symud o’r cynradd i’r uwchradd primary to secondary transition helpu plant ifanc sydd ag...

32
Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer ysgol uwchradd – Afasic/BIPBC grwpiau trosglwyddo Helping young children with Speech, Language and Communication Needs (SLCN) to prepare for High School – Afasic/BCULHB transition groups Helen Wright, Hayley Gibb a/and Kathryn Seeney

Upload: edgar-doyle

Post on 04-Jan-2016

223 views

Category:

Documents


1 download

TRANSCRIPT

Page 1: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer ysgol uwchradd – Afasic/BIPBC grwpiau trosglwyddo

Helping young children with Speech, Language and Communication Needs (SLCN) to prepare for High School – Afasic/BCULHBtransition groups

Helen Wright, Hayley Gibb a/and Kathryn Seeney

Page 2: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Pam gwneud gwaith trosglwyddo efo plant ag ALIC?

•Meddyliau a theimladau negyddol ynghylch trosglwyddo•Agweddau positif ddim yn amlwg•Rhaid ailadrodd gwybodaeth a phrofiadau i blant ag ALIC

Why do transition work with children who have SLCN?

• Negative thoughts and feelings about transition

• Positive aspects not seen

• Children with SLCN need repetition of information and experiences

Page 3: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Pam fod ysgol uwchradd yn gymaint o sialens ?

•Creu perthynas newydd•Athrawon newydd•Rheolau ysgol newydd•Maint yr ysgol•Ymdopi â’r gwaith

What makes secondary school so challenging?

• Relationships• New teachers• New school rules• Size of the school• Coping with the work

Page 4: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Sgiliau iaith angenrheidiol yn yr Uwchradd:

•Brawddegau cymhleth•‘Geiriau allweddol’ sy’n benodol i bwnc•Deall dywediadau bob dydd (e.e. idiomau, trosiadau, siarad sarcastig)

Language demands in

high school:

• Complex sentences• Subject specific

‘keywords’• Understanding

everyday sayings (e.g. idioms, metaphors, sarcasm)

Page 5: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Cyfathrebu cymdeithasol yn yr Uwchradd:

•Perthynas â chyfoedion•Defnydd cymdeithasol o iaith (e.e. sgwrsio, dweud jôcs, hel clecs)•Cyfathrebu drwy dechnoleg (e.e. gweplyfr, negeseuon testun)

Social communication

in high school:

• Relationships with peers

• Many social uses of language (e.g. chat, jokes, gossip)

• Communication by technology (e.g. facebook, text messages)

Page 6: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

20/04/23 6

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Strategaethau ymarferolPractical Strategies

Page 7: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Strategaethau ymarferol:

• Sgiliau gwrando• Sgiliau trefnu• Sgiliau cyfeiriadedd• Sgiliau geiriadur• Strategaethau dysgu• Strategaethau hunan

-gymorth

Practical Strategies:

• Listening skills• Organisation skills• Orientation skills• Dictionary skills• Strategies for

learning• Self-help strategies

Page 8: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Sgiliau gwrando:• Edrychwch

• Gwrandewch

• Eisteddwch yn llonydd

• Arhoswch/ Cymerwch eich tro

• Meddyliwch

Listening skills:• Look

• Listen

• Sit still

• Wait/ Take turns

• Think

Page 9: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Cof clywedol:Datblygiad normal

Cofio dilyniant o ddigidauOed Nifer y

digidau5 46 58 611 7Oedolion 7 +/- 2

Auditory memory:Normal development

Digit RepetitionAge No. of digits5 46 58 611 7Adults 7 +/-2

Page 10: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Strategaethau ymarferol:• Ailadrodd• Dychmygu• Ymarfer• Cydgysylltu (synnau,

gweledol, personol, symud/ actio)

• Crynhoi• Mnemonig• Siarad amdano!

Practical skills:• Repetition• Visualisation• Rehearsal• Association (sound,

visual, personal, movement/acting)

• Summarising• Mnemonics• Talk about it!

Page 11: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Sgiliau trefnu a chyfeiriadedd:Amserlen (côd lliwiau)Bag ysgol (Beth ydw i ei angen?)Darllen map

Sgiliau geiriadur:

Yr wyddor

Organisation and Orientation skills:

Timetable (colour coding)School bag (what do I

need?)Map reading

Dictionary skills:

Alphabet knowledge

Page 12: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Strategaethau dysgu:

• Cynllunio stori• Mapiau meddwl• Olwyn geiriau• Gemau geiriau• Cynllun tasg/

gweithgaredd

Learning strategies:

• Story planner• Mind maps• Word wheel• Word games• Task/ Action plan

Page 13: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

• Cynllunio stori/ Story Planner

Pwy / Who?Yn lle / Where?Pryd / When?Beth / What?

(Dechrau/ Canol/ Diwedd)(Beginning/ Middle/End)

Pam /Why?

Page 14: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Mapiau meddwl/ Mind maps(Buzan)

Lluniau/ Pictures a/and neu/or Geiriau/ WordsPwnc / Topic

Categori/ CategoriesAdolygu/ Revision

Page 15: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Map Geiriau Elklan Word Mapwww.elklan.co.uk

Page 16: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Gemau/ Games:‘Word wise quickie’ Elklan www.elklan.co.uk Think of a

meaning

Put it into a sentence

Page 17: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Grwpiau trosglwyddo Afasic Cymru

Afasic Cymru Transition Groups

Cynllun dasg/ gweithredu /Task/ Action plan

Amcan dysgu/ Learning objective(Yr her/ The challenge)

Beth ydw i ei angen?/ What do I need?Beth mae angen i mi wneud?/ What do I need to do?

Beth sydd eisiau ‘wneud nesaf?/ What do I need to do next?

Gwobr/ RewardAmser Dechrau/ Start time

a/and Amser Gorffen/ Finish time

Page 18: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Grwpiau trosglwyddo Afasic Cymru

Afasic Cymru Transition Groups

Strategaethau gymorth hunan:

Gofyn am help:Sut i….(ymadroddion fel:‘Dywedwch hynny eto’.‘Ysgrifennwch i lawr

o.g.y.dd’.).

Adeiladu hyder.

Ddatblygu annibyniaeth.

Self-help strategies:

Seeking help:How to….(set phrases e.g. ‘Please say that again’.‘Please write it down’.).

Building confidence.

Developing independence.

Page 19: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

20/04/23 19

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Sgiliau Bywyd:agweddau cymdeithasol ac emosiynol

Life skills: social and emotional aspects

Page 20: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Dan sylw:• Gwahaniaethau yn yr

Uwchradd• Teimladau a phryderon

am yr Uwchradd• Emosiynau• Ffrindiau• Sylwadau canmoliaethus • Bwlio• Seiberfwlio• Teithio a datrys

problemau

Areas covered:• Differences about

high school• Feelings and worries

about high school• Emotions• Friendship• Giving compliments• Bullying• Cyberbullying• Travel and problem

solving

Page 21: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Gwahaniaethau yn yr Uwchradd:

• Trafod fel grŵp• Syniadau ynghylch

sut i reoli’r gwahaniaethau yma

e.e. mwy o waith cartref ond bydd amserlen gwaith cartref ar gael

e.e. amserlen – ymarfer darllen ac addasu

Differences about high school:• Brainstorm as a group• Brainstorm ideas about

how these differences can be managed

e.g. more homework but will have homework planner

e.g. timetable – practise reading and adapting

Page 22: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Teimladau a phryderon :

• Weithiau does ‘na ddim gan y disgyblion!

• Trafod teimladau/pryderon

• Trafod sut allwn ni ddelio â nhw – gobeithion am yr wythnos

Feelings and worries:

• Sometimes the pupils don’t have any!

• Brainstorm feelings/worries

• Brainstorm how we can address them – hopes for the week

Page 23: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Emosiynau:• Trafod teimladau, yr

enwau amdanyn nhw ac ati.

• Gweithgaredd ‘Sut fyddet ti’n teimlo?’

• Gweithgaredd ‘Sut ydw i’n teimlo go iawn?’ (tôn/mynegiant wyneb/iaith corff)

• Chwarae rôl

Emotions:• Discuss feelings,

names for them etc.• ‘How would you

feel?’ activity• ‘How do I really

feel?’ activity (tone/facial expression/body language)

• Role-plays

Page 24: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Ffrindiau:• Gweithgaredd

‘Disgrifiwch ffrind’• Holiadur Ffrindiau (ar

sail senario)• Chwarae rôl gwneud

a chadw ffrindiau (oedolyn yn arwain a disgybl yn cymryd rhan)

Friendships:• ‘Describe a friend’

activity• Friendship

questionnaire (scenario based)

• Role play ways to make and keep friends (adult led with pupil participation)

Page 25: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Sylwadau canmoliaethus:

• Trafod ‘beth ydy sylw canmoliaethus?’ (edrychiad, personoliaeth, nodweddion, eiddo)

• Trafod effaith dweud rhywbeth da wrth rywun

• Trafod ymateb addas i ganmoliaeth

• Ymarfer rhoi sylw canmoliaethus i aelodau’r grŵp

Compliments: • Discuss ‘what is a

compliment?’ (looks, personality, attributes, possessions)

• Discuss how compliments make people feel

• Discuss appropriate responses to compliments

• Practise giving compliments to group members

Page 26: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Bwlio:• Adnoddau Black

Sheep ‘Talk About Friends’ a ‘Talk About School’

• Gosod senario a chwarae rôl

• Disgyblion yn dehongli sefyllfaoedd ac yn awgrymu beth i’w wneud ym mhob sefyllfa

Bullying:• Black Sheep ‘Talk

About Friends’ and ‘Talk About School’ resources

• Scenarios and role plays

• Pupils interpret situations and make suggestions for what to do in each situation

Page 27: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Seiberfwlio:• Cyflwyniad a DVD • Taflenni• Trafod senarios ac

awgrymiadau ar beth i’w wneud

• Cyfle i ddisgyblion drafod eu pryderon/profiadau a gofyn cwestiynau

Cyberbullying:• Presentation and

DVD • Leaflets• Discuss scenarios

and suggestions for what to do

• Chance for pupils to discuss their worries/experiences and to ask questions

Page 28: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Teithio:• Trafod sut y bydd bob

plentyn yn teithio i’r ysgol

• Cyflwyno senarios (beth allai fynd o’i le) – trafod sut i’w datrys nhw/beth i’w wneud

• Ymarferoldeb teithio (cerdyn bws, amserlenni ac ati)

Travel:• Discuss how each

pupil will be getting to school

• Present scenarios (what could go wrong) – brainstorm how to solve them/what to do

• Practicalities of travel (bus pass, timetables etc)

Page 29: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Datrys problemau:• Senario teithio• Senario ysgol• Senario ffrindiau• Cyfle i adeiladu ar

sgiliau a ddysgwyd drwy gydol yr wythnos

• Ymarfer senario/sgript (trip)

• Annibyniaeth a hyder!

Problem solving:• Travel scenarios• School scenarios• Friendship scenarios• Chance to build on

skills learnt throughout the week

• Rehearse scenario/script (trip)

• Independence and confidence!

Page 30: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

Gwerth Grwpiau Trosglwyddo:

I’r plentyn• Mwy o hyder• Llai pryderus• Problemau penodol yn

lleihau• Gwybodaeth a phrofiad o

ddefnyddio strategaethau fydd yn helpu

• Gweithio efo cyfoedion sydd hefyd ag ALIC mewn amgylchedd diogel

The value of TransitionGroups:For the child• Increased confidence• Fewer worries• Specific concerns are

reduced• Knowledge and

experience of using strategies that will help

• Working with peers with SLCN in a safe environment

Page 31: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition

Gwerth Grwpiau Trosglwyddo:

I rieni• Mwy o hyder yng

ngallu’r plentyn• Llai o bryderon• Problemau penodol

yn lleihau• Ymwneud â’r broses

– fforwm yn trafod eu pryderon

The value of TransitionGroups:For parents• Increased confidence

in the child’s abilities• Fewer worries• Specific concerns are

reduced• Involvement in the

process – forum to discuss their concerns

Page 32: Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd Primary to Secondary Transition Helpu plant ifanc sydd ag Anghenion Lleferydd, Iaith a Chyfathrebu (ALIC) i baratoi ar gyfer

Symud o’r Cynradd i’r Uwchradd

Primary to Secondary Transition

“Y rhain oedd yr holl bethau yr oeddwn yn poeni amdanyn nhw o ran fy mhlentyn”

[Rhiant disgybl a fynychodd yn 2011]

“This is everything I was worried about for my child” [Parent of a pupil who attended in 2011]