systems 24-29 · presentation 2: food safety management system: some case studies from japan by dr....

รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ_16-AG-35-GE/SPP-OSM-B-Janna หนา 1 ของ 26

รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ 16-AG-35-GE/SPP-OSM-B: Multicountry Observational Study Mission on Modern Food Quality Management

Systems ระหวางวนท 24-29 กรกฎาคม 2560

ณ ประเทศญปน

จดท าโดย นางสาวจนทรนา สงวนรงวงศ วทยากรทปรกษา

สถาบนเพมผลผลตแหงชาต วนท 20 กนยายน 2560

สวนท 1 ขอมลทวไปของโครงการ 1.1 รหสและชอโครงการ 16-AG-35-GE/SPP-OSM-B: Multicountry Observational Study Mission on Modern Food Quality Management Systems 1.2 ระยะเวลา ระหวางวนท 24-29 กรกฎาคม 2560

1.3 สถานทจด ประเทศญป น 1.4 ชอเจาหนาทเอพโอประจ าโครงการ

(1) Dr. Muhammad Saeed Director, Agriculture Department (2) Mr. Mitsuo Nakamura Program Officer, Agriculture Department Asian Productivity Organization UNIZO Hongo 1-Chome Building 2F 1-24-1 Hongo, Bunkyo-ku Tokyo 113-0033, Japan Tel: 81-3-3830-0417 Fax: 81-3-5840-5324 E-mail: [email protected], [email protected] URL: http://www. apo-tokyo. org

1.5 จ านวนและรายชอวทยากรบรรยาย (จ านวน 11 presentations ดงน ) Presentation 1: Institutional Framework for Managing Food Quality by Dr. Teiji Takahashi Temporary Lecturer Graduate School of Agricultural and Life Sciences The University of Tokyo (Bunkyo-ku, Tokyo) Presentation 2: Food Safety Management System: Some Case Studies from Japan by Dr. Goichiro Yukawa Professor, Safety Management in Food Supply Chain Research Center for Advanced Science and Teclmology, Tokyo University of Marine Science and Technology (Minato-ku, Tokyo)


Presentations 3: Current Food Safety Issues in Asian Countries by Dr. Yasuhiro Inatsu Team Leader, Food Hygiene Laboratory Food Safety Division National Food Research Institute National Agriculture and Food Research Organization(Tsukuba, Ibaraki Pref.) Presentation 4: Managing Food Safety by the Japanese Food Processing SMEs by Mr. Shigeru Yoshida Managing DirectorQAS, Food Safety Auditor IRCA Food Safety (IS022000) Provisional Auditor Kamaichi Co., Ltd. (Kawaguchi, Saitama Pref.) Presentations 5: Emerging Trends in Food Quality Management Systems in Japan by Mr. Mitsuo Nakamura, Program officer. Agricultural department Asian Productivity Organization (APO) Presentation 6: Future Food by Dr. Muhammad Saeed, Director, Agricultural department, Asian Productivity Organization (APO) Presentation 7: Food Safety Management: Prediction and Precautions with Risk Analysis by Dr. Yoke Niiyama Professor, Ritsumeikan University Presentation 8: Traceability in Food Chain: Experience in Japan by Dr. Yoko Niiyama Professor, Ritsumeikan University Presentation 9: Current Trends and Best Practices of Cold Chain Logistics for Food Quality Management in Asia by Dr. Takayuki Mori Professor, University of Marketing and Distribution Sciences Presentation 10: Closed Environment Agriculture with Emphasis on Plant Factory by Dr. Toyoki Kozai Professor Emeritus of Chiba University Japan Plant Factory Association Presentation 11: Regional Brand of High Quality Kobe Beef in Japan by Mr. Tetsunori Tanimoto, Head of the Secretariat, Kobe Beef Marketing and Distribution Promotion Association (Kobe city, Hyogo Pref.)


1.6 จ านวนผ เขารวมโครงการและประเทศทเขารวมโครงการ (จ านวน 17 คน จาก 12 ประเทศ) ดงน Cambodia Mr. Heng Ly QA Executive Kirirom Food Production Co., LTD. Prasap Chum village, Treng Troyeung Commune, Phnom Srouch District, Kampong Speu Province Telephone: 855-12-962-754 e-Mail: [email protected] [email protected]

India Mr. Madan Mohan Khantwal Assistant Director Food Safety & Standards Authority of India Ministry of Health & Family Welfare, Government of India FDA Bhawan, Kotla Road New Delhi, 110002 Telephone: 91-23214135 Fax: 91-23214135 e-Mail: [email protected] [email protected] Indonesia Mr. Muhammad Hilmy Director MUBAROKFOOD CIPTA DELICIA Sunan Muria Street, No. 33, Kudus Central Java, 59313 Telephone: 62-291 432606 Fax:62-291 446478 e-Mail: [email protected]

Islamic Republic of Iran Mr. Mohsen Assar Consultant Food Safety Plant Protection Organization (PPO), Food and Drug Organization (FDO) Chamran Highway, Tabnak Street Tehran Telephone: 98-99120890561, 2123091251 Fax: 98-2123091500 e-Mail: [email protected]

Ms. Mojgan Razavi Head of Group Renewable Technologies


Agriculture Sustainable Development and Food Safety Office Ministry of Agriculture-Jahad Jahad Build- 8th floor, Taleghani Street Tehran Telephone:98-21-88942497 Fax: 98-21-88943438 e-Mail: [email protected]

Lao PDR Mr. Khamphanh Luangamath Technical Officer Productivity Division, Department of SME Promotion Ministry of Industry and Commerce P.O. BOX 474 Vientiane Telephone: 856-21-414064 Fax: 856-21-263590 e-Mail: [email protected]

Mr. Phetchamphone Phonesada Restaurant Manager Khopchaideu Restuarant Hangboun Road, Ban Haisok, Chanthabouly District Vientiane Telephone: 856-21 251 564 e-Mail:[email protected]

Malaysia Ms. Wan Fazlin Nadia Binti Wan Osman Manager Malaysia Productivity Corporation Lorong Produktiviti, Off Jalan Sultan, 46904 Petaling Jaya Selangor Telephone: 60-3-79557266 Fax:60-3-79551824 e-Mail: [email protected]

Pakistan Dr. Muhammad Riaz Associate Professor of Food Science & Technology Bahauddin Zakariya University Bosan Road Multan Telephone: 92-61-9210070 Fax: 92-61-9210098 e-Mail: [email protected]


Philippines Mr. Christopher Glenn G. Mirandilla Technical Supervisor Mardak Global Export, Inc. 8001 Dalhia Street, Aranzazu Subd., Rodriguez Rizal Telephone: 63-2 480 2300 Fax: 63-2 655 3418 e-Mail: [email protected] [email protected]

Mr. Edwin O. Banquerigo Assistant Regional Director Department of Trade and Industry - Region 11 Davao City Field Office 2nd Floor, Mintrade Building, Monteverde Avenue corner, Sales Street Davao City Telephone: 63-82 224 0511 local 208 Fax: 63-82 225 4847 e-Mail: [email protected] [email protected] [email protected]

Republic of China Dr. Cheng Wei Chih Senior Technical Specialist Food and Drug Administration, Ministry of Health and Welfare 161-2, Kunyang St., Nangang, Taipei, 11561 Telephone: 886-2-27877370 Fax: 886-2-26531062 e-Mail: [email protected]

Mr. Chien-Ti Chang Associate Research Scientist Food Industry Research and Development Institute No. 331, Hsinchu Telephone: 886-3-522319 (Ext204) Fax: 886-3-5246583 e-Mail: [email protected]

Sri Lanka Ms. Paththah Mesthrige Sachira Vilochani Resource Efficient Cleaner Production Expert National Cleaner Production Centre No. 66/1, Dewala road, Nugegoda Telephone: 94-112822272/3 Fax: 94-112822274 e-Mail: [email protected] [email protected]

mailto:[email protected]


Thailand Ms. Janna Sanguanroongvong ISO 9000/ISO 14000/ ISO 22000/ KM Consultant Thailand Productivity Institute 15th FL. Yakult Building, 1025 Paholyothin Rd. Bangkok, 10400 Telephone: 66-2-619-5500 Ext. 517 Fax: 66-2-619-8097 e-Mail: [email protected]

Ms. Kulpipith Chanbuey Standard Officer National Bureau of Agricultural Commodity and Food Standard 50 Phaholyothin Road, Lad Yao, Chatuchak Bangkok, 10900 Telephone: 66-2-560-2277 Fax: 66-2-579-7449 e-Mail: [email protected]

Vietnam Mr. Minh Vu Hoang Lead Auditor Vietnam Certification Center – QUACERT No.8, Hoang Quoc Viet Street, Nghia Do Ward, Cau Giay District, Hanoi Telephone: 84-4-37561025 Fax: 84-4-37563188 e-Mail: [email protected] [email protected]


สวนท 2 เนอหา/องคความรจากการเขารวมโครงการ (ตองมความยาวเพยงพอกบเนอหาสาระ องคความร และประสบการณทไดรบ โดยเฉพาะใจความส าคญจากการบรรยาย เอกสารประกอบการบรรยาย และการศกษาดงาน ทงน เพอประโยชนในการเผยแพรองคความรและประสบการณใหกบผสนใจ โดยจะน าเสนอผานการจดพมพในวารสาร APO Digest และ/หรอเวบไซตของสถาบน การเผยแพรนจะเผยแพรเพยงรายงานอยางเดยวไมรวมไฟลเอกสารประกอบการบรรยาย การศกษาดงาน และกจกรรมกลม)

2.1 ทมาหรอวตถประสงคของโครงการโดยยอ (1) โครงการดงกลาวจดขนเพอสรางความร ความเขาใจ รวมถงแลกเปลยนเรยนร ขอมลและ

ประสบการณ การจดการระบบควบคมคณภาพอาหาร ตวอยางระบบควบคมคณภาพในโรงงานอตสาหกรรมอาหารขนาดเลกของประเทศญป น

(2) ผ เขารวมอบรมสามารถน าความรทไดรบมาปรบใชและก าหนดแผนการท างานเชงกลยทธ เพอเพมขดความสามารถในการแขงขนในภมภาคอาเซยน

2.2 เนอหา/องคความรทไดจากการฟงบรรยาย พรอมแสดงความคดเหนหรอยกตวอยางประเดนทสามารถน ามาปรบใชในองคกรหรอประเทศไทย (จ าแนกตามหวขอและระบชอวทยากรบรรยาย)

2.2.1 หวขอ Institutional Framework for Managing Food Quality บรรยายโดย Dr. Teiji Takahashi, Temporary Lecturer, The University of Tokyo (Bunkyo-ku, Tokyo) วทยากรบรรยายถงววฒนาการของนโยบายคณภาพดานอาหารตงแตอดตจนปจจบน โดยกลาววาในอดตไมมความหมายเกยวกบคณภาพอาหารทชดเจน ขนอยกบสงคม เวลา วฒนธรรม สถานการณทางเศรษฐกจ และทางดานสงคม ในชวงตอมาผบรโภคตองการอาหารทหลากหลาย นโยบายมการเปลยนแปลงไป โดยเนนอาหารทมคณภาพทด ซงคณภาพอาหารเหลานถกควบคมโดยหนวยงานภาครฐทมอ านาจหรอการจดการโดยภาคเอกชนทเกยวของ และในชวงไมกปทผานมาคณภาพของอาหารมงประเดนในดานสทธในการรบรของผบรโภคมากยงขน ผผลตตองมการควบคมกระบวนการผลตอาหารเพอใหผบรโภคมความปลอดภยรวมทงแสดงการแสดงแหลงก าเนดของผลตภณฑ (Origin of the Product) และมาตรฐานสากลหรอมาตรฐานระหวางประเทศดานความปลอดภยอาหารอาท ISO 9000, ISO 22000มาตรฐานตางๆ เหลานใชรบรองมาตรฐานระบบ การจดการทมคณภาพของหนวยงาน โดยมการก าหนดขนตอนการปฏบตงานทชดเจนและมการปฏบตตามขนตอนท ไดระบไว ใบรบรองมาตรฐานระบบดงกลาวเปนเครองหมายทแสดงถงการรบประกนความสามารถในการสบคนแหลงทมาของผลตภณฑ ซงไดรบการยอมรบอยางรวดเรว และมบทบาทในการด าเนนธรกจ วทยากรไดกลาวถงคณภาพของอาหาร ทเปนสญลกษณแสดงคณภาพของผลตภณฑโดยตรงยงจ าแนกออกเปน 3 แบบ คอ

1. คณภาพทวไป : ความปลอดภยและโภชนาการ 2. คณภาพทเฉพาะเจาะจง : คณภาพทเฉพาะเจาะจง ไดแก organic foods ผลตภณฑอนทรย (Organic

Products) คอ ผลตภณฑทปลอดจากสารเคม และการปรงแตงโดยสารสงเคราะห ตามมาตรฐานเกษตรอนทรย ในทกๆขนตอนการผลต การแปรรป และการเกบรกษา ผลตภณฑ GI สนคาจไอ คอ การมคณสมบตเฉพาะทแตกตางจากสนคาชนดเดยวกนทผลตจากแหลงอน ความพเศษดงกลาวสงผลท าใหสนคาหรอผลตภณฑนนมมลคาสงขน หรอขายไดมากขน ผลตภณฑของฉลาก rouge เพอรบรองคณภาพของผลตภณฑอาหารเกษตรทมคณภาพเหนอกวาผลตภณฑประเภทเดยวกน ฉลากแดงเปนตราทมง เนนในเรองของรสชาต และคณคาทางโภชนาการเปนหลก


3. คณภาพทางสงคม คณภาพทเกยวของกบการคมครองสงแวดลอมความหลากหลายทางชวภาพ การเกษตรทยงยน สวสดภาพสตว ก าหนดภาวะการท างานทดของแรงงาน รวมทงความปลอดภยดานอาหาร มาตรการและระเบยบเกยวกบคณภาพอาหารในโลก

Categories Measures Food quality labelling

Ingredient labelling Nutrition labelling GMO labelling Country of origin labelling Health claim

Food quality certification

Geographical indication Organic products Products in specific conditions

Traceability

General traceability Traceability for individual products

Social quality scheme and others

GAP, GFSI schemes, carbon food print, food mileage, Fair trade, ISO schemes

2.2.2 หวขอ Food Safety Management System: Some Case Studies from Japan บรรยายโดย Dr. Goichiro

Yukawa Professor, Safety Management in Food Supply Chain, Research Center for Advanced Science and Teclmology, Tokyo University of Marine Science and Technology (Minato-ku, Tokyo)

วทยากรไดกลาวถงเหตการณเกยวกบความปลอดภยของอาหารในประเทศญป นดงแสดงในตาราง

ผลกระทบจากเหตการณดงกลาวโดยเฉพาะอยางยงอตราการเกดโรค BSE และการตดฉลากอาหารปลอมท าให

เกดการปรบโครงสรางดานความปลอดภยอาหารของประเทศญป นในป 2546 รวมทงไดมการจดตงคณะกรรมการความปลอดภยดานอาหารและพระราชบญญตความปลอดภยอาหารขนพนฐาน ดงน

- ก าหนดคณะกรรมการความปลอดภยดานอาหาร (Food Safety Commission: FSC) เพอรบผดชอบในการประเมนความเสยงของอาหาร ซงเปนหนวยงานทจดตงขนในส านกงานคณะรฐมนตรภายใตพระราชบญญตความปลอดภยดานอาหาร


- ส าหรบหนวยงานบรหารความเสยงประกอบดวย Ministry of Health, Labor and Welfare (MAFF), Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries (MAFF)และหนวยงานดานผบรโภค (Consumer Affairs Agency - CAA)

- เมอมการก าหนดนโยบายและมาตรการทเหมาะสมจากหนวยงานทเกยวของแลว ขอมลจะไดรบการสอสารและแลกเปลยนขอมล ความคดเหนในหมสมาชก เชน ผประเมนความเสยง ผจดการ ผบรโภคและผประกอบการดงแผนภาพขางลาง

- กฎหมายทเกยวของกบอาหารปลอดภย Food Safety Basic Law ครอบคลมความรบผดชอบการประเมนความเสยง ซงด าเนนการโดยคณะกรรมการ

ความปลอดภยดานอาหารทก าหนดขนภายใตกฎหมายพนฐานความปลอดภยดานอาหาร Food Sanitation Law ครอบคลมความรบผดชอบตางๆ รวมถงการก าหนดมาตรฐาน ขอก าหนดส าหรบอาหาร

วตถเจอปนอาหาร อปกรณและภาชนะบรรจอาหาร การตรวจสอบเพอดวามาตรฐานทก าหนดไวเหลานจะไดรบการปฏบตหรอไม การจดการสขอนามยในการผลตและการขายอาหาร และใบอนญาตประกอบธรกจ

2.2.3 หวขอ Current Food Safety Issues in Asian Countries บรรยายโดย Dr. Yasuhiro Inatsu,Team Leader, Food Hygiene Laboratory Food Safety Division, National Food Research Institute, National Agriculture and Food Research Organization(Tsukuba, Ibaraki Pref.) ขอบขายทเรยนรม 2 ประเดน ไดแก

- Food hygienic condition in Asia countries and recognized problems of foodborne pathogens - Outbreaks caused by raw vegetables and GAP implementation to deal with the problem วทยากรบรรยายถงสาเหตของอาหารไมปลอดภย และการเจบปวยทมผลมาจากอาหารทไมปลอดภยทพบใน

ภมภาคอาเซยนในปจจบนโดยสรป ดงน 1. การเจบปวยทมสาเหตมาจากน า และการบรโภคน าทไมสะอาด ท าใหเกดโรคตางๆ จากการรายงานขอมลของ WHO ในป 2015 ทพบวา การบรโภคน าทมการปนเปอน ท าใหเกดโรคตางๆ เชน cholera typhoid hepatitis A และ E และ poliomyelitis ซงสวนใหญเปนประเทศทดอยพฒนาหรอก าลงพฒนา โดยเฉพาะเดกทมอายนอยกวา 5 ขวบ การเจบปวยทมสาเหตมาจากความไมปลอดภยอาหารจะสงผลอนตรายถงแกชวตได 2. ประเทศในเขตภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต พบวามากกวา ½ ของประชาชนตายจากโรค typhoid หรอ hepatitis A ซงมาจากอาหารเปนพษ สาเหตของการเจบปวยหรอตาย มาจากการดมน าและอาหารทไมมสขอนามย รวมถงพฤตกรรมการบรโภค เชน การกนอาหารดบๆ สกๆ เปนตน หรอมาจากวตถดบทปรงอาหารไมมสขลกษณะตงแตการจดเตรยม การจดวาง การจดจ าหนาย รวมถงการเกบในสภาพทไมเหมาะสม และสขลกษณะสวนบคคล กเปนสาเหตส าคญท าใหมการปนเปอนจลนทรย เชน การจดเตรยมอาหาร ไมมการลางมอ ไมสวมถงมอ ไมสวมหมวกคลมผม ไมสวมหนากากหรอผาปดปากขณะผลตอาหาร รวมถงการหยบเหรยญทอนเงนแลวมาหยบอาหาร เปนตน


3. สถตของอาหารเปนพษมสาหตมาจากการปนเปอนของเชอแบคทเรยในอาหารดบและสกของประเทศตาง ๆ เชน บงคลาเทศ กมพชา ญป น และประเทศไทย โดยพบวาสวนใหญ เนอไกและเนออนๆทไมปรงสก รวมถงไขจะพบเชอ Salmonella อาหารทะเลทไมสกและหอย พบเชอ Vibrio parahaemolyticus นมและผลตภณฑนม เสนกวยเตยว พบเชอ Stapylococcus aureus ซงทงหมดลวนเปนสาเหตของอาหารเปนพษ 4. แนวทางการควบคมอาหารใหปลอดภย ไดแก

- การปองกนไมใหอาหารสมผสกบแบคท เ รย เชน การรกษาความสะอาดของสายการผลต การใชเครองปรงทสะอาด

- การปองกนไมใหแบคทเรยเจรญเตบโต เชน การควบคมอณหภม (ใชความรอน/ความเยน) ใชวตถเจอปนอาหาร

- การฆาเชอแบคทเรย เชน การเสตอไรส การพาสเจอไรซ เปนตน วทยากรยกตวอยางของมาตรการลดการระบาดของเชอ Salmonella ทน ามาใชในไก ไดแก การ

รายงานจ านวนลกไก การน าแนวทางของ MAFF (Jan.26.2005.No.8441) มาใชเพอปองกนการปนเปอนลกไกในโรงฟก การเชคจ านวนลกไก การควบคมสขลกษณะในฟารมและหองรวบรวมไข และตวอยางมาตรการปองกนการแพรระบาดของ Vibrio ในระหวางป 1999-2000 เชน การฆาเชอ การน าน าสะอาดมาใชในกระบวนการผลต การเกบรกษาทอณหภมนอยกวา 10 องศาเซลเซยส หรอนอยกวา 4 องศาเซลเซยส

บทสรปของเสนทางการปฏบตตออาหาร เพอใหสามารถควบคมสขลกษณะตอการผลต ท าไดโดยน าระบบตางๆ มาใชตงแตตนน าจนถงปลายน า ไดแก GAP (Good Agricultural Practices) โดยการใชวตถอนตรายและสารท าความสะอาดอยางเหมาะสม การน าระบบ HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Point) และโปรแกรมพนฐานส าหรบการจดการสขลกษณะ (Prerequisite Programs) มาใชในกระบวนการผลต ณ สถานประกอบการ และการน าระบบ GHP (Good Hygiene Practices) มาประยกตใชในการคาสง คาปลกใหผบรโภค

2.2.4 หวขอ Managing Food Safety by the Japanese Food Processing SMEs บรรยายโดย Mr. Shigeru Yoshida,

Managing DirectorQAS, Food Safety Auditor, IRCA Food Safety (IS022000) Provisional Auditor, Kamaichi Co., Ltd. (Kawaguchi, Saitama Pref.) เนอหาม 6 ประเดน ดงน

วทยากรกลาวถงการจดการดานความปลอดภยอาหารของญป นในอตสาหกรรม SMEs ซงโรงงานอตสาหกรรมอาหารของญป นเปนระดบ SMEs ถง 99% โดยมจ านวน 25% ทน าระบบควบคมคณภาพ HACCP มาใชในโรงงาน และมการน าระบบ mini-HACCP หรอ ISO มาใชงานดวย

ความปลอดภยและคณภาพอาหารในระดบ SMEs ของญป น โดยสวนใหญSMEs จะมพนกงานนอยกวา 10 คน เชน การท าขนมพนเมอง ขนมปงทกนงายๆ การควบคมคณภาพจะท าโดยเจาของราน และมการสอนงานกนในระบบการผลต อยางไรกตาม หากมการเปลยนระดบหรอขยายก าลงการผลต หรอเพมจ านวนพนกงาน จะตองมการสอน อบรม การใหความรตอไป

สงทอตสาหกรรมอาหารในระดบ SMEs ตองค านงถงในเรองของการควบคมคณภาพและความปลอดภย ไดแก การน าระบบ SSOP และ HACCP มาใช รวมกบ PDCA (Plan-Do-Check-Action) มาใชในการควบคมปฏบตงาน การน าระบบคณภาพมาใชเพอปองกนการเกดเหตการณทไมคาดคดและสามารถเรยกคนผลตภณฑได อตสาหกรรมอาหารระดบ SMEs ไมจ าเปนตองไปตงระบบการเรยกคนสนคาเปนระบบใหญๆ เพยงแตมการจดบนทกขอมลผลตภณฑไวและสามารถยนยนหรอแสดงตวตนไดกเพยงพอแลว


วทยากรไดยกตวอยางบรษท Kamaichi ซงเปนผผลตปลาบดและอาหารแปรรปอนๆ ซงน าระบบควบคมคณภาพอาหารของมาตรฐาน ISO 22000 มาใช โครงสรางพนฐานประกอบดวยโปรแกรมการควบคมอาหารตามระบบ HACCP การแจงเหตการณฉกเฉน ระบบการตรวจสอบยอนกลบ การเรยกคนสนคา การใหความรและการอบรม การควบคมเอกสาร การสอสารภายนอกและภายใน

สดทายวทยากรไดสรปถงประโยชนของการน าระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหารมาใช มดงนคอ

-ปองกนและลดความผดพลาดในการปฏบตงาน - ควบคมการปฏบตงานท าใหการท างานสะดวกยงขน - ลดคาใชจายอนเปนประโยชนแกผบรโภค - ชวยรกษาสงแวดลอม รวมทงสงทอตสาหกรรมอาหารในระดบ SMEs ตองท า ไดแก การใหความส าคญการการใหความร การอบรม

เรองคณภาพและความปลอดภยอาหาร ใหแกพนกงาน การสอสารภายในและภายนอกองคกร การใหขอมลทถกตอง 2.2.5 หวขอ Emerging Trends in Food Quality Management Systems in Japan บรรยายโดย Mr. Mitsuo Nakamura, Program officer. Agricultural department, Asian Productivity Organization (APO) ในหวขอนกลาวถง คณภาพอาหาร (Food Quality) ซงคณภาพอาหารทเปนคณลกษณะทผบรโภคตองการ ไดแก - ลกษณะปรากฎ (Appearance) ไดแก ขนาด รปราง ส ความมนวาว ความสม าเสมอ - รสชาต (Taste Flavour) - เนอสมผส (Texture) - คณคาทางโภชนาการ (Nutritional value) - ประโยชนตอสขภาพ (Health benefit) หนาทของสวนผสมตางๆ (Functional ingredient) - ความปลอดภย (Safety) ทางเคม ทางกายภาพ และชวภาพ คณภาพและความปลอดภยอาหารเปนสงส าคญทโรงงานผผลตอาหารตองการ เนองจากอาหารส าหรบผบรโภคนนจะตองไมมการปนเปอนในระหวางกระบวนการผลต ผบรโภคสวนใหญตองการทจะรวากระบวนการผลตใชมาตรฐานอะไร มสวนผสมใดบาง มคณคาทางโภชนาการอยางไร มคณสมบตในการปกปองรกษาอะไร มสารกอภมแพหรอไม หรอกนแลวจะเปนเบาหวานหรอไม ในทางกลบกนคณภาพของสวนผสมอาหารจะตองมสขอนามยทด มความปลอดภยตอผบรโภค และตองตรวจสอบยอนกลบไดวาสวนผสมมอะไรบาง ใครเปนผบรรจ ผขาย ซงจะสามารถเรยกคนสนคาในกรณทมปญหาได ตวอยางของการควบคมการผลตอาหารของประเทศญป น เรมตงแตป 1950 โรงงานอาหารในญป นไดน าระบบการควบคมคณภาพ TQC (Total Quality Control) มาใชในขอบขายในเทอมของ TQM ทใชใน U.S.A และภายใตระบบควบคมคณภาพ กมการน า 5S (sorting, shelving, sweeping, sanitation and self-discipline) ตอมาในป 1980 ญป นไดน าเอาระบบ ISO มาใช ประมาณ 20,000 โรงงานไดรบการรบรอง ISO-9000 และในป 1990 มการน าระบบ HACCP มาใช และกฏหมายอาหารของญป นกน ามาปรบใชกบโรงงานอาหารในป 1995 ปจจบนมจ านวนโรงงานทน าเอาระบบ HACCP มาใชโดยประมาณ 33% ของโรงงานขนาดกลางและขนาดเลก และ 67% ส าหรบโรงงานขนาดใหญ แนวโนมการบรโภคอาหารในญป น ในป 2011 พบวามสนคาเกษตรและประมงผลตในประเทศ 9.2 ลานลานเยน น าเขา 1.3 ลานลานเยน สงออก 5.9 ลานลานเยน และมการบรโภคอาหารและเครองดม เพมขนในป 1995 ถง 76.3 ลานลานเยน ปรมาณการบรโภคตอวน 2,654 kcal (ป 1995) และ 2,415 kcal (ป 2014)


ญป นสนบสนนใหมการใหความรเรองอาหารและคณคาทางโภชนาการ และพฒนาระบบความปลอดภยอาหารเพอสรางความมนใจใหกบผบรโภค โดยการน าระบบ GAP และ HACCP มาใช รวมถงการกลาวอางคณสมบตของอาหาร และมหนวยงานทศกษาวจยดานอาหารไดแก NARO (National Agriculture and Food Research Organization และ NFRI (National Food Research Institute) ซงมหนาทศกษา คนควาและพฒนาอาหาร ไดแก การเพมคณคาทางโภชนาการ การพฒนาอาหารเพอสขภาพ การประกนความปลอดภยอาหาร การพฒนาขนมปงปราศจากกลเตน 100% ซงเหมาะส าหรบคนทเปนภมแพ เปนตน

2.2.6 หวขอ Future Food บรรยายโดย Dr. Muhammad Saeed, Director, Agricultural department, Asian Productivity Organization (APO)

วทยากรกลาวถง แนวโนมอาหารทเกดขนในอนาคต เชน รปแบบการบรโภคอาหารทมขนาดเลกลงทขนกบขนาดของครอบครวทเปนครอบครวเดยวและมจ านวนสมาชกนอย มคนสงอายมากขน อตราคนเปนโสดมากขน (โดยเฉพาะผหญง) ท าใหการเลอกซอสนคาเปลยนไปตามก าลงการบรโภค

อตราการเพมของจ านวนประชากรทสงขน ท าใหอตสาหกรรมอาหารมการพฒนา คดคน รปแบบอาหารใหสะดวก รวดเรว มการน าเทคโนโลยการผลตมาใชมากขน เชน การเพาะเลยงเนอเยอ (การผลตเนอ อาหารจากเนอในประเทศเนเธอรแลนด หรออสราเอล) และการเพาะเลยงเนอเยอดานพช ประมง เปนตน รวมถงการตดตอพนธกรรม การใชเทคนค เทคโนโลยขยายพนธสงมชวตตางๆ เพอใหเพยงพอตอความตองการในการบรโภค เปนตน

และในปจจบนมนษยหนมาบรโภคสนคาทแปลกใหมขน เชน แมลงตางๆ ซงเปนแหลงโปรตนชนด ขณะนไดรบความนยมอยางแพรหลายไปในหลายภมภาค ประเทศทรจกและบรโภคแมลงมานานแลว ไดแก ประเทศไทย และบางประเทศในภมภาคอาเซยน ซงพบวาอาหารดงกลาวมกระแสตอบรบทสงมาก

ผบรโภคบางรายอาจมอาการแพโปรตนในแปง ถว แตไมมอาการแพโปรตนจากแมลง อตสาหกรรมอาหารจากแมลง ซงน าไปทดแทนแปงมหลายชนด เชน ขนมเคก เครกเกอร คอนเฟลค (ซเรยล อาหารเชา)

อาจเปนไปไดวาในป 2050 ดวยนวตกรรมและเทคโนโลยตางๆ ทสะดวกและรวดเรวขน มนษยอาจไมจ าเปนตองใชอปกรณไมวาจะเปนชอนหรอสอมในการกนอาหารกเปนได

2.2.7 หวขอ Food Safety Management Prediction and precaution with Risk Analysis บรรยายโดย

NIIYAMA, Yoko Ritsumeikan University


มาตรการปองกน เปนการปองกนลวงหนาและควบคมโรคอาหารเปนพษโดยใชหลกการประเมนความเสยงเขามารวมพจารณาเนองจากอาหารอาจเกดความไมปลอดภยไดหลายหลายกรณ เชน เกดอนตรายจากสงปนเปอน สารพษของ O157: H7 การระบาดของโรค BSE หรอขอผดพลาดของมนษยในกระบวนการผลตเปนตน

โครงสรางและองคประกอบของการวเคราะหความเสยงของญป น ประกอบดวย 1. กจกรรมการบรหารความเสยงเบองตน

ระบประเดนเรองความปลอดภยของอาหาร

ระบรายละเอยดความเสยง

ก าหนดเปาหมายของการบรหารความเสยง

ตดสนใจเกยวกบความจ าเปนในการประเมนความเสยง

ก าหนดนโยบายการประเมนความเสยง

จดใหมการประเมนความเสยงในกรณทจ าเปน

พจารณาผลการประเมนความเสยง

จดอนดบความเสยงหากจ าเปน 2. การประเมนความเสยง

บงชจดอนตราย

ลกษณะความเปนอนตราย

การประเมนการรบสารพษ

การวเคราะหความเสยง 3. การระบและการเลอกมาตรการบรหารความเสยง

ระบเลอกมาตรการควบคมทเปนไปได

ประเมนมาตรการ

เลอกมาตรการควบคมทเหมาะสม 4. การด าเนนการตดสนใจในการบรหารความเสยง

ตรวจสอบการควบคมเมอจ าเปน

ใชมาตรการควบคมทเลอก

ตรวจสอบประสทธผล 5. การตรวจสอบและทบทวน

ตรวจสอบผลลพธของมาตรการควบคม

ตรวจสอบมาตรการควบคมตามทระบ วทยากรไดพดถงกฎหมายความปลอดภยอาหารและความรบผดชอบหรอบทบาทของผมสวนไดเสยแตละกลม ไดแก หนวยงานภาครฐ(ทงสวนกลางและระดบทองถน)

ก าหนดนโยบายทครอบคลมเพอใหมนใจวาอาหารมความปลอดภย

ก าหนดแนวทางการด าเนนงานใหหนวยงานทองถน) ความรบผดชอบของผประกอบธรกจดานอาหาร


ใชมาตรการทจ าเปนเพอใหมนใจในความปลอดภยของอาหารในแตละขนตอนของกระบวนการผลต

การใหขอมลทถกตองและเหมาะสมเกยวกบอาหารและกจกรรมทางธรกจของตนเอง

ใหความรวมมอในนโยบายของภาครฐและหนวยงานทองถน บทบาทของผบรโภค

มสวนรวมในการสรางความมนใจดานความปลอดภยของอาหารโดยพยายามแสดงความคดเหนเกยวกบนโยบายเพอความปลอดภยของอาหารและการใหความรวมมอในดานตางๆ

วทยากรไดการเชอมโยงคณะกรรมการความปลอดภยดานอาหารและองคกรเพอการจดการความปลอดภยดานอาหารในประเทศญป น เพอรบผดชอบในดานตางๆ ไดแก การประเมนความเสยงของอาหาร การบรหารความเสยง และการสอสารขอมลความเสยงของอาหาร ใหกบหนวยงานทเกยวของและผบรโกค

พรอมทงมการศกษาขอมลการประเมนทางจลชววทยาจากฟารมถงผบรโภคอกดวย เพอหาโอกาสของการ

ปนเปอนของเชอตางๆ ทมในอาหาร โดยศกษาความนาจะเปนการกระจายของแบคทเรยในทกชวงของหวงโซอาหาร เพอก าหนดมาตรการปองกนการปนเปอนทเหมาะสมอกดวย

2.2.8 หวขอ Traceability in Food Chain บรรยายโดย NIIYAMA, Yoko Ritsumeikan-university วทยากรพดถงระบบสบคนยอนกลบ (Traceability) คอ ระบบสอบยอนกลบถงแหลงทมาของอาหารเพอให

ผบรโภคเกดความมนใจในการเลอกซออาหาร เพอใหมนใจวาการบรโภคทไมมสงปนเปอน มความปลอดภย โดยสามารถตรวจสอบเสนทางของอาหารนน ๆ ได และยงกลาวถงกระบวนการทส าคญ 2 กระบวนการ คอ กระบวนการตดตาม(Trace forward) และกระบวนการสบคนยอนกลบ(Trace back) ดงแผนภาพ

ระบบการตดตาม คอ ระบบทจะสามารถตดตามไดวาสงทสนใจนน ไปอย ณ ทใด เชน ผ ผลตอาหารพบวา

วตถดบในการผลตสนคาอาหารลอตหนงมปญหา แตสนคาไดถกสงไปจ าหนายเรยบรอยแลว ทางผ ผลตจงมความจ าเปนตองมการเรยกคนสนคาทผลตจากวตถดบลอต ทมปญหาคนมาทงหมด ผผลตตองตดตามเสนทางการผลต และ


การจดจ าหนาย เพอจะไดทราบวาสนคาทมปญหามการวางจ าหนายอยทใดบาง และสามารถเรยกคนสนคาไดอยางถกตอง

ระบบการสบยอนกลบ คอ ความสามารถสบไดวาสนคาทมปญหาผลตขนเมอใด จากสายการผลตไหน และรบวตถดบมาจากแหลงไหน เพอคนหาวาจดใดทกอใหเกดปญหา และจดทกอใหเกดปญหาไดผลตสนคาไปมากนอยเพยงใด และมขอมลรายละเอยดในขนตอนกรรมวธการผลตอยางไร เพอท าการตดตามสนคาคนไดอยางถกตอง

รวมทงระบบสบคนยอนกลบ (Traceability) จะชวยลดความสญเสยในการเรยกคนสนคาของบรษทผผลต ใหเรยกคนไดอยางถกตอง แมนย า และรวดเรวในปรมาณทควรจะเปน

วทยากรยงพดถงสถานการณของระบบการตรวจสอบยอนกลบในหวงโซอาหารในญป นและกฎหมายทเกยวของดงน

1) กฎหมายทวไปส าหรบอาหาร - ป 2003 กฎหมายสขาภบาลอาหาร - ป 2008 กฎหมายการตดฉลาก 2) กฎหมายเฉพาะส าหรบสนคาโภคภณฑทส าคญ - ป 2002 Cattle and Beef Traceability Law - ป 2009 Rice Traceability Law

2.2.9 หวขอ Current trend and best practices of logistic food supply chain in Asia บรรยายโดย

TAKAYUKI MORI PROFESSOR, UNIVERSITY OF MARKETING & DISTRIBUTION SCIENCES บรการหองเยน” หรอ “Cold Chain” เปนวธทจะเกบรกษาอาหารสดเหลานนใหคงคณภาพไวได กอนทจะถงจด

จ าหนายใหผบรโภค และเปนเครองมอการบรการทางดานโลจสตกสทประยกตใชเทคโนโลยทท าใหสามารถขยายวงจรเวลาจ าหนายของสนคาทสามารถเนาเสยได โดยไมเนาเสยอยในคลงสนคา หรอระหวางการขนสง (ซงเปนการสญเสยทไมสามารถหลกเลยงได) โดยการเกบอาหารในหองเยนชวยลดการสญเสยอาหาร ทกสงทอยในหองเยนลวนมขอจ ากดดานเวลา การบรหาร Supply Chain ทมประสทธภาพจะท าใหผซอสามารถเขาถงอาหารเหลานนไดมากขน


บรษททด าเนนธรกจนตางก าหนดกลยทธในการแขงขนกนอยางเขมขน ไมวาจะเปนท าเลทตงของคลงสนคาหอง

เยนใกลโรงงาน/แหลงวตถดบ การจดหาก าลงรถขนสงหองเยนอยางเพยงพอ ตลอดจนการอบรมบคลากรผด าเนนงานอยางมออาชพ และธรกจ

ในประเทศญป นจะใชระบบ Cold Chain ชวยบรรเทาความเสยหายจากการเนาเสยซงท าใหตนทนของอาหารต าลง ลดของเสยจากกระบวนการผลต และขนสง รวมทงเพมผลตภณฑมวลรวมในประเทศ หรอ GDP (Gross Domestic Product ) ใหสงขนดวย

ระบบ Cold Chain เปนทนยมในธรกจคาปลกเปนอยางมาก และผ คาปลกยคใหมตองการสงอ านวยความสะดวก

ในการท าความเยนจะแทนทการคาปลกแบบดงเดม

2.3 เนอหา/องคความรทไดจากกรณศกษาของประเทศสมาชก (Country Paper) (ถาม) พรอมแสดงความคดเหนหรอยกตวอยางประเดนเชงเปรยบเทยบกบบรบทประเทศไทยและ/หรอประเดนทสามารถน ามาปรบใชในองคกรหรอประเทศไทย (จ าแนกตามรายชอประเทศ) องคความรทไดรบจากกรณศกษา Action Plan ยกตวอยางของกลมท 3 ซงประกอบไปดวย ผแทนจากประเทศไตหวน มาเลเซย ฟลปปนส และเวยดนาม มแผนการน าระบบควบคมคณภาพอาหารทน ามาใชกบอตสาหกรรม SMEs คอ


ก าหนดใหมการวตถดบทจะน ามาผลตมมาตรฐาน มแนวทางการขยายการรบรองเกษตรอนทรย การก าหนดใหผขายมความรบผดชอบตอผบรโภค การจดตงระบบตรวจตดตามคณภาพและความปลอดภยอาหารทสามารถยนยนวาอาหารไมเปนเทจหรอหลอกลวง โดยเฉพาะแนวคดของผแทนจากประเทศไตหวน มแผนจะจดท าระบบประกนความปลอดภยอาหารของ SMEs ในระดบนานาชาต เพอสรางความมนใจในคณภาพ ความปลอดภย และสงแวดลอมใหแกผบรโภค ตอไป เมอเปรยบเทยบการด าเนนงานกบประเทศไทย ในบรบทของการควบคมคณภาพสนคาเกษตรและอาหารใหมคณภาพและความปลอดภย นน พบวา มความสอดคลองกน ปจจบนมหนวยงานทรบผดชอบรวมกน 3 กระทรวงหลก ประกอบดวย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงอตสาหกรรม และกระทรวงพาณชย โดยดแลตงแตตนน า (วตถดบ) ทสนบสนนและสงเสรมใหน ามาตรฐานระบบการผลต ไดแก Good Agricultural Practice (GAP) มาใช และกลางน า (กระบวนการผลต) กฏหมายส าหรบ Good Manufacturing Practice (GMP) ส าหรบอาหารแปรรป อตสาหกรรมผลตน าดม อตสาหกรรมผลตนมและผลตภณฑนม อาหารทะเลแชเยอกแขง ซงประเทศไทยมการสงเสรมและสนบสนนการจดท าระบบประกนคณภาพความปลอดภยอาหาร ตลอดหวงโซการผลต เชน GMP HACCP ISO22000 ISO 9000 ทงนยงมระบบการแจงเตอนอาหารทไมปลอดภย การน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใช ในระดบปลายน า เชน การน าระบบการตรวจสอบยอนกลบ QR-trace มาใชเพอยนยนวาสนคานนมทมาอยางไร ไดรบการรบรองมาตรฐานชนดใด การแสดงฉลากทถกตอง รวมถงการขนสงและการเกบรกษา เปนตน 2.4 เนอหา/องคความรทไดจากการศกษาดงานแตละแหง (ถาม) พรอมแนบภาพประกอบ วนท 25 กรกฎาคม 2560 Visit 1: บรษท Doi Shibazuke

Doi Shibazuke เปนบรษททผลตผกดองสไตลญป น อยท Kyoto-city, Kyoto Pref. กอตงขนเมอป พ.ศ. 2444 ผลตภณฑผกและผลไมดองทกชนด ไดแก มะเขอยาว หวไชเทาญป น แตงกวา มะเขอ กะหล าปล รากบว ขง หอมแดง และพลม เปนตน มขายทงทโรงงานทเกยวโต และมจ าหนายในหางสรรพสนคา นอกจากนยงมสาขาในจงหวดอน ๆ ไดแก โอซากา โตเกยว ชบะ คานากาวา ฟกโอกะ และคะโงชมะ ผลตภณฑของบรษททมรสชาตดขายเปนของทระลกของเกยวโตดวย Doi Shibazuke มฟารมของตวเองส าหรบปลกใบผกเอง เชน ใบชโซะ (perilla) เนองจากบรษทไมไดใชสารเคมเพอการเพาะปลก และใชวธการเพาะปลกทมมากกวา 800 ป ท าใหสามารถควบคมคณภาพและรสชาตของผลตภณฑไดด กระบวนการผลต อนดบแรกน ามะเขอยาวจากฟารมทมาตรฐาน มาลางท าความสะอาด จากนนใชเครองสบมะเขอยาวเปนชนเลก ๆ แลวผสมใบชโซะ และเกลอลงไป จากนนพนกงานลงไปในถงไมขนาดใหญทมมะเขอยาว ใบชโซะและเกลอแลวเหยยบผสม คลายท ากบองนส าหรบการท าไวน โรงงานใหเหตผลวาการเหยยบผสมมะเขอเทศคอการชวยรกษารสชาตและกลนของผก และท าใหกลนดเนองจากใบชโซะจะเขาไปผสม จากนนบรรจลงในถงไม wooden barrel และปลอยใหหมกประมาณหนงเดอนมหนขนาดใหญวางอยบนฝาถง หมกทอณหภม 37-38oC จากนนกมการลางและบรรจลงในถง โดยรวมสามารถผลตเฉลย 200 ตนตอป


บรษท Doi Shibazuke

วนท 26 กรกฎาคม 2560 Visit 2: บรษท Marumasa Food

Marumasa Food เปนบรษททจ าหนายผกสด และผกตดแตงพรอมรบประทาน อยท Sakai-city, Osaka Pref.บรษทมงพฒนาอาหารทมความสด คณคาทางโภชนาการดตอสขภาพ ทราบแหลงทมาของผก ท าใหไดความมนใจในคณภาพ และความปลอดของผกสดทจะซอและเหมาะกบผบรโภคทตองการความสะดวกรวดเรวเหมาะกบไลฟสไตลทเปลยนไปของคนญป น

บรษทมการควบคมคณภาพของวตถดบทรบเขาโดยเลอก Suppliers ทไดรบการรบรองมาตรฐาน GAP และมการตรวจสอบคณภาพของผกอยางละเอยดกอนทจะน าไปสกระบวนการ โดยตรวจยาฆาแมลงทกขนด และสงแปลอกปลอมอนทอาจปนเปอน ตามมาตรฐานสากล รวมถงมการเกบรกษาโดยควบคมอณหภมใหมความเหมาะสม และมการควบคมอณหภมผกตลอดกระบวนการแปรรป เพอใหมนใจวาอาหารมความปลอดภย บรษทไดน าระบบ HACCP และ ISO 9001 มาใชอยางเขมงวด ภายในอาคารปฏบตงานมการแยกเสนทางของผ เยยมชม (Visitor way) เปนสดสวนกบบรเวณผลตอยางชดเจนเพอควบคมมใหมการปนเปอนจากภายนอกเขาไปในผลตภณฑ รวมทงมการควบคม ณ จด CCP ทเขมงวด โดยมการควบคมน าทใชลาง (Sterile water) การตรวจสอบโดยใชเครอง Metal Detector เปนตน พนกงานทกคน


มการแตงกายทสอดคลองกบมาตรฐาน GMP ไดแก หมวก ผาปดปากและจมก ผากนเปอน รองเทาบท เปนตน พนกงานควบคมคณภาพมการตรวจสอบทง Sensory Check และ Physical Check เพอใหมนใจในเรองของความปลอดภยอาหาร บรษทมตรวจสอบผลตภณฑทงจากภายในและภายนอก โดยการตรวจสอบจากภายนอก 2 ครง/ป

บรษท Marumasa Food

วนท 27 กรกฏาคม 2560

Visit 4: บรษท Mishima Food บรษท Mishima Food เปนบรษททผลตเครองปรงรส เครองปรงแตงอาหาร เชน สาหราย งา ผกโรยหนาแบบ

ตางๆ ซงเปนนวตกรรมการผลตอาหารททนสมย การบรรจเนนความสะดวกของผบรโภค และเหมาะส าหรบการเดนทาง การรบวตถดบเนนเรองของทมาเชน ตองไดมาจากแหลง GAP และมการตรวจสอบคณภาพของวตถดบอยางละเอยดกอนทจะน าไปสการผลต รวมถงมการเกบรกษาโดยควบคมอณหภมใหมความเหมาะสม บรษทมการก าหนดแผนไวอยางชดเจน การผลตใชเครองจกรเปนสวนใหญ บรษทไดน าระบบ HACCP และ ISO 14001 มาใชเพอควบคมการผลตตลอดหวงโซอาหาร และค านงถงสงแวดลอม พนกงานทกคนไดรบการอบรมกอนการปฏบตงานการปฏบตตามมาตรฐานอยางถกสขลกษณะ

อปกรณลางมอกอนเขาส านกงาน ผลตภณฑของบรษท

Visit 5: บรษท Shinmei Kitchen เปนบรษทผผลตขาวแปรรปและโรงสขาว มระบบการด าเนนงานทน าเทคโนโลยการผลตมาใชตลอดสายการผลต

ตงแตการแตงกาย และการปฏบตตนของพนกงานและผ เยยมชม ทเปนไปตามมาตรฐานการปฏบตทางสขลกษณะสวน


บคคลทวไป ตงแตหมวกคลมผม ผากนเปอน รองเทาบ ท จนถง เครองดดจบฝ นละออง และขอหามตางๆ กอนเขาสสายการผลต ภายในอาคารปฏบตงานแยกเปนสดสวนกนอยางชดเจนกบบรเวณผลต ตลอดจนถงระบบการผลตควบคมการปฏบตงานผานระบบคอมพวเตอร ทสามารถไดวาเครองสขาวหรอเครองบรรจขาวเครองใดก าลงท างานอย และเครองนนมการท างานในขนตอนใด ตลอดจนถงการพฒนาผลตภณฑถงบรรจขาวมการออกแบบใหสะดวกตอการน าไปบรโภค มรปภาพ ขนตอน วธการหง คณคาทางโภชนาการ

การจดการดานสงแวดลอมปฏบตอยางถกสขลกษณะ ไมมกลน ฝ น ควน ละอองขาวทเปนมลภาวะปนเปอนออกมาสอากาศภายนอก กระดาษทไมใชแลวกมการแยกชดเจน เพองายตอการก าจดหรอการน าไปใชประโยชนอยางอน

การตรวจสอบและควบคมคณภาพของบรษท Shinmei Kitchen Visit 6: Food and Agricultural Materials Inspection Center (FAMIC) FAMIC เปนองคกรทมหนาทสนบสนนและตรวจสอบวตถดบของสนคาเกษตรและอาหารใหมความปลอดภย

FAMIC มทท าการ 3 แหง โดยส านกงานใหญอยทเมองไซตะมะ ส าหรบส านกงานทโตเกยวเปนสถานตรวจวเคราะหสารเมทางการเกษตร และทโยโกฮามา FAMIC จดตงขนเพอท าหนาทสรางความมนใจในคณภาพและความปลอดภยของสารฆาเชอ ความปลอดภยของดน สารเคมทางการเกษตร อาหารสตว วตถทเตมในอาหารสตวปลอดภย ทงยงรวมพฒนาคณภาพและฉลากสนคาเกษตร ปาไม และผลตภณฑประมง และท างานรวมกบองคกรมาตรฐานระหวางประเทศ โดยรวมประชมใหความเหนดานเทคนคและขอมล เชน International Organization for Standardization (ISO) World Organization for Animal Health (OIE) นอกจากนยงพฒนาวธการวเคราะหและตรวจสอบตางๆ เชน DNA การตรวจสอบสารดอยา ประมวลผลผลกระทบจากสารพษตกคางในผลตภณฑสตวน า เปนตน

วนท 28 กรกฎาคม 2560

หวขอท 10 Closed Environment Agriculture with Emphasis on Plant Factory

การปลกพชในระบบปดและการควบคมสงแวดลอม เปนแปลงศกษาทดลองของมหาวทยาลยชบะ ผบรรยายและใหการตอนรบคอ ดร. Toyoki Kozai ไดอธบายทมาของการทดลองปลกพชระบบการควบคมสงแวดลอม โดยการใชแสงส (Solar Lighting) และการควบคมบรรยากาศ เชน กาซคารบอนไดออกไซด (CO2 ) กาซออกซเจน (O2) การควบคมการ ใหน า การควบคมอณหภม โดยแปลงทดลองของมหาวทยาลยไดทดลองปลกพชเปนระบบคอนโด จ านวนคอนโดละ 10


ชนในอาคารระบบปด พชททดลองเปนพชอายสนจ าพวกผกใบ ผกสลดตางๆ เชน เรดโอค กรนโอค ผกกวางต ง สลดแกวเปนตน แสงทน ามาใชกบพชแตละชนดจะมสทแตกตางกนไป ขนอยกบความตองการของผกชนดนนวาตองการอะไร เชน วตตามนซ หรอคอรโรฟลล ซงผกแตละชนดตองยงคงคณคาทางโภชนาการตามคณลกษณะดวย ส าหรบการปลกมะเขอเทศจะมแปลงทดลองซงไมไดอยในอาคาร แตเปนแปลงระบบปดทไมไดปลกบนพนดน แตเปนการปลกในลกษณะ1 กระถางตอ 1 ตน อาคารผลตนสามารถควบคมตวแปรตางๆได เชน การควบคมวชพช การปองกนแมลงศตรพช การดแลในกระบวนการผลต ท าใหมะเขอเทศในแปลงทดลองมความหวาน กรอบ และเหมาะสมตอการบรโภค การทดลองตางๆของมหาวทยาลยนอกจากจะเปนแหลงศกษา คนควา ทดลอง แลว ยงสามารถน าผลลตตางๆ สงขายใหกบรานจ าหนายได

ดร. Toyoki Kozai

Visit 8: Meiji Moriya Factory

บรษท Meiji Moriya Factory เปนบรษทผผลตนมและผลตภณฑจากนม ทใสใจถงระบบการควบคมคณภาพใหมความปลอดภยและเหมาะสมแกการบรโภคมาก โดยน าเอาระบบ HACCP ISO 14000 มาใช ในการประกนคณภาพ ผลตภณฑของบรษทมมากกวา 100 ชนด ไมวาจะเปน นมพาสเจอรไรส นมเปรยว โยเกรต บรษทค านงถงการผลตทใสใจสงแวดลอม และมกจกรรมใหความรและชวยเหลอสงคมมากมาย และเนนการใหความรเรองการบรโภคนมกบเดกนกเรยน นกศกษา ทงในและนอกสถานท บรษทค านงถงวตถดบ แหลงทมาของน านมดบ ตองมาจากฟารมทใสใจดแลและมระบบการผลตทด กอนทจะสงนมเขามาเปนวตถดบ รวมถงมการตรวจสอบคณภาพทางกายภาพ เคม และจลนทรย กอนน ามาผลตดวย


Meiji Moriya Factory

Visit 9: Kikoman Corporation

บรษท Kikoman เปนบรษททกอตงมาตงแตศตวรรษท 17 ในเมอง Noda ซงเปนเมองทมทงวตถดบ และการขนสงทสะดวกสบาย ค าวา Kiko หมายถง กระดองเตา และ man หมายถง หมนป ในญป นเตาเปนสญลกษณของอายยน ซงเชอวาเตาเปนสตวทอยนานไดถงหมนป สญลกษณหรอโลโกของบรษทจงเปนรปคลายกระดองเตา ผลตภณฑของ Kikoman ปจจบนมมากกวา 300 ชนด และสงขายไปทวโลก

บรษทค านงถงคณภาพการผลต ตงแตการรบวตถดบ กระบวนการผลต ตลอดเสนทาง เพอคงคณภาพ คณลกษณะของสนคาไว การรกษาตลาด การคดคนผลตภณฑใหมๆ ตองผานการทดลองซ าแลวซ าอก เพอใหแนใจวาสนคานนเปนทตองการของผบรโภค และน าเอาระบบมาใช เชน FSSC 22000 ISO 22000 ดวย

บรษท Kikoman Corporation

วนท 29 กรกฏาคม 2560


Presentation 11: Regional Brand of High Quality Kobe Beef in Japan

บรรยายโดย Mr. Tetsunori Tanimoto ผแทนจาก Marketing and Distribution Promotion Association โดยวทยากรไดกลาวถงเนอโกเบ ซงเปนเนอทมลกษณะพเศษ ผานการเลยงดอยางใสใจ สงผลใหเนอมรสชาตนม อรอย มราคาแพงและโดงดงไปทวโลก

โคทาจมะเปนโคสายพนธหนงของพนธวางว (Wagyu) ซงมาจากค าผสม 2 ค า คอ Wa หมายถงประเทศญป น และ gyu หมายถงโค ดงนน Wagyu หมายถงโคญป น โควางวเปนโคทมลกษณะเดนเนองจากมไขมนแทรกสง และเปนไขมนชนดคณภาพด ปลอดภยส าหรบผบรโภค เนองจากมสดสวนของกรดไขมนไมอมตวสงกวาโคพนธอน นอกจากจะปลอดภยตอผบรโภคแลว ยงเปนไขมนชนดทไมเปนไข ท าใหเนอโควางวมความนากนสง เนอโควางว รจกแพรหลายในชอของ Kobe- beef

เนอโกเบ (Kobe- beef) มการคดแยกคณภาพตามไขมนแทรก (Marbling) โดยคณภาพเนอแยกเปน 5 ชนคณภาพ ดงน

การแบงเกรดของเนอโกเบ ระบบสบคนขอมลเนอโกเบ

ปจจบนเนอโกเบมการสงออกไปทวโลก ดวยราคาทแพงและมคณภาพเยยม จงไดมการพฒนาระบบการตามสอบยอนกลบ การท า QR-code เพอสอบหารานทจ าหนายเนอโกเบ และสามารถสอบยอนถงระบบการควบคมคณภาพได

2.5 เนอหา/องคความรทไดจากการเขารวมกจกรรมกลม (Group Discussion)

งานกลมทไดรบผดชอบคอการสรปผลจากการศกษาดงาน การแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวางกลมและในกลม ซงแตละสถานกน าเอามาตรฐานระบบประกนคณภาพมาใช เพอใหอาหารมความปลอดภย ไมวาจะเปน FSSC 22000 ISO 22000 GMP HACCP การน าเสนอท าใหเหนมมมองใหมๆทแตกตาง และสามารถน าไปประยกตใชในการท างานได เชน การใหความรดานความปลอดภยอาหาร ความรบผดชอบตอสงคม เปนคชตน

โดยงานกลมทประเทศไทยรวมอยกลมท 2 ไดมการสรปใน Presentationทแนบ โดยจดท าเปนแผนการด าเนนงานของประเทศดานความปลอดภยอาหาร ยกตวอยางกรณของโรงพยาบาลศรราช ซงก าลงขอการรบรองระบบ ISO 22000 สถาบนเพมผลผลตแหงชาตมความคดทจะรวมมอกบส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต จดท าด าเนนงานการจดซอ (ขาวสาร) พนธ กข.3 ซงเปนขาวทมน าตาลนอย และผลตจากฟารมไดผานการรบรองตาม

http://en.wikipedia.org/wiki/Kobe_beef

http://en.wikipedia.org/wiki/Kobe_beef


มาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Manufacturing Practice) มาเปนวตถดบปอนใหกบหองโภชนาการ เพอจดท าเปนอาหารส าหรบผ ปวยในโรงพยาบาล โดยระยะเวลาโครงการอยในชวง พฤศจกายน 2560 จนถง กรกฎาคม 2561

สวนท 3 ประโยชนทไดรบจากการเขารวมโครงการ 3.1 ประโยชนตอตนเอง

1) ไดรบความรเกยวกบระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหาร 2) ไดรบการประสบการณเกยวกบระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหารจากหนวยงานตางๆ

ของญป น 3) ไดแลกเปลยนเรยนรระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหารของประเทศตางๆ เปนตน

3.2 ประโยชนตอหนวยงานตนสงกด ไดรบความร ประสบการณ และแนวความคดในการน าระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหาร

ของประเทศญป นมาใชเปนแนวทางในการใหค าปรกษาแนะน าใหกบผประกอบการ โดยสามารถน าไปใชในการฝกอบรมและใหค าปรกษาแนะน าในการจดท าระบบ GMP, HACCP, ISO 9001, ISO 22000, FSSC 22000 โดยแสดงตวอยางใหกบผประกอบการ และยกตวอยางจากตวอยางจรงในประเทศญป น เชน ระบบการจดการความปลอดภยของอาหาร ระบบการควบคมคณภาพในทงภาคการเกษตร และอตสาหกรรม เพอใหมนใจวาอาหารทถงมอผบรโภคมความปลอดภยอยางแทจรง

3.3 ประโยชนตอสายงานหรอวงการในหวขอนนๆ ความรและขอมลจากการเขารวมโครงการสามารถน าความรเกยวกบ ระบบการควบคมคณภาพและความ

ปลอดภยอาหารมาเผยแพรสผประกอบการของไทยและเผยแพรองคความรอนจะสงเสรมใหการพฒนาองคกรเปนไปได


อยางมประสทธภาพ ประสทธผลเนองจากสถาบนเพมฯ มความรวมมอทางดานฝกอบรมและใหค าปรกษาแนะน าเกยวกบระบบการควบคมคณภาพและความปลอดภยอาหารกบหนวยงานตางๆของไทย

3.4 กจกรรมการขยายผลทไดด าเนนการภายในระยะเวลา 60 วนนบจากวนสดทายของโครงการ (กจกรรม เชน การฝกอบรมภายในหนวยงาน การบรรยายใหกบทมงาน บทความทลงจดหมาย ขาวในหนวยงาน เปนตน โดยสรปรายละเอยดกจกรรม พรอมภาพประกอบ และใบลงชอผรวมกจกรรม)

ประชมหารอหนวยงานทเกยวของ เรองแผนการด าเนนงานของประเทศดานความปลอดภยอาหาร กรณของโรงพยาบาลศรราช ซงก าลงจดท าระบบ ISO 9001:2015 และ ISO 22000 ดงนนสถาบนเพมผลผลตแหงชาตมความคดทจะรวมมอกบส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต จดท าด าเนนงานการจดซอ (ขาวสาร) พนธ กข.3 ซงเปนขาวทมน าตาลนอย และผลตจากฟารมไดผานการรบรองตามมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Manufacturing Practice) มาเปนวตถดบปอนใหกบหองโภชนาการ เพอจดท าเปนอาหารส าหรบผ ปวยในโรงพยาบาล โดยระยะเวลาโครงการอยในชวง พฤศจกายน 2560 จนถง กรกฎาคม 2561 ผ รวมด าเนนการ ไดแก ผแทนจากสถาบนเพมผลผลตแหงชาต นางสาวจนทรนา สงวนรงวงศ และผแทนส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต นางสาวกลพพทย จนทรบวย

3.5 กจกรรมการขยายผลทจะด าเนนการภายใน 6 เดอนหลงเขารวมโครงการ

(กจกรรมขยายผล เชน แผนงานกจกรรมทจะด าเนนการ เปนตน โดยสงเอกสารสรปรายละเอยดกจกรรม พรอมภาพประกอบ เมอเสรจสนกจกรรมใหสวนวเทศสมพนธ)

จดท าแผนการด าเนนงานของประเทศดานความปลอดภยอาหาร กรณของโรงพยาบาลศรราช ซงก าลงขอการรบรองระบบ ISO 9001:2015 และ ISO 22000 โดยมสถาบนเพมผลผลตแหงชาตไดประสานงานเพอทจะรวมมอกบส านกงานมาตรฐานสนคาเกษตรและอาหารแหงชาต จดท าด าเนนงานการจดซอ (ขาวสาร) พนธ กข.3 ซงเปนขาวทมน าตาลนอย และผลตจากฟารมไดผานการรบรองตามมาตรฐานการปฏบตทางการเกษตรทด (Good Manufacturing Practice) มาเปนวตถดบปอนใหกบหองโภชนาการ เพอจดท าเปนอาหารส าหรบผ ปวยในโรงพยาบาล (ซงไดน ามาเปนสวนหนงของโครงการปรกษาแนะน าดงกลาว โดยระยะเวลาโครงการอยในชวง พฤศจกายน 2560 จนถง กรกฎาคม 2561

สวนท 4 เอกสารแนบ 4.1 ก าหนดการฉบบลาสด (Program) 4.2 เอกสารประกอบการประชม/สมมนา (Training Materials) 4.3 ประวตโดยสงเขปของวทยากรบรรยาย (CV) 4.4 รายงานกอนการเดนทาง (Country Paper-Thailand) 4.5 เอกสารน าเสนอผลงานหลงจากเขารวมกจกรรมกลม (Group Presentation)

_______________________________________ หมายเหต 1. ตวอกษรและขนาดของตวอกษรทใช คอ Cordia New 14 pt. 2. รายงานการเขารวมโครงการเอพโอ ตองจดท าเปนรายบคคล และมก าหนดจดสงภายในระยะเวลา 60 วนนบจากวน

สดทายของโครงการ


3. การจดสงรายงาน สามารถด าเนนการดวยวธตอไปน ก. ในกรณเอกสารแนบเปนซอฟตไฟล ใหบนทกไฟลรายงานและเอกสารแนบทงหมดลงแผนซดและจดสงมาทาง

ไปรษณย หรอ ข. ในกรณเอกสารแนบเปนกระดาษ ใหสงไฟลรายงานทางอเมล ( [email protected]) และสงส าเนาเอกสารแนบ

ทงหมดมาทางไปรษณย ทอย ... สวนวเทศสมพนธ สถาบนเพมผลผลตแหงชาต

อาคารยาคลท ชน 12 เลขท 1025 ถนนพหลโยธน แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 4. การเผยแพร สามารถตดตามการเผยแพรรายงานการเขารวมโครงการเอพโอหรอรายงานทจดท าโดยผ เขารวมโครงการ

เอพโอในโครงการอนๆ ไดท http://www.ftpi.or.th/services/apo/apo-article 5. หากทานไมด าเนนการจดท าเอกสารหลงการสมมนาตามเงอนไขขางตน สวนวเทศสมพนธจะจดสงหนงสอแจงการขน

ทะเบยน Black list ไปยงหนวยงานตนสงกด โดย (1) ในกรณทไมจดสงรายงาน จะขนทะเบยนรายชอของทานเปนการถาวรและหนวยงานตนสงกดเปนระยะเวลา 2 ป หรอ (2) ในกรณจดสงเกนก าหนดระยะเวลา 60 วน จะขนทะเบยนรายชอของทานเปนระยะเวลา 2 ป นบจากวนทสงรายงาน ทงน เพอใชประกอบในการพจารณาเสนอชอเปนผสมครเขารวมโครงการเอพโอในครงตอไป

mailto:[email protected]

http://www.ftpi.or.th/services/apo/apo-article

systems 24-29 · presentation 2: food safety management system: some case studies from japan by dr....

Documents