tabela norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 tabela norm oceny procentowej...

16
1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki (bez uszkodzeń kostnych): a) uszkodzenie powłok czaszki - w zależności od rozmiaru, ruchomości i tkliwości blizn ....... 1-10 b) oskalpowanie poniżej 25% powierzchni skóry owłosionej ............................................ 1-10 u mężczyzn u kobiet c) oskalpowanie od 25%-75% powierzchni skóry owłosionej .......................................... 11-20 d) oskalpowanie powyżej 75% powierzchni skóry owłosionej .......................................... 21-30 UWAGA!! W przypadku przeszczepu skóry i odtworzenia owłosienia należy ocenić wg pkt. 1a). 2. Uszkodzenie kości sklepienia i podstawy czaszki (wgłębienia, szczeliny, fragmentacja) w zależności od rozległości uszkodzeń: a) bez wycieku płynu mózgowo-rdzeniowego.... 1-10 b) z nawracającym płynotokiem nosowym i/lub usznym................................................. 11-25 3. Ubytki w kościach czaszki w zależności od powierzchni ubytku: .................................................... a) poniżej 10 cm 2 ................................................ 1-10 b) od 10 do 50 cm 2 ........................................... 11-15 c) powyżej 50 cm 2 ............................................ 16-25 UWAGA!! Ubytki kostne uzupełniane operacją plastyczną z dobrym efektem skutkują obniżeniem uszczerbku o połowę. Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości ocenianych wg pkt. 2, 3 są inne uszkodzenia powłok czaszki, należy je ocenić osobno wg pkt. 1. 4. Powikłania towarzyszące uszkodzeniom wymienionym w pkt. 1, 2, 3 w postaci: przewlekłego zapalenia kości, ropowicy podczepcowej leczonej operacyjnie, przepukliny mózgowej - ocenia się osobno w zależności od rodzaju i stopnia powikłań: ..................................1-25 5. Porażenia i niedowłady połowicze: a) porażenia połowicze lub paraplegia (porażenia kończyn dolnych) uniemożliwiające samodzielne stanie i chodzenie 0-1 º wg skali Lovette’a ......................................................... 100 b) głęboki niedowład połowiczy lub parapareza 2 º wg skali Lovette’a ................ 60-80 c) średniego stopnia niedowład połowiczy lub parapareza kończyn dolnych 3 º wg skali Lovette’a ........................................ 40-60 d) niewielki lub dyskretny niedowład połowiczy lub niedowład kończyny dolnych 4 º lub 4/5 º wg skali Lovette’a ....................... 5-35 e) porażenie kończyn górnych 0-1 º wg skali Lovette’a z niedowładem kończyny górnej 3-4 º wg skali Lovette’a: prawej .......................................................... 70-90 lewej ............................................................. 60-80 f) niedowład kończyny górnej 3-4 º wg skali Lovette’a z porażeniem konczyny dolnej 0-1 º wg skali Lovette’a: prawej .......................................................... 70-90 lewej ............................................................. 60-80 g) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny górnej 0-1 º wg skali Lovette’a: prawej .......................................................... 40-50 lewej ............................................................. 30-40 h) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny górnej 2-2/3 º wg skali Lovette’a: prawej .......................................................... 30-40 lewej ............................................................. 20-30 i) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny górnej 3-4 º wg skali Lovette’a: prawej .......................................................... 10-30 lewej ............................................................... 5-20 j) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny dolnej 0 º wg skali Lovette’a.............. 50 k) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny dolnej 1-2 º wg skali Lovette’a ..... 30-50 l) monopareza pochodzenia ośrodkowego kończyny dolnej 3-4 º wg skali Lovette’a ..... 10-30 UWAGA!! W przypadku współistnienia afazji należy dodatkowo ocenić wg pkt. 11, przy czym całkowity uszczerbek nie może przekroczyć 100%. W przypadku współistnienia deficytu ruchowego z innymi objawami uszkodzenia mózgu należy oceniać wg pkt. 9. W przypadku różnicy w nasileniu niedowładu pomiędzy kończynami dolnymi, należy oceniać wg pkt. 5 osobno dla każdej kończyny. SKALA LOVETTE’A 0º -brak czynnego skurczu mięśnia - brak siły mięśniowej 1º-2º -ślad czynnego skurczu mięśnia - 5-20% prawidłowej siły mięśniowej 3º -zdolność do wykonywania ruchu czynnego przy pomocy i odciążenia odcinka ruchowego - 25% prawidłowej siły mięśniowej 4º -zdolność do wykonywania ruchu czynnego z pewnym oporem - 75% prawidłowej siły mięśniowej 5º -prawidłowa siła, tzn. zdolność wykonywania czynnego ruchu z pełnym oporem - 100 % prawidłowej siły mięśniowej 6. Zespoły pozapiramidowe: a) utrwalony zespół pozapiramidowy znacznie utrudniający sprawność ustroju i wymagający opieki innych osób .......................................... 100 b) zespół pozapiramidowy utrudniający sprawność ustroju z zaburzeniami mowy, napadami ocznymi itp. ................................. 40-80 c) zaznaczony zespół pozapiramidowy ........... 10-30 7. Zaburzenia równowagi pochodzenia móżdżkowego: a) uniemożliwiające chodzenie i samodzielne funkcjonowanie ............................................... 100 b) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w dużym stopniu .......................... 50-80 c) utrudniające chodzenie i sprawność ruchową w miernym stopniu ........................ 10-40 d) dyskretnie utrudniające chodzenie i sprawność ruchową ..................................... 1-10

Upload: buituyen

Post on 12-Jul-2019

223 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

1

TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu

A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzeniepowłokczaszki(bezuszkodzeń

kostnych):a) uszkodzeniepowłokczaszki-wzależności

odrozmiaru,ruchomościitkliwościblizn .......1-10b) oskalpowanieponiżej25%powierzchni

skóryowłosionej ............................................1-10 umężczyzn u kobietc) oskalpowanieod25%-75%powierzchni

skóryowłosionej ..........................................11-20d) oskalpowaniepowyżej75%powierzchni

skóryowłosionej ..........................................21-30

UWAGA!! W przypadku przeszczepu skóry i odtworzenia owłosienia należy ocenić wg pkt. 1a). 2. Uszkodzeniekościsklepieniaipodstawyczaszki

(wgłębienia,szczeliny,fragmentacja)wzależności odrozległościuszkodzeń:a) bezwyciekupłynumózgowo-rdzeniowego ....1-10b) znawracającympłynotokiemnosowym

i/lubusznym .................................................11-253. Ubytkiwkościachczaszkiwzależnościod

powierzchniubytku: ....................................................a) poniżej10cm2................................................1-10b) od10do50cm2 ...........................................11-15c) powyżej50cm2 ............................................16-25

UWAGA!! Ubytki kostne uzupełniane operacją plastyczną z dobrym efektem skutkują obniżeniem uszczerbku o połowę. Jeżeli przy uszkodzeniach i ubytkach kości ocenianych wg pkt. 2, 3 są inne uszkodzenia powłok czaszki, należy je ocenić osobno wg pkt. 1. 4. Powikłaniatowarzysząceuszkodzeniom

wymienionymwpkt.1,2,3wpostaci: przewlekłegozapaleniakości,ropowicy podczepcowejleczonejoperacyjnie,przepuklinymózgowej-oceniasięosobnowzależnościodrodzajuistopniapowikłań:..................................1-25

5. Porażeniainiedowładypołowicze:a) porażeniapołowiczelubparaplegia

(porażeniakończyndolnych)uniemożliwiającesamodzielnestanieichodzenie0-1ºwgskaliLovette’a .........................................................100

b) głębokiniedowładpołowiczylub parapareza2ºwgskaliLovette’a ................60-80

c) średniegostopnianiedowładpołowiczy lubparaparezakończyndolnych3º wgskaliLovette’a ........................................40-60

d) niewielkilubdyskretnyniedowład połowiczylubniedowładkończynydolnych 4ºlub4/5ºwgskaliLovette’a .......................5-35

e) porażeniekończyngórnych0-1ºwgskaliLovette’azniedowłademkończynygórnej 3-4ºwgskaliLovette’a:

prawej ..........................................................70-90 lewej .............................................................60-80f) niedowładkończynygórnej3-4ºwgskali

Lovette’azporażeniemkonczynydolnej

0-1ºwgskaliLovette’a: prawej ..........................................................70-90 lewej .............................................................60-80g) monoparezapochodzeniaośrodkowego

kończynygórnej0-1ºwgskaliLovette’a: prawej ..........................................................40-50 lewej .............................................................30-40

h) monoparezapochodzeniaośrodkowegokończynygórnej2-2/3ºwgskaliLovette’a:

prawej ..........................................................30-40 lewej .............................................................20-30i) monoparezapochodzeniaośrodkowego

kończynygórnej3-4ºwgskaliLovette’a: prawej ..........................................................10-30 lewej ...............................................................5-20j) monoparezapochodzeniaośrodkowego

kończynydolnej0ºwgskaliLovette’a ..............50k) monoparezapochodzeniaośrodkowego

kończynydolnej1-2ºwgskaliLovette’a .....30-50l) monoparezapochodzeniaośrodkowego

kończynydolnej3-4ºwgskaliLovette’a .....10-30

UWAGA!! W przypadku współistnienia afazji należy dodatkowo ocenić wg pkt. 11, przy czym całkowity uszczerbek nie może przekroczyć 100%. W przypadku współistnienia deficytu ruchowego z innymi objawami uszkodzenia mózgu należy oceniać wg pkt. 9. W przypadku różnicy w nasileniu niedowładu pomiędzy kończynami dolnymi, należy oceniać wg pkt. 5 osobno dla każdej kończyny.SKALA LOVETTE’A0º-brakczynnegoskurczumięśnia-braksiły mięśniowej1º-2º-śladczynnegoskurczumięśnia-5-20%

prawidłowejsiłymięśniowej3º-zdolnośćdowykonywaniaruchuczynnegoprzy

pomocyiodciążeniaodcinkaruchowego-25%prawidłowejsiłymięśniowej

4º-zdolnośćdowykonywaniaruchuczynnegozpewnymoporem-75%prawidłowejsiłymięśniowej

5º-prawidłowasiła,tzn.zdolnośćwykonywaniaczynnegoruchuzpełnymoporem-100%prawidłowejsiłymięśniowej

6. Zespołypozapiramidowe:a) utrwalonyzespółpozapiramidowyznacznie

utrudniającysprawnośćustrojuiwymagającyopieki innych osób ..........................................100

b) zespółpozapiramidowyutrudniający sprawnośćustrojuzzaburzeniamimowy,napadamiocznymiitp. .................................40-80

c) zaznaczonyzespółpozapiramidowy ...........10-307. Zaburzeniarównowagipochodzeniamóżdżkowego:

a) uniemożliwiającechodzenieisamodzielnefunkcjonowanie ...............................................100

b) utrudniającechodzenieisprawność ruchowąwdużymstopniu ..........................50-80

c) utrudniającechodzenieisprawność ruchowąwmiernymstopniu ........................10-40

d) dyskretnieutrudniającechodzenie isprawnośćruchową .....................................1-10

Page 2: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

2

8. Padaczka:a) zlicznyminapadami,zzaburzeniami

psychicznymi,charakteropatią,otępieniem zkonieczniościąopiekiinnychosób ...............100

b) padaczkazrzadkiminapadami,aleze zmianamiotępiennymi,utrudniająca w znacznym stopniu wykonywanie pracy ....30-70

c) padaczkabezzmianpsychicznych zczęstyminapadami(3napady tygodniowoiwięcej) .....................................40-60

d) padaczkabezzmianpsychicznych zrzadkiminapadami(2imniejnamiesiąc)..10-40

e) padaczkaznapadamioróżnejmorfologii bezutratyprzytomności .................................1-10

UWAGA!! Podstawą rozpoznania padaczki są: obserwacja napadu przez lekarza, typowe zmiany EEG, dokumentacja z leczenia szpitalnego i ambulatoryjna.9. Zaburzenia neurologiczne i psychiczne

uwarunkowaneorganicznie(encefalopatie):a) ciężkiezaburzenianeurologiczne

ipsychicznepowodującekonieczność opiekiinnychosób(zmianyotępienne, psychozy,zaburzeniazachowania) ...........80-100

b) encefalopatiazezmianami charakterologicznymii/lubdużym deficytemneurologicznym ...........................50-70

c) encefalopatiazezmianami charakterologicznymii/lubdeficytemneurologicznymośrednimnasileniu ............30-50

d) encefalopatiazezmianami charakterologicznymii/lubdeficytemneurologicznym o niewielkim nasileniu ........10-30

UWAGA!! Za encefalopatią poza zespołem psychoorganicznym przemawiają odchylenia przedmiotowe w stanie neurologicznym, psychiatrycznym oraz badania dodatkowe (EEG, TK lub NMR). 10.Nerwiceiinneutrwaloneskargisubiektywne

powstałewnastępstwieurazówczaszkowo-mózgowychlubpoinnymciężkimurazie:a) skargisubiektywnezwiązanezurazem

głowylubinnymciężkimurazemwzależności odstopniazaburzeń(nawracającebóle izawrotygłowy,męczliwość,nadpobudliwość,osłabieniepamięci,trudnośćkoncentracji,zaburzeniasnuitp.) .........................................1-5

b) utrwalonenerwicepourazieczaszkowo-mózgowymlubciężkimurazieciała -wzależnościodstopniazaburzeń ...............2-20

11.Zaburzeniamowy:a) afazjacałkowita(sensorycznalub

sensoryczno-motoryczna)zagrafiąialeksją ..100b) afazjacałkowitamotoryczna .............................60c) afazjaśredniegoiznacznegostopnia

utrudniającaporozumiewaniesię ................20-40d) afazjanieznacznegostopnia .......................10-20

12.Zespołypodwzgórzowepourazowe(cukrzyca,moczówkaprosta,nadczynnośćtarczycyiinnezaburzeniawewnątrzwydzielniczepochodzeniaośrodkowego):a) znacznieupośledzającesprawność

ustroju ..........................................................40-60b) nieznacznieupośledzające

sprawnośćustroju ........................................20-3013.Uszkodzenieczęściowelubcałkowitenerwów

ruchowychgałkiocznej:a) nerwuokoruchowego:

- wzakresiemięśniwewnętrznychoka -wzależnościodstopniauszkodzenia .....5-15

- wzakresiemięśnizewnętrznychoka -wzależnościodstopniauszkodzenia ...10-30

b) nerwubloczkowego ............................................3c) nerwuodwodzącego-wzależnościodstopnia

uszkodzenia ...................................................1-1514.Uszkodzeniaczęściowelubcałkowitenerwu

trójdzielnego-wzależnościodstopniauszkodzenia:a) czuciowe(wtymneuralgiapourazowa) .........1-10b) ruchowe .........................................................1-10c) czuciowo-ruchowe .........................................5-20

15.Uszkodzenieczęściowelubcałkowitenerwutwarzowego-wzależnościodstopniauszkodzenia:a) obwodowecałkowitezniedomykaniem

powieki ..............................................................20b) obwodoweczęściowewzależności

odstopnianasilenia .......................................5-15c) izolowaneuszkodzeniecentralne ..................5-10

UWAGA!! Uszkodzenia nerwu twarzowego łącznie z pęknięciem kości skalistej należy oceniać wg pkt. 48. Uszkodzenia centralne nerwu twarzowego współistniejące z innymi objawami uszkodzenia mózgu należy oceniać wg pkt. 5 i 9.16.Uszkodzenieczęściowelubcałkowitenerwów

językowo-gardłowegoibłędnego-wzależnościodstopniazaburzeńmowy,połykania,oddechu,krążeniaiprzewodupokarmowego:a) niewielkiegostopnia .......................................5-10b) średniegostopnia ........................................10-25c) dużegostopnia ............................................25-50

17.Uszkodzenieczęściowelubcałkowite nerwudodatkowego-wzależnościodstopniauszkodzenia .........................................................3-15

18.Uszkodzenieczęściowelubcałkowitenerwupodjęzykowego-wzależnościodstopniauszkodzenia .........................................................5-20

B. USZKODZENIA TWARZY19.Uszkodzeniapowłoktwarzy(blizny,ubytki,

przebarwienia):a) oszpeceniebezzaburzeńfunkcji

-wzależnościodrozmiarówblizn iubytkówwpowłokachtwarzy .......................1-10

b) oszpeceniezmiernymizaburzeniami funkcji-wzależnościodrozmiarówblizn iubytkówwpowłokachtwarzyoraz odstopniazaburzeniafunkcji ......................10-30

c) oszpeceniepołączonezdużymi zaburzeniamifunkcji(przyjmowanie pokarmów,zaburzeniaoddychania,mowy,ślinotok,zaburzeniafunkcjipowiekitp.) -wzależnościodrozmiarówblizn iubytkówwpowłokachtwarzyoraz odstopniazaburzeniafunkcji ......................30-60

20.Uszkodzenianosa:a) uszkodzenienosa-bezzaburzeńoddychania

ipowonienia-bliznyi/lubniewielkiezniekształcenianosa ........................................1-5

b) uszkodzenienosazzaburzeniami

Page 3: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

3

oddychania-wzależnościodrozległościuszkodzeniaistopniazaburzeń oddychania ....................................................5-20

c) uszkodzenienosazzaburzeniami oddychaniaipowonienia-wzależności odrozległościuszkodzeniaistopnia zaburzeńwoddychaniuipowonieniu ..........10-25

d) utratapowonieniawnastępstwie uszkodzeniaprzedniegodołuczaszkowego ....... 5

e) utrataznacznejczęścinosalubutrata całkowita(łączniezkościąnosa) .................20-30

UWAGA!! Jeśli uszkodzenie nosa wchodzi w zakres uszkodzeń objętych pkt. 19, należy oceniać wg tego punktu (tj. wg pkt. 19).21.Utratazębów:

a) siekaczeikły-utrataczęściowa ......................... 2b) siekaczeikły-utratacałkowita ..........................3c) pozostałezęby-utrataczęściowa ...................... 1d) pozostałezęby-utratacałkowita ........................ 2

22.Uszkodzenia(złamania,zwichnięcia)kościoczodołu,szczęki,kościjarzmowej,żuchwy,stawuskroniowo-żuchwowego-wzależnościodprzemieszczenia,zniekształceń,asymetriizgryzu,upośledzeniażucia,rozwieraniaszczęk,zaburzeńczucia:a) nieznacznegostopnia ......................................1-5b) średniegostopnia ..........................................5-10c) znacznegostopnia .......................................10-25

23.Utrataszczękilubżuchwyłączniezoszpeceniem iutratązębów-wzależnościodwielkościubytków,oszpeceniaipowikłań:a) szczęka:- utrataczęściowa ..........................................15-35- utratacałkowita ............................................40-50b)żuchwa:- utrataczęściowa ..........................................15-35- utratacałkowita .................................................50

24.Ubytekpodniebienia:a) zzaburzeniamimowyipołykania

-wzależnościodstopniazaburzeń ...............5-25b) zdużymizaburzeniamimowyipołykania

-wzależnościodstopniazaburzeń .............25-4025.Uszkodzeniajęzyka,przedsionkajamyustnej,warg

-wzależnościodstopniaubytku,wielkościblizn,zaburzeńmowy,połykania:a) niewielkiezmiany,częścioweubytki-bez

zaburzeńmowyipołykania ..............................1-5b) średniezmianyiubytki-zzaburzeniami

mowyipołykania ...........................................5-15c) dużezmianyiubytki-zdużymizaburzeniami

mowyipołykania .........................................15-40d) całkowitautratajęzyka ......................................50

C. USZKODZENIA NARZĄDU WZROKU26.Obniżenieostrościwzroku,utratajednegolubobu

oczu:a) uszczerbekustalasięwgTabeli:

TabelaostrościwzrokuOstrośćwzrokuoka prawego

1,0/10/10/

0,9/9/10/

0,8/8/10/

0,7/7/10/

0,6/6/10/

0,5/5/10/

0,4/4/10/

0,3/3/10/

0,2/2/10/

0,1/1/10/ 0

Ostrośćwzrokuoka lewego Procenttrwałegouszczerbku

1,0/10/10/ 0 2,5 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35

0,9/9/10/ 2,5 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40

0,8/8/10/ 5 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45

0,7/7/10/ 7,5 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50

0,6/6/10/ 10 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55

0,5/5/10/ 12,5 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60

0,4/4/10/ 15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65

0,3/3/10/ 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70

0,2/2/10/ 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80

0,1/1/10/ 30 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90

0 35 40 45 50 55 60 65 70 80 90 100

b) podwójnewidzeniebezzaburzeń ostrościwzroku ..............................................1-10

c) utratawzrokujednegookazrównoczesnymwyłuszczeniemgałkiocznej ..............................38

UWAGA!! Ostrość wzroku zawsze określa się po korekcji szkłami, zarówno przy zmętnieniu rogówki lub soczewki, jak i przy współistnieniu uszkodzenia siatkówki lub nerwu wzrokowego. Wysokość uszczerbku określona w pkt. 26c obejmuje również oszpecenie związane z wyłuszczeniem gałki ocznej.27.Porażenienastawności(akomodacji)-przy

zastosowaniuszkiełkorekcyjnych:a) jednegooka ..................................................... 15b) obuoczu ...........................................................30

28.Uszkodzeniegałkiocznejwskutekurazów tępychzzaburzeniamiostrościwzroku:a) rozdarcienaczyniówki

jednegooka ........................wgTabelidopkt.26ab) zapalenienaczyniówkiisiatkówki

jednegooka,powodującezaburzenia widzeniaśrodkowegolub obwodowego .......................wgTabelidopkt.26a

c) urazoweuszkodzenieplamkiżółtej jednegooka ........................wgTabelidopkt.26a

d) zaniknerwuwzrokowego ....wgTabelidopkt.26ae) zwidocznymdefektemkosmetycznym

lubdeformacjąwobrębiegałkiocznej, bliznyrogówki-bezzaburzeńostrości wzroku .............................................................1-5

29.Uszkodzeniegałkiocznejwskutekurazówdrążących:a) bliznyrogówkilubtwardówki

(garbiaktwardówki) .............wgTabelidopkt.26ab) zaćmapourazowa ...............wgTabelidopkt.26ac) ciałaobcewewnątrzgałkowezobniżeniem

ostrościwzroku ........wgTabelidopkt.26a+10%d) ciałaobcewewnątrzgałkowebezzaburzeń

ostrościwzroku .................................................1030.Uszkodzeniegałkiocznejwskutekurazów

chemicznych,termicznych,promieniowaniaelektromagnetycznegolubdziałaniaenergiielektrycznej:a) wzależnościodzaburzeń

ostrościwzroku ..................wgTabelidopkt.26ab) bezzaburzeńostrościwzroku .........................1-5

Page 4: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

4

31.Koncentrycznezwężeniepola widzeniaoceniasięwgTabeli:

Tabelapolawidzenia

Zwężeniedo(w°)

Przy nienaruszonym okudrugim

W obu oczach

Przyślepociedrugiegooka

60 0% 0% 35%50 5% 15% 45%40 10% 25% 55%30 15% 50% 70%20 20% 80% 85%10 25% 90% 95%

poniżej10 35% 95% 100%

32.Niedowidzeniepołowiczne:a) dwuskroniowe ...................................................60b) dwunosowe .......................................................30c) jednoimienne ....................................................30d) inneubytkipolawidzenia(jednooczne) ...........1-5

33.Bezsoczewkowatośćpooperacyjnymusunięciuzaćmypourazowej:a) wjednymoku .................................................... 25b) wobuoczach ....................................................40

34.Usunięciezaćmypourazowejzwszczepieniemsztucznejsoczewkiwewnątrzgałkowej:a) wjednymoku .................................................... 15b) wobuoczach ....................................................30

UWAGA!! W przypadku, gdy współistnieją nie dające się skorygować zaburzenia ostrości wzroku, ocenia się dodatkowo wg Tabeli 26a z ograniczeniem do 35% dla jednego oka i 100% dla obu oczu. 35.Zaburzeniawdrożnościprzewodówłzowych

(łzawienie)-wzależnościodstopniainatężenia:a) wjednymoku .................................................5-10b) wobuoczach ...............................................10-15

36.Odwarstwieniesiatkówkijednegooka-oceniać wgTabeliostrościwzroku(pkt.26a)iTabeli polawidzenia(pkt.31) -niemniejniż15%: ...................... wgTabeli26ai31 -niemniejniż15%

37.Jaskra-oceniaćwgTabeliostrościwzroku (pkt.26a)iTabelipolawidzenia(pkt.31), ztymzastrzeżeniem,żeogólnyprocent uszczerbkunazdrowiuniemożebyć wyższyniż35%zajednooko i100%zaobaoczy:.......................wgTabeli26ai31

-niewyższyniż35% zajednookoiniewyższy niż100%zaobaoczy38.Wytrzeszcztętniący

-wzależnościodstopnia:................................50-10039.Zaćmaurazowa-oceniaćwg

Tabeliostrościwzroku(pkt.26a): .........wgTabeli26a40.Przewlekłezapaleniespojówek,uszkodzeniepowiek

(oparzenia,urazyitp.):a) niewielkiezmiany .............................................1-5b) dużezmiany,bliznyizrostypowiek

powodująceniedomykalność .........................5-10

UWAGA!! DO WSZYSTKICH PUNKTÓW DOTYCZĄCYCH NARZĄDU WZROKU Łączny uszczerbek na zdrowiu z tytułu uszkodzenia jednego oka nie może przekroczyć 35% lub w obu

oczach 100%. Jeśli uraz powiek wchodzi w skład uszkodzeń twarzy należy oceniać odpowiednio wg pkt. 19 lub 22. Uwaga ta dotyczy wszystkich punktów dotyczących narządu wzroku - nie jest związana jedynie z pkt. 40. D. USZKODZENIA NARZĄDU SŁUCHU

41.a)Upośledzenieostrościsłuchu-trwałyuszczerbeknazdrowiuoceniasięwgponiższejTabeli41a:

Obliczanie procentowego uszczerbku na zdrowiu z tytułu utraty słuchu wg Rosera (w modyfikacji)

Ucho prawe0-25dB 26-40dB 41-70dB powyżej70dB

Ucho lewe

0-25dB 0% 5% 10% 20%

26-40dB 5% 15% 20% 30%

41-70dB 10% 20% 30% 40%

powyżej70dB 20% 30% 40% 50%

UWAGA!! Oblicza się średnią dla ucha prawego i lewego oddzielnie dla 500, 1000 i 2000 Hz.

b) wwyjątkowychprzypadkach,przybrakumożliwościwykonaniabadaniaaudiometrycznegomożnasięposługiwaćTabelą41b:

Ucho praweUcho lewe

słuchnormalny

osłabieniesłuchu-szeptsłyszalnydo

4 m

przytępieniesłuchu-szeptsłyszalnydo

1 m

głuchotazupełna

słuchnormalny 0% 5% 10% 20%

osłabieniesłuchu-szeptsłyszalnydo4m

5% 15% 20% 30%

przytępieniesłuchu-szeptsłyszalnydo1m

10% 20% 30% 40%

głuchotazupełna 20% 30% 40% 50%

c) pourazoweszumyuszne- wzależnościodstopnianasilenia ....................1-5

UWAGA!! Jeśli szum uszny towarzyszy deficytowi słuchu, należy oceniać wyłącznie wg Tabeli 41a (Tabeli 41b), natomiast jeżeli towarzyszy zaburzeniom równowagi, należy oceniać wg pkt. 47. 42.Uszkodzeniamałżowinyusznej:

a) utrataczęścimałżowiny ...................................1-5b) zniekształceniemałżowiny

(blizny,oparzenia,odmrożenia) -wzależnościodstopniauszkodzeń ............5-10

c) całkowitautratajednejmałżowiny .................... 15d) całkowitautrataobumałżowin .....................25-30

43.Zwężenielubzarośnięcieprzewodusłuchowegojednostronnelubobustronnezupośledzeniemsłuchu -oceniaćwgTabeliostrościsłuchu -Tabela41a(41b). .......................wgTabeli41a(41b)

44.Przewlekłeropnezapalenieuchaśrodkowego:a) jednostronne ..................................................5-10b) obustronne ...................................................10-15

45.Przewlekłeropnezapalenieuchaśrodkowegopowikłaneperlakiem,próchnicąkościlubpolipemucha-wzależnościodstopniapowikłań:a) jednostronne ..................................................5-15b) obustronne ...................................................10-20

Page 5: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

5

46.Uszkodzenieuchaśrodkowego,błonybębenkowej,kosteczeksłuchowych:a) bezupośledzeniasłuchu-wzależności

odblizn,zniekształceń .....................................1-5b) zupośledzeniemsłuchu ........wgTabeli41a(41b)

47.Uszkodzenieuchawewnętrznego:a) zuszkodzeniemczęści

słuchowej ...............................wgTabeli41a(41b)b) zuszkodzeniemczęścistatycznej

wstopniuniewielkim(zawrotygłowy, nudności,niewielkiezaburzenia równowagi)-wzależnościodstopniauszkodzenia ...................................................1-20

c) zuszkodzeniemczęścisłuchowejistatycznej wznacznymstopniu(zawrotygłowy, zaburzeniarównowagiutrudniająceporuszaniesię,nudności,wymioty)-wzależności odstopniauszkodzenia ...............................20-50

d) zuszkodzeniemczęścisłuchowej istatycznej-wzależnościodstopniauszkodzenia ................................................30-60

48.Uszkodzenienerwutwarzowegołącznie zpęknięciemkościskalistej:a)jednostronne ..................................................10-30b)dwustronne ....................................................30-60

E. USZKODZENIA SZYI, KRTANI, TCHAWICY I PRZEŁYKU

49.Uszkodzeniagardłazupośledzeniemfunkcji ......5-2050.Uszkodzenielubzwężeniekrtani,uszkodzenie

nerwówkrtaniowych-bezkoniecznościnoszeniarurkitchawiczej-wzależnościodstopniauszkodzenia:a) niewielkaokresowaduszność,chrypka .........5-10b) świstkrtaniczny,duszność

przyumiarkowanychwysiłkach, zachłystywaniesię .......................................10-30

51.Uszkodzeniakrtaniwymagającestałegonoszeniarurkitchawiczej:a) zzaburzeniamigłosu-

wzależnościodstopnia ...............................35-50b) zbezgłosem ......................................................60

52.Uszkodzenietchawicy-wzależnościodstopniajejzwężenia:a) bezniewydolnościoddechowej .....................1-10b) dusznośćwysiłkowa ....................................10-20c) dusznośćwtrakciechodzeniapopłaskim

tereniewymagającaokresowego zatrzymywaniasię .......................................20-40

d) dużezwężenie(potwierdzone badaniembronchoskopowym) zdusznościąspoczynkową .........................40-60

53.Uszkodzeniaprzełyku:a) zwężeniebezzaburzeńwodżywianiu ...........1-10b) częściowetrudnościwodżywianiu

-wzależnościodstopniaupośledzeniaodżywiania ...................................................10-30

c) możliwośćodżywianiawyłącznie pokarmamipłynnymi ........................................50

d) całkowitaniedrożnośćprzełyku zestałąprzetokążołądkową .............................80

54.Uszkodzeniatkanekmiękkich(skóryimięśni),naczyń,nerwów-wzależnościodblizn,ruchomościszyi,ustawieniagłowy:a) niewielkiegostopnia .........................................1-5b) średniegostopnia ..........................................5-15

c) znacznegostopnia-rozległeblizny, znacznieograniczonaruchomośćszyi,przykurczemięśniowe .................................15-30

UWAGA!! Uszkodzenia tkanek miękkich z jednoczesnym uszkodzeniem kręgosłupa szyjnego należy oceniać wg pkt. 89. F. USZKODZENIA KLATKI PIERSIOWEJ I ICH

NASTĘPSTWA55.Urazyczęścimiękkichklatkipiersiowej,grzbietu

-wzależnościodrozległościblizn,ubytkówmięśni istopniaupośledzeniaoddychania:a) zniekształcenia,ubytkiibliznybezograniczenia

ruchomościoddechowejklatkipiersiowej ........1-5b) zniekształcenia,ubytkiibliznyzniewielkim

ograniczeniemwydolnościoddechowej .........5-10c) zniekształcenia,ubytkiibliznyześrednim

ograniczeniemwydolnościoddechowej .......10-20d) zniekształcenia,rozległeblizny,dużeubytki

mięśniowezeznacznymograniczeniemwydolnościoddechowej ...............................20-40

56.Utratabrodawkisutkowej:a) umężczyzn-oceniaćwgpkt.55a ...................1-5b) ukobiet-wzależnościodrozległości

blizny,wiekuorazutratyfunkcji......................5-1557.Uszkodzenielubutratasutkawzależnościod

wielkościubytkówiblizn,płciiwieku:a) częścioweuszkodzenie

lubczęściowautratasutka .............................5-15b) całkowitautratasutka ..................................15-25c) utratacałkowitasutkazczęścią

mięśniapiersiowego ....................................25-35

UWAGA!! DO PUNKTÓW 56-57 Wysokość uszczerbku na zdrowiu należy oceniać również wg przewidywanej utraty funkcji.58.Złamaniażeber:

a) bezzniekształceń,bezupośledzenia wydolnościoddechowej ...................................1-5

b) zobecnościązniekształceń, bezzmniejszeniawydolnościoddechowej ....5-10

c) zobecnościązniekształceńiumiarkowanymzmniejszeniemwydolnościoddechowej ......10-20

d) zeznacznymograniczeniemruchomości klatkipiersiowejizeznacznym zmniejszeniemwydolnościoddechowej ......25-30

59.Złamaniemostka:a) bezzniekształceń ............................................1-3b) zezniekształceniami ......................................3-10

60.Uszkodzeniakości(żeber,mostka)powikłaneprzewlekłymzapaleniemkościiszpiku,przetokami,obecnościąciałobcychoceniasięwgpkt.58-59,zwiększającstopieńuszczerbkuwzależnościodstopniapowikłańiupośledzeniafunkcjio: ...........1-15

61.Uszkodzeniepłuciopłucnej(zrostyopłucnowe,uszkodzeniatkankipłucnej,ubytkitkankipłucnej,ciałaobceitp.):a) uszkodzeniapłuciopłucnejbez

niewydolnościoddechowej ..............................1-5b) zobjawaminiewydolności

oddechowejniewielkiegostopnia ..................5-10c) zobjawaminiewydolnościoddechowej

średniegostopnia ........................................10-25d) zniewydolnościąoddechową

znacznego stopnia .......................................25-40

Page 6: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

6

62.Uszkodzenietkankipłucnejpowikłane przetokamioskrzelowymi,ropniempłuc -wzależnościodstopnianiewydolności oddechowej........................................................40-80

UWAGA!! DO PUNKTÓW 61 i 62 Przy orzekaniu wg pkt. 61 i 62 należy potwierdzać uszczerbek badaniem spirometrycznym i badaniem rentgenowskim - RTG. Stopnie upośledzenia niewydolności oddechowej: - niewielkiego stopnia zmniejszenie wydolności

oddechowej - VC 70-80%, FEV1 70-80%, FEV1 % VC 70-80% - w odniesieniu do wartości należnych

- średniego stopnia zmniejszenie wydolności oddechowej - VC 50-70%, FEV1 50-70%, FEV1 % VC 50-70% - w odniesieniu do wartości należnych

- znaczne zmniejszenie wydolności oddechowej - VC poniżej 50%, FEV1 poniżej 50%, FEV1 % VC poniżej 50% - w odniesieniu do wartości należnych.

63.Uszkodzeniesercalubosierdzia:a) zwydolnymukłademkrążenia,EFpowyżej55%,

powyżej10MET,bezzaburzeń kurczliwości ....................................................5-10

b) IklasaNYHA,EF50-55%,powyżej10MET,niewielkiezaburzeniakurczliwości ..............10-20

c) IIklasaNYHA,EF45-55%,7-10MET,umiarkowanezaburzeniakurczliwości .........20-40

d) IIIklasaNYHA,EF35-45%,5-7MET,nasilonezaburzeniakurczliwości ...............................40-60

e) IVklasaNYHA,EFponiżej35%,poniżej5MET,znacznezaburzeniakurczliwości .................60-90

UWAGA!! Przy orzekaniu uszczerbku należy uwzględniać doku-mentację z leczenia szpitalnego i ambulatoryjnego, badania RTG, EKG i ECHO.

KLASYFIKACJA NOWOJORSKIEGO TOWARZYSTAWA KARDIOLOGICZNEGO (NYHA)

KLASA I Bezograniczeniaaktywnościfizycznej:podstawowaaktywnośćfizycznaniepowodujezmęczenia,dusznościanikołataniaserca.

KLASA II Niewielkieograniczeniaaktywnościfizycznej:dobresamopoczuciewspoczynku,podstawowaaktywnośćfizycznapowodujezmęczenie,kołatanieserca lubduszność.

KLASA III Znaczneograniczeniaaktywnościfizycznej:dobresamopoczuciewspoczynku,jednakmniejszaniżpodstawowaaktywnośćfizyczna,powodujewystępowanieobjawówklinicznych.

KLASA IV Niemożnośćwykonywaniajakiegokolwiekwysiłkubezdyskomfortu:objawyniewydolnościsercawystępująnawetwspoczynkuinasilająsięprzykażdymwysiłku.

64.Uszkodzeniaprzepony-rozerwanieprzepony,przepuklinyprzeponowe-wzależnościodstopniazaburzeńfunkcjiprzewodupokarmowego,oddychaniaikrążenia:a) bezzaburzeńfunkcjinp.

poleczeniuoperacyjnym .................................1-5b) zaburzenianiewielkiegostopnia ....................5-10c) zaburzeniaśredniegostopnia ......................10-20d) zaburzeniadużegostopnia ..........................20-40

G. USZKODZENIA BRZUCHA I ICH NASTĘPSTWA 65.Uszkodzeniapowłokjamybrzusznej(przepukliny

urazowe,wysiłkowe,przetoki,bliznyitp.) -wzależnościodumiejscowieniairozmiarówuszkodzeniajamybrzusznej:a) blizny,niewielkieubytkitkanek ........................1-5b) rozległe,przerośnięte,ściągająceblizny,

ubytkimięśniowe,przetrwałeprzepukliny ......5-15c) przetoki ........................................................15-30

UWAGA!! Za przepukliny urazowe uważa się przepukliny spowodowane pourazowym uszkodzeniem powłok brzusznych (np. po rozerwaniu powłok brzusznych). Za przepukliny tzw. wysiłkowe uważa się przepukliny spowodowane nagłym wysiłkiem fizycznym (np. po dźwignięciu ciężaru).66.Uszkodzeniażołądka,jelitisieci:

a) bezzaburzeńfunkcjiprzewodu pokarmowego ..................................................1-5

b) zniewielkimizaburzeniamifunkcji idostatecznymstanemodżywiania ..............5-15

c) zzaburzeniamitrawieniainiedostatecznymstanemodżywiania ........................................5-40

d) zeznacznymizaburzeniamitrawienia iniedostatecznymstanemodżywiania -odżywianiejedyniepozajelitowe ...............40-50

67.Przetokijelitowe,kałoweisztucznyodbyt -wzależnościodstopniazanieczyszczaniasięzmianzapalnychtkanekotaczającychprzetokę:a) jelitacienkiego .............................................30-80b) jelitagrubego ...............................................20-70

68.Przetokiokołoodbytnicze ....................................... 1569.Uszkodzeniaodbytu,zwieraczaodbytu:

a) blizny,zwężenia,niewielkiedolegliwości .........1-5b) powodującecałkowitenietrzymanie

kałuigazów ......................................................6070.Uszkodzeniaodbytnicy:

a) pełnościenneuszkodzeniebezzaburzeń funkcji ...............................................................1-5

b) wypadaniebłonyśluzowej .............................5-10c) wypadanieodbytnicywzależności

odstopniawypadania ..................................10-30

UWAGA!! DO PUNKTÓW 66-70 Uszczerbek dotyczy wyłącznie zmian pourazowych, nie obejmuje zmian chorobowych np. z powodu nowotworu i innych.71.Uszkodzenieśledziony:

a) leczonezachowawczo(krwiak,pęknięcia)-potwierdzonebadaniemobrazowym ...............1-5

b) leczoneoperacyjniezzachowaniem narządu ..........................................................5-10

c) utrataśledzionybezzmianwobraziekrwi ....... 15d) utrataśledzionyzezmianamiwobrazie

krwii/lubzezrostamiotrzewnowymi .................30

Page 7: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

7

72.Uszkodzeniawątroby,przewodówżółciowych,pęcherzykażółciowegoitrzustki-wzależnościodzaburzeńfunkcjiiodpowikłań:a) utratapęcherzykażółciowegobezzaburzeń

funkcji ...............................................................1-5b) pozostałeuszkodzeniabezzaburzeń

funkcjiuszkodzonegonarządu ....................10-20c) zzaburzeniamifunkcjinarządu

wzależnościodstopnia ...............................20-60

H. USZKODZENIA NARZĄDÓW MOCZOPŁCIOWYCH .................................73.Uszkodzenianerek:

a) uszkodzenienerkibezzaburzeńfunkcji (krwiak,pęknięcie)-potwierdzone badaniemobrazowym ......................................1-5

b) uszkodzeniejednejnerkilubobunerekpowodująceupośledzenieichfunkcji -wzależnościodstopniauszkodzenia ........10-25

74.Utratajednejnerkiprzydrugiejzdrowejiprawidłowofunkcjonującej: ........................................................35

75.Utratajednejnerkiprzyupośledzeniu funkcjonowaniadrugiejnerki-wzależności odstopniafunkcjonowaniapozostałejnerki: .....40-75

76.Uszkodzeniamoczowodupowodujące zwężeniejegoświatła:a) niepowodującezaburzeńfunkcji .....................1-5b) zzaburzeniemfunkcjiukładumoczowego ....5-20

77.Uszkodzeniepęcherzamoczowego- wzależnościodstopniazmniejszenia jegopojemności,zaburzeńwoddawaniu moczu,przewlekłychstanówzapalnych:a) bezzaburzeńfunkcji ........................................1-5b) niewielkiegoiśredniegostopnia

zaburzeniafunkcji ..........................................5-15c) znacznegostopniazaburzeniafunkcji .........15-30

78.Przetokidrógmoczowychipęcherza moczowego-wzależnościodstopniastałegozanieczyszczaniasięmoczem:a) upośledzającejakośćżycia

w stopniu umiarkowanym ............................10-25b) upośledzającejakośćżycia

w stopniu znacznym ....................................25-5079.Zwężeniecewkimoczowej:

a) powodującetrudnościwoddawaniu moczu,beznawracającychzakażeń .............5-15

b) znawracającymizakażeniami .....................15-30c) znietrzymaniemi/lubzaleganiem

moczuizpowikłaniami ................................30-7580.Utrataprącia: ..........................................................4081.Uszkodzenielubczęściowautrataprącia

-wzależnościodstopniauszkodzenia izaburzeńfunkcji: ................................................5-30

82.Uszkodzenielubutratajednegojądra lubjednegojajnikaorazpozostałych strukturukładurozrodczego (nieujętychwTabeli)-wzależnościodstopniauszkodzeniaiupośledzeniafunkcji: ....................5-20

83.Utrataobująderlubobujajników: ..........................4084.Pourazowywodniakjądra:

a) wyleczonyoperacyjnie ....................................... 2b) wzależnościodnasileniazmian ....................2-10

85.Utratalubuszkodzeniemacicy:a) uszkodzenielubczęściowautrata .................5-20b) utratawwiekudo50lat ....................................40c) utratawwiekupowyżej50lat ...........................20

86.Uszkodzeniekrocza,sromu,pochwy,workamosznowego:a) blizny,ubytki,deformacje ...............................1-10b) wypadaniepochwy ...........................................10c) wypadaniepochwyimacicy .............................30

I. OSTRE ZATRUCIA I ICH NASTĘPSTWA87.Nagłezatruciagazamii/lubsubstancjami

chemicznymi:a) zestwierdzonąutratąprzytomności,

obserwacjąszpitalną,leczbez wtórnychpowikłań ...........................................1-5

b) powodującetrwałeupośledzenie funkcjiukładukrwiotwórczego inarządówwewnętrznych ............................10-25

UWAGA!! Uszkodzenia układu nerwowego spowodowane nagłym zatruciem gazami należy oceniać wg odpowiednich pkt. Tabeli dotyczących układu nerwowego.88.Następstwainnychzatrućoraznastępstwadziałania

czynnikówchemicznych,fizycznychibiologicznych(porażeniaenergiąelektryczną,ukąszenia):a) zestwierdzonąutratąprzytomności,obserwacją

szpitalną,leczbezwtórnychpowikłań .............1-5b) powodującetrwałeupośledzeniefunkcji

narządówlubukładówwstopniuśrednim .....5-15c) powodująceupośledzeniefunkcjinarządów

wstopniuznacznym-oceniaćwgpkt. Tabeliodpowiednichdladanego narządu ...........................................wgpkt.Tabeli

odpowiednichdla danegonarządu

UWAGA!! Uszkodzenia wzroku i słuchu oceniać wg odpowiednich Tabel - 26a, 31, 41a, 41b. Miejscowe następstwa czynników chemicznych, fizycznych i biologicznych oceniać wg pkt. Tabel odpowiednich dla danej okolicy ciała.J. USZKODZENIA KRĘGOSŁUPA, RDZENIA

KRĘGOWEGO I ICH NASTĘPSTWA89.Uszkodzeniekręgosłupawodcinkuszyjnym:

a) skręcenie,stłuczenie,niewielkie uszkodzenieaparatuwięzadłowego zprzemieszczeniemkręgówponiżej 3mmlubniestabilnośćkątowaponiżej 12º-wzależnościodstopnia zaburzeniaruchomości ...................................1-5

b) zezłamaniemblaszkigranicznejlub kompresjątrzonukręgudo25% wysokościkręgu,innezłamaniakręgupowodującezniekształcenieśredniego stopnia,podwichnięcia(potwierdzoneczynnościowymbadaniemRTG),stan pousunięciujądramiażdżystego, usztywnienieoperacyjne-wzależności odstopniazaburzeniaruchomości ................5-15

c) złamaniezkompresjątrzonupowyżej 25%,innezłamaniakręgupowodującezniekształceniadużegostopnia, zwichnięcia,usztywnienieoperacyjne -wzależnościodstopniazaburzenia ruchomości ..................................................15-40

Page 8: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

8

d) całkowitezesztywnieniezniekorzystnymustawieniemgłowy ............................................50

UWAGA!! Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego oceniać należy wg pkt. 89b lub 89c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości. Ograniczenie ruchomości spowodowane zespołem bólowym korzeniowym oceniać należy wg pkt. 95.90.Uszkodzeniekręgosłupawodcinkupiersiowym

(Th1-Th11):a) skręcenie,stłuczeniezniewielkim

uszkodzeniemaparatuwięzadłowego, złamanieblaszkigranicznejlubkompresja trzonukręgudo25%wysokościkręgu, innezłamaniapowodującezniekształceniaśredniegostopnia,stanpousunięciujądramiażdżystego-wzależnościod stopniazaburzeniaruchomości .......................1-5

b) złamaniezkompresjątrzonupowyżej 25%,innezłamaniakręgupowodującezniekształceniadużegostopnia, zwichnięcia,usztywnienieoperacyjne -wzależnościodstopniaograniczeniaruchomości ....................................................5-15

c) całkowitezesztywnienie-wzależnościodustawieniakręgosłupa .................................15-40

UWAGA!! Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego oceniać należy wg pkt. 90b lub 90c w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości. Jeśli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości jest zespół bólowy korzeniowy, należy oceniać wg pkt. 95d.91.Uszkodzeniekręgosłupawodcinkupiersiowym

ilędźwiowym(Th12-L5):a) skręcenie,stłuczeniezniewielkim

uszkodzeniemaparatuwięzadłowego -wzależnościodstopniaruchomości .............1-5

b) złamanieblaszkigranicznejlub kompresjakręgudo50%wysokości kręgupowodującezniekształcenie średniegostopnia,stanpousunięciu jądramiażdżystego-wzależności odstopniazaburzeniaruchomości do50%wysokości .........................................5-12

c) złamaniezkompresjątrzonupowyżej 25%,innezłamaniakręgupowodującezniekształceniadużegostopnia, zwichnięcia,usztywnienieoperacyjne -wzależnościodstopniaograniczeniaruchomości ..................................................12-20

d) zesztywnienie-wzależnościod ustawieniakręgosłupa .................................30-40

UWAGA!! Jeżeli złamaniu Th12 towarzyszy złamanie sąsiedniego kręgu w odcinku piersiowym, należy oceniać wg pkt. 91. Złamanie więcej niż jednego kręgu lub usunięcie więcej niż jednego jądra miażdżystego, należy oceniać wg pkt. 91b i 91c, w zależności od stopnia zniekształcenia i zaburzenia ruchomości. Jeżeli jedyną przyczyną ograniczenia ruchomości

kręgosłupa jest zespół bólowy korzeniowy należy oceniać wyłącznie wg pkt. 95d i 95e.92.Izolowanezłamaniewyrostkówpoprzecznych

lubościstychkręgu,złamaniekościguzicznej:a) złamaniejednegowyrostkapoprzecznego

lubościstegokręgu,złamaniekości guzicznej ..........................................................1-2

b) mnogiezłamaniewyrostkówpoprzecznych lubościstychkręgów-wzależności odliczby,stopniaprzemieszczenia iograniczeniaruchomościkręgosłupa ...........2-10

UWAGA!! Zespół bólowy guziczny w następstwie stłuczenia lub złamania kości guzicznej należy oceniać wg pkt. 95h. 93.Uszkodzeniakręgosłupapowikłanezapaleniem

kręgów,obecnościąciałaobcego(zwyjątkiemciałobcychzwiązanychzzastosowaniemtechnikoperacyjnych)itp.-oceniasięwgpkt.89-92zwiększającuszczerbeko: ..................................5-10

94.Uszkodzenierdzeniakręgowego:a) przyobjawachpoprzecznegoprzecięcia

rdzeniazcałkowitymporażeniemlubniedowłademdużegostopniadwóch lubczterechkończyn ......................................100

b) niedowładkończyndolnychbez uszkodzeniagórnejczęścirdzenia (kończyngórnych),umożliwiający poruszaniesięzapomocądwóchlasek ...........70

c) niedowładkończyndolnychumożliwiającyporuszaniesięojednejlasce ............................40

d) porażeniecałkowiteobukończyn górnychzzanikamimięśniowymi, zaburzeniami czucia i zmianami troficznymibezporażeniakończyn dolnych(powylewieśródrdzeniowym) ...........100

e) niedowładznacznegostopniaobukończyngórnychznacznieupośledzającyczynnośćkończyn(powylewieśródrdzeniowym) ............70

f) niedowładnieznacznegostopnia obukończyngórnych(powylewieśródrdzeniowym) ..............................................30

g) zaburzeniazestronyzwieraczyinarządówpłciowychbezniedowładów(zespółstożkakońcowego) ......................................................40

h) zaburzeniaczucia,zespołybólowebezniedowładów-wzależnościodstopnia zaburzeń ....................................................10-30

95.Urazowezespołykorzeniowe(bólowe,ruchowe,czuciowelubmieszane)-wzależnościodstopnia:a) szyjnebólowe ..................................................2-5b) szyjnebezniedowładów,ból,zaburzenia

czucia,osłabienielubbrakodruchów ............5-15c) szyjnezobecnościąniedowładów

-wzależnościodstopnianiedowładów izanikówmięśniowych ................................10-30

d) piersiowe ........................................................2-10e) lędźwiowo-krzyżowebólowe ..........................2-5f) lędźwiowo-krzyżowebezniedowładów,

ból,zaburzeniaczucia,osłabienielubbrakodruchów .......................................................5-15

g) lędźwiowo-krzyżowezobecnością niedowładów-wzależnościodstopnianiedowładuizanikówmięśniowych .............10-30

Page 9: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

9

h) guziczne ...........................................................2-5

UWAGA !! Przy ostatecznym ustalaniu uszczerbku wg pkt. 95 należy uwzględnić uszczerbek ustalony przez ortopedę (w zależności od stwierdzanych następstw należy obniżyć uszczerbek). K. USZKODZENIA MIEDNICY96.Rozejściespojeniałonowegoi/lubzwichnięciestawu

krzyżowo-biodrowego-wzależnościodstopniaprzemieszczeniaizaburzeńchodu:a) rozejściespojeniałonowegobez

dolegliwościzestronystawówkrzyżowo-biodrowych,bezzaburzeńchodu ....................1-5

b) rozejściespojeniałonowegozdolegliwościami zestronystawówkrzyżowo-biodrowych, zzaburzeniamichodu ....................................5-15

c) rozejście,zwichnięciespojenia łonowegozezwichnięciemstawu krzyżowo-biodrowegoleczone operacyjnie-wzależności odzaburzeńchodu ......................................15-35

UWAGA!! Przy towarzyszącym złamaniu kości miednicy należy oceniać wg pkt. 97 lub 99.97.Złamaniemiednicyzprzerwaniemobręczybiodrowej

jednolubwielomiejscowe-wzależnościodzniekształceniaizaburzeńchodu:a) wodcinkuprzednimjednostronne

(kośćłonowa,kośćkulszowa) .........................1-5b) wodcinkuprzednimobustronnie ..................5-15c) wodcinkuprzednimitylnym

(typMalgaigne’a) .........................................15-30d) wodcinkuprzednimitylnym

obustronnie ..................................................30-4598.Złamaniepanewkistawubiodrowegozcentralnym

lubbezcentralnegozwichnięciastawubiodrowego-wzależnościodupośledzeniafunkcjistawu:a) złamanieniewielkiegofragmentupanewki

bezzwichnięciacentralnegolub zcentralnymzwichnięciemI° .........................1-10

b) pozostałezwichnięciacentralne izłamaniapanewki-ześrednim ograniczeniemfunkcjistawu ........................10-20

c) pozostałezwichnięciacentralne izłamaniapanewki-zeznacznym ograniczeniemfunkcjistawu ........................20-35

d) bardzodużezmiany-zesztywnienie wstawie-wzależnościodustawienia ........35-55

UWAGA!! Uraz stawu biodrowego wyleczony protezą należy oceniać wg pkt. 143.99.Izolowanezłamaniemiednicyikościkrzyżowejbez

przerwaniaobręczykończynydolnej(biodrowej):a) jednomiejscowezłamaniekościmiednicy(np.

złamaniejednejgałęzikościłonowej lubkulszowej),kościkrzyżowej -bezzniekształceniaizaburzeńfunkcji ...........1-5

b) mnogiezłamaniakościmiednicyi/lubkościkrzyżowej-bezzniekształceniaibez zaburzeńfunkcji ...............................................2-7

c) jednomiejscowezłamaniemiednicy i/lubkościkrzyżowej-zezniekształceniem

izzaburzeniemfunkcji ..................................3-10d) mnogiezłamaniakościmiednicyi/lubkości

krzyżowej-zezniekształceniem izzaburzeniemfunkcji ..................................5-20

L. USZKODZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJŁOPATKA

100.Łopatka-złamaniełopatki:Prawa Lewaa)wygojonezłamaniełopatki

zniewielkimprzemieszczeniem, bezwiększychzaburzeń funkcjikończyny ..............................1-10 1-5

b)wygojonezłamaniełopatki zdużymprzemieszczeniem iwyraźnymupośledzeniem funkcjikończyny-wzależności odstopniazaburzeń .....................10-30 5-25

c)wygojonezłamanieszyjkiipanewki zdużymprzemieszczeniem, przykurczemwstawiełopatkowo- ramiennymzdużymizanikami mięśniiinnymizmianami ..............30-55 25-45

UWAGA!! Normy pkt. 100 uwzględniają również ewentualne powikłania neurologiczne. OBOJCZYK101.Obojczyk-złamanieobojczyka:Prawa Lewa

a)niewielkiezniekształcenie, bez ograniczenia ruchów ..................1-3 1-2

b)średniegostopniazniekształcenie i miernego stopnia ograniczenie ruchów ............................................3-10 2-5

c)dużezniekształcenieiznaczne ograniczenie ruchów .....................10-25 5-20

102.StawrzekomyobojczykaPrawa Lewa -wzależnościodzniekształceń, przemieszczeń,upośledzenia funkcjikończyny: ................................5-25 1-20

103.Zwichnięciestawuobojczykowo -barkowegolubobojczykowo- mostkowego-wzależnościod ograniczeniaruchów,upośledzenia funkcjidźwiganiaistopnia zniekształcenia:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany .............................1-5 1-3b)zmianyśredniegostopnia ..............5-15 3-12c)znacznezmiany ...........................15-25 12-20

UWAGA!! Jeśli deficyt funkcji kończyny wynika z nakładania się skutków złamania obojczyka oraz uszkodzeń neurologicznych, deficyt funkcji kończyny ocenia się wg pkt. 182, natomiast stopień zniekształcenia wg pkt. 101-103. W przypadku nienakładania się deficytów ocenia się dodatkowo wg pkt. 182.104.Uszkodzeniaobojczykapowikłaneprzewlekłym

zapaleniemkości,obecnościąciałobcych (zwyjątkiemciałobcychzwiązanych zzastosowaniemtechnikoperacyjnych)ocenia sięwgpkt.101-103zwiększającprocent trwałegouszczerbkuo:........................................1-5

105.Uszkodzeniastawułopatkowo-ramiennego -wzależnościodblizn,ograniczeniaruchów,zanikówmięśni,przemieszczeń,zniekształceń

Page 10: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

10

złamanejgłowy,nasadybliższejkościramiennej iinnychzmianwtórnych:Prawa Lewaa)miernegostopnia ............................1-10 1-5b)średniegostopnia .........................10-20 5-15c)dużegostopnia .............................20-30 15-25

106.ZestarzałenieodprowadzonePrawa Lewa zwichnięciestawubarkowego -wzależnościodzakresuruchów iustawieniakończyny: .....................20-30 15-25

107.Nawrotowezwichnięciestawubarkowegopotwierdzonedokumentacja lekarską:Prawa Lewaa)poleczeniuoperacyjnym

wzależnościodograniczenia ruchomości .....................................5-25 5-20

b)nieleczoneoperacyjnie ..................... 25 20

UWAGA!! Nawrotowe zwichnięcie jest skutkiem ostatniego wcześniejszego zwichnięcia stawu barkowego. Przy ustalaniu uszczerbku należy uwzględnić uszczerbek istniejący po poprzednim zwichnięciu. Kolejne zwichnięcia nie zwiększają wysokości uszczerbku.108.StawcepowywnastępstwiePrawa Lewa

pourazowychubytkówkości -wzależnościodzaburzeńfunkcji: ..25-40 20-35

UWAGA!! Staw wiotki z powodu porażenia ocenia się według norm neurologicznych. 109.Zesztywnieniestawubarkowego:Prawa Lewa

a)wustawieniuczynnościowo korzystnym(wodwiedzeniuokoło70°,antypozycja35°irotacjazewnętrzna około25°)-wzależnościod ustawieniafunkcji ..........................20-35 15-30

b)wustawieniuczynnościowo niekorzystnym .................................... 40 35

110.BliznowatyprzykurczstawuPrawa Lewa barkowego-wzależności odzaburzeńczynnościstawuwg pkt. wg pkt.

-oceniaćwgpkt.105i109: ............ 105i109 105i109111.UszkodzeniebarkupowikłanePrawa Lewa

przewlekłymzapaleniemkości, obecnościąciałobcych(zwyjątkiem ciałobcychzwiązanychzzastosowaniem technikoperacyjnych),przetokami izmianamineurologicznymioceniasię wgpkt.105-110,zwiększającstopień uszczerbku-wzależnościodstopnia powikłańiupośledzeńfunkcji: ............1-35 1-25

Prawa Lewa112.Utratakończynywbarku: ...................... 75 70 Prawa Lewa113.Utratakończynywrazzłopatką: ........... 80 75

RAMIĘ114.Złamanietrzonukościramiennejwzależności

odprzemieszczeń,ograniczeniaruchów wstawiełopatkowo-ramiennym iłokciowym:Prawa Lewaa)zmianyniewielkie-zniewielkim

przemieszczeniem i zaburzeniem osi ...................................................3-15 2-10

b)dużezmiany-zeznacznymPrawa Lewa przemieszczeniem i skróceniem....15-30 10-25

c)złamaniapowikłaneprzewlekłym zapaleniemkości,stawemrzekomym, ciałamiobcymi(zwyjątkiemciał obcychwynikającychztechniki operacyjnej)izmianami neurologicznymi ............................30-55 25-50

115.Uszkodzeniaskóry,mięśni,ścięgien iichprzyczepów,nerwówramienia, naczyń-wzależnościodzmian wtórnychiupośledzeniafunkcji:Prawa Lewaa)zmianyniewielkie-zniewielkim

przemieszczeniem i zaburzeniem osi ..............................1-5 1-5

b)zmianyśrednie ................................5-10 5-10c)zmianyduże ..................................30-55 25-50

UWAGA!! Oceniać wyłącznie uszkodzenia bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań należy orzekać wg pkt. 114.116.Utratakończynywobrębieramienia:Prawa Lewa

a)zzachowaniemtylko1/3bliższej kościramiennej .................................. 70 65

b)przydłuższychkikutach ..................... 65 60117.PrzepuklinymięśnioweramieniaPrawa Lewa

-wzależnościodrozmiarów: ...............1-6 1-4

ŁOKIEĆ118.Złamaniewobrębiestawułokciowego

(dalszanasadakościramiennej,bliższa nasadakościpromieniowejiłokciowej) -wzależnościodzniekształceńi ograniczeniaruchów:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)średniezmiany ................................5-15 5-10c)dużezmiany,przewlekłezapalenie

kości,brakzrostu,stawrzekomy ..15-30 10-25119.Zesztywnieniestawułokciowego:Prawa Lewa

a)wzgięciuzbliżonymdokąta prostego i z zachowanymi ruchami obrotowymiprzedramienia ................ 30 25

b)zbrakiemruchówobrotowych ........... 35 30c)wustawieniuwyprostnym

lubzbliżonym(160°-180°) .................. 50 45d)winnychustawieniach-wzależności

odprzydatnościczynnościowej kończyny .......................................30-45 25-40

120.Uszkodzeniełokcia-zwichnięcie, skręcenie,uszkodzeniatkanekmiękkich, skóry-wzależnościodblizn,ograniczenia ruchów,zanikówmięśni,przemieszczeń,zniekształceń:Prawa Lewaa)zmianyniewielkiegostopnia .............1-5 1-4b)zmianyśredniegostopnia ...............5-15 4-10c)zmianydużegostopnia-

powikłaneprzewlekłymstanem zapalnym,przetokami ...................15-40 10-35

UWAGA!! Należy orzekać jedynie uszkodzenia bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań należy orzekać wg pkt. 118.

Page 11: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

11

121.Cepowystawłokciowy-Prawa Lewa wzależnościodstopniawiotkości istanumięśni: ..................................15-30 10-25

122.UtratakończynygórnejnaPrawa Lewa poziomiestawułokciowego: .................. 65 60

UWAGA!! DO WSZYSTKICH PUNKTÓW DOTYCZĄCYCH STAWU ŁOKCIOWEGO Funkcjonalny pełny wyprost stawu łokciowego - 0°, pełne zgięcie - 140°, supinacja i pronacja - 0°-80°.

PRZEDRAMIĘ123.Złamaniawobrębiedalszychnasadjednejlubobu

kościprzedramienia,powodującezniekształceniaiograniczeniaruchomościnadgarstka,ruchówrotacyjnchprzedramienia,ruchów palców:Prawa Lewaa)zniewielkimzniekształceniem

bezistotnychzaburzeńruchomości (np.złamaniepodokostnoweudzieci, złamaniebezprzemieszczenia, izolowanezłamaniewyrostka rylcowatego) .....................................1-5 1-4

b)średniezniekształcenia zograniczeniemruchomości bezzaburzeńwtórnych ...................3-10 2-8

c)średnielubdużezniekształcenie ześrednimograniczeniem ruchomości,zezmianami wtórnymi ......................................10-20 8-15

d)bardzodużezniekształcenia, zdużymograniczeniemruchów, ze zmianami wtórnymi .................20-30 15-25

124.Złamaniatrzonówjednejlubobu kościprzedramienia-wzależności odprzemieszczeń,zniekształceń izaburzeńczynnościowych:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)średniezmiany ................................5-20 5-15c)dużezmiany,zmiany

wtórne i inne .................................20-30 15-25125.Uszkodzenieczęścimiękkichprzedramienia,

skóry,mięśni,ścięgien,naczyń-wzależnościodrozmiarówuszkodzeniaiupośledzeniafunkcji,zmianwtórnych(troficzne,krążeniowe, bliznyiinne):Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)średniezmiany ................................5-10 4-8c)znacznezmiany ............................10-20 8-15

UWAGA!! Wg pkt. 125 należy orzekać jedynie uszkodzenia bez złamań kości. W przypadku towarzyszących złamań orzekać należy odpowiednio wg pkt. 123, 124, 126, 127. 126.Stawrzekomykościłokciowejlubpromieniowej

-wzależnościodzniekształceń,ubytków kości,upośledzeniafunkcjiiinnychzmian wtórnych:Prawa Lewaa)zmianyśredniegostopnia .............10-20 10-15b)zmianydużegostopnia .................20-35 15-30

127.Brakzrostu,stawrzekomyobukości przedramienia-wzależnościod zniekształceń,ubytkówkości, upośledzeniafunkcjiiinnychzmian

wtórnych:Prawa Lewaa)średniegostopnia .........................10-25 10-20b)dużegostopnia .............................25-40 20-35

128.Uszkodzeniaprzedramieniapowikłane przewlekłymzapaleniemkości, obecnościąciałobcych(zwyjątkiem ciałobcychzwiązanychzzastosowaną technikąoperacyjną),ubytkiemtkanki kostnejizmianamineurologicznymi -oceniasięwgpkt.123-127,zwiększając stopieńuszczerbkuwzależnościPrawa Lewa odstopniapowikłańo: ........................1-15 1-10

129.UtratakończynywobrębiePrawa Lewa przedramienia-wzależności odcharakterukikutaijego przydatnościdooprotezowania: ...... 55-65 50-60

130.UtrataprzedramieniawsąsiedztwiePrawa Lewa stawunadgarstkowego: ........................ 55 50

NADGARSTEK131.Uszkodzenienadgarstka:skręcenie,zwichnięcie,

złamania-wzależnościodblizn,zniekształceń,rozległościuszkodzenia,upośledzeniafunkcji, zmiantroficznychiinnychzmian wtórnych:Prawa Lewaa)niewielkiegostopnia ........................1-10 1-8b)średniegostopnia .........................10-20 8-15c)dużegostopniazustawieniem

rękiczynnościowoniekorzystnym ...20-30 15-25132.Całkowitezesztywnienie

wobrębienadgarstka:Prawa Lewaa)wustawieniuczynnościowo

korzystnym-wzależności odstopniaupośledzenia funkcjidłoniipalców .....................15-30 10-25

b)wustawieniuczynnościowo niekorzystnym-wzależności odstopniaupośledzeniafunkcji dłoniipalców ................................25-45 15-25

133.Uszkodzenienadgarstkapowikłane głębokimitrwałymizmianamitroficznymi,przewlekłymropnymzapaleniemkości nadgarstka,przetokamiizmianami neurologicznymi-oceniasię wgpkt.131-132zwiększając stopieńuszczerbku-wzależnościPrawa Lewa odstopniapowikłańo: ........................1-10 1-10

134.UtratarękinapoziomiePrawa Lewanadgarstka: ........................................... 55 50

ŚRÓDRĘCZE 135.Uszkodzenieśródręcza,złamaniakościII-V,

uszkodzenieczęścimiękkich(skóry,mięśni, naczyń,nerwów)-wzależnościodblizn, zniekształceń,upośledzeniafunkcji rękiiinnychzmianwtórnych:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)średniezmiany ................................5-10 4-8c) rozległezmiany .............................10-20 8-18

KCIUK136.Utratakciuka-wzależnościodrozmiaruubytku,

blizn,zniekształceń,jakościkikuta,ograniczeniaruchówpalca,upośledzeniafunkcjirękiiinnych

Page 12: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

12

zmianwtórnych:Prawa Lewaa)częściowalubcałkowitautrata

opuszki,trwałautratapłytki paznokciowej ....................................1-5 1-4

b)częściowalubcałkowitautrata paliczka paznokciowego ................5-15 4-13

c)utratapaliczkapaznokciowego zczęściąpaliczkapodstawowego (do2/3długościpaliczka) .............15-20 13-18

d)utratapaliczkapaznokciowego ipaliczkapodstawowegoponad 2/3jegodługościlubutrataobu paliczkówbezkościśródręcza .....20-25 18-23

e)utrataobupaliczków zkościąśródręcza ........................25-35 23-33

137.Inneuszkodzeniakciuka(złamania, zwichnięcia,uszkodzeniamięśni,ścięgien, naczyń,nerwów)-wzależnościodblizn,zniekształceń,zaburzeńczucia,ograniczeniaruchówpalca,upośledzeniafunkcji rękiiinnychzmianwtórnych:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)średniezmiany ................................5-15 4-13c)znacznezmiany ............................15-20 13-18d)bardzodużezmianygraniczące

zutratąkciuka(dotyczyutraty funkcji) ..........................................20-25 18-23

e)rozległezmianygraniczące zutratąpierwszej kościśródręcza .............................25-35 23-30

UWAGA!! Przy ocenie stopnia zaburzeń czynności kciuka należy brać pod uwagę przede wszystkim zdolność przeciwstawienia i chwytu.

PALEC WSKAZUJĄCY138.Utratawobrębiewskaziciela-wzależności

odblizn,zniekształceń,jakościkikuta, ograniczeniaruchówwskaziciela, upośledzeniafunkcjidłoni:Prawa Lewaa)utrataczęściowalubcałkowita

opuszki,trwałautrata płytkipaznokciowej ...........................1-5 1-4

b)częściowalubcałkowitautrata paliczka paznokciowego .................5-10 5-8

c)utratapaliczkapaznokciowego zczęściąpaliczkaśrodkowego ....10-15 8-13

d)utratapaliczkapaznokciowego iśrodkowego .................................15-20 13-18

e)utratawobrębiepaliczka podstawowegolubutratatrzech paliczków ......................................20-25 18-23

f) utratawskazicielawobrębie lubzkościąśródręcza ..................25-30 23-27

139.Inneuszkodzeniawobrębiewskaziciela:blizny, uszkodzeniaścięgien,zniekształcenia,przykurcze stawów,zesztywnienia,zmianytroficzne,czuciowe itp.-wzależnościodstopnia:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ..............................1-5 1-4b)zmianyśredniegostopnia ...............5-10 5-8c)zmianydużegostopnia .................10-15 8-13d)zmianyznacznegostopnia

graniczącezutratąwskaziciela (bezużytecznośćpalca) ................15-20 13-18

PALEC TRZECI (III), CZWARTY (IV) I PIĄTY (V)140.Utrataczęściowalubcałkowitapalców

trzeciego,czwartegoipiątego(każdy palecoceniasięosobno):Prawa Lewaa)częściowalubcałkowitautrata

opuszki,trwałautratapłytki paznokciowej .................................1-2,5 1-2

b)częściowalubcałkowitautrata paliczka paznokciowego ................2,5-5 2-4,5

c)utratadwóchpaliczków .....................5-8 4,5-7d)utratatrzechpaliczków ...................8-10 7-8,5

141. UtratapalcówIII,IVlubVwobrębiePrawa Lewa

lubzkościąśródręcza: .....................10-15 8-13

UWAGA!! Uszkodzenie palca III przy braku lub bezużyteczności wskaziciela - ocenia się podwójnie palec III. Palec III może zastąpić wskaziciela, przy jego uszkodzeniu powstaje znaczne upośledzenie funkcji dłoni.142.Wszelkieinneuszkodzeniawobrębie

palcówIII,IVlubV:złamania,zwichnięcia, blizny,uszkodzeniamięśni,ścięgien, naczyń,zniekształcenia,przykurcze, zesztywnieniastawów,zmianytroficzne, czucioweitp.-zakażdypalec- wzależnościodstopnia:Prawa Lewaa)niewielkiezmiany ...........................1-2,5 1-2b)zmianyśredniegostopnia ..............2,5-5 2-4,5c)zmianydużegostopnia .....................5-8 4,5-7d)całkowitabezużytecznośćpalca .......... 9 8

UWAGA!! DOTYCZY WSZYSTKICH USZKODZEŃ PALCÓW Przy uszkodzeniach obejmujących większą liczbę palców, całkowita ocena musi być niższa niż całkowita utrata tych palców i odpowiadać stopniowi uszkodzenia ręki. Uszkodzenia obejmujące wszystkie palce z pełną utratą użyteczności ręki nie mogą przekroczyć wartości uszczerbku przewidzianej za całkowitą utratę ręki (dla prawej 55%, a dla lewej 50%).

M. USZKODZENIA KOŃCZYNY DOLNEJ 143.Uszkodzeniastawubiodrowego(zwichnięcia,

złamanianasadybliższejkościudowej,złamaniaszyjki,złamaniakrętarzowe,urazowezłuszczeniagłowykościudowej)-wzależnościodzakresuruchów,przemieszczeń,skróceń,zniekształcenia,zmianwtórnch:a)zezmianamimiernegostopnia ......................5-10b)zezmianamiśredniegostopnia ...................10-20c)zezmianamidużegostopnia .......................20-40d)zbardzociężkimizmianamimiejscowymi

idolegliwościamiwtórnymi(kręgosłup,stawkrzyżowo-biodrowy,kolano,niepowodzenieleczeniaoperacyjnegoitp.) ..........................40-65

e)leczenieuszkodzeniazakończone pomyślnymwszczepieniemprotezy stawubiodrowegowzależności odograniczeniafunkcji ................................15-40

144.Uszkodzenietkanekmiękkichaparatutorebkowo-więzadłowego,mięśni,naczyń,skóry-wzależnościodblizn,ubytków,ograniczeniaruchów:a)niewielkiegostopnia .........................................1-5b)średniegostopnia ...........................................5-15c)znacznegostopnia .......................................15-25

Page 13: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

13

UWAGA!! Współistniejące uszkodzenia nerwów należy kwalifikować wg pkt. 182.145.Zesztywnieniestawubiodrowego-wzależnościod

ustawieniaiwtórnychzaburzeństatykiidynamiki:a)wustawieniuczynnościowo

korzystnym ...................................................15-30b)wustawieniuczynnościowo

niekorzystnym ..............................................30-60146.Uszkodzeniastawubiodrowegopowikłane

przewlekłymzapaleniemtkankikostnej, przetokami,obecnościąciałobcych (zwyjątkiemciałobcychzwiązanych zzastosowaniemtechnikoperacyjnych), ubytkiemtkankikostnej-oceniasię wgpkt.143i145,zwiększającstopień uszczerbkuwzależnościodstopnia powikłańo: .........................................................5-15

147.Utratakończynydolnejprzezwyłuszczenie jejwstawiebiodrowymlubodjęciewokolicypodkrętarzowej-wzależnościodzniekształceń,stanukikutaimożliwościjego oprotezowania: .................................................75-85

UDO148.Złamaniekościudowej-wzależnościod

zniekształceń,zaburzeniaosi,skrócenia,zanikówmięśni,ograniczeniaruchówwstaniebiodrowymikolanowym,zaburzeńfunkcjikończynyiinnychzmianwtórnych:a)niewielkiezmianyiskróceniedo4cm ...........1-15b)średniezmianylubskróceniado4-6cm ...15-30c)dużezmianylubskrócenieponad6cm .......30-40

149.Stawrzekomykościudowej,ubytkikości udowejuniemożliwiająceobciążenie kończyny,opóźnionyzrostkości -wzależnościodstopniaupośledzenia funkcji,skróceniaizaburzeńwtórnych: ............40-60

150.Uszkodzenieskóry,mięśni,ścięgien(blizny, ubytki,przepuklinymięśnioweitp.)uda -wzależnościodzaburzeńfunkcji:a)niewielkiegostopnia .........................................1-5b)średniegostopnia ..........................................5-10c)znacznegostopnia .......................................10-20

151.Uszkodzeniedużychnaczyń,tętniaki pourazowewobrębieuda-wzależności odstopniawtórnychzaburzeńtroficznych: ........5-30

152.Uszkodzenieudapowikłaneprzewlekłym ropnymzapaleniemkości,przetokami, ciałamiobcymi(zwyjątkiemciałobcych związanychzzastosowaniemtechnik operacyjnych),skostnieniempozaszkieletowym izmianamineurologicznymi-oceniasię wgpkt.148-151,zwiększającstopieńuszczerbkuwzależnościodrozmiarówpowikłańo: .................1-10

153.Uszkodzenieudapowikłanewspółistniejącymuszkodzeniemnerwukulszowegoocenia sięwgpkt.148-151,zwiększającstopieńuszczerbku-wzależnościodrozmiarówuszkodzenianerwuo: ......................................10-65

UWAGA!! DOTYCZY PUNKTÓW OD 148 DO 151 i 153. Łączny uszczerbek oceniany wg pkt. 148-151 i pkt. 153 nie może przekroczyć 70%.

154.Utratakończyny-wzależnościoddługości kikutaijegoprzydatnościdooprotezowania ....50-70

KOLANO155.Złamanienasadkościtworzącychstaw

kolanowy,rzepki-wzależnościodzniekształceń,szpotawości,koślawości,przykurczów,ograniczeniaruchów,stabilnościstawu,zaburzeństatyczno-dynamicznychkończynyiinnychzmian:a)niewielkiezmiany-możliwośćzgięcia

dokątawprzedzialeod90ºdo120º i/lubdeficytwyprostudokąta5º,mała lubśrednianiestabilnośćprosta lubniewielkarotacyjna ...................................1-10

b)średniezmiany-możliwośćzgięcia dokątawprzedzialeod40ºdo90º i/lubdeficytwyprostudokątawzakresie 15º-5º,dużaniestabilnośćprostalub średniegostopniarotacyjna,bądź niewielkiegolubśredniegostopnia złożona,zaburzeniaosikończyny ...............10-25

c)dużezmiany-możliwośćzgięciadokąta wprzedzialeod0ºdo40ºi/lubdeficyt wyprostudokąta15º,utrwalone niestabilnościzłożoneirotacyjne, znacznezaburzeniaosikończyny ...............25-40

d)zesztywnieniestawukolanowego wpozycjifunkcjonalnejkorzystnej0º-15º ........30

e)zesztywnieniestawukolanowego wpozycjifunkcjonalnejniekorzystnej .........30-40

156.Skręceniaizwichnięciastawukolanowego (wtymzwichnięciarzepki)zuszkodzeniem aparatutorebkowo-więzadłowegostawowego(torebka,wiązadła,łękotki)-wzależności odograniczeniaruchów,stabilnościstawu, wydolnościstatyczno-dynamicznejkończyny:a)izolowaneuszkodzeniałękotek,stan

poleczeniuoperacyjnymłękotek zdobrymwynikiem,uszkodzenia aparatuwięzadłowegobezcech niestabilności-wzależności odstopniaupośledzeniaruchu ........................1-5

b)uszkodzeniaaparatuwięzadłowegozlub bezuszkodzeniałękotek,powodującemałą lubśredniąniestabilnośćprostą,niewielkiego stopniarotacyjną,stanpoleczeniu operacyjnymstawuzdobrymwynikiem -wzależnościodstopniaupośledzenia ruchu ..............................................................5-10

c)uszkodzeniaaparatuwięzadłowegozlubbezuszkodzeniałękotek,powodującedużąniestabilnośćprostąlubśredniegostopniarotacyjną,bądźniewielkiegolubśredniegostopniazłożoną-wzależnościodstopniaupośledzeniaruchu ......................................10-25

d)utrwalonedużeniestabilnościzłożone irotacyjne,uszkodzeniaobuwiązadełkrzyżowych,znacznezaburzeniaosi kończyny-wzależnościodstopnia upośledzeniaruchu ......................................25-40

157.Inneuszkodzeniastawukolanowego-blizny skóry,ciałaobce(zwyjątkiemciałobcychzwiązanychzzastosowaniemtechnik operacyjnych),przewlekłestanyzapalne, przetokiiinnezmianywtórne-wzależności

Page 14: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

14

odwydolnościstawu:a)niewielkiezmiany .............................................1-5b)średniezmiany ..............................................5-10c)dużezmiany .................................................10-20

158.Utratakończynynapoziomiestawu kolanowego: .......................................................... 65

UWAGA!! Prwidłowo funkcjonalny zakres ruchów w stawie kolanowym przyjmuje się od 0° dla wyprostu do 120° dla zgięcia. Jeśli zesztywnienie stawu kolanowego jest spowodowane innymi uszkodzeniami niż złamania kości, należy oceniać wg pkt. 155d lub 155e. Nawrotowe zwichnięcia rzepki należy oceniać uwzględniając uszczerbek istniejący po poprzednich zwichnięciach. Kolejne zwichnięcia nie zwiększają wysokości uszczerbku.

PODUDZIE159.Złamanietrzonówkościpodudzia(jednejlubobu)

-wzależnościodzniekształceń,przemieszczeń,powikłańwtórnych,zmiantroficznych iczynnościowychkończynyitp.:a)zmianyniewielkielubskrócenie

kończynydo4cm ..........................................5-15b)dużezmianywtórnelubskrócenie

kończynyod4cmdo6cm ..........................15-30c)bardzodużezmiany,zeskróceniem

kończynypowyżej6cm,zrozległymi zmianamiwtórnymiwpostaciprzewlekłegozapaleniakości,przetok,zmiantroficznych skóry,zowrzodzeniami,stawów rzekomych,ubytkówkostnych, zmian neurologicznych itp.. .........................30-50

160.Izolowanezłamaniestrzałki(nieobejmujekostkibocznej)-wzależnościodprzemieszczeń, zniekształceń,upośledzeniafunkcjikończyny: ....1-5

161.Uszkodzenietkanekmiękkichpodudzia,skóry,mięśni,naczyń,ścięgnaAchillesaiinnych ścięgien-wzależnościodrozległości uszkodzenia,zniekształceniastopyiograniczeńczynnościowych,zmianneurologicznych,naczyniowych,troficznychiinnych:a)niewielkiezmiany .............................................1-5b)średniezmiany ...............................................5-15c)znacznezaburzeniafunkcjistopy,

dużezmianyneurologiczne .........................15-35

UWAGA!! Należy orzekać jedynie uszkodzenia tkanek miękkich bez złamań kości. W przypadku współistnienia złamań kości należy orzekać wg pkt. 159 i 160.162.Utratakończynywobrębiepodudzia-

wzależnościodcharakterukikuta,jego długości,przydatnościdooprotezowania izmianwtórnychwobrębiekończyny:a)przydługościkikutado8cmmierząc

odszparystawowej(udziecido 10latprzydługościkikutado6cm) ..................60

b)przydłuższychkikutach ...............................40-55

STAW SKOKOWY, STOPA 163.Uszkodzeniastawówgoleniowo-skokowego

i/lubskokowo-piętowego-skręcenia,stłuczenia,uszkodzeniawiązadeł,torebki,uszkodzeniatkanek

miękkich,blizny-wzależnościodzniekształceń,funkcjistopy,zmianwtórnychiinnychpowikłań:a)niewielkiezaburzeniaruchomości,niewielkie

zniekształcenia,bliznyiubytki .........................1-2b)miernegostopniazaburzeniaruchomości

izniekształcenia-poczęściowymuszkodzeniuwiązadeł,bezniestabilnościwstawach ...........2-5

c)średniegostopniazaburzeniaruchomości izniekształcenia-poczęściowym uszkodzeniuwiązadeł,zniestabilnością w stawach ......................................................5-10

d)dużezmianyzutrzymującymisięobjawamifunkcjonalnejniestabilnościstawów, pocałkowitymrozerwaniuwiązadeł .............10-20

164.Złamaniaizwichnięciakościwchodzących wskładstawugoleniowo-skokowego i/lubskokowo-piętowego,nasaddolnychkości podudzia-wzależnościodzniekształceń,ograniczeńruchomościstopy,zaburzeństatyczno-dynamicznychstopy,zesztywnieniastawów -wzależnościodstopniazmian:a)niewielkiegostopniaograniczeniafunkcji

wobrębiestawówskokowych ..........................2-5b)średniegostopniazaburzeniafunkcji

w stawach skokowych ...................................5-10c)dużegostopniazaburzeniafunkcji

w stawach skokowych lub zesztywnienia wustawieniupodkątemzbliżonym doprostego ..................................................10-20

d)zesztywnieniawustawieniu czynnościowoniekorzystnym .....................20-30

e)znacznegostopniazaburzeniafunkcji wstawachskokowych,powikłane przewlekłymzapaleniemkości,stawów,przetokami,martwicą,zmianami troficznymiiinnymizmianamiwtórnymi,zesztywnieniem w ustawieniu niekorzystnym ..............................................20-40

165.Złamaniekościskokoweji/lubpiętowej(niewchodzącewzakrespkt.164)-wzależności odutrzymującychsiędolegliwości,przemieszczeń,zniekształceń,ustawieniastopy,zaburzeństatyczno-dynamicznychstopyiinnychpowikłań:a)niewielkiegostopniaograniczeniafunkcji

wobrębiestawówskokowych ........................1-10b)średniegostopnia ........................................10-20c)dużezmiany .................................................20-30

166.Utratakościskokoweji/lubpiętowej- wzależnościodblizn,zniekształceń, zaburzeństatyczno-dynamicznychstopy iinnychpowikłań:a)częściowautrata ..........................................20-30b)całkowitautrata ............................................30-40

167.Złamaniaizwichnięciakościstępuwzależnościodprzemieszczeń,zniekształceńiinnychzmianwtórnych:a)niewielkiegostopnia-wzależności

odzmianczynnościowych ...............................1-5b)średniegostopnia-wzależności

odzmianczynnościowych .............................5-10c)znacznegostopnialubzinnymi

powikłaniami-wzależności odwielkościzaburzeń ..................................10-20

168.Złamaniakościśródstopia-wzależności

Page 15: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

15

odprzemieszczeń,zniekształceniastopy, zaburzeństatyczno-dynamicznychiinnychzmian:a)IlubVkościśródstopia ..................................1-15b)II,IIIiIVkościśródstopia ..............................1-10c)złamaniadwóchkościśródstopia ...............10-15d)złamanietrzechlubwięcej

kościśródstopia ...........................................10-20169.Złamaniakościśródstopiapowikłane

zapaleniemkości,przetokami,wtórnymi zmianamitroficznymiizmianami neurologicznymioceniasięwgpkt.168 zwiększającstopieńuszczerbku (wzależnościodstopniapowikłań)o: ...............1-10

170.Inneuszkodzeniastopy-wzależnościoddolegliwości,blizn,zniekształceń,zmian troficznych,zaburzeństatyczno-dynamicznych stopyiinnychzmianwtórnych:a)zmianyniewielkie .............................................1-5b)średniezmiany ...............................................5-10c)dużezmiany .................................................10-15

171.Utratastopywcałości: ..........................................50172.UtratastopynapoziomiestawuChoparta: ...........40173.UtratastopywstawieLisfranka: ...........................35174.Utratastopywobrębiekościśródstopia

-wzależnościodrozległościutraty przodostopiaicechkikuta: ...............................20-30

PALCE STOPY175.Utratawzakresiepalucha-wzależnościodblizn,

zniekształceń,wielkościubytków,charakterukikuta,zaburzeństatykiichoduorazinnychzmianwtórnych:a)częściowalubcałkowitautrataopuszki

lubtrwałautratapłytkipaznokciowej ...............1-5b)częściowalubcałkowitautratapaliczka

paznokciowego ...............................................5-8c)utratacałegopalucha .......................................10

176.Inneuszkodzeniapalucha-zwichnięcia, złamania,uszkodzeniatkanekmiękkich -wzależnościodrozległościblizn,ubytków,zniekształceń,upośledzeniafunkcjistopy:a)niewielkiezmiany .............................................1-3b)średniezmiany .................................................3-6c)dużezmianyzniekorzystnym

ustawieniem ...................................................6-10177.Utratapaluchawrazzkościąśródstopia

-wzależnościodrozmiaruutraty kościśródstopia: ..............................................15-25

178.UtratawzakresiepalcówII,III,IV,V:a)częściowautratanawysokościpaliczka

środkowego-zakażdypalec ............................. 1b)całkowitautrata-zakażdypalec ........................ 2

179.UtratapalcaVzkościąśródstopia -wzależnościodwielkościutraty kościśrodstopia: ................................................5-15

180.UtratapalcówII,IIIiIVzkościąśródstopia -wzależnościodwielkościutratykości śródstopia,ustawieniastopyiinnychzmianwtórnych-zakażdypalec: ...................................3-5

181.Innedrobneuszkodzeniaizniekształcenia palców-wzależnościodstopniaupośledzeniafunkcji-oceniaćłącznie: ......................................1-5

UWAGA!! DO WSZYSTKICH PUNKTÓW Wartość uszczerbku ustalona za uszkodzenie

jednego palca nie może przekroczyć wartości przewidzianej za całkowitą utratę palca. Uszkodzenie kikuta amputowanych kończyn, wymagające zmiany protezy, reamputacji lub niemożności zastosowania protezy - należy oceniać wg amputacji na wyższym poziomie. N. PORAŻENIA LUB NIEDOWŁADY POSZCZEGÓLNYCH NERWÓW OBWODOWYCH 182.Uszkodzenienerwówczęściowelub

całkowite-wzależnościodstopniazaburzeń:a)nerwuprzeponowegoponiżejjego

połączeniaznerwempodobojczykowym .......1-15PrawaLewab)nerwupiersiowegodługiego ...........1-15 1-10c)nerwupachwowego ........................1-25 1-20d)nerwumięśniowo-skórnego

-częściczuciowej,ruchowej lubcałegonerwu .............................1-25 1-20

e)nerwupromieniowegopowyżej odejściagałązkidomięśnia trójgłowegoramienia-częściczuciowej,ruchowejlubcałegonerwu .............1-35 1-35

f) nerwupromieniowegoponiżej odejściagałązkidomięśniatrójgłowego ramienia-częściczuciowej,ruchowej lubcałegonerwu .............................1-30 1-25

g)nerwupromieniowegonadwejściem dokanałumięśniaodwracacza przedramienia-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu .............1-25 1-20

h)nerwupromieniowegopowyjściu zkanałumięśniaodwracacza przedramienia-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu .............1-15 1-10

i) nerwupośrodkowegowzakresie ramienia-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu .............1-40 1-30

j) nerwupośrodkowegowzakresie nadgarstka-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu .............1-20 1-15

k)nerwułokciowego-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu .............1-25 1-20

l) splotubarkowegoczęści nadobojczykowej(górnej) ..............1-25 1-20

ł) splotubarkowegoczęści podobojczykowej(dolnej) ...............1-45 1-40

m)pozostałychnerwówodcinka szyjno-piersiowego ................................. 1-15

n)nerwuzasłonowego-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu ....................... 1-20

o)nerwuudowego-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu ....................... 1-30

p)nerwówpośladkowych (górnegoidolnego) .................................. 1-20

r) nerwusromowegowspólnego .................. 1-25s)nerwukulszowegoprzedpodziałemnanerw

piszczelowyistrzałkowy(normęwwysokościponad50%stosowaćtylkoprzy nieuleczalnychowrzodzeniach) ................ 1-60

t) nerwupiszczelowego(normęwwysokości ponad30%stosowaćtylkoprzy nieuleczalnychowrzodzeniach)-częściczuciowej,ruchowejlubcałegonerwu ...... 1-40

Page 16: TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu · 1 TABELA NORM oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu A. USZKODZENIA GŁOWY 1. Uszkodzenie powłok czaszki

16

Niniejsza Tabela Norm oceny procentowej trwałego uszczerbku na zdrowiu została zatwierdzonaUchwałąnr118/2013ZarząduTowarzystwaUbezpieczeńnaŻycie„WARTA”S.A.zdnia14maja2013rokuiwprowadzonawżyciezdniem10czerwca2013roku.

PrezesZarząduTUnŻ„WARTA”S.A.

Jarosław Parkot

WiceprezesZarząduTUnŻ„WARTA”S.A.

Paweł Bednarek

u)nerwustrzałkowego-częściczuciowej, ruchowejlubcałegonerwu ....................... 1-25

w)splotulędźwiowo-krzyżowego ................ 1-70z)pozostałychnerwówodcinka

lędźwiowo-krzyżowego ........................... 1-10

UWAGA!! Wg pkt. 182 ocenia się tylko uszkodzenia nerwów

obwodowych. W przypadku współistnienia uszkodzeń kostnych, mięśniowych i nerwowych, należy stosować ocenę wg pkt. dotyczących uszkodzeń kończyn górnych i dolnych. 183.Kauzalgiepotwierdzoneobserwacją

szpitalną-wzależnościodstopnia zmiantroficznychinasileniabólów ....................1-50