1

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. Tính cấp thiết của đề tài

Cung cấp thông tin kế toán là một trong những nội dung quan trọng của công tác kế

toán. Các thông tin kế toán cung cấp thông tin về toàn bộ quá trình hoạt động của doanh

nghiệp, phản ánh quá trình và hiệu quả sử dụng các nguồn lực của doanh nghiệp. Các đối

tượng sử dụng thông tin kế toán bao gồm nhà quản trị doanh nghiệp, các cơ quan chức

năng của nhà nước, các chủ nợ, nhà đầu tư, người mua người bán... Báo cáo kế toán

(BCKT) là phương tiện để truyền tải cung cấp thông tin kế toán đến các đối tượng sử dụng

thông tin kế toán và được lập trên cơ sở tổng hợp số liệu thông tin kế toán.

Các Công ty lâm nghiệp (CTLN) là các doanh nghiệp hoạt động theo luật

doanh nghiệp trong các lĩnh vực trồng rừng, chế biến lâm sản, thực hiện dịch vụ về

rừng và môi trường rừng. Đối tượng sản xuất chính của các CTLN là các sản phẩm

sinh học, cụ thể là rừng trồng, rừng tự nhiên hoặc rừng đặc dụng, các sản phẩm từ rừng

như gỗ nguyên liệu các lâm sản ngoài gỗ.

Trong quá trình xây dựng và áp dụng ở các CTLN, nhất là trong giai đoạn tiến

hành cổ phần hoá, đổi mới sắp xếp lại CTLN, tổ chức hệ thống BCKT và tổ chức

cung cấp thông tin đã bộc lộ nhiều hạn chế gặp nhiều lúng túng trong việc tổ chức,

lập hệ thống BCKT hiện nay.

Nhằm góp phần hoàn thiện tổ chức hệ thống BCKT tại các Công lâm nghiệp

phù hợp hơn với điều kiện hiện nay, tác giả chọn viết đề tài “Hoàn thiện hệ thống

BCKT tại các CTLN ở Việt Nam” làm luận án tiến sỹ.

2. Tổng quan vấn đề nghiên cứu

2.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu trong nước

Các công trình nghiên cứu đề cập đến BCKT

Ở Việt Nam, nghiên cứu hệ thống BCKT trong các doanh nghiệp là vấn đề

quan trọng và có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Cụ thể có một số các công trình

nghiên cứu như sau:

Năm 2011, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Học viện “Tổ chức hệ thống

BCKT trong các doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam” của tác giả Ngô Thị Thu

Hồng. Nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống BCKT trong các doanh nghiệp sản xuất

thức ăn chăn nuôi của Việt Nam” của tác giả Bùi Thị Thu Hương (2011). Luận án tiến

sỹ kinh tế “Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất vật liệu

xây dựng trên địa bàn tỉnh Nghệ An” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Hòa (2017)

Các công trình nghiên cứu đã đề cập đến việc hoàn thiện hệ thống BCKT

riêng trong một số loại hình doanh nghiệp.

Các công trình nghiên cứu đề cập đến BCTC:

- Luận án của tác giả Nguyễn Thị Kim Cúc (2009) với đề tài “Hoàn thiện

hệ thống BCTC doanh nghiệp nhằm phù hợp với yêu cầu hội nhập và phát triển

2

của Việt Nam”. Luận án : “Vận dụng chuẩn mực kế toán quốc tế để hoàn thiện hệ

thống BCTC doanh nghiệp trong điều kiện ở Việt Nam” của Tác giả Lê Hoàng Phúc.

Nghiên cứu “Hoàn thiện hệ thống BCTC trong các doanh nghiệp xây lắp hoạt động

theo mô hình Công ty mẹ - Công ty con” của tác giả Bùi Thị Hằng (2014).

Các công trình nghiên cứu đề cập đến BCKTQT

- Phạm Quang (2002) luận án tiến sĩ kinh tế Đại học Kinh tế quốc dân “Phương

hướng xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị và tổ chức vận dụng vào các doanh

nghiệp Việt Nam”

Tóm lại, qua nghiên cứu khảo sát, tác giả cho rằng các công trình nghiên cứu về

BCKT mới chủ yếu đi vào các giải pháp kế toán nói chung hoặc phân tích lý luận và đề

xuất giải pháp hoàn thiện BCTC gắn với các doanh nghiệp sản xuất chung của Việt Nam

nhưng chưa đi và nghiên cứu cụ thể đối với loại hình doanh nghiệp lâm nghiệp.

Các nghiên cứu nói chung đã hầu hết đi sâu vào nghiên cứu các phương pháp

kế toán và kỹ thuật lập các BCKT cụ thể. Các nghiên cứu chưa nghiên cứu được tổng

quát tình hình tổ chức một hệ thống gồm các BCTC và BCKT quản trị có mối quan

hệ mật thiết với nhau về mặt tổ chức thu nhận, xử lý và cung cấp thông tin kế toán

cho các đối tượng kế toán quan tâm

Bên cạnh đó các nghiên cứu chưa nghiên cứu cập nhật những khác biệt về lập

và trình bày BCTC của Việt Nam với thông lệ quốc tế cũng như các quốc gia trên thế

giới. Mặc dù cũng có một số công trình nghiên cứu về BCKTQT nhưng chưa gắn với

phạm vi nghiên cứu tại các doanh nghiệp đặc thù hơn nữa các công trình này cũng

đã khá lâu chủ yếu phân tích các công cụ KTQT truyền thống mà chưa cập nhật

những công cụ KTQT hiện đại.

2.2. Tình hình nghiên cứu ngoài nước

Grusd, Neville (2006) “Đề xuất giải pháp cải thiện BCTC cho các công ty tư

nhân”. Li, Qingyuan, Wang, Tielin (2010) .“Nâng cao chất lượng BCTC và hiệu quả

đầu tư của công ty: Kinh nghiệm từ Trung Quốc” đã nghiên cứu mối quan hệ giữa

chất lượng BCTC và hiệu quả đầu tư ở Trung Quốc bằng cách phân tích nền tảng thể

chế và phát triển giả thuyết. Bài viết này có ý nghĩa cho nghiên cứu xem xét các yếu

tố quyết định hiệu quả đầu tư và những hiệu quả kinh tế của các BCTC đem lại, đồng

thời nâng cao vai trò của thông tin kế toán mà BCTC cung cấp.

Howard M. Armitage và Alan Webb (2013) thuộc đại học Waterloo “Việc

sử dụng công cụ KTQT tại 11 SME ở Canada” đã giải quyết được 2 vấn đề lớn: (1)

xác định mức độ áp dụng các công cụ KTQT tại các doanh nghiệp có quy mô khác

nhau và hoạt động trong những ngành nghề khác nhau, (2) giải thích lý do tại sao

một số công cụ KTQT cụ thể không được sử dụng.

Kamilah Ahmad, luận án tiến sĩ (2012) Đại học Exeter “KTQT trong công tác

quản lý tại các SME ở Malaysia” đã chỉ ra vai trò của KTQT trong công tác quản lý

tại các SME ở Malaysia; Đồng thời xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến việc áp

3

dụng KTQT tại các doanh nghiệp này; Nêu lên mối liên hệ giữa việc áp dụng KTQT với

kết quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Nghiên cứu của nhóm tác giả Ding, Yuan and Jeanjean, Thomas and

Stolowy, Hervé (2005) với đề tài “Why Do Firms Opt for Alternative-Forma

Financial Statements?”. Trong nghiên cứu này, các tác giả đã trình bày các vấn đề

liên quan đến hình thức BCTC.

- Những nghiên cứu đề cập đến BCKTQT:

Nghiên cứu của nhóm tác giả Michael Lucas, Malcolm Prowle và Glynn

Lowth (2013) trong công bố báo cáo của dự án nghiên cứu được bảo trợ bởi Viện

kế toán quản trị Anh Quốc - CIMA với đề tài nghiên cứu về thực hành kế toán

quản trị tại DN nhỏ và vừa - Management Accounting Practices of (UK) Small-

Medium-Sized Enterprises (SMEs), đã đưa ra kết luận: Các SMEs thường lập BCKT

phục vụ mục đích tuân thủ cá quy định về thuế, và không lập BCKTQT;

2.3. Kết luận rút ra từ các công trình nghiên cứu

Nhìn chung, các công trình khoa học này đã góp phần:

Phân tích những lý luận về bản chất vai trò, mục tiêu của BCTC, các nguyên

tắc lập, trình bày BCTC, nội dung thông tin trình bày trên BCTC, đánh giá khái quát

quá trình phát triển của hệ thống BCTC ở Việt Nam.

Trên cơ sở nghiên cứu các công trình trong và ngoài nước về các vấn đề liên quan

đến luận án, ngoài những thành tựu đóng góp tác giả nhận thấy còn một số hạn chế sau:

Về nội dung nghiên cứu: các công trình nghiên cứu đã đề cập đến hệ thống

BCKT trong các doanh nghiệp sản xuất như: các nguyên tắc và xây dựng mô hình

mẫu về hệ thống BCKT trong các doanh nghiệp. trong đó đi sâu vào nghiên cứu

nguyên tắc, phương pháp lập và trình bày BCKT đối với từng loại hình doanh nghiệp

trên một số lĩnh vực hoặc nghiên cứu về lập BCTC hợp nhất trong các tập đoàn kinh

tế, hoặc nghiên cứu về lập BCKT riêng trong các doanh nghiệp. Tuy nhiên chưa có

nghiên cứu nào đi sâu và đề cập đến vấn đề nội dung hệ thống BCKT bao gồm BCTC

theo hướng tiếp cận với chuẩn mực Kế toán quốc tế hiện nay và BCKTQT theo nhu

cầu sử dụng thông tin của các cấp quản trị và người sử dụng.

Về phạm vi nghiên cứu: Một số công trình nghiên cứu mặc dù đã nghiên cứu

về hệ thống BCKT nhưng tại các loại hình DN Việt Nam, không phân biệt loại hình

sở hữu vốn hay loại hình kinh doanh là sản xuất hay thương mại.

-Về lĩnh vực nghiên cứu: chưa có công trình nào nghiên cứu trực tiếp và cụ

thể về hệ thống BCKT thực hiện trên lĩnh vực lâm nghiệp.

Từ các nhận xét trên, tác giả cho rằng khoảng trống để tác giả nghiên cứu là

hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN Việt Nam là cần thiết và được thực hiện

theo các nội dung như sau: Nghiên cứu và chỉ ra các nhân tố tác động đến hệ thống

BCKT trong các CTLN; Nghiên cứu hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN

theo hướng nhằm đáp ứng thông tin của các đối tượng sử dụng thông tin kế toán

4

trong các CTLN tại Việt Nam; Tuy nhiên, những kết quả nghiên cứu trước có liên

quan sẽ được tác giả kế thừa một cách có chọn lọc.

Tác giả tiếp tục kế thừa các kết quả nghiên cứu trước và nghiên cứu các mặt

chưa được giải quyết để góp phần phân tích rõ cơ sở luận và cơ sở thực tiễn nhằm

đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN Việt Nam hiện

nay. Cụ thể, luận án sẽ giải quyết các nội dung sau:

- Phân tích cơ sở lý luận về hệ thống BCKT trong các doanh nghiệp.

- Nghiên cứu thực trạng hệ thống BCKT hiện nay trong các CTLN để từ đó đề ra

các giải pháp hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN hiện nay.

3. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài

- Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và vận dụng lý luận vào thực tiễn tại một số

CTLN ở Việt Nam để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống BCKT tại

các CTLN ở Việt Nam, nhằm đáp ứng nhu cầu thông tin của các đối tượng sử dụng

thông tin trong và ngoài doanh nghiệp.

4. Câu hỏi nghiên cứu của luận án

Đề đạt được mục tiêu nghiên cứu của Luận án. Luận án cần phân tích các vấn

đề liên quan đến hệ thống BCKT trong các CTLN nhằm trả lời các câu hỏi sau:

1. Các nhân tố ảnh hưởng đến hệ thống BCKT trong doanh nghiệp.

2. Nội dung hệ thống BCTC và hệ thống BCKTQT trong các doanh nghiệp

như thế nào?

3. Thông tin của BCTC và BCKTQT đã thỏa mãn nhu cầu thông tin của các

đối tượng sử dụng thông tin bên trong và bên ngoài doanh nghiệp .

4. Nội dung và kết cấu hệ thống BCKT của các DNSX như thế nào để có thể

cung cấp thông tin hữu ích cho các đối tượng sử dụng và phù hợp với thông lệ kế

toán quốc tế trong cách mạng 4.0 hiện nay?

5. Thực trạng hệ thống BCKT tại các CTLN hiện nay như thế nào và giải pháp

nào để hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN để phù hợp với chuẩn mực kế toán

quốc tế và thông lệ kế toán quốc tế hiện nay?

5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

* Đối tượng nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu của luận án là hệ thống BCKT tại các CTLN ở Việt Nam

bao gồm hệ thống BCTC độc lập và hệ thống BCKTQT của các CTLN ở Việt Nam. Với

đối tượng này, để đạt được mục tiêu nghiên cứu của đề tài, luận án đặt trọng tâm

nghiên cứu các vấn đề sau:

+ Nghiên cứu lý luận về hệ thống BCKT trong các DNSX.

+ Nghiên cứu thực trạng hệ thống BCKT trong CTLN Việt Nam

+ Nghiên cứu đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống BCKT tại các

CTLN Việt Nam.

5

* Phạm vi nghiên cứu:

Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu về hệ thống báo cáo kế toán trong các công

ty lâm nghiệp Việt Nam bao gồm: hệ thống BCTC độc lập và BCKTQT trong các

CTLN Việt Nam. Trong đó: Về lý luận chung là dựa trên những nền tảng nguyên tắc

kế toán chung được thừa nhận và chuẩn mực kế toán quốc tế; Về đối tượng nghiên cứu:

Nghiên cứu về hệ thống BCKT trong các CTLN Việt Nam bao gồm: hệ thống BCTC độc

lập và BCKTQT trong các CTLN Việt Nam. Luận án không nghiên cứu về hệ thống báo

cáo kế toán hợp nhất và BCKT tổng hợp tại các Tổng công ty và tập đoàn.

Phạm vi về không gian: Nghiên cứu tại các Công ty lâm nghiệp độc lập và các

công ty lâm nghiệp thuộc tổng công ty lâm nghiệp Việt Nam và Tổng công ty giấy.

Luận án không nghiên cứu tại các Tổng công ty

Trọng tâm của Luận án là phân tích những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn để

từ đó đưa ra giải pháp để hoàn thiện hệ thống BCKT riêng của từng CTLN ở Việt

Nam bao gồm hệ thống BCTC và BCKTQT.

Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Luận án nghiên cứu, khảo sát thực tiễn, thu

thập thông tin số liệu sơ cấp và thứ cấp về thu nhận, hệ thống hóa và cung cấp thông

tin BCTC và BCKTQT của các CTLN từ năm 2015 đến năm 2017.

6. Phương pháp nghiên cứu của luận án

Về phương pháp thu nhập thông tin

Phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp: Tác giả phân loại, đánh giá và chọn

lọc nhiều tài liệu nghiên cứu chuyên sâu trong và ngoài nước, khai thác các thông

tin thứ cấp có liên quan đến BCTC để phân tích, lý giải, đánh giá các đối tượng

nghiên cứu theo các chủ điểm về nội dung và mục tiêu nghiên cứu đã được thiết

kế. Tác giả đã thực hiện việc phỏng vấn ý kiến của các chuyên gia đầu ngành về

kế toán và BCTC doanh nghiệp, sử dụng kết hợp với các thông tin đáng tin cậy

khác để lý giải, đánh giá thực trạng, đề xuất giải pháp.

- Phương pháp thu thập dữ liệu sơ cấp: Luận án sử dụng phương pháp thu thập

dữ liệu sơ cấp đó là thông qua phiếu khảo sát, điều tra về thực trạng hệ thống BCKT.

Để khảo sát thực trạng hệ thống BCKT.

Phương pháp khảo sát bằng phiếu điều tra

+ Về chọn mẫu khảo sát: Các CTLN được lựa chọn cho nghiên cứu đề tài

luận án 50 công ty:

+ Về phương pháp khảo sát: Tác giả sử dụng phương pháp phỏng vấn

trực tiếp, và gửi phiếu điều tra. Đối tượng được khảo sát là các cán bộ kế toán,

các nhà quản trị CTLN.

Phiếu điều tra được gửi tới 50 đơn vị là các CTLN trên tổng số 139 các CTLN

trên toàn quốc. Tiêu chí lựa chọn gửi cho các CTLN theo vùng miền và theo tỷ lệ các

CTLN theo 3 miền: Miền Bắc 20 công ty, Miền Trung: 15 công ty, Miền Trung: 15

công ty. Có 38 đơn vị phẩn hồi lại phiếu điều tra. Mẫu phiếu phiếu điều tra được thiết

6

kế theo 3 phần bao gồm: Phần 1 điều tra thông tin chung của CTLN; Phần 2 là thu thập

các thông tin chung về tổ chức công tác kế toán tại công ty; phần 3 là nội dung về hệ

thống BCTC; Phần 4 là nội dung về KTQT và hệ thống BCKTQT; phần 5 là các câu

hỏi điều tra về thông tin chung trong phòng kế toán.

Phương pháp điều tra bằng phương thức phỏng vấn trực tiếp hoặc gửi cho các

đơn vị theo thư điện tử hoặc đường bưu điện. Đối tượng nhận phiếu điều tra bao gồm

kế toán trưởng, giám đốc tài chính, tổng giám đốc.

Phương pháp thu thập số liệu thông qua phỏng vấn

Đối tượng phỏng vấn ở đây bao gồm 3 nhóm đối tượng: Đối tượng bên trong

doanh nghiệp và đối tượng bên ngoài doanh nghiệp. Các cơ quan chức năng. Tổng

công ty quản lý các CTLN

Phương pháp xử lý và phân tích thông tin

- Phương pháp nghiên cứu tài liệu:

- Phương pháp phân tích, phương pháp tổng hợp, phương pháp tư duy:

-Phương pháp thống kê:

Phương pháp so sánh:

Phương pháp chuyên gia:

7. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Đề tài nghiên cứu có đóng góp cả về mặt lý luận và thực tiễn.

8. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo và phụ

lục, luận án được kết cấu thành ba chương:

Chương 1: Cơ sở lý luận về hệ thống báo cáo kế toán doanh nghiệp.

Chương 2: Thực trạng hệ thống báo cáo kế toán trong các công ty lâm nghiệp

việt nam.

Chương 3: Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán tại các công ty lâm nghiệp ở

việt nam hiện nay.

Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN DOANH NGHIỆP

1.1. Tổng quan về báo cáo kế toán trong doanh nghiệp

1.1.1. Khái niệm, mục đích và tác dụng cua hệ thông báo cáo kế toán doanh nghiệp

1.1.1.1. Khái niệm về hệ thống Báo cáo kế toán trong doanh nghiệp

Thông tin kế toán cung cấp cho các đối tượng sử dụng khác nhau nên yêu cầu

thông tin kế toán cũng khác nhau. Đối với các nhà quản trị DN: thông tin kế toán cung

cấp bao gồm thông tin kế toán tổng quát và thông tin kế toán chi tiết cụ thể về tình hình

tài sản, tình hình nguồn vốn, tình hình kết quả sản xuất kinh doanh sau một kỳ hoạt động

của DN, tình hình quản lý và sử dụng vốn trong DN... Các đối tượng bên ngoài DN cần

thông tin kế toán cung cấp cho các cơ quản quản lý chức năng về tình hình hoạt động

7

của DN trong kỳ đã qua. trên cơ sở chức năng nhiệm vụ, quyền hạn của mình mà từng

cơ quan chức năng tiến hành kiểm tra giám sát hoặc đưa ra các quyết định kinh tế tài

chính đối với đơn vị. Thông tin kinh tế tài chính của đơn vị được cung cấp đến các nhà

quản trị DN, các đối tượng sử dụng thông tin thông qua hệ thống BCKT.

Hoặc: “BCKT là sản phẩm cuối cùng của quá trình kế toán. Các báo cáo

này được chuyển đến ban quản trị và những người bên ngoài có quan tâm

một hình ảnh súc tích về khả năng sinh lợi và tình hình tài chính của một DN”.

Tóm lại trong mỗi giai đoạn khác nhau của nền kinh tế thì định nghĩa về

BCKT cũng khác nhau. Đặc biệt trong nền kinh tế mở hiện nay, BCKT được xem

là hệ thống thông tin được được xử lý bởi hệ thống kế toán nhằm cung cấp thông tin

tài chính hữu ích cho những người có nhu cầu sử dụng, qua đó họ sẽ đưa ra được

các quyết định kinh tế.

Theo quan điểm của nhà khoa học của học viện tài chính, BCKT được định

nghĩa như sau: BCKT là phương tiện để cung cấp thông tin kế toán đến các đối

tượng sử dụng thông tin. BCKT là báo cáo được lập trên cơ sở tổng hợp số liệu,

thông tin kế toán. Hoặc: BCKT là biểu hiện của phương pháp tổng hợp cân đối

kế toán, được lập trên cơ sở kiểm tra, phân tích, tổng hợp số liệu từ các sổ kế

toán để có được các thông tin cần thiết cung cấp cho các đối tượng sử dụng

thông tin kế toán.

BCKT vừa là phương pháp kế toán, vừa là phương tiện để cung cấp thông tin

kế toán cho các đối tượng sử dụng. Do vậy, BCKT không chỉ là một hoặc một số các

báo cáo mà bao gồm một hệ thống các Báo cáo có liên quan chặt chẽ với nhau. Vậy

theo ý kiến của tác giả: BCKT là bức tranh tổng hợp và chi tiết về tình hình tài

chính, tình hình doanh thu, chi phí và kết quả sản xuất kinh doanh sau một kỳ

hoạt động hoặc một thời điểm nhằm thỏa mãn thông tin của các đối tượng sử

dụng thông tin bên trong và bên ngoài DN.

Như vậy: Hệ thống BCKT là biểu hiện của phương pháp tổng hợp cân đối kế

toán bao gồm các báo cáo có mối liên hệ chặt chẽ với nhau được lập trên cơ sở số liệu

kế toán nhằm cung cấp thông tin kế toán cho các đối tượng sử dụng thông tin kế toán.

1.1.1.2. Vai trò của hệ thống BCKT DN

Cụ thể đối với nhà quản trị DN, thông tin kế toán do BCKT cung cấp bao gồm cả

thông tin tổng hợp và thông tin chi tiết theo yêu cầu quản trị của chủ DN. Các thông tin kế

toán này phục vụ cho việc ra quyết định, giải pháp cả ngắn hạn và dài hạn trong việc tổ

chức điều hành một cách kịp thời, phù hợp với sự phát triển của DN.

Đối với các cơ quan quản lý chức năng của nhà nước. BCKT cung cấp thông

tin về tình hình hoạt động của DN trong kỳ đã qua. trên cơ sở chức năng nhiệm vụ

của mình, các cơ quan sẽ căn cứ vào thông tin kế toán nhận được thông qua BCKT

để đưa ra các quyết định vi mô liên quan đến tình hình sản xuất kinh doanh của DN.

1.1.2. Lý thuyết nền tảng ứng dụng trong nghiên cứu hệ thống Báo cáo kế toán DN

8

1.1.2.1. Lý thuyết thông tin hữu ích

* Nội dung lý thuyết thông tin hữu ích

Báo cáo kế toán mục đích chính là cung cấp thông tin cho các đối tượng sử

dụng. Các thông tin trên BCKT phải có tích hữu ích đối với nhu cầu sử dụng thông

tin của người sử dụng. Do vậy việc xây dựng hệ thống báo cáo kế toán phải dựa trên

nền tảng là tính hữu ích của thông tin kế toán.

1.1.2.2. Lý thuyết đại diện (Agency theory)

Lý thuyết tính đại diện được áp dụng trong hệ thống BCKT

Hiện nay, sự tách biệt giữa người sở hữu vốn và người đại diện ngày càng rõ

nét. Chi phí đại diện sẽ luôn phát sinh và đây là chi phí không thể tránh khỏi khi

Giám đốc và cổ đông luôn không đồng nhất về lợi ích như đã đề cập. Mặt khác lợi ích

giữa người sở hữu vốn và người đại diện không đồng nhất và có sự mâu thuẫn.

1.1.3. Các nhân tô ảnh hưởng đến hệ thông báo cáo kế toán trong DN

Thứ nhất: Nhóm nhân tố kinh tế, chính trị, luật pháp và môi trường kinh doanh

của nền kinh tế.

Nhân tố kinh tế

Nhân tố chính trị.

Nhân tố pháp lý

Vai trò của Nhà nước và Hội nghề nghiệp trong vấn đề về kế toán giữa các

quốc gia cũng khác nhau.

Quá trình toàn cầu hóa

Nhân tố công nghệ thông tin trong cuộc cách mạng công nghệ thông tin 4.0

Thứ hai, BCKT chịu ảnh hưởng của cơ sở kế toán, các nguyên tắc kế toán

chuẩn mực kế toán và các văn bản pháp lý khác về kế toán nói riêng và kinh tế tài

chính nói chung. Nhóm các nhân tố này quy định về cách thức tổ chức hệ thống

BCKT, các mẫu biểu BCKT, nội dung, phương pháp lập các chỉ tiêu trên BCKT.

Thứ ba, BCKT chịu ảnh hưởng đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc điểm

tổ chức quản lý cũng như yêu cầu quản lý và trình độ quản lý của cán bộ quản lý DN.

Thứ tư, BCKT chịu ảnh hưởng của trình độ chuyên môn của cán bộ kế toán.

Ngoài các nhân tố trên thì tổ chức hệ thống BCKT còn chịu ảnh hưởng bởi nhu

cầu sử dụng thông tin và sức ép từ việc cung cấp thông tin kinh tế tài chính minh bạch từ

các đối tượng sử dụng thông tin bên ngoài DN như khách hàng, chủ nợ, các nhà đầu tư

hiện tại và tương lai…; chịu ảnh hưởng bởi hệ thống các khuôn khổ pháp lý về kinh tế,

tài chính như luật thuế, luật đầu tư, luật kinh doanh chứng khoán...; chịu ảnh hưởng bởi

trình độ tranh bị các phương tiện xử lý thông tin phục vụ cho công tác kế toán.

1.1.4. Hệ thống báo cáo kế toán trong DN

BCKT là phương tiện để truyền tải thông tin, cung cấp thông tin kế toán đến

các đối tựơng sử dụng thông tin kế toán. BCKT là báo cáo được lập trên cơ sở tổng

hợp số liệu, thông tin của kế toán.

9

Để đáp ứng nhu cầu sử dụng thông tin của các đối tượng sử dụng thông tin kế

toán thì BCKT trong DN được phân loại thành hai loại:

- BCTC cung cấp thông tin kế toán tài chính cho các đối tượng bên trong và bên

ngoài DN nhưng chủ yếu là cung cấp thông tin cho các đối tượng bên ngoài DN đó là

các nhà đầu tư, ngân hàng, chủ nợ, cơ quan thuế, cơ quan tài chính.

- BCKTQT cung cấp thông tin kế toán nội bộ cho các đối tương bên trong DN.

Đó là các nhà quản trị DN các cấp sử dụng thông tin kế toán DN để ra các quyết định

kinh tế tài chính liên quan đến DN.

- Căn cứ vào kỳ lập báo cáo thì BCKT bao gồm:

+ BCKT định kỳ: BCKT được lập vào cuỗi mỗi kỳ kế toán. Báo cáo này gồm

có: Báo cáo năm, báo cáo quý, báo cáo tháng...

+ BCKT thường xuyên (báo cáo nhanh) báo cáo được lập thep kỳ ngắn nhằm

cung cấp thông tin phục vụ cho quản lý điều hành hoạt động kinh tế tài chính ở đơn vị.

Căn cứ vào quy trình quản lý để lập BCKT , BCKT trong DN gồm:

+ BCKT định mức, dự toán, Kế hoạch: BCKT được lập căn cứ vào thông tin

kế toán kế hoạch, định mức nhằm mục đích quản lý, thực hiện các hoạt động sản xuất

kinh doanh trong kỳ thực hiện của DN.

+ BCKT thực hiện: Đây là những BCKT được lập trên cơ sở thông tin trong

quá khứ. Đây là các BCKT được lập trên cơ sở các giao dịch, sự kiện đã diễn ra trong

DN.

+ BCKT phân tích, dự đoán (dự báo): Đây là những BCKT được lập chủ yếu

dựa trên cơ sở thông tin dự báo, dự đoán và được sử dụng cho việc ra quyết định của

nhà quản trị DN.

1.2. Báo cáo tài chính

1.2.1. Đối tượng sử dụng thông tin báo cáo tài chính

BCTC cung cấp thông tin cho các Đối tượng sử dụng thông tin BCTC bao

gồm những người ở bên trong lẫn bên ngoài DN (chủ yếu là các đối tượng bên

ngoài DN), đó là những đối tượng có lợi ích trực tiếp hoặc gián tiếp nhằm đưa ra các

quyết định có liên quan đến DN.

Như vậy, vai trò của BCTC là cung cấp thông tin cho các đối tượng sử dụng

thông tin bên trong và bên ngoài DN bao gồm:

Thứ nhất, nhóm đối tượng bên trong DN: đối với Các nhà quản lý DN, mối

quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ để đảm bảo sự

tồn tại và phát triển DN.

Thứ hai, nhóm đối tượng bên ngoài DN:

- Nhà đầu tư (các cổ đông).

- Người cho vay, nhà cung cấp.

10

- Cơ quan chức năng như cơ quan thuế, thống kê...

- Kiểm toán viên độc lập:

Như vậy, vai trò của BCTC là cung cấp các thông tin tài chính về đơn vị báo

cáo giúp ích cho các nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng, chủ nợ để ra quyết định về

việc cung cấp các nguồn lực cho đơn vị.

1.2.2. Mục đích của báo cáo tài chính

Như vậy, mục đích của BCTC là cung cấp thông tin tài chính hữu ích về

DN cho các đối tượng sử dụng, trong đó chủ yếu là nhà đầu tư hiện tại và tiềm năng,

người cho vay và các chủ nợ khác, trong việc đưa ra quyết định về việc cung cấp

nguồn lực cho DN.

1.2.3. Yêu cầu, nguyên tắc lập và trình bày Báo cáo tài chính

* Yêu cầu lập và trình bày Báo cáo tài chính

- Thích hợp để giúp người sử dụng BCTC dự đoán, phân tích và đưa ra các

quyết định kinh tế.

- Trung thực, hợp lý: Đầy đủ, khách quan, không có sai sót.

- Nhất quán và có thể so sánh được.

- Có thể kiểm chứng, kịp thời và dễ hiểu.

- Đầy đủ trên mọi khía cạnh trọng yếu.

* Nguyên tắc lập và trình bày BCTC

- Nguyên tắc hoạt động liên tục:

- Nguyên tắc nhất quán

- Nguyên tắc cơ sở dồn tích

- Nguyên tắc trọng yếu và tập hợp

- Nguyên tắc bù trừ

- Nguyên tắc có thể so sánh

Như vậy, việc lập và trình bày BCTC phải được thực hiện trên cơ sở các

nguyên tắc trên nhằm cung cấp thông tin đáp ứng được nhu cầu sử dụng thông tin

của người sử dụng.

1.2.4. Đo lường, ghi nhận và trình bày các yếu tô cơ bản cua Báo cáo tài chính

1.2.4.1. Các yếu tố cơ bản của Báo cáo tài chính

* Các yếu tố cơ bản của bảng cân đối kế toán là các tài sản, nợ phải trả và các

loại vốn chủ sử hữu.

Tài sản là “nguồn lực được kiểm soát bởi DN như là kết quả của các sự kiện trong

quá khứ và từ đó mang lại lợi ích kinh tế trong tương lai” (IASB, 2010a, p.4.4). Một tài

sản được ghi nhận trên BCTC khi “có khả năng thu được lợi ích kinh tế trong tương lai, và

tài sản có giá trị có thể xác định một cách đáng tin cậy” (IASB, 2010a, p. 4.44).

Nợ phải trả “là một một nghĩa vụ hiện tại của DN phát sinh từ các sự kiện

trong quá khứ mà việc thanh toán sẽ làm giảm lợi ích kinh tế của DN” (IASB,

2010a, p.4.4).

11

Vốn chủ sở hữu là “phần lợi ích còn lại trong tài sản của DN sau khi trừ đi

mọi khoản nợ phải trả” (IASB, 2010a, p.4.4).

Vốn chủ sở hữu gồm hai phần: phần vốn đóng góp hoặc chi trả cho chủ sở

hữu; phần vốn liên quan đến hoạt động trong kỳ (lợi nhuận tổng hợp).

* Các yếu tố trực tiếp phản ánh kết quả hoạt động là thu nhập và chi phí

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phản ánh một cách tổng quát tình hình

kết quả hoạt động kinh doanh trong một thời kỳ hoạt động của DN. Vì vậy, các yếu

tố liên quan trực tiếp đến báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh là các khoản doanh

thu, thu nhập và chi phí, từ đó xác định kết quả kinh doanh

* Các yếu tố liên quan đến sự tăng giảm giá trị tài sản thuần trong kỳ

Yếu tố thay đổi thông tin vốn chủ sở hữu nhằm cung cấp thông tin về sự thay

đổi vốn chủ sở hữu của DN, phản ánh sự tăng, giảm giá trị của tài sản thuần trong

kỳ. Các yếu tố thay đổi thông tin vốn chỉ sở hữu nhằm cung cấp thông tin về sự thay

đổi của tổng lợi nhuận tổng hợp của một kỳ, sự thay đổi so tác động của việc áp dụng

hồi tố hoặc điều chỉnh hồi tối lê từng thành phần của vốn chủ sở hữu của công ty mẹ

với các cổ đông thiểu số, so sánh sự thay đổi giữa đầu kỳ và cuối kỳ cho từng thành

phần của vốn chủ sở hữu và thuyết minh riêng cho các thay đổi do lãi lỗ từ hoạt động

kinh doanh, thu nhập tổng hợp khác và các giao dịch với chủ sở hữu của DN với tư

cách là chủ sở hữu, trình bày rõ giá trị đóng góp của chủ sở hữu và giá trị phân chia

cho các chủ sở hữu và thay đổi về tỷ lệ sở hữu của chủ sở hữu trong các công ty con

mà không dẫn đến mất quyền kiểm soát

* Các yếu tố liên quan đến lưu chuyển tiền trong kỳ

Các yếu tố liên quan trực tiếp đến lưu chuyển tiền thuần trong kỳ được thể

hiện trong báo cáo lưu chuyển tiền tệ là các khoản tiền và tương đương tiền thu

vào, chi ra và lượng lưu chuyển tiền thuần của DN trong kỳ. Các khoản tiền và

tương đương tiền gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi không kỳ hạn và các khoản đầu

tư tài chính ngắn hạn không quá 3 tháng, có khả năng dễ dàng chuyển đổi thành

một lượng tiền xác định và không có nhiều rủi ro trong sự chuyển đổi đó.

* Yếu tố liên quan đến nội dung thuyết minh BCTC

Các yếu tố về tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn, chi phí, doanh thu và các luồng

tiền cần các thông tin đầy đủ và chi tiết hơn cho các thông tin tổng hợp ở các báo cáo

tài chính trước. Vì vậy, các yếu tố này được cung cấp thông qua huyết minh báo cáo

tài chính bao gồm các thông tin là tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh

thu, thu nhập khác, các dòng tiền. Ngoài ra thuyết minh báo cáo tài chính còn trình

bày đặc điểm hoạt động kinh doanh của DN, chính sách kế toán DN áp dụng và

những thông tin cần thiết khác.

1.2.4.2. Đo lường, ghi nhận và trình bày các yếu tố của báo cáo tài chính

* Đo lường các yếu tố trên BCTC

Cá yếu tố BCTC trước khi dược trình bày trên BCTC phải được đo lường theo

12

cùng nguyên tắc và quy ước chung. Đo lường các yếu tố trên BCTC là việc biểu

hiện bằng tiền các yếu tố của BCTC. Chuẩn mực kế toán quốc tế đưa ra một số

phương pháp được sử dụng để đánh giá các yếu tố đó là:

Phương pháp giá gốc:

Phương pháp giá hiện hành:

Phương pháp giá trị thực hiện:

Phương pháp giá trị chiết khấu dòng tiền:

* Ghi nhận và trình bày các yếu tố của BCTC

Cụ thể nội dung các mẫu biểu BCTC trình bày các nội dung như sau:

(1) Báo cáo tình hình tài chính:

(2) Báo cáo lãi lỗ trình bày các nội dung theo IAS số 01 bao gồm:

(3) Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu

(4) Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

(5) Thuyết minh BCTC

1.3. Báo cáo kế toán quản trị

1.3.1. Đối tượng sử dụng thông tin Báo cáo kế toán quản trị

- Đối tượng sử dụng thông tin: Đối tượng sử dụng thông tin KTQT là nhà

quản trị các cấp trong DN, bao gồm các nhà quản trị cấp chiến lược, cấp chiến thuật

và cấp tác nghiệp. Mỗi cấp nhà quản trị đều sử dụng thông tin KTQT cho các mục

tiêu riêng, đồng thời phải liên kết với mục tiêu chung toàn DN. Cấp tác nghiệp

hướng tới việc sử dụng thông tin cho điều hành, quản lý hoạt động hàng ngày, lập

kế hoạch hàng tháng và hoạch định mục tiêu hệ thống phòng ban, phân xưởng. Cấp

chiến thuật sử dụng thông tin để điểu hành và kiểm soát hoạt động kinh doanh,

hoạch định mục tiêu trung hạn, phân bổ nguồn lực hoạt động để thực hiện mục tiêu.

Cấp chiến lược sử dụng thông tin cho việc xây dựng chiến lược phát triển và kiểm soát

việc thực hiện mục tiêu chiến lược trên toàn DN.

1.3.2. Mục đích, tác dụng và vai trò của báo cáo kế toán quản trị

Những thông tin KTQT này sẽ hữu ích cho việc đánh giá tính hữu hiệu và hiệu

quả của các hoạt động của DN, qua đó giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định làm

tăng giá trị DN. Như vậy, mục đích của BCKTQT là cung cấp thông tin gắn liền với

các chức năng quản lý, điều hành của các cấp quản lý trong DN, giúp họ đánh giá

hiệu quả của từng bộ phận trong DN nhằm đưa ra các quyết định quản lý phù hợp,

nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực của DN.

* Tác dụng của BCKTQT

* Vai trò của BCKTQT

- Vai trò cung cấp thông tin cho quá trình lập kế hoạch:

- Vai trò cung cấp thông tin cho quá trình tổ chức thực hiện:

- Vai trò cung cấp thông tin cho quá trình kiểm soát

13

- Vai trò cung cấp thông tin cho quá trình ra quyết định

1.3.3. Yêu cầu về chất lượng thông tin của báo cáo kế toán quản trị

Thứ nhất, thông tin BCKTQT cung cấp, phải phù hợp, thiết thực với yêu cầu

và mục tiêu quản lý DN cũng như phù hợp với từng tình huống quản trị cụ thể

của từng cấp quản trị DN.

Thứ hai, thông tin BCKTQT cung cấp phải đáng tin cậy.

Thứ ba, thông tin BCKTQT cung cấp phải kịp thời.

Thứ tư, thông tin BCKTQT cung cấp phải đầy đủ, dễ hiểu.

Thứ năm, thông tin BCKTQT cung cấp phải đảm bảo tính so sánh được.

1.3.4. Hệ thống Báo cáo kế toán quản trị trong DN

* Căn cứ vào nhu cầu thông tin của các cấp quản trị, hệ thống BCKTQT

được phân loại theo từng cấp của nhà quản trị như sau:

Báo cáo kế toán quản trị phục vụ nhu cầu thông tin nhà quản trị cấp cơ sở

Báo cáo kế toán quản trị phục vụ nhu cầu thông tin nhà quản trị cấp trung gian

Báo cáo kế toán quản trị phục vụ nhu cầu thông tin nhà quản trị cấp cao

* Căn cứ vào chức năng quản trị và quy trình quản lý DN, báo cáo kế

toán quản trị được chia làm 3 nhóm:

Nhóm báo cáo cung cấp thông tin phục vụ định hướng hoạt động SXKD

(Báo cáo dự toán):

Nhóm báo cáo kết quả thực hiện:

Nhóm báo cáo kiểm soát, đánh giá và ra quyết định:

* Căn cứ vào nội dung thông tin KTQT cung cấp, BCKTQT bao gồm:

- Báo cáo về hàng tồn kho

- Báo cáo về tiền vốn

- Báo cáo về TSCĐ

Báo cáo về lao động tiền lương

- Báo cáo CPSX, giá thành, kết quả SXKD

- Báo cáo doanh thu, giá vốn hành bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lý DN

1.4. Hệ thống báo cáo kế toán trong các DN trên thế giới và bài học kinh nghiệm

cho Việt Nam

1.4.1. Hệ thống báo cáo kế toán ở một số nước trên thế giới

1.4.1.1. Hệ thống báo cáo tài chính ở một số nước trên thế giới

Sau khi tìm hiểu khái quát nội dung hệ thống BCTC theo quy định của

IASB và một số quốc gia đại diện cho một số trường phái kế toán trên thế giới,

luận án rút ra một số nhận xét như sau:

Thứ nhất, có sự tương đồng nhất định trong cấu trúc của các hệ thống BCTC

nói chung

14

Thứ hai, có sự khác nhau trong khuynh hướng cung cấp thông tin và chênh lệch

về độ sâu, độ rộng của thông tin, giữa các quốc gia theo các trường phái khác nhau

Thứ ba, nhiều quốc gia quan tâm đến nội dung báo cáo về nguồn lực tri thức

và trách nhiệm xã hội

1.4.1.2. Tổ chức hệ thống BCKTQT ở một số nước trên thế giới

* Đối với nước Pháp

* Đối với nước MỸ

* Đối với Nhật Bản

1.4.2. Bài học kinh nghiệm về tổ chức hệ thống báo cáo kế toán cho các DN ở

Việt Nam

1.4.2.1. Bài học kinh nghiệm về hệ thống báo cáo tài chính cho các DN ở Việt Nam

a, Áp dụng IFRS tại Việt Nam trong việc lập BCTC.

b. Về hệ thống báo cáo kế toán thống nhất

c. Xây dựng hệ thống BCTC linh hoạt

d. Về việc sử dụng phương pháp giá gốc hay giá trị hợp lý

e. Đảm bảo tính trọng yếu khi trình bày BCTC nhằm cung cấp thông tin kế

toán minh bạch và trung thực.

1.4.2.2. Bài học kinh nghiệm về hệ thống báo cáo KTQT cho các DN ở Việt Nam

Quan điểm thứ nhất: KTQT phải được xây dựng từng bước trên cơ sở hoàn

thiện hệ thống kế toán chung có sự phân biệt phạm vi và mục tiêu riêng biệt giữa

KTTC và KTQT.

Quan điểm thứ 2 cho rằng: Xây dựng hệ thống KTQT phải phù hợp với đặc

điểm tổ chức sản xuất kinh doanh, tổ chức và yêu cầu quản lý DN.

Quan điểm thứ ba cho rằng: Xây dựng hệ thống KTQT vừa phải đảm bảo tính

thống nhất, vừa phải đảm bảo tính độc lập tương đối.

Chương 2

THỰC TRẠNG HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN

TRONG CÁC CÔNG TY LÂM NGHIỆP VIỆT NAM

2.1. Tổng quan về các Công ty lâm nghiệp Việt Nam

2.1.1. Thực trạng hoạt động sản xuất kinh doanh của các Công ty lâm nghiệp

Việt Nam

Giai đoạn từ năm 1958 đến 1975:

Giai đoạn 1976 đến 2003:

Giai đoạn 2003 đến 2013:

Giai đoạn 2014 đến nay:

2.1.2. Đặc điểm về tổ chức sản xuất kinh doanh và cơ chế tài chính ảnh hưởng

đến hệ thống báo cáo kế toán của các Công ty lâm nghiệp Việt Nam

15

2.1.2.1. Đặc điểm về hoạt động sản xuất kinh doanh

Đặc điểm về chu kỳ sản xuất trong các công ty lâm nghiệp

Tính đa dạng, phức tạp va khep kín trong hoạt động san xuât kinh doanh

của các công ty lâm nghiêp

Đặc điểm về địa bàn hoạt động của các công ty lâm nghiệp

Tính mùa vụ trong sản xuất của các công ty lâm nghiệp

Hoạt động sản xuất kinh doanh của CTLN mang tính xã hội sâu sắc

2.1.2.2. Đặc điểm về cơ chế tài chính và tổ chức công tác kế toán trong DN Lâm nghiệp

Đặc điểm về cơ chế tài chính.

Đặc điểm về tổ chức bộ máy quản lý các CTLN

Các chế độ kế toán áp dụng tại các CTLN hiện nay.

2.2. Thực trạng hệ thống báo cáo kế toán tại các Công ty lâm nghiệp Việt Nam

hiện nay

2.2.1. Thực trạng hệ thống pháp lý về kế toán Việt Nam đối với lập và trình bày

hệ thống báo cáo kế toán hiện nay

2.2.1.1. Thực trạng hệ thống pháp lý về kế toán ở Việt Nam trong việc lập và trình

bày hệ thống báo cáo tài chính hiện nay.

Hệ thống pháp lý Việt Nam liên tục hoàn thiện và cải cách cho phù hợp với

thực tế quản lý kinh tế ở Việt Nam, hội nhập thế giới, hòa hợp với chuẩn mực và

thông lệ kế toán quốc tế nhằm dáp ứng được yêu cầu của các nhà đầu tư và tổ chức

quốc tế. Hệ thống pháp lý về kế toán ở Việt Nam ngày càng hoàn thiện bao gồm các

văn bản về Luật kế toán ra năm 2003 và được sửa đổi bổ sung năm 2015, 26 chuẩn

mực kế toán Việt Nam (VAS) được xây dựng dựa trên các chuẩn mực kế toán

quốc tế (IAS), Chế độ kế toán DN theo TT 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014

thay thế QĐ 15/2006/QĐ- BTC và TT số 53/2016/TT-BTC ngày 21/3/2016 về sửa

đổi bổ sung một số điều của TT số 200/2014/TT-BTC ngày 22/12/2014 của Bộ Tài

chính; TT 133/2016/TT-BTC ngày 26/8/2016 của Bộ tài chính thay thế cho QĐ

48/2006/TT_BTC là những văn bản thể hiện tính đổi mới của hệ thống pháp luật

kế toán Việt Nam, nghị định hướng dẫn luật Kế toán, hệ thống các chuẩn mực kế

toán, chế độ kế toán...liên quan đến KTTC. Ngoài ra hệ thống kế toán Việt Nam đã

có sự thừa nhận kế toán trong DN gồm KTTC và KTQT, vì vậy ngoài những quy

định về KTTC thì chế độ kế toán còn ban hành TT 53/2006/TT-BTC ngày 12/6/2006

hướng đẫn các DN tổ chức công tác KTQT và lập BCKTQT.

* Đối với hệ thống Báo cáo tài chính

Hiện nay, Hệ thống pháp lý về kế toán ở Việt Nam đã được ban hành và hoàn

thiện theo chuẩn mực và thông lệ kế toán quốc tế. Luật Kế toán đã được ban hành

năm 2003 và sửa đổi bổ sung vào ngày 20 tháng 11 năm 2015 là căn cứ pháp lý cho

công tác kế toán nói chung và công tác tổ chức hệ thống BCTC nói riêng. Đồng thời

16

hệ thống 26 chuẩn mực kế toán được ban hành có vai trò quan trọng trong việc quy

định về tổ chức cung cấp thông tin của BCTC.

* Đối với hệ thống BCKTQT

TT 53/2006/TT-BTC và Luật Kế toán 2015 đã tạo hành lang pháp lý cho công

tác kế toán quản trị trong DN và tạo điều kiện cho các DN tự chủ trong lập hệ thống

BCKTQT. Cụ thể:

TT 53/2006/TT-BTC giúp cho các cấp quản lý DN và người làm Kế toán có

cái nhìn đúng đắn về vai trò và chức năng của kế toán quản trị trong quản lý điều

hành DN, từ đó cho thấy được vai trò và tầm quan trọng của người làm kế toán

quản trị cũng như thông tin cung cấp từ hệ thống BCKTQT.

2.2.1.2. Đánh giá thực trạng vận dụng hệ thống pháp lý về kế toán ở Việt Nam trong

việc lập và trình bày hệ thống Báo cáo kế toán hiện nay

* Đối với Báo cáo tài chính

Thứ nhất, Mặc dù hệ thống pháp lý ban hành cho công tác kế toán nói chung

và hệ thống BCTC nói riêng đã được hoàn thiện và hội nhập với chuẩn mực và

Thông lệ kế toán quốc tế. Tuy nhiên, chế độ kế toán Việt Nam vẫn còn chưa hội nhập

với kế toán quốc tế.

Thứ hai, Hệ thống pháp lý về kế toán của Việt Nam tương đối đầy đủ bao gồm

Luật kế toán 2015, hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và TT về chế độ kế

toán DN nhưng hệ thống pháp lý chỉ quy định áp dụng chung đối với mọi loại hình

DN. Trong khi đó có những DN đặc thù với đối tượng kinh doanh khác biệt như các

Công ty lâm nghiệp chưa có các quy định và chuẩn mực kế toán đặc thù cũng như

hướng dẫn cho các DN đặc thù này. Điều này dẫn đến các DN đặc thù phải tuân thủ

theo chế độ kế toán nói chung nhưng không cung cấp được các thông tin kế toán cụ

thể, hữu ích của DN mình cho các đối tượng sử dụng.

* Đối với hệ thống BCKTQT

Tuy nhiên, TT 53/2006/TT-BTC quy định về công tác kế toán quản trị nói

chung và công tác lập BCKTQT nói riêng nhưng chỉ mang tính hướng dẫn, không bắt

buộc. Do vậy tính pháp lý không cao. Mặt khác TT 53/2006/TT-BTC được ban hành

khá lâu và đã trở nên lạc hậu với một số quy định và chế độ kế toán hiện nay.

2.2.2. Thực trạng hệ thống báo cáo kế toán theo Luật kế toán và theo chuẩn mực

kế toán tại các Công ty lâm nghiệp

2.2.2.1 Thực trạng về nhận thức vai trò và nội dung báo cáo tài chính trong các CTLN

Thứ nhất, nhận thức về mục đích, vai trò của hệ thống BCTC tại các CTLN

Thứ hai, Về tổ chức hệ thống nhân sự lập BCTC

Thứ ba, đánh giá về thực hiện nội dung BCTC theo chế độ kế toán hiện hành

và theo văn bản pháp lý

17

2.2.2.2. Thực trạng đo lường, ghi nhận và trình bày các yếu tố của hệ thống BCTC

trong các công ty lâm nghiệp

* Thực trạng đo lường ghi nhận và trình bày các yếu tố Tài sản trong CTLN

Thứ nhất, đối với các Tài sản là tài sản sinh học như rừng trồng cho sản phẩm,

rừng trồng hình thành TSCĐ được đo lường theo giá gốc như hiện nay chưa phù hợp

với đặc điểm của sản phẩm sinh học

Thứ hai: Việc áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế (IAS) số 41 – Nông nghiệp.

Thứ ba, Về việc ghi nhận đất rừng là Tài sản cố định của các Công ty lâm nghiệp

* Thực trạng đo lường ghi nhận và trình bày các yếu tố Doanh thu, chi phí

trong CTLN

Thứ nhất, về việc phản ánh khoản thu từ tiền dịch vụ môi trường rừng.

Thứ hai, Phản ánh chi phí lãi vay trên BCTC

Thứ ba, Về hạch toán các khoản giao khoán trồng rừng.

* Thực trạng đo lường ghi nhận và trình bày các yếu tố luồng tiền vào và luồng

tiền ra trong doanh nghiệp.

* Thực trạng ghi nhận và trình bày các thông tin trên TMBCTC.

* Về việc tuân thủ các quy định đối với BCTC về hình thức, mẫu biểu, phương

pháp lập, thời hạn lập, nộp và gửi BCTC.

* Thực trạng về công tác kiểm tra, kiểm toán và công khai BCTC ở các CTLN.

2.2.3. Thực trạng hệ thống báo cáo kế toán quản trị trong các Công ty lâm

nghiệp ở Việt Nam hiện nay

2.2.3.1. Thực trạng lập Báo cáo dự toán trong các Công ty lâm nghiệp

- Hệ thống định mức:

- Về công tác lập dự toán:

- Báo cáo dự toán

2.2.3.2. Thực trạng lập Báo cáo thực hiện trong các Công ty lâm nghiệp

- Thực trạng công tác lập BCKTQT bộ phận

- Các BCKTQT về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm:

- Báo cáo quản trị về tình hình doanh thu, chi phí, lãi lỗ trong DN.

- Báo cáo về tình hình tồn kho, công nợ, vốn chủ sở hữu khác.

(1) Báo cáo tình hình nhập xuất tồn hàng tồn kho:

(2) Báo cáo tình hình công nợ: các công ty đều lập báo cáo tình hình công nợ

với khách hàng, người bán và với các đối tượng khác.

(3) Báo cáo về TSCĐ và khấu hao TSCĐ:

(4) Báo cáo về vốn chủ sở hữu và các quỹ trong Công ty:

2.2.3.3 Hệ thống báo cáo phân tích:

18

Hiện nay, đa số các CTLN chưa xây dựng hệ thống báo cáo phân tích. Chủ

yếu các CTLN chỉ lập các báo cáo dự kiến một số chỉ tiêu trong tương lai căn cứ

vào kế hoạch và định mức chi phí của DN

Về lập BCKT phục vụ cho nhà quản trị ra các quyết định nào?

Để phục vụ mục đích cung cấp thông tin kế toán cho các nhà quản trị DN, kế

toán tại các CTLN lập BCKTQT phục vụ 2 mục đích của nhà quản trị: đó là phục vụ

ra quyết định ngắn hạn và dài hạn. Tuy nhiên, do CTLN là các DN nhà nước, chịu sự

chỉ đạo và điều hành nhiều từ các Tổng công ty cấp trên nên các nhà quản trị nội bộ

thường chỉ sử dụng BCKTQT phục vụ cho mục đích ra quyết định ngắn hạn.

2.3. Đánh giá thực trạng hệ thống báo cáo kế toán của công ty lâm nghiệp

hiện nay

2.3.1 Đánh giá thực trạng vận dụng hệ thống pháp lý về kế toán ở Việt Nam trong việc

lập và trình bày hệ thống Báo cáo tài chính và Báo cáo kế toán quản trị trong doanh

nghiệp hiện nay.

a. Ưu điểm

Hiện nay, Luật Kế toán 2015 vẫn áp dụng nguyên tắc giá gốc, nhưng có bổ sung

thêm được ghi nhận theo giá trị hợp lý tại thời điểm cuối kỳ lập BCTC.

Việt Nam đã ban hành và áp dụng hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam bao gồm

26 chuẩn mực được 10 năm. Hệ thống chuẩn mực Việt Nam đã có đóng góp rất lớn

trong việc nâng cao tính minh bạch và trung thực của BCTC, cung cấp những thông tin

có chất lượng, phù hợp với trình độ quản lý và đặc thù ở Việt Nam.

b. Nhược điểm

* Về Luật Kế toán 2015

Tuy nhiên Luật Kế toán mới chỉ đưa ra áp dụng GTHL một vài trường hợp cụ thể,

chưa có chiến lược và định hướng mở rộng áp dụng GTGL cho các đối tượng khác để

dần tiến tới sử dụng GTHL để thay thế cho giá gốc.

* Chế độ kế toán Việt Nam chưa hội nhập với hệ thống chuẩn mực kế toán quốc

tế trong việc lập và trình bày Báo cáo tài chính

* Đối với hệ thống BCKTQT

Hiện nay các DN đã nắm được tầm quan trọng của hệ thống Báo cáo kế toán quản

trị đối với việc cung cấp thông tin cho các nhà quản trị DN. Tuy nhiên các DN sản xuất

mới chỉ tiếp cận cũng như có sự hiểu biết về KTQT trong giới hạn nhất định mặc dù các

yêu cầu cung cấp thông tin phục vụ quản lý luôn được đặt ra, còn KTTC là phần được

chú trọng nhất

19

2.3.2. Đánh giá thực trạng hệ thông Báo cáo tài chính cua các Công ty lâm nghiệp

a. Ưu điểm

Qua kết quả khảo sát thực tế về hệ thống BCTC tại các CTLN cho thấy: Các

CTLN nhìn chung đã thực hiện đúng Luật Kế toán 2013, CMKT, chế độ kế toán hiện

hành, TT hướng dẫn của BTC và gắn với các đặc thù của các CTLN. Quá trình thực

hiện công tác kế toán đã thể hiện được vai trò của kế toán trong công tác quản lý.

Bộ máy kế toán chủ yếu tổ chức tập trung, được xây dựng phù hợp với các quy định

chung của Nhà nước

b. Nhược điểm

Bên cạnh những mặt đạt được về hệ thống BCTC tại các CTLN vẫn còn một số

các tồn tại về hệ thống BCTC như sau:

Thứ nhất: Các CTLN hiện nay chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của hệ

thống BCTC trong việc cung cấp thông tin cho các đối tượng bên trong và bên ngoài

DN.

Thứ hai, Đối tượng sản xuất kinh doanh chính của các CTLN là sản phẩm sinh

học bao gồm rừng trồng và rừng tái sinh..

Thứ ba; Các CTLN chưa phân loại rừng trồng thành Tài sản ngắn hạn và Tài

sản dài hạn theo thời gian thu hồi vốn hoặc theo chu kỳ kinh doanh.

Thứ tư, Việc ghi nhận chi phí lãi vay của các CTLN vào giá trị rừng trồng và

được trình bày là Tài sản ngắn hạn trên BCĐKT.

Thứ năm, mẫu biểu BCTC của các CTLN tuân thủ theo chế độ kế toán hiện

hành, cụ thể là TT 200/2014/TT-BTC và chuẩn mực kế toán Việt Nam số 21.

2.3.2. Đánh giá thực trạng về hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại các Công ty

lâm ngiệp ở Việt Nam hiện nay

a. Ưu điểm

Các công ty đã xây dựng được hệ thống BCKTQT thống nhất trong toàn Tổng

công ty. Các mẫu biểu này tương đối giống nhau và phù hợp với đặc điểm của CTLN

chuyên trồng rừng khai thác gỗ nguyên liệu phụ vụ cho ngành công nghiệp giấy. Từ

hệ thống mẫu biểu thống nhất đó, các thông tin không chỉ cung cấp cho nhà quản trị

trong doanh ngiệp tương đối đầy đủ mà còn cung cấp thông tin cho Tổng công ty

giấy. Để các nhà quản trị trong Tổng Công ty có được những thông tin có thể so sánh

được giữa các CTLN để từ đó đưa ra các quyết định phù hợp nhất.

b. Hạn chế

- Các CTLN chưa thực sự phân cấp trách nhiệm thành các trung tâm trách

nhiệm.

- Hệ thống BCKTQT mặc dù đã có sự thống nhất giữa các CTLN nhưng không

phải các công ty đều lập đầy đủ BCKTQT theo mẫu hướng dẫn.

- Công tác lập dự toán tại các CTLN chưa được chú trọng thực hiện.

20

- Việc phân công công việc lập BCKTQT được thực hiện cùng với BCKT.

- Một số mẫu biểu BCKTQT chưa hợp lý, một số chỉ tiêu lập trên BCKTQT

chưa hợp lý về nội dung, cách tính toán cũng như thời điểm lập.

- Về báo cáo giá thành sản phẩm không nên lập chung cho toàn bộ sản phẩm

hay toàn bộ khâu sản xuất mà nên lập theo từng sản phẩm của công ty.

Về Báo cáo tình hình thực hiện chi phí sản xuất kinh doanh,

- Hầu như các công ty không xây dựng định mức chi phí sản xuất hay giá thành

sản xuất của từng sản phẩm hay từng khâu sản xuất.

- Trong quá trình lập BCKTQT, hầu hết các công ty không phân loại chi phí

thành biến phí và định phí để lập báo cáo.

Chương 3

HOÀN THIỆN HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN

TẠI CÁC CÔNG TY LÂM NGHIỆP Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

3.1. Định hướng phát triển của các công ty lâm nghiệp Việt Nam trong thời gian

tới

3.1.1 Định hướng phát triển ngành lâm nghiệp đến năm 2030

3.1.2 Định hướng phát triển các công ty lâm nghiệp hiện nay

3.2. Mục tiêu, nguyên tắc hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán tại các công ty

lâm nghiệp Việt Nam

3.2.1. Mục tiêu và phương hướng hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán

a. Mục tiêu hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán

Qua phân tích ở trên, có thể xác định rằng, xét về trước mắt lẫn lâu dài và

trong mối quan hệ tác động qua lại lẫn nhau thì việc hoàn thiện hệ thống BCKT

phải đạt được những mục tiêu:

- Đảm bảo tính hữu ích của thông tin trình bày trên BCKT đối với

người sử dụng

- Tính so sánh được: Mô hình báo cáo phải giúp cho người sử dụng so sánh

được thông tin trong BCKT kỳ này với kỳ trước để xác định xu hướng biến động về

tình hình tài chính, kinh doanh của DN. Hòa hợp với thông lệ quốc tế

- Đáp ứng được yêu cầu phát triển và quản lý nền kinh tế nhiều thành phần phát

triển đa dạng theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa

b. Phương hướng hoàn thiện hệ thống BCKT trong các CTLN

Trên cơ sở các quan điểm và mục tiêu đề ra, có thể nhìn thấy một số

phương hướng và giải pháp cơ bản trước mắt để hoàn thiện hệ thống BCKT đáp

ứng yêu cầu hội nhập kinh tế:

3.2.2. Nguyên tắc hoàn thiện hệ thông báo cáo kế toán trong Công ty lâm nghiệp

3.2.2.1. Nguyên tắc hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính trong Công ty lâm

nghiệp

21

a. Nguyên tắc thống nhất

b. Nguyên tắc đồng bộ

c. Nguyên tắc linh hoạt

3.2.2.2. Nguyên tắc cơ bản hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị trong các

công ty lâm nghiệp ở Việt Nam

- Hoàn thiện hệ thống Báo cáo KTQT phải xuất phát từ nhu cầu thông tin của

nhà quản trị DN, nhà quản trị cần thông tin gì? Chi tiết và cụ thể hóa đến mức độ

nào? Từ đó thiết kế các BCKTQT phù hợp nhằm cung cấp thông tin hữu ích, thích

hợp cho người sử dụng thông tin.

- Hệ thống các chi tiêu trên BCKTQT phải phù hợp với nội dung thông tin nhà

quản trị yêu cầu; phù hợp các chỉ tiêu kinh tế kế hoạch, dự toán và phải được sắp xếp

một cách khoa học theo một trình tự hợp lý, phù hợp với trình tự quản lý của DN.

3.3. Nội dung hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán tại các công ty lâm nghiệp ở

Việt Nam hiện nay

3.3.1. Hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính trong các công ty lâm nghiệp Việt

Nam hiện nay

3.3.1.1. Hoàn thiện hệ thống báo cáo tài chính tại các công ty lâm nghiệp từ góc độ

chuẩn mực và chế độ kế toán DN hiện hành

a. Sửa đổi, bổ sung Luật Kế toán

Một số nội dung chủ yếu trong Luật kế toán 2015 có liên quan đến hệ thống

BCTC cần được xem xét sửa đổi như sau:

- Hiện nay, Luật kế toán 2015 Vẫn áp dụng nguyên tắc giá gốc, nhưng có bổ

sung thêm được ghi nhận theo giá trị hợp lý tại thời điểm cuối kỳ lập BCTC.

- Quy định lại về đơn vị kế toán, theo hướng, một DN phụ thuộc đạt đến quy

mô nhất định phải được xem là đơn vị kế toán (tránh tình trạng các DN có quy mô

rất lớn nhưng không bổ nhiệm kế toán trưởng vì chỉ lập và nộp báo cáo cho đơn vị

cấp trên);

- Điều chỉnh thuật ngữ kỳ kế toán theo hướng phân biệt kỳ kế toán với niên độ

kế toán;

- Bổ sung thêm vào Danh mục BCTC (Khoản 3 điều 29) của đơn vị kinh

doanh mẫu “Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu”;

- Quy định về lập BCTC tổng hợp và BCTC hợp nhất: Đơn vị kế toán cấp

trên phải lập BCTC tổng hợp dựa trên các BCTC của các đơn vị trong cùng đơn vị

kế toán cấp trên. Công ty mẹ phải lập BCTC hợp nhất trên cơ sở BCTC cùa công

ty mẹ và các công ty con.

b. Hoàn thiện hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam.

Cụ thế, các nội dung cần thay đổi đối với hệ thống chuẩn mực kế toán Việt

Nam như sau:

Thứ nhất, Nâng cấp VAS 1, chuẩn hóa quy định về mục tiêu, đặc điểm chất

22

lượng, nguyên tắc soạn thảo và trình bày BCTC.

Thứ hai, Áp dụng chuẩn mực BCTC quốc tế IFRS số 13 - Giá trị hợp lý.

Thứ ba, Đưa vào áp dụng chuẩn mực kế toán quốc tế số 41- Nông nghiệp đối

với các đối tượng kế toán là tài sản sinh học.

Thứ tư, Sửa đổi chuẩn mực kế toán 02 – Hàng tồn kho

Thứ năm, sửa đổi CMKT SỐ 16-chi phí đi vay

c. Điều chỉnh, bổ sung kết cấu, nội dung hệ thống Báo cáo tài chính hiện hành

(1) Bổ sung Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu

Như đã trình bày ở chương 2, hiện tại Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu

chưa được trình bày thành một báo cáo riêng biệt trong hệ thống BCTC DN, trong

khi, theo IFRS Framework, Báo cáo thay đổi vốn chủ sở hữu là một báo cáo riêng

biệt trong hệ thống BCTC.

(2) Điều chỉnh, bổ sung nội dung các khoản mục trên BCTC

* Bảng cân đối kế toán

Phân loại lại một số chỉ tiêu chưa được phân loại và trình bày phù hợp với

nguyên tắc trọng yếu và tập hợp. Cụ thể :

- Thứ nhất, Tách chỉ tiêu Hàng tồn kho.

-Thứ hai, Bổ sung chỉ tiêu “Phải trả cổ tức” vào phần Nguồn vốn - Loại A- Mục I,

hoặc tính vào chỉ tiêu Phải trả, phải nộp ngắn hạn khác khoản cổ tức phải trả.

- Thứ ba, Bổ sung chỉ tiêu “Tài sản sinh học” vào Bảng cân đối kế toán

- Thứ tư, Hoàn thiện việc ghi nhận và trình bày các chỉ tiêu liên quan đến Chi

phí trả trước.

- Thứ năm, Quy định thống nhất đánh giá tài sản trong BCTC đối với trường

hợp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục theo phương pháp đánh giá thấp hơn

giữa giá gốc và giá trị thuần có thể thực hiện được tại thời điểm báo cáo hoặc phương

pháp giá hợp lý đối với tất cả các chỉ tiêu trên Bảng cân đối kế toán.

* Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh

- Do các hoạt động trong DN được chia thành 3 hoạt động: Hoạt động sản xuất

kinh doanh; hoạt động tài chính và hoạt động khác. Mỗi một hoạt động đều phát sinh

doanh thu, chi phí và lợi nhuận cho từng hoạt động cụ thể. Do vậy, tác giả đề xuất xây

dựng mẫu biểu Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh theo hướng tách thành 3 phần với

3 hoạt động với các chỉ tiêu doanh thu, chi phí, lãi lỗ.

* Báo cáo lưu chuyển tiền tệ

- Xem xét quy định về các khoản thu thấu chi (bank-overdrafts) và các khoản

tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn trong các luồng tiền, theo hướng: khoản thấu chi ngân

hàng phải được ứng xử như là một khoản nợ vay ngắn hạn và xếp vào các luồng

tiền của hoạt động tài chính (Mục III.3 – Tiền vay ngắn hạn, dài hạn nhận được);

các khoản tăng giảm về “tiền gửi tiết kiệm” nên được xếp vào các dòng thu, chi

như là một khoản tiền gửi ngân hàng.

23

* Thuyết minh BCTC

Thứ nhất, Bổ sung thuyết minh các khoản trích lập dự phòng giảm giá đầu tư

tài chính để nhà đầu tư có những thông tin cụ thể về và chi tiết giá trị của các khoản

đầu tư, các khoản dự phòng giảm giá đầu tư tài chính.

Thứ hai, Bắt buộc trình bày tách biệt các hoạt động tiếp tục khỏi các hoạt

động gián đoạn trong phần thuyết minh BCTC

Thứ ba, bổ sung các thông tin chi tiết về các bên liên quan phải trình bày

BCTC theo IAS 24 - Thông tin về các bên liên quan, cụ thể:

Thông tin về các khoản thu nhập cho Ban lãnh đạo phải thuyết minh chi tiết các

nội dung sau:

3.3.1.2. Hoàn thiện tổ chức hệ thống báo cáo tài chính tại các công ty lâm nghiệp từ

thực trạng lập và trình bày báo cáo tài chính của các công ty lâm nghiệp hiện nay

* Hoàn thiện việc đo lường ghi nhận và trình bày các yếu tố Tài sản trong CTLN

Thứ nhất. Các CTLN khi đánh giá giá trị rừng đã trưởng thành đến giai đoạn

khai thác nên áp dụng phương pháp GTHL để đánh giá giá trị rừng cây đến tuổi khai

thác và ghi nhận là thành phẩm của DN.

Thứ hai, Các CTLN cần thống nhất và phân biệt rõ Tài sản sinh học là rừng trồng

sản xuất thu sản phẩm và rừng trồng trong giai đoạn đầu tư để tạo thành TSCĐ,

* Đối với Tài sản sinh học là rừng trồng nguyên liệu.

* Đối với Tài sản sinh học là là rừng trồng trong giai đoạn đầu tư để tạo thành

TSCĐ.

Thứ ba, Ghi nhận giá trị quyền sử dụng đất rừng là Tài sản cố định vô hình của

DN.

* Hoàn thiện việc đo lường ghi nhận và trình bày các yếu tố Doanh thu, chi phí

trong CTLN

Thứ nhất, hoàn thiện ghi nhận và trình bày khoản thu từ tiền dịch vụ môi

trường rừng:

Thứ hai, Hoàn thiện ghi nhận và trình bày khoản chi phí lãi vay trên Báo cáo

kết quả kinh doanh

* Thiết kế riêng mẫu biểu Bảng cân đối kế toán cho các CTLN:

* Về mẫu biểu Báo cáo kết quả kinh doanh

Hai hoạt động trên có doanh thu, chi phí và lợi nhuận cũng như mục đích kinh

doanh là khác nhau. Do vậy theo tác giả thì trên Báo cáo kết quả kinh doanh tách hoạt

động kinh doanh thành 2 hoạt động: Hoạt động Bán hàng và cung cấp dịch vụ và

Hoạt động Tài chính. Trong mỗi hoạt đông này thì cần xác định rõ doanh thu, chi phí

và lợi nhuận riêng cho từng hoạt động.

* Các CTLN cần tuân thủ các quy định về mẫu biểu, thời hạn lập và gửi BCTC

3.3.2. Nội dung hoàn thiện hệ thống Báo cáo kế toán quản trị tại các công ty lâm

nghiệp ở Việt Nam

24

Giải pháp 1: Về việc phân chia các trung tâm trách nhiệm

- Phân cấp trung tâm trách nhiệm theo cấp quản lý. Với cách phân cấp này

CTLN sẽ được phân thành 3 trung tâm trách nhiệm căn cứ vào cấp quản lý:

+ Trung tâm lợi nhuận là toàn bộ ban giám đốc, trung tâm này sẽ chịu trách

nhiệm tự chủ và kiểm soát các khoản chi phí, doanh thu và chịu trách nhiệm về khả

năng sinh lời cho toàn bộ DN.

+ Trung tâm chi phí là các đội cây giống, đội trồng rừng, phân xưởng chế biến.

Trung tâm chi phí được được phân cấp tự chủ và kiểm soát về các khoản chi phí, tự

chịu trách nhiệm về tình hình sản xuất của bộ phận mình.

+ Trung tâm doanh thu được phân cấp quản lý về tình hình và các chỉ tiêu liên

quan đến doanh thu như phòng kinh doanh, bộ phận bán hàng...

Lập báo cáo trách nhiệm tương ứng với các trung tâm trách nhiệm

Giải pháp 2: Thống nhất một số mẫu biểu về BCKTQT bắt buộc các CTLN

phải lập. Đồng thời, tùy theo yêu cầu quản lý, đặc điểm sản xuất kinh doanh của từng

công ty để xây dựng các mẫu biểu phù hợp với công ty mình. Cụ thể như sau:

- Xây dựng hệ thống các báo cáo về định mức chi phí:

- Xây dựng hệ thống báo cáo về dự toán sản xuất kinh doanh

Giải pháp 3: Hoàn thiện hệ thống BCKT thực hiện

Giải pháp 4: Hoàn thiện các báo cáo phân tích và tư vấn:

3.4. Điều kiện thực hiện các giải pháp về hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán ở

các công

3.4.1. Về phía Nhà nước

3.4.2. Về phía Hội kế toán kiểm toán Việt Nam (VAA)

3.4.3. Về phía các CTLN

25

KẾT LUẬN

Các CTLN hiện nay trên quá trình hội nhập cũng không ngoài nhu cầu đó nhất

là khi tình hình sản xuất kinh doanh ngày càng gặp khó khăn. Với mục đích nâng cao

hiệu quả và chất lượng của BCKT của các CTLN, hoàn thiện tổ chức hệ thống BCKT

của các CTLN hiện nay. Tác giả đã nghiên cứu luận án: Hoàn thiện hệ thống BCKT

của các CTLN ở Việt Nam hiện nay.

Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về hệ thống báo cáo kế toán trong DN

bao gồm BCTC và BCKTQT theo hướng tiếp cận từ đối tượng sử dụng thông tin.

Luận án đã làm rõ khung lý thuyết về tính hữu ích của thông tin và ra quyết định kinh

tế làm định hướng cho việc khảo sát và đưa ra các giải pháp hoàn thiện hệ thống báo

cáo kế toán. Đồng thời luận án nghiên cứu hệ thống báo cáo kế toán một số nước trên

thế giới và rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.

Luận án đã nghiên cứu đặc điểm sản xuất kinh doanh và đặt điểm cơ chế tài

chính các Công ty lâm nghiệp Việt Nam ảnh hưởng đến hệ thống báo cáo kế toán của

Công ty lâm nghiệp. Xuất phát từ khung nghiên cứu của đề tài, luận án đã nghiên

cứu, đánh giá chỉ ra những ảnh hưởng của hệ thống pháp lý về kế toán hiện hành vào

việc lập và trình bày BCTC trong các Công ty lâm nghiệp.

Luận án đã đưa ra được mục đích và nguyên tắc hoàn thiện hệ thống BCKT đối

với các CTLN. Đồng thời căn cứ vào thực trạng công tác kế toán và thực trạng tổ

chức hệ thống BCKT của các CTLN, luận án đã đưa ra một số giải pháp hoàn thiện

hệ thống BCTC và BCKTQT tại theo chuẩn mực kế toán quốc tế và phù hợp với đặc

điểm tình hình thực tế tại các CTLN. Qua đó, hoàn thiện hệ thống BCKT của các

CTLN nhằm tổ chức tốt hệ thống cung cấp thông tin kế toán một cách minh bạch,

thống nhất, đầy đủ và tin cậy cho người sử dụng thông tin kế toán. Từng bước nâng

cao khả năng canh tranh của các CTLN trên thị trường trong nước và quốc tế, khi nền

kinh tế Việt Nam gia nhập WTO và CPTTP.