SuperfamilyTrichostrongyloidea

Superfamily TrichostrongyloideaPhylum : Nemathelminthes

Class : NematodaSubclass : Secernentea

Order : AscarididaSuperfamily : Trichostrongyloidea

Family : TrichostrongylideaGenus : Trichostrongylus

OstertagiaMarshallagiaCooperiaParacooperiaNamatodirusHaemonchusMecistocirrus

Superfamily Trichostrongyloidea

• พบในระบบทางเดินอาหารของสัตวเคี้ยวเอื้อง

• ปากมีขนาดเล็ก ไมมี leaf crownมีริมฝปาก 3 อัน หรือ 6 อัน บางชนิดอาจไมมีเลย ลําตัวผอมยาวเรียว เบอรซาเจริญดีมาก สปคูล 2 อัน มีขนาดเทากัน

• สกุลที่พบไดบอยในประเทศไทยและกอ อันตรายใหกับโฮสตมากที่ สุด ไดแก Haemonchus

Haemonchus contortus

Genus : Haemonchus

• Species : contortus• เปนหนอนพยาธิที่พบไดทั่วโลก พบอยูในกระเพาะอาหารสวน

abomasum ของแพะ - แกะ โค -กระบือ และสัตวเคี้ยวเอื้องอื่นๆ พบไดมากในประเทศไทย และพบไดทั่วโลก

• เปนที่รูจักกันในนามของ “พยาธิในกระเพาะอาหาร” หรือ “พยาธิเสนลวด” ( Stomach worm or wireworm of ruminant , barber’s pole worm , bankrup worm )

Haemonchus contortus

Morphology• @ ตัวผูยาว 10-20 มิลลิเมตร ตัวเมียยาว 18-30 มิลลิเมตร ตัวผูมี

สีแดงสวนตัวเมียมีสีแดงสลับขาว เนื่องจากรังไขสีขาวพันเปนเกลียวอยูกับลําไสซึ่งมีสีแดง ทําใหดูคลายเครื่องหมายรานตัดผม หรือเรียกวา barber’s pole

• @ พยาธิตัวนี้มี cervical papillae แหลม ตัวเต็มวัยมีกระพุงแกมเล็กๆภายในกระพุงแกมมีฟนหรือ dorsal lancet 1 อัน ตัวผูมีเบอรซายาวออกไปในแนว lateral lobe โดยมี lateral ray ที่ยาวและผอม มี dorsal lobe เล็กมากอยูคอนมาทาง lateral lobeดานซายซึ่งมีรูปรางคลายอักษรวาย (Y-shaped dorsal ray)

Morphology• @ สปคูลสีน้ําตาลเขมยาว

0.46-0.5 มิลลิเมตรตอนปลายของสปคูลมีตะขอคลายเบ็ดวัลวาของตัวเมียถูกปกคลุมดวย vulva flap

• @ ไขมีขนาด 70-85x41-48 ไมครอน ปนออกมากับอุจจาระ โดยภายในมรเอมบริโอนิคเซลล 16-32 เซลล

Life cycle• วงจรชีวิตไมตองการโฮสตกึ่งกลาง ไขปนออกมากับอุจจาระและฟก

เปนตัวออนระยะที่ 1 และลอกคราบอีก 2 ครั้ง พัฒนาจนกลายเปนตัวออนระยะที่ 3 ( ensheated infective stage ) ภายใน 4-6 วัน ไขคอนขางทนตอสิ่งแวดลอม สิ่งที่ทําอันตรายตอตัวออนมากที่สุด คือ ความแหงแลงและอุณหภูมิที่สูง

• เมื่อตัวออนระยะติดโรคถูกกินเขาไป มันก็จะทิ้งคราบของตัวออนระยะที่ 4 ที่ rumen จากนั้นจึงเดินทางเขาสูผนังของ abomasum ซึ่งมันจะมีการลอกคราบจนกลายเปนตัวเต็มวัย และมี lancet เพื่อดูดเลือด

Life cycle

Pathogenesis• โดยทั่ วๆไป Haemonchus

จ ะ ทํ า ใ ห เ กิ ด ภ า ว ะ โ ล หิ ต จ า ง เนื่องจากตัวเต็มวัยดูดเลือดจากโฮสต

• ในรายที่ติดพยาธิเขาไปเปนจํานวนมาก สัตวปวยจะมีโลหิตจางอยางหนักและอาจถึงตายไดกอนที่จะตรวจพบไขพยาธิในอุจจาระ การเสียเลือดอยางหนักนี้เกิดจากตัวออนระยะที่ 4 นั่นเอง

Abomasal Haemorrhagesin haemonchosis

Clinical Sign• ในรายที่เปนอยางรุนแรง

( hyperacutehaemonchosis )

• ไมคอยพบนักแตจะพบเมื่อสัตวติดโรคจํานวนมากและทันทีทันใด สัตวปวยจะแสดงอาการโลหิตจางอยางรุนแรง อุจจาระเปนสีดํา และสัตวจะตายทันทีเนื่องจากเสียเลือดมาก

Expansion of red marrow in tibia in acute haemonchosis

Clinical Sign

• ในรายที่เปนอยางเฉียบพลัน ( Acute Haemonchosis ) ซึ่งสวนมากจะพบในลูกสัตว ซึ่งจะมีการเสียเลือดอยางรวดเร็ว สัตวจะแสดงอาการของโรคอยางคอยเปนคอยไป และจะตายโดยมิไดแสดงอาการของโรคโลหิตจางหรือมีน้ําในเลือดมาก (anemia & hydraemia) และอาจแสดงอาการอื่น ๆ รวมดวย เชน hypoproteinemia และ edema ( bottle jaw )

Clinical Sign• ในรายที่เปนอยางเรื้อรัง อาการ

ของโรคโลหิตจางเปนอาการสําคัญที่แสดงใหเห็น มีอาการบวมน้ําตามที่ตางๆ เชน ที่ใตคาง เรียกวา โรคคางบวม (bottle Jaw หรือ watery poke) หรือมีอาการบวมน้ําที่สวนลางๆของทอง

Immuninty to Haemonchosis• ปรากฏการณของภูมิคุมกันของโฮสต

ที่มีตอหนอนพยาธิ คือ self cure หรือ การรักษาโรคดวยตัวเอง ซึ่งจะเกิดขึ้นเมื่อนําตัวออนระยะติ ด โ รคม า ให สั ต ว ที่ เ ค ยมีหนอนพยาธิชนิดเดียวกันนี้อยูในรางกายแลวกินเขาไป ผลก็คือตัวอ อ น เ ห ล า นี้ จ ะ ไ ม ส า ม า ร ถเจริญเติบโตจนถึงตัวเต็มวัยไดเลย ปฏิกิริยาตอตานเชื้อโรคนี้จะออกฤทธิ์ในขณะที่ตัวออนระยะที่ 3 ลอกคราบเปนตัวออนระยะที่ 4

Post mortem• เยื่อเมือกตามที่ตางๆและผิวหนังมีสีซีด รางกายบางสวนมีการบวมน้ํา

อวัยวะภายในมีสีซีดเชนเดียวกัน มีน้ําในชองอก เยื่อหุมหัวใจและในชองทอง ซากสัตวจะผอมแหง สวนที่เปนไขมันจะถูกแทรกดวยพวกเนื้อเยื่อเจลาติน ตับมีสีน้ําตาลออน ยุย และมีการเปลี่ยนแปลงของไขมัน ที่ abomasum จะมีของเหลวสีแดงปนน้ําตาล ภายในจะมีพยาธิตัวออนอยูเปนจํานวนมาก ซึ่งจะเห็นไดอยางชัดเจน เยื่อเมือกแสดงอาการบวมและปกคลุมดวยจุดเลือดเล็กๆ เกิดจากการกัดของตัวออนและตัวเต็มวัย

Diagnosis

• จากประวัติ อาการ และตรวจหาไขพย าธิ ที่ ปนออกมากับอุจจาระ การผาซาก หรือการเพาะตัวออน

Treatment• benzimidazole• levamisole• ivermectin• doramectin

Anemia and submandibular edema characteristic of haemonchosis

Control• ในเขตรอนชื้น และกึ่งรอนชื้น ขึ้นอยูกับชวงและระยะเวลาในรอบป

ที่มีฝนตกและอากาศอบอุน ในชวงเวลาดังกลาวอาจตองใชยาถายพยาธิในชวง 2-4 สัปดาห ขึ้นอยูกับปริมาณพยาธิที่รับเขาไป

• แกะ ควรไดรับการรักษา อยางนอย 1 ครั้ง ในชวงเริ่มหนาแลง และโดยเฉพาะเริ่มหนาฝนอันยาวนานเพื่อกําจัดพวก hypobioticที่ ยั งหลบอยู ในร างกาย ยาที่ แนะนํ าคือยากลุ ม modern benzimidazole หรือ ivermectin

• มีการสุขาภิบาลที่ดีบริเวณโรงเรือนที่สัตวอยู ควรใหอยูในสภาพที่แหง รวมทั้งการกําจัดอุจจาระทันทีอยาทิ้งไวนาน

Other Genus of SuperfamilyTrichostrongyloidea

Other Genus of SuperfamilyTrichostrongyloidea

Asparated Dictyocaulus viviparus surround by inflammatory cells

Small lymphiod nodules on lung surface, a sequal of reinfection with Dictyocaulus viviparus .

Other Genus of SuperfamilyTrichostrongyloidea

Other Genus of SuperfamilyTrichostrongyloidea

Pathology of Trichostrongyloidosis

Ostertagia ostertagi emerging of gastric gland

Characteristic gross lesion of Ostertagiosis

Necrosis of mucosa in severe ostertagiosis

บรรณานุกรม• สุภรณ โพธิ์เงนิ หนอนพยาธิวิทยาทางสัตวแพทย พิมพครัง้ที่ 1 สาํนักพิมพจุฬาลงกรณ

มหาวิทยาลัย 2525 หนา 188 – 194 • วีรพล ทวีนนัท พยาธิตัวกลมที่สําคัญทางสตัวแพทย , หนวยปรสิตวทิยา ภาควิชาพยาธิ

ชีววิทยา คณะสัตวแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยขอนแกน หนา 68 – 72 • ภิรม ศรีวรนารถ พยาธิตัวกลมทางสัตวแพทย มหวดปรสิตวทิยา ภาควิชาพยาธิวิทยา

คณะสัตวแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร หนา 122 – 124 • Urquhart G.M. et,al 1996 Veterinary Parasitology .

Second edition . The Faculty of Veterinary Medicine University of Glasgow Scotland. Blackwell Science.

• Georgi J.R. and M.E. , 1990 Parasitology for Veterinarians . Fifth edition . W.B. Saunders Company .

Nicole คะ.................