، شبکه آموزشی پژوهشی دانشجویان مادسیجایران

Madsg.com

!!مادسیج یعنی دهکده علم و دانش ایران

اصفهان اصفهان دانشگاه دانشگاه

درسدرسقرآن موضوعی قرآن تفسیر موضوعی تفسیر

: غفارزاده علی دکتر مربوطه : استاد غفارزاده علی دکتر مربوطه استاد

کنندگان : کنندگان :تهیه تهیهبادی دشیری بادی زهرا دشیری زهرا

شهبازی شهبازی انسیه انسیه

13891389بهار بهار

از شد اشاره که از همانگونه شد اشاره که شیوه همانگونه کنار در نخست شیوه روزهای کنار در نخست روزهایدیگری شیوه ترتیبی دیگری مرسوم شیوه ترتیبی یافت ددمرسوم ظهور تفسیر یافت ر ظهور تفسیر که که ر

نبود نبود فراشمولی قرار فراشمولی نظر مورد را قرآنی آیات از بخشهایی تنها قرار و نظر مورد را قرآنی آیات از بخشهایی تنها و

به تنها تفسیر اینگونه دیگر عبارتی به داد به می تنها تفسیر اینگونه دیگر عبارتی به داد مطرح می مطرح موضوعات موضوعاتنموده توجه قرآن در نموده شده توجه قرآن در و شده تبیین و تفسیر به و و تبیین و تفسیر به دسته دسته و

جمع و جمع بندی و نام بندی موضوعی تفسیر را ان لذا و ؛ است پرداخته نام آن موضوعی تفسیر را ان لذا و ؛ است پرداخته آن - - مسائل و احکام و معارف بعد دو در دینی مسائل به جز و اند - نهاده - مسائل و احکام و معارف بعد دو در دینی مسائل به جز و اند نهاده

که ) ( ابعاد دیگر به عملی و نظری بعد دو در اخالقی و سیاسی ، که ) ( اجتماعی ابعاد دیگر به عملی و نظری بعد دو در اخالقی و سیاسی ، اجتماعی

است نپرداخته دارند لفظی است جنبه نپرداخته دارند لفظی تفسیر. جنبه حقیقت تفسیر. در حقیقت در

در تنها در موضوعی تنها های موضوعی م پیا های رساندن م پیا به رساندن و کوشیده به قرآن و کوشیده قرآن

های های جنبه به فنیفنیجنبه که ای اندازه تا مگر ، است نداشته کاری چندان به آن که ای اندازه تا مگر ، است نداشته کاری چندان آن

یک امروزه بویژه روش این است بوده مربوط بحث یک موضوع امروزه بویژه روش این است بوده مربوط بحث ضرورتضرورتموضوعرود می شمار رود به می شمار که زیرازیرا به است آن انتظار در امروز که جهان است آن انتظار در امروز های جهان های پیام پیام

این قرآن قرآن در شده مطرح مسائل آوردن بدست تشنه و کند دریافت این را در شده مطرح مسائل آوردن بدست تشنه و کند دریافت رابرای و بشریت برای را تابناکی های گوهر چه ببیند تا ؛ است آسمانی برای کتاب و بشریت برای را تابناکی های گوهر چه ببیند تا ؛ است آسمانی کتابروی به همیشه برای را سعادت های دریچه کدام و آورده ارمغان به روی ابدیت به همیشه برای را سعادت های دریچه کدام و آورده ارمغان به ابدیت

؟ است کرده باز ؟ انسانها است کرده باز انسانها

باشد تواند می گونه دو موضوعی باشد تفسیر تواند می گونه دو موضوعی : : تفسیرآنکه آنکه یکی یکایک یکی یکایک نخست شده نخست مطرح شده مسائل مطرح در در مسائل

هر به مربوط آیات سپس و آورند بیرون را هر قرآن به مربوط آیات سپس و آورند بیرون را قرآنرا را یک آورده یک گرد یکجا در و آورده جدا گرد یکجا در و نظر جدا در با نظر و در با و

کنند بررسی را موضوع آیات آن مجموع کنند گرفتن بررسی را موضوع آیات آن مجموع گرفتنقرآن از گرفته بر مسائل قرآن لذا از گرفته بر مسائل شده لذا بندی شده دسته بندی با با دسته

می قرار بحث مورد ترتیب به و طبیعی می نظمی قرار بحث مورد ترتیب به و طبیعی نظمیگیرند .گیرند .

پای موضوعی تفسیر گونه این حقیقت پای در موضوعی تفسیر گونه این حقیقت سخن سخن درتا است آن به دادن فرا گوش و نشستن تا قرآن است آن به دادن فرا گوش و نشستن قرآن

برساند را خود پیام و گوید سخن ما برای برساند خود را خود پیام و گوید سخن ما برای و خود و ؛ ؛تنها نقش نقش تنها ما از ضبط ضبط ووثبت ثبت ما دریافتی از پیامهای دریافتی پیامهای

است . است .قرآن قرآن

دیگر دیگر روش از روش را مسایل از آنکه را مسایل آنکهواقعیت واقعیت متن کنیم متن می کنیم دریافت می دریافت

حیات متن در واقع نیازهای حیات و متن در واقع نیازهای ومی آوری گرد و بررسی می را آوری گرد و بررسی را

از را آنها پاسخ سپس ؛ از کنیم را آنها پاسخ سپس ؛ کنیمکنیم می جستجو کنیم قرآن می جستجو قرآن

امیر موال که است همان درست شیوه امیر این موال که است همان درست شیوه این : ) اند ) فرموده دستور ع ( : مومنان اند ) فرموده دستور ع القرآن» مومنان القرآن» ذلک ذلک

اال : عنه ا̂خبرکم ولکن ؛ ینطق لن و اال : فاستنطقوه عنه ا̂خبرکم ولکن ؛ ینطق لن و فاستنطقوهو الماضی عن الحدیث و یأتی ما علم فیه aو ان الماضی عن الحدیث و یأتی ما علم فیه aان

بینکم « ما نظم و دائکم بینکم « دواء ما نظم و دائکم که دواء است قرآن که این است قرآن اینخود او ؛ آورید سخن به را او ؛ شماست اختیار خود در او ؛ آورید سخن به را او ؛ شماست اختیار درکه . دهم می خبر شما به همانا گوید نمی که . سخن دهم می خبر شما به همانا گوید نمی سخن

و است فراوان آینده برای ها دانستنی ، قرآن و در است فراوان آینده برای ها دانستنی ، قرآن دردرمان ؛ آموزد می ها تجربه نیز گذشته درمان از ؛ آموزد می ها تجربه نیز گذشته از

هم به راه و موجود آن در همواره شما هم دردهای به راه و موجود آن در همواره شما دردهایاز کنایه است مشهود آن در ها گسسته از پیوستن کنایه است مشهود آن در ها گسسته پیوستن

همیشه برای و نیازها تمامی پاسخگوی همیشه اینکه برای و نیازها تمامی پاسخگوی اینکهاست .است .

ی ،خطبه البالغه ی نهج ،خطبه البالغه 158158نهج  

تدبر » « و تعمق استنطاق از تدبر » « مقصود و تعمق استنطاق از در در مقصودکنار با که است قرآن های کنار گفته با که است قرآن های هم هم گفته

مربوط آیات مربوط گذاردن آیات حالت گذاردن در آنچه حالت ، در آنچه ،شود پراپرا می گویا ، نبود گویا ، شود کنده می گویا ، نبود گویا ، آن. آن. کنده

فرماید : » می فرماید : » حضرت می بعضه حضرت ینطق بعضه و ینطق وبعض « علی بعضه یشهد و بعض « ببعض علی بعضه یشهد و برخی برخی ببعض

قرار با نیستند گویا بتنهایی خود که قرار آیات با نیستند گویا بتنهایی خود که آیاتگویا ، مرتبط و متناسب آیات کنار گویا گرفتن ، مرتبط و متناسب آیات کنار گرفتنخواهد گواه برخی بر برخی و ؛ شوند خواهد می گواه برخی بر برخی و ؛ شوند می

هویدا و روشن بخوبی مفادشان تا هویدا بود و روشن بخوبی مفادشان تا بودگردد.گردد.

ی ،خطبه البالغه ی نهج ،خطبه البالغه 133133نهج  

اثباتی نقش هدف در واالیی

نگری ژرف

تفسیر در برابر هدف در ، مفسر ، تفسیر این در ، است قرآن معانی فهم ترتیبیمور مفهوم آن آنکه از نظر قطع با ، ببرد پی آن مدلول به تا کوشد می نشسته آیه هر

نیاز نیاز د پاسخگوی یا نباشد مخاطب باشدیا موضوعی .روز تفسیر دارد برخالف سعی کهوحیانی نظریات عنوان به و یابد دست نیاز مورد مسائل در قرآن دیدگاههای به

استکه . بدیهی دارد عرضه مخاطبان است به برخوردار واالیی ارزش از هدف .این

تفسیر مطرح در داری دامنه و متنوع آنها،مباحث مختلف ابعاد و آیات وسیع گسترة به توجه ترتیبی،باچون که گردد بایستی فراگیرند می قرآن و مطرح سراسر طویلی بحر آنها حقیقت،در دهند،در پوشش را

. بر نمود تعمTق و درنگ چندان توان نمی و موضوعی است تفسیر درباره خالف موضوع که چند یا یکو مرتب نشیند می بحث به هم با ندارد ط برسد؛زیرا شتاب قرآن انتهای به زودتر چه هر خواهد نمی و

. گرچه ترتیبی تفسیر در بنابراین، رود می پیش بود فراهم شرایط که جا هر تا و ندارد تعهTدی چنینطور به قرآنی معارف و علوم ، است سطحی فراگیر Z احیانا و ؛ اجمال گیرد می قرار بحث مورد

، موضوعی تفسیر در حکمفرماست اما اندیشه عمق و نگری ، . ژرف تفسیر موضوع این بنابردر و است سطحی ای اندازه تا ولی وسیع موضوعی ، ترتیبی شیوه اما به محدود موضوعی تفسیر

است . عمیق

ترتیبی ؛ تفسیر ، در است زده زانو استاد روی پیش که ساده مخاطبی نقش در مفسرشنونده و مستمع ؛ تنها شنود می گوید می قرآن را آنچه فرضی پیش هیچ بدون و است؛ قر پذیرد می مفسر و کند می اعطا مفسر آن موضوعی تفسیر در ؛ اما نیست شنونده تنها

گوید بلکه می سخن قرآن با بحث هم و همسخن یک نقش آن در با ؛ محاوره و کند میکند . می عرضه قرآن بر را ها فرضیه موضوع دهد می پاسخ قرآن و پرسد می قرآن از مفسر

کند می مطرح را آن دوباره ، اولیه پاسخ از پس و شود می جویا آنها درباره را قرآن نظر وبه - – را قرآن ، موضوعی مفسر دیگر تعبیر به و طلبد می دیگر پاسخ کشد استنطاق و می

شود روشن Z کامال موضوع غ) (تا ع منفعل فقط نه است فعال مفسر

موضوعی تفسیر تدوین در شرط ترین اساسی ،

با آن دیدگاههای از و کردن رجوع قرآن به تنهاخبر

است . شدن

صاحبنظران و است بوده مطرح همیشه گوناگون صورتهای به موضوعی تفسیسرنیازهای حسب بر بیش و کم و اند بوده قرآنی مواضیع ساختن مطرح پی در همواره

اند نهاده گام راه این در موضوعی. – روز تفسیر انجام پیشگامان از بعدی –فقها یک البتهاز . یک هر به مربوط آیات و داده قرار بحث مورد را فقهی مسائل به مربوط آیات که هستند

ای شیوه این و ؛ اند داده قرار دقت و تأمل مورد ، گذارده هم کنار قرآن سراسر از را فقه ابواب - چنانکه نیز اینجا در عامه فقهای ولی اند داده انجام امامیه نویسان االحکام آیات ، تنها که است

؛ - اند کرده رفتار ترتیبی سنتی شیوه به شد اند اشاره شده یافت فراوانی کسان ، تاریخ طول درتاریخ کتب مانند ؛ اند کرده بحث آنها درباره و داده قرار نظر مد را قرآن از بخشهایی تنها که

قرآنی قصص و قرآن ، انبیا قرآن ، معارف در ، اخالق قرآن در الهی سنن ، ، قرآن علمی آیاتقرآن در بیت قرآن ، اهل در یهود ، قرآن در شرک و قرآن ، توحید دیدگاه از گونه زن این از و

اینها . تمامی اخیر دوران در بویژه ؛ شود می یافت فراوان قرآن دیدگاه از بعدی تک مباحثالزم رهنمودهای انگیزه با همواره ، اسالمی وران اندیشه و صاحبنظران که است ارزنده خدماتی

جواب . ) ( و سوال ، قرآن بر شبهات مطاعن رد در که کتابهایی نیز اند کرده تقدیم بشری جوامع بهسوگندهای ، قرآن امثال ، قرآن در منسوخ و ناسخ ، قرآن متشابهات ، االنبیاء تنزیه ، قرآن درباره

) قبیل ) این از و قرآن مشکل عبارات القرآن غریب ، قرآن ادبی مشکالت حل ، قرآن ،اعراب قرآن – - بعدی تک نوع از موضوعی تفسیر جزو همگی ، قرآن درون مسائل به مربوط مباحث

شوند . می محسوب

موضوعی” بندی دسته موضوعی” اولین بندی دسته اولینآیات“آیات“

در توان می ، تفسیر با همراه را آیات موضوعی بندی دسته در اولین توان می ، تفسیر با همراه را آیات موضوعی بندی دسته اولینمجلسی ) ( » « عالمه تألیف االنوار بحار کبیر حدیثی مجموعه مجلسی ) ( » « موسوعه عالمه تألیف االنوار بحار کبیر حدیثی مجموعه موسوعه

بر . . یافت یافت و احادیث نقل از پیش ، حدیثی متنوع ابواب از باب هر آغاز بر در و احادیث نقل از پیش ، حدیثی متنوع ابواب از باب هر آغاز درو شده حساب خیلی را مربوط آیات ، باب آن در شده مطرح عنوان و وفق شده حساب خیلی را مربوط آیات ، باب آن در شده مطرح عنوان وفق

از شده انتخاب تفسیر با همراه ، سور نظم حسب بر و از دقیق شده انتخاب تفسیر با همراه ، سور نظم حسب بر و ترین دقیق ترین معتبر معتبرمعروف معروف تفاسیر بندی تفاسیر دسته جامعترین و دقیقترین شاید که است بندی آورده دسته جامعترین و دقیقترین شاید که است آورده

است . گرفته انجام امروز به تا که باشد قرآن است .آیات گرفته انجام امروز به تا که باشد قرآن آیات را مربوط آیات ، باب هر در شده مطرح عناوین حسب بر ، مجلسی را عالمه مربوط آیات ، باب هر در شده مطرح عناوین حسب بر ، مجلسی عالمه

دنبال به و آورده گرد قرآن سراسر از ، کامل استیعاب و دقت نهایت دنبال با به و آورده گرد قرآن سراسر از ، کامل استیعاب و دقت نهایت باو است پرداخته روایات نقل به سپس و آورده را تفسیرها ترین گزیده ، و آن است پرداخته روایات نقل به سپس و آورده را تفسیرها ترین گزیده ، آن

. دارد ادامه کتاب پایان تا عمل .این دارد ادامه کتاب پایان تا عمل این ، است گرفته انجام دقت و ظرافت با که آیات بندی دسته ، این است گرفته انجام دقت و ظرافت با که آیات بندی دسته شامل شامل این

شود می اسالمی مسائل با مرتبط آیات شود تمامی می اسالمی مسائل با مرتبط آیات مبانی تمامی و معارف اصول مبانی ؛ و معارف اصول ؛طور به و اجتماعی سنن و تاریخ ، آداب و اخالق ، معاد و مبدا ، طور شناخت به و اجتماعی سنن و تاریخ ، آداب و اخالق ، معاد و مبدا ، شناختبینشی با ، آن از مستنبط یا قرآن در شده مطرح مسائل همه ، بینشی فراگیر با ، آن از مستنبط یا قرآن در شده مطرح مسائل همه ، فراگیراست . گردیده تبیین و تفسیر و شده بندی دسته دقیق چینشی و است . عمیق گردیده تبیین و تفسیر و شده بندی دسته دقیق چینشی و عمیقنظیری ظرافت و دقت آن با هم آن از پس و بوده سابقه بی که نظیری چیزی ظرافت و دقت آن با هم آن از پس و بوده سابقه بی که چیزی

است . است .نیافته نیافته

“ مستقل” و موضوعی “تفاسیر مستقل” و موضوعی تفاسیر در و فراگیر و جامع Z نسبتا موضوعی در تفاسیر و فراگیر و جامع Z نسبتا موضوعی تفاسیر

و گشته رایج Z اخیرا ، مستقل حال و عین گشته رایج Z اخیرا ، مستقل حال عینارزشمنده آثار زمینه این در ارزشمنده دانشمندانی آثار زمینه این در دانشمندانی

، جمله از ؛ اند کرده ، ارائه جمله از ؛ اند کرده ارائه سبحانی جعفر استاد محقق سبحانی عالمه جعفر استاد محقق متولد) متولد) عالمه

دارد( 13081308 نفیس اثر دو دارد( ش نفیس اثر دو مفاهیم:» مفاهیم:» شزبان القرآن « القرآن « به را آن از مجلد ده تاکنون زبان که به را آن از مجلد ده تاکنون کهبه به عربی و جهجهعربی کرده تقدیم اسالم و ان کرده تقدیم اسالم منشور» منشور» انمجلد .جاوید « جاوید « دوازده در فارسی زبان مجلد .به دوازده در فارسی زبان به

..

( متولد املی جوادی عبدالله استاد ، حکیم ) عارف متولد املی جوادی عبدالله استاد ، حکیم عارف13131313 ) ( ش تسنیم » ش واالی عرفانی تفسیر از تسنیم » جدا واالی عرفانی تفسیر از جدا

اصول« ، اسالمی مسائل پیرامون اصول« مباحثی ، اسالمی مسائل پیرامون مباحثیعنوان » با که ساخته مطرح اخالق و عنوان » معارف با که ساخته مطرح اخالق و معارف

در « موضوعی در « تفسیر موضوعی رسیده 1313تفسیر چاپ به رسیده مجلد چاپ به مجلداست .است .

یزدی مصباح نقی محمد یزدی استاد مصباح نقی محمد ش ش 13131313متولد) متولد) استادکنون( » « تا قرآنی معارف عنوان کنون( » « تحت تا قرآنی معارف عنوان هفت هفت تحت

نموده اثر اثر اسالمی جامعه تقدیم نموده ارزشمند اسالمی جامعه تقدیم ارزشمندخواهیم . را اثر پنج این از کوتاهی گزارش خواهیم . است را اثر پنج این از کوتاهی گزارش است

آوردآورد

مکارم ناصر استاد گرامی مکارم دانشمند ناصر استاد گرامی دانشمند( 13051305متولد) متولد) شیرازی شیرازی پایان از پس ( ش پایان از پس ش

نمونه» « یافتن یافتن نمونه» « تفسیر آن » تفسیر ترجمه آن » و ترجمه وتفسیری « مباحث استخراج به تفسیری « األمثل مباحث استخراج به األمثل

به مجلد ده که است پرداخته به آن مجلد ده که است پرداخته » » نام نام آنقرآن « قرآن « پیام نام پیام به مجلد سه نام و به مجلد سه اخالق» اخالق» و

قرآن « قرآن «در است در رسیده چاپ به کنون است تا رسیده چاپ به کنون تا..

و کار پر نویسندگان از صابونی علی محمد و استاد کار پر نویسندگان از صابونی علی محمد استادسوری معاصر سوری سختکوش معاصر که سختکوش است پژوهانی قرآن از که ، است پژوهانی قرآن از ،

و قرآنی متنوع مسائل بر و افزون قرآنی متنوع مسائل بر در افزون کتابی ، در تفسیر کتابی ، 1616تفسیر، مجلد مجلد آن در که دارد موضوعی تفسیر زمینه ، در آن در که دارد موضوعی تفسیر زمینه در

درونی مباحث به تفصیل به روز و جامعه نیاز درونی مطابق مباحث به تفصیل به روز و جامعه نیاز مطابقاست . پرداخته است .قرآن پرداخته قرآن

مصری مصلحان از ، شعراوی متولی محمد مصری استاد مصلحان از ، شعراوی متولی محمد استاددر تفتفمعاصر معاصر در سیری دارد 2929سیری دارد مجلد جنبه مجلد ، بیشتر جنبه که ، بیشتر که

نام با آن از لذا و دارد موضوعی نام تفسیر با آن از لذا و دارد موضوعی تفسیر» تفسیر» تفسیرالشعراوی» یا یا الشعراوی « الشعراوی « الشعراوی» خواطر و« . خواطر کنند می و« . یاد کنند می یاد

به وی تفسیری مباحث مجموعه که آن از ای به گزیده وی تفسیری مباحث مجموعه که آن از ای گزیدهرسیده چاپ به مجلد سه در است موضوعی رسیده گونه چاپ به مجلد سه در است موضوعی گونه

است. است.

“ القرآن” “مفاهیم القرآن” مفاهیم . فاضل قلم به نخست مجلد دو است سبحانی جعفر استاد عالمه اثر و مجلد ده فاضل . در قلم به نخست مجلد دو است سبحانی جعفر استاد عالمه اثر و مجلد ده در

سال . در است ایشان خود قلم به بقیه و الهادی جعفر سال . محترم در است ایشان خود قلم به بقیه و الهادی جعفر و 14001400محترم شده و آغاز شده آغاز. دارد ادامه .همچنان دارد ادامه همچنان

: در الوجود واجب اثبات براهین و ذر عالم ، فطرت ، توحید درباره بحث نخست در : جلد الوجود واجب اثبات براهین و ذر عالم ، فطرت ، توحید درباره بحث نخست جلد؛ ؛ قرآن قرآن

: ؛ قرآن نظر از آن های ویژگی و اسالمی حکومت خصوص در دوم ؛ : جلد قرآن نظر از آن های ویژگی و اسالمی حکومت خصوص در دوم جلد : ؛ اسالم رسالت بودن جهانی و خاتمیت ، نبوت سوم ؛ : جلد اسالم رسالت بودن جهانی و خاتمیت ، نبوت سوم جلد : ؛ شفاعت و معجزه ، رسالت اجر خصوص در بحث چهارم ؛ : جلد شفاعت و معجزه ، رسالت اجر خصوص در بحث چهارم جلد : ؛ انبیا تنزیه مسأله و شبهات به پاسخ ، عصمت پنجم ؛ : جلد انبیا تنزیه مسأله و شبهات به پاسخ ، عصمت پنجم جلد : در وارد الله اسماء تفسیر و جالل و جمال صفات شناخت درباره بحث ششم در : جلد وارد الله اسماء تفسیر و جالل و جمال صفات شناخت درباره بحث ششم جلد

؛ الفبا ترتیب به ؛ قرآن الفبا ترتیب به قرآن : هجرت تا بعثت آغاز از پیامبر سیره و االنبیا خاتم بعثت درباره انبیا بشارت هفتم هجرت : جلد تا بعثت آغاز از پیامبر سیره و االنبیا خاتم بعثت درباره انبیا بشارت هفتم جلد

جنبه – – که ؛ جهاد از بحث و است حضرت آن معاهدات و غزوات شامل که آن از پس جنبه – – و که ؛ جهاد از بحث و است حضرت آن معاهدات و غزوات شامل که آن از پس و؛ است غدیرخم واقعه به پایان در و ؛ دارد ؛ دفاعی است غدیرخم واقعه به پایان در و ؛ دارد دفاعی

: معاد بودن جسمانی و برزخ عالم به مربوط سواالت به پاسخ و معاد بحث هشتم معاد : جلد بودن جسمانی و برزخ عالم به مربوط سواالت به پاسخ و معاد بحث هشتم جلد؛ قیامت احوال و اهوال و اعمال تجسم ؛ و قیامت احوال و اهوال و اعمال تجسم و

. : قرآن سوگندهای و مثالها از بحث نهم قرآن : .جلد سوگندهای و مثالها از بحث نهم جلد : المرین بین امر مسأله ، عقلی قبح و حسن مسأله ، الهی عدل درباره بحث دهم المرین : جلد بین امر مسأله ، عقلی قبح و حسن مسأله ، الهی عدل درباره بحث دهم جلد

در بیعت نقش و حاکم نظام مقتضیات و مصلحت از بحث ، تفویض و جبر نفی در و بیعت نقش و حاکم نظام مقتضیات و مصلحت از بحث ، تفویض و جبر نفی و ، پایان در و ؛ تفسیر در آنان نقش و قرآن نظر از بیت اهل جایگاه ، اسالمی ، حکومت پایان در و ؛ تفسیر در آنان نقش و قرآن نظر از بیت اهل جایگاه ، اسالمی حکومت

نفی مسأله و تاریخ طول در آن انحاء و الوان و تطور مراحل و تفسیر از کوتاهی نفی بحث مسأله و تاریخ طول در آن انحاء و الوان و تطور مراحل و تفسیر از کوتاهی بحثتحریف .تحریف .

“ جاوید” “منشور جاوید” منشور . سال در ، مولف است فارسی زبان به موضوعی تفسیر نخستین ؛ سبحانی استاد عالمه سال . اثر در ، مولف است فارسی زبان به موضوعی تفسیر نخستین ؛ سبحانی استاد عالمه اثر

است .13591359ق / ق / 14011401 رسیده چاپ به آن از جلد دوازده تاکنون و کرده آغاز را تألیفشان است .ش رسیده چاپ به آن از جلد دوازده تاکنون و کرده آغاز را تألیفشان ش : شامل نخست شامل : جلد نخست پرستی- 11اصل : اصل : 2424جلد پرستی- یکتا والدین- 22یکتا به والدین- نیکی به و- 33نیکی جاهلیت در کشی و- فرزند جاهلیت در کشی فرزند

فضا فضا عصر اخالقی- 44عصر فساد با اخالقی- مبارزه فساد با انسان- 55مبارزه به انسان- احترام به یتیم- 66احترام از یتیم- حمایت از و- 77حمایت قسط و- ابعاد قسط ابعادقدرت- 88عدل عدل حدود در قدرت- تکلیف حدود در گفتار- 99تکلیف در گفتار- عدالت در عهد – 1010عدالت به عهد – وفای به شناخت- 1111وفای شناخت- ابزار - - 1212ابزار

شناخت شناخت امکان تبذیر- 1313امکان و تبذیر- اسراف و تعصب- 1414اسراف تعصب- حجاب قرآن- 1515حجاب دیدگاه از زبان قرآن- جایگاه دیدگاه از زبان – – 1616جایگاهسپاس و سپاس شکر و الهی- 1717شکر الهی- آزمایشهای بیگانگی- 1818آزمایشهای خود بیگانگی- از خود قرآن- 1919از قرآن- داستانهای و – 2020داستانهای و – قلب قلبقرآن در قرآن فؤاد در جامعه- 2121فؤاد تشکیل جامعه- ضرورت تشکیل جامعه- 2222ضرورت جهانی جامعه- بعد جهانی جامعه- 2323بعد مندی جامعه- نظام مندی - - 2424نظامجامعه در الهی جامعه سنن در الهی سنن

: : ، فطرت برهان آن گانه ده براهین و خداشناسی و ؛ آن ابعاد و توحید مسأله دوم ، : : جلد فطرت برهان آن گانه ده براهین و خداشناسی و ؛ آن ابعاد و توحید مسأله دوم جلدو موازنه برهان ، احتماالت و محاسبه برهان ، نظم برهان ، حرکت برهان ، حدوث و برهان موازنه برهان ، احتماالت و محاسبه برهان ، نظم برهان ، حرکت برهان ، حدوث برهان

؛ صدیقین برهان ، ها پدیده هماهنگی برهان ، جاندارها راهیابی برهان ، ؛ اعتدال صدیقین برهان ، ها پدیده هماهنگی برهان ، جاندارها راهیابی برهان ، اعتدال : و محکم ، تأویل و تفسیر ، ضالل و هدایت ، باطل و حق ، هجرت ، جهاد از بحث سوم و : جلد محکم ، تأویل و تفسیر ، ضالل و هدایت ، باطل و حق ، هجرت ، جهاد از بحث سوم جلد

تاریخ دیدگاه از صحابه عدالت و تاریخ متشابه دیدگاه از صحابه عدالت و متشابه : اختیار و اراده از بحث نیز و انسان و نفاق خصوص در گسترده بحث چهارم اختیار : جلد و اراده از بحث نیز و انسان و نفاق خصوص در گسترده بحث چهارم جلد : انبیا تنزیه و عصمت پنجم انبیا : جلد تنزیه و عصمت پنجم جلد : اسالم پیامبر سیره از بخشی و ؛ قرآن دیدگاه از امام و پیامبر شناخت ششم اسالم : جلد پیامبر سیره از بخشی و ؛ قرآن دیدگاه از امام و پیامبر شناخت ششم جلد : حضرت آن غزوات به نگاهی و پیامبر سیره ادامه هفتم حضرت : جلد آن غزوات به نگاهی و پیامبر سیره ادامه هفتم جلد : غیبت از الهی اولیای آگاهی مسأله و تکفیر و احباط ، شفاعت ، توبه از بحث هشتم غیبت : جلد از الهی اولیای آگاهی مسأله و تکفیر و احباط ، شفاعت ، توبه از بحث هشتم جلد : اعمال تجسم و آن معاد باب در نهم اعمال : جلد تجسم و آن معاد باب در نهم جلد : باره این در الهی سنت و انبیا بعثت ضرورت دهم باره : جلد این در الهی سنت و انبیا بعثت ضرورت دهم جلد : است آمده قرآن در که آنگونه ؛ انبیا قصص یازدهم است : جلد آمده قرآن در که آنگونه ؛ انبیا قصص یازدهم جلد : مسیح حضرت از بحث تا قبل بحثهای ادامه دوازدهم مسیح : جلد حضرت از بحث تا قبل بحثهای ادامه دوازدهم جلد

“ قرآن” “پیام قرآن” پیام - - مکارم استاد عالمه نظر زیر شده ذکر مقدمه در آنها نام که ای نفره هفت - - گروه مکارم استاد عالمه نظر زیر شده ذکر مقدمه در آنها نام که ای نفره هفت گروه

و » « نظم با و کرده استخراج را نمونه تفسیر در شده مطرح مباحث ، و » « شیرازی نظم با و کرده استخراج را نمونه تفسیر در شده مطرح مباحث ، شیرازیسال . در اند آورده در موضوعی تفسیر صورت به را آن ، طبیعی سال . ترتیبی در اند آورده در موضوعی تفسیر صورت به را آن ، طبیعی ق / ق / 14081408ترتیبی

است – - .13661366 شده تدوین اخالق در الحاقی مجلد ده در و شده آغاز است – - .ش شده تدوین اخالق در الحاقی مجلد ده در و شده آغاز ش. آن : موانع و ابزار و شناخت امکان شامل نخست .جلد آن : موانع و ابزار و شناخت امکان شامل نخست جلد - در : نظم برهان و آن های انگیزه و خداجویی دوم - جلد در : نظم برهان و آن های انگیزه و خداجویی دوم .2121جلد طبیعت - در .نشانه طبیعت - در نشانه : ابعاد و الوجود واجب اثبات بر پنجگانه براهین و الله معرفه طرق سوم ابعاد : جلد و الوجود واجب اثبات بر پنجگانه براهین و الله معرفه طرق سوم جلد

. توحید .مسأله توحید مسأله. جالل : و جمال صفات از بحث چهارم .جلد جالل : و جمال صفات از بحث چهارم جلد : معاد از بحث و ، آن اثبات براهین و امکان دالیل و معاد از بحث پنجم معاد : جلد از بحث و ، آن اثبات براهین و امکان دالیل و معاد از بحث پنجم جلد

. آن بر شبهات رد و .جسمانی آن بر شبهات رد و جسمانی : مسأله و دوزخ و بهشت و آن عرصات و قیامت های نشانه از بحث ششم مسأله : جلد و دوزخ و بهشت و آن عرصات و قیامت های نشانه از بحث ششم جلد

خلود.خلود.. پیامبران : شناخت طرق و انبیا تنزیه و عصمت مسأله و عامه نبوت هفتم .جلد پیامبران : شناخت طرق و انبیا تنزیه و عصمت مسأله و عامه نبوت هفتم جلد. اسالم : پیشرفت و نفوذ عوامل و خاصه نبوت هشتم .جلد اسالم : پیشرفت و نفوذ عوامل و خاصه نبوت هشتم جلد : و rمستقیما که آیه چهار به استناد و آن دالیل بررسی و والیت و امامت نهم و : جلد rمستقیما که آیه چهار به استناد و آن دالیل بررسی و والیت و امامت نهم جلد

2323. دارند داللت آن بر مستقیم غیر که .آیه دارند داللت آن بر مستقیم غیر که آیه. تاریخ : پهنه در ، اسالم در حکومت نظام دهم .جلد تاریخ : پهنه در ، اسالم در حکومت نظام دهم جلد : : و پسندیده اخالق دوم جلد و قرآن در اخالق مبانی اول جلد ؛ الحاقی جلد و : : دو پسندیده اخالق دوم جلد و قرآن در اخالق مبانی اول جلد ؛ الحاقی جلد دو

. قرآن در .ناپسند قرآن در ناپسند

“ قران” “معارف قران” معارف بخش سه به را دین محتوای برخی اینکه به توجه با یزدی مصباح بخش استاد سه به را دین محتوای برخی اینکه به توجه با یزدی مصباح استاد

بخش) ( ده به را آن دقیقتر نظری با اند کرده تقسیم احکام و اخالق ، بخش) ( عقاید ده به را آن دقیقتر نظری با اند کرده تقسیم احکام و اخالق ، عقایدو بررسی مورد است دین اصیل منبع که قرآن دیدگاه از و نموده و تقسیم بررسی مورد است دین اصیل منبع که قرآن دیدگاه از و نموده تقسیم

است : داده قرار است :بحث داده قرار بحث الهی افعال کلیات و صفات و توحید و خدا شناخت شامل که الهی خداشناسی افعال کلیات و صفات و توحید و خدا شناخت شامل که خداشناسی

است.است.22 : و. غیب جهان ، زمینی های پدیده ، آفرینش مباحث شامل شناسی : جهان و. غیب جهان ، زمینی های پدیده ، آفرینش مباحث شامل شناسی جهان

. تدبیر و خلق .مسأله تدبیر و خلق مسأله : مسؤولیت و کرامت ، روح های ویژگی ، انسان آفرینش شناسی مسؤولیت : انسان و کرامت ، روح های ویژگی ، انسان آفرینش شناسی انسان

و معاد باالخره و اجتماعی و فردی حیات در الهی سنن و زندگی ، و انسانی معاد باالخره و اجتماعی و فردی حیات در الهی سنن و زندگی ، انسانی. بشر نهایی نوشت .سر بشر نهایی نوشت سر

: و نبوت مسأله ، وحی و الهام و حصولی و حضوری علم انواع شناسی ه و : را نبوت مسأله ، وحی و الهام و حصولی و حضوری علم انواع شناسی ه را. امامت . مسأله انجام سر و عصمت ، اعجاز آن هدف و انبیا بعثت .ضرورت امامت . مسأله انجام سر و عصمت ، اعجاز آن هدف و انبیا بعثت ضرورت

. تبلیغ : در اسالم پیامبر روش و انبیا تاریخ .راهنماشناسی تبلیغ : در اسالم پیامبر روش و انبیا تاریخ راهنماشناسی. آن : مختلف ابعاد در قرآن شناخت پیرامون مباحث شناسی .قرآن آن : مختلف ابعاد در قرآن شناخت پیرامون مباحث شناسی قرآن.) ( پاک رفتار قرآن سازی انسان یا پاک ) (.اخالق رفتار قرآن سازی انسان یا اخالق. خدا : با روابط توفیق و عیادات قرآن عیادی های .برنامه خدا : با روابط توفیق و عیادات قرآن عیادی های برنامه. حرام : و حالل رفتارهای انواع و معامالت قرآن فردی .احکام حرام : و حالل رفتارهای انواع و معامالت قرآن فردی احکام1010. المللی . : بین و داخلی روابط و انتظامات قرآن اجتماعی .احکام المللی . : بین و داخلی روابط و انتظامات قرآن اجتماعی احکام

حکیم” موضوعی حکیم” تفسیر موضوعی تفسیر“ آملی “جوادی آملی جوادی

بر آن تفسیری سبک ، یافته نگارش عرفانی rکامال گرایشی با که تفسیر بر ن آن تفسیری سبک ، یافته نگارش عرفانی rکامال گرایشی با که تفسیر نهر تکمیل و تتمیم برای ، حال عین در و است قرآن به قرآن تفسیر هر مبنای تکمیل و تتمیم برای ، حال عین در و است قرآن به قرآن تفسیر مبنای

. ) است ) شده استفاده نیز ع معصومین روایات از ( .بحث است ) شده استفاده نیز ع معصومین روایات از بحث منطقی ترتیب نیز و عمق و ظرافت ، مطالب جامعیت حیث از کتاب منطقی مباحث ترتیب نیز و عمق و ظرافت ، مطالب جامعیت حیث از کتاب مباحث

در ای ویژه ثقل از کتاب مباحث آنکه با ؛ است مناسبی سطح در در مباحث ای ویژه ثقل از کتاب مباحث آنکه با ؛ است مناسبی سطح در مباحثبا تا شده سعی زیادی حدود تا نگارش و قلم نظر از است خوردار بر با محتوا تا شده سعی زیادی حدود تا نگارش و قلم نظر از است خوردار بر محتواو فرهنگیان ، حوزه طالب و فضال بر عالوه تا شود بیان رسا و روان و زبانی فرهنگیان ، حوزه طالب و فضال بر عالوه تا شود بیان رسا و روان زبانی

باشند . داشته آن از را مندی بهره بیشترین بتوانند نیز باشند .دانشگاهیان داشته آن از را مندی بهره بیشترین بتوانند نیز دانشگاهیان که است حقیقی عارفان شیوه به ، اسالمی معارف از سرشار ، تفسیر که این است حقیقی عارفان شیوه به ، اسالمی معارف از سرشار ، تفسیر این

موقع در و گردیده تنظیم و تقریر کاملی rنسبتا جامعیت و نگری عمق موقع با در و گردیده تنظیم و تقریر کاملی rنسبتا جامعیت و نگری عمق بامطالب ، ابهامات و شبهات رفع برای استاد به مراجعه با ، تنظیم و مطالب تحقیق ، ابهامات و شبهات رفع برای استاد به مراجعه با ، تنظیم و تحقیق

گفتنی » های واژه با بحث هر پایان در rغالبا که شده اضافه آن بر ای گفتنی » ارزنده های واژه با بحث هر پایان در rغالبا که شده اضافه آن بر ای ارزندهو « » « رفع محتمل خلل هرگونه ، عمل این با و است آمده تذکر و و « » « است رفع محتمل خلل هرگونه ، عمل این با و است آمده تذکر و استاین از که است گردیده ارائه یافته تکمیل صورت به و است شده این تدارک از که است گردیده ارائه یافته تکمیل صورت به و است شده تدارک

است . توجه قابل است .جهت توجه قابل جهت این تدریس و تعلیم ، قرآن با علمی مداوم ارتباط با آملی جوادی این استاد تدریس و تعلیم ، قرآن با علمی مداوم ارتباط با آملی جوادی استاد

و – علمی های حوزه از اعم دینی و علمی مراکز در باز دیر از را و – مباحث علمی های حوزه از اعم دینی و علمی مراکز در باز دیر از را مباحثسیمای – از پخش ، آن بارز های ه جلو از یکی که کرده آغاز سیمای – دانشگاهی از پخش ، آن بارز های ه جلو از یکی که کرده آغاز دانشگاهیاز که است قرآن موضوعی تفسیر عنوان به ، ایران اسالمی از جمهوری که است قرآن موضوعی تفسیر عنوان به ، ایران اسالمی جمهوری

دارد 13601360--6161سالهای سالهای ادامه تاکنون و شده آغاز دارد شمسی ادامه تاکنون و شده آغاز شمسی

کتاب مطالب اجمالی کتاب فهرست مطالب اجمالی فهرستآملی جوادی آملی تفسیر جوادی تفسیر

: جاودانگی ، قرآن رساالت ، اعجاز مسأله ، آن گانه سه نزول و قرآن شناخت نخست جاودانگی : جلد ، قرآن رساالت ، اعجاز مسأله ، آن گانه سه نزول و قرآن شناخت نخست جلداست شده بحث قرآن فهم و قرآن ناپذیری تحریف ، آن خاتمیت است و شده بحث قرآن فهم و قرآن ناپذیری تحریف ، آن خاتمیت و

: هدف ، اخالق معیارهای ، توحید دالیل ، بینی جهان راههای و وحی ، معاد و مبدأ دوم هدف : جلد ، اخالق معیارهای ، توحید دالیل ، بینی جهان راههای و وحی ، معاد و مبدأ دوم جلد. عصمت و نبوت و .آفرینش عصمت و نبوت و آفرینش

. قرآن : نظر از ممات و حیات ، دانش و خرد ، رسالت و وحی سوم .جلد قرآن : نظر از ممات و حیات ، دانش و خرد ، رسالت و وحی سوم جلد. قیامت : مشاهدات از برخی و معاد و معاش ، عمل و علم ، تفکر و وحی چهارم .جلد قیامت : مشاهدات از برخی و معاد و معاش ، عمل و علم ، تفکر و وحی چهارم جلد : راههای و قرآن دیدگاه از کاذب و صادق گرایشهای ، فطرت پیرامون بحث پنجم راههای : جلد و قرآن دیدگاه از کاذب و صادق گرایشهای ، فطرت پیرامون بحث پنجم جلد

. نفس .تزکیه نفس تزکیه. ابراهیم : : و صالح ، هود ، نوح ، ادریس ، آدم انبیا سیره و عامه نبوت ششم .جلد ابراهیم : : و صالح ، هود ، نوح ، ادریس ، آدم انبیا سیره و عامه نبوت ششم جلد : : ، یعقوب ، اسحاق ، لوط انبیا سیره ادامه هفتم ، : : جلد یعقوب ، اسحاق ، لوط انبیا سیره ادامه هفتم جلد

، مریم ، زکریا ،یونس، ،ایوب،شعیب،موسی،خضر،لقمان،الیاس،داود؛سلیمان ، یوسف مریم ، زکریا ،یونس، ،ایوب،شعیب،موسی،خضر،لقمان،الیاس،داود؛سلیمان یوسف.) ع ) عیسی و (.یحیی ع ) عیسی و یحیی

: ) و : ) نبوت و وحی ، توحیدی معارف بخش دو در ص رسول حضرت سیره هشتم ( : جلد و : ) نبوت و وحی ، توحیدی معارف بخش دو در ص رسول حضرت سیره هشتم جلدرسالت.رسالت.

. مواعظ : و نصایح و معاد ، نبوت مباحث ادامه نهم .جلد مواعظ : و نصایح و معاد ، نبوت مباحث ادامه نهم جلد « : رسالة از گزارشی ، سینا ابن نگاه در عارفان مقامات ، قرآن در اخالق مبادی دهم رسالة : » جلد از گزارشی ، سینا ابن نگاه در عارفان مقامات ، قرآن در اخالق مبادی دهم جلد

. عطار « الدین فرید .الطیر عطار « الدین فرید الطیر : ناپذیری پایان و انقطاع کمال به رسیدن راههای ، قرآن در اخالق مراحل یازدهم ناپذیری : جلد پایان و انقطاع کمال به رسیدن راههای ، قرآن در اخالق مراحل یازدهم جلد

. شهود .وحدت شهود وحدت : و اخالق و دین و خدا به گرایش و بینش بودن فطری ، قرآن در فطرت دوازدهم و : جلد اخالق و دین و خدا به گرایش و بینش بودن فطری ، قرآن در فطرت دوازدهم جلد

. انسان در فطرت شکوفایی موانع .عوامل انسان در فطرت شکوفایی موانع عوامل : شناخت منطقی میزان ، شناخت مبانی و ارکان ، قرآن در شناسی معرفت سیزدهم شناخت : جلد منطقی میزان ، شناخت مبانی و ارکان ، قرآن در شناسی معرفت سیزدهم جلد

. شناخت موانع و شهودی شناخت ، .عقلی شناخت موانع و شهودی شناخت ، عقلی

“ قرآنی” “معارف قرآنی” معارف - – تفسیری جلسات طی نگارنده ، آن در که است موضوعی تفسیری تفسیری – - عنوان جلسات طی نگارنده ، آن در که است موضوعی تفسیری عنوان

است . نموده بحث قرآن در شده مطرح مهم مسائل است .درباره نموده بحث قرآن در شده مطرح مهم مسائل درباره طالب جمع در ، رمضان مبارک ماه تفسیری جلسات در بیشتر ، مباحث طالب این جمع در ، رمضان مبارک ماه تفسیری جلسات در بیشتر ، مباحث این

سال از و گردید سال مطرح از و گردید دارد .14161416مطرح ادامه کنون تا و شده دارد .آغاز ادامه کنون تا و شده آغاز: از است عبارت ، شده آماده منظم صورت به تاکنون از :آنچه است عبارت ، شده آماده منظم صورت به تاکنون آنچه : : در توحید ، ذات در توحید اساسی بعد چهار در توحید مسأله اول در : : دفتر توحید ، ذات در توحید اساسی بعد چهار در توحید مسأله اول دفتر

. عبادت در توحید و افعال در توحید ، .صفات عبادت در توحید و افعال در توحید ، صفات ، صفات توحید در است شده بحث فردیت و احدیت محور دو در ، ذات توحید ، در صفات توحید در است شده بحث فردیت و احدیت محور دو در ، ذات توحید در

) ( و آنها میان فرق ، سلبیه صفات و ثبوتیه صفات جالل و جمال صفات ( از ( و آنها میان فرق ، سلبیه صفات و ثبوتیه صفات جالل و جمال صفات ازکه – چنان آیا که اراده صفت ، حق مقدس ذات با جمال صفات که – عینیت چنان آیا که اراده صفت ، حق مقدس ذات با جمال صفات عینیت

اند قائل کنونی دانشمندان که چنان یا است ذات صفت گفتند می اند پیشینیان قائل کنونی دانشمندان که چنان یا است ذات صفت گفتند می پیشینیانمورد - بدا مسأله و حادث علم و قدیم علم ، علم حقیقت است فعل مورد - صفت بدا مسأله و حادث علم و قدیم علم ، علم حقیقت است فعل صفت

است . گرفته قرار است .بحث گرفته قرار بحث نقش ، اذن مسأله ، االمرین بین امر و تفویض و جبر از افعالی توحید نقش در ، اذن مسأله ، االمرین بین امر و تفویض و جبر از افعالی توحید در

قضا ، شرور و آفات خالق ، مشیت حدیث ، انسان اختیاری افعال در قضا پروردگار ، شرور و آفات خالق ، مشیت حدیث ، انسان اختیاری افعال در پروردگارنوشت سر در او نقش و قرآن دیدگاه از انسان ، شقاوت و سعادت ، قدر نوشت و سر در او نقش و قرآن دیدگاه از انسان ، شقاوت و سعادت ، قدر و

است . شده بحث ، است .خویش شده بحث ، خویش مسأله ، احدیت درگاه به اختصاص وجه ، عبودیت معنای از ، عبادی توحید مسأله در ، احدیت درگاه به اختصاص وجه ، عبودیت معنای از ، عبادی توحید در

) ( بوسیدن ، جستن تبرک مسأله ، توسل مسأله ، ؟ رهبری شفاعت ، ( شفاعت ( بوسیدن ، جستن تبرک مسأله ، توسل مسأله ، ؟ رهبری شفاعت ، شفاعتاست . شده بحث ، دست این از مباحثی و احترام برای است .دست شده بحث ، دست این از مباحثی و احترام برای دست

“ قرانی” “معارف قرانی” معارف : تجسم ، اعمال تجسم ، ذر عالم پیمان دوم تجسم : دفتر ، اعمال تجسم ، ذر عالم پیمان دوم دفتر

، رجعت مسأله ، مثالی قالب ، برزخ عالم ، ، اخالق رجعت مسأله ، مثالی قالب ، برزخ عالم ، اخالق. جسمانی معاد و ارواح .تناسخ جسمانی معاد و ارواح تناسخ

: و اخالق جایگاه ، قرآن در اخالق مبانی سوم و : دفتر اخالق جایگاه ، قرآن در اخالق مبانی سوم دفتر. موانع و .آفات موانع و آفات

: و قرآن دیدگاه از سالم اقتصاد مبانی چهارم و : دفتر قرآن دیدگاه از سالم اقتصاد مبانی چهارم دفتر. قرآن در شده مطرح اقتصادی .مسائل قرآن در شده مطرح اقتصادی مسائل

: ، قرآن دیدگاه از رهبری و والیت مسأله پنجم : دفتر ، قرآن دیدگاه از رهبری و والیت مسأله پنجم دفترمسأله ، مردم جایگاه ، مشورت اصل ، بیعت مسأله جایگاه ، مردم جایگاه ، مشورت اصل ، بیعت جایگاه

. اسالمی حکومت نظام به مربوط مسائل دیگر و .آزادی اسالمی حکومت نظام به مربوط مسائل دیگر و آزادی : تنزیه ، انبیا تنزیه و عصمت مسأله ششم تنزیه : دفتر ، انبیا تنزیه و عصمت مسأله ششم دفتر

. آن جز و النبی سهو مسأله ، االنبیا خاتم قدس .ساحت آن جز و النبی سهو مسأله ، االنبیا خاتم قدس ساحت : : بر که آیاتی مجموعه والیت آیات تفسیر هفتم بر : : دفتر که آیاتی مجموعه والیت آیات تفسیر هفتم دفتر

دارند . داللت داللت اطهار ائمه کبرای والیت دارند . امر داللت داللت اطهار ائمه کبرای والیت امر

“ لغوی” “تفاسیر لغوی” تفاسیر آورد حساب به موضوعی تفسیر جزو توان می را لغوی آورد تفسیر حساب به موضوعی تفسیر جزو توان می را لغوی تفسیر

و » پرداخته قرآن مشکل های واژه تبیین و تفسیر به تنها و » زیرا پرداخته قرآن مشکل های واژه تبیین و تفسیر به تنها زیرا. » است گرفته نام القرآن غریب .تفسیر » است گرفته نام القرآن غریب تفسیر

» «به تا نیست مطلق آشنای نا معنای به ، اینجا در به» « غریب تا نیست مطلق آشنای نا معنای به ، اینجا در غریببیان – خود جای در که همانگونه بلکه کند وارد خلل قرآن بیان – فصاحت خود جای در که همانگونه بلکه کند وارد خلل قرآن فصاحترایج سرشناس قبایل برخی در که است هایی واژه شامل رایج کردیم سرشناس قبایل برخی در که است هایی واژه شامل کردیم

نموده می آشنا نا ، قبایل دیگر در rاحیانا و بوده شده شناخته نموده و می آشنا نا ، قبایل دیگر در rاحیانا و بوده شده شناخته ونظر – از چه و استعمال رواج لحاظ از چه واژه خود گرنه و ؛ نظر – است از چه و استعمال رواج لحاظ از چه واژه خود گرنه و ؛ است

است - . نداشته مشکلی محدوده آن در مفهوم بودن است - .رسا نداشته مشکلی محدوده آن در مفهوم بودن رسا عرب میان در متداول و فصیح های واژه از تا بوده آن بر عرب قرآن میان در متداول و فصیح های واژه از تا بوده آن بر قرآن

وحدت ، حکیمانه روش این با گیردو ه بهر قبیله هر از ، وحدت اصیل ، حکیمانه روش این با گیردو ه بهر قبیله هر از ، اصیلاز . قبایلی برای ابتدا در البته است آورده فراهم فراگیری از . زبانی قبایلی برای ابتدا در البته است آورده فراهم فراگیری زبانی

، بودند آشنا نا ، دیگر قبایل از هایی واژه چنین به که ، عرب بودند آشنا نا ، دیگر قبایل از هایی واژه چنین به که عربفهم جمله از آمد؛ می پیش قرآن عبارات برخی فهم فهم مشکل جمله از آمد؛ می پیش قرآن عبارات برخی فهم مشکل

عمر » « - – و ابوبکر مانند کسانی بر علف معنای به rأب}ا عمر » « - – معنای و ابوبکر مانند کسانی بر علف معنای به rأب}ا معنایآمد آمد مشکل مشکل

Title

• Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.

• Lorem ipsum dolor sit amet, consectetuer adipiscing elit. Vivamus et magna. Fusce sed sem sed magna suscipit egestas.