sveno lundblad1359087/...de cΗiliasmo dissertatiotheologica Ν Ρ. iii. ix....

12
Ό. ©. / DE C Η I L I Α S Μ Ο DISSERTATIO THEOLOGICA Λ· \ t •V i QUAM EX SPÉCrALI SACRvE REGLE MAJESTATIS GRATIA ET VENIA MAX, VEN. FACULT. THEOL. UPS. P. P. MAG sveno lundblad S. THEOL. LIC, IN FAC. THEOL. ADJ. E. ALUMNUS OXENST/· RESPONDENTE JOHANNE CARL BECK , ALUMNO VICTORINIANO VESTROGOTHO IN audit, GUSTAV. DIE XIV JUNH MDCCCXt Horis a, m. Solitis P. III. υ Ρ S A L I JE typis Stendammar et Palmblad

Upload: others

Post on 21-May-2020

1 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

Ό. ©./

DE

C Η I L I Α S Μ ΟDISSERTATIO THEOLOGICA

- Λ· \ t

•V i

QUAM

EX SPÉCrALI SACRvE REGLE MAJESTATIS GRATIAET

VENIA MAX, VEN. FACULT. THEOL. UPS.P. P.

MAG sveno lundbladS. THEOL. LIC, IN FAC. THEOL. ADJ. E. O» ALUMNUS OXENST/·

RESPONDENTE

JOHANNE CARL BECK, ALUMNO VICTORINIANO VESTROGOTHO

IN audit, GUSTAV. DIE XIV JUNH MDCCCXtHoris a, m. Solitis

P. III.

υ Ρ S A L I JE

typis Stendammar et Palmblad

Page 2: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

ä

MONSIEUR LE COMTE

C. Α. I. DE STACKELBERGCHAMKELLAN DE SA MAJEST© LE ROf

Daaignez agréer 1'offre de ces feuilfesv cette foible tnarque duprofönd respect pour vos1 vertus sublimes r votre piété, humanité et

biemreillance> dont est pénétré mon coeur etr avec iequel j?ai 1'h-onneurd'etre

MONSIEUR LE COMTE

VOTRE

ifcre».üumbie et tres · ebeåmnf servlteur

JEAN CARLBECK.

Page 3: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

DE

C Η I LIA S MODISSERTATIO THEOLOGICA

Ν Ρ. III.

§. IX.Explicatu difficilem fane leviter tangebamus Apo·

tialypfeos locum. Vela dabamus ventis. Eo nolentesvolentes nobis videmur perduéti, ut, quo in continen«tern appellamus, audendum fit, fi non ultima, non nihiltarnen. Quid prudentia & vires fvadeant memores, no¬ta, quoad ejus fieri poteft, leéturi fumus Iitora.

Judaismi & Gentilitatis notio urbium primariatum*Hierofolymae & Romas, embletnate five fymbolo expri-mitur: Judaismus cum Hierofolyma everfa erat abolitusfGentilitas vero, quae Dei infinita Johannis animo ob«verfabatur fapientia, bonitas & potentia, magis magis-que erat exftirpanda. Omni externa vi, quae Chriftia-nae adverfata fuerat Religioni, fublata , inanimos haec ipfahominum fibi vindicatura föret imperium: malurn, quoddicitur, morale uiorali locum magis magisque fine finecederet bono: juftitia, probitas, innoeentia, honeftas,fan&itas in animis hominum, alma veritatis Chriftianaeluce illuftratorum, quo diutius, hoc magis, fine fine, fie-rent regnatrices: Regnum Chrifti coelefte, aeternum du-raturum, inciperet: tiova imperii fedes Hierofolyma pro-diret coeleftis.

Sed non fat erat, Judaismum & Gentilitatem ab-oleri. Fons & origo mali erat quafi obturanda, exfic-canda. Ipfum omnis mali principium ex finibus humanaenaturse omnino erat exterminandum. Eft vero viétoria,quam de illo mali principio principium boni fine fine re¬portaret, ita vatis, Divino afflati fpiritu, ut, fi involu-cra & imagines demferis poeticas, virtutis vere ftudiofi

O ani-

Page 4: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) 22 ,(

animo, quovis temporis momento, line fnie eft erftque*prsefenS: dyysXos xarxßxivoov ix rov ουξχνού εχξχτρσε rov &ξχ·xovrx, rov cφα/ rov χζχχιον, os in όιχβολος xoci <ralotvc6S' xouζόησεν dvrov χιλιχ hn *· r. eti &x Lovina voluntaté & po-tentia, catenis i-pil diabolo qua ii injeétis, obex omni er-ron δί ma ii tias per longum ponitur tempas. Ut ve* o ces»iar enar & malitia, ita respiiblica, Ctr ilH crefcit atque, adfm em usque mundi, floret r) , Saiickisilmas ita Serva-tor, faoro circuradatus ienata, tbronU-, in imperii & ma-jeilaris fynibolurnj infidence, longe iateque regtians re«ρ ae feη ta tur. Quinajp veso * qpaeiiimus, digniores habe«rem ur, qui in i'acrutii Ch i (ii iegerentur iienatum, quo-rumque iub, iinagine omnium tempotum vere religiofa-rum Chrifti eukorum delcriberetui atque repraefentareturbone(tas> fan&itas & felicitas, quam iJii, qui, tam e Jii*daeis, quam e Gentibus pr/ogresfi, teftes veritatem Chri?fiianam vel raorte confirmaverint i). Quum vero pio*rum hormi) dvcc^pcris, v. 5. di ca.cur πξωτη i. e. παντεςού t

r) Catenis diabolum v inχ it per longum itiud tempus (fic mimdeclaramus τχ χιΚιχ Ιτη) per qnod· respublica Chvißianorum crefcebat,augebatur et florebat usque ad ånem η uodi. Eschhorn.. 1. c, p. 278).

s) Marty.res e Judceis circumfcribuntur φυχκι των. ittjrtX*κια^ΐτ-v-ix)v <W την ρ,^ξτυξίκν 'Ιησοιι, κχι $ιχ τον- t.oyov του. ®sx (c. I. Q. VI. 9·)>quoniam opponimtör ils, qui ου πξοσιίιυνησχν τω $ηι>ιω OVTS τγ ity.ovi χνώ¬του' Κκι ουκ ι\χβον το χχξχγμχ ϊκι το [Αΐτωπον χυτών, κχι i/ri την χιι^Μ*χυτών·}, e. fanétis M^rtyribus β Gsntrbos. cfr. Eicwhor». 1. cu ρ. 28ό*D. S. Oedmamn Apocal. explic; ad XIII. 15. 16.

t) Celeberr. Eighhohnio videtar prior illa κνχτχσκ ad folas po&-fcse fiftiones pertinene, utpote quas carrainis confilium poftularet et ex.cufaret» Dfe cetero duplex haec uvxs-uns jbdaeorum conveniébat opinio-nibus, Qui in Faleßin-ct mortui furrant, ante alias in vitam redirent.Eisrnm. I. c. IT. p. 894- Traditio eß in. domo Elitz: jußos, quesDeus S. S. a mortuis r.efufcitarit, haut amvlius- in pnlverem revevfwr-%os., fed per fpatium mijle annoram, ctuo elavfo. Deus S. B. mun~dam. rmovabit r tribuet iis aicis, ßcut aias aquilar.um et fuper α qua3,

Page 5: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) *J C

& mors fecunda, non nili poft morlem naturalem oppe«tenda κ) , in ipfos, quippe prioris participes ecvasou&aoff·,nullam habitura föret poteftatem v. 6. non invite fequi-tur, i 14am priorem ccvascccr-iv ante mortem naturalem esfeρonenda in fenfuque adeo fumendam, quo dicere placue-rit modo, allegorico, myitico iiVe fpirituaH, i ta ut ilgni*ficet hominis, religionis luce Chriftianse iliuftrati, a mo-rali aninai vitaeque imperfe&ione ad moralem transitnmperfeétionem, unum eam genuinae félicitatis fulcimen at-que fandamentum v). Sed locutio: ot σε Komoi t<uv ve-κξων ουκ άναψαν, ii vel posfet explicari, ut explicata nonßumquam fuit, de univerfall morcuorum in vitam reditu,

D ι tu-

volabunt. Sanedrin fol. 92. 1. Verum Ucee fffuieeorum de tempore ß«-te totius naturce irnmutationem et inftaurationem fomnia, quanta cumfetpienüa, quo juäicio Nofler in fuos ufus convertit? Eichhorn. 1. c.p. 287· f<l·

u) θχνατιι tTittn ρdena (1 Sam. V. ii. Ez. Iii. ig ) quae morteluitur, quae, fi poft naturalem mortem locum habet, ea erit mors fe-ennda, poßerior Ν3Όη ΝΜΊ» Apoc. XX. 6. 14. XXI» 8· TargumHierofoi. in Deut. XXXIII. 6: vivat Rüben in hoc fseculo, nec mo-riatnr morte fecunda, qua moriuntur impii in mundo futuro. Targumin ΡΓ. XL1X. 11: quoniam v Idebit fapientes improbos, q(ui moriunturmorte fecunda et adjudicantur Gebennse. Eichhorn, 1. c, p. 91.

u) Duumvirorum auftoritate nobis erit defungendum, Celeberr»Almquist et Rosenmülleri. Martyres, ait ille, vitturi dicun-tur. non quaft, ante univerfalem refurredtionem, in vitam revocandi;fed quid fuperßites veluti esfent futuri in Ulis , qui doffirinam feque-rentur, quam fua obfignariint morte, tamquam unicam, ad vitamaeternam, viam, Comment. ρ 473. Hoc non ita intelligendum, aithic, quaft ipfi illi pii Martyres — esfent reviffuri et regnaturi cumChrißo Sed figurate et imagine quadam exprimitur florens conditioreipubltcce Chrifiiance, quee tanta erit, acfi prifei Martyres, e fepulcrisrevocati, hisce in terris Herum viverent. Cum Ghrifto regnare figntfi-cat magnam felicitatem in regno Chrifii in his terris, Scholia in A-poc. XX, 4. Ofr» Schleusn. ad ν» /3«σ<λ*ναι.

Page 6: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

> Η C

tütisfime & optime forfan alfegorice expficatur de neces-iitate omni errori malitiaeque, Religionis ope Chriftianae*iujefta, virtuti atque honeftati fine fine cedendi Jocum x).His adjice, quae, non minus ex ratione, quam ex omniomnis religionis Chriftianae fpintu, jure adjiciuncur, quod,quando Satanas dicitur jam vinculis folurus, jam in car-cerem conje&us, non eogitanda fit quaedam temporis Qfrei, quafi aitero tempore quodam certo nihil omnino,altero autem tempore quodam certo nihil non ab illo fo¬lget timendum maü, fed mera vifionum fuccesßo y). Ipfumomnis mali principium, Divina religionis Chriftianae vir-tute hinc ut exterminatum confideratur, inde vero,quip-

pe

χ) Mali et impii ουκ ifrc-uv, non recuperarunt vires nocendt,fimiles eran t mortuis. Signißcatur Ecclefiam per id temporis Jpa-tium liberum fore ab hominibus tranquillitatetn turbantibus , et Juisperniciofis erroribus Chriflianorum innocentiam corrumpentibus, ßo-steNM. 1. c. ad Ii. 1.

y) Die Theologie vifionalis — will eben fo erklärt werden, wiedie parabolica, und hat ihre Schematismos emblematicos, da manden Kern fuchen , und die åusferlichen decorationes und Schalen fallenlasfen mufs. Johannes fahe alles die/es im Geßchte. Bald kam ihmder Teufel vor, wie er im Abgrunde gebunden und verfchlosfen, baldaber wieder losgelasfen wurde, die Menfchen verführen zu dürfen.Die Benennung der Zeit iß eine Decoration, welche zum Kern nichtgehöret. Bald fahe er, wie die heil. Martyrer mit Chrifio im Him¬mel regierten, und die zeit diefer Regierung kam ihm vor, wie tau¬fend fffahre — Diefes find nur fuccesfiones vifionum, aber nicht tem¬poris et rei. Die vifiiomn nrnsfen nach der Analogie der Schrift er¬kläret, und der Kerq von dewfelben ge/ucht werden in dem , was mitderfelben confpiriret. Die Chiliaßen irren fielt hier fehr ♦ ße nehmendie vifionen nach dem Buchßaben; und hangen an der Schale, undkommen mit ihrer Ausrechnung nimmer zurechte.· — Es haben nochedle Ausleger der Offenbarung Johannis, die den Buchßaben zu zehrGedrückt haben, nur Chimären ausgeheckt, die durch die Erfarungnimmer verificirt worden. J. Bruckér Heil. Schrift des A♦ tuN, Teftam, Tom, XIX ad Apoc. XX, p. 639.?]

Page 7: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) 25 C

pe quod non posfit non reniti atque reJu&ari eidem re-Jigioni Chriftianae, infi nul fine fine exterminandum. Quodli ve o defcriptio fedati & felicis, quo per adultam aeta-tem Eccleiia Chnftiana fruitura föret, ftatus dubiae illiusper infantiam & incertse omnino refponderet conditioni(c. XII ), fupererat, ut fignificaretur, Satanam eamdemetiam adultam fuis petiturum fore moliminibus. Religio-nis beneficio Chr iftianae, carcere quidem quafi attinebatur,at ne fic tarnen vitftus erat, ut nullas movere turbas co-naretur. Ex opinione quidem erat recepta : animarum,fceleribus contaminatarum, purgationem per miJle annoscontinuari atque perfici; fed vero inveteratuin Satanaeverirati honeftatique remorarn faciendi ftudium penituspenitusque infidet. Quod quo luculentisfime conftaret,primum vincuJis fingitur per breve tempus (μιχξον χξονονv. 3), quod ominis causfa additur, liberatus, ufc fcilicetexploraretur, η um poena ftbi inflitfta ad meliorem redirefrugem didicerit; deinde vero, poft nova edita maligni-tatis fpecrmina, dignus omnino videbaiur, qui fuppliciisseternum duraturis coerceretur v, 7—ίο z,).

§· X.Jam vero, iftis in pauca collatis, videtur, quse fe-

quitur, noftri loci es fe fententia. Exfpe&abatur in gene-re, tam Judaeis quam Paganis Ch» iftianis, Chrifti his in ter-ris miile annorum regnum & perfecta hoftium Chriftianaereligion is fnbjugatio. Refpondet Johannes: Religionen*Chriftianam inter & Diaboium, omnis inali au&orem &promotorem, non poteft: non certamen obtinere conti-nuurn; fed e certamine, quamvis duro longoque illa tam-dem vi&rix abibit: quotquot illarn ample<ftuntur &, nullisimpediti diaboli moliminibus, fequuntur, omnium illi,

per

%) Eighhorbf, i, e. p. 289· fcj.

Page 8: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) 26 C

per Cbriflum partorum, participes beneficiorum, trulfenon alia majorem his in terris & aeternnm posfidebunfcfelicitatem a). At vero, qui mortui fuerint, qui fecus,ac ilii, fefe gesferint, qui Chrifto nomina & animos då¬re recufaverint, ii, eoos- τελεστή tos> χίλια ετη, quamdiuChriftiana valet religio & quamdiu ad illam, quafi nor-mam & regulam, unam & futwmam, veritas & honeitasasilimabuntur, omc άνο&ζησ-χσ^ diftae non coniortes eruntfelicitatis.

Tantum itaque abeft, ut Johannes fundet atque fta»biliat, ut potius, caute quidem lapienterque, haut obfcu-re infirmet atque infringat Chiliasmum. Scilicet involu-cris ac fiétionibus, ex ps-seceptis eorum, quibuscum vi-vebat, opinionibus, qua bonam partem natis, poeticis,fepofitis atque deintis & adeo non tam Iittera, quamipfo, qui pofcitur, loci fpiritu conllderato confultoque,fenfus ex hodierno Ioquendi niore ita fere esfet: princi-pium boni & princdpiutn inali non posibnt non fibi invi-cem repugnare: regna lucis & tenebrarum fibi invicemoppofita funt: Chriftiana religio, ut qua regnum nitaturlucis, de quibusvis ignorantiae, fuperftitionis & maligni-

tatis

fl) LoCUtioneS γ hvxt hgtis του θίβν >ixt rov XgiTx et βχσιλονιιν μι'τχ του Xp<sOv nec non, quse Apoc. 1. ό. obvenit, vcoittåxt βχσιλια y.xilogets reg Öetu xxt ΠxTgi funt fvnonymae. Sed gv<rts: ßxaiktts χχι Ugnsad formulam bebraicam ΏΌΓΟ pro βχσιΧοιχ hgtxv ponitur.Ut vero Sacerdotes in Republica Jodaica jfoli veniam ad Deum acceden-di habebant, ita, Chriftiana luce orta , omnes, qui eam .attendunt etfequuntur, Sacerdotum juribus et privilegiis fruuntur: Chriftianis überad gratiam Divinatn aditus (τ Pet. II. 9. cfr. Exod. XIX. 6.) Chriftiinterventu reclufus eft: Chriftianis prima loca in aula ccelefti jam pa.tenti βχσιΚησχσι μιτχ του XgtTou. Quae fi propriis, ait Eichhornittsad h. 1., verbis efferas, hunc fenfum habebis: o! felicem religionetnChrifiianam, quce nullis amplius dijficultatibus itnpedietur. Addimus:o l felices, qui religionem Cbriftiaja§tn rnente et aoimo ample&UDtnc.

Page 9: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

> η Ctatis corraminibus vi<5loriam magis magisque fine fine re·portabic iliuitrem: qui Chnftianse debitam reiigioni p> se-iiant obedientiam & mente adeo iiluflrantur animoqueemendantur & ver fus fuinmum honeflatis atque (an^tita-tis adfeendant cuimen, η se iili his in terris una vera exeömmercio, quod iMis cum Cceleiti Pafcre eil, fruenturfeiicitate, in vita autein hane exceptura, cujus capacésfoerint,, aeternum majori, omni. Cui vero malitia omni·no eil iiiveterata, & ita inufla, ut in aiteram abiveritnaturam, is eain, nulla corrigondus peena, nuiio modo,tempore nulla, exuere poteft b

iχιEx difciplina Pauli forent, qui, adventuro Chnftoj,

ja tu demortai fueiaut, refurreéturi mcorrnptibiles: in vi¬ta fuperilites, uno temporis punélo oculique momento,mutarentur: ca ro & fangvis divinum regnutn, nortalitasimmo talitatem non coniequeretur, eorruptibile incorru-ptibili, mortale immortalitate indueretur: riors ipia. n©-visfimus Chriilo ihbjiciendus hoilis, abforberetur i Cor»,XV« 35· fea. Illa vero, bene & feliciter aufpicafca, cui·

quer

b) Sic obitfr tetigimus iocum, profitemur, expiicatu non facilem,,quem lubentes reliquisienuis infantum, nifi inftifuti ratio nos nolentes^veléutes quafi rapiiisfet ad quamdam ejusdem explicandi tentandam viam.Quem vero in.iis, quse in banc qualitercumque effecerimus finem,grati agnofcitnus nos· habuisfe duélorem principem, ipfum lic disputan,tem in duxis fe juva t, Eichhokmum; Hic celebratisfimus Me locus eß,ex quo Chiiitjsmum ejusqye ddiria exfculpjerunt Apocalypfeos adver-farit. quod' creditu esjet dvfficile, nifi araneas etiam ex melle venenumducere tx naturce Jollenni curfu et ordine conßaret Profeffio in hacregni milltnavis ejusque felicttatis et heatHatts tam brevi et ab omni-bus adeo- gfudcsoyum , quibus iiiud. exomare folebant, apiniomtm com·menj-ts prorfus'libera commemoratione et defcriptione/quis dubitet 9,pottam ffüdceorum de gaitdiis millénaribus fomnia magis impugnare &quam fua auitoritate fulcire et cammendars voiuisje ? 1, c. p. ogg.

Page 10: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) ^8 C

que, proufc fuperiorem, inferiorem, tenebat culturse gra-dum & ideo magis, minus, ab fenfuum pendebat arbitrio,feniibus magis, minus, accommodata, arridentra, fpera-bantur, asfumebantur atque explicabantur. Terrena im-butos faece rebus adhaerere juvabat terrenis: regni Mes-iiae, quod in his fciiicet terris inftifcueretur, initium cuinreftitutione corporum futura conjungebatur: ubi tot tan·taque fuerant pasfi mala, ibi compenfatione, on ni ibifruerentur, oporteret, magis, minus, fenfili felicitate,in terris. Sernina, ut fupra iignificavimus, a longo re-tro tempore erant fparfa, erroris fertiiia Chiliaftarum. —Brevem Chiliasmi promifimus % hiftoriam; en, accipebrevem c).

Cerinthus, jure, dicam, an injuria, plerisque Hifto-riae Ecclefiafticae Scriptoribus videtur, ut haereticorum ingenere, ita Chiliaftarum in fpecie duxisfe agrnen rf).Ipfeenim, tefte Eufebio, primus verfus finem faec. I.fuerit commentus, Chriftum, poft mortuos in v i tam re-

vo-

c) Semel heic confitemur Librum nos Celeberr. V. Munscheri,Handbuch der Chriflltchen Dogmengefchichte infcriptum et nominatiraArticulum: Lehre von einem tau/endjåhrigen Reich Chrijli auf Erdenin hiftoria tradenda Chiliasmi in primis fuisfe fecutos. Dolemus, quodultra faecuium Vitum tem fidi Doftoris fequi non licuit duftum.

d) Cerinthus iß allem Anfehennach der erβe Irrlehrer, dem manden Namen eines Ketzers bei/legen kann. Diejenigen, welche vor ihmdie chrifiliche Religion zu verfåljchen fachten haben Jtch mer alsFeinde> des Chrißenthums bezeigt, die dasfelbe durch eine neue Religionverdrangen, und ftch felbß an die Stelle gfefu Jetzen wollten. AlleinCerinthus legte die chrißliche Religion zum Grunde u. f, w. ChriftlicheKirchengefchichte v» J. M. Schroeckh. Leipzig 1770. II. p. 304.

Page 11: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

} '9 C

vocatos, fuum Hiemfolyrnae före conftituturum regnnro*cujus crves per mil le annos nuliis non vitae gauderencdeliciis e). Num vero fic merito· cenfeatur «ίσοurs Te, per-mittendam fore ibidem Ircentiam, fi norr un is, quibuslf'bet tarnen, voJuptatibus atque libidinibus feie emanci-pandi, nimrruin id addubitare rationes fvadent non iper-nendae. Cajus en im & Dionyfitts, quorum fretus teftimo«niis, Eufebius illum ejusmodr reum facit infipientise, noncommento folum de regno miile annorum, fed ipfi quo-que Cerfnthov isecufo, quo ilfi. vivebant, IIIy ex unanimifere omnium fententia, haeretici loco principis habito5longe inimicisfimi, irse, fufpicandorn eft, ac partium Au¬dio indulferint. In fuarn quisque rem y adverfario nonauditO y non idoneus citatur teitis /}*

Ab altera vero parte vicfentur nec ipfi certam fe-qur ratrofrem,. qui dubirent, negent fere, fieri potuisfe^ut Cerimhus, quippe qui Gnofticismr erroribus esfet im-butus & fic asfumeret, cum ipfo corpore hnmano oninemmalam esfe materiam, magis eam magisque exurendam,exuendam, defenderet, nedum fingeret Chifiasmum , exquo tarnen, quaer depofita fuerant, eras fas corpora mate-

e) Γ atos γ/οοεφη' KypivSo! ο J/ Αποχχλνφίων us ino 'Αποτολίυyty^ayutvuv r τίξχτολογιχς tiu.iv ωs Η χγγιλων χυτφ $,$νγμ-<νχς φενίο/utvos,in-giffxytt λίγων, μετχ την χνχτχσι* tmyttov hvxt το βχσιλειον τον Χοιτου'χχι πχλιν S7tid"jy.(xi( xui y^ovxts εν itξ&σχληρ.« την αχξχχ πολιτινοΜίνηνXtvtiv xrmt εχ$?οί υπχξχων τχα γξχφχες του Θίχ r άξ&μον χιλκντκιτίχς &yxyii) εο§τη! SsXcov πλ.χνχν Xtysi ytvtStm. EusEBII Β,. Ε, L* fil, c, 2^r

/) SCHROECKH. 1. C, II. ρ. 0TQ<F

Page 12: sveno lundblad1359087/...DE CΗILIASMO DISSERTATIOTHEOLOGICA Ν Ρ. III. IX. ExplicatudifficilemfanelevitertangebamusApo· tialypfeoslocum.Vela dabamus …

) 30 C

riss, cerfco quodam temporis pun&o, revivifeerent ea*dem, omnis frnitura delictis profperitatis. At vero Π,quod fatis fingulariter urgetur, tantam vel in hasreticorequifiverint" iyftemat-is epnvenientiåm, quid fi Cerinthus,Judaeus, Judseorum primum induigens commentis, re-gnum propugnaverit Chrifti in terris mille annos dura«turum, deinceps vero, poftquam Philofophiae, nomina-tim Orientalts, in iEgypto operarn dederat g), opinio·nibus Gnofticismi, jam tum puliulafcentis, abstniiioribus,calculutn ad}ecerit? quid denique ii, quod inter erro-res eil vincülum, nativis illis bas, quo fieri potuitcum-que modo, tempore adglutinaverit quafi atque immifcue»rit adfcititias. Interea tamen vix ac ne vix quidem ve·ri eft iimile, Cerinthi, exoii haeretici „ nomine ac audbo»ritate Chriftianis commendatum & acceptum fuisfe Chi-liasmum K).

§. xir.

g) Irenasi adv. hseres. L. I. c. 25.

h) Man kann unmöglich glauben, dafs Ckiliasmus von dem Ce¬rinthus unter die rechtgläubigen Chrißen gekommen fifr, welche fte fohäufig angenommen haben. Die bekehrten fffuden waren fchon vorberei¬tet , ein folches Reich zu hoffen. Schr'oeckh 1. c. fl.Th.p. 310. Die¬jenigen* welche den Cerinthum vor den erßen Urheber der Chiliaßenausgeben, irren gewifs, weil diefer Mann mit Recht unter den Recht¬gläubigen viel zu verhasβ war; als dafs fie von ihm einen Grundjazhätten annehmen folien. ~Ch. W. Fr. Walchs Entw. einer vollft.Hiftorie der Ketzereien, Art. v. den Streitigkeiten mit den Lehrerndes taufendjåhr. Reichs, befonders d. Nepote. IL p. 143·