rodzina

Sympozjum Tematyczne

12 czerwca 2014 roku

Instytut Psychologii,

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Kampus przy ul. Wóycickiego,

Auditorium Maximum (bud.21), sala 327

Cykl Sympozjów Tematycznych w ramach

Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej

Studentów i Doktorantów „Młoda Psychologii”

www.konferencja.psychologica.pl

Komitet Organizacyjny Konferencji:

Maria Kłym

Ilona Skoczeń

Patronat:

Wydawnictwo Liberi Libri

www.liberilibri.pl

www.konferencja.psychologica.pl

Konferencja organizowana przez

Sekcję Badawczą Studentów i Doktorantów

Koła Naukowego Studentów Psychologii UKSW

MŁODA PSYCHOLOGIA

Sympozjum RODZINA

- 12 CZERWCA 2014 roku -

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego,

Kampus przy ul. Wóycickiego, Auditorium Maximum (bud. 21), sala 327

PROGRAM

OTWARCIE SYMPOZJUM

SESJA I: DONIESIENIA Z BADAŃ NAD RODZINĄ CZ. 1

Prowadząca – mgr Maria Kłym

mgr Anna Zielińska (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): „Pasek”,

bezstresowe wychowanie czy życzliwość, czyli czy style wychowania w rodzinie

pochodzenia mają związek z poczuciem własnej wartości w relacjach interpersonalnych

i radzeniem sobie w sytuacjach trudnych u młodych dorosłych?

mgr Marzena Dekiel, Bożena Pietryczuk (Uniwersytet Marii Curie-

Skłodowskiej): Komunikacja rodzicielska w sytuacjach trudnych w retrospektywnej ocenie

studentów

Karolina Gocłowska, prof. dr hab. Ewa Pisula (Uniwersytet Warszawski):

Matki dzieci z zaburzeniami rozwoju a ich orientacja temporalna i stres rodzicielski

mgr Maria Kłym (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Gimnazjalista

o swoich rodzicach. Wyniki dwóch etapów badań longitudinalnych

mgr Ilona Skoczeń (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Znaczenie

jakości relacji wewnątrzrodzinnych w psychospołecznym rozwoju dziecka

DYSKUSJA

PRZERWA KAWOWA

9:15–9:30

9:30–10:45

10:45–11:15

11:15-11:30

12:15-12:30

WYKŁAD GOŚCINNY – dr ANNA CZYŻKOWSKA (Wyższa Szkoła

Finansów i Zarządzania w Warszawie)

DYSKUSJA

PRZERWA OBIADOWA

SESJA II: DONIESIENIA Z BADAŃ NAD RODZINĄ CZ.II

Prowadząca – mgr Ilona Skoczeń

Maria Kiczka (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza): Więzi uczuciowe z rodzicami

a jakość bliskiego związku u dorosłych dzieci osób rozwiedzionych

mgr Maria Hornowska-Stoch (Uniwersytet Jagielloński): Konsekwencje poronienia

lub straty dziecka dla wszystkich członków rodziny. Wnioski z wywiadów z kobietami po

stracie

Paulina Polner (Uniwersytet Śląski): Jakość związku, satysfakcja seksualna

i satysfakcja z życia kobiet chorujących na stwardnienie rozsiane

Marlena Stradomska, Klaudia Mormol, Karolina Zoszak, mgr Mateusz

Barłóg (Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej): Living Apart Together, razem czy

jednak osobno, czyli o progresie w związkach partnerskich

mgr Mateusz Migut (Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego): Rodzinne

uwarunkowania aktywności muzycznych

DYSKUSJA

ZAKOŃCZENIE SYMPOZJUM

11:30-12:15

12:30-13:15

15:00-15:15

13:15-14:30

14:30-15:00

Streszczenia wystąpień w Sesji I

– DONIESIENIA Z BADAŃ NAD RODZINĄ

CZ. 1

„Pasek”, bezstresowe wychowanie czy życzliwość, czyli czy style wychowania w rodzinie pochodzenia mają związek z poczuciem własnej wartości w relacjach

interpersonalnych i radzeniem sobie w sytuacjach trudnych u młodych dorosłych? mgr Anna Zielińska

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Procesy wychowawcze mają kluczowe znaczenie w kształtowaniu się osobowości młodego

człowieka (Przetacznik-Gierowska, 1994). W polskim społeczeństwie istnieje wiele mitów na temat tego, jak powinno wychowywać się dziecko. Z jednej strony wiele osób wierzy w to, że wychowanie nie jest możliwe ”bez paska”, z drugiej – coraz bardziej popularne jest bezstresowe wychowanie. Warto podkreślać, że styl wychowania w rodzinie kształtuje przyszłe losy wychowanka. Dlatego też w badaniach, które zostaną omówione w wystąpieniu, postanowiono podjąć problem dotyczący analiz związków występujących pomiędzy stylem wychowania w rodzinie pochodzenia młodych dorosłych, a poczuciem własnej wartości w relacjach z innymi i radzeniem sobie w sytuacjach trudnych.

Badaniami objęto 175 młodych dorosłych, osoby w wieku 18-26 lat. Badani wypełnili ankietę i trzy kwestionariusze: Skalę Poczucia Własnej Wartości w Relacjach Interpersonalnych (PWWRI) M. Ryś, Skalę Postaw w Sytuacjach Trudnych (PST) M. Ryś i Skalę Analiza Środowiska Rodzinnego w Rodzinie Pochodzenia (RP) M. Ryś.

Analiza wyników badań pozwoliła na potwierdzenie większości postawionych hipotez. Wykazano, że osoby wychowane w stylu demokratyczny mają wyższe poczucie własnej wartości w relacjach interpersonalnych. Uzyskane wyniki wskazują także na istnienie różnic związanych z płcią w zakresie zależności pomiędzy stylem wychowania w rodzinie pochodzenia a radzeniem sobie w sytuacjach trudnych.

Słowa kluczowe: styl wychowania, poczucie własnej wartości, radzenie sobie w sytuacjach trudnych

Komunikacja rodzicielska w sytuacjach trudnych w retrospektywnej ocenie studentów

mgr Marzena Dekiel, Bożena Pietryczuk Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

Jednym z najważniejszych determinantów prawidłowego funkcjonowania rodziny jest

jakość wzajemnej komunikacji. Ze względu na fakt wspólnego zamieszkiwania, intensywność interakcji osobowych, częstość i trwałość kontaktów, można stwierdzić, że od komunikacji w rodzinie nie można uciec. Najważniejszą rolę w tym obszarze funkcjonowania odgrywają rodzice, bowiem to właśnie oni, w podejmowanym codziennym dialogu, tworzą podstawowe zasady i wzorce komunikowania się z samym sobą i innymi.

W prezentowanych wynikach badań przedstawiam jakość kompetencji komunikacyjnych rodziców według założeń Thomasa Gordona ujawnianych w sytuacjach trudnych, problemowych.

Słowa kluczowe: kompetencje komunikacyjne rodziców, jakość komunikacji

Matki dzieci z zaburzeniami rozwoju a ich orientacja temporalna i stres rodzicielski Karolina Gocłowska, prof. dr hab. Ewa Pisula

Uniwersytet Warszawski

Dotychczasowe badania dowodzą, iż nadmierny stres i objawy depresji znacząco częściej

występują u rodziców dzieci z zaburzeniami rozwoju niż u rodziców dzieci rozwijających się typowo (m.in. Abdullahi Fido, 2013). Przeprowadzono badania eksploracyjne, aby sprawdzić jaka orientacja temporalna dominuje u matek dzieci z zaburzeniami rozwoju od 3. do 12. roku życia i czy ma ona związek z odczuwanym stresem rodzicielskim.

40 matek dzieci z zaburzeniami rozwoju z Warszawy, Łodzi, Gdańska, Gdyni, Sopotu, Białegostoku zostało poproszonych o wypełnienie inwentarza stresu rodzicielskiego Parental Stress Index (PSI) oraz Kwestionariusza postrzegania czasu Zimbardo Time Perspective Inventory (ZTPI).

Przy analizie wyników zaobserwowano zachodzące związki pomiędzy trzema głównymi skalami opracowanymi w ramach PSI z pięcioma czynnikami ZTPI. Wstępne wyniki badań wykazały istotne statystycznie korelacje negatywnej perspektywy przeszłości z trzema wiodącymi konstruktami PSI. Najsilniejszy związek wystąpił pomiędzy orientacją negatywnej przeszłości a skalą Stresu Ogólnego. Zaobserwowano również istotne statystycznie korelacje negatywnej perspektywy przeszłości z Obszarem Rodzica i Obszarem Dziecka.

Słowa kluczowe: matki, stres rodzicielski, perspektywa czasowa, zaburzenia rozwoju

Gimnazjalista o swoich rodzicach. Wyniki dwóch etapów badań longitudinalnych mgr Maria Kłym

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Rodzicielstwo zdaje się być jednym z tych wątków w psychologii, które poruszane były już

u jej zarania. W okresie dorastania, choć coraz większą rolę zaczyna odgrywać grupa rówieśnicza, jednak rodzice nadal stanowią w rozwoju nastolatka bardzo istotny kontekst społeczny. Badacze koncentrujący się na konkretnych wymiarach rodzicielstwa wskazują ich istotny wpływ na rozwój i funkcjonowanie dzieci i młodzieży (Sparkman, 2012). Na podstawie analizy literatury z tematyki rodzicielstwa z przeszło sześciu dekad, badaczki Skinner, Johnson i Snyder (2005) określiły sześć jego podstawowych wymiarów: ciepło, odrzucenie, struktura, chaos, wsparcie autonomii, przymus.

Podczas wystąpienie zostaną zaprezentowane wyniki realizowanych badań longitudinalnych, w których zastosowano narzędzie PASCQ_k-wersja D (Kłym, Cieciuch, 2013) -polską adaptację skróconej wersji narzędzia Parents as Social Context Questionnaire - Adolescent-report (Skinner, Wellborn, Regan, Johnson, 2005).

W badaniu wzięło udział 389 gimnazjalistów (50% chłopców), którzy wypełnili kwestionariusz dwukrotnie, z odstępem pół roku. Przedstawione dane z obu pomiarów pokazują w jaki sposób nastolatki postrzegają swoich rodziców i jak ten obraz zmienia się na przestrzeni czasu.

Słowa kluczowe: wymiary rodzicielstwa, dorastanie, PASCQ

Znaczenie jakości relacji wewnątrzrodzinnych w pychospołecznym rozwoju dziecka mgr Ilona Skoczeń

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Środowisko, w jakim dziecko przebywa na co dzień ma na niego największy wpływ. Relacje wewnątrzrodzinne odgrywają istotną rolę w funkcjonowaniu intrapsychicznym dziecka (Mackintosh i in., 2006; Borelli i in., 2010), wpływają na jego osiągnięcia szkolne, kontakty interpersonalne (Bascoe i in.,2009), a także przyczyniają się do powstawania zaburzeń zachowania (Mathijssen i in., 1998; Delsing i in., 2005).

Celem niniejszego wystąpienia jest zaprezentowanie problematyki relacji wewnątrzrodzinnych w rozwoju psychospołecznych dziecka.

W badaniu wzięło udział 177 dzieci w wieku 8-13 lat. Do pomiaru jakości relacji wewnątrzrodzinnych użyto testu multimedialnego Polish Family Relation Test (PFRT) Skoczeń, Cieciuch, Oud i Welzen (2013). Dzieci oceniały jakość relacji z każdym z rodziców przy pomocy odrębnych skal. Skłonność do przejawiania zaburzeń zachowania zmierzono za pomocą Strenghts and Difficulties Questionnaire (SHQ) Goodmana (1997), natomiast symptomy depresyjne oraz zaburzenia lękowe zbadano Revised Child Anxiety and Depression Scale (RCADS) Chorpity i in. (2000).

Uzyskane wyniki, zgodnie z założeniami pozwalają wnioskować o znaczącej roli relacji wewnątrzrodzinnych (szczególnie w zakresie restrykcyjności) w rozwoju psychospołecznym dziecka. Słowa kluczowe: relacje w rodzinie, rozwój psychospołeczny dziecka, zaburzenia zachowania,

symptomy depresyjne

Streszczenia wystąpień w Sesji II

– DONIESIENIA Z BADAŃ NAD RODZINĄ

CZ.II

Więzi uczuciowe z rodzicami a jakość bliskiego związku u dorosłych dzieci osób rozwiedzionych

Maria Kiczka Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

Celem prowadzonych badań było wykazanie zależności między jakością bliskiego związku

młodych dorosłych pochodzących z rodzin rozwiedzionych a więzią uczuciową, jaka łączy ich z rodzicami. Dodatkowo rozpatrywanym aspektem był wpływ na powyższe zmienne czynnika pośredniego – percepcji atmosfery rodzinnej w okresie rozwodu i obecnie. Badania prowadzone były metodą analizy jakościowej. Oprócz metod kwestionariuszowych – deklaratywnych, do badania więzi uczuciowych z rodzicami zastosowano także metodę projekcyjną. Udział w badaniu brało 30 osób -młodych dorosłych pochodzących z rodzin rozwiedzionych, obecnie pozostających w bliskim, niesformalizowanym związku.

Uzyskane wyniki potwierdziły występowanie współzależności między specyficznymi aspektami więzi uczuciowych z rodzicami - zarówno z matką, jak i z ojcem - a jakością bliskiego związku, a także między poszczególnymi jego wymiarami – intymnością, namiętnością i zaangażowaniem. Dodatkowo aspektem, który okazał się modyfikować związek specyfiką więzi uczuciowej a jakością bliskiego związku, okazała się być narracja obojga rodziców na temat sytuacji związanej z rozwodem w okresie okołorozwodowym. Rezultaty badań ukazują brak prostej zależności między faktem rozwodu rodziców w dzieciństwie lub adolescencji a jakością bliskiego związku w dorosłości.

słowa kluczowe: rozwód rodziców, jakość bliskiego związku, młodzi dorośli

Konsekwencje poronienia lub straty dziecka dla wszystkich członków rodziny. Wnioski z wywiadów z kobietami po stracie

mgr Maria Hornowska-Stoch Uniwersytet Jagielloński

Co roku w Polsce dochodzi do 40000 poronień, a 2000 rodzin doświadcza martwych

narodzin dziecka (dane GUS). Zjawisko poronienia i straty dziecka jest jednym z istotnych wyzwań stojących nie tylko przed psychologią kliniczną ale także przed medycyną a szczególnie ginekologią i położnictwem. Z badań wynika, że zjawisko straty ciąży niesie za sobą poważne konsekwencje psychologiczne (m.in. Barton Smoczyńska, ). Są to m.in. podwyższone ryzyko PTSD, depresja, utrata sensu życia, próby samobójcze. Tego typu doświadczenie dotyka nie tylko matki, choć ona ponosi największe konsekwencje zdrowotne. Coraz większą uwagę poświęca się także temu, jaki wpływ ma takie doświadczenie na ojców oraz na dzieci. Takie traumatyczne zdarzenia, mają niebagatelne znaczenie dla całego systemu rodzinnego.

W swoim wystąpieniu pragnę przedstawić wnioski z 15 wywiadów przeprowadzonych z kobietami po stracie dziecka na różnych etapach ciąży. Pytania składające się na wywiad dotyczyły doświadczeń szpitalnych, relacji z dalszym otoczeniem społecznym a także emocji doświadczanych w związku ze stratą. Szczególny nacisk położony został również na relacje z partnerem oraz reakcje dzieci na wiadomość o utracie rodzeństwa. W trakcie wystąpienia będą dyskutowane trudności w naukowym podejściu do kwestii straty (m.in. kłopoty natury metodologicznej). Dodatkowo wnioski w wywiadów posłużą do przedstawienia implikacji praktycznych w kwestii podejścia do rodziny po stracie w momencie przyjazdu do szpitala. W trakcie prezentacji przytoczone zostaną wypowiedzi kobiet po stracie zaczerpnięte z wywiadów.

słowa kluczowe: poronienie, relacje z partnerem, rodzina po stracie

Jakość związku, satysfakcja seksualna i satysfakcja z życia kobiet chorujących na stwardnienie rozsiane

Paulina Polner Uniwersytet Śląski

Stwardnienie rozsiane (sclerosis multiplex) jest chorobą neurologiczną, na którą

zapadalność w Europie jest bardzo wysoka – z szacunków wynika, że na 100 000 osób zdrowych choruje od 30 do 150. Pod względem szerokości geograficznej Polska należy do państw o wysokiej zachorowalności.

Choroba objawia się poprzez autoimmunologiczny proces, który uszkadza ośrodkowe włókna nerwowe, przez co prowadzi do powstawania ognisk demielinizacji w mózgu i rdzeniu kręgowym. Demielinizacja może dotykać różnych części ośrodkowego układu nerwowego, stąd duża różnorodność objawów klinicznych. Najczęściej demielinizacja dotyka dróg piramidowych, dróg czuciowych, nerwu wzrokowego oraz połączeń móżdżku. Choroba jednego członka rodziny stanowi trudną próbę dla całego systemu rodzinnego. Stres wywołany chorobą wpływa na interakcje wewnątrz rodziny, więc także między partnerami, co wiąże się z odczuwanymi problemami w życiu seksualnym.

Satysfakcję seksualną można odnieść do poczucia subiektywnego zadowolenia z pożycia seksualnego lub jak w niniejszym referacie do trzech czynników: satysfakcji fizycznej, satysfakcji emocjonalnej i satysfakcji wynikającej z poczucia kontroli.

Celem referatu poprzez wyniki badania i analizę literatury jest odpowiedź na pytanie czy i w jakim stopniu funkcjonowanie sfery seksualnej bliskich związków kobiet chorych na SM różni się od funkcjonowania sfery seksualnej związków kobiet zdrowych. Porównane zostaną również poszczególne czynniki satysfakcji seksualnej, satysfakcji z życia oraz jakości związku.

Badanie zostało przeprowadzone na grupie kobiet chorujących na stwardnienie rozsiane oraz grupie kontrolnej. Metodą doboru próby badanych był dobór celowy. Zastosowano następujące kwestionariusze: Skala Satysfakcji Seksualnej (D. Davies), Skala z Satysfakcji z Życia (E. Diener, R. A. Emmons, R. J. Larson, S. Griffin) oraz Skala Jakości Związku (G. B. Spanier).

słowa kluczowe: stwardnienie rozsiane, satysfakcja z życia, satysfakcja seksualna, jakość związku

Living Apart Together, razem czy jednak osobno, czyli o progresie w związkach

partnerskich Marlena Stradomska, Klaudia Mormol, Karolina Zoszak, mgr Mateusz Barłóg

Uniwersytet Marii Curie- Skłodowskiej

Niniejszy referat zgodnie z tematem konferencji dotyczy psychologii małżeństwa i rodziny

oraz zjawisk zachodzących w tym aspekcie. Wystąpienie miałoby zatem na celu charakterystykę modelu LAT ( Living Apart Together), który jest coraz bardziej powszechnym zjawiskiem w cywilizacji XXI wieku.

Referat zwraca uwagę na spostrzeganie tematyki związków partnerskich, które funkcjonują na innych zasadach niż tradycyjna relacja między dwojgiem ludzi, która jest charakterystyczna dla większości osób. Warto pokazać zależność między tym, dlaczego sytuacja związana ze związkiem tak znacznie ewoluuje, co jest przyczyną zawierania takich stosunków oraz czy takie relacje są długotrwałe. Wystąpienie miałoby na celu pokazanie ważnych dla relacji aspektów, a dokładniej na co przede wszystkim zwracana jest uwaga. Ciekawym kwestią jest także to, czy związki typu LAT zawierane są głownie przez reprezentantów wczesnej czy takźe później dorosłości. Badanie ukaże całościowe spojrzenie na problem, uwzględniając pozytywne jak i negatywne składowe tego aspektu.

słowa kluczowe: LAT, Living Apart Together

Rodzinne uwarunkowania aktywności muzycznych mgr Mateusz Migut

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego

We współczesnej psychologii muzyki generalnie uznaje się decydującą rolę środowiska

rodzinnego w genezie uzdolnień muzycznych i w ogóle postaw wobec muzyki (Howe, Davidson, Sloboda, 1998). Dopiero w ostatnich latach zaczęto jednak badać środowisko rodzinne nie tylko muzyków, ale i osób z populacji ogólnej (Boer, Abubakar, 2011; Sierszeńska, 2011).

W referacie zostaną zaprezentowane wyniki z projektu badawczego "Muzykowanie w Polsce" (1200 osób z populacji ogólnej + 1000 osób z grup specyficznych form aktywności muzycznej) dotyczące różnych form aktywności muzycznych w kontekście: (I) wykształcenia muzycznego i stopnia profesjonalizacji aktywności muzycznych rodziców oraz innych najbliższych osób; (II) wspomnień z dzieciństwa dotyczących śpiewania i muzykowania w domu rodzinnym; (III) kapitału kulturowego i ekonomicznego domu rodzinnego; (IV) form kształcenia muzycznego (zwłaszcza nieformalnego) w dzieciństwie. Przedstawiony zostanie model strukturalny łączący te czynniki z potrzebami muzycznymi jednostki i sposobami ich realizacji.

słowa kluczowe: aktywność muzyczna, potrzeby muzyczne

Cykl Sympozjów Tematycznych w ramach

Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej

Studentów i Doktorantów „Młoda Psychologii”

www.konferencja.psychologica.pl