HOŞGELDİNİZ

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE KALITIM

Bu olayın amacı hücre bölünmesinin gerçekleştiği canlı veya hücreye bağlı olarak yeni hücreler meydana getirmek, yenilenme ve büyümeyi sağlamaktır.

Mitoz bölünmenin başlangıcını saptamak olanaksızdır. Fakat hücrede bazı değişiklikler olur; hücre içeriği jel haline geçer, metabolizma durur, çekirdeğin hacmi hızla büyür. Kromatid iplikleri belirginleşir ve boyanmaya başlar. G2 evresinin tamamlanması, kromozomların türlere özgü şekil ve sayıyı kazanmasıyla mitoz bölünmeye geçilir. Işık mikroskobunda kromozomlar artık rahatlıkla görülebilir. Bu süre yaklaşık bir saat sürer. Bu evredeki hücreler küre şeklindedir ve etrafındaki cisimlere kuvvetle bağlanmamıştır.

Mitoz bölünme; profaz, metafaz, anafaz ve telofaz diye dört evreye ayrılır.

1.PROFAZ

Başlangıcında çekirdek içinde ince uzun kromatid iplikleri halinde görünen kromozomlar, yavaş yavaş helozon şeklinde kıvrılarak kalınlaşmaya başlar ve görülebilir duruma geçer. kalınlaşma ve kısalma anafaza kadar devam edebilir. Bu arada eş kromozomlar birbirlerinden fark edilemeyecek kadar sıkıca bağlıdırlar. Bu evrede birbirine sentromerlerle bağlanmış olarak duran kromozomların her birine kromatid denir. Sentrozomlar ayrılarak her biri bir kutba gitmeye başlar ve aralarında iğ iplikleri oluşur. Profazın sonuna doğru iğ iplikleri ile kromozomlar arasında bağlantı kurulurken, sentrozomlardan hücre zarına uzanan iğ iplikleri de oluşur ve çekirdek zarı eriyerek kaybolur, kromozomlar sitoplazma içerisine dağılır

2.METAFAZ

Kromozomlar çok kere bir çember gibi, bazen de karışık olarak ekvatoral düzlem üzerinde dizilirler. Genellikle küçük kromozomlar merkezde, büyükler çevrededir. Diziliş türlere özgü bir özellik gösterir. Kromozomlar eşit olarak kutuplara çekileceğinden, ortada belirli bir denge kurulana kadar beklenilir.Profaz 30-60 dakika sürmesine karşılık, metefaz ancak 2-6 dakika sürer. her bir kromozomun sentromeri belirgin olarak ikiye bölünür ve kromatidler tam olarak birbirinden ayrılır.

3.ANAFAZ

Ekvatoral düzlemdeki kardeş kromozomlar kutuplara bu evrede taşınırlar. Kasılma özelliği olan sentrozomların iğ iplikleri sayesinde kromozomların yarısı bir kutba, diğer yarısı öbür kutba gider. Kromozomların kutuplara ulaşmasıyla bu evre sona erer.

Bitki hücrelerinde sentrozom bulunmadığı için kromozomların taşınması sitoplazma hareketleriyle ve sitoplazma kökenli iğ ipliklerinin yardımıyla olur. Bu evre de yaklaşık olarak 3-15 dakika sürer

4.TELOFAZ

Kromozomlar daha az boyanmaya başlar. Çekirdek zarı yavaş yavaş oluşur. Kromozomlar uzayıp incelmeye başlar. Bölünme açısından çekirdek dinlenmeye geçerken, hücre metabolizması aktif hale geçer.Bu evrenin oluşumu sürerken bir yandan da sitoplazma boğum yapmaya başlar. İğ ipliklerine dik olarak boğumlanan sitoplazmanın o bölgede jel hale geçerek iki oğul hücrenin sitoplazmasını ayırdığını ileri süren görüşlerde vardır. Sitoplazmanın boğumlanarak ayrılması sürecine sitokinez denir. Telofazın başlangıcından iki yeni hücrenin oluştuğu ana kadar geçen süre 30-60 dakikadır.

Kuyruğu kopan bir kertenkelenin kuyruğunu yeniden oluşturması, denizyıldızının kopan kolunu yenilemesi mitozla gerçeklesen yenilenme olaylarıdır. Rejenerasyon (Yenilenme) ile üremedir.

Mitoz Bölünmenin Özellikleri 1- Bütün canlılarda görülür. 2- 2n kromozomlu vücut hücrelerinde görülür. 3- 2n kromozomlu bir hücreden 2n kromozomlu iki hücre oluşur. 4- Bölünme sonucu oluşan iki hücre aynı kalıtsal bilgiye (DNA’ya) sahiptir ve birbirinin tıpa tıp aynısıdır. 5- Yaşam boyu devam eder. (Zigotun oluşumundan, ölüme kadar devam eder). 6- Bölünme sonucu oluşan hücrelerin kromozom sayısı değişmez, sabit kalır. 7- Tek hücrelilerde çoğalmayı, çok hücrelilerde büyümeyi, gelişmeyi, yıpranan dokuların onarılmasını ve ölen hücrelerin yerine yenilerinin yapılmasını sağlar. 8- Tür içinde çeşitlilik oluşturmadan (kalıtsal özellikleri değiştirmeden) türün devamını sağlar. 9- Mitoz bölünme başlamadan önce hücre bölünmeye hazırlık dönemi (interfaz) geçirir. 10- Çekirdek bölünmesi (karyokinez) ve sitoplazma bölünmesi (sitokinez) olarak iki aşamada gerçekleşir.

2.Mayoz Mayoz bölünme üreme hücrelerinde görülen bir olaydır ve bu bölünme sonrasında bir hücreden dört (4) tane yeni hücre meydana gelir Kromozom sayılarının yarıya indiği bu bölünmede meydana gelen yeni hücrelerin kromozom yapıları tamamen farklıdır Yani mayoz bölünme de 2n kromozomlu hücreden n kromozomlu hücreler oluşur.

Mayoz bölünme ile dişi de yumurta hücreleri, erkekte ise sperm hücreleri meydana gelir. Mayoz bölünme sonrasında oluşan kromozomların yapısı farklı olduğu için canlıların çeşitliliği sağlanmış olur Mayoz bölünme de 2 aşamada meydana gelir.1 – Mayoz 1

2 – Mayoz 2

Mayoz 1

1. Profaz IMitoz bölünmede olduğu gibi çekirdek zarı ve çekirdekçik erimeye başlar. Kısalıp kalınlaşan kromatin iplikler kromozom halini alırlar. Mitoz bölünmeden farklı olarak homolog kromozomlar birbirlerine tutunarak dört kromatitli ve iki kromozomlu tetratları oluştururlar.Kromozomlar tetrat oluşturduğu sırada kardeş olmayan kromatitler bir çok noktadan birbirlerine temas eder. Bu noktalara sinapsis denir.Bu sinapsislerden bazılarında kardeş olmayan kromatitler arasında gen alışverişi yapılabilir.Krosing–over denilen bu olay sadece mayoz bölünmede görülür. Bu olay sayesinde kromozomlar üzerinde bulunan baskın ve çekinik genlerin diziliş sırası değiştirilir. Bu değişim ise oluşacak hücrelerde kalıtsal çeşitliliği artırır.Krosing-over olayı her tetratta görülmez. Ne zaman ve ne oranda meydana geleceği, hangi karakterler arasında olacağı tam olarak bilinemez. Ancak, bir kromozom üzerindeki genler arası uzaklık arttıkça, krosing-overle değiştirilme ihtimalı artar.

2. Metafaz IMitoz bölünmeden farklı olarak homolog kromozomlar hücrenin ortasında üst üste gelecek şekilde iki sıra halinde dizilir. Bu diziliş şekli sayesinde mayoz I de kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır.

3. Anafaz IMitozda kardeş kromatitler birbirinden ayrılıp zıt kutuplara çekilirdi. Mayozda ise kardeş kromatitler yerine homolog kromozomlar birbirinden ayrılır. Bu olay mayoz bölünmede kalıtsal çeşitliliğin oluşmasında etkilidir.Mayozda krosing-over olmasa bile, homolog kromozomlar rastgele ayrıldığı için, her zaman çeşitlilik sağlanmış olur.

4. Telofaz IMitoz bölünmede olduğu gibi önce çekirdek bölünmesi tamamlanır çekirdek zarı oluşur. Telofazın sonuna doğru sitoplazma bölünmesi başlar. Sitokinez mitoz bölünmede olduğu gibi gerçekleşir.Mayozun ikinci bölünmesi başlamadan önce mayoz I de olduğu gibi interfaz safhası görülmez. Yani DNA eşlenmesi gerçekleşmez. Sadece hayvan hücrelerinde bölünme başlamadan önce sentrozomlar kendini eşler.

MAYOZ II

Normal bir mitoz gibi gerçekleşir. I. mayozdan daha kısadır.İki bölünme arasında interfaz olmadığı için DNA lar bir daha eşlenmez. Sadece sentrozom eşlenmesi gerçekleşir.

Başlangıçta 2n kromozomlu (diploid) olan hücreden bu bölünmenin sonunda kromozomlu (monoploid) 4 hücre oluşur .

Bu hücreler ana hücreden kromozom sayısı yönüyle farklı oldukları gibi, kromozom yapısı yönüyle de ana hücreden hem de birbirlerinden farklıdırlar.

Mayozla yumurta oluşurken hücrelerin stoplazma miktarı da farklı olabilir. Buraya kadar öğrendiklerimizi dikkate alırsak, eşeyli üremeyle çeşitlilik oluşturulması şu faktörlerle açıklayabiliriz.* Mayoz-I de krossing- overin olması,* Mayoz-I de homolog kromozomların ayrılması,* Mayoz sonucu haploid hücrelerin oluşturulması,* Döllenme ile iki yeni hücrenin birlşetirilmesi,

Bunlara ilave olarak, gametler farklı bireyler tarafından meydana getirilir veya yabancı döllenme (yabancı tozlaşma) gerçekleştirilirse kalıtsal çeşitlilik daha da artmış olur.Mayozun hem birinci, hem de ikinci bölünmelerinin de gerçekleşen ortak olaylar vardır.

Bunların en önemlileri:* Hücre sayısının artması* Sitokinezin gerçekleşmesi* Sentrozomun eşlenmesi olarak sayılabilir.

DNA eşlemesi, tetrat ve sinapsların oluşturlması, krossin-over ve homolog kromozomların ayrılması sadece I. Mayozda; kardeş kromatidlerin ayrılması sadece II. Mayozda gerçekleşir.

Mayoz bölünmenin ikinci aşaması mitoza benzemektedir. Mitoz bölünmeyi tekrar etmek için aşağıdaki

‘Mitoz Bölünme Evrelerine’ tıklayabilirsiniz.

MİTOZ BÖLÜNME EVRELERİ

Devam etmek için ekrana tıklamanız yeterli.

Mayoz, bitki ve hayvanlarda üreme hücrelerinin oluşmasını sağlar. Oluşan üreme hücreleri n sayıda kromozom içerdiği için, döllenme sonucu oluşan zigot 2n kromozoma sahiptir. Bu şekilde, canlılarda nesiller boyunca kromozom sayısının sabit kalması sağlanır. Ayrıca mayoz sırasında gerçeklesen parça değişiminden dolayı oluşan hücreler ana hücreden farklı genetik yapılara sahip olur. Genetik yapıdaki bu farklılık canlıların birebirinden farklı özellikler göstermesine neden olarak tür içinde çeşitliliği sağlar. Çeşitlilik, ayni türün bireylerinin kalıtsal yapısının farklı olmasıdır.

MAYOZ BÖLÜNME DİŞİ ÜREME ORGANI OLANYUMURTALIKLARDA GERÇEKLEŞİYORSA BU OLAYAOOGENEZ DENİR.

MAYOZ BÖLÜNME ERKEK ÜREME ORGANI OLAN TESTİSLERDE GERÇEKLEŞİYORSA, BU OLAYA SPERMATOGENEZ DENİR

.

Mitoz ve Mayozun Benzer Yönleri

1. Hücre sayısı artırılır.2. Üreme gerçekleştirilir.3. DNA’lar kendilerini eşler.4. Kardeş kromatitler ayrılır.5. Türün kromozom sayısı

korunur (mayozda döllenmenin de yardımıyla).

6. Sentrozom eşlenmesi, çekirdek zarı ve çekirdekçiğin erimesi, sitoplaz manın bölünmesi gibi bölünme olayları gerçekleşir.

MİTOZ VE MAYOZ ARASINDAKİ FARKLILIKLAR

MİTOZ1 – Çok hücreli canlıların vücut hücrelerinde bulunur.2 – Vücudun bütün doku ve organalrında görülür.3 – Oluşan hücreler canlının gelişmesini sağlar.4 – Bölünme sonucunda oluşan hücrelerde kromozom sayısı sabit kalır.5 – Bölünme sonucunda oluşan hücreler kalıtsal olarak birbirinin tamamen aynısıdır.6 – Mitoz bölünme sonucunda iki hücre oluşur. 7 – Mitoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma bölünmesi bir kez olur. 8 – Bölünme sırasında tetrat ve crossing-over olayları görülmez.9 – Zigotun oluşumundan ölümüne kadar sürer.MAYOZ 1 – Çok hücreli canlıların üreme hücrelerinde görülür.2 – Bitkilerin çiçeklerindeki üreme organlarında, hayvanların üreme organlarında bulunur.3 – Oluşan hücreler üremeyi sağlar. 4 – Bölünme sonucunda oluşan hücrelerde kromozom sayısı yarıya iner.5 – Oluşan hücreler kalıtsal olarak farklılık gösterir. 6 – Mayoz bölünme sonucunda dört hücre oluşur.7 – Mayoz bölünme sırasında çekirdek ve sitoplazma bölünmesi iki kez gerçekleşir. (MayozI ve mayoz II)8 – Bölünme sırasında tetrat ve crossing-over olayları görülür.9 – Ergenlik döneminde başlar, üreme dönemi boyunca sürer.

Emel, Müge, Sima ve Nisa mayoz bölünme hakkında bilgilerini paylaşıyorlar.Hangi öğrenci mayoz bölünme ile mitoz bölünmeyi birbirine karıştırıyor?

A) Emel B) Müge C) Sima D) Nisa

KALITIM

Canlılardaki karakterlerin oluşumunu, yavru döllere geçişini ve canlılarda gözlenen çeşitliliğin nedenlerini inceleyen bilim dalına genetik veya kalıtım denir. Canlıların sahip oldukları, anne veya babalarından aldıkları özelliklere kalıtsal özellikler denir. Saç rengi, saç şekli, göz rengi gibi.

Canlının kendi yaşamını ve vücudunu etkileyen özelliklere kalıtsal olmayan özellikler denir. Kilo, saç uzunluğu gibi. Kalıtsal özellikler anne ve babadan yani atalardan yavrulara sadece üreme olayı ile geçebilir.

Mendel deneyi: Mendel uzun bezelye

ile kısa bezelyelerin saf döllerini tozlaştırdığında birinci kuşağın tümünde uzun bezelyeler elde etti.Birinci kuşakta elde ettiği bezelyeleri kendi aralarında tozlaştırdığında ise oluşan bezelyelerin ¾’ ünün uzun , ¼ ‘ünün ise kısa olduğunu gördü. Mendel, yaptığı bu çalışmalarda bezelyelere ait farklı özelliklerin(tohum sekli, çiçek rengi gibi) birinci kuşaktan ikinci kuşağa nasıl aktarıldığını göstermiş ve kalıtımın temel ilkelerini keşfetmiştir.

Saç rengi, saç şekli, dil yuvarlama gibi özellikler çevremizdeki bireyler arasında farklılık göstermektedir.Bu özellikler kalıtsal olup bir önceki kuşaktan bir sonraki kuşağa aktarılan özelliklerdir.Bu özellikler bir sonraki kuşağa genlerle aktarılır.Kalıtsal bilgileri taşıyan genler üreme hücreleri ile yavru canlıya geçer.

A,a, B, b…

Bu genler birbirinin aynısı olabileceği gibi farklı da olabilir.

AA, bb, Bb, Aa 

Karakterle ilgili aynı genleri taşıyan bireylere saf döl, farklı genleri taşıyan bireyleri taşıyan bireylere ise melez döl denir.

AA, BB -------- Saf Döl Aa, Bb -------- Melez Döl

Her organizma türü kendine özgü sayı ve çeşitte genlere sahiptir. İlk kuşakta kendi özelliklerinin ortaya çıkmasına neden olan genler baskın genlerdir.Baskın genle birlikte bulunduğu zaman kendi özelliğini gösteremeyen genler ise çekinik genlerdir.Genler harflerle ifade edilir.Büyük harf baskın geni aynı harfin küçüğü çekinik geni temsil eder.Bir organizmanın fenotipinin meydana gelmesini sağlayan genetik yapıya genotip, canlıların dış görünüşünde gözlemleyebildiğimiz özelliklere fenotip denir

Üreme hücrelerindeki kromozomların üzerinde bulunan genlerin birleşmesine çaprazlama

denir.

Örnek: Saf döl yuvarlak tohumlu

bezelye ile saf döl buruşuk tohumlu bezelye çaprazlanıyor. İlk kuşakta oluşan

yavruların genotip ve fenotipi nasıldır?

İlk kuşakta oluşan yavrular çaprazlandığında oluşan yavruların genotip ve fenotipi nasıldır?

İkinci kuşakta oluşan yavruların yuvarlak tohumlu olma olasılığı nedir?( Bezelyelerde yuvarlak tohumlu bezelye buruşuk tohumlu bezelyeye baskındır.)

İNSANDA CİNSİYETİN BLİRLENMESİ

Canlıların sahip olduğu (canlı vücudunda bulunan) hücreler kromozom sayısına göre 2n kromozomlu hücreler (vücut hücreleri) ve n kromozomlu hücreler (üreme hücreleri) olarak iki çeşittir.İnsanda 46 ( 23 çift ) kromozom bulunur. Bu kromozomların 22 çifti ( 44 ) vücut kromozomları 1 çifti ( 2 ) eşey kromozomları olarak adlandırılır. Vücut kromozomlarında taşınan genler harflerle gösterilir.( A,a, B, b gibi ) Cinsiyet kromozomlarında taşınan genler X ve Y ile ifade edilir. (Kromozomların şekilleri X ve Y ye benzediği için bu şekilde gösterilmiş ve Y, X’e göre daha kısa, küçüktür. ) Bu kromozomlar dişilerde tek çeşit ( XX ) , erkeklerde ise iki çeşittir.( XY )

Bu kromozomların en önemli özelliği, cinsiyeti belirlemeleridir.Çaprazlama incelendiğinde erkek ve kız olma olasılığının % 50 olduğu görülür.

Renk körlüğü( Daltonizm ): X’e bağlı olarak ortaya çıkan bu hastalık kırmızı ve yeşili ayırt edememe hastalığıdır. Renk körlüğü teşhisinde en kolay Stiling levhası kullanılır. Çekinik halde taşınır.Hem dişilerde hem de erkeklerde gözlenir. Kız çocuklarının renk körü olabilmesi için hem annesinden hem de babasından renk körlüğü genlerini alması gereklidir.Ancak erkek çocuklar babadan Y kromozomu anneden X kromozomu aldıkları için bu hastalık genini sadece annelerinden alırlar. Kadınlarda taşıyıcı olma ihtimali vardır ama erkekler taşıyıcı olamazlar. Bu nedenle erkeklerde renk körlüğü hastalığının ortaya çıkma ihtimali kadınlardan daha fazladır.

Hemofili: Bu hastalıkta kanın pıhtılaşmasını sağlayan protein üretilemez. O yüzden kan pıhtılaşmaz ya da geç pıhtılaşır. X kromozomu üzerinde çekinik genle taşınır.

Orak Hücreli Anemi: DNA üzerindeki nükleotidin

değişmesiyle ortaya çıkar. Alyuvarların yapısına katılan hemoglobinin bozuk üretilmesinden kaynaklanır.Bu durum kansızlığa ve damarların tıkanmasına yol açar.

*** Orak hücreli anemi kalıtsal bir kan bozukluğudur. Hem annenizden hem de babanızdan orak hücreli gen geçerse orak hücreli anemili olarak doğarsınız.

*** Y Kromozomu ile aktarılan özellikler1.Ayağın 2.ve 3. parmaklarının bitişik olması2.Dış kulağın iç bölgelerinde kılların çıkması3.Balık pulluluğu

Down Sentrozomu: İnsanlarda kromozom

sayısında meydana gelen değişiklikler bazı hastalıkların oluşmasına neden olabilir.46 kromozom yerine 47 kromozom taşıyan insanlarda Down Sentromu ( mongolizm ) görülür. Bu kişiler; geniş elli, kısa parmaklı, tıknaz vücutludur.Ayrıca zeka geriliği görülür.İnsanlarda görülen hastalıkların büyük bir bölümü çekinik genlerle aktarılır. Bu gene sahip ailelerin yaptıkları akraba evliliklerinden doğan çocuklarda anormalliklerin görülme olasılığı çok yüksektir.

Akraba Evliliği ve Sakıncaları

Evlenen eşler (karı-koca) arasında kan bağı bulunmasına yani aynı yakın atadan gelmelerine akraba evliliği denir. Kalıtsal hastalık geni taşıyan kişinin yakın akrabalarında aynı hastalık geninin bulunma ihtimali, akraba olmayan kişilere göre daha yüksektir.Genelde genetik hastalıkların genleri çekiniktir.Bu nedenle yakın akrabaların genetik yapısı benzediği için iki adet çekinik genin bir araya gelme ihtimali yüksektir.

Kalıtsal hastalıklardan korunmak için; akraba evliliği yapılmamalı, evlenmeden önce gen testi yaptırılmalı, kalıtsal hastalık genini taşıyan evli bireylerin çocuk yapmaları önlenmeli ve kalıtsal hastalıklar konusunda aileler bilgilendirilmelidir.

DNA ve Genetik Kod Genetik özelliklerimiz hücrelerimizdeki çekirdeğin içinde bulunan

kromozomlarda taşınır. Kromozomlar DNA ve özel proteinlerin birleşmesiyle oluşur

DNA, hücrenin yönetici molekülüdür ve beslenme, solunum, üreme gibi canlılık faaliyetlerini yönetir. DNA'nın yapısında kalıtsal özelliklerimize etki eden yapılar bulunur. Bu yapılar genlerdir. Kalıtsal bilgiler genler tarafından taşınır.

Nükleotitler DNA'nın temel yapı birimleridir. Bir nükleotidin yapısında aşağıdaki gibi fosfat, seker ve organik baz bulunur. Organik bazlar adenin (A), timin (T), sitozin (C) ve guanin (G)'dir. Nükleotidler hangi organik bazı içeriyorlarsa o bazın ismiyle adlandırılırlar.

*Nükleotitin yapısında bulunan şeker 5 karbonlu olup Deoksiriboz şekeridir.

*Fosfatlar DNA ya asitsi özelliği kazandırırlar.

*Nükleik asitler iki çeşittir. DNA ve RNA dır.

*Her bir Nükleik asidin (DNA) yapısındaki 4 çeşit nükleotidin farklı sıra , miktar ve farklı kullanımı sonucu farklı kalıtsal şifrelere sahip nükleik asitler (DNA) oluşur.

Örneğin adenin bazını içeren nükleotit "adenin nükleotit", guanin bazını içeren nükleotit "guanin nükleotit" olarak adlandırılır.

ÖRNEK : DNA nın bir zincirinde 100 adenin, 900 guanin

nükleotidi varsa, bu DNA da toplan kaç nükleotid vardır?

ÇÖZÜM : A = T ise 100 adenin = 100 timin

G ≡ S ise 900 guanin = 900 sitozin

O zaman;

A + T + G + S = 100 + 100 + 900 + 900 = 2000

Hücre bölünmesi öncesinde hücredeki DNA molekülü miktarı iki katına çıkar. Bu olaya DNA'nın kendisini eşlemesi adi verilir.DNA'nin kendisini nasıl eslediği üstteki şekilde görülmektedir.

DNA kendini eşlerken önce *DNA'nın iki ipliği bir enzim yardımı ile birbirinden ayrılır. Aralardaki hidrojen

bağları kopar. *Daha sonra sitoplazmada serbest halde bulunan nükleotidler çekirdeğin

içerisine girer ve DNA'nın açılan kısmındaki nükleotidlerle eşleşir.

*Bu esleşme sırasında, adenin nükleotitin karsısına timin nükleotit, sitozin nükleotitin karsısına da guanin nükleotit gelir.

*Sonuçta başlangıçtaki DNA molekülünün aynisi olan bir DNA molekülü daha oluşur.

DNA, hücre bölünmesi sırasında kendini eşleyerek yapısında bulunan bilgilerin yeni oluşacak yavru hücrelere geçmesini sağlar. Bütün canlılarda DNA molekülü adenin, timin, sitozin ve guanin bazlarından oluşmasına rağmen nükleotitlerin sayısında ve dizilisindeki farklılıklar canlıların birbirinden farklı olmasını sağlar.

Kromozomlar DNA'ları, DNA' lar da genetik özellikleri belirleyen genleri taşır. Genler ise nükleotidlerden oluşur.Tahtaya yazılan bilgileri defterimize geçirirken bazı hatalar yapabiliriz. Benzer şekilde DNA molekülü de kendisini eslerken hatalar oluşabilir.

MutasyonDNA dizilimindeki bu değişiklik, farklı genetik özelliklerin ortaya çıkmasına sebep olabilir. Bazen, hücre bölünmesi sırasında kromozomların sayısında artma ya da azalma şeklinde değişiklikler de olabilir. DNA dizilimindeki ve kromozomlardaki değişiklikler mutasyon olarak adlandırılır.

Modifikasyon Çuha çiçeği ortam sıcaklığı 15-25 oC arasındaki bir ortamda

yetiştirilirse çiçeklerin rengi kırmızı, 25-35 oC arasındaki bir ortamda yetiştirilirseçiçeklerinin rengi beyaz olur.Ari ve karıncalarda larvaların beslenme koşulları değiştiğinde vücut şekilleri ve davranışları değişir. Ari larvaları çiçek tozuylabeslendiğinde isçi arılar, ari sütüyle beslendiğinde ise kraliçe ari oluşur.Çuha bitkisi, ari ve karıncalarda görüldüğü gibi çevre şartlarının etkisiyle canlılarda ortaya çıkan ve kalıtsal olmayan değişikliklere modifikasyon adi verilir. Spor yapan kişilerde kasların gelişmesi, yazın güneşli günlerde teninizin bronzlaşması da modifikasyona örnektir.

*Kalıtsal değildir. Nesilden nesile aktarılmaz.

Soru Çözmeye Ne Dersiniz

1- Ela göz geni mavi göz genine baskındır.Aşağıda genotipleri verilen ailelerden hangisinin mavi gözlü çocukları olabilir?

Anne BabaA.) Homozigot ela Heterozigot elaB.) Homozigot mavi Homozigot elaC.) Heterozigot ela Homozigot elaD.) Homozigot mavi Heterozigot ela

2-

Yukarıda verilen vagonlarda üç ailedeki ebeveynlerin renk körlüğü karakteri bakımından fenotipleri verilmiştir.Vagonlar renk körü kız çocuk olma olasılığı çok olandan az olana doğru lokomotife bağlanacaktır.Buna göre vagonların lokomotife bağlanış sırası aşağıdakilerden hangisi gibi olmalıdır?

A.) 3-2-2B.) 2-3-1C.) 2-1-3D.) 1-2-3

3- 2n = 38 kromozomlu bir hayvan hücresi ard arda 3 mitoz ve 1 mayoz bölünme geçirmiştir.

Bir öğrenci bu olayla ilgili olarak hazırlanan tablodaki ifadeleri doğru veya yanlış olarak değerlendirecektir.Buna göre, öğrencinin değerlendirmesi aşağıdakilerden hangisi olmalıdır?

A.) D-Y-DB.) Y-D-DC.) Y-D-YD.) D-Y-Y

4- Bir DNA molekülünün I. ipliğinde 200 timin,600 guanin, 100 sitozin nükleotidi bulunmaktadır.

Bu DNA'daki deoksiriboz sayısı 2000 olduğuna göre hidrojen bağı sayısı kaçtır?

A.) 1400B.) 2000C.) 2700D.) 3000

ÜZGÜNÜZ , YANLIŞ CEVAP …

KAYNAKÇA

http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=142&KonuID=641

http://tahtakalem.net/mitoz-bolunme-konu-ozeti-biyoloji/93

http://forumsinsi.net/tip-biyoloji-farmakoloji/111685-mayoz-bolunme-nedir-mayoz-bolunmenin-evreleri/

http://www.hayatnotu.com/resimlerle-mayoz-bolunme-kisa-ozet-konu-anlatimi.html

http://akokmen.blogcu.com/mayoz-bolunme-ve-evreleri/6302112

http://fenogrencisiyiz.blogcu.com/mayoz-bolunme-nedir-ve-evreleri-nelerdir/11977623

http://alierbulut.blogcu.com/mitoz-bolunme-2/7278460

http://www.dersbiyoloji.com/mitoz-ve-mayoz-karsilastirmasi.html

http://www.ebilge.com/13041/Mitoz_ve_mayoz_bolunmenin_arasindaki_farklar_nelerdir.html

http://www.sifrex.com/forums/topic/1145/cinsiyete-bagli-kalitim-konu-oze/view/post_id/773

http://www.fenokulu.net/portal/Sayfa.php?Git=KonuKategorileri&Sayfa=KonuBaslikListesi&baslikid=143&KonuID=623

http://www.fen1.com/8-sinif-fen/57-1-unite-hucre-bolunmesi-ve-kalitim/706-adaptasyon-ve-evrim-konu-anlatimi

DERSİNİZZ BİTTİİ

GÜLE GÜLE …