SVETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA

WTO

ISTORIJAT: Od Havane do Dohe

HISTORY: From Havana to Doha

Dr Predrag Bjelić

2

Međunarodni trgovinski sistem

Ugovori o prijateljstvu, plovidbi i trgovini

Kobden-Ševalijerov sporazum, 86

Regionalni trgovinski sporazumi

GATT

WTO

SVETSKA TRGOVINSKA ORGANIZACIJA

WTO

Istorijat

5

Svet u krizi

1914-1918: rat

Planova rekonstrukcije nema

Protekcionističke tendencije

Rast carina

Uvođenje restrikcija

Trgovinski rat

Ekonomska kriza

Rast nacionalizama

1939-1945: rat

6

1945:Vreme rekonstrukcije UN

Dva stuba “Bretton Woods” sistema (IMF i World Bank)

Treći stub za trgovinu i zaposlenost?

7

1946-48:

ITO

ECOSOC (UN)

Konferencija UN o trgovini i zaposlenosti

London (Okt-Nov 1946)

Njujork (Jan-Feb 1947)

Ženeva (Apr-Avg 1947)

Havana (Nov 1947-Mar 1948)

8

1947: Konferencija u Havani Finalna sesija Konferencije UN

o trgovini i zaposlenosti

Uspostavlja se ITO

Privremeni sporazum - General Agreement on Tariffs and Trade (GATT)

Prva runda PREGOVORA (RAZMENA CARINSKIH KONCESIJA)

9

ITO

Nije ratifikovana

Nije stupila na snagu

1948: ITO

10

Opšta pravila regulisanja međunarodne trgovine (industrijskim proizvodima)

Rezultat prve runde trgovinskih pregovora:

Šema carinskih koncesija

Protokol o privremenoj primeni

23 ugovorne strane

1948: GATT

11

1947-1993: GATT Runde

12

Od 23 ka 123 Ugovorne strane

Protokoli o pristupanju

Liste koncesija (rezultat pregovora o tržišnom pristupu)

1948-1994: Pristupanje GATT-u

13

1986-93: Osma runda “Uruguay Round” 1986: Punta del Este

Deklaracija

1988: Srednjoročna revizija

1993: Usvajanje Finalnog akta, Geneva

Kraj pregovora

Tečnička verifikacija

Struktura WTO

14

1994: Konferencija u Marakešu Potpisivanje sporazuma o

osnivanju WTO (Marrakesh)

123 učesnika

23,000 strana

Većina pravila GATT (1947) uključena u GATT 1994

15

1947

1948

1949

1950

60-61

64-67

73-79

86-93

1994

1.1.95

1.1.96

Havanska Konferencija (ITO) – I Runda

GATT stupa na snagu

II Runda: Annecy

III Runda: Torquay

IV Runda: Ženeva

V Runda: “Dilon runda”

VI Runda: “Kenedi runda”

VII Runda: “Tokio runda”

VIII Runda: “Urugvajska runda”

Konferencija u Makakešu (potpisivanje finalnog akta)

WTO počinje sa radom

The GATT (1947) nije više na snazi

1956

16

“… WTO …”

17

“… WTO …” Nezavisna od UN

162 članice (apr 2016)

preko 95% svetske trgovine

Odlučivanje konsenzusom

Nezavisan Sekretarijat

Budžet: 197 miliona CHF (2015)

Sedište u Ženevi

18

Ciljevi WTO

Povećanje životnog standarda

Puna zaposlenost

Ubrzanje međ. trgovinskih tokova

Eliminisanje prepreka trgovini

Rast (zarada i tražnje)

Rast proizvodnje i trgovine

Optimalna upotreba resursa

Održivi razvoj Zaštita životne sredine prema nivou

ekonomskog razvoja

19

Funkcije WTO

Primena i nadzor nad multilateralnim i plulateralnim trgovinskim sporazumima WTO

Forume za multilateralne trgovinske pregovore

Organizacija rešavanja trgovinskih sporova članica

Nadzor nad spoljnotrgovinskim politikama članica

Tehnička pomoć i obuka članica zemalja u razvoju

Saradnja sa drugim međunarodnim ekonomskim organizacijama u kreiranju globalne ekonomske politike

20

Rezultat Urugvajske runde (FINAL ACT) =

“Finalni Akt” Marakeški sporazum (Osniva WTO)

Aneks 1 1A: Opšti sporazum o trgovini robom (GATT 1994)

1B: Opšti sporazum o trgovini uslugama (GATS)

1C: Sporazum o trgovinskim aspektima prava intelektualne svojine (TRIPS)

Aneks 2: Sporazum o mehanizmu rešavanja sporova

Aneks 3: Mehanizam revizije spoljnotrgovinskih politika

Aneks 4: Plulatelarni sporazumi

Odluke i deklaracije

21

EKONOMISTA

« FIZIČKI » PRISTUP

GRANICA / CARINA

Pristup potrošaču

Trgovinska praksa

Preferencije potrošača

Unutrašnja regulativa

proizvodnja / ponuda / transport / marketing / sposobnost distribucije itd

KONKURENTNOST

PRISTUP TRŽIŠTU

22

Pregovaranje o koncesijama

Definisati pravila igre

Proizvod po proizvod

• Sektorski

Vezivanje i konsolidacija -Bindings

• Proizvod po proizvod

• “Plafonirane carine” -Ceiling Bindings

Redukcije

• Proizvod po proizvod

• Linearni pristup

• Formularni pristup

Tranzicioni period

S & D (održivi razvoj)

PREGOVARAČ

23

3

PRAVNIK

principi

• Najpovlašćenija nacija Most-Favored Nation (MFN) • NE kvantitativnim restrikcijama • Konsolidacija

•NACIONALNI TRETMAN

24

Rezultati

1986 1994

Vezivanje

Urugvajska runda

Vezane carinske stope - tarifne pozicije

Svetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Vezane carinske stope Dogovorene i konsolidovane u WTO Primenjene carinske stope

niže od konsolidovanih

25

1986 1994

Vezivanje

Vezane carinske stope - tarifne pozicije

Svetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Razvijene zemlje

78 %

99 % 94 %

99 %

Rezultati Urugvajska runda

26

1986 1994

Vezane carinske stope - tarifne pozicije

Svetska trgovina – obim (zemlje WTO)

Zemlje u razvoju

22 %

72 %

15 %

58 %

Rezultati Urugvajska runda

Vezivanje

27

Rezultati GATT-a: Carine

28

Rezultati GATT-a: Carine

29 GDP

2’000

1’000

200

100

50

1950 = 100. Logartamska skala

1929 ‘32

‘38 ‘48 ‘90 ‘95 ‘80 ‘70 ‘60

Robna trgovina

Robna trgovina i GDP

30

trgovina, GDP, FDI

1948 1997 1973

Rast svetskog robnog izvoza

Trend u stranim direktnim investicijama (FDI)

Rast svetskog proizoda (GDP)

10 %

8

6

4

2

0

+ 6%

+ 1.9%

x 16%

31

Udeo u trgovini po regionima

12 %

10

8

6

4

2

0

1953 2000 1993 1973

Latinska Amerika

Azijske NIC

Kina

Afrika

32

Ministarska konferencija

Sekretarijat

Apelaciono

telo

Panel za rešavanje sporova

Komiteti Komiteti

Savet za trgovinu robom

Savet za trgovinu

uslugama

Savet za trgovske aspekte prava

intelektualne svojine

Komiteti: CTD (Razvoj)

CTE (Okruženje)

CRTA (Regionalism)

BOP (Platni bilans) WG (Investicije)

WG (Konkurencija)

WG (Transparentnost

u državnim nabavkama)

Budžet

Opšti savet Telo za reviziju

spoljnotrg. politika

Telo za rešavanje sporova

Generalni direktor

Komitet za trgovinske pregovore

33

ODLUČIVANJE u WTO MINISTARSKA KONFERENCIJA

SVAKE DVE GODINE

Vrhovni organ

Donosi strateške odluke i daje smernice

34

1996

1998

1999

2001

2003

Singapur

Ženeva

Sijetl

Doha

Kankun

Hong Kong

Ženeva

Trade and Investment Trade and Competition Policy

Trade Facilitation Transparency in government procurement

Information Technology Products (ITA)

Electronic commerce

NOVA RUNDA LANSIRANA Transfer of technology

2005

2009

35

WTO - organi Opšti (Generalni) savet

Deluje u ime Ministarske koferencije

Sastaje se jednom mesečno Ženeva

Otvoren za sve članice

Tri uloge

“rukovodi ” WTO

Telo za rešavanje sporova (Aneks 2)

Telo za reviziju spoljnotrg. politika (Aneks 3)

36

Opšti savet Savet za trgovinu robom

Savet za trgovinu uslugama

Savet za trgovinske aspekte prava intelektualne svojine

37

Poljoprivreda

Sanitarne i fitosanitarne mere Tekstil i odeća

Tehničke barijere trgovini Investicione mere koje se odnose na trgovinu

Anti-Damping (GATT Art. VI) Carinska vrednost (GATT Art. VII)

Pregled pre isporuke Pravila o poreklu

Procedure uvoznih dozvola Subvencije i kompenzatorne mere

Samožaštita

(ANNEX 1A) Multilateralni sporazumi o trgovini robom =

GATT 1994

+ “Ostali sporazumi - Annex 1A”

40

Kontakt podaci

Prof. dr Predrag Bjelić HVALA NA

PAŽNJI! Ekonomski fakultet

Univerziteta u Beogradu

Kamenička 6

11000 Beograd

t. +381-11-3021044

e. bjelic@ekof.bg.ac.rs