szlak frontu wschodniego i wojny swiatowej 498
TRANSCRIPT
-
77
7
A4
79
94
78
S7
773
783
768
728
762
766
786
748
ilnica
Lipnica
a
Brynica
Kruczka
Mierzawa
Miechw
Szreniawa
Szkla
rka
Wisa
KIELCE
CHCINY
JDRZEJW
KRAKW
BRZEGI
WODZISAW
MICHAOWICE
wycinek mapy z krakowa do kielcobrazujcy marsz kadrwki
marszaka Pisudskiego
der kartenausschnitt krakau - kielce veranschaulicht die marschroute von marschall
Pisudskis kaderkomPanie
section of the krakw-kielce maP showing the route
of the march made by Pisudskis
first cadre comPany
maPa szlaku frontu wschodniego i wojny wiatowej na terenie wojewdztwa witokrzyskiego
route der ostfront des 1. weltkrieges auf dem gebiet der woiwodschaft witokrzyskie
maP of the world war i eastern front trail within witokrzyskie voivodshiP
skala / mastab / scale: 1:200 000
km10 5 0 10 20 30
745
751
756
744
752
752
751
754
755
755
755
764
763
762
728
728
728
746
749
768
768
768
766 767
765
765
756
756753
764
764
757
757
757
758
776
776
973
771
768
783
770
742
786
786
795
786
786
786
761762
748
785
742
766
750
297
346
235
282
Kamieniarska Gra330
225
249Bukowa Gra354
346Gra Mayszyska 243
371
Osicowa Gra330
Biaa Gra353
250268
202262
334 Dbowa Gra273
348348
Gra Bernarda317 Kamienna Gra
346
390
winia Gra351 arnowa Gra
312Sucha Gra306
323
265
Pakulska Gra311 Ostre Grki300Bruna Gra
350
239
Wykus323
Kamieniec401
204
Gra Kozowa336
Skalna Gra399
192
Kamie Michniowski433
402281282
Gra Dobrzeszowska358
Skaa246
Gra Chemowa390 467
Perzowa395
Gra Barania427
295222275
Bukowa Gra484
Czosnek426Barcza
465
Pieko399
303351 231
Krzemionka389 Psarska
412
196
Winiwka454
277
Zachtna325
Miejska423
widziska308 Klo
nwka 470Domaniwka415
299 447
284
ysica612Radostowa
Chemowa Gra349
winia Gra 345
Pasternik219
291 188262
Ostra Gra253 Struna
366
288
Hucka Gra546
207
wity Micha329
Dybkowa275
331
213
ysa Gra 595
373
256
Gra Plebaska339
Belnia349
446 446
Miedzianka347
271
Jzefka328
Otrocz371
Kobyla Gra390
Telegraf401Jeziorna
298
388Biaa Gra241
Sikorza361Gra
Mielechowska330
Mjecka304
Szczytniak554
Wesowka465
Gra Jeleniowska529
Truskolaska447
335
Okrglica318 winia
340
350
Grabki311
Wsiowa364
201234
Panek278
Zelejowa353 Krzemionka
332Chrostynka
262
334
ebrowice298
295
Gra Jabonna318
328
Brogowice294
Babia Gra310
Kamienna Gra285
Czubatka321ysa Gra
250Gra Kranowska310
Gra Ucisana352
Rzepka357
Wa370Wysokwka
406
271
Wrzosowa 318 Sowiec 430
Wochy429
Stoowa424
Kieki452
293
Lena Gra254
269281
Hoa284 Kamionki
423Zamczysko414
292281 233
Dziadowa Gra246
257
Kamie297 Duy Br
317 Igrzycznia356
342
302385
Topory278 Barania Gra
315
Sadowa Gra290
297
Gra Galicowa291
296
PolnaGrka294
Gra Zamkowa338
Czarne S
toki
Bobrza
Ostruek
Olszwk
a
Drzewiczka
Mynko
wska
Czarna
Czarna
Czarna
Czarna
Czarna Struga
Jewka
Mierzawa
Pilica
Maoszwka
Nidzica
Nidzica
Jawornik
Myska
Wisa
Maskalis
kana S
trumie
Strumie
Rzoska
Maskalis
kana Strumie
Wschodnia
Wschodnia
Wschodnia
Sanica
Nidzica
Nida
Mierzawa
Kruczka
Nida
Stara Nida
Brzenica
Brynica
Biaa Nida
Lipnica
Lipnic
a
Nida
Jedlnica
Grabwka
Moraw
ka
Chodcza Lubrzanka
Czar
na
Kacanka
Wszachw
ka
Pokrzywianka
Kamienna
Kamienna
Wisa
Opatwka
Wisa
Koprzyw
ianka
Gorzyczanka
Czarna
Pilic
a
Struga
Plebanka
Kozwka
Krasna
Kam
ienna
Kamienn
a
Lubi
anka
Czarna
Silnica
arn
wka
Kun
iczka
wilina
Struga Podska
agow
ianka
agowica
ukawka
owinianka
Czarne S
toki
Bobrza
Ostruek
Olszwk
a
Drzewiczka
Mynko
wska
Czarna
Czarna
Czarna
Czarna
Czarna Struga
Jewka
Mierzawa
Pilica
Maoszwka
Nidzica
Nidzica
Jawornik
Myska
Wisa
Maskalis
kana S
trumie
Strumie
Rzoska
Maskalis
kana Strumie
Wschodnia
Wschodnia
Wschodnia
Sanica
Nidzica
Nida
Mierzawa
Kruczka
Nida
Stara Nida
Brzenica
Brynica
Biaa Nida
Lipnica
Lipnic
a
Nida
Jedlnica
Grabwka
Moraw
ka
Chodcza Lubrzanka
Czar
na
Kacanka
Wszachw
ka
Pokrzywianka
Kamienna
Kamienna
Wisa
Opatwka
Wisa
Koprzyw
ianka
Gorzyczanka
Czarna
Pilic
a
Struga
Plebanka
Kozwka
Krasna
Kam
ienna
Kamienn
a
Lubi
anka
Czarna
Silnica
arn
wka
Kun
iczka
wilina
Struga Podska
agow
ianka
agowica
ukawka
owinianka
Cisowsko-Orowiski Park Krajobrazowy
Chcisko-Kielecki Park Krajobrazowy
Sieradowicki Park Krajobrazowy
Suchedniowsko-Oblgorski Park Krajobrazowy
Nadnidziaski Park Krajobrazowy
Przedborski Park Krajobrazowy
Szaniecki Park Krajobrazowy
Kozubowski Park Krajobrazowy
Jeleniowski Park
Krajobrazowy
Suchedniowsko-Oblgorski Park Krajobrazowy
witokrzyski Park Narodowy
Skaki Pieko pod Niekaniem
Rezerwat Modrzewiowy w Nadlenictwie Skarysko (Ciechostowice)
Piekieko Szkuckie
winia Gra
Skay pod Adamowem Modrzewie
Ulw
Bukowa Gra Kamie Michniowski
Murawy Dobromierskie Gra
Dobrzeszowska
Perzowa Gra
Krgi Kamienne
Barcza
Sufraganiec Lisiny Bodzechowskie
Wwz w Skaachlichowice (luchowice)
im. Jana Czarnockiego
Karczwka
Kadzielnia
Gra Miedzianka Biesak-Biaogon
ZielonkaMae Gooborze
Szczytniak
Jaskinia Raj
Gra Zelejowa
Zamczysko
SopiecCisw im. Zygmunta Czubiskiego
Gra Rzepka
Radomice
Gry Pieprzowe
Gaj
Grabowiec
Polana PolichnoZamczysko Turskie
KrzyanowiceWroni D
Winiary Zagojskie
Skorocice
Gry Wschodnie
MAOGOSZCZ STACJA PKP
Petrykozy
Gowarczw
Jew
NiewiFidor
DyszwRogwModliszewice Osiny-Majorat
Bieszkw Dolny OsinySierosawice
Kierz NiedwiedziNieka WielkiKozia WolaStadnicka Wola
Nieka MayIzabelw Ciechostowice
Lipowe Pole
Plebaskie
JagodneMajdw Tychw Nowy
Wlka PlebaskaStary Dziebatw MirzecNowy DziebatwGadka
Czerniecka GraJasieniec Iecki Grny
STPORKW Grzybowa GraFakw Mayszyn GrnySkarysko Kocielne
BliynZbrojwCzermno Mokra
SorbinDuraczw Gosa Wojtyniw WCHOCKOdrowek
SKARYSKO-KAMIENNA
LipieWielka WieKrasna
Komorw ParszwRadoszyce
LubieniaJakimowice
Cieszyca GrnaMynek
STARACHOWICESUCHEDNIWRogowice
Serbinw Ruda BatwAdamw PogiewDziurw KrynkiOstojw
StykwKuczwBorkiWgrzynw
Rudnik
Podlubienikczna Nietulisko DueKolonia InwalidzkaB
elnoKaniwRzepin Pierwszymisk Rzdowy SudRadkowice Rzepin Drugi
GzdKotajwka Wizowa Doy BiskupieWzd Rzdowy Janik CegielniaNietulisko MaeDbrowa
Zagnask ZachemieWicka Sieradowice Drugie
Godwmisk Kocielny niadka DrugaGoleniawyBobrzaBoksycka
KUNWJadownikiTumlin-WykieOblgr Psary-Stara WieKajetanwOblgorek Brzezie ChmielwRuda Strawczyska Strawczyn Psary-KtyWisniwkaopuszno Snochowice Tarczek Grny
Strawczynek Miedziana GraOlesznoPilczyca BodzechwChemceKorczyn Kostomoty DrugiePromnik Masw Drugi Wilkw SzewnaKluczewsko omno MIELW
Dbrowa OARWMasw Pierwszy GrjecWola Szczygiekowa Sosnwka MikwMchocice Kapitulne Jeziorko Rudki BrzstowaMicigzd Brynica DbnoKrajno Pierwsze GromadziceBczkw MirociceosienekWola KopcowaSzczukowice
Wincentw LinwKrasocin Baszowice
Leszczyny JacentwKurzelw Piekoszw
wity Krzy Cedzyna
Stara Supia
Radlin Huta PodysicaJaworzniaSadowieWola JachowaRykoszyn Bieliny PoduchowneSkorkw Zajczkw Jeleniw SkoszynGrnoCzostkw Bieliny Kapitulne
Huta NowaMjcza
WOSZCZOWA
Podlipie Skorzeszyceachw BrzechwZagrodyMynek Lenica Niestachw
Kozw Polichno Sukw Stary NieskurzwMakoszyn LechwWola Winiowa Sobtka
BolechowiceCzarnca Daleszyceelisawice PiotrwKorzecko
CzerminKowala Niwyarczyce DuePrzygradw RadkowiceKoniecznoBilczaMieronice Starochciny agw
SopiecSupczaKobylany
WilczyceMarzyszWszachwTokarnia WostwBrzezinyBebelno-Kolonia DwikozySecemin WolicaBebelno-Wie Zotniki OstrwWgleszyn Morawica Bardo
KleczanwWola Morawicka Szczecno Stara Zbelutka
Radomice Gierlachwukowa Ujazd ChwakiSkrzelczyceOksa
Nowy KamiePsary WymyswDbska Wola Obrazw
MisowaGrkaRadkwMnichw Sobkw
Pierzchnica
ZagorzyceObice Gumienice ZotaNagowiceJanowice
PodchojnyZajeziorzePolesie KorytnicaSud Woszczowice
Moskorzew
Suchowola NawodziceZbigniewice-Kolonia Skotniki
PiaskiZbigniewiceSkroniw GnieszkowiceSiesko
GieraszowicePrzededworzePodmaleniecGnojnoDeszno Piaski CegielniaRonica Wizownica-KoloniaWiniowaPotok Wielki Kurozwki SmerdynaSupia SzydwWarszawkaBorw ysakw
pod Lasem Czajkw Pnocnyysakw Kawczyski Krzcinysakw Drugi Wizownica DuaRaszkw
Zagaje
SDZISZW SuchowolaSielecStare winiaryMyny
PiaRytwianyBrzecie
Gniewicin PliskowolaStrzegomKoniemotyGalw Szaniec
Tuczpy Niziny
JaninaSdowice Sichw Duy KodaKoaczkowice
WiduchowaMikuowiceSichw MayBogucice P
ierwszeMichaw
Tursko Wielkie SzwagrwPieczonogi
Modzawy Due OlenicaWchadw Owczary
Gacki - Osiedle Zbludowice Smogorzw POANIECWolica
Nowa ZagoRuszczaStara Zago Pacanw
PiestrzecZborwBudziska
Zota Supia
Solec-ZdrjPiasek Wielki KomorwSupiec
JurkwWilica
Stroyska Rataje Supskie
Obleko
KobylnikiBrzostkwKolosyTempoczw-Kolonia
Paww
Nowy KorczynTopola Kocina
Cudzynowice
Krzczonw
Wojciechw
Odonw
MAOGOSZCZ
BOLMINPAPIERNIA
GNIEDZISKA
JDRZEJW
PICZW
Krzemionki Opatowskie
BRZEGI
WODZISAW
JDRZEJW - PODKLASZTORZE
LASKW
MZUROWA
MOTKOWOCE
MNIN
BUSKO-ZDRJ
CHMIELNIK
DZIAOSZYCE
SKALBMIERZ
OPATOWIEC
CZARKOWY
UCISKW
STOPNICA
RAKW
BOGORIA
KSANY
CHROBERZ
STASZW
OSIEK
ONIW
KLIMONTW
SANDOMIERZ
ZAWICHOST
WLKA TAROWSKA
OSTROWIEC WITOKRZYSKI
TARW
WINIARY
OPATW
PAWW
CHYBICE
NOWA SUPIA
BODZENTYN
KIELCE
CHCINY
LIPNIK
ROKI
IWANISKA
KONARYGRY PCHOWSKIE
KOPRZYWNICA
CHOBRZANY
ADAMCZOWICE
TUDOROWIEC
BIDZINY
JANKOWICE
PACZKOWICE GOLICE
KURW
LESZCZKW
GOOSZYCE
RUDA MALENIECKA
KOSKIE
Co
Tur
g
g
Sp
Cis
awy
ka
KpaGaik
Gra
Gry
Ruda
any Gra Kty
BekRuda
Kije
Lipy Budy
ugiLipa
Brus
Ujny
Nida
KtyMiny
ugi
Nowe
Umer
Ulw
Ok
LutaBudy
Wisy
Lipa
Dba
TamaPia
Huta
RogwKsw
Kzki
Krzy
Grki
Grki
Sud
ukw
GluzySypw
Kikw
Sadek
BorkiBugaj
Gacki Kpie
Sadki
Brody
Osala Nakol
KotkiJew
Otoka
Bugaj
Bugaj
JanwPonik
GackiMokreStawy Falki
Wywa DobraBazwKokot
Rawka
BorkiGrkiRbw
Lcin
WlkaRakw
RudkiKarsy PotokGozna
ukwJawr
Grki
Brody DbnoOsiny JamnoLisw
Cacw CeberGrki
Dbie ZbrzaWzory
Dbie DorazTcza
CiswSdek
WinnaMostyLipno
Lisw
SkibyKuzki
WyspaBelno
Prusy Dbie
ZwolaJanw
Jew
Smugi
SobwDbno
Skay Szyby
KarsyJedle
NoswBugaj
Janw
Zbrza Rudka
Wiry Potok
Osowa
BoriaNowek Skoki
Wlka Bania
SkpeMniwysw
BrodyGrki JanwChyby
TatryBaran
Kozw
WowZychy
BugajNowki
Rudka Gilw
Grki
PityNiebo Janw
Bokw
Kijanykawa Urzuty
Bejsce
Donosy
BzikwBezw
Topola
OstrwKoryto
Weninabiec
cza
Budzy
WjczaRudawa Gadawa
Bronw WolicaManik
yczba
Byczw KwaswTopola
Wolica KonaryZawada
ZrbinGozynaKokw
Wojnw WolicaWeecz
KowalaLubcza
CzywSworo
LipnikKargw Grobla
Konary WochySuw RzdwUnikwKaziny
DobrwCzekajBaliceGrzw
GlinkiPromyk BorkwZagaje
ZawadaSzaas
Wolica Wnorw
GroblaSprowa BukowaWygoda Skadla
GlinkaLipnik
Bonieczyn
JasiePoogi
MostkiPorbaWolicaJasie
SzewceycinyCeliny Rogacz
Byszwlcin Wolica
NizinyWygoda
PchwKossw Chycza
Celiny BilczaMdrwKrole
LipinyCeliny
KujawyTyniec Czarna Radwan
BeradzWolica RembwCzarySmykw Gazw
ZdanwBakwKopiec
BorkwKrasw Malyn
MciwMydw
Sadkw
ZaldwCzyw Gsice OcinekDbina
Koziel
GojcwOgarka JagninBorkw
Kochw ukawaKarww
Adamw
Puckiopata
KranwDyminy Dankw
SmykwPisaryAdamw
yce PawwCieleSzewce
Lipowa Kunice
OstrwPodoleSkaka miw
Wesoa Wronw
LesicaJasice
TominyGlinkaSukw
Zawada
Momina
SerwisChotw osie
widno StraBostwWochy
MychwCelinyOrczw
wirna
BaryczNowiny
KlonwSioda Barczaubowa
RudnikKakwPpice
Lubicz
Jasiw
PagiRczki
SupiaFilipyRytlw
JarzbKucko
PiaskiSalata
Kaliga
Pakuy Smykw
SzaasAdamw Mostki
RatajeWglwKopcieAdamek
Plenna Ostrw
Smykw
MajkwWiosnaSukw
Wsosz Pieko
WsoszCzarnaZbjno
Wglw
Krupw
BedlnoPiasek
Czysta
Barycz
Bbnw
Bernw
PlechwGorzkw
WielgusBronice
Guchw
Baranw WiniaryPodraje
Zagajw
Zakrzw
KoswkaDbiany
Folwark
Krpice Kuchary
Podgaje Miernw
Podgaje PodwaleBieglw
Kujawki ChinkwDbiany Zagajw
Kwaszyn
Malyce SiedlecStradw
Zalesie
Biechw
BilczwBrzezie
ZawaraOlganw Baranw
ubniceOrkanw Houdza
RybitwyZagrzeLipwka
GrabowaBeszowa
KranikWinnicaKozubw
Mozgawa WiniaryLeszcze
Oleszki WilkowaBronina
KucharyLuszyca
Sydzyna OkrgaBydowaRudnikiZakrzwKarolw
Zagajw StrukiPrzerb
Droblin
SzczekaZaborze
PodgajeKroyTuklczPrzeaj
Czepiec Laskowa
ZapustySkorzwGrzybwJudasze Palonki
GgolinBogoriaKrzelw
Dbiany KosteraPrzykZawidza
PodeWydanka
Kotlice Ogldw
CzechwMierzynRaczyceImielno
JezioryZagrodyowinia
JakubwCiszyca
Zagrzeydwek
Kliszw RybnicaHebdzie
aziska
BorczynDalekie Ponia
LubaniaDamiany
Chacza MoszynyPerzyny Kunice
DrugniaWilanw
Przysw
RakwkaPolanwKwilina
OssolinGrzybw
Gorzkw DbianyZakrzw PiekaryopatnoUjazdekZaborze
agwkaSzumskoKawczynBrzeno Grabina
MniszekKuczkw ownicaBrudzwGajwkaZalesie Usarzw
SoptwLelusinSulikw
ToporwZwleczaKomorna
KomrkiPawzw Lipnica Kaczyce SwojkwSiedlceKrzepin Melonek
erniki BoydarZagrodyZakrzw Stobiec
Ublinek
PczynyZakrzwWideki
Zalesie
RudnikiPodwole TudorwDaromin
OkalinaWiniczerniki
Pirkw BocinPiotrwPirkw
Rzbiec
BrzezieNapkwZagrody ukawka
DziurwStodoyLudynia
ZochcinRosochy
Koszyce Wlonice
Wystpy aziska
KolcinRuszkw
Porbki
Kakonin JanikwHuciskoGarbacz
JastkwRomanwRzuchwBoksyce
JakubwDbrowy Waniw
Ciekoty Lasocin
KrajkwGrabkw CzachwPiotrw
WloniceCzubacz BiechwBukowie
Ciosowaliwiny
SzeligiGruszka Bukwka
Hucisko HuciskoZabrody Naramw cignaLasocin
ZagrzeCierchyZalesie
Przyjmo BartkwZaskale Duranw
Wystpa JgrznaMrowina
MagonieParceleGruszka
Kooma SulejwDbrowaWycinkaKrzyka Michniw
Hucisko
PrzeomDorotka
WgrzynPijanw
Skarbka
Wyrbw
Kapaw Grniki
Radoska
Kucbw
winkw Kocbw
Hucisko
WochwSzkucin
Zagrze
HuciskoGostkw
Gatniki Ubyszw
Odrow
SobtkaGrzybwMurawki
Rdocin
MachoryPomykw
Smarkw
Prowin KornicaGrabkw
ParuchyGracuch
Baczyna
Rogwek
Miakw
Giezw
Lekszyce
yczakw Podolany
SkorczwWymysw
KraniwBolowiec
GabutwSietejw
ukowiceBogoryjaZiblice
Kamyszw Sokolina Kamienna
SpichwZamocieRosiejw
BdziakiSoboszw
KawczynTrzebicaOstrowce Ludwinw
PodlesieCiulice Rzegocin
ZielonkiwiniaryChmielw
WarszawaStranik
Poddbie
ZowkaWymyswKsawerw
ZborwekMarianwWjeczkaMagierw
Chrzanw Przeczwatanice
Szklanw SroczkwPodrzie RadzanwKawczyce
Polichno PodlasekTeodorw
Binitki BorzymwSadkwkaTomaszw
BrzozowaNiekurza
PodlesieMarzcin
SufczyceStrzelceRuczynw
Podlesie
Pasturka PodborekPkosaw Kameduy
BrzeciewicicaPodsadek Zarzecze
SieczkwKopernia Bosowice
PodlesieChrabkwZielonkiSzarbkwJeziorki
SchodniaMierzwin
Grudzyny SobowiceLudwinwObiechw Piounka
Wrzenia urawicaMarianw
Kawczyn
JarzbkiukowiecSuliszwStawiany
Holendry KopaninaLudwinw Zowka
wiycaKotuszw
Jasionna ukawicaBrzezinyWymysw
Jadwigw Trzykosy
RakoszynChlewiceWymyswSuliszw Ryowice
PrzsawWierzbie Podlesie
StrojnwwierkwWitowicePodlesie
Mkarzw PgowiecPodstoa DziewkwDbrwka
Rejowiec ChorzewaPuaczw
ojowiceniekozy
Drogowle WierzbkaPopowice ChaupkiBieganw
Jugoszw urawicaMarianw
KorzennoHolendrywicicaKrzepiceKluczyce
Boduszw
BichniwOcieski Gobiw
BizordaRadoszki
BrzozowaDuraczw
Ropocice WygnanwJanczyceLipowicaLudwinw
PiskrzynKnapwkaLasochw
Winiarki
LechwekWworkw
WiniowaHenrykw SierakwLudwinw Jaowsy
TomaszwWymysw Balbinw
Balbinw
ZakruczeJzefkwZowka JanowiceMichaw
Pkowiec GaziceDbrwkaJeowiceKraszkw
Porudzie
Janowice
TrbanwJesionna
ObrcznaMotyczno
BrzecieDrygulec
KosowiceMaruszwBorowiec Julianw
JulianwZarzecze
Brygidw ysowodyDenkwek
BorowniaPodgrzeBoleszyn
ZasoceGlinianyEwelinw Ambrow
ChocimwPodlesieZabociePorzeczeKrogulec
MaksymwJzenaPodewsie
PrawcinCzaczynRzepinekOlszwka Kuniaki
Kroekciegnia Wymysw
Teolw JulianwWiktorynBrzozowaJanaszwJeowiec
Podazie KozwekKamionki Jabonna
LemierzeHermanw
JwikwZachybieNadworwZaostrw Straszw
SzstakiKurzaczeMularzw Potoczek
Pilczyca DugojwRadwanw
Lewoszw PieradaZastawieKitowinyGrbosze
BorcuchyTrawniki Michaw
Matyniw PrzyogiGustaww Pokoradz Gustaww
Kawczyn CisownikPodlesie
Duraczw BrzecieMichawDrodw
BotnicaJacentwMaachw
Botnica
Pardow
Skrnice
BaszkwMroczkwSotykw
Bulianw
KooniecTurowice
Maleniec
FurmanwBedlenkoLelitkw
Kopaniny
Sworzyce
Naczw
Morzyw
Borowiec
Korytkw
Kurzacze
Zysawice
Prokocice
Broczyce
WyszogrdMorawiany
Stradlice
Krlewice
CzyowiceSonowiceGrodowice
Zagrzyce Trbaczw
Hodowiec
PodzamczeZakrzwekBroniszw
Wawrowice
GrnowolaCieszkowy GociniecPiotrwka Parchocin
BronociceCzarnocin
Pierocice
Peczyska
Biskupiceurawniki Kobylniki
Grabowica
Iykowice Czarzyzna
KsiniceDobrowoda
BiskupiceSkorocice
SuchowolaStpocice
SzczeglinMariampolSukowiceZagrzyce
Nowa Wie
PczeliceNowe KtyNowa Wie
KamieniecPrzezwody
StrzakwBrzezinki MatiaszwZagajwek
Zbrodzice
TrzciankaPawowiceWrocieryNawarzyce NiekraswSkrzypiw
Klimontw Elbiecin MikoajwPacanwka
MieroniceMucharzewTur Dolny
Tur GrnyDugokaBrzozwka
ChruciceSzczypiec
PrzyborwJasieniecSwaryszwDbrowica
BorzykowaPiasecznoZiemblice
Jasienica PrzewokaImielnica
Pawowice HelenwkaNowa Wie BoleciceSosnowiec
Dzierszyn HajdaszekNowa WieRzeszutkiKarczunek Ciecierze
Jabonica
WgleniecSkwirzowa
Krlewice
TrzciniecGorzakiew Niedwice
Wierzbica
KorytnicaLubachowy Rosowka
Nowa WieChwacice Zimnowoda
OstrokaPostronnaJurkowice
ZdanowiceSamborzec
GrabowiecKieczyna Uanowice
MaleszowaChomentwWielograPchowiec
witnikiNasawiceOjsawice
DzierzgwPapiernia
Wierzbica
Kamieniec
WierzbinyRzeszwek
Sucharzw
abdziw Dacharzw
TrzemosnaBogoszw Tukowice
WojnowiceNowa Hutaurawniki
Rogienice Karsznice DobrociceNowy Staw
PrzezwodyBaranwek Gakowice
KobylankiBocheniecSadowice
OziembwBakowice Ocjaw
JurkowiceRomanwka
Gierczyce
Bukowiany ZochcinekPaprocice
KaliszanyKornacice
PrzeuszynTrzcianka RoztyliceBawatkw Chrapanw
Gruszczyn MaoszyceSzczucice
GocicinNowy Dwr
DobruchnaWojnowice
PodzamczeCzajcice
ZabrodzieSawcice
Komparzw StojewskoJdrzejwKarolinw
Akwizgranrdborze
BrzezinkiEustachwKomorniki Modrzewie
Trzeszkw
KotarszynWielebnw
WarszwekKamieniecTadeuszw
TrzciankaMalmurzyn
Budzisaw
Przegrody Mokry BrWesowka
Muszczarz
Ptkowice
MamocichaIgnacwka
GrodziskoBiay ug
Stranica
Marcinkw
wierczw
Wincentw
wierczekNadziejwKoliszowy
Papiernia
Cegielnia
Pomorzany
Komaszyce
Brzenica
Skrzyszw
Wojsawice
KaczkowiceNagrzanki
Sieradzice MorawiankiPrzeczniw
ZbeltowiceWojciechw
Przybenice
Swoszowice Botnowola
Szczytniki
Przymiarki
StawiszyceMiawczyce
Stare Gace
DzierniaWosnowice
Karsy Due RejterwkaSzyszczyce
Sancygniw
Wojsawice
BiaoborzeSiesawice
Skrobaczw
Szczytnikiagiewniki
Niedziaki
SabkowiceTur-PiaskiStrzegomekBiaowiea ek Nowy
KlemenciceStefanwek
Przyczek Krzywocz
ChwaowiceWola yznaBorszowice
Umianowice
SzyszczycePotok MayWielkopole
Przybyszw Sztombergi
Wola OsowaagiewnikiBorszowice
Soniczany
WagnerwkaJaronowice Gorzyczany
Podlaszcze
Zawierzbie
Komierzw
ZawiseczeStaniowiceSzczeglice
NiedwiedKrobielice
Kobierniki
Sternalice
Lenarczyce
Szczepanw
Grocholice
Boczkowice MidzygrzSzczytniki
Kuby-MynyMarchocice
MczenniceStudziankiZota Woda
Maacentw Olszownica
JakubowiceGrochocice
TruskolasyMiedzianka
NiemieniceMilejowice
Huta Stara
Huta Szklana Ruszkowiec Piotrowice
BuszkowiceSuchodkaMikuowice
WyszmontwGrocholice
Szymanwka
MaogoskieGrabownica
WojciechwWojciechw PodgrodzieRzewuszyce
Eliaszwka AntonielwJakubowicewitomarz
Nowy JawrPiotrowiecNiedwied
BobrownikiStanowiska
DobrzeszwStoki Due
Stoki MaeBronkowiceOrzechwka
Dobromierz
Grzymakw
Zaborowice
KontrewersPrzymiarki
MiedzierzaPodaziska
ModrzewinaJastrzbia
OstroankaCiekliskoMotkowice
Plskowice
Nowe Brody
Trzemoszna
Stare Pole
Dalechowice
Stojanowice
Piotrkowice
KamieczyceMistrzowice
Jakuszowice
Senisawice
SzczekarzwStropieszyn
Podchrucie
Droejowice Koniecmosty Szczerbakw
ProboowiceGorysawice
Michaowice
Kostrzeszyn
SzczebrzuszKarsy Dolne
Piasek May
Aleksandrw
Stare Prusy Tursko MaeKostki Due
Dziesawice
JastrzbiecJelcza Maa
GrochowiskaJarosawiceKlimontwek
Piotrkowice Zwierzyniec
Pokrzywnica
Zegartowice
Stary Solec
ChomentwekStary Solec
MaciejowiceAleksandrwGartatowice
Krowia GraGrabki Mae
Januszowice
Grabki DueSulisawiceWlka abna
Zrecze DueZrecze Mae
Poddbowiec
Jachimowice
MinostowiceWysoki Mae
Piotrkowice
Wysoki Due miechowiceFaliszowice
Domaradzice
Mioszowice
Chmielowice Gryzikamie
Kanice Nowe
Rembiechowa Krpa Dolna
Rembieszyce
Strzyowice
MidzylesieNowy Garbw
PODPOLICHNO
MILECHOWY
Dankw MaySilpia Maa
Dankw DuySilpia Dua
Midzylesie Stryczowice Drzenkowice
Fanisawice
Czartoszowy
PodszkodziePrusinowiceBiedrzychwniekowicePkosawice
Nowy BostwJanuszewice
Ciemitniki
Bronisaww
Stare Stoki
Borowa Gra
Krynki Mae
Stanisaww
Ciecierwka
StudzieniecOlszamowice
Strzboszw
PrzybyszowySulborowiceWielka Wie
Sdziszowice
Marcinkowice
Dobiesawice
Gunw-Wilkw
Rzemienowice
Charbinowice
Opatkowiczki
Szczotkowice
Niegosawice
NiegosawiceOrzelec Duy
Orzelec May
Klpie Grne
Nowy Falcin
Wola LubeckaNowy Folwark
Maa SzczekaNiegosawice KrzczonowiceJanuszkowice
Chodkw Nowy
SdziejowiceSaboszowice ladkw Mayladkw Duy
Samostrzaw
Warzyn Drugi
Tarnawa Gra
Nowe KotliceBystrojowice
Krzeczkowice
Przyborowice Pokrzywianka
Wola Wkopna
Kanice Stare Szklana Huta
Nowe KicharyGry Wysokie
Modliborzyce
MarcinkowiceNieznanowice
Zamkowa Wola
Bartoszowiny
Nowy SkoszynMierzanowice
Broniszowice
Pokrzywianka
Podmchocice
SzwarszowiceWojciechwka
Tumlin-Wgle
MieczysawwWlka Lipowa
PodmielowiecWlka Kucka
Gliniany Las
Br Kunowski
Czarna Smuga
Wola SzkuckaSielpia Maa
Nowy SokowTychw Stary
Kolonia Dba
Nowy Kazanw
Stary Korczyn
Grotniki Due
Grotniki Mae
Kpa Lubawska
Badrzychowice
Niewiatrowice
Biedrzykowice
Zdzieci StareSkotniki Mae
Modzawy Mae
erniki GrneStary Falcin
Las WiniarskiKowalw GrnyJelcza Wielka
Nowa Olszwka
erniki Dolne Nieciesawice
Beszyce DolneWola ydowska
Brynica SuchaPrzsaw May
Potok RzdowyBrynica Mokra Stare Kotlice
Chlewska Wola PrzybysawiceStary Guchw
Mokrsko Dolne
Mokrsko GrneDrochw GrnyWlka Kawecka
Wola Czaryska Pierzchnianka
Sokow GrnySokow Dolny
Nowa Zbelutka
Wola agowska
Stare Kicharyarczyce Mae
Wola Murowanaelisawiczki
Przybysawice
Czerwona GraWojciechowice
Grno-Parcele
Krajno DrugieFanisawiczki
Grzegorzowice Linw-Kolonia
Wola Grjecka
Dbrowa Dolna Wieloborowice
Dbrowa Grna
Tarczek Dolny
apczyna Wola
Maksymilianw
Czerwona Wola
Sarnwek Duy
Sarnwek MayLene Chaupy
Budy Brodzkie
Mociska Mae
Mociska Due
Wlka Smolana
Stary Sokow
StarzechowiceStary Kazanw
Stara KunicaWlka Zychowa
Sielec Biskupi
Rataje Karskie
Skotniki Dolne
Skotniki Grne
Wlka Bosowska
Nowy Wgrzynw
Folga Pierwsza
Skrzypaczowice
Wola Zoowska
Wola Bokrzycka
Wola Malkowska
Tyniec-Kolonia
Wlka Pokonna
Rzeczyca Mokra
Gakowice-OcinWola Tesserowa
Krajno-Parcele
Krajno-Zagrze
Mychw-Kolonia
Miedziana GraRuda KocielnaBobrowska Wola
Huta Jabonowa
Kolonia PiaskiSarbice Drugie
Ruda Pilczycka
Nowy Odrowek
Sielpia WielkaMayszyn Dolny
Wyszyna Rudzka
Trbowiec May
Kko abieckie
Zagajw-KoloniaChotel Czerwony
Wola Chroberska
Wola Knyszyska
Gaj Koniemocki
Skowronno Dolne
Skowronno Grne
Stary Wgrzynw
Wola PoduchownaRuszcza-Kolonia
Wola WiniowskaWizownica Maa
Ksie-Skroniw
Pcawice Grne
Drugnia Rzdowa
Kamie ukawski
Wakonowy GrneBieleckie Myny
Wakonowy Dolne
Piaseczna Grka
Okalina-Kolonia Kpa Chwaowska
Nowy NieskurzwPirkw-Kolonia
Nikisiaka Dua
Sitkwka-Nowiny
Wola widziska
niadka Trzecia
Rudka BatowskaWlka Ptkowska
Czermno-Kolonia
Chruszczyna Maa
Zagaje Kikowskie
Chotelek Zielony
Cierno-abieniec
Jastrzbska Wola
Malice Kocielne
Czernikw Karski
Czyw Plebaski
wita Katarzyna
niadka Pierwsza
Nowa Dbowa Wola
Kolonia Dbrwka
Tempoczw-Rdziny
Zagaje Dbiaskie
Przeaj Czepiecki
Bogoria Skotnicka
Szymanowice Dolne
Szymanowice Grne
Wgrce Panieskie
Grki NapkowskieCzyw Szlachecki
Ruda Zajczkowska
Tumlin - Dbrwka
Mikowska Karczma
Piaski-Krlewskie
Kierz Niedwiedzi
Wyszyna Fakowska
Mynek Niewiski
Ruda Biaaczowska
Zagaje Stradowskie
Krzyanowice Dolne
Janowice Raczyckie
Wlka Gieraszowska
Wlka Chrapanowska
Wlka Bodzechowska
Skarysko-Kamienna
Wola Zagojska Dolna
Opatkowice Murowane
Winiowa Poduchowna
Polesie Mikuowskie
Kostomoty Pierwsze
Cieszyca Przewozowa
Krzyanowice rednie
Zawale Niegosawskie
Szarbia Zwierzyniecka
Chaupki Sieczkowskie
Janowice Poduszowskie
Zrecze Chaupczaskie
Czerwona Wola-Kolonia
Mchocice-Scholasteria
Kolonia Bobrowska Wola
KAZIMIERZA WIELKA
plan kielc z Przebiegiem szlaku
stadtPlan von kielce mit dem verlauf der route
Plan of kielce with the trail route
Solna
Dua
Mazurska
Okrna
Zgod
a
Chciska
Silniczna
Owocowa
Zagrska
WojskaPolskiego
Bi
skup
a Cze
sawaKa
czm
arka
Skal
ista
Cegl
ana
Zakr
t Now
a
Mahometaska
Pl ac
Stanisawa Moniuszki
Ko
syni
erw
Prosta
Majora Jurija
Gagarina
Rwna
Aleja IXWiekw Kielc
Generaa Jz e fa Bem
a
OwsianaMleczna
Zota
Rana
Panoramiczna
Dzika
Now
ywiat
Ksidza
Piot
racieg
ienn
ego
Zdrojowa
ytniaCzerwonegoKrzya
Kapitulna
Urzdnicza
rdowa
Zapomniana
Morelowa
Jana
Pawa II
Gene
raaMa
rian
aLa
ngie
wic
za
Spokojna
Stef
anaerom
skie
go
Karczwkowska
Gran
itowa
Pomorska
Czarnowska
Niecaa
Krakowska
Zamknita
Szpitalna
Ogrodowa
Plan
tyWsplna
Ciepa
Skadowa
Radi
owa
Arm
iiKr
ajow
ej
kowa
Grochowa
Aleja
Legio
nw
Lena
Piekoszowska
Orla
PlacwitegoW
ojciecha
Piotrkowska
Astronautw
Osobna
Jana
iJdrze
janiad
ecki
ch
Rybna
Cich
a
Parkowa
Plac Wolnoci
Kozi
aRy
ne
k
Niska
War
szaw
ska
Poudniowa
Kamienna Chodna
Alej
aSo
lidar
noci
Juliu
sza
Sowack
iego
Grunwaldzka
Zacisze
MaaZgoda
Malana
Krl
a Jan
a III
Sobi
eski
ego
Win
nick
a
Rzec
zna
Targ
owa
wirow
a
Tarn
owsk
a
Spac
erow
a
Polna
Husarska
Doln
a
Hipo
tecz
na
Sand
omierska
WojciechaBartosa Gowackiego
Bocz
na
Marm
urowa
witegoLeonarda
Krak
ow
ska
Kwarcytow
a
abia
Wes
oa
Seminaryjska
S uch
a
1 Maja
Wojska
Polskiego
Plac
Za mk ow
y
Rom
uald
a Mie
lcza
rski
ego
Zago
now
a
Bohate
rw
Warsz awy
Stef
ana
Okr
zei
Jaroskich
Zamkowa
Mal
inow
a
Maa
Podhalaska
Dym
iska
Sienna
Zakopiask
a
Sado
wa
Soneczna
Pako
sz
Zygm
unta
Kwas
a
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
1415
16
17
18
Plan Kielc z przebiegiem szlakuSkala 1:12 000
PKS
Henryka Sienkiewicza
P. G
osie
wsk
iego
Rez. Kadzielnia
Amfiteatr
Igna
cego
Pad
erew
skie
go
LegendaPrzebieg trasy wycieczki Miejsca warte odwiedzenia
0 0,5 10,25 km1
elazna
rz. Si
lnica T
adeu
sza
Kocius
zki
War
szaw
ska
LechaKaczyskiego
M. P
elca
1
2
317
18
13
12
11
10
14
8
75
4
6
9
15
16
Przebieg trasy wycieczki / Verlauf der Besichtigungsroute / Course of visit route
1 Miejsca warte odwiedzenia / Sehenswerte Orte / Places worth a visit
legenda / zeichenerklrung / legend
legenda / zeichenerklrung / legend
legenda / zeichenerklrung / legend
0 0.25 0.5 1 km
10 10 km5 0
Szlak frontu wschodniego I wojny wiatowej / Route der Ostfront des 1. Weltkriegs / World War I Eastern Front Trail
Szlak Legionowy / Marschroute der Legion / Legion Trail
Miejsca historyczne / historische orte / historic places
CMENTARZ WOJENNY 1914-1915 / SOLDATENFRIEDHOF 1914-1915 / 1914-1915 WAR CEMETERY
GRB, KWATERA, MOGIA WOJENNA GRAB, FRIEDHOFSPARZELLE, SOLDATENGRAB / WAR GRAVE, SECTION OR MASS GRAVE
MIEJSCE/POLE BITWY / ORT/SCHLACHTFELD / BATTLEFIELD OR PLACE
POMNIK / DENKMAL / MONUMENT
TABLICA PAMITKOWA / GEDENKTAFEL / COMMEMORATIVE PLAQUE
atrakcje turystyczne / touristenattraktionen / tourist attractions
informacja turystyczna / Touristeninformation / tourist information office
hotel / Hotel / hotel
trasa zjazdowa / Skipiste / ski run
pomniki przyrody / Naturdenkmal / Monuments of Nature
rezerwaty / Naturschutzgebiete / reserves
atrakcje turystyczne / Touristenattraktionen / tourist attractions
uzdrowiska / Heilbder / health resorts and spas
1 Cmentarz Wojsk Polskich 1863-1921/ Polnischer Soldatenfriedhof 1863-1921 / 1863-1921 Polish Army Cemetery
2 Pomnik powicony onierzom rnych narodowoci polegym w czasie pierwszej wojny wiatowej 1914-1918 / Denkmal fr Soldaten unterschiedlicher Nationalitten, die im Ersten Weltkrieg 1914-1918 gefallen sind. / Monument dedicated to soldiers of different nationalities who fell during the 1914-1918 War.
3 Tablica u stp figury Matki Boskiej Niepokalanie Pocztej upamitniajca 90 rocznic wkro-czenia Strzelcw do Kielc / Die Gedenktafel am Fue der Gottesmutter der Unbefleckten Emp-fngnis erinnert an den 90. Jahrestag des Einmarschs der Schtzenkompanie in Kielce. / Plaque at the foot of the likeness of the Virgin Mary of the Immaculate Conception recalling the 90th anniversary of the Rifles arrival in Kielce.
4 Koci pw. Matki Boskiej Krlowej Polski (d. cerkiew pukowa pw. w. Mikoaja) / Kirche St. Marien, Knigin Polens (ehemals russisch-orthodoxe St.-Nikolai-Regimentskirche) / The Church of the Mother of God as Queen of Poland (ex. St. Nicholass Orthodox Garrison Church).
5 Tablica powicona Stefanowi Roweckiemu z-cy dowdcy dywizyjnej piechoty / Gedenktafel fr Stefan Rowecki, stellvertretender Kommandeur der Infanteriedivision / Plaque devoted to Stefan Rowecki, deputy CO of the Divisional Infantry.
6 Pomnik Niepodlegoci / Unabhngigkeitsdenkmal / Independence Monument.7 Dawna siedziba Towarzystwa Wzajemnego Kredytu miejsce uchwalenia podatku na rzecz
wojska polskiego 30 sierpnia 1914 r. / Ehemaliger Sitz der Gesellschaft Gegenseitigen Kredits. Dort wurde am 30. August 1914 eine Steuer zu Gunsten der Polnischen Armee erlassen. / Ex seat of the Mutual Credit Society, as the place where the tax for the Polish Army was enacted on August 30th 1914.
8 Miejsce mierci Kielczanina Sielskiego od przypadkowej kuli podczas ostrzeliwania rosyjskiego samochodu przez kawaleri Beliny / Stelle, wo ein Kielcer Einwohner namens Sielski beim
Beschuss eines russischen Autos durch Bielinas Kavallerie tdlich getroffen wurde. / Place of death of Kielczanin Sielski, due to a stray bullet as a Russian car came under fire from Belinas cavalry.
9 Ratusz oraz tablica upamitniajca 7 rocznic wkroczenia do Kielc polskich onierzy pod wo-dz Jzefa Pisudskiego / Rathaus. Die Gedenktafel erinnert an den 7. Jahrestag des Einmarschs polnischer Soldaten unter Jzef Pisudski in Kielce. / Town Hall and plaque commemorating the 7th anniversary of the arrival in Kielce of Polish soldiers under Pisudski.
10 Tablica ufundowana przez kielecki oddzia Zwizku Pisudczykw w miejscu siedziby Stray Ogniowej, ktrej orkiestra wstpia w szeregi puku strzeleckiego. Obok Muzeum Historii Mia-sta Kielc. / Die Gedenktafel am ehemaligen Sitz der Feuerwehr, deren Orchester seinerzeit der Schtzenkompanie beigetreten ist, wurde von der Kielcer Abteilung des Pisudski-Soldatenver-ein gestiftet. Nebenan das Stadtgeschichtliche Museum Kielce. / Plaque funded by the Kielce branch of the Union of Pisudski-ites at the HQ of the Fire Guard, whose band joined the ranks of the Rifle Regiment. Today the Kielce City History Museum is here.
11 Dawna siedziba Ligii Pogotowia Wojennego Kobiet. / Ehemaliger Sitz der Liga Polnischer Frauen / Former seat of the Womens War Alert League.
12 Plac Wolnoci siedziba andarmerii Polowej Kostki-Biernackiego, Sdu Polowego oraz kwatery andarmw / Plac Wolnoci. Sitz der Feldgendarmerie von Kostka-Biernacki sowie des Feldgerichts und des Gendarmeriequartiers. / Plac Wolnoci (Liberty Square) HQ of Kostek--Bernackis Field Gendarmerie, the Field Court and quarters for the military police
13 d. gmach Szkoy Handlowej Mskiej miejsce zakwaterowania batalionu rekrutw kieleckich dowodzonych przez Franciszka Pkszyc-Grudziskiego obecnie II Liceum Oglnoksztacce im. J. niadeckiego / Ehemalige Handelsschule fr Mnner Unterkunft des Kielcer Rekruten-bataillons unter Franciszek Pkszyc-Grudziski, heute J.-niadecki-Oberschule / The former building of the City School of Trade, which provided quarters for the battalion of Kielce recruits commanded by Franciszek Pkszyc-Grudziski. Today this is High School No. II in the name of J. niadecki.
14 Plac Panny Marii miejsce Mszy polowych z dn. 30.08 i 08.09.1914 r. z udziaem ba-talionw strzeleckich. / Plac Panny Marii hier fanden am 30.8. und 8.9.1914 Feldgot-tesdienste mit Teilnahme der Schtzenbataillone statt. / Plac Panny Marii (Virgin Mary Square) the place in which field masses were celebrated on 30.08 and 08.09.1914, with the participation of rifle battalions.
15 Sanktuarium Marszaka Jzefa Pisudskiego w Paacu Biskupw Krakowskich w 1914 r. kwatera gwna Pisudskiego, za paacem przy ul. Zamkowej 3 Orodek Myli Patrio-tycznej i Obywatelskiej. / Sanktuarium von Marschall Jzef Pisudski im Schloss der Krakauer Bischfe 1914 Pisudskis Hauptquartier. Hinter der Residenz, in der ulica Zamkowa 3, das Zentrum der Patriotischen Brgeridee / The Marshal Jzef Pisudski Sanctuary at the Palace of the Bishops of Krakw, which was Pisudskis 1914 HQ. Beyond the Palace at No. 3 Zamkowa Street is the Centre for Patriotic and Civil Thought (Orodek Myli Patriotycznej i Obywatelskiej)
16 Muzeum Lat Szkolnych Stefana eromskiego w 1914 r. kwatera IV batalionu Tadeusza Wyrwy-Furgalskiego / Museum der Schuljahre von Stefan eromski. 1914 Quartier des IV. Bataillons von Tadeusz Wyrwa-Furgalski. / The Museum of Stefan eromskis School Years in 1914 Tadeusz Wyrwa-Furgalskis 4th Battalion was billeted here.
17 Pomnik Czynu Legionowego tzw. Czwrki oraz Wojewdzki Dom Kultury im. J. Pi-sudskiego / Legionrsdenkmal (Czwrka/Vierergruppe genannt) sowie J.- Pisudski--Kulturhaus der Woiwodschaft. / The so-called Czwrka Monument to Legion Action, as well as the J. Pisudski Voivodship Culture Centre.
18 Miejsce dawnych Koszar 6 Puku Strzelcw Rosyjskich obecnie szpital pooniczy / Ort der ehemaligen Kasernen des 6. Regiments der Russischen Schtzen, heute Geburtsklinik / The site of the old Barracks of Russias 6th Rifle Regiment later a field hospital.
muzea / Museen / museums
zamki, ruiny / Burgen, Burgruinen / castles, ruins
paace, dwory / Schlsser, Herrenhuser / mansions, manor houses
kocioy / Kirchen / churches
synagogi / Synagogen / synagogues
Miejsca na szlaku architektury drewnianej / Orte an der Route der Holzarchitektur /
stops along the Wooden Architecture Trail
miejsca na szlaku archeo-geologicznym / Orte an der archologisch-geologischen Route /
stops along the Archaeological and Geological Trail
miejsca na szlaku literackim / Orte an der Literaturroute / stops along the Literary Trail
granice parkw krajobrazowych / Grenzen der Naturparks / boundaries of Landscape Parks
granice parkw narodowych / Grenzen der Nationalparks / boundaries of National Parks
granice gmin / Gemeindegrenzen / boundaries of gminas (local-authority areas)
granice powiatw / Grenzen der Kreise / boundaries of poviats (county-level units of administration)
granica wojewdztwa / Woiwodschaftsgrenze / boundaries of voivodships (province-regions)
saMochodowe szlaki turystyczne / auto-wanderroute / Motor tourist trails
szlak architektury drewnianej / Route der Holzarchitektur / Wooden Architecture Trail
szlak literacki / Literaturroute / Literary Trail
archeo-geologiczny / archologisch-geologische Route / Archaeological and Geological Trail
Sandomierski Szlak Jabkowy /Apfelroute von Sandomierz /
Sandomierz Apple Trail
Szlak Legionowy / Marschroute der Legion / Legion Trail
woj. mazowieckiewoiw. masowienmazowieckie voivodship
woj. lubelskiewoiw. lublinlubelskie voivodship
woj. podkarpackiewoiw. karpaten-Vorlandpodkarpackie voivodship
woj. maPoPolskiwoiw. kleinpolenmaoPolskie voivodship
woj. mapopolskie / woiw. kleinpolen /
maopolskie voivodship
witokrzyskie voivodship
woiw. witokrzyskie /
woj. itokrzyskie /
woj. dzkiewoiw. lodz
dzkie voivodship
woj. lskiewoiw. schlesien
lskie voivodship
-
1 3 2 4 5 7 6 9 8 10 maPa turystyczna
skala 1:200 000
schemat Przebiegu oglnoPolskiego szlaku turystycznego front wschodni 1914-1918
schematischer verlauf der Polnischen touristischen route ostfront 1914-1918
route of the 1914-1918 eastern front tourist trail across Poland
urzd marszakowski wojewdztwa witokrzyskiego
al. iX wiekw kielc 3
25-516 kielce
tel. +48 41 342 15 49, fax. +48 41 344 52 65
www.sejmik.kielce.pl
www.swietokrzyskie.travel
geschichtsabriss einleitung
Auf dem Gebiet der Woiwodschaft witokrzyskie haben keine fr das Kriegsgeschehen bedeutenden Schlachten stattgefunden. Trotzdem aber
zogen mehrmals Militrtruppen durch diese Woiwodschaft. Den Anfang machte am 6. August 1914 die 1. Kaderkompanie. Nach den Schtzenabteilungen marschierte der sterreichische Einsatzverband von General von Kummer ein, bestehend aus Landwehrbrigaden und der 7. Kavalleriedivision. Am linken Weichselufer auf russischer Seite befanden sich die Kavalleriedivision von General Nowikow, die 2. Schtzenbrigade und die Grenzwache. Die Einheiten befassten sich mit militrischer Aufklrung und fhrten kleinere Gefechte durch. Das Hauptkriegsgeschehen platzierte sich in Galizien und Ost-preuen. Im August 1914 wurde die gesamte heutige Woiwodschaft von sterreichisch-ungarischen und deutschen Truppen besetzt. Die Kmpfe erinnerten aber mehr an Scharmtzel als an Schlachten. Bis zum 19. August sind die sterreichischen Truppen an die Weichsel in der Gegend von Sando-mierz und Annopol vorgedrungen. Im selben Monat bewilligte das sterreichische Oberkommando die Bildung Polnischer Legionen. Am 16. August entstand in Krakau das Haupt-Nationalkomitee, dem die Legionen unterstanden. Kraft des Befehls vom 27. August 1914 war das in Kielce gegrndete I. Infanterieregiment unter Jzef Pisudski der Grundstein der West-Legion. Daraus entstand die I. Brigade der Polnischen Legionen. Die II. Brigade der Polnischen Legionen wurde aus einem Teil der Ost-Legion gebildet. Am 10. September erfolgte der Rckzug der Armee, was auf die Lage an der Front und die Einnahme der Stellung am rechten Weichselufer zurckzufhren war. In jener Zeit kmpften in der Woiwodschaft die Abteilungen von Pisudski, die in Opatowiec die Weichsel berquert hatten. Im Oktober 1914 trafen deutsche Regimente (9. Armee: 5 Korps und 12 Divisionen) ein, die die Front zwischen Piczw und Kielce festigten. Diese Verstrkung ermglichte im Oktober eine deutsch-sterreichische Gegenoffensive in Richtung Dblin und Warschau. Nach deren anfnglichen Erfolgen begannen die Russen mit dem Angriff, der die Front erneut durch die Woiwodschaft witokrzyskie nach auerhalb trieb. In der Zeit vom Dezember 1914 bis Mai 1915 dauerten Stellungskmpfe am Fluss Nida. Infolge der Durchbruchsschlacht bei Gorlice trat das russische Heer den Rckzug an. Ihm folgte die 1. sterreichisch-ungarische Armee und mit ihr die I. Brigade der Polnischen Legionen. In dieser Zeit wurden mehrere Schlachten ausgetragen wie z.B. in den Regionen Opatw, Konary und Tarw. Am 3. Juli 1915 verlie das Militr das Gebiet der Woiwodschaft.
Die Route der Ostfront des 1. Weltkrieges verluft durch die meisten Ortschaften, die mit den Ereignissen und Kmpfen in den Jahren 1914 und 1915 verknpft sind. Aufgrund des spezifischen Kriegsgeschehens findet man dort keine monumentalen Soldatenfriedhfe. Vom Heldentum derje-nigen, die ihr Blut fr die Unabhngigkeit unseres Vaterlandes vergossen haben, zeugen die vielen kleinen Friedhfe, Einzelgrber, Denkmler, Gedenktafeln, Schlachtfelder sowie die Sammlungen der Museen in Kielce, Piczw und Jdrzejw.
die erste kaderkomPanieDiese Einheit wurde von Jzef Pisudski am 3. August 1914 in den Krakauer Oleandry gegrndet, wo sich die Schtzenvereine konzentrierten. Sie bestand aus Mitgliedern des Schtzenverbands und der Polnischen Schtzengruppen, also paramilitrischen Verbnden, die in Galizien vor dem 1. Weltkrieg aktiv waren und als Kader der zuknftigen polnischen Armee ausgebildet wurden. An die neu gebil-dete Kompanie richtete der Kommandant Jzef Pisudski den berhmten Befehl: soldaten! . ihr
habt die groe ehre als erste ins k-nigreich (Kongresspolen) zu mar-schieren und die Grenze des von den russen besetzten landes als hauptformation der polnischen armee zu berschreiten und so fr die Befreiung des Vaterlandes zu kmpfen. Kompaniechef war Ka-zimierz Herwin-Pitek, der sich als Offizier der sterreichischen Armee nicht zum Einsatz stellte und das Kommando faktisch erst in Miechw (bereits auf dem Gebiet Kongresspo-lens) bernommen hat.
Am 6. August 1914, als der ster-reichisch-russische Krieg ausbrach, verlie die Kompanie Krakau und marschierte nach der Zerstrung der Grenzsulen in Michaowice, im russischen Besatzungsgebiet ein, um mit Waffengewalt Polen aus dem Tiefschlaf zu rtteln. Nachdem Sommiki, Miechw, Jdrzejw und
Chciny von der russischen Herrschaft befreit waren, marschierte die Kaderkompanie am 12. August in Kielce ein. Nach der Schlacht bei Kukle, am 25. Oktober 1915, war ihre Geschichte als geschlossene Formation beendet. Ihre Soldaten kmpften in anderen Legionseinheiten weiter. Insgesamt sind im 1. Weltkrieg 27 Soldaten der Kaderkompanie gefallen. Im Kampf mit den Bolschewiken 1920 fanden weitere 7 den Tod. 13 wurden zum General befrdert, und insgesamt 96 erhielten Offiziersgrade.
Belinas patrouille. Unter dieser Bezeichnung ging die von Jzef Pisudski am 2. August 1914 von Krakau aus nach Jdrzejw (russisches Besatzungsgebiet) gesandte Patrouille in die Geschichte ein. Ihre Mission bestand in der Erkundung des Grenzstreifens. Nach Ausfhrung des Befehls kehrte sie am 4. August (ihre Erfolgschancen wurden auf 10% geschtzt) nach Krakau zurck. Aus ihr ging spter die Kavallerie der Zweiten Polnischen Republik hervor. Die Gruppe zhlte 7 Mann, deshalb auch wurde Czesaw Skaut-Bankiewicz, der sich Belina in Wodzisaw anschloss, Belinas achter Ulan genannt.
Marsch auf den spuren der i. kaderkoMpanie. 1924 wurde zu Ehren des zehnten Jahrestages des Ausmarschs der so genannten Kadrwka von den ehemaligen Pisudski-Legionren der Marsch auf den Spuren der I. Kaderkompanie initiiert. Er fand ununterbrochen alljhrlich bis 1939 statt und war das grte Unterfangen dieser Art in Polen. An der Veranstaltung nahmen die Schtzenvereinsjugend und Soldaten der Polnischen Armee teil. 1981 griffen die polnischen Unab-hngigkeitskrfte des Krakauer und des Kielcer Landes auf diese Tradition zurck, und bis 1989 war der Marsch eine Art patriotische Demonstration, die von den kommunistischen Machthabern stark bekmpft wurde. Die Mrsche finden seitdem jedes Jahr statt 1 .
beschreibung der friedhfewodzisawAuf diesem katholischen Friedhof gibt es einen Soldatenfriedhof mit Grbern aus den Jahren 1914-1915. In zwei separaten Soldatengrberfeldern ruhen 257 Gefallene der sterreichisch-ungarischen Armee sowie 5 russische und 3 deutsche Soldaten. Augenmerk verdient ebenfalls das unweit gelegene Grab von Czesaw Bankiewicz, dem 8. Ulanen Belinas, Leutnant der Polnischen Legionen und Trger des hchsten polnischen Militrverdienstordens Virtuti Militari.
Auf der Grnanlage zwischen den Straen Piczowska, Jdrzejowska und Kocielna wchst eine Unabhngigkeitseiche, die 2004 vom Vorstand der Gemeinde Wodzisaw und den Teilnehmern am XXXIX. Marsch auf den Spuren der I. Kaderkompanie gepflanzt wurde. An einem Haus am Marktplatz erweckt eine Gedenktafel Aufmerksamkeit, die anlsslich des 80. Jahrestages des Einmarschs der I. Schtzen-Kaderkompanie von Jzef Pisudski in Wodzisaw enthllt wurde.
dziaoszyceDer Soldatenfriedhof von 1914-1915 befindet sich im oberen rechten Abschnitt des katholischen Friedhofs und besteht aus zwei parallel gelegenen rechteckigen Grberfeldern mit einem deutlich abgeteilten Massengrab aus dem 2. Weltkrieg. Dort befinden sich 36 Betonkreuze sowie ein Denkmal mit einer In-schrift, die ins Deutsche bersetzt lautet: Soldatenfriedhof. Hier ruhen 106 polnische, sterreichische und ungarische Soldaten, die in den Jahren 1914-1915 gefallen sind. Ehre ihrem Andenken.
PiczwCmentarz wojenny zlokalizowany jest wobrbie cmentarza katolic-kiego. Zosta zaoony na planie trapezu rozszerzajcego si ku grze. Cmentarz skada si z24 kwater z247 krzyami oddzielonych od siebie chodnikiem. 5 Wdolnej czci pod murem 2 kwatery z55 krzyami. Cmentarz urzdzono w1917 i1918 roku. Pochowano tu 497 onierzy armii rosyjskiej, 432 austro wgierskiej i9 niemieckiej.
chmielnikCmentarz wojenny zlokalizowany jest wobrbie cmentarza katolickiego przy ul. Szydowskiej. Charak-terystycznym elementem jest kopiec ziemny wys. ok. 4 m bdcy mogi onierzy austro wgierskiej. 6 Zaoony zosta w1918 roku. Spoczywa tu 130 onierzy rnych narodowoci. WChmielniku warto
zobaczy rwnie kamienic, wktrej we wrzeniu 1914 roku, po odwrocie zKielc, kwaterowa Jzef Pisudski, oczym informuje zamieszczona w2006 r. tablica (kamienica nr 26 od strony ul. Jana Pawa II).
gry PchowskieZnajduje si tu okazay pomnik powicony pamici legionistw polegych wBitwie pod Konarami, stoczonej pod wodz J. Pisudskiego w1915 roku. W1934 r. podjto decyzj outworzeniu cmentarza wGrach Pchowskich, acztery lata pniej przeniesiono tutaj polegych Legionistw zcmentarza wSamotni. W1989 roku wpisano go do rejestru zabytkw. Wcentralnej czci spoczywa Kpt. Herwin Pitek dowdca IKompanii Kadrowej.
konaryNa odcinku drogi wojewdzkiej nr 758 wkierunku Iwanisk, wodlegoci ok. 6 km od Klimontowa napotkamy pomnik wformie granitowego gazu na fundamencie ztablic zbrzu zkrzyem. 7 Jest on pamitk wiadczc, e wmaju 1915 roku legionici J. Pisudskiego toczyli krwawe boje zwoj-skami rosyjskimi, ktre przeszy do historii jako Bitwa pod Konarami. Pomnik zosta ufundowany przez spoeczestwo w2000 r. w85 rocznic bitwy.
oPatwCmentarz wojenny zaoony zosta na planie prostokta, ogrodzony metalowym potem isiatk. Wewntrz 22 numerowane mogiy masowe zkrzyami maltaskimi zorami wkoronie. Spoczywa tu 113 onierzy niemieckich, 722 austro wgierskich i94 rosyjskich. Obecnego wygldu cmentarz nabra wlatach dziewidziesitych, kiedy to wykonano prace remontowe. W1988 r. zosta wpisany do rejestru zabytkw. Naprzeciw wejcia, wrodkowej czci znajduje si pomnik powicony Legio-nicie kpt. Pkszyc Grudziskiemu, dowdcy 2 komp. VI batalionu IBryg. leg. pol., polegego pod ernikami dnia 3 czerwca 1915 r
sandomierzSandomierz wlatach 1914 1915 siedmiokrotnie zmienia okupanta. Std te na terenie miasta istniao kilkadziesit mogi igrobw maso-wych. Wikszo znich ju nie istnieje.
Mogia wojenna z1914 r. na cmentarzu parafii w. Pawa ma form obmurowanej kwatery owymiarach 7 x 2 m. Porodku niej zosta posadowiony pomnik wformie obelisku, na ktrym znajduje si metalowy krzy idwie skrzyowane szable. Na wierzchoku metalowy orze. Poniej data 1915 wystrj tej mogiy wykona sandomierski artysta Marian Pisarczyk wlatach osiemdziesitych. Pochowano tu 146 onierzy, ktrzy zginli w czasie wrzeniowych walk.
Mogia wojenna z1914 roku przy ul. Leszka Czarnego urzdzona zostaa wformie ziemnego kopca owymiarach 7 x 3 m, na szczycie ktrego umieszczono brzozowy krzy. Na krzyu metalowa tabliczka znapisem: Wtej mogile spoczywa ok. 150 onierzy austriackich polegych wpierwszych dniach wrzenia 1914 roku wnocnej bitwie stoczonej zwojskami rosyjskimi.
Na Cmentarzu Katedralnym znajduj si mogiy wojenne zwysokim, drewnianym krzyem, owymiarach 4 x 4 m, otoczone czterema kamiennymi supkami po-czonymi metalowym drutem. Na mogile znajduje si tablica zpiaskowca znapisem: BRATNIA MOGIA / 152 POLAKW / ONIERZY 72 P. P. / ARMII ROSYJSKIEJ / POLEGYCH IX. 1914 R.
Cmentarz wojenny zaoony zosta na planie nieregularnego czworoboku oosi wschd- zachd, rozdzielony jest na dwie kwatery alejk doprowadzajc do bramy gwnej Cmentarza Katedralnego. Wczci zachodniej cmentarza s mo-giy wojskowe zlat 1915-1920, wczci wschodniej mogiy zlat 1939-1944. We-dug pochodzcych zlat 30 dokumentw, na cmentarzu tym pochowanych byo 150 onierzy armii austro-wgierskiej.
jdrzejwWmiecie tym zachoway si dwa cmentarze zokresu Iwojny wiatowej.
Cmentarz wojenny 1914 - 1915 r. na cmentarzu katolickim przy ulicy Konarskiego jest unikatowy ze wzgldu na eliwne krzye ikapliczk wybudowan w1915 roku. Na terenie cmentarza pochowano cznie 174 onierzy polegych wIwojnie wiatowej. Wzdu muru iwok kaplicy umieszczono rzd 76 eliwnych krzyy aciskich iprawosawnych, znapisami ibez. 8
Na cmentarzu katolickim przy ulicy Kieleckiej odnajdziemy kwatery onierzy polegych wlatach 1914 - 1918 r. Kwatery wojenne pooone s na tarasie obronitym wokoo cisami. Wpobliu dorodnej sosny pomnik wformie citego ostrosupa opodstawie kwadratu zwieczonego drewnianym krzyem. Spoczywa tu prawdopodobnie 79 onierzy armii austro wgierskiej i3 legionistw.
Warto zatrzyma si wRynku, gdzie znajduje si Muzeum im. Przypkowskich. Wnim znajdziemy szereg pamitek zIwojny wiatowej, natomiast na elewacji frontowej dwie tablice: jedna wspczesna ufundowana przez uczestnikw Marszu Szlakiem Kadrwki w2003 r. oraz przedwojenna upamit-niajca pobyt Jzefa Pisudskiego w1915 roku.
brzegiNa szlaku Kadrwki wmiejscowoci Brzegi k. Chcin, gdzie wsierpniu 1914 roku przesza chrzest bojowy, na cmentarzu katolickim urzdzono mogiy onierzy polegych wlatach 1914-1915 wformie podunej kwatery obwiedzionej betonowym murkiem, ogrodzonej metalowymi supkami zacuchem. Pochowano tu 5 onierzy armii niemieckiej polegych w1914 i1915 roku.
chcinyNa cmentarzu katolickim wChcinach ulokowano kwatery onierskie 1914-1915. Na jednej zkwater marmurowa tablica Wojewdzkiego Konserwatora Zabytkw zKielc otreci: CMENTARZ WOJEN-NY PRAWEM CHRONIONY / 1914 1915 / 20 ONIERZY ROSYJSKICH / INIEMIECKICH POLEGYCH / WIWOJNIE WIATOWEJ. Na drugiej tablica znapisem GRB NIEZNANEGO ONIERZA. Pochowano tu 20 onierzy armii rosyjskiej i6 niemieckiej (m. in. z47 Puku Piechoty Landwery).
sowikPo drodze wmiejscowoci Sowik, jeszcze do niedawna mona byo przejeda przez stary most z1931 r. na rzece Bobrzy, ktry nosi imi kpt. Kazimierza Herwina Pitka dowdcy IKompanii Kadrowej. Stosowny napis istnia na belce czcej przsa mostu nad jezdni. Belka zostaa wycita ibdzie eksponowana wpobliu nowego mostu, ktry zgodnie ztradycj te nosi imi Kazimierza Herwina Pitka.
kielceKielce, nazywane Miastem Legionw, kryj wsobie wiele pamitek zokresu Iwojny wiatowej. Na Cmentarzu Wojsk Polskich przy ul. ciegiennego spoczywa kilkunastu legionistw polegych wlatach 1914 1918. Pooony nieopodal Pomnik Czynu Legionowego tzw. Czwrka, nawizuje wswojej formie do miejsca wkroczenia do Kielc 12 sierpnia 1914 roku oddziaw strzeleckich zJzefem Pisudskim na czele. 9 Dawny Paac Biskupw Krakowskich, bdcy obecnie siedzib Muzeum Narodowego, stanowi w1914 roku kwater Komendanta. W1938 roku wramach upamitnienia pobytu Wojska Polskiego w1914 roku wKielcach utworzono tu Sanktuarium Pierwszego Marszaka Polski. 10 Jak informuje jedna ztablic umieszczona na monumentalnym Pomniku Niepodlegoci obok dworca PKP, 12 sierpnia 1914 roku wmiejscu tym pady pierwsze strzay wwalce oniepodlego. Wdrujc po Kielcach spotkamy jeszcze wiele miejsc iobiektw zwizanych zomawianym okresem, ktrych szczegowy wykaz zamieszczony zosta na planie miasta.
skalbmierzBei der Suche von Andenken aus dem 1. Weltkrieg auf dem hiesigen katholischen Friedhof findet man auf dem Gipfel der Anhhe rechts einen Soldatenfriedhof, der mit einem Erdwall umgeben ist. Dieser Wall ist vom ursprnglichen Friedhof von 1918 brig geblieben. Die Anlage wurde 2003 instand gesetzt. Dort ruhen 263 Soldaten verschiedener Nationen (sterreichisch-ungarischen Armee) und 43 russische Soldaten, die 1914-1915 gefallen sind.
opatowiecAm heutigen Fhrbergang an der Weichsel steht das wohl schnste Jzef Pisudski-Denkmal. 2 Es wurde von der Bevlkerung anlsslich des 80. Jahrestages der ersten Kmpfe in der Region Kielce gestiftet. Der Soldatenfriedhof von Opatowiec befindet sich auf der rechten Seite der Landstrae Opatowiec - Nowy Korczyn, hinter dem Gebude der Wasserberwachung in Opatowiec (ul. No-wokorczyska 16). In der Mitte des Friedhofs befindet sich ein Hgel in Gestalt eines Kegelstumpfs. Die ursprnglichen Holzkreuze sind nicht erhalten geblieben. 1937 wurden dort die Gebeine von in Charbinowice und Czarkowy exhumierten Soldaten beigesetzt.
czarkowyDas Denkmal der bei Czarkowy gefallenen Soldaten ist 1928 nach dem Entwurf des Krakauer Knstlers, Konstanty Laszczka, entstanden. Rings um das Denkmal hat man einen dreieckigen Friedhof angelegt, wo 1937 die Gebeine von mehreren Legionren aus den Grbern der umliegenden Soldatenfriedhfe beigesetzt wurden. Das Denkmal ist im Januar 1945 von der Roten Armee gesprengt worden. Seine Rekonstruktion nach Originalprojekt erfolgte im Jahre 1992 dank einer Brgerinitiative. 3
chroberzDer ungewhnliche Soldatenfriedhof von 1914-1915 entstand auf dem katho-lischen Friedhof im Schatten prchtiger Bume. Er besteht aus zwei Erdhgeln mit flachen Spitzen von 9 x 8 m und ca. 1,5 m Hhe. 4 Dort sind 149 Soldaten der sterreichisch-ungarischen Armee und 93 der russischen Armee bestattet. Unter ihnen befinden sich ebenfalls Gefallene, die 1937 vom Soldatenfriedhof in Jurkw hierher berfhrt wurden.
PiczwDer Soldatenfriedhof liegt auf dem katholischen Friedhof und wurde in Ge-stalt eines Trapezes mit nach oben hin breiterer Seite angelegt. Er besteht aus 24 Grabfeldern mit 247 Kreuzen, zwischen denen Fuwege verlaufen. 5 Im unteren Abschnitt an der Mauer befinden sich zwei Felder mit 55 Kreuzen. Der Soldatenfriedhof ist 1917 und 1918 angelegt worden und dient 497 Soldaten der russischen und 432 der sterreichisch-ungarischen Armee sowie 9 deutschen Soldaten als letzte Ruhesttte.
chmielnikDer 1918 entstandene Soldatenfriedhof befindet sich auf dem katholischen Friedhof in der ulica Szydow-ska. Blickfang ist der 4 m hoher Erdhgel, die Grabsttte von Soldaten der sterreichisch-ungarischen Armee. 6 Auf diesem Friedhof ruhen 130 Soldaten unterschiedlicher Nationen. In Chmielnik ist ebenfalls das Haus sehenswert, wo im September 1914 Jzef Pisudski nach dem Rckzug aus Kielce Quartier genommen hat. Darber informiert eine Gedenktafel aus dem Jahre 2006 (Haus Nr. 26 aus Richtung ul. Jana Pawa II).
gry Pchowskie Der imposante Obelisk ist den Legionren gewidmet, die 1915 in der Schlacht bei Konary unter dem Befehl von Jzef Pisudski gefallen sind. 1934 hat man beschlossen, in Gry Pchowskie einen Soldatenfriedhof anzulegen, und vier Jahre spter sind die gefallenen Legionre vom Friedhof in Sa-motnia dorthin verlegt worden. 1989 wurde der Friedhof in die Liste der Baudenkmler eingetragen. Im mittleren Friedhofsabschnitt ruht Hauptmann Kazimierz Herwin-Pitek, der Kommandeur der I. Kaderkompanie.
konaryAn der Woiwodschaftsstrae Nr. 758 in Richtung Iwaniska, etwa 6 km von Klimontw entfernt, erweckt ein groer Granitstein auf einem Fundament mit Bronzetafel und Kreuz die Aufmerksamkeit. 7 Er erinnert an die Schlacht bei Konary 1915, bei der sich Jzef Pisudskis Legionre und die russische Armee blutige Kmpfe geliefert haben. Das Denkmal wurde 2000, zum 85. Jahrestag der Schlacht, von der Bevlkerung gestiftet.
oPatwDer Soldatenfriedhof ist rechteckig und mit einem Metallzaun mit Gitter umgeben. Er verfgt ber 22 nummerierte Massengrber mit Malteserkreuzen, die von Adlern mit Krone geschmckt sind. Dort ruhen 113 deutsche, 722 sterreichische und ungarische sowie 94 russische Soldaten. Die heutige Ge-stalt des Friedhofes stammt aus den 1990er-Jahren, als er restauriert wurde. 1988 ist er in die Liste der Baudenkmler eingetragen worden. Gegenber dem Eingang, im Mittelteil, befindet sich ein Denkmal zur Erinnerung an den Legionr, Leutnant Pkszyc-Grudziski, dem Kommandeur der 2. Kompanie des 6. Bataillons der I. Brigade der Polnischen Legionen, der am 3. Juni 1915 bei erniki gefallen ist.
sandomierzSandomierz hat in den Jahren 1914-1915 sieben Mal die Besatzer gewechselt. Deshalb auch gibt es in der Stadt mehrere Dutzend Einzel- und Massengrber gefallener Soldaten. Die meisten davon sind nicht mehr auffindbar.
Das Soldatengrab von 1914 auf dem Kirchhof der Pfarrgemeinde St. Paulus trgt die Gestalt eines ummauerten Grabfeldes von 7 x 2 m. In der Mitte erhebt sich ein Obelisk mit Metallkreuz und zwei gekreuzten Sbeln. Seine Spitze krnt ein Metalladler. Darunter die Jahreszahl 1915. Das Grab wurde von dem Sandomierzer Knstler, Marian Pisarczyk, in den 1980er-Jahren gestaltet. Dort ruhen 146 im September 1915 gefallene Soldaten.
Beim Soldatengrab von 1914 in der ulica Leszka Czarnego handelt es sich um einen Erdhgel von 7 x 3 m mit einem Birkenkreuz auf der Spitze. Die Inschrift auf der Metalltafel des Kreuzes lautet ins Deutsche bersetzt: In diesem Grab ruhen ca. 150 sterreichische Soldaten, die in den ersten Septembertagen 1914 bei der Nachtschlacht mit der russischen Armee gefallen sind.
Auf dem Domfriedhof befinden sich Soldatengrber (4 x 4 m) mit einem hohen Holzkreuz, die von vier, mit Metalldraht verbundenen Steinsulen gerahmt werden. Auf einem der Grber befindet sich eine Sandsteintafel mit polnischer Aufschrift, die ins Deutsche bertragen lautet: Brderliches Grab von 152 Polen, Soldaten des 72. Infanterieregiments der russischen Armee, gefallen im September 1914.
Der Soldatenfriedhof hat trapezfrmige Gestalt mit Ost-West-Achse und wird von einem breiten Fuweg geteilt, der zum Haupteingang des Domfriedhofs fhrt. Im Westteil befinden sich Grber aus den Jahren 1915-1920 und im Ostteil aus den Jahren 1939-1944. Nach Dokumenten aus den 1930er-Jahren sind auf dem Friedhof 150 Soldaten der sterreichisch-ungarischen Armee begraben.
jdrzejw In dieser Stadt sind zwei Soldatenfriedhfe aus dem 1. Weltkrieg erhalten geblieben.
Der Soldatenfriedhof von 1914-1915 auf dem Gelnde des katholischen Friedhofs in der ulica Ko-narskiego hebt sich durch die gusseisernen Kreuze und die Kapelle von 1915 hervor. Auf diesem Friedhof ruhen insgesamt 174 im 1. Weltkrieg gefallene Soldaten. Lngs der Mauer und rund um die Friedhofskapelle reihen sich 76 gusseiserne lateinische und russisch-orthodoxe Kreuze, teilweise mit Beschriftung. 8
Auf dem katholischen Friedhof in der ulica Kielecka befinden sich Soldatengrber von 1914-1918. Das Grberfeld erstreckt sich auf einer Terrasse, die von Eiben gerahmt ist. In der Nhe einer prchtigen Kiefer befindet sich ein Denkmal in Gestalt eines quadratischen Kegelstumpfes gekrnt von einem Holzkreuz. Dort ruhen vermutlich 79 Soldaten der sterreichisch-ungarischen Armee und 3 polni-sche Legionre. Lohnenswert ist ebenfalls der Besuch im Przypkowski-Museum am Marktplatz mit vielen Erinnerungsstcken aus dem 1. Weltkrieg. An der Hauptfassade des Museums befinden sich zwei Gedenktafeln: eine zeitgenssische, die 2003 von den Teilnehmern am Marsch auf den Spuren der I. Kaderkompanie gestiftet wurde; Die zweite stammt aus der Vorkriegszeit und erinnert an den Aufenthalt von Jzef Pisudski im Jahre 1915.
brzegiIn der Ortschaft Brzegi bei Chciny, wo die I. Kaderkompanie im August 1914 ihre Feuertaufe erlebte, ist auf dem katholischen Friedhof ein Grab fr in den Jahren 1914-1915 gefallene Soldaten entstanden. Das lngli-che Grberfeld rahmt eine Betonmauer mit Metallpfosten und Ketten. Dort ruhen 5 Soldaten der deutschen Armee, die 1914 und 1915 den Tod fanden.
chcinyAuf dem katholischen Friedhof in Chciny befinden sich Soldatengr-berfelder aus der Zeit 1914-1915. Eines davon ist mit einer Marmortafel des Denkmalspflegers der Woiwodschaft Kielce versehen und trgt
reGionalne centruM inforMacji turystycznej(reGionale touristeninforMation)
(reGional tourist inforMation centre)ul. sienkiewicza 29, 25-007 kielce, tel. + 48 41348 00 60
www.swietokrzyskie.travel
witokrzyski oddzia pttk w kielcach(polnische Gesellschaft fr touristik und heiMatkunde)
(witokrzyskie Branch of the polish tourist & siGhtseeinG society in kielce)
ul. sienkiewicza 29, 25-007 kielce, tel. +4841 344 77 43www.pttkkielce.pl
Map wydano na zlecenie:urzd Marszakowski wojewdztwa witokrzyskieGo
herausgegeben im auftrag des MarschallaMtes der witokrzyskie woiwodschaft
Map commissioned by Marshal office of the witokrzyskie VoiVodship
al. iX wiekw kielce 3, 25-516 kielce, tel. +48 41342 15 49, fax. +48 41344 52 65www.sejmik.kielce.pl
tekst / text / text: robert kulak, Grzegorz szczsny
tumaczenie / bersetzung / translation: jan scharmach, james richardszdjcia / fotos / photography:
robert kulak, Grzegorz szczsnyopracowanie mapy oglnopolskiego przebiegu szlaku frontu wschodniego i wojny wiatowej:
ausarbeitung der karte mit dem gesamtpolnischen Verlauf der ostfront im 1. weltkrieg:
The national map of poland showing locations along the world war i eastern front trail has been elaborated by:
tomasz dronka
pocztwki zostay udostpnione dziki uprzejmoci p. anny wilczyskiejdie postkarten wurden freundlicherweise von frau anna wilczyska zur Verfgung gestellt.
anna wilczyska was kind enough to make the postcards available to us
rys historyczny wstPNa terenie wojewdztwa witokrzyskiego nie byo decydujcych olosach wojny bitew. Mimo to kilkakrotnie przez teren wojewdztwa przetaczay si wojska. Dziaania te rozpocza Pierwsza Kompania Kadrowa 6 sierpnia 1914 r. Wlad za oddziaami strzeleckimi weszy wojska austriackiej Grupy Operacyjnej gen. Von Kummera zoonej zbrygad Landwery i7 Dywizji Kawalerii. Po stronie rosyjskiej, na lewym brzegu Wisy, dziaaa Dywizja Kawalerii gen. Nowikowa, 2 Brygada Strzelcw istra graniczna. Prowadzono rozpoznanie, walki zaczepne ale gwny teatr wojny rozgrywa si na terenie Galicji iwPrusach Wschodnich.
Wsierpniu 1914 roku cae obecne wojewdztwo zostao opanowane przez wojska austrowgierskie iniemieckie. Dziaania zbrojne miay charakter bardziej potyczek nili bitew. Do 19 sierpnia wojska austriackie zdoay dotrze do Wisy wrejonie Sandomierza iAnnopola. Wsierpniu dowdztwo au-striackie podjo decyzj wsprawie utworzenia Legionw Polskich. 16 sierpnia powsta wKrakowie Naczelny Komitet Narodowy, ktry przej nad nimi opiek. Na mocy rozkazu z27 sierpnia 1914 r. podstaw Legionu Zachodniego by 1 puk piechoty pod wodz Jzefa Pisudskiego sformowany wKiel-cach. Utworzy IBrygad Legionw. Cz Legionu Wschodniego utworzya II Brygad Legionw. 10 wrzenia nastpi odwrt wojsk, spowodowany sytuacj na froncie izajcie pozycji na prawym brzegu rzeki Wisy. Wtym czasie na terenie wojewdztwa toczyy walki oddziay Pisudskiego przeprawiajc si przez Wis wOpatowcu. Wpadzierniku 1914 r. zaczy napywa puki niemieckie ( 9 Armia: 5 korpusw i12 dywizji), ktre obsadziy front pomidzy Piczowem aKielcami. Wzmocnienie to umoliwio padziernikow kontrofensyw niemiecko-austriack wkierunku na Dblin iWarszaw. Po pocztkowych jej sukcesach Rosjanie rozpoczli natarcie, ktre przesuno ponownie front wojny przez teren wojewdztwa iprzenioso si poza jej teren. Wokresie grudzie 1914 maj 1915 toczono walki pozycyjne nad Nid. Na skutek przeomu gorlickiego wojska rosyjskie rozpoczy odwrt. Za nimi podya 1 Armia austro wgierska awraz zni IBrygada Legionw. Wtym okresie stoczono szereg bitew: np. wrejonie Opatowa, Konar, Tarowa. Wojska opuciy teren wojewdztwa 3 lipca 1915 roku.
Szlak Frontu Wschodniego IWojny wiatowej czy wikszo miejscowoci zwizanych zdziaa-niami iwalkami wokresie 1914-1915. Ze wzgldu na specyfik dziaa wojennych na tych terenach nie spotkamy monumentalnych nekropolii wojennych. Warto jednak odwiedzi liczne cmentarze, mogiy, pomniki, tablice, pola bitew czy ekspozycje wplacwkach muzealnych wKielcach, Piczowie czy Jdrzejowie, aby pozna bohaterstwo ludzi ktrzy przelewali krew dla odzyskania niepodlegoci naszej Ojczyzny.
Pierwsza komPania kadrowa Utworzona zostaa przez Jzefa Pisudskiego 3 sierpnia 1914 roku wkrakowskich Oleandrach miejscu koncentracji organizacji strzeleckich. Wjej skad weszli czonkowie Zwizku Strzeleckiego iPolskich Druyn Strzeleckich (organizacje paramilitarne dziaajce wGalicji przed wybuchem Wielkiej Wojny), jako kadry przyszego wojska polskiego. Do nowo utworzonej kompanii Komendant Pisud-ski wygosi synny rozkaz: onierze! spotka was ten zaszczyt niezmierny, e pierwsi pjdziecie do krlestwa iprzestpicie gra-nic rosyjskiego zaboru, jako czoowa kolumna wojska polskiego, idcego walczy za oswobodzenie ojczyzny. Dowdc kompanii zosta Kazimierz Herwin Pitek, ktry bdc oficerem armii austriackiej uchyli si od mobilizacji idowdztwo faktycznie obj wMiechowie, ju na terenie Kongreswki. 6 sierpnia 1914 r., wdniu wybuchu wojny austriac-ko rosyjskiej Kompania wyruszya z Krakowa i po obaleniu supw granicznych w Mi-chaowicach wkroczya na teren zaboru rosyjskiego, by czynem wojennym budzi Pol-sk do zmartwychwstania. Po wyzwoleniu z rk rosyjskich Somnik, Miechowa, Jdrzejowa iChcin, 12 sierpnia dotarli do Kielc. Po bitwie pod Kuklami 25 padziernika 1915 roku zakoczya si jej historia jako formacji zwartej. Jej onierze walczyli dalej winnych oddziaach legionowych. Ogem wczasie Iwojny polego 27 onierzy Kadrwki. Wczasie walk zbolszewikami w1920 roku polego kolejnych 7. Zpozostaych 12 byo dyplomatami, parlamentarzystami iministrami, 13 otrzymao szlify generalskie. Ogem 96 awansowao na stopnie oficerskie.
patrol Beliny. Pod tak nazw wszed do historii patrol wysany przez Jzefa Pisudskiego 2 sierpnia 1914 r. zKrakowa zpoleceniem dotarcia do Jdrzejowa. Mia za zadanie dokona rozpo-znania wpasie granicznym. Patrol po dokonaniu rozpoznania wrci do Krakowa 4 sierpnia (szanse powrotu oceniano na 10 %). Jak si okazao sta si zalkiem odrodzonej kawalerii. Patrol liczy 7 ludzi, std Czesaw Skaut Bankiewicz, ktry doczy do Beliny wWodzisawiu by nazywany smym uanem Beliny.
Marsz szlakieM kadrwki. W1924 roku dla uczczenia rocznicy wymarszu Kadrwki, zinicjatywy byych legionistw, ustanowiono Marsz Szlakiem IKompanii Kadrowej. Odbywa si on nieprzerwanie a do 1939 roku iby najwikszym tego typu przedsiwziciem wPolsce. Braa wnim udzia modzie zrzeszona wZwizku Strzeleckim oraz onierze Wojska Polskiego. Do idei Marszu powrciy rodowiska niepodlegociowe ziemi krakowskiej ikieleckiej w1981 roku. Do 1989 roku Marsz by form demonstracji patriotycznej, silnie zwalczan przez wadze komunistyczne. Marsze odbywaj si corocznie do chwili obecnej 1 .
oPisy cmentarzy:wodzisawNa cmentarzu katolickim odnajdziemy cmentarz wojenny zlat 1914-1915. Wdwch wydzielonych kwaterach spoczywa 257 onierzy armii austro - wgierskiej, 5 rosyjskiej i3 niemieckiej. Warto od-wiedzi pooony nieopodal grb Czesawa Bankiewicza 8 Uana Beliny, por. Legionw Polskich, odznaczonego Krzyem Virtuti Militari.
Na skwerku pomidzy ulicami Piczowsk, Jdrzejowsk aKocieln ronie Db Niepodlegoci zasadzony w2004 r. przez wadze Gminy Wodzisaw iuczestnikw XXXIX Marszu Szlakiem IKom-panii Kadrowej. Na rynku na jednej zkamienic pamitkowa pyta ufundowana zokazji 80 rocznicy wkroczenia Pierwszej Kompanii Kadrowej Strzelcw Jzefa Pisudskiego do Wodzisawia.
dziaoszyceCmentarz wojenny zlat 1914-1915 urzdzono wprawym grnym rogu cmentarza katolickiego. Skada si zdwch rwnolegych prostoktnych kwater zwydzielon czci mogiy zbiorowej zdrugiej wojny wiatowej. Umieszczono tu 36 betonowych krzyy oraz pomnik ztablic otreci: CMENTARZ WOJENNY / TU SPOCZYWA 106 ONIERZY / POLSKICH, AUSTRIACKICH / IWGIERSKICH POLEGYCH / WLATACH 1914 1915 / CZE ICH PAMICI.
skalbmierzSzukajc pamitek zokresu Iwojny wiatowej na miejscowym cmentarzu katolickim, na szczycie wniesienia po prawej stronie odnajdziemy cmentarz wojenny ograniczony ziemnym waem. Nasyp jest pozostaoci pierwotnego cmentarza z1918 roku. Cmentarz odnowiony zosta w2003 roku. Spoczywa tu 263 onierzy rnych narodowoci (armii austro-wgierskiej) i43 armii rosyjskiej polegych wlatach 1914-1915.
opatowiecWmiejscu obecnej przeprawy promowej przez Wis spotkamy prawdopodobnie najpikniejszy wPolsce pomnik Jzefa Pisudskiego. 2 Ufundowao go spoeczestwo w80-t rocznic jego pierw-szych bojw na Kielecczynie. Cmentarz wojenny wOpatowcu pooony jest po prawej stronie szosy Opatowiec - Nowy Korczyn na zapleczu budynku mieszczcego Nadzr Wodny wOpatowcu (ul. Nowokorczyska 16). Na rodku cmentarza znajduje si kopiec ze citym wierzchokiem. Pierwotne drewniane krzye nie zachoway si. W1937 r. pochowano tu szcztki ekshumowanych onierzy zcmentarzy wCharbinowicach iCzarkowach.
czarkowyPomnik Polegych pod Czarkow wybudowano w1928 r. wg projektu krakowskiego artysty Kon-stantego Laszczki. Wok pomnika urzdzono cmentarz na planie trjkta. W1937 roku zoono tu prochy kilkunastu legionistw ekshumowanych zokolicznych cmentarzy wojennych. Pomnik wysadzili onierze Armii Czerwonej wstyczniu 1945 roku. Staraniem Spoecznego Komitetu odbudowany w1992 roku wg oryginalnego projektu. 3
chroberzNa cmentarzu katolickim wcieniu okazaych drzew ulokowano bardzo charakterystyczny cmentarz wojenny zlat 1914-1915. Zorganizowany zosta wformie dwch ziemnych kopcw ze citymi wierzchokami owymiarach 9 x 8 m, wys. ok. 1,5 m. 4 Pochowano tu 149 onierzy armii austro - wgierskiej i93 armii rosyjskiej, wtym szcztki onierzy przeniesionych w1937 r. zcmentarza wojennego wJurkowie.
eine Inschrift, die ins Deutsche bersetzt lautet: Soldatenfriedhof rechtlich geschtzt / 1914 1915 / 20 russische / und deutsche Soldaten / die im 1. Weltkrieg gefallen sind. Auf der zweiten Tafel steht auf Polnisch geschrieben: Grab des unbekannten Soldaten. Dort sind 20 Soldaten der russischen und 6 der deutschen Armee begraben (u.a. des 47. Landwehr-Infanterieregiments).
sowikIn der Ortschaft Sowik konnte man noch bis vor kurzem die alte Brcke von 1931 ber den Fluss Bobrza berqueren, die den Namen von Hauptmann Kazimierz Herwin-Pitek, dem Kom-mandeur der I. Kaderkompanie trug. Eine entsprechende Inschrift befand sich am Verbindungsbalken der Brckenpfeiler ber der Fahrbahn. Der Holzpfosten ist herausgenommen worden und soll in der Nhe der neuen Brcke exponiert werden, die traditionsgem ebenfalls Kazimierz Herwin-Pitek geweiht sein wird.
kielceKielce, auch Stadt der Legionen genannt, birgt zahlreiche Relikte aus dem 1. Weltkrieg. Auf dem Polnischen Militrfriedhof in der ulica ciegiennego ruhen Legionre aus den Jahren 1914-1918. Das unweit gelegene Legionrsdenkmal (Czwrka/Vierergruppe genannt) knpft gestaltsmig an die Stelle in Kielce an, wo die Schtzenabteilungen unter Jzef Pisudski am 12. August 1914 in die Stadt einmarschiert sind. Im ehemaligen Schloss der Krakauer Bischfe, heute Nationalmuseum, bezog der Kommandant Jzef Pisudski 1914 Quartier. 9 Zum Andenken an den Aufenthalt der Polnischen Ar-mee 1914 in Kielce ist 1938 im Schloss das Sanktuarium des Ersten Marschalls von Polen eingerichtet worden. 10 Wie aus der Inschrift auf einer der Tafeln des monumentalen Unabhngigkeitsdenkmals neben dem Bahnhof PKP hervorgeht, sind an dieser Stelle am 12. August 1914 die ersten Schsse im Kampf um die Unabhngigkeit Polens gefallen. Beim Spaziergang durch Kielce findet man noch viele Orte und Objekte, die an jene Zeit erinnern. Ihre genaue Auflistung ist im Stadtplan enthalten.
historical outline introductionwitokrzyskie voivodship in south-central Poland was never the location of battles most decisive from the point of view of the outcome of the First World War. However, armies did encroach upon its territory on several occasions, the actions of this kind commencing with the famous First Cadre Company on August 6th 1914. In the wake of these Rifle detachments, the Austrian Army came in in the shape of an Operational Group under Gen. von Kummer comprising Landwehr Brigades and the 7th Cavalry Division. On the Russian side and on the left-bank side of the Vistula, Gen. Novikovs Cavalry Division saw action, as did the 2nd Rifle Brigade and the Border Guard. Reconnaissance mis-sions took place, as well as skirmishes, but the main theatres in the case of this war were nevertheless further south in the Galicia region (Austrian-partitioned part of Poland), as well as to the north in East Prussia.
In August 1914, the entire area of witokrzyskie voivodship as today construed came under the authority of the Austro-Hungarian and German Armies. Again, the actions taking place at that point were more in the nature of skirmishes than full-scale battles. By August 19th, the Austrian Army had proved equal to the task of reaching the Vistula, in the Sandomierz and Annopol areas. Also in August, the Austrian High Command took the historic decision regarding the founding of the Polish Legions. To that end, aSupreme Na-tional Committee was set up in Kra-kw on August 16th. In turn, by virtue of an order dated August 27th, the basis for the Western Legion became the 1st Regiment of Foot under the command of Jzef Pisudski, as formed in Kielce. The Legions First Brigade was founded, while part of the Western Legion gave rise to the Second Brigade. On September 10th, the armies fell back in reflection of the situ-ation at the Front, taking up positions on the right bank of the Vistula. It was at this time within witokrzyskie voivodship, that battle was joined by units under Pisudski as they crossed the river at Opatowiec. October 1914 in turn brought an influx of German troops (the 9th Army comprising 5 Corps and 12 Divisions), their task being to man the Front between Piczw and Kielce. This reinforcement allowed for aGerman-Austrian counter-offensive in October the thrust forward being in the direction of Dblin and Warsaw. In the wake of that pushs initial success, the Russians commenced with an attack that successfully re-shifted the Front through the area of the voivodship and beyond. In the period December 1914 May 1915, the forces vied for position along the River Nida. Thanks to the Gorlice breakthrough, the Russian Army began to fall back, with the First Austro-Hungarian Army hot on its tail, the latter accompanied by the First Brigade of the Legions. Aseries of battles were fought at this stage, including those in the Opatw, Konary and Tarw areas. The different forces left witokrzyskie voivodship altogether on July 3rd 1915.
The World War IEastern Front Trail links together most of the localities associated with the action and fighting in the 1914-1915 period. The nature of the military operations in this area was such that there are no huge and monumental military necropolises to be met with here. Nevertheless, it is worth paying avisit to the numerous cemeteries, graves, monuments and plaques, as well as the battlefields themselves, and the displays in the Kielce, Piczw and Jdrzejw Museums, all with aview to gaining greater familiarity with the heroism of those whose blood was shed to bring their Polish homeland to independence.
the first cadre comPanyThis was established by Jzef Pisudski on August 3rd 1914 in the Oleandry part of Krakw aplace in which alarge number of Rifle Associations and similar bodies had already been established. The Company thus drew for its membership on the Riflemens Association (Zwizek Strzelecki) and the Polish Rifle Squads (Polskie Druyny Strzeleckie) both being paramilitary organisations operating in the Austrian-partitioned part of Poland known as Galicia even prior to the outbreak of World War I. The aim was of course to provide cadres for the upcoming Polish Army. It was to the newly-founded Company that Commandant Pisudski famously addressed the following order: soldiers! it has fallen to you to enjoy the inestimable honour of being the first to enter the kingdom and cross the border into russian-partitioned territory as the lead column of the polish army setting forth to fight for the liberation of our homeland. Command of the First Cadre Company was assigned to Kazimierz Pitek (otherwise Herwin), who as an officer in the Austrian Army avoided being mobilised and took actual command in Miechw (at that time within the Russian-run Congress Kingdom of Poland). On August 6th 1914 i.e. the day the war between Austria and Russia broke out, the Company set off from Krakw, and, having overcome the border posts at Michaowice, crossed over into the Russian-partitioned part of Poland in order that by some feat of arms, Poland might be awakened into resurrection.
Following the liberation from Russian hands of Somnik, Miechw, Jdrzejw and Chciny, the town of Kielce was reached on August 12th. Then, in the aftermath of the battle for Kukle on October 25th 1915 the history of the First Cadre Company as acohesive formation came to an end. Rather it would be the fate of its soldiers to serve on in other detachments of the Legions. Overall, some 27 soldiers of the First Cadre Company (Kadrwka) met their ends in the course of World War I. Afurther 7 laid down their lives in 1920, during the successful fight to defend Poland against the invading Bolsheviks. Among those left alive, 12 were later diplomats, parliamentarians and ministers, while 13 went on to become Generals. Atotal of 96 rose through the ranks to become officers.
the Belina patrol. It is by reference to this term that history now recalls the patrol sent out by Jzef Pisudski from Krakw on August 2nd 1914, with orders to reach Jdrzejw. The Patrols task in the meantime was to carry out reconnaissance in the border zone. Having achieved that objective, it came back into Krakw on August 4th notwithstanding achance of return that had been assessed at amere 10%! As it would turn out, the men involved went on to form the core of anewly-re-established Cavalry. There were just 7 of them, which explains why Czesaw SkautBankiewicz, who joined up with Belina at Wodzisaw, came to be known as Belinas 8th Uhlan.
the KadrwKa trail March. The march made by the First Cadre Company was commemorated on its 10th anniversary, with former Legionnaires then establishing the tradition of marching along the same route. An event of this kind was then repeated each year through to 1939, and represented the largest commemoration of this kind anywhere in
Poland. Young men associated together under the Riflemens Association banner also became key participants, alongside serving members of the Polish Army. Subsequently, the idea of the March could only then be returned to in 1981, in independence-minded circles in the Krakw and
Kielce areas. From then on, until 1989, it assumed the form of ademonstration of patriotism much resisted and fought against by the then communist authorities. Since then, the Marches have continued as an annual feature in afree and independent Poland 1 .
descriPtions of cemeteries and Places of burial:wodzisawThe Catholic cemetery here has amilitary part for the war dead from 1914-1915. The two demarcated sections form the last resting place of 257 soldiers of the Austro-Hungarian Army, 5 of the Russian Army and 3 of the German. Also worth avisit is the nearby grave of Belinas 8th Uhlan, i.e. the aforemen-tioned Lieutenant in the Polish Legions Czesaw Bankiewicz arecipient of the Virtuti Militari Cross.
In the small square between Piczowska, Jdrzejowska and Kocielna Streets there now grows the Independence Oak planted in 2004 by the local authorities of the commune of Wodzisaw, as well as participants on the 34th Kadrwka March along the route taken by the First Cadre Company. One of the houses on the Market Square features aplaque placed there to mark the 80th anniversary of the entry into Wodzisaw of Pisudskis First Cadre Company of Riflemen.
dziaoszyceAwar cemetery for the years 1914-1915 was established in the upper right-hand corner of the Catholic cemetery. It comprises two rectangular sections arranged in parallel, with aseparate part consisting of acommunal grave from the Second World War. There are 36 concrete crosses here, as well as amonument with aplaque reading WAR CEMETERY / HERE LIE 106 SOLDIERS / OF POLAND, AUSTRIA / AND HUNGARY, WHO FELL / IN THE YEARS 1914-1915. / IN HONOUR OF THEIR MEMORY
skalbmierzIn seeking monuments and mementoes relating to the First World War in the local Catholic cemetery, we find on an elevation on the right hand side asection with war graves surrounded by earth banks. This is what remains of the first cemetery from 1918, which was renewed in 2003. 263 soldiers of the Austro-Hungarian Army of various nationalities are interred here, along with 43 men of the Russian Army who lost their lives in the years 1914-15.
opatowiecAt the point where the Vistula is crossed by ferry we encounter what is probably the most beautiful mo-nument to Jzef Pisudski anywhere in Poland. 2 It was funded by public subscription to mark the 80th anniversary of the first fighting led by him in the Kielce region. The Opatowiec military cemetery is on the right-hand side of the Opatowiec-Nowy Korczyn road, close by the building housing the Water Management Station (Nadzr Wodny) at 16 Nowokorczyska Street. At the centre of the cemetery there is aflat-topped mound. The first wooden crosses placed here have not made it through to the present day. Remains of soldiers exhumed from the graveyards at Charbinowice and Czarkowy were reinterred at Opatowiec in 1937.
czarkowyThe Monument to the Fallen near Czarko-