Nær er Hermann serfrøðingur og nær trúboðari?

Nr. 318 Hósdagur 20. mai 2004 12,-

Heimsumsiglarií Føroyum

Rudolf ferðast kringknøttin í báti.

Føroyar eru á rutuni.

Síða 2

"Silva" var eitt avnorsku skipunum íFøroyum. Teir vórðuraktir av "óskaðiligari"týskari bumbu.

Norðmenn undir krígnum, 3. partur:

Tá Johannes mundi fingiðbumbu undir vangan

Samkoma fyri manningini á KongshavnHerfyri hittust 24 av gomlu manningini á "Kongshavn". Vit hava frásøgn.

KensluborinsameiningRussiskusjómenninirfrá "MekanikTarrasov"takka aftaná22 ár fyri lívið.

Arbeiðsmaðurá fólkatingiVit hava hittOle VagnChristensen– ein av fáuarbeiðsmonn-unum í Fólka-tinginum.

Síða 9

Síða 6

Síða 13 Síða 20

Síða 8

Nú um dagarnar høvduvit vitjan av einum slík-um. Hesin var RudolfKrautschneider,úr Tjekkia.Fólk úr nógvum ymiskumlondum búgva í Føroy-um, og teirra millum erueisini tjekkar, sum eru bú-sitandi her. Bozena Ras-mussen er ein teirra, oghevur búð her í nógv ár.Rudolf hevði spurt onkr-an, um nakar tjekki búði íFøroyum og hevði tí fing-ið samband við Bozenu,og orsakað av kennskapihendan vegin, komu teybæði inn á gólvið á FF,harvit fingu áhugaverdu søg-una hjá Rudolf.

Rudolf var sjálvur annará Havnini við báti sínum"Polarka" – navnið vísir tilpólarnar báðar. Í hesumumfarinum hevur Rudolfsiglt úr Danmark umvegisHetland til Føroyar (Havn-ar). Higani var farið til

Fuglafjarðar og síðani tilSeyðisfjarðar í Íslandi.

Rudolf hevur áður ver-ið í Føroyum við báti sín-um. Hetta var í 1975. Og

hann tekur til ta mót-tøku, hann fekk í Føroy-um tá, í mun til móttøk-una hann seinni fekk íNoregi. Úr Føroyum fór

hann til Íslands og skuldifara hagani til Grønlands.Men veður og umstøðurgjørdu, at hann endaði íNoregi, har hann var hild-in at vera ein kommunist-iskur njósnari, sum einginvildi vita av. Í Føroyumvar hann komin inn áVág, og har varð hannmóttikin við opnum ørm-um og møtti allari tí væl-vild sum hugsast kundi.

Rudolf er ein sera fjøl-broyttur persónur. Hanner føddur í 1943 í Eystur-ríki, sum tá var nasistiskt.Longu sum smádrongurflutti hann til Tjekko-slovakia, sum stutt eftirgjørdist kommunistiskt.

Í slóðini hjáMagellanRudolf er fyrst og fremstbátabyggjari og siglari.Hann hevði hoyrt umOva Joensen í Nólsoy ogvarð sera hugtikin avhonum. Hann hevði hugat síggja bátin hjá honumog at fáa meira at vita umhann. Hesum kundu vitskipa fyri.Vit ringdu tilokkara mann í Nólsoy,Marner á Skúr, og spurdu,um hann kundi taka særav Rudolf, um hann komút til Nólsoyar. Tað vargamaní, og tey bæði Rud-olf og Bozena fingu nakr-ar sera áhugaverdar tímarí Nólsoy saman við Marn-er. Rudolf hevur stóranáhuga í at hjálpa til at fáabátin hjá Ova varðveittantil komandi ættarlið.

Heimssiglari í FøroyumHesa árstíðina koma nógvir útlendskir bátar á Havnina úr ymiskum londum og heimspørtum. Nógvir avteimum, sum eru við hesum bátum, eru áhugaverdir persónar, sum hava eina serliga søgu at greiða frá.

Her eru Bozena og Rudolf inni á skrivstovu FFs.Ikki sær "Polarka" nógv út fyri verðini, sum hann liggur í Havn.

Rudolf hevði eisiniáhuga fyri bátasmíði. Herfingu vit skipað soleiðisfyri, at hann kundi vitjabátasmiðin,Andrass Joen-sen, sum fyrr hevur veriðumrøddur her í blaðnum.Her fekk Rudolf at síggjaAndrass umvæla ein bátog fekk so prátað umbátasmíð yvirhøvur. FFgav Rudolfi doktararit-gerðina hjá AndrassiMortensen um føroyskabátin. Í bókini er einsamandráttur á enskum,so á tann hátt hava vit út-flutt vitan um føroyskabátin.

Sjálvur hevur Rudolfverið við til at smíða fleiribátar og skip. Tann mestáhugaverda verkætlanin áhesum øki er, at Rudolfsaman við 8 øðrum tjekk-arum nýtti trý ár til atbyggja eitt kopi av skip-inum "Victoria" hjá Ma-gellan, sum var fyrstaskip, sum sigldi kring all-an knøttin.

Og nýggja "Victoria"hevur við eini manningupp á níggju fólk gjørtsama roysni sum Magell-an gjørdi á sinni.

Skrivað bøkurRudolf hevur ferðastnógv kring knøttin oghevur skrivað fleiri bøkurum tað. Tilsamans hevurhann skrivað einar 9 bøk-ur. Ein er í hvussu er, týddtil enskt og eitur "Aroundthe World for the featherof a penguin" ella leysligatýdd: "Kring heimin eftireinari pingvinfjøður".Hendan bókin hevur seltvæl og er eisini einspennandi lýsing av lív-inum hjá einum ævintýr-ara. Hann skrivar eisini

greinar til altjóða tíðarritum sínar ferðir.

Rudolf hevur altíð havthug til sjógvin og hevur,so nógv sum nakar, fingiðøll síni ynski á hesumøkinum uppfylt.

Í 1982, tá argentinarhersettu Falklandsoyggj-arnar, lá hann við báti sín-um inni í Falklandsoyggj-unum. Síðan hevur hannvitjað aftur har, men núvar støðan broytt. Núvóru 3 bretskir hermenn,sum vardu hvønn einstak-an av teimum knappliga2.000 íbúgarum á oynni.Bókin hevur áhugaverdarmyndir og Rudolf hevursjálvur teknað myndir íbókini. Rudolf hevur eis-ini gjørt filmar um síttvirksemi, og hava hesirverið vístir í sjónvarpi.

Rudolf greiðir sera hug-takandi frá teimum pláss-um, sum hann vitjar á sín-um ferðum, og vit faraseinni at venda aftur tilhansara frásagnir.Uttan atlata okkum sláa um kollav krúnprinsabrúdleyp-inum í seinastu viku, hev-ur hann eisini verið í Tas-mania, sum hann eisinihevur eina drúgva frá-greiðing um.

Hugsar eisini umsíni medmenniskjuRudolf hugsar eisini umsíni medmenniskju. Hettager hann á tann hátt, athann hvørt summar í julimánaði bjóðar foreldra-leysum børnum úr Tjekkiaog Polen siglitúrar.Børninieru upp til 18 ár. Sumkunnugt liggur Tjekkiamitt inni í Europa, sohansara bátar liggja íStettin í Pólandi, og hig-ani siglir hann út í Eystur-

sjógvin. Hetta arbeiði gerRudolf út frá tí sjónar-miði, at børnini eru okk-ara tjóðarskattur, og tíræður um, at tey vera við-farin samsvarandi. Tí vilhann eisini gera sítt til atgera lívið ríkari hjá børn-um, sum hava mist sonógv, sum tað at havamist foreldrini.

Men Rudolf ger meiraenn hetta. Um veturinsiglir hann við ungumkriminellum. Hetta gerhann fyri at royna at fáatey aftur á rætta kós, áðr-enn tey vevja seg upp ítað, sum verri er. Hanntrýr upp á, at tann meiriharðbalna vetrarsiglinginherðir tey ungu meira,enn lagalig summarsigl-ing vildi gjørt.

Tað er eingin ivi um, atRudolf hevur fingið stór-an áhuga fyri Føroyum,og einum slíkum mannikunnu vit uttan iva fáa

nyttu burtur úr. Sjálvurhevur hann nevnt møgu-leikan at gera sítt til at fáa

fleiri ferðafólk til Føroya.Vit fara uttan iva at

frætta meira frá Rudolf

sum frá líður.

Síða 3Nr. 318 - 20. mai 2004

Rudolf lá inni í Falklandsoyggjunum,tá kríggið byrjaði í 1982. Hetta er eittsúmbol fyri hvalaveiðu gjørd úrrivjabeinum á hvali.

Børnini eru tjóðardýrgripurin.Tí hevur Rudolf eisini umsorgan fyri teimum,sum greitt frá í greinini

Victoria er ein eftirgerð av skipinum hjá Magellan við samanavni, sum var fyrsta skip, sum sigldi kring knøttin. Rudolfhevur sjálvur endurtikið hetta roysni.

Síða 4 Nr. 318 - 20. mai 2004

Var sjálvur trý ár við"Kongshavn" – hevði áðurverið við "Tinganes".

Tað hevur møguligaáhuga hjá onkrum at vita,hvussu eitt summar viðbátaskipi gekk.

Eg skal royna at siganakað um ein grønlands-túr við MM//sskk KKoonnggsshhaavvnn í1965.

Tað var eitt sindur ym-ist nær bátaskipini fóruavstað. Í 1964 fóru vit úrFøroyum 26. mai ogkomu aftur til Føroya 29.oktober. Í 1966 fóru vitavstað 1. juni og komuaftur 16. oktober.

ÁÁrr 11996655 – fóru vit avHavnini um midnáttina 2.hvítusunnukvøld 7. juni.Vit settu kós úr Trøll-høvda kl.02.00 hin 8. juniog rundaðu "Kappan" 13.juni. Vit komu í Føroy-ingahavnina 16. juni kl14.00 føroyska tíð (kl.11.00 grønlendska tíð).Ferðin yvir tók 8 og eitthálvt samdøgur og taðvar gott veður á ferðini.

Vit høvdu 5 útróðrar-bátar við. Teir vóru núriggaðir til fiskiskap, nak-

að av útgerð og olja varðtikið inn. Síðan varð sigltsuður í Grátufjørðin, harfyrsta ankarplássið varhjá "Kongshavn" hettasummarið.Annars var ym-iskt hvar byrjað varð atfiska. Í 1964 var byrjað íFiskifjørðinum og síðaninorðuri í Streymfjørð-inum, men nú var so byrj-að her.

Fyrsti útróðrardagur í1965 er leygardagin 19.juni.Vit fiskaðu við 5 bát-um og fingu fyrsta dagintilsamans 15 skippund.Eitt skippund er 160 kg.Sunnudag fiskaðu vit ikki,og skiparin las altíð lestursunnudag seinrapart.

Mánadagin 21. junifingu vit væl av fiski, 32skippund á dekki.

Vit fingu nakað av fiskiog lógu har til 6. juli. Távar einki at fáa. Vit fluttutá norður í Fiskifjørðin ogkomu á pláss har 7. juli.Har komu vit í nógvanfisk.8. juli fingu vit tilsam-ans 48 skippund, tá finguallir fullan bát.Teir fyrstu,sum komu inn, fóru útaftur og fingu nakað

afturat.Vit fingu væl av fiski

har til 20. juli.Tá var einkiog vit fluttu so norður íStreymfjørðin og ankraðuí "Fiskemesterens havn".Men har var smáligt fisk-arí, so har lógu vit baratveir dagar. Síðani fóru vitat sigla suðureftir ogkomu í Tovkusak 24. juli.Vit komu í nógvan fisk oglógu fimm teir fyrstu dag-arnar millum 25 og 35skippund. Tá varð minniat fáa. Tað vóru eisininakrir dagar við óveðri, távit ikki vóru úti. Annarsvar næstan eingin dagur,at vit ikki kundu fiska fyriveður. Onkran óveðurs-dag kundu vit fáa væl avfiski inni í onkrum fjørðiella á onkrari vík.

Vit lógu í Tovkusak til 6.august. Tá fóru vit suðuraftur í Fiskifjørðin ogkomu tá aftur í nógvanfisk har. Í 10 dagar finguvit frá 25 til 45 skippundhvønn dagin. Síðan varminni at fáa. Vit lógu hartil 27. august.Tá fóru vit íFøringahavnina eftir út-gerð til fiskiskap við

Kappan (Kap Farvel).Bátaskipini hetta summ-

ari vóru: "Atlantsfarið","Maritè", "Hvítabjørn" og"Kongshavn". Tinganesvar fleiri ár í Grønlandivið bátum, men hon fórstá Kappanum í 1963. Eis-ini hevði "Stóri Albert"(Grýlan) verið fleiri árfyrr við bátum. Eitt ankar-pláss á eystursíðuni áKappanum fekk navnið"Grýluvíkin" eftir henni.

Eisini vóru fleiri línu-bátar, ið leigaðu sær út-róðrabátar frá føroying-um, ið róðu út í Føringa-havnini og sum fóru heimtíðliga. Línubátarnir fóruso suður á Kappan atfiska við bátum ta sein-astu tíðina av teirra túri,og teir tóku so bátarnarheim við.

Aftur til "Kongshavn" –Vit lógu í Føringahavn28. august og 29. fóru vitat sigla suður á Kappan.Vit sigldu "innanskers",har tað lat seg gera.Onkuntíð høvdu vit loðsumborð okkurt strekki,og fyrsta dagin sigldu vittil Arsuk.

Næsta dagin – 30. aug-ust – sigldu vit frá Arsuktil Julianehåb.Vit sigldubert í dagslýsi.

31. august sigldu vit fráJulianehåb til Nanortalik.

Um miðdagsleiti 1.september komu vit í"Grønuvík" á Kappanum,har skipið ankraði,og bát-arnir vórðu settir út ogfóru til fiskiskap.

Vit fingu nakað av fiskialla tíðina, men ongantíðnógv.Vit lógu har heilt til

6. oktober. Tað var sein-asti útróðrardagur. Táhøvdu bátarnir verið 82dagar á útróðri og vithøvdu fiskað so gott sumfulla last.

7. oktober vaskaðu vitbátarnar og riggaðu av.Tann 8. vórðu bátarnirtiknir umborð og gjørdirklárir til heimferðina,men tá var óveður.

9. oktober sigldu viteystur í Grýluvíkina.Óveður var somuleiðis10. oktober. Vit lógu núog bíðaðu eftir betri veðritil at byrja heimferðina.11. oktober hivaðu vitakkerini inn og fóru atsigla heim.

Vit fóru av Grýluvíkinikl. 8 á morgni og tað varfrískur vindur av vestri.Tann 12. oktober var gott

Eitt sindur um søguna hjá "báta-skipunum" í 60-unum í GrønlandiEli Jensen av Hellunum var í fleiri ár við Kongshavn. Hann hevur skrivað hesa frásøgnina um árið 1965:

Eli Jensen førdi dagbók, og her síggja vit hansara uppgerð frá september ogtúrin út. Fyrri teigur eftir hvørji dagfesting vísir talið av fiskum, sum báturinhjá Eli hevur veitt hvønn dag. Seinni teigur vísir kassatalið fyri allar bátar-nar. Groft roknað fóru 5 kassar til hvørt tons av saltfiski. Sum tað sæst hevurveiðan verið merkiliga jøvn.

Her síggja vit avrokningina fyri túrin. Sum tað sæst er avrokninginkr. 12.619,87. Sum bátsformaður fekk Eli 50 oy pr. skippund ella kr. 846,00.Frítíðarlønin var kr. 358,00, og av hesum var limagjald til FF goldið!

Síða 5Nr. 318 - 20. mai 2004

Bátarnir vóru hesir:""FFaallkkuurr"" formaður Hendrik Poulsen,Toftir,

Steingrim Joensen,Toftir,Virgar Mid-jord, Hvalba og Ludvig Dam Jacob-sen,Tórshavn.

""TTuurriidd"" formaður Elisander Jensen,Toftir,Petur Jacobsen, Hvalba, Jákup NæsJoensen, Hvalba og Mortan Vang,Hvalba.

""TTrrýý ssyyssttkkiinn"" formaður Eli Jensen, Hellurnar,Magnus Dam Jacobsen,Tórshavn ogEllintur Abrahamsen, Fuglafjørð.

""TTooffttaanneess"" formaður Bjørn Hansen, Nólsoy,Magnus Anton Højgaard, Skúvoy ogJohan Thomsen, Hvalba.

""GGllaannssuurr"" formaður Høgni Thomsen, Nólsoy,Jákup Vang, Hvalba og Bjarni Dals-gaard,Tórshavn.

Manningin á"Kongshavn" í 1965:Skipari Jacob Højgaard,Toftir – f. 9/7-161. bestimaður Elisander Jensen,Toftir

– f. 9/3-12, bátsform.2. bestimaður Joen Hendrik Poulsen,Toftir

– f. 28/10-16, bátsform.1. motormaður Niclas Højgaard,Toftir

– f. 19/4-442. motormaður Jens Pauli Poulsen,Tórshavn

– f. 1/11-20kokkur Salomon Johannesen, Hellurnar

– f. 13/9-14messudrongur Egin Midjord,Argir – f. 6/1-51bátsformaður Eli Jensen, Hellurnar – f. 25/10-32" Bjørn Hansen, Nólsoy – f. 3/2-42" Høgni Thomsen, Nólsoy

– f. 7-12-38dekkari Petur Jacobsen, Hvalbæ

– f. 14/8-25" Ellintur Abrahamsen, Fuglafjørð –

f. 14/4-49" Magnus Højgaard, Skúoy

– f. 31/8-05" Steingrim Joensen,Toftir

– f. 27/6-48" Óla Svend Kjærbech, Sumbæ

– f. 18/10-17" Herluf Olsen,Tórshavn

– f. 16/7-25" Magnus Dam Jacobsen,Tórshavn

– f. 6/7-35" Mortan Vang, Hvalbæ – f. 23/11-23" Virgar Midjord, Hvalbæ

– f. 20/9-48" Jákup Vang, Hvalbæ – f. 19/11-34" Johan Thomsen, Hvalbæ

– f. 28/6-45" Jákup Næss Joensen, Hvalbæ

– f. 8/8-46" Oliver Berg, Hvalbæ – f. 28/7-13" Ludvig Dam Jacobsen,Tórshavn

– f. 19/9-38" Bjarni Dalsgarð,Argir – f. 24/11-49

veður allan dagin, menum kvøldi kom stormurav landnyrðingi, so vitmáttu leggja til. Vit lógutildreyðaðir í eitt gottsamdøgur og fóru aftur atsigla út móti midnátt hin13. oktober.

Tann 14. oktober vargott veður, men tann 15.frískaði hann vindin lágttil stormi.Vit máttu leggjatil kl.18,men fóru aftur atsigla kl. 22, tá tað blíðkaðiaftur.Síðan høvdu vit gottveður,og vit komu í Myki-nes um kvøldi hin 18.oktober.Vit vóru á Havn-

ini um eitt-tíðina á nátthin 19. oktober.

Fiskurin varð landaðurí Kristiansand í Noregi ogvá 270 tons ( 270.685kg), umroknað vóru tað11..669922 sskkiippppuunndd..

Hendan myndin, sum vithøvdu í seinasta blaði,vís-ir seg at vera manning av"Ellu" í 1931.Skipari hettaárið var Anthon Johansenav Strondum.

"Ella" var ein trímastraðskonnart, ið varð bygd í1910 í Malo í Fraklandi.Hon æt tá "Grand Herm-ine" og merkt til 235.58br.tons.

Fiskipartafelagið "Kenn"í Tórshavn keypti hana úrSt. Malo við skjøti frá 29.desember 1929, og fekkhon tá navnið "Ella". Ínevnd felagsins var Carl áLag,keypmaður í Havn, iðvar formaður, kaptajn Ein-

ar Mikkelsen, kendi grøn-landsfararin, og so eindani.

Í 1930 førdi Edvard

Gjoveraa hana suður-landstúrin, meðan JóanJákup Simonsen var skip-ari grønlandstúrin.

Skipið lá í 1932 og varðsíðan selt vestur í Vágarog fekk navnið "Sólarris".Hon minusprongdist í1941. Manningin rak áeinum flaka í fleiri sam-døgur, áðrenn hon varðbjargað.

Fyri at koma aftur tilmyndina. Tað var ivi um,hvørjum skipi manninginvar við. Men ein av hennier á lívi, og er tað Zachar-ias Stórá í Skopun, sum eruppí í 90-unum. Hannfekk greitt hendan spurn-ing.

Annars hongur myndiní ungmannafelagshúsinumá Sandi.

Manningin er av "Ellu"

Teir av manningini vit hava staðfest eru:11.. Dánjal Olsen, Oyrabakki, Sandoyar-Dánjal. 22.. Kristian Johansen á Neystabø, Haldórsvík. 33.. Adrian

Johansen, Strendur.Var beiggi skiparan. 44.. Hildibrandur Johannesen, í Vørutoft, Sandur.Allir hinir erueisini av Sandi. 55.. Mads Andreas Johannesen, Dia í Vørutoft. 66.. Rudolf Jensen undir Kvíggjunum (gjørdist100 ár). 77.. Mikkjal Viderø, á Breiðateigi. 88.. Edvard Hentze, í Skorti. 99.. Zacharias Stórá, Skopun. 1111.. ArneDavidsen, hjá Kitti. 1122.. Sigurd Poulsen, á Túgvunum. 1133.. Johan Hentze, í Skorti.

Nr. 4 og 5 vóru brøður. Nú er tað bara nr. 10, sum vit ikki kenna. Um nakar kennist við hann, vilja vitfegin frætta.

"Ella" seinni "Sólarris".

Enn ein mynd Vit hava fingið eina gamla manningamynd aftrat. Tað sær úttil, at myndin er tikin á sama stað. – Kennir nakar hesar?

3350F3281

3350F3197

Síða 6 Nr. 318 - 20. mai 2004

Herfyri var ein líknandisamkoma fyriskipað fyriteir, sum høvdu verið við

"Kongshavn". Fyriskiparivar Bjarni Dalsgarð sam-an við øðrum, sum hava

verið við hesum skipi í ár-unum 1964-67. Bjarni varfyrst við sum kokka-drongur, síðani sum dekk-ari og seinast sum kokk-ur. Teir, sum beinleiðisvóru bodnir við,var mann-ingin,sum hevði verið viðhesi árini. Men samstund-is var gjørt greitt, athøvdu aðrir av manning-ini, sum ikki høvdu veriðvið hesi árini, hug atkoma við, so skuldu teirvera vælkomnir. Tað sumlá aftanfyri hugskotið hjáBjarna var at fáa hetta ílag, so partur av hesi søgukundi varðveitast. Nógvirav manningini hava rokk-ið ein slíkan aldur, at teirhøvdu neyvan kunnaðverið við, um drálað varðov leingi, og tá vildi hug-skotið at savna manning-ina havt minni virði.

Úrslitið gjørdist, at 24av gomlu manningini hitt-ust í apríl inni á Sjómans-heiminum í Runavík.Allireru nú tilkomnir menn.Tann elsti var tann skjótt90 ára gamli SalomonJohannesen av Hellunum,sum fleiri ár var kokkur.Hann var annars eisinivið Báruni, tá Óli Jacob-sen fór til skips í 1958.

Hetta var ein stakhugnaligur dagur, harmenn veruliga fingu frísk-að upp minni frá farnaritíð.Teir fingu prátað sam-an, sungið saman og ann-ars hugna sær.

Bátafiskiskapur var eittserligt kapitul í okkarafiskiskapssøgu, sum vitfegin vilja vera við til atlýsa. Her kann verðaskoytt uppí, at vit eru íholt við at savna tilfar um"Ananu", sum í 30-unumroyndi tað sama. Menhetta var í størri stíli. Viðvóru 26 bátar og samlaðamanningartalið var 160!

Vit hava fingið myndirfrá umrøddu samkomu.Hesar eru tiknar úr einivideoupptøku, og vit faraat royna at lýsa samkom-una so væl, sum tað nú ergjørligt við hesum mynd-unum. Samstundis hevurEli Jensen av Hellunumlatið okkum eina frásøgnfrá einum av teimum ár-unum, tá hann var við.Okkara lesarar kenna óiv-að Eli frá hansara ferð í

Grønlandi seinasta summ-ar til tey gomlu útróðrar-plássini. Frásøgnin hjá Elier eisini eitt gott íkast tillýsingina av hesum fiski-skapi.

Hesin fiskiskapur eráður lýstur í bókini hjáMagnusi Dam Jacobsen "ÍGrønlandi við Kongs-havn", sum kom út í1976, og sum umrøðurein túr við Kongshavn í1965.

Hetta gevur høvi til attaka okkurt burturúr bók-ini hjá Magnusi, eins ogonkrar myndir, úr hesibókini, verða tiknar við.

Um KongshavnMagnus sigur m.a. í sínumfororði:

Eitt skip er sum eittmenniskja, soleiðis eisinivið bátaskipinum "Kongs-havn", sum var móður-skip okkara hesar 5 mán-aðirnar. Hon var heimið,tryggleikin og álitið. Sumvit kendu okkum væl, távit sóðu hennara tjøraðaskrokk daga undan. Honvar matur, ljós, hvíld ogfløvi. Nú liggur hon, eins

og "Tinganes", á havsinsbotni, ikki nakar ringurendi fyri eitt skip. Móður-skip? Hetta er eitt gottorð, tí soleiðis eru kensl-ur mínar fyri hesumskipi, sum ein móður,heitog fjálg.

Um skipið "Kongshavn"skrivar Jacob Højgaard,skipari:

Eg var við at keypaskipið m/s "Kongshavn",hon kallaðist "Falken",saman við D.P. Højgaardseftf., Toftir í 1947 úr Ål-borg. Skipið var bygt áTurø í 1912 úr eik og álm-viði. Hon var 3 mastraðskonnart við 180 hkmotori Alpha Diesel. Vitsigldu tvey tey fyrstu ár-ini í farmasigling millumtey skandinavisku londiniog Føroyar. Síðan varðlagt um til fiskiskap; sildog saltfisk. Í 1955 varðhon seld og keypt afturav mær, Magnus Mikkel-sen og Jógvan á Dul,Tórs-havn. Vit stovnaðu parta-felag, ið kallaðist Navi-gare, Toftir. Sama ár varfarið til Grønlands at fiskasaltfisk,og um heystið var

farið til Esbjerg at av-reiða. Árið eftir keypti Jó-han Hendrik Poulsen,Toftir, partin frá Jógvan áDul, sum samtíðis gekk úrfelagnum. Sama vetur varfarið til Frederikshavn atskifta motor, ein 300 hkAlpha Diesel, og tóku vittá mittmastrina úr skip-inum. Hetta arbeiði varliðugt fyrst í juni mánaði.Síðan varð farið til Grøn-lands í fiskarí. Grønlands-fiskiskapurin helt fram øllhesi árini, til hon varðseld í 1974. Sjálvir siglduvit fiskin hartil, hann varseldur, annaðhvørt Dan-markar ella Noregi.Skipiðvarð í 1974 selt til FøroyaEggvirki, Rituvík, ogbrúktu teir hana til atflyta høsnafóður úr Dan-mark. Í november sama árá ferð úr Ålborg til Føroy-ar við fóðri og 8000 høsn-arungum, komnir upp íLesse Renne, kom eldur ískipið og sakk tað har ástaðnum. Manningin varðbjargað av íslendskumfarmaskipi. Hetta var end-in á Grønlandsfararanumm/s "Kongshavn".

Samkoma fyri manningini á "Kongshavn"Fyri góðum ári síðani varð skipað fyri samkomu fyri manninginiá "Vesturhavinum Blíða", sum var fyrst bygda línuskipið, ogsum kom til Føroya í 1956. Hetta gav okkum høvi til at festasøguna hjá hesum skipi og hesi manning á blað. Og var hettaeitt gott íkast til okkara fiskiskipasøgu. Hetta var eitt gottdømi um, hvat ið kundi koma burtur úr eini slíkari manningar-samkomu.

Dýrdarveður inni á fjørðinum saman við ræstu greipunum, sum er eyðkenn-ið fyri føroyskt fiskiskip.

Komið er at borði við fullum báti.

Kokkurin Salli við einum stórum kalva. Hannvarð gjørdur til døgurða, men tíverri var hann sofeitur at manningin fekk ilt í búkin.

Bátaskip í "rad og række", Atlantsfarið, Marité og Kongshavn.

Brot úr bókinihjá MagnusBókin hjá Magnusi er seraáhugaverd og eisini seraháfloygd. Hann umrøðurnógv annað enn túrin viðKongshavn. Hann kemurinn á ættarviðurskifti síniog eisini inn á átrúnaðar-lig viðurskifti.

Vit fara at endurtakaokkurt dagbóksbrot, sumkann lýsa "stemningin"hjá fiskimanni, sum t.d.tann 17.9:

"Veðrið er gott, men lít-

ið er til av fiski, og hannhevur ljóta veðurætlan.Vindurin er longu mun-andi vaksin. Vit hava sæðnógvan springara í dag.Teir bóltaðu um alt haviðá veiðuferð eftir sildini.

Fáa vit fulla last, verðurúrtøkan ikki heilt av leið,14-15.000 kr, sum prísir-nir ljóða í løtuni. Hettaforkolaða arbeiðið! Vindaog vinda frá morgun tilkvølds. Frá fyrstu ljósríputil myrkrið sígur um bát-in. Árið er rættuliga farið

at halla, og kaldari er.Ófýsið er at rýma úr tífjálgu koyggjuni út í kuld-an og vindin.Tað einasta,ið setur dám á tann keði-liga dagin er, tá glaðu-strokið kemur stiklandigjøgnum fjørðin, kastarseg niðurá bátin, rystir ogskakar hann, roynir atskræða klæðini av okk-um. Svartir sjófulgar rekaframvið.

Luddi sjálvur annarskóru í nátt upp í einatunnu av kjálkum og salt-

aðu teir. Hetta er góðinniløga og kostar bert ar-beiðið. Turran fisk havavit í hópatali, lippur eis-ini.Hvønn sunnudag gong-ur leiðan niðan á báta-dekkið at kanna greipur-nar, so ormur ikki kemurí. Men nú er so langt liðiðat vandin er av. Men hettaat hyggja at greipunum ervorðin ein vani. Seinastvit vóru í Føroyingahavn-ini kom týskur trolari inneftir fjørðinum. "Har eruføroyingar umborð", heltein av manningini fyri."Hvar veitst tú tað frá",spurdi eg. "Tað sært tú viðat hyggja at øllum greip-unum, ið afturi á hekkunihanga."

Eftir vælgjørt arbeiðistoktu vit kjálkar, bakaðupannukøkur og deildueitt perublikk. Turid fekkein springara í gjár.Elisandur gav honum kúl-una. Teir fingu skutulin íhann beinanvegin, syftuinn um og skóru á háls.Livur og stokt tvøst vardøgverðin í dag, óført.Luddi hevði føðingardag,so hann evnaði til tríggjarlagkøkur í eini handa-vending. Hann fekk næst-an ikki rørt seg fyri mann-ingini, ið ikki mætari ennsmábørn stóðu og mung-aðu. Skjótt var borðreitt,kaffi skonkt, køkurnarhorvnar sum døgg fyrisól. Luddi er bakari, soher lá alt raðið.

Video kann fáastÁ samkomuni var video-filmur upptikin. Upptøk-an kann fáast frá:

SjónbandA. C. Evensensgøta 1TórshavnTlf. 317774 og 217774

Síða 7Nr. 318 - 20. mai 2004

Herluf hjá Húsamarius var einbýarmynd í Havn.Altíð smílandi, sohann fekk navnið Sunshine.

Ellintur Abrahamsen, 15 ára gamal.

Kongshavn.

Røttu svarini uppá spurningarnar ífyrsta umfari eru:

1. 28. mai 19612. 30 greinar3. Steðgið harðskapi móti kvinnum4. 6,50 kr í Evropa og 8,00 kr til

onnur lond

Vinnararnir eru:Heri Joensen, Brøndby – Discmanfrá Radiohandlinum, virðið 695 kr.

Jóannes Nolsøe Petersen, Argir –Sodavatn frá Føroya Bjór

Janus Dragasund,Tórshavn – Gávu-pakka frá Landshandlinum

Annað umfar er byrjað! Far inn áheimasíðuna www.amnesty.fo og roynteg. Um tú ikki veitst svarini framm-anundan, so kanst tú finna tey við atleita á heimasíðuni!

Kappingin er í 5 umførum, hvørtvið fýra spurningum. Drigið verðurannað hvønn týsdag, næstu ferð 25.mai 2004.Øll, sum svara rætt,eru viðí lutakastinum um 3 vikuvinningarog so høvuðsvinningin, sum er einPocket Loox lummatelda, virðið5.000 kr.

Kappingin er fyri øll, og tað erókeypis at vera við. Sig eisini vinumtínum frá um kappingina.

Øll kunnu vera limir í AmnestyInternational Føroya Deild – taðkostar 180 kr. árliga (50 oyru umdagin) fyri ung/lesandi.Tú kanst eis-ini tekna teg til at Skriva fyri Lívi.Taðkostar bara 3 frímerkir og 5 minuttirum mánaðin – og kann merkja lívella deyða fyri ein fanga úti í heimi!

1. umfar í Amnesty-kappingini

Síða 8 Nr. 318 - 20. mai 2004

Tað er neyvan ivi um, atHermann Oskarsson erein líka frægur búskapar-frøðingur og embætis-maður sum onkur annar.Tað er eisini kent, at hannhevur sera avgjørdar mein-ingar – eisini uttanfyri jústhetta øki.

Samstundis er hann so"heppin" at vera ein avteimum, sum av fjølmiðl-unum verður roknaðurfyri at vera serfrøðingur ístórt sæð øllum millumhimmal og jørð.

Hetta er heldur ikkinakað, sum hann hveppirseg við, og tí kann taðstundum vera ringt at vitaí hvørjum eginleika, hannúttalar seg, tá hann verð-ur spurdur um eitt ellaannað. T.v.s. um tað ersum formaður í Búskapar-ráðnum ella sum privat-persónur.

Tað kann gerast seravandamikið, um privatsjónarmið hjá slíkum per-sónum uttan víðari verðaupphevjað sum vísundog nærum til bíbilskarsannleikar. Spurninguriner, um tað ikki er hetta,sum júst hendir í teirrisamrøðu, sum Sosialurinhevur við Hermann her-fyri um tilmælið hjá rækju-nevndini.

Her førir Hermann framgenerel sjónarmið umstudning, sum eru prin-sipiel røtt. Sjálvsagt skalein vinna ikki dúva uppástudning. Men tað hevurverið sera lætt at hava slíksjónarmið seinastu árini,tá alt hevur gingið eftir

vild,og alt hevur gliðið avsær sjálvum.

Hvat gera vit, távalið er millumproduktiv arbeiðs-pláss og studning?Nú er spurningurin, hvatskal gerast, tá og um støð-an veruliga er tann, atvalið stendur millum atlata einhvønn stuðul, eellllaaat lata eina vinnu fara fyribakka med alla. Her kun-nu sjónarmið førast frambæði fyri og ímóti, menein má kunna vænta, atein slíkur embætismaðurveruliga kann føra framundirbygd sjónarmið, sumkunnu vera ein partur íviðgerðini hjá báðumpørtum.

Tað ger Hermann ikki.Hann kemur við eini"svadu", sum eins vælkundi komið frá einum"miðal" løgtingsmanni.Her skulu bert verðanevnd tvey dømi.

Eitt av tí,Hermann førirfram, er: "Mælt verður tilat stuðla vinnuni í tvey ár,men eg kenni onga studn-ingsskipan, sum frívilligaer sett úr gildi aftur".

Vit eru nú eisini onnur,sum hava skil á hesumviðurskiftum og sum vita,hvat ið veruliga er gingiðfyri seg á hesum øki. Íbesta fall kann sigast, atHermann ger seg sekan ísnaring av veruleikanum.Her kann bert verðanevnt, at fyrst í 90-unumvarð generella studnings-skipanin til feskfiskaflot-an løgd um til ein tíðar-

avmarkaðan íløgustuðul.Hetta varð gjørt á tannhátt, at í lógini varð ásett,at hon fór út gildi eftirávikavist 3 og 5 árum.Hetta var eisini tað, sumhendi, uttan at nakaðkom í staðin,og tað er eis-ini tað, sum verður skotiðupp í rækjuálitinum. Tí-skil vísir royndin,at tað ermunur á at avtaka einaskipan, sum er í gildi, ogso í lóggávuni at avmarkahana.Tað ber væl til.

Hvør fremurpropaganda?Støðið hjá Hermanni verð-ur annars lýst, tá eitt notat

hjá grannskoðarafyritøk-uni KPMG um týdninginav rækjuvinnunu verðuravvíst sum "rein propa-ganda". Hermann sigur, atKPMG førir fram, at 1234føroyingar gerast arbeiðs-leysir, um rækjuflotin fer.

Hetta er milt sagt einsnaring av tí, sum verðursagt. Ein snaring, sum einkann vænta sær frá einumpolitikkara, men ikki fráformanninum í Búskapar-ráðnum. KPMG hevursett upp eina útgreinaðaútrokning um samfelags-ískoytið av rækuvinnuni.Her eru ymsar fortreytir,og summar av teimum

eru eisini broyttar. Menher kann ein og hvørmeta um hesar fortreytir.

Hvønn týdninghevur minking íframleiðsluvinnuni?Ein relevantur spurning-ur til bbúússkkaappaarrffrrøøððiinnggiinnoogg ffoorrmmaannnniinn íí BBúússkkaappaarr--rrááððnnuumm Hermann Oskars-son kundi verið, hvønntýdning tað hevur fyri eittsamfelag, at vinnutólinigerast færri.

Eitt dømi kundi verið"Hvilvtenni", sum er farinav landinum med alla.Taðer í hvussu er vist, athetta minkar um okkara

útflutning við einum 30mill. árliga. Hetta minkareisini um arbeiðsplássini íokkara primervinnu.Hettamá væl hava onkra aðraavleiðing.Tað kundi veriðrelevant at spurt HO um,hvønn týdning hetta hev-ur fyri búskapin í sam-felagnum.

Tá hvørki Sosialurin ellanakar av teimum – eftiregnum tykki – profession-ellu fjølmiðlunum setahendan spurning, vilja vithesum seta hann her.

Hermann skal fáa blað-rúmd í komandi blaði atsvara hesum sera rele-vanta spurningi.

Nær er Herman búskaparfrøðingur,og nær er hann "trúboðari"?

Kut úr Sosialinum.

Veiðuhagtølini fyri fyrstaársfjóðring í ár vísa atvirði á t.d. upsaveiðuni erfallið niður um eina helvtav virðinum sama tíðar-skeið í fjør. Minkingin íveiðuni merkist longu núvæl í fiskivinnuni bæði ásjógvi og á landi.

Tað er týðiligt út frá al-mennu veiðuhagtølunumfyri fyrsta ársfjóðring attað er nógv minni áhuga-vert at veiða upsa, í muntil fyrsta ársfjóðring ífjørð. Miðal kiloprísurin

fyri allar støddir av upsaer lækkaður eina knappakrónu svarandi til 23 pro-sent. Samstundis er veið-an minka við 5.400 tons-um svarandi til 41 pro-sent. Tá bæði prísurin ognøgdirnar minka so nógvso gongur tað sjálvandieisini út yvir samlaðaveiðuvirði á upsanum,sum er minka við góðum30 milliónum krónumsvarandi til 55 prosent.

Toskaveiðan er samatíðarskeið minka 5 pro-

sent í nøgd og 11 prosentí virði. Meðan hýsuveiðaner minka 1 prosent ínøgd og 26 prosent ívirði.

Samanlagt er feskfiska-veiðan sum heild minkavið 17-18 prosentum bæðií nøgd og virði fyrsta árs-fjóðring í ár í mun tilsama tíðarskeið 2003.

Verður hugt eftir být-inum á feskfiskaveiðunieftir skipabólkum ellareiðskapi er týðuligt attað eru trolveiða sum

hevur tað stóru minking-ina í nøgd og virði. Línu-veiðan er hinvegin vaksin5 prosent í nøgd, menminka 12 prosent í virði.Línan stendur fyrsta árs-fjórðing fyri knapparihelvtini av feskfiskaveið-uni í nøgd og góðarihelvt í virði.

Heldur gongdin framvið so stórum minking-um kemur tað eisini atmerkjast í øðrum vinnumog í samfelagnum sumheild.

Feskfiskaveiðan er nógv minka

Ortopædkirurgiskurskómakari & bandagistur

frá SAHVA, verða á Klaksvíkar Sjúkrahúsi 15. og16. juni 2004,og á Landssjúkrahúsinum 17. juni2004.

Tíð fæst við at ringja á tlf. 455463, týsdag ogmikudag kl.10-12, í seinasta lagi týsdagin 8. juni2004.

Klaksvíkar Sjúkrahús

FF-blaðið www.fiskimannafelag.fo

Síða 9Nr. 318 - 20. mai 2004

Norska flóttaskipið: "Silva"

Nógv norsk skip komu tilFøroya. Eitt teirra var"Silva", sum var ein um-bygdur hvalafangari. TáNoreg varð hersett, høv-du teir júst verið á kópa-leiðunum við útgerð, ogvóru á veg heimaftur.Teirvildu ikki fara aftur tilNoregs, men løgdu leið-ina til Føroyar. Ein avmonnunum sum kom tilFøroyar tá, var KnudBrandal, sum giftist í Før-oyum og eins og EstherStøylen varð hann ver-andi í Føroyum alt lívið.

"Silva" fór at sigla við ís-fiski úr Íslandi til Bret-lands. Tveir føroyingarsigldu við teimum, somanningin taldi 8. Føroy-ingarnir vóru Petur Heimá,ættaður úr Sørvági, búsit-andi í Havn, og JohannesHenriksen úr Sørvági. Vithava hitt tann nú 86 áragamla Johannes á máli.Hann var við "Silva" íhálvtfjórða ár.

Tað fyrsta árið siglduteir við ísfiski úr Íslandi tilBretlands, men so vórðuteir bumbaðir eina ferð,teir lógu á Klaksvík.

Um hesa hendingskrivar Niels Ihlen:En av fiskebåtene m/s"Silva", som var kommetover til Færøyene etterkrigens slutt i Nord-Norge, hadde en nokksåubehagelig oplevelse innei Klaksvikfjorden i 1942.Den var netop kommettilbake fra Storbritanniaetter å ha solgt sin fiske-

last der nede, og holdt påå gjøre sig klar til næstefisketur, da tyske fly komi lav højde og bombetskibet i havnen der.Skipperen Landmark oget par mand var ombord.Et par bomber faldt likeved skibet, som begynte åsynke, men ved åndsnær-værelse og godt sjø-mandsskab fik Landmark,til tross for at motorenikke var i gang, trukketskipet ind på grunt vandder det blev stående. Red-eren ringte til konsulatetog fortalte om ulykken.Han og alle nevnte, at dethadde været et "nærmiss", og at båten haddefået en lekk. Han ba kon-sulatet om å skaffe pump-er fra Tórshavn, så skibetkunne blive pumpet lensog tettet. Jeg fik sendtpumper av gårde, men såkom overraskelsen. Detviste sig ikke å være noe"near miss", men tvertimot en fuldtreffer.Bomb-en hadde gått inn undervannet på styrbords side,hvor der var et stort hull,hoppet over maskinenuten å gjøre skade og lasig pent til rette på bak-bords side i maskinrom-met uten å eksplodere.Forskrekkelsen var jostor, men en 22 årig eng-elsk bombeekspert sattesig roligt overskrevs påbomben og demontertedetonatoren som det varverdens naturligste ting.Man må vel ha lov til åsige at disse brittene er

noget for seg selv.Hendingin fór fram 11.

okt. 1941. Tað skal sigastsum viðmerking til frá-greiðingina hjá Ihlen, attað var ikki skiparin,Landmark, men stýrimað-urin Mons Stormark, sumvar umborð saman viðPetur Heimá og JóhannesHenriksen. Bumban kominn gjøgnum skrokkinbakborðsmegin og legðiseg stýriborðsmegin.

Johannes var sjálvur ímaskinrúminum,tá bumb-an kom inn gjøgnumskipssíðuna, so tað er lættat ímynda sær, at hannhevur fingið ein skelk.

Tann 21. nov. 1972 stóð íDimmalætting eitt lesara-bræv, sum Petur Heimáhevur skrivað. Vit endur-geva hetta við onkrumískoytum frá Jóhannes:

"Í útvarpinum herfyrihoyrdu vit um bumbing-ina undir krígnum íKlaksvík. Har var sagt umnorska bátin "Silva", atbumban fór niður ígjøgn-um dekkið.

Eg var við sjálvur ogstóð tá á bátadekkinumog sá flúgvaran, íð vístiseg at vera lítið yvirmastratoppinum. Eg sáeina lúku opna seg ogbumbuna koma út ogkoma í sjógvin einar 10 til15 m frá skipssíðuni, og

rakti hon skipið bak-borðsmegin undir vatn-linjuni, gjørdi eitt hol eftirseg uppá 1 m annan veg-in og 1,5 m hin vegin.Vel-ið var hangandi eftir í hol-inum. Bumban breyt ljós-motorin, sum var í gongd,fór síðani upp um motor-in – fremsta toppstykkiðvar av, tí vit reinsaðumotorin – hon boygdistytturnar. Bumban legðisegði seg so á dúrkiðmillum motorin og skips-síðuna stýriborðsmegin.

Petur Dahl fekk ljós-motorin til maskinskúlaná skiparaskúlanum.

Annar meistarin, Jóhan-nes Henriksen, sum varstaddur í maskinrúm-inum, slapp upp í øllumgóðum við vátum føtrum.Vit tríggir fingu sett skip-ið á land,áðrenn tað sakk,við hjálp frá landi av.

Tá íð vit vóru á veg um-borð at bjarga skipinum,kom flúgvarin aðru ferðog skjeyt eftir okkum –kúlurnar komu allastaðnií sjógvin rundan um bátin.

Meðan vit vóru umborðog sleptu teymin, komflúgvarin 3. ferð og sleptitá aftur eina bumbu, sumikki brast, og meini eg, athetta er tann bumban,sum nú er funnin og tikinupp.

Bumban, sum lá ímaskinrúminum, var setttil at bresta uppá tíð.Tíðarurið var í gongdmen steðgaði av irring,søgdu eingilskmenninir,sum avmonteraðu hana -

til alla lukku fyri okkum.Gud havi lov."

Bumbuálop hevði veriðá Klaksvík dagin fyri, 10.okt., tá" Fugloyggin" varsøkt og skaði kom áfundamentið á keiuni."Silva" lá tann dagin undirKósini,og fólk av landi ar-beiddi upp á motorin.Teir vóru bidnir um atleggja seg við teym úti ávánni – hetta var beint útfyri "Olafsa brúgv", og harvar "Silva" eisini sett áland – tí hildið var,at skip-ini vóru álopsmál, og eittnýtt ísvirkið var júst bygtá Kósini.

Álopi hendið um hálvg-um tveytíðina.

Teir, sum arbeiddu uppá motorin komu ikki um-borð dagin eftir, og Klaks-víkin var so at siga fólka-tóm tann dagin.

Ikki fyrr enn skipið vará landi og pumpað lens,var bumban uppdagað.Maskinrúmið var fult avsjógvi, men skottið framtil lastina helt tætt.

Fóru at sigla fyrihersetingarvaldiðEftir hesa hending fórskipið at sigla runt í Før-oyum fyri bretska herset-ingarvaldið, soleiðis sum"Juvel" eisini gjørdi, hes-um greiddu vit frá í næst-seinasta blaði.

Skipari á "Silvu" varBertel Kristian Landmark,sum var føddur 24. juli1882 í Ulstein í Noregi.Landmark doyði á Lands-sjúkrahúsinum í Havnbeint eftir krígslok.

Johannes letur sera vælat skiparanum, sum varkomin væl til árs tá. Hannvar sera góður við mann-ingina. Hann var ógiftur,so hann hevði ikki trupul-leikan, sum nógvir aðrirhøvdu, at hugsa um konuog børn heima í Noregi.

Tá var tað øðrvísi viðstýrimanninum Mons Stor-mark. Hann nívdist nógvav, at hansara familja var í

Tá Johannes mundi fingiðbumbu undir vangan

Framhald á næstu síðu

Ein greinarøð við søguligum tilfari sum hendan um norsku flóttarfólkinií Føroyum, hevur tað við sær, at alt meiri og meiri kemur undan kavi, ogtað er eisini hent í hesum føri. Vit eru komin í samband við aðrar føroy-ingar, sum hava kent norðmenn og siglt saman við teimum. Nógvir fiski-menn hava siglt saman við Ervik brøðrunum, og teir láta sera væl at,

hvussu góðir teir vóru við føroyingar. Vit kunnu nevna her, at tá Ervikreið-aríið fór at royna seg við trolarum, og teir fingu sín fyrsta "Labrador", táfingu teir tann kenda føroyska skiparan Kaj Johannesen at vera viðfyrsta túrin, so hann kundi leggja teimum lag á.

Skiparin á "Silvu" var Bertel Kristian Landmark.

"Silva" á vánnií Havn.

Manningin á "Silvu".Aftanfyri eru f.v.:

Petur Jakku av Sandi,Siggert úr Havn, suður-oyingur, JóhannesHenriksen og PeturHeimá.

Menninir fremst ámyndini eru bretar.

Síða 10 Nr. 318 - 20. mai 2004

Framhald á síðu 15

Noregi. Hann plagdi atskemta við Johannes umat koma við til Noregseftir familjuni, afturfyriskuldi hann fáa yngstudóttrina!

Men einaferð so frættirStormark,at kona og børnvóru komin til Hetlands.Tá lá væl fyri hjá honumat fara hagar, hann fór 12.okt.1941 við "Polarstjørn-uni 1" til Hetlands.

Kjell Ervik fór við sumstýrimaður í staðin. Í aðr-ari grein hava vit greittfrá, hvussu hann og Lisavóru gift í ein skund, áðr-enn tey fóru úr Noregi,ogvit hava eisini søguna umfyrsta barnið hjá teimumbáðum, sum doyði ogliggur jarðað í kirkjugarð-inum í Havn.

Í 1944 fór Johannes av"Silvu", tí hann skuldi gift-ast.Tað næsta vit vita um"Silvu" er, at teir vóru íOrknoyggjunum í august1944, og tá sigldu teirmillum Scapaflow ogAberdeen vegna norskaflotan. Sum kunnugt varScapaflow í Orknoyggj-unum ein tann týdningar-mesta flotastøðin hjá

bretum, bæði undir 1. og2.heimsbardaga. Ein slíkstøð er sjálvsagt eitt upp-lagt bumbumál hjá einumfígginda. Ein týskur kav-bátur slapp eisini inn herí 1939, og tað eydnaðistat søkkja slagskipið hjábretum "Royal Oak".

Kjell Ervik var eisini við"Silvu" í hesi siglingini.Johannes greiðir frá, athann seinni fór við "Vest-urvarða", og einaferð teirvóru í Aberdeen og land-aðu, hitti hann Kjell, sumframvegis var við "Silvu".

"Verden er liten"Johannes greiðir frá einiaðrari hending, sum erpartur av hesi søgu. Sum18 ára gamal var Johan-nes í 1936 við "Research"uppi við Bjarnoynna. Hervar hann eisini á landi ogvitjaði teir 4 telegrafistar-nar sum hildu til her.Teirgjørdu tveir túrar, og fyrratúrin landaðu teir til eindampara í Ný Ålesund áSvalbard. Her inni lógueisini nakrir norskir kópa-fangarar. Veðrið var gott,so eitt kvøldið fóru Johan-nes og ein annar við báti

umborð á ein kópafang-ara. Her vóru teir serablíðir, og føroyingarnirvórðu vístir runt. Johan-nes minnist eisini at einmaður stóð uppi á brún-ni.

Fleiri ár seinni umborðá "Silvu" fortelur Johan-nes skiparanum Land-mark frá hesum tilburði.Tá hyggur hann upp ogsigur: "Verden er liten, detvar jeg som var skipper!"

Hittu dótrina sumhonum var lovaðJohannes greiðir frá einistuttligari hending, táhann og konan Brynhild í1980 vóru í Tromsø íNoregi á eini heimavirkis-ferð, har uppgávan hjáJohannes var at spinnafyri norðmonnum. Táferðalagið var í Bergen áveg heimaftur fór Johan-nes at leita í telefonbókinifyri at vita, um hannkundi finna stýrimann-inum, Mons Stormark, tíhann visti, at Stormarkvar ættaður av eini oyggj,Fedje, har á leiðini. Taðgjørdi hann ikki, menhann fann fleiri, sumhøvdu sama eftirnavn.Hann fór so at ringja tiløll hesi, og tá hann komtil tað seinasta navnið,fekk hann fatur í einumsoni hjá stýrimannin. Jústtá høvdu tey eina familju-fest, og tey skipaðu fyri atheinta Johannes og Bryn-hild, og her vóru tey seravæl móttikin. Mons Stor-mark sjálvur varð deyður,men her hitti Johannesdóttrina, sum honumvarð lovað. Men tá var taðov seint hjá báðum!

Annars hevur Johanneseisini siglt nógv aftanábardagan. Hann fór við"Henry Freeman", sumvar ein slupp.Hann hevureisini verið við í línubáta-tíðini. Fyrst við "Tungu-fossi" og síðan við "Reynsa-tindi". Her kom hann tilskaða og gavst at sigla.Síðan arbeiddi hann sumskúlatænari í Sørvági.

Konan Brynhild, sumvar ættað av Húsum,doyði fyri nøkrum árumsíðani.

BBUUMMBBAANN ÍÍ NNOORRSSKKAA BBÁÁTTIINNUUMM ""SSIILLVVAA"".. Millum lesarabrøvini í seinastuDimmalætting var ein sera áhugaverd frágreiðing um bumbuálopið í Klaksvík í1941, skrivað av Petur Heimá, sum var við norska skipinum "Silva" og sá, tá iðbumban var tveitt. – Myndina hevur Robert Brockie jr. úr Havn tikið, tá álopiðvar gjørt, og sýnir hon bumbuna í maskinrúminum á "Silvu", aftaná at hon varkomin inn gjøgnum skipssíðuna, hevði brotið ljósmotorin, var farin upp umhøvuðsmotorin, har toppstykkið var tikið av, og hevði lagt seg á dúrkið. Bumb-an, sum hevði tíðarur, var ikki brostin, av tí at urverkið var irrað.

BBUUMMBBIINNGGIINN AAVV KKLLAAKKSS--VVÍÍKK.. Í sambandi við um-røðu av bumbuálopunumá Klaksvík undir seinnaheimsbardaga,høvdu vit íseinasta blaði mynd aveini bumbu í maskinrúm-inum á norska bátinum"Silva".Hesar báðar mynd-irnar hava vit fingið aftr-at. Tær eru tiknar avH.Hansen, táverandi sýslu-manni í Klaksvík, viðmyndatóli hjá Poul Als,fyristøðumanni. Ovaramyndin er frá fyrstabumbuálopinum á Klaks-vík um 9.-10. oktober1941. Eitt týskt flogfartveitti tvær bumbur, sumkomu í fundamentið ákaiini, sum fór so illa, atsund gjørdist í hana. Fugl-oy, sum lá við bryggju,sakk, men hon varð sein-ni hevað við tunnum ogsíðan tikin upp á bedingog umvæld.– Hin myndiner tikin, tá ið "Silva" erkomin upp á sleipistøðog vísir holið, bumbangjørdi í bakborð, tá iðhon fór gjøgnum síðunaog inn í maskinrúmiðuttan at bresta. Maðurin ámyndini er gamli bed-ingsmeistarin, Peter Joen-sen, sáli.

Myndin á forsíðuni av"Silvu" er málað av HansHansen úr Mikladali.

Úr Dimmalætting

Menninir sum arbeiddu við at umvæla skaðan á"Silvu". Frá vinstru eru teir: úr Hósvík, Elias úrNoreg, ikki kendur, Havnamaður í Rættará,Jóhannes Henriksen, Jógvan, pápi Simma, sonurWenzel Petersen.

"Silva" á beding á skipasmiðjuni í Havn. Her erskaðin frá bumbuni umvældur.

Skrivari til LøgmansskrivstovunaÍ sambandi við, at skrivari á Uttanríkisdeildini fer í barnsburðarfarloyvi,verður við hesum søkt eftir avloysara í tíðarskeiðnum 2. august 2004 til 1.apríl 2005. Fleiri upplýsingar um starvið eru at finna á www.tinganes.fo.

LØGMANSSKRIVSTOVANPrime Minister's Office

Síða 11Nr. 318 - 20. mai 2004

Manningin á"Kongshavn"møttist aftur

Sitandi fremst f.v.: Johan Olsen, Gøtugjógv, Jacob Højgaard, Toftir, SalomonJohannesen, Hellurnar, Hendrik Poulsen, Toftir, Jørgen Gleðisheygg.

Standandi f.v.: Hans Jacob Jensen, Hellurnar, Hans Andreas Poulsen, Toftir,Ásmund Dahl, Oyri, Jákup Næss Joensen, Hvalba, Eingrim Holm, Hvalba, EliJensen, Hellurnar, Ellintur Abrahamsen, Fuglafjørð (aftanfyri), HjartvardThomsen, Hvalba, Jógvan Rasmussen, Oyndarfjørð, Mortan Vang, Hvalba(aftanfyri), Jacob Willumsen, Hvalba, Jóannes Nielsen, Tórshavn, EginMidjord, Argir, Petur Jacobsen, Hvalba. (aftanfyri), Jens Christian Hentze,Hvalba. (aftanfyri), Walther Løjhøjten, Toftir, Kjartan Poulsen, Toftir, Hans O.Højgaard, Tórshavn (aftanfyri), Bjarni Dalsgarð, Argir.Skiparin Jacob Højgaard heilsar uppá sína gomlu manning.

Her hittir kokkurin, tann skjótt 90 ára gamli Salli, uppá sín gamla kokka-drong Egin.

Nógv er at práta um eftir so nógv ár. F.v. Ellintur, Jákup og Jóannes. "Minnist tú....?" Frá vinstru Ellintur, Johan, "Beiggin" og Henrik.

Tað varð eisini sungið nógv, og minti hetta um sunnudagarnar umborð, táhildið varð heilagt.

Sjómatarframsýningin,European Seafood Expo-sition, var aftur í ár í Brús-sel fyst í mai,har fleiri før-oyskar fyritøkur vóru við.Bæði sum framsýnarar ogsum vitjandi.

Fyri fleiri av fyritøk-unum er afturvendanditúrurin til Brússel eitt frá-líkt høvi at røkja kunda-sambond.Keyparar úr øll-um heiminum koma tilBrússel, og hóast heimur-in er stórur, so er hannkanska ikki so stórur jústinnan hesa vinnugrein.Fyritøkurnar nýttu høvi

at hjúkla um kundar sínareisini um kvøldarnar, táfarið var út at eta

Á føroyska landabás-inum, sum Petur & Peturhevði sniðgivið og settupp, luttóku hesar fyri-tøkur:

JFK-groupFramLandshandilinPRG-ExportFarexFaroe SeafoodBergfrostNeviðSmyril-Line

North Atlantic Fish FairFaroe Islands BusinessNewsSkipafelagið FøroyarUnited SeafoodMenningarstovan

Aðrastaðni á framsýning-ini kundi ein finna básarvið ma. Kaupthing, Eim-skip, SNG og FJM við før-oyskari manning.

Tað tyktist sum færrivitjandi vóru á framsýn-ingini í ár enn undanfarinár. Allíkavæl søgdu allarføroysku fyritøkurnar,sum luttóku á landabás-

inum,at tær vóru stak vælnøgdar við framsýning-ina, tí hóast færri vitjandi,so vóru tey meiri seriøsenn vanligt.

Eitt serligt listarligt til-tak var á føroyska landa-básinum í ár. Fyri at skapaáhuga fyri føroyska bás-inum, so skipaði Petur &Petur fyri, at listamálarin

Kári Svennson hevði lista-framsýning og stóð ogmálaði ein málning áframsýningini. Hetta varsera forvitnisligt, og nógvfólk steðgaðu á. Tá fram-sýningin var at enda kom-in var málningurin lutað-ur burtur. Glaði vinnarinvar ein kvinna, sum starv-ast í norsku fyritøkuni

"Færingen", so tað kundiikki hóska betur.

Føroysku fyritøkurnarbjóðaðu seg fram á fram-sýningini og fyri samlaðatiltakið og básin sumheild vóru nógv rósandiorð frá vitjandi og okkarakappingarneytum í lond-unum rundan um okkum.

Síða 12 Nr. 318 - 20. mai 2004

Myndirnar úúr MMoskvaÍ seinasta blað høvdu vit eina frágreiðing um fiskarímessuna íMoskva. Av misgávum lógu myndirnar eftir. Nú koma tær.

Russiskt sjónvarp hevur samrøðu við Árna Dam, konsul.

Føroyskir kappingarneytar samstarva í Moskva.

Snøggi básurin hjá JFK, har sjónvarp vísur ein vælumtóktan reklamufilm.

Høll 5 á ESE í Brússel, har føroyski landabásurin er.

Básurin hjá United Seafood.

Útsýni frá Hotel Cosmos, har føroyingarnir búðu í Moskva.

Føroyingar á Sjómatarframsýning í Brússel

Framhald niðast á næstu síðu

Síða 13Nr. 318 - 20. mai 2004

Mikkjal Olsen var skipariá "Sigurfarinum". Konahansara Hanna hevur ílongri tíð arbeitt við einiætlan um at fáa teir bjarg-aðu russararnar við húskiat koma til Føroyar, harbáðar manningarnarkundu hittast og minnastta hendingina, sum bind-ur teir saman. Ætlaninvar, at hetta skuldi vera í2002, tí tá vórðu 20 árliðin síðani hendingina.Men tá lá tað ikki fyri.

Men nú eydnaðist taðso.Tann 12. mai kom eittferðalag við 7 fólkum tilFøroya. Í ferðalagnumvóru stýrimaðurin Slavasaman við konuni, 2.meistarin,Alexander, sam-an við konu, dóttir ogabbadóttir, og afturatteimum var eisini einkjaneftir læknan umborð.Høvuðsendamálið viðferðini var at hitta mann-ingina á "Sigurfarinum",sum tey kunnu takka fyrilívið. Onkur av teimum,

sum bjargaðist tá, er farinog onkur er blivin ovgamal til eina slíka ferð.

Hetta var ein sera for-kunnug vitjan. Ferðalagiðsteðgaði í Føroyum íknappa viku, og teimumvarð vístur tað gesta-blídni, sum nú einaferðkann vísast. Seinasta leyg-arkvøld bjóðaði Klaksvík-ar Býráð til ein døgurðasaman við manningini á"Sigurfarinum". Hósdaginvar ferðalagið ein túr íHavn, har tey sóu alt tað,sum er vert at síggja íhøvuðstaðnum. M.a. vitj-aðu tey á russiska konsu-látinum, har Árni Damtók ímóti teimum.

Aftaná varð vitjað í fiski-málaráðnum,har fiskimála-ráðharrin Bjørn Kalsø tókí móti. Bjørn bjóðaðiteimum vælkomnum, ikkiminst havandi í huganumorsøkina til, hví tey vóruher. Hóast Bjørn var blað-ungur í 1982, tá alt hettafór fram, so var hetta ein

so dramatisk hending, athon enn stendur fast íminni hansara. Hann hev-ur so seinni fingið taðbeinleiðis samband viðhesa hendingina, at konahansara er systirdóttirMikkjal, skiparan á "Sigur-farinum".

Ferðalagið takkaðu eis-ini fyri móttøkuna ogfyri,at føroyingar veruligaeiga lívið í teimum.Henda løtan var serakensluborin, ikki minst tákona meistaran við tárumí eygunum takkaði fyri, athon hevði fingið manninaftur á lívi.

Áðrenn ferðalagið fóraftur til Klaksvíkar, bjóð-aði Føroya Fiskimanna-felag til døgurða á Sjó-mansheiminum.

Vit fara í komandi blaðat siga meira frá hesi vitj-an og frá samkomuni, harmanningin á "Sigurfar-inum" eisini var við.

Bjargaðu russararnir:

Kensluborin sameiningVit hava fyrr greitt frá í FF-blaðnum, at tað í longri tíð hevurverið arbeitt við at fáa teir russararnar, sum komu frá tí við lív-inum í 1982, tá russiska bingjuskipið "Mechanik Tarassov"sakk og "Sigurfarið" bjargaði manningini, at koma aftur hig-ar á vitjan. Av manningini komu 5 mans frá vanlukkuni við lív-inum.

Inni á russiska konsulátinum. F.v. Ivan, tolkur, Árni Dam, Slava, stýrmaður á"Mechanik Tarassov", Mikkjal og Hanna.

Bjørn bjóðar gestunum vælkomnum. F.v.: Mikkjal Olsen, skipari, Bjørn, IvanMoskalenko, tolkur, og Hanna, kona skiparan.

Slava takkar fyri lívið.Bjørn saman við russisku gestunum.

Básurin hjá Faroe Ship í Brússel. Finnur og Niclas frá Landshandlinum.

DDýýrraa bbiiððiiddaagg,, 77.. mmaaii,, vórutað 5,8 hitastig og sirm,og tað hava vit brúk fyri.Farna vikan hevur veriðófør til veður við so atsiga stilli hvønn dag.Váriðer fyri durunum,tí mín er-faring er, at tá kavaspurv-arnir koma, tá er várið ínánd, men veðrið er ikki,sum tað var fyrr, so altkann broytast.

"Helena L" hevur veriðá royndarveiði í Suður-grønlandi fyri Royal Green-

land og Naturinstituttet,sum tað nú einaferð eitur,og heimastýrið,men einkibar til, har var so at sigasvart fyri krabba. 100punkt vórðu ávíst, hvarroynast skuldi, og 5-6 vik-ur avsettar til royndar-veiðina, men teir góvustlongu eftir 16 døgum, ogtá høvdu teir roynt á 79ásettum punktum.

Tað bleiv ov nógvurísur í Breiðafjørðinum(Sermisutsaqat) og við

Nanortalik og suður tilKappan. Teir drógu 2000teinar og fingu 441 kg –ella 0,2 kg uppá teinin.Onkur meinar, at sjógvur-in er ov kaldur, so krabbinhevur longri tíð at búnast.Tað hevur verið krabbi atfáa har áður.

Áðrenn teir fóru ároyndarveiði, drógu teirteinarnar upp, sum stóðuí Godthåbsdýpinum, ogtað gav 8.811 kg á 783teinum – ella í miðal

11,25 kg uppá teinin, summá sigast vera óført fisk-arí.

Smærru rækjubátarnirfáa væl av rækjum; teirroyna út fyri Agto,og onk-ur hevur gjørt tveir túraruppá vikuna og er kominupp á 100 tons. Støddin árækjunum kundi veriðvæl betri, og onkur avteimum roynir so at sigabert at taka stórar og góð-ar rækjur,og tað gevur eis-ini væl betri prís – upp

ímóti 9 kr.kg,meðan aðrirliggja millum 6-7 kr. kg.

66.. mmaaii kom ein nýggjur(gamal) trolari í flotan.Tað er gamli "Sartleq",sum er keyptur úr Íslandi.Tað er Royal Greenland,sum stendur aftanfyri, ogtrolarin eitur "Hansaraq"og skal fiska rækjur tilvirkini á landi. Eg tosaðivið skiparan um, hvat teirroknaðu við at skipiðkundi lasta av ísaðumrækjum, og hann roknaðivið umleið 100 tonsum avísaðum rækjum í kørum.Teir skulu eisini brúkakør, sum "Lómur" brúkar,og har koyra teir umleið220-225 kg í hvørt karið."Hanseraq" fór avstað, táteir høvdu tikið um 200kør umborð, og teirhøvdu líka nógv umborð,nú teir komu.

Tann 99.. mmaaii vóru +3,3stig og stilli inni á, meneitt lot úti á av norðri."Nanok Trawl" kom inn atlanda, og teir høvduknapt 470 tons inni.Hettaer ein stuttur túrur, tí teirfóru út tann 17. apríl, ogteir siga,at slagið er brúki-ligt.

"Lómur" kom eisini inn,tí teir høvdu trupulleikarvið girinum. Teir roknavið at skula liggja í nakrardagar og umvæla. Teirkomu úr Illulisat, har teirhøvdu landað 70 tons avísaðum rækjum.

1111.. mmaaii:: +5,3 stig og stilli."Nanok Trawl" fór nýggj-an túr. "Sattuaq I" kom innat landa livandi krabba ígjár; teir høvdu 34 tonsinni og høvdu drigið3000 teinar, og tað gevur11,3 kg uppá teinin –óført!

"Sattuaq II" er á veg hig-ar at landa, og teir havaaftur gjørt ein roktúr.Teirbyrjaðu fiskiskap tann 5.mai og góvust tann 10.mai og hava 50,6 tonsinni. Teir hava drigið3.745 teinar og tað gevur13,5 kg uppá teinin, summá sigast at vera óførtfiskarí.Hetta er tað mesta,eg higartil veit, sum erkomið upp á land av liv-andi krabba ein túr.

Tað hevur verið heiltgott veður eina tíð, og taðhevur gjørt, at nakað avmoldini í garðinum hjámær er tiðnað so mikið,ateg havi sett nakað av epl-um niður. Tøðið hesaferðer væl modnaðar rækjur,og teir, sum kenna rákan

av slíkum,vita væl,hvussutað luktar. Nú er bert atvóna,at nakað kemur uppaftur av eplum. Eg havieitt lítið stykki eftir, sumeg kann seta niður í, menhar er frostur í enn, so taðmá bíða nakað enn.

Tann 1122.. mmaaii vóru minus1,8 stig og stilli. Nú komutíðindi úr Nanortalik, at"Bjal Fighter" hevur land-að ta størstu mongdina avlivandi karbba til virkiðhjá Royal Greenland harsuðuri.Teir høvdu gott 60tons íalt, og tað gav 14,5tons uppá teinin. "BjalFighter" hevur landaðtveir túrar tilsamans 90tons,og "Sattuaq II" hevurlagt gott 90 tons upp eftirtveimum túrum. Tað særút til,at nóg mikið er til avkrabba, har teir royna fyritíðina. 5 skip fiska harsuðuri, og tey eru "Sattu-aq I", "Sattuaq II", "HelenaL", "Bjal Fighter" og "BjalOpeliu", og tað eru føroy-ingar við øllum hesumskipunum.

Tað hevur annars veriðeitt lítið prískríggj ímill-um Royal Greenland ogtað privata virkið her,Sisimiut Food, um rogn-kelsisrogn. Royal Green-land er komið upp á 25kr. kg, og teir privatu geva23 kr. kg; men tað er einfyrimunur hjá teimum,sum landa til tað privatavirkið, at teir sleppa at av-reiða tosk til ein russiskantrolara, sum kemur higarum stutta tíð.Royal Green-land fer ikki at taka ímótitoski; teir skulu barahugsa um rækjur ogkrabba og so tær tríggjartunnunar av rogni, sumteir hava tikið ímóti her íSisimiut inntil í gjár. Taðsigst, at russarin fór atsigla hendanvegin úr NewFoundlandi í gjár. Avreið-ingarprísurin fyri tosk viðhøvdi er 6 kr. kg,og tað erfyri allar støddir.

1133.. mmaaii vóru +0,4 stig ogstilli. Hasin nýggji rækju-trolarin, "Hansaraq", kominn av fyrsta túri. Teirhøvdu royndarkoyrt altumborð og høvdu gott 40tons av ísaðum rækjum íkørum.

Síða 14 Nr. 318 - 20. mai 2004

Føroya Banki

- Vit geva tær betri ráð

frá Petur & Petur

Ranvá Hansen, f. Lassen,er ein av føroyingunum,sum hevur størstan kunn-leika um søguna umnorðmenninar,sum komutil Føroyar í 1940. Rannváer fødd í 1933 og var tíumleið 7 ára gomul, tánorðmenninir komu tilKlaksvíkar og gjørdustein partur av hennara lívi.Foreldur hennara vóruJohanna Sofía og Erik Las-sen. Kjell Ervik og konahansara Lisa komu atbúgva hjá teimum. Kjellátti 5 aðrar brøður, sumeisini komu til Føroyar tá,og við konum og børnumkomu 14 fólk av Ervik-ættini til Føroyar. Rannvákom náttúrliga at kennatey øll somul væl og tískilgjørdust hesi fólk einpartur av hennara upp-vøkstri.

Rannvá luttók eisini ísjónvarpssendingunum hjáHelga Jacobsen. Vit havahitt hana og mannin JóanJakku á máli. Rannvá dug-ur væl at greiða frá, oghon hevur eisini fingiðfrásøgn frá norðmonn-unum um, hvussu um-støðurnar vóru í Noregi,áðrenn tey flýddu til Før-oyar.

Høvuðsnøvnini í henn-ara upplivingum eru ætt-irnar Ervik og Kragset.

Kríggj og kærleikibróta allar lógirÍ seinasta blaði greidduvit frá umstøðunum, tá"Juvel" fór avstað úr Nor-egi. Men Rannvá kann

greiða frá øðrumviðurskiftum íhesum sambandi.Sum nevnt varKjell ein av Ervikbrøðrunum. Hannvar trúlovaður viðLisu, sum arbeiddi íhandlinum hjá JonasKragset. Tá avgerðin umat rýma varð tikin, máttigerast skjótt av. Kjell vildifegin giftast, áðrenn teyfóru avstað. Kjell fór inn íhandilin,har Lisa arbeiddiat siga henni frá, at númáttu tey fara sum skjót-ast, men at tey skuldi gift-ast áðrenn tey fóru. Teyfóru beinanvegin til prest-in og Jonas Kragset fórvið teimum. Presturinsegði teimum, at hettakundi ikki lata seg gera,um gingið varð eftir regl-unum.Vanliga skal ein tíð-arfreist til, áðrenn eitt parkann vera gift og høvdutey nógvan skund, soskulu tey havt útvega særeitt kongabræv, men taðhøvdu tey ikki. – Presturgjørdi tí eitt undantak, tísum hann segði, so brótakríggj og kærleiki allarlógir. Og gift blivu tey.

Sá fyrstu ferð konu-fólk í langum buksumTá "Juvel" var komin tilKlaksvíkar, varð farið íholt við at skaffa fólk-unum innivist. Mammu-beiggi Rannvá, sum varpolitistur, kom inn tilteirra og spurdi, um teyikki kundu hýsa einumnýgiftum pari, og hetta

var gamaní. Kjell og Lisasluppu tískil ikki í brúðar-song, fyrr enn tey vóru íKlaksvík,og mamma Rann-vá keypti Lisu náttkjólan,hon var í seinkaðu "brúð-arnáttina".

Rannvá minnist, at táhon seinni var við foreldr-unum niðri á keiuni athyggja eftir skipinum, sáhon fyri fyrstu ferð konu-fólk í langum buksum.

Kjell og Lisa búðu íKlaksvík eitt lítið ár, sofluttu tey til Havnar, tíKjell skuldi fara á stýri-mansskúla: Tey búðu áleið har, sum Keypsam-tøkan í miðbýnum er í

dag og vóru búgvandi harrestina av tíðini, tey vóruí Føroyum.

Tey upplivdu ta stórusorg at missa sítt fyrstabarn. Sonur teirra,Trygvi,doyði, tá hann bert var 2mánaðir gamal.Tey hildu,at hann varð smittaðurvið menigitis av onkrumeingilskmanni.Trygvi varðjarðaður í Havn, og Rann-vá hevur enn gravsangir-nar, sum vit prenta einpart av í hesi grein.

Einki samband heimAnnars var tað soleiðis, athjá Ervik beiggjunumvóru foreldrini, ein beiggi

og tvær systrareftir í Noregi.

Samband var einkimillum londini.Her

var støðan tann samasum millum Danmark

og Føroyar.Tey, sum sótueftir í Noregi, høvdu ong-an møguleika at frætta,hvussu tað hevði gingiðhjá teimum, sum vóru far-in avstað.Tað átti at boriðtil at givið boð við ReyðaKross brøvum, men hettariggaði ongantíð í hesumførinum.

Støðan í Noregi var eis-ini tann, eins og í hinumhersettu londunum, attað var forboðið at lurta íradio eftir øðrum ennteimum almennu tíðind-unum frá týsktstýrdu fjøl-miðlunum,og hesi tíðindivóru ikki altíð so eftirfar-andi.

Týskarar høvdu tó var-hugan av, at forboðsregl-urnar um lurting vórðubrotnar á Kvamsøy, har

Ervik ættin búði, tí taðvísti seg, at fólk har á leið-ini vóru betri orienteraðog vistu meiri um støð-una í krígnum enn fólkannars.

Gamli Ervik átti nevni-liga eitt radiotól, sumhann nýtti til at lurta eftirtíðindum úr Londum.Hesi tíðindi vóru meiraeftirfarandi enn tey al-mennu tíðindini. Í einumúthúsi hevði hann skoriðeitt hol í veggin, har hannsetti radio inn í.Tey skift-ust so um at lurta eftir tíð-indunum, og tá ikki varlurtað hongdu tey eittmálarí fyri.Tá farið varð atlurta mátti onkur ansaeftir, at einki fólk kom harí nánd.

So hendi tað ein dagin,at pápin kemur gleðistrál-andi til hús. Nú hevðihann hoyrt lívstekn frásynunum. Hann hevðinevniliga hoyrt í enskutíðindasendingini, at seks

Nr. 318 - 20. mai 2004 Síða 15

Ævig vinabond millumnorðmenn og føroyingarTær mest áhugaverdu avleiðingingarnar avherðmenn flýggjaðu til Føroyar undir kríg-num, eru tey vinabond, sum vórðuknýtt tá, og sum enn í dag eru teysomu.

Nýgiftu Kjell og Lisa Ervik komu at búgva hjáJóhonnu Sofíu og Erik Lassen, har tey eisini

komu í brúðarsong. Hetta var byrjanin átí vinskapi, sum framvegis er millumeftirkomararnar hjá teimum.

Her liggur lítli Trygve Ervik á kirkjugarðinum í Havn.

Yrktur var einserligur sangurtil "lille Trygve".

Rannvá hevur varðveitt gravsangirnar hjálítla Trygve Ervik. Her síggja vit firsíðuna.

Framhald á næstu síðu

norskir brøður høvdugivið eina gávu til einnorskan grunn í London.Og tað kundi neyvan veranakar annar enn tey, sumáttu seks synir, sum vóruflýddir undan týskar-unum.Hetta var tað fyrstalívsteknið tey fingu fráteimum í tvey ár.

Sá mammu sínafrá kavbátinumEin av beiggjunum sá tóeina ferð mammu sína.Hann var við einum ensk-um kavbáti, sum virkaðivið Noregsstrondina. Einaferð vóru teir so nær viðheimbygdina, at teir royn-du at lúra so nær teirtordu.Tá sá hesin sonuriní periskopinum mamm-una ganga í túninum oggeva hønunum.Hann torditó ikki at koma nærri.

Sambandið stóð viðAftaná kríggið fóru so atsiga allir norðmenninirheimaftur, men samband-ið varð hildið við líka ogvæl tað. Hetta var ikkiminst galdandi fyri Rann-vá. Hon fór til Noregseina tíð at arbeiða hjá

Lisu og Kjell, tá tey skul-du hava eitt barn afturat,og maður hennara JóanJakku sigldi í 1956 við"Smaragd" hjá Ervikreiðarínum á sildaveiðuvið snurpinót. Rannvá vareisini við eina ferð. Honog ein systur hjá Ervikbrøðrunum vóru umborðí tríggjar dagar, men fingutey ikki livandi, og hettavarð roknað sum ein vátt-an um, at tað hevðióeydnu við sær at havakonufólk umborð á skipi!So tað mundi vera frægastat fara í land aftur.

Sambandið varð hildiðviðlíka á tann hátt, at eftirkríggið vóru Ervik brøð-urnir á saltfiskaveiðu viðGrønland. Teir gjørdutveir túrur árliga, og fórutískil framvið Føroyumfýra ferðir aftur og fram.Hvørja ferð løgdu teir at íKlaksvík fyri at heilsaupp á sínar vinir. Taðgjørdi ongan mun,um taðvar dagur ella nátt. Teirvóru líka vælkomnir. Ogteir høvdu altíð okkurtgóðgæti við sær. Rannváminnist tey leskiligu ber-ini, teir plagdu at hava við

sær úr Noregi, og tá teirkomu frá fiskarí høvduteir fult av døgurðamativið til teirra.

Eina ferð høvdu teir einstóran leikutoysbil við tilsonin hjá Rannvá. Bilurinvar so stórur, at hannkundi sita í honum. Son-urin hjá Rannvá er føddurí 1960, og tá vóru longunógv ár verið liðin, síðaniteir vóru farnir heimaftur,men teir høvdu kortiniikki gloymt, hvussu gottteir høvdu havt tað í Før-oyum.

Fyrsti tíðina aftanákríggið var avmarkaðhvat man kundi keypa íNoregi. Men í Føroyumvar nóg mikið at fáa. Soher lá væl fyri at keypainn undir seg!

Tað kom eisini fyri, atføroyingar fóru við tilNoregs sum ferðafólk.Onkur helt fyri við Ras-mus, at teir máttu tikiðeitt sindur fyri tað. Mentað var ikki talan um.Teirhøvdu havt tað so gott íFøroyum, at hetta var taðminsta teir kundu geraafturfyri alt tað góða, teirhøvdu notið í Føroyum.

Rasmus var annars tannavgjørdi leiðarin hjá ætt-ini.Tað var hann, sum varskiparin. Og hann hevðiein serstakan autoritet.Rasmus bríggjaði seg ikkium royking, meðan fleiriav beiggjunum royktu.Men høvdu teir fest sær íog Rasmus var í farvatn-inum, vóru teir skjótir atsløkkja, hóast teir vóruvaksnir menn.

Nú eru allir teir upp-runaligu Ervik beiggjarnirdeyðir. Men Rannvá hev-ur framvegis samband viðeftirkomararnar, sum eis-ini javnan vitja í Føroy-

um. Per Egil, sonur KarlErvik, kemur til Føroya ísummar í "klassaball" hjásínum skúlaflokki í Klaks-vík.

Ervik Marine er eittstórt reiðarí. Teir havahavt fleiri fiskiskip, ogteir eru eisini við í olju-vinnuni, so talan er umeina rættiliga stóra fyri-tøku.

Rannvá kendi eisini vælEsther og Wilhelm. Henn-ara samband við tey er, atsvágur hennara Erik gift-ist við Ásu,sum var dóttir-in í húsunum, har Estherkom at búgva. Hon ber

teimum alt gott. Um Wil-helm sigur Rannvá, athann var so smæðin, athann næstan vildi um-bera, at hann var til. Hannvar stak fittur, og tá teykomu at kenna hann,minnast tey hann at havahavt "klebihjerna". Hettaer eisini tað sum hansaranæstringar í Føroyumbera honum. Wilhelm ar-beiddi annars hjá Ervikreiðarínum.

Er tað onkur, sum kanngreiða meira frá søgunium norðmenninar undirkrígnum, vilja vit feginfrætta.

Síða 16 Nr. 318 - 20. mai 2004Síða 16

Nógvir føroyingar hava verið við "Smaragd"

Norsk jarðarferð í Havn undir krígnum.

Rannvá og Jóan Jakku Hansen. Rannvá f. Lassen greiddi í sendingunum hjáHelga Jacobsen frá sínum kennskapi til eftirkomararnar hjá Ervik ættini.Hon hevur eisini samband við Kragset ættina, sum somuleiðis er partur avhesi søgu. Jóan Jakku hevur eisini siglt við "Smaragd" hjá Ervik reiðarínum.

Røðin um norðmennsum komu higar undirkrígnum gerst drúgvarienn ætlað. Hetta er sjálv-sagt eitt stórt øki, og táeitt slíkt evni verðurtikið upp, kemur altíðmeira undan kavi.

Tískil hava vit í dag 3.partin í hesi røð. Vithava tilfar til eina partafturat, men hesa ferðkoma vit at leypa eittblað um, tí vit skulu

hava tilfar úr Noregi.Men tá kemur parturinlutvíst at snúgva seg umOle Solbjørg og hansaraskip "Utvær", Eldøy og"Gå På" og lutvíst um"Disko" og Hildremyrættina, sum kom higarvið hesum skipi. Umnakar veit meira um hesiskip og teirra manningarvilja vit fegin frætta.

Í komandi blað kemursiðsøguligi parturin at

snúgva seg um fiski-mannafelagsformanninHans Jacob Havstreym,sum hevði verið júst100 ár nú, um hannhevði livað. Men tíverrigjørdist hann bert 28 áragamal og varð bert for-maður í tveir mánaðar.

Juvel á eini av sínum monguferðum til Klaksvíkar.Røðin um norðmenn

undir krígnum

Síða 17Nr. 318 - 20. mai 2004

Marknaður fyrikaltvatnsrækjurMarknaðurin fyri kalt-vatnsrækjur kann býtastupp eftir pilkaðum rækj-um og rækjum við skel(skalrækjum). Hann kanneisini býtast eftir stødd avrækjum. Størstu rárækjur-nar fara til Japans. Miðal-støddirnar verða kókaðarog fara einamest til Franka-ríki, Svøríki, Kina og Russ-lands.Tær minstu støddir-nar vera pilkaðar á pilki-virkjum í veiðilondunumog verða síðan seldar ámarknaðin – eina mest tilStórabretlands.

Pilkaðar rækjurÍ talvu 6 er býtið av søl-uni av pilkaðum rækjumfyri árið 2003 víst.

Talva 6 vísir, at Stóra-bretland er nógv tannstørsti marknaðurin fyripilkaðar rækjur. Síðanikoma danski og ameri-kanski marknaðurin, sumeru ávikavist 17 og 12%.Talan er helst um einayvirmeting av danskamarknaðinum, tí hetta erneyvan tað, sum verðurnýtt av rækjum í Dan-mark. Ein partur verðurmest sannlíkt seldur víð-ari.USA er 12% og næstanalt kemur úr Kanada. Svø-ríki er eisini ein stórurmarknaður. Har er Norranógv tann størsti útvegar-in. Ísland er størsti útflyt-ari til Stórabretlands oghevur væl meira enn helvt-ina av marknaðinum. Før-oyar hava áleið 6% avmarknaðinum í Stórabret-landi, meðan Grønlandog Norra hava tað dup-ulta. Størstu framleiðararav pilkaðum rækjum eruÍsland og Kanada. Síðanikoma Norra og Grønland.

Ein orsøk til, at Íslandhevur so mikið stóranmarknaðarpart í Bretlandier, at Ísland hevur fríamarknaðaratgongd til ES.Sjálvt um Kanada er einstórur framleiðari, hevurKanada lítlan marknaðar-

part í Stórabretlandi. Or-søkin er, at Kanada skalgjalda 6% í tolli fyri teyfyrstu 5.000 tonsini ogsíðani 20% fyri alt sum eromanfyri 5.000 tons.

Orsøkin til, at Íslandpilkar so nógv í mun tilegna veiðu er, at Íslandinnflytir rávøru úr Norratil pilkingar.Orsøkin til, athetta ber til er, at Norrahevur toll til ES,meðan Ís-land ikki hevur. Norraskal gjalda 7,5% toll fyrialla nøgd omanfyri 5.000tons. Føroyski útflutning-urin til ES er eisini av-markaður av einumkvotulofti. Grønland hev-ur fría atgongd á ESmarknaðin fyri sínar rækj-ur.

Rækjur við skelEin stórur partur av rækj-unum verður seldur sumrækjur við skel. Býtið avsøluni er víst í talvu 7.

Størsta útflytaralandiðer Danmark, sum selir

helvtina av heimsfram-leiðsluni. Orsøkin er hon,at Danmark selir alt fyriGrønland uttan søluna tilJapans, alt fyri Føroyar ogein stóran part fyri Norra,Kanada og Ísland.

Ísland selir rættiliga lít-ið av rækjum við skel, tínógv tann størsta nøgdinverður pilkað. Russlandselir ein stóran part tilJapans og eru hetta stórarrækjur úr Okhotska hav-inum, sum hava veriðseldar á japanska markn-aðinum í eina tíð. Hettahevur ført við sær lægriprís á japanska marknað-inum. Alt í alt eru baratveir útbjóðarar av rækj-um við skel, nevniligaDanmark og Kanada.

Kina og Japan eru teirstørstu marknaðirnir fyrirækjur við skel. Danmarkog Kanada býta tann kin-esiska marknaðin ímillumsín.Øll lond selja tær stør-stu rækjurnar til Japans, tíhar er frægast prísur. Síð-

ani selir Danmark rætti-liga fitt til Svøríki, Franka-ríki og Thailand. Allirmarknaðir keypa kókaðarrækjur uttan Japan.

PrísirPrísurin á rækjum erávirkaður av nógvum ym-iskum viðurskiftum.Nevn-ast kunnu búskaparligagongdin í keyparalond-unum,útboðið,eftirspurn-ingurin av rækjum, gjald-oyrakursir og onnur viður-skifti. Hartil er støddar-býti eisini avgerandi fyriprísin. Størri rækjurnareru, betri er prísurin.Rækjur vera býttar í (i)rárækjur ella Japanrækjur,sum eru tær størstu, (ii)kókaðar rækjur, sum erumiðalstórar og (iii) ídnað-arrækjur, sum eru tærsmáu rækjurnar.

ÍdnaðarrækjurÁ Flemish Cap og viðSvalbard, har føroyskuskipini hava veiðirætt-

indi, eru rækjurnar smá-fallandi. Vanligt býti er, atumleið helvt um helvt erídnaðarrækjur og kókað-ar rækjur. Tí er nærliggj-andi at hyggja eftir prís-gongdini fyri ídnaðar-rækjur. Hetta eru tærrækjur sum verða pilkað-ar.

Mynd 4 vísir prísgongd-ina á føroyskum ídnaðar-rækjum og føroyskumpilkaðum rækjum.

Mynd 4 vísir, sum eisiniroknast má við, at liðugt-vøru- og rávøruprísirnirfyri ídnaðarrækjur fylgj-ast. Prísirnir hava sveiggj-að nakað tey síðstu 14 ár-ini. Prísurin gjørdi eittrend upp í 1995 fyri síð-ani at fella aftur í 1996 og1997. Annars hava prísir-nir síðani 1991 veriðstøðugir og um tær 10krónurnar fyri kilo. Síðani2000 hevur prísurin veriðstøðugt fallandi og er númillum 7 og 8 kr./kg.

Liðugtvøruprísurin hev-ur fylgt rávøruprísinum.Prísurin í 2001 var oman-fyri 40 kr./kg. Men síðanier prísurin bara fallin,og ídag er hann á leið 34kr./kg. Ábendingar úrStórabretlandi siga, atprísurin er undir trýsti.Innflytarar bera nevniligaótta fyri, at prísurin fer atfella seinni í ár orsakað avstørri útboði. Prísirnirbæði fyri ídnaðarrækjurog pilkaðar rækjur erufalnir við 30% síðani ár2000.

Mynd 5 vísir rávøru-prísin í mun til samlaðuveiðuna av kaltvatnsrækj-um. Hetta er sett upp fyriat síggja, um vaksandi út-boð hevur við sær lægriprís.

Mynd 5 vísir, at útboðiðvar støðugt frá 1991 til1993. Síðani fall útboðiðeitt vet í 1994, sumkanska var orsøkin til, atprísurin hækkaði í 1994-95. Síðani vaks útboðiðog prísurin fall.

Hinvegin vaks útboðið

frá 1997 til 2000, meðanprísirnir vóru rímiligagóðir. Útboðið í 2001 fall,samtíðis sum prísurin eis-ini fall. Nøgdirnar erubara hækkaðar síðani2001, og prísurin hevurverið undir støðugumtrýsti.

Lækkandi prísir ámarknaðinum, hava sjálv-sagt endurspeglað seg í típrísi, føroysku rækjuskip-ini hava fingið fyri sínarrækjur. Ábendingar eru tóum, at prísurin sum ís-lendsk og norsk skip fáa íløtuni, er nakað omanfyritann prís, sum føroyskuskipini fáa.

Kókaðar rækjurog Japan rækjurSølan av kókaðum rækj-um er 77.000 tons, haravKina innflytir 43% ogRussland 19%. Svøríkikeypir 17% og Frankaríki10%. Stórar vónir havaverið settar Kina og Russ-landi, sum væntandi fóruat keypa væl av rækjum,men tað vísir seg at veratorført at økja um søluna,uttan at prísurin fellur.Tann størsti parturin avveiðuni og harvið av kók-aðu rækjunum er støddin90-120, og tí gevur prísur-in á hesari støddini einasera góða ábending um,hvør miðalprísurin fyrirækjur er.

Kina hevur keypt hesastødd fyri rímiliga høgarprísir, men nú eru prísir-nir lækkaðir, úr ávikavist20 niður í 14 og úr 17niður í 12 kr./kg alt eftirmiðaltali pr. kg. Hettamerkir eitt fall uppá um-leið 30%. Prísirnir fyri tærminnu rækjurnar eru eis-ini falnir. Støddin 120-150er fallin úr 12,50 kr./kgniður í 9,50 kr./kg ogstøddin 150-180 úr 11niður í 8 kr./kg.

Stórar vónir vórðu sett-ar Russlandi, sum hevurkeypt nógvar rækjur, menorsøkin er helst hon, atprísirnir eru lágir. Russ-

Frágreiðingin um støðuna hjá rækjuflotanum

Framhald á næstu síðu

Síða 18 Nr. 318 - 20. mai 2004Síða 18

land er nevniliga ein lág-prísmarknaður, og prísir-nir liggja tí ímillum 9 og13 kr./kg alt eftir stødd.Sostatt skal ikki roknastvið,at prísurin í Russlandifer at lyfta sær á. Russlandgevst nevniliga at keypa,tá ið prísirnir hækka. So-statt eru tað tríggir markn-aðir, sum kunnu keypakókaðar rækjur til einrímiligan prís, nevniligaKina, Svøríki og Franka-ríki, men so leingi útboð-ið stendur við og økist,eru eingi tekin um, atprísurin hækkar.

Prísirnir fyri tær stórurækjurnar til Japans erueisini lækkaðir. Orsøkiner einamest hon, at stórtútboð er av stórum rækj-um úr tí Okhotska hav-inum. Eisini eru nøgdir-nar úr Kanada og Grøn-landi øktar. Prísirnir fyristøddina 50-70 er fallinniður á góðar 40 kr./kgog fyri 70-90 er prísurinbert 22 kr./kg. Ein miðal-prísur fyri ein túr av Jap-an rækjum er góðar 30kr./kg. Fyri nøkrum fáumárum síðani var prísurinmillum 100-150 kr./kg.

Nevndin hevur roynt atsamanborið prísir ogveiðisamanseting hjá før-oyska og grønlendskarækjuflotanum.Sum heildkann sigast, at prísurinsum tey grønlendskuskipini fáa er lægri ennprísurin, sum føroyskuskipini fáa.Hinvegin verð-ur hetta meir enn upp-

vigað við tað, at tey grøn-lendsku skipini fiska mun-andi størri nøgdir. Hettamerkir, at grønlendskiflotin er í eini betri kapp-ingarstøðu, samanboriðvið tann føroyska flotan.

FramtíðarútlitNevndin hevur – umframtat lýst marknaðin – eisiniroynt at fáa innlit í, hvus-su marknaðarútlitini erukomandi eitt til tvey ár-ini. Framleiðslan av rækj-um er ov stór í mun tileftirspurningin. Hartilhava lágir kursir í Japanog á dollaranum, eisiniávirkað skeiva vegin.Sein-astu tíðina er dollarin tóhækkaður í mun tildonsku krónuna, og færhetta uttan iva eina posi-tiva ávirkan á prísin ákókaðum rækjum. Høgaútboðið ger tað hinveginringt at síggja nøkur tekinum, at marknaðarstøðanbatnar tey fyrstu eitt tiltvey árini.

Tá hetta er sagt skal eis-ini nevnast, at nevndinhevur fingið upplýst, atFøroyar frá umleið 1. jan2005 gerast limur í al-evropeiska upprunaøki-num. Hetta inniber, atm.a. norsk og íslendskvirkir kunnu virka før-oyskar rækjur og seljahesar á ES marknaðin, utt-an at gjalda toll. Hinveginmerkir tað eisini, at før-oysk virkir kunnu virkarækjur frá skipum úr ESlimalondum, londum sum

hava søkt um ES limaskapog frá londunum, sumhava EBS avtalu. Rækjur-nar kunnu seljast á ESmarknaðin uttan toll.Mett verður,at hetta møgu-liga kann hava við sær, atføroysk skip kunnu fáahægri prís fyri sínar ídn-aðarrækjur. Við verandifyritreytum kann hettamerkja eina príshækkingá rækjum til pilkingar áumleið 1-1,5 kr./kg. Hes-um er tó sera stór óvissaknýtt at.

Roknskapartøl

AlmentTil tess at lýsa fíggjarligustøðuna hjá rækjuflot-anum, hevur nevndinkannað roknskapirnar hjárækjuskipunum seinastuárini. Sum flestum kunn-ugt er talið av rækjuskip-um fækkað. Hetta ávirkareisini talið av skipum,sum eru við í uppgerðini.Átta skip eru í yvirlitinumí 1999, 2000 og 2001. Í2002 er talið lækkað nið-ur í 6 skip og í 2003 erubert fýra skip við í yvirlit-inum.

Av teimum 8 skipunumí 2001 eru tó 6 eftir. Hav-borg (gamla South Is-land) var ikki í rakstri í2003 og fór ikki í raksturfyrr enn í 2004. Kappinfór aftur til fiskiskap í mai2003, men er longu lagd-ur aftur í 2004. Tí kannsigast, at 4 skip hava havt"vanligan" rakstur í 2003.Gjørt verður tí vart við, attalið av skipum, sum eruvið í uppgerðini, ikki ertað sama sum tal av skip-um í flotanum einstøkuárini.

Tey fýra skipini sumeru við í yvirlitinum fyri2003 eru Sólborg, Napo-leon,Høgifossur og ArcticViking.

RaksturinÍ talvu 9 eru miðaltølinifyri rækjuskipini sett upp.Raksturin hevur veriðsera vánaligur seinastu ár-ini. Í 1999 høvdu skipinieitt gott ár og miðalársúr-slitið var góðar 4,5 miókr. í avlopi. Síðani eru árs-úrslitini versnaði ár und-an ári og skipini havaseinastu árini havt hall.Hallið var í 2000 745 tkr.í miðal pr skip og er økthvørt ár síðani. Í 2003 varmiðalársúrslitið kr. 6,7mió kr. í halli.Hetta hevurhavt við sær, at eginpen-ingurin er munandi mink-aður.

Tølini viðvíkjandi 2003stava frá fyribilsroknskap-um hjá feløgunum.

Niðanfyri er sett uppein talva, sum bara umfat-ar skipini Sólborg, Høga-foss, Arctic Viking ogNapoleon/Ocean Castle

fyri árini 1999-2003. Tøl-ini vísa úrslit áðrenn rent-ur og avskrivingar.

Talva 10 vísir, at úrslit-ini áðrenn rentur og av-skrivingar hjá teimumeinstøku skipunum eruymisk einstøku árini. Frá-greiðingarnar til hesisveiggj eru nógvar.Orsøk-in kann vera, at skipmissa trolreiðskapin,eykaviðlíkahald v.m. Verðurtikið saman um kann sig-ast, at gongdin er tann, atúrslitið áðrenn rentur ogavskrivingar er versnaðfyri tíðarskeiðið hugtverður eftir.

Sostatt kann metast, atvið verandi veiðu- ogmarknaðarviðurskiftumer støðan tann, at fyri eittmiðal skip vanta í 2003áleið 2 mió kr. í, til rakst-urin, áðrenn rentur og av-skrivingar, javnvigar.

FíggjarstøðanÍ 2003 kann fíggjarstøðanfyri tey 4 skipini, sum eruvið í yvirlitinum lýsast so-leiðis.· Eginognin hjá Arctic

Viking er áleið null og

skipið er bókað tiláleið 26 mió kr.

· Eginognin hjá Høga-fossi er áleið 1,5 miókr. og skipið er bókaðtil áleið 28 mió kr.

· Eginognin hjá Napo-leon er áleið 14 miókr., og skipið er bókaðtil áleið 57 mió kr.

· Viðvíkjandi Sólborgskal nevnast, at rokn-skapurin hjá P/F Ís-borg, sum eigur Sól-borg, er ein koncern-roknskapur, sum eisiniumfatar nótaskipiðKrúnborg. Eginogninhjá P/F Ísborg, sumumfatar bæði rækju-vinnu og nótafiskiskap,er áleið 52 mió kr.Verður Krúnborg ogharvið nótafiskiskapur-in hildin uttanfyri, ereginognin áleið 7 miókr., og Sólborg bókaðtil áleið 32 mió kr.

GjaldføriRoknskapirnir hjá feløg-unum vísa, at gjaldføriðhjá skipunum er seratrongt og vísast kann á, at"stuttfreistaða skuldin"

(skuld, ið fellur til gjald-ingar innanfyri 1 ár) erfleiri ferð so stór, sumáognin saman við tøkapeninginum.

Verður sagt, at miðal-rentuútreiðslurnar hjáskipunum seinastu árinihava verið áleið 1,2 miókr., meðan avdráttirnirhava verið áleið 2,6 miókr., kann gjaldførið lýsastsum víst í talvu 11.

Raksturin undir ym-iskum fyritreytumVið støði í tí tilfari nevnd-in hevur útvegað sær, erugjørdar útrokningar fyri,hvussu raksturin broytistundir givnum fyritreyt-um.Til tess at gera saman-líkningar er raksturin hjáeinum miðal rækjuskipilagdur sum grund. Gerastkunnu nógvar hugsandirakstrarloysnir,men nevnd-in hevur í fyrsta lagi valtat hyggja at teimum, sumhon metir eru mest sann-líkar, men eisini útrokn-ingar fyri minni sannlíkarrakstrarloysnir eru settarupp.

Nevndin hevur valt at

Síða 19Nr. 318 - 20. mai 2004

gera hesar útrokningar:1.Skip, sum skipa rakst-

urin eins og vanligthevur verið seinastunógvu árini.

2.Raksturin verður um-lagdur til í størstanmun at fiska ídnaðar-rækjur, umframt kvot-una undir Eysturgrøn-landi.

3.Tvey skip býta núver-andi kvotu í Eystur-grønlandi

4.Eitt skip fiskar allakvotuna í Eysturgrøn-landi

Nevndin hevur sett upphugsaðu dømini, har eittella tvey skip fáa gagn-nýtt alla kvotuna undirEysturgrønlandi. Vísastskal í tí sambandi á, atrækjukvotunar í Eystur-grønlandi eru egnar kvot-ur.Tað er tí lítið sannlíkt,at eitt ella tvey skip fáagagnnýtt kvotuna undirEysturgrønlandi næstueitt til tvey árini. Skalhetta verða møguligt,mugu feløgini sum havakvoturnar avhenda hesarendaliga, ella má lógar-broyting fremjast, soleiðisat talið av skipum, sumhava hesa kvotu, verðuravmarkað.

VanligveiðisamansetingVið eini vanligari veiði-samanseting er útgangs-støðið tikið í hesumnøgdum og prísum:

Fyri vanliga veiðisam-anseting eru sett upp 4dømir:1.Sannlíkt úrslit 2.Sannlíkt úrslit við hýru-

endurgjaldi3.Prískrav til javnvág

uttan hýruendurgjald4.Prískrav til javnvág við

hýruendurgjaldi

Talva 13. Úrslit fyri van-liga veiðisamanseting ogprísur sum gevur javnvág

Útrokningarnar vísa, attað er torført at fáa rakst-urin og gjaldførið athanga saman. Mest sann-líka úrslitið er eitt halláðrenn rentur og avskriv-ingar, sum er góðar 2 miókr. Útrokningarnar vísaeitt gjaldførishall, sum eráleið 5,8 mió kr. Verðurroknað við einum endur-gjaldi, sum er 28% av út-goldnu hýrunum, javnvig-ar úrslit áðrenn rentur ogavskrivingar nøkulunda.Framvegis kann tó rokn-ast við gjaldførishalli, sumer áleið 4 mió kr.

Útrokningarnar vísasomuleiðis, at skal gjald-førið javnviga, uttan atnøkur tiltøk verða sett íverk, má miðalprísurin árækjum hækka við um-leið fýra krónum. Um einskipan verður sett í verk,har skipini fáa 28% av

hýrunum endurgoldnar,skal prísurin á rækjumhækka við kr. 2,50 fyri atfáa gjaldførið at javnviga.

Umlagdur rakstur tilídnaðarrækjur og einaEysturgrønlandskvotuTað hevur víst seg sein-astu árini, at tað er nær-um ómøguligt at fáaraksturin av rækjuskip-unum at javnviga. Nevnd-in hevur tí sett upp eitthugsað dømi, har tað ístørstan mun verður lagtum til at veiða ídnaðar-rækjur.Ein slík umlegginginniber, at tað er skjótariat fiska, og tí kunnu skip-ini økja samlaðu veiðuna.Hinvegin merkir hetta atmiðalprísurin, sum skip-ini fáa fyri veiðuna lækk-ar, tí skipini ongar kókað-ar rækjur selja. Fyritreytir-nar, sum nýttar eru í hes-um døminum, eru:

Fyri dømið við umlagdarakstrinum eru vístar 4útrokningar:1.Sannlíkt úrslit 2.Sannlíkt úrslit við

hýruendurgjaldi3.Prískrav til javnvág

uttan hýruendurgjald4.Prískrav til javnvág við

hýruendurgjaldi

Talva 15. Úrslit ídnaðar-rækjur og prísur sum gev-ur javnvág.

Tað vísir seg, at fyrihetta hugsaða dømið errakstrarúrslitið nakaðfrægari enn við vanligumrakstri. Staðfestast kanntó, at ein slík umleggingikki er nøktandi. Mestsannlíka úrslitið er eitthall áðrenn rentur og av-skrivingar, sum er 1,4 miókr. Roknast kann við ein-um gjaldførishalli, sum eráleið 5,2 mió kr. Verðurroknað við einum endur-gjaldi, sum er 28% av út-

goldnu hýrunum, kannroknast við einum avlopiáðrenn rentur og avskriv-ingar, sum er góðar 600tkr. Hóast endurgjald,sum tilsvarar 28% av út-goldnu hýrunum, verðurtalan um eitt gjaldføris-hall, sum er knappar 3,2mió kr.

Fyri hetta dømið skalprísurin eisini hækkamunandi fyri at fáa eittnøktandi gjaldføri. Verðaongi tiltøk sett í verk,krevst nevniliga ein prís-hækking upp á góðartríggjar krónur, fyri at fáaeitt rímiligt gjaldføri.Hækkar prísurin kr. 3,25fyri kg fæst eitt úrslit, sumer 3,8 mió kr. áðrennrentur og avskrivingar.Við hesum javnvigargjaldførið.

Um ein endurgjalds-skipan, har 28 % av hýr-unum verða endurgoldn-ar, verður sett í verk, erneyðugt, at prísurinhækkar kr. 1,75, fyri at fáagjaldførið at javnviga.

Tvey skip undirEysturgrønlandi Eitt dømi er sett upp,sumer grundað á eina støðu,har ongi tiltøk verða sett íverk. Um roknað verðurvið, at tvey skip fáa at-gongd til og gagnnýtaveiðimøguleikarnar í Eyst-urgrønlandi, og restina avárinum troyta aðrarmøguleikar, er komið tilrakstrarúrslitini, sum víst ítalvu 16 niðanfyri. Nýttarverða tvær ymiskar veiði-samansetingar. Ein harskipini hava vanliga veiði-samanseting og ein, harlagt verður um til ídnað-arrækjur.

Við vanligum rakstriverður roknað við einiveiðu upp á 1.600 tons.Roknað verður við, at

hvørt skip fiskar 575 tonsí Eysturgrønlandi og atrestina av árinum kannhvørt skip fiska góð1.000 tons á øðrum leið-um, um raksturin verðurskipaður eins og vanligthevur verið. Verður lagtum til ídnaðarrækjur, erroknað við at samlaðaveiðan verður 1.900 tons.575 tons undan Eystur-grønlandi og restina áøðrum leiðum.

Viðmerkjast skal, at taðhevur verið trupult atfingið nóg gott talgrund-arlag fyri slíkan rakstur.Reiðarar vísa á, at umroynt verður nógv undirEysturgrønlandi, hækkaviðlíkahalds – og reið-skapskostnaðirnir, mensum nevnt, er torført atfáa staðfest, hvussu stórøkingin er. Út frá teimumupplýsingum nevndinhevur fingið, er sett uppeitt hugsað dømi um slík-an rakstur, men tølinimugu takast við fyrivarni.

Í útrokningunum eruviðlíkahalds – og reið-skapskostnaðirnir hækk-aðir við 750 tkr. fyrihvønn av hesum kostnað-um. Við hesum fyritreyt-um vísa útrokningarnar,at úrslit áðrenn rentur ogavskrivingar er 375 tkr. ívinningi. Skipini kunnuharvið gjalda ein lítlanpart av rentunum, menongar avdráttir. Samlaðaúrslitið er eitt gjaldføris-hall upp á 3,4 mió kr.

Fyri dømið, tá skipinirestina av árinum bertveiða ídnarrækjur, er úr-slitið áðrenn rentur og av-skrivingar 1,35 mió kr. ívinningi. Skipini kunnusostatt gjalda renturnar,men onki er til avdráttir.Roknað verður við einumgjaldførishalli, sum er 2,4mió kr.

Eitt skip undirEysturgrønlandi Somuleiðis er sett uppeitt hugsað dømi, har einrækjubátur fær rættin tilalla Eysturgrønlandskvot-una. Inntøkan er mett útfrá, at roknað verður viðeinum prísi, sum er 30kr./kg. Av tí, at nevndinikki hevur nakað tal-grundarlag fyri rækju-skip, sum hava roynt altárið undir Eysturgrøn-landi, hevur tað hinveginverið sera trupult at ásettútreiðslurnar. Útreiðslur-nar eru ásettar eftir ráð-føring við reiðarar. Út fráteirra ábendingum eruhesar útreiðslur ásettar,men tølini mugu takastvið størsta fyrivarni.

Av tí, at roknað er viðmunandi minni veiðuenn tað sum er vanligt hjáeinum rækjuskipi í vanlig-um rakstri, eru kostnaðir-nir til landingar- og flutn-ingsútreiðslur lækkaðir.Viðmerkjast skal eisini, atinntøkan er mett út frá atfiskað verða 1.000 tons.Tølini eru sett upp í talvu17.

Klárar eitt rækjuskiphinvegin at fiska alla kvot-una, broytast rakstrartøl-ini munandi til tað betra.Samlaða inntøkan økistvið 4,5 mió kr. Mett verð-

ur, at úrslitið batnar 2-3mió kr.

Úrslit áðrenn rentur ogavskrivingar er eitt avlopupp á 1,6 mió kr. Rakstur-in ber tí allan rentukostn-aðin og ein lítlan part avavdráttunum. Samlaða úr-slitið er eitt gjaldførishallupp á 2,1 mió kr.

Hýrur/hýruprosentNevndin hevur eisini við-gjørt hýrurnar hjá rækju-flotanum. Hagtøl vísa, atinntøkurnar hjá manning-unum á rækjuflotanumeru tær lægstu í føroyskafiskiflotanum. Hetta kannbroytast, um talan verðurum, at tað við munandiminni manningartali kannveiðast sama virði. Skulditað hent, kundi verið við-gjørdur tann møguleiki,at tann hækking í hýr-unum, sum liggur í lægrimanningartali, verðurbýtt øðrvísi enn í dag, sohetta kundi verið eittíkast til, at flotin yvirlivir.

Men hetta er alt treytaðav samráðingum millumavvarðandi feløg. Nevnd-in hevur tí ikki viðgjørthetta neyvari í sínari lýs-ing av støðuni og hevurikki tikið hendan møgu-leika við í sínar metingar.

Síða 20 Nr. 318 - 20. mai 2004Síða 20

Sum greitt varð frá í sein-asta blaði, var danski mat-vøruráðharrin, og harviðfiskimálaráðharrin, Mari-ann Fischer Boel, í Føroy-um fyrst í mai mánaðisaman við FolketingetsFødevareudvalg, sum ertann nevndin í fólkating-inum, ið tekur sær avfiskivinnumálum.

Fiskimannafelagið hittisendinevndina og greiddihenni frá føroyskum fiski-vinnuviðurskiftum og ser-liga frá fiskidagaskipan-ini. Tey siga, at ferðin íFøroyum var sera væl-eydnað,og tey fingu nógvburturúr. Føroyski blíð-skapurin var sum veraman á góðari leið. M.a.fekk sendinevndin lundaat eta á Viðareiði.

Vit hittu serskilt ein avlimunum á máli,og var taðOle Vagn Christensen úrSocialdemokraterne. Hannhittu vit annars eisini í1993, tá hann var í Før-oyum saman við búskap-arligu/politisku nevndinihjá fólkatinginum. Men távóru umstøðurnar mun-andi øðrvísi enn tær hó-ast alt eru í dag!

Tað kann sigast um OleVagn, at hann er ein avteimum fáu aarrbbeeiiððaarr--uunnuumm,, sum eru á fólka-tingi. Sjálvt í danska "ar-beiðaraflokkinum" eru ar-beiðarar næstan eins sjáld-samir og lundi á jólanátt.Men sum Ole Vagn sigur,so ynskja vit øll at gevaokkara børnunm eina út-búgving, og hetta kannkanska sigast at vera eittav úrslitunum av javnað-arpolitikki gjøgnum nógvár. Tí fegnast Ole Vagnum,at sonur hansara vænt-andi fær studentsprógv í

næstum.Ole Vagn hevur sum

nakar sín uppruna í ar-beiðararørsluni. Hann erføddur 28. mai 1943, ogpápin Poul var ketilpass-ari. Tey búðu á Thistedleiðini. Pápin var politisktog fakliga virkin, og hettaávirkaði eisini tann lítlaOle Vagn.

Hann fekk sína vanliguskúlagongd, men lærdieisini tíðliga at arbeiða,og longu sum 10 ára gam-al fór hann at arbeiðasum ørindadrongur.Í 1959fór hann í slaktaralæru,oghetta gjørdist hansara lívs-starv. Samstundis gjørdisthann virkin í ungmanna-felagnum hjá javnaðar-flokkinum,DSU,har hannfekk eina leiðaraútbúgv-ing.

Sum 20 ára gamal gjørd-

ist hann slaktaríarbeiðari,samstundis sum hanngjørdist meiri og meiripolitiskt og fakliga virkin.Í 1965 kom hann í nevnd-ina fyri Slagteriarbejder-nes Fagforening í Thisted,og nøkur ár eftir hettagjørdist hann formaður.Seinni gjørdist hann for-maðurin fyri javnaðar-flokkin í Thisted, og herkann skoytast upp í, at táflokkurin í Thisted hevði100 ára stovningardagfyri nøkrum árum síðan,skrivaði Ole Vagn søgunahjá flokkinum í bókini:"Der er fanen til forskel".

Í 1974 varð Ole Vagnvaldur inn í býráðið í Thi-sted, og seinni gjørdisthann formaður í social-demokratiske býráðsbólk-inum. Hann gjørdist eisinivaraborgmeistari.

Í fólkatingiðVit hava ikki tikið øllhansara álitsstørv við her,men alt hetta kundi ikkienda við øðrum, enn atOle Vagn stillaði upp tilfólkatingið. Hann varðfyrstu ferð valdur í 1984og sat til 1987. Tá komhann ikki inn aftur, mensíðan 1990 hevur hannsitið í fólkatinginum.

Her hevur hann eisinistaðfest sína støðu sumein dugnaligur politikk-ari. Hann er framsøgu-maður hjá flokkinum í ar-beiðara-, vinnu og føði-vørumálum. Í føðivøru-málum er tað serliga fiski-vinnan, sum hevur hans-ara áhuga. Thisted, harOle Vagn býr, liggur ikkiso langt frá Hanstholm,og her hevur hann allarmøguleikar at kunna segum sjónarmiðini hjá fiski-monnunum. Her býr for-maðurin í Danmarks Fisk-eriforening, Thorkild Før-by, og her býr eisini PeterSand Mortensen, sum erumboðsmaður fyri teirfiskimenn, sum eru limir ídanska serarbeiðarafelag-num SiD. Og sum taðskilst á Ole Vagn, so gerhann nógv burtur úr atpráta við hesar um fiski-vinnuviðurskifti, so hanná tann hátt fær vitan inn-an hetta øki. Hetta sigurikki so lítið um eindugnaligan og seriøsanpolitikkara.Tí hevur hanneisini fortreytir fyri attosa um kvotur og fiski-dagar, tá hetta kemuruppá tal.

Ole Vagn er eisini limurí Nordisk Råd, og herkemur hann í framtíðiniat vera saman við ÓlaBreckmann og Kára Høj-

gaard. Tað er neyvan ivium, at teir í Ole Vagnfinna ein mann, sum teirkunnu samstarva væl við.Takkað verið sítt sam-band hendan vegin erOle Vagn eisini væl kunn-aður um føroysk viður-skifti.

Skammast ikkivið sín upprunaOle Vagn er ikki banginfyri at siga sína hugsan,og eisini at seta seg upp ímóti toppunum í flokk-inum. Hann var í mótiteirri broyting í eftirløn-ini, sum Poul NyrupRamussen fekk trumfaðígjøgnum aftan á valið í1998, og sum kanska vartann sakin, sum eina mestoyðilegði trúvirðið hjá tíannars dugnaliga forsætis-málaráðharranum. MenOle Vagn hevði so mikiðav jarðarsambandi,at hannánaði, hvat hetta kundienda við. Hann ávaraðieisini um tað, men teir"klóku" í flokkinum vistubetur, við tí úrslitið, sumhetta førdi við sær.

Ole Vagn ger einki fyriat nokta sín uppruna sumarbeiðari. Á alnótini sæst,at hann av onkrum hevurverið lagdur undir at vera"middelmådig".Men hettaleggur hann ikki petti í.Sum svar hevur hannsagt, at "jeg har aldrig løft-et mig over min stand,som er slagteriarbejder-ne, det har du ganske reti" og "jeg lever efterGrundtvigs ord at bliveved jorden, det tjener osbedst. Kald det bare mid-delmådighed!"

Fyrrverandi formaðuriní fólkatinginum Erling Ol-sen gevur eisini Ole Vagn

sítt besta ummæli. Hannsigur, at Ole Vagn er seranógv virdur.Hann er javn-aðarmaður av tí góðagamla skúlanum, sumheldur fast um tær gomludygdirnar. Tað hoyristkanska ikki so nógv tilhansara í miðlunum. Menhansara partur liggur ikkieftir, serliga tá tað snýrseg um at arbeiða fyri val-døminum hjá sær og at ar-beiða fyri teimum, sumkoma tvørt fyri í skipan-ini.

Hann dugir eisini væl attaka til, sum til seinastaval, tá hansara slagorðvar: "Mors-Thy til gavn,stem på Ole Vagn." Hettarímar betur tá tað verðursagt, enn tá tað verðurskrivað. Men valdur bleivhann.

Virðingin gongur báðarvegir. Ole Vagn er eisiniLO-formaður í Thisted, ogseinasta 1. mai hevðihann fingið Erling Olsenat halda røðu, sum vargrundað á søguna í vællýddu sjónvarpsrøðini"Krøniken", sum eisinilýsir ein part av søgunihjá danska javnaðarflokk-inum við m.ø. Jens OttoKrag.

Tað skal skoytast upp í,at hesir gomlu javnaðar-menninir hugsa ikki bertum politikk. Teir fólka-tingslimir, sum eru yvir50 ár, hittast hvønn hós-dag at gera fimleik sam-an. Og her hittast OleVagn og Erling eisini reglu-liga.

Vit takka Ole Vagn fyrisamrøðuna og ivast ikki í,at í honum eiga Føroyarein vin í fólkatinginum.

Ole Vagn Christensen:

Arbeiðsmaður á Fólkatingi

Ole Vagn arbeiðir nógv saman við fakfeløgum, m.a. SiD, meginfelagið hjá donskumserarbeiðararum. Nakað samstundis sum vit høvdu vitjan av Ole Vagn, høvdu vit eisinivitjan úr hesum felag. Her síggja vit t.h. Orla Petersen og t.v. Svend Ove Pedersen saman viðkonum.Teir báðir eru deildarformenn í SiD.Teir hittust tískil tilvildarliga í Føroyum, oggav hetta teimum eitt gott høvi at tosa um felags áhugamál.

Hesir báðir er navnar og javnaldrar, bert 3 mánaðir erumillum teir. Og so hava teir til felags áhugan fyri fiskimonnumog fiskivinnu.

Ole Vagn Christensen.

Síða 21Nr. 318 - 20. mai 2004

Síða 22 Nr. 318 - 20. mai 2004

Støðugnáði

TToorrlleeiiff JJoohhaannnneesseenn

GGUUÐÐSSOORRÐÐ

"…sum vit við trúnni eisini havafingið atgongd við til hesa náðina,

sum vit standa í..."Rom. 5,2

Mong Guds børn, og kanska serliga tey ungu ogtey nýggju í trúnni, ávirkast lætt av, hvat tey føla.Føla tey Jesus nær, eiga tey trúarvissu og gleðast.

Føla tey einki, ella føla tey tað, sum um Jesus erlangt burturi, so er trúarvissan eisini langt burturi.Tá kann vissan í kristinlívinum lætt blíva sum eitt"Jo-Jo," ið sveiggjar upp og niður, alt eftir hvatkenslurnar siga.

Guds orð sigur, at kristinlívið og trúarvissan ikkiskulu byggjast á kenslur, ikki á vit og skil, ella áhvat onnur meina, men á tað sum er støðugt ogævigt – Guds náði í Kristusi.

Tú verður eitt Guds barn við at játta syndirnar fyriGudi, tí tá er hann trúfastur og rættvísur, so at hannfyrigevur tær syndirnar og reinsar teg frá allariórættvísi. 1. Joh. 1,9.

At játta syndirnar fyri Gudi er tí ein høvuðssann-leiki í kristinlívinum, ja, er fortreytin fyri lívinum íKristusi. Í og við fyrigeving syndanna fært tú lut íGuds náði og kemur at standa í náðini – liva í ogav henni. Náðin er støðug, føst, álítandi og ævig,óansæð hvat kenslur tínar siga. Náðin ávirkast ikkiav,um tú hevur tað gott, syngur lovsangir og frøist,ella tú hevur tað trupult, syngur harmaljóð, ella alsikki syngur og ert í ringum lag.

Fyrigeving syndanna – Guds náði – er tá nakað, tústøðugt hevur.Tað er eisini neyðugt, tí tað ringastavið syndini er ikki bara tað, tú gert, men tað tú ert.Synd er nakað støðugt í holdi tínum, sum allarsyndir tínar koma frá.Tí hevur tú tørv fyri støðug-ari náði. Tá tú syndar, fellur tú ikki út úr náðini,men í henni.Samstundis sigur bíblian,at tá tú synd-ar,er tað ógvuliga umráðandi fyri trúarlívið,hvat túgert.

Viðgongur tú syndirnar og játtar tær fyri Gudi, færttú fyrigeving.Tá livir tú í ljósinum, og verður ver-andi í náðini – verandi í Jesusi. 1. Joh. 1,7-9

Avnoktar tú syndirnar, kveistrar tær burtur og viltikki játta tær, fær tú ikki fyrigeving. Verður hettastøða tín, vil syndin og myrkrið reka Jesus og ljósiðút aftur úr lívi tínum, og tú fellur úr náðini – fellurfrá Jesusi. 1. Joh. 1,6-10

Biður tú dagliga – av hjarta: Fyrigev okkum syndirokkara... stendur, livir tú í náðini.

Nú kann eg hvíla, sálin er glað,tí eg í trúnni klárt havi sæð:hjartað er tváað, goldin mín skuld,synd mín í havsins dýpi er huld.

Ms. 438

Í summar er fornminnis-savnið opið hvønn dagfrá sunnudegi 16. mai tilsunnudag 12. september,bæði framsýningarnar íBrekkutúni og útisavnið íHoyvík.

Leygardag og sunnudager opið frá kl. 14 til 17,meðan tað gerandisdagarer opið frá kl. 10 til kl. 17.Fyrsta hvítusunnudag erstongt, men aðrar heili-dagar er opið sum sunnu-dag.

Ein lítil broyting er,meðan fiskivinnuframsýn-ingin stendur í gerð.

Seinni í summar leturupp ein gestaframsýning,nevnd "Úrtøka úr felagshavi".

Fyri at gera savniðmeiri atkomiligt hjá rørslu-brekaðum, fingu vit 3.desember í fjør, sum erdagur teirra brekaðu, setteina lyftu upp, so atmøguligt er hjá fólki íkoyristóli at sleppa inn íallar partar av framsýn-ingini.

Sum nakað nýtt havavit nú enn fleir bøkur ísølubúðini í framsýning-ini, eins og ymisk post-kort verða til sølu. Umstutta tíð ber til hjá vitj-andi at rinda við gjalds-korti.

Nýggja heimasíðan hjá

fornminnissavninum hev-ur bústaðin:

www.natmus.fo

Ætlanin er at heimasíðanverður broytt og víðkaðalla tíðina, so áhugað kun-nu fáa sær kunnleika umsavnið og virksemi hjásavninum eisini hendavegin.

Millum annað er í um-búna at leggja stóramyndasavnið hjá savn-inum út á heimasíðuna.

Ferðast í egnum landi –frí í Føroyum – vitja søvn-ini.

Regin Debess, savnslærari,tlf. 310700 og 222587

Tíðindaskriv fráFøroya Fornminnissavni

Her verða nógvar "kanón-ir" av ymiskum slag. Mentað sum vit halda vera sonýskapandi er, at herverður eisini ein fiski-maður, og tað enntá úrÍsrael.

Talan er um MenakhemBen-Yami, sum uppruna-liga var fiskimaður. Í dagverður hann roknaður atvera ein sjálvlærdur fiski-vinnuteknologur. Hettahevur ført við sær, atMenakhem hevur havtein hóp av álitisstørvum íÍsrael og í altjóða stovn-

um. Tann fremsti av hes-um er FAO, sum ger eitt

stórt arbeiði at mennafiskiskapin í menningar-londum. Hetta hevur førtfiskimannin Menakhemvíða um, og hann hevurtískil royndir frá fiski-veiðu á øllum "sjey høv-um". Hann er eisini skriv-andi maður, og tað er frá-líka gott skil á tí, sumhann hevur at føra fram.Umframt greinir hevurhann skrivað ritgerðir avøllum møguligum slag. Í1996 gjørdist Menakhamheiðursdoktari við lærdaháskúlan í Kaliningrad.

So tað er ein royndurmaður, sum kemur higar.Óli Jacobsen og hannhava annars hitst áður.Hetta var á eini IFISHstevnu um trygd ogheilsu hjá fiskimonnum,sum varð hildin í USA í2000.

Eru fiskimenn sumhava hug at koma við áhesi ráðstevnu verða teirbidnir um at venda sær tilfiskimannafelagið.

Fiskimenn kunnu møta fiskimannifrá Ísrael á ráðstevnu 3. og 4. juniSum tað hevur verið lýst í fjølmiðlunum verður 3. og 4. juni ein altjóða ráðstevna í Før-oyum um skipanir av fiskiskapi. Ráðstevnan verður fyriskipað av Farec við Óla Samró.

Menakhem Ben-Yami.

Síða 23Nr. 318 - 20. mai 2004

SkipsbyggingReparasjon

N-5582 Ølensvåg, NorwayTel: +47 53 77 50 00 - Fax: +47 53 77 50 01E-mail: westcon@westcon.no - www.westcon.no

M/S KRÜNBORG -Bygg nr.16.

Nybygg - OmbyggingerDokking - SkipsreparasjonerProsjektering - KonstruksjonSeksjonsbygging - Klassing

••••

i Ølen utfører:

's skips- og offshoreverft i Ølen

WEST CONTRACTORS AS

Din samarbeidspartner fra idé til levering

Kroh

n Jo

hans

en F

orla

g A

S, L

arvi

k -0

3

DOKKINGKapasitet: Fartøylengde 140 m - Fartøybredde 26,5 m - Fartøydybde 6,5 m.Løftekapasitet: 7600 tonn - Brønn for Azimuth propeller: 7 x 4 x 2,7 m.

Seinasta vikuskifti hildusjómanskvinnuringarnirlandsfund í Nesvík, hartað møtttu umleið 200kvinnur og nakrir menneisini!

Formaðurin í Fiski-mannafelagnum var tilstaðar seinnapartinsunnudagin, og hann bareina heilsan frá fiski-monnum. Hann legðident á hvussu stórantýdning tað hevur, at okk-ara siglandi fólk hevureitt slíkt bakland sumfleiri hundrað kvinnurmá sigast at vera.

Vit hava frágreiðing ogmyndafrásøgn í komandiblað.

Landsfundur hjásjómankvinnuringunum

Føroyski sjómanskvinnuringurin í Reykjavík var komin á landsstevn-una og setti sín dám á. Hesar eiga ein stóran part av æruni fyri, at vithava eitt føroyskt sjómansheim í Reykjavík.

Síða 24 Nr. 318 - 20. mai 2004

Innflytingargildið varupp á tað besta, tá tele-fonin ringdi, og inn-flutti maðurin tók tele-fonina. Tá hann hevðilagt rørið, rópti hannglaður:

– Tað var sanniligagott, at eg ikki valdiíbúðina niðriundir –tey siga, at har er ikkiverandi fyri larmi…

*****

Ein politistur steðgaðieinum bilførara ogsegði: "Tú ert nr.10.000, sum hevurminst til trygdarbeltið,so tú vinnur 10.000 kr.kontant og skattafrítt.– Hvat skal peningurinnýtast til?"

"Eg havi altíð ynsktmær eitt koyrikort…"var svarið.

*****

Umsøkjarin var kominat tosa um arbeiðiðsum fangavørður.

– Góðan dag, eg vilfegin søkja hatta ar-beiðið sum fangavørð-ur.

– Tað ljóðar fínt,meneitt skalt tú vita,og taðer, at tað eru nakrirharðir fýrar, sum sitainni.

– Tað veit eg væl,men eru nakrir trupul-leikar av teimum,so ertað ÚT!!!

*****

Ein eldri kona í einumhýruvogni:

Tit hýruvognsførararmugu hava lættasta ar-beiðið í heiminum.Titsita jú bara á tykkarafløtu og tjena pengar.

– Tygum hava nokkrætt í tygara máli, menman tað tó ikki verðalættari at verða skrelli-maður? – Teimum nýt-ist í øllum førum ikkiat tosa við skrellið...

Í síðstu viku lógu tvær "Jónrit" áRunavík. Báðar eru merktar FD.6,og báðar hoyra heima á Strond-um. Sami maður eigur báðar, iðsamstundis eigur ta triðju Jónrit,ið er dóttir hansara.

Síðsta ár keypti Niels JacobNielsen á Strondum garnaskipið"Ólav Hvíta" og gav tí navnið"Jónrit". Hann keypti eisini sam-trolaran "Akraborg" og hevur núumbygt hann til garnaskip. "Akra-borg" hevur eisini fingið navnið"Jónrit" og skal veiða uppá loyviðhjá "Jónrit", fyrrv. "Ólavur Hvíti".

"Nýggja Jónrit" er væl størri ogí nógv betri standi enn "gamlaJónrit".

Tá báðir lógu við bryggju áRunavík, var tað tí, at garnaspæl,útgerð og annað skuldi flytastyvir á nýggju "Jónrit".

Tað er Mekanik í Runavík, sumhevur umbygt skipið.

Eigaranum verður ynskt góðaeydnu við skipinum.

Tvær "Jónrit" við FD.6

Aðra staðni í blaðnum ídag hava vit eina frásøgnum vitjanina hjá russar-unum, sum vórðu bjarg-aðir av Sigurfarinum í1982, í Havn hósdagin íseinastu viku.

Seinasta leygarkvøldbjóðaði Klaksvíkar Býráðteimum til døgurða sam-an við mannngina áSigurfarinum og øðrum.Vit koma at greiða fráhesi samkomu í komandiblað og fara eisini at havamyndir.

Men hesa ferð hava viteina mynd av teimumtveimum av manningini áMekanik Tarassov" saman

við teimum 12 av Sigur-farinum sum vóru til stað-ar:

Her síggja vit frá vinstru:

Alexandr, 2. meistari við "Mekanik Tarrasov".Sólarn Isaksen, 2. meistari, Klaksvík.Mikkjal Olsen, skipari, Klaksvík.Árni Magnussen, dekkari, Haraldsund.Slava, 2. stýrimaður við "Mekanik Tarrasov".Heri Olsen, dekkari, Klaksvík.Óli Hans Johannesen, dekkari, Klaksvík.Sonni Vitalis, dekkari, Klaksvík.Jaspur Hjelm, kokkur, Viðareiði.Heini Gregersen, dekkari, Klaksvík.Ingvi Ragnarson, dekkari, Klaksvík.Óli Olsen, 1. stýrimaður, Klaksvík.Janus Sørensen, messur, Viðareiði.Hans Sofus Joensen, dekkari, Nólsoy.

Manningininá PinsessuniVit hava nú fingið hesi nøvn ámyndini av "Prinsessu Mariu":

2. Sigmund Jacobsen, í Búð, Nólsoy3. Jógvan Poulsen, á Heyggi, Sandur4. Karl Hansen, seinni Reynheim,Tórshavn.5. Lars Jacobsen, í Króki, Nólsoy6. Hjalmar Jacobsen, Nólsoy.7. Dávur Davidsen, hjá Kitti, Sandur

12. Kjeld Poulsen, Nólsoy13. Christian Poulsen, á Kák,Tórshavn16. Rasmus Poulsen, á Kák,Tórshavn