภายใตสภาพการณ

19

เฉพาะซงจะตองพจารณาเปนกรณๆไป ดงนนความมนยสาคญจงถอเปนขอพจาณามากกวาจะเปนลกษณะเชงคณภาพซงขอมลตองมหากขอมลนนจะถอวามประโยชน 4. ความเชอถอได ขอมลทเปนประโยชนตองเชอถอได ขอมลจะมคณสมบตของความเชอถอไดหากปราศจากความผดพลาดทมนยสาคญและความลาเอยง ซงทาใหผใชขอมลนนเปนตงแทนอนเทยงธรรมของขอมลทตองการใหแสดงหรอควรแสดง ขอมลอาจมความเกยวของกบการตดสนใจแตการรบรของขอมลดงกลาวอาจทาใหใชงบการเงนเขาใจผดเนองจากขอมลขาดความนาเชอถอ ตวอยางเชน ประมาณการคาเสยหายจากการฟองรองทอยระหวางการพจารณาคดอาจขาดความนาเชอถอเนองจากจานวนคาเสยหาย และผลการพจารณาคดยงเปนทไมแนนอนและไมสามารถคาดเดาอยางสมเหตสมผลได ดงนน กจการจงไมควรรบรคาเสยหายดงกลาวในงบการเงน แตควรเปดเผยจานวนคาเสยหายทมการเรยกรองและเหตการณทเกยวกบการฟองรองดงกลาว 5. การเปนตวแทนอนเทยงธรรม ขอมลจะมความเชอถอไดเมอรายการและเหตการณทางบญชไดแสดงอยางเทยงธรรมตามทตองการใหแสดงหรอควรแสดง ดงนน งบดลควรแสดงสนทรพย หนสน และสวนของเจาของ เฉพาะรายการและเหตการณทางบญชทเขาเกณฑการรบรรายการ ณ วนทเสนอรายงาน ขอมลทางการเงนอาจไมเปนตวแทนอนเทยงธรรมของรายการทตองการใหแสดง ทงนมไดมสาเหตมาจากความลาเอยงหากจากความซบซอนในการวดคาของรายการและเหตการณทางบญชหรอเกดการนาหลกการวดคาและเทคนคในการนาเสนอรายการมาประยกตใชในบางกรณ การวดคาผลกระทบทางการเงนของรายการอาจมความไมแนนอนสง จนกระทงกจการไมสามารถบนทกคาความนยมทเกดขนภายในได เนองจากเปนการยากทกจการจะกาหนดมลคาของความนยมดงกลาวไวอยางนาเชอถอ อยางไรกตาม ในบางกรณอาจจาเปนตองรบรรายการและเปดเผยขอมลเกยวกบความเสยงจากการผดพลาดในการรบรและการวดคาของรายการนน 6. เนอหาสาคญกวารปแบบ ขอมลเปนตวแทนอนเทยงธรรมของรายการและเหตการณทางบญช ดงนน ขอมลตองบนทกและแสดงตามเนอหาและความจรงเชงเศรษฐกจมใชตามรปแบบทางกฎหมายเพยงอยางเดยว เนอหาของรายการและเหตการณทางบญชอาจไมตรงกบรปแบบทางกฎหมายรปแบบททาขน ตวอยางเชน กจการอาจโอนสนทรพยใหกบบคคลอน โดยมเอกสารยนยนวาไดมการโอนกรรมสทธตามกฎหมายไปใหกบบคคลนนแลว แตในสญญาระบใหกจการยงคงไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพยนนตอไป ในกรณดงกลาว การทกจการรายงานวาไดขายสนทรพยจงไมเปนตวแทนอนเทยงธรรมของรายการทเกดขน 7. ความเปนกลาง ขอมลทแสดงอยในงบการเงนมความนาเชอถอเมอมความเปนกลางหรอปราศจากความลาเอยง งบการเงนจะขาดความเปนกลางหากการเลอกขอมลหรอการแสดงขอมลในงบการเงนนนมผลทาใหผใชงบการเงนตดสนใจหรอใชดลยพนจเจตนาของกจการ

20

8. ความระมดระวง โดยทวไปผจดทางบการเงนตองประสบกนความไมแนนอนอนหลกเลยงไมไดเกยวกบเหตการณตางๆ ตวอยางเชน ความสามารถในการเกบหน การประมาณอายการใชงานของสนทรพยทมตวตน และจานวนการเรยกรองคาเสยหายทอาจเกดขนตามสญญารบประกน กจการอาจแสดงความไมแนนอนดงกลาว โดยการเปดเผยถงลกษณะผลกระทบ และหลกความระมดระวงทกจการใชในการจดทางบการเงน หลกความระมดระวงทกจการใชในการจดทางบการเงน หลกความระมดระวงนรวมถงการใชดลยพนจทจาเปนในการประมาณการภายใตความไมแนนอนเพอมใหสนทรพยหรอรายไดใหตาเกนไปหรอแสดงหนสนหรอคาใชจายใหสงเกนไปโดยเจตนาจะใหงบการเงนขาดความเปนกลางและทาใหขาดความนาเชอถอ 9. ความครบถวน ขอมลในงบการเงนทเชอถอไดตองครบถวนภายใตขอจากดของความมนยสาคญและตนทนในการจดทารายการบางรายการหากไมแสดงในงบการเงนจะทาใหขอมลมความผดพลาดหรอทาใหผใชงบการเงนเขาใจผด ดงนน ขอมลดงกลาวจะมความเกยวของกบการตดสนใจนอยลงและขากความนาเชอถอ 10. การเปรยบเทยบกนได ผใชงบการเงนตองสามารถเปรยบเทยบงบการเงนของกจการในรอบระยะเวลาตางกน เพอคาดคะเนถงแนวโนมของฐานะทางการเงนและผลการดาเนนการของกจการนน นอกจากผใชงบการเงนยงตองสามารถเปรยบเทยบงบการเงนระหวางกจการเพอประเมนฐานะทางการเงน ผลการดาเนนการ และการเปลยนแปลงฐานะทางการเงน ดงนน การวดมลคาและการแสดงผลกระทบทางการเงนของรายการและเหตการณทางบญชทมลกษณะคลายคลงกนจงจาเปนตองปฏบตอยางสมาเสมอไมวาจะเปนการปฏบตภายในกจการเดยวกนแตตางรอบระยะเวลา หรอเปนการปฏบตของกจการแตละกจการกตาม การเปรยบเทยบกนไดเปนลกษณะเชงคณภาพทสาคญกลาวคอ ผใชงบการเงนจาเปนตองไดรบขอมลเกยวกบนโยบายการบญชทใชในการจดทางบการเงน รวมทงการเปลยนแปลงนโยบายการบญชทกจการใชสาหรบรายการและเหตการณทางบญชทคลายคลงกนในรอบระยะเวลาบญชทตางกน และความแตกตางระหวางนโยบายทางบญชทใชของกจการแตละกจการไดปฏบตตามมาตรฐานการบญชซงรวมถงการเปดเผยนโยบายการบญชจะชวยใหงบการเงนมคณสมบตในการเปรยบเทยบกนได การทขอมลจาเปนตองเปรยบเทยบกนไดมไดหมายความวาขอมลตองอยในรปแบบเดยวกนตลอดไป และไมใชขออางอนสมควรทจะไมนามาตรฐานการบญชทเหมาะสมกวามาถอปฏบต ตวอยางเชน กจการไมควรใชนโยบายการบญชตอไปสาหรบรายการและเหตการณทางบญชหากนโยบายการบญชนนไมสามารถทาใหขอมลมลกษณะเชงคณภาพทเกยวของกบการตดสนใจและความเชอถอได นอกจากนนกจการควรเลอกใชนโยบายการบญชอน หากทาใหขอมลเกยวของกบการตดสนใจและเชอถอไดมากขน

21

เนองจากผใชงบการเงนตองการเปรยบเทยบฐานะทางการเงน ผลการดาเนนการ และการเปลยนแปลงฐานะทางการเงนของกจการสาหรบรอบระยะเวลาทตางกน ดงนน งบการเงนจงควรแสดงขอมลของรอบระยะเวลาทผานมาดวยเพอประโยชนในการเปรยบเทยบ 11. ทนเวลา การรายงานขอมลลาชาอาจทาใหขอมลสญเสยความเกยวของกบการตดสนใจ อยางไรกตามฝายบรหารอาจตองพจารณาเปรยบเทยบระหวางประโยชนทจะไดรบจาก การรายงานททนตอเวลากบความเชอถอไดของรายงานนน กจการอาจจาเปนตองเสนอรายงานใหทนตอเวลากอนทจะทราบขอมลเกยวกบรายการและเหตการณทาบญชในทกลกษณะซงอาจทาใหความเชอถอไดลดลง ในทางกลบกน หากกจการจะรอจนกระทงทราบขอมลในทกลกษณะจงจะเสนอรายงาน รายงานนนอาจมความเชอถอไดสงแตไมประโยชนสาหรบผใชงบการเงนในการตดสนใจในชวงเวลานน ในการหาความสมดลระหวางความเกยวของกบการตดสนใจและความนาเชอถอไดของขอมล กจการจงตองพจารณาถงความตองการของผใชงบการเงนในการตดสนใจเชงเศรษฐกจเปนหลก 12. ความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไป ความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไปถอเปนขอจากดทสาคญของงบการเงนมากกวาจะถอเปนลกษณะเชงคณภาพ โดยทวไป ประโยชนทไดรบจากขอมลควรมากกวาตนทนในการจดหาขอมลนน การประเมนประโยชนและตนทนจาเปนตองใชดลยพนจเปนหลกโดยเฉพาะเมอผทไดรบประโยชนจากขอมลไมตองรบผดชอบตอตนทนในการจดหาขอมลนน และขอมลอาจใหประโยชนแกบคคลอนนอกเหนอจากผทกจการตองการเสนอขอมล ดงนน จงเปนการยากทจะกาหนดสตรสาเรจในการหาความสมดลระหวางประโยชนทไดรบกบตนทนทเสยไปเพอนามาปฏบตไดในทกกรณ อยางไรกตาม คณะกรรมการมาตรฐานการบญชจะไมละเลยขอจากดดงกลาวในการออกกฎและผใชงบการเงนตองตระหนกวาผจดทางบการเงนมขอจากดเดยวกนในการจดทาและนาเสนองบการเงน 13. ความสมดลของลกษณะเชงคณภาพ ในทางปฏบต การสรางความสมดลระหวางลกษณะเชงคณภาพตางๆ ถอเปนสงจาเปน ผจดทางบการเงนตองหาความสมดลของลกษณะเชงคณภาพตางๆ เพอใหงบการเงนบรรลวตถประสงค แตความสมพนธระหวางลกษณะเชงคณภาพจะแตกตางกนไปแตละกรณ ผจดทางบการเงนจงจาเปนตองใชดลยพนจเยยงผประกอบวชาชพในการตดสนใจเลอกความสมดลดงกลาว 14. การแสดงขอมลทถกตองตามควร โยทวไป งบการเงนแสดงขอมลทถกตองตามควรเกยวกบฐานะการเงน ผลการดาเนนงาน และการเปลยนแปลงฐานะทางการเงนของกจการ แมวาแมบทการบญชนไมเกยวของโดยตรงกบแนวคดในการแสดงขอมลทถกตองตามควร แตการนาลกษณะเชงคณภาพและมาตรฐานการบญชทเหมาะสมมาปฏบตกสามารถสงผลใหงบการเงน

22

แสดงขอมลทถกตองและยตธรรมได หรออกนยหนงงบการเงนนนใหขอมลทถกตองตามควรนนเอง ประโยชนของการจดท าบญช 1. เพอเปนเครองมอวดความส าเรจในการด าเนนธรกจ การทาบญช จะทาใหกจการ ทราบผลการดาเนนงาน ฐานะทางการเงนของธรกจ และ ความมนคงของธรกจ โดยในการจดทาบญชนน จะบนทกบญชรายการตางๆ ทเกดขนในการดาเนนธรกจ เชน การลงทน รายรบ และ รายจาย ทเปนของกจการนน โดยไมนาสวนทเปนของสวนตว(สวนของเจาของ) เขามาบนทกดวย เมอมการบนทกรายการตางๆ ทเกดขนแลว ขอมลทไดบนทกไวนน จะสามารถนามาจดทาเปนรายงานทางการเงนได เชน งบดล และ งบกาไรขาดทน ซงเปนภาพสะทอนในการดาเนนธรกจ ดงน คอ งบกาไรขาดทน จะสะทอนภาพผลการดาเนนงานในรอบระยะเวลาหนงๆ วา กจการมรายไดหรอคาใชจายเปนจานวนเทาไร มผลกาไรหรอขาดทน นอกจากนยงชวยในการประเมนถงความสามารถในอนาคตไดอกดวย เชน การวเคราะหแนวโนมการเตบโตของรายได งบดล จะสะทอนภาพฐานะทางการเงนของกจการ ไดแก ทรพยสน หนสน และ สวนของเจาของ วามความมนคงมากนอยแคไหน สนทรพยทมอยจะบงบอกศกยภาพในการเจรญเตบโตและความสามารถทางการแขงขนของธรกจในอนาคต นอกจากนยงแสดงถงสภาพคลองและความเสยงในขณะนน งบกระแสเงนสด จะสะทอนภาพการเปลยนแปลงฐานะการเงนของกจการในรอบระยะเวลาหนงๆ โดยแบงเปน 3 กจกรรมคอ - กระแสเงนสดจากกจกรรมดาเนนงาน - กระแสเงนสดจากกจกรรมลงทน - กระแสเงนสดจากกจกรรมจดหาเงน โดยตวเลขทปรากฏในงบการเงน จะสามารถนามาวเคราะหเปนอตราสวนทางการเงน เพอวดผลสาเรจในการดาเนนธรกจ เชน การวดสภาพคลองของธรกจ การวดประสทธภาพการใชสนทรพย การวดความสามารถในการทากาไรของธรกจ และ ความสามารถในการชาระหน เปนตน 2. เพอเปนเครองมอชวยในการวางแผนและตดสนใจของธรกจ ขอมลบญชจะเปนประโยชนตอการวางแผนและการตดสนใจ โดยประเมนจากขอมลเหตการณในอดต ปจจบน และ อนาคต ซงอาจจะอยในรปของรายงานวเคราะหตางๆ อนเปนเครองมอชวยใหผบรหารงานสามารถดาเนนงานอยางมประสทธภาพมากขน ชวยในการพยากรณเหตการณทคาดวาจะเกดในอนาคตไดอยางมทศทาง และ ความเชอมนสง สามารถนามาวเคราะหความเปนไปไดของการลงทนทจะเกดขนในอนาคต ดงนน หากมขอมลทชดเจน ถกตอง ทาให

23

สามารถพฒนากจการใหเจรญกาวหนาอยางยงยน 3. เพอเปนเครองมอในการวางแผนก าไร และ ควบคมคาใชจายของบรษท เนองจากในการทาบญชอยางถกตอง จะทาใหกจการทราบจานวนตนทนและคาใชจายทเกดขน และสามารถคานวณตนทนของสนคาและบรการของกจการไดอยางถกตอง ซงจะชวยในการตดสนใจกาหนดราคาสนคา หรอ บรการของธรกจ ชวยในการควบคมตนทนการผลตและคาใชจายตางๆ ใหเปนไปตามประมาณการทไดกาหนดไว และสามารถนาไปวเคราะห ปรบปรงรายจายทไมจาเปนออก รวมถงชวยในการวางแผนการดาเนนงานไดอยางถกตองเหมาะสมกบทรพยากรทกจการมอย นอกจากนการบนทกบญชจะทาใหสามารถตรวจสอบหาหลกฐานในการเบกจายแตละครง จงชวยลดปญหาในการเบกจายซาซอนได 4. เพอเปนเครองมอในการหาแหลงเงนทน ในการจดทาบญชจะทาใหเราไดรายงานทางเงนทใชเปนสอกลางในการตดตอทางธรกจตาง ๆ อนเปนหลกฐานในการสรางความเชอมนใหกบเจาหนและสถาบนการเงน เชน เมอเราตองการเงนทนเพมกสามารถนารายงานทางการเงนนนไปเปนขอมลประกอบในการขอสนเชอกบธนาคาร หรอ เจาหนเงนก โดยธนาคาร หรอ เจาหนเงนก จะใชรายงานทางการเงนของกจการ เพอพจารณาอนมตสนเชอ จากความนาเชอถอ และ ความสามารถในการชาระหนของผขอกยม รวมถงกาหนดอตราดอกเบยทเหมาะสมกบความเสยงทผใหกจะไดรบ อนกอใหเกดประโยชนในการทจะทาใหกจการจะไดรบวงเงนกทตองการ และ จายดอกเบยในอตราทเหมาะสม 5. เพอใหกจการมระบบการควบคมภายในทด และ เปนสญญาณเตอนภยของกจการ การมระบบบญชทด จะทาใหมระบบการควบคมภายในทดทชวยใหกจการปองกนการทจรตทอาจจะเกดขน เนองจากขอมลทางการเงน ตลอดจนรายการตางๆ ทเกดขน จะตองมหลกฐานทสามารถยนยนถงทมาทไปซงจะทาใหโอกาสทจะเกดการทจรตสามารถทาไดยากยงขน นอกจากนขอมลทางบญชกยงสามารถนามาวเคราะหหาสงผดปกตทเกดขน หาจดบกพรอง จดออน และจดรวไหลได ซงจะเปนสญญาณเตอนภยใหกจการ ไดวางแผน เตรยมการปองกน และ แกไขปญหาตางๆ ทอาจเกดขน 6. เพอประโยชนในการวางแผน เพอเสยภาษไดอยางถกตองและประหยด การจดทาบญชทถกตอง จะทาใหทราบกาไรขาดทนทแนชด สามารถวางแผนภาษอากรไดอยางเหมาะสม ประหยด และ เสยภาษไดอยางถกตองตามกฎหมาย (http://www.dekbunchee.com/index.php?option=com_content&view=article&id=137:2008-11-15-03-41-50&catid=34:2008-10-29-05-59-36&Itemid=84)

24

4. การจดท าบญชเบองตน ตามทรฐบาลไดมนโยบายสงเสรม สนบสนนและชวยเหลอใหชมชนสามารถพฒนาผลตภณฑของชมชนตามโครงการหนงตาบลหนงผลผลตภณฑ เพอใหเกดการสรางรายไดจากการเพมมลคาใหทรพยากรและผลผลตตางๆ ในทองถน อนจะเปนผลใหชมชนพงพาตนเองได ซงจะทาใหครอบครวและชมชนมความมนคง เกดระบบเศรษฐกจชมชนทเขมแขง เปนรากฐานสาคญของการพฒนาทยงยนตอไปนน เพอใหกลมผผลตหนงตาบลหนงผลตภณฑ มระบบการจดการขอมลทางการเงนการบญช และมแนวทางในการจดบนทกขอมลทางการเงนเปนไปในแนวทางแนวกน กรมตรวจบญชสหกรณไดสรปเปนขนตอนอยางสงเขป ดงน 4.1 การด าเนนงานของกลมผผลต การดาเนนงานของกลมผผลต มงประกอบการโดยนาวตถดบ ทรพยากร และภมปญญาของชมชนมาสรางสรรคผลผลต ซงการประกอบการของกลมผผลตฯนน อาจประกอบดวย การจดหาวสดอปกรณในการประกอบอาชพมาขาย การรวบรวมผลตผล ผลตภณฑของสมาชกเพอจดการขายตอไป และการแปรรปผลผลต โดยในสวนของการแปรรปผลผลตนเปนการดาเนนกจกรรมเกยวกบการผลตทมความหลากหลายตามถนดและสภาพทรพยากรในแตละทองถน โดยอาจจดกลมผลตภณฑ ไดดงน 1. ผลตภณฑผาและสงทอ ไดแก เสนไหม ฝาย , ผาทอเปนผน , ผลตภณฑจาก ผาทอ , ผลตภณฑจากดาย ฝาย ไหม , เสอผาสาเรจรป , ตกตาขนสตว , ผลตภณฑทนอนใสนน 2. ผลตภณฑจกสานและเสนใยพช ไดแก ผลตภณฑจากผกตบชวา . เสอกก ผอ , ใบลาน , ไมไผและหวาย , กระจด ยานลเภา , เชอกกลวย 3. ผลตภณฑอาหารและสมนไพร ไดแก ผลตภณฑทไมไดแปรรป , ผลตภณฑแปรรปอาหารแหงจากผก ผลไม สตว สมนไพร , ผลตภณฑแปรรปในรปของเครองดม , ผลตภณฑอาหารสาเรจรป 4. ผลตภณฑเครองปนดนเผา เครองเบญจรงคและภาชนะเบญจรงค 5. ผลตภณฑศลปะและหตกรรม ไดแก ผลตภณฑททาจากไม เหลก แสตนเลส ดน หน สตว เงน แกว และวสดอน 4.2 การปฏบตเบองตนเกยวกบการเงนและบญช แนวทางในการปฏบตเบองตนเกยวกบการจดการการเงนและบญชของก ลมผผลต มดงน - การมอบหมายหนาทดานการเงนการบญช กลมผผลต ควรมอบหมายใหมผรบผดชอบงานดานการเงน 1 คน และงานดานบญช 1 คน เพอเปนการควบคมภายในดานการเงนการบญชทด

25

- การจดทาเอกสารการรบเงน ทกครงทกลมผผลต ตองขอใบเสรจรบเงนจากผรบเงนหรอผขายหรอในกรณผรบเงนไมมใบเสรจรบเงน เชน จายคาพาหนะ ใหผรบเงนจดทาใบเบกเงนของกลมผผลตฯ โดยระบรายละเอยดการจายเงน พรอมทงใหผรบเงนและผจายเงน ลงลายมอชอรบเงนในใบเบกเงนดวย - กลมผผลตฯ ตองจดทาบญชทกวนทมรายการเงน ทกวนทมการรบ – จายเงนเกดขน กลมผผลตฯ ตองนาขอมลจากเอกสารการรบ – จายเงนมาบนทกไวในสมดบญชตางๆ ใหครบถวน - การเกบรกษา เอกสารรบ – จายเงน และสมดบญช 1. กลมผผลตฯควรเกบรกษาเงนสดไวเพยงเทาทจาเปนตองใชจาย สวนทเกนความตองการควรนาฝากธนาคาร การเกบรกษาเงนสดควรมอบหมายใหมผรบผดชอบและเกบรกษาไวในทมงคงปลอดภย 2. สมดคบญชเงนฝากธนาคาร และสมดบญช ตองเกบรกษาไวในทมนคงปลอดภย 3. เอกสารรบ – จายเงน ตองเกบเขาแฟมไว โยจดเรยงตามลาดบวนท เดอน พ.ศ. เพอสะดวกในการคนหาและตรวจสอบ

4.3 ขนตอนการจดท าบญช ในการจดทาบญชมขนตอนแสดงลาดบ ดงน

26

เอกสารประกอบการลงบญช

สมดเงนสด สมดบนทกรายการทวไป

สมดบนทกตนทนกาไร

ทะเบยนและบญชยอย

งบการเงน

การจดทาบญชประจาวน

การปดบญช

- ทะเบยนสมาชกและหน

- ทะเบยนคมสนคา - ทะเบยนคมวตถดบ

- ทะเบยนสนทรพยถาวร

- บญชยอยลกหนขายสนคาเงนเชอ

- งบกาไรขาดทน

- งบดล

27

เอกสารประกอบการลงบญช ประกอบดวย 1. ใบเสรจรบเงน ใชเปนหลกฐานในการรบเงนทกประเภท มรปแบบดงน

เลมท.......................... เลขท..........................

............................................................................ ทอย เลขท............... ต าบล.............................อ าเภอ.......................จงหวด.....................................

ใบเสรจรบเงน วนท................เดอน............................พ.ศ. ..............

รบจาก........................................................................อยบานเลขท....................หมท......................... ตาบล......................................อาเภอ.............................จงหวด.......................ตามรายการดงตอไปน ลาดบท รายการ จานวนเงน 1 2 3 4 5 6 7 8

รบเงนคาหน รบเงนคาขายสนคา..................จานวนหนวย........... รบชาระหนคาสนคาจากการขายสนคาเงนเชอ .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ..............................................................................

............................... …………………….. ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………………. ……………………….

......

..... ….. …... …… …… …… ……

(ตวอกษร).......................................... รวมเงน ...........................................................

ผรบเงน

วธการจดท า - ใหระบขอมลตางๆลงในใบเสรจรบเงนใหครบถวน เชน วน เดอน ปทรบเงน ชอ -สกล และทอยของผทชาระเงนใหกลมผผลตฯ เปนตน

28

- ใหระบจานวนเงนทไดรบตามรายการรบเงนนนๆ หากเปนการรบเงนนอกเหนอจากรายการทกาหนดไวใหเขยนรายการเพมเตมใหชดเจนวาเปนการรบเงนประเภทใด พรอมระบจานวนเงน

- ใหระบจานวนเงนรวมเปนตวเลขและตวอกษร - ใหผรบเงนลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน 2. ใบเบกเงน ใชเปนหลกฐานในการจายเงนทกประเภททผรบเงนไมมใบเสรจรบเงนออก

ใหกลมผผลตฯ มรปแบบดงน

……………………………………………….. ทอย เลขท.......................ตาบล................................อาเภอ...........................จงหวด..........................

ใบเบกเงน วนท...........เดอน................................พ.ศ. .................

จายใหแก..................................................................อยบานเลขท....................หมบาน........... ตาบล...............................อาเภอ...........................จงหวด...........................ตามรายการดงตอไปน ลาดบ รายการ จานวนเงน

(ตงอกษร).................................................... รวมเงน (ลงชอ)........................................................ (ลงชอ)............................................. รบเงน จายเงน

29

วธการจดท า - ใหระบขอมลตางๆลงในใบเบกเงนใหครบถวน เชน วน เดอน ปทจายเงน ชอ-สกลและทอยของผทกลมผผลตฯ จายเงนให เปนตน - ใหระบรายละเอยดเกยวกบการจายเงนไวในชอง “รายการ” วาเปนการจายเงนคาอะไร เชน คาจางแรงงาน คาพาหนะ เปนตน พรอมทงระบจานวนเงน - ใหระบจานวนเงนรวมเปนตวเลขและตวอกษร - ใหผรบเงน และผจายเงนลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน หมายเหต ถาผรบเงนมใบเสรจรบเงนออกใหกลมผผลตฯ เชน ใบเสรจรบเงนของรานคา เปนตน สามารถใชใบเสรจรบเงนนนๆ เปนหลกฐานในการจายเงนได

3. ใบขายเงนเชอ ใชเปนหลกฐานในการขายสนคา ผลตผล และผลตภณฑเปนเงนเชอใหแกสมาชก มรปแบบดงน

เลมท..................... เลขท.....................

........................................................................ ทอย เลขท.................ตาบล......................................อาเภอ..............................จงหวด.......................

ใบขายเงนเชอ วนท.................เดอน..........................พ.ศ. ...............

ชอ.......................................บานเลขท................หมท.........................ตาบล........................... อาเภอ..................จงหวด..................................ไดรบสนคา ดงรายการตอไปนเปนการถกตองแลว ท รายการ จานวนหนวย ราคาหนวยละ จานวนเงน

(ตวเงน)………………………………………………….. รวมเงน ……………………………………ผรบของ .............................................ผสงของ

30

วธการจดท า - ใหระบขอมลตางๆ ลงในใบขายเงนเชอใหครบถวน เชน วน เดอน ปททาการขายเชอ ชอ-นามสกล และทอยของผทกลมผผลตฯขายของเงนเชอให - ใหระบรายละเอยดเกยวกบการขายเชอไวในชอง “รายการ” วาเปนการขายเชออะไรใหชดเจนเพอประโยชนในการตดยอดสนคา เชน ขายปยสตร....................ขายผงซกฟอก.................. ขนาด......................เปนตน

- ใหระบจานวนเงนรวมเปนตวเลขและตวอกษร - ใหผสงของและผรบของลงลายมอชอไวเปนหลกฐาน 4. ใบจายวตถดบ เปนหลกฐานในการจายวตถดบหรออน ๆ ใหสมาชก เพอใหสมาชก

นาไปผลตเปนผลตภณฑแลวนามาสงใหกลมผผลต

ใบจายวตถดบ/อน ๆ ใหสมาชก

ลาดบท ชอสมาชก (ระบชอรายการทจายใหสมาชก) วนทจาย

วตถดบ ลายมอชอ

ผรบวตถดบ

31

วธการจดท า - ใหระบชอรายการวตถดบหรออปกรณตาง ๆ ทกลมจายใหสมาชกไวสวนหวของตาราง - ใหระบขอมลตาง ๆ ทจายใหสมาชกลงในใบจายวตถดบ/อน ๆ โดยระบ ลาดบ ท ชอสมาชก จานวนหนวยของรายการวตถดบหรออปกรณตาง ๆ ทจายใหสมาชก วนทจาย พรอมทงใหสมาชกทรบวตถดบลงลายมอชอรบวตถดบไวดวย

5. ใบรบสนคา ใชเปนหลกฐานในการรบผลตผล และผลตภณฑทสมาชกกลมผผลตฯ ผลตได และนามาสงใหกลมผผลตฯ จดการขายตอไป มรปแบบดงน

ใบรบสนคา ประเภท.....................................................

ลาดบท

ชอสมาชก วนทไดรบ

จานวนหนวย

ราคา ตอหนวย

รวมเงน ลายมอชอ ผรบสนคา

วนท จายเงน

32

วธการจดท า - ใหจดทาใบรบสนคานแยกเปนแตละผลตผล ผลตภณฑ - ใหระบขอมลตาง ๆ ลงในใบรบสนคาใหครบถวนเมอนาผลตผล ผลตภณฑมาสงใหกลมผผลตฯ เชน ลาดบท ชอสมาชก วนทไดรบ จานวนหนวย ราคาตอหนวยทกลมผผลตฯ คดใหสมาชก จานวนเงนรวม พรอมกบใหผรบสนคาลงลาบมอชอไวดวย - ใหระบวนทจายเงนใหสมาชก สมดบญช ประกอบดวย

1. สมดเงนสด ใชสาหรบบนทกรายการรบ – จายทเปนเงนสด เพอใหทราบรายรบรายจาย และเงนสดคงเหลอประจาวน โดยแบงออกเปน 2 ดาน คอ - ดานรบ ใชบนทกรายการรบเงนโดยแบงการรบเงนเปนชองยอยๆ ซงแตละชองใหกลมผผลตฯ แตละแหงกาหนดประเภทการรบเงนทกลมผผลตฯ นน ๆ มการรบเงนเกดขนเปนประจาหรอเปนสวนใหญ ตวอยางเชน รบเงนคาหน รบเงนคาขายสนคา รบชาระหนคาสนคาจากการขายสนคาเปนเงนเชอ ถอนธนาคาร เปนตน - ดายจาย ใชบนทกรายการจายเงนโดยแบงการจายเปนชองยอยๆ ซงแตละชองใหกลมผผลตฯ แตละแหงกาหนดประเภทการจายเงนทกลมผผลตฯ นน ๆ มการจายเงนเกดขนเปนประจาหรอเปนสวนใหญ ตวอยางเชน ซอสนคา ตนทน ฝากธนาคาร เปนตน สาหรบตนทน หมายถง รายจายทจายไปเพอลงทนในการผลต ประกอบดวย ซอวตถดบทใชในการผลตและคาใชจายในการผลต ซอวตถดบทใชในการผลต ไดแก การซอวตถดบตาง ๆ มาเพอทาการแปรรปหรอผลตเปนสนคาสาเรจรป ซงวตถดบทซอนนจะแตกตางกนไปตามแตวากลมผผลตฯ นนทาการผลต สงใด เชน ผลตเสอผาสาเรจรป วตถดบ ไดแก ผา ซป ดาย กระดม ฯลฯ ผลตเตาเจยว วตถดบ ไดแก ถวเหลอง เกลอ ฯลฯ ผลตกลวยฉาบ วตถดบ ไดแก กลวย นาตาล ฯลฯ คาใชจายในการผลต เชน คาแรงงานของสมาชกทเปนผทาการผลต คาภาชนะบรรจ เปนตน การบนทกรายการในชองตาง ๆ ของสมดเงนสด เปนดงน ดานรบ

ชองท (1) บนทก วน เดอน ป ทรบ – จายเงน โดยเขยน พ.ศ.ไวตอนบนของชองแลวเขยนชอเดอนและวนทในบรรทดตอมา

33

ชองท (2) อธบายรายการทรบ – จายเงนโดยยอ กรณรายการทรบ - จายเงนนนเปนรายการทบนทกไวในชอง “ อน ๆ ”

ชองท (3) – (11) ใหระบประเภทรายการรบเงนทเกดขนเปนประจาไวสวนหวของชอง และเมอเกดรายการรบเงนนน ๆ ใหบนทกจานวนเงนทรบตามประเภทรายการรบเงนทระบ ตวอยางเชน คาหน , รบเงนคาขายสนคา , รบชาระหนคาสนคาจากการขายสนคาเงนเชอ , ถอนเงนฝากธนาคาร ฯลฯ

ชองท (12) บนทกจานวนเงนทไดรบอน ๆ นอกเหนอจากทระบประเภทไวในชองท (3) – (11) เชน รบเงนกยม , รบเงนอดหนน เปนตน

ชองท (13) บนทกจานวนเงนรวมรบในแตละวน โดยนาชองท (3) (4) (5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) และ (12) ของแตละวนมารวมกน

ดานจาย ชองท (14) – (20) ใหระบประเภทรายการเงนทเกดขนเปนประจาไวสวนหวของชองและ

เมอเกดรายการจายเงนนน ๆ ใหบนทกจานวนเงนทจายตามประเภทรายการเงนทระบ ตวอยางเชน จายซอสนคามาเพอขาย , จายซอวตถดบทใชในการผลตและคาใชจายในการผลตสนคา (ตนทน) , ฝากธนาคาร ฯลฯ

ชองท (21) บนทกจานวนเงนทจายรายการอน ๆ นอกเหนอจากทระบประเภทไวในชองท (14) – (20) เชน ชาระหนเงนก จายคนเงนคาหน เปนตน

ชองท (22) บนทกจานวนเงนรวมจาย โดยนาชองท (14) (15) (16) (17) (18) (19) (20) และ (21) ของแตละวนมารวมกน

เงนคงเหลอ ชองท (23 ) บนทกจานวนเงนคงเหลอประจาวน โดยนาจานวนเงนสดคงเหลอวน

กอน (ถาม) บวกดวย จานวนเงนรวมรบประจาวนในชองท (23) หกดวย จานวนเงนรวมจายประจาวนในชองท (22)

ลายมอชอผเกบรกษาเงนสด ชองท (24) ใหผ เกบรกษาเงนสดลงลายมอชอไวเปนประจาวน หลงจากทาการ

ตรวจสอบจานวนเงนทเกบรกษาในมอกบจานวนเงนคงเหลอในชองท (23) วาถกตองตรงกน

34

2. สมดบนทกรายการทวไป ใชสาหรบบนทกรายการตาง ๆ ทไมเกยวกบเงนสด มรปแบบดงน

สมดบนทกรายการทวไป

ป

เดอน วน รายการ ขายสนคา

เงนเชอ ดอกเบยเงนฝากธนาคาร

อนๆ

(1) (2) (3) (4) (5)

การบนทกรายการในชองตางๆของสมดบนทกรายการทวไป เปนดงน ชองท (1) บนทก วน เดอน ปทเกดรายการ โดยเขยน พ.ศ. ไวตอนบนของชองแลวเขยนชอเดอน และวนทในบรรทดตอมา ชองท (2) บนทกขอความทเกยวกบรายการทเกดขน ชองท (3) บนทก จานวนเงนทขายสนคาเปนเงนเชอ ชองท (4) บนทก จานวนเงนดอกเบยรบจากเงนฝากธนาคาร ชองท (5) บนทก จานวนเงนรายการอนๆ ทเกดขน นอกเหนอจากทกาหนดไวในชองท (3) และ (4)

3. สมดบนทกตนทนกาไร ใชสาหรบบนทกรายการขายสนคาทผลตไดและตนทนการผลตสนคา เพอคานวณหาผลกาไรจากการผลตสนคาแตละครง มรปแบบดงน

35

สมดบนทกตนทนก าไร ชอสนคา..................................................................ผลผลตครงท...................จานวน...............

ป เดอน วน

รายการ ขายสนคาเงนเชอ

ดอกเบยเงนฝากธนาคาร

อนๆ

(1)

(2) การค านวณตนทน-ก าไรในการผลตตอ 1 ครง การคดตนทนกาไรในการผลต ควรคดสาหรบการผลตในแตละครง เพอใหรผลตอบแทนจากการลงทนในแตละครง ดงน การค านวณตนทนการผลต (ผลตครงท..) วตถดบคงเหลอยกมา xx บวก ตนทน xx หก วตถดบคงเหลอยกไป xx …………… xx …………… xx xx ตนทนการผลต xxx การค านวณก าไร รายไดจากการขาย xxx หก ตนทนขาย ตนทนผลต xx สนคาคงเหลอ...หนวย xx xx กาไรกอนหกคาใชจาย xxx

(3)

(4) (5)

การบนทกรายการในสมดบนทกตนทนก าไร สวนหวตอนบนใหบนทกชอสนคาททาการผลต ครงทผลตสนคา และจานวนสนคาทผลตได (รายการนบนทกภายหลงเมอทาการผลตเสรจ) แลวบนทกรายการในชองตางๆ ดงน ชองท (1) บนทก วน เดอน ปทเกดรายการ โดยเขยน พ.ศ. ไวตอนบนของชองแลวเขยนชอเดอน และวนทในบรรทดตอมา ชองท (2) บนทกขอความทเกยวกบรายการทเกดขน ชองท (3) บนทก จานวนเงนทขายสนคาเปนเงนเชอ ชองท (4) บนทก จานวนเงนทจายซอวตถดบและคาใชจายตางๆ ในการผลตสนคา ชองท (5) บนทก ขอความทเกยวของ และอาจเปนประโยชนในโอกาสตอไป

36

5. แนวทางการจดท าบญชของกลมวสาหกจชมชน เพอใหการจดทาบญชของกลมผผลตฯ เปนไปอยางสะดวกยงขน ในทนจงไดยกตวอยางขนตอนการจดทาเอกสารและการลงบญชเกยวกบการดาเนนงานทวไป ดงน 1. การรบเงนคาหน 2. การรบเงนอดหนน/เงนสนบสนน 3. การรบเงนกยม 1. การรบเงนคาหน สมาชกเปนเจาของของกลมผผลตฯ โดยการถอหนของกลลมผผลตฯ ซงสมาชกแตละคนจะถอหนจานวนมากนอยเทาใด เปนไปตามความสมครใจของสมาชก สาหรบขนตอนปฏบตเกยวกบการรบเงนคาหน มดงน

37

สมครสมาชก

จายเงนคาหน

จดทาใบเสรจรบเงน

ลงทะเบยนสมาชกและหนชองเพมหน

รบเงนคาหน

ลงบญชในสมดเงนสดดานรบ

สมาชก

กลมผผลต

38

ตวอยางท 1 วนท 5 พฤศจกายน 2546 รบเงนคาหนจากสมาชก ดงน นายเกง กลาหาญ 1,000.- บาท นายแสง สกใส 2,000.- บาท และนางแกว เกดด 1,000.- บาท การจดท าเอกสารและการลงบญช เปนดงน ขนท 1 จดทาเอกสารประกอบการลงบญช คอ ใบเสรจรบเงน เพอเปนหลกฐานในการรบเงนคาหนจากสมาชกทง 3 ราย โดยฉกใบเสรจรบเงนใบแรกซงเปนตนฉบบใหสมาชกเกบไว เปนหลกฐาน สวนสาเนากลมผผลตฯใชเปนหลกฐานในการลงบญช

เลมท...........1............. เลขท...........001..........

กลมชมชนบานตวอยาง ทอย เลขท...5..... ต าบล....ทานา..................อ าเภอ.....กะปง......จงหวด.............พงงา..................

ใบเสรจรบเงน วนท.....5........เดอน..พฤศจกายน..........พ.ศ. ...2546

รบจาก...........นายเกง กลาหาญ.........................อยบานเลขท........3.........หมท..........1............ ตาบล...........ทานา..............อาเภอ.......กะปง.............จงหวด.....พงงา.............ตามรายการดงตอไปน ลาดบท รายการ จานวนเงน 1 2 3 4 5 6 7 8

รบเงนคาหน รบเงนคาขายสนคา........................จานวนหนวย........... รบชาระหนคาสนคาจากการขายสนคาเงนเชอ .............................................................................. .............................................................................. ............................................................................. ............................................................................. ..............................................................................

1,000 …………………….. ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………………. ……………………….

...-...

..... ….. …... …… …… …… ……

(ตวอกษร) – หนงพนบาทถวน- รวมเงน 1,000 - ทองม มงม ผรบเงน

39

เลมท...........1............. เลขท...........002..........



รบจาก...........นายแสง สกใส.........................อยบานเลขท........1.........หมท..........5............ ตาบล...........ทานา..............อาเภอ.......กะปง.............จงหวด.....พงงา.............ตามรายการดงตอไปน ลาดบท รายการ จานวนเงน 1 2 3 4 5 6 7 8


2,000 …………………….. ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………………. ……………………….

...-...

..... ….. …... …… …… …… ……

(ตวอกษร) – สองพนบาทถวน- รวมเงน 2,000 - ทองม มงม ผรบเงน

40

เลมท...........1............. เลขท...........003..........



รบจาก...........นางแกว เกดด.........................อยบานเลขท........9.........หมท..........4............ ตาบล...........ทานา..............อาเภอ.......กะปง.............จงหวด.....พงงา.............ตามรายการดงตอไปน ลาดบท รายการ จานวนเงน 1 2 3 4 5 6 7 8


1,000 …………………….. ……………………… ……………………… ……………………… ……………………… ………………………. ……………………….

...-...

..... ….. …... …… …… …… ……

(ตวอกษร) – หนงพนบาทถวน- รวมเงน 1,000 - ทองม มงม ผรบเงน

41

ขนท 2 ลงบญชในสมดเงนสด โดย - บวกจานวนเงนในใบเสรจรบเงนจากสมาชก ทง 3 ฉบบ ไดจานวนรบเงนคาหน รวม 4,000 บาท - ลงบญชในสมดเงนสดดานรบเงน ในชอง “รบคาหน” ดงน

สมดเงนสด ป

เดอน วน รายการ รบ จาย

ธนาคาร เงนสดคงเหลอ

ลายมอชอผเกบ

รกษาเงนสด

คาหน

ขายสนคา

รบชาระหน

ถอนธนาคาร

อนๆ รวมรบ

รวมจาย

2546 พ.ย. 5 4,000 4,000 4,000 ทองม

ขนท 3 ลงบญชในทะเบยนสมาชกและหน ของสมาชกแตละคนในชอง “เพมหน” ดงน

ทะเบยนสมาชกและหน ชอสมาชก นายเกง กลาหาญ เลขทะเบยนสมาชก 1


รายการ เพมหน ถอนหน คงเหลอ หมายเหต

2546 พ.ย.

5


1,000

-

1,000

-

42

ทะเบยนสมาชกและหน ชอสมาชก นายแสง สกใส เลขทะเบยนสมาชก 2



2546 พ.ย.

5


2,000

-

2,000

-

ทะเบยนสมาชกและหน ชอสมาชก นางแกว เกดด เลขทะเบยนสมาชก 3



2546 พ.ย.

5


1,000

-

1,000

-

2. การรบเงนอดหนน/เงนสนบสนน หากกลมผผลตฯ ไดรบเงนอดหนนทจายใหโดยไมมภาระผกพนทจะตองจายคน เชน เงนอดหนนขององคกรปกครองสวนทองถน เงนสนบสนนจากรฐและอนๆ เงนอดหนนจถอเปนรายไดของกลมผผลตฯ มขนตอนปฏบตเกยวกบการรบเงนอดหนน/เงนสนบสนนดงกลาว ดงน

43

ตวอยางท 2 วนท 10 พฤศจกายน 2546 - รบเงนอดหนนไมตองชาระคนเพอปรบปรงและจดหาอปกรณ/สถานทจาก อบต. ทานา เปน 5,000.- บาท การจดทาเอกสารและการลงบญช เปนดงน ขนท 1 จดทาเอกสารประกอบการลงบญช คอ ใบเสรจรบเงน เพอเปนหลกฐานในการรบเงนอดหนน โดยฉกใบเสรจรบเงนใบแรกซงเปนตนฉบบใหแกผใหเงนอดหนน ซงตามตวอยางน คออบต.ทานา เกบหลกฐาน สวนสาเนากลมผผลตฯใชเปนหลกฐานในการลงบญช

รบเงน

จดท าใบเสรจรบเงน

ลงบญชในสมดเงนสดดานรบ

44

เลมท.............. เลขท..............

กลมชมชนบานตวอยาง ทอย เลขท 5 ตาบล ทานา อาเภอ กะปง จงหวด พงงา

ใบเสรจรบเงน วนท 10 เดอน พฤศจกายน 2546

รบจาก อบต.ทานา อยบานเลขท 12 หมท 1 ตาบล ทานา อาเภอ กะปง จงหวด พงงา ตามรายการดงตอไปน

ลาดบท รายการ จานวนเงน 1 2 3 4 5 6 7 8

รบเงนคาหน รบเงนคาขายสนคา..............จานวนหนวย.............. รบชาระหนคาสนคาจากการขายสนคาเงนเชอ เงนอดหนน

5,000

-

(ตวอกษร) - หาพนบาทถวน - รวมเงน 5,000 - ทองม มนม ผรบเงน

45

ขนท 2 ลงบญชในสมดเงนสดรบ

สมดเงนสด ป

เดอน วน รายการ รบ จาย

ธนาคาร

เงนสดคงเหลอ



คาหน


รบ ชาระ หน


อนๆ รวมรบ

รวมจาย

2546

พ.ย. 5 4,000 4,000 4,000 ทองม 10 เงน

อดหนน 5,000 5,000 9,000 ทองม

3. การรบเงนกยม ขนท 1 ใชเอกสารการจายเงนกของเจาหน เชน สาเนาสญญากเงน สาเนาใบรบเงนก เปนตนเปนเอกสารประกอบการลงบญช ขนท 2 ลงบญชในสมดเงนสดดานรบ แตโดยทการรบเงนกไมไดมการรบเงนประจา ดงนนจงไมไดกาหนดเปนประเภทการรบเงนไวทสวนหวของชองในสมดเงนสดเปนการเฉพาะ การลงบญชในสมดเงนสดดานรบ จงนาไปลงไวในชอง “อนๆ” โดยอธบายไวในชอง “รายการ” วาเปนการรบเงนกยม

46


รายการ รบ จายธนาคาร

เงนสดคงเหลอ



คาหน


รบชาระหน


อนๆ รวมรบ รวมจาย

2546

พ.ย. 5 4,000 4,000 4,000 ทองม 10 เงน

อดหนน 5,000 5,000 9,000 ทองม

15 เงนกยม 10,000 10,000

หมายเหต รายการรบเงนวนนม 2 รายการ ทงรายรบและรายจาย ในการลงบญชดานรบจงยงไมออกยอดคงเหลอ 6. งานวจยทเกยวของ วาสนา เขยวคารพ (2548) ไดทาการวจยและพฒนาการตดตามและสงเสร ม การทาบญชกองทนหมบานเพอเพมประสทธภาพการทาบญชกองทนหมบาน ศกษาเฉพาะกรณกองทนหมบานตาบลบอนอก จงหวดประจวบครขนธ พบวายทธศาสตรการตดตามและสงเสรมการทาบญชกองทนหมบานสามารถพฒนากองทนหมบานใหจดทาบญชใหเปนปจจ บนและพงตนเองได สรยพร แกวชเสน (2548) ไดศกษาแนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดทาบญชขนตน พบวา กลมธรกจชมชนจะใหความสาคญในการบนทกขอมลทางการเงน ในสวนทเปนตวเงน ไมใหความสนใจตอการเกบรวบรวมเอกสารการคา ทนามาใชเปนหลกฐานในการบนทกขอมลทางการเงน เพอใหเกดความเชอถอไดในขอมลทางการเงนนน ๆ ยดหลกการไววางใจซงกนและกนในการดาเนนงาน ไมมการจายผลตอบแทนจากการลงทน การลงทนในกลมเปนเพยงสญลกษณของการเขารวมกลม ผเขารวมกจกรรมของกลมททาใหเกดรายไดเทานนจงจะไดรบผลตอบแทน ในลกษณะของแบงปนสวนกาไร ตามเกณฑเงนสด มากบางนอยบางขนอยกบปรมาณการขายผลตภณฑได และจานวนคนทมาทากจกรรม ไมมการจดบนทกสนทรพย หนสน และสวนทนอยางเปนระบบ จะใชการจดจาแลวบอกเลาตอ ไป

47

ไมมการสรปผลการดาเนนงาน และฐานะทางการเงน เพราะกลมมงหวงเงนทจะไดรบจากการทากจกรรมใหกลม ยงไมมจตสานกในการเปนเจาของกจการแตอยางใด สรยรตน ชแกว (2548) ไดศกษาแนวทางการพฒนากลมธรกจชมชนใหมความสามารถในการจดทาบญชตนทนขนเบองตน พบวา กลมตวอยางไมไดใหความสาคญตอ การคดตนทนผลตภณฑ ลกษณะการผลตจะเปนลกษณะของการผลตตามคาสงซอ ไมม การรวบรวมเอกสาร ทางการคาเกยวกบตนทน การดาเนนงานของกลม ในกลมผลตภณฑแปรรปอาหาร จะมลกษณะของการทากจกรรมในการผลตรวมกนและใชเงนทนของกลมในการผลตผลตภณฑ การขายผลตภณฑจะขายในนามของกลม มการบนทกขอมลทางบญชในลกษณะของการบนทกรายรบ-รายจาย สวนผลตอบแทนจะไดรบตามขอตกลงในการทางานเมอขายผลตภณฑไดแลว ถายงไมไดขายจะยงไมไดรบสวนแบงของผลตอบแทน ในสวนของผลตภณฑหตถกรรม ลกษณะของการทากจกรรมในการผลตจะแยกเปนสวนตว ใชเงนทนของแตละคนททาการผลต เมอแตละคนทาเสรจจะนาผลตภณฑมารวมกนทกลมเพอขายในนามของกลม และผผลตแตละคนจะไดรบผลตอบแทนตามจานวนผลตภณฑทนามาสงขายใหกบกลมโดยผผลตแตละคนสามารถรตนทนการผลตไดเพราะการทางานมานานจนจดจาตนทนทแตละคนผลตไดและสามารถบอกไดวาจานวนเทาใด ถงแมวาจะไมมการบนทกบญชกตาม

อามร รอดคา (2551) ศกษาการมสวนรวมของสมาชกในการดาเนนงานวสาหกจชมชนแรรปอาหาร จงหวดสงขลา พบวาระดบการมสวนรวมของสมาชกวสาหกจชมชนในการดาเนนงานวสาหกจชมชนแปรรปอาหารจงหวดสงขลาโดยรวมอยในระดบปานกลาง ปจจยพนฐานและปจจยทางสงคมทมความสมพนธกบการมสวนรวมในการดาเนนงานของสมาชกชมชน พบวาอาย รายไดของครอบครว การรบขาวสารเกยวกบวสาหกจชมชนจากสอสงพมพ การอบรม ดงาน ความรความเขาใจในหลกการวสาหกจชมชน การนบถอศาสนา มความสมพนธกบการมสวนรวมในการดาเนนงานของสมาชกวสาหกจชมชน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 โดยมขอเสนอแนะยทธศาสตรการมสวนรวม คอ ยทธศาสตรการพฒนาอยางมสวนรวม พฒนาการจดทาแผนปฏบตงาน การสรางศกยภาพในการทางานเปนทม การสรางแรงจงใจในการมสวนรวม และการสรางจตสานกในการมสวนรวม

1

บทท 1 บทน า

ความส าคญและทมาของปญหา แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 (2545 -2549) มงเนน

การแกปญหาความยากจน และยกระดบคณภาพชวตของคนสวนใหญในประเทศใหเกดการพฒนา

ทยงยน และใหความส าคญกบการพฒนาแบบองครวมทยดคนเปนศนยกลางของการพฒนา

จงท าใหเกดการพฒนาศกยภาพของคนในชมชนและการแกไขปญหาโดยเรมจากครอบครวและ

ชมชน เพอการพฒนาคณภาพชวตทดขน และในปจจบนซงอยในชวงการพฒนาโดยใช

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 10 (2550 – 2554) โดยไดก าหนดยทธศาสตรการ

สรางความเขมแขงของชมชนและสงคมใหเปนรากฐานทมนคงของประเทศ เสรมสรางและ

พฒนาชมชนใหมความเขมแขง ชวยเหลอเกอกลกนภายในชมชนและระหวางชมชน ดวยเหตน

จงเกดการรวมตวกนในรปแบบตาง ๆ ทงทจดทะเบยนและไมไดจดทะเบยนรวมกนเปนกลมอาชพ

เสรมสรางใหชมชนรวมตวกนอยางเขมแขง เกดความรก สามคค เอออาทร เสยสละ และมงมน

ทจะพฒนาตนเองและผอน รวมทงการพฒนาประเทศทผานมามการกระจายอ านาจใหชมชนและ

ทองถนมสวนรวมในการพฒนามากขน เกดการสรางงาน สรางอาชพ และกลมผประกอบธรกจ

ภายในชมชนหรอวสาหกจชมชนจ านวนมาก

วสาหกจชมชน (community enterprise) เกดจากการรวมตวของเกษตรกรเพอ

ด าเนนกจการเรองใดเรองหนง เกยวกบการผลตสนคา การใหบรการหรอการอน ๆ เพอสราง

รายไดและการพงพาตนเองของครอบครว ชมชน หรอระหวางชมชนดวยกน เมอมการรวมตว

ของเกษตรกรเปนกลม ไมวาจะด าเนนกจกรรมใด ๆ จะตองมเรองการเงนเขามาเกยวของ ไมวา

จะเปนกลมด าเนนธรกจ หรอด าเนนกจกรรมทเปนโครงการรบการสนบสนนจ ากรฐหรอ

หนวยงานใด ๆ การจดการการเงนจะตองท าใหเกดความนาเชอถอ การควบคมการเงนโดยระบบ

2

บญชเปนมาตรการหนงทกลมตองน ามาใช (นนทยา และณรงค หตานวตร, 2549) ระบบบญช

เปนสงทแสดงรายการทางการเงน โดยกลมตองสามารถท าไดดวยตนเอง และตองสามารถ

ตรวจสอบไดในภายหลง ทงบญชเงนสด รายรบ - รายจาย แตละวน บญชลกหน เจาหน

สตอกสนคา รวมทงทรพยสนตาง ๆ ทกลมมอย และในการจดตงเปนกลม แตละกลมธรกจ

จะตองมการบรหารจดการโดยมผน าหรอหวหนากลม มการจดการงบประมาณ การจดท าบญช

และการตรวจสอบการใชจายเงน ดงนนถากลมใดมความเขมแขงในเรองการเงน บญช กจะชวย

ใหระบบการบรหารการเงนโปรงใส ตรวจสอบได แตถาระบบการเงน บญชไมสดนก กจะเกด

ปญหาขนได ซงโดยปกตเกษตรกรทมารวมตวกนท าธรกจมกไมมความรเรองการเงนบญช

ท าใหเปนจดออนของการบรหารธรกจ ในทสดอาจตองลมเลกไป

ระบบบญชทด ควรมการจดบนทกรายละเอยดเกยวกบ รายรบ – รายจาย

ทรพยสน หนสนตาง ๆ ทมอยเพอใหเหนผลการด าเนนงานและฐานะการเงนทแทจรงของผเปน

เจาของ และสามารถน ามาใชประโยชนในการวางแผนการณในอนาคต หรอหาแนวทาง

ปรบปรงแกไขเพอใหธรกจเจรญเตบโตไดในอนาคต หรอสามารถตอสกบคแขงขนได หรอท า

ใหทราบวาควรจะปรบปรงแกไขในเรองใด เชน การลดคาใชจายหรอตนทนบางอยางทไมจ าเปน

เพอเพมรายไดหรอก าไร หรอควรจะก าหนดราคาขายเทาใด เพอใหธรกจอยไดดวยด รวมทงอาจ

ใชเปนขอมลการจดท าแผนเพอของบประมาณสนบสนนจากหนวยงานตาง ๆ กรณทจ าเปนตอง

ขยายเงนทนหรอขยายกจการเพมขน

ส าหรบกลมวสาหกจชมชน ในจงหวดจนทบร เกดการรวมกลมจดตงกนใน

เกอบทกต าบลของจงหวดจนทบร จากการทมการด าเนนการจดตงกลมวสาหกจชมชนเปน

จ านวนมากนน มเพยงกลมวสาหกจบางกลมเทานนทสามารถด าเนนธรกจอยางตอเนอง ทงนอาจ

มสาเหตมาจากสมาชกในกลมยงขาดความรความเขาใจ ในกระบวนการบรหารจดการองคกร

การบรหารจดการดานการเงน ซงเปนสงส าคญอนจะท าใหวสาหกจชมชนนนประสบผลส าเรจ

ดงนนวสาหกจชมชนหรอเครอขายวสาหกจชมชนในจงหวดจนทบร จงจ าเปนอยางยงทจะตอง

ไดรบการสงเสรมและสนบสนนใหสามารถยนหยดอยไดอยางยงยน โดยหนวยงานผเกยวของ

จะตองมกระบวนการเรยนรตามขนตอนตาง ๆ ตงแตการคนหาศกยภาพของวสาหกจชมชน โดย

3

วเคราะห จดออน จดแขง โอกาสและอปสรรคของแตละวสาหกจชมชน ในการด าเนนงาน

การบรหารจดการ สงเสรมใหมการเรยนรของวสาหกจชมชนเพอการบรหารจดการทด

โดยเฉพาะการบรหารจดการดานการเงน มการก าหนดแผนการพฒนาวสาหกจชมชนอยางม

ประสทธภาพ ปรบปรงและพฒนาใหเกดการเรยนรอยางตอเนองเปนขนตอน แบบบรณาการ ซง

จะท าใหมการบรหารจดการทเขมแขงและพงพาตนเองไดอยางยงยนตอไป

ดวยเหตนคณะผวจยจงมความสนใจทจะศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญช

เพอเพมประสทธภาพในการประกอบการของกลมวสาหกจชมชน จงหวดจนทบร เพอใหกลม

ผประกอบการเหนความส าคญและคณคาของการจดท าบญช ท าใหเหนสภาพการด าเนนงานของ

กลม รวมทงทราบผลการด าเนนงานวามผลก าไร หรอขาดทน หรอมฐานะการเงนเปนอยางไร

ควรจะวางแผนการผลต การขาย หรอการด าเนนงานในอนาคตอยางไรจงจะเจรญกาวหนาและ

บงเกดผลดมประสทธภาพ

ค าถามวจย

1. แนวทางการจดท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และ

อ าเภอขลง จงหวดจนทบร เปนอยางไร

1.1 วธการจดท าบญช การเงนเปนอยางไร

1.2 ศกยภาพของเจาหนาทผจดท าบญช การเงนเปนอยางไร

1.3 ความคาดหวงในการพฒนาประสทธภาพการจดท าบญชเปนอยางไร

1.4 ความคดเหนของผมสวนเกยวของกบการจดท าบญช การเงนของกลม

เปนอยางไร

2. แนวทางการพฒนาการจดท าบญช ของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห

และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร ควรเปนอยางไร

วตถประสงคในการวจย

1. เพอศกษาสภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร

4

2. เพอศกษาปญหาและความตองการของผประกอบการทมตอการพฒนา การจดท าบญช

3. เพอใหเกดแนวทางการพฒนาการจดท าบญช 4. เพอพฒนาประสทธภาพการท าบญชของกลมวสาหกจชมชน อ าเภอ

แหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร ประเดนทศกษา

1. ความรความเขาใจเกยวกบการปฏบตงาน ดานการเงน บญชของผปฏบตงาน และผเกยวของ

2. ความตองการพฒนาการท าบญช การเงนของผปฏบตงานและผเกยวของ 3. แนวทางการพฒนาประสทธภาพการท าบญช การเงนของผปฏบตงานและ

ผเกยวของ

พนทด าเนนการวจย กลมผประกอบการวสาหกจชมชน อ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร จ านวน 8 กลม ดงน

1. กลมน าพรกแกง ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห 2. กลมปลากรอบสามรส ต าบลหนองชม อ าเภอแหลมสงห 3. กลมวสาหกจชมชนเทศบาลต าบลบอ อ าเภอขลง 4. กลมเกษตรกรวดเกวยนหก ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง 5. กลมน าปลาเกวยนทอง ต าบลเกวยนหก อ าเภอขลง 6. กลมวสาหกจชมชนพฒนาทรพยากรชวภาพ ต าบลวนยาว อ าเภอขลง 7. กลมถาน ต าบลวนยาว อ าเภอขลง 8. กลมสตรสหกรณแมบานตรอกนอง ต าบลตรอกนอง อ าเภอขลง

ระยะเวลาด าเนนการ

11 เดอน (ตงแตเดอนมนาคม 2553 - เดอนกมภาพนธ 2554)

5

วธการด าเนนการ

1. ลงพนทศกษา ส ารวจ เกบรวบรวมขอมลเกยวกบการจดท าบญชในปจจบน ของกลม

2. ลงพนทศกษารายละเอยดเกยวกบวธการจดท าบญช การเงน ตงแตเอกสาร หลกฐาน การบนทกบญช สมดบญช และการจดท ารายงาน

3. จดเวทแลกเปลยนความคดเหนระหวางผท าบญช และผมสวนเกยวของ เพอแลกเปลยนความรและประสบการณในการท าบญช การเงนทผานมาวเคราะหขอมลรวมกน พรอมทงหาแนวทางในการพฒนาการปฏบตงานดานการเงน บญชเพอสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนยงขน

4. จดท ารายงานการวจย ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ไดทราบแนวทาง ขนตอน วธการจดท าบญชทกลมผประกอบการจดท า อยในปจจบน

2. ไดทราบปญหาความตองการ การพฒนาปรบปรง การจดท าบญชทสามารถ น ามาใชไดอยางมประสทธภาพ

3. ไดทราบแนวทางการพฒนาการจดท าบญชของกลมผประกอบการ คณะผวจย

1. ผชวยศาสตราจารยมาล แสงจนทร อาจารยประจ าหลกสตรการบญช คณะ วทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฎร าไพพรรณ จงหวดจนทบร ต าแหนงหวหนาโครงการวจย

2. อาจารยวชรนทร หอมประเสรฐ อาจารยประจ าหลกสตรการบญช คณะ วทยาการจดการ มหาวทยาลยราชภฎร าไพพรรณ จงหวดจนทบร ต าแหนงผรวมวจย

6

นยามศพทเฉพาะ

การพฒนา หมายถง การท าใหมนคง การท าใหกาวหนา การปรบปรง

การท าบญช หมายถง การจดบนทกเรองราวตาง ๆ เกยวกบการเงน หรอสงของทก าหนดมลคาเปนเงนไวเปนหลกฐาน โดยจดแยกไวเปนประเภทตาง ๆ เพอใหแสดงผลงานอนเปนประโยชนตอการด าเนนงาน ตลอดจนการวเคราะหผลการด าเนนงาน

ประสทธภาพ หมายถง การด าเนนการโดยมผลส าเรจ

การประกอบการ หมายถง การด าเนนกจรรมโดยบคคลหรอกลมบคคลซงรวมกนในการผลตหรอจ าหนายสนคาโดยมงหวงผลก าไร

วสาหกจชมชน หมายถง การประกอบการขนาดยอม และขนาดเลกของชมชน เพอการจดการทนของชมชนอยางสรางสรรคมงเนนการพงตนเอง โดยมสมาชกมากกวา 15 คน

การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบญชเพอเพมประสทธภาพในการประกอบการ

ของกลมวสาหกจชมชนอ าเภอแหลมสงห และอ าเภอขลง จงหวดจนทบร



คณะผวจย

ผศ. มาล แสงจนทร

นางสาววชรนทร หอมประเสรฐ

รายงานวจยฉบบน ไดรบงบประมาณสนบสนนจากกองทนวจย

มหาวทยาลยราชภฏร าไพพรรณ

ประจ าปงบประมาณ 2553

งานวจยเรอง การศกษาแนวทางการพฒนาการท าบชชเพพเพพปปรสสทธาาพในการปรสกเบการ

ขเงกลปวสาหกจชปชน เ าพาเแหลปสงห แลสเ าพาเขลง จงหวดจนทบรเ

คณะผวจย ผศ. ปาลเ แสงจนทร แลส นางสาววชรนทร หเปปรสพสรฐ

เาจารยปรสจ าหลกสตรการบชชเ คณสวทยาการจดการ

ปหาวทยาลยราชาฏร าไพพรรณเ

ปการศกษา 2553

บทคดยอ

การศ กษ าแนวทางก ารพฒนาการท าบชชเ พพ เ พพ ปปรสสทธ า าพใน

การปรสกเบการขเงกลปวสาหกจชปชน เ าพาเแหลปสงห แลสเ าพาเขลง จงหวดจนทบรเ

ปเวตถปรสสงค พพเ 1) ศกษาสาาพการท าบชชเขเงกลปวสาหกจชปชน เ าพาเแหลปสงห แลส

เ าพาเขลง จงหวดจนทบรเ 2) ศกษาปชหาแลสควาปตเงการขเงผปรสกเบการทเปเตเ

การพฒนาการจดท าบชชเ 3) พพเใหพกดแนวทางการพฒนาการจดท าบชชเ แลส 4) พพเพฒนา

ปรสสทธาาพการท าบชชเขเงกลปวสาหกจชปชน เ าพาเแหลปสงห แลสเ า พาเขลง จงหวด

จนทบรเ

คณสผวจยด าพนนการวจยพชงปฏบตการแบบปเสวนรวป ในลกษณสโครงการวจยแบบ ทางพลเก (PAR) แลสวธเการวจยแบบปรสยกต กลปตวเยางคเ กลปวสาหกจชปชน เ าพาเ

แหลปสงห แลสเ าพาเขลง จงหวดจนทบรเ จ านวน 8 กลป ปเการลงพนทเส ารวจพกบรวบรวป

ขเปลพกเยวกบการจดท าบชชเขเงกลปผปรสกเบการวสาหกจชปชน ลงพนทเศกษารายลสพเเยด

พกเยวกบวธเการจดท าบชชเ การพงน จดพวทเแลกพปลเยนควาปคดพหนขเงปเสวนพกเยวขเง โดยใช

วธเการสปาาษณ รวปทงใหปเการตเบค าถาปตาปแบบสเบถาป ผลการศกษาพบวา สาาพการท า

บชชเขเงกลปวสาหกจชปชน สวนใหชจสปเปรสธานกลป หรเพจาขเงผปรสกเบการกลปพปน

ผจดท าบชชเพเง แลสปเบางกลปทเปเบหปายใหสปาชกกลปพปนผจดท าบชชเให แลสบางกลปกปเ

พจาหนาทเจากหนวยงานเนปาชวยจดท าใหพนเงจากพพงปเการจดตงกลป ส าหรบควาปร

ควาปสาปารถขเงผจดท าบชชเบางคนจบการศกษาพพเยงชนปรสถปศกษาปทเ 4 แลสบางคนจบ

ปรชชาตรเ แตลสกลปจสปเการจดท าบชชเโดยใชสปดตเพปนชเงตาง ๆ ปรสกเบดวยชเง วนทเ

รายการ แลสจ านวนพงน โดยจสรสบวาพปนการรบพงน หรเ การจายพงนใหใคร พปเไร แลสจ านวน

พงนพทาใด แลสจสปเการพปดบชชเพงนฝากเเปทรพยไวกบสถาบนการพงนตาง ๆ พชน ธนาคาร กลป

สหกรณ พปนตน โดยใชชเปรสธานกลปพปนพจาขเงบชชเหรเชเกลป แลสก าหนดใหสปาชก 2- 3

คน รวปกนพบกจายพงน แลสทกกลปจสไปปเการใชพชคในการด าพนนการ ปเการสรปผลแลสจดท า

รายงานการพงนพรเปทงแจงผลการด าพนนงานใหสปาชกกลปทราบทก ๆ ป ส าห รบจ ด เเนทเ

ควรไดรบการปรบปรง พชน ควรใหปเการจดท าบตรคปยเดสนคา พเกสารปรสกเบการบนทก

บชชเ สปดบชชเ รายงานงบก าไรขาดทน แลสงบดล

ค าส าคญ การพฒนา การท าบชชเ วสาหกจชปชน

สารบญ

หนา

บทคดยเ ข

สารบช ง

สารบชตาราง ช

บททเ 1 บทน า 1

ควาปส าคชแลสทเปาขเงปชหา 1

ค าถาปวจย 3

วตถปรสสงคในการวจย 3

ปรสพดนทเศกษา 4

พนทเด าพนนการวจย 4

รสยสพวลาด าพนนการ 4

วธเการด าพนนการ 5

ผลทเคาดวาจสไดรบ 5

คณสผวจย 5

นยาปศพทพฉพาส 6

บททเ 2 แนวคดแลสทฤษฎเทเพกเยวขเง 7

แนวคดการปรสกเบการวสาหกจชปชน 7

การด าพนนงานขเงวสาหกจชปชน 11

แนวคดพกเยวกบการจดท าบชชเ 17

การจดท าบชชเพบเงตน 24

สารบญ (ตอ)

หนา

แนวทางการจดท าบชชเขเงกลปวสาหกจชปชน 36

งานวจยทเพกเยวขเง 46

บททเ 3 กรสบวนการด าพนนการวจย 48

ขเบพขตการศกษา 48

การพกบรวบรวปขเปล 49

พครเงปเทเใชในการพกบรวบรวปขเปล 49

วธเการพกบรวบรวปขเปล 50

การวพคราสหขเปล 50

บททเ 4 ผลการด าพนนงาน 51

ผลการด าพนนงานตาปแผนกจกรรป 51

กจกรรปทเ 1 ลงพนทเศกษา ส ารวจ พกบรวบรวปขเปลพกเยวกบการจดท าบชชเ ในปจจบนขเงกลป 51

กจกรรปทเ 2 ลงพนทเศกษารายลสพเเยด พกเยวกบวธเการจดท าบชชเ

การพงนตงแต พเกสารหลกฐาน การบนทกบชชเ สปดบชชเ แลส

การจดท ารายงาน 54

กจกรรปทเ 3 จดพวทเแลกพปลเยนควาปคดพหนขเงผท าบชชเแลสผปเสวนพกเยวขเง

พพเแลกพปลเยนปรสสบการณในการท าบชชเการพงนทเผานปา 64

บททเ 5 สรปผลการด าพนนงาน 71

สรปผลการด าพนนงาน 71

ขเคดพหนแลสขเพสนเแนสตเการศกษาวจย 73

บทพรเยนแลสการพรเยนรจากการด าพนนงานโครงการวจย 74

ขเพสนเแนสตเการวจยครงตเไป 75

สารบญ (ตอ)

หนา

บรรณานกรป 76

าาคผนวก 78

สารบญตาราง

หนา

ตารางท 4.1 แสดงขเปลขเงกลปวสาหกจชปชน 54

study of development of accounting

Documents