Światowy dzień ksiażki
TRANSCRIPT
![Page 1: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/1.jpg)
Świat bez książek
zostałby pozbawiony
nie tylko metafizyki,
ale także przeszłości.
![Page 2: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/2.jpg)
Z okazji Światowego Dnia Książki
prezentujemy eseistyczną refleksję Jana
Tomkowskiego ilustrowaną dziełami
malarskimi, do których nawiązuje
autor publikacji „Zamieszkać w bibliotece”.
![Page 3: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/3.jpg)
23 kwietnia – Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich
Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich to ustanowione w 1995 roku przez
UNESCO doroczne święto mające na celu promocję czytelnictwa, edytorstwa
i ochronę własności intelektualnej prawem autorskim. Pomysł organizacji święta zrodził
się w Katalonii. W 1926 roku wystąpił z nim wydawca, Vicente Clavel Andrés.
23 kwietnia jest tam hucznie obchodzonym świętem narodowym, jako dzień jej patrona
– Świętego Jerzego. Zgodnie z długą tradycją w Katalonii obdarowywano w ten dzień
kobiety czerwonymi różami, mającymi ymbolizować krew pokonanego przez Św.
Jerzego smoka. Z czasem kobiety zaczęły odwzajemniać się mężczyznom podarunkami
w postaci książek. 23 kwietnia to również symboliczna data dla literatury światowej.
W tym dniu, w roku 1616 zmarli Miguel de Cervantes, William Shakespeare i Inca
Garcilaso de la Vega . Na ten sam dzień przypada również rocznica urodzin lub śmierci
innych wybitnych pisarzy, np. Maurice’a Druona, Halldóra Laxnessa, Vladimira
Nabokova, Josepa Pla i Manuela Mejía Vallejo. W Hiszpanii Dzień Książki jest
świętem oficjalnym już od roku 1930. Od 1964 tradycja ta kultywowana jest
we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych. Obecnie Światowy Dzień Książki i Praw
Autorskich celebrowany jest na całym globie – od Nowej Zelandii po Kanadę. W roku
2010, po raz czwarty, będziemy go obchodzić również w Polsce.
![Page 4: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/4.jpg)
W wielu religiach świata czytanie
traktowane jest z nie mniejszą powagą niż
modlitwa. Bywa częścią liturgii,
więc przysługuje mu określone miejsce
i czas. Poznawany religiach w ten sposób
tekst nabiera szczególnego znaczenia.
![Page 5: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/5.jpg)
Malarze doskonale wiedzą,
że portret człowieka
czytającego to wyzwanie dla
wielkiego artysty. Porównajmy
choćby trzy ujęcia tematu
pochodzące z trzech różnych
epok. Trzej wielcy mistrzowie:
Rembrandt, Fragonard, Renoir
stworzyli odmienne,
niepowtarzalne wizje lektury,
starając się pokazać nie tylko
postać czytającej osoby, ale i jej
duszę.
A Young Scholar, Jean-Honorè Fragonard
![Page 6: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/6.jpg)
Czytająca stara kobieta, Rembrandt van Rijn
![Page 7: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/7.jpg)
To oczywiście żadna
rewelacja, że książki
towarzyszą uczonym
uwiecznionym na dwóch
słynnych płótnach: Geograf
i Astronom. Więcej
wątpliwości nasuwa Alegoria
malarstwa, o której sens kłócą
się od dawna badacze.
Dziewczyna z wieńcem
na głowie trzyma w lewej
ręce potężny tom, ale czy
za chwilę zabierze się
do czytania ?
Astronom, Jan Vermeer van Delft
![Page 8: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/8.jpg)
Geograf, Jan Vermeer van Delft
![Page 9: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/9.jpg)
Alegoria Malarstwa, Jan Vermeer van Delft
![Page 10: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/10.jpg)
Czytają natomiast i piszą
z zapałem miłośniczki
korespondencji, ulubione
modelki Vermeera. Czytają
we wnętrzu, niezbyt jasnym, piszą
zaś – przy biurku. Piszą - siedząc,
czytają natomiast - stojąc (chyba
jednak nie na jednej nodze),
przy oknie, bo tam najłatwiej
o konieczne podczas lektury
światło.
Dziewczyna czytająca list, Jan Vermeer van Delft
![Page 11: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/11.jpg)
Czytająca młoda dziewczyna, Jean-Honorè Fragonard
![Page 12: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/12.jpg)
Dwie czytające dziewczyny, Auguste Renoir
![Page 13: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/13.jpg)
Definicja człowieczeństwa nie obejmowała nigdy
spraw związanych z lekturą. Homo sapiens to
człowiek rozumny albo inaczej – człowiek myślący.
Do prowadzenia najprostszej formy egzystencji
potrzebuje powietrza, wody, jedzenia, ciepła. Prawdę
mówiąc, czytanie ani pisanie, a co dopiero
gromadzenie książek, nie wchodzą w zakres procesów
niezbędnych do życia. To luksus dostępny
i atrakcyjny tylko dla wybranych!
![Page 14: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/14.jpg)
Denis Diderot, Jean-Honorè Fragonard
![Page 15: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/15.jpg)
Portret dziewczyny, Jean-Honorè Fragonard
![Page 16: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/16.jpg)
Czytająca kobieta, Auguste Renoir
![Page 17: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/17.jpg)
Zdecydowana większość arcydzieł wprowadza
do naszej psychiki niepokój, zamęt, niepewność.
Ale czy przeznaczeniem człowieka jest duchowy
komfort, nieświadome trudności trwanie, spokojny
sen? Jeśli istotą naszego życia uczynimy skuteczne
i perfekcyjne rozwiązywanie problemów, które mogą
zostać rozwiązane, to prawdopodobnie pewne książki,
arcydzieła literatury albo traktaty filozoficzne,
wydadzą się nam mało użyteczne.
![Page 18: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/18.jpg)
Portret matki, Rembrandt van Rijn
![Page 19: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/19.jpg)
Czytający filozof, Rembrandt van Rijn
![Page 20: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/20.jpg)
Pozbawiony literatury, ogołocony z pamięci
i wyobraźni, świat bez książek stałby się
prawdopodobnie martwą dziedziną bezrefleksyjnego
trwania. Zapewne byłby to również świat, w którym
poszukiwanie piękna graniczyłoby z banałem,
a kryteria dobrego smaku zostały kompletnie
zapomniane. Wcześniej czy później musiałoby
również dojść do redukcji, a nawet zagłady języka.
![Page 21: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/21.jpg)
Tytus czytający, Rembrandt van Rijn
![Page 22: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/22.jpg)
Czytająca, Auguste Renoir
![Page 23: Światowy Dzień Ksiażki](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062419/558c562cd8b42ad5428b477c/html5/thumbnails/23.jpg)
W hałaśliwej rzeczywistości literatura pragnie ciągle
zachować swoją pozycję. […] Oczywiście, zdarzają się
być może ludzie, którym podczas lektury sprawia
przyjemność odgłos wiertarki albo młota
pneumatycznego, ale zakładam, że stanowią oni
zdecydowaną mniejszość. W istocie bowiem
otoczeniem, w którym książka ujawnia swe bogactwo
i przemawia do nas najsilniej, jest sfera ciszy.