Trash TimesInside/Tu fewn:

Also/Hefyd: School builds recycling centre Ysgol yn adeiladu canolfan

ailgylchu Meet the recycling crew Cwrdd â

,r criw ailgylchu

Issue/Rhifyn 15

Quids inCoed Eva pupils raise money

Ar eich ennillDisgyblion Coed Efa yn codi arian

Watch your waste!Gwyliwch eich gwastraff!

Dan Can clears some Christmas chaos! - see back pageDan Can yn clirio ychydig o anrhefn y Nadolig! - gweler y dudalen gefn

Taclo'r

It's a

Cracker!

Mae, n

Gracer! How to...Make your own elephant

Sut i...Creu eich eliffant eich hun

Holidays are comingIt’s not long until Christmas and that means lots of wrapping paper, empty boxes and left over food. But the good news is it doesn’t need to go to waste – it can all be recycled!

Envelopes, and any wrapping paper that doesn’t have metal foil on can be recycled in the black recycling box. You can also throw in your selection box trays, drinks cans and bottles, and plastic tubs and trays.Christmas cards and cardboard boxes or packaging can be recycled in the blue recycling sack.Any leftover food such as vegetable peelings, turkey bones, left over Christmas pud, or even tea bags, can be put in the brown kerbside caddy.

Your recycling collection day may change over the Christmas holidays, so ask the grownups to check the council’s website for updates.

Mae,r gwyliau

,n dod...

Dyw hi ddim yn hir tan y Nadolig ac mae hynny’n golygu llawer o bapur lapio, blychau gwag a gweddillion bwyd. Ond y newyddion da yw nad oes angen iddo fynd i wastraff - gall pob un ohonynt gael eu hailgylchu!Gallwch ailgylchu amlenni, ac unrhyw bapur lapio nad yw’n cynnwys ffoil metel, yn y blwch ailgylchu du. Gallwch hefyd daflu blychau siocled gwag, caniau diod a photeli, a thybiau plastig a hambyrddau i mewn.

Gallwch ailgylchu cardiau Nadolig a blychau cardbord neu ddeunydd pacio yn y sach ailgylchu glas.Gallwch roi unrhyw weddillion bwyd fel croen llysiau, esgyrn twrci, pwdin Nadolig sydd dros ben neu hyd yn oed fagiau te yn y cadi brown sy’n cael ei gasglu wrth ymyl y ffordd.Efallai y bydd eich diwrnod casglu deunyddiau ailgylchu yn newid dros y gwyliau Nadolig, felly gofynnwch i’r oedolion edrych ar wefan y cyngor i weld y diweddaraf.

Cwrdd â,r criw

ailgylchuMae criwiau ailgylchu Torfaen yn gweithio ym mhob tywydd i sicrhau bod eich eitemau ailgylchu yn cael eu casglu bob wythnos. Fe wnaethom ddal i fyny gyda Roger Mills sy’n casglu eitemau ailgylchu a

gofyn ambell i gwestiwn iddo a gafwyd gan blant o grŵp chwarae Garndiffaith.Pam ydych chi’n hoffi gweithio fel dyn sy’n casglu eitemau ailgylchu?Rydw i’n hoffi mynd allan yn yr awyr agored a chael awyr iach, er, nid yw hynny mor braf pan fydd y tywydd yn wlyb ac oer yn y gaeaf!

Pa mor aml ydych chi’n casglu eitemau ailgylchu? Mae bwyd a phopeth sy’n mynd i mewn i’ch blychau ailgylchu du yn cael eu casglu bob wythnos. Mae

cardbord, o’r bag ailgylchu glas yn cael ei gasglu bob pythefnos. Sut ydych chi’n cadw popeth yn eich tryc?Mae gennym adrannau gwahanol ar y tryc ar gyfer y gwahanol fathau o eitemau ailgylchu. Pan fydd y tryc yn llawn, rydym yn mynd ag ef i’r depo yng Nghwmbrân lle mae’n cael ei bwyso a’r eitemau’n cael eu didoli. Yna rydym yn mynd nôl allan a dechrau o’r dechrau eto! Faint o bethau ydych chi’n eu hailgylchu bob blwyddyn?Bob blwyddyn mae Torfaen yn ailgylchu dros 25,000 o dunelli! Mae hynny tua’r un pwysau â’r Cerflun Rhyddid (Statue of Liberty!) Pam ydych chi’n cadw torri fy mlychau?Os ydym wedi torri eich blwch, mae’n wir ddrwg gen i! Nid ydym yn gwneud hynny ar bwrpas. Rydym yn casglu miloedd bob dydd ac felly mae un neu ddau ohonynt yn torri. Os bydd hyn yn digwydd eto, rhowch wybod i ni ac fe gewch chi un arall gennym!

Meet the recycling crewTorfaen’s recycling crews work in all-weather to

make sure your recycling is collected every week.

We caught up with recycling collector Roger

Mills and put a few questions to him asked by

the children from Garndiffaith play group.

Why do you like working as a recycling man?

I like to get out and about in the fresh air, although it is not so nice when it is wet and cold

in the winter!

How often do you collect the recycling?

Food recycling, and everything that goes into

your black recycling boxes is collected every

week. Cardboard, which we collect from your

blue recycling bag, is collected every fortnight.

How do you keep everything in your truck?

We have different sections on the truck for all of the different kinds of recycling. When the truck is full, we take it to the depot in Cwmbran where it is weighed and sorted. Then we go back out and start all over again!

How many things do you recycle each year?

Every year Torfaen recycles more than 25,000 tonnes! That’s roughly the same weight as the Statue of Liberty!

Why do you keep breaking my boxes?

If we have broken your box I am very sorry! We

don’t do it deliberately, we collect thousands

every day and unfortunately one or two of these

will break. If it happens again, let us know and

we will give you another one!

Coed Eva

pupils raise

money with

recyclingThe children at

Coed Eva Primary

School raised

more than £1000

by selling gifts

made from recycled items

from around the home.

The school lost all of its litter picking equipment in a fire

at the beginning of the year, but thanks to the children’s

recycling efforts they can now replace it all!

Disgyblion Coed Efa yn codi arian

drwy ailgylchu

Mae disgyblion Ysgol Gynradd Coed Efa wedi codi dros

£1000 drwy werthu nwyddau a wnaed drwy ailgylchu

eitemau y cafwyd hyd iddynt o amgylch y cartref.

Fe gollodd yr ysgol ei holl offer casglu sbwriel pan

fuodd tân yn yr ysgol ar ddechrau’r flwyddyn, ond

diolch i ymdrechion ailgylchu’r plant gallant nawr brynu

offer newydd!

How to... make your own recycled

elephantFor this edition of

Trash Times we have

teamed up with craft

shop Artie Craftie

in Blaenavon. Artie

has come up with a

great way to create

a fantastic elephant

model from your old

plastic milk bottles

and newspaper!

Artie says - you will

need…

• Clean empty plastic

milk bottles• Old newspaper

• PVA glue• Scissors• Pen/Marker• Stapler• Paint• Googly eyes • Pipe cleaner• Your imagination!

Maendy Primary School builds classroom

recycling station

After visiting the recycling station in Ty Coch, Cwmbran, where all of

Torfaen’s recycling is taken, the children from Maendy Primary School

decided to build their own recycling station in their classroom!

Dan was really impressed so decided to pay them a visit to say thank

you for all their hard work.

Ysgol Gynradd Maendy yn adeiladu

gorsaf ailgylchu yn yr ystafell ddosbarth

Ar ôl ymweld â’r ganolfan ailgylchu yn Nhŷ

Coch, Cwmbrân, sy’n derbyn holl ddeunyddiau

ailgylchu Torfaen, penderfynodd y plant o

Ysgol Gynradd Maendy adeiladu eu gorsaf

ailgylchu eu hunain yn eu hystafell ddosbarth!

Roedd Dan yn hynod o hapus, felly

penderfynodd alw heibio i’w gweld a dweud

diolch am yr holl waith caled a wnaed

ganddynt.

To fit even more recycling in your recycling box, take the lids off plastic bottles and give them a squash first!

I gael hyd yn oed mwy o ddeunyddiau ailgylchu yn eich bocs ailgylchu, tynnwch y topiau oddi ar boteli plastig a’u gwasgu yn gyntaf!

When the paper is dry

paint your elephant in

in your favourite colours

(Artie’s tip: To make your

elephant shiny, paint it over with PVA

glue and let it dry again)

Stick on the googly eyes

Use the milk bottle top to make a hat

and decorate how you like, using feathers,

buttons, gems

and ribbon to make it colourful!

Pan fydd y papur yn sych, paentiwch eich

eliffant yn eich hoff liwiau (Cyngor Artie: I

wneud i’ch eliffant sgleinio, paentiwch drosto

â glud PVA a’i adael iddo sychu eto)

Gludwch y llygaid gwgli yn

eu lle

Defnyddiwch dop y botel llaeth i wneud

het gan ei haddurno gyda

phethau fel plu, botymau, gemau a

rhubanau i’w wneud yn lliwgar!

Putting your house number on your bins and recycling boxes will stop them getting lost, and help us to return them to the right home. You can use numbered stickers, or even paint on a creative design of your own!

Bydd rhoi rhif eich tŷ ar eich biniau a bocsys ailgylchu yn eu hatal rhag mynd ar goll, ac yn ein helpu i’w dychwelyd i’r cartref iawn. Gallwch ddefnyddio sticeri â rhifau, neu hyd yn oed paentio un creadigol eich hun!

Sut i... wneud eich eliffant eich hun allan o ddeunydd ailgylchu Ar gyfer y rhifyn hwn o Daclo’r Trash, rydym wedi ymuno â siop grefftau Artie Craftie ym Mlaenafon. Mae Artie wedi dod o hyd i ffordd wych o greu model anhygoel o eliffant drwy ddefnyddio eich hen boteli llaeth plastig a phapur newydd!

Mae Artie’n dweud – bydd angen…• Hen boteli llaeth

plastig, glân• Hen bapurau newydd • Glud PVA • Siswrn• Pen/Marciwr• Styffylwr• Paent• Llygaid Gwgli • Glanhawr pibell• Dychymyg!

1. Remove the cap from the milk bottle and carefully cut off the top to make a

flat surfaceTake the bottle and draw a line all the way around at the base of the handle

Cut along the line – you may need to ask an adult for help for this bitMark an upside down U on all four sides for legs

Cut out arches and save these for the ears

Tynnwch y cap oddi ar y botel laeth ac yn ofalus, torrwch y top i ffwrdd i wneud arwyneb fflatCydiwch yn y botel a thynnu llinell yr holl ffordd o amgylch , o waelod y ddolenTorrwch ar hyd y llinell - efallai bydd angen i chi ofyn i oedolyn

am help i wneud hynMarciwch U ben i waered ar bob ochr i wneud coesauTorrwch allan y bwâu a’u cadw i wneud clustiau

Put your ears where you want them and ask an adult to

staple them in place for youCover your elephant by sticking on small pieces of newspaper using the PVA glue

Make a hole in the back and use a small piece of twisted pipe-cleaner to make a tail

2. Rhowch y clustiau yn y man o’ch dewis a gofynnwch i oedolyn eu styffylu yn eu lle

Gorchuddiwch yr eliffant drwy sticio darnau bach o bapur newydd dros y botel gan ddefnyddio’r glud PVA

Gwnewch dwll yn y cefn a defnyddiwch ddarn bach o lanhawr pibell wedi ei droelli i wneud cynffon

3.

A

WG R Y M I A

DA

U D

A D

AN

DA

N’S

T

OP TIPS

A

WG R Y M I A

DA

U D

A D

AN

DA

N’S

T

OP TIPS

DANCANthesuperrecycler

DAN STOPS THE FOOD FIGHT...

HEY COMEON GANG...

IT’S CHRISTMAS DAY, AND TORFAEN’SSUPER HEROES AND VILLAINS HAVECALLED A TRUCE AND HAVE COMETOGETHER FOR A SLAP UP DINNER...

...BUT THEY SOON START MAKING A MESS WITH A FOOD FIGHT!..THEN..

I THINK IT’SONLY FAIR IFUS VILLAINSCLEAN THE

DISHES!

UH OH, I SHOULD HAVE KNOWN!

...ALL THISCAN BE

RECYCLED!

PLASTIC BOTTLES,AND TINS GO INTHE BLACK BOX...

...CARDBOARDIN THE

BLUE BAG...

...AND FOOD WASTEIN THE BROWN CADDY!

THE PLACE IS CLEANED UP JUST IN TIME FOR THERECYCLING COLLECTION...

MERRYCHRISTMAS!

PHEW JUST IN TIME!HAVE A MERRY

CHRISTMAS READERS!

DANCANthesuperrecycler

DYMA DAN YN STOPIO’R YMLADD...

HEI, DEWCH MLAEN GRIW...

MAE’N DDYDD NADOLIG, AC MAE ARWYRA DIHIROD TORFAEN WEDI RHOI’R GORAUI’R CWYMPO MAS A DOD AT EI GILYDD IGAEL CINIO MOETHUS....

...OND YNA MAEN NHW’N DECHRAU GWNEUD LLANAST DRWY LUCHIO BWYD!...YNA...

MAE DIM ONDYN DEG MAI’RDIHIROD SY’N

GOLCHI’RLLESTRI

O NA, DYLWN I FOD YN GWYBOD!

...GALLWN NIAILGYLCHUHWN I GYD!

POTELI PLASTIG ATHUNIAU YN YBLWCH DU....

...CARDBORD YNY BAG GLAS...

A GWASTRAFF BWYDYN Y CADI BROWN!

DYMA’R LLE YN LÂN MEWN PRYD I’R DEUNYDDAILGYLCHU GAEL EI GASGLU....

NADOLIGLLAWEN!

WHIW, HEB EILIAD I’WSBARIO! NADOLIG

LLAWEN DDARLLENWYR!

The bit for grownups...Changes to Christmas recycling collections will be listed at www.torfaen.gov.uk

You can check exactly what can be recycled at the kerbside at www.torfaen.gov.uk/recycleathomeYou can also order free nets, black recycling boxes,

food caddies, cardboard bags and garden waste bins, from www.torfaen.gov.uk or by calling 01495 762200.

Y darn i’r oedolion...Bydd newidiadau i gasgliadau ddeunyddiau ailgylchu y Nadolig yn ymddangos ar www.torfaen.gov.uk Gallwch weld yn union beth y gallwch ei ailgylchu wrth ymyl y ffordd ar www.torfaen.gov.uk/recycleathome Gallwch hefyd archebu rhwydi, blychau ailgylchu du, cadis bwyd, bagiau cardbord a biniau gwastraff gwyrdd ar gyfer yr ardd, am ddim, ar www.torfaen.gov.uk neu drwy ffonio 01495 762200.