sylabusy - od roku 2013/2014

1. Biologia bezkręgowców2. Biology of invertebrates3. WNB, Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h, laboratorium: 45 h 11. Dr hab. prof. D. Skarżyński12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii13. Cele przedmiotu: zapoznanie studentów z morfologią, anatomią, ekologią,

zoogeografią, filogenezą, klasyfikacją oraz znaczeniem w przyrodzie i gospodarce człowieka wybranych grup zwierząt bezkręgowych.

14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna podstawy systematyki filogenetycznej, model drzewa życia, klasyfikację „Protista” i Metazoa oraz ewolucyjny proces komplikacji planów budowy bezkręgowców.

Student zna morfologię, anatomię, zoogeografię, ekologię, znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka zwierząt należących do głównych typów Metazoa, rozumie jak zachodzą podstawowe procesy życiowe u zwierząt bezkręgowych, nazywa i definiuje struktury morfologiczne i anatomiczne oraz identyfikuje wybrane, chronione prawem polskim i europejskim gatunki zwierząt.

Student sporządza preparaty biologiczne, analizuje na ich podstawie dane morfologiczne i anatomiczne, wykonuje rysunki biologiczne posługując się sprzętem optycznym.

Student rozpoznaje w oparciu o klucze do oznaczania wybrane, w tym chronione, taksony zwierząt bezkręgowych

Student przygotowuje prezentacje tematyczne.

Student rozważnie i krytycznie analizuje materiały źródłowe i komunikaty słowne.

Student odpowiedzialnie i sumiennie wypełnia polecenia przełożonego.

Student postępuje zgodnie z procedurami bezpieczeństwa i higieny pracy, dba o powierzony mu sprzęt laboratoryjny.

K_W02

K_W05

K_U05

K_U06

K_U17

K_K01

K_K02

K_K06

15. Treści programowe: podstawy systematyki, model drzewa życia, ewolucyjny proces komplikacji planów budowy bezkręgowców, poglądy na filogenezę i klasyfikację Metazoa, ogólny przegląd wybranych grup „Protista” oraz głównych typów zwierząt bezkręgowych.

16. Zalecana literatura: Błaszak Cz. (red.), Zoologia. Bezkręgowce, PWN (wybrane rozdziały); Moore J., Wprowadzenie do zoologii bekręgowców, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego (wybrane rozdziały); Moraczewski J. i inni. Ćwiczenia z zoologii bezkręgowców. Wydanie 4, PWN (wybrane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W02, K_W05)laboratorium: sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06, K_K02, K_K06), prezentacja (K_U17, K_K01), praca pisemna (K_W02, K_W05)

18. Język wykładowy: polski

19. Obciążenie pracą studenta

1

Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywności

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- laboratorium:

3045

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- przygotowanie prezentacji:- przygotowanie do egzaminu testowego:

55

20Suma godzin 105

Liczba punktów ECTS 4

2

1. Biologia organizmów zarodnikowych2. Biology of cryptogamic organisms3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4. 5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 20 h, ćwiczenia: 45 h11. Wykład: prof. dr hab. W. Fałtynowicz

Ćwiczenia: dr A. Jakubska-Busse, dr M. Kossowska, dr E. Stefańska-Krzaczek, dr E. Szczęśniak

12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z botaniki 13. Cele przedmiotu:

Zdobycie wiedzy na temat organizmów zarodnikowych, ich systematyki, budowy, sposobów rozmnażania, biologii i ekologii oraz znaczenia w przyrodzie i dla człowieka


Student rozróżnia poszczególne grupy systematyczne organizmów zarodnikowych, wie jak są zbudowane i jaka jest ich biologia, potrafi określić znaczenie organizmów zarodnikowych w różnych ekosystemach

Student potrafi dokonać obserwacji na różnych poziomach organizacji budowy, posługuje się mikroskopem i lupą binokularną, wykonuje proste preparaty mikroskopowe

Student rozumie potrzebę stałego aktualizowania i pogłębiania zdobytej wiedzy, w sposób odpowiedzialny posługuje się aparaturą badawczą, dba o przestrzeganie zasad BHP

K_W02K_W05

K_U05K_U06

K_K07

15. Treści programowe:Wstęp do botaniki: typy rozmnażania się roślin, cykle życiowe, przemiany faz jądrowych.System klasyfikacji świata żywego i miejsce w nim poszczególnych grup organizmów zarodnikowych.Specyfika śluzowców. Charakterystyka podstawowych grupy systematycznych grzybów; budowa i rozmnażanie się grzybów; grzyby zlichenizowane (porosty).Zróżnicowanie systematyczne glonów, budowa i biologia najważniejszych grup tych organizmów.Budowa i biologia mszaków, widłaków, skrzypów i paproci.

16. Zalecana literatura:Szweykowska A. Szweykowski J. Botanika. Tom pierwszy. Morfologia. Wydawnictwo Naukowe PWN (wybrane rozdziały).Szweykowska A. Szweykowski J. Botanika. Tom drugi. Systematyka. Wydawnictwo Naukowe PWN. (wybrane rozdziały).Literatura dodatkowa:Podbielkowski Z., Rejment-Grochowska I., Skirgiełło A. – Rośliny zarodnikowe. PWN, Warszawa (wybrane fragmenty)Kadłubowska J. – Zarys algologii. PWRiL, Warszawa (wybrane fragmenty)Bystrek J.– Podstawy lichenologii. Wyd. UMCS, Lublin (wybrane fragmenty)Wójciak H. – Porosty, mszaki, paprotniki. Multico, Warszawa

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: egzamin w formie testu (K1-W02, K1W-05)ćwiczenia: test (K1_K07), sprawdzian praktyczny (K1_U05, K1_U06)


3



Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:

2045

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

15 520

Suma godzin 115Liczba punktów ECTS `4

1. Podstawy ekologii

2. Basics of ecology

3. WNB, Katedra Ekologii Biogeochemii i Ochrony Środowiska

4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

4

6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I

8. Rok studiów: I

9. Semestr: zimowy

10. Wykład: 30 h

11. Prof. zw. Dr hab. A. Samecka-Cymerman, Dr hab. Prof nadzw. B. Wojtuń

12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii

13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o zależnościach pomiędzy organizmami a środowiskiem, w którym żyją, poziomach organizacji systemów ekologicznych i zachodzących w nich procesach


Student zna i rozumie najważniejsze zagadnienia, hipotezy oraz teorie współczesnej ekologii Rozumie i wyjaśnia znaczenie ekologii w odpowiednim planowaniu i gospodarowaniu zasobami przyrodniczymi. Opisuje podstawowe mechanizmy i procesy zachodzące w ekosystemach.

Student operuje i wykorzystuje w samodzielnych opracowaniach terminologię z zakresu ekologii stosowanej, Potrafi wskazać różnice i podobieństwa między ochroną środowiska i przyrody.

Student skutecznie przekonuje, dyskutuje i negocjuje z otoczeniem w miejscu pracy i poza nim.

K_W04

K_U02

K_K01

15. Treści programowe: Ekologia jako dziedzina nauk przyrodniczych. Poziomy organizacji systemów ekologicznych. Organizmy a środowisko. Bioenergetyka organizmów. Tolerancja ekologiczna. Adaptacje. Nisza ekologiczna. Rozrodczość, śmiertelność, migracje. Struktura wiekowa, płciowa i socjalna populacji. Strategie życiowe. Dynamika liczebności. Regulacja liczebności. Interakcje między gatunkami. Biocenoza. Sukcesja ekologiczna. Ekosystem. Struktura i rozwój biosfery. Bilans energetyczny biosfery. Trwałość układów w czasie i przestrzeni.

16. Zalecana literatura: - Krebs Ch.J. 1966.Ekologia. Eksperymentalna analiza rozmieszczenia i liczebności. Warszawa. PWN. Całość- Banaszak J., Wiśniewski H. 1999. Podstawy Ekologii. Wydawnictwo Uczelniane WSP w Bydgoszczy, Bydgoszcz. Całość- Weiner J. 2003. Życie i ewolucja biosfery. Warszawa. PWN. Całość- Górecki A., Kozłowski J., Gębczyński M. (red). 1987. Ćwiczenia z ekologii. UJ-FUW, Kraków-Białystok. Całość- Odum E.P. 1982. Podstawy Ekologii. PWRiL, Warszawa. Całość- Trojan P. 1975. Ekologia ogólna. PWN Warszawa. Całość

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W04)ćwiczenia: test (K_U02), prezentacja (K_K01,)



5



30

Praca własna studenta:- konsultacje- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

10 55 55 15

Suma godzin 75


1. Prawo ochrony przyrody

2. Law of environmental protection

3. WNB, MP, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii

4.

5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym

7. Poziom studiów: I

8. Rok studiów: I

9. Semestr – zimowy

10. Wykład: 15 h11. Dr K. Świerkosz, Dr I. Gottfried12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii 13. Cele przedmiotu: uzyskanie wiedzy z zakresu ochrony przyrody w Polsce i Europie,

poznanie podstawowych aktów prawnych regulujących ochronę przyrody w Polsce,

6

uzyskanie umiejętności posługiwania się aktami prawnymi dotyczącymi ochrony przyrody (ochrony gatunkowej i obszarowej)


Student zna współczesne zagrożenia przyrody i potrzebę ochrony przyrody, zna akty prawne regulujące ochronę przyrody w Polsce i Europie, zna podstawowe założenia ochrony obszarowej i gatunkowej w Polsce, zna przykłady roślin i zwierząt chronionych.

Student jest zorientowany w podstawowych założeniach ochrony przyrody w Polsce, identyfikuje współczesne zagrożenia środowiska przyrodniczego, wskazuje wybrane gatunki roślin i zwierząt objętych ochroną w Polsce; potrafi powołać się i zastosować podstawowe akty prawne, zna obowiązki wynikające z nich i konsekwencje za ich nieprzestrzeganie, jest świadomy potrzeby podejmowania działań ochronnych w odniesieniu do najbardziej zagrożonych grup organizmów i typów siedlisk, wyjaśnia cele i metody prowadzenia ochrony obszarowej i gatunkowej w Polsce, a szczególnie zagadnienia dotyczące obszarów Natura 2000 i wymogi z nimi związane.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy z zakresu ochrony przyrody,jest zorientowany w podstawowych założeniach ochrony środowiska przyrodniczego w Polsce; jest świadomy potrzeby podejmowania działań zaradczych w odniesieniu do najbardziej zagrożonych grup organizmów i typów siedlisk – jest zdolny do wskazania zasadniczych wymogów podczas realizacji inwestycji powołując się na właściwe akty prawne, jest świadom konsekwencji wynikających z łamania prawa dotyczącego ochrony przyrody.

K_W07

K_U01K_U17

K_K01K_K02

15. Treści programowe: omówienie aktów prawnych regulujących prawo ochrony przyrody w Polsce i Europie i wynikające z niego konsekwencje i obowiązki.

16. Zalecana literatura (podręczniki): aktualne akty prawne z zakresu ochrony przyrody (m.in. ustawa o ochronie przyrody i wydane do niej rozporządzenie, Dyrektywa Siedliskowa, Dyrektywa Ptasia, Konwencje Międzynarodowe); Symonides E. Ochrona przyrody, Wyd. Uniwersytetu Warszawskiego 2008 (wskazane rozdziały); Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2006 (wskazane rozdziały); Kaźmierczakowa R., Zarzycki K., Polska Czerwona Księga Roślin, Inst. Botaniki im. W. Szafera, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 2001 (wskazane rozdziały); Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 2004 (wskazane rozdziały); Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Kraków, 2001 (wskazane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W07, K_U01, K_U17, K_K01, K_K02)




7

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 15Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje:

52010

Suma godzin 50Liczba punktów ECTS 2

1. Prawo autorskie i prawo pracy2. Copyright and labour law3. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h

11. Dr J. Balcarczyk, Dr E. Mazurczak-Jasińska

12. Wymagania wstępne: brak

13. Cele przedmiotu: wprowadzenie do prawa autoskiego, cechy dóbr niematerialnych i ich znaczenie dla nauk biologicznych. wprowadzenie do prawa pracy ułatwiające adaptację

8

na rynku pracy.14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna rozumie podstawowe zasady rządzące prawem cywilnym oraz rozróżnia specyfikę prawa na dobrach niematerialnych. Rozumie cechy prawa autorskiego, podział na poszczególne uprawnienia, licencje ustawowe oraz sankcje za bezprawne wkroczenie.

Student poznaje podstawowe instytucje i zasady prawa pracy. Rozróżnia stosunki pracy od stosunków cywilnoprawnych.

K_W15

K_K09

15. Treści programowe: cechy prawa własności intelektualnej, prawo autorskie, stosunek pracy, pracodawca i pracownik, cechy stosunku pracy, nawiązanie i ustanie stosunku pracy.

16. Zalecana literatura: M. Poźniak-Niedzielska, Prawo autorskie i prawa pokrewne. Zarys wykładu; T. Kuczyński, Z. Kubot, H. Szurgacz, Prawo pracy. Zarys wykładu.

17. Forma zaliczenia komponentów: aktywne uczestniczenie w wykładzie (K_W15, K_K09).


19. Obciążenie pracą studentaForma aktywności studenta Średnia liczba godzin na

zrealizowanie aktywnościGodziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 30Praca własna studenta np.:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:

1020

Suma godzin 60 Liczba punktów ECTS 2

1. Biologia ogólna2. General biology3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy

9

10. Wykład: 30 h11. Dr B. Borczyk12. Wymagania wstępne: wiedza biologiczna na poziomie liceum ogólnokształcącego 13. Cele przedmiotu: Przedstawienie podstawowych zagadnień związanych z naukami

biologicznymi oraz wyrównanie i pogłębienie wiedzy wyniesionej z nauczania biologii na poziomie szkoły średniej.


Student zna podstawy systematyki, genetyki, morfologii i fizjologii roślin, zwierząt oraz przedstawicieli innych grup organizmów, podstawy biologii ewolucyjnej oraz ekologii.

Student potrafi powiązać wiedzę z różnych obszarów biologii. Rozróżnia ujęcie redukcjonistyczne i holistyczne i zna ich zalety i ograniczenia.

Student objaśnia podstawowe procy fizjologiczne, ekologiczne, ewolucyjne itp., i ich wzajemne powiązania. Student zna, rozumie i potrafi zastosować podstawowe założenia i metody badań biologicznych.

K_W01K_W05

K_U02K_U04

K_K01K_K07

15. Treści programowe:- historia nauk biologicznych- systematyka i podstawy bioróżnorodności- genetyka i podstawy dziedziczności- budowa i funkcjonowanie komórek prokariotycznych i eukariotycznych- podstawy fizjologii i procesy życiowe roślin- podstawy morfologii roślin- podstawy fizjologii i procesy życiowe zwierząt- podstawy morfologii i anatomii zwierząt- ekologia- zarys mechanizmów ewolucji, mikro i makroewolucja, specjacja i filogeneza.

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały):Solomon, Berg i Ville: BiologiaHarper: BiologiaBowler: Historia nauk o środowisku,Huxley (red.): Wielcy przyrodnicy od Arystotelesa do dziśKrebs: EkologiaFutuyma: Ewolucja

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W01, K_W05, K_U02, K_U04, K_K01, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 30 Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje

20 20 20

Suma godzin 90


10

1. Bioróżnorodność 2. Biodiversity3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców), 4.5. Rodzaj przedmiotu: obligatoryjny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy10. wykład: 20 h11. Dr A. Jakubska-Busse, Dr A. Smolis12. Wymagania wstępne: student posiada podstawowa wiedzę z zakresu biologii13. Cele przedmiotu: nabycie aktualnej wiedzy o bioróżnorodności, o jej charakterze,

poziomach, aktualnym stanie, zmianach w czasie przeszłym i obecnym, zagrożeniach i metodach ochrony w skali globalnej, regionalnej i lokalnej; zapoznanie z najważniejszymi pojęciami i terminami odnoszącymi się do tego zagadnienia; wykształcenie umiejętności pozyskiwania, obróbki, analizy i prezentacji danych z dostępnych źródeł literaturowych.


Student definiuje poziomy różnorodności biologicznej.

Student zna stopień zbadania różnorodności gatunkowej w Polsce.

Student zna najważniejsze czynniki naturalne i antropogeniczne wpływające na obecny stan

K_W02

K_W02

K_W02, K_W09, K_W13

11

różnorodności gatunkowej kraju oraz przyczyny i uwarunkowania różnorodności gatunkowej Polski.

Student posługuje się właściwymi terminami z zakresu ochrony bioróżnorodności in situ i ex situ.

Student prezentuje perspektywy zachowania poszczególnych komponentów różnorodności gatunkowej w Polsce w świetle najnowszych danych literaturowych oraz możliwości wynikających z obowiązujących instrumentów administracyjno-prawnych. Student jest chętny do zapoznania się z gatunkami chronionymi i zagrożonymi oraz jest świadomy konieczności ich zachowania i zdeterminowany w dążeniu do tego celu. Student potrafi omówić projekt dotyczący ochrony lokalnej bioróżnorodności i idei zrównoważonego rozwoju

K_U02

K_U04, K_U14, K_U16

K_K01, K_K07

K_K05

15. Treści programowe: Pojęcie bioróżnorodności i różnorodności gatunkowej, metody szacowania różnorodności, poziomy i wskaźniki różnorodności, gatunek – definicje. Przegląd różnych grup systematycznych pod kontem różnorodności. Historyczne i współczesne uwarunkowania różnorodności globalnej i krajowej, gatunki zwornikowe, surogaty bioróżnorodności, endemity, relikty, gatunki zagrożone, sztandarowe, osłonowe, wskaźnikowe. Historia sprowadzania wybranych gatunków do Europy i jej konsekwencje.Zagrożenia różnorodności biologicznej – niszczenie siedlisk, zanieczyszczenia, eksploatacja, gatunki obce i inwazyjne, wpływ „przybyszów” na krajową bioróżnorodność. Chów wsobny, introdukcja i reintrodukcja – zalety i zagrożenia, korytarze migracyjne, hybrydyzacja, kultywary i rośliny transgeniczne.Stan bioróżnorodności gatunkowej na świecie i w Polsce. Przyczyny ustępowania gatunków w czasach historycznych i współczesnych.Znaczenie martwego drewna dla różnorodności gatunkowej ekosystemów leśnych. Ochrona bioróżnorodności in situ i ex situ, klonowanie, banki nasion i banki genów, kolekcje ogrodów botanicznych i arboretów. Koszty i korzyści z ochrony bioróżnorodności. Perspektywy zachowania różnorodności gatunkowej w Polsce w świetle istniejących instrumentów administracyjno-prawnych. Instrumenty krajowe, konwencje międzynarodowe, unijna strategia zachowania różnorodności (Dyrektywa Siedliskowa i Ptasia, sieć Natura 2000).

16. Zalecana literatura:A. S. Pullin 2004 (przekład pod redakcją J. Weinera). Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN (wybrane rozdziały).R. Andrzejewski, A. Weigle (red.) 2003. Różnorodność Biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska (wskazane rozdziały).Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Kręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane gatunki). Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane gatunki). Kaźmierczykowa R., Zarzycki K. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Roślin. Instytut Botaniki im. W. Szafera, Instytut Ochrony Przyrody (wybrane gatunki).Wilson E. O. 1999 (przekład J. Weiner). Różnorodność Życia. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa (wskazane rozdziały). Gaston K.J., Spicer J. 2003. Biodiversity: An Introduction. Wiley (wskazane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W02, K_W09, K_W13),prezentacja (K_U02, K_U04, K_U14, K_U16, K_K01, K_K05, K_K07)



12


Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład: 20Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:- konsultacje- przygotowanie prezentacji.

10101010

Suma godzin: 60Liczba punktów ECTS: 2

1. Paleoekologia

2. Paleoecology3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Paleozoologii)4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: zimowy

10. Wykład: 30 h11. dr K. Usnarska-Talerzak12. Wymagania wstępne: podstawy paleontologii i ekologii ogólnej

13.Cele przedmiotu: przedstawienie wybranych aspektów paleoekologii ze szczególnym uwzględnieniem przemian środowiska przyrodniczego w historii Ziemi i ich wpływu na różnorodność biologiczną

14.

Zakładane efekty kształcenia:

Student rozumie interdyscyplinarność badań w rekonstrukcjachpaleośrodowisk, rozumie zasadę uniformitarianizmu jako podstawę wnioskowania w paleoekologii, zna rolę wskaźnikową organizmów kopalnych w rekonstrukcjach paleośrodowisk, odtwarza ewolucję biologiczną i geograficzną ekosystemów morskich i lądowych w historii Ziemi

Student wyjaśnia wpływ środowiska na potencjał fosylizacyjny organizmów, opisuje metody badań morfologii funkcjonalnej kopalnej fauny, analizuje przemiany środowiska przyrodniczego biotycznego i abiotycznego w historii Ziemi i ich przyczyny

K_W11K_W14

K_U14

15.

Treści programowe: Kierunki badań paleoekologicznych. Związki paleoekologii z naukami przyrodniczymi. Potencjał fosylizacyjny a niekompletność zapisu paleontologicznego. Tafonomia. Zasada uniformitarianizmu w paleoekologii. Rola wskaźnikowa organizmów kopalnych w rekonstrukcjach parametrów fizycznych środowiska. Wykorzystywanie skamieniałości śladowych do interpretacji środowiska. Ewolucja paleoekologiczna i paleogeograficzna ekosystemów morskich i lądowych w przeszłości. Kształtowanie współczesnej biosfery.

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały): Boucot A.J.,1981.Principles of Benthic Marine Paleoecology. Acad. Press. Krebs Ch.J., 1996. Ekologia.Wyd.Naukowe PWN. Laporte L.F.,1978. Kopalne środowiska naturalne. Wyd. Naukowe

13

PWN. Mannion A.M.,2001. Zmiany środowiska Ziemi. Wyd. Naukowe PWN. Mojski J.E., 1993. Europa w plejstocenie. Ewolucja środowiska przyrodniczego. Wyd. PAE. Stanley M.S.,2002. Historia Ziemi. Wyd. Naukowe PWN, A.S. Kostrowicki, 1999. Geografia biosfery. PWN.

17. Forma zaliczenia komponentów: Wykład: test (K_W011, K_W014, K_U014)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 30 Praca własna studenta :- czytanie wskazanej literatury:- konsultacje:- przygotowanie do egzaminu:

15 20 35

Suma godzin 100 Liczba punktów ECTS 4

1. Wstęp do ekonomii z elementami zarządzania2. Introduction to economics with elements of management3. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Zakład Ogólnej Teorii Ekonomii4.5. Rodzaj przedmiotu: obligatoryjny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 19. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h, Ćwiczenia: 30 h11. Dr K. Szalonka12. Wymagania wstępne: student posiada podstawowa wiedzę o społeczeństwie13. Cele przedmiotu: przekazanie wiedzy z zakresu mechanizmów funkcjonowania

podmiotu gospodarczego, rynków oraz przygotowanie studenta do samodzielnej analizy sytuacji ekonomicznej na poziomie indywidualnych decyzji producentów i konsumentów.


Student zna podstawowe pojęcia z zakresu ekonomii. Student potrafi wymienić elementy rynku i je scharakteryzować. Zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości, wykorzystującej wiedzę z zakresu dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów.

Student zna ogólne zasady tworzenia i rozwoju form indywidualnej przedsiębiorczości,

K_W12K_W10

K_W16

14

wykorzystującej wiedzę ze studiowanej dyscyplinyStudent dokona analizy zjawiska ekonomicznego, obliczy i oceni podstawowe wskaźniki ekonomiczne.

Student potrafi wykorzystać podstawową wiedzę teoretyczną i pozyskiwać dane do analizowania konkretnych procesów i zjawisk społecznych (kulturowych, politycznych, prawnych, gospodarczych) w zakresie dziedzin nauki i dyscyplin naukowych , właściwych dla studiowanego kierunku studiów. Student prezentuje i objaśnia przy wykorzystaniu odpowiednich programów komputerowych działalność ekonomiczną na wybranych obszarach ekologicznych.

Student jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo pracy własnej i innych, umie postępować w stanach zagrożenia.

K_U01K_U17

K_K06

15. Treści programowe

1. Ekonomia - zakres podstawowych pojęć

2. Rzadkość a możliwości produkcyjne

3. Elementy, mechanizmy rynku

4. Własność a gospodarka i system gospodarczy

5. Gospodarstwo domowe

6. Przedsiębiorstwo

7. Organizacja przedsiębiorstwa

8. Zasoby przedsiębiorstwa

9. Zarządzanie finansami

10. Czynniki wzrostu gospodarczego

11. Budżet państwa

12. System pieniężno – kredytowy

13. Cykl koniunktury gospodarczej

14. Bezrobocie i inflacja

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały):Czarny B., Podstawy ekonomii, ( 2011) , Milewski R., Kwiatkowski E.: Podstawy ekonomii, (2006)

17. Forma zaliczenia komponentów:

15

wykład: egzamin pisemny (K_W10, K_W12, K_W16)ćwiczenia: prezentacja, projekt (K_U01, K_U17, K_K06)




Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:

3030

Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:- konsultacje- przygotowanie prezentacji.

30101530


20. Bezpieczeństwo pracy i ochrona przeciwpożarowa21. Safety and Fire Rule Course 22. Inspektorat BHP23.24. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy25. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym26. Poziom studiów: I27. Rok studiów: I28. Semestr: zimowy29. Wykład: 5 h30. Corocznie powoływani inspektorzy BHP 31. Wymagania wstępne: brak32. Cele przedmiotu: przygotowanie do bezpiecznego uczestniczenia w zajęciach33. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna treść aktów prawnych związanych z bezpieczeństwem i higieną pracy w szkołach wyższych, rozumie podstawowe pojęcia dotyczące bhp, wymienia czynniki szkodliwe dla zdrowia lub uciążliwe występujące podczas zajęć studenckich, zna procedury postępowania w razie zaistnienia wypadku oraz zasady udzielania pierwszej pomocy, rozpoznaje zagrożenia bhp i ppoż. występujące w miejscu nauki, zna sposoby organizacji ochrony przeciwpożarowej oraz przyczyny powstawania i rozprzestrzeniania się pożarów.

Student stosuje podczas zajęć podstawowe obowiązki i zadania wynikające z przepisów w zakresie zapobiegania pożarom i na wypadek powstania pożaru, posługuje się podstawowym sprzętem pożarniczym w razie konieczności udziela pierwszej pomocy.

K_W14

K_U05

16

Student rozumie potrzebę przestrzegania przepisów BHP, podejmuje odpowiedzialność za własne postępowanie w zakresie bezpieczeństwa swojego i innych.

K_K06

34. Treści programowe: Przepisy prawa związane z zapewnieniem bezpieczeństwa. Procedury postępowania w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia. Substancje szkodliwe. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach.

35. Zalecana literatura: Dz.U.Nr 169 z 2003 r. poz. 1650 z późniejszymi zmianami, Dz.U.Nr 81 z 1991 r. poz. 351 z późniejszymi zmianami.

36. Forma zaliczenia: wykład: praca pisemna (K_W14, K_U05, K_K06)37. Język wykładowy: polski38. Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie

aktywności Godziny zajęć z nauczycielem:- wykład: 5Praca własna studenta: -Suma godzin 5Liczba punktów ECTS -

1. Biologia kręgowców2. Vertebrate biology3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: I9. Semestr: letni 10. Wykład: 30 h, ćwiczenia: 45 godzin11. Dr J. Kusznierz, Dr Ł. Paśko, Dr B. Borczyk12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii na poziomie liceum

ogólnokształcącego13. Cele przedmiotu: przedstawienie podstawowych wiadomości na temat biologii i

zróżnicowania kręgowców 14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna główne nurty ewolucyjne kręgowców oraz ich zróżnicowanie, podstawy biologii, ekologii, budowy i fizjologii.

Student umie rozpoznawać przedstawicieli poszczególnych grup kręgowców, zna cechy budowy umożliwiające identyfikację do poziomu rzędów, rodzin i rodzajów wybranych grup.

Student jest aktywnym uczestnikiem przedmiotu, angażuje się w wykonywane ćwiczenia i dostrzega

K_W05

K_U06K_U07

K_K02

17

potrzebę stałej aktualizacji swojej wiedzy.15. Treści programowe:

- Pochodzenie kręgowców; zróżnicowanie i filogeneza kręgowców; budowa i podstawy fizjologii kręgowców; adaptacje do trybu życia wybranych grup kręgowców

16. Zalecana literatura (podręczniki):Pough. Vertebrate LifeSzarski H. Historia Zwierząt Kręgowych

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W05, K_U07)ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U06, K_U07, K_K02), test (K_W05, K_U07





3045

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu: - konsultacje:

15 10 15 10

Suma godzin 125


1. Biologia roślin nasiennych2. Seed plants3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4.

5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: I 9. Semestr: letni10. Wykład: 20 h, Ćwiczenia: 45 h11. wykład: Dr hab Z. Kącki

ćwiczenia: Dr E. Stefańska-Krzaczek, Dr E. Szczęśniak12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu: zapoznanie z pochodzeniem, ewolucją i zróżnicowaniem roślin

nasiennych, omówienie podstawowych cech anatomicznych, rozwojowych i morfologicznych charakterystycznych dla poszczególnych grup roślin nasiennych; prezentacja poszczególnych rodzin botanicznych ze szczególnym uwzględnieniem gatunków o istotnym znaczeniu biogeograficznym i użytkowym oraz wskazanie wybranych gatunków zagrożonych i chronionych


18

Student zna ewolucję roślin nago- i okrytonasiennych, zna ich cechy szczególne, budowę i modyfikacje liści, łodyg, korzeni, kwiatów i owoców, wskazuje najważniejsze cechy charakterystyczne poszczególnych grup systematycznych oraz rozpoznaje i charakteryzuje rodziny i ich przedstawicieli.

Student zna specjalistyczną terminologię dotyczącą rozwoju roślin nasiennych i dotycząca ich cech szczególnych, wyjaśnia znaczenie siedlisk dla zróżnicowania budowy poszczególnych organów i zna modyfikacje organów wynikające z wpływu środowiska, umie oznaczać rośliny nasienne z użyciem kluczy do oznaczania, wykonuje proste preparaty mikroskopowe, rozpoznaje gatunki chronione i wybrane gatunki o istotnym znaczeniu ekologicznym lub biogeograficznym (wskaźnikowe, zagrożone) występujące w omawianych rodzinach.

Student jest świadomy wpływu różnych czynników na rozwój roślin nasiennych. Jest zdolny do pracy w zespole i do samodzielnego rozpoznawania lub oznaczenia roślin nasiennych występujących w Polsce.

K_W05

K_U02K_U05K_U06

K_K07K_K08

15. Treści programowe: ewolucja roślin nasiennych, cykl rozwojowy nago- i okrytonasiennych, specyficzne cechy rozwojowe i anatomiczne nago- i okrytonasiennych, modyfikacje organów w odpowiedzi na oddziaływanie środowiska, cechy charakterystyczne jednostek taksonomicznych, gatunki chronione, zagrożone i wskaźnikowe w omawianych rodzinach, samodzielne oznaczanie roślin nasiennych z kluczem do oznaczania.

16. Zalecana literatura:Jasnowska J., Jasnowski M., Radomski J., Friedrich S., Kowalski W. 2008. Botanika. Wydawnictwo Brasika (wybrane rozdziały)Mowszowicz J. 1986. Zarys systematyki roślin PWN, Warszawa (wybrane rozdziały)Szwejkowska A,. Szwejkowski J. 2007. Botanika. PWN, t. I i t. II. (wybrane rozdziały)

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W05);ćwiczenia: test (K_U2, K_U5, K_U6) sprawdzian praktyczny (K_K07, K_K08)





2045

Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:

515


19

1. Ekologia roślin – wakacyjne ćwiczenia terenowe w Karpaczu2. Ecology of plants3. WNB, Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska i Katedra

Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej 4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: I9. Semestr: letni10. Ćwiczenia terenowe: 35 h11. Dr L. Mróz, Dr A. Klink, Dr P. Kosiba, Dr G. Kosior, Dr E. Szczęśniak,

Dr M. Kossowska12. Wymagania wstępne: wiedza uzyskana po wysłuchaniu wykładu Ekologia ogólna13. Cele przedmiotu: Student zdobywa wiedzę, dotyczącą działania czynników

środowiskowych na rośliny; potrafi ocenić przystosowania roślin do środowiska; potrafi określić strukturę ekologiczną populacji, rozróżnia i podaje gatunki charakterystyczne pięter roślinnych, rozróżnia zagrożone gatunki i zbiorowiska roślinne, zna ich zagrożenia i możliwości ochrony, zna wpływ antropopresji na ekosystemy górskie.


Student zna podstawowe czynniki ekologiczne kształtujące strukturę roślinności w wysokich górach, definiuje pojęcie populacji oraz umie określić jej strukturę; nazywa podstawowe typy zbiorowisk roślinnych wykształcające się

K_W02K_W09

20

w różnych gradientach siedliskowych: wysokościowym, edaficznym oraz hydrologicznym, rozróżnia ekosystemy naturalne, półnaturalne, wtórne oraz rozróżnia roślinność potencjalną od rzeczywistej; zna gatunki roślin specyficzne dla poszczególnych pięter roślinnych, zna zasięgi ogólne tych roślin oraz nazywa piętra roślinne w których dane gatunki znajdują optymalne warunki rozwoju, definiuje wzorce różnorodności gatunkowej roślinności górskiej, poznaje kombinacje gatunkowe zbiorowisk roślinnych oraz zna metody zbioru danych florystycznych i fitosocjologicznych.

Student planuje badania terenowe w zakresie ekologii populacji, wykorzystuje podstawowy sprzęt i aparaturę pomiarową; rozpoznaje i charakteryzuje roślinność poszczególnych pięter roślinnych, ich gatunki wskaźnikowe oraz wymienia gatunki endemiczne i specyficzne dla Karkonoszy elementy geograficzne flory, sporządza raporty z wykonanych badań biocenotycznych i interpretuje uzyskane wyniki.

Student jest zdolny do pracy w grupie i efektywnego działania z wykorzystaniem wskazówek, jest zdolny do samodzielnego opracowania wyników badań terenowych.

K_U02K_U03K_U06K_U09

K_K01K_K02

15. Treści programowe: wysokościowe zróżnicowanie klimatu jako czynnika kształtującego piętrową strukturę roślinności, metody badania struktury ekologicznej populacji

16. Zalecana literatura (podręczniki): Krystyna Falińska. Ekologia roślin. Warszawa 2004, PWN, ss. 512 (wybrane rozdziały);Karkonosze Polskie red. Alfred Jahn. PAN oddział we Wrocławiu – Towarzystwo Naukowe w Jeleniej Górze. Wrocław 1985 (wybrane rozdziały);Danielewicz W. Raj. A., Zientarski J. Ekosystemy leśne Karkonoskiego Parku Narodowego. Karkonoski Park Narodowy 2002 (wybrane rozdziały);Matuszkiewicz W. Przewodnik do oznaczania zbiorowiska roślinnych Wyd. Nauk. PWN. 2008

17. Forma zaliczenia komponentów:ćwiczenia terenowe: praca pisemna (K_W02, K_W09, K_U01, K_U02), sprawdzian praktyczny (K_U03, K_U06, K_U09, K_K01, K_K02);




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- ćwiczenia terenowe: 35Praca własna studenta, np.:- samodzielny zbiór danych- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:

105 510


21

1. Biologia i ekologia kręgowców – wakacyjne ćw. terenowe w Rudzie Milickiej (ornitologia i teriologia)

2. Biology and ecology of vertebrates – summer field course in Ruda Milicka (ornithology and teriology)

3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii, Zakład Ekologii Behawioralnej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: letni10. Ćwiczenia terenowe: 60 h11. Dr I. Gottfried, Dr B. Sklepowicz, Dr L. Hałupka, Dr J. Furmankiewicz, Dr B.

Czyż 12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu zoologii 13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o biologii i ekologii

wybranych gatunków kręgowców - ptaków i ssaków Polski.14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna wybrane gatunki ptaków i ssaków Polski, zna biologię poszczególnych gatunków, ich budowę i dostosowanie do środowiska, w którym żyją, zna środowiska ich występowania i podstawowe zagadnienia z ekologii tych organizmów.

Student rozpoznaje wybrane gatunki ptaków i ssaków Polski (rodzime i obce), zna ich biologię

K_W05

K_U06K_U07

22

oraz potrafi wskazać siedliska ich występowania i cechy stanowiące przystosowanie m. in. do życia w danym typie siedliska, zdobywania i pobierania określonego pokarmu, student dostrzega różnorodność organizmów, rozumie potrzebę zachowania populacji.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy dotyczącej fauny Polski, jest zdolny do pracy w grupie i efektywnego działania z wykorzystaniem wskazówek nauczyciela, wykazuje rozumienie podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy i zasad etycznych w stosunku do świata przyrody.

K_K02K_K03

15. Treści programowe: Poznanie biologii i ekologii wybranych gatunków ptaków i ssaków Polski (rodzimych i obcych) oraz środowisk życia poszczególnych gatunków i ich przystosowań.

16. Zalecana literatura (podręczniki):Monitoring ptaków lęgowych. Poradnik metodyczny dotyczący gatunków chronionych Dyrektywą Ptasią. GIOŚ, Warszawa (wskazane rozdziały). Dietz Ch., Helversen O. 2004. Illustrated identification key to the bats of Europe. Electronic publication. Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.) 2012. Gatunki obce w faunie Polski. Wyd. internetowe. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (wskazane rozdziały). Jędrzejewski W., Sidarowicz W. 2010. Klucz do oznaczania ssaków Polski. PWN, Warszawa. Sachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa (wskazane rozdziały). Svensson, L. 1992 Identification guide to European passerines. Stockholm.

17. Forma zaliczenia komponentów:Ćwiczenia terenowe: test (K_W05, K_U06, K_U07, K_K02, K_K03)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- ćwiczenia terenowe: 60Praca własna studenta, np.:- opracowanie wyników i przygotowanie raportu z zajęć- czytanie wskazanej literatury- przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń

151025


23

1. Zoocenozy nizinne - wakacyjne ćw. terenowe w Miliczu2. Lowland zoocenoses– summer field course in Milicz3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii - Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: letni10. Ćwiczenia terenowe: 35 h11. Prof. dr hab. D. Tarnawski i pracownicy Zakładu Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców12. Wymagania wstępne: ukończony kurs Biologii bezkręgowców.13. Cele przedmiotu:

uzyskanie podstawowej wiedzy o różnorodności zwierząt bezkręgowych w okolicy Milicza oraz sposobach ich odławiania i konserwacji;poznanie metod stosowanych przy ich rozpoznawaniu, ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych;nauczenie dokumentowania, przetwarzania, interpretowania i prezentowania wyników.


Student zna techniki rozpoznawania różnorodnych zwierząt bezkręgowych w najbliższej okolicy Rudy Milickiej z wykorzystaniem kluczy do oznaczania różnych grup organizmów bezpośrednio w terenie i mikroskopu (w laboratorium). Rozumie procesy wpływające na siedliska i zamieszkujące je

K_W05K_W08K_W09K_W13K_U11

24

organizmy bezpośrednio w terenie. Zna metody badania i mapowania gatunków chronionych.

Student rozpoznaje podstawowe grupy bezkręgowców, w tym gatunki chronione (tj. zna ich cechy diagnostyczne) występujące w najbliższej okolicy w obrębie następujących siedlisk: tereny otwarte, lasy i wody. Potrafi posługiwać się kluczami do oznaczania różnych grup organizmów bezpośrednio w terenie oraz zna podstawowe metody połowu i konserwacji bezkręgowców. Umie pracować z mikroskopem stereoskopowym.

Student podejmuje współpracę w grupie na ćwiczeniach w terenie i laboratorium. Aktywnie realizuje wyznaczone przez prowadzącego zadania. Postępuje zgodnie z metodyką badań nad bezkręgowcami. Wykazuje zrozumienie podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zagrożonych gatunków bezkręgowców i zasad etycznych w stosunku do świata przyrody.

K_U05K_U06K_U07

K_K03K_K04K_K06K_K08

15. Treści programowe:Przegląd wybranych grup zwierząt bezkręgowych. Metodyka badań terenowych w odniesieniu do bezkręgowców. Techniki obserwacji, połowów i konserwacji materiałów zoologicznych (bezkręgowce) w praktyce. Aspekty prawne w pracy terenowej. Podstawy muzealnictwa – rola kolekcji w badaniach faunistycznych, taksonomicznych oraz ochronie bioróżnorodności. Dokumentacja terenowa – podstawy GPS, zdjęcia przyrodnicze, mapowanie danych, formularze inwentaryzacyjne. Analiza i synteza danych – opracowywanie raportów z badań terenowych i ich prezentacja.

16. Zalecana literatura:Klucze, atlasy, przewodniki terenowe do oznaczania bezkręgowców Polski (wybrane pozycje i rozdziały). Podręczniki omawiające metody połowu i konserwacji bezkręgowców (wybrane pozycje i rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:Ćwiczenia terenowe: sprawdzian praktyczny (K_W05, K_W08, K_W09, K_W13, K_U11, K_U05, K_U06, K_U07, K_K03, K_K04, K_K06, K_K08).

18. Język wykładowy: polski.



Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- ćwiczenia terenowe: 35Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do pracy zaliczeniowej:- konsultacje:

10101010


25

1. Metodyka prowadzenia badań terenowych w botanice i zoologii 2. Methods of field study in botany and zoology3. WNB, Zakład Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: I9. Semestr: Letni10. Ćwiczenia: 45 h11. Dr J. Furmankiewicz, Dr inż. M. Kadej, Dr B. Rozenblut-Kościsty, Dr Tomasz Szymura12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii i ekologii13. Cele przedmiotu: przygotowanie studenta do samodzielnego poboru prób

w terenie i prowadzenia prostych eksperymentów obserwacyjnych.14. Zakładane efekty kształcenia:

Student potrafi w racjonalny sposób zaplanować i wykonać proste eksperymenty obserwacyjne.

Student ma świadomość różnorodnych zachowań zwierząt i potrafi je zastosować w detekcji poszczególnych gatunków w terenie (odgłosy godowe, wypluwki, odchody, ślady żerowania).

Student potrafi złapać i oznakować poszczególne gatunki zwierząt oraz wykonać podstawowe pomiary biometryczne.

K_W04, K_W06, K_U05, K_U06 , K_U12, K_K02, K_K03, K_K06

K_W04, K_W06, K_U12, K_K02, K_K03, K_K06

K_W06, K_W04, K_U05, K_U06, K_U12, K_K02, K_K03, K_K06

15. Treści programowe- planowanie prac terenowych, pobieranie próbek w terenie i wstępna analiza danych- opis i pomiary struktury roślinności- metody badań terenowych zwierząt (bezkręgowce, kręgowce), w tym metody inwentaryzacji, waloryzacji oraz metody ilościowo-jakościowe- metody łapania, przetrzymywania oraz znakowania zwierząt (wieloletnie badania populacyjne)

26

- metody rozpoznawanie poszczególnych gatunków zwierząt (charakterystyczne siedliska, nasłuchiwanie odgłosów zwierząt, rozpoznawanie efektów ich aktywności w terenie)- metody badań populacyjnych oparte na biometrii- przepisy prawne związane z prowadzeniem badań terenowych

16. Zalecana literatura (podręczniki):Jones A., i inni. Nauki o środowisku – ćwiczenia praktyczne. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 2002 (wskazane fragmenty)Falińska K., Przewodnik do badań biologii populacji roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002 (wskazane fragmenty)Dzwonko Z., Przewodnik do badań fitosocjologicznych.Wydawnictwo SORUS, 2008. (wskazane fragmenty)Obidziński A., Żelazo J. (red.). 2011. Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza. 124 s., maj 2011 (wskazane fragmenty)Barnett A., Dutton J. 1995. Expedition Field Techniques: Small Mammals (excluding bats). Advisory Centre, London, England. (wskazane fragmenty)Kunz T., Parsons S. 2009. Ecological and Behavioral Methods for the Study of Bats. The John Hopkins University Press. Baltimore. (wybrane rozdziały).Long R. A., MacKay P., Ray J., Zielinski W. 2008. Noninvasive Survey Methods for Carnivores. Island Press. (wskazane fragmenty)Martin P., Bateson P. 2007. Measuring Behaviour. An Introductory Guide. Cambridge University Press, Cambridge. (wskazane fragmenty)

17. Forma zaliczenia komponentów:ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06 , K_U12, K_K02, K_K03, K_K06), praca pisemna (K_W04, K_W06) , test (K_W04, K_W06)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- ćwiczenie: 45Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do ćwiczeń:

1515

Suma godzin: 75

Liczba punktów ECTS: 3

27

1 Geologia i gleboznawstwo

2 Geology and pedology

3 Wydział Nauk o Ziemi, Instytut Nauk Geologicznych, Zakład Geologii FizycznejWNB, Katedra Ekologii Biogeochemii i Ochrony Środowiska

4

5 Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

6 Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym

7 Poziom studiów: I

8 Rok studiów: I

9 Semestr: letni

10 Wykład: 20 h, Ćwiczenia: 30h

11 Dr W. Sroka, Dr inż. A. Stankiewicz

12 Wymagania wstępne: znajomość podstawowych pojęć z ekologii ogólnej i geologii

13 Cele przedmiotu:Zajęcia realizowane są w dwóch blokach tematycznych: (1) Geologia; (2) Gleboznawstwo.Celem zajęć w ramach bloku (1) jest przyswojenie przez studenta podstawowego aparatu pojęciowego w zakresie przyrody nieożywionej ze szczególnym uwzględnieniem obiegu materii w litosferze oraz wiedzy i umiejętności rozpoznawania w zakresie pospolitych skał i minerałów.Celem zajęć w ramach bloku (2) jest poznanie czynników glebotwórczych, budowy profilu gleby; gleby jako środowiska trójfazowego; właściwości poszczególnych faz budujących glebę; działania kompleksu sorpcyjnego gleby w odniesieniu do mineralnego odżywiania roślin; biogeochemia makro i niektórych mikroelementów w glebie; właściwości fizycznych i wodnych gleb; systematyki gleb Polski.


Student zna podstawy geochemii. Zna klasyfikację minerałów i K_W06

28

skał oraz podstawową terminologię geologiczną.Rozumie procesy skałotwórcze i prawidłowości obiegu materii w przyrodzie nieożywionej, ze szczególnym uwzględnieniem procesów na styku litosfery, atmosfery i biosfery. Posiada wiedzę w zakresie geozagrożeń.Student definiuje środowisko glebowe. Zna czynniki glebotwórcze oraz morfologię gleby. Rozumie glebę jako środowisko trójfazowe. Zna poszczególne fazy budujące glebę. Definiuje pojęcie sorpcji glebowej, szczególnie sorpcji wymiennej. Zna systematykę gleb Polski.

Student potrafi makroskopowo rozpoznać i opisać podstawowe minerały i skały.Student opisuje profil glebowy, pobiera próby gleby analizuje je w laboratorium. Rozpoznaje typy i podtypy gleb.

Student jest otwarty na współpracę w grupie. Jest świadomy zależności występujących w środowisku geologicznym i glebowym. Jest świadomy geozagrożeń oraz zagrożeń związanych z degradacją gleb.

K_U04

K_U08

15. Treści programowe: Budowa Ziemi, podstawy geochemii i obiegu materii w litosferze. Klasyfikacja chemiczna minerałów. Przegląd cech i identyfikacja najważniejszych minerałów. Procesy skałotwórcze: magmatyzm, sedymentacja, metamorfizm. Globalne procesy tektoniczne i klimat jako czynniki warunkujące procesy skałotwórcze. Geozagrożenia. Przegląd i identyfikacja najważniejszych skał magmowych i metamorficznych. Procesy wietrzeniowe. Środowiska sedymentacyjne. Przegląd i identyfikacja najważniejszych skał osadowych.Czynniki glebotwórcze, budowa profilu gleby. Gleba jako środowisko trójfazowe. Właściwości poszczególnych faz budujących glebę. Sorpcja glebowa ze szczególnym uwzględnieniem sorpcji wymiennej – budowa i działanie kompleksu sorpcyjnego gleby w odniesieniu do mineralnego odżywiania roślin. Biogeochemia makro i niektórych mikroelementów w glebie. Właściwości fizyczne i wodne gleb. Przegląd systematyki gleb Polski.

16, Zalecana literatura:Mizerski W. 2005. Geologia dynamiczna dla geografów. PWN. WarszawaRoniewicz P. (red.) 1999. Przewodnik do ćwiczeń z geologii dynamicznej. Polska Agencja Ekologiczna. WarszawaZawadzki S. 2009. Gleboznawstwo. PWRiL WarszawaPrusinkiewicz Z. i inn. 2005. Badania ekologiczno-gleboznawcze. PWN. WarszawaKabata-Pendias A., Pendias H. 1999. Biogeochemia pierwiastków śladowych. PWN Warszawa

17 Forma zaliczenia komponentów:ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U04, K_U08), wykład: egzamin test (K_W06, K_U08)

18 Język wykładowy: polski

19. Obciążenie pracą studenta:Forma aktywności studenta: Średnia liczba godzin na

zrealizowanie aktywności Godziny zajęć z nauczycielem (wg planu studiów):- wykład:- ćwiczenia:

2030

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje:

2010--2020

29

Suma godzin 120

Sumaryczna liczba punktów ECTS 5

1. Fauna bezkręgowców Polski2. Fauna of invertebrates of Poland3. WNB, Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h, laboratorium: 30 h 11. Prof. D. Tarnawski, Dr hab. prof. D. Skarżyński12. Wymagania wstępne: student ma podstawowe wiadomości z zakresu biologii

bezkręgowców13. Cele przedmiotu: zapoznanie studentów z całokształtem zagadnień biologicznych i

ekologicznych dotyczących „Protista” i bezkręgowców występujących na obszarze Polski oraz ich znaczeniem w przyrodzie i gospodarce człowieka.


Student zna biologię i ekologię oraz znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka zwierząt należących do wszystkich typów Metazoa występujących na terenie Polski, nazywa i definiuje struktury morfologiczne i anatomiczne.

Student sporządza preparaty biologiczne, analizuje na ich podstawie dane morfologiczne i anatomiczne, wykonuje rysunki biologiczne posługując się sprzętem optycznym. Student rozpoznaje w oparciu o klucze do oznaczania wybrane, w tym chronione, taksony zwierząt bezkręgowych.

Student przygotowuje prezentacje tematyczne.

Student planuje i realizuje prosty projekt badawczy.

Student rozważnie i krytycznie analizuje materiały źródłowe i komunikaty słowne. Student odpowiedzialnie i sumiennie wypełnia polecenia przełożonego.

K_W05

K_U05

K_U06

K_U17

K_U03

K_K01

K_K02

30

Student postępuje zgodnie z procedurami bezpieczeństwa i higieny pracy, dba o powierzony mu sprzęt laboratoryjny.

K_K06

15. Treści programowe: morfologia i anatomia funkcjonalna, ekologia, zoogeografia, filogeneza, klasyfikacja oraz znaczenie w przyrodzie i gospodarce człowieka „Protista” i zwierząt bezkręgowych występujących na obszarze Polski.

16. Zalecana literatura: Błaszak Cz. (red.), Zoologia. Bezkręgowce, PWN (wybrane rozdziały).Bogdanowicz W. (red.) Fauna Polski. Charakterystyka i wykaz gatunków. T. 1-3. Muzeum i Instytut Zoologii PAN, Warszawa (wybrane rozdziały).Kołodziejczyk A., Koperski P. 2000. Bezkręgowce słodkowodne Polski. Klucz do oznaczania oraz podstawy biologii i ekologii makrofauny. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego (wybrane rozdziały).Stańczykowska A. 1986. Zwierzęta bezkręgowe naszych wód. WSiP, Warszawa (wybrane rozdziały).Żmudziński L. 1990. Świat zwierzęcy Bałtyku. WSiP, Warszawa (wybrane rozdziały).Błaszak Cz. (red.) 2009. Zoologia. T.1. Bezkręgowce. PWN (wybrane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W02, K_W05)laboratorium: sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06, K_K02, K_K06), prezentacja (K_U17, K_K01), projekt (K_U03), praca pisemna (K_W02, K_W05)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- laboratorium:

3030

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- przygotowanie prezentacji:- przygotowanie do egzaminu testowego:- planowanie i realizacja projektu badawczego wraz z przygotowaniem raportu:- konsultacje:

10525

1510


31

1. Fauna kręgowców Polski2. Vertebrates faunas of Poland3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h, ćwiczenia: 30 h11. Dr J. Kusznierz, Dr I. Gottfried, Dr B. Borczyk12. Wymagania wstępne: podstawy z zoologii 13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o faunie Polski, uzyskanie

wiadomości o przynależności systematycznej poszczególnych gatunków fauny Polski ich biologii i ekologii, poznanie zasięgów ich występowania oraz liczebności, zdobycie wiedzy o statusie ochronnym poszczególnych gatunków.


Student zna gatunki fauny Polski, ich przynależność systematyczną, zasięgi występowania w skali kraju, liczebności, biologię i ekologię oraz środowiska życia, na podstawie biologii i ekologii gatunków wnioskuje o głównych dla nich zagrożeniach, zna status ochronny poszczególnych gatunków.

Student rozpoznaje poszczególne gatunki fauny Polski, wskazuje gatunki należące do poszczególnych rodzin, potrafi wskazać siedliska ich występowania, na podstawie swojej wiedzy o biologii i ekologii tych gatunków przewiduje w jakich środowiskach może się spodziewać ich występowania, dostrzega ich zróżnicowane wymagania życiowe, rozumie potrzebę zachowania populacji gatunków rodzimych, identyfikuje główne zagrożenia dla poszczególnych gatunków. i potrafi zaproponować formy ich ochrony.

Student wykazuje potrzebę stałego

K_W05K_W13

K_U06K_U10

K_K02

32

aktualizowania wiedzy dotyczącej fauny Polski, jest świadomy potrzeby podejmowania działań zaradczych w odniesieniu do najbardziej zagrożonych grup organizmów i ich siedlisk, wykazuje rozumienie podstawowych zasad etycznych w stosunku do świata przyrody.

K_K03

15. Treści programowe: Poznanie gatunków fauny Polski oraz ich biologii i ekologii, zasięgów występowanie, liczebności i statusu ochrony.

16. Zalecana literatura (podręczniki):Brylińska M. (red.) 2000: Ryby słodkowodne Polski. PWN (wskazane rozdziały).Berger L. 2000: Płazy o gady Polski. PWN (wskazane rozdziały).Czech A. 2010. Bóbr – budowniczy i inżynier. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/bobr.pdfGłowaciński Z. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Kraków (wskazane rozdziały).Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.) 2012. Gatunki obce w faunie Polski. Wyd. internetowe. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (wskazane rozdziały).Macdonald D. W.. Barrett P. 1993. Mammals of Europe. Princeton University Press. Princeton and Oxford (wskazane rozdziały).Okarma H. 1997. Wilk. Monografie przyrodnicze. Wydawnictwo Lubuskiego Klubu Przyrodników. Świebodzin (wskazane rozdziały).Próchnicki K (red.) 2008. Suseł Perełkowany. Monografie przyrodnicze. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin (wskazane rozdziały).Romanowski J., Zając T., Orłowska L. 2010. Wydra. Ambasador czystych wód. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/wydra.pdfSachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa (wskazane rozdziały).Tomiałojć, L., Stawarczyk, T. 2003. Awifauna Polski, Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław (wskazane rozdziały).Wierzbowska I. 2010. Wilk. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/wilk.pdfZiomek J., Banaszek A. 2008. Chomik europejski. Monografie przyrodnicze. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin (wskazane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W05, K_W13, K_U10, ćwiczenia: test (K_W05, K_U06, K_U10, K_K02, K_K03)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład- ćwiczenia:

3030

Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje:

10203015


33

1. FLORA POLSKI

1. Flora of Poland

2. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej

3.4. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy

5. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym 6. Poziom studiów: I

7. Rok studiów: II

8. Semestr: zimowy

9. Wykład: 15 h, ćwiczenia 45 h

10. Dr E. Szczęśniak


12. Cele przedmiotu: Prezentacja pochodzenia, historii i zróżnicowania zarodnikowe i nasiennej flory Polski, ich zagrożeń i możliwości ochrony.


Student zna siedlisko przyrodnicze, historię flory Polski, przyczyny i stopień jej endemizmu; rozumie wpływ antropopresji i negatywne oraz pozytywne jej znaczenie; definiuje gatunki zagrożone i ich grupy siedliskowe, zna główne czynniki zagrażające florze oraz możliwości przeciwdziałania, rozróżnia znaczenie oraz przełożenie prawne ‘czerwonych list’ i ‘list gatunków chronionych’; rozumie konieczność ochrony in situ i ex situ oraz znaczenie programów restytucji; rozumie ideę monitoringu przyrodniczego i jej znaczenie dla ochrony zagrożonych gatunków; zna procesy zachodzące w ekosystemach na poziomie lokalnym i regionalnym; zna wpływ historycznych i obserwowanych zmian klimatycznych na florę Polski.

Student wyjaśnia znaczenie warunków naturalnych i antropogenicznych oraz ich wpływ na różnorodność i endemizm flory regionu; analizuje wpływ antropopresji na poszczególne grupy gatunków; ocenia stopień przekształcenia i możliwości zachowania flory regionu, ze szczególnym uwzględnieniem grupy gatunków zagrożonych wymarciem; ocenia znaczenie ochrony

K_W02K_W05K_W09K_W14


34

prawnej gatunków oraz znaczenie ochrony siedlisk dla ich przetrwania; rozpoznaje wybrane gatunki zagrożone i chronione; przygotowuje proste preparaty, posługuje się mikroskopami oraz kluczami do oznaczania.

Student jest zorientowany na ochronę bioróżnorodności (zbiorowisk i flor), świadomy oddziaływania człowieka na środowisko i zdolny ocenić skalę tego zjawiska; otwarty na współpracę w grupie; ma potrzebę aktualizowania wiedzy.

K_K01K_K02K_K06K_K07

14. Treści programowe: Proponowane zagadnienia: warunki siedliskowe Polski, czynniki naturalne i antropogeniczne, wpływające na florę; wiek i pochodzenie flory Polski; relikty i endemity – status taksonomiczny, wzorzec rozmieszczenia; klimat Polski a formy życiowe; zasięg geograficzny: elementy i podelementy geograficzne, granice zasięgów; zasięg wysokościowy: gatunki niżowe i górskie, piętra roślinne, zróżnicowanie w obrębie gór Polski; gatunki siedlisk wodnych: słono- i słodkowodne, wód stojących i płynących, oligotroficznych, mezotroficznych, eutroficznych, dystroficznych; gatunki kwaśno i zasadolubne, halofity, psammofity, kserofity; flora serpentynowa i galmanowa; rośliny zarodnikowe oraz główne rodziny roślin nasiennych we florze Polski; gatunki zagrożone i ginące: polska Czerwona Księga roślin, regionalne listy gatunków zagrożonych, ochrona prawna; czerwone listy a ochrona prawna; ochrona in situ i ex situ, restytucja; znaczenie monitoringu; gatunki wskaźnikowe siedlisk Natura 2000; podział geobotaniczny Polski – charakterystyka flor krain i okręgów;

15. Zalecana literatura: Kaźmierczakowa, Zarzycki K. 2001. Polska Czerwona Księga Roślin. Polska Akademia Nauk, Kraków (wybrane części);Kornaś J., Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia roślin. Wydawnictwo Naukowe PWN (wybrane rozdziały);Szafer W., Zarzycki K. 1977. Szata roślinna Polski. PWN (wybrane części);Zając A., Zając M. 2009. Elementy geograficzne rodzimej flory Polski. Nakładem pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki R.UJ, Kraków.

16. Forma zaliczenia komponentów: wykład: egzamin pisemny (test + pytania zagadnieniowe; K_W02, K_W05, K_W09, K_W14)ćwiczenia: zaliczenia cząstkowe w formie testu oraz prezentacja opracowanego zagadnienia (K_U04, K_U05, K_U06, K_U07, K_K01, K_K02, K_K06, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: - ćwiczenia:

1545

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć: - czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

201030


35

1. Chemia środowiska

2. Environmental chemistry

3. WNB, Katedra Ekologii Biogeochemii i Ochrony Środowiska

4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I

8. Rok studiów: II

9. Semestr: zimowy

10. Wykład: 30 h, Ćwiczenia: 30 h

11. Prof. zw. dr hab. A. Samecka-Cymerman

12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii i chemii13. Cele przedmiotu: Student definiuje przedmiot Chemia środowiska. Zna Klasyfikację

geochemiczną pierwiastków, skład chemiczny żywej materii. Rozumie problem migracji pierwiastków chemicznych w biosferze. Podaje interakcje pierwiastków śladowych w żywych organizmach. Jest świadomy zanieczyszczenia środowiska (gleby, wody powietrza) pierwiastkami śladowymi. Zna pierwiastki chemiczne, związki chemiczne ich zastosowanie i zanieczyszczenie jakie wywołują. Zna metody biologicznego usuwania zanieczyszczeń.


Student objaśnia wiedzę z Chemia środowiska, którą może wykorzystać w ochronie środowiska przyrodniczego, wdrażając technologie oczyszczania terenów skażonych –fitoremediację.

Student identyfikuje i opisuje najważniejsze rodzaje zagrożeń w odniesieniu do określonych poziomów różnorodności biologicznej. Dostrzega i opisuje związki między różnymi rodzajami aktywności gospodarczej człowieka a stanem zasobów przyrodniczych. Rozumie znaczenie i wartość zasobów przyrodniczych dla życia człowieka oraz obecnego i przyszłego funkcjonowania cywilizacji ludzkiej.

Student operuje i wykorzystuje w samodzielnych opracowaniach terminologię z zakresu ekologii stosowanej, potrafi zaplanować i przedstawić program działań w zakresie przeciwdziałania określonym zagrożeniom środowiska przyrodniczego, samodzielnie wyszukuje i czyta ze zrozumieniem literaturę fachową, w tym proste teksty w języku angielskim.

Student rozważnie i krytycznie analizuje materiały źródłowe i komunikaty słowne oraz odpowiedzialnie i sumiennie wypełnia polecenia przełożonegoAktywnie podejmuje zadania i potrafi efektywnie zarządzać czasem przewidzianym na ich realizację

K_W04

K_W04

K_U02

K_K02

36

Skutecznie przekonuje, dyskutuje i negocjuje z otoczeniem w miejscu pracy i poza nim

15. Treści programowe: Przedmiot Chemii środowiska. Klasyfikacja geochemiczna pierwiastków. Skład chemiczny żywej materii. Migracja pierwiastków chemicznych w biosferze. Interakcje pierwiastków śladowych w żywych organizmach. Pierwiastki i związki chemiczne ich zastosowanie, zanieczyszczenie jakie wywołują. Zanieczyszczenia wody, powietrza, gleby. Biologiczne usuwanie zanieczyszczeń.

16. A.Kabata Pendias, H. Pendias, 2001. Biogeochemia puerwiastków śladowych. 1993. PWN Warszawa. Rozdział 1-3Kabata-Pendias A. 2001. Trace elements in soils and plants. CRC Press, Boca Raton Rozdział 1-6R.R. Brooks, Plants that Hyperaccumulate Heavy Metals, CAB International, Oxon UK (1998), pp. 15–53. Całość

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W04), ćwiczenia: test (K_U02), prezentacja (K_K01)


19. Obciążenie pracą studentaForma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie

aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:

3030

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

105 5520

Suma godzin 105


1. Zrównoważone leśnictwo2. Sustainable forestry3. Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr: zimowy10. Wykład: 20 h11. Dr T. Szymura12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii i ekologii13. Cele przedmiotu: przygotowanie studenta do współpracy z właścicielami i

administratorami lasów w zakresie zrównoważonego leśnictwa z szczególnym uwzględnieniem zachowania różnorodności biologicznej.

14. Zakładane efekty kształcenia

37

Student ma wiedzę z zakresu podstaw zrównoważonego prowadzenia gospodarki leśnej. Student zna strukturę administracyjną, podstawowe uwarunkowania prawne i dokumentację używaną w leśnictwie w Polsce. Integruje dokumentację leśną z innymi informacjami o środowisku.

Student potrafi współpracować z administracją leśną lub właścicielami lasów w zakresie zrównoważonego rozwoju, z szczególnym uwzględnieniem różnorodności biologicznej. Student ma świadomość roli przyrodnika w zrównoważonej gospodarce leśnej.

K_W11 K_W12

K_U02K_U08

15. Treści programowe- struktura własnościowa i administracyjna lasów w Polsce- podstawowa dokumentacja leśna- podstawowe zabiegi stosowane w gospodarce leśnej- bezpośredni wpływ gospodarki leśnej na różnorodność biologiczną- zasady zrównoważonego leśnictwa

16. Zalecana literatura (podręczniki):Zasady Hodowli Lasu. Haze M (red). Państowowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. Obowiązuje 01.01.2012 (wybrane fragmenty)Instrukcja Urządzania Lasu. Święcicki Z (red.). Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe, Warszawa, 2012 (wybrane fragmenty)Siedliskowe podstawy hodowli lasu, Opracowanie wykonane na zlecenie Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych w Warszawie. Warszawa 2003 (wybrane fragmenty)Poradnik lokalnej ochrony przyrody. Pawlaczyk P., Jermaczek A., Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin 2008 (wybrane fragmenty)

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W11, KW_12, K_U02, KU_08)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 20Praca własna studenta, np.:- konsultacje- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

51015


1. Bioróżnorodność obszarów wiejskich

38

2. Biodiversity of agricultural landscapes3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony

Szaty Roślinnej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: II9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 20 h11. Dr hab. Zygmunt Kącki, Dr inż. Marcin Kadej12. Wymagania wstępne: ekologia zbiorowisk roślinnych, 13. Cele przedmiotu: Ukazanie wielokierunkowego wpływu rolnictwa na bioróżnorodność

i kształtowanie współczesnego krajobrazu obszarów wiejskich. Poznanie teoretycznych i praktycznych programów wspierających zrównoważony rozwój i ochronę różnorodności gatunkowej w tradycyjnym krajobrazie roślinnym Polski i Europy.


Student rozumie wpływ rozwoju rolnictwa na bioróżnorodność. Rozpoznaje i określa typowe krajobrazy roślinne i zwierzęce Polski. Zna wpływ człowieka na powstawanie nowych kombinacji gatunkowych. Rozumie założenia zrównoważonego rozwoju. Podaje gatunki wskaźnikowe tradycyjnego krajobrazu rolniczego. Zna główne programy wspierania, utrzymania i rewitalizacji tradycyjnego krajobrazu rolniczego.

Student objaśnia kulturowe i gospodarcze podstawy kształtowania się tradycyjnych krajobrazów Polski. Łączy i interpretuje zależności wynikające z działalności człowieka wpływającej na tworzenie się nowych kombinacji gatunkowych. Wylicza główne typy tradycyjnego krajobrazu różnych regionów Polski. Rozpoznaje specyficzne elementy krajobrazu i charakteryzuje najważniejsze zbiorowiska roślinne i ugrupowania zwierząt zależne od działalności człowieka i kulturowo z nim związane. Student objaśnia główne założenia zrównoważonego rozwoju w rolnictwie i zna możliwości wynikające z programów wspierających rozwój obszarów wiejskich.

Student jest aktywnym uczestnikiem przedmiotu, proponuje nowoczesne rozwiązania wpierające zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Podejmuje dyskusję zagadnień agroekonomicznych w duchu zasad zrównoważonego rozwoju.

K_W01

K_U01, K_U04

K_K01

15. Treści programowe:- zrównoważone rolnictwo;- programy dobrych praktyk rolniczych i ich wpływ na zachowanie bioróżnorodności;- gatunki wskaźnikowe w tradycyjnym krajobrazie rolniczym.

16. Zalecana literatura (podręczniki):ILNICKI P. 2004. Polskie rolnictwo a ochrona środowiska. Wyd. AR, Poznań.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W01, K_U01, K_U04, K_K01)


39



Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:- laboratorium:- inne:

20 ---


5

5 Suma godzin 30 Liczba punktów ECTS 1

1. Biologia i ekologia chronionych gatunków bezkręgowców2. Biology and ecology of protected species of invertebrates3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców)4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II

40

9. Semestr: letni10. Wykład: 30 h, ćwiczenia terenowe: 15 h11. Dr J. Kania12. Wymagania wstępne: zaliczone przedmioty Zoologia bezkręgowców, Prawo ochrony

przyrody, Bioróżnorodność, Fauna bezkręgowców Polski13. Cele przedmiotu: uzyskanie teoretycznej wiedzy na temat chronionych gatunków

bezkręgowców w Polsce, poznanie stanu, zagrożeń związanych z gospodarką człowieka i metod ochrony gatunków zagrożonych w Polsce; uzyskanie praktycznej i teoretycznej wiedzy na temat biologii i ekologii gatunków chronionych; wykształcenie umiejętności pozyskiwania, obróbki, analizy i prezentacji danych z dostępnych źródeł literaturowych.


Student zna i podaje fakty dotyczące biologii i ekologii głównych grup systematycznych fauny bezkręgowców oraz identyfikuje chronione prawem polskim i europejskim gatunki. Student identyfikuje i opisuje różne rodzaje zagrożeń w odniesieniu do chronionych gatunków bezkręgowców oraz określa etyczne i moralne aspekty związane z ich ochroną. Posiada wiedzę dotycząca najważniejszych aktów prawnych w zakresie ochrony zasobów przyrodniczych.

Student rozpoznaje i potrafi wskazać cechy morfologiczne wyróżniające chronione gatunki bezkręgowców; Analizuje i przedstawia przyczyny zanikania określonych gatunków bezkręgowców oraz potrafi pod kierunkiem opiekuna naukowego zaplanować program działań w zakresie przeciwdziałania zagrożeniom; potrafi objaśnić i prawidłowo zinterpretować podstawowe akty prawne z zakresu ochrony bezkręgowców. Student samodzielnie wyszukuje i czyta ze zrozumieniem literaturę fachową.

Student rozważnie i krytycznie analizuje materiały źródłowe; aktywnie podejmuje zadania zlecone przez prowadzącego; przestrzega i dba o zasady bezpieczeństwa i higieny pracy przejawiając troskę o powierzony sprzęt i materiały; dba o systematyczne poszerzanie wiedzy i umiejętności, pracuje zespołowo.

K_W05K_W07K_W13


K_K01K_K03K_K06K_K07K_K08

15. Treści programowe:Wykład - Zapoznanie się z bioróżnorodnością chronionych bezkręgowców w Polsce i na świecie ze szczególnym uwzględnieniem krajowych owadów i mięczaków. Prezentacja ich budowy, siedlisk w których występują, biologii i ekologii. Zapoznanie się z zagrożeniami jakie powoduje działalność człowieka na stan ich występowania oraz z powodami dla których poszczególne gatunki zostały objęte ochroną. Zaznajomienie z kategoriami gatunków znajdujących się na Czerwonej Liście Zwierząt i Zagrożonych w Polsce. Historia ochrony zwierząt bezkręgowych.Ćwiczenia – pokaz chronionych gatunków bezkręgowców (w Muzeum Przyrodniczym UWr oraz ich siedlisk w najbliższych okolicach Wrocławia.

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały):Buszko J., Masłowski J. 2008. Motyle dzienne Polski. Wydawnictwo „Koliber”, Kraków.Zahradnik J. 2001. Przewodnik kózkowate. Multico, WarszawaPullin A. S. 2004 (przekład pod redakcją J. Weinera). Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN.Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A.

41

Cieszkowskiego. Dijkstra K. D. B. 2006. Dragonflies of Britan and Europe. British Wildlife Publishing. Dostępne strony internetowe poświęcone chronionym bezkręgowcom i sposobom ich ochrony.

17. Forma zaliczenia:Wykład: egzamin pisemny (K_W05, K_W07, K_W13, K_U07, K_U11, K_U14, K_U17, K_K03, K_K06, K_K07, K_K08), ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U07, K_U11, K_U14, K_U17, K_K03, K_K06, K_K07, K_K08)




Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia terenowe:

3015

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- opracowywanie wyników ćwiczeń:- przygotowanie do zaliczenia:- konsultacje

1020201015


1. Biologia i ekologia chronionych gatunków kręgowców2. Biology and ecology of protected the vertebrates' species3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr: letni10. Wykład: 45 h11. Dr J. Kusznierz,Dr I. Gottfried, Dr B. Borczyk12. Wymagania wstępne: podstawy z biologii i ekologii kręgowców 13. Cele przedmiotu: uzyskanie rozszerzonej wiedzy o biologii i ekologii

chronionych gatunków fauny Polski, uzyskanie wiadomości o ich zagrożeniach i

42

statusie ochronnym, poznanie zasięgów ich występowania oraz liczebności, zdobycie wiedzy o ochronie gatunków chronionych.


Student zna chronione gatunki kręgowców fauny Polski, zna zasięgi ich występowania w skali kraju, liczebności, biologię i ekologię oraz środowiska życia, na podstawie biologii i ekologii gatunków wnioskuje o głównych dla nich zagrożeniach, zna status ochronny poszczególnych gatunków, rozumie potrzebę ochrony gatunkowej i obszarowej, ma wiedzę o ochronie tych gatunków na terenie kraju.

Student rozpoznaje chronione gatunki kręgowców fauny Polski, potrafi wskazać siedliska ich występowania, na podstawie swojej wiedzy o biologii i ekologii tych gatunków przewiduje w jakich środowiskach może się spodziewać ich występowania, dostrzega ich zróżnicowane wymagania życiowe, rozumie potrzebę zachowania populacji gatunków rodzimych, dostrzega zagrożenia wynikające z introdukcji i/lub wnikania obcych gatunków na teren Polski, identyfikuje główne zagrożenia dla poszczególnych gatunków i potrafi zaproponować formy ich ochrony.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy dotyczącej chronionych gatunków fauny Polski, jest świadomy potrzeby podejmowania działań zaradczych w odniesieniu do najbardziej zagrożonych grup organizmów i ich siedlisk wykazuje rozumienie podstawowych zasad etycznych w stosunku do świata przyrody.

K_W05K_W13

K_U06K_U10

K_K02

15. Treści programowe: Poznanie chronionych gatunków kręgowców Polski oraz ich biologii i ekologii, zasięgów występowanie, liczebności, statusu ochrony i form ochrony.

16. Zalecana literatura (podręczniki):Brylińska M. (red.) 2000: Ryby słodkowodne Polski. PWNBerger L. 2000: Płazy o gady Polski. PWN (wskazane rozdziały).Czech A. 2010. Bóbr – budowniczy i inżynier. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/bobr.pdfGłowaciński Z. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt. Kręgowce, Inst. Ochrony Przyrody PAN, Kraków (wskazane rozdziały).Głowaciński Z., Okarma H., Pawłowski J., Solarz W. (red.) 2012. Gatunki obce w faunie Polski. Wyd. internetowe. Instytutu Ochrony Przyrody PAN w Krakowie (wskazane rozdziały).Macdonald D. W.. Barrett P. 1993. Mammals of Europe. Princeton University Press. Princeton and Oxford (wskazane rozdziały).Próchnicki K (red.) 2008. Suseł Perełkowany. Monografie przyrodnicze. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin (wskazane rozdziały).Romanowski J., Zając T., Orłowska L. 2010. Wydra. Ambasador czystych wód. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/wydra.pdfSachanowicz K., Ciechanowski M. 2005. Nietoperze Polski. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa (wskazane rozdziały).Tomiałojć, L., Stawarczyk, T. 2003. Awifauna Polski, Rozmieszczenie, liczebność i zmiany. PTPP „pro Natura”, Wrocław (wskazane rozdziały).Wierzbowska I. 2010. Wilk. Fundacja Wspierania Inicjatyw Ekologicznych Kraków. Wydanie internetowe: http://wspolistnienie.eco.pl/publikacje/wilk.pdf

43

Ziomek J., Banaszek A. 2008. Chomik europejski. Monografie przyrodnicze. Wydawnictwo Klubu Przyrodników. Świebodzin (wskazane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W05, K_W13, K_U06, K_U10, K_K02)


19. Obciążenie pracą studentaForma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie

aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 45Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zajęć:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje:

20103020


1. Biologia kręgowców – ćwiczenia terenowe2. Vertebrate biology – a field course3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr: letni10. Ćwiczenia terenowe: 45 h.11. Dr Jan Kusznierz12. Wymagania wstępne: zaliczony kurs z biologii kręgowców 13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o faunie Polski, uzyskanie

wiadomości o przynależności systematycznej poszczególnych gatunków fauny Polski ich biologii i ekologii, poznanie zasięgów ich występowania oraz liczebności, zdobycie wiedzy o statusie ochronnym poszczególnych gatunków.


Student zna gatunki fauny Polski, ich przynależność systematyczną, biologię i ekologię

K_W05K_W13

44

oraz środowiska życia. Student zna metody wyszukiwania i lokalizowania wybranych gatunków w terenie.

Student rozpoznaje poszczególne gatunki fauny Polski, wskazuje gatunki należące do poszczególnych rodzin, potrafi wskazać siedliska ich występowania, na podstawie swojej wiedzy o biologii i ekologii tych gatunków przewiduje w jakich środowiskach może się spodziewać ich występowania.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy dotyczącej fauny Polski, wykazuje rozumienie podstawowych zasad etycznych w stosunku do świata przyrody, pracuje w grupie.

K_U06K_U10

K_K02K_K03

15. Treści programowe: Poznanie gatunków fauny Polski oraz ich biologii i ekologii.16. Zalecana literatura (podręczniki):

Brylińska M. (red.) 2000: Ryby słodkowodne Polski. PWNBerger L. 2000: Płazy o gady Polski. PWN

17. Forma zaliczenia komponentów:Ćwiczenia terenowe: sprawdzian praktyczny (K_W05, K_W13, K_U06, K_U10, K_K02, K_K03)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- ćwiczenia 45

Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury- przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń:- konsultacje

202520


1. Botanika środowiskowa – ćwiczenia terenowe w Rudzie Milickiej2. Environmental botany – field course in Ruda Milicka3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej, Katedra Ekologii

Biogeochemii i Ochrony Środowiska;4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: II9. Semestr – letni 10. Ćwiczenia terenowe: 30 h

45

11. Dr Z. Dajdok, Dr A. Klink wraz z innymi pracownikami obu katedr (w zależności od liczby grup)

12. Wymagania wstępne: opanowany podstawowy wiadomości z zakresu biologii i ekologii organizmów zarodnikowych i roślin naczyniowych z I roku lic.

13. Cele przedmiotu: zapoznanie z podstawowymi gatunkami roślin występującymi w wodach płynących i stojących, w lasach i zbiorowiskach nieleśnych Polski niżowej, doskonalenie umiejętności ich rozpoznawania, kształtowanie umiejętności określania własności siedliska na podstawie składu gatunkowego zbiorowisk roślinnych;


Student zna pospolite gatunki roślin naczyniowych wchodzące w skład zbiorowisk wodnych i szuwarowych, leśnych, łąkowych i ruderalnych; rozumie powiązania pomiędzy działalnością człowieka i składem gatunkowym zbiorowisk roślinnych; zna oddziaływanie czynników środowiskowych na rośliny i podaje przedstawicieli określonych grup gatunków wskaźnikowych; zna zasady waloryzacji szaty roślinnej określonego terenu na podstawie udziału gatunków chronionych, zagrożonych wymarciem oraz roślin synantropijnych.

Student wykorzystuje podstawowe klucze i atlasy w określaniu składu gatunkowego fitocenoz; na podstawie cech morfologicznych wybranych gatunków zalicza je do odpowiednich grup bioindykatorów i określa podstawowe właściwości ich siedlisk; charakteryzuje wartość przyrodniczą określonego terenu na podstawie udziału gatunków rzadkich i synantropijnych. Student potrafi współdziałać w zespole w celu rozwiązania prostych zadań dotyczących składu gatunkowego płatów roślinności i parametrów siedliskowych.

K_W05

K_U06

K_K02

15. Treści programowe: Flora wód stojących na przykładzie stawów hodowlanych; Flora wód płynących na przykładzie rzeki Baryczy; Gatunki siedlisk zbliżonych do naturalnych i półnaturalnych oraz antropogenicznych; Własności indykacyjne roślin naczyniowych – higrofity, kserofity, acydofity, nitrofity; Występowanie roślin synantropijnych jako odzwierciedlenie określonej działalności człowieka; Rośliny chronione lub zagrożone wymarciem i możliwości ich ochrony; Rośliny inwazyjne jako zagrożenie dla bioróżnorodności ekosystemów wodnych i lądowych;

16. Zalecana literatura: Szoszkiewicz K., Jusiak Sz., Zgoła T. Klucz do oznaczania makrofitów dla potrzeb oceny stanu ekologicznego wód powierzchniowych w Polsce. Biblioteka Monitoringu Środowiska, Warszawa, 2008;Podbielkowski Z., Podbielkowska M. Przystosowanie roślin do środowiska. Wyd. Szkolne i Pedagogiczne, 1992 (wybrane rozdziały);Podbielkowski Z., Tomaszewicz H. Zarys hydrobotaniki. PWN, Warszawa, 1979 (wybrane rozdziały);Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. GDOŚ, Warszawa (wybrane rozdziały)Szafer W., Kuczyński S., Pawłowski B. Rośliny polskie, PWN, Warszawa, 1986;Atlasy roślin różnych środowisk – seria wydana przez Multico.

17. Forma zaliczenia komponentów:ćwiczenia: test (K_W05), sprawdzian praktyczny (K_U06, K_K02)




Godziny zajęć (wg planu studiów)

46

z nauczycielem:- ćwiczenia: 30Praca własna studenta, np.:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

101010


39. Praktyka zawodowa40. Professional training41. WNB42.43. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy44. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym45. Poziom studiów: I46. Rok studiów: II47. Semestr: letni 48. praktyka zawodowa 160 h49. Opiekun praktyk zawodowych: Dr M. Halama, oraz opiekun praktykanta w

jednostkach, w których praktyka jest realizowana50. Wymagania wstępne: brak51. Cele przedmiotu: gromadzenie doświadczeń zawodowych, konfrontowanie nabytej

wiedzy z rzeczywistością 52. Zakładane efekty kształcenia:

Student poznaje zasady funkcjonowania instytucji działających w oparciu o wiedzę i osiągnięcia nauk biologicznych. Student dostrzega rolę postaw przedsiębiorczych w ochronie zasobów przyrodniczych.

K_W11

K_W16

47

Student stosuje w praktyce podstawowe techniki i narzędzia badawcze używane w jednostce, gdzie praktyka jest realizowana.

Student poznaje wymagania rynku pracy i rozumie potrzebę poszerzania swojej wiedzy, w tym umiejętności praktycznych.

K_U18

K_K07

53. Szczegółowe treści merytoryczne przynależą do tematyki zadań realizowanych podczas praktyk w jednostkach, w których praktyka jest realizowana

54. Zalecana literatura: jeżeli jest taka konieczność, to każdorazowo literatura polecana przez opiekuna praktyki.

55. Forma zaliczenia: sprawdzian praktyczny (K_W11, K_W16, K_U18, K_K07)56. Język wykładowy: polski57. Obciążenie pracą studenta


Praca własna studenta, np.:- wykonywanie zleconych prac,- opracowanie wyników, - napisanie sprawozdania z praktyki,- inne:

w zależności o miejsca realizacji praktyki

Suma godzin nie mniej niż 160 Liczba punktów ECTS 8

1. Podstawy bioetyki2. Foundations of bioethics3. WNB, Zakład Biologii Ewolucyjnej i Ochrony Kręgowców4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 15 h11. Dr Ł. Paśko, Dr R. Maślak12. Wymagania wstępne: podstawowa wiedza z zakresu biologii na poziomie liceum13. Cele przedmiotu: Stosowanie norm etycznych w pracy zawodowej przyrodnika14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna poglądy na pochodzenie norm etycznych i pochodzenie moralności. Zna założenie głównych szkół etycznych, przede wszystkim tych związanych pochodzeniem z rozwojem nauki. Zna poglądy wybranych szkół na rozwiązywanie

K_W01

48

poszczególnych konkretnych problemów bioetycznych.

Student umie świadomie podejmować decyzje etyczne w oparciu o znajomość i zasad etycznych, jak i co ważne, regulacji prawnych (krajowych i europejskich) w tym zakresie.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania wiedzy z pogranicza biologii i etyki. Wykazuje się etycznym stosunkiem do zwierząt obdarzonych zdolnością odczuwania i ludzi. Wykazuje się potrzebą szerzenia w społeczeństwie wiedzy bioetycznej i dawania przykładu w etycznym traktowaniu innych istot, w tym pozaludzkich. Wykazuje rozumienie podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy.

K_U14

K_K01K_K07

15. Treści programowe:Źródła norm etycznych, w tym w odniesieniu do zwierząt i ludzi – argumentacja rozszerzona poszczególnych szkół etycznych. Utylitaryzm, neuroetyka a osiągnięcia nauk przyrodniczych. Szczegółowe rozwiązania problemów etycznych w świetle osiągnięć nauk biologicznych. Eutanazja ludzi i zwierząt, aborcja, uśmiercanie zwierząt do celów spożywczych i naukowych. Problemy etyczne związane z hodowlą komórek i tkanek in vitro (w tym komórek macierzystych), badaniami nad ludzkim genomem, biotechnologią i bioinżynierią, zapłodnieniem in vitro, magazynowaniem zarodków.

16. Zalecana literatura (podręczniki):Ciszek, M. (red.) 2008. Słownik bioetyki, biopolityki i ekofilozofii. Polskie Towarzystwo Filozoficzne. Warszawa.Singer, P. (red.) 2002. Przewodnik po etyce. Książka i Wiedza. Warszawa.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W01, K_U14, K_K01, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- konsultacje

1510


10

15Suma godzin 60


49

1. Statystyka dla przyrodników

2. Bases of statistics

3. WNB, Pracownia Metod Numerycznych w Ekologii Katedry Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska

4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: zimowy10. Wykład: 15 h, Ćwiczenia: 30 h11. Dr P. Kosiba

12. Wymagania wstępne: wiedza uzyskana z przedmiotów: matematyka (szkoła średnia), technologia informacyjna (1 semestr - kierunek „Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym”)

13.

Cele przedmiotu: zajęcia ukazują najważniejsze obszary zastosowań metod numerycznych, tutaj statystycznych w naukach przyrodniczych; uzyskanie podstawowej wiedzy o statystyce i je użyciu do opisu i weryfikacji/falsyfikacji wyników badań zjawisk i procesów zachodzących w środowisku przyrodniczym, poznanie prawidłowości statystycznych zdarzeń masowych. Poznanie podstawowych metod statystycznych: opisowych i statystyczno-matematycznych. Właściwe stosowanie technik statystycznych do opracowania wyników badań i merytorycznej interpretacji.

14.


Student definiuje pojęcia statystyczne. Zna zagadnienia i treść statystyki opisowej i statystyki matematycznej. Rozumie co to jest zbiorowość generalna i próba, statystyki opisowe, przedziały ufności. Zna testy parametryczne i nieparametryczne, kryteria, warunki ich użycia, wady oraz zalety. Podaje właściwe metody statystyczne dla analizy, wskazuje możliwości odpowiedniego ich używania i interpretowania wyników w badaniach środowiskowych (ekologicznych).

Student umiejętnie stosuje opisowe parametry statystyczne i podstawowe testy statystyczno-matematyczne do danych, którymi dysponuje i problemów, które rozwiązuje. Merytorycznie poprawnie objaśnia zasadę ich użycia, praktycznie diagnozuje zjawiska i procesy środowiskowe, interpretuje uzyskane wyniki, właściwie sporządza tabele i wykresy. Poddaje analizie uzyskane przez siebie wyniki, zestawia je i dyskutuje z danymi literaturowymi.

Student jest zdolny do samodzielnego oraz wielokierunkowego wykonywania i opracowania danych z wykorzystaniem statystycznych programów komputerowych. Dba o zgodność zastosowanych metod z kryteriami i warunkami statystyki. Rozważnie i krytycznie analizuje materiały źródłowe i komunikaty słowne.

K_W08

K_U03

K_K01

15. Treści programowe: Historia Statystyki, istota, rola i etapy analizy statystycznej. Zjawiska i procesy przyrodnicze jako obiekty badań statystycznych. Prawdopodobieństwo, masowość zdarzeń i prawo

50

wielkich liczb. Terminologia statystyczna. Statystyczna zbiorowość generalna a próba (seria) reprezentatywna. Cechy ilościowe i jakościowe, typy skal pomiaru cech. Statystyka opisowa i statystyka matematyczna. Hipotezy statystyczne. Testy parametryczne i nieparametryczne, jedno- i dwustronne. Wielowymiarowe techniki eksploracyjne.

16.

Zalecana literatura: Kala R. 2002. Statystyka dla przyrodników. Wydawnictwo Akademii. Rolniczej w Poznaniu, Poznań; Łomnicki A. 2010. Wprowadzenie do statystyki dla przyrodników. PWN, Warszawa; Meissner Wł. 2010. Przewodnik do ćwiczeń z przedmiotu Metody statystyczne w biologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk; Sobczyk. M. 2011. Statystyka. PWN, Warszawa; StatSoft. Inc. 2006. Elektroniczny Podręcznik Statystyki PL, Kraków, WEB: http://www.statsoft.pl/textbook/stathome.html; StatSoft, Inc. 2011. STATISTICA (data analysis software system), version 10. www.statsoft.com (program, pomoc i bibliografia); Zając K. 1994. Zarys metod statystycznych. PWE, Warszawa.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W08, K_U03), ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_W08, K_U03, K_K01)



Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na zrealizowanie aktywnościGodziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:

1530

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:- przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń:

56910


1. Chronione zasoby szaty roślinnej Polski2. Protected vegetation resources of Poland3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej 4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym 7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: letni10. Wykład: 15 h11. Dr Z. Dajdok 12. Wymagania wstępne: przyswojone podstawowe wiadomości z zakresu biologii roślin

nasiennych i zarodnikowych13. Cele przedmiotu: doskonalenie umiejętności rozpoznawania najważniejszych grup

gatunków roślin chronionych i zagrożonych wymarciem w powiązaniu ze specyfiką zajmowanych przez nie siedlisk przyrodniczych; Rozwijanie umiejętności określania potencjalnych zagrożeń gatunków z tej grupy na skutek określonej działalności

51

człowieka oraz podejmowania działań zmniejszających ryzyko ich wymarcia14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna prawne podstawy ochrony gatunkowej w Polsce; wskazać chronione gatunki roślin zawiązane z określonym typem siedlisk przyrodniczych, zna ich potencjalne zagrożenia oraz sposoby ich minimalizacji.

Student rozpoznaje najczęściej spotykane gatunki chronione związane z określony typem siedlisk przyrodniczych; planuje działania prewencyjne dla populacji tych gatunków narażonych na negatywne efekty działalności człowieka.

Student jest świadomy konieczności analizy problemów zagrożeń przyrody w różnej skali – lokalnej, regionalnej lub krajowej oraz współdziałania z ekspertami z różnych dziedzin nauk przyrodniczych w celu wypracowania skutecznych metod ochrony całych ekosystemów.

K_W05

K_U07

K_K07

15. Treści programowe: Współczesne problemy ochrony szaty roślinnej w Polsce, Europie i na świecie w odniesieniu do różnych grup gatunków i siedlisk przyrodniczych; Kryteria określania kategorii zagrożenia gatunków wg skali IUCN i ich zastosowanie w czerwonych listach i księgach; Przegląd grup gatunków chronionych i ginących związanych z określonymi siedliskami przyrodniczymi na tle potencjalnych zagrożeń i sposobów przeciwdziałania im; Uwarunkowania prawne i praktyka działań ochronnych.

16. Zalecana literatura:Kaźmierczakowa R. & Zarzycki K. (red.) 2001. Polska Czerwona Księga Roślin.

Paprotniki i Rośliny Naczyniowe. PAN, Inst. Botaniki im. W. Szafera, Inst. Ochrony Przyrody, Kraków (wybrane rozdziały);

Piękoś-Mirkowa H., Mirek Z. 2006. Rośliny chronione. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa;

Symonides E. 2008. Ochrona przyrody. Wyd. Uniw. Warszawskiego, Warszawa (wybrane rozdziały).

Witkowska-Żuk L. 2008. Atlas roślinności lasów. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W05), sprawdzian praktyczny (K_U07, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 15Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:- konsultacje:

101510


1. Techniki Komunikacji Społecznej

52

2. Social Communication Technics3. Wydział Filologiczny, Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: III9. Semestr: zimowy10. Konwersatorium: 30 h11. Dr A. Szynol12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu:

Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami z dziedziny komunikowania masowego. Znaczenie modeli i technik komunikowania w aspekcie budowania skuteczności przekazów medialnych. W oparciu o wiedzę teoretyczną studenci tworzą strategie informacyjne z zakresu zarządzania środowiskiem przyrodniczym.


Student zna podstawy komunikacji masowej i teorii mediów; podaje elementarną terminologię teorii komunikowania masowego; wskazuje powiązania teorii i pragmatyki komunikowania masowego; zna potrzeby zmian komunikacji masowej w celu popularyzacji idei zrównoważonego rozwoju.

Przy użyciu różnych źródeł i sposobów student wyszukuje, analizuje i ocenia zagadnienia z dziedziny teorii komunikacji masowej; rozwiązuje typowe zadania praktyczne związane z komunikacją interpersonalną i medialną; formułuje i prezentuje własne poglądy i idee w ważnych sprawach społecznych.

Student jest zdolny do współdziałania w grupie przyjmując w niej różne role i adekwatnie komunikując; jest świadomy szczególnej roli komunikacji zapośredniczonej przez media masowe, szczególnie w zakresie środowiska przyrodniczego.

K_W09

K_U12K_U16

K_K01K_K08K_K09

15. Treści programowe: Podstawowe pojęcia z zakresu teorii komunikowania masowego. Wybrane modele komunikowania i ich podział ze względu na wpływ na odbiorców.Teoria agenda-setting, selekcja informacji i cross-agendy. Proces technologiczny powstawania materiałów dziennikarskich i jego zróżnicowanie w zależności od specyfiki mediów. Podstawowe elementy przekazów medialnych. Lead i jego rodzaje oraz zastosowanie w praktyce. Kompozycja materiałów prasowych z zakresu środowiska przyrodniczego. Pomysł na strategię informacyjną. Konferencja prasowa jako środek skutecznej strategii informacyjnej i promocyjnej. Koncepcja całościowa strategii – omówienie i ocena projektów.

16. Zalecana literatura:1. Dziennikarstwo i świat mediów, pod red. E. Bauera i Z. Chudzińskiego, Kraków 2008 (wybrane rozdziały);2. Fras J.: Dziennikarski warsztat językowy. Wrocław 1999. (wybrane rozdziały);3. Kowalski T., Jung B., Media na rynku. Wprowadzenie do ekonomiki mediów, Warszawa 2006 (wybrane rozdziały);4. McQuail D.: Teoria komunikowania masowego. Warszawa 2007 (wybrane rozdziały);5. Mrozowski M.: Media masowe. Warszawa 2001 (wybrane rozdziały);6. Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Pod red. B. Dobek–

53

Ostrowskiej. Wrocław 2001 (wybrane rozdziały);7. Nowak E., Riedel R.: Agenda setting, priming, news flaming, “Zeszyty Prasoznawcze” 2008, nr 1-2, s. 67-83;8. Studia nad mediami i komunikowaniem masowym. Teoria – rynek – społeczeństwo, pod red. J. Fras, Toruń 2007 (wybrane rozdziały);9. System medialny w Polsce - pytania i dezyderaty, pod red. P. Bielawskiego i A. Ostrowskiego, Poznań-Opole 2011 (wybrane rozdziały);

17. Forma zaliczenia komponentów: konwersatorium: prezentacja (K1_W09, K1_U12, K1_U16)projekt (K1_K01, K1_K08, K1_K09)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- konwersatorium 30Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- opracowanie wyników:- konsultacje;

15101510


1. Genetyka populacyjna

2. Population genetics

3. WNB, Zakład Ekologii Behawioralnej, Stacja Ornitologiczna UWr

4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym


8. Rok studiów: III

9. Semestr: zimowy

10. Wykład: 15 h, Ćwiczenia: 15 h

11. Dr hab. K. Hałupka, Dr B. Czyż, Dr J. Furmankiewicz, Dr L. Hałupka12. Wymagania wstępne: ukończony kurs z biologii ogólnej, podstawowe wiadomości z

zakresu genetyki

54

13. Cele przedmiotu: uzyskanie wiedzy z zakresu oceny zmienności genetycznej w populacji, przepływu genów, markerów genetycznych wykorzystywanych w genetyce populacyjnej, identyfikacji osobników i gatunków oraz wykorzystania metod molekularnych w ochronie przyrody


Student zna podstawowe informacje z zakresu oceny zmienności genetycznej populacji, wskazuje przyczyny zmniejszania różnorodności biologicznej na poziomie genetycznym, zna genetyczne przyczyny zaniku populacji, zna metody molekularne wykorzystywane w identyfikacji gatunków i osobników.

Student wykorzystuje wiedzę z zakresu genetyki populacyjnej, posługuje się podstawowymi urządzeniami laboratoryjnymi niezbędnymi do izolacji i namnażania DNA.

Student przestrzega zasad bezpieczeństwa w laboratorium, higieny pracy oraz właściwego wykorzystania sprzętu laboratoryjnego.

K_W01K_W04

K_U02 K_U06

K_K06

15. Treści programowe: Wykład: zmienność genetyczna w populacji, równowaga Hardy'ego-Weinberga, wskaźniki zmienności genetycznej, dyrf genetyczny, efektywna wielkość populacji, populacyjna „szyjka butelki”, efekt założyciela, kojarzenie wsobne, genetyka metapopulacji, przepływ genów, markery molekularne w genetyce populacyjnej, identyfikacja gatunków i osobników, depresja inbredowa i outbredowa, rozród w warunkach niewoli z perspektywy genetycznej,ćwiczenia: źródła DNA dla przyrodnika, metody izolacji DNA, technika PCR i elektroforeza, programy do analiz genetyczno-populacyjnych, bazy sekwencji biologicznych, analiza sekwencji DNA

16. Zalecana literatura: Hartil D.L, Clark A.G. 2010. Podstawy genetyki populacyjnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego (wybrane rozdziały)Freeland J.R 2008. Ekologia molekularna. PWN (wybrane rozdziały)Avise J.C.2008. Markery molekularne. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego. (wybrane rozdziały)Beebee T., Rowe G. 2008. An introduction to molecular ecology. Oxford University Press (wybrane rozdziały)

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W01, K_W04),ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U02, K_U06, K_K06)





1515

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:- konsultacje

5102010

Suma godzin 75

55


1. Przygotowanie pracy licencjackiej 2. Preparation of bachelor thesis3. WNB4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: zimowy i letni10. Pracownia licencjacka: 20 h11. Opiekunowie prac licencjackich12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu: przygotowanie pracy licencjackiej.14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna i wyszukuje literaturę z zakresu ekologii, biologii ewolucyjnej, genetyki niezbędną w procesie opracowywania i analizy uzyskanych wyników.

Student zna procedury bezpieczeństwa i higieny pracy w warunkach laboratoryjnych i terenowych potrafi.

Student samodzielnie przygotowuje doświadczenia i opracowuje ich wyniki, poddaje je analizie statystycznej oraz opracowuje je z wykorzystaniem odpowiednich programów komputerowych, zestawia i dyskutuje uzyskane dane z literaturą światową.

W trakcie prowadzonych badań przejawia troskę o powierzony sprzęt i materiały przestrzegając przy tym zasad bezpieczeństwa oraz higieny pracy i uwag opiekuna.

Student w sposób krytyczny analizuje literaturę fachową.

K_W01, K_W03, K_W04, K_W08

K_W14

K_U02, K_U03, K_U05, K_U14

K_K02, K_K06

K_K01

15. Treści programowe są zindywidualizowane i zależne od wybranego tematu pracy. 16. Zalecana literatura:

Pozycje literaturowe wybrane i polecane przez opiekuna pracy.Weiner J., 2009. Technika pisania i prezentowania przyrodniczych prac naukowych. PWN, Warszawa.

17. Forma zaliczenia: praca pisemna (K_W01, K_W03, K_W04, K_W08, K_W14, K_U02, K_U03, K_U05, K_U14, K_K02, K_K06, K_K01)




56

Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- pracownia licencjacka: 30Praca własna studenta:- czytanie wskazanej, polecanej literatury:- opracowywanie wyników- pisanie pracy licencjackiej:- konsultacje.

50757520


1. Kartografia i mapowanie2. Cartography and mapping3. WNB, Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska; Wydział Nauk o Ziemi,

Zakład Geologii Strukturalnej i Kartografii Geologicznej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: Letni10. Wykład: 20 h, Ćwiczenia: 45 h11. Dr A. Dunajski, Dr R. Gotowała12. Wymagania wstępne: Wiedza uzyskana po wysłuchaniu wykładu Ekologia ogólna.

Ogólna wiedza z zakresu botaniki i zoologii, ekologii iFitogeografii.

13. Cele przedmiotu: przygotowanie studenta do prawidłowego odczytywania informacji kartograficznej, wykorzystywania map podstawowych i tematycznych w badaniach przyrodniczych, samodzielnego prowadzenia kartowania tematycznego w terenie, wykorzystywania podstawowych narzędzi kartograficznych tradycyjnych – kompas, busola oraz nowoczesnych technologii GPS w kartowaniu terenowych. Podstawy teledetekcji i interpretacji zdjęć lotniczych i satelitarnych w mapowaniu roślinności.


Student zna podstawowe pojęcia dotyczące kartowania geobotanicznego, potrafi czytać mapy podstawowe i tematyczne, zna typy i źródła map podkładowych.

Student potrafi dobrać skalę opracowania do analizowanego zagadnienia, zna zasady tworzenia map roślinności rzeczywistej, potencjalnej oraz kompleksów fitokrajobrazowych, potrafi wykonać mapy struktury populacyjnej oraz wykonać mapy roślinności rzeczywistej na podstawie interpretacji materiałów teledetekcyjnych.

Potrafi określać położenie obiektów botanicznych za pomocą GPS i wprowadzać dane do systemu GIS, wykonuje podstawowe analizy przestrzenne, potrafi wykorzystać wielospektralne obrazy satelitarne w kartowaniu szaty roślinnej. Wykorzystuje dane sekwencyjne w ocenie przemian roślinności.

K_W02K_W08K_U15

K_U15K_K02

K_U15

15. Treści programowe:- mapa jako źródło informacji w geobotanice i ekologii, język mapy, czytanie mapy, skala mapy, - rodzaje map podkładowych do kartowania szaty roślinnej- zdjęcia lotnicze, jako źródło informacji o przestrzennym zróżnicowaniu roślinności

57

- kartowanie sekwencyjne roślinności w ocenie dynamiki przemian szaty roślinnej- kartowanie rozmieszczenia osobników w populacji z wykorzystaniem technik klasycznych (ciągi busolowe) oraz technik zaawansowanych GPS- wprowadzanie danych terenowych do systemu informacji przestrzennej GIS- analizy struktury przestrzennej z wykorzystaniem programów komputerowych GIS

16. Zalecana literatura:J.B. Faliński. 1990. Kartografia geobotaniczna. T. I-III. PPWK, Warszawa-Wrocław.J. Kornaś, A. Medwecka-Kornaś. 2002. Geografia roślin. PWN, Warszawa.J.M. Matuszkiewicz. 1981. Założenia teoretyczne, metody i technika wykonywania mapy potencjalnej roślinności naturalnej. Fragm. Flor. Geobot 27, 1-2.Ciołkosz, Miszalski, Olędzki 1999. Interpretacja zdjęć lotniczych. PWN.Sitek Z. 1992. Zarys teledetekcji lotniczej i satelitarnej" – Wydawnictwa AGH, Kraków.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W02, K_W08, K_U15), ćwiczenia: projekt (K_U15, K_K02)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem- wykład- ćwiczenia:

2045

Praca własna studenta, np.:- konsultacje- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do ćwiczeń- przygotowanie do egzamianu- przygotowanie raportów z ćwiczeń (projekt)

2020151530

Suma godzin: 165


1. Problemy inwazji roślin w ochronie przyrody2. Problems of plant invasions in nature protection3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: III 9. Semestr: letni

58

10. Wykład: 15 h 11. Dr Z. Dajdok 12. Wymagania wstępne: przyswojone wiadomości z zakresu biologii roślin

zarodnikowych i nasiennych13. Cele przedmiotu: zapoznanie z problematyką inwazji obcych geograficznie roślin oraz

roli człowieka w procesie ich rozprzestrzeniania; zaznajomienie z konsekwencjami przyrodniczymi, społecznymi i ekonomicznymi, procesu inwazji roślin oraz możliwościami podejmowania działań zaradczych


Student definiuje podstawowe pojęcia z zakresu synantropizacji szaty roślinnej oraz biologii inwazji roślin obcych geograficznie; zna obce gatunki flory Polski powodujących największe problemy w ochronie przyrody i gospodarce; zna podstawowe akty prawa krajowego dotyczące obrotu gatunkami obcymi; wskazuje zasadnicze metody minimalizowania skutków inwazji roślin.

Student rozpoznaje najważniejsze gatunki inwazyjne zadomowione w Polsce; charakteryzuje powiązania pomiędzy ich rozprzestrzenianiem a zagrożeniem bioróżnorodności różnych typów ekosystemów.

Student jest świadomy skali, złożoności i dynamiki zjawiska inwazji biologicznych oraz potrzeby stałego poszerzania i aktualizacji wiedzy na ten temat.

K_W17

K_U09

K_K07

15. Treści programowe: klasyfikacja roślin obcych geograficznie stosowana w Polsce; inwazje a naturalne procesy rozprzestrzenienia się roślin; rola człowieka w rozprzestrzenianiu gatunków obcych i szlaki ich migracji; przegląd roślin obcych zadomowionych w Polsce na tle warunków siedliskowych i oddziaływania na różne ekosystemy; przykłady działań zaradczych i ich efektywność; hipotezy sukcesu gatunków obcych; podstawowe regulacje prawne dotyczące rozprzestrzeniania gatunków obcych;

16. Zalecana literatura:Dajdok Z., Pawłaczyk P. (red.) 2009. Inwazyjne gatunki roślin ekosystemów mokradłowych Polski. Wyd. Klubu Przyrodników, Świebodzin (wybrane rozdziały);Sudnik-Wójcikowska B. 2011. Flora Polski: Rośliny synantropijne. Multico Oficyna Wydawnicza, Warszawa (wybrane rozdziały);Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M., Zając A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński C. 2012. Rośliny obcego pochodzenia w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem gatunków inwazyjnych. GDOŚ, Warszawa (wybrane rozdziały);

17. Forma zaliczenia: wykład: test (K_W17, K_U09), sprawdzian praktyczny (K_U09, K_K07)





101510

Suma godzin: 50Liczba punktów ECTS 2

59

1. Problemy inwazji zwierząt w ochronie przyrody2. Problems of animal invasion in nature conservation3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców)4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: letni10. Wykład: 30 h11. Dr A. Kilian12. Wymagania wstępne: ukończony kurs – Bioróżnorodność.13. Cele przedmiotu: uzyskanie teoretycznej wiedzy na temat problematyki gatunków

zwierząt celowo i przypadkowo introdukowanych (szczególnie do Polski), poznanie podstawowych pojęć związanych z inwazją fauny bezkręgowców, zrozumienie głównych przyczyn oraz sposobów przenikania obcych gatunków, poznanie ekosystemów i obszarów najbardziej podatnych na inwazje i ocena skali opanowania terenu Polski przez inwazyjne gatunki obce, szczególnie parków narodowych i innych terenów chronionych; poznanie najważniejszych przedstawicieli różnych grup bezkręgowców, zapoznanie z inicjatywami informacyjnymi i badawczymi oraz z bazami danych (np. NOBANIS, DAISIE, ALARM) oraz ustawami i strategiami krajowymi i UE; nabycie wiedzy na temat zagrożeń środowiska naturalnego na skutek inwazji oraz metod zapobiegania nowym introdukcjom oraz metod kontroli i eliminacji inwazyjnych gatunków obcych; przedstawienie najbardziej interesujących przykładów inwazji gatunków bezkręgowców, ich przyczyn i znaczenia w różnych obszarach świata.


Student zna podstawowe pojęcia oraz ustawy prawne krajowe i międzynarodowe dotyczące inwazji zwierząt; zna bazy danych i umie z nich korzystać; umie wymienić i zna najważniejsze obce i inwazyjne gatunki bezkręgowców w Polsce i na świecie, rozumie i wylicza zagrożenia dla środowiska i jego ochrony, zna metody chroniące przed nowymi introdukcjami oraz eliminacji już istniejących.

Student posługuje się właściwymi pojęciami z zakresu ochrony przyrody i inwazji gatunków obcych; analizuje przyczyny i zagrożenia ze strony IAS (invasive allien species) oraz gospodarki, w przeszłości, w czasach współczesnych a także w najbliższej perspektywie. Student posługuje się odpowiednimi metodami i ustawami chroniącymi bioróżnorodność w Polsce przed gatunkami obcymi.

Student chętnie obserwuje środowisko pod kątem IAS, poszukiwania przyczyn i zagrożeń, planowania działań eliminujących zagrożenia oraz jest świadomy wagi problemu w perspektywie Polski i całego świata.

K_W07, K_U09, K_U16, K_K01

K_W09, K_U11

K_W04, K_W13

15. Treści programowe: Stan zagrożenia gatunkami inwazyjnymi zwierząt bezkręgowych

60

oraz przegląd gatunków zwierząt bezkręgowych obcych i inwazyjnych w Polsce, Europie i na świecie. Najważniejsze zagrożenia i metody ich zwalczania. Przyczyny inwazji gatunków w przeszłości i obecnie. Ustawy prawne i strategie chroniące środowisko przed gatunkami inwazyjnymi.

16. Zalecana literatura:A. S. Pullin 2004 (przekład pod redakcją J. Weinera). Biologiczne podstawy ochrony przyrody. Wydawnictwo Naukowe PWN (wybrane rozdziały).R. Andrzejewski, A. Weigle (red.) 2003. Różnorodność Biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska (wybrane rozdziały)Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Kręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane rozdziały).Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane rozdziały). Wilson E. O. 1999 (przekład J. Weiner). Różnorodność Życia. Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa (wybrane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W07, K_U09, K_U16, K_K01, K_W09, K_U11, K_W04, K_W13)




Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład: 30Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do testu:

1515


1. Ekologia zbiorowisk roślinnych2. Vegetation ecology3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: III9. Semestr: letni10. Wykład: 30 h, Ćwiczenia: 45 h11. Dr hab. Z. Kącki12. Wymagania wstępne: zaliczone kursy z flory roślin naczyniowych i organizmów

zarodnikowych

61

13. Cele przedmiotu: Zapoznanie z podstawowymi procesami i czynnikami ekologicznymi wpływającymi na rozwój oraz zróżnicowanie roślinności Europy


Student zna najważniejsze okresy holoceńskiej historii rozwoju roślinności w Europie. Rozumie związki pomiędzy abiotycznymi czynnikami środowiskowymi a pokrywą roślinną oraz zna podstawowe metody porządkujące i klasyfikujące roślinność. Objaśnia problemy wpływu człowieka na współczesną szatę rośliną. Zna podstawowe typy roślinności Polski. Określa zmienność fitocenoz, ich wartość biocenotyczną i kulturową, a także zna gatunki wskaźnikowe poszczególnych biotopów.

Student charakteryzuje warunki siedliskowe wpływające na roślinność. Rozpoznaje podstawowe typy roślinności oraz interpretuje stan ich zróżnicowania w zależności od gradientów siedliskowych i czynników antropogenicznych. Wylicza główne biomy roślinne świata, oraz typy roślinności naturalnej, seminaturalnej i antropogenicznej. Student samodzielnie wykonuje zdjęcia fitosocjologiczne oraz zestawia tabele analityczne i syntetyczne.

Student krytycznie analizuje materiały źródłowe, jest aktywnym słuchaczem przedmiotu i podejmuje wykonanie zadań zgodnie z przewidzianym na nie czasem.

K_W04

K_U08

K_K01K_K03

15. Treści programowe: Podstawowe definicje i pojęcia stosowane w ekologii roślinności. Historia rozwoju roślinności w holocenie w Europie. Przegląd głównych typów roślinności Polski – ich ekologia, dynamika i zróżnicowanie. Cechy fizjonomiczne, gatunki wskaźnikowe, zróżnicowanie oraz relacje biocenotyczne zbiorowisk roślinnych. Opis i analiza fitosocjologiczna, opis syntaksonów i podstawy klasyfikacji roślinności. Ukazanie zjawisk przyrodniczych oraz czynników naturalnych i antropogenicznych wpływających na stan zbiorowisk roślinnych.Zalecana literatura:Dzwonko Z. 2007. Przewodnik do badań fitosocjologicznych. Wyd. Sorus, Poznań. (wybrane rozdziały).Matuszkiewicz W. 1981. Przewodnik do oznaczania zbiorowiska roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN. Matuszkiewicz J.M. 2001. Zespoły leśne Polski. PWN.Wysocki P., Sikorski P. 2002. Fitosocjologia stosowana. Wyd. SGGW, Warszawa.van der Maarel E. (ed.) 2005. Vegetation Ecology. Blackwell Publishing.Dierschke H. 1994. Pflanzensoziologie. Uni-Taschenbucher Gmbh. (wybrane rozdziały).

16. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W04) ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U08, K_K01, K_K03)





3045

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

55510

62


1. Biologia ewolucyjna2. Evolutionary biology3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii, 4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów I 8. Rok studiów: III9. Semestr: letni 10. Wykład: 30 h11. dr B. Borczyk12. Wymagania wstępne: Podstawowa wiedza z zakresu biologii i ekologii w zakresie

realizowanym na semestrach I-V studiów I stopnia Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym

13. Cele przedmiotu: Zapoznanie z podstawami i metodologią głównej teorii (paradygmatu) nauk biologicznych. Przedstawienie procesów i mechanizmów ewolucji i ich znaczenia dla powstania i zachowania bioróżnorodności.


Student rozumie mechanizmy i procesy ewolucji, zna główne koncepcje współczesnej biologii ewolucyjnej i ich implikacje dla pozostałych nauk biologicznych oraz społecznych. Student zna podstawową krytykę teorii ewolucyjnych oraz dowody popierające teorię ewolucji.

Student objaśnia procesy i mechanizmy ewolucji, potrafi je uzasadnić właściwie wybranymi przykładami.

Student potrafi powiązać podstawy biologii ewolucyjnej z potrzebami ochrony przyrody.

K_W01 K_W03

K_U02K_U04

K_K01

15. Treści programowe:- historia ewolucjonizmu i wprowadzenie do biologii ewolucyjnej- klasyfikacja i filogeneza- historia życia na ziemi i zapis kopalny ewolucji- mechanizmy ewolucji: dryf genetyczny, dobór naturalny i adaptacje i in.- koncepcje gatunku i mechanizmy specjacji- koewolucja - ewolucja na poziomie molekularnym- ewolucyjna biologia rozwoju- makroewolucja- społeczne implikacje teorii ewolucji

16. Zalecana literatura (podręczniki):Futuyma D. Ewolucja. Wydawnictwa Uniwersytetu WarszawskiegoGower: Historia nauk o środowisku – wybrane rozdziały

63

Krzanowska i in.: Zarys mechanizmów ewolucji – wybrane rozdziałyDawkins R., Najwspanialsze widowisko w dziejach świata – wybrane rozdziałyDawkins R., Ślepy Zegarmistrz – wybrane rozdziałyLeszczyński D. (red): Ewolucja, Filozofia, Religia – wybrane rozdziały

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W01, K_W03, K_U02, K_U04, K_K01)





1515 15

Suma godzin 75


1. Biologia roślin drzewiastych2. Biology of trees3. WNB, IBE, Zakład Biologii Rozwoju Roślin4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny dowolnego wyboru6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów:9. Semestr: letni 10. Wykład: 15 h, ćwiczenia: 30 h11. Dr E. Myśkow 12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu: Poznanie anatomii oraz procesów rozwojowych roślin

wieloletnich. 14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna budowę i rozwój roślin wieloletnich, zna metody pozwalające na oznaczanie drewna, rozumie procesy zachodzące w merystemach bocznych. Zna trendy ewolucyjne dotyczące roślin drzewiastych. Rozumie znaczenie ochrony gatunkowej roślin drzewiastych.

Student rozpoznaje podstawowe rodzaje drewna przy użyciu kluczy do oznaczania drewna; sporządza preparaty mikroskopowe z drewna.

Student jest chętny i zdolny do pracy w zespole; dbający o wykorzystywany na zajęciach sprzęt.

K_W03, K_W07

K_U05, K_U06K_U07

K_K06

15. Treści programowe: Tworzenie budowy wtórnej. Analiza morfologiczno-rozwojowa kambium.

64

Mikromorfologia, preparatyka i oznaczanie drewna wtórnego. Tworzenie drewna falistego. Nietypowe formy przyrostu na grubość. Drewna kopalne. Wtórna tkanka okrywająca. Polifiletyczne występowanie form drzewiastych. Znaczenie i ochrona gatunkowa roślin drzewiastych. Gatunki zagrożone i inwazyjne. Architektura drzew. Biologia drzew: sezonowość, przystosowania do okresu spoczynku.

16. Zalecana literatura: Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. PWN, 2002. Rozdziały: 2, 6-8.; Hejnowicz Z. Anatomia rozwojowa drzew. PWN. 1973. Rozdziały 6-10.; Larson P.R. The vascular cambium. Development and structure. Springer-Verlag. Berlin, Heidelber, Germany. 1994. – wybrane zagadnienia; Schweingruber F. H. Anatomie europaϊscher Hölzer. Anatomy of european; woods. Verlag Paul Haupt, Bern, Switzerland. 1990 – atlas drewna; Seneta W., Dolatowski J. Dendrologia. PWN. 2006

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W03),ćwiczenia: praca pisemna (K_W07, K_U07),sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06, K_K06)





1530

Praca własna studenta:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu: - konsultacje:

10 51510


1. Bioindykatory i bioindykacja z wykorzystaniem organizmów roślinnych 2. Bioindication, plant organisms as bioindicators3. WBN, Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 15 h, ćwiczenia: 30 h11. Wykład: Dr L. Mróz

Ćwiczenia: Dr A. Klink12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu ekologii roślin 13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy dotyczącej bioindykacji, poznanie

podstawowych metod badań bioindykacyjnych, nabycie umiejętności przeprowadzania biotestów i oceny stanu środowiska.


Student zna podstawowe pojęcia związane z K_W04

65

bioindykacją oraz metody bioindykacyjne i ich zastosowanie.

Student opisuje stopień odkształcenia środowiska na podstawie obserwacji roślin; planuje i przeprowadza bioindykacyjne doświadczenia terenowe i laboratoryjne; opracowuje uzyskane wyniki.

Student dba o prawidłowość stosowania wykorzystywanych metod. Zachowuje zasady bezpieczeństwa i higieny pracy.

K_U06K_U18

K_K02

15. Treści programowe: Teoretyczne podstawy biondykacji środowiska. Metody bioindykacyjne, biotesty i ich zastosowanie. Organizmy żywe jako wskaźniki ekologiczne.

16. Zalecana literatura:Markert B.A., Breure A.M., Zechmeister H.G. 2004. Bioindicators and biomonitors. Elsevier Science Ltd (wskazane rozdziały). Zimny H., 2006. Ekologiczna ocena stanu środowiska: Bioindykacja i biomonitoring. Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk, Warszawa (wskazane rozdziały). Migaszewski Z.M., Gałuszka A. 2007. Biomonitoring środowiska przyrodniczego [w] Podstawy geochemii środowiska. WNT Warszawa (wybrane rozdziały)Bell J.N.B., Treshow M. 2004. Zanieczyszczenie powietrza a życie roślin. Wydawnictwo Naukowo-Techniczne. Warszawa (wybrane rozdziały).Walker C. H., i in. 2002. Podstawy ekotoksykologii. PWN, Warszawa (wybrane rozdziały).

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W04, K_U06)ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U06, K_U18, K_K02), prezentacja (K_U06, K_U18)





1530

Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury- przygotowanie do zaliczenia - konsultacje - przygotowanie prezentacji

18251720

Suma godzin 125


1. Podstawy biologii porostów 2. Bases of lichen biology3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4.

66

5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studów:9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 15 h, ćwiczenia: 15 h11. Dr M. Kossowska12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z dziedziny botaniki 13. Cele przedmiotu: Zdobycie wiedzy na temat budowy porostów i ich funkcjonowania

w ekosystemie, poznanie metod identyfikacji porostów, nabycie umiejętności wykorzystywania lichenoindykacji do określania stanu środowiska


Student prawidłowo definiuje charakter symbiozy porostowej i rozumie jej specyfikę, wie jak zbudowane są porosty, postrzega zależności między porostami a środowiskiem - zna typy podłoży i siedlisk zajmowanych przez porosty w Polsce i na świecie, zna techniki badawcze stosowane w lichenologii, potrafi wskazać sposób wykorzystania porostów w praktyce (lichenometria, lichenoindykacja skażeń atmosfery), rozumie, jakie są zalety i ograniczenia tych metod.

Student potrafi identyfikować gatunki porostów, wykonuje preparaty mikroskopowe, wykorzystuje w pracy literaturę lichenologiczną po polsku i angielsku.

Student rozumie potrzebę stałego aktualizowania i pogłębiania zdobytej wiedzy w oparciu o najnowsze materiały naukowe, w sposób odpowiedzialny posługuje się aparaturą badawczą, dba o przestrzeganie zasad BHP.

K_W05K_W13

K_U05K_U06K_U07

K_K02K_K07

15. Treści programowe: Symbioza porostowa i jej składniki (mykobionty, fotobionty); plecha porostowa; pomnażanie i dyspersja; porosty różnych siedlisk i podłoży; geografia porostów; porosty Polski – krótki przegląd; lichenologia praktyczna – ocena czystości powietrza, skale porostowe, lichenometria; oznaczanie makro- i mikroporostów

16. Zalecana literatura:Wójciak H. – Porosty, mszaki, paprotniki. Multico, Warszawa; Bystrek J.– Podstawy lichenologii. Wyd. UMCS, Lublin; Podbielkowski Z., Rejment-Grochowska I., Skirgiełło A. – Rośliny zarodnikowe (rozdział o porostach); Nash III T. – Lichen biology, Cambridge; Ahmadijan V. – The lichen symbiosis, Wiley & Sons, inc.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: egzamin pisemny (K_W05, K_W13)ćwiczenia: test (K_U07, K_K07), sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06, K_K02);





1515

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

203020


67

1. Zagrożenia i problematyka ochrony grzybów makroskopijnych2. Macrofungi – threats and conservation issues3. WNB, Muzeum Przyrodnicze4.5. Rodzaj przedmiotu: obowiązkowy6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: III9. Semestr: zimowy10. Wykład: 15 h, ćwiczenia: 30 h

Ćwiczenia 30h11. Dr M. Halama12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z systematyki i biologii grzybów,

ekologii ogólnej i ochrony środowiska13. Cele przedmiotu: zapoznanie się ze zróżnicowaniem morfologicznym chronionych

i zagrożonych przedstawicieli macromycetes, zagadnieniami dotyczącymi ich biologii i ekologii oraz metodami identyfikacji taksonów; poznanie podstawowych czynników zagrażających występowaniu określonych grup grzybów makroskopijnych oraz zapoznanie się z podstawowymi metodami i narzędziami służącymi określaniu stopnia zagrożenia macromycetes; umiejętność wykorzystania wiedzy ekologicznej w zarządzaniu środowiskiem pod kątem ochrony grzybów makroskopijnych


Student zna zróżnicowanie morfologiczne macromycetes, wskazuje i objaśnia najważniejsze cechy diagnostyczne i kolejność postępowania podczas oznaczania tych grzybów; ma poszerzoną wiedzę z ekologii i biologii macromycetes; zna pojęcia i wybrane metody badawcze wykorzystywane w monitoringu tych organizmów; zna przyczyny współczesnych zagrożeń macromycetes oraz interpretuje bioekologiczne podstawy zarządzania zasobami grzybów.

Student analizuje cechy diagnostyczne grzybów i rozpoznaje określone taksony podczas zajęć laboratoryjnych; korzysta z urządzeń i aparatury laboratoryjnej oraz posługuje się specjalistycznymi opracowaniami naukowymi umożliwiającymi oznaczanie grzybów; stosuje określone metody inwentaryzacji i waloryzacji mikobioty oraz analizuje pozyskane dane i interpretuje wyniki; wykorzystuje poznaną wiedzę do oceny zagrożeń i ochrony przedstawicieli macromycetes.Student ma świadomość różnorodności i ekologicznej roli grzybów makroskopijnych; rozumie potrzebę poznawania zasobów tej grupy organizmów, jest świadomy potrzeby podejmowania działań edukacyjnych i zaradczych w odniesieniu do najbardziej zagrożonych grup grzybów.

K_W04K_W05K_W07

K_U03K_U05K_U06

K_K01K_K06

15. Treści programowe: Ogólna charakterystyka grzybów; bogactwo gatunkowe grzybów na tle innych grup organizmów; mikologiczne badania terenowe: problemy monitorowania macromycetes, stosowane metody zbioru danych, specyfika badań w trudnych warunkach terenowych, wykorzystanie narzędzi bazodanowych oraz GIS; stan rozpoznania macromycetes w Europie i w Polsce; zagrożenie grzybów i jego przyczyny; uzasadnienie potrzeby ochrony grzybów: gatunki chronione, gatunki z „czerwonych list”, gatunki rzadkie, gatunki wskaźnikowe cennych ekosystemów, akty prawne; stan zbadania i rozmieszczenie grzybów chronionych i zagrożonych

68

w Polsce: obszary szczególnie cenne z punktu widzenia zachowania różnorodności grzybów; zarządzanie środowiskiem pod kątem utrzymania bioróżnorodności macromycetes i ochrony wybranych gatunków, rola martwego drewna w ochronie grzybów; poszukiwanie cennych gatunków: podstawowe cechy diagnostyczne wykorzystywane w taksonomii grzybów, rozpoznawanie gatunków, weryfikacja zebranych danych, szacowanie kompletności rozpoznania, kartowanie, analiza różnorodności; podstawy monitoringu macromycetes w Polsce; kluczowe cele i działania na rzecz ochrony różnorodności grzybów w Europie; praktyczne wskazówki do ochrony wybranych taksonów grzybów makroskopijnych.

16. Zalecana literatura: książki (wybrane rozdziały), akty prawne, opracowania taksonomiczne (wybrane fragmenty):Bujakiewicz A., Lisiewska M. 2003. Mikologia: Przewodnik do ćwiczeń terenowych i laboratoryjnych. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.Gumińska B., Wojewoda W. 1988. Grzyby i ich oznaczanie. 4 ed. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i LeśneGutowski J.M., Bobiec A., Pawlaczyk P., Zub K., (eds). 2004. Drugie życie drzewa. WWF Polska, Warszawa-HajnówkaHansen L., Knudsen H., (eds). 1992-2000. Nordic macromycetes 1-3 (Ascomycetes; Polyporales, Boletales, Agaricales, Russulales; Heterobasidioid, aphyllophoroid and gastromycetoid Basidiomycetes). Nordsvamp, Copenhagen.Moore D., Nauta M.M., Evans S.E., Rotheroe M., (eds). 2001. Fungal conservation: issues and solutions. Cambridge University Press, Cambridge.Mueller G.M., Bills G.F., Foster M.S., (eds). 2004. Biodiversity of fungi. Inventory and monitoring methods. Elsevier Academic Press, Boston.Mułenko W., (ed). Mykologiczne badania terenowe. Przewodnik metodyczny. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin.Narkiewicz C. 2005. Grzyby chronione Dolnego Śląska. Wydawnictwo Muzeum Przyrodniczego w Jeleniej Górze, Jelenia Góra.Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną. Dz. U. Nr 168, poz. 1765; 2004.Senn-Irlet B., Heilmann-Clausen J., Genney D., Dahlberg A. 2007. Guidance for conservation of macrofungi in Europe. The Directorate of Culture and Cultural and Natural Heritage Council of Europe, Strasbourg.Wojewoda W., Ławrynowicz M. 2006. Red list of the macrofungi in Poland. In: Mirek Z., Zarzycki K., Wojewoda W., Szeląg Z., (eds). Red list of plants and fungi in Poland. W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, Kraków.

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: egzamin pisemny - test (K_W04, K_W05, K_W07)ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U03, K_U05, K_U06, K_K01, K_K06), test (K_W04, K_W05)




Godziny zajęć z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:

1530

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

10101015


69

1. Fauna mięczaków Polski

2. Molluscan fauna of Poland

3. WNB, Muzeum Przyrodnicze

4. 5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny

6. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym


8. Rok studiów: II lub III

9. Semestr: letni

10. Wykład 15 h, ćwiczenia 15 h, ćwiczenia terenowe 5 h11. Wykład, ćwiczenia, ćwiczenia terenowe: Dr T. Maltz

ćwiczenia, ćwiczenia terenowe: Dr M. Proćków12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu:

Zdobycie wiadomości z zakresu biologii, różnorodności i ekologii podstawowych grup systematycznych mięczaków Polski (małże oraz ślimaki tyłoskrzelne, przodoskrzelne i płucodyszne); nabycie umiejętności rozpoznawania ważniejszych przedstawicieli krajowej malakofauny ze szczególnym uwzględnieniem gatunków prawnie chronionych oraz podstawowych technik stosowanych w badaniach terenowych i w tworzeniu kolekcji


Student zna siedliskowe, geograficzne i historyczne uwarunkowania różnorodności biologicznej mięczaków Polski, podaje fakty dotyczące biologii i ekologii wybranych przedstawicieli malakofauny a także identyfikuje chronione prawem polskim i europejskim gatunki mięczaków; zna zagrożenia, potrafi wskazać czynniki sprawcze; określa znaczenie mięczaków w różnych ekosystemach.

Student posługuje się mikroskopem i lupą binokularną oraz kluczami do oznaczania poszczególnych grup systematycznych; rozpoznaje i potrafi wskazać cechy morfologiczno-anatomiczne wybranych przedstawicieli głównych rodzin krajowych Bivalvia i Gastropoda ze szczególnym uwzględnieniem gatunków chronionych; rozróżnia obce geograficznie gatunki mięczaków oraz potrafi wskazać zagrożenia, jakie powoduje ich o rozprzestrzenianie się; stosuje podstawowe techniki w badaniach terenowych; zna zasady utrwalania i przechowywania mięczaków w kolekcji.

Student rozumie potrzebę stałego aktualizowania i pogłębiania zdobytej wiedzy, w sposób odpowiedzialny posługuje się aparaturą badawczą,


K_U02K_U03K_U04K_U05K_U06K_U07K_U09

K_K01K_K06K_K07

70

dba o przestrzeganie zasad BHP.15. Treści programowe:

stanowisko systematyczne oraz siedliskowe, geograficzne i historyczne uwarunkowania różnorodności biologicznej malakofauny Polski; cechy morfologiczne i anatomiczne Bivalvia i Gastropoda; biologia: sposób życia, rozród i cykle życiowe, pokarm i żerowanie; klasyfikacja ekologiczna; znaczenie mięczaków w przyrodzie i gospodarce człowieka; gatunki zagrożone i ginące; gatunki inwazyjne

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały):1) Barker G. M. (red.). 2001. Biology of Terrestrial Molluscs. CABI Publishing, New York2) Piechocki A. 1979. Fauna słodkowodna Polski. Mięczaki (Mollusca). Ślimaki (Gastropoda). PAN. Warszawa-Poznań3) Piechocki A., Dyduch-Falniowska A. 1993. Fauna słodkowodna Polski. Mięczaki (Mollusca). Małże (Bivalvia). PWN. Warszawa4) Urbański J. 1957. Krajowe ślimaki i małże. PZWS. Warszawa5) Wiktor A. 2004. Ślimaki lądowe Polski. Mantis. Olsztyn

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: egzamin pisemny (test otwarty) (K_W02, K_W05, K_W07, K_W13, K_U02, K_U07, K_U09, K_K01)ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_W05, K_U03, K_U04, K_U05, K_U06, K_U07, K_K01, K06, K07)ćwiczenia terenowe: sprawdzian praktyczny (K_W05, K_U03, K_U06, K_U07, K_K01, K_K06)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:- ćwiczenia terenowe:

1515 5

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- wykonanie sprawozdań:- przygotowanie do egzaminu:

10 510

Suma godzin 60


1. Bioróżnorodność terenów zurbanizowanych (ćwiczenia terenowe)2. Biodiversity of urbanized grounds – field practices3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców) oraz Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej.4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym

71

7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: letni (zajęcia zblokowane w okresie ostatnich dwóch tygodni zajęć

semestru 6)10. Ćwiczenia terenowe: 45 h11. Dr hab. J. Proćków, Prof. dr hab. D. Tarnawski 12. Wymagania wstępne: do przedmiotu można przystąpić po zaliczeniu kursów z

„Organizmów zarodnikowych” i „Roślin nasiennych” oraz „Zoologii bezkręgowców” na studiach lic. biologii lub „Botaniki i mikologii stosowanej” i „Flory Polski” na studiach lic. ochrony środowiska lub „Biologii organizmów zarodnikowych” i „Biologii roślin nasiennych” na studiach lic. zarządzania środowiskiem przyrodniczym.

13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o przyrodzie terenów zurbanizowanych, poznanie metod stosowanych przy ich badaniu i planowaniu działań w zakresie czynnej ochrony przyrody na tych obszarach, nauczenie dokumentowania, przetwarzania, interpretowania i prezentowania wyników.


Student zna: w wyniku odbytych ćwiczeń terenowych na peryferiach Wrocławia (i w miarę możliwości w jego okolicach) rośliny, grzyby i zwierzęta, występujące w najbliższym otoczeniu człowieka, m.in. w obrębie następujących siedlisk (do wyboru): tereny zabudowane (miejsca wydeptywane, przypłocia, przychacia), lasy i parki, zadrzewienia śródpolne, pola uprawne, zbiorniki wód stojących pochodzenia naturalnego i antropogenicznego (glinianki, żwirownie, zbiorniki przeciwpożarowe, itp.), wody płynące w bliskim sąsiedztwie człowieka, według zróżnicowania przepływu mas wodnych (strumienie, małe i większe rzeki), gruzowiska, wysypiska śmieci, itp.

Student rozróżnia pospolite gatunki roślin, grzybów i zwierząt, ponieważ identyfikuje ich cechy diagnostyczne. Student biegle posługuje się kluczami do oznaczania różnych grup organizmów bezpośrednio w terenie (co jest szczególnie przydatne dla wszystkich studentów biologii, a przede wszystkim dla przyszłych nauczycieli).

Student jest chętny do zapoznania się z bioróżnorodnością terenów zurbanizowanych i otwarty na zapoznanie się z gatunkami rzadszymi, w tym chronionymi i zagrożonymi oraz świadomy konieczności ich zachowania i zdeterminowany w dążeniu do tego celu; dba o ochronę żywych zasobów. Wykazuje zrozumienie podstawowych zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony zagrożonych gatunków i zasad etycznych w stosunku do świata przyrody.

K_W02K_W05

K_U09

K_K01K_K03K_K06

15. Treści programowe: Różnorodność roślin, grzybów i zwierząt w najbliższym otoczeniu człowieka. Przegląd siedlisk antropogenicznych i zamieszkujących je organizmów bezpośrednio w terenie. Bionomia wybranych przedstawicieli różnych grup systematycznych na podstawie obserwacji o różnych porach doby na miejskich terenach zielonych. Gatunki chronione i zagrożone zamieszkujące tereny zurbanizowane; prawne podstawy ich ochrony. Podstawowe metody badań. Praca z kluczami do oznaczania różnych grup organizmów bezpośrednio w terenie na podstawie cech makroskopowych.

16. Zalecana literatura:Dostępne na rynku klucze do oznaczania roślin naczyniowych i organizmów zarodnikowych. Klucze, atlasy, przewodniki terenowe do oznaczania bezkręgowców

72

Polski. Podręczniki omawiające metody połowu i konserwacji bezkręgowców.17. Forma zaliczenia komponentów:

ćwiczenia terenowe: sprawdzian praktyczny w trakcie (K_W02, K_W05, K_U09, K_K01, K_K03, K_K06), test ze znajomości pospolitych organizmów oraz ich cech diagnostycznych (K_W02, K_W05, K_U09, K_K01, K_K03).




Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- ćwiczenia: 45Praca własna studenta, np.:- konsultacje:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- ćwiczenia praktyczne:- opracowywanie wyników ćwiczeń:- przygotowanie do kolokwium:

101010101015


1. Przystosowania roślin do środowiska 2. Plan adaptations to the environment 3. WNB, Katedra Ekologii Biogeochemii i Ochrony Środowiska 4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: letni10. Wykład: 15 h, Ćwiczenia: 30 h11. Dr hab. Prof nadzw. B. Wojtuń, Dr A. Dunajski, Dr T. Szymura 12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu ekologii i botaniki13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o oddziaływaniach biotycznych i

abiotycznych na rośliny i adaptacjach morfologicznych, fizjologicznych i ekologicznych do tych czynników


Student zna budowę morfologiczną roślin. Student ma wiedzę dotycząca modyfikacji organów roślinnych.

Student wie o różnorodności przystosowań do warunków środowiskowych.

K_W04, K_W05

K_W04, K_W05

K_W04, K_W05

73

Student nabywa umiejętność opisywania roślin poprzez poznanie morfologii liści, pędów, owoców i kwiatów, znajomość biologii kwitnienia oraz owocowania.

Student potrafi po wyglądzie (pokroju) rośliny wnioskować o właściwościach siedliska.

Student posiada umiejętność posługiwania się kluczem do oznaczania roślin i lupą binokularną.

K_W04, K_W05

K_W04, K_W05

K_U06

15. Treści programowe: Formy organizacji organizmów roślinnych, podstawy organogenezy, organografia, modyfikacje organów wegetatywnych, formy życiowe, rozmnażanie organizmów roślinnych- płciowe i bezpłciowe, rozwój i budowa organów generatywnych, biologia zapylania , i rozsiewania diaspor, bank nasion.

16. Zalecana literatura:Szweykowska A., Szwejkowski J. 2004 Botanika tom I, Morfologia, PWN WarszawaFalińska K., 2004. Ekologia Roślin, PWN WarszawaPodbielkowski Z., Podbielkowska M. 1992, Przystosowania roślin do środowiska. WSiP Warszawa.

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W04 K_W05)Ćwiczenia: praca pisemna, sprawdzian praktyczny (K_W04 K_W05, K_U06)





1530

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

1515151050


1. Ptaki Europy2. The birds of Europe3. WNB, Muzeum Przyrodnicze 4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr – zimowy lub letni10. Wykład: 30 h11. Prof. dr hab. T. Stawarczyk 12. Wymagania wstępne:

Student posiada podstawowa wiedzę z zakresu biologii zwierząt i ekologii: 1. Wiedza: Student zna i rozumie podstawowe zagadnienia z biologii kręgowców, ewolucji oraz podstawy systematyki kręgowców (K-W02). Charakteryzuje podstawowe

74

pojęcia dotyczące zróżnicowania organizmów i ich zależności ekologiczne i ewolucyjne (B-W08).2. Umiejętności: Student analizuje dane pochodzące z różnych źródeł poprawnie wnioskuje i interpretuje zjawiska i procesy biologiczne (K-U07). Korzysta z materiałów naukowych, rozumie specjalistyczną literaturę źródłową z nauk biologicznych, także w języku angielskim (K-U02).3. Kompetencje społeczne: Student dostrzega potrzebę stałego pozyskiwania i uzupełniania wiedzy przyrodniczej i wykazuje zainteresowanie rozwojem poszczególnych dyscyplin biologicznych (K-K01, K-K07).

13. Cele przedmiotu:1. Zaznajomienie z różnorodnością świata ptaków w Europie ze szczególnym uwzględnieniem gatunków uwzględnionych w Dyrektywy Ptasiej Unii Europejskiej. 2. Zapoznanie się z najważniejszymi zespołami ptaków zamieszkującymi różne środowiska w Europie, zwłaszcza te najbardziej zagrożone zniszczeniem.


Student zna uwarunkowania środowiskowe i genezę awifauny Europy.

Student rozumie podstawowe mechanizmy i trendy ewolucyjne w historii świata organicznego oraz zasady klasyfikacji organizmów na przykładzie ptaków.

Student na podstawie danych z różnych źródeł poprawnie interpretuje zjawiska dotyczące różnych aspektów życia ptaków i jest świadomy stopnia zagrożeń ekosystemów i wynikających z tego zagrożeń dla ptaków.

Student potrafi oznaczyć i scharakteryzować najważniejszych przedstawicieli awifauny Europy.

K_W02

K_W03

K_W09, K_W13

K_U06

15. Treści programowe:1. Charakterystyka poszczególnych rzędów i rodzin ptaków występujących w Europie, ich przystosowania morfologiczne i anatomiczne do życia w zróżnicowanych środowiskach, rozmieszczenie geograficzne, liczebność populacji, charakterystyka strategii rozrodczych i zwyczajów lęgowych.2. Charakterystyka najważniejszych środowisk zamieszkiwanych przez ptaki w Europie z uwzględnieniem gatunków charakterystycznych i zagrożonych.

16. Zalecana literatura (podręczniki)del Hoyo et al. 1992-2011. Handbook of the Birds of the Word. Tomy I-XVI.BirdLife International. 2004. Birds in Europe: population estimates, trends and conservation status. Cambridge, UK: BirdLife International (BirdLife Conservation Series no. 12).Cramp S. (ed.) 1985. The Birds of the Western Palearctic. vol.1-9. Oxford University Press.

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W02, K_W03, K_W09, K_W13, K_U06).

18. Język wykładowypolski

19.Obciążenie pracą studenta


Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład: 30Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury: 5

75

- przygotowanie do egzaminu: 15


1.Podstawy ekologii krajobrazu

2. Fundamentals of landscape ecology3. WNB, Katedra Ekologii, Biogeochemii i Ochrony Środowiska

4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny

6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym 7. Poziom studiów: I

8. Rok studiów:9. Semestr: zimowy

10. Wykład: 15 h

11. dr A. Dunajski


13. Cele przedmiotu: Uzyskanie podstawowych wiadomości na przyrodniczego znaczenia struktury ekosystemów w krajobrazie, dynamiki krajobrazu oraz funkcjonowania organizmów w krajobrazie. Zapoznanie ze znaczeniem kształtowania struktury krajobrazu w ochronie przyrody. Poznanie faz i typów fragmentacji krajobrazu i ich skutków dla organizmów żywych w świetle biogeograficznej teorii wysp oraz teorii metapopulacji.


Student rozumie wpływ struktury przestrzennej krajobrazu na procesy ekosystemowe, biocenotyczne oraz populacyjne. Rozumie działanie głównych czynników sprawczych przemian krajobrazu.

Student jest świadomy możliwości praktycznych jakie stwarza ekologia krajobrazu w ochronie przyrody, ochronie środowiska i planowaniu przestrzennym. Dostrzega i opisuje związki między różnymi rodzajami aktywności gospodarczej człowieka a stanem zasobów przyrodniczych, rozumie ideę równoważonego rozwoju i konieczność jej stosowania na gruncie lokalnym, regionalnym i krajowym.

Student potrafi kwantyfikować strukturę przestrzenną krajobrazu z wykorzystaniem wskaźników ilościowych. Zna aktualne i historyczne źródła danych o strukturze krajobrazu

Student samodzielnie wykonuje notatki, wyszukuje informacje w bazach publikacji naukowych i

K_W01, K_W04

K_W04

K_W09

K_U14

76

zasobach internetowych. Czyta ze zrozumieniem literaturę fachową w tym nieskomplikowane teksty

w języku angielskim15. Treści programowe:

Ekologia krajobrazu jako dyscyplina naukowaStruktura krajobrazuDynamika krajobrazu i zaburzenia w krajobrazieOrganizm a struktura krajobrazuKrajobrazowy kontekst procesów ekosystemowych.Zastosowania praktyczne ekologii krajobrazu w planowaniu przestrzennym, ochronie przyrody i ochronie środowiska

16. Zalecana literatura (podręczniki):Ekologia krajobrazu. Richling, Solon, PWN Landscape Ecology In Theory and Practice. M. Turner, R.H. Gardner, R.V. O’Neill

17. Forma zaliczenia komponentów: wykład: test (K_W01, K_W04, K_W09, K_U14)





101510


1. Ekosystemy ekstremalne 2. Extreme Ecosystems 3. WNB, Katedra Ekologii Biogeochemii i Ochrony Środowiska 4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy10. Wykład: 30 h11. Dr hab. Prof nadzw. B. Wojtuń 12. Wymagania wstępne: student posiada podstawową wiedzę z zakresu ekologii,

botaniki i zoologii 13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o siedliskach ekstremalnych

(polarnych, wysokogórskich i pustynnych), ich warunkach ekologicznych i zasiedlających je organizmach


Student definiuje przedmiot i zakres siedlisk ekstremalnych i ekstremofitów.

Student omawia rodzaje oraz występowanie siedlisk ekstremalnych na Ziemi.

Student zna zróżnicowanie piętrowego układu roślinności na kuli ziemskiej, bioklimatyczne strefy

K_W02, K_W04

K_W02, K_W04

K_W02, K_W04

77

tundry i roślinność pustyń.

Student potrafi omówić mechanizmy adaptacyjne organizmów do warunków ekstremalnych.

Student rozumie naukowe i praktycznie zastosowanie wiedzy uzyskanej z poznania takich siedlisk.

K_W02, K_W04

K_W02, K_W04

15. Treści programowe: Definicja siedlisk ekstremalnych i ekstremofitów; rodzaje oraz występowanie siedlisk ekstremalnych na Ziemi. Zróżnicowanie piętrowego układu roślinności na kuli ziemskiej, bioklimatyczne strefy tundry i roślinność pustyń oraz mechanizmy adaptacyjne organizmów do takich warunków. Główne pasma górskie w strefach klimatycznych Ziemi i różnorodność ich roślinności. Typy tundr i ich zależność od szerokości geograficznej i wysokości nad poziomem morza. Przystosowania morfologiczne, ekologiczne i fizjologiczne roślin do życia w wysokich górach i regionach polarnych. Praktycznie zastosowanie wiedzy uzyskanej z poznania takich siedlisk.

16. Zalecana literatura:Weiner J. 1999. Życie i ewolucja biosfery. PWN, WarszawaKornaś J., Medwecka-Kornaś A. 2002. Geografia Roślin. PWN, WarszawaKunicki-Goldfinger W.J.H. 2001. Życie bakterii. PWN, WarszawaKörner Ch. Alpine Plant Life. 2003. SpringerGurevitch J., Scheiner S.M., Fox. G.S. 2006. The Ecology of Plants. Sinauer Associates, Inc. SunderlandBliss L.C. Heal O.W., J.J. Moore 1981. Tundra ecosystems: a comparative analysis. Cambridge UP, London

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: praca pisemna (K_W02, K_W04)




Godziny zajęć (wg planu studiów)z nauczycielem:- wykład: 30Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

2050


1. Podstawy teriologii2. Bases of teriology3. WNB, Zakład Paleozoologii4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy

78

10. Wykład: 30 h11. Dr P. Socha12. Wymagania wstępne: Student powinien posiadać podstawowe wiadomości z zakresu

zoologii.13. Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy na temat ssaków, wraz z historią

ich powstania, systematyki, dywersyfikacji, demografii, adaptacji środowiskowych i ewolucji. Poznanie metod badawczych stosowanych w teriologii.


Student zna systematykę, ekologię, biologię, morfologię, genetykę i systematykę ssaków. Odtwarza ich pochodzenie, ewolucję, radiację, procesy wymierania. Poznaje zasady ochrony i introdukcji i reintrodukcji ssaków wraz z zagrożeniami związanymi z tymi zjawiskami.

Student zna metody badawcze stosowane w teriologii (w tym badań terenowych). Wskazuje na związek przystosowań ekologicznych ze środowiskiem występowania. Rozumie wpływ człowieka na współczesne rozmieszczenie ssaków.

Student wykazuje potrzebę stałego aktualizowania swojej wiedzy teriologicznej, posiada zdolność krytycznej analizy materiałów źródłowych.


K_U10K_U14

K_K01K_K07

15. Treści programowe: Historia teriologii. Metodyka badań teriologicznych. Budowa i czynności życiowe. Ekologia. Biogeografia i znaczenie w gospodarce człowieka. Pochodzenie i ewolucja. Przegląd systematyczny.

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały): Carrol R. L. 1988. Vertebrate Paleontology and Evolution. W. H. Frejman and Company. Kowalski K. 1971. Ssaki. Zarys teriologii. PWN. Krebs Ch. J. 1996. Ekologia. Wydawnictwo Naukowe PWN. Krysiak K., Kobryń H., Kobryńczuk. 2001. Anatomia zwierząt. PWN. Nowak R. M. 1991. Walker`s Mammals of the Word. Vol. 1 i 2. The Johns Hopkins Unversity Press. Pflum W. 1989. Biologie der Säugetiere. Verlag Paul Parey. Poplewski R. 1948. Anatomia ssaków. Wydawnictwo Czytelnik. Szalay S. F., Novacek M. J., McKenna M. C. (eds.) 1993. Mammalian Phylogeny. Springer Verlag. Wilson D. E., Reeder Dee. A. M. 2005. Mammal species oft he World. The John Hopkins University Press. Shenbrot G. I., Krasnov B. R. 2005. An atlas oft he Geographic Dostribution oft he Arvicolinae Rodents oft he World. Pensoft.

17. Forma zaliczenia komponentów: Wykład: test (K_W01, K_W02, K_W03, K_W05, K_U10, K_U14, K_K01, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:

Np.

30h

Praca własna studenta, np.:- konsultacje- przygotowanie do zajęć:- opracowanie wyników:- czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

20

20h

30hSuma godzin 100h


79

19. Fauna Bałtyku 20. Fauna of Baltic Sea21. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii (Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony

Bezkręgowców), 22.23. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 24. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym25. Poziom studiów: I26. Rok studiów: 27. Semestr: zimowy28. Wykład: 10 h, Ćwiczenia: 15 h29. Dr A. Smolis30. Wymagania wstępne: student posiada podstawowa wiedzę z zakresu biologii

zwierząt i ekologii31. Cele przedmiotu: zapoznanie studenta z genezą i różnorodnością fauny Morza

Bałtyckiego, z warunkami środowiskowymi tego akwenu i ich wpływem na skład faunistyczny, z metodyką zbioru i preparacji organizmów morskich, zagrożeniami dla fauny Bałtyckiej, gatunkami obcymi w jego wodach i formami ochrony jego bioróżnorodności.


Student zna uwarunkowania środowiskowe i genezę fauny Morza Bałtyckiego.

Student potrafi wymienić najważniejsze etapy formowania współczesnej fauny Bałtyku.

Student przygotowuje proste preparaty mikroskopowe z organizmów bałtyckich i na ich podstawie wykonuje ilustracje.

Student potrafi oznaczyć i scharakteryzować najważniejszych przedstawicieli fauny Morza Bałtyckiego.

Student prezentuje przy wykorzystaniu odpowiednich programów komputerowych wybrane gatunki zagrożone Bałtyku oraz gatunki obce dla tego akwenu.

Student jest chętny do zapoznania się z gatunkami chronionymi i zagrożonymi oraz jest świadomy czynników zagrażających różnym ekosystemom Bałtyku.

K_W02

K_W02

K_U05, K_U06

K_U06

K_U16

K_K01, K_K07

33. Treści programowe: Bałtyk jako środowisko życia, geneza fauny Bałtyku, warunki środowiskowe i ich wpływ na bioróżnorodność gatunkową akwenu, zróżnicowanie taksonomiczne fauny Bałtyku i jej charakterystyka, metodyka pozyskania i preparacji organizmów bałtyckich, obszary chroniące faunę Bałtyku w Polsce i krajach ościennych, konwencje i akty prawne dotyczące zachowania bioróżnorodności Morza Bałtyckiego, zagrożenia i gatunki obce w Bałtyku.

34. Zalecana literatura:R. Andrzejewski, A. Weigle (red.) 2003. Różnorodność Biologiczna Polski. Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska (wskazane rozdziały).Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2001. Polska Czerwona Księga Zwierząt –

80

Kręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane gatunki). Głowaciński Z., Nowacki J. (red.), 2004. Polska Czerwona Księga Zwierząt – Bezkręgowce. Instytut Ochrony Przyrody PAN, Akademia Rolnicza im. A. Cieszkowskiego (wybrane gatunki). Żmudziński L., 1974. Świat Zwierzęcy Bałtyku. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne (wybrane rozdziały).Praca zbiorowa, 2011. Gatunki obce w faunie Polski. Instytut Ochrony Przyrody Pan (wybrane rozdziały).

35. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W02, K_U06)Ćwiczenia: sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06), prezentacja (K_U16, K_K01, K_K07)





1015

Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:- konsultacje- przygotowanie prezentacji.

10101015


1. Rośliny zarodnikowe i grzyby Polski 2. Cryptogamic plants and fungi of Poland3. WNB, Katedra Bioróżnorodności i Ochrony Szaty Roślinnej4. 5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy 10. Wykład: 10 h, ćwiczenia: 30 h11. Dr M. Halama, Dr M. Kossowska, Dr E. Szczęśniak12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu:

Zdobycie wiedzy na temat bogactwa i różnorodności podstawowych grup systematycznych roślin zarodnikowych i grzybów występujących w Polsce; nabycie umiejętności rozpoznawania gatunków prawnie chronionych


Student zna siedliskowe i geograficzne uwarunkowania różnorodności biologicznej roślin

K_W02K_W05

81

zarodnikowych i grzybów w Polsce, potrafi określić znaczenie organizmów zarodnikowych w różnych ekosystemach, identyfikuje wybrane gatunki objęte ochroną prawną, zna czynniki zagrażające poszczególnym grupom systematycznym organizmów.

Student posługuje się mikroskopem i lupą binokularną oraz kluczami do oznaczania poszczególnych grup systematycznych; rozpoznaje i potrafi wskazać cechy morfologiczno-anatomiczne chronionych organizmów zarodnikowych; rozróżnia obce geograficznie gatunki grzybów i roślin zarodnikowych oraz potrafi wskazać zagrożenia, jakie powoduje ich o rozprzestrzenianie się.

Student rozumie potrzebę stałego aktualizowania i pogłębiania zdobytej wiedzy.

K_U06K_U09

K_K07

15. Treści programowe:Śluzowce, wybrane grupy grzybów (w tym porosty), mszaki, widłaki, skrzypy i paprocie Polski – bogactwo i różnorodność, gatunki charakterystyczne dla różnych siedlisk i środowisk, gatunki chronione i ginące, gatunki obce geograficznie (inwazje); pospolite grzyby jadalne i trujące.

16. Zalecana literatura:- Bystrek J.– Podstawy lichenologii. Wyd. UMCS, Lublin - Gumińska B., Wojewoda W. 1988. Grzyby i ich oznaczanie. 4 ed. PWRiL (wskazane fragmenty)- Hansen L., Knudsen H., (eds). 1992-2000. Nordic macromycetes 1-3. Nordsvamp, Copenhagen. (wskazane fragmenty)- Knudsen H., Vesterholt J. 2008. Funga Nordica. Agaricoid, boletoid and cyphelloid genera. Nordsvamp, Copenhagen. (wskazane fragmenty)- Wójciak H. – Porosty, mszaki, paprotniki. Multico, Warszawa

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: egzamin pisemny (K_W02, K_W05),ćwiczenia: test (K_U09, K_K07), sprawdzian praktyczny (K_U06)





1030

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

101015


1. Degradacja środowiska

82

2. Environmental management3. WNB, Katedra Biologii Ewolucyjnej i Ekologii4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy10. Wykład: 15 h, Ćwiczenia: 15 h11. Dr hab. K. Hałupka (wykład), Dr B. Czyż, Dr L. Hałupka (ćwiczenia)12. Wymagania wstępne: podstawowy kurs z botaniki, zoologii i ekologii

13.

Cele przedmiotu: uzyskanie podstawowej wiedzy o źródłach, typach i formach zanieczyszczeń, zagrożeniach i skutkach dla środowiska przyrodniczego, formach eksploatacji środowiska, korelacjach między stanem środowiska a wzrostem gospodarczym, koncepcjach ochrony środowiska, problemach ochrony biosfery, polityce globalnej/międzynarodowej i regionalnej/lokalnej.

14.


Student zna podstawowe problemy związane z zanieczyszczeniami powietrza i gleby, ochroną zasobów wodnych, bioróżnorodności i gospodarką odpadami.

Student wyjaśnia relacje między procesami ekologicznymi w skali ekosystemów i biosfery a gospodarką człowieka. Charakteryzuje najważniejsze zanieczyszczenia, ich pochodzenie i wpływ na przebieg procesów ekologicznych. Wylicza technologie ochrony środowiska i ocenia ich przydatność do kontroli określonych problemów ekologicznych. Analizuje zagrożenia dla bioróżnorodności związane z rozwojem infrastruktury i kurczeniem się powierzchni siedlisk. Łączy problemy środowiskowe z procesami demograficznymi społeczeństw ludzkich. Zna i potrafi zastosować podstawowe regulacje prawne dotyczące ochrony przyrody i środowiska.

Student dostrzega odbicie lokalnych problemów środowiskowych w skali globalnej, jest świadomy zagrożeń i szans jakie niesie rozwój technologii i cywilizacji, jest zmotywowany do poszerzania swojej wiedzy i doskonalenia umiejętności jej przekazywania laikom. Potrafi współdziałać w grupie, umiejętnie wyszukiwać i analizować źródła informacji w internecie i literaturze naukowej.

K_W04K_W09

K_U10K_U14K_U15

K_K01K_K03

15.

Treści programowe: Historia ochrony środowiska. Przyrodnicze podstawy ochrony biosfery. Koncepcje ochrony środowiska przyrodniczego. Ochrona środowiska jako problem globalny. Polityka globalna i międzynarodowa. Zanieczyszczenia i substancje toksyczne w środowisku. Ochrona atmosfery, gleb i wód. Formy eksploatacji środowiska. Konsekwencje regulacji rzek. Zrównoważone leśnictwo i rolnictwo. Ochrona bioróżnorodności. Stan środowiska a wzrost gospodarczy, wpływ zanieczyszczeń na zdrowie człowieka. Monitoring środowiska

16. materiały dostępne w internecie, wskazane przez prowadzącego

17.Forma zaliczenia komponentów: wykład: egzamin pisemny (K_K01, K_K03, K_W04, K_W09), test (K_W04, K_W09, K_U10, K_U14, K_U15),Ćwiczenia: praca pisemna (K_W04, K_W09 , K_K01, K_K03, K_U10, K_U14)




83

Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia

1515

Praca własna studenta :- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu: - przygotowanie do zaliczenia ćwiczeń:

2,52,512,512,5


1. Cytologia z histologią2. Cytology with histology3. WNB, IBE, Zakład Biologii Rozwoju Zwierząt4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów:9. Semestr: zimowy10. Wykład: 15 h, ćwiczenia: 15 h11. Dr I. Jędrzejowska, Dr M. Mazurkiewicz-Kania, Dr hab. B. Simiczyjew12. Wymagania wstępne: brak 13. Cele przedmiotu: uzyskanie wiedzy dotyczącej budowy komórki i tkanek zwierzęcych14. Zakładane efekty kształcenia:

Student zna budowę komórki zwierzęcej oraz tkanek zwierzęcych, charakteryzuje typy komórek i składników pozakomórkowych tkanek, wyjaśnia związek budowy komórek i tkanek z funkcją.

Student wykorzystuje wiedzę teoretyczną do analizy preparatów histologicznych, sprawnie posługuje się mikroskopem świetlnym.Student jest zdolny do rozpoznania struktur komórkowych i tkanek zwierzęcych.

Student potrafi pracować w zespole, rozumie potrzebę podnoszenia swoich kompetencji zawodowych

K_W01

K_U05, K_U06

K_K07, K_K08

15. Treści programowe: Komórka zwierzęca: jądro komórkowe, struktury cytoplazmatyczne, podziały komórkowe. Tkanki zwierzęce: nabłonkowa, łączna, mięśniowa, nerwowa.

16. Zalecana literatura (podręczniki)„Podstawy biologii komórki” red. Alberts i wsp. PWN Warszawa 2005: str. 498-527; 574-605; 612-632; 638-655 „Cytobiochemia” red. Kłyszejko-Stefanowicz i wsp. 2002: str. 58-82; 87-132; 140-167; 287-430; 442-461; 468-506; 629-639; W. Sawicki PZWL. 2005 Histologia . Podręcznik dla studentów medycyny i stomatologii. Wyd. pod redakcją M. Zabla, Urban & Partner, 2000, 2008

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W01),

84

ćwiczenia: egzamin pisemny oraz sprawdzian praktyczny (K_U05, K_U06, K_K07, K_K08).





1515

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

1525


1. Finansowanie projektów prośrodowiskowych2. Financing of environmental projects3. Fundacja EkoRozwoju 4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów:9. Semestr: zimowy10. Konwersatorium: 15 h, Seminarium: 15 h11. Dr inż. P. Tyszko-Chmielowiec12. Wymagania wstępne: student posiada podstawowa wiedzę o potrzebach finansowych

ochrony środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem ochrony przyrody13. Cele przedmiotu: zapoznanie studenta z zasadami pozyskiwania funduszy na

działania na rzecz środowiska, w tym w szczególności na ochronę przyrody, z funkcjonującymi źródłami finansowania, a także wyrobienie w nim podstawowych umiejętności skonstruowania projektu i przygotowania wniosków o dofinansowanie.


Student ma wiedzę o instrumentach ekonomicznych wykorzystywanych w ochronie przyrody i bioróżnorodności, zna problemy, procedury i możliwości w procesie pozyskiwania wskazanych środków finansowych.

Student potrafi przygotować plan projektu prośrodwiskowego uwzględniający analizę możliwości jego powodzenia oraz harmonogram finansowy.

Student dostrzega i rozumie znaczenie orazi odpowiedzialność roli lidera w procesie zarządzania projektami prośrodowiskowymi z poszanowaniem zasad etycznych.

K_W10, K_W16

K_U11, K_K05

K_K04, K_K08

15. Treści programowe:a. Źródła finansowanie działań prośrodowiskowych w Polsce: krajowe i unijne, publiczne i prywatne, unijne dostępne w Polsce i rozdzielane w Brukseli, samorządy, biznes, indywidualni darczyńcy.b. Jak stworzyć projekt, który uzyska dofinansowanie: zasady konstruowania projektów, struktura i logika wniosków o dotację.

16. Zalecana literatura:Kacuga, K. (red.) 2007. Profesjonalnie i skutecznie – poradnik dla organizacji pozarządowych. Fundacja Edukacja dla Demokracji (rozdział 1).Strony internetowe instytucji udzielających wsparcia projektom prośrodowiskowym.

85

Wybrane artykuły problemowe.17. Forma zaliczenia komponentów:

Wykład: test (K_W10, K_W16)Ćwiczenia: projekt (K_U11, K_K05, K_K04, K_K08).


19. Obciążenie pracą studenta Forma aktywności studenta Średnia liczba godzin na

zrealizowanie aktywności Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- Konwersatorium:- Seminarium

1515

Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie projektu.

525


1. Genetyka kurs podstawowy2. Basic course of genetic 3. WNB, Instytut Genetyki i Mikrobiologii, Zakład Genetyki4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów 9. Semestr:letni10. Wykład: 20 h, laboratorium: 25 h11. Prof. S. Ułaszewski; Dr G. Orłowska-Matuszewska12. Wymagania wstępne: brak13. Cele przedmiotu: zapoznanie student z podstawowymi procesami zachowania,

przekazywania i wykorzystania informacji genetycznej; możliwościami wykorzystania genetyki w praktyce (medycznej, hodowli, uprawie) i perspektywy jej rozwoju; jest przygotowany do świadomego odbioru informacji na temat nowych możliwości i zagrożeń związanych z rozwojem genetyki; posługuje się terminologią genetyczną


Student zna podstawy genetyki klasycznej i molekularnej, rozumie współdziałanie genotypu i środowiska, i potrafi wykazać to na różnych przykładach roślin i zwierząt (w tym człowieka).

Student przeprowadza proste eksperymenty i analizuje wyniki z zakresu genetyki. Student pielęgnuje bioróżnorodność środowiska, jest świadomy kontrowersji dotyczących modyfikacji genetycznych (GMO)

K_W01, K_W03

K_U02

K_K05

15. Treści programowe: Podstawy genetyki klasycznej i molekularnej; mechanizmy dziedziczenia, zmienności dziedzicznej i ujawniania się cech fenotypowych, współdziałanie genotypu i środowiska na przykładach roślin i zwierzęcych; pojęcia z zakresu inżynierii genetycznej i komórkowej oraz GMO; rozumie jedność i zmienność świata ożywionego; podstawy genetyki człowieka: choroby genetyczne, ich dziedziczenie, diagnostykę i leczenie ze szczególnym uwzględnieniem nowotworów

16. Zalecana literatura: wybrane fragmenty z podręczników Genetyka ogólna, 1984, A, M, Srb i R.D. Owen, PWN; Genomy,2009, T.A. Brown, PWN; Krótkie wykłady – Genetyka, 2008, P.C. Winter, G.I. Hickey, H.L. Fletcher, PWN;Skrypt do ćwiczeń opracowany przez osoby prowadzące ; Genetyka ogólna skrypt do ćwiczeń dla studentów biologii,2004, Sadakierska-Chudy Anna, Dąbrowska Grażyna, Goc Anna, WUMK Toruń;,

86

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: egzamin pisemny (K_W01, K_W03), laboratorium: praca pisemna, sprawdzian praktyczny (K_W01, K_W03, K_U02, K_K05)

18. Język wykładowy: polski19. Obciążenie pracą studenta


Godziny zajęć z nauczycielem:- wykład:- laboratorium

20 25


10 5 20 5 20


1. Mikrobiologiczne aspekty środowiska

2. Microbiological aspects of the environment

3. WNB, IGiM, Zakład Ekologii Drobnoustrojów i Ochrony Środowiska

4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny

6. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym7. Poziom studiów: I

8.9. Semestr: letni

10. wykład 15h, laboratorium 20h, ćwiczenia terenowe 10h11. Dr K. Rydzanicz (wykład),

Dr D. Kiewra, mgr N. Król (ćwiczenia)12. Wymagania wstępne: prowadzi obserwacje mikroskopowe; jest zainteresowany

środowiskowym znaczeniem mikroorganizmów.

13. Cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z różnorodnością drobnoustrojów oraz ich rolą w środowisku przyrodniczym. Poznanie podstawowych technik i zasad pracy w laboratorium mikrobiologicznym.


Student różnicuje i klasyfikuje grupy mikroorganizmów występujące w środowisku.

Student dostrzega pozytywne i negatywne znaczenie drobnoustrojów w przyrodzie.

Student charakteryzuje relacje między mikroorganizmami a roślinami, zwierzętami i człowiekiem.

Student wykonuje preparaty i prowadzi obserwacje mikroskopowe.

Student posługuje się podstawowymi metodami pracy w laboratorium mikrobiologicznym z

K_W02

K_W17

K_W09

K_U05

K_U05, K_U06

87

zachowaniem zasad BHP.

Student jest zdolny do praktycznego stosowania technik mikrobiologicznych w oparciu o opracowane procedury.

K_K02, K_K06

15. Treści programowe: Klasyfikacja drobnoustrojów. Biologia i ekologia wybranych grup mikroorganizmów występujących w środowisku.Pobieranie prób środowiskowych (woda, gleba i powietrze) pod kątem izolacji drobnoustrojów. Wpływ czynników środowiska na bakterie. Laboratoryjne metody badań drobnoustrojów (obserwacje mikroskopowe, podstawowe techniki hodowli in vitro)

16. Zalecana literatura: P J. Nicklin, K. Graeme-Cook, R. Killington. 2007. Mikrobiologia. Krótkie wykłady; wybrane rozdziały.Doroszkiewicz W. 2006. Ćwiczenia z mikrobiologii ogólnej. Wyd. Uniwersytet Wrocławski. Wybrane rozdziały

17. Forma zaliczenia komponentów: Wykład: egzamin (K_W02, K_W17, K_W09)Ćwiczenia: sprawdziany praktyczne, ocenianie ciągłe, kolokwium (K_U05, K_U06, K_K02, K_K06)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład:- ćwiczenia:laboratorium zajęcia terenowe

15

2010

Praca własna studenta:- przygotowanie do zajęć:- przygotowanie do egzaminu:

510

Suma godzin 60


1. Podstawy rozwoju roślin2. Introduction to plant development 3. WNB, IBE, Zakład Biologii Rozwoju Roślin4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym 7. Poziom studiów I8. Rok studiów9. Semestr: letni10. Wykład: 15h11. Dr E. Myśkow, Dr A. Banasiak12. Wymagania wstępne: brak 13. Cele przedmiotu: Poznanie podstawowych procesów rozwojowych i ich regulacji u

roślin14. Zakładane efekty kształcenia:

88

Student posiada wiedzę z zakresu podstawowych procesów rozwojowych u roślin, rozumie ich genetyczną regulację. Zna główne trendy ewolucyjne w rozwoju roślin.

Student zna podstawową terminologię tematu.

Student poszerza swoją wiedzę na temat rozwoju roślin.

K_W03

K_U02

K_K07

15. Treści programowe: Specyficzność rozwoju rośliny, regulacja aktywności merystemów roślinnych, mechanizmy chroniące informację genetyczną komórek merystematycznych, procesy różnicowania się komórek, osiowość i segmentacja jako podstawa tworzenia planu budowy ciała rośliny od zarodka do wierzchołka kwiatowego, chimery i hybrydy w badaniach rozwojowych

16. Zalecana literatura (podręczniki): kolejne wydania Studium Generale Uniwersytetu Wrocławskiego, Wojtaszek i wsp. Biologia komórki roślinnej. T1. Struktura. T2. Funkcja, PWN, Warszawa, 2006, 2007. – wybrane rozdziały; Hejnowicz Z. Anatomia i histogeneza roślin naczyniowych. PWN 2002.– wybrane rozdziały

17. Forma zaliczenia komponentów:wykład: test (K_W03, K_U02, K_K07)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 15 Praca własna studenta, np.:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

1015


1. Podstawy rozwoju zwierząt 2. Basis of animals’ development3. WNB, IBE, Zakład Biologii Rozwoju Zwierząt4.5. Rodzaj przedmiotu : fakultatywny6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów I8. Rok studiów: 9. Semestr: letni10. Wykład: 10 h11. Dr hab. prof. M. Daczewska12. Wymagania wstępne: Podstawowy zakres wiadomości z biochemii i biologii

komórki.13. Cele przedmiotu: Uzyskanie wiedzy na temat etapów rozwoju zarodkowego w

tym organizmów modelowych.14. Zakładane efekty kształcenia:

Student wie jak przebiega proces gametogenezy i kolejne etapy rozwoju zarodkowego zwierząt, potrafi

K_W03, K_W05

89

scharakteryzować organizmy modelowe (Drosophilamelanogaster, Danio rerio i Xenopus laevis).

Student opisuje przebieg kolejnych etapów rozwoju zarodkowego zwierząt i charakteryzuje organizmy modelowe (Drosophilamelanogaster, Danio rerio i Xenopus laevis).

Student jest świadomy etapów gametogenezy oraz rozwoju zarodkowego.

K_U02

K_K01

15. Treści programowe: Gametogeneza: oogeneza, spermatogeneza; zapłodnienie; wczesne etapy rozwoju zarodkowego (bruzdkowanie, gastrulacja); podstawowe informacje na temat organizmow modelowych (Drosophilamelanogaster, Danio rerio i Xenopuslaevis)

16. Zalecana literatura: „Podstawy embriologii zwierząt i człowieka” Jura, Klag (red.) PWN Warszawa 2005; TomI:1.2, 1.2.3.1-1.2.3.6; „Biologia rozwoju” Twymann, PWN 2003: sekcje:A, B1, E, F, H, J, K, L3

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: test (K_W03, K_W05, K_U02, K_K01)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 10Praca własna studenta, :- przygotowanie do zajęć:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do egzaminu:

51015


1. Podstawy zarządzania przedsiębiorstwem i środowiskiem2. Fundamentals of business management and the environment3. Wydział Prawa, Administracji i Ekonomii, Instytut Nauk Ekonomicznych, Zakład

Ogólnej Teorii Ekonomii4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym 7. Poziom studiów: I8. Rok studiów:9. Semestr: letni

10. Wykład: 30 h, Ćwiczenia: 30 h11. Dr Katarzyna Szalonka12. Wymagania wstępne: student posiada elementarną wiedzę o gospodarowaniu

ograniczonymi zasobami naturalnymi, umiejętność wskazania elementów na wybranym rynku, dokonania charakterystyki otoczenia gospodarczego.

13. Cele przedmiotu: Zapoznanie studentów z podstawową terminologią z zakresu podstaw zarządzania, teorii, kluczowych koncepcji, którymi posługują się menedżerowie w praktyce.

90

Przekazanie wiedzy o zasadach organizacji i funkcjonowania przedsiębiorstwa. Wypracowanie umiejętności dokonywania analizy otoczenia przedsiębiorstwa oraz opracowywania strategii realizacji projektów.


Student bilansuje zyski i straty ekonomiczne wynikające z ochrony oraz zachowania określonych elementów przyrodniczych.

Student posiada zaawansowaną wiedzę z zakresu zarządzania przedsiębiorstwem oraz zasobami przyrodniczymi, ma wiedzę z zakresu pozyskiwania i korzystania ze środków finansowych w ochronie środowiska naturalnego.

Student potrafi przygotować projekt ochrony wybranych gatunków i siedlisk wraz harmonogramem i analizą szans jego powodzenia np. analizą SWOT.

Student potrafi planować i wykonywać działania z zakresu ochrony przyrody uwzględniając najlepsze praktyki i strategie z zakresu nauk o zarządzaniu, jest gotowy wykorzystać wiedzę o zarządzaniu w prowadzeniu własnej działalności gospodarczej.

Student potrafi pracować w grupie, przyjmując w niej różne role. Potrafi kierować małym zespołem, przyjmując odpowiedzialność za efekty jego pracy.

K_W04, K_W09

K_W10, K_W11, K_W12, K_W16

K_U11

K_K05

K_K04

15 Treści programowe: Istota zarządzania i przywództwa Formalizacja w organizacjachStruktury organizacyjne w przedsiębiorstwachCharakterystyka zasobów przedsiębiorstwaOtoczenie przedsiębiorstwaAnaliza konkurencjiZarządzanie zasobami ludzkimiMotywowanieSystem płac w firmieZarządzanie finansamiZarządzanie informacją i wiedzą o środowisku w gospodarce - koncepcja zrównoważonego rozwoju – prawne aspekty zarządzania projektami środowiska naturalnego np. program natura 2000Zarządzanie promocją w zakresie ochrony środowiskaWdrażanie innowacji proekologicznych w firmach

16. Zalecana literatura (wybrane rozdziały):A. Koźmiński, D. Jemielniak, Zarządzanie od podstaw, (2011), A. Pocztowski,

Zarządzanie zasobami ludzkimi. Strategie – procesy - metody, (2006), E. Broniewicz, J. Godlewska, R. Miłaszewski, Ekonomika i zarządzanie ochroną środowiska dla inżynierów (2009), M. Grądzki M. Matejun, Rozwój zrównoważony – zarządzanie innowacjami ekologicznymi, (2009)

17. Forma zaliczenia komponentów:Wykład: egzamin pisemny (K_W04, K_W09, K_W10, K_W11, K_W12, K_W16)Ćwiczenia: projekt dot. koncepcji zarządzania projektem „Ochrona siedlisk naturalnych” i prezentacja (K_W10, K_W11, K_W12, K_W16, K_U11, K_K05, K_K04).




91


3030

Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie do zaliczenia:- przygotowanie prezentacji.

302030


1. Chemia Fizyczna, wykład i laboratorium

2.Physical chemistry, lectures and laboratory

3. WNB, Instytut Genetyki i Mikrobiologii

4.

5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny

6. Kierunek studiów: Zarządzanie Środowiskiem Przyrodniczym7. Poziom studiów: I 8. Rok studiów:

9. Semestr: letni

10. Wykład: 30 h, laboratorium: 30 h11. dr hab. prof. J. Gutowicz –wykład

dr J. Piątkowski - laboratorium12. Wymagania wstępne: wiadomości z chemii, fizyki i matematyki w zakresie profilu

podstawowego liceum ogólnokształcącego13. Cele przedmiotu: celem przedmiotu jest uzyskanie efektów kształcenia dla

przyswojenia pojęć i jakościowego zrozumienia praw i zjawisk w zakresie chemii fizycznej


Student posiada utrwaloną wiedzę w zakresie podstawowych zagadnień chemii fizycznej, zna i rozumie mechanizmy przedstawianych zjawisk i procesów fizykochemicznych.

Student poprawnie posługuje się terminologią w zakresie chemii fizycznej, wykorzystuje zdobytą wiedzę do samodzielnego wnioskowania. Potrafi poprawnie opisać poznane zjawiska, poprawnie definiować terminy, pojęcia i wielkości fizyczne dotyczące prezentowanych zagadnień oraz poprawnie formułować poznane prawa i reguły.

Student potrafi rozwiązywać zadania rachunkowe z zakresu sporządzania roztworów o wymaganym stężeniu, sporządzania buforów, sporządzania roztworów o odpowiednim pH, potrafi w pracy laboratoryjnej posługiwać się sprzętem i

K_W17

K_U18

K_U18

92

metodami laboratoryjnymi oraz sporządzać roztwory o określonych stężeniach i przeprowadzać proste eksperymenty chemiczne.

Student ma potrzebę pogłębiania swojej wiedzy w zakresie fizykochemii dla zrozumienia struktury i funkcji organizmów na poziomie komórkowym i molekularnym.

Student wykazuje umiejętność i chęć do współpracy zespołowej.

Student dba o zachowanie warunków BHP podczas prac w laboratorium.

K_K07

K_K08

K_K06

15. Treści programowe:Wykład- Wiązania chemiczne: silne i słabe. - Oddziaływania i wiązania międzycząsteczkowe; klasyfikacja i rola w strukturze i dynamice układów biologicznych. Przykłady ważnych biologicznie struktur równowagowych: dwuwarstwa lipidowa, błona komórkowa.- Mechanizmy emisji, absorpcji i rozpraszania promieniowania elektromagnetycznego. Podstawy spektroskopii absorpcyjnej promieniowania elektromagnetycznego.- Termodynamika układów biologicznych: funkcje termodynamiczne; zasady termodynamiki; równowaga termodynamiczna i stan stacjonarny. Komórka i żywy organizm jako układy termodynamiczne otwarte. Podstawy bioenergetyki. - Termodynamiczny opis zjawisk biernego i aktywnego transportu masy przez błonę komórkową (dyfuzja, osmoza, elektrodyfuzja, pompy jonowe). - Teorie dysocjacji elektrolitycznej: moc elektrolitów, pH, regulacja pH, indykatory, roztwory buforowe, polielektrolity. Roztwory koloidowe i zjawiska elektrokinetyczne. - Podstawy kinetyki chemicznej, - Reakcje „redox”, potencjał „redox” i jego wykorzystanie do wyjaśnienia kierunku przebiegu reakcji metabolicznych w komórce biologicznej.Ćwiczenia- Obliczenia chemiczne. Zadania rachunkowe. Sporządzanie roztworów o zadanych stężeniach.- Absorpcjometria, spektroskopia. Wykreślanie cząsteczkowych widm absorpcyjnych. - Lepkość roztworów. Wyznaczanie masy cząsteczkowej i rozmiarów makrocząsteczek z pomiarów lepkości ich roztworów. - Napięcie powierzchniowe cieczy. Pomiar metodą stalagmometryczną.- Wyznaczanie stopnia i stałej dysocjacji roztworu słabego elektrolitu z pomiarów pH. - Punkt izoelektryczny roztworów koloidowych. Wyznaczanie wartości pI roztworów białek metodą turbidymetryczną.- Pomiar szybkości reakcji chemicznej i wyznaczanie rzędu reakcji.

16. Zalecana literatura (podręczniki)"Podstawy chemii fizycznej", Peter Wiliam Atkins, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000. (rozdz. 1, 2, 3, 5, 6, 7, 11.1 – 11.4)‘Ćwiczenia rachunkowe z chemii fizycznej”, Adolf Kisza, Wyd. Uniw. Wrocł. 1993, (Rozdz. 1, 3, 4, 5, 6) „Ćwiczenia laboratoryjne z chemii fizycznej”, Adolf Kisza, Wyd. Uniw. Wrocł., 2007, wybrane ćwiczenia

17. Forma zaliczenia komponentów:

wykład: egzamin pisemny (K_W17, K_U18)

93

laboratorium: sprawdzian praktyczny (K_W17, K_U18, K_K06, K_K07, K_K08).18. Język wykładowy: polski



Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: - ćwiczenia: - laboratorium: - inne:

30 -30 -

Praca własna studenta, np.:- przygotowanie do zajęć: - opracowanie wyników: - czytanie wskazanej literatury:- napisanie raportu z zajęć:- konsultacje:- przygotowanie do egzaminu:

30

3030

Suma godzin: 150


1. Wielcy przyrodnicy, wielcy biolodzy2. The great naturalists, the great biologists3. WNB, Zakład Biologii, Ewolucji i Ochrony Bezkręgowców4.5. Rodzaj przedmiotu: fakultatywny 6. Kierunek studiów: Zarządzanie środowiskiem przyrodniczym7. Poziom studiów: I8. Rok studiów: 9. Semestr: zimowy10. Wykład: 15 h11. Dr A. Kilian12. Wymagania wstępne: podstawowe wiadomości z zakresu biologii13. Cele przedmiotu: uzyskanie wiedzy na temat najważniejszych postaci nauk

przyrodniczych oraz ich osiągnięć naukowych oraz historii niektórych odkryć, uświadomienie znaczenia ich prac dla powstania podwalin współczesnej biologii, ukazanie znaczenia dziedzictwa intelektualnego i metodologii naukowej starożytnej Grecji dla cywilizacji zachodniej, omówienie zmian w XIX wieku w uprawianiu nauk biologicznych.


Student zna najważniejsze postaci nauk przyrodniczych i ich osiągnięcia z okresu 2000 lat do czasów obecnych, rozumie znaczenie ich odkryć dla współczesnej nauki ich powiazania i jest świadomy dziedzictwa intelektualnego.

Student jest zdolny i chętny do samodzielnego wyszukiwania informacji, analizowania literatury, syntetyzowania informacji i formułowania własnych wniosków.

Student potrafi przekazać zdobytą w trakcie wykładów i podczas samodzielnej pracy wiedzę w formie ustnej i pisemnej.

K_W01

K_U14

K_U16, K_K01

15. Treści programowe: przegląd najważniejszych postaci w dziedzinie nauk przyrodniczych od czasów starożytnej Grecji do czasów obecnych (z uwzględnieniem

94

noblistów), historia i znaczenie odkryć naukowych oraz kształtowanie się nowych kierunków badawczych i nowych gałęzi nauki

16. Zalecana literatura: Wielcy Przyrodnicy. Od Arystotelesa do Darwina. 2009. PWN (wybrane rozdziały)Alfred Russel Wallace. W cieniu Darwina. 2008. WUW(wybrane rozdziały)Darwin. Listy wybrane. 1999. Prószyński i Ska(wybrane rozdziały)Darwin. Żywot uczonego. 1998. Prószyński i Ska(wybrane rozdziały)Wiek cudów. Jak odkrywano piękno i grozę nauki. 2009. Prószyński i Ska. (wybrane rozdziały)Wielcy odkrywcy. Sylwetki największych podróżników i badaczy.2012. Ibis. (wybrane rozdziały)

17. Forma zaliczenia: wykład: praca pisemna (K_W01, K_U14, K_U16)




Godziny zajęć (wg planu studiów) z nauczycielem:- wykład: 15Praca własna studenta:- czytanie wskazanej literatury:- przygotowanie pracy pisemnej(konsultacje):

15

30Suma godzin 60Liczba punktów ECTS 2

95

sylabusy - od roku 2013/2014

Documents