Obok instytucji opierających na wzorze stosunków społecznych panujących w

rodzinie, rozwijały się również instytucje resocjalizacyjne, oparte na idei

samorządności i inicjatywy samej młodzieży, gdzie przykładem są:

1)Koedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej we Freeville (Nowy Jork) założona w 1895 roku przez W. George'a

2) Miasto Chłopców w Omaha (Nebraska), założone w 1917 roku przez E.J Flanagan.

Koedukacyjna Republika Młodzieży Koedukacyjna Republika Młodzieży Wykolejonej we Freeville w USA przyjęła Wykolejonej we Freeville w USA przyjęła 2 podstawowe założenia organizacyjne:2 podstawowe założenia organizacyjne:

zupełna wolnośćpraca

We wstępnym okresie istnienia republiki następstwem tych założeń były liczne ucieczki wychowanków. Później pomysłodawca republiki we Freeville W. George zdołał wprowadzić w życie całkowity samorząd a odpowiedzialność za opinię republiki przeniósł na samych wychowanków. Tego rodzaju rozwiązanie obniżyło liczbę ucieczek, a nieletni poczuli się "obywatelami" republiki i zamierzali udowodnić, że pomimo, iż możliwe jest naruszenie prawa i uczynienie przykrości, to niekoniecznie trzeba być przestępcą, czy też złym człowiekiem. W celu nadania tej odpowiedzialności prawdziwej wymowy, George pozwolił wychowankom wybrać sobie takie formy współżycia i wypróbować je, jakie by im najbardziej odpowiadały. Sam stanął na uboczu jako życzliwy doradca i przywódca.

W taki sposób w republice powstała następująca W taki sposób w republice powstała następująca struktura organizacyjna:struktura organizacyjna:

LegislatywaEgzekutywaSądownictwo

Legislatywa

Prawo wydawania ustaw należało do zebrania gminnego, w którym brali udział wszyscy obywatele republiki mający 16 lat i więcej. Zebranie to odbywało się raz w miesiącu. Prawo veta miał dyrektor, chociaż prawie nigdy nie robił z niego użytku.

Przyjęto dwa bardzo ważne prawa, obowiązujące wszystkich obywateli republiki:

• zakaz palenia tytoniu • przedłużenie obowiązku szkolnego do 21 roku

życia, z którego zwolnić mógł tylko dyrektor.

Egzekutywa

Należała do gabinetu, wybieranego na 1 rok przez zgromadzenie gminne. Gabinet składał się z prezydenta, wiceprezydenta, sekretarza stanu i sekretarza skarbu.

Gabinet mianował pozostałych urzędników republiki:

• sędziów, • prokuratora, • policjantów i strażników więziennych.

Sądownictwo

Władza sądowa była całkowicie w rękach wychowanków, zaś dorośli pracownicy zakładu powoływani byli do zwykłych czynności sądowych w charakterze rzeczoznawców. Sąd wymierzał kary pieniężne i karę pozbawienia wolności do 3 miesięcy. Więźniowie musieli wykonywać przymusowe roboty. Skąpe wyżywienie, ścisłe milczenie oraz kary fizyczne to formy sankcji prawnych.

Gospodarcza organizacja placówki:

• wychowankowie sami się utrzymywali• uprawiali ziemię• budowali nowe domy• uczyli się rzemiosła • organizowali warsztaty

Nie zmuszano nikogo do wykonywania danego zawodu, każdy wybierał zajęcie według własnych uzdolnień, upodobań i możliwości zarobkowych. Za prace wynagradzano wychowanków w specjalnej aluminiowej monecie, którą następnie opłacali wszystkie koszta związane z pobytem w zakładzie. Wychowanków traktowano jak ludzi dorosłych. Mieszkali najczęściej w małych jednopiętrowych domkach, kierowanych przez osoby dorosłe zwane "matkami domu". Organizacja domów przypominała strukturę pensjonatów. Matka domu ustalała dowolnie porządek i wysokość opłaty za utrzymanie. W domu było od 12 do 15 wychowanków. Obywatele nie nosili żadnych mundurów, lecz mieli własne ubrania, które kupowali w domu towarowym republiki.

Przykładem realizacji idei republiki jest system wychowawczy A. Makarenki. Był oparty na założeniu, że wszechstronny rozwój człowiek może osiągnąć tylko w kolektywie. Istotą jego systemu było wychowanie przez pracę i do pracy. Koloniści pracując na roli, w warsztatach przemysłowych, w fabryce znajdowali radość, zapominali o przestępczej przyszłości, odzyskiwali poczucie własnej wartości. Zdobywając nowe doświadczenia życiowe uczyli się podporządkowywać interesy osobiste wymaganiom dobra ogólnego. To, co spotkało się z największą krytyką w tym systemie, to jego "militaryzacja" i "koszarowość" (por. E. J. Dukaczewski, 1990). Makarenko uznał, że aby wychować mocnego, odpornego psychicznie i nie unikającego żadnej pracy człowieka, należy wprowadzić wojskowe formy życia zbiorowego. Tak więc, podzielono wychowanków na oddziały z dowódcami na czele, stałe i "robocze", czyli czasowe do wykonania określonych zadań. Życie było sterowane przez radę dowódców. Ich funkcje czasami pełnili wychowankowie. Pomimo, że system, o którym mowa był silnie krytykowany ze względu na jego totalitarny charakter, to jego założenia znalazły zastosowanie w wielu później powstałych placówkach resocjalizacyjnych (P. Suchan za: E. J. Dukaczewski, 1990).

Miasto Chłopców – powstało w 1917 roku w Omaha. Założycielem był E.J. Flanagan. Nie uznawał podziału dzieci na dobre i złe, odpowiedzialnymi za ich wykolejenie i brak wychowania czynił zawsze rodziców i otoczenie. Zapewniał swoim wychowankom przygotowanie zawodowe, jednocześnie starał się on zapewnić im warunki jak najbardziej przypominające rodzinę. Starał się, by jego chłopcy mieli przekonanie, iż to co robią ma swój sens i wartość. Osada ta ulegała ciągłemu rozbudowywaniu, gdzie w ostatnim okresie kierowania miasta przez Flanagana przebywało tam ponad tysiąc wychowanków. W mieście funkcjonował podział na grupy, na których czele stali dziekani wraz z czterema pomocnikami. W roku 1934 ośrodek ten otrzymał od państwa prawa samodzielnego miasta posiadającego własną administrację i pocztę, gdzie wszelkie funkcje pełnione były przez wychowanków.

Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce W 1949 Austriak Hermann Gmeiner założył

Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce i wybudował razem z przyjaciółmi pierwszą Wioskę Dziecięcą SOS w Imst, w Austrii. Pierwszemu domkowi dał nazwę "Dom Pokoju". Dla Hermanna Gmeinera, głównym celem było stworzenie dla sierot wojennych i opuszczonych dzieci, rodziny, domu i Wioski. Do dziś ten "prototyp" Imst jest wzorem dla wszystkich krajów, jako praktyczny i łatwo dający się przystosować koncept opieki nad dzieckiem.

Koncepcja pedagogiczna SOS Wiosek Dziecięcych zakłada konieczność zapewnienia osieroconemu dziecku troskliwej opieki ze strony rodziców zastępczych i nierozdzielania rodzeństwa, a także zamieszkania przez dziecko wraz z opiekunem i rodzeństwem w jednym z domków na terenie Wioski SOS.

Do Wiosek Dziecięcych trafiają dzieci z domów dziecka oraz pogotowia opiekuńczego. Są to sieroty naturalne lub społeczne. W polskich Wioskach SOS ponad 90% dzieci pochodzi z rodzin patologicznych. Rodzice tych dzieci zostali pozbawieni przez sąd praw rodzicielskich, a dzieci skierowano do placówek opiekuńczych. Wioski są szczególnie potrzebne dzieciom posiadającym liczne rodzeństwo. Takie rodzeństwa mieszkają często w różnych domach dziecka, a umieszczenie ich w rodzinach zastępczych lub adopcyjnych nie zawsze jest możliwe. Dlatego właśnie te dzieci mogą niezawodnie liczyć na kompensację swego sieroctwa i zbudowanie nowych więzi rodzinnych w Wiosce Dziecięcej SOS.

• Stowarzyszenie umożliwia dzieciom życie zgodne z ich kulturą i religią, tak, by mogły one stać się aktywnymi członkami społeczeństwa. Pomaga im w określeniu i wyrażeniu swoich umiejętności, zainteresowań i talentów. Zapewnia dzieciom należyte wykształcenie i umiejętności, potrzebne, by stać się aktywnymi i dobrze radzącymi sobie w życiu członkami społeczeństwa. Koncepcja stowarzyszenia jest zgodna z najnowszymi założeniami i dorobkiem społecznej pedagogiki.

• Stowarzyszenie zajmuje się dziećmi, którym trudno jest znaleźć miejsce w rodzinie zastępczej lub adopcyjnej z powodu licznego rodzeństwa (i konieczności rozdzielenia dzieci w wypadku adopcji) bądź traumatycznej historii życia.

Stowarzyszenie SOS Wioski Dziecięce w Polsce jest częścią międzynarodowej organizacji SOS-Kinderdorf International, prowadzącej obecnie 442 Wioski Dziecięce SOS. Rodzinę i dom znajduje w nich ponad 43 600 dzieci w 131 krajach świata. Organizacja SOS-Kinderdorf International została uhonorowana wieloma nagrodami za działalność humanitarną, m.in. prestiżową nagrodą Conrada N. Hiltona w 2002 r. i nominacją do Pokojowej Nagrody Nobla.

Zadania wychowawczo – organizacyjne koncepcji Zadania wychowawczo – organizacyjne koncepcji wioski dziecięcej opierają się na zasadach:wioski dziecięcej opierają się na zasadach:

Matka/ Rodzice – każde osierocone dziecko ma nową matkę. Matki oraz rodzice zastępczy to osoby, które decydują się poświecić całe swoje życie powierzonym dzieciom. Otaczają te dzieci nie tylko troską i opieką, ale także miłością. Matką zostaje samotna kobieta, która jest w wieku 25-40 lat, ma minimum średnie wykształcenie i nie posiada własnych dzieci.

Rodzeństwo – rodzina w Wiosce Dziecięcej składa się zazwyczaj z 6-8 dzieci w różnym wieku, które żyją wraz ze swoimi rodzicami jak naturalna rodzina. Rodzeństwa naturalne nigdy nie są rozdzielane.

Dom – jeden dom zajmuje jedna rodzina. Dzieci wychowują się w warunkach optymalnie zbliżonych do rodzinnych - w domu, w którym każde dziecko ma swoje miejsce - łóżko, półkę na książki i szafkę, ale także określone obowiązki, czyli pomoc w opiece nad młodszym rodzeństwem, robienie drobnych zakupów itd. Dom pozostaje dla dzieci zawsze ich domem rodzinnym, do którego wracają także jako ludzie dorośli.

Wioska – zorganizowana społeczność, na którą składa się od 14-20 domów rodzinnych, dom dyrektora i pomieszczenia dla pedagogów, psychologa oraz logopedy. Wioski lokalizowane są na obrzeżach miast, ale dzieci uczęszczają do szkół publicznych i zawierają przyjaźnie poza terenem Wioski - w pełni uczestnicząc w życiu społecznym.

Wioski zostały zorganizowane w taki sposób, aby

mamy mogły skoncentrować się głównie na wychowywaniu dzieci, znajdując wsparcie u specjalistów. Sprawy organizacyjne przejął dyrektor Wioski, który również z racji swego wykształcenia pedagogicznego wspiera fachową pomocą rodziców i resztę specjalistów, czuwających nad procesem wychowawczym dzieci.

W Polsce funkcjonują 4 wioski dziecięce:od 1984 w Biłgoraju - obecnie mieszka tam

83 dzieci,od 1992 w Kraśniku - obecnie mieszka tam

także 83 dzieci,od 2000 w Siedlcach, gdzie mieszka 71

dzieci.od 2005 w Karlinie, gdzie mieszka 80 dzieci

Mieszka w nich ponad 320 dzieci, głównie sierot społecznych.