کتابچه عمومی و اختصاصی بهداشت محیط و ایمنی اتاقعمل در بیمارستان نمازی

تهیه کنندگان: کارشناسان واحد بهداشتمحیط بیمارستان نمازی

97پاییز

فصل اول

اطلاعات عموميبهداشت محيط

مقد مــه:

بیمارستان نهادی است بسیار ضروری که برای تداوم حیات و حفظ ج,,ان انس,,انها و بازگش,,ت به تندرستی ب,,ه ت,,دریج در زن,دگی انس,انها پدی,,دار گش,ته و هم,,راه ب,,ا تکام,ل عل,وم و فن,,ون و مهارتها، پس از گذشت سالیان دراز به شکل امروزی درآمده است. که در جوامع مختلف ن,,یز با توجه به وض,عیت اقتص,,ادی آن جامع,ه و انتظ,,ارات گیرن,,دگان خ,,دمات، ش,اهد تف,اوت ه,,ای فراوانی در بین بیمارستانها می باشیم و نکته قابل توجه اینکه در ه,,ر بیمارس,,تانی در ص,,ورت

noso )در زبان یونانی noso comialعدم رعایت موازین بهداشتی، انواع عفونتهای نازوکومیال به معنای «مراقبت » است ( ش,,یوع پی,,دا می کنن,,د. بن,,ا ب,,هcomeionبه معنای « بیماری » و

% بیم,,اران بس,,تری ش,,ده در بیمارس,,تانها ب,,ه عف,,ونت5تحقیقات بعمل آمده در آمریکا، ح,,دود روز5ت,,ا-7بیمارستانی مبتلا می شوند که این امر بطور متوسط مدت زمان بس,,تری آنه,,ا را

دلار هزین,ه درم,ان اف,,زایش می یاب,,د . علاوه ب,,ر آن750افزایش می دهد که در نتیجه ح,دود همانطور که کار برای سلامت و احساس راحتی افراد مفید است تحت شرایطی نیز می تواند برای سلامتی اثرات سوء داشته باشد از آنجایی که افراد شاغل در بخش,,های درم,,انی بیش از سایرین در معرض بیم,,اری ه,,ا ق,,رار دارن,,د ل,,ذا در ص,,ورت ع,,دم رع,,ایت بهداش,,ت محی,,ط در بیمارستان، بیش,,تر از دیگ,,ران آس,,یب دی,,ده و ی,,ا بیم,,ار می ش,,وند و از ط,,رف دیگ,,ر وض,,عیت

سلامتی شخص نیز بر کیفیت وکمیت کارتاثیر می گذارد.

مهندس,,ي بهداش,,ت محی,,ط بیمارس,,تان ش,,امل کلی,,ه اق,,داماتی اس,,ت ک,,ه از انتق,,ال عوام,,ل بیماریزای محیط خارج به داخل بیمارستان و بالعکس جلوگیری می کند. در این راستا عوام,,ل محیطی همچون آب، فاضلاب، زباله، هوا، غذا و ... بای,,د ب,,ه نح,,وی کن,,ترل ش,,وند ت,,ا علاوه ب,,ر

ایجاد محیطی سالم و بهداشتی، به بهبود بیماران نیز کمک نماید.

س,,اختار س,,ازمانی واح,,د ایم,,نی وس,,لامت بیمارس,,تان نم,,ازی متش,,کل از زی,,ر مجموع,,ه ه,,ای مدیریت خطا و خطر، پزشکی اجتماعی و ارتقای سلامت ، بهداشت محیط و بهداش,,ت حرف,,ه ای می باشد. واحد بهداش,,ت محی,,ط و حرف,,ه ای ب,,ا اس,,تفاده از دانش کارشناس,,ان بهداش,,ت محیط ، بهداشت حرفه ای ، عمران محیط زیست با ه,,دف ارتق,,ا س,,طح س,,لامت و بهداش,,ت

پرسنل ، بیماران و جامعه تشکیل شده است .

مهمترین ه,,دف بهداش,,ت محی,,ط، مطالع,,ه عوام,,ل محیطی مض,,رهدف بهداشت محیط : برای سلامتی انسان و تشخیص و پیشگیری، رفع و کن,,ترل اث,,رات س,,وء ناش,,ی از این عوام,,ل

1

,,د س,,لامتی انس,,ان و بهداش,,ت م,,ردم را ب,,ه عن,,وان ه,,دف است. بهداشت محیط به طور موک اصلی پیگیری می کند و کیفیت محیط و حفظ سلامتی اکوسیستم ها را به طور غ,,یر مس,تقیم

مورد توجه قرار می دهد.

اصول بهداشت محيط در بيمارستان:

محيط بيمارستان نقش مهمي در ايجاد عفونت هاي بيمارستاني مرتبط ب,,ازي مي كن,,د محي,,ط بيمارستان شامل اجزاء زي,,ادي مي باش,,د بس,,ياري از اين اج,,زاء ت,,اثير مس,,تقيم در عفونته,,اي بيمارستاني دارند ،جهت ك,,اهش انتق,,ال ميك,,رو ارگ,,ا نيس,,م ه,,ا از وس,,ايل و محي,,ط اط,,راف ،

متدهاي نظافت ، ضد عفوني و استريليزاسيون مناسب مورد نياز مي باشد.

سياستها وروشهاي جديد با توجه به امكانات و تسهيلات در دسترس بايد تدوين شوند.

رع,,ايت اص,,ول بهداش,,ت محي,,ط و بهس,,ازي در بيمارس,,تان علاوه ب,,ر كم ك,,ردن مخ,,ازن ق,,ويميكروارگانيسم ها، اثر مهمي در زيبايي محيط و جلب اعتماد بيماران خواهد داشت .

نظافت محيط بيمارستان:

نظافت مرتب و روزانه بيمارستان بصورتيكه محيط تميز وعاري از گرد وغبار باشد.

ميكرو ارگانيسم ها در جرم هاي قابل مشاهده وجود دارن,,د و ه,,دف از نظ,,افت روزان,,ه%90 بيمارستان ريشه كني يا كاهش اين جرم ها مي باشد. بايد توجه داشت در صورت ع,,دم ج,,رم زدايي مكانيكي دترجنت ها و مواد ضدعفوني كننده نمي توانند فعاليت ض,,د ميك,,روبي خ,,ود را

بطور مناسب اعمال نمايد.

لازم اس,ت سياس,,تهاي خاص,ي در ارتب,,اط ب,,ا بك,,ارگيري روش,هاي مناس,ب ب,,ا فواص,,ل زم,انياستاندارد جهت نظافت ديوارها

،كف پوشها، رختخواب ها پرده ها ، اثاثيه ،حمامها، توالتها و كليه وس,,ايل م,,ورد اس,,تفاده بك,,ارگرفته شود.

روشها بايد جهت احتمال آلودگي ومتناسب با نوع ضدعفوني اختصاصي شود . ب,,ر اين اس,,اسبيمارستانها به چهار منطقه

تقسيم مي شوند:

مناطقي از بيمارستان ها كه تماس با بيمار ندارند مثل پذيرش،پاويونها وكتابخانه(، Aمنطقه مي شود(. نظافت عادي توصيه

مكان هاي نگهداري بيماراني كه عفوني نبوده يا حساسيت بالايي ندارند،لازم اس,,تB منطقه اين مكانها به كار گرفته شود كه گرد وغبار ايج,,اد نكن,,د . اس,,تفاده از روشهايي جهت نظافت

جارو هاي برقي يا معمولي در اين مناطق توصيه نمي شود. ابتدا بايد هرگونه آلودگي با خ,,ونومايعات ديگر بدن ضدعفوني شده و سپس نظافت انجام گيرد.

2

بخش هاي ايزوله يا بيماران عفوني شده ، نظافت با دترجنت هاي مناسب وس,,پس Cمنطقه محلولهاي ضدعفوني كننده لازم است .جهت جلوگيري از انتقال و انتشار عفونت هر اتاق بايد

با وسايل جداگانه نظافت شود.

بيماران با حساسيت بسيار بالا حفاظت به صورت ايزولاس,يون ي,,ا س,اير مكانه,ايDمنطقه منطقهمحافظت شده از قبيل

اتاق هاي عمل، اتاق هاي زايمان ، بخش مراقبت هاي ويژه ، بخش نگهداري نوزادان ن,,ارس وبخش دياليز كه نياز به

استفاده از محلولهاي دترجنت و ض,,دعفوني كنن,,ده دارد، لازم اس,,ت در اين مكانه,,ا از وس,,ايلنظافت مجزا استفاده شود.

رقیق دقیق و صحیح بطور بایستی کننده عفونی ضد مایع که است ضروري نکته این ذکرگردد. تهیه تازه بصورت استفاده بار هر و براي شده

تعریف و طبقه بندی پسماندهای پزشکی:

مواد زائد جامدو چگونگی تفکیک پسماندها

Solid عبارت مواد زائد جامد) wastesبه مجموعه مواد ناشي از فعاليت هاي انس,,ان و ) حيوان كه معمولأ جامد بوده و به صورت ناخواسته و يا غير قابل استفاده دور ريخته مي

شود اطلاق مي گرددو به سه دسته كلي تقسيم مي گردند :

داراي تركيب,,,ات مختل,,,ف مانن,,,د باقيمان,,,ده موادغ,,,ذايي، كاغ,,,ذ،زبال,,,ه ه,,,اي ش,,,هري : پلاس,,تيك،قطع,,ات فل,,زي، چ,,وب، خاكسترحاص,,ل از س,,وخت، زائ,,دات حاص,,ل از تخ,,ريب

ساختمان و... مي باشد . : مواد زائد حاصل از فعاليت هاي صنعتي مي باشند .زباله هاي صنعتي

مواد زائد جام,,د و ي,,ا م,,ايعي هس,,تند ك,,ه ب,,ه علت كميت،غلظت و ي,,ازباله هاي خطرناك : كيفيت فيزيكي، شيميايي و يا بيولوژيكي مي توانند باعث افزايش ميزان مرگ و م,,ير و ي,,ا بيماريهاي جدي شوند. روابط خاص و مق,,ررات وي,,ژه اي جهت جم,,ع آوري،حم,,ل و نق,,ل و

دفع را به خود اختصاص داده است.( بر اساس تعريف آژانس حفاظت محيط زيستEnvironmental Protection Agency : EPA

( زباله هاي خطرناك به مواد زائد جامدي اطلاق مي شود كه بالقوه خطرن,,اك ب,,وده و ي,,ااينكه پس از طي مدت زماني موجبات خطر را براي محيط زيست فراهم مي كند.

،زباله هاي بيمارستاني كه حاوي زايدات پاتولوژيكي، مواد زايد راديواكتيو، زايدات داروئي مواد زايد عفوني، م,,واد زاي,,د ش,,يميايي ميباش,,د از من,,ابع عم,,ده زبال,,ه ه,,اي خطرن,,اك در شهرها محسوب مي شود. تكنولوژي جمع آوري ، دفع و يا احياء اين م,,واد در مقايس,,ه ب,,ا

زباله هاي شهري و خانگي تفاوت بسيار دارد و بايد جداگانه مورد توجه قرارگيرد.اهمیت زباله های بیمارستانی

مخاطرات بهداشتی کارکنان و بیمارستان تهدید سلامت افراد خارج از بیمارستان

مخاطرات زیست محیطی

3

مخاطرات بهداشتی پسماندهای بیمارستانی

کانون بالقوه بسیاری از بیماری های انگلی ، باکتریاییمواد تشکیل دهنده پسماندها قادرند ویروس ها را بخود منتقل کنند.مدت فعالیت وی,,روس

روز برآورد شده8-5ها در پسماندهای بیمارستانی هپاتیت –انتقال بسیاری از ویروس های خطرناک از جمله ایدز Bو مننژیت

مخاطرات بهداشتي ناشي از عدم جمع آوري و دفع نامناسب زباله

جلب حشرات و جوندگان و كثرت آنها در محيط % به جم,,ع آوري ص,,حيح زبال,,ه و فاض,,لاب65% و موش تا حدود 90 كنترل مگس تا حدود

مرتبط مي باشد .

انتقال بيماري ها نوع از عوامل بيماريهاي ويروسي، انگلي و باكتريايي كه در انسان شناخته ش,,ده118بيش از

از طريق سگهاي ولگرد در محل آوري زباله ميتواند به انسان انتقال پيدا كند.

همچنين با توجه به گزارشات موجود حدود يك سوم تختهاي بيمارستاني اختصاص ب,,ه بيم,,اران روده اي دارد كه اغلب آنها به دليل ع,دم رع,ايت م,وازين بهداش,تي در ام,ر دف,,ع وجم,ع آوري

نفر كه به بيمارستان مراجعه100زباله ها اتفاق مي افتد و براساس گزارشات ديگري از هر نفر مبتلا به بيماريهاي عفوني بعد از عمل مبتلا ميش,وند ك,,ه ب,,ه ط,ور مس,تقيم و20مي كنند

غير مستقيم در اثر عدم رعايت موازين بهداشتي در امر دفع و جمع آوري زباله ها بوج,,ود ميآيد.

آلودگي آب: از طريق ورود مستقيم زباله به منابع آبورود شيرابه زباله به منابع آب سطحي ، زير زمينيآلودگي هوا:پراكنده شدن اجزاء سبك زباله در هوا در اثر باد تخمير بي هوازي زباله و توليد گازهائي مانندH2sوso2

سوختن زبالهآلودگي خاك

تقسیم بندی پسماندهای بیمارستانی گ,,روه معم,,ولي و خطرن,,اك2پسماندهاي مراك,,ز بهداش,,تي و درم,,اني در بيمارس,,تانها ب,,ه

تقسيم مي شوند:پسماند عادی

پس,,ماندهاي معم,,ولي مش,,ابه پس,,ماندهاي خ,,انگي ب,,وده و ب,,ه ط,,ور عم,,ده از كاركرده,,اي خدمات اداري و عمومي توليد شده ، شامل زباله هاي آشپزخانه، آبدارخانه، قسمت اداري مالي،ايستگاه هاي پرستاري، باغباني و نظاير آن مي ش,,ود. پس,,ماندهاي معم,,ولي ) ش,,به خانگي( در سطل هاي عادي جمع آوري و ب,,ه ط,,ور روزان,,ه از طري,,ق ش,,هرداري دف,,ع مي

گردد.

4

پسماندهاي خطرناكپسماندهای عفونی

کلیه پسماندهای آلوده به خون و فرآورده های خونیکلیه پسماندهای مربوط به آزمایشهای تشخیص طبی و تحقیقات پزشکی

پسماندهای پاتولوژیکلیه ترشحات و پسماندهای آلوده به ترشحات بیماران عفونیکلیه مواد و وسایلی که با بیماران عفونی تماس داشته باشد

پسماندهای اتاق ایزوله

پسماندهای ناشی از جراحی و اتوپسی اعضا و اندامهای قطع شده و جنین

پسماندهای شيميايي داروییپسماندهاي شیمیايي تشكیل ميشوند از مواد جامد و گازهاي شیمیايي كه به عن,,وان مث,,ال

براي كارهاي تشخیصي و تجربي، و كارهاي نظ,,افت، خان,,ه داري و گن,,دزدايي، ب,,ه ك,,ار ميروند.

واكسنها، موادمخدر و سرمهايي كه ديگر به آنها نیازي نیست و بايد ب,,ه نح,,و مناس,,بي دف,,عشوند.

اين رده همچ,,نین ش,,امل اقلام دور ريخت,,ه ش,,ده م,,ورد مص,,رف در كاره,,اي دارويي مانن,,د اي اتصال، وھبطريها وقوطيهاي داراي باقیمانده داروهاي خطرناك، دستكش، ماسك، لوله

شیشه ويالهاي داروها هم بوده كه در صورت آزادش,,دن در محی,,ط ب,,راي محی,,ط و انس,,انمضر باشند.

5

پسماندهای نوك تيزوبرنده اجسام تیز و برنده اقلامی هستند که می توانند م,,وجب زخم از قبی,,ل بری,,دگی ی,,ا س,,وراخ شدگی شوند و عبارتند از: سوزنها، سوزنهای زیر جلدی، تیغه چاقوی جراحی و دیگ,,ر تیغ,ه ها، چاقوی ست ها ی,,ا نفوزی,,ون، اره ه,,ا، شیش,,ه ه,,ای شکس,,ته و ن,,اخن بیم,,اران و ... ک,,ه ممکن است عفونی باشند یا نباشند، به هر حال به عنوان پسماندهای تهدید کننده سلامتی

به شمار می آیند.

Safteyظروف ایمن Boxوری وس,ایل ت,,یز و برن,,ده اس,ت ک,,ه این ظ,روف بای,دٱ محل جمع دارای ویژگیهای زیر باشد:

به آسانی سوراخ یا پاره نشوند..1بتوان به آسانی درب آن را بست و مهر و موم نمود..2 دهانه ظروف باید به اندازه ای باشد که بتوان پسماند را بدون اعمال فشار دس,,ت.3

در ظروف انداخت و خارج کردن آنها از ظرف ممکن نباشد.دیواره های ظرف نفوذ ناپذیر باشد و سیالات نتواند از آن خارج شوند..4 پس از بستن درب از عدم خروج مواد از آن اطمینان حاصل شود..5حمل و نقل ظروف آسان و راحت باشد..6

:پسماندهای راديواكتيو پسماندهای تولید شده در مراکز پزشکی هس,,ته ای ک,,ه ب,,ر اس,,اس دس,,تورالعمل ض,,وابط

سازمان انرژي اتمي جمع آوري می گردند.

مدیریت دفع پسماندشامل مراحل زير مي باشد :

تولید، ذخیره، جمع آوری، حمل و نقل، پردازش و دفع

کیفیت هوا در بیمارستان :

6

برای محل هایی توصیه می شود که باید بسیار تمیز باشند . این ک,,ارفشار مثبت هوا: - زمانی ) برای یک محل ( عملی می ش,,ود ک,,ه ورودی ه,,وا بیش,,تر از ه,,وایی باش,,د ک,,ه توسط تهویه باز دمی خارج می شود . این عمل ، در اطراف در ها و دیگر ورودی ه,,ا یک جریان هوای برون رو ایجاد می کند و ورود هوا از مح,,ل ه,,ای آل,,وده ت,,ر را ک,,اهش

برای محل های آلوده توصیه می شود و این فشار برایفشار هوای منفی: می دهد. . ایزولاسیون بیمارانی که دارای عفونت های قابل انتشار از طریق هوا برد هس,,تند لازم است . این کار زمانی ) برای یک محل ( عملی می شود که ورودی هوا کمتر از هوایی باشد که توسط سیستم تهویه باز دمی خارج می شود . فشار هوای منفی در اط,,راف ورودی ها یک جریان هوایی به طرف داخل ایجاد می کند و حرکت ه,,وای آل,,وده را ب,,ه بیرون محل کاهش می دهد . برای تنظیم موثر فشار ، مگر برای ورود و خ,,روج ه,,ا ی

ضروری، همه در ها باید بسته نگه داشته شوند.

کیفیت ه,,وا در من,,اطق مختل,,ف بیمارس,,تان مانن,,د ات,,اق ه,,ای عم,,ل ، بخش,,های وی,,ژه،- اورژانس، سرویس های بهداشتی و ... شرایط خاص خود را می طلبد که بیان آنه,,ا در

این مجال نمی گنجد . اما نکته مهم و اساسی در طراحی سیستم های تهویه بیمارس,,تان توج,,ه ب,,ه ک,,اربردآن-

تا بیماران ، مراجعین و پرسنل از آلوده شدن ب,,امنطقه و سپس طراحی آن می باشدهرنوع میکروارگانیسم مصون و در امان باشند .

نحوه سم پاشی بخش های بیمارستان نمازی:

در صورت مشاهده ی حشرات و جوندگان در بخش با واحد ایمنی و سلامت ) بهداشت محیط ( تماس گرفته و پس از اطلاع رسانی به این واحد و ثبت درخواست، کارشناس بهداشت محیط جهت بازدی,,د و اعلام نظر کارشناسی جهت سم پاشی یا بهسازی به بخش مراجعه می نماید)الویت با انجام بهس,,ازی در بخش ها می باشد(.پس از تایید کارشناس مربوطه در خص,,وص نی,,از بخش ب,,ه س,,م پاش,,ی، واح,,د

، ف,,رد مس,,ئول س,,م پاش,,یپس از انج,,ام هم,,اهنگی ه,,ای لازمایم,,نی و س,,لامت ) بهداش,,ت محی,,ط ( بیمارستان را جهت انجام سم پاشی به بخش میفرستد.

اطفاء حریق

عامل فوق را از بین ببریم .2جهت اطفاء حریق باید یک یا

7

•چنانچه ماده سوختنی را از آتش بگیریم به آن" قطع کردن" یا "جداسازی" یا "سد ک,,ردن" ویا "آتش بر" می گوییم. مثل بستن شیر سوخت و یا دور کردن وسایل نسوخته

•چنانچه مانع رسیدن اکس,,یژن ب,,ه آتش ش,,ویم ب,,ه آن روش" خف,,ه ک,,ردن" می گ,,وییم .مانن,,داستفاده از شن، ماسه ،پتوکف ها ،پودرها و یا گازهای اطفاء حریق

•چنانچه گرما را از آتش بگیریم به آن روش "سرد ک,,ردن" ی,,ا "پ,,ایین آوردن دم,,ا "می گ,,وییممثل استفاده از آب

خاموش کننده های دستی

خاموش کننده دستی به وسیله ای می گویند که جهت اطفاء حریق طراحی و س,,اخته ش,,ده و لیتر ظرفیت مواد خاموش کننده دارد و به راحتی یک نفر قادر به جاب,,ه14 کیلو یا 14حداکثر

جایی و به کارگیری از آن است. نوع های بزرگتر آن بر روی چ,رخ ی,,ا اراب,,ه و ی,,ا خ,ودرو ق,,راردارد و یا بطور ثابت در برخی مکانها نصب می شود.

کاربرد: از این خاموش کننده ها با توجه به مواد داخ,,ل آن و ن,,وع آتش، می ت,,وان در لحظ,,اتاولیه شروع آتش سوزی و یا جهت حریق های کوچک استفاده کرد.

شارژ: چنان چه پس از گذش,,ت ی,,ک س,,ال از کپس,,ول اس,,تفاده نکردی,,د حتم,,أ جهت ب,,ازبینی وکنترل سالانه اقدام کنید. پس از استفاده از کپسول، حتمأ به شارژ مجدد آن اقدام کنید.

انواع خاموش کننده های دستی

خاموش کنند های محتوی آب

خاموش کنند های محتوی کف

خاموش کنند های محتوی پودر

خاموش کنند های محتوی گاز کربنیک

خاموش کنند های محتوی مواد هالوژنه

نکات استفاده از خاموش کننده های دستی

در صورتی که احتمال اطفاء حریق با ی,,ک کپس,,ول وج,,ود ن,,دارد، می توانی,,د چن,,د نف,,ر ب,,ا چن,,دکپسول بطور همزمان به آتش حمله کنید.

در حریق مایعات، پس از خاموش شدن و قطع شعله، چند لحظه ای به کار اطفاء ادامه دهیدتا ظرف داغ مایع نتواند باعث شعله ور شدن مجدد آن شود.

در حریق های روی سطح زمین، خاموش کردن را از جل,,وی آتش ش,روع ک,رده و ب,,ا ب,,ه عقب راندن آتش پیش روی کنید و در آتش سوزی های روی دیوار یا مکان های همانن,,د آن، آتش را

از پایین به بالا خاموش کنید.

8

مواد داخل کپسول را به ریشه آتش بپاشید نه به زبانه های آن و همیشه پشت به باد باشید ت,,ادود، گرما و مواد داخل کپسول به سمت شما نیاید.

هنگام استفاده، نوک شیلنگ را در دست بگیرید نه انتهای آنرا.

کپسول دارای تاریخ انقضاء و شارژ باشد. کارت شناسایی کپسول را از آن جدا نکنید .

آموزش های لازم به پرسنل جهت استفاده از کپسول ها و عملیات ضد حریق داده شود .

کپسول ها از زنگ زدن و ضربه زدن محافظت شوند .

محل نصب

کپسول رادر جایی نصب کنید که دسترسی و برداشتن آن آسان بوده و ب,,ه محض ورود، اولین چیزی باشد که توجه را جلب کند، هر چن,,د ک,,ه ظ,,اهر خ,,وبی نداش,,ته باش,,د. در ن,,زدیکی ه,,ای

مسیر منتهی به فرار، ولی نه خیلی نزدیک به نقاط خطر.

از قرار دادن آن در محل های نمناک و در معرض باران ویا تابش خودداری کنید.

سانتیمتر باشد.120 الی 110ارتفاع محل نصب آن ها باید حدود

متر نباشد.30 کپسول بیشتر از 2فاصله

نمایند: توجه آن به باید خدمات پرسنل که بهداشتی نکات

از تمیز و کثیف نقاط کلیه و ، پرسنل ،یخچال بیماران اتاق ، استیشن کردن تمیز براي.1.بار استفاده، دفع شود هر از پس باید دستمالها . شود استفاده جداگانه دستمالهاي

یا دس,,تکش با..... و یخچالها تلفن، استیش,,ن، داخل مثل تم,,یز نق,,اط به زدن دست از .میشود تمامی پرسنل در بیماري ایجاد باعث اکیدا خود داری گردد، چون آلوده دست

جهت گردگیری اتاقها: دستکش به رنگ زرد.2جهت شستشوی سرویسهای بهداشتی: دستکش قرمز.3جهت زباله گیری: دستکش مشکی.4 جهت مناطق تمیز مانند ایستگاه پرس,,تاری و ات,,اق ه,,ای اس,,تراحت و ات,,اق دارو دس,,تکش زرد.5

رنگ سی سی در ی,,ک لی,,ترآب ب,,ه20درپایان هر کار کلیه دستکشها باید با محلول وایتکس .6

مدت ده دقیقه ضد عفونی و سپس خشک شوند. در صورت وجود اتاق ایزوله کلیه وس,ایل نظ,,افت بای,د مختص هم,,ان بیم,ار ب,,وده و در.7

پایان ترخیص وسایل به درو انداخته ش,,وند. و جهت شستش,,و و ض,,د عف,,ونی ات,,اق این بیماران کارکنان خدمات بایستی با هماهنگی مسئول شیفت و دستورالعمل مو جود در

بخش اقدام به شستشو وضد عفونی اتاق و و سایل موجود در اتاق نماید. سرویس,,هاي شستش,,وي هنگ,,ام در و دس,,تکش و مناسب ک,,ار لب,,اس از ک,,ار هنگ,,ام در.8

بهداشتی .گردد استفاده چکمه و گان از حتما دادن ق,,رار از و ش,,ده داده ق,,رار مخصوص لباس کمد در بایستی شخصی وسایل کلیه.9

.گردد خودداري بخش قسمتهاي سایر در وسایل این

9

راه که باش,,ند آل,,ودگی و زا بیم,,اري عوامل انتق,,ال عامل تواند می هم,,راه ه,,اي تلفن.10.است دستها شستن و عفونت کنترل موارد رعایت آن با مقابله

سرپرستار یامسئول عهده بر فوق موارد انجام حسن بر نظارت مسئولیت: توجهمیباشد. شیفت

نکته در اتاقهای ایزوله باید وسایل مخصوص همان اتاق باشد و در جای دیگر استفاده نشود.

جمع آوری ملحفه هاتوسط خدمات و انتقال به لاندری

بین مخصوص جمع آوری ملحفه ها باید کیس,ه پلاس,تیکی انداخت,,ه ش,ود و از ریختن ملحف,,ه در کف بخش خود داری گردد و ملحفه ها با کیسه ب,,یرون آورده ش,,ود و از بخش خ,,ارج ش,,ود . ملحفه های آلوده به خون و مدفوع و ادرار بیم,,ار در کیس,,ه هم,,پر زرد ریخت,,ه ش,,ود و ملحف,,ه های نسبتا تمیز در کیسه همپر آبی ریخته شود.به هنگام جمع آوری از گان ،ماسک، و دستکش

استفاده شود. بخشها: در البسه تفکیک و آوري جمع مورد در بهداشتی نکات

مثل حف,,اظتی وسایل از بایستی باشد آلوده بدن مایعات سایر و خون به ها ملحفه اگر.1.شود استفاده ماسک و دستکش

ش,,ده واکس,,ینهBهپ,,اتیت بیم,,اري علیه بر بایس,,تی البسه آوري جمع مس,,ئول پرس,,نل.2باشند

.نمود اجتناب شتابزدگی از و داشت کامل آرامش باید البسه آوري جمع هنگام در.3 پلاس,,تیکی هاي کیسه در بایستی بدن مایعات سایر یا و خون با شده آلوده هاي ملحفه.4

.شود داده قرار رنگ زرد ملحفه بایس,,تی ب,,دن مایع,,ات س,,ایر و خ,,ون با آل,,وده ه,,اي ملحفه آوري جمع هنگام در.5

.شود داشته محفوظ نگه ملحفه وسط در آلوده قسمت که شود پیچیده بصورتی مان,,دن ب,,اقی ع,,دم از باید کیسه داخل در آنها دادن ق,,رار و البسه آوري جمع حین در.6

.حاصل نمود اطمینان ها ملحفه داخل در سوزن و تیز نوك وسایل فرستاده شود.لندري به روزانه باید آوري جمع از بعد البسه و ملحفه

.گیرد انجام تمیز البسه حمل مخصوص ترالی با تمیز البسه وملحفه انتقال

وسایل حفاظت فردی در بیمارستان :

وسایل حفاظت فردی :

*استفاده از وسایل حفاظت فردی :وس,,ایل حف,,اظت ف,,ردی عبارتن,,د از : لب,,اس ک,,ار ، پیش بند،کلاه کار )سربند( ،ماسک و عینک ، حف,اظ گ,وش ، کمربن,,د حف,اظ ،ان,واع دس,تکش ه,ا ،

کفش وچکمه

لباس کار استفاده از لباس کار در محل کار. آویزان نمودن زنجیر ساعت ، کلید و نظایر آن روی لباس کار اکیدا" ممنوع می باشدلباس کار بایستی مناسب با بدن استفاده کننده باشد و هیچ قسمت آن آزاد نباشد ،کمر

آن همیشه بسته ، جیبهای آن کوچک و حتی الامکان تعداد جیب ها کم باشد .

10

استفاده از لباس کار با آستین کوتاه در مکانهایی که ک,,ارگر حین ک,,ار مجب,,ور ب,,ه ب,,الا زدن آستین باشد مانند لاندری :با توجه به اینکه شرایط کار ایجاب می کند کارگر آستین لب,,اس

کارخود را مستمرا" بالا بزند بایستی از لباس کار آستین کوتاه استفاده گردد. عدم استفاده از لباسهای لبه دار )مانند دوبل آستین یا ش,,لوار( ب,,دلیل امک,,ان جم,,ع ش,,دن

مواد آلوده کننده در آنلباس کار در محیط کار )رختش,,ویخانه( شس,,ته می ش,,ود . از ب,,ردن لب,,اس ک,,ار ب,,ه م,,نزل

خودداری گردد.پرسنل شاغل در بخش درمان که در ارتب,,اط مس,,تقیم ب,,ا بیم,,ار می باش,,ند می بایس,,ت از

لباس مخصوص کار ترجیحا به رنگ روشن استفاده نمایند، همچنین با توجه به نوع کار می بایست از لوازم حفاظت فردی نظ,,یر گ,,ان، ماس,,ک، دس,,تکش، عین,,ک ب,,ه عن,,وان پوش,,ش

استفاده می شود. پیش بند. استفاده از پیش بند در زمانی که امکان آلوده شدن لباس و یا خیس شدن وجود داردبه عنوان محافظ در برابر پرتوه,,ا : پیش بن,,دهای س,,ربی ب,,رای حف,,اظت در مقاب,,ل اش,,عه

سانتیمتر پ,,ایین ت,,ر از کم,,ر را40 تا 30ایکس باید جناق و تمام قفسه سینه را پوشانده و نیز محفوظ نگه دارد . قدرت حفاظت پیش بندهای سربی باید لااقل مع,,ادل ض,,خامت ی,,ک

میلیمتر سرب خالص باشد .

حفاظ گوش هر گاه در محیط کار صداها شدید و مداوم باشد اشخاصی که در ان محیط کار می کنند

بایستی از وسایل حفاظتی گوش استفاده نمایند . حفاظ پ,,رده گ,,وش بای,,د دارای ش,,رایطذیل باشد:

الف ( همه روزه تمیز شود مگر انواعی که یکبار مصرف بوده و پس از استعمال دور انداخت,,همی شود .

ب(قبل از آنکه شخص دیگری استفاده نماید ضدعفونی گردد.

در مواقعی که دستگاه حف,,اظ گ,,وش م,,ورد اس,,تفاده ق,,رار نمیگ,,یرد بای,,د در جل,,د مخصوص,,ینگهداری شود تا در اثر تماس با روغن و چربی و سایر موارد خراب نشود .

حفاظ چشم ها و صورت باید در مواقع کار با مواد سمی، مواد سوزاننده، مواد خطرن,,اک ش,,یمیایی و بیول,,وژی و ی,,ا-

هنگامی که امکان ترشح و یا پاشیدن خون یا مایعات بدن وجود داشته و نیز هنگ,,ام تخلی,,ه اتوکلاو و ... از عینک های حفاظتی )حفاظ دار( و یا ماسک های چش,م و ص,ورت اس,تفاده

نمود. استفاده از عینک های حفاظ دار مخصوصا هنگام کار با مواد شیمیایی خطرناک نس,,بت ب,,ه-

عینک های محافظتی که بالاتر از عینک های معمولی قرار می گیرد، ترجیح داده میشود.زه های عینک باید محکم و سبک بوده و کاملا" روی صورت چسبیده باشند .-استفاده از شیلد محافظ هنگام مواجه به مواد خطرناک-

- به منظور محفاظت مخاط چشم ، بینی و دهان حین انجام کارهای تهاجمی ی,,ا فع,,الیت ه,,ای مراقبت از بیمار که احتمال پاشیده شدن خون ، مایعات بدن ، ترش,,حات و م,,واد دفعی وج,,ود

دارد باید از ماسک و محافظ صورت یا چشم استفاده نمود .

11

- استفاده از ماسک ها و حفاظ هایی که از جنس پلاس,,تیک ش,,فاف ب,,وده )مانن,,د ماس,,ک ه,,ای جوشکاران( و مام صورت و گردن را می پوشاند وجهت استفاده طولانی مدت مانند اتوپس,,ی

مناسب بوده وبه راحتی آلودگی زدایی می شود، توصیه می گردد.

شست وشوی چشم :

در بخش هایی که اسید، مواد سوزاننده، مواد خورنده و یا دیگر مواد شیمیایی م,,ورد اس,,تفاده قرار می گیرند جایگاه و محل ثابتی را جهت شست و شوی چش,م در نظ,ر گ,رفت. علاوه ب,ر واحدهای ثابتی که اقدامات درمانی فوری فراهم می کنند، ممکن اس,ت از سیس,,تم شس,ت و

شوی چشم که قابل حمل نیز می باشد استفاده نمود.

عملکرد این وسایل را بای,,د ه,,ر هفت,,ه بررس,,ی نم,,ود ت,,ا از ک,,ارکرد ص,,حیح آنه,,ا و پاش,,یدن آب مطمئن بش,,ویم. همچ,,نین بای,,د بط,,رو م,,رتب محتوی,,ات این وس,,ایل را از نظرخل,,وص و ع,,دم

آلودگی با مواد شیمیایی و بیولوژیکی بررسی نمود.

:دوش اضطراری

دوش های اضطراری بای,د در مح,,ل ه,ای مناس,ب نص,ب ش,وند، مخصوص,ا در بخش ه,ایی از آزمایشگاه که از مواد شیمیایی سوزاننده استفاده می ش,,ود. تع,,داد این دوش ه,,ا بس,,تگی ب,,ه وسعت کاری و فضای محل کار دارد. باید حتی الامک,,ان درج,,ه ح,,رارت آب م,,ورد اس,,تفاده در

دوش ها مناسب باشد.

سیستم فاضلاب دوش ه,ا و همچ,,نین عملک,رد آن بای,,د بط,,ور متن,,اب بررس,ی ش,ود. ب,ه علت استفاده کم از چنین فاضلاب هایی، می توان مقدار کمی روغن مع,,دنی در آن ریخت و طب,,ق

برنامه ای منظم آب را با فشار وارد نمود.

حفاظت پاها کفش باید راحت و دارای کف لاستیکی باشد و تم,,ام پ,,ا را بپوش,,اند. هنگ,,امی ک,,ه احتم,,ال-

ریختن مواد وجود دارد باید روکش های یکبارمصرفی که در مقاب,,ل نف,,وذ مایع,,ات، مق,,اوم باشند، پوشیده شود. نباید از کفش های پارچه ای اس,,تفاده نم,,ود زی,,را م,,واد ش,,یمیایی ی,,ا

مایعات عفونی و آلوده را به خود جذب می نماید . استفاده از کفش های از جنس مواد غیرقابل نفوذ به مایعات مانند چرم یا مواد مصنوعی،-

توصیه می گردد.استفاده از کفش های جلو بسته )عدم استفاده از دمپایی(-استفاده از چکمه هنگام مواجه با آب و مواد شوینده و اسیدی- در محیط های مرطوب و در مورد کارهایی که در آب انجام می شود استفاده از کفش ی,,ا-

چکمه های پلاستیکی و در صورت لزوم دستکش های غیرقابل نفوذ ضروری می باشد. کفش و کلاه حفاظتی: پرسنلی که در موقع کار در معرض سقوط اجسام قرار دارند بای,,د-

کفش حفاظتی ، کلاه مخصوص حفاظتی از فلز و یا ماده سخت دیگری که قابل اطمینانباشد استفاده نمایند .

حفاظت تنفسی

12

استفاده از ماسک های مناسب با نوع کار در حین کارتوسط پرسنل )بس,,ته ب,,ه راه انتق,,ال-بیماری(

ماسك دهاني خود را بعد از هر بيمار عوض كنيد.-هرگز ماسك خود را به سمت چانه و گردن نكشيد.- ماسك نبايد با دهان تماس داشته باش,,د، زي,,را رط,,وبت تنفس,,ي ب,,اعث ك,,اهش ك,,ارايي آن-

مي شود. استفاده از نقاب هيچ گاه نمي تواند جايگزين ماسك شود. همراه با آن اس,,تفاده از ماس,,ك-

فراموش نشود.

در چه مواقعی باید دستکش پوشید ؟

هنگام نمونه گیری، نقل و انتقال نمونه ها و انجام مراحل آزمایش و همچنین زمانی که دس,,ت ها با مواد آلوده، سطوح آلوده و یا وسایل آلوده در تم,,اس هس,,تند و ن,,یز در م,,وارد تم,,اس ب,,ا بافت، خون، سرم، پلاسما، مایع آمنیوتیک، نخاع، ترش,,حات واژن، م,,ایع م,,نی، م,,ایع حاص,,ل از شست و شوی برنش، مایع سینوویال، جنب، پریتوان، پریکارد، شیر پستان و یا دیگ,,ر مایع,,ات

بدن که ممکن است با خون آلوده شوند، باید از دستکش استفاده نمود.

باید در موارد تماس ب,,ا ن,,واحی ازب,,دن بیم,,ار ک,,ه ب,,ه ط,,ور ط,,بیعی اس,,تریلCDCطبق توصیه هس,,تند، از دس,تکش اس,تریل اس,تفاده نم,,ود. در مواق,ع تم,,اس ب,,ا مخ,,اط و ی,,ا فع,الیت ه,ای آزمایشگاهی نیاز به استفاده از دس,تکش اس,تریل نمی باش,د. همچ,,نین در فواص,ل تم,,اس ب,,ا

بیمار باید دستکش ها تعویض گردند .

به هیچ وجه نباید بوسیله دست، سوزن های استفاده شده از سرنگ یکبار مصرف جدا گردد ویا در پوش سرسوزن روی آن قرار داد

پس از شس,,تن دس,,تها، ب,,راي خش,,ك ك,,ردن از دس,,تمال كاغ,,ذي اس,,تفاده كني,,د. ب,,ه دلي,,ل-مرطوب ماندن و احتمال آلودگي به هيچ وجه از حوله استفاده نكنيد.

به دليل شستن مكرر دس,تها ب,,ا آب و ص,,ابون، ممكن اس,ت پوس,ت خش,,ك ش,ود. توص,يه-مي شود در پايان كار روزانه از كرمها يا لوسيونهاي مرطوب كننده استفاده كنيد.

دستهاي خود را قبل از پوشيدن و پس از درآوردن دستكش بشوييد.- وقتي ب,,ه علت اس,,تفاده از دس,,تكش دچ,,ار حساس,,يت تماس,,ي مي ش,,ويد، از دستكش,,هاي-

غيرلاتكس )وينيلي يا نيتريلي( استفاده كنيد پس از پايان كار با بيمار، ابتدا دستكشها را درآوريد، بعد عينك و سپس ماسك را.- وقتي مبتلا به ضايعه پوستي هستيد از دو دستكش استفاده كنيد.-براي هر بيمار دستكش خود را عوض كنيد.- دستكشهاي لاتكس به برخي مواد شيميايي مثل گلوتارالدئيد نفوذپذير هس,,تند و تم,,اس ب,,ا-

اين مواد به صورت همزمان ممكن است موجب تحريك بيشتر پوست گردد

استفاده از دستکش حین رفت و آمد در بخشهای مختلف، اسانسورها ، لابی ها، راهروها و... جهت کلیه پرسنل ممنوع می باشد.

13

فصل اول

اطلاعات اختصاصي بهداشت محيط در

اتاق عمل

14

بهداشت محیط اتاق عمل:

شرايط بهداشتی اتاق های عمل براساس آيين نامه تاسيس بيمارستانها

اتاق هاي عمل ضمن دارا بودن شرايط بهداشتي ساير اتاق ها بايس,,تي داراي ش,,رايط ويژه به شرح ذيل باشد :

در كليه قسمت هاي اتاق عمل بايد س,,الم ، ب,,دون درز و ش,,كاف و جنس آن ب,,ه: كف گونه اي باشد كه ذرات از آن جدا و در فضا پخش نگردد و نيزغير قابل نف,,وذ ب,,ه آب و

قابل شستشو بوده و محل اتصال كف به ديوار بدون زاويه باشد..كف اتاق هاي عمل بايد با كفپوش فاقد خلل و فرج پوشيده شود تا سقف كاشي كاري به رنگ كاملا روشن بوده ، سالم و بدون درز و ش,كاف:ديوار ها

و ترك خوردگي و مقاوم به مواد ضدعفوني كننده و پاك كننده باشد. : سالم ، بدون درز و شكاف و ترك خوردگي و به رنگ روشن و قاب,,ل شستش,,وسقف

باشد. . كليد و پريزهاي برق ضد جرقه و داراي اتصال زميني باشدتوالت و دستشويي با شرايط بهداشتي ، به تعداد كافي در مجموع,,ه ات,,اق ه,,اي عم,,ل

قبل از اتاق رختكن .و خط قرمز در نظر گرفته شودقفسه هاي لباس اتاق عمل بايستي داراي شرايط بهداشتي بوده و ب,,راي ك,,ل پرس,,نل

اتاق عمل مجزا .باشد درصد و دم,,اي50-60هوا بطور مرتب با روش مناسب تهويه و رطوبت نسبي آن بين

20-24خشك بين .درجه سانتيگراد باشد .اتاق عمل بايستي بطور مرتب و به روش مناسب ضدعفوني گرددمح,,ل رختكن ج,,راح و ك,,ادر پرس,,تاري و تكنس,,ين ه,,ا ض,,من برخ,,ورداري از ش,,رايط

بهداشتي و رعايت موازين انطباق بايد داراي كمد لباس انفرادي و دوش نيز باشد.وجود اتاق استريليزاسيون با دستگاه استريل كننده و با قفسه ه,,اي م,ورد ل,زوم جهت

الزامي است.C.S.Rنگهداري وسايل رسیده ازبخش استريليزاسيون مركزي جهت نگهداري وسايل تميز كنن,,ده و تجه,,يزات مك,,انيكي نظ,,افت و م,,واد پ,,اك كنن,,ده و

ضدعفوني كننده بايستي اتاق مخصوص با شرايط بهداشتي در نظر گرفته شود. : وجود يك محل شستشوي مجه,,ز ب,,ه سيس,,تم آب گ,,رم و س,,رد و تس,,هيلاتيتبصره

براي تميز كردن و ضدعفوني كردن چكمه ها ، كفش ها و تي ها الزامي است .اتاق استراحت كادر اتاق عمل بايستي در قس,,مت رختكن ه,,اي محوط,,ه ات,,اق عم,,ل

مستقر گردد.كليه قسمت هاي محوطه اتاق هاي عمل بايستي داراي كپسول ضد حريق بوده و در

محل مناسب نصب شود. لوازم يك بار مصرف تيز و برنده اتاق عمل از قبيل سوزن ، سرسرنگ ، تيغ و غ,,يره

بايستي در ظرف مخصوص دردار و مق,,اوم جم,,ع آوري و بطري,,ق بهداش,,تي و علميدفع گردد.

15

كليه توالت ها ، دستشويي ها و حمام هاي اتاق عمل بايستي بطور م,,رتب و روزان,,ه با مواد ضدعفوني كننده مناسب گندزدايي گردد.

دستورالعمل ضدعفونی و نظافت سطوح و تجهیزات پزشکی در اتاق عمل :

محلها و نقاطی که عفونت ازطریق آن ممکن است ایجاد گرددبه ترتیب عبارتند از :

سطح پوست اعضائ تیم وپرسنل اتاق عمل(1دستگاهها وسطوحی که به اندازه کافی نظافت نشده اند.(2ذرات موجود در هوا(3پوست ومخاط بینی(4

جهت گند زدایی وضد عفونی ونظافت قسمتهای مختلف اتاق عمل در فواصل اعمال ج,,راحیبایستی موارد زیر به دقت رعایت گردد:

-سطوح شامل کف و دیوار :1

%)5 محلول مورد استفاده : هیپوکلریت سدیم )آب ژاول 1-1

روش تهیه محلول :1-2

بای,,د 15min-20 سی سی در لیتر رقیق می شود و ب,,ه م,,دت زم,,ان 20این محلول با غلظت 24روی سطوح باشد.محلول بایستی روزانه تهیه شود واز مصرف محلول رقیق شده بع,,د از

ساعت خودداری شود زیرااثربخشی آن از بین می رود . همچنین مصرف ماده با غلظت بیش از غلظت ذکر شده باعث تحریک مجاری تنفسی شده و ب,,رای بیم,,اران و پرس,,نل آزار دهن,,ده

است و بدلیل اثر خوردگی برای اشتیاء فلزی و استیل نبایستی استفاده شود .

روش استفاده از محلول :1-3

بایستی زمین شوی آغشته به محلول را به صورت مارپیچی از قسمت تمیز ات,,اق ب,,ه قس,,متکثیف تی زده شود.

اتاق عملتهویه دستورالعمل

در ات,,اق، عم,,دتا پوس,,ت اف,,راد حاض,,ر منشاء باکتري هاي منتقله از راه هوا در اتاق هاي عملباشد.می

نباید در اتاق هاي عمل پنجره هایی که می توانند باز شوند وجود داشته باش,,ند ودرب ه,,ا بای,,د عبور وسایل، پرسنل و بیمار، درب هاي اتاق عململا بسته باشند و فقط در مواقع ضروري کا

. ورود پرسنل به اتاق عمل فقط به پرسنل ضروري جهت عمل محدود شود.باز گردد

براي انجام جراحی هاي ایمپلت، ارتوپدي، استفاده از اتاق عمل هاي مجه,,ز ب,,ه ه,,واي م,,افوق.تمیز در صورت وجود پیشنهاد می گردد

airborne)در محیط اتاق عمل نقش مهمی در عف,,ونت infections ,,)ب,,رخی تحقیق,,ات نش,,ان داده اند که انتقال باکتري ها از راه هوا اعمال جراحی عمومی ندارد بنابر این ش,,اید اس,,تفاده از روشهاي پرهزینه استریل کردن هوا در اتاقهاي عمل براي عمل هاي جراحی عم,,ومی ج,,اي

اشته باشد.سوال د

16

% می باشد.50-55مناسب ترین میزان رطوبت در اتاق عمل بین

.مناسب ترین دما یک درجه سردتر از محیط خارج از اتاق عمل می باشد*

.هیچگاه در اتاق عمل از پنکه یا کولر استفاده نشود*

.هواي اتاق عمل از نظر وجود گازهاي بیهوشی سنجش شود*

محیطیسطوح گندزدائی و کردن دستورالعمل پاك

در مواقعی که در حین عمل جراحی، آلودگی قابل رویت سطوح یا تجهیزات با خون یا سایر* مایعات بدن ایجاد شود قبل از عمل جراحی بعدي باید از گندزدائی مناسب براي تم,,یز ک,,ردن

.محل آلوده استفاده می شود

.بعد از آخرین عمل جراحی کف اتاق عمل با ماده گندزداي مناسب تمیز می گردد*

(Dirty Cases دستورالعمل نحوه ) جراحی کثیفاتاق عمل درموارد عملکرد

تکنیک هاي مناسب نظافت در این موارد شامل استفاده از زمین ش,,وي کاملاآغش,,ته ب,,ا م,,اده استفاده از دت,,رجنت و هیپ,,وکلریتاست . ضدعفونی کننده و یا ریختن ماده ضد عفونی کننده

براي این منظور مناسب است.

.دیوارها فقط در صورتی که مستقیما آلوده شده باشند باید پاك شوند

.پاك و ضدعفونی گردد % 70کلیه سطوح تجهیزات با الکل

.تمام لوازم و وسایل، ملحفه ها و زباله ها باید به دقت در داخل کیسه قرار داده شوند

گان ها، ماسک ها و روکفشی هایی که به هنگام کار و حین جراحی مورد استفاده قرار گرفتهبمانند.اند باید در ظروف مناسب و در داخل اتاق باقی

پرسنل نباید در حالیکه کاور کفش، ماسک، گان، کلاه یا دس,,تکش پوش,,یده ان,,د، ات,,اق عم,,ل را.ترك کنند

و سقفدیوارها دستورالعمل نظافت

احتمال خطر عفونت بس,,یار پ,,ایین. در صورتیکه این سطوح تمیز، خشک، صاف و سالم باشند.می باشد

نظافت دیوارها وسقف جهت جلوگیري ازآل,,ودگی وک,,ثیفی ظ,,اهري بایس,,تی درفواص,,ل منظم لازم به ذکر است فاصله زم,,انی مطل,,وب بایس,,تی توس,,ط مس,,ئول بخش برنام,,ه.انجام پذیرد استفاده از مواد ضدعفونی مگر در موارد آلودگی شناخته شده لازم نمی باش,,د در.ریزي گرد

صورت پاشیده شدن خون یا سایر م,,واد آل,,وده بایس,,تی بلافاص,,له پ,,اك گ,,ردد. هنگ,,ام نظ,,افت.دیوارها، سطوح حتما بایستی تا حد ممکن خشک شود

ن:زمیدستورالعمل نظافت کف

17

زمین این نکته قابل توجه می باشدکه م,,یزان عفونته,,اي بیمارس,,تانی ب,,ادر رابطه با نظافت استفاده از مواد ضدعفونی کننده بجاي مواد شوینده تغییر قابل توجه پیدا نمی کن,,د واس,,تفاده

از مواد پاك کننده معمولی جهت نظافت بطورطبیعی کافی بنظر میرسد

قرمز اتاقهاي عمل آلوه یا کثیف یا مکانهای آغشته به خون*

سفید اتاق پرسنل وایستگاه پرستاري*

* زرد راهروها و اتاقهای عمل تمیز

دستورالعمل نظافت روزانه اتاق عملقبل از اولین عمل:

.تجهیزات غیر ضروري از اتاق خارج شود 1-

شد.وسایل داخل اتاق مرتب شود به نحوي که ترافیک وشلوغی وجود نداشته با 2-

لبه درگاهها وگرد و غبار روي چراغ عمل، اسباب و اثاثیه و تمام سطوح صاف و حاشیه ها 3-.گرفته شود براي این منظور میتوان از الکل استفاده کرد ..

بعد از عمل و قبل از خروج از اتاق عمل،بلافاصله باید تمام اسباب و اثاثیه، تجهیزات عمل 1- و بیهوشی، کف اتاق، محیط اطراف با پوشیدن دستکش تمیز ب,,ا محل,,ول گن,,دزدا تم,,یز و ض,,د

.عفونی شود

بهتر است چرخ هاي تریلی. میزها و تجهیزات، میز عمل و تشک با محلول گندزدائی شود 2-.اسباب و اثاثیه با محلول ضد عفونی شود

چراغ سیالتیک و چراغ رفلکس تم,,یز ش,ود توس,,ط محل,,ولی ک,,ه توس,,ط کارخان,,ه س,,ازنده 3-پیشنهاد می شود

.دستکش، ماسک و وسایل یکبار مصرف داخل سطل انداخته شود 4-

در صورت بروز آلودگی بایستی حتما اسباب و اثاثیه و سطوح آلوده شس,,ته و ض,,دعفونی 5-.شود

عمل راهکارهاي مربوط به پاك کردن و نظافت سطوح محیطی اتاق

در فواصل بین اعمال جراحی ، سطوح سخت و کف زمین تم,,ام ات,,اق ه,,اي عم,,ل بایس,,تی ب,,ا استفاده از زمین شوي آغشته با ماده ض,دعفونی بع,د از آخ,,رین عم,,ل ج,,راحی روز ی,,ا ش,ب،

کاملا تمیز و پاك گردد . بایستی کف اتاق عمل با ماده ضد عفونی کننده هیپوکلریت سدیم

محلها و نقــاطی کـه عفــونت از آن طریـق ممکن اسـت ایجــاد گـردد بـه تـرتیب:عبارتند از

سطح پوست اعضاء تیم و پرسنل اتاق عمل*

ظافت نشده انددستگاه هاو سطوحی که به اندازه کافی ن*

18

* ذرات موجود در هوا

پوست و مخاط بیمار*

تع,,داد.درب هر اتاق عمل به ج,ز ب,,راي عب,,ور پرس,نل، بیم,,ار و تجه,,یزات بای,د بس,,ته باش,د -,, به حداقل برسد.پرسنلی که اجازه ورود به اتاق عمل را دارند، باید

کف اتاق عمل نباید سوراخ داشته باشد و در صورت امکان، سایر سطوح نیزباید در مقاب,,ل-,, .گرد و غبار مقاوم باشند

مواقعی که حین عمل جراحی ،آلودگی قابل رویت سطوح یا تجه,,یزات ب,,ا خ,,ون ی,,ا س,ایر- در مایعات بدن ایجاد می شود ،قبل از انجام عم,,ل ج,,راحی بع,,دي ،از محل,,ول ض,,دعفونی کنن,,ده

ب,,راي پ,,اك س,,ی س,,ی آب( 800 س,,ی س,,ی وایتکس در 200درص,,د )20مناسب هیپ,,وکلریت. کردن محل هاي آلوده استفاده نمایید

در محل ورود به اتاق عمل یا ه,,ر ی,,ک از ات,,اق( پادري یا زیر انداز ضدعفونی کننده استفاده از.هاي عمل ، به منظور کنترل عفونت ممنوع می باشد

اتاق عمل باید حداقل اسباب و تجهیزات دایمی را داشته باشدتا گرد و غبار روي قفس,,ه ه,,ا-,, تعبیه فقسه براي نگه,,داري اب,,زار در ات,,اق عم,,ل.بهتر است از وسایر سطوح افقی تجمع نیابد

.پرهیز نمود

بهتر است از وسیله مخصوص چرخدار که حاوي تمام تجه,,یزات لازم ب,,راي اعم,,ال ج,,راحی-,, تریلی مزب,,ور بایس,,تی بع,,د ازاستفاده شود .است و به اسانی قابل انتقال به اتاق عمل است

.هر عمل از اتاق عمل خارج وکاملا تمیز و استریل گردد

چراغ هاي جراحی چون نزدیک به ناحیه استریل جراحی هستند باید به ط,ور مک,رر ب,ا م,اده-, .گندزاشسته شوند

به علت خطر انتقال بیماري هاي منتقله از طریق خون زباله ها بایستی با کمترین دستکاري-, بایستی پنبه و گازهاي مورد اس,,تفاده در کیس,,ه ه,,اي.براي دفع زباله هاي اتاق عمل دفع گردد

ب,,هف مق,اوم پلاستیکی در محل استفاده قرار داده شود وگازهاي آغشته ب,,ه مایع,ات در ظ,رو.مایعات قرار داده شود

راهنمای دفع وتفکیک زباله های بیمارستانی در اتاق عمل

:شامل زباله های مظنون به داشتن عوامل زنده بیمارستاني مانندزباله عفونی : -1

پسماندهای ناشی از اعمال جراحی و کالبد شکافی مانند بافتها، تجهيزات و مواد دفعی آغشته به استفراغ، ادرار، خون و مدفوع، پانسمان زخمهای جراحی یا عفونی،

ولباسهای آلوده به خون یا دیگر ترشحات بدن، دستکشهای آلوده، انواع کاتترها (ستهاي تزريق وريدي

19

باید در سطلهای زباله زرد با کیسه زرد ریخته شوند.

: زیر مجموعه پسماندهای عفونی مانند:اجسام تیز و برنده-2

سوزنها، سوزنهای زیر جلدی، تیغه چاقوی جراحی و دیگر تیغه ها، اره ها، شیشه هايشکسته استفاده شده يا نشده و ناخن بیماران که ممکن است عفونی باشند یا نباشند

باید فقط در ظروف مخصوص اجسام تیز و برنده ریخته شود.

كه غیر عفونی هستند، مانند:زباله های عادی و شبه خانگی: -3

زباله هاي قسمتهاي اداری، ایستگاه های پرستاری و راهروها، باقيمانده غذاها، ظروف يكبار مصرف، قوطي هاي كنسرو، كمپوت، آبميوه، آبمعدني، كاغذ و ساير موارد مشابه، و

كليه ظروف حاوي محلول هاي تزريق وريدي غير آلوده به خون

بايد درسطلهای زباله آبی با کیسه آبی ریخته شوند.

که خطرناک هستند، مانند:زباله های دارویی و شیمیایی -4

داروهای تاریخ گذشته مصرف نشده ، واکسن ها ، مواد مخدر ، مواد ضد عفونی کننده تاریخگذشته، ویالهای نیمه کشیده دارویی.

باید در سطلهای زباله سفید باکیسه سفید ریخته شوند.

20

21

22

23

24

:UVاستفاده از لامپ اشعه

. در زمان استفاده از لامپ پنجره ها و شیشه ها پوشیده و تاریک گردد. درب کلیه وسایل اتاق کمدها و قفسه ها باز باشد در هنگام استفاده از لامپUVكارت خطر اشعه ب,,ه ش,ماره در روي درب ات,اق نص,,ب

گردد. از ف,,رم مربوط,,ه اس,,تفاده می ش,,ود. درUVیادآوری: جهت ثبت س,,اعات اس,,تفاده از لامپ

و تاریخ و ساعت خ,,اموشUV تاریخ و ساعت روشن کردن لامپ UVهنگام استفاده از لامپ کردن آن ثبت و سپس مدت زمان روشن بودن لامپ محاس,,به و ثبت می گ,,ردد. )بس,,تگی ب,,ه

نوع شرکت سازنده ممکن است عمر لامپ ها به صورت اتوماتیک محاسبه شود (

باعث توليد گاز ازن در محي,,ط مي گ,,رددUVهشدارهاي ايمني: روشن بودن زياد از حد لامپ كه محرك دستگاه تنفسي و يك آلاينده هوا محسوب مي گردد. افراد قبل از ورود به اتاقي كه

روشن بوده بايد لامپ را از بيرون خ,,اموش ك,,رده و ه,,واكش ات,,اق را روش,,نUVدر آن لامپ نمايند .

دستورالعمل شستشو و واشينگ وسايل در اتاق عمل

- وسایل جراحی ) درداخل اتاقهای عمل ( : درون ظروف اس,,تیل ب,,زرگ ک,,ه ح,,اوی محل,,ول1 دقیقه جهت شستش,,و و آبکش,,ی ب,,ه قس,,مت20ضدعفونی سطح بالا گذاشته شده و پس از

واشینگ منتقل می گردد. - وسایلی که توسط پرسنل بیهوشی شستشو می شوند مانند گاید ، لوله تراشه ، فیلتره,,ای2

دستگاه بیهوشی و ... که ترجیحا باید یکبار مصرف باشند ولی در صورت استفاده مجدد طب,,قدستورالعمل ضد عفونی می شود.

تمامی وسایل پس از ضد عفونی اولیه با مواد ضدعفونی سطح بالا با آب ساده آبکشی ش,,دهو با پارچه های عاری از پرز خشک، جهت پکینگ آماده می شوند.

نکته :در مورد وسایل عفونی نیز مراتب بالا با دقت بیشتر انجام می گیرد.تهویه درقسمت های مختلف اتاق عمل

اتاقهای عمل : فشار نسبی هوا : به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل اتاقهاي عمل، فشار نسبي اين

فضا مثبت است. بارحجم۱۵ورود هواي تازه : از صد در صد هواي تازه استفاده کرده و در هر ساعت

هواي اتاق عمل با هواي تازه تعويض مي گردد .

هوای برگشت : هواي اتاق عمل مجددا به داخل برگشت داده نمی شود و مستقيما تخليه مي شود یعنی صد در صد هوا بایستی تخلیه شود و هواساز اتاق عمل کانال برگشت

ندارد

۳۰ درصد ایده آل است لیکن بعضآ تا 50 – 60درصد رطوبت : رطوبت نسبي در محدوده درصد هم در بعضی اعمال جراحی مورد نیاز خواهد بود .

25

درجه قابل قبول خواهد بود۲۵ تا ۲۰محدودهء دما : در زمستان و تابستان دما در محدوده

سالن ریکاوری :

فشار نسبی هوا : به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل ریکاوری ، فشار نسبي اينفضا مثبت است .

ورود هواي تازه : از صد در صد هواي تازه استفاده کرده و در هر ساعت دو مرتبه حجم هواي اتاق ریکاوری با هواي تازه تعويض و شش مرتبه نیز حجم هواي اتاق بايستي جابجا

گردد .

هوای برگشت : هواي اين اتاق برگشت داده نمي شود .

درصد است50-60درصد رطوبت : محدوده رطوبت بين

درجه قابل قبول خواهد بود ۲۵ تا ۲۰محدودهء دما: در زمستان و تابستان دما در محدوده

اتاق کار تمیز :

فشار نسبی هوا : به دليل عدم نفوذ هواي بيرون به داخل ، فشار نسبي اين فضا مثبت است.

ورود هواي تازه : اختیاری است

هوای برگشت : اختیاری بوده و بستگی به شرایط طراحی دارد

درصد است گرچه بهتر است در حداقل آن50-60درصد رطوبت : محدوده رطوبت بين باشد .

درجه قابل قبول خواهد بود ۲۵ تا ۲۰محدودهء دما : در زمستان و تابستان دما در محدوده

اتاق کار کثیف :

فشار نسبی هوا : به دليل عدم نفوذ هواي داخل به بيرون )به خصوص درتالار اتاقهاي عمل وبخش های ویژه( ، فشار نسبي اين فضا منفی است .

ورود هواي تازه : اختیاری است

هوای برگشت : اختیاری بوده و بستگی به شرایط طراحی دارد

26

فصل سوم

اطلاعات اختصاصي بهداشت محيط در

درصد است گرچه بهتر است در حداقل آن50-60درصد رطوبت : محدوده رطوبت بين باشد .

درجه قابل قبول خواهد بود ۲۵ تا ۲۰محدودهء دما : در زمستان و تابستان دما در محدوده

سرویسهای دستشوی و حمام :

فشار نسبی هوا : به دليل عدم نفوذ هواي داخل به بيرون ، فشار نسبي اين فضا منفی است.

ورود هواي تازه : اختیاری است

هوای برگشت : ندارد

درصد است گرچه بهتر است در حداقل آن50-60درصد رطوبت : محدوده رطوبت بين باشد .

درجه قابل قبول خواهد بود ۲۵ تا ۲۰محدودهء دما : در زمستان و تابستان دما در محدوده

منابع :

وزارت بهداشت و آموزش پزشکی–نظام مراقبت عفونت های بیمارستانی .1 اصول پاکسازی و استریلیزاسیون در مراکز بهداشتی در مانی- سینا مباشری، علی.2

فقیهی، مهرناز شیله بافقانون مدیریت پسماندها و آیین نامه اجرایی آن.3 آب1011 و 1053استاندارد .4 های مبارزه با حشرات در مناطق شهری- فرزاد متولی حقی اهمیت بهداشتی و روش.5

و دکتر مهدی شریفسايت تخصصي بهداشت محيط.6راهنمای کشوری مدیریت فاضلاب بیمارستانی .7دکتر منزوی–اصول جمع آوری فاضلاب .8دستورالعمل وزارت بهداشت- نحوه انبار داري مواد شيميايي.9مهندسی حريق - دکتر رستم گل محمدی.10سازمان و مدیریت بیمارستان- دکتر ابراهیم صدقیانی.11 دكتر عليرضا چوبينه ومهندس امير زاده –كليات بهداشت حرفه اي .12

27

فصل سوم

اطلاعات اختصاصي بهداشت محيط در

28

مقدمه:

اس,,تریل ک,,ردن س,,ت ه,,ا و ل,,وازم ج,,راحی بی ش,,ک از اهمیت بس,,زائی ب,,ر خ,,وردار     راست .استریل کردن به معنی از بین بردن تمام موجودات زنده است و لازمی اجتن,,اب ناپ,,ذی

جهت انجام اعمال جراحی در شرایطی کاملا" استریل است . در آموزش تکنیک های آس,,پتیک تاکید می شود ؛لوازم استریل است ی,,ا آنس,,تریل، استریلیزاس,,یون ام,,ری مطل,,ق اس,ت یع,نی

در بیمارس,,تان را  CSSD  وسیله ای تقریبا" استریل در حیطه استریلیزاسیون مفهومی ندارد. فعالیتهای اگر نتوان قلب بیمارستان نامید بی شک می توان آنرا به عنوان شاهرگ حیاتی کلیه

و خدمات بیمارستان در نظر گرفت. عملکرد نادرست این بخش فع,الیت ات,,اق عم,ل را ناک,ام یا مرکز استریل مکانی است که کلیه وسایل مورد لزوم بخش,,ها و ات,,اق  CSSDخواهد نمود.

و استریل و انبارمی گردند .  عمل بیمارستان در آنجا ضدعفونی

 CSSDدستورالعمل مربوط به         

–-تست ها ي اتوكلاو طبق دستورالعمل داخل بسته ها گذاشته شودوپشت نوار تست ت,,اريخ 1شيفت-شماره اتوكلاو نوشته شود.

س,,انتي45كيلوگرم باشد وهمچنين اندازه )ع,,رض پكه,,ا( ح,,داكثر 6- بسته ها نبايد بيشتر از 2 باشد متربايد

-پك ها وبسته هاي عمل بايد به صورت عمودي )ايستاده ( در اتوكلاو ق,,رار داده ش,,ود . وب,,ه3حالت خوابيده نبايستي باشد.

- پك ها بايد محكم بسته شود و در حالتي گذاشته ش,,ود ك,,ه بين آنه,,ا فض,,ا جهت عب,,ور بخ,,ار4باشد واتوكلاو خيلي نبايد پر شود.

- اطراف پارچه ها ي بستن وسائل بايد دوخته شده وسالم باشد.5

- پس از در آوردن پكها از اتوكلاو بايد كاملا خشك باشد وب,,ا دس,,ت مرط,,وب پكه,,ا جاب,,ه ج,,ا6نشود.

-درصورتي كه تست هاي اتوكلاو پس از استريليزاسيون تغيير رن,,گ ن,,داده باش,,ند بايس,,تي از7 بسته عمل خودداري نموده وفورا با ثبت شماره اتوكلاو وتاريخ ونوع بسته عم,,ل ب,,ه استفاده

مسئول اتاق عمل ومسئول كنترل عفونت اطلاع داده شود.

-هنگام تحويل ست ه,,ا وبس,,ته ه,,اي عم,,ل كلي,,ه وس,ائل آن بايس,,تي چ,,ك وكن,,ترل گ,,ردد .در8 بايستي آنها را تميز نمايند.C.S.Rصورت مشاهده آثار كثيفي بر روي آنها پرسنل

-كليه وسائل داخل ست ها وبس,,ته ه,,اي عم,,ل ك,,ه از ب,,يرون آورده ميش,,ود بايس,,تي توس,,ط9 چك وكنترل وبسته بندي گردد.C.S.Rپرسنل

- ديش ها وپك هاي عمل توسط افرادغیر مسئول به هيچ وجه نبابستي بسته شود. 10

29

-از ورود افراد متفرقه به محل استريليزاسيون بايستي خودداري گردد.11

                     هنگام خروج از واحد كليه پرسنل بايستي كفش ولباس خود را تعويض نمايند.-۱۲

- هنگام كار از ماسك ودستكش استفاده گردد ي شوند .13

مرکزیCSRدستورالعمل رعايت نکات ايمنی

را انجام دهن,د و س,ه م,اه بع,د از آخ,رینB باید واکسیناسیون علیه هپاتیت CSRپرسنل بخش تزریق تیتر آنتی بادی را انجام دهند ،

بایستی الزامات مربوط به هر یک از قسمتها را ب,,ه ت,,رتیب زی,,ر رع,,ایتCSR*افراد شاغل در کرد:

- واشینگ : در هنگام واشینگ استفاده از عینک محافظ ، گان ، روپوش پلاستکی ، دس,,تکش1 لاتکس و کلاه ، ماس,,ک و روکفش,,ی ال,,زامی می باش,,د. در ص,,ورتی ک,,ه هنگ,,ام شستش,,وی

و آب معمولی کافی میeye basوسایل ، ترشحاتی به چشم افراد پاشیده شود استفاده از باشد.

- پکینگ : در این واحد استفاده از کلاه ، ماسک و روکفشی الزامی می باشد.2

- استریل : در این واحد نیز استفاده از کلاه ، گان ، ماسک و روکفشی الزامی می باشد.3

* در ص,,ورتیکه پرس,,نل در دس,,ت زخم ی,,ا ترش,,ح پوس,,تی داش,,ته باش,,ند بایس,,تی از دس,,تکشاستفاده نمایند و در صورت سوراخ شدن و یا خیس شدن آن دستکش را تعویض نمایند.

* پرسنل حتما قبل از کار در هر واحد ، دستها را با مایع صابون شستشو دهند و پس از پای,,انکار نیز اسکراپ مجدد انجام گیرد.

CSRدستورالعمل شستشوی سطوح ، زمين ، ديوار در

30

باید، کف زمین به جهت تردد زیاد ، روزانه در یک ن,,وبت ب,,ا آب و پودره,,ای دت,,رجنتCSRدر درص,,ديا محلوله,,ای ض,,د0/1معمولی شستشو می شود و در پای,,ان روز ب,,ا محل,,ول آب ژاول

عفونی شستشو گردد. سطوح و سینگها و روی دستگاهها روزانه گردگ,,یری و س,,طوح ب,,ا محل,,ول ض,,د عف,,ونی ، ض,,د

عفونی شوند. یک روز در هفته دیوارهای قسمت استریل ویک روز در هفته دیوارهای قسمت غیر استریل ب,,ا

% يا محلول ضد عفونی شستشو گردد.1آب ژاول

مرکزیCSRدستورالعمل کار با دستگاههای اتوکلاو در درج,,ه س,,انتیگراد )ی,,ا134 دقیقه وح,,رارت 5دستگاه اتو کلاو طبق تعریف استاندارد در زمان

درجه سانتیگراد ( شامل س,,ه مرحل,,ه ) پرواکی,,وم ، اس,,تریل ،121 دقیقه و حرارت 15زمان دقیقه یک مرحله استریلتی را انجام می دهد.25واکیوم ( عمل می کند و در مدت زمان کل

پرینت دستگاه : زمان ، فشار و دما را در هر سیکل نمایش می دهد. مرحله چیدمان وسائل در سبدهای اتوکلاو حائز اهمیت می باشد زیرا باید جری,,ان ه,,وا و بخ,,ار

هنگام استریلیزاسیون ووکیوم به نحو مطلوب صورت گیرد:

سانتیمتر در طبقات مختلف از بزرگ و کوچک گذاشته شود.5وسائل به فاصله های -1 بسته بندی شده باش,ند بایس,,تی قس,,متهای کاغ,,ذی آنه,,اvepac لوازمی که با کاغذهای -2

پشت به هم قرار داده شود. داخل دستگاه اتوکلاو هر هفته یک مرتبه توسط تستهای بیول,,وژیکی وش,,یمیایی تس,,ت ش,,ده و

جواب تست توسط سرپرستار بخش بایگانی می شود.پرینت هر سیکل نیز به عنوان یک تست و تعریف شاهد از دستگاه بایگانی می شود. ، کلاسDاتمام یک سیکل استریلیتی استاندارد شامل : تغییر رنگ ان,,دیکاتور ش,,یمیایی کلاس

A کاغذهای vepac.تعریف پرینت دستگاه و خشک بودن وسایل می باشد ،

مرکزی CSR دستورالعمل انتقال وسايل بين بخشها اتاق عمل و

نحوه گرفتن وسايل :- هنگام تحویل بایستی وسائل تمیز ، خشک ، سالم و بدون جرم باشد.1- وسائل بدون هر گونه ترک خوردگی ، پوسیدگی و شکستگی باشد.2- پرسنل از دستکش یکبار مصرف و یا لاتکس استفاده نمایید.3

31

- پرسنل هنگام تحویل وسائل تیز و برن,,ده م,,راقب باش,,ند دستش,,ان دچ,,ار آس,,یب و خ,,راش4پوستی نشود.

تحويل دادن وسايل: -پس از حصول اطمینان از اتمام کار با دستگاه اتو کلاو با توجه به تغی,,یر رن,,گ ان,دیکاتورها و1

خشک بودن وسائل در قسمت استریل از دستگاه خارج می شود. ب,,ه واح,د مربوط,هOR-وسائل به طور مجزا در قفسه های مربوط چیده می شود : ل,وازم 2

فرستاده شده و لوازم مربوط به بخش,,ها ن,,یز پس از مراجع,,ه پرس,,نل آن,,ان تحوی,,ل داده میشود.

-در نگهداری و تحویل وسائل بایستی مراقب بود بسته بندی ها و پگ ها پاره ، ب,از و س,وراخ3نباشد و در صورت مشاهده این موارد وسائل مجددا جهت استریلیزاسیون ارجاع می شود.

CSRدستورالعمل شستشو و واشينگ وسايل در

- وسایل جراحی ) درداخل اتاقهای عمل ( : درون ظروف اس,,تیل ب,,زرگ ک,,ه ح,,اوی محل,,ول1 دقیق,,ه جهت شستش,,و و آبکش,,ی ب,,ه قس,,مت20گندزدای سطح بالا گذاشته ش,,ده و پس از

واشینگ منتقل می گردد. - وسایلی که توسط پرسنل بیهوشی شستشو می شوند مانند گاید ، لوله تراشه ، فیلتره,,ای2

دستگاه بیهوشی و ... که ترجیحا باید یکبار مصرف باشند ولی در صورت استفاده مجدد طب,,قدستورالعمل ضد عفونی می شود.

تمامی وسایل پس از ضد عفونی اولیه ، با آب ساده آبکشی ش,,ده و ب,,ا پارچ,,ه ه,,ای ع,,اری ازپرز خشک و جهت پکینگ آماده می شوند.

در مورد وسایل عفونی نیز مراتب بالا با دقت بیشتر انجام می گیرد.

32

دستورالعمل پکينگ در اتاق عمل -وسایل جراحی : پس از شستشو و خشک کردن در پارچه های بزرگ )شان (1

ق,,رار داده و بس,,ته6 ی,,ا 4گذاشته شده و در داخ,,ل آن ان,,دیکاتورهای ش,یمیایی کلاس می باش,,د روی آنAبن,,دی می ش,,ود و چس,,ب ات,,وکلاو ک,,ه ش,,امل ان,,دیکاتور کلاس

چسبانیده می شود. -وسایل کوچک از قبیل پنس ، و .... که بط,,ور م,,داوم مص,,رف دارن,,د ، پس از بس,,ته2

packبندی با » paperداخل اتوکلاو ات,,اق عم,,ل گذاش,,ته ش,,ده و در ه,,ر س,,یکل ک,,ار » گذاش,,ته می ش,,ود ت,,ا ص,,حت عملک,,رد6 ی,,ا 4ات,,وکلاو ی,,ک ان,,دیکاتور ش,,یمیایی کلاس

استریلیتی در هر سیکل کنترل گردد.تعاریف:

: فرآیندی است که کلیه میکروارگانیسم ها در آن فرآیند از بین بروند. استریل

نشانگرهای تست صحت عمل سیکل اس,,تریل ک,,ه ب,,ه پ,,ارامتر ه,,ای خاص,,یاندیکاتوراستریل: حساس هستند. مثلا بخار، دما و یا زمان.

: نشانگرهایی که مکانیسم عملکرد آنه,ا ب,ر پای,ه واکنش ه,ای ش,یمیایی در اندیکاتور شیمیاییمحیط استریل است.

این نوع اندیکاتور ها معمولا مایع بوده و میکرو ارگانیسم ه,,ای زن,,دهاندیکاتور بیولوژیکال: ای درون خود دارند. روش استفاده آنها مث,,ل ان,,دیکاتور ه,,ای ش,,یمیایی ب,,وده لیکن ص,,حت عم,,ل دس,,تگاه پس ازاخ,,ذ نتیج,,ه کش,,ت میک,,رو ارگانیس,,م ه,,ای موج,,ود دران,,دیکاتور از

آزمایشگاه حاصل خواهد شد.

Bowie-dickنشانگر هایی هستند که در اتوکلاو ه,,ای بخ,,ار پیش خلاء جهت تس,,ت پمپ خلاء و : میزان فشار دستگاه و غلظت بخار موجود محفظه بکار میروند.

Unexposed

33

Fail

Success

(Steam heatاستریلیزاسیون بخار )

این روش ق,,دیمی ت,,رین و کم هزین,,ه ت,,رین روش اس,,تر یلیزاس,,یون ب,,رای اش,,یائئ ک,,ه ب,,ه رطوبت و گرما حساس نیس,تند میباش,د.در این روش تخ,ریب میکروارگانیس,م ه,ا توس,ط گرما و بخار آب در حضور فشار بالا انجام میگردد. حضور بخار باعث تسریع روند اس,,تریل

شده و نسبت به گرمای خشک دمای کمتری می طلبد.

فوائد استریلیزاسیون بخار :

سیکل کوتاه استریل

غیر سمی بودن روش

غیر آلایندگی

ایمن بودن روش برای محیط زیست

مقرون به صرفه

34

مناسب برای ابزارهای مقاوم در برابر بخار و گرما

کلاسهای اندیکاتور

(Process Indicators- نشانگرهاي فرآيندي )1کلاس

: این نوع اندیکاتور ها صرفا جهت استفاده در خارج بسته های استریل بکار میرود.1کلاس تغییر رنگ این اندیکاتورها نشانگر صحت عمل استریلیزاسیون نبوده و فقط برای فهمیدن اینکه پک داخل دستگاه استریل وارد شده است یا نه بکار م,,یرود. معم,,ول ت,,رین ن,,وع این

اندیکاتورها چسب های اتوکلاو میباشند.

چسب هايي که روي بسته ها چسبانده مي شوند پس از استريليزاسيون تغيير رنگ مي دهند.

Indicators for use) : نشانگر هاي مورد استفاده در آزمايش تخصصي2 کلاسin Specific test)

اين نشانگر ها جهت استفاده در آزمايش هاي تخصص,,ي وان,,دازه گيري ي,,ک وي,,ژگي در رابطه ب,,ا BD(,, Bowie-Dickدستگاه استريليزاسيون مورد نظر طراحي شده است براي مثال تس,,ت )

که صرفا براي تعيين کيفيت و قابليت نفوذ بخار به داخل بسته ها در دستگاه هاي اتوکلاو مجه,,ز ح,,وله ي نخي ب,,ا مشخص,,ات36 را مي,,ان BDبه پمپ وکيوم مي باشد، به اين نحو که يک ورق

س,,انتي متر کم,,تر و25استاندارد قرارداده به نحوي که ضمانت نهايي پس از فشرده شدن از کيلوگرم باشد پس از اتمام سيکل در7/7 تا 3/6 سانتي متر بيشتر نباشد و وزن آن بين 28از

صورت نفوذ مؤثر بخار بايد تغيير رنگ مطابق با رنگ مرجع ارائه شده در دس,,تورالعمل تس,,ت صورت پذيرد. اين تست بايد به صورت روزانه انجام پذيرد. لازم است پس از بسته بندي تحت

سانتي متر روي بسته چسبانده شود.5/2 به اندازه ي Iشرايط بالا انديکاتور کلاس

Bowie-Dickاندیکاتوری برای تست های خاص مثل : 2کلاس

35

(Single Parameter Indicators: نشانگرهاي تک پارامتري )3 کلاس

اندیکاتور حساس برای فقط ی,,ک پ,,ارامتر خ,اص مث,ل ان,,دیکاتور پلاس,ما ک,ه ص,رفا وج,ودپلاسما را کنترل کرده و دما و زمان را کنترل نمیکند.

(Multi Parameter Indicators: نشانگر هاي چند پارامتري )4کلاس

پ,,ارامتر حس,,اس باش,,د. نظ,,یر دم,,ا و2: یک اندیکاتور چند شاخصه که ح,,داقل ب,,ه 4کلاس زمان.تمامی اندیکاتورهای این کلاس و کلاسهای بالاتر تغییرات رنگ غیر ناگهانی دارن,,د. در

دقیق,,ه4 درصد پارامتر ه,,ا حس,,اس اس,,ت یع,,نی ان,,دیکاتوری ک,,ه 25این کلاس تغییر رنگ ×,, 4′-)4 دقیقه نوسان خواهد داش,,ت. 1طول میکشد تا تغییر رنگ دهد . ,′25 ,,≈ ,)%3′

به بعد بایستی شاهد تغییر رنگ اندیکاتور باشیم.3بنابراین از دقیقه

(Indicators Integrating: نشانگرهاي بازجو يا جامع )5کلاس

پ,,ارامتر حس,,اس اس,,ت ب,,ا این2، ح,,داقل ب,,ه 4: این نوع اندیکاتور هم مثل کلاس 5کلاس ″ یعنی زمان22′,, 3%( ≈ 15′ ×, 4′ – )4% است. 15تفاوت که درصد نوسان تغییر رنگ

ثانیه خواهد بود.22 دقیقه و 3شروع تغییر رنگ از

( Emulating Indicators: نشانگرهاي سازگار با حساسيت بالا)6کلاس

ب,,ا5 و 4 ش,,اخص حس,,اس اس,,ت نظ,,یر کلاس 2: این نوع اندیکاتور هم حداقل به 6کلاس % و6این تفاوت که دقت تغییر رنگ و نحوه تغییر رنگ متفاوت اس,,ت.ض,,ریب حساس,,یت

″ این فرمول نشان45′,, 3%(, ≈, 6′, ×, 4′, –, )4نوع تغییر رنگ آن بسیار ناگهانی است. ثانیه شروع میش,,ود. بج,,ز ع,,واملی ک,,ه45 دقیقه و 3میدهد که زمان شروع تغییر رنگ از

تولید کننده های مختلف با استفاده از فناوریهای گوناگون اندیکاتور6ذکر کردیم در کلاس های حساس به فشار، غلظت بخار و سایر عوامل را که در اندیکاتور ها متنوع است تولید

کرده اند

ب,,ه ط,,ور كلي اين نش,,انگر ب,,راي اطمين,,ان از اعم,,ال ص,,حيح کلي,,ه پارامتره,,اي م,,ؤثر در استريليزاسيون و سيکلهاي تنظيمي دستگاه به کار مي رود و با حساسيت هاي بالاتري طراحي

شده اند.

36

نکته:

11138 نشانگر مورداستفاده بايد معتبر بوده و داراي تأييد ازمراجع ذيصلاح در مورد انطباق با      - 1ISO 11140 وISO.باشد

در مورد اتوکلاوهاي پري وکيوم بايد در شروع کار روزانه جهت آزم,,ايش نف,,وذBD انجام تست      -,, 2پذيري و کيفيت بخار صورت پذيرد.

Spore اس,تفاده از نش,,انگرهاي بيولوژي,,ک ) توج,,ه:   -,, 3 testباي,,د ب,,ه ص,,ورت هفتگي و ب,,ه تع,,داد ) ( ي,,ا م,,واد وImplantsمتناسب با حجم اتوکلاو انجام پذيرد. چنانچه قرار است مواد کاشتني )

لوازم مورد اس,تفاده در داخ,,ل ع,روق اس,تريل گردن,,د قب,,ل از مص,رف ه,,ر ب,,ار ک,,ه در داخ,,لدستگاه قرار مي گيرند بايد تست اسپور انجام شود.

در تمامي بسته هاي بزرگ اتوکلاو و همچنين بسته هاي مخصوص اعمال جراحي حس,,اس، به,,تر     -,, 4 استفاده شود تا بت,,وان تم,,ام پارامتره,,ا را ب,,ا دقت ب,,الا6است از نشانگرهاي شيميايي کلاس

مانيتور کرد.

حساس به4 در تمامي بسته هاي کوچک اتوکلاو بخار بهتر است از نشانگرهاي شيميايي کلاس      -, 5پارامترهاي مربوطه استفاده شود.

نشانگرهاي موجود در بسته ها بايدپس از باز شدن در پرونده ي بيماران بايگاني شوند.توجه :

:Biological Indicators)اندیکاتور بیولوژیکال)

مکانیسم عملکرد آن ب,,ر اس,,اس توان,,ایی کش,,تن میک,,رو ارگانیس,,م زن,,ده توس,,ط دس,,تگاهاستریل کننده است.

اس,,پور ن,,وع میکروارگانیس,,م اس,,تفاده ش,,ده در آن از خ,,انواده 11138طب,,ق اس,,تاندارد است.باسیلوس استروترموفیلوس

این اسپور جزو قویترین اسپورهای موجود در حیات کره زمین می باشد.

این اسپور و خانواده آن پاتوژن ) بیماریزا( نیستند.

جهت هر نوعISO 11138به طور كلي در رابطه با نشانگر هاي بيولوژيک مطابق با استاندارد استريليزاس,,يون نش,,انگر خ,,اص آن وج,,ود دارد. جهت مانيتورين,,گ اتوکلاوه,,اي بخ,,ار از اس,,پور باسيلوس استئارتر موفيلوس استفاده مي شود و پس از اتمام سيکل استريليزاسيون به مدت

37

درج,,ه در داخ,,ل انکوب,,اتور و بع,,د از آن ع,,دم رش,,د، ت,,أثير57 س,,اعت در دم,,اي 48ح,,داقل استريليزاسيون صحيح است. اين آزمايش بايد به طور هفتگي براي هر اتوکلاو صورت پذيرد.

تناوب استفاده از اندیکاتورهای بیولوژیک:

) بخار: هفتگی)ترجیحا روزانه در مورد ایمپلینت ها)اتیلن اکساید :)به ازای هر مرتبه بارگیری دستگاه)پلاسما: روزانه )به همراه اولین محمولهحرارت خشک : ) به ازای هر چرخه

توجه : اگر اندیکاتور پردازش ناکافی را نشان دهد، وسیله نباید مورد استفاده قرار گیرد.

هر استریل کننده اندیکاتور بیولوژیکی منحصر به فرد دارد:

Sterilant Microorganism

EtO Bacillus atrophaeus (B.subtilis)

Steam Geobacillus stearothermophilus

Formaldehyde Geobacillus stearothermophilus

Dry heat Bacillus atrophaeus (B.subtilis)

H2O2 Geobacillus stearothermophilus

Radiation Bacillus pumilus

ISO-11138 موارد استفاده

در موارد مشکوک به صحت استریل در اندیکاتورهای شیمیاییهنگام پیوند عضودر سیکل های هفتگیکالیبراسیون دستگاهPacking

؟چرا بایستی ابزارها را قبل از استریل بسته بندی نمود

هوای محیطCSRغیر استریل است محل های نگهداری ابزارها غیر استریل استهنگام حمل احتمال آلودگی بسیار است.زمان استفاده از ابزار دقیقا مشخص نیست

(EAN 868-1شرایط استاندارد لفافه بسته بندی )

قابلیت استریل کردنسازگار با فرآیند استریلقابلیت نگهداری بعد از استریل

38

محکم جهت حملرنگ و رسوب روی ابزار نگذاردقابلیت استفاده از اندیکاتور را داشته باشدراحت باز شود و موقع برداشتن اب,,زار قس,,مت اس,,تریل ب,,ه غ,,یر اس,,تریل برخ,,ورد

نکند.انواع بسته بندی

تک پیچ

بسته بندی اولیه از آل,وده ش,دن اب,,زار پس از اس,تریل جلوگ,,یری میکن,,د . در مح,,ل ه,,ایی ک,,هامکان حضور گرد و غبار نیست استفاده میشود.)اطاق عمل(

چند پیچ

بسته بندی ثانویه به لایه های اضافی اطلاق میگردد که حمل داخلی لوازمات استریل ش,,ده را توسط کاربر تسهیل مینماید. بسته بندی ثانویه میتواند یک برگ یا بیشتر باشد. مانند یک لفافه

پلاستیکی یا یک جعبه مقوایی .

حمل

جهت حمل خارجی بین بیمارستانها

جنس لفافه های بسته بندی

کاغذهایMedicalپارچه های پنبه و کتانکاغذ های سوپاپاکت های استریلPOUCH و رول کاغذ های گرافت

: Medical کاغذهای

به,,ترین روش بس,,ته بن,,دی محس,,وب می ش,,ود. کاغ,,ذهایMedicalاس,,تفاده از کاغ,,ذهای Medicalاز یک لایه کاغذ و یک لایه نایلون تشکیل شده است. بخش کاغ,,ذی دارای س,,لولهای

باز می باشد که ورود بخار در مرحله استریلیزاسیون به سهولت امكان پ,,ذیر اس,,ت. در پای,,ان فرآیند در مرحله خشک کن اتوکلاو کاغ,,ذ دچ,,ار ش,,وک ح,,رارتی می ش,,ود و تم,,امی س,,لولهای مذکور بسته می گردد. بدین ترتیب تا مادامی که هوای محیط اطراف داخل بسته بن,,دی نف,,وذ

نکرده باشد، ابزارآلات استریل خواهند ماند.

کاغذها مجهز به اندیکاتور است که با طی شدن فرآیند استریلیزاسیون، تغی,,یر رن,,گ می ده,,د. ضمنا وسایل داخل بسته بندی از بخش نایلونی قاب,,ل مش,,اهده اس,,ت. ام,,ا در روش,,های دیگ,,ر

بسته بندی مشاهده ابزار امکانپذیر نیست.

39

cm متری و در عرضهای مختلف ۲۰۰ به صورت رولهای Medicalکاغذهای ۵، cm ۷.۵ ،cm ۱۰

cm ۱۵ ، cm ۲۰ ،cm ۲۵ ، cm ۳۰ و cm ۴۰در بازار موجود است. به منظور بسته بندی ( که به طورoperaاین کاغذها دستگاه های بسته بندی توصیه می شود. مدل نیمه اتوماتیک )

(۲ را انجام می دهد دارای نگهدارنده رول ن,,یز هس,,ت. )ش,,كل sealهمزمان عملیات برش و در مورد دستگاه های بسته بندی باید دقت کرد مطابق ب,,ا اس,تاندارد دس,تگاههای بس,,ته بن,,دی

پزشکی طراحی شده باشد، در این سیستم ها باید عرض دوخت رعایت شده باشد.

عرض دوخت ارتباط مستقیم با مدت زمان استریل مان,,دن بس,,ته بن,,دی دارد. ض,,منا دم,,ای در ب,,هMedicalنظر گرفته شده در سیستم های بسته بندی پزشکی مطابق ب,,ا جنس کاغ,,ذهای ( چس,,ب(sealنحوی انتخاب شده که کاغذ دچار جم,,ع ش,دن و س,وختگی نش,,ود ض,,من اینک,ه

کاغذ به راحتی باز نگردد.

پارچه های پنبه و کتان )شان(

برای بسته بندی ثانویه جهت جلوگیری از گرد و غبار بکار میرود.

مهم!!: برای بسته بندی ابزارها به عنوان پوشش اصلی بکار نرود.

EAN 868 استاندارد

مزایا:

استحکام بالاپوشش مناسبچند بار مصرفی

معایب :

عمر استریل ماندن ابزار در این روش زم,,ان تعری,,ف ش,,ده ای ن,,دارد و کیفیت اس,,تریل ث,,ابتنیست چه بسا آب، چربی و گرد غبار موجود در هوا به راحتی از منافذ عبور می کنند.

پارچه رطوبت را به خود جذب می کند )همانطور که می دانید رطوبت محی,,ط مناس,,بی ب,,رایرشد میکروارگانیسم ها است ( و فرآیند استریلیزاسیون را به مخاطره می اندازد.

لکه های سفید رنگ، پس از استفاده مجدد از پارچه بر روی آن رسوب می کند.

به مراتب بیشتر است. Medicalوزن بسته بندی با پارچه در مقایسه با کاغذهای

به منظور بررسی صحت عملکرد باید بر روی پارچه نشانگر مخصوص قرار داد ام,,ا کاغ,,ذهایMedical .مجهز خود به نشانگر است

40

مشخصات ست به راحتی بر روی پارچه قابل درج نیست در صورتی ک,,ه در بس,,ته بن,,دی ه,,ایMedical .ست کاملا قابل مشاهده می باشد ،

پارچه پس از چند بار استفاده کیفیت خود را از دست می دهد و بر روی لوازم پ,,رز ب,,اقی می گذارد، ضمنا این پرزها باعث بروز اشكال در اجزای داخلی اتوكلاو خواهد شد. ونيزباعث ایجاد

پرز روی ابزارمي گردد

اغذ های سوپا

برای بسته بندی اولیه بکار میرود. مهمترین جایگزین پارچه و کاغذ های کرافت است.

مزایا:

استحکام بالاماندگاری طولانیپوشش عالی

معایب:

یک بار مصرف بودن

POUCH و رول

برای بسته بندی ابزارها در سایز های کوچک و نیز با اشکال دراز نظیر لوله ها بکار میرود.

مزایا:

درون آن مشخص استراحتی استفادهمدت زمان نگهداری بالا

معایب:

سیل کردن اندیکاتور سخت استقیمت آن بالاست

پاکت های استریل :

برای ابزار های کوچک بکار میرود

مزایا:

راحتی استفادهمعایب:

استحکام کم

باز کردن آن راحت نیست

درون آن مشخص نیست41

کاغذ های کرافت :

EAN 868مناسب جهت استفاده استریلیزاسیون نیست استاندارد

موارد ذکر شده در مورد معایب استفاده از پارچه تا حدودی در مورد استفاده از کاغ,,ذ گ,,راف نیز صادق است ضمن آنکه این کاغذها از خمیر کاغذهای آلوده و بازیافتی ساخته ش,,ده ک,,ه در اثر بخار و دمای بالا احتمال انتقال آلودگی شیمیایی ب,,ه وس,,ایل را ایج,,اد می کن,,د. بای,,د توج,,ه داشت، کاغذهای گراف استحکام لازم برای نگهداری در انبار را دارا نیس,,ت و در مج,,اورت ب,,ا

حرارت، خشک و شکننده می شود.

منابع :

معصومی اصل،حسین،راهنمای کشوری نظام مراقبت عفونت های بیمارستانی،مرکز•1385مدیریت بیماری ها،چاپ اول،تهران،

قزوینی،کیارش،بلند نظر،رضا،راهنمای جامع ضد عفونی و استریلیزاسیون،مرکز•1389تحقیقات میکروب شناسی،بی چا،مشهد،

مباشری زاده،سینا،فقیهی،علی،اصول پاکسازی،ضد عفونی و استریلیزاسیون در•1386مراکز بهداشتی درمانی،انتشارات تیمور زاده،چاپ اول،تهران،

www.wfhss.comسایت انجمن جهانی استریل• www.sterile.irسایت مرکز استریل ایران •www.CDC.orgسایت مرکز کنترل و پیشگیری از بیماریها •

42

در صورت وجود هر گونه سوال با کارشناسان واحد ایمنی سلامت – بهداشت محیط با شماره داخلی. تماس حاصل فرمایید5545