tai lieu toan tap ltdh mon vat ly 2013 bui gia noi.thuvienvatly.com.efe2c.19590

TTààii lliiệệuu lluuyyệệnn tthhii ĐĐạạii HHọọcc mmôônn VVậậtt llýý 22001133 GGVV:: BBùùii GGiiaa NNộộii

: 00998822..660022..660022 Trang: 1

MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU

HƢỚNG DẪN LÀM BÀI TRẮC NGHIỆM.

STT CÁC DẠNG TOÁN

Số câu

trong đề

thi TRANG

PHẦN I:

DAO ĐỘNG CƠ – SÓNG CƠ 14 Câu

1 ĐẠI CƢƠNG VỀ DAO ĐỘNG – CÁC LOẠI DAO ĐỘNG. 2 3

2 CHU KÌ DAO ĐỘNG CON LẮC LÕ XO – CẮT, GHÉP LÕ XO. 1 9

3 CHIỀU DÀI CON LẮC LÕ XO – LỰC ĐÀN HỒI, PHỤC HỒI. 1 14

4 NĂNG LƢỢNG DAO ĐỘNG CON LẮC LÕ XO. 1 17

5 VIẾT PHƢƠNG TRÌNH DAO ĐỘNG.

1

23

6 THỜI GIAN, QUÃNG ĐƢỜNG TRONG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÕA. 25

7 CHU KÌ DAO ĐỘNG CON LẮC ĐƠN.

1

30

8 CON LẮC ĐƠN TRONG HỆ QUY CHIẾU KHÔNG QUÁN TÍNH.

CON LẮC ĐƠN TÍCH ĐIỆN ĐẶT TRONG ĐIỆN TRƢỜNG. 33

9 CHU KÌ CON LẮC ĐƠN THAY ĐỔI DO ĐỘ CAO, ĐỘ SÂU

VÀ NHIỆT ĐỘ. 35

10 BÀI TOÁN NĂNG LƢỢNG, VẬN TỐC, LỰC CĂNG DÂY. 1 39

11 TỔNG HỢP DAO ĐỘNG. 1 44

12 ĐẠI CƢƠNG VỀ SÓNG CƠ – SỰ TRUYỀN SÓNG CƠ. 1 48

13 SÓNG ÂM. 1 51

14 PHƢƠNG TRÌNH SÓNG – ĐỘ LỆCH PHA - GIAO THOA SÓNG. 2 53

15 SÓNG DỪNG. 1 63

PHẦN II:

ĐIỆN XOAY CHIỀU – SÓNG ĐIỆN TỪ. 16 Câu 68

16 ĐẠI CƢƠNG VỀ ĐIỆN XOAY CHIỀU – CÁC ĐẠI LƢỢNG. 2 68

17 CÔNG SUẤT – HỆ SỐ CÔNG SUẤT – CỘNG HƢỞNG ĐIỆN. 3 79


: 00998822..660022..660022 Trang: 2

18 BÀI TOÁN CỰC TRỊ. 1 87

19 BÀI TOÁN ĐỘ LỆCH PHA.

2

93

20 BÀI TOÁN HỘP ĐEN. 96

21 NGUYÊN TẮC TẠO RA DÕNG ĐIỆN – MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY

CHIỀU 1 PHA. 1 97

22 ĐỘNG CƠ ĐIỆN 3 PHA – MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU 3 PHA. 1 100

23 MÁY BIẾN THẾ - TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG. 1 103

24 MẠCH DAO ĐỘNG L-C, ĐIỆN TỪ TRƢỜNG, SÓNG ĐIỆN TỪ. 5 108

PHẦN III:

TÍNH CHẤT SÓNG – HẠT CỦA ÁNH SÁNG

PHÓNG XẠ, PHẢN ỨNG HẠT NHÂN

TỪ VI MÔ ĐẾN VĨ MÔ.

20 Câu

118

25 TÁN SẮC ÁNH SÁNG. 1 118

26 GIAO THOA ÁNH SÁNG – TÍNH CHẤT SÓNG CỦA ÁNH SÁNG. 3 122

27 MÁY QUANG PHỔ, CÁC LOẠI QUANG PHỔ - CÁC BỨC XẠ:

HỒNG NGOẠI, TỬ NGOẠI, RƠN-GHEN, GAMMA. 2 133

28 LƢỢNG TỬ ÁNH SÁNG – CÁC HIỆN TƢỢNG QUANG ĐIỆN. 3 139

29 BÀI TOÁN TIA RƠN-GHEN.

2

148

30 SỰ PHÁT QUANG, HIỆN TƢỢNG QUANG PHÁT QUANG. 150

31 NGUYÊN TỬ HIĐRÔ

3

152

32 SƠ LƢỢC VỀ LAZE. 156

33 CẤU TẠO HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ - HỆ THỨC EINSTEIN. 1 157

34 PHẢN ỨNG HẠT NHÂN.

5

159

35 HIỆN TƢỢNG PHÓNG XẠ. 167

MỘT SỐ CÂU HỎI LÝ THUYẾT ÔN TẬP QUAN TRỌNG. 176

TÓM TẮT CÔNG THỨC TOÁN HỌC THƢỜNG DÙNG TRONG VẬT LÝ 12 208

CẤU TRÖC ĐỀ THI TUYỂN SINH 210


: 00998822..660022..660022 Trang: 3

DAO ĐỘNG CƠ HỌC – SÓNG CƠ HỌC ĐẠI CƢƠNG VỀ DAO ĐỘNG:

1) Dao động: Laø nhöõng chuyeån ñoäng qua lại quanh moät vò trí caân baèng.

(Vò trí caân baèng laø vò trí töï nhieân cuûa vaät khi chöa dao ñoäng, ở đó hợp các lực tác dụng lên vật bằng 0)

2) Dao động tuần hoàn: Laø dao ñoäng maø traïng thaùi chuyeån ñoäng cuûa vaät laëp laïi nhö cuõ sau nhöõng khoaûng thôøi gian

baèng nhau. (Traïng thaùi chuyeån ñoäng bao goàm tọa ñoä, vaän toác và gia toác… caû veà höôùng vaø ñoä lôùn).

3) Dao động điều hòa: laø dao ñoäng ñöôïc moâ taû theo ñònh luaät hình sin (hoaëc cosin) theo thời gian, phöông trình coù

daïng: x = Asin(t + ) hoaëc x = Acos(t + ) Đồ thị của dao động điều hòa là một đường sin (hình vẽ):

Trong đó : x: tọa ñoä (hay vị trí ) của vật.

Acos (t + ): laø li ñoä (ñoä leäch cuûa vaät so vôùi vò trí caân baèng)

A: Bieân ñoä dao ñoäng, laø li ñoä cöïc ñaïi, luôn là hằng số dương

: Taàn soá goùc (ño baèng rad/s), luôn là hằng số dương

(t + ): Pha dao ñoäng (ño baèng rad), cho pheùp ta xaùc ñònh traïng thaùi dao

ñoäng cuûa vaät taïi thôøi ñieåm t.

: Pha ban ñaàu, là hằng số dương hoặc âm phụ thuộc vào cách ta chọn mốc thời gian (t = t0)

4) Chu kì, tần số dao động:

*) Chu kì T (ño baèng giaây (s)) laø khoaûng thôøi gian ngắn nhất sau ñoù traïng thaùi dao ñoäng laäp laïi nhö cuõ hoặc là

thời gian để vật thực hiện một dao động. T =t 2π

=N ω

(t laø thôøi gian vaät thöïc hieän ñöôïc N dao ñoäng)

*) Taàn soá f (ño baèng heùc: Hz ) laø soá chu kì (hay soá dao ñoäng) vaät thöïc hieän trong moät đơn vị thời gian:

N 1 ω

= = =t T 2π

f (1Hz = 1 dao động/giây)

*) Gọi TX , fX là chu kì và tần số của vật X. Gọi TY , fY là chu kì và tần số của vật Y. Khi đó trong cùng khoảng thời

gian t nếu vật X thực hiện được NX dao động thì vật Y sẽ thực hiện được NY dao động và:

X Y

Y X X

Y X

TN = .N .N

T

f

f

5) Vận tốc và gia tốc trong dao động điều hòa: Xét moät vaät dao ñoäng ñieàu hoaø coù phöông trình: x = Acos(t + ).

a) Vận tốc: v = x‟ = -Asin(t + ) v = Acos(t + + /2) max

v A , khi vật qua VTCB.

b) Gia tốc: a = v‟ = x‟‟ = -2Acos(t + ) = -

2x

a = - 2x =

2Acos(t + + )

2

maxωa A , khi vật ở vị trí biên.

* Cho amax và vmax. Tìm chu kì T, tần số f , biên độ A ta dùng công thức: max

max

a

v và

2

max

max

Av

a

c) Hợp lực F tác dụng lên vật dao động điều hòa, còn gọi là lực hồi phục hay lực kéo về là lực gây ra dao động

điều hòa, có biểu thức: F = ma = -m2x = m.

2Acos(t + + ) lực này cũng biến thiên điều hòa với tần số f ,

có chiều luôn hướng về vị trí cân bằng, trái dấu (-), tỷ lệ (2) và ngược pha với li độ x (như gia tốc a).

Ta nhận thấy:

*) Vaän toác vaø gia toác cuõng bieán thieân ñieàu hoaø cuøng taàn soá vôùi li ñoä.

*) Vaän toác sớm pha /2 so vôùi li ñoä, gia toác ngöôïc pha vôùi li ñoä.

*) Gia toác a = - 2x tyû leä vaø traùi daáu vôùi li ñoä (heä soá tæ leä laø -2

) vaø luoân höôùng veà vò trí caân baèng.

6) Tính nhanh chậm và chiều của chuyển động trong dao động điều hòa:

- Neáu v > 0 vaät chuyeån ñoäng cuøng chieàu döông ; neáu v < 0 vaät chuyeån ñoäng theo chiều âm.

- Neáu a.v > 0 vaät chuyeån ñoäng nhanh daàn ; neáu a.v < 0 vaät chuyeån ñoäng chaäm daàn.

Chú ý : Dao động là loại chuyển động có gia tốc a biến thiên ñieàu hoaø nên ta không thể nói dao động nhanh dần đều

hay chậm dần đều vì chuyển động nhanh dần đều hay chậm dần đều phải có gia tốc a là hằng số, bởi vậy ta chỉ có thể

nói dao động nhanh dần (từ biên về cân bằng) hay chậm dần (từ cân bằng ra biên).

7) Quãng đƣờng đi đƣợc và tốc độ trung bình trong 1 chu kì:

*) Quãng đường đi trong 1 chu kỳ luôn là 4A; trong 1/2 chu kỳ luôn là 2A

*) Quãng đường đi trong l/4 chu kỳ là A nếu vật xuất phát từ VTCB hoặc vị trí biên (tức là = 0; /2; )


: 00998822..660022..660022 Trang: 4

*) Tốc độ trung bình quang duong

thoi gian

Sv

t trong moät chu kì (hay nửa chu kì): max2v4A 2Aω

v = = =T π π

.

*) Vận tốc trung bình v bằng độ biến thiên li độ trong 1 đơn vị thời gian: 2 1

2 1

x x xv

t t t

vận tốc trung bình trong moät chu kì bằng 0 (không nên nhầm khái niệm tốc độ trung bình và vận tốc trung bình!)

*) Tốc độ tức thời là độ lớn của vận tốc tức thời tại một thời điểm.

*) Thời gian vật đi từ VTCB ra biên hoặc từ biên về VTCB luôn là T/4.

8) Trƣờng hợp dao động có phƣơng trình đặc biệt:

*) Nếu phương trình dao động có dạng: x = Acos(t + ) + c với c = const thì:

- x là toạ độ, x0 = Acos(t + ) là li độ li độ cực đại x0max = A là biên độ

- Biên độ là A, tần số góc là , pha ban đầu

- Toạ độ vị trí cân bằng x = c, toạ độ vị trí biên x = A + c

- Vận tốc v = x‟ = x0‟, gia tốc a = v‟ = x” = x0” vmax = A.ω và amax = A.ω2

- Hệ thức độc lập: a = -2x0

;

2 2 2

0

v( )

ωA x

*) Nếu phương trình dao động có dạng: x = Acos2(t + ) + c

A Ax = c + cos(2ωt + 2 )

2 2

Biên độ A/2, tần số góc 2, pha ban đầu 2, tọa độ vị trí cân bằng x = c + A/2; tọa độ biên x = c + A và x = c

*) Nếu phương trình dao động có dạng: x = Asin2(t + ) + c

A A A A

x = c + cos(2ωt + 2 ) c + cos(2ωt + 2 π)2 2 2 2

Biên độ A/2, tần số góc 2, pha ban đầu 2 , tọa độ vị trí cân bằng x = c + A/2; tọa độ biên x = c + A và x = c

*) Nếu phương trình dao động có dạng: x = a.cos(t + ) + b.sin(t + )

Đặt cosα = 2 2

a

a + b sinα =

2 2

b

a + b x =

2 2a + b cosα.cos(t + ) + sinα.sin(t + )

x = 2 2

a + b cos(t + - α) Có biên độ A = 2 2

a + b , pha ban đầu ‟ = - α

9) Các hệ thức độc lập với thời gian – đồ thị phụ thuộc:

Töø phöông trình dao ñoäng ta coù : x = Acos (t + ) cos(t + ) = (x

A) (1)

Và: v = x‟ = -Asin (t + ) sin(t + ) = (-v

A) (2)

Bình phöông 2 veá (1) vaø (2) vaø coäng laïi : sin2(t + ) + cos

2 (t + ) = (

x

A)2 + (-

v

A)2 = 1

Vậy tƣơng tự ta có các hệ thức độc lập với thời gian:

*)

*)

2x

A

+

2

max

v

v

= 1 ;

2

max

a

a

+

2

max

v

v

= 1 ;

2

max

F

F

+

2

max

v

v

= 1

*) a = -2x ; F = ma = -m

2x

Từ biểu thức động lập ta suy ra đồ thị phụ thuộc giữa các đại lƣợng:

*) x, v, a, F đều phụ thuộc thời gian theo đồ thị hình sin.

*) Các cặp giá trị x và v ; a và v; F và v vuông pha nhau nên phụ thuộc nhau theo đồ thị hình elip.

*) Các cặp giá trị x và a ; a và F; x và F phụ thuộc nhau theo đồ thị là đoạn thẳng qua gốc tọa độ xOy.

10) Tóm tắt các loại dao động :

a) Dao động tắt dần: Laø dao ñoäng coù bieân ñoä giaûm daàn (hay cơ năng giảm dần) theo thôøi gian (nguyeân nhaân do

taùc duïng caûn cuûa löïc ma saùt). Löïc ma saùt lôùn quaù trình taét daàn caøng nhanh vaø ngöôïc laïi. ÖÙng duïng trong caùc heä

thoáng giaûm xoùc cuûa oâtoâ, xe maùy, chống rung, cách âm…

2x

A

+

2

v

A

= 1 v = 2 2

ω A x 2 2

vω =

A x

2 2 22

2 4 2A

v a vx


: 00998822..660022..660022 Trang: 5

b) Dao động tự do: Laø dao ñoäng coù taàn soá (hay chu kì) chæ phuï vaøo caùc ñaëc tính cấu tạo (k,m) cuûa heä maø khoâng phuï

thuoäc vaøo caùc yeáu toá ngoaøi (ngoại lực). Dao ñoäng töï do seõ taét daàn do ma saùt.

c) Dao động duy trì : Laø dao ñoäng töï do maø ngöôøi ta ñaõ boå sung naêng löôïng cho vaät sau moãi chu kì dao ñoäng, naêng

löôïng boå sung ñuùng baèng naêng löôïng maát ñi. Quaù trình boå sung naêng löôïng laø ñeå duy trì dao ñoäng chöù khoâng laøm

thay ñoåi ñaëc tính cấu tạo, khoâng laøm thay ñoåi biên độ vaø chu kì hay tần số dao ñoäng cuûa heä.

d) Dao động cƣỡng bức: Laø dao ñoäng chòu taùc duïng cuûa ngoaïi löïc bieán thieân tuaàn hoaøn theo thôøi gian

F = F0 cos(ωt + ) vôùi F0 laø bieân ñoä cuûa ngoaïi löïc.

+) Ban ñaàu dao ñoäng cuûa heâ laø moät dao ñoäng phöùc taïp do söï toång hôïp cuûa dao ñoäng rieâng vaø dao ñoäng cöôõng böùc

sau ñoù dao ñoäng rieâng taét daàn vaät seõ dao ñoäng oån ñònh vôùi taàn soá cuûa ngoaïi löïc.

+) Bieân ñoä cuûa dao ñoäng cöôõng böùc tăng nếu biên độ ngoại lực (cường độ lực) tăng và ngược lại.

+) Bieân ñoä cuûa dao ñoäng cöôõng böùc giảm nếu lực cản môi trường tăng và ngược lại.

+) Bieân ñoä cuûa dao ñoäng cöôõng böùc tăng nếu ñoä cheânh leäch giữa taàn soá cuûa ngoaïi löïc vaø taàn soá dao ñoäng rieâng giaûm.

VD: Một vật m có tần số dao động riêng là 0, vật chịu tác dụng của ngoại lực cưỡng bức có biểu thức F = F0 cos(ωt + )

và vật dao động với biên độ A thì khi đó tốc độ cực đại của vật là vmax = A. ; gia tốc cực đại là amax = A.2

và F = m.2.x F0 = m.A.

2

e) Hiện tƣợng cộng hƣởng: Laø hieän töôïng bieân ñoä dao ñoäng cöôõng böùc taêng moät caùch ñoät ngoät khi taàn soá dao ñoäng

cöôõng böùc xaáp xæ baèng taàn soá dao ñoäng rieâng cuûa heä. Khi đó: f = f0 hay = 0 hay T = T0 Với f, , T và f0, 0, T0 là

tần số, tần số góc, chu kỳ của lực cưỡng bức và của hệ dao động. Bieân ñoä coäng höôûng phụ thuộc vào lực ma sát, bieân

ñoä coäng höôûng lôùn khi lực ma saùt nhoû vaø ngöôïc laïi.

+) Gọi f0 là tần số dao động riêng, f là tần số ngoại lực cưỡng bức, biên độ dao động cưỡng bức sẽ tăng dần khi f

càng gần với f0 . Với cùng cường độ ngoại lực nếu f2 > f1 > f0 thì A2 < A1 vì f1 gần f0 hơn.

+) Một vật có chu kì dao động riêng là T được treo vào trần xe ôtô, hay tàu hỏa, hay gánh trên vai người… đang

chuyển động trên đường thì điều kiện để vật đó có biên độ dao động lớn nhất (cộng hưởng) khi vận tốc chuyển động

của ôtô hay tàu hỏa, hay người gánh làd

vT

với d là khoảng cách 2 bước chân của người gánh, hay 2 đầu nối thanh

ray của tàu hỏa hay khoảng cách 2 “ổ gà” hay 2 gờ giảm tốc trên đường của ôtô…

f) So sánh dao động tuần hoàn và dao động điều hòa:

) Giống nhau: Ñeàu coù traïng thaùi dao ñoäng laëp laïi nhö cuõ sau moãi chu kì. Ñeàu phaûi coù ñieàu kieän laø khoâng coù löïc

caûn cuûa moâi tröôøng. Moät vaät dao ñoäng ñieàu hoøa thì seõ dao ñoäng tuaàn hoaøn.

) Khác nhau: Trong dao ñoäng ñieàu hoøa quyõ ñaïo dao ñoäng phaûi laø ñöôøng thaúng, gốc tọa độ 0 phải trùng vị trí cân

bằng coøn dao ñoäng tuaàn hoaøn thì khoâng caàn ñieàu ñoù. Moät vaät dao ñoäng tuaàn hoàn chöa chaéc ñaõ dao ñoäng ñieàu hoøa.

Chẳng hạn con laéc ñôn dao ñoäng vôùi bieân ñoä goùc lôùn (lớn hơn 100) khoâng coù ma saùt seõ dao ñoäng tuaàn hoaøn và

khoâng dao ñoäng ñieàu hoøa vì khi đó quỹ đạo dao động của con lắc không phải là đường thẳng.

Bài 1: Chọn câu trả lời đúng. Trong phương trình dao động điều hoà: x = Acos(t + ).

A: Biên độ A, tần số góc , pha ban đầu là các hằng số dương

B: Biên độ A, tần số góc , pha ban đầu là các hằng số âm

C: Biên độ A, tần số góc , là các hằng số dương, pha ban đầu là các hằng số phụ thuộc cách chọn gốc thời gian.

D: Biên độ A, tần số góc , pha ban đầu là các hằng số phụ thuộc vào cách chọn gốc thời gian t = 0.

Bài 2: Chọn câu sai. Chu kì dao ñoäng laø:

A: Thôøi gian ñeå vaät ñi ñöôïc quaõng baèng 4 laàn bieân ñoä.

B: Thôøi gian ngaén nhaát ñeå li ñoä dao ñoäng laëp laïi nhö cuõ.

C: Thôøi gian ngaén nhaát ñeå traïng thaùi dao ñoäng laëp laïi nhö cuõ.

D: Thôøi gian ñeå vaät thöïc hieän ñöôïc moät dao ñoäng.

Bài 3: T là chu kỳ của vật dao động tuần hoaøn. Thời điểm t và thời điểm t + mT với m N thì vật:

A: Chỉ có vận tốc bằng nhau. C: Chỉ có gia tốc bằng nhau.

B: Chỉ có li độ bằng nhau. D: Có cuøng traïng thaùi dao ñoäng.

Bài 4: Chọn câu sai. Taàn soá cuûa dao ñoäng tuaàn hoaøn laø:

A: Soá chu kì thöïc hieän ñöôïc trong moät giaây.

B: Soá laàn traïng thaùi dao ñoäng laëp laïi trong 1 ñôn vò thôøi gian.

C: Soá dao ñoäng thöïc hieän ñöôïc trong 1 phuùt.

D: Soá laàn li ñoä dao ñoäng laëp laïi nhö cuõ trong 1 ñôn vò thôøi gian.


: 00998822..660022..660022 Trang: 6

Bài 5: Đại lượng nào sau đây không cho biết dao động điều hoà là nhanh hay chậm?

A: Chu kỳ. B. Tần số C. Biên độ D. Tốc độ góc.

Bài 6: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà dao ñoäng ñieàu hoaø cuûa moät chaát ñieåm?

A: Khi ñi qua VTCB, chaát ñieåm coù vaän toác cöïc ñaïi, gia toác cöïc ñaïi.

B: Khi ñi tới vò trí bieân chaát ñieåm coù gia toác cöïc ñaïi. Khi qua VTCB chaát ñieåm coù vaän toác cöïc ñaïi.

C: Khi ñi qua VTCB, chaát ñieåm coù vaän toác cöïc tieåu, gia toác cöïc ñaïi.

D: Khi ñi tới vò trí bieân, chaát ñieåm coù vaän toác cöïc ñaïi, gia toác cöïc ñaïi.

Bài 7: Chọn câu trả lời đúng trong dao động điều hoà vận tốc và gia tốc của một vật:

A: Qua cân bằng vận tốc cực đại, gia tốc triệt tiêu. C: Tới vị trí biên thì vận tốc đạt cực đại, gia tốc triệt tiêu.

B: Tới vị trí biên vận tốc triệt tiêu, gia tốc cực đại. D: A và B đều đúng.

Bài 8: Khi một vật dao động điều hòa thì:

A: Vectơ vận tốc và vectơ gia tốc luôn hướng cùng chiều chuyển động.

B: Vectơ vận tốc luôn hướng cùng chiều chuyển động, vectơ gia tốc luôn hướng về vị trí cân bằng.

C: Vectơ vận tốc và vectơ gia tốc luôn đổi chiều khi qua vị trí cân bằng.

D: Vectơ vận tốc và vectơ gia tốc luôn là vectơ hằng.

Bài 9: Nhận xét nào là đúng về sự biến thiên của vận tốc trong dao động điều hòa.

A: Vận tốc của vật dao động điều hòa giảm dần đều khi vật đi từ vị trí cân bằng ra vị trí biên.

B: Vận tốc của vật dao động điều hòa tăng dần đều khi vật đi từ vị trí biên về vị trí cân bằng.

C: Vận tốc của vật dao động điều hòa biến thiên tuần hòan cùng tần số góc với li độ của vật.

D: Vận tốc của vật dao động điều hòa biến thiên những lượng bằng nhau sau những khỏang thời gian bằng nhau.

Bài 10: Chọn đáp án sai. Trong dao động điều hoà thì li độ, vận tốc và gia tốc là những đại lượng biến đổi theo hàm sin

hoặc cosin theo t và:

A: Có cùng biên độ. B: Cùng tần số C: Có cùng chu kỳ. D: Không cùng pha dao động.

Bài 11: Hai vật A và B cùng bắt đầu dao động điều hòa, chu kì dao động của vật A là TA, chu kì dao động của vật B là TB.

Biết TA = 0,125TB. Hỏi khi vật A thực hiện được 16 dao động thì vật B thực hiện được bao nhiêu dao động?

A: 2 B. 4 C. 128 D. 8

Bài 12: Moät vaät dao ñoäng ñieàu hoøa vôùi li ñoä x = Acos(t + ) vaø vaän toác dao ñoäng v = -Asin(t + )

A: Li ñoä sôùm pha so vôùi vaän toác C: Vaän toác sôùm pha hôn li ñoä goùc

B: Vaän toác v dao ñoäng cuøng pha vôùi li ñoä D: Vaän toác dao ñoäng lệch pha /2 so vôùi li doä

Bài 13: Trong dao động điều hòa, gia tốc biến đổi.

A: Cùng pha với li độ. C: Leäch pha moät goùc so với li độ.

B: Sớm pha /2 so với li độ. D: Trễ pha /2 so với li độ.

Bài 14: Trong dao động điều hòa, gia tốc biến đổi.

A: Cùng pha với vận tốc. C: Ngược pha với vận tốc.

B: Lệch pha /2 so với vận tốc. D: Trễ pha /2 so với vận tốc.

Bài 15: Trong dao động điều hòa của vật biểu thức nào sau đây là sai?

A:

2x

A

+

2

max

v

v

= 1 C:

2

max

a

a

+

2

max

v

v

= 1

B:

2

max

F

F

+

2

max

v

v

= 1 D:

2x

A

+

2

max

a

a

= 1

Bài 16: Một vật dao động điều hòa theo phương trình x = Acos(ωt + ). Gọi v là vận tốc tức thời của vật. Trong các hệ

thức liên hệ sau, hệ thức nào sai?

A:

2x

A

+

2

v

A

= 1 C: v2 = ω

2(A

2 – x

2)

B: 2 2

vω =

A x D: A =

22

2

vx

Bài 17: Vaät dao ñoäng vôùi phöông trình: x = Acos(t + ). Khi ñoù toác độ trung bình cuûa vaät trong 1 chu kì laø:

A: max2v

v = π

B: Aω

v = π

C: Aω

v = 2π

D: Aω

v = 2

Bài 18: Nếu biết vmax và amax lần lượt là vận tốc cực đại và gia tốc cực đại của vật dao động điều hòa thì chu kì T là:

A: max

max

v

a B: max

max

a

v C: max

max

a

2 .v D: max

max

2 .v

a

Bài 19: Gia toác trong dao ñoäng ñieàu hoøa có biểu thức:

A: a = 2x B: a = - x

2 C: a = -

2x D: a =

2x

2.


: 00998822..660022..660022 Trang: 7

Bài 20: Gia toác trong dao ñoäng ñieàu hoøa có độ lớn xaùc ñònh bôûi:

A: a = 2x B: a = - x

2 C: a = -

2x D: a =

2x

2.

Bài 21: Nếu biết vmax và amax lần lượt là vận tốc cực đại và gia tốc cực đại của vật dao động điều hòa thì biên độ A là:

A: 2max

max

v

a B:

2max

max

a

v C:

2max

2max

a

v D: max

max

a

v

Bài 22: Đồ thị mô tả sự phụ thuộc giữa gia tốc a và li độ v là:

A: Đoạn thẳng đồng biến qua gốc tọa độ. C. Đoạn thẳng nghịch biến qua gốc tọa độ.

B: Là dạng hình sin. D. Dạng elip.

Bài 23: Đồ thị mô tả sự phụ thuộc giữa gia tốc a và li độ x là:

A: Đoạn thẳng đồng biến qua gốc tọa độ. C. Đoạn thẳng nghịch biến qua gốc tọa độ.

B: Là dạng hình sin. D. Có dạng đường thẳng không qua gốc tọa độ.

Bài 24: Đồ thị mô tả sự phụ thuộc giữa gia tốc a và lực kéo về F là:

A: Đoạn thẳng đồng biến qua gốc tọa độ. C. Đường thẳng qua gốc tọa độ.

B: Là dạng hình sin. D. Dạng elip.

Bài 25: Hãy chọn phát biểu đúng? Trong dao động điều hoà của một vật:

A: Đồ thị biểu diễn gia tốc theo li độ là một đường thẳng không qua gốc tọa độ.

B: Khi vật chuyển động theo chiều dương thì gia tốc giảm.

C: Đồ thị biểu diễn gia tốc theo li độ là một đường thẳng qua gốc tọa độ.

D: Đồ thị biểu diễn mối quan hệ giữa vận tốc và gia tốc là một đường elíp.

Bài 26: Một chaát ñieåm chuyeån ñoäng theo phöông trình sau: x = Acost + B. Trong ñoù A, B, laø caùc haèng soá. Phaùt bieåu

naøo đúng?

A: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và vị trí biên có tọa độ x = B – A và x = B + A.

B: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và biên độ là A + B.

C: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và vị trí cân bằng có tọa độ x = 0.

D: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và vị trí cân bằng có tọa độ x = B/A.

Bài 27: Một chaát ñieåm chuyeån ñoäng theo caùc phöông trình sau: x = A cos2(t + /4). Tìm phaùt bieåu naøo đúng?

A: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và vị trí cân bằng có tọa độ x = 0.

B: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và pha ban đầu là /2.

C: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và vị trí biên có tọa độ x = -A hoặc x = A

D: Chuyển động của chaát ñieåm laø moät dao ñoäng tuần hoàn và tần số góc .

Bài 28: Phương trình dao động của vật có dạng x = asint + acost. Biên độ dao động của vật là:

A: a/2. B. a. C. a 2 . D. a 3 .

Bài 29: Chất điểm dao động theo phương trình x = 2 3 cos(2πt + /3) + 2sin(2πt + /3). Hãy xác định biên độ A và pha

ban đầu của chất điểm đó.

A: A = 4cm, = /3 B. A = 8cm, = /6 C. A = 4cm, = /6 D. A = 16cm, = /2

Bài 30: Vận tốc của một vật dao động điều hòa theo phương trình x = Asin(t + ) với pha /3 là 2π(m/s). Tần số dao

động là 8Hz. Vật dao động với biên độ:

A: 50cm B: 25 cm C: 12,5 cm D: 50 3cm

Bài 31: Một vật dao động điều hoà x = 4sin(t + /4)cm. Lúc t = 0,5s vật có li độ và vận tốc là:

A: x = -2 2 cm; v = 4 . 2 cm/s C: x = 2 2 cm; v = 2 . 2 cm/s

B: x = 2 2 cm; v = -2 . 2 cm/s D: x = -2 2 cm; v = -4 . 2 cm/s

Bài 32: Một vật dao động điều hoà x = 10cos(2t + /4)cm. Lúc t = 0,5s vật:

A: Chuyeån ñoäng nhanh daàn theo chieàu döông. C: Chuyeån ñoäng nhanh daàn theo chieàu aâm.

B: Chuyeån ñoäng chaäm daàn theo chieàu döông. D: Chuyeån ñoäng chaäm daàn theo chieàu aâm.

Bài 33: Moät vaät dao ñoäng ñieàu hoøa vôùi bieân ñoä 5cm, khi vaät coù li ñoä x = -3cm thì coù vaän toác 4(cm/s). Taàn soá dao ñoäng laø:

A: 5Hz B: 2Hz C: 0,2 Hz D: 0,5Hz

Bài 34: Vaät dao ñoäng ñieàu hoøa, bieân ñoä 10cm, tần số 2Hz, khi vaät coù li ñoä x = -8cm thì vaän toác dao ñoäng theo chiều âm laø:

A: 24(cm/s) B: -24(cm/s) C: 24(cm/s) D: -12(cm/s)

Bài 35: Tại thời điểm khi vật thực hiện dao động điều hòa có vận tốc bằng 1/2 vận tốc cực đại thì vật có li độ bằng bao

nhiêu?

A: A/ 2 . B. A 3 /2. C. A/ 3 . D. A 2 .

Bài 36: Một vật dao động điều hòa khi vật có li độ x1 = 3cm thì vận tốc của vật là v1 = 40cm/s, khi vật qua vị trí cân bằng

thì vận tốc của vật là v2 = 50cm/s. Tần số của dao động điều hòa là:

A: 10/ (Hz). B. 5/ (Hz). C. (Hz). D. 10(Hz).


: 00998822..660022..660022 Trang: 8

Bài 37: Một vật dao động điều hoà khi vật có li độ x1 = 3cm thì vận tốc của nó là v1 = 40cm/s, khi vật qua vị trí cân bằng

vật có vận tốc v2 = 50cm. Li độ của vật khi có vận tốc v3 = 30cm/s là:

A: 4cm. B. 4cm. C. 16cm. D. 2cm.

Bài 38: Một chất điểm dao động điều hoà. Tại thời điểm t1 li độ của chất điểm là x1 = 3cm và v1 = -60 3 cm/s. tại thời

điểm t2 có li độ x2 = 3 2 cm và v2 = 60 2 cm/s. Biên độ và tần số góc dao động của chất điểm lần lượt bằng:

A: 6cm; 20rad/s. B. 6cm; 12rad/s. C. 12cm; 20rad/s. D. 12cm; 10rad/s.

Bài 39: Một vật dao động điều hòa trên đoạn thẳng dài 10cm và thực hiện được 50 dao động trong thời gian 78,5 giây.

Tìm vận tốc và gia tốc của vật khi đi qua vị trí có li độ x = 3cm theo chiều hướng về vị trí cân bằng:

A: v = -0,16m/s; a = -48cm/s2. C. v = 0,16m/s; a = -0,48cm/s

2.

B: v = -16m/s; a = -48cm/s2. D. v = 0,16cm/s; a = 48cm/s

2.

Bài 40: Phương trình vận tốc của một vật dao động điều hoà là v = 120cos20t(cm/s), với t đo bằng giây. Vào thời điểm t =

T/6 (T là chu kì dao động), vật có li độ là:

A: 3cm. B. -3cm. C. 3 3 cm. D. -3 3 cm.

Bài 41: Một chất điểm dao động điều hoà trên trục Ox. Khi chất điểm đi qua vị trí cân bằng thì tốc độ của nó là 20 cm/s.

Khi chất điểm có tốc độ là 10 cm/s thì gia tốc của nó có độ lớn là 40 3 cm/s2. Biên độ dao động của chất điểm là:

A: 4 cm. B. 5 cm. C. 8 cm. D. 10 cm.

Bài 42: Một vật có khối lượng 500g dao động điều hòa dưới tác dụng của một lực kéo về có biểu thức F = - 0,8cos4t (N).

Dao động của vật có biên độ là:

A: 6 cm B. 12 cm C. 8 cm D. 10 cm

Bài 43: Lực kéo về tác dụng lên một chất điểm dao động điều hòa có độ lớn:

A: Tỉ lệ với bình phương biên độ. C. Tỉ lệ với độ lớn của x và luôn hướng về vị trí cân bằng.

B: Không đổi nhưng hướng thay đổi. D. Và hướng không đổi.

Bài 44: Söï đong đưa của chiếc lá khi coù gioù thoåi qua laø:

A: Dao động taét daàn. B: Dao động duy trì. C: Dao động cưỡng bức. D: Dao ñộng tuaàn hoaøn.

Bài 45: Dao động duy trì là dao động tắt dần mà người ta đã:

A: Kích thích lại dao động sau khi dao động bị tắt hẳn.

B: Tác dụng vào vật ngoại lực biến đổi điều hoà theo thời gian.

C: Cung cấp cho vật một năng lượng đúng bằng năng lượng vật mất đi sau mỗi chu kỳ.

D: Làm mất lực cản của môi trường đối với chuyển động đó.

Bài 46: Dao động tắt dần là một dao động có:

A: Cơ năng giảm dần do ma sát. C: Chu kỳ giaûm dần theo thời gian.

B: Taàn soá taêng daàn theo thôøi gian. D: Biên độ khoâng đổi.

Bài 47: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai?

A: Dao ñoäng cöôõng böùc laø dao ñoäng döôùi taùc duïng cuûa ngoaïi löïc bieán ñoåi tuaàn hoaøn.

B: Bieân ñoä dao ñoäng cöôõng böùc phuï thuoäc vaøo moái quan heä giöõa taàn soá cuûa löïc cöôõng böùc vaø taàn soá dao ñoäng

rieâng cuûa heä.

C: Söï coäng höôûng theå hieän roõ neùt nhaát khi löïc ma saùt cuûa moâi tröôøng ngoaøi laø nhoû.

D: Bieân ñoä coäng höôûng khoâng phuï thuoäc vaøo ma saùt.

Bài 48: Trong nhöõng dao ñoäng taét daàn sau ñaây, tröôøng hôïp naøo söï taét daàn nhanh laø coù lôïi?

A: Quaû laéc ñoàng hoà. C: Khung xe máy sau khi qua choã ñöôøng gaäp gheành.

B: Con laéc loø xo trong phoøng thí nghieäm. D: Chieác voõng.

Bài 49: Choïn ñaùp aùn sai. Dao ñoäng taét daàn laø dao ñoäng:

A: Coù bieân ñoä và cơ năng giaûm daàn C: Khoâng coù tính ñieàu hoøa

B: Coù theå coù lôïi hoaëc coù haïi D: Coù tính tuaàn hoaøn.

Bài 50: Söï coäng höôûng xaûy ra trong dao ñoäng cöôõng böùc khi:

A: Heä dao ñoäng vôùi taàn soá dao ñoäng lôùn nhaát C: Ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät bieán thieân tuaàn hoaøn.

B: Dao ñoäng khoâng coù ma saùt D: Taàn soá cöôõng böùc baèng taàn soá rieâng.

Bài 51: Ph¸t biÓu nµo dưới ®©y là sai ?

A: Dao ®éng t¾t dÇn lµ dao ®éng cã biªn ®é gi¶m dÇn theo thêi gian

B: Dao ®éng cưỡng bøc cã tÇn sè b»ng tÇn sè cña ngo¹i lùc.

C: Dao ®éng duy tr× cã tÇn sè tỉ lệ với n¨ng lượng cung cÊp cho hÖ dao ®éng.

D: Céng hưởng cã biªn ®é phô thuéc vµo lùc c¶n cña m«i trường.

Bài 52: Trong trường hợp nào sau đây dao động của 1 vật có thể có tần số khác tần số riêng của vật?

A: Dao động duy trì. C. Dao động cưỡng bức.

B: Động động cộng hưởng. D. Dao động tự do tắt dần.

Bài 53: Dao động của quả lắc đồng hồ thuộc loại:

A: Dao động tắt dần B. Cộng hưởng C. Cưỡng bức D. Duy trì.


: 00998822..660022..660022 Trang: 9

Bài 54: Một vật có tần số dao động tự do là f0, chịu tác dụng liên tục của một ngoại lực tuần hoàn có tần số biến thiên là f

(f f0). Khi đó vật sẽ dao ổn định với tần số bằng bao nhiêu?

A: f B: f0 C: f + f0 D: f - f0

Bài 55: Một vật dao động với tần số riêng f0 = 5Hz, dùng một ngoại lực cưỡng bức có cường độ không đổi, khi tần số

ngoại lực lần lượt là f1 = 6Hz và f2 = 7Hz thì biên độ dao động tương ứng là A1 và A2. So sánh A1 và A2.

A: A1 > A2 vì f1 gần f0 hơn. C: A1 < A2 vì f1 < f2

B: A1 = A2 vì cùng cường độ ngoại lực. D: Không thể so sánh.

Bài 56: Một con lắc lò xo gồm vật có khối lượng m = 100g, lò xo có độ cứng k = 100N/m. trong cùng một điều kiện về

lực cản của môi trường, thì biểu thức ngoại lực điều hoà nào sau đây làm cho con lắc đơn dao động cưỡng bức với biên độ

lớn nhất? ( Cho g = 2m/s

2).

A: F = F0cos(2t + /4). B. F = F0cos(8t) C. F = F0cos(10t) D. F = F0cos(20t + /2)cm

Bài 57: Một con lắc lò xo gồm vật có khối lượng m = 100g, lò xo có độ cứng k = 100N/m. Trong cùng một điều kiện về

lực cản của môi trường, thì biểu thức ngoại lực điều hoà nào sau đây làm cho con lắc dao động cưỡng bức với biên độ lớn

nhất? ( Cho g = 2m/s

2).

A: F = F0cos(20t + /4). B. F = 2F0cos(20t) C. F = F0cos(10t) D. F = 2.F0cos(10t + /2)cm

Bài 58: Một vật có tần số dao động riêng f0 = 5Hz, dùng một ngoại lực cưỡng bức có cường độ F0 và tần số ngoại lực là f

= 6Hz tác dụng lên vật. Kết quả làm vật dao động ổn định với biên độ A = 10 cm. Hỏi tốc độ dao động cực đại của vật

bằng bao nhiêu?

A: 100(cm/s) B. 120(cm/s) C. 50(cm/s) D. 60(cm/s)

Bài 59: Môt chất điểm có khối lượng m có tần số góc riêng là = 4(rad/s) thực hiện dao động cưỡng bức đã ổn định

dưới tác dụng của lực cưỡng bức F = F0cos(5t) (N). Biên độ dao động trong trường hợp này bằng 4cm, tìm tốc độ của

chất điểm qua vị trí cân bằng:

A: 18cm/s B. 10 cm/s C. 20cm/s D. 16cm/s

Bài 60: Môt chất điểm có khối lượng 200g có tần số góc riêng là = 2,5(rad/s) thực hiện dao động cưỡng bức đã ổn

định dưới tác dụng của lực cưỡng bức F = 0,2cos(5t) (N). Biên độ dao đông trong trường hợp này bằng:

A: 8 cm B. 16 cm C. 4 cm D. 2cm

Bài 61: Moät ngöôøi xaùch moät xoâ nöôùc ñi treân ñöôøng, moãi böôùc ñi ñöôïc 0,5m. Chu kyø dao ñoäng rieâng cuûa nöôùc trong xoâ

laø 0,5s. Ngöôøi ñoù ñi vôùi vaän toác v bằng bao nhiêu thì nöôùc trong xoâ bò soùng saùnh maïnh nhaát?

A: 36km/h B: 3,6km/h C: 18 km/h D: 1,8 km/h

Bài 62: Một con lắc đơn dài 50 cm được treo trên trần một toa xe lửa chuyển động thẳng đều với vận tốc v. Con lắc bị tác

động mỗi khi xe lửa qua điểm nối của đường ray, biết khoảng cách giữa 2 điểm nối đều bằng 12m. Hỏi khi xe lửa có vận

tốc là bao nhiêu thì biên độ dao động của con lắc là lớn nhất? (Cho g = 2m/s

2).

A: 8,5m/s B: 4,25m/s C: 12m/s D: 6m/s.

CHU KÌ CON LẮC LÕ XO – CẮT GHÉP LÕ XO

I) Bài toán liên quan chu kì dao động:

Chu kì laø dao động của con lắc lò xo: 1 2

2t m

TN f k

- Với con lắc lò xo treo thẳng đứng, taïi vò trí caân baèng cuûa loø xo ta coù: m.g = k.l g k

l m

2π k g

ω= = 2πf = = T m Δl

k : ñoä cöùng cuûa loø xo N/m

m : khoái löôïng vaät naëng (kg); l(m)

1 2

2 2m l t

Tf k g N

(t laø khoaûng thôøi gian vaät thöïc hieän N dao ñoäng)

Chuù yù: Từ công thức: 2m

Tk

ta rút ra nhận xét:

*) Chu kì dao ñoäng chỉ phụ thuộc vaøo ñaëc tính caáu taïo cuûa heä (k vaø m) vaø không phụ thuộc vaøo kích thích ban ñaàu

(Töùc laø khoâng phuï thuoäc vaøo A). Coøn bieân ñoä dao ñoäng thì phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä kích ban ñaàu.

*) Trong mọi hệ quy chiếu chu kì dao động của moät con lắc lò xo đều không thay đổi.Tức là có mang con lắc lò xo vào

thang máy, lên mặt trăng, trong ñieän-töø tröôøng hay ngoài không gian không có trọng lượng thì con lắc lò xo đều có chu

kì không thay đổi, đây cũng là nguyên lý ‘cân” phi hành gia.


: 00998822..660022..660022 Trang: 10

Bài toán 1: Cho con laéc loø xo coù ñoä cöùng k. Khi gaén vaät m1 con laéc dao ñoäng vôùi chu kì T1, khi gaén vaät m2 noù dao ñoäng

vôùi chu kì T2. Tính chu kì dao ñoäng cuûa con laéc khi gaén caû hai vaät.

Baøi laøm

Khi gaén vaät m1 ta coù: 221 1

1 12 2

m mT T

k k ; Khi gaén vaät m2 ta coù:

222 2

2 22 2

m mT T

k k

Khi gaén caû hai vaät ta coù: 2 22 2 21 2 1 2

1 22 2 2

m m m mT T T T

k k k

2 2

1 2T T T

Tương tự nếu có n vật gắn vào lò xo thì 2 2 2 2

1 2 3 ... nT T T T T

II) GHÉP – CẮT LÕ XO.

1. Xét n lò xo ghép nối tiếp:

Löïc ñaøn hoài cuûa moãi loø xo laø: F = F1 = F2 =...= Fn (1)

Ñoä bieán daïng cuûa caû heä laø: l = l1 + l2 +...+ ln (2)

Maø: F = k.l = k1l1 = k2l2 =...= knln

n

n

n1 21 2

1 2

F F F FΔl = ; Δl = ; Δl = ; Δl =

k k k k

Theá vaøo (2): 1 2

1 2

n

n

F F FF

k k k k

... Töø (1) suy ra:

1 2 n

1 1 1 1

k k k k

...

2. Xét n lò xo ghép song song:

Löïc ñaøn hoài cuûa heä loø xo laø: F = F1 + F2 +...+ Fn (1)

Ñoä bieán daïng cuûa caû heä laø: l = l1 = l2 =...= ln (2)

(1) => kl = k1l1 + k2l2 +...+ knln

Töø (2) suy ra: k = k1 + k2 +...+ kn

3. Lò xo ghép đối xứng nhƣ hình vẽ:

Ta coù: k = k1 + k2 .

Với n lò xo ghép đối xứng: k = k1 + k2 +...+ kn

4. Cắt lò xo: Caét loø xo coù chieàu daøi töï nhieân l0 (ñoäng cöùng k0) thaønh hai loø xo coù chieàu daøi laàn löôït l1 (ñoä cöùng k1) vaø l2

(ñoä cöùng k2).Vôùi:

0

0 0

E.Sk = =

l l

2

2

E: suaátYoung ( N/m )haèng soá

S:tieát dieän ngang ( m )

E.S = k0.l0 = k1.l1 = k2.l2 =…. kn.ln 0 0 0 n1 2 1 2

2 1 1 0 2 0 n 0

k k k lk l l l= hay = hay = hay =

k l k l k l k l.....

M k1 k2

k1

m

k2

k1

A B

k2 m

k2

k1

m

B

A

k2 k1

m k2

k1

m


: 00998822..660022..660022 Trang: 11

Bài toán 2: Hai loø xo coù ñoä cöùng laàn löôït laø k1, k2. Treo cuøng moät vaät naëng laàn löôït vaøo loø xo thì chu kì dao ñoäng töï do

laø T1 vaø T2 .

a) Noái hai loø xo vôùi nhau thaønh moät loø xo coù ñoä daøi baèng toång ñoä daøi cuûa hai loø xo (gheùp noái tieáp). Tính chu kì dao

ñoäng khi treo vaät vaøo loø xo gheùp naøy. Bieát raèng ñoä cöùng k cuûa loø xo gheùp ñöôïc tính bôûi: 1 2

1 2

k .kk

k k

.

b) Gheùp song song hai loø xo. Tính chu kì dao ñoäng khi treo vaät vaøo loø xo gheùp naøy. Bieát raèng ñoä cöùng K cuûa heä loø

xo gheùp ñöôïc tính bôûi: k = k1 + k2.

Bài làm

Ta coù:

2

2

2 .2

mmT k

k T

Töông töï ta coù:

2

1 1 2

1 1

2 .2

mmT k

k T

vaø

2

2 2 2

2 2

2 .2

mmT k

k T

a) Khi 2 loø xo gheùp noái tieáp:

2 2

2 2 2

1 2 1 2

2 22

1 2

2 2

1 2

2 . 2 ..

2 ..

2 . 2 .

m m

mk k T Tk k

k k T m m

T T

2 2 2

1 2T T T 2 2

1 2T T T

Tương tự nếu có n lò xo mắc nối tiếp thì: 2 2 2 2

1 2 3 ... nT T T T T

b) Töông töï vôùi tröôøng hôïp loø xo gheùp song song:

2 2 2

1 2 2 2 2

1 2

2 . 2 . 2 .m m mk k k k

T T T

2 2 2

1 2

1 1 1

T T T 1 2

2 2

1 2

.T TT

T T

Tương tự nếu có n lò xo mắc song song thì: 2 2 2 2 2

1 2 3

1 1 1 1 1...

nT T T T T

III) CON LẮC LÕ XO TRÊN MẶT PHẲNG NGHIÊNG: 1) Độ biến dạng của lò xo tại vị trí cân bằng.

F N 0 (1)

. .cos

. .sin )

. .sin

k

l m g

l m g

m gl

0

Khi vaät ôû VTCB ta coù : P

Chieáu (1) leân phöông cuûa F ta coù :

F - P = 0 k.

k. (vì + = 90

2) Chu kì dao động:

1 22 2

.sin

m l tT

f k g N

Bài 63: Con lắc lò xo treo thẳng đứng taïi nôi coù gia toác troïng tröôøng g, lò xo có độ biến dạng khi vật qua vị trí cân bằng là

l. Chu kỳ của con laéc được tính bởi công thức.

A: m

T 2k

B: 1 k

T2 m

C: g

T 2l

D: T 2g

l

m

k

0

x

P

N

F


: 00998822..660022..660022 Trang: 12

Bài 64: Moät con laéc loø xo goàm loø xo ñoä cöùng k treo quaû naëng coù khoái löôïng laø m. Heä dao doäng vôùi chu kyø T. Ñoä cöùng

cuûa loø xo tính theo m và T laø:

A: k =

2

2

2 m

T

B: k =

2

2

4 m

T

C: k =

2

2

m

4T

D: k =

2

2

m

2T

Bài 65: Moät vaät coù ñoä cöùng m treo vaøo moät loø xo coù ñoä cöùng k. Kích thích cho vaät dao ñoäng vôùi bieân ñoä 8cm thì chu kyø

dao ñoäng cuûa noù laø T = 0,4s. Neáu kích thích cho vaät dao ñoäng vôùi bieân ñoä dao ñoäng 4cm thì chu kyø dao ñoäng cuûa noù coù

theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: 0,2s B: 0,4s C: 0,8s D: 0,16s

Bài 66: Moät vaät coù khoái löôïng m gaén vaøo loø xo coù ñoä cöùng k treo thaúng ñöùngthì chu kì dao ñoäng laø T vaø ñoä daõn loø xo laø

l. Neáu taêng khoái löôïng cuûa vaät leân gaáp ñoâi vaø giaûm ñoä cöùng loø xo bôùt moät nöûa thì:

A: Chu kì taêng 2 , ñoä daõn loø xo taêng leân gaáp ñoâi C: Chu kì taêng leân gaáp 4 laàn, ñoä daõn loø xo taêng leân 2 laàn

B: Chu kì khoâng ñoåi, ñoä daõn loø xo taêng leân 2 laàn D: Chu kì taêng leân gaáp 2 laàn, ñoä daõn loø xo taêng leân 4 laàn

Bài 67: Gắn một vật nặng vào lò xo được treo thẳng đứng làm lò xo dãn ra 6,4cm khi vật nặng ở vị trí cân bằng. Cho g =

2 = 10m/s

2. Chu kỳ vật nặng khi dao đồng là:

A: 0,5s B: 0,16s C: 5 s D: 0,20s

Bài 68: Một vật dao động điều hoà trên quỹ đạo dài 10cm. Khi ở vị trí x = 3cm vật có vận tốc 8(cm/s). Chu kỳ dao động

của vật là:

A: 1s B: 0,5s C: 0,1s D: 5s

Bài 69: Con lắc lò xo gồm một lò xo có độ cứng k = 1N/cm và một quả cầu có khối lượng m. Con lắc thực hiện 100 dao

động hết 31,41s. Vậy khối lượng của quả cầu treo vào lò xo là:

A: m = 0,2kg. B: m = 62,5g. C: m = 312,5g. D: m = 250g.

Bài 70: Con lắc lò xo gồm một lò xo và quả cầu có khối lượng m = 400g, con lắc dao động 50 chu kỳ hết 15,7s. Vậy lò xo

có độ cứng k bằng bao nhiêu:

A: k = 160N/m. B: k = 64N/m. C: k = 1600N/m. D: k = 16N/m.

Bài 71: Vôùi con laéc loø xo, neáu ñoä cöùng loø xo giaûm moät nöûa vaø khoái löôïng hoøn bi taêng gaáp ñoâi thì taàn soá dao ñoäng cuûa

hoøn bi seõ:

A: Taêng 4 laàn. B: Giaûm 2 laàn. C: Taêng 2 laàn D: Khoâng ñoåi.

Bài 72: Con lắc lò xo gồm lò xo có độ cứng k = 80 N/m, quả cầu có khối lượng m = 200gam; con lắc dao động điều hòa

với vận tốc khi đi qua VTCB là v = 60cm/s. Hỏi con lắc đó dao động với biên độ bằng bao nhiêu.

A: A = 3cm. B: A = 3,5cm. C: A = 12m. D: A = 0,03cm.

Bài 73: Một vật có khối lượng 200g được treo vào lò xo có độ cứng 80N/m. Vật được kéo theo phương thẳng đứng ra

khỏi vị trí cân bằng một đoạn sao cho lò xo bị giãn 12,5cm rồi thả cho dao động. Cho g = 10m/s2. Hỏi tốc độ khi qua vị trí

cân bằng và gia tốc của vật ở vị trí biên bao nhiêu?

A: 0 m/s và 0m/s2 B: 1,4 m/s và 0m/s

2 C: 1m/s và 4m/s

2 D: 2m/s và 40m/s

2

Bài 74: Tại mặt đất con lắc lò xo dao động với chu kì 2s. Khi đưa con lắc này ra ngoài không gian nơi không có trọng

lượng thì:

A: Con lắc không dao động

B: Con lắc dao động với tần số vô cùng lớn

C: Con lắc vẫn dao động với chu kì 2 s

D: Chu kì con lắc sẽ phụ thuộc vào cách kích thích và cường độ kích thích dao động ban đầu.

Bài 75: Có n lò xo, khi treo cuøng moät vaät naëng vào mỗi lò xo thì chu kì dao động tương ứng của mỗi lò xo là T1,T2,...Tn

Nếu nối tiếp n lò xo rồi treo cùng vật nặng thì chu kì của hệ là:

A: T2 = T1

2 + T2

2 + ….Tn

2 C: T = T1 + T2 +..... + Tn

B: 2 2 2 2

1 2

1 1 1 1...

nT T T T D:

1 2

1 1 1 1...

nT T T T

Bài 76: Có n lò xo, khi treo cuøng moät vaät naëng vào mỗi lò xo thì chu kì dao động tương ứng của mỗi lò xo là T1,T2,...Tn

Nếu ghép song song n lò xo rồi treo cùng vật nặng thì chu kì của hệ là:

A: T2 = T1

2 + T2

2 + ….Tn

2 C: T = T1 + T2 +..... + Tn

B: 2 2 2 2

1 2

1 1 1 1...

nT T T T D:

1 2

1 1 1 1...

nT T T T

Bài 77: Một vật có khối lượng m khi treo vào lò xo có độ cứng k1, thì dao động với chu kỳ T1 = 0,4s. Nếu mắc vật m trên

vào lò xo có độ cứng k2 thì nó dao động với chu kỳ là T2 = 0,3s. Mắc hệ noái tieáp 2 lò xo thì chu kỳ dao động của hệ thoả

mãn giá trị nào sau đây?

A: 0,5s B: 0,7s C: 0,24s D: 0,1s


: 00998822..660022..660022 Trang: 13

Bài 78: Một vật có khối lượng m khi treo vào lò xo có độ cứng k1, thì dao động với chu kỳ T1 = 0,4s. Nếu mắc vật m trên

vào lò xo có độ cứng k2 thì nó dao động với chu kỳ là T2 = 0,3s. Mắc hệ song song 2 lò xo thì chu kỳ dao động của hệ thoả

mãn giá trị nào sau đây?

A: 0,7s B: 0,24s C: 0,5s D: 1,4s

Bài 79: Lần lượt gắn hai quả cầu có khối lượng m1 và m2 vào cùng một lò xo, khi treo m1 hệ dao động với chu kỳ T1 = 0.6s.

Khi treo m2 thì hệ dao động với chu kỳ 0,8s. Tính chu kỳ dao động của hệ nếu đồng thời gắn m1 và m2 vào lò xo trên.

A: T = 0,2s B: T = 1s C: T = 1,4s D: T = 0,7s

Bài 80: Moät con laéc loø xo goàm vaät naëng treo döôùi moät loø xo daøi. Chu kyø dao ñoäng cuûa con laéc laø T. Chu kyø dao ñoäng

cuûa con laéc khi loø xo bò caét bôùt moät nöûa laø T’. Choïn ñaùp aùn đúng trong nhöõng ñaùp aùn sau:

A: T‟ = T/2 B: T‟ = 2T C: T‟ = T 2 D: T‟ = T/ 2

Bài 81: Treo đồng thời 2 quả cân có khối lượng m1, m2 vào một lò xo. Hệ dao động với tần số 2Hz. Lấy bớt quả cân m2 ra

chỉ để lại m1 gắn vào lò xo, hệ dao động với tần số 4Hz. Biết m2 = 300g khi đó m1 có giá trị:

A: 300g B: 100g C: 700g D: 200g

Bài 82: Gaén laàn löôït hai quaû caàu vaøo moät loø xo vaø cho chuùng dao ñoäng. Trong cuøng moät khoaûng thôøi gian t, quaû caàu m1

thöïc hieän 10 dao ñoäng coøn quaû caàu m2 thöïc hieän 5 dao ñoäng. Haõy so saùnh caùc khoái löôïng m1 vaø m2.

A: m2 = 2m1 B: m2 = 2 m1 C: m2 = 4m1 D: m2 = 2 2 m1

Bài 83: Một con lắc lò xo, gồm lò xo nhẹ có độ cứng 50 (N/m), vật có khối lượng 2kg, dao động điều hoà dọc. Tại thời

điểm vật có gia tốc 75cm/s2 thì nó có vận tốc 15 3cm (cm/s). Xác định biên độ.

A: 5cm B: 6cm C: 9cm D: 10cm

Bài 84: Ngoài không gian vũ trụ nơi không có trọng lượng để theo dõi sức khỏe của phi hành gia bằng cách đo khối lượng

M của phi hành gia, người ta làm như sau: Cho phi hành gia ngồi cố định vào chiếc ghế có khối lượng m được gắn vào lò

xo có độ cứng k thì thấy ghế dao động với chu kì T. Hãy tìm biểu thức xác định khối lượng M của phi hành gia:

A: 2

2

.

4.M

k Tm

B:

2

2

.

4.M

k Tm

C:

2

2

.

2.M

k Tm

D:

.

2.M

k Tm

Bài 85: Cho moät loø xo coù ñoä daøi l o = 45cm, ñoä cöùng k = 12N/m. Ngöôøi ta caét loø xo treân thaønh hai loø xo sao cho chuùng

coù ñoä cöùng laàn löôït laø k1 = 30N/m vaø k2 = 20N/m. Goïi l 1 vaø l 2 laø chieàu daøi moãi loø xo sau khi caét. Tìm l1, l2

A: l 1 = 27 cm và l 2 = 18cm C: l 1 = 18 cm và l 2 = 27 cm

B: l 1 = 15 cm và l 2 = 30cm D: l 1 = 25 cm và l 2 = 20cm

Bài 86: Moät loø xo coù chieàu daøi l o = 50cm, ñoä cöùng k = 60N/m ñöôïc caét thaønh hai loø xo coù chieàu daøi laàn löôït laø l 1 =

20cm vaø l 2 = 30cm. Ñoä cöùng k1, k2 cuûa hai loø xo môùi coù theå nhaän caùc giaù trò naøo sau ñaây?

A: k1 = 80N/m, k2 = 120N/m C: k1 = 60N/m , k2 = 90N/m

B: k1 = 150N/m, k2 = 100N/m D: k1 = 140N/m, k2 = 70N/m

Bài 87: Cho các lò xo giống nhau, khi treo vật m vào một lò xo thì dao động với tần số là f. Nếu ghép 5 lò xo nối tiếp với

nhau, rồi treo vật nặng m vào hệ lò xo đó thì vật dao động với tần số bằng:

A: f 5 . B. f/ 5 . C. 5f. D. f/5.

Bài 88: Cho hai lò xo giống nhau đều có độ cứng là k. Khi treo vật m vào hệ hai lò xo mắc nối tiếp thì vật dao động với

tần số f1, khi treo vật m vào hệ hai lò xo mắc song song thì vật dao động với tần số f2. Mối quan hệ giữa f1 và f2 là:

A: f1 = 2f2. B. f2 = 2f1. C. f1 = f2. D. f1 = 2 f2.

Bài 89: Cho con lắc lò xo đặt trên mặt phẳng nghiêng, biết góc nghiêng 0

30 , lấy g = 10m/s2. Khi vật ở vị trí cân bằng

lò xo dãn một đoạn 10cm. Kích thích cho vật dao động điều hoà trên mặt phẳng nghiêng không có ma sát. Tần số dao

động của vật bằng:

A: 1,13Hz. B. 1,00Hz. C. 2,26Hz. D. 2,00Hz.

Bài 90: Một con lắc lò xo gồm vật nặng có khối lượng m = 400g, lò xo có độ cứng k = 80N/m, chiều dài tự nhiên l0 =

25cm được đặt trên một mặt phẳng nghiêng có góc α = 300 so với mặt phẳng nằm ngang. Đầu trên của lò xo gắn vào một

điểm cố định, đầu dưới gắn vào vật nặng. Lấy g = 10m/s2. Chiều dài của lò xo khi vật ở vị trí cân bằng là:

A: 21cm. B. 22,5cm. C. 27,5cm. D. 29,5cm.

Bài 91: Cho hệ dao động như hình vẽ . Cho hai lò xo L1 và L2 có độ cứng tương ứng là k1 = 50N/m và k2 = 100N/m, chiều

dài tự nhiên của các lò xo lần lượt là l01 = 20cm, l02 = 30cm; vật có khối lượng m

= 500g, kích thước không đáng kể được mắc xen giữa hai lò xo; hai đầu của các

lò xo gắn cố định vào A, B biết AB = 80cm. Quả cầu có thể trượt không ma sát

trên mặt phẳng ngang. Độ biến dạng của các lò xo L1, L2 khi vật ở vị trí cân

bằng lần lượt bằng:

A: 20cm; 10cm. C. 10cm; 20cm.

B: 15cm; 15cm. D. 22cm; 8cm.

k1

A B

k2 m


: 00998822..660022..660022 Trang: 14

CHIỀU DÀI LÕ XO - LỰC ĐÀN HỒI, PHỤC HỒI - ĐIỀU KIỆN VẬT KHÔNG RỜI NHAU

I) Tröôøng hôïp con laéc loø xo treo thaúng ñöùng (hình veõ):

1) Chieàu daøi loø xo.

Vò trí coù li ñoä x baát kì: l = l0 + l + x max 0

min 0

l = l + Δl + A

l = l + Δl - A

lCB = l0 + l = (lMin + lMax)/2 và biên độ A = (lmax – lmin)/2

(l0 là chiều dài tự nhiên của con lắc lò xo, là chiều dài khi chưa treo vật)

2) Löïc ñaøn hoài laø löïc caêng hay lực nén cuûa loø xoø:

(xét truïc 0x höôùng xuoáng):

Fđh = -k.(l + x) coù ñoä lôùn Fđh = k.l + x

*) Fñh cân bằng = k.l ; Fñh max = k.(l + A)

*) Fñh min = 0 nếu A ≥ l khi x = -l và Fnénmax = k.(A - l)

*) Fñh min = k.(l - A) nếu A ≤ l lò xo luôn bị giãn trong

suốt quá trình dao động.

*) Khi A > l thì thời gian lò xo bị nén và giãn trong một chu kì T là:

nén

2.ΔΔt =

ω, tgiãn =

2.ΔT -

ω với

ΔcosΔφ =

A

l.

(Chú ý: Với A < l thì lò xo luôn bị giãn)

+) Löïc maø loø xo taùc duïng leân ñieåm treo vaø löïc maø loø xo taùc duïng vaøo vaät coù ñoä lôùn = löïc ñaøn hoài .

Chuù yù: Khi con laéc loø xo treo thaúng ñöùng nhö hình veõ nhöng truïc 0x coù chieàu döông höôùng leân thì:

Fñh = k l x , ñoä daøi: l = l0 + l – x

3) Löïc phuïc hoài laø hôïp löïc taùc duïng vaøo vaät hay lực kéo về, coù xu höôùng ñöa vaät veà VTCB và là lực gây ra dao động

cho vật, lực này biến thiên điều hòa cùng tần số với dao động của vật và tỷ lệ nhưng trái dấu với li độ.

Fph = - k.x = ma = -mω2.x có ñoä lôùn Fph = k x

Fph max = k.A = 0,5.(Fmax - Fmin) (khi vật ở vị trí biên) và Fph min = 0 (khi vật qua VTCB)

Khi nâng hay kéo vật đến vị trí cách vị trí cân bằng đoạn A rồi thả nhẹ thì lực nâng hay kéo ban đầu đó chính

bằng Fph max = k.A

*) Moät vaät chòu taùc duïng cuûa hôïp löïc coù bieåu thöùc F = -kx thì vaät ñoù luoân dao ñoäng ñieàu hoøa.

II) Tröôøng hôïp con laéc loø xo naèm ngang (l = 0):

1) Chieàu daøi loø xo.

Vò trí coù li ñoä x baát kì: l = l0 + x max 0

min 0

l = l + A

l = l - A

2) Löïc ñaøn hoài baèng löïc phuïc hoài:

Fph = Fđh = .k x => Fph max = Fđh max = k.A và Fph min = Fđh min = 0

III) Điều kiện vật không rời hoặc trƣợt trên nhau:

a) Vật m1 được đặt trên vật m2 dao động điều hoà theo phương thẳng đứng.

(Hình 1). Để m1 luôn nằm yên trên m2 trong quá trình dao động thì:

1 2

ax 2

( )M

m m ggA

k

b) Vật m1 và m2 được gắn vào hai đầu lò xo đặt thẳng đứng, m1 dao động điều

hoà.(Hình 2). Để m2 nằm yên trên mặt sàn trong quá trình m1 dao động thì:

1 2ax

( )M

m m gA

k

c) Vật m1 đặt trên vật m2 dao động điều hoà theo phương ngang. Hệ số ma sát giữa

m1 và m2 là µ, bỏ qua ma sát giữa m2 và mặt sàn. (Hình 3). Để m1 không trượt trên

m2 trong quá trình dao động thì: 1 2

ax 2

( )M

m m ggA

k

m

x 0

k

+

k

m1

m2

Hình 1

m2

k

m1

Hình 2

Hình 3

m1

m2

k

l

0

x

-A

A

+

l0

-l

lò

xo

bị

giãn

lò xo

bị

nén

A


: 00998822..660022..660022 Trang: 15

Bài 92: Trong một dao động điều hoà cuûa con laéc loø xo thì:

A: Lực đàn hồi luoân khaùc 0 C: Lực hồi phục cũng là lực đàn hồi

B: Lực đàn hồi baèng 0 khi vaät ôû VTCB. D: Lực hồi phục baèng 0 khi vaät ôû VTCB.

Bài 93: Chọn câu trả lời đúng: Trong dao ñoäng ñieàu hoøa cuûa con laéc loø xo treo thaúng ñöùng, löïc F = -k x goïi laø:

A: Löïc maø loø xo taùc duïng leân ñieåm treo C: Löïc ñaøn hoài cuûa loø xo.

B: Hôïp löïc taùc duïng leân vaät dao ñoäng D: Löïc maø loø xo taùc duïng leân vaät.

Bài 94: Một con lắc lò xo có độ cứng k treo thẳng đứng, đầu trên cố định, đầu dưới gắn vật có khối lượng m. Gọi độ dãn của

lò xo khi vật ở vị trí cân bằng là Δl. Con lắc dao động điều hòa theo phương thẳng đứng với biên độ là A (với A > Δl). Lực

đàn hồi nhỏ nhất của lò xo trong quá trình vật dao động là.

A: F = k.Δl B: F = k(A - Δl) C: F = 0 D: F = k.A


lò xo khi vật ở vị trí cân bằng là Δl. Con lắc dao động điều hòa theo phương thẳng đứng với biên độ là A (với A < Δl). Lực

đàn hồi nhỏ nhất của lò xo trong quá trình vật dao động là.

A: F = k.Δl B: F = k(A-Δl) C: F = 0 D: F = k.A - Δl

Bài 96: Một con lắc lò xo treo thẳng đứng dao động điều hòa với biên độ A, độ biến dạng của lò xo khi vật ở vị trí cân

bằng là l > A. Gọi Fmax và Fmin là lực đàn hồi cực đại và cực tiểu của lò xo, F0 là lực phục hồi cực đại tác dụng lên vật.

Hãy chọn hệ thức đúng.

A: F0 = Fmax - Fmin B. F0 = 0,5.(Fmax + Fmin) C. F0 = 0,5.(Fmax - Fmin) D. F0 = 0


lò xo khi vật ở vị trí cân bằng là Δl. Từ vị trí cân bằng nâng vật lên một cách vị trí cân bằng đoạn A rồi thả nhẹ. Tính lực F

nâng vật trước khi dao động.

A: F = k.Δl B: F = k(A + Δl) C: F = k.A D: F = k.A - Δl

Bài 98: Chọn câu trả lời đúng: Trong dao động điều hòa cuûa con laéc loø xo, lực gây nên dao động của vật:

A: Laø löïc ñaøn hoài.

B: Có hướng là chiều chuyển động của vật.

C: Có độ lớn không đổi.

D: Biến thiên điều hòa cùng tần số với tần số dao động rieâng của hệ dao động và luôn hướng về vị trí cân bằng.

Bài 99: Chọn câu trả lời đúng: Trong dao động điều hòa, lực kéo tác dụng lên vật có:

A: Độ lớn tỉ lệ với độ lớn của li độ và có chiều luôn hướng về vị trí cân bằng.

B: Độ lớn tỉ lệ với bình phương biên độ.

C: Độ lớn không đổi nhưng hướng thì thay đổi.

D: Độ lớn và hướng không đổi.

Bài 100: Đồ thị biểu diễn lực đàn hồi của lò xo tác dụng lên quả cầu đối với con lắc lò xo dao động điều hoà theo phương

thẳng đứng theo li độ có dạng:

A: Là đoạn thẳng không qua gốc toạ độ. C. Là đường thẳng qua gốc toạ độ.

B: Là đường elip. D. Là đường biểu diễn hàm sin.

Bài 101: Moät con laéc loø xo goàm vaät khoái löôïng m = 100g treo vaøo loø xo coù ñoä cöùng k = 20N/m. Vaät dao ñoäng theo

phöông thaúng ñöùng treân quó ñaïo daøi 10cm, choïn chieàu döông höôùng xuoáng. Cho bieát chieàu daøi ban ñaàu cuûa loø xo laø

40cm. Löïc caêng cöïc tieåu cuûa loø xo laø:

A: Fmin = 0 ôû nôi x = + 5cm C: Fmin = 4N ôû nôi x = + 5cm

B: Fmin = 0 ôû nôi x = - 5cm D: Fmin = 4N ôû nôi x = - 5cm

Bài 102: Moät con laéc loø xo treo thaúng ñöùng goàm vaät m = 150g, loø xo coù k = 10N/m. Löïc caêng cöïc tieåu taùc duïng leân vaät

laø 0,5N. Cho g = 10m/s2

thì bieân ñoä dao ñoäng cuûa vaät laø:

A: 5cm B: 20cm C: 15cm D: 10cm

Bài 103: Moät con laéc loø xo treo thaúng ñöùng goàm vaät m = 100g, loø xo coù ñoä cöùng k = 100N/m. Keùo vaät ra khoûi vò trí caân

baèng x = + 2cm vaø truyeàn vaän toác v = + 20 3 cm/s theo phöông loø xo. Cho g = 2

= 10m/s2

, löïc ñaøn hoài cöïc ñaïi vaø

cöïc tieåu cuûa loø xo coù giaù trò:

A: Fmax = 5N; Fmin = 4N C: Fmax = 5N; Fmin = 0

B: Fmax = 500N; Fmin = 400N D: Fmax = 500N; Fmin = 0

Bài 104: Một quả cầu có khối lượng m = 200g treo vào đầu dưới của một lò xo có chiều dài tự nhiên lo = 35cm, độ cứng

k = 100N/m, đầu trên cố định. Lấy g = 10m/s2. Chiều dài lo xo khi vật dao động qua vị trí có vận tốc cực đại.

A: 33cm B: 36cm. C: 37cm. D: 35cm.

Bài 105: Moät con laéc loø xo goàm vaät khoái löôïng m = 200g treo vaøo loø xo coù ñoä cöùng k = 40N/m. Vaät dao ñoäng theo

phöông thaúng ñöùng treân quó ñaïo daøi 10cm, choïn chieàu döông höôùng xuoáng. Cho bieát chieàu daøi töï nhieân laø 40cm. Khi

vaät dao ñoäng thì chieàu daøi loø xo bieán thieân trong khoaûng naøo? Laáy g = 10m/s2

.

A: 40cm – 50cm B: 45cm – 50cm C: 45cm – 55cm D: 39cm – 49cm


: 00998822..660022..660022 Trang: 16

Bài 106: Một lò xo có k = 100N/m treo thẳng đứng. treo vào lò xo một vật có khối lượng m = 200g. Từ vị trí cân bằng

nâng vật lên một đoạn 5cm rồi buông nhẹ. Lấy g = 10m/s2. Chiều dương hướng xuống. Giá trị cực đại của lực phục hồi và

lực đàn hồi là:

A: Fhp max = 5N; Fđh max = 7N C: Fhp max = 2N; Fđh max = 3N

B: Fhp max = 5N; Fđh max = 3N D: Fhp max = 1,5N; Fđh max = 3,5N

Bài 107: Vaät nhoû treo döôùi loø xo nheï, khi vaät caân baèng thì loø xo giaõn 5cm. Cho vaät dao ñoäng ñieàu hoaø theo phöông

thaúng ñöùng vôùi bieân ñoä A thì loø xo luoân giaõn vaø löïc ñaøn hoài cuûa loø xo coù giaù trò cöïc ñaïi gaáp 3 laàn giaù trò cöïc tieåu. Khi

naøy, A coù giaù trò laø:

A: 5 cm B. 7,5 cm C. 1,25 cm D. 2,5 cm

Bài 108: Một lò xo nhẹ có độ cứng k, một đầu treo vào một điểm cố định, đầu dưới treo vật nặng 100g. Kéo vật nặng

xuống dưới theo phương thẳng đứng rồi buông nhẹ. Vật dao động điều hòa theo phương trình x = 5cos4πt (cm), lấy g

=10m/s2.và π

2 = 10. Lực dùng để kéo vật trước khi dao động có độ lớn.

A: 0,8N. B. 1,6N. C. 6,4N D. 3,2N.

Bài 109: Một vật treo vào lò xo làm nó dãn ra 4cm. Cho g = 10m/s2

2. Biết lực đàn hồi cực đại, cực tiểu lần lượt là 10N

và 6N. Chiều dài tự nhiên của lò xo 20cm. Chiều dài cực đại và cực tiểu của lò xo khi dao động là:

A: 25cm và 24cm. B. 24cm và 23cm. C. 26cm và 24cm. D. 25cm và 23cm.

Bài 110: Con lắc lò xo gồm một lò xo thẳng đứng có đầu trên cố định, đầu dưới gắn một vật dao động điều hòa có tần số

góc 10rad/s. Lấy g = 10m/s2. Tại vị trí cân bằng độ dãn của lò xo là:

A: 9,8cm. B. 10cm. C. 4,9cm. D. 5cm.

Bài 111: Con lắc lò xo treo thẳng đứng dao động điều hoà, ở vị trí cân bằng lò xo giãn 3cm. Khi lò xo có chiều dài cực

tiểu lò xo bị nén 2cm. Biên độ dao động của con lắc là:

A: 1cm. B. 2cm. C. 3cm. D. 5cm.

Bài 112: Con lắc lò xo có độ cứng k = 100N/m treo thẳng đứng dao động điều hoà, ở vị trí cân bằng lò xo dãn 4cm. Độ

dãn cực đại của lò xo khi dao động là 9cm. Lực đàn hồi tác dụng vào vật khi lò xo có chiều dài ngắn nhất bằng:

A: 0. B. 1N. C. 2N. D. 4N.

Bài 113: Một con lắc lò xo treo thẳng đứng .Ở vị trí cân bằng lò xo giãn ra 10 cm. Cho vật dao động điều hoà .Ở thời điểm

ban đầu có vận tốc 40 cm/s và gia tốc -4 3 m/s

2. Biên độ dao động của vật là (g =10m/s

2):

A: 8

3 cm. B. 8 3cm. C. 8cm. D. 4 3cm.

Bài 114: Một lò xo nhẹ có chiều dài 50cm, khi treo vật vào lò xo dãn ra 10cm, kích thích cho vật dao động điều hoà với

biên độ 2cm. Khi tỉ số giữa lực đàn hồi cực đại và lực kéo về bằng 12 thì lò xo có chiều dài:

A: 60cm B. 58cm C. 61cm D. 62cm.

Bài 115: Một vật treo vào lò xo làm nó dãn ra 4cm. Biết lực đàn hồi cực đại của lò xo là 10N, độ cứng lò xo là 100N/m.

Tìm lực nén cực đại của lò xo:

A: 2N. B. 20N. C. 10N. D. 5N.

Bài 116: Một lò xo có k = 100N/m treo thẳng đứng. treo vào lò xo một vật có khối lượng m = 250g. Từ vị trí cân bằng

nâng vật lên một đoạn 5cm rồi buông nhẹ. Lấy g = 10m/s2. Chiều dương hướng xuống. Tìm lực nén cực đại của lò xo.

A: 5N B: 7,5N C: 3,75N D: 2,5N

Bài 117: Cho con lắc lò xo treo thẳng đứng dao động điều hoà theo phương thẳng đứng với phương trình dao động là

x = 2cos10πt(cm) . Biết vật nặng có khối lượng m = 100g, lấy g = 2 = 10m/s

2. Lực đẩy đàn hồi lớn nhất của lò xo bằng:

A: 2N. B. 3N. C. 0,5N. D. 1N.

Bài 118: Cho một con lắc lò xo dao động điều hoà theo phương thẳng đứng, biết rằng trong quá trình dao động có

Fđmax/Fđmin = 7/3. Biên độ dao động của vật bằng 10cm. Lấy g = 10m/s2 =

2 m/s

2. Tần số dao động của vật bằng:

A: 0,628Hz. B. 1Hz. C. 2Hz. D. 0,5Hz.

Bài 119: Một lò xo có k = 10N/m treo thẳng đứng. treo vào lò xo một vật có khối lượng m = 250g. Từ vị trí cân bằng nâng

vật lên một đoạn 50cm rồi buông nhẹ. Lấy g = 2 = 10m/s

2. Tìm thời gian lò xo bị nén trong một chu kì.

A: 0,5s B: 1s C: 1/3s D: 3/4s

Bài 120: Một con lắc lò xo treo thẳng đứng khi cân bằng lò xo giãn 3 (cm). Bỏ qua mọi lực cản. Kích thích cho vật dao

động điều hoà theo phương thẳng đứng thì thấy thời gian lò xo bị nén trong một chu kì là T/3 (T là chu kì dao động của

vật). Biên độ dao động của vật bằng:

A: 9 (cm) B. 3(cm) C. 3 2 cm D. 6cm

Bài 121: Một con lắc lò xo dao động điều hoà theo phương thẳng đứng dọc theo trục xuyên tâm của lò xo. Đưa vật từ vị trí cân

bằng đến vị trí của lò xo không biến dạng rồi thả nhẹ cho vật dao động điều hoà với chu kì T = 0,1(s) , cho g = 10m/s2. Xác

định tỉ số giữa lực đàn hồi của lò xo tác dụng vào vật khi nó ở vị trí cân bằng và ở vị trí cách vị trí cân bằng 1cm.

A: 5/3 B: 1/2 C: 5/7 D: A và C đúng.

Bài 122: Vật m1 = 100g đặt trên vật m2 = 300g và hệ vật được gắn vào lò xo có độ cứng k = 10N/m, dao động điều hoà

theo phương ngang. Hệ số ma sát trượt giữa m1 và m2 là µ = 0,1, bỏ qua ma sát giữa m2 và mặt sàn, lấy g = 2 = 10m/s

2.

Để m1 không trượt trên m2 trong quá trình dao động của hệ thì biên độ dao động lớn nhất của hệ là:

A: Amax = 8cm B: Amax = 4cm C: Amax = 12cm D: Amax = 9cm


: 00998822..660022..660022 Trang: 17

Bài 123: Một vật có khối lượng m = 400g được gắn trên một lò xo dựng thẳng đứng có độ cứng k = 50 (N/m) đặt m1 có

khối lượng 50 g lên trên m. Kích thích cho m dao động theo phương thẳng đứng biên độ nhỏ, bỏ qua lực ma sát và lực

cản. Tìm biên độ dao động lớn nhất của m, để m1 không rời khối lượng m trong quá trình dao động (g = 10m/s2)

A: Amax = 8cm B: Amax = 4cm C: Amax = 12cm D: Amax = 9cm

Bài 124: Một con lắc lò xo treo thẳng đứng, đầu trên cố định, đầu dưới treo một vật m = 200g, lò xo có độ cứng k =

100N/m. Từ vị trí cân bằng nâng vật lên theo phương thẳng đứng bằng một đoạn một lực không đổi F = 6N đến vị trí vật

dừng lại rồi buông nhẹ. Tính biên độ dao động của vật.

A: 7cm. B. 6cm C. 4cm. D. 5cm.

Bài 125: Hai vật m1 và m2 được nối với nhau bằng một sợi chỉ, và chúng được treo bởi một lò xo có độ cứng k (lò xo nối với

m1). Khi hai vật đang ở vị trí cân bằng người ta đốt đứt sợi chỉ sao cho vật m2 rơi xuống thì vật m1 sẽ dao động với biên độ:

A: 2m g

k B. 1 2( )m m g

k

C. 1m g

k D.

1 2m m g

k

.

Bài 126: Hai vật A và B có cùng khối lượng 1kg và có kích thước nhỏ được nối với nhau bởi sợi dây mảnh nhẹ dài

10cm, hai vật được treo vào lò xo có độ cứng k = 100(N/m) tại nơi có gia tốc trọng trường g = 10m/s2. Lấy

2 = 10. Khi

hệ vật và lò xo đang ở vị trí cân bằng người ta đốt sợi dây nối 2 vật và vật B sẽ rơi tự do còn vật A sẽ dao động điều

hòa. Hỏi lần đầu tiên vật A lên đến vị trí cao nhất thì khoảng cách giữa 2 vật bằng bao nhiêu?

A: 20cm B. 80cm C. 70cm D. 50cm.

Bài 127: Một vật khối lượng M được treo trên trần nhà bằng sợi dây nhẹ không dãn. Phía dưới vật M có gắn một lò xo

nhẹ độ cứng k, đầu còn lại của lò xo gắn vật m, khối lượng m = 0,5M, tại vị trí cân bằng vật m làm lò xo dãn một đoạn l.

Biên độ dao động A của vật m theo phương thẳng đứng tối đa bằng bao nhiêu để dây treo giữa M và trần nhà không bị

chùng ?

A: A = l B. A = 2l C. A = 3l D. A = 0,5l

Bài 128: Một vật khối lượng M được treo trên trần nhà bằng sợi dây nhẹ không dãn. Phía dưới vật M có gắn một lò xo

nhẹ độ cứng k, đầu còn lại của lò xo gắn vật m, khối lượng m = 0,5M, tại vị trí cân bằng vật m làm lò xo dãn một đoạn l.

Từ vị trí cân bằng của vật m ta kéo vật m xuống một đoạn dài nhất có thể mà vẫn đảm bảo m dao động điều hòa. Hỏi lực

căng F lớn nhất của dây treo giữa M và trần nhà là bao nhiêu?

A: F = 3k.l B. F = 6k.l C. F = 4k.l D. F = 5k.l

Bài 129: Một vật có khối lượng m1 = 1,25kg mắc vào lò xo nhẹ có độ cứng k = 200N/m, đầu kia của lò xo gắn chặt vào

tường. Vật và lò xo đặt trên mặt phẳng nằm ngang có ma sát không đáng kể. Đặt vật thứ hai có khối lượng m2 = 3,75kg

sát với vật thứ nhất rồi đẩy chậm cả hai vật cho lò xo nén lại 8 cm. Khi thả nhẹ chúng ra, lò xo đẩy hai vật chuyển động

về một phía. Hỏi sau khi vật m2 tách khỏi m1 thì vật m1 sẽ dao động với biên độ bằng bao nhiêu?

A: 8(cm) B. 24(cm) C. 4(cm) D. 4 2 (cm).

Bài 130: Một vật có khối lượng m1 = 1,25kg mắc vào lò xo nhẹ có độ cứng k = 200N/m, đầu kia của lò xo gắn chặt vào

tường. Vật và lò xo đặt trên mặt phẳng nằm ngang có ma sát không đáng kể. Đặt vật thứ hai có khối lượng m2 = 3,75kg

sát với vật thứ nhất rồi đẩy chậm cả hai vật cho lò xo nén lại 8 cm. Khi thả nhẹ chúng ra, lò xo đẩy hai vật chuyển động

về một phía. Lấy 2 =10, khi lò xo giãn cực đại lần đầu tiên thì hai vật cách xa nhau một đoạn là:

A: (4 - 4) (cm) B. 16(cm) C. (4 - 8) (cm) D. (2 - 4) (cm).

Bài 131: Một con lắc lò xo đặt trên mặt phẳng nằm ngang gồm lò xo nhẹ có một đầu cố định, đầu kia gắn với vật nhỏ m1.

Ban đầu giữ vật m1 tại vị trí mà lò xo bị nén 8 cm, đặt vật nhỏ m2 (có khối lượng bằng khối lượng vật m1) trên mặt phẳng

nằm ngang và sát với vật m1. Buông nhẹ để hai vật bắt đầu chuyển động theo phương của trục lò xo. Bỏ qua mọi ma sát. Ở

thời điểm lò xo có chiều dài cực đại lần đầu tiên thì khoảng cách giữa hai vật m1 và m2

là

A: 4,6 cm. B. 3,2 cm. C. 5,7 cm. D. 2,3 cm.

NĂNG LƢỢNG TRONG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÕA CỦA CON LẮC LÕ XO

1) Năng lƣợng trong dao động điều hòa: Xét 1 con lắc lò xo gồm vật treo nhỏ có khối lượng m và độ cứng lò xo là k.

Phương trình dao động x = Acos(t + ) và biểu thức vận tốc là v = -Asin(t + ). Khi đó năng lượng dao động của con

lắc lò xo gồm thế năng đàn hồi (bỏ qua thế năng hấp dẫn) và động năng chuyển động. Chọn mốc thế năng đàn hồi ở vị trí cân

bằng của vật ta có:

a) Thế năng đàn hồi: Et = 21

.2

k x 2

2.cos .

2

k At (1) 2

t max

1E = k.A

2 ( Khi vaät ôû vò trí bieân x A )

Et = 2 1 cos 2 . 2.

2 2

tk A

2

t

.E = 1 cos 2 . 2

4

k At

2 2. .

cos 2 . 24 4

k A k At

Gọi ‟ , T‟ , f‟ , ‟ lần lượt là tần số góc, chu kì, pha ban đầu của thế năng ta có:

2π T

ω' = 2ω T' = = , ' 2 , ' 22ω 2

f f


: 00998822..660022..660022 Trang: 18

b) Động năng chuyển động: Eđ = 21

2mv với v = -Asin(t + ) và

2 k

m

2 2

2.sin .

2

m At

ñE

2

2sin .

2

.(2)

At

k

Eđ max = 2 2

max

1 1m.v = m.(A.ω)

2 2

21

= k.A2

( Khi vật qua VTCB)

Dùng phương pháp hạ bậc ta có:

2 21 cos 2 . 2. .

1 cos 2 . 22 2 4

tk A k At

ñE

2 2 2 2

. . . .cos 2 . 2 cos '. 2 .

4 4 4 4

k A k A k A k At t

ñE

Gọi ‟ , T‟ , f‟ , ‟ lần lượt là tần số góc, chu kì, pha ban đầu của động năng ta có:

2π T

ω' = 2ω T' = = , ' 2 , ' 22ω 2

f f Eđ ngược pha với Et

c) Cơ năng E: Là năng lượng cơ học của vật nó bao gồm tổng của động năng và thế năng.

E = Et + Eđ 2

2.cos .

2

k At +

2

2sin .

2

.At

k =

2 2

2 2cos . sin .

2 2

. .)

A At t

k k

Vậy:

2 2 2 2

t t

2 2 2 2 2 2

t t max d max max

1 1 1E k.x E m.v E - E k.(A - x

2 2 2

1 1 1 1 1E = E + E = k.x + m.v = E = kA = E = m.v = mω A

2 2 2 2 2

d

d

, )

Từ các ý trên ta có thể kết luận sau:

*) Trong quaù trình dao cuûa con laéc luoân coù söï bieán ñoåi naêng löôïng qua laïi giöõa ñoäng naêng vaø theá naêng nhöng

toång cuûa chuùng töùc cô naêng luoân baûo toaøn và tỉ lệ với A2.

(Ñôn vò k laø N/m, m laø kg, cuûa A, x laø meùt, cuûa vaän toác laø m/s thì ñôn vò E laø jun).

*) Töø coâng thöùc 2E = 0,5k.A ta thaáy cô naêng chæ phuï thuoäc vaøo ñoä cöùng loø xo (ñaëc tính cuûa heä) vaø biên độ

(cöôøng ñoä kích thích ban ñaàu) maø khoâng phuï thuoäc vaøo khoái löôïng vaät treo.

*) Trong dao động điều hòa của vật Eđ và Et biến thiên tuần hoàn nhưng ngược pha nhau với chu kì bằng nửa

chu kì dao động của vật và tần số bằng 2 lần tần số dao động của vật.

*) Trong dao động điều hòa của vật Eđ và Et biến thiên tuần hoàn quanh giá trị trung bình k .A

2

4

và luôn có giá

trị dương (biến thiên từ giá trị 0 đến 2E = 0,5k.A ).

*) Thời gian liên tiếp để động năng bằng thế năng trong 1 chu kì là t0 = T/4 (T là chu kì dao động của vật)

*) Thời điểm đầu tiên để động năng bằng thế năng khi vật xuất phát từ VTCB hoặc vị trí biên là t0 = T/8

*) Thời gian liên tiếp để động năng (hoặc thế năng) đạt cực đại là T/2.

Bài toán 1: Vaät dao ñoäng ñieàu hoøa vôùi phöông trình x = Acos(t + ) vôùi A, laø nhöõng haèng soá ñaõ bieát. Tìm vò trí cuûa

vaät maø taïi ñoù ñoäng naêng baèng n laàn theá naêng ( vôùi n > 0 ).

Baøi laøm

Ta coù: Cô naêng

2.

2t

k AE E E

ñ

Theo baøi ra:

2.

.2

t t t t

k AE n E E E E nE E

ñ ñ

2 2. .

1 12 2

t

k x k An E n

1

Ax

n

. Vaäy taïi nhöõng vò trí

1

Ax

n

ta coù ñoäng naêng baèng n laàn theá naêng.

Tƣơng tự khi .t

E n Eñ

ta cũng có tỉ lệ về độ lớn: maxmax max

1 1 11

; ; ph

ph

Fa va F v

n n

n


: 00998822..660022..660022 Trang: 19

3) Bài toán 2 (Bài toán kích thích dao động bằng va chạm): Vật m gắn vào lò xo

có phương ngang và m đang đứng yên, ta cho vật m0 có vận tốc v0 va chạm với m

theo phương của lò xo thì:

a) Nếu m đang đứng yên ở vị trí cân bằng thì vận tốc của m ngay sau va

chạm là vật tốc dao động cực đại vmax của m:

*) Nếu va chạm đàn hồi: vm = vmax =0 0

0

2m

m + m

v; vật m0 có vận tốc sau va chạm

0'

0 0

0

m - mv = v

m + m

biên độ dao động của m sau va chạm là: mv

A =ω

với k

ωm

*) Nếu va chạm mềm và 2 vật dính liền sau va chạm thì vận tốc hệ (m + m0): v = vmax =0 0

0

m

m + m

v

biên độ dao động của hệ (m + m0) sau va chạm là: v

A =ω

với

0

kω

m + m

b) Nếu m đang ở vị trí biên độ A thì vận tốc của m ngay sau va chạm là vm và biên độ của m sau va chạm là A’:

*) Nếu va chạm đàn hồi: vm = 0 0

0

2m

m + m

v; vật m0 có vận tốc sau va chạm

0'

0 0

0

m - mv = v

m + m

biên độ dao động của m sau va chạm là:

2

2 m

2

vA' = A +

ω với

2 kω

m

*) Nếu va chạm mềm và 2 vật dính liền sau va chạm thì vận tốc hệ (m + m0): v = 0 0

0

m

m + m

v

biên độ dao động của hệ (m + m0) sau va chạm là:

2

2

2

vA' = A +

ω với

2

0

kω

m + m

Bài toán 3: Gắn một vật có khối lượng m = 200g vào 1 lò xo có độ cứng k = 80 N/m. Một đầu của lò xo được cố định,

kéo m khỏi vị trí O (vị trí lò xo có độ dài bằng độ dài tự nhiên) đoạn 10cm dọc theo trục lò xo rồi thả nhẹ cho vật dao

động. Biết hệ số ma sát giữa m và mặt phẳng ngang là = 0,1 (g = 10m/s2).

a) Tìm chiều dài quãng đường mà vật đi được cho tới lúc dùng.

b) Chứng minh độ giảm biên độ dao động sau mỗi chu kì là không đổi.

c) Tìm số dao động vật thực hiện được đến lúc dừng lại.

d) Tính thời gian dao động của vật.

e) Vật dừng lại tại vị trí cách vị trí O đoạn xa nhất lmax bằng bao nhiêu?

f) Tìm tốc độ lớn nhất mà vật đạt được trong quá trình dao động?

Bài giải

a) Chiều dài quãng đường đo được khi có ma sát, vật dao động tắt dần cho đến lúc dừng lại ở đây cơ

năng bằng công cản E = 0,5kA2 = Fma sát .S = .mg.S

280.0,1

= 2(m)2.0,1.0, 2.10

k.AS

. .m.g

2

2

b) Độ giảm biên độ: Giả sử tại 1 thời điểm vật đang đứng ở vị trí biên có độ lớn A1 sau 1/2 chu kì vật đến vị trí biên

có độ lớn A2. Sự giảm biên độ là do công của lực ma sát trên đoạn đường (A1 + A2) là (A1 - A2)

1

2kA

21 -

1

2kA

22 = mg (A1 + A2) A1 - A2 =

k

mg.2

Sau 1/2 chu kì nữa vật đến vị trí biên có biên độ lớn A3 thì A2 - A3 = k

mg.2

Vậy độ giảm biên độ trong cả chu kì là: A = k

mg.4 = const

c) Số dao động thực hiện được đến lúc dừng lại là: Tính A: A = 01,080

10.2,0.1,0.4 (m) = 1 cm

Số dao động thực hiện được đến lúc dừng lại là: A

N = 10ΔA

(chu kỳ)

d) Thời gian dao động là: t = N.T = 3,14 (s).

m k

m k m0 v0


: 00998822..660022..660022 Trang: 20

e) Vật dừng lại tại vị trí cách vị trí cân bằng O đoạn xa nhất lmax bằng:

Vật dừng lại khi Fđàn hồi Fma sát k.l .mg max

μ.m.g μ.m.g

k kl l = 2,5.10

-3m = 2,5mm.

f) Tốc độ lớn nhất mà vật đạt được là lúc hợp lực tác dụng lên vật bằng 0. Nếu vật dao động điều hòa thì tốc độ lớn

nhất mà vật đạt được là khi vật qua vị trí cân bằng, nhưng trong trường hợp này vì có lực cản nên tốc độ lớn nhất

mà vật đạt được là thời điểm đầu tiên hợp lực tác dụng lên vật bằng 0 (thời điểm đầu tiên Fđàn hồi = Fma sát).

Vị trí đó có tọa độ x = lmax thỏa: Fđàn hồi = Fma sát k. lmax = .mg max

μ.m.g

kl = 2,5.10

-3m = 2,5mm.

Cơ năng còn lại: E =

2 2 2

max maxmax

. m.μ.m.g(A - )

2 2 2

.k l vl

k A [Với maxμ.m.g(A - )l là công cản]

2

maxmv

= kA2 – k

2

maxl - 2 maxμ.m.g(A - )l vmax = 1,95(m/s) (khi không có ma sát thì vmax = A.ω = 2m/s)

Vậy từ bài toán trên ta có kết luận:

*) Một con lắc lò xo dao động tắt dần với biên độ A, hệ số ma sát khô µ. Quãng đường vật đi được đến

lúc dừng lại là:

2 2 2 2

can

kA kA ω AS = = =

2μmg 2.F 2μg (Nếu bài toán cho lực cản thì Fcản = µ.m.g)

*) Một vật dao động tắt dần thì độ giảm biên độ sau mỗi chu kỳ là: can

2

4.F4μmg 4μgΔA = = =

k k ω= const

*) Số dao động thực hiện được đến lúc dừng lại là:

2

can

can

A A.k A.k ω A A.kN = = = = F =

ΔA 4μmg 4F 4μg 4.N

*) Thời gian từ lúc bắt đầu dao động đến lúc dừng lại là: can

Δt = N.T =A.k.T A.k.T π.ω.A

= =4μ.m.g 4F 2μ.g

*) Vật dừng lại tại vị trí cách vị trí O đoạn xa nhất lmax bằng: max

μ.m.g

kl

*) Tốc độ lớn nhất của vật trong quá trình dao động thỏa mãn: 2

maxmv

= kA2 – k

2

maxl - 2 maxμ.m.g(A - )l

Bài 132: Tìm phát biểu sai.

A: Cơ năng của hệ biến thiên điều hòa. C. Động năng là dạng năng lượng phụ thuộc vào vận tốc.

B: Thế năng là dạng năng lượng phụ thuộc vào vị trí. D. Cơ năng của hệ bằng tổng động năng và thế năng.

Bài 133: Tìm đáp án sai: Cơ năng của một vật dao động điều hòa bằng

A: Động năng ở vị trí cân bằng. C: Động năng vào thời điểm ban đầu.

B: Thế năng ở vị trí biên. D: Tổng động năng và thế năng ở một thời điểm bất kỳ.

Bài 134: Nhận xét nào dưới đây là sai về sự biến đổi năng lượng trong dao động điều hòa:

A: Độ biến thiên động năng sau một khỏang thời gian bằng và trái dấu với độ biến thiên thế năng trong cùng

khoảng thời gian đó.

B: Động năng và thế năng chuyển hóa lẫn nhau nhưng tổng năng lượng của chúng thì không thay đổi.

C: Động năng và thế năng biến thiên tuần hoàn với cùng tần số góc của dao động điều hòa.

D: Trong một chu kỳ dao của dao động có bốn lần động năng và thế năng có cùng một giá trị.

Bài 135: Kết luận nào dưới đây là đúng về năng lượng của vật dao động điều hòa.

A: Năng lượng của vật dao động tuần hoàn tỉ lệ với biên độ của vật dao động.

B: Năng lượng của vật dao động tuần hoàn chỉ phụ thuộc vào đặc điểm riêng của hệ dao động.

C: Năng lượng của vật dao động tuần hoàn tỉ lệ với bình phương của biên độ dao động.

D: Năng lượng của vật dao động tuần hoàn biến thiên tuần hoàn theo thời gian.

Bài 136: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà dao ñoäng ñieàu hoaø cuûa vaät?

A: Cô naêng cuûa vaät ñöôïc baûo toaøn.

B: Thế năng là dạng năng lượng phụ thuộc vào vị trí của vật.

C: Ñoäng naêng biến thiên tuần hoàn và luôn 0

D: Ñoäng naêng biến thiên tuần hoàn quanh giá trị = 0

Bài 137: Trong dao động điều hoà của một vật thì tập hợp ba đại lượng nào sau đây là không thay đổi theo thời gian?

A: Lực; vận tốc; năng lượng toàn phần. C. Biên độ; tần số góc; gia tốc.

B: Động năng; tần số; lực. D. Biên độ; tần số góc; năng lượng toàn phần.


: 00998822..660022..660022 Trang: 21

Bài 138: Cô naêng cuûa con laéc loø xo có độ cứng k laø:

2 2m.ω A

E = 2

. Neáu khoái löôïng m cuûa vaät taêng leân gaáp ñoâi vaø bieân

ñoä dao ñoäng khoâng ñoåi thì:

A: Cô naêng con laéc khoâng thay ñoåi. C: Cô naêng con laéc taêng leân gaáp ñoâi

B: Cô naêng con laéc giaûm 2 laàn. D: Cô naêng con laéc taêng gaáp 4 laàn.

Bài 139: Một chất điểm có khối lượng m dao động điều hoà xung quanh vị cân bằng với biên độ A. Gọi vmax , amax, Wđmax

lần lượt là độ lớn vận tốc cực đại, gia tốc cực đại và động năng cực đại của chất điểm. Tại thời điểm t chất điểm có ly độ x

và vận tốc là v. Công thức nào sau đây là không dùng để tính chu kì dao động điều hoà của chất điểm ?

A: T =

dmax

m2π.A

2W. B. T = max

v2π

A. C. T =

max

A2π

a. D. T =

2 22π. A +x

v.

Bài 140: Năng lượng của một vật dao động điều hoà là E. Khi li độ bằng một nửa biên độ thì động năng của nó bằng.

A: E/4. B. E/2. C. 3E/2. D. 3E/4.

Bài 141: Một con lắc lò xo, nếu tần số tăng bốn lần và biên độ giảm hai lần thì năng lượng của nó:

A: Không đổi B. Giảm 2 lần C. Giảm 4 lần D. Tăng 4 lần

Bài 142: Một vật năng 500g dao động điều hoà trên quỹ đạo dài 20cm và trong khoảng thời gian 3 phút vật thực hiện 540

dao động. Cho 2 10. Cơ năng của vật là:

A: 2025J B. 0,9J C. 900J D. 2,025J

Bài 143: Một vật nặng 200g treo vào lò xo làm nó dãn ra 2cm. Trong quá trình vật dao động thì chiều dài của lò xo biến

thiên từ 25cm đến 35cm. Lấy g = 10m/s2. Cơ năng của vật là:

A: 1250J . B. 0,125J. C. 12,5J. D. 125J.

Bài 144: Một vật nặng gắn vào lò xo có độ cứng k = 20N/m dao động với biên độ A = 5cm. Khi vật nặng cách vị trí biên

4cm có động năng là:

A: 0,024J B: 0,0016J C: 0,009J D: 0,041J

Bài 145: Moät loø xo bò daõn 1cm khi chòu taùc duïng moät löïc laø 1N. Neáu keùo daõn loø xo khoûi vò trí caân baèng 1 ñoaïn 2cm thì

theá naêng cuûa loø xo naøy laø:

A: 0,02J B: 1J C: 0,4J D: 0,04J

Bài 146: Một chất điểm khối lượng m = 100g, dao động điều điều hoà dọc theo trục Ox với phương trình x = 4cos(2t)cm. Cơ

năng trong dao động điều hoà của chất điểm là:

A: 3200 J. B. 3,2 J. C. 0,32 J. D. 0,32 mJ.

Bài 147: Một vật có khối lượng 800g được treo vào lò xo có độ cứng k và làm lò xo bị giãn 4cm. Vật được kéo theo phương

thẳng đứng sao cho lò xo bị giãn 10cm rồi thả nhẹ cho dao động. Lấy g = 10 m/s2 . Năng lượng dao động của vật là:

A: 1J B: 0,36J C: 0,16J D: 1,96J

Bài 148: Một con lắc treo thẳng đứng, k = 100N/m. Ở vị trí cân bằng lò xo dãn 4cm, truyền cho vật một năng lượng

0,125J. Cho g = 10m/s2, lấy

2 = 10. Chu kỳ và biên độ dao động của vật là:

A: T = 0,4s; A = 5cm B: T = 0,2s; A = 2cm C: T = s ; A = 4cm D: T = s ; A = 5cm

Bài 149: Moät vaät dao động điều hòa với biên độ A. Khi li độ x = A/2 thì:

A: Eđ = Et B: Eđ = 2Et C: Eđ = 4Et D: Eđ = 3Et

Bài 150: Con lắc lò xo dao động với biên độ 6cm. Xác định li độ khi cơ năng của lò xo bằng 2 động năng:

A: 3 2cm B: 3cm C: 2 2 cm D: 2 cm

Bài 151: Một vật đang dao động điều hoà. Tại vị trí động năng bằng hai lần thế năng, gia tốc của vật có độ lớn nhỏ hơn

gia tốc cực đại:

A: 2 lần B. 2 lần. C. 3 lần D. 3 lần.

Bài 152: Vật dao động điều hòa. Hãy xác định tỉ lệ giữa tốc độ cực đại và tốc độ ở thời điểm động năng bằng n lần thế năng.

A: n B: 1 1/n C: n + 1 D: 1n

Bài 153: Hai lß xo 1, 2 cã hÖ sè ®µn håi t¬ng øng k1 , k2 víi k1 = 4k2. M¾c hai lß xo nèi tiÕp víi nhau theo phương ngang råi kÐo hai ®Çu tù do cho chóng gi·n ra. ThÕ n¨ng cña lß xo nµo lín h¬n vµ lín gÊp bao nhiªu lÇn so víi lß xo cßn l¹i?

A: ThÕ n¨ng lß xo 1 lín gÊp 4 lÇn thÕ n¨ng lß xo 2. C: ThÕ n¨ng lß xo 1 lín gÊp 2 lÇn thÕ n¨ng lß xo 2.

B: ThÕ n¨ng lß xo 2 lín gÊp 2 lÇn thÕ n¨ng lß xo 1. D: ThÕ n¨ng lß xo 2 lín gÊp 4 lÇn thÕ n¨ng lß xo 1.

Bài 154: Một vật nhỏ thực hiện dao động điều hoà theo phương trình x =10 sin(4t + /2)(cm) với t tính bằng giây. Động

năng của vật đó biến thiên với chu kỳ bằng:

A: 0,25 s. B. 0,50 s C. 1,00 s D.1,50 s

Bài 155: Vật dao động điều hòa với chu kì T thì thời gian liên tiếp ngắn nhất để động năng bằng thế năng là:

A: T B: T/2 C: T/4 D: T/6.

Bài 156: Hai con laéc loø xoø (1) vaø (2) cuøng dao ñoäng ñieàu hoaø vôùi caùc bieân ñoä A1 vaø A2 = 5cm. Ñoä cöùng cuûa loø xo

k2 = 2k1. Naêng löôïng dao ñoäng cuûa hai con laéc laø nhö nhau. Bieân ñoä A1 cuûa con laéc (1) laø:

A: 10 cm B. 2,5 cm C. 7,1 cm D. 5 cm


: 00998822..660022..660022 Trang: 22

Bài 157: Moät con laéc loø xo treo thaúng ñöùng. Kích thích cho con laéc dao ñoäng ñieàu hoaø theo phöông thaúng ñöùng. Khi ñoù

naêng löôïng dao ñoäng laø 0,05J, ñoä lôùn lôùn nhaát vaø nhoû nhaát cuûa löïc ñaøn hoài cuûa loø xo laø 6N vaø 2N. Tìm chu kyø vaø bieân

ñoä dao ñoäng. Laáy g = 10m/s2.

A: T 0,63s ; A = 10cm B: T 0,31s ; A = 5cm C: T 0,63s ; A = 5cm D: T 0,31s ; A = 10cm

Bài 158: Một vật nhỏ khối lượng m = 200g được treo vào một lò xo khối lượng không đáng kể, độ cứng k = 80N/m. Kích

thích để con lắc dao động điều hòa (bỏ qua các lực ma sát) với cơ năng bằng E = 6,4.10-2J. Gia tốc cực đại và vận tốc cực

đại của vật lần lượt là:

A: 16cm/s2 ; 16m/s B. 3,2cm/s

2 ; 0,8m/s C: 0,8cm/s

2 ; 16m/s D. 16m/s

2 ; 80cm/s.

Bài 159: Một vật dao động điều hòa trên trục x. Tại li độ x 4cm động năng của vật bằng 3 lần thế năng. Và tại li độ

x 5cm thì động năng bằng:

A: 2 lần thế năng. B. 1,56 lần thế năng. C. 2,56 lần thế năng. D. 1,25 lần thế năng.

Bài 160: Một chất điểm dao động điều hòa không ma sát. Khi vừa qua khỏi vị trí cân bằng một đoạn S động năng của

chất điểm là 1,8J. Đi tiếp một đoạn S nữa thì động năng chỉ còn 1,5J và nếu đi thêm đoạn S nữa thì động năng bây giờ là:

A: 0,9J B. 1,0J C. 0,8J D. 1,2J

Bài 161: Một con lắc lò xo có tần số góc riêng ω = 25rad/s , rơi tự do mà trục lò xo thẳng đứng, vật nặng bên dưới. Ngay

khi con lắc có vận tốc 42cm/s thì đầu trên lò xo bị giữ lại. Tính vận tốc cực đại của con lắc.

A: 60cm/s B. 58cm/s C. 73cm/s D. 67cm/s

Bài 162: Một vật dao động điều hòa tắt dần. Cứ sau mỗi chu kì biên độ dao động giảm 2%. Hỏi sau mỗi chu kì cơ năng

giảm bao nhiêu?

A: 2% B: 4% C: 1% D: 3,96%.

Bài 163: Một vật dao động điều hòa tắt dần. Cứ sau mỗi chu kì biên độ dao động giảm 3% so với lần trước đó. Hỏi sau n

chu kì cơ năng còn lại bao nhiêu %?

A: (0,97)n.100% B: (0,97)

2n.100% C: (0,97.n).100% D: (0,97)

2+n.100%

Bài 164: Một vật dao động điều hòa tắt dần. Cứ sau mỗi chu kì biên độ dao động giảm 3% so với lần trước đó. Hỏi sau

bao nhiêu chu kì cơ năng còn lại 21,8%?

A: 20 B: 25 C: 50 D: 7

Bài 165: Một con lắc lò xo nằm ngang dao động điều hoà với biên độ A. Khi vật nặng chuyển động qua vị trí cân bằng thì

giữ cố định một điểm trên lò xo cách điểm cố định ban đầu một đoạn bằng 1/4 chiều dài tự nhiên của lò xo. Vật sẽ tiếp tục

dao động với biên độ bằng:

A: A 3 /2 B. A/2 C. A 2 D. A/ 2

Bài 166: Con lắc lò xo dao động điều hòa theo phương ngang với biên độ A. Đúng lúc con lắc đang giãn cực đại thì người

ta cố định một điểm chính giữa của lò xo, kết quả làm con lắc dao động điều hòa với biên độ A‟. Hãy lập tỉ lệ giữa biên độ

A và biên độ A‟.

A: A

= 1A'

. B. A

= 4A'

. C. A

= 2A'

. D. A

= 2A'

Bài 167: Con lắc lò xo dao động điều hòa theo phương ngang với biên độ A. Đúng lúc con lắc qua vị trí có động năng

bằng thế năng và đang giãn thì người ta cố định một điểm chính giữa của lò xo, kết quả làm con lắc dao động điều hòa với

biên độ A‟. Hãy lập tỉ lệ giữa biên độ A và biên độ A‟.

A: A

= 2A'

. B. A 8

= A' 3

. C. A 2 2

= A' 3

. D.A

= 2A'

Bài 168: Một con lắc lò xo dao động điều hòa theo phương ngang với biên độ A. Tìm li độ x mà tại đó công suất của lực

đàn hồi đạt cực đại:

A: x = A B. x = 0 C. x = A

2 D. A/2

Bài 169: Một con lắc lò xo có độ cứng k = 100N/m, một đầu cố định, một đầu gắn với vật m 1 có khối lượng 750g. Hệ

được đặt trên một mặt bàn nhẵn nằm ngang. Ban đầu hệ ở vị trí cân bằng. Một vật m 2 có khối lượng 250g chuyển động

với vận tốc 3 m/s theo phương của trục lò xo đến va chạm mềm với vật m 1. Sau đó hệ dao động điều hòa. Tìm biên độ

của dao động điều hòa?

A: 6,5 cm B. 12,5 cm C. 7,5 cm. D. 15 cm.

Bài 170: Một con lắc lò xo gồm vật M và lò xo có độ cứng k đang dao động điều hòa trên mặt phẳng nằm ngang, nhẵn với

biên độ A1. Đúng lúc vật M đang ở vị trí biên thì một vật m có khối lượng bằng khối lượng vật M, chuyển động theo phương

ngang với vận tốc v0 bằng vận tốc cực đại của vật M , đến va chạm với M. Biết va chạm giữa hai vật là đàn hồi xuyên tâm,

sau va chạm vật M tiếp tục dao động điều hòa với biên độ A2 . Tỉ số biên độ dao động của vật M trước và sau va chạm là:

A: 1

2

A 2 =

A 2 B. 1

2

A 3 =

A 2 C. 1

2

A 2 =

A 3 D. 1

2

A 1 =

A 2


: 00998822..660022..660022 Trang: 23

Bài 171: Con lắc lò xo có độ cứng k = 90(N/m) khối lượng m = 800(g) được đặt nằm ngang. Một viên đạn khối lượng m0

= 100(g) bay với vận tốc v0 = 18(m/s), dọc theo trục lò xo, đến cắm chặt vào M. Biên độ và tần số góc dao động của con

lắc sau đó là:

A: 20(cm); 10(rad/s) B. 2(cm); 4(rad/s) C. 4(cm); 25(rad/s) D. 4(cm); 2(rad/s).

Bài 172: Một con lắc lò xo dao động nằm ngang không ma sát lò xo có độ cứng k, vật có khối lượng m, Lúc đầu kéo con

lắc lệch khỏi vị trí cân bằng một khoảng A sao cho lò xo đang nén rồi thả không vận tốc đầu, Khi con lắc qua VTCB

người ta thả nhẹ 1 vật có khối lượng cũng bằng m sao cho chúng dính lại với nhau. Tìm quãng đường vật đi được khi lò

xo dãn dài nhất lần đầu tiên tính từ thời điểm ban đầu.

A: 1,5A B. 2A C. 1,7A D. 2,5A

Bài 173: Một con lắc lò xo ngang gồm lò xo có độ cứng k = 100N/m và vật m = 100g, dao động trên mặt phẳng ngang, hệ

số ma sát giữa vật và mặt ngang là = 0,02. Kéo vật lệch khỏi VTCB một đoạn 10cm rồi thả nhẹ cho vật dao động.

Quãng đường vật đi được từ khi bắt đầu dao động đến khi dừng hẳn là:

A: s = 50m. B. s = 25m. C. s = 50cm. D. s = 25cm.

Bài 174: Một con lắc lò xo ngang gồm lò xo có độ cứng k = 100N/m và vật m = 1000g, dao động trên mặt phẳng ngang,

hệ số ma sát giữa vật và mặt ngang là = 0,01. Cho g = 10m/s2, lấy

2 = 10. Kéo vật lệch khỏi VTCB một đoạn 8cm rồi

thả nhẹ cho vật dao động. Số chu kì vật thực hiện từ khi bắt đầu dao động đến khi dừng hẳn là:

A: N = 10. B. N = 20. C. N = 5. D. N = 25

Bài 175: Một con lắc lò xo ngang gồm lò xo có độ cứng k = 50N/m và vật m = 1kg, dao động trên mặt phẳng ngang, hệ

số ma sát giữa vật và mặt ngang là = 0,1. Cho g = 10m/s2, lấy

2 = 10. Kéo vật lệch khỏi VTCB một đoạn 5cm rồi thả

nhẹ cho vật dao động. Vật dao động tắt dần và dừng lại tại vị trí cách vị trí cân bằng đoạn xa nhất lmax bằng bao nhiêu?

A: lmax = 5cm. B. lmax = 7cm. C. lmax = 3cm. D. lmax = 2cm

Bài 176: Một con lắc lò xo gồm vật nhỏ khối lượng 0,02 kg và lò xo có độ cứng 1 N/m. Vật nhỏ được đặt trên giá đỡ cố định

nằm ngang dọc theo trục lò xo. Hệ số ma sát trượt giữa giá đỡ và vật nhỏ là 0,1. Ban đầu giữ vật ở vị trí lò xo bị nén 10 cm rồi

buông nhẹ để con lắc dao động tắt dần. (g = 10 m/s2). Tốc độ lớn nhất vật nhỏ đạt được trong quá trình dao động là:

A: 10 30 cm/s. B. 20 6 cm/s. C. 40 2 cm/s. D. 40 3 cm/s.

VIẾT PHƢƠNG TRÌNH DAO ĐỘNG: x = Asin(.t + ) hoặc x = Acos(.t + )

1. Tìm: max

max

2π k g Nω= = 2π.f = = = 2π

T m Δl t

a=

v

2

k : ñoä cöùng cuûa loø xo N/m; g(m/s )

m : khoái löôïng vaät naëng (kg); l(m)

2. Tìm A:

Ñeà cho Phöông phaùp Chuù yù:

* Toaï ñoä x, öùng vaän toác v

2 2 22

2 4 2

v vA = x + +

ω ω ω

a

- Buoâng nheï, thaû v = 0, x = A

- Keùo ra ñoaïn x, truyeàn vaän toác

v ≠ 0.

* Vaän toác ôû VTCB hay gia tốc ở vị

trí biên

2

max max

max

v vA = =

ω a

* Chieàu daøi quyõ ñaïo CD, L… max min

l - lCD LA= = =

2 2 2

lmax; lmin laø ñoä daøi lôùn nhaát, nhoû nhaát

cuûa loø xo.

* Hôïp löïc taùc duïng leân vaät Fph max

ph maxF kA

- Fph max laø löïc phuïc hoài cöïc ñaïi(N)

- ñôn vò: k (N/m), A (m)

* Cho naêng löôïng E 2

1E kA

2

;

2

ph max

k.A 2.EA

k.A F

- ñôn vò: k (N/m), A (m),

E(jun)

* Ñöa vaät ñeán vò trí loø xo khoâng

bieán daïng roài thaû nheï. A l

Ñöa vaät ñeán vò trí loø xo khoâng bieán

daïng vaø truyeàn cho vaät vaän toác v thì

duøng coâng thöùc (1) vôùi x l

3. Tìm : Döïa vaøo ñieàu kieän ban ñaàu (t = 0). Xét vật dao động điều hòa với pt: x = Acos(.t + ) thì:

*) t = 0 vật qua VTCB theo chiều dương ta có = -/2; t = 0 vật qua VTCB theo chiều âm ta có = /2

*) t = 0 vật có li độ x = A ta có = 0; t = 0 vật có li độ x = -A ta có = .

Chú ý: Với phương trình dao động: x = Acos(.t + ), khi tìm ta thường giải ra 2 đáp án < 0 hoặc

> 0. Nếu bài cho v > 0 thì chọn < 0, nếu bài cho v < 0 thì chọn > 0


: 00998822..660022..660022 Trang: 24

Bài 177: Phương trình dao động của một vật dao động điều hoà có dạng: x = Acos(t + /2)cm. Gốc thời gian đã được

chọn từ lúc nào?

A: Lúc chất điểm có li độ x = -A. C: Lúc chất điểm đi qua vị trí cân bằng theo chiều âm.

B: Lúc chất điểm có li độ x = +A D: Lúc chất điểm đi qua vị trí cân bằng theo chiều dương.

Bài 178: Goác thôøi gian ñaõ ñöôïc choïn vaøo luùc naøo neáu phöông trình dao ñoäng cuûa moät dao ñoäng ñieàu hoaø coù daïng:

x = Acos(t + /3) ?

A: Luùc chaát ñieåm coù li ñoä x = + A. C: Luùc chaát ñieåm ñi qua vị trí x = A/2 theo chieàu döông.

B: Luùc chaát ñieåm coù li ñoä x = - A. D: Luùc chaát ñieåm ñi qua vị trí x = A/2 theo chieàu aâm.

Bài 179: Moät vaät dao ñoäng điều hòa với phương trình x = Acos(.t + ). Phöông trình vaän toác cuûa vaät coù daïng

v = Asint. Keát luaän naøo laø đúng?

A: Goác thôøi gian laø luùc vaät coù li ñoä x = +A C: Goác thôøi gian laø luùc vaät qua VTCB theo chieàu döông.

B: Goác thôøi gian laø luùc vaät coù li ñoä x = -A D: Goác thôøi gian laø luùc vaät ñi qua VTCB theo chieàu aâm.

Bài 180: Vật dao động điều hòa có biểu thức vận tốc v = 50cos(5t - /4)(cm/s). Tìm phương trình dao động của vật.

A: x = 50cos(5t + /4)(cm) C. x = 10cos(5t - 3/4)(cm)

B: x = 10cos(5t - /2)(cm) D. x = 50cos(5t - 3/4)(cm)

Bài 181: Moät vaät dao ñoäng điều hòa với phương trình x = Acos(.t + ). Choïn goác thôøi gian laø luùc vaät ñi qua VTCB

theo chieàu döông thì pha ban ñaàu cuûa dao ñoäng cuûa vaät coù theå nhaän giaù trò naøo sau ñaây?

A: /2 B: 0 C: - D: -/2

Bài 182: Một dao động điều hoà x = Acos(t + ) ở thời điểm t = 0 li độ x = A/2 theo chiều âm. Tìm .

A: /6 rad B: /2 rad C: 5/6 rad D: /3 rad

Bài 183: Moät dao ñoäng ñieàu hoøa theo hàm x = Acos(.t + ) treân quó ñaïo thaúng daøi 10cm. Chon goác thôøi gian laø luùc vaät

qua vò trí x = 2,5cm vaø ñi theo chieàu döông thì pha ban ñaàu cuûa dao ñoäng laø:

A: /6rad B: /3rad C: -/3rad D: 2/3 rad

Bài 184: Moät con laéc loø xo treo thaúng ñöùng goàm vaät m = 100g, loø xo coù ñoä cöùng k = 100N/m. Keùo vaät ra khoûi vò trí caân

baèng x = + 2cm vaø truyeàn vaän toác v = + 62, 8 3 cm/s theo phöông loø xo. Choïn t = 0 luùc vaät baét ñaàu chuyeån ñoäng thì

phöông trình dao ñoäng cuûa con laéc laø (cho 2 = 10; g = 10m/s

2)

A: x = 6cos(10t + /3) cm C: x = 4cos (10t - /3) cm

B: x = 2cos(10t + /3) cm D: x = 8cos (10t - /6) cm

Bài 185: Moät loø xo khoái löôïng khoâng ñaùng keå coù ñoä cöùng 100N/m, ñaàu treân coá ñònh, ñaàu döôùi treo vaät coù khoái löôïng

400g. keùo vaät xuoáng döôùi VTCB theo phöông thaúng ñöùng moät ñoaïn 2 cm vaø truyeàn cho noù vaän toác 10 5 cm/s ñeå noù

dao ñoäng ñieàu hoaø. Boû qua ma saùt. Choïn goác toaï ñoä ôû VTCB, chieàu döông höôùng xuoáng döôùi, goác thôøi gian ( t = 0) laø

luùc vaät ôû vò trí x = +1 cm vaø di chuyeån theo chieàu döông Ox. Phöông trình dao ñoäng cuûa vaät laø:

A: x = 2cos

5 10.t

3

(cm) C: x = 2cos

5 10.t

3

(cm)

B: x = 2 2 cos

5 10.t

3

(cm) D: x = 4cos

5 10.t

3

(cm)

Bài 186: Moät loø xo coù khoái löôïng khoâng ñaùng keå, ñaàu treân coá ñònh, ñaàu döôùi treo vaät coù khoái löôïng 80g. Vaät dao ñoäng

ñieàu hoaø theo phöông thaúng ñöùng vôùi taàn soá 4,5Hz. Trong quaù trình dao ñoäng, ñoä daøi ngaén nhaát cuûa loø xo laø 30 cm vaø

daøi nhaát laø 46 cm. Laáy g = 9,8m/s2

. Choïn goác toaï ñoä ôû VTCB, chieàu döông höôùng xuoáng, t = 0 luùc loø xo ngaén nhaát.

Phöông trình dao ñoäng laø:

A: x = 8 2 cos 9 t /2 (cm) C: x = 8cos 9 t (cm)

B: x =

8cos 9 t

2

(cm) D: x = 8cos9t (cm)

Bài 187: Moät vaät thöïc hieän dao ñoäng ñieàu hoaø vôùi bieân ñoä A = 12 cm vaø chu kyø T = 1s. Choïn goác thôøi gian laø luùc vaät ñi

qua VTCB theo chieàu döông, phöông trình dao ñoäng cuûa vaät laø:

A: x = -12sin2t (cm) B: x = 12sin2t (cm) C: x = 12sin(2t + ) (cm) D: x = 12cos2t (cm).

Bài 188: Một vật dao động điều hoà khi đi qua vị trí cân bằng theo chiều dương ở thời điểm ban đầu. Khi vật có li độ 3cm

thì vận tốc của vật bằng 8cm/s và khi vật có li độ bằng 4cm thì vận tốc của vật bằng 6cm/s. Phương trình dao động của

vật có dạng:

A: x = 5cos(2t - /2)(cm). C. x = 5cos(2t + ) (cm).

B: x = 10cos(2t - /2)(cm). D. x = 5cos(t + /2)(cm).


: 00998822..660022..660022 Trang: 25

Bài 189: Một vật dao động điều hoà với tần số góc = 5rad/s. Lúc t = 0, vật đi qua vị trí có li độ x = -2cm và có vận tốc

10(cm/s) hướng về phía vị trí biên gần nhất. Phương trình dao động của vật là:

A: x = 2 2 cos(5t + /4)(cm). C. x = 2cos (5t - /4)(cm).

B: x = 2 cos(5t + 5/4)(cm). D. x = 2 2 cos(5t + 3/4)(cm).

Bài 190: Một vật dao động điều hoà trong một chu kì dao động vật đi được 40cm và thực hiện được 120 dao động trong 1

phút. Khi t = 0, vật đi qua vị trí có li độ 5cm và đang theo chiều hướng về vị trí cân bằng. Phương trình dao động của vật

đó có dạng là:

A: 10 cos(2 )( )3

x t cm

. C. 10 cos(4 )( )3

x t cm

.

B: 20 cos(4 )( )3

x t cm

. D. 2

10cos(4 )( )3

x t cm

.

Bài 191: Moät vaät coù khoái löôïng m = 100g dao ñoäng ñieàu hoaø. Biết tốc độ dao động của vật khi qua vị trí cân bằng là

80(cm/s), hợp lực tác dụng lên vật tại vị trí biên là 3,2(N). Biết tại thời điểm t = 1,25s vật qua vị trí x = 10cm và chuyển

động ngược chiều dương của trục Ox. Coi 2 = 10, viết phương trình dao động của vật.

A: x = 20cos(4t - 2/3) (cm) C: x = 10 2 (4t - /4) (cm)

B: x = 20cos(4t + 2/3) (cm) D: x = 10 2 (4t + /4) (cm)

Bài 192: Vật dao động điều hòa. Khi qua vị trí cân bằng đạt tốc độ 100cm/s, khi vật đến biên có gia tốc đạt 1000cm/s.

Biết tại thời điểm t = 1,55(s) vật qua vị trí cân bằng theo chiều dương. Hãy viết phương trình dao động của vật.

A: x = 10cos(10t - /2) (cm) C. x = 5cos(20t - /2) (cm)

B: x = 10cos(10t) (cm) D. x = 10cos(10t + ) (cm)

Bài 193: Cho dao động điều hoà có đồ thị như hình vẽ. Phương trình dao động

tương ứng là:

A: x = 10cos(50t + 3

)cm C: x =10cos(100t +

3

)cm

B: x = 10cos(20t + 3

)cm D: x = 10cos(100t -

3

)cm

Bài 194: Đồ thị biểu dieãn li độ x của một dao động điều hoà theo phương trình

x = Acos(.t + ). như sau. Biểu thức vận tốc của dao động điều hoà là :

A: v = Asin(t) C: v = Asin(t + 3/2)

B: v = Asin(t + /2) D: v = Asin(t - /2)

XÁC ĐỊNH THỜI GIAN QUÃNG ĐƢỜNG TRONG DAO ĐỘNG ĐIỀU HÕA.

1) Chuyeån ñoäng troøn vaø dao ñoäng ñieàu hoøa

- Xeùt vaät M chuyeån ñoäng troøn ñeàu treân ñöôøng troøn taâm O baùn kính R = A.

Thôøi ñieåm ban ñaàu 0M taïo vôùi phöông ngang 1 goùc . Sau thôøi gian t vaät taïo

vôùi phöông ngang 1 goùc .t , vôùi ω laø vaän toác goùc.

- Hình chieáu cuûa M treân truïc Ox laø M’, vò trí M’ treân Ox ñöôïc xaùc ñònh bôûi

coâng thöùc: cos .x A t laø moät dao ñoäng ñieàu hoøa.

- Vaäy dao ñoäng ñieàu hoøa laø hình chieáu cuûa chuyeån ñoäng troøn ñeàu leân moät

truïc thuoäc maët phaúng chöùa ñöôøng troøn ñoù.

*) Bảng tƣơng quan giữa dao động điều hòa và chuyển động tròn đều :

dao động điều hòa (x = Acos(t + )) chuyển động tròn đều trên (O, R = A)

A là biên độ.

là tần số góc.

(t + ) là pha dao động.

v max = A là tốc độ cực đại.

a max = A2 là gia tốc cực đại.

Fph max = mA2 là hợp lực cực đại tác dụng lên vật.

R = A là bán kính.

là tốc độ góc.

(t + ) là tọa độ góc.

v = R = A là tốc độ dài.

a ht = A2 = R

2 là gia tốc hướng tâm.

Fht = mA2 là lực hướng tâm tác dụng lên vật.

A 0

-

A x

+

.t

M

M‟


: 00998822..660022..660022 Trang: 26

Chú ý:

*) Tốc độ trung bình S

vt

. Trong đó S là quãng đường vật đi được trong thời gian t.

*) Vận tốc trung bình v bằng độ biến thiên li độ trong 1 đơn vị thời gian: 2 1

2 1

x x xv

t t t

*) Quãng đường đi trong 1 chu kỳ luôn là 4A; trong 1/2 chu kỳ luôn là 2A

*) Quãng đường đi trong l/4 chu kỳ là A nếu vật xuất phát từ VTCB hoặc vị trí biên (tức là = 0; /2; )

*) Thời gian vật đi từ VTCB ra biên hoặc từ biên về VTCB luôn là T/4.

*) Đƣờng tròn lƣợng giác - Thời gian chuyển động và quãng đƣờng tƣơng ứng:

2) Một số bài toán liên quan:

Bài toán 1: Tìm quãng đường dài nhất S vật đi được trong

thời gian t với 0 < t < T/2 (hoặc thời gian ngắn nhất t để vật đi

được S với 0 < S < 2A hoặc tốc độ trung bình lớn nhất v của vật

trong thời gian t).

Bài làm.

Ta dựa vào tính chất của dao động là vật chuyển động càng

nhanh khi càng gần vị trí cân bằng cho nên quãng đường dài nhất

S vật đi được trong thời gian t với 0 < t < T/2 phải đối xứng

qua vị trí cân bằng (hình vẽ)

Tính = .t tính S = 2A.sin2

tốc độ trung bình v = ΔS

Δt

Trong trường hợp này vận tốc trung bình có độ lớn bằng tốc độ.

Bài toán 2: Tìm quãng đường ngắn nhất S vật đi được trong

thời gian t với 0 < t < T/2 (hoặc thời gian dài nhất t để vật đi

được S với 0 < S < 2A hoặc tốc độ trung bình nhỏ nhất v của

vật trong thời gian t)

Bài làm.

Ta dựa vào tính chất của dao động là vật chuyển động càng

chậm khi càng gần vị trí biên cho nên quãng đường ngắn nhất S

vật đi được trong thời gian t với 0 < t < T/2 phải đối xứng qua

vị trí biên (hình vẽ)

Tính = .t tính S = 2A.(1 - cos2

)

tốc độ trung bình v = ΔS

Δt

Trong trường hợp này vận tốc trung bình v = 0.

5/6 /6

/4

/3

/2 2/3

3/4

-1

-/6

-/4

-/3

x

0 1/2

2/2

3/2 1 -1/2

2/2

3/2

-/2

Đƣờng tròn lƣợng giác

A

A 3

2

A

2

0 -A

A 3-

2

A

2

A

2

A

2

T

4

T

2

T

6

T

6 T

8

T

8

T

12

T

12

Thời gian chuyển động và quãng đƣờng tƣơng ứng

A

0

-A

x

+

M

M‟ N‟

N

A

0

-A x

+

M

N


: 00998822..660022..660022 Trang: 27

Bài toán 3: Tìm quãng đường dài nhất S vật đi được trong thời gian t với t > T/2 (hoặc thời gian ngắn nhất t để

vật đi được S với S > 2A hoặc tốc độ trung bình lớn nhất v của vật trong thời gian t)

Bài làm.

Tính β = .t phân tích β = n. + (với 0 < < )

tính S = 2A.sin2

S = n.2A + S v =

S

Δt

Trong trường hợp này vận tốc trung bình có độ lớn ΔS

Δtv .

Bài toán 4: Tìm quãng đường ngắn nhất S vật đi được trong thời gian t với t > T/2 (hoặc thời gian dài nhất t để

vật đi được S với S > 2A hoặc tốc độ trung bình nhỏ nhất v của vật trong thời gian t)

Bài làm.

Tính β = .t phân tích β = n. + (với 0 < < )

tính S = 2A.(1 - cos2

) S = n.2A + S

tốc độ trung bình v = S

Δt

Trong trường hợp này vận tốc trung bình v = 0.

Bài toán 5: Vật m dao động điều hòa có phương trình x = Acos(t + ) với chu kì dao động là T. Gọi gia tốc a0 có

giá trị nào đó (với a0 < amax). Đặt cos = 0

max

a

a (với 0 < < ) khi đó:

*) Gọi t là thời gian trong một chu kì để gia tốc a có độ lớn lớn hơn

giá trị a0. Thì: t = 4Δ 4Δ

.Tω 2π

*) Gọi t là thời gian trong một chu kì để gia tốc a có độ lớn nhỏ hơn giá

trị a0. Thì: t = T - 4Δ 4Δ

T .Tω 2π

*) Gọi t là thời gian trong một chu kì để gia tốc a có giá trị đại số

lớn hơn giá trị a0. Thì: t = 2Δ 2Δ

.Tω 2π

*) Gọi t là thời gian trong một chu kì để gia tốc a có giá trị đại số

nhỏ hơn giá trị a0. Thì: t = 2Δ 2Δ

T T .Tω 2π

Vậy: Sẽ làm tương tự nếu bài toán yêu cầu tìm thời gian trong một chu kì T để vật dao động có giá trị x, v, F lớn

hơn hay nhỏ hơn giá trị x0, v0, F0 nào đó.

Bài 195: Khi nói về tính tương đối giữa chuyển động tròn đều và dao động điều hòa thì nhận xét nào sau đây là sai:

A: Vận tốc góc trong chuyển động tròn đều bằng tần số góc trong dao động điều hòa.

B: Biên độ và vận tốc cực đại trong dao động điều hòa lần lượt bằng bán kính và vận tốc dài của chuyển động tròn

đều tương ứng.

C: Gia tốc hướng tâm của chuyển động tròn đều bằng gia tốc cực đại của dao động điều hòa.

D: Lực gây nên dao động điều hòa bằng lực hướng tâm của chuyển động tròn đều.

Bài 196: Một chất điểm M chuyển động tròn đều trên đường tròn tâm O, bán kính R = 0,2m với vận tốc v = 80cm/s. Hình

chiếu của chất điểm M lên một đường kính của đường tròn là:

A: Một dao động điều hòa với biên độ 40cm và tần số góc 4rad/s.

B: Một dao động điều hòa với biên độ 20cm và tần số góc 4rad/s.

C: Một dao động có li độ lớn nhất 10cm.

D: Một chuyển động nhanh dần đều có gia tốc a > 0.

Bài 197: Một vật dao động điều hoà với phương trình x = Acos(t + ). Biết trong khoảng thời gian 1/60s đầu tiên, vật đi

từ vị trí x = 0 đến vị trí x = A3

2 theo chiều dương và tại điểm cách vị trí cân bằng 2cm vật có vận tốc 40 3 cm/s. Biên

độ và tần số góc của dao động thoả mãn các giá trị nào sau đây?

A: = 10 rad/s; A = 7,2cm C: = 10 rad/s; A = 5cm

B: = 20 rad/s; A = 5,0cm D: = 20 rad/s; A = 4cm

amax

0 a

+

a0 -a0

amax


: 00998822..660022..660022 Trang: 28

Bài 198: Moät vaät dao ñoäng ñieàu hoaø trong khoảng B ñeán C vôùi chu kyø laø T, vò trí caân baèng laø O. Trung ñieåm cuûa OB vaø

OC theo thöù töï laø M vaø N. Thôøi gian ñeå vaät ñi theo moät chieàu töø M ñeán N laø:

A: T/4 B. T/6 C. T/3 D. T/12

Bài 199: Một vật dao động với biên độ A, chu kỳ T. Thời gian nhỏ nhất vật chuyển động được quãng đường bằng A là:

A: T/4 B. T/3 C. T/2 D. T/6.

Bài 200: Mét vËt dao ®éng ®iÒu hßa víi biªn ®é A vµ tÇn sè f. Thêi gian dài nhÊt vËt ®i ®îc qu·ng ®êng bằng A lµ:

A: 1/6f. B. 1/4f. C. 1/3f. D. f/4.

Bài 201: Một vật dao động điều hòa với phương trình: x = 10cos(4t)cm. Thời gian ngắn nhất kể từ thời điểm ban đầu để

vật qua vị trí cân bằng là:

A: 1/8s B: 1/4s C: 3/8s D: 5/8s Bài 202: Một chất điểm dao động điều hòa với chu kì T, biên độ A. Thời gian ngắn nhất trong 1 chu kì để vật đi được

quãng đường bằng A 3 là 0,25s. Tìm chu kì dao động của vật.

A: 0,5s. B: 0,75s. C: 1s. D: 1,5s

Bài 203:

A: A B. (2 - 2 )A C. A 2 D. (2 + 2 )A

Bài 204: Mét vËt dao ®éng ®iÒu hßa víi biªn ®é A vµ chu kì T. Trong khoảng thời gian một phần tư chu kì vật có thể đi

được ngắn nhất S bằng bao nhiêu?

A: S = A. B. S = A 2 . C. S =A( 2 - 1) . D. S =A(2 - 2) .

Bài 205: Vật dao động điều hoà có chu kỳ T, biên độ A. Tốc độ trung bình lớn nhất của vật được trong thời gian T/3 là:

A: 9A

2T B.

3A

T C.

3 3A

T D.

6A

T

Bài 206: Vật dao động điều hoà có chu kỳ T, biên độ A. Tốc độ trung bình lớn nhất của vật được trong thời gian 2T/3 là:

A: 9A

2T B.

3A

T C.

3 3A

T D.

6A

T

Bài 207: Một chất điểm dao động dọc theo trục Ox. Phương trình dao động là x = 4cos(5t)(cm). Thời gian ngắn nhất vật

đi từ lúc bắt đầu dao động đến lúc vật đi được quãng đường S = 6cm là:

A: 3/20s. B. 2/15s. C. 0,2s. D. 0,3s.

Bài 208: Một lò xo có k = 10N/m treo thẳng đứng. treo vào lò xo một vật có khối lượng m = 250g. Từ vị trí cân bằng nâng

vật lên một đoạn 50cm rồi buông nhẹ. Lấy g = 2 = 10m/s

2. Tìm thời gian lò xo bị nén trong một chu kì.

A: 0,5s B: 1s C: 1/3s D: 3/4s

Bài 209: Một vật dao động điều hoà với phương trình x = 6cos(20t)cm. Vận tốc trung bình của vật đi từ vị trí cân bằng

đến vị trí x = 3 cm laàn ñaàu là :

A: 0,36m/s B: 3,6 m/s C:180cm/s D: 36 m/s

Bài 210: Một vật dao động điều hoà với chu kì T = 0,4s và trong khoảng thời gian đó vật đi được quãng đường 16cm.

Vận tốc trung bình của vật khi đi từ vị trí có li độ x1 = 2 3 cmđến vị trí có li độ x2 = -2cm theo một chiều là:

A: 4m/s. B. 54,64cm/s. C. -54,64cm/s. D. 0,4m/s.

Bài 211: Một vật dao động điều hoà quanh vị trí cân bằng O giữa hai điểm A, B. Vật chuyển động từ O đến B ở lần thứ

nhất mất 0,1s. Tính thời gian ngắn nhất vật chuyển động từ O đến trung điểm M của OB.

A: t = 1/30s B: t = 1/12 s C: t = 1/60 s D: t = 0,05s.

Bài 212: Một chất điểm dao động điều hoà trên trục Ox với biên độ 10 cm, chu kì 2 s. Mốc thế năng ở vị trí cân bằng. Tốc

độ trung bình của chất điểm trong khoảng thời gian ngắn nhất khi chất điểm đi từ vị trí có động năng bằng 3 lần thế năng

đến vị trí có động năng bằng 1/3 lần thế năng là:

A: A. 26,12 cm/s. B. 21,96 cm/s. C. 7,32 cm/s. D. 14,64 cm/s.

Bài 213: Một vật dao động điều hoà theo phương trình 10cos(πt π/3)( )x cm . Thời gian tính từ lúc vật bắt đầu dao

động động (t = 0) đến khi vật đi được quãng đường 30cm là:

A: 1,5s. B. 2,4s. C. 4/3s. D. 2/3s.

Bài 214: Một con lắc lò xo dao động điều hòa theo phương ngang với cơ năng dao động là 1J và lực đàn hồi cực đại là 10

N. Mốc thế năng tại vị trí cân bằng. Gọi Q là đầu cố định của lò xo, khoảng thời gian ngắn nhất giữa 2 lần liên tiếp Q chịu

tác dụng lực kéo của lò xo có độ lớn 5 3 N là 0,1 s. Quãng đường lớn nhất mà vật nhỏ của con lắc đi được trong 0,4 s là:

A: 40 cm. B. 60 cm. C. 80 cm. D. 115 cm.

Bài 215: Một con lắc lò xo treo thẳng đứng. Kích thích cho con lắc dao động điều hòa theo phương thẳng đứng. Chu kì và

biên độ dao động của con lắc lần lượt là 0,4 s và 8 cm. Chọn trục x‟x thẳng đứng chiều dương hướng xuống, gốc tọa độ tại

vị trí cân bằng, gốc thời gian t = 0 khi vật qua vị trí cân bằng theo chiều dương. Lấy gia tốc rơi tự do g = 10 m/s2 và

2 =

10. Thời gian ngắn nhất kẻ từ khi t = 0 đến khi lực đàn hồi của lò xo có độ lớn cực tiểu là:

A: 4/15s. B. 7/30s. C. 3/10s D. 1/30s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 29

Bài 216: Vật đang dao động điều hòa dọc theo đường thẳng. Một điểm M nằm cố định trên đường thẳng đó, phía ngoài

khoảng chuyển động của vật, tại thời điểm t thì vật xa điểm M nhất, sau đó một khoảng thời gian ngắn nhất là Δt thì vật

gần điểm M nhất. Độ lớn vận tốc của vật sẽ đạt được cực đại vào thời điểm:

A: t + t/2 B. t + t C. (t + t)/2 D. t/2 + t/4.

Bài 217: Một con lắc lò xo dao động điều hòa với chu kì T = 3s. Tại thời điểm t1 và t2 = t1 + t, vật có động năng bằng ba

lần thế năng. Giá trị nhỏ nhất của t là:

A: 0,50s B. 0,75s C. 1,00s D. 1,50s

Bài 218: Một con lắc lò xo dao động điều hòa với chu kì T và biên độ 5 cm. Biết trong một chu kì, khoảng thời gian để vật

nhỏ của con lắc có độ lớn gia tốc không vượt quá 100 cm/s2 là T/3. Lấy

2 = 10. Tần số dao động của vật là:

A: 4 Hz. B. 3 Hz. C. 2 Hz. D. 1 Hz.

Bài 219: Một chất điểm dao động điều hòa với chu kì T. Gọi Vtb là tốc độ trung bình của chất điểm trong một chu kì, V là

tốc độ tức thời của chất điểm. Trong một chu kì, khoảng thời gian mà V ≥ π

4Vtb là:

A: T/6 B. 2T/3 C.T/3 D. T/2.

Bài 220: Một vật dao động điều hòa với chu kì T = 1s, biên độ dao động 10cm, trong 1 chu kì thời gian để tốc độ không

vượt quá 10cm/s là:

A: 1/6s B. 2/3s C. 1/6s D. 1/3s

Bài 221: Một vật dao động điều hòa với chu kì T = 1s, biên độ dao động 10cm, trong 1 chu kì thời gian để vận tốc không

nhỏ hơn -10cm/s là:

A: 1/6s B. 2/3s C. 1/6s D. 1/3s.

Bài 222: Vật dao động điều hòa. Thời gian ngắn nhất để thế năng giảm từ giá trị cực đại xuống còn một nửa giá trị cực đại

là 0,125s. Thời gian ngắn nhất để vận tốc của vật giảm từ giá trị cực đại xuống còn một nửa giá trị cực đại là:

A: 1/6s. B. 1/3s. C. 1/4s. D. 1/8s.

Bài 223: Một vật dao động điều hòa theo phương trình x = 4cos(2.t - /12) (cm,s). Hãy xác định quãng đường vật đi

được từ thời điểm t1 = 13/6(s) đến thời điểm t2 = 11/3(s):

A: 12cm B: 16cm C: 18cm D: 24cm

Bài 224: Một vật dao động điều hòa theo phương trình x = 2cos(4.t - /12) (cm,s). Hãy xác định quãng đường vật đi

được từ thời điểm t1 = 7/48(s) đến thời điểm t2 = 61/48(s):

A: 12cm B: 16cm C: 18cm D: 24cm

Bài 225: Một vật dao động điều hòa theo phương trình x = 7cos(4.t) (cm,s). Hãy xác định quãng đường vật đi được từ

thời điểm t1 = 1/12(s) đến thời điểm t2 = 0,625(s):

A: 31cm B: 31,4cm C: 31,5cm D: 32cm

Bài 226: Một vật dao động theo phương trình: x = 2sin(20t + /2) (cm). Biết khối lượng của vật nặng m = 0,2kg. Vật

qua vị trí x = 1cm ở những thời điểm nào?

A: t = 1 k

60 10 B: t =

12k

20 C: t =

12k

40 D: t =

1 k

30 5

Bài 227: Một dao động điều hòa có biểu thức x = x0cos(100πt). Trong khoảng thời gian từ 0 đến 0,02s, x có giá trị bằng

0,5x0 vào những thời điểm.

A: 1

300s và s

400

2 B:

1

300s và

5

300s C: s

500

1 và

5

300s D: s

300

1và s

300

2

Bài 228: Một chất điểm dao động điều hòa theo phương trình x = 3sin(5πt + π/6) (x tính bằng cm và t tính bằng giây). Trong

một giây đầu tiên từ thời điểm t = 0, chất điểm đi qua vị trí có li độ x = +1cm.

A: 7 lần. B. 6 lần. C. 4 lần. D. 5 lần.

Bài 229: Một vật dao động điều hòa với phương trình x = 6.cos(10t + 2/3)cm. Xác định thời điểm thứ 100 vật có động

năng bằng thế năng và đang chuyển động về phía vị trí cân bằng.

A: 19,92s B. 9,96s C. 20,12s. D. 10,06s

Bài 230: Một vật dao động điều hòa với phương trình x = Acos(ωt + /3), chu kì T. Kể từ thời điểm ban đầu thì sau thời

gian bằng bao nhiêu chu kì vật qua vị trí cân bằng lần thứ 2011?

A: 1005T. B: 1005,5T. C: 2010T. D: 1005T + T/12.

Bài 231: Một vật dao động điều hòa với phương trình x = Acos(ωt + /3), chu kì T. Kể từ thời điểm ban đầu thì sau thời

gian bằng bao nhiêu chu kì vật qua vị trí cân bằng lần thứ 2012?

A: 1006T - 5T/12. B: 1005,5T. C: 2012T. D: 1006T + 7T/12.

Bài 232: Một vật dao động điều hòa với phương trình x = 10.cos(10πt)cm . Khoảng thời gian mà vật đi từ vị trí có li độ

x = 5cm từ lần thứ 2011 đến lần thứ 2012 là:

A: 2/15s B. 4/15s C. 1/15s D. 1/5s


: 00998822..660022..660022 Trang: 30

CHU KÌ DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC ĐƠN

1.Coâng thöùc: g

ω =l

=> 2π l

T = = 2πω g

=> 1 ω

=T 2π

f = trong đó g = 2

M

RG

- Trong ñoù: l laø ñoä daøi sôïi daây (meùt); g laø gia toác troïng tröôøng (m/s2)

Chú ý: *) T taêng con laéc dao ñoäng chaäm lại, T giaûm con laéc dao ñoäng nhanh hơn

*) Chu kì dao ñoäng cuûa con laéc ñôn chỉ phụ thuộc vaøo vò trí ñòa lí vaø ñoä daøi daây treo maø không phụ thuộc

vaøo khoái löôïng vaät naëng, biên độ góc dao động của con lắc và cách kích thích dao động.

2. Nguyeân nhaân laøm thay ñoåi chu kì:

-Do l bieán thieân (taêng hoaëc giaûm chieàu daøi). Do g bieán thieân (thay ñoåi vò trí ñaët con laéc)

3. Caùc tröôøng hôïp rieâng:

- Neáu g khoâng ñoåi: 1 1

2 2

T l=

T l Neáu l khoâng ñoåi:

1 2

2

T=

T

g

g1

4) Baøi toaùn: Con laéc ñôn coù ñoä daøi l1 dao ñoäng vôùi chu kì T1, con laéc ñôn coù ñoä daøi l2 dao ñoäng vôùi chu kì T2 (l1 >l2)

Hoûi con laéc ñôn coù ñoä daøi 1 2l l l dao ñoäng vôùi chu kì bao nhieâu?

Baøi laøm

221 2 1 2

22 2 2 2 21 2

1 2 1 2

2 2 T 2

T 2 T T T = T T

l l l ll

g g g

l l

g g

ta co ùT

5) Baøi toaùn về hiện tƣợng trùng phùng:

Hai con lắc dao động tuần hoàn với chu kì lần lượt là T1 và T2 coi T1 < T2. Gọi t là thời gian trùng phùng của 2

con lắc, khi đó ta có công thức liên hệ: 1 2

2 1

TTt

T T

hoặc t = n.T2 = (n + 1)T1, trong đó n và (n + 1) lần lượt là số dao

động của con lắc T2 , T1 trong thời gian t.

Bài 233: Chu kỳ dao động của con lắc đơn không phụ thuộc vào:

A: Khối lượng quả nặng B: Chiều dài dây treo. C: Gia tốc trọng trường. D: Vĩ độ địa lý.

Bài 234: Con laéc ñôn dao ñoäng vôùi bieân ñoä goùc bằng 0 = 300. Trong ñieàu kieän khoâng coù ma saùt. Dao ñoäng con laéc ñôn

ñöôïc goïi laø:

A: Dao ñoäng ñieàu hoøa B: Dao ñoäng duy trì C: Dao doäng cöôõng böùc D: Dao ñoäng tuaàn hoaøn

Bài 235: Cho con laéc ñôn chieàu daøi l dao ñoäng nhoû vôùi chu kyø T. Neáu taêng khoái löôïng vaät treo gaáp 8 laàn thì chu kyø con laéc:

A: Taêng 8 laàn. B: Taêng 4 laàn. C: Taêng 2 laàn. D: Không đổi.

Bài 236: Cho con laéc ñôn chieàu daøi l dao ñoäng nhoû vôùi chu kyø T. Neáu taêng chieàu daøi con laéc gaáp 4 laàn vaø taêng khoái

löôïng vaät treo gaáp 2 laàn thì chu kyø con laéc:

A: Taêng 8 laàn. B: Taêng 4 laàn. C: Taêng 2 laàn. D: Taêng 2 laàn.

Bài 237: Một con lắc đơn có chu kỳ 1,5s khi nó dao động ở nơi có gia tốc trọng trường bằng 9,8m/s2. Tính chiều dài của

con lắc đó.

A: 56cm. B: 3,5m. C: 1,11m D: 1,75m.

Bài 238: Một con lắc đơn có chu kỳ 4s khi nó dao động ở một nơi trên trái đất. Tính chu kỳ của con lắc này khi ta đưa nó

lên mặt trăng, biết rằng gia tốc trọng trường của mặt trăng bằng 60% gia tốc trọng trường trên trái đất.

A: 2,4s. B: 6,67s. C: 2,58s D: 5,164s.

Bài 239: Moät con laéc ñôn dao ñoäng nhoû vôùi chu kyø T. Neáu chu kyø cuûa con laéc ñôn giaûm 1% so vôùi giaù trò luùc ñaàu thì

chieàu daøi con laéc ñôn seõ:

A: Taêng 1% so vôùi chieàu daøi ban ñaàu. C: Giaûm 1% so vôùi chieàu daøi ban ñaàu.

B: Giaûm 2% so vôùi chieàu daøi ban ñaàu. D: Taêng 2% so vôùi chieàu daøi ban ñaàu.

Bài 240: ÔÛ cuøng moät nôi, con laéc ñôn moät coù chieàu daøi l1 dao ñoäng vôùi chu kyø T1 = 2(s) thì con laéc ñôn hai coù chieàu daøi

l2 = l1/2 dao ñoäng vôùi chu kyø laø:

A: 5,656 (s) B: 4 (s) C: 1 (s) D: 2 (s)


: 00998822..660022..660022 Trang: 31

Bài 241: Con laéc ñôn thöù nhaát coù chieàu daøi l1 dao ñoäng vôùi chu kyø T1, con laéc ñôn thöù hai coù chieàu daøi l2 dao ñoäng vôùi

chu kyø T2. Con laéc coù chieàu daøi (l1 + l2) dao ñoäng vôùi chu kyø laø:

A: T = T1 + T2 B: T = 2 2

1 2T - T C: T = 2 2

1 2+T T D: T = 1 2T + T

2.

Bài 242: Đối với con lắc đơn, đồ thị biểu diễn mối liên hệ giữa chiều dài l của con lắc và chu kì dao động T của nó là:

A: đường hyperbol. B. đường parabol. C. đường elip. D. đường thẳng.

Bài 243: Hieäu soá chieàu daøi hai con laéc ñôn laø 22 cm. ÔÛ cuøng moät nôi vaø trong cuøng moät thôøi gian thì con laéc (1) laøm

ñöôïc 30 dao ñoäng vaø con laéc (2) laøm ñöôïc 36 dao ñoäng. Chieàu daøi moãi con laéc laø:

A: l1 = 72cm l2 = 50cm C: l1 = 50cm l2 = 72cm

B: l1 = 42cm l2 = 20cm D: l1 = 41cm l2 = 22cm

Bài 244: Con lắc có chiều dài dây treo l1 dao động với biên độ góc nhỏ và chu kì dao động T1 = 0,6 s. Con lắc có chiều dài

l2 có chu kì dao động cũng tại nơi đó là T2 = 0,8 s .Chu kì của con lắc có chiều dài l1 + l2 là:

A: 1,4 s B: 0,7 s C: 1 s D: 0,48 s

Bài 245: Trong cùng một khoảng thời gian, con lắc thứ nhất thực hiện 10 chu kỳ dao động, con lắc thứ hai thực hiện 6 chu

kỳ dao động. Biết hiệu số chiều dài dây treo của chúng là 48cm. Chiều dài dây treo của mỗi con lắc là:

A: l1 = 79cm, l2 = 31cm. C: l1 = 9,1cm, l2 = 57,1cm

B: l1 = 42cm, l2 = 90cm. D: l1 = 27cm, l2 = 75cm.

Bài 246: Một con lắc đơn có chiều dài l thực hiện được 8 dao động trong thời gian t. Nếu thay đổi chiều dài đi một lượng

0,7m thì cũng trong khoảng thời gian đó nó thực hiện được 6 dao động. Chiều dài ban đầu là:

A: 1,6m B. 0,9m C. 1,2m D. 2,5m

Bài 247: Một con lắc đơn có chiều dai l1 dao động với chu kì 1,2s. Con lắc đơn có chiều dài l2 dao động với chu kì 1,5s.

Con lắc đơn có chiều dai l1 + l2 dao động với tần số:

A: 2,7Hz B. 2Hz C. 0,5Hz D. 0,3Hz

Bài 248: Hai con laéc ñôn coù chieàu daøi l1 = 64cm, l2 = 81cm dao ñoäng nhoû trong hai maët phaúng song song. Hai con laéc

cuøng qua vị trí cân bằng vaø cuøng chieàu luùc to = 0. Sau thôøi gian t, hai con laéc laïi cuøng veà vị trí cân bằng vaø cuøng chieàu

moät laàn nöõa. Laáy g = 2 m/s

2. Choïn keát quaû đúng veà thôøi gian t trong caùc keát quaû döôùi ñaây:

A: 20s B: 12s C: 8s D: 14,4s

Bài 249: Hai con lắc đơn đặt gần nhau dao động bé với chu kì lần lượt 1,5s và 2s trên hai mặt phẳng song song thời điểm

ban đầu cả 2 đi qua vị trí cân bằng theo cùng 1 chiều. Thời điểm cả 2 đi qua vị trí cân bằng theo cùng chiều lần thứ 2013

(không kể thời điểm ban đâu) là:

A: 12078s. B. 12072s. C. 12084s. D. 4026s.

Bài 250: Một con lắc đơn có chiều dài l, quả nặng có khối lượng m. Một đầu con lắc treo

vào điểm cố định O, con lắc dao động điều hoà với chu kỳ 2s. Trên phương thẳng đứng

qua O, người ta đóng một cây đinh tại vị trí OI = l/2. Sao cho đinh chận một bên của dây

treo. Lấy g = 9,8m/s2. Chu kỳ dao động của con lắc là:

A: T = 0,7s C: T = 2,8s

B: T = 1,7s D: T = 2s

Bài 251: Một con lắc đơn dao động tại A với chu kì 2 s . Đưa con lắc tới B thì nó thực

hiện 100 dao động hết 201 s .Coi nhiệt độ hai nơi bằng nhau . Gia tốc trọng trường tại B

so với tại A :

A: Tăng 0,1 % B: Giảm 0,1 % C: Tăng 1 % D: Giảm 1 %

Bài 252: Một con lắc đơn dao động điều hoà, nếu tăng chiều dài 25% thì chu kỳ dao động của nó

A: Tăng 11,80% B. Tăng 25% C. Giảm 11,80% D. Giảm 25%

Bài 253: Một con lắc đơn, quả nặng có khối lượng 40g dao động nhỏ với chu kì 2s. Nếu gắn thêm một gia trọng có khối

lượng 120g thì con lắc sẽ dao động nhỏ với chu kì :

A: 8s B. 4s C. 2s D. 0,5s

Bài 254: Con laéc ñôn dao ñoäng vôùi bieân ñoä goùc 90

thì có chu kì T. Nếu ta cho con lắc dao động với biên độ góc 4,50 thì

chu kì của con lắc sẽ:

A: Giảm một nửa B: Không đổi C: Tăng gấp đôi D: Giảm 2

Bài 255: Mét con l¾c ®¬n cã chu kú dao ®éng T = 4s, thêi gian ngắn nhất ®Ó con l¾c ®i tõ VTCB ®Õn vÞ trÝ cã li ®é cùc ®¹i lµ:

A: t = 1,0s B. t = 0,5s C. t = 1,5s D. t = 2,0s

l 2

l


: 00998822..660022..660022 Trang: 32

CHU KÌ DAO ĐỘNG CỦA CON LẮC TRONG HỆ QUY CHIẾU KHÔNG QUÁN TÍNH

HOẶC CON LẮC ĐƠN TÍCH ĐIỆN ĐẶT TRONG ĐIỆN TRƢỜNG.

1) CON LẮC TRONG HỆ QUY CHIẾU KHÔNG QUÁN TÍNH:

Hệ quy chiếu không quán tính là hệ quy chiếu chuyển động có gia tốca . Một vật có khối lượng m đặt trong hệ quy chiếu

không quán tính sẽ chịu tác dụng của lực quán tính .qt

F m a lực này tỷ lệ và ngược chiều với a

a) CON LẮC ĐƠN TRONG THANG MÁY

*) Tröôøng hôïp con laéc treo trong thang maùy chuyeån ñoäng ñi leân chaäm daàn ñeàu hoaëc ñi xuoáng nhanh daàn ñeàu vôùi gia

toác a thì: g’= g – a ' 2l

Tg a

*) Tröôøng hôïp con laéc treo trong thang maùy chuyeån ñoäng ñi leân nhanh daàn ñeàu hoaëc ñi xuoáng chaäm daàn ñeàu vôùi gia

toác a thì: g’= (g + a) ' 2l

Tg a

b) CON LẮC ĐƠN TRONG XE CHUYỂN ĐỘNG CÓ GIA TỐC THEO

PHƢƠNG NGANG.

*) Tröôøng hôïp con laéc treo trong xe ôtô chuyển động biến đổi ñeàu (nhanh dần hoặc

chaäm daàn ñeàu) vôùi gia toác a thì: 2 2

'g g a 2 2

' 2l

Tg a

< T.

*) Vò trí caân baèng môùi cuûa con laéc laø O’, leäch phöông so vôùi phöông thaúng ñöùng moät goùc

θ: Vớicos'

g

g và

qtF a

tgP g

. .cos

' 2. 2. . cos'

l lT T

g g

2) CON LẮC ĐƠN NHIỄM ĐIỆN TRONG ĐIỆN TRƢỜNG

CÓ PHƢƠNG NGANG.

a) Löïc ñieän tröôøng F q.E

vôùi:

q 0, E F

q 0, E F

( E : Cöôøng ñoä ñieän tröôøng (V/m); q: ñieän tích (C))

b) Tröôøng hôïp tuï ñieän phaúng U

E

d

vôùi: U laø hieäu ñieän theá giöõa hai baûn tuï ñieän

d laø khoaûng caùch giöõa hai baûn

c) Troïng löïc hieäu duïng. Gia toác hieäu duïng

- Goïi troïng löïc hieäu duïng laø P’, vaø coù gia toác hieäu duïng g’ khi ñoù:

P FP ' P F m.g' g ' g a

m

(1) vôùi F q.E = m.a => q.E

a

m

=> Ñoä lôùn a = q.E

m

Chieáu (1) leân phöông sôïi daây ta coù:

*) Gia toác hieäu duïng: g’= g

cosθ =

2 2g a =

2

2q.E

g

m

=> .cos

' 2. 2. . cos'

l lT T

g g

*) Vò trí caân baèng môùi cuûa con laéc laø O’, leäch phöông so vôùi phöông thaúng ñöùng moät goùc θ: F a

tgP g

E

q

P

F

T

'P

1

Fqt

a

P

0’


: 00998822..660022..660022 Trang: 33

3) CON LẮC ĐƠN NHIỄM ĐIỆN TRONG ĐIỆN TRƢỜNG CÓ PHƢƠNG THẲNG ĐỨNG.

*) Löïc ñieän tröôøng F qE

vôùi:

q > 0, E F

q < 0, E F E : cöôøng ñoä ñieän tröôøng (V/m); q: ñieän tích (C)

- Goïi troïng löïc hieäu duïng laø P’ , vaø coù gia toác hieäu duïng g’ khi ñoù:

P + FP'= P + F = m.g' g' = = g + a

m (1) vôùi F qE = m. a =>

q.Ea =

m => Ñoä lôùn a =

q.E

m

*) Tröôøng hôïp lực điện trường hướng lên (ngược chiều trọng lực): g’= g – a ' 2l

Tg a

*) Tröôøng hôïp lực điện trường hướng xuống (cùng chiều trọng lực): g’= (g + a) ' 2l

Tg a

Bài 256: Trong thang maùy ñöùng yeân con laéc ñôn dao ñoäng vôùi chu kì 2l

Tg

. Treo con laéc ñôn trong thang maùy

chuyeån ñoäng ñi leân chaäm daàn ñeàu hoaëc ñi xuoáng nhanh daàn ñeàu vôùi gia toác a< g thì chu kỳ dao động con laéc seõ laø:

A: Khoâng ñoåi B: ' 2l

Tg a

C: ' 2l

Tg a

D: 2 2

' 2l

Tg a

Bài 257: Trong thang maùy ñöùng yeân con laéc ñôn dao ñoäng vôùi chu kì T = 1s nôi coù gia toác troïng tröôøng g = 2 =10m/s

2.

Treo con laéc ñôn trong thang maùy chuyeån ñoäng ñi leân nhanh daàn ñeàu vôùi gia toác a = 30m/s2 thì chu kỳ dao động con laéc laø:

A: 1s B: 0,5s C: 0,25 D: 2s

Bài 258: Trong thang maùy ñöùng yeân con laéc ñôn dao ñoäng vôùi chu kì T = 1s nôi coù gia toác troïng tröôøng g = 2 =10m/s

2. Treo

con laéc ñôn trong thang maùy chuyeån ñoäng ñi xuoáng nhanh daàn ñeàu vôùi gia toác a = 10m/s2 thì chu kỳ dao động con laéc seõ laø:

A: 1s B: 0,5s C: 0,25 D: Khoâng dao ñoäng

Bài 259: Một con lắc đơn được treo trong thang máy, dao động điều hòa với chu kì T khi thang máy đứng yên. Nếu thang

máy đi xuống nhanh dần đều với gia tốc g/10 ( g là gia tốc rơi tự do) thì chu kì dao động của con lắc là:

A: T11

10 B. T

10

9 C. T

9

10 D. T

10

11

Bài 260: Mét con l¾c ®¬n ®îc treo ë trÇn mét thang m¸y. Khi thang m¸y ®i xuèng nhanh dÇn ®Òu vµ sau ®ã chËm dÇn ®Òu

víi cïng mét gia tèc th× chu kú dao ®éng ®iÒu hßa cña con l¾c lÇn lît lµ T1 = 2,17 s vµ T2 = 1,86 s. lÊy g = 9,8m/s2. Chu kú

dao ®éng cña con l¾c lóc thang m¸y ®øng yªn vµ gia tèc cña thang m¸y lµ: A: 1 s và 2,5 m/s

2. B. 1,5s và 2m/s

2. C. 2s và 1,5 m/s

2. D. 2,5 s và 1,5 m/s

2.

Bài 261: Một con lắc đơn được treo vào trần một thang máy. Khi thang máy chuyển động thẳng đứng đi lên nhanh dần

đều với gia tốc có độ lớn a thì chu kì dao động điều hoà của con lắc là 2,52 s. Khi thang máy chuyển động thẳng đứng đi

lên chậm dần đều với gia tốc cũng có độ lớn a thì chu kì dao động điều hoà của con lắc là 3,15 s. Khi thang máy đứng yên

thì chu kì dao động điều hoà của con lắc là

A: 2,84 s. B. 2,96 s. C. 2,61 s. D. 2,78 s.

Bài 262: Một thang máy có thể chuyển động theo phương thẳng đứng với gia tốc có độ lớn luôn nhỏ hơn gia tốc trọng trường

tại nơi đặt thang máy. Trong thang máy này có treo một con lắc đơn dao động với biên độ nhỏ. Chu kỳ dao động của con lắc khi

thang máy đứng yên bằng 1,1 lần khi thang máy chuyển động. Điều đó chứng tỏ vectơ gia tốc của thang máy.

A: Hướng lên trên và có độ lớn là 0,11g. C: Hướng lên trên và có độ lớn là 0,21g.

B: Hướng xuống dưới và có độ lớn là 0,11g. D: Hướng xuống dưới và có độ lớn là 0,21g.

Bài 263: Một con lắc đơn dao động với biên độ nhỏ, chu kì là T0, tại nơi có g = 10m/s2 . Treo con lắc ở trần 1 chiếc xe rồi

cho xe chuyển động nhanh dần đều trên đường ngang thì dây treo hợp với phương thẳng đứng 1 góc 0 = 90. Cho con lắc

dao động với biên độ nhỏ, hãy tính chu kì T của con lắc theo T0.

A: T = T0 cos B: T = T0 sin C: T = T0 tan D: T = T0 2

Bài 264: Một ôtô khởi hành trên đường ngang từ trạng thái đứng yên và đạt vận tốc 72km/h sau khi chạy nhanh dần đều

được quãng đường 100m. Trên trần ôtô treo một con lắc đơn dài 1m. Cho g = 10m/s2. Chu kì dao động nhỏ của con lắc

đơn trong thời gian đó là:

A: 0,62s. B. 1,62s. C. 1,97s. D. 1,02s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 34

Bài 265: Moät con laéc ñôn ñöôïc treo treân traàn cuûa moät xe oâtoâ ñang chuyeån ñoäng theo phöông ngang. Chu kyø dao ñoäng

cuûa con laéc trong tröôøng hôïp xe chuyeån ñoäng thaúng ñeàu laø T vaø khi xe chuyeån ñoäng vôùi gia toác a laø T’. Keát luaän naøo

sau ñaây laø đúng khi so saùnh hai tröôøng hôïp?

A: T‟ < T

B: T = T‟

C: T‟ > T

D: T‟ < T nếu xe chuyển động chậm dần, T‟ > T nếu xe chuyển động nhanh dần.

Bài 266: Moät con laéc ñôn tích điện q ñöôïc treo trong điện trường có phương ngang. Chu kyø dao ñoäng cuûa con laéc trong

tröôøng hôïp không có điện trường laø T vaø khi có điện trường laø T’. Keát luaän naøo đúng khi so saùnh T và T’?

A: T‟ < T C: T = T‟

B: T‟ > T D: T‟ < T nếu q > 0, T‟ > T nếu q < 0.

Bài 267: Một con lắc đơn gồm sợi dây có chiều dài l = 1(m) và quả cầu nhỏ khối lượng m = 100 (g), được treo tại nơi có

gia tốc trọng trường g = 9,8 (m/s2). Cho quả cầu mang điện tích dương q = 2,5.10

-4 C trong điện trường đều hướng thẳng

xuống dưới có cường độ E = 1000 (V/m). Hãy xác định chu kì dao động nhỏ của con lắc khi véctơ E.

A: T =1,7s B: T =1,8s C: T =1,6s D: T = 2s

Bài 268: Một con lắc đơn gồm sợi dây có chiều dài l = 1(m) và quả cầu nhỏ khối lượng m = 100 (g), được treo tại nơi có

gia tốc trọng trường g = 9,8 (m/s2). Cho quả cầu mang điện tích dương q = 2,5.10

-4C

trong điện trường đều có cường độ

E = 1000 (V/m). Hãy xác định phương của dây treo con lắc khi cân bằng và chu kì dao động nhỏ của con lắc khi véctơ E

có phương nằm ngang.

A: T =1,7s B: T =1,9s C: T =1,97s D: T = 2s

Bài 269: Một con lắc đơn khối lượng 40g dao động trong điện trường có cường độ điện trường hướng thẳng đứng trên

xuống và có độ lớn E = 4.104V/m, cho g = 10m/s

2. Khi chưa tích điện con lắc dao động với chu kỳ 2s. Khi cho nó tích

điện q = -2.10-6C thì chu kỳ dao động là:

A: 2,4s B. 2,236s C. 1,5s D. 3s

Bài 270: -6

n E =

104 2

,

A: 0,58 s B. 1,40 s C. 1,15 s D. 1,99 s

Bài 271: Một con lắc đơn có vật nhỏ mang điện tích dương q. Nếu cho con lắc đơn dao động nhỏ trong điện trường đều

( E thẳng đứng hướng xuống) thì chu kì của nó là T1, nếu giữ nguyên độ lớn của E nhưng cho E hướng lên thì chu kì dao

động nhỏ là T2. Nếu không có điện trường thì chu kì dao động nhỏ của con lắc đơn là T0. Mối liên hệ giữa chúng là:

A: 2 2 2

0 1 2

2 1 1

T T T . B.

2 2 2

0 1 2T T T . C. 0 1 2

2 1 1

T T T . D.

2

0 1 2T TT .

Bài 272: Một con lắc đơn có chu kì T = 2s. Treo con lắc vào trần một chiếc xe đang chuyển động trên mặt đường nằm

ngang thì khi ở vị trí cân bằng dây treo con lắc hợp với phương thẳng đứng một góc 300. Chu kì dao động của con lắc

trong xe là:

A: 1,4s. B. 1,54s. C. 1,61s. D. 1,86s.

Bài 273: Một con lắc đơn có chiều dài dây treo 1m treo trong một xe chạy trên mặt phẳng nghiêng góc α = 300 so với

phương ngang. Xe chuyển động trên mặt phẳng nghiêng không ma sát. Vị trí cân bằng của con lắc khi sơi dây hợp với

phương thẳng đứng góc bằng:

A: 450. B. 0

0. C. 30

0. D. 60

0.

Bài 274: Treo một con lắc đơn dài 1m trong một toa xe chuyển động xuống dốc nghiêng góc α = 300 so với phương

ngang, hệ số ma sát giữa bánh xe và mặt đường là µ = 0,2. Gia tốc trọng trường là g = 10m/s2. Vị trí cân bằng của con lắc

khi dây treo hợp với phương thẳng đứng góc bằng:

A: 18,70. B. 30

0. C. 45

0. D. 60

0.

Bài 275: Treo một con lắc đơn trong một toa xe chuyển đông xuống dốc nghiêng góc α = 300 so với phương ngang, chiều

dài 1m, hệ số ma sát giữa bánh xe và mặt đường là µ = 0,2. Gia tốc trọng trường là g = 10m/s2. Chu kì dao động nhỏ của

con lắc là:

A: 2,1s. B. 2,0s. C. 1,95s. D. 2,3s.

Bài 276: Con lắc đơn có quả nặng làm bằng vật liệu có khối lượng riêng là D = 2kg/dm3. Khi đặt trong không khí chu kì

dao động là T. Hỏi nếu con lắc đơn có thể dao động trong nước thì sẽ có chu kì T‟ bằng bao nhiêu? Biết khối lượng riêng

của nước là D‟ = 1kg/dm3.

A: T‟ = T B: T‟ = T/2 C: T‟ = T/ 2 D: ' 2T T

Bài 277: Một con lắc đơn có chu kỳ T = 2s khi đặt trong chân không. Vật nặng của con lắc làm bằng một hợp kim khối

lượng riêng D = 8,67g/cm3. Khối lượng riêng của không khí là d = 1,3g/lít. Chu kỳ của con lắc khi đặt trong không khí là:

A: T' = 1,99993s B. T' = 2,00024s C. T' = 1,99985s D. T' = 2,00015s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 35

CHU KÌ CON LẮC BIẾN THIÊN DO THAY ĐỔI

ĐỘ SÂU – ĐỘ CAO – NHIỆT ĐỘ.

Bài toán 1: Moät con laéc ñoàng hoà chaïy đúng ôû maët ñaát với chu kì T nôi coù gia toác troïng tröôøng g. Ngöôøi ta ñöa con laéc

naøy leân ñoä cao h nôi coù nhieät ñoä khoâng ñoåi so vôùi ôû maët ñaát. Hoûi con laéc chaïy nhanh hay chaäm? Nhanh, chaäm bao nhieâu

trong 1 chu kì, trong 1 khoaûng thôøi gian t, thời gian con laéc ñaõ chæ sai t’, thời gian sai khác laø bao nhieâu?

Baøi giaûi

*) Chu kì cuûa con laéc ôû maët ñaát laø T : l

T = 2π.g

vôùi 2

Mg = G.

R

Chu kì cuûa con laéc ôû ñoä cao h laø T‟:

h

lT' = 2π.

g vôùi

h 2

Mg = G.

(R+h)

Laäp tyû leä:

h

T' g R+h h= = = 1+ > 1 T' > T

T g R R Ñoàng hoà chaïy chaäm hôn so vôùi ôû maët ñaát

*) Töø bieåu thöùc T' h T' h T' -T h ΔT h

= 1+ - 1= = =T R T R T R T R

hΔT = .T

R

Thôøi gian ñoàng hoà chaïy sai trong 1 chu kì laø:

hΔT = .T

R

*) Soá dao ñoäng maø con laéc ñoàng hoà chaïy sai trong thôøi gian t laø N: t

N =T'

(2)

*) Thôøi gian maø ñoàng hoà chaïy sai ñaõ chæ laø t’ : T h

t ' N.T t. t(1- )

T ' R

*) Thôøi gian bò sai khaùc laø:

T 1 1 h hΔt = t - t' = t - N.T = t - t. = t 1- = t 1- = t. 1- 1- = t.

T' hT' R R1+

T R

.

Bài toán 2: Moät con laéc ñoàng hoà chaïy đúng ôû maët ñaát với chu kì T nôi coù gia toác troïng tröôøng g. Ngöôøi ta ñöa con laéc

naøy xuoáng gieáng moû coù ñoä saâu h nôi coù nhieät ñoä khoâng ñoåi so vôùi ôû maët ñaát. Hoûi con laéc chaïy nhanh hay chaäm? Nhanh,

chaäm bao nhieâu trong 1 chu kì, trong 1 khoaûng thôøi gian t, thời gian con laéc ñaõ chæ sai t’ và thời gian sai khác laø bao

nhieâu? Coi traùi ñaát coù daïng hình caàu ñoàng chaát vaø coù khoái löôïng rieâng laø D.

Baøi laøm

- Khoái löôïng traùi ñaát laø: 34

. . .3

M V D R D vôùi R laø baùn kính traùi ñaát

- Khoái löôïng phaàn traùi ñaát tính töø ñoä saâu h ñeán taâm laø:

34

' '. . .3

M V D R h D

- Gia toác troïng tröôøng treân maët ñaát laø: M

g = G2

R

- Gia toác troïng tröôøng ôû ñoä saâu h laø:

''

2

Mg G

R h

- Goïi T laø chu kì con laéc treân maët ñaát: 2l

Tg

h


: 00998822..660022..660022 Trang: 36

- Goïi T’ laø chu kì con laéc ôû ñoä saâu h: ' 2'

lT

g

*) Ta coù: ' 1

1 1 '' 2

1

T g R hT T

hT g R h R

R

Ñoàng hoà chaïy chaäm hôn.

*) ' ' '

1 1 .2 2 2 2 2

T h T h T T h T h hT T

T R T R T R T R R

Thôøi gian chaïy chaäm hôn trong 1 chu kì laø: .2

hT T

R

*) Soá dao ñoäng maø con laéc ñoàng hoà chaïy sai trong thôøi gian t laø N: N = t/T‟(2)

*) Thôøi gian maø ñoàng hoà chaïy sai ñaõ chæ laø t’ : T h

t ' N.T t. t(1- )

T ' 2R

Thôøi gian bò sai khaùc laø:

T 1 1 h hΔt = t - t' = t - t. = t 1- = t 1- = t. 1- 1- = t.

T' hT' 2R 2R1+

T 2R

Bài toán 3: ÔÛ nhieät ñoä t1 con laéc đồng hồ dao ñoäng vôùi chu kì T1 , ôû nhieät ñoä t2 con laéc dao ñoäng vôùi chu kì T2 . Cho g

khoâng ñoåi. Hoûi khi ở nhiệt độ t2 con laéc đồng hồ chaïy nhanh hay chaäm? Nhanh, chaäm bao nhieâu trong 1 chu kì, trong 1

khoaûng thôøi gian , thời gian con laéc ñaõ chæ sai ‟ và thời gian sai khác laø bao nhieâu? Biết dây treo đồng hồ bằng kim

loại có hệ số giãn nở vì nhiệt là .

Baøi giaûi

*) Chu kì cuûa con laéc ôû nhieät ñoä t1 laø T1 : 1

1

lT = 2π.

g vôùi l1 = l0.(1 + .t1).

Chu kì cuûa con laéc ôû nhieät ñoä t2 laø T2: 2

2

lT = 2π.

g vôùi l2 = l0.(1 + .t2)

Laäp tyû leä: 2 2 2

2 1 2 1

1 1 1

T l 1+a.t a a a= = = 1+ .t - .t = 1+ .(t - t )

T l 1+a.t 2 2 2(pheùp bieán ñoåi coù söû duïng coâng thöùc gaàn ñuùng)

Neáu t2 > t1 thì 2

1

T> 1

T ñoàng hoà chaïy chaäm hơn và Neáu t2 < t1 thì

2

1

T< 1

T ñoàng hoà chaïy nhanh hơn.

*) Töø bieåu thöùc:

2 2 2 1

2 1 2 1 2 1

1 1 1

2 1 2 1 1 2 1

1

T T T -Tα α α= 1+ .(t - t ) -1= .(t - t ) = .(t - t )

T 2 T 2 T 2

ΔT α α= . t - t ΔT = . t - t .T cho ΔT = T -T

T 2 2

Thôøi gian ñoàng hoà chaïy sai trong 1 chu kì laø: 2 1 1

αΔT = . t - t .T

2

*) Soá dao ñoäng maø con laéc ñoàng hoà chaïy sai trong thôøi gian laø N:

N

T2

Thôøi gian maø ñoàng hoà chaïy sai ñaõ chæ laø ’: 11 2 1

222 1

1

T 1 1 ατ'= N.T = τ. = τ. = τ. = τ. 1- t - t

T αT 21+ t - t

2T

Thôøi gian bò sai khaùc laø: 2 1

αΔτ = τ - τ' = τ. t - t

2


: 00998822..660022..660022 Trang: 37

Bài toán 4: Moät con laéc ñoàng hoà chaïy ôû maët ñaát nôi coù gia toác troïng tröôøng g vaø nhieät ñoä t1 Ngöôøi ta ñöa con laéc naøy

leân ñoä cao h nôi coù nhieät ñoä t2. Hoûi con laéc chaïy nhanh hay chaäm? Nhanh, chaäm bao nhieâu trong 1 chu kì, trong 1

khoaûng thôøi gian . thời gian con laéc ñaõ chæ sai ’ laø bao nhieâu?

Baøi giaûi

*) Chu kì cuûa con laéc ôû maët ñaát coù nhieät ñoä t1 laø T1 : 1

1

lT = 2π.

g với l1 = l0.(1 + .t1) và

2

Mg = G.

R

Chu kì cuûa con laéc ôû ñoä cao h coù nhieät ñoä t2 laø T2: 2

2

h

lT = 2π.

g với l2 = l0.(1 + .t2) và

h 2

Mg = G.

(R+h)

Laäp tyû leä ( caùc pheùp bieán ñoåi coù söû duïng coâng thöùc gaàn ñuùng)

2 2 2

2 1

1 h 1 1

2 1 2 1

T l 1+α.tg R+h h α α= . = . = 1+ . 1+ .t - .t

T g l R 1+α.t R 2 2

h α h α= 1+ . 1+ .(t - t ) = 1+ + .(t - t )

R 2 R 2

2 1

2 1

h α + t - t > 0

R 2

h α + t - t < 0

R 2

Neáu thì ñoàng ho à chaïy chaäm

Neáu thì ñoàng ho à chaïy nhanh

*) Töø bieåu thöùc:

2 2 2 1

2 1 2 1 2 1

1 1 1

2 1 2 1 1 2 1

1

T T T -Th α h α h α= 1+ + .(t - t ) -1= + .(t - t ) = + .(t - t )

T R 2 T R 2 T R 2

ΔT h α h α= + .(t - t ) ΔT = + .(t - t ) .T cho ΔT = T -T

T R 2 R 2

=> Thôøi gian ñoàng hoà chaïy sai trong 1 chu kì laø: 2 1 1

ΔT =h α

+ .(t -t ) .T R 2

(1)

*) Soá dao ñoäng maø con laéc ñoàng hoà chaïy sai trong thôøi gian laø N:

2

τN =

T

Thôøi gian maø ñoàng hoà chaïy sai ñaõ chæ laø ‟:

11 2 1

222 1

1

T 1 1 h ατ'= N.T = τ. = τ. = τ. = τ. 1- + t - t

T h αT R 21+ + t - t

T R 2

Thôøi gian bò sai khaùc laø: 2 1

h αΔτ = τ - τ' = τ. + t - t

R 2

Chú ý: Khi ñöa con laéc leân cao maø chu kyø khoâng ñoåi laø vì ôû treân cao nhieät ñoä giaûm, ta döïa vaøo biểu thức (1), khi ñoù

cho T = 0 2 1 1 2

h α h α+ .(t - t )= 0 = .(t - t )

R 2 R 21 2

2h(t - t )=

R.α Ta tìm ñöôïc t2 , t1, hoặc h.

Bài 278: Moät con laéc đơn chaïy ôû maët ñaát nôi coù gia toác troïng tröôøng g. Ngöôøi ta ñöa con laéc naøy leân ñoä cao h nôi coù

nhieät ñoä khoâng ñoåi so vôùi ôû maët ñaát thì.

A: Chu kì dao động tăng bởi vậy con lắc dao động nhanh hơn.

B: Chu kì dao động giảm bởi vậy con lắc dao động nhanh hơn.

C: Chu kì dao động tăng bởi vậy con lắc dao động chậm hơn.

D: Chu kì dao động giảm bởi vậy con lắc dao động chậm hơn.


: 00998822..660022..660022 Trang: 38

Bài 279: ÔÛ nhieät ñoä t1 con laéc dao ñoäng vôùi chu kì T1, ôû nhieät ñoä t2 > t1 con laéc dao ñoäng vôùi chu kì T2. Thì:

A: Chu kì dao động tăng bởi vậy con lắc dao động nhanh hơn.

B: Chu kì dao động giảm bởi vậy con lắc dao động nhanh hơn.

C: Chu kì dao động tăng bởi vậy con lắc dao động chậm hơn.

D: Chu kì dao động giảm bởi vậy con lắc dao động chậm hơn.

Bài 280: Đưa một đồng hồ quả lắc lên độ cao h so với mặt nước biển. Biết rằng gia tốc rơi tự do ở mặt đất lớn gấp 1,44 lần

so với gia tốc rơi tự do trên độ cao h, giả sử độ chênh lệch nhiệt độ ở mặt đất và ở độ cao h là không đáng kể. Hỏi nếu đem

một đồng hồ quả lắc (có chu kỳ dao động đúng bằng 2s khi ở mặt đất) lên độ cao h thì trong mỗi ngày đêm (24 giờ) đồng hồ

sẽ chạy nhanh thêm hay chậm đi thời gian bao nhiêu?

A: Chậm đi 180 phút B. Nhanh thêm 240 phút C: Chậm đi 240 phút D. Nhanh thêm 180 phút.

Bài 281: Một con lắc có chu kì dao động trên mặt đất là T0 = 2 s, lấy bán kính trái đất là R = 6400 km. Đưa con lắc lên độ

cao h = 3200 m và coi nhiệt độ không đổi thì chu kì của con lắc bằng:

A: 2,001 s B: 2,0001 s C: 2,0005 s D: 3 s

Bài 282: Một đồng hồ quả lắc( có hệ dao động coi như một con lắc đơn) chạy đúng tại đỉnh núi cao 320m so với mặt

đất. Biết bán kính trái đất là 6400km. Khi đưa đồng hồ xuống mặt đất thì trong một tuần lễ thì đồng hồ chạy:

A: nhanh 4,32s B. nhanh 30,24s C. chậm 30,24s D. chậm 4,32s.

Bài 283: Đồng hồ quả lắc chạy đúng (chu kì T = 2s) tại nơi có gia tốc trọng trường g = 9,81m/s2 và nhiệt độ t1 = 20

0C.

Thanh treo làm bằng kim loại có hệ số nở dài = 1,85.10-5

K-1. Hỏi khi nhiệt độ tăng đến giá trị t2 = 30

0C thì đồng hồ sẽ

chạy thế nào trong một ngày đêm?

A: Nhanh 7,99s B: Chậm 7,99s C: Nhanh 15,5s D: chậm 15,5s

Bài 284: Một đồng hồ quả lắc chạy đúng giờ trên mặt đất. Đưa đồng hồ xuống giếng sâu 400 m so với mặt đất .Coi nhiệt

độ hai nơi này bằng nhau, lấy bán kính trái đất là 6400 km. Sau 12 giôø đồng hồ chạy.

A: Chậm 1,35 s B: Chậm 5,4 s C: Nhanh 2,7 s D: Nhanh 1,35 s

Bài 285: Một đồng hồ quả lắc chạy đúng giờ trên quả đất ở nhiệt độ 250 C. Biết hệ số nở dài của dây treo con lắc là

= 2. 10-5 K

-1. Khi nhiệt độ ở đó là 20

0 C thì sau một ngày đêm con lắc đồng hồ sẽ chạy :

A: Chậm 4,32 s B: Nhanh 4,32 s C: Nhanh 8,64 D: Chậm 8,64 s

Bài 286: Một đồng hồ quả lắc chạy đúng giờ trên mặt đất ở nhiệt độ 170C. Đưa đồng hồ lên đỉnh núi cao h = 640 m thì

đồng hồ quả lắc vẫn chỉ đúng giờ. Biết hệ số nở dài dây treo con lắc là α = 4.10-5K

-1. Nhiệt độ ở đỉnh núi là:

A: 17,50C. B. 14,5

0C. C. 12

0C. D. 7

0C.

Bài 287: Cho con lắc của đồng hồ quả lắc có α = 2.10-5K

-1. Khi ở mặt đất có nhiệt độ 30

0C, đưa con lắc lên độ cao h =

640m so với mặt đất, ở đó nhiệt độ là 50C. Trong một ngày đêm đồng hồ chạy nhanh hay chậm bao nhiêu ?

A: nhanh 3.10-4s. B. chậm 3.10

-4s. C. nhanh 12,96s. D. chậm 12,96s.

Bài 288: Một đồng hồ quả lắc đếm giây coi như con lắc đơn có chu kì chạy đúng là T = 2s, mỗi ngày đồng hồ chạy nhanh

một phút. Hỏi phải điều chỉnh chiều dài l dây thế nào để đồng hồ chạy đúng. Cho g = 9,8m/s2.

A: Tăng 1,37mm B: Giảm 1,37mm C: Tăng 0,37mm D: Giảm 0,37mm

Bài 289: Con lắc Phucô treo trong nhà thờ thánh Ixac ở Xanh Pêtecbua là một con lắc đơn có chiều dài 98m. Gia tốc trọng

trường ở Xanh Pêtecbua là 9,819m/s2. Nếu muốn con lắc đó khi treo ở Hà Nội vẫn dao động với chu kì như ở Xanh

Pêtecbua thì phải thay đổi độ dài của nó như thế nào ? Biết gia tốc trọng trường tại Hà Nội là 9,793m/s2.

A: Giảm 0,35m. B. Giảm 0,26m. C. Giảm 0,26cm. D. Tăng 0,26m.

Bài 290: Hai đồng hồ quả lắc bắt đầu hoạt động vào cùng một thời điểm. Đồng hồ chạy đúng có chu kì T, đồng hồ chạy

sai có chu kì T‟. Gọi t là thời gian đồng hồ chỉ đúng, t‟ là thời gian đồng hồ chỉ sai thì:

A: T‟ > T C: Đồng hồ chạy sai chỉ là: '

' .T

t tT

(h).

B: T‟ < T D: Đồng hồ chạy sai chỉ là: ' .'

Tt t

T (h).

Bài 291: Con lắc đơn chiều dài dây treo l, treo vào trần thang máy, khi thang máy đứng yên chu kỳ dao động đúng là

T = 0,2s, khi thang máy bắt đầu đi nhanh dần đều với gia tốc a = 1m/s2 lên độ cao 50m thì con lắc chạy sai lệch so với lúc

đứng yên bằng bao nhiêu? Lấy g = 10m/s2.

A: Nhanh 0,465s B. Chậm 0,465s C. Nhanh 0,541 D. Chậm 0,541

Bài 292: Một đồng hồ quả lắc khi trong môi trường chân không đồng hồ chạy đúng với chu kì 2s, đồng hồ có dây treo và

quả nặng bằng kim loại có khối lượng riêng bằng 8900kg/m3. Nếu đem đồng hồ ra không khí thì sau 365 ngày đồng hồ

chạy nhanh hay chậm một khoảng thời gian bằng bao nhiêu? Cho khối lượng riêng của không khí là 1,3kg/m3.

A: Nhanh 39,42 phút B. Chậm 38,39 phút C. Nhanh 39,82 phút D. Chậm 38,82 phút.


: 00998822..660022..660022 Trang: 39

NĂNG LƢỢNG – VẬN TỐC – LỰC CĂNG DÂY

1. Năng lƣợng: Xeùt moät con laéc daây coù ñoä daøi l, vaät

naëng coù khoái löôïng m, dao ñoäng vôùi bieân ñoä goùc 0.

Choïn goác theá naêng taïi vò trí caân baèng O.

*) Thế năng: Et = mghB = mgl.(1 - cos)

*) Năng lượng: E =Et max= mghmax= mgl.(1 - cos0)

(Năng lượng bằng theá naêng cöïc ñaïi ở biên)

*) Động năng: Eđ = E – Et =

2

2

mv

Eđ = mgl(cos - cos0)

Eđ max = E =

2

max

2

mv= Et max = mgl.(1 - cos0)

(Năng lượng bằng động năng cöïc ñaïi ở VTCB)

2.Vận tốc: AÙp duïng ñònh luaät baûo toaøn cô naêng:

E = EB = EA

2 2

B A A B

1mv mgh mgh v 2g(h h )

2

vôùi: 0.cos

.cos

A

B

h l l

h l l

0

v= 2g (cosα-cosα )l (1)

từ (1) max 0

v = 2.g. (1-cosα )l (tại VTCB) và vmin = 0 (tại vị trí biên)

3. Lực căng T của dây treo:

Xeùt taïi vò trí B, hôïp löïc taùc duïng leân quaû naëng laø löïc höôùng taâm htF : htF T P (2)

Chieáu(2) leân höôùng T ta ñöôïc:ht

F =

2 2

ht

v vma m T P cos T m mg cos

R R

(3)

Theá R = l vaø (1) vaøo (3) suy ra: T= mg(3cos - 2cos0) (4)

Tmin = mg.cos0 < P (Tại vị trí biên) và Tmax = mg(3 - 2cos0) > P (Tại vị trí cân bằng) Tmin < P < Tmax

4. Khi 0 100 ( hoặc khi 0 0,175 rad) hay khi con lắc đơn dao động điều hòa cos

2

1

2

*) thế năng

2. . .

2tE

m g l và năng lƣợng

2 2

0 0. . . . .

2 2E

m g l m g x

l

(x0 = l.0 là biên độ dao động của con lắc)

*) Con lắc đơn dao động điều hòa khi Eđ = n.Et ta có x = 0 0x α

n+1 n+1 hay α =

*)

22

02 (1 1 )2 2

v gl

= 2 2

0( )gl max 0 .v g l

*) 2 2

0

3(3 2 )

2T mg =

2 2

0

31

2mg

22 0

max 0 min. 1 ; = . 12

T m g T m g

Chú ý: trong các phép tính này phải dùng đơn vị radian: Goïi laø soá ño baèng ñoä cuûa 1 goùc, a laø soá ño tính

baèng radian töông öùng vôùi ñoä khi ñoù ta coù pheùp bieán ñoåi sau: a = α.π

180( radian) ; =

180.a

π(ñoä)

hA

B

O

A

hB

o

T

P


: 00998822..660022..660022 Trang: 40

5. Bài toán liên quan đến hiện tƣợng va chạm:

*) Va chạm mềm là hiện tượng sau va chạm các vật bị biến dạng hoặc dính liền nhau, trong hiện tượng va chạm mềm

chỉ có động lượng bảo toàn còn động năng thì không bảo toàn do động năng bị chuyển hóa thành năng lượng gây biến

dạng. Gọi v1, v2, v3, v4 là vận tốc của 2 vật m1, m2 trước và sau va chạm. Ta có: 1 1 2 2 1 3 2 4m m m mv v v v

*) Va chạm đàn hồi là hiện tượng sau va chạm không có sự bị biến dạng các vật trong va chạm đàn hồi cả động lượng

và động năng của hệ được bảo toàn. Ta có: 1 1 2 2 1 3 2 4m m m mv v v v và 2 2 2 2

1 1 2 2 1 3 2 4m m m mv v v v

*) Nếu va chạm đàn hồi xuyên tâm thì ngay sau va chạm các vật vẫn giữ nguyên phương chuyển động tức là:

1 1 2 2 1 3 2 4m m m mv v v v (1) và 2 2 2 2

1 1 2 2 1 3 2 4m m m mv v v v (2)

Từ đó giải (1) và (2) ta có: 2 2 1 2 13

1 2

2 ( )m m m v

m m

vv

và 1 1 2 1 2

4

1 2

2 ( )m m m v

m m

vv

Trong trường hợp va chạm đàn hồi xuyên tâm và m1 = m2, nếu trước va chạm m1 chuyển

động với tốc độ v1 còn m2 đứng yên (v2 = 0) dùng công thức trên ta có v3 = 0 và v4 = v1

6. Bài toán dao động tắt dần của con lắc đơn: Một con lắc đơn vật treo khối lượng có là

m, dây treo có chiều dài l, biên độ góc ban đầu là α0 (α0 coi là rất nhỏ) dao động tắt dần do tác

dụng lực cản FCản không đổi, FCản luôn có chiều ngược chiều chuyển động của vật. Hãy tìm:

a) Độ giảm biên độ của con lắc sau mỗi chu kỳ, sau N chu kì?

b) Hỏi sau bao nhiêu chu kì dao động con lắc sẽ dừng hẳn?

c) Thời gian từ lúc bắt đầu dao động đến lúc dừng lại?

d) Quãng đường đi được đến lúc dừng lại?

Bài làm

a) Độ giảm biên độ của con lắc sau mỗi chu kỳ và sau N chu kì?

Gọi FC là lực cản tác dụng vào quả cầu con lắc khi con lắc dao động tắt dần và S là quãng đường mà vật đi được sau một

nửa chu kỳ đầu tiên. Gọi biên độ góc còn lại sau một nửa chu kỳ đầu tiên là α1. Ta có S = ℓ(α0 + α1).

Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng ta có: 2 2

0 1 0 1

+ C C

1 1mg α mg α = F .S = F . (α α )

2 2

2 2 C

0 1 0 1 0 1+ C 1

2F1mg (α α ) = F . (α α ) α = (α α ) =

2 mg (1) với α1 là độ giảm biên độ sau nửa chu kì

Tương tự gọi α2 là biên độ và α2 là độ giảm biên sau một nửa chu kỳ tiếp theo (hay là biên độ ở cuối chu kỳ đầu tiên).

Ta có: 2 2

+ 1 2 C 1 2

1 1mg α mg α = F . (α α )

2 2

2 2 C+ 1 2 C 1 2 2 1 2

2F1mg (α α ) = F . (α α ) α = (α α ) =

2 mg (2)

* Từ (1) và (2) ta có độ giảm biên độ góc sau mỗi chu kì là không đổi và bằng 0 2

C1 2

4Fα = α + α = α - α =

mg .

Độ giảm biên độ dài sau mỗi chu kì là không đổi và bằng S = α.l = C4. F

mg

l.

Công của lực cản trong mỗi chu kì dao động là: W = α.l.mg(α0 -Δα

2) (bằng độ giảm năng lượng)

* Độ giảm biên độ dao động của con lắc sau N chu kì là: C4.N.FN.Δα =

mg.

b) Hỏi sau bao nhiêu chu kì dao động con lắc sẽ dừng hẳn và số lần con lắc qua VTCB?

* Nếu sau N chu kì mà vật dừng lại thì: C0

4.N.FN.Δα = α

mg hay số chu kì vật dao động được là: N = 0

mgα

4Fc= 0

W

E

(Trong đó E0 = 2

0

1mg α

2 là cơ năng ban đầu của con lắc, W = α.l.mg(α0 -

Δα

2) là công của lực cản trong mỗi chu kì).

* Do một chu kì vật đi qua VTCB hai lần nên số lần vật đi qua VTCB cho đến lúc dừng lại là: n = 2N = 0mgα

2Fc.

l α0

0

s = lα

C

α

v

CF


: 00998822..660022..660022 Trang: 41

c) Thời gian từ lúc bắt đầu dao động đến lúc dừng lại?

* Khoảng thời gian từ lúc vật bắt đầu dao động cho đến lúc vật dừng lại là: Δt = NT (với chu kỳ 2π

T = ω

= 2πg

).

d) Quãng đƣờng S vật đi đƣợc đến lúc dừng lại?

Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng:

2

2 0

0

mg1mg = F . S hay S = c

2 2Fc

.

Bài 293: Bieåu thöùc naøo sau ñaây laø đúng khi xaùc ñònh löïc caêng daây ôû vò trí coù goùc leäch ? (o laø goùc leäch cöïc ñaïi).

A: T = mg(3coso + 2cos) C: T = mg(3cos - 2coso)

B: T = mgcos D: T = 3mg(cos - 2coso)

Bài 294: Trong dao động điều hòa cuûa con laéc ñôn, khi noùi veà cô naêng cuûa con laéc ñieàu naøo sau ñaây laø sai?

A: Baèng ñoäng naêng cuûa noù khi qua vtcb C: Baèng toång ñoäng naêng vaø theá naêng ôû moät vò trí baát kyø.

B: Baèng theá naêng cuûa noù ôû vò trí bieân. D: Cô naêng bieán thieân tuaàn hoaøn.

Bài 295: Một con lắc đơn gồm một quả cầu nhỏ, khối lượng m = 0,05kg treo vào đầu một sợi dây dài l = 1m, ở nơi có gia

tốc trọng trường g = 9,81m/s2. Bỏ qua ma sát. Con lắc dao động theo phương thẳng đứng với góc lệch cực đại so với

phương thẳng đứng là 0 = 30o. Vận tốc và lực căng dây của vật tại VTCB là:

A: v = 1,62m/s; T = 0,62N C: v = 2,63m/s; T = 0,62N

B: v = 4,12m/s; T = 1,34N D: v = 0,412m/s; T = 13,4N

Bài 296: Một con lắc đơn có khối lượng m = 1kg và độ dài dây treo l = 2m lấy g = 10 m/s2. Góc lệch cực đại của dây so

với đường thẳng đứng = 10o = 0,175 rad. Cơ năng của con lắc và vận tốc vật nặng khi nó ở vị trí thấp nhất là:

A: E = 2J ; vmax = 2m/s C: E = 0,298J ; vmax = 0,77m/s

B: E = 2,98J ; vmax = 2,44m/s D: E = 29,8J ; vmax = 7,7m/s

Bài 297: Một con lắc đơn gồm vật nặng có khối lượng m = 200g ,dây treo có chiều dài l = 100cm . Kéo vật khỏi vị trí cân

bằng 1 góc = 600 rồi buông không vận tốc đầu . Lấy g = 10 m/s

2. Năng lượng dao động của vật là :

A: 0,5 J B: 1 J C: 0,27 J D: 0,13 J

Bài 298: Một con lắc đơn dao động điều hòa, dây treo dài l (m) vật nặng có khối lượng m, biên độ A tại nơi có gia tốc

trọng trường g. Cơ năng toàn phần của con lắc là :

A: 2m.g.A

l B:

2m.g.A

2.l C:

2m.g.A2.

l D:

2m.g.Al.

2

Bài 299: Hai con lắc có cùng vật nặng , chiều dài dây treo lần lượt là l1 = 81 cm, l2 = 64 cm dao động với biên độ góc nhỏ tại

cùng 1 nơi với cùng năng lượng dao động , biên độ dao động con lắc thứ nhất là: 1 = 50, biên độ góc của con lắc thứ hai là:

A: 5,6250 B: 4,445

0 C: 6,328

0 D: 3,915

0

Bài 300: Một con lắc đơn có dây treo dài 100cm vật nặng có khối lượng 1000g dao động với biên độ góc m = 0,1 rad tại

nơi có gia tốc g = 10 m/s2. Cơ năng toàn phần của con lắc là :

A: 0,1 J B: 0,5 J C: 0,01 J D: 0,05 J.

Bài 301: Một con lắc đơn có dây treo dài l = 0,4m. Khối lượng vật là m = 200g. Lấy g = 10m/s2 . Bỏ qua ma sát. Kéo con

lắc để dây treo nó lệch góc = 60o so với phương thẳng đứng rồi buông nhẹ. Lúc lực căng dây treo là 4N thì vận tốc của

vật có giá trị là bao nhiêu?

A: v = 2m/s B: v = 2 2 m/s C: v = 5m/s D: v = 2 m/s

Bài 302: Một con lắc đơn có dây treo dài 50 cm vật nặng có khối lượng 25g . Từ vị trí cân bằng kéo dây treo đến vị trí

nằm ngang rồi thả cho dao động . Lấy g = 10 m/s2 . Vận tốc của vật khi qua vị trí cân bằng là:

A: ±10 m/s B: ± 10 m/s C: ± 0,5 m/s D: ± 0,25m/s.

Bài 303: Một con lắc đơn có chiều dài dây treo bằng 40 cm, khối lượng vật nặng bằng 10g dao động với biên độ góc

m = 0,1 rad tại nơi có gia tốc g = 10m/s2. Vận tốc của vật khi qua vị trí cân bằng là :

A: ± 0. 1 m/s B: ± 0,2 m/s C: ± 0,3 m/s D: ± 0,4 m/s.

Bài 304: Một con lắc đơn gồm một dây kim loại nhẹ có đầu trên cố định, đầu dưới có treo quả cầu nhỏ bằng kim loại.

CHiều dài của dây treo là l = 1 m. Lấy g = 9,8 m/s2. Kéo vật nặng ra khỏi vị trí cân bằng một góc 0,1 rad rồi thả nhẹ để vật

dao động điều hoà. Con lắc dao động trong từ trường đều có vectơ B vuông góc với mặt phẳng dao động của con lắc. Cho

B = 0,5T. Suất điện động cực đại xuất hiện giữa hai đầu dây kim loại là:

A: 0,1565 V B. 1,566 V C. 0,0783 V D. 2,349 V

Bài 305: Một con lắc đơn có khối lượng vật nặng m = 200g chiều dài l = 50 cm . Từ vị trí cân bằng truyền cho vật vận tốc

v = 1 m/s theo phương ngang. Lấy g = 10m/s2. Lực căng dây khi vật qua vị trí cân bằng là :

A: 2,4 N B: 3N C: 4 N D: 6 N


: 00998822..660022..660022 Trang: 42

Bài 306: Một con lắc đơn có khối lượng vật nặng m = 100g, chiều dài dây l = 40 cm. Kéo con lắc lệch khỏi vị trí cân bằng

sao cho dây treo hợp với phương ngang góc 600 rồi buông tay . Lấy g = 10 m/s

2 . Lực căng dây khi vật qua vị trí cao nhất là :

A: 0,2N B: 0, 5N C: 3 /2 N D: 3 /5 N

Bài 307: Con lắc đơn có chiều dài 1m, g =10m/s2, chọn gốc thế năng ở vị trí cân bằng. Con lắc dao động với biên độ

α0 = 90. Vận tốc của vật tại vị trí động năng bằng thế năng là:

A: 9/ 2 cm/s B. 9 5 m/s C. 9,88m/s D. 0,35m/s

Bài 308: Một con lắc đơn dao động điều hòa, dây treo dài l = 1m vật nặng có khối lượng m = 1kg, biên độ A = 10cm tại

nơi có gia tốc trọng trường g = 10m/s2. Cơ năng toàn phần của con lắc là:

A: 0,05J B: 0,5J C: 1J D: 0,1J

Bài 309: Một con lắc đơn dao động điều hòa, dây treo dài l vật nặng có khối lượng m, biên độ S0 tại nơi có gia tốc trọng

trường g. Khi động năng bằng n lần thế năng thì li độ s của con lắc đơn là:

A: 0S

n B:

1

0S

n - C:

1

0S

n+ D: 0

S

n

Bài 310: Một con lắc đơn dao động điều hòa, dây treo dài l vật nặng có khối lượng m, biên độ góc bằng 90 tại nơi có gia

tốc trọng trường g. Khi động năng bằng 8 lần thế năng thì li độ góc của con lắc đơn bằng bao nhiêu?

A: 30 B: 6

0 C: 1,125

0 D: 4,5

0

Bài 311: Tại nơi có gia tốc trọng trường g, một con lắc đơn dao động điều hòa với biên độ góc 0 nhỏ. Lấy mốc thế năng

ở vị trí cân bằng. Khi con lắc chuyển động nhanh dần theo chiều dương đến vị trí có động năng bằng thế năng thì li độ góc

của con lắc bằng:

A: o/ 3 B. -o/ 2 C. o/ 2 D. -o/ 3

Bài 312: Có ba con lắc đơn treo cạnh nhau cùng chiều dài, ba vật bằng sắt, nhôm và gỗ, dạng đặc, cùng kích thước và được

phủ mặt ngoài một lớp sơn để lực cản không khí như nhau. Kéo 3 vật sao cho 3 sợi dây lệch một góc nhỏ như nhau rồi đồng

thời buông nhẹ thì:

A: Con lắc bằng gỗ dừng lại sau cùng. C. Cả 3 con lắc dừng lại một lúc.

B: Con lắc bằng sắt dừng lại sau cùng. D. Con lắc bằng nhôm dừng lại sau cùng.

Bài 313: Một con lắc đơn có chiều dài l, quả nặng có khối lượng m. Một đầu con lắc treo vào điểm cố định O, con lắc dao

động tuần hoàn với biên độ góc 0 và độ cao cực đại mà quả nặng đạt được so với vị trí cân bằng là h0 = l.(1 - cos0) Trên

phương thẳng đứng qua O, người ta đóng một cây đinh tại vị trí I với khoảng cách OI = l/2. Sao cho đinh chận một bên

của dây treo. Sau khi bị chặn đinh thì độ cao cực đại h của vật nặng đạt được sẽ là:

A: h = h0 = l.(1 - cos0) C: h = 0,5.h0 = 0,5.l.(1 - cos0)

B: h = l.(1 – cos( 2 0)) D: h = 2 h0 = 2 l.(1 - cos0)

Bài 314: Một con lắc đơn có khối lượng m1 = 400g, có chiều dài 160cm, ban đầu người ta kéo vật lệch khỏi VTCB một

góc 600 rồi thả nhẹ cho vật dao động, khi vật đi qua VTCB vật va chạm mềm với vật m2 = 100g đang đứng yên, lấy

g = 10m/s2. Khi đó biên độ góc của con lắc sau khi va chạm là:

A: 53,130. B. 47,16

0. C. 77,36

0. D. 53

0

Bài 315: Moät con laéc ñôn goàm moät quaû caàu khoái löôïng m1 = 0,4kg, ñöôïc treo vaøo moät sôïi daây khoâng co giaõn, khoái

löôïng khoâng ñaùng keå, coù chieàu daøi l = 1m. Boû qua moïi ma saùt vaø söùc caûn cuûa khoâng khí. Cho g = 10m/s2

. Moät vaät nhoû

coù khoái löôïng m2 = 0,1kg bay vôùi vaän toác v2 = 10m/s theo phöông naèm ngang va chaïm vaøo quaû caàu m1 ñang ñöùng yên

ôû VTCB vaø dính chaët vaøo ñoù thaønh vaät M. Vaän toác qua vị trí cân bằng, độ cao và biên độ góc cuûa hệ sau va chaïm laø:

A: v = 2m/s, h = 0,2m, o = 450 C: v = 2m/s, h = 0,2m, o = 37

0

B: v = 2 m/s, h = 0,5m, o = 450 D: v = 2,5m/s, h = 0,2m, o = 37

0

Bài 316: Moät con laéc ñôn goàm moät quaû caàu khoái löôïng m1 = 0,5kg, ñöôïc treo vaøo moät sôïi daây khoâng co giaõn, khoái

löôïng khoâng ñaùng keå, coù chieàu daøi l = 1m. Boû qua moïi ma saùt vaø söùc caûn cuûa khoâng khí. Cho g = 10m/s2. Moät vaät nhoû

coù khoái löôïng m2 = 0,5kg bay vôùi vaän toác v2 = 10 m/s theo phöông naèm ngang va chaïm đàn hồi xuyên tâm vaøo quaû

caàu m1 ñang ñöùng yên ôû vị trí cân bằng. Vaän toác qua vị trí cân bằng, độ cao và biên độ góc cuûa m1 sau va chaïm laø:

A: v = 10m/s, h = 0,5m, o = 450 C: v = 10 m/s, h = 0,5m, o = 60

0

B: v = 2m/s, h = 0,2m, o = 370 D: v = 10 m/s, h = 0,5m, o = 45

0

Bài 317: Một con lắc đơn dao động tắt dần, cứ sau mỗi chu kì dao động thì cơ năng của con lắc lại bị giảm 0,01 lần. Ban

đầu biên độ góc của con lắc là 900. Hỏi sau bao nhiêu chu kì thì biên độ góc của con lắc chỉ còn 30

0. Biết chu kì con lắc là

T, cơ năng của con lắc đơn được xác định bởi biểu thức: E = mgl(1 - cosmax).

A: 69T B: 59T C: 100T D: 200T.

Bài 318: Một con lắc đơn dao động tắt dần, cứ sau mỗi chu kì dao động thì cơ năng của con lắc lại bị giảm 0,01 lần. Ban đầu

biên độ góc của con lắc là 900. Hỏi sau thời gian bao lâu thì biên độ góc của con lắc chỉ còn 45

0. Biết chu kì con lắc là T = 1s.

A: 122s B: 200s C: 100s D: 59s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 43

Bài 319: Cho một con lắc đơn gồm một vật nhỏ được treo trên một sợi dây chỉ nhẹ, không co giãn. Con lắc đang dao động

với biên độ A nhỏ và đang đi qua vị trí cân bằng thì điểm chính giữa của sợi chỉ bị giữ lại. Biên độ dao động sau đó là:

A: A‟ = A 2 . B. A‟ = A/ 2 . C. A‟ = A. D. A‟ = A/2.

Bài 320: Một con lắc đơn có chiều dài l. Kéo con lắc lệch khỏi vị trí cân bằng một góc α0 = 300 rồi thả nhẹ cho dao động.

Khi đi qua vị trí cân bằng dây treo bị vướng vào một chiếc đinh nằm trên đường thẳng đứng cách điểm treo con lắc một

đoạn l/2. Tính biên độ góc 0 mà con lắc đạt được sau khi vướng đinh ?

A: 340. B. 30

0. C. 45

0. D. 43

0.

Bài 321: Một vật có khối lượng m0 = 100g bay theo phương ngang với vận tốc v0 = 10m/s đến va chạm vào quả cầu của

một con lắc đơn có khối lượng m = 900g. Sau va chạm, vật m0 dính vào quả cầu. Năng lượng dao động của con lắc đơn là:

A: 0,5J. B. 1J. C. 1,5J. D. 5J.

Bài 322: Một con lắc đơn có dây treo dài l = 1m mang vật nặng m = 200g. Một vật có khối lượng m0 = 100g chuyển động

theo phương ngang đến va chạm hoàn toàn đàn hồi vào vật m. Sau va chạm con lắc đi lên đến vị trí dây treo hợp với

phương thẳng đứng một góc 600. Lấy g =

2 = 10m/s

2. Vận tốc của vật m0 ngay trước khi va chạm là:

A: 9,42m/s. B. 4,71m/s. C. 47,1cm/s. D. 0,942m/s.

Bài 323: Con lắc đơn có chiều dài l, khối lượng vật nặng m = 0,4kg, dao động điều hoà tại nơi có g = 10m/s2. Biết lực

căng của dây treo khi con lắc ở vị trí biên là 3N thì sức căng của dây treo khi con lắc qua vị trí cân bằng là:

A: 3N. B. 9,8N. C. 6N. D. 12N.

Bài 324: Một con lắc đơn có chiều dài l, dao động với biên độ góc là 600. Tỉ số

P

khi vật đi qua vị trí có li độ góc 45

0 bằng:

A: 2

2. B.

3 2 2

2

. C.

2

3 2 2. D.

3 2 1

2

.

Bài 325: Một con lắc đơn gồm vật nặng có trọng lượng P, dây treo không co dãn và có giới hạn bền bằng 1,268 lần

trọng lượng. Hỏi để dây treo không đứt khi vật dao động thì biên độ góc cực đại 0 của con lắc đơn phải thỏa mãn điều

kiện nào?

A: 0 < 450 B. 0 < 60

0 C. 0 < 30

0 D. 0 < 90

0

Bài 326: Con lắc đơn gồm hòn bi có khối lượng m treo trên dây đang đứng yên. Một vật nhỏ có khối lượng m0 = 0,25m

chuyển động với động năng W0 theo phương ngang đến va chạm với hòn bi rồi dính vào vật m. Năng lượng dao động của

hệ sau va chạm là:

A: W0. B. 0,2W0. C. 0,16W0. D. 0,4W0.

Bài 327: Một con lắc đơn đang đứng yên, có khối lượng vật treo là m. Một vật nhỏ có khối lượng m‟ = 0,5m chuyển động

đều theo phương ngang với động năng W đến va chạm mềm với vật treo của con lắc và dính vào vật treo tạo thành 1 hệ

vật, coi qua trình va chạm không tỏa nhiệt. Hỏi năng lượng mất mát trong quá trình va chạm bằng bao nhiêu theo W?

A: 0 B. 2W/3 C. W/3 D. 5W/6

Bài 328: Một con lắc đơn gồm dây mảnh dài l có gắn vật nặng nhỏ khối lượng m. Kéo con lắc ra khỏi vị trí cân bằng một

góc o = 0,1(rad) rồi thả cho nó dao động tại nơi có gia tốc trọng trường g. Trong quá trình dao động con lắc chịu tác dụng

của lực cản có độ lớn FC không đổi và luôn ngược chiều chuyển động của con lắc. Tìm độ giảm biên độ góc α của con

lắc sau mỗi chu kì dao động. Con lắc thực hiện số dao động N bằng bao nhiêu thì dừng? Cho biết FC = mg.10-3(N).

A: α = 0,004rad, N = 25 C: α = 0,001rad, N = 100

B: α = 0,002rad, N = 50 D: α = 0,004rad, N = 50

Bài 329: Cho một con lắc đơn dao động trong môi trường không khí. Kéo con lắc lệch khỏi phương thẳng đứng góc 0,1 rad

rồi thả nhẹ. Biết lực cản của không khí tác dụng lên con lắc là không đổi và bằng 0,001 lần trọng lượng của vật. Coi biên độ

giảm đều trong từng chu kì. Số lần con lắc con lắc đi qua vị trí cân bằng từ lúc bắt đầu dao động đến lúc dừng lại là: A: 25 B. 50 C. 100 D. 200

Bài 330: Mét con l¾c ®ång hå ®îc coi nh 1 con l¾c ®¬n cã chu k× dao ®éng T = 2s, vËt nÆng cã khèi lượng m = 1kg.

Biªn ®é gãc dao ®éng lóc ®Çu lµ o = 50. Do chÞu t¸c dông cña mét lùc c¶n kh«ng ®æi FC = 0,011(N) nªn nã chØ dao ®éng

®ược mét thêi gian t(s) råi dõng l¹i. X¸c ®Þnh t.

A: t = 20s B: t = 80s C: t = 40s D: t = 10s.

Bài 331: Mét con l¾c ®ång hå ®ược coi nh 1 con l¾c ®¬n cã chu k× dao ®éng T = 2s, vËt nÆng cã khèi lượng m = 1kg, dao

động tại nơi có g = 2 = 10 m/s2 . Biªn ®é gãc dao ®éng lóc ®Çu lµ o = 5

0. Do chÞu t¸c dông cña mét lùc c¶n kh«ng ®æi FC

= 0,011(N) nªn nã dao ®éng tắt dần. Người ta dïng mét pin cã suÊt ®iÖn ®éng 3V ®iÖn trë trong kh«ng ®¸ng kÓ ®Ó bæ sung

n¨ng lượng cho con l¾c víi hiÖu suÊt của quá trình bổ sung là 25%. Pin cã ®iÖn lượng ban ®Çu Q0 = 104 (C). Hái ®ång hå

ch¹y ®ược thêi gian t bao l©u th× l¹i ph¶i thay pin?

A: t = 40 ngày B: t = 46 ngày C: t = 92 ngày D: t = 23 ngày.


: 00998822..660022..660022 Trang: 44

TỔNG HỢP DAO ĐỘNG

1) Độ lệch pha của 2 dao động điều hòa cùng tần số: 1 1 1

2 2 2

cos( )

cos( )

x A t

x A t

,

1 2

Neáu 1 2

0 ta nói dao động x1 sớm pha hơn dao động x2

Neáu 1 2

0 ta nói dao động x1 trễ pha hơn dao động x2

Neáu k2 (k Z) : ta noùi x1 cuøng pha vôùi x2

Neáu (2k 1) : ta noùi x1 ngöôïc pha vôùi x2

Neáu (2k 1)

2

: ta noùi x1 vuoâng pha vôùi x2

2) Tổng hợp của 2 dao động điều hòa cùng tần số là một dao động điều hòa

cùng phƣơng cùng tần số: x = A.cos(.t +)

- Giaû söû caàn toång hôïp hai dao ñoäng: 1 1 1

2 2 2

cos( . )

cos( . )

x A t

x A t

x = x1 + x2 = A cos(t + )

Vôùi 2 2

1 2 1 2 2 1A A A 2A A cos( )

1 2 1 2A A A A A

1 1 2 2

1 1 2 2

A sin A sintg

A cos A cos

với 1 ≤ ≤ 2 ( cho 1 ≤ 2 )

Các trƣờng hợp đặc biệt:

x x x x

x x

max 1 2 2 2

1 2 1 2 1 2

1 2

1 2

min 1 2

1 2

1 2 2 2 1 1 2

1 1 2

1 2

A A A

) ) A A A

hay

2A A A

) khi A A *) Khi A A a A 2a. cos

2

khi A A

x 2a. cos

2

1 2.cos t

2

3) Tìm phƣơng trình dao động thành phần x2 khi biết phƣơng trình tổng hợp x và x1.

Khi biết một dao động thành phần x1 = A1cos(t + 1) và dao động tổng hợp x = Acos(t + ) thì

dao động thành phần còn lại là x2 = A2cos(t + 2).

Trong đó: 2 2 2

2 1 1 12 os( )A A A AA c ; 1 1

2

1 1

sin sin

os os

A Atg

Ac A c

với 1 ≤ ≤ 2 (với 1 ≤ 2)

4) Tìm khoảng cách 2 vật dao động điều hòa cùng tần số cùng trên trục 0x.

Khi biết dao động thành phần của 2 vật x1 = A1cos(t + 1) và x2 = A2cos(t + 2). Khi đó khoảng cách 2 vật có giá trị đại

số là x = x1 – x2 = x = Acos(t + ) khoảng cách 2 vật là x và khoảng cách lớn nhất của 2 vật là A

5) Viết phƣơng trình tổng hợp của nhiều dao động. Nếu một vật tham gia đồng thời nhiều dao động điều hoà cùng phương cùng tần

số: x1 = A1cos(t + 1); x2 = A2cos(t + 2) … thì dao động tổng hợp cũng là dao

động điều hoà cùng phương cùng tần số x = Acos(t + ).

Ta có: Ax = Acos = A1cos1 + A2cos2 +......

Ay = Asin = A1sin1 + A2sin2 +.......

2 2

x yA A A và y

x

Atg

A với [Min; Max]

O x

y

y1

y2

x1 x2

1

2

M1

M2

M

A

A1

A2

O x

y

y1

y2

x1 x2

1

2

M1

M2

M

A

A1

A2

Ay

Ax


: 00998822..660022..660022 Trang: 45

Bài 332: Xét dao động tổng hợp của hai dao động thành phần có cùng tần số. Biên độ của dao động tổng hợp không phụ

thuộc vào yếu tố nào sau đây :

A: Biên độ của dao động hợp thành thứ nhất. C: Biên độ của dao động hợp thành thứ hai.

B: Tần số chung của hai dao động hợp thành. D: Độ lệch pha của hai dao động hợp thành.

Bài 333: Biên độ của dao động tổng hợp hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số, và có pha vuông góc nhau là:

A: 1 2A A A . B: 1 2A A A . C:

2 2

1 2A A A . D:

2 2

1 2A A A .

Bài 334: Dao động tổng hợp của hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số góc, khác pha là dao động điều hoà có

đặc điểm nào sau đây?

A: Tần số dao động tổng hợp khác tần số của các dao động thành phần

B: Pha ban đầu phụ thuộc vào biên độ và pha ban đầu của hai dao động thành phần

C: Chu kì dao động bằng tổng các chu kì của cả hai dao động thành phần

D: Biên độ bằng tổng các biên độ của hai dao động thành phần

Bài 335: Khi tổng hợp hai dao động cùng phương, cùng tần số và khác pha ban đầu thì thấy pha của dao động tổng hợp

cùng pha với dao động thứ hai. Kết luận nào sau đây đúng ?

A: Hai dao động có cùng biên độ

B: Hai dao động vuông pha.

C: Biên độ của dao động thứ hai lớn hơn biên độ của dao động thứ nhất và 2 dao động ngược pha.

D: Hai dao động lệch pha nhau 1200.

Bài 336: Cho 2 dao động điều hoà cuøng phöông, cuøng taàn soá coù phöông trình: x1 = A1cos(t + 1); x2 = A2cos(t + 2).

Bieân ñoä dao ñoäng toång hôïp coù giaù trò cöïc ñaïi khi:

A: Hai dao ñoäng ngöôïc pha C: Hai dao ñoäng cuøng pha

B: Hai dao ñoäng vuoâng pha D: Hai dao ñoäng lệch pha 1200

Bài 337: Cho hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số, cùng biên độ 2cm và có các pha ban đầu lần

lượt là /3 và -/3. Pha ban đầu và biên độ của dao động tổng hợp của hai dao động trên là:

A: 0; 2cm. B. /3, 2 2 . C. /3, 2 D. /6; 2cm.

Bài 338: Cho 2 dao động điều hoà cuøng phöông, cuøng taàn soá coù phöông trình: x1 = A1cos(t + 1); x2 = A2cos(t + 2).

Bieân ñoä dao ñoäng toång hôïp coù giaù trò thỏa mãn.

A: A = A1 nếu 1 > 2 B: A = A2 nếu 1 > 2 C. 1 2

2

AA

A

. D:

1 2 1 2A A A A A

Bài 339: Có hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số như sau: x1 = 12cos(t - /3) ; x2 = 12cos(t + 5/3). Dao

động tổng hợp của chúng có dạng:

A: x = 24cos(t - /3) B. x = 12 2 cost C. x = 24cos(t + /3) D. x = 12 2 cos(t + /3)

Bài 340: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương có các phương trình dao động sau:

x1 = 9cos(10t) và x2 = 9cos(10t + /3). Phương trình dao động tổng hợp của vật là.

A: x 9 2 cos(10 t / 4)(cm) . C: x 9 3cos(10 t / 6)(cm) .

B: x 9cos(10 t π/2)(cm) . D: x 9cos(10 t π/6)(cm) .

Bài 341: Moät vaät thöïc hieän ñoàng thôøi hai dao động điều hoà coù caùc phöông trình: x1 = 4cos100t (cm) vaø

x2 = 4 3 cos(10t + /2) (cm). Phöông trình naøo sau ñaây laø phöông trình dao ñoäng toång hôïp:

A: x = 8cos(10t + /3) (cm) C: x = 8 2 cos(10t - /3) (cm)

B: x = 4 2 cos(10t - /3) (cm) D: x = 4cos(10t + /2) (cm)

Bài 342: Tổng hợp hai dao động điều hoà cùng phương: x1 = 4cos(ωt - /6)(cm); x2 = 4sinωt(cm) là:

A: x = 4 3 sin(ωt + /6)(cm) C. x = 4 2 sin(ωt + /3)(cm)

B: x = 4 3 cos(ωt - /12)(cm) D. x = 4 2 cos(ωt + /6)(cm).

Bài 343: Hai dao động điều hòa x1 và x2 cùng phương, cùng tần số, cùng pha. kết luận naøo laø chính xaùc:

A: Ở bất kỳ thời điểm nào cũng có 2 2

1 1

x vconst 0

x v .

B: Ở bất kỳ thời điểm nào cũng có 2 2

1 1

x vconst 0

x v .

C: Ở bất kỳ thời điểm nào cũng có 2 2

1 1

x vconst 0

x v .

D: Ở bất kỳ thời điểm nào cũng có 2 2

1 1

x vconst 0

x v .


: 00998822..660022..660022 Trang: 46

Bài 344: Cho 2 dao động điều hoà, cuøng taàn soá coù phöông trình: x1 = 7cos(t + 1)cm; x2 = 2cos(t + 2)cm. Bieân ñoä

dao ñoäng toång hôïp coù giaù trò cöïc ñaïi và cực tiểu là:

A: 7 cm ; 2 cm B: 9 cm ; 2 cm C: 9 cm ; 5 cm D: 5 cm ; 2 cm

Bài 345: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số có biên độ lần lượt là 6cm và

12cm. Biên độ dao động tổng hợp không thể là:

A: A = 5cm. B. A = 6cm. C. A = 15cm. D. A = 16cm.

Bài 346: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cuøng taàn soá coù phöông trình dao động lần lượt

là: x1 = 7cos(5t + 1) cm ; x2 = 3cos(5t + 2)cm. Gia tốc cực đại lớn nhất mà vật có thể có đạt là:

A: 250cm/s2 B: 75cm/s

2 C: 175cm/s

2 D: 100cm/s

2

Bài 347: Chuyển động của một vật là tổng hợp của hai dao động điều hòa cùng phương. Hai dao động này có phương

trình lần lượt là x1 = 3cos10t (cm) và x2 = 4sin(10t + /2)(cm). Gia tốc của vật có độ lớn cực đại bằng:

A: 7 m/s2. B. 1 m/s

2. C. 0,7 m/s

2. D. 5 m/s

2.

Bài 348: Hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số, cùng biên độ có các pha ban đầu là /3 và -/6. Pha ban đầu

của dao động tổng hợp hai dao động trên bằng:

A: -/2 B: /4. C: /6. D: /12.

Bài 349: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương cùng biên độ có các pha dao động ban đầu lần

lượt là 1 = /6 và 2. Phương trình tổng hợp có dạng x = 8cos(10t + /3). Tìm 2.

A: /6 B: /2 C: /3 D: /4

Bài 350: Một vật dao động điều hoà xung quanh vị trí cân bằng dọc theo trục x‟Ox có li độ x = cos(t + /3) + cos(t).

cm. Biên độ và pha ban đầu của dao động thoả mãn các giá trị nào sau đây?

A: A = 1cm ; = /3 rad C: A = 2cm ; = /6 rad

B: A = 3 cm ; = /6 rad D: A = 2cm ; = /3 rad

Bài 351: Moät chaát ñieåm chuyeån ñoäng theo phöông trình sau: x = 4 cos(10t + /2) + Asin(10t + /2). Biết vận tốc cực

đại của chất điểm là 50cm/s. Keát quaû naøo sau ñaây laø đúng về giá trị của A?

A: A = 3cm B: A = 5cm C: A = 4cm D: A = 1cm

Bài 352: Một chịu đồng thời của 2 dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số. Biết phương trình dao động tổng hợp

của vật là x = 5 3 cos(10t + /3) và phương trình của dao động thứ nhất là x1 = 5cos(10t +/6). Phương trình dao động

thứ 2 là:

A: x2 = 10cos(10t + /6) C: x2 = 5 3 cos(10t + /6)

B: x2 = 5cos(10t + /2) D: x2 = 3,66cos(10t + /6)

Bài 353: Có ba dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số như sau: x1 = 4cos(t + /6); x2 = 4cos(t + 5/6);

x3 = 4cos(t - /2). Dao ñộng tổng hợp của chúng coù dạng:

A: x = 0 C: x = 4 2 cos(t + /3)

B: x = 4cos(t - /3) D: x = 4cos(t + /3)

Bài 354: Có ba dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số như sau: x1 = 5cos(t - /2); x2 = 10cos(t + /2);

x3 = 5cos(t). Dao ñộng tổng hợp của chúng coù dạng:

A: x =10 cos(t + /4) C: x = 5 2 cos(t + /4)

B: x = 5cos(t - /3) D: x = 5 3 cos(t + /3)

Bài 355: Dao động tổng hợp của ba dao động: x1 = 4 2 cos4t; x2 = 4 cos(4t + 3/4) và x3 = 3 cos(4t + /4) là:

A: π

x = 7cos(4πt + )6

B. π

x = 7cos(4πt + )4

C. π

x = 8cos(4πt + )6

D. π

x = 8cos(4πt - )6

Bài 356: Có bốn dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số như sau: x1 = 5cos(t - /4); x2 = 10cos(t + /4);

x3 = 10cos(t + 3/4); x4 = 5cos(t + 5/4). Dao ñộng tổng hợp của chúng coù dạng:

A: x =10 cos(t + /4) C: x = 5 2 cos(t + /2)

B: x = 5cos(t - /3) D: x = 5 3 cos(t + /6)

Bài 357: Hai dao động điều hòa cùng tần số và vuông pha nhau. Hỏi rằng khi dao động thứ nhất có tốc độ chuyển động

đạt cực đại (v1 = v1 max) thì dao động thứ 2 có tốc độ chuyển động v2 bằng bao nhiêu so với giá trị cực đại v2 max của nó?

A: v2 = v2 max. B: v2 = 1

2v2 max C: v2 = 0 D: v2 =

3

2v2 max

Bài 358: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số 10Hz và có biên độ lần lượt là 7cm

và 8cm. Biết hiệu số pha của hai dao động thành phần là /3 rad. Tốc độ của vật khi vật có li độ 12cm là:

A: 314cm/s. B. 100cm/s. C. 157cm/s. D. 120cm/s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 47

Bài 359: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số có phương trình : x1 = A1cos(20t +

/6)(cm) và x2 = 3cos(20t + 5/6)(cm). Biết vận tốc của vật khi đi qua vị trí cân bằng có độ lớn là 140cm/s. Biên độ dao

động A1 có giá trị là:

A: 7cm. B. 8cm. C. 5cm. D. 4cm.

Bài 360: Một vật nhỏ có m = 100g tham gia đồng thời 2 dao động điều hoà, cùng phương cùng tần số theo các phương

trình: x1 = 3cos20t(cm) và x2 = 2cos(20t - /3)(cm). Năng lượng dao động của vật là:

A: 0,016J. B. 0,040J. C. 0,038J. D. 0,032J.

Bài 361: Một vật thực hiện đồng thời hai dao động điều hòa cùng phương, cùng tần số, có biên độ lần lượt là 3cm và 7cm.

Biên độ dao động tổng hợp có thể nhận các giá trị bằng:

A: 11cm. B. 3cm. C. 5cm. D. 2cm.

Bài 362: Một vật có khối lượng m, thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số có phương trình:

x1 = 3cos(ωt + π/6 )cm và x2 = 8cos(ωt - 5π/6 )cm. Khi vật qua li độ x = 4cm thì vận tốc của vật v = 30cm/s. Tần số góc

của dao động tổng hợp của vật là:

A: 6rad/s. B. 10rad/s. C. 20rad/s. D. 100rad/s.

Bài 363: Một vật có khối lượng m = 200g thực hiện đồng thời hai dao động điều hoà có phương trình: x1 = 4cos10t(cm)

và x2 = 6cos10t(cm). Lực tác dụng cực đại gây ra dao động tổng hợp của vật là:

A: 0,02N. B. 0,2N. C. 2N. D. 20N.

Bài 364: Hai dao động thành phần vuông pha nhau. Tại thời điểm nào đó chúng có li độ là 1x 6cm và 2x 8cm

thì li độ của dao động tổng hợp bằng:

A: 10cm B. 14cm C. 2cm D. -2cm

Bài 365: Dao động tổng hợp của hai dao động điều hoà cùng phương cùng tần số 1 1x = A cos(ωt + π/6)cm và

2x = 6cos(ωt - π/2)cm được x = Acos(ωt + )cm . Giá trị nhỏ nhất của biên độ tổng hợp A là:

A: 3 cm B. 2 3 cm C. 6 cm D. 3 3 cm

Bài 366: Hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số có phương trình dao động là: 1 1

x = A cos(ωt + π/3)(cm) và

2 2x = A cos(ωt - π/2)(cm) .Phương trình dao động tổng hợp là x = 9cos(ωt + )(cm) . Biết A2 có giá trị lớn nhất, pha

ban đầu của dao động tổng hợp là:

A: = /3 B: = -/3 C: = -/6 D: = /6.

Bài 367: Hai dao động cùng phương lần lượt có phương trình x1 = 1

πA cos(πt + )

6(cm) và x2 =

π6cos( πt - )

2(cm). Dao

động tổng hợp của hai dao động này có phương trình x = Acos(πt + ) (cm). Thay đổi A1 cho đến khi biên độ A đạt giá

trị cực tiểu thì:

A: = -/6(rad) B. = (rad) C. = -/3(rad) D. = 0(rad)

Bài 368: Hai dao động điều hoà cùng phương, cùng tần số có phương trình 1 1

x = A cos(ωt - π/6) và 2 2

x = A cos(ωt - π)

cm. Dao động tổng hợp có phương trình x = 9cos(t + ) cm. Để biên độ A2 có giá trị cực đại thì A1 và phải có giá trị:

A: A1 = 9 3 cm, = - 1200 C. A1 = 9 3 cm, = 120

0

B: A1 = 18cm, = 900 D. A1 = 18cm, = - 90

0.

Bài 369: Hai chất điểm M1, M2 cùng dao động điều hoà trên trục ox, xung quanh gốc O với cùng tần số f, biên độ dao

động của M1 là 2cm của M2 là 4cm và dao động của M2 sớm pha so với dao động của M1 một góc /3. Khoảng cách cực

đại giữa hai chất điểm là:

A: 6cm B. 20cm C. 2 3cm D. 1,5cm

Bài 370: Hai chất điểm thực hiện dao động điều hoà trên hai đường thẳng song song với nhau cùng chiều dương, tần số f

và biên độ a. Tại thời điểm đầu chất điểm thứ nhất đi qua vị trí cân bằng, chất điểm thứ 2 ở biên. Khoảng cách lớn nhất của

2 chất điểm theo phương ngang bằng:

A: a 3 B. a 2 C. a D. 2a.

Bài 371: Hai chất điểm M và N có cùng khối lượng, dao động điều hòa cùng tần số dọc theo hai đường thẳng song song

kề nhau và song song với trục tọa độ Ox. Vị trí cân bằng của M và của N đều ở trên một đường thẳng qua góc tọa độ và

vuông góc với Ox. Biên độ của M là 6 cm, của N là 8 cm. Trong quá trình dao động, khoảng cách lớn nhất giữa M và N

theo phương Ox là 10 cm. Mốc thế năng tại vị trí cân bằng. Ở thời điểm mà M có động năng bằng thế năng, tỉ số động

năng của M và động năng của N là:

A: 4/3. B. 3/4. C. 9/16. D. 16/9.


: 00998822..660022..660022 Trang: 48

SÓNG CƠ HỌC – SỰ TRUYỀN SÓNG

Sóng là gì ? Nói chung "sóng" là sự lan truyền các tương tác. Ví dụ sóng điện từ là sự lan truyền các tương tác điện-từ,

sóng cơ học là sự lan truyền các tương tác cơ học, kể cả xúc cảm đồng cảm lan truyền của con người cũng có thể coi là

„sóng‟ chẳng hạn cụm từ "làn sóng biểu tình" nhằm chỉ trạng thái đồng cảm quá khích của số đông người trước một vấn

đề cùng quan tâm mà thường bắt đầu từ 1 nhóm nhỏ những người khởi xướng (nguồn sóng!) trong Tâm lý học người ta

gọi đó là hiện tượng lây lan của tình cảm vậy nếu dịch thuật ngữ này sang Vật lý học có thể gọi đó là "Sóng tình!?..."

I) Đại cƣơng về sóng cơ học:

1) Định nghĩa: Sóng cơ học là sự lan truyền dao động cơ học trong môi trường vật chất đàn hồi theo thời gian.

Từ định nghĩa trên ta có thể rút ra một số nhận xét sau:

*) Sóng cơ học là sự lan truyền dao động, lan truyền năng lượng, lan truyền pha dao động (trạng thái dao động) chứ

không phải quá trình lan truyển vật chất (các phần tử sóng).

VD: Trên mặt nước cánh bèo hay chiếc phao chỉ dao động tại chỗ khi sóng truyền qua.

*) Sóng cơ chỉ lan truyền được trong môi trường vật chất đàn hồi, không lan truyền được trong chân không. Đây là

khác biệt cơ bản giữa sóng cơ và sóng điện từ (sóng điện từ lan truyền rất tốt trong chân không).

VD: Ngoài không gian vũ trụ các phi hành gia phải liên lạc với nhau bằng bộ đàm hoặc kí hiệu.

*) Tốc độ và mức độ lan truyền của sóng cơ phụ thuộc rất nhiều vào tính đàn hồi của môi trường, môi trường có tính

đàn hồi càng cao tốc độ sóng cơ càng lớn và khả năng lan truyền càng xa, bởi vậy tốc độ và mức độ lan truyền sóng cơ

giảm theo thứ tự môi trường: Rắn > lỏng > khí. Các vật liệu như bông, xốp, nhung… có tính đàn hồi nhỏ nên khả năng

lan truyền sóng cơ rất kém bởi vậy các vật liệu này thường được dùng để cách âm, cách rung (chống rung)…

VD: Áp tai xuống đường ray ta có thể nghe thấy tiếng tàu hỏa từ xa mà ngay lúc đó ta không thể nghe thấy trong

không khí.

*) Sóng cơ là quá trình lan truyền theo thời gian chứ không phải hiện tượng tức thời, trong môi trường vật chất đồng

tính và đẳng hướng các phần tử gần nguồn sóng sẽ nhận được sóng sớm hơn các phần tử ở xa nguồn.

2) Các đại lƣợng sóng:

a) Vaän toác truyeàn soùng (v): Gọi S là quãng đường sóng truyền trong thôøi gian t. Vaän toác truyeàn soùng laø:Δs

v =Δt

(Chú ý: Vận tốc sóng là vận tốc lan truyền của sóng trong không gian chứ không phải là vận tốc dao động của các phần tử)

b) Chu kì soùng: 2π 1 t

T = = = (s)ω f N -1

(N laø soá laàn nhoâ lên cuûa 1 ñieåm hay soá ñænh soùng ñi qua moät vò trí hoặc số lần sóng dập vào bờ trong thôøi gian t(s))

c) Taàn soá soùng f: Taát caû caùc phaân töû vaät chaát trong taát caû caùc moâi tröôøng maø soùng truyeàn qua ñeàu dao ñoäng cuøng

moät taàn số và chu kì, baèng taàn soá và chu kì cuûa nguoàn soùng, goïi laø taàn soá (chu kì) soùng ω 1

f = = (Hz)2π T

d) Böôùc soùng: Böôùc soùng laø quaõng ñöôøng soùng truyeàn trong moät chu kì và laø khoaûng caùch ngắn nhất giöõa hai ñieåm

dao ñoäng cuøng pha treân phöông truyeàn soùng. v

λ = v.T = (m)f

Chú ý: +) Bất kì soùng nào (với nguồn sóng đứng yên

so với máy thu) khi truyeàn töø moâi tröôøng naøy sang moâi

tröôøng khaùc thì böôùc soùng, năng lượng, vận tốc, biên độ,

phương truyền có thể thay ñoåi nhöng taàn soá và chu kì thì

khoâng ñoåi vaø luoân baèng taàn soá và chu kì dao ñoäng cuûa

nguoàn soùng 1 2

1 2

v vf = =

λ λ 1 1

2 2

v λ =

v λ bước sóng trong 1 môi trường tỉ lệ với vận tốc sóng trong môi trường đó.

+) Trong hiện tượng truyền sóng, khoảng cách ngắn nhất trên phương truyền sóng giữa 2 điểm dao động

cùng pha là 1λ, dao động ngược pha là 0,5λ, dao động vuông pha là 0,25λ và dao động lệch pha nhau /4 là 0,125λ.

khoảng cách ngắn nhất trên phương truyền sóng giữa 2 điểm lệch pha nhau góc (rad) là L = .λ2π

e) Biên độ sóng: Biên độ sóng tại mỗi điểm là biên độ dao động của phần tử sóng tại điểm đó nói chung trong thực tế

biên độ sóng giảm dần khi sóng truyền xa nguồn.

O

/2 /4

x


: 00998822..660022..660022 Trang: 49

f) Năng lƣợng sóng Ei : Năng lượng sóng tại mỗi điểm Ei là năng lượng dao động của phần tử sóng tại điểm đó nói

chung trong thực tế năng lượng sóng luôn giảm dần khi sóng truyền xa nguồn: Ei =

2 2

iDω A

2trong đó D là khối lượng

riêng của môi trường sóng, Ai là biên độ sóng tại đó.

Nhận xét: Trong môi trường truyền sóng lý tưởng nếu:

*) Sóng chỉ truyền theo một phương (VD: sóng trên sợi dây) thì biên độ và năng lượng sóng có tính luân

chuyển tức là không phụ thuộc vào khoảng cách đến nguồn sóng: A1 = A2 = A3…, E1 = E2 = E3…

*) Sóng truyền trên mặt phẳng (VD: sóng nước), tập hợp các điểm cùng trạng thái là đường tròn chu vi 2R với

tâm là nguồn sóng, khi đó biên độ và năng lượng sóng giảm dần khi sóng truyền xa nguồn và theo tỉ lệ:

1 2

2 1

A R

A R và 1 2

2 1

E R

E R (R1, R2 là khoảng cách tương ứng đến nguồn sóng).

*) Sóng truyền trong không gian (VD: sóng âm trong không khí), tập hợp các điểm cùng trạng thái là mặt cầu

có diện tích 4R2 với tâm là nguồn sóng, khi đó biên độ và năng lượng sóng giảm dần khi sóng truyền xa nguồn

theo tỉ lệ: 1 2

2 1

A R

A R và

2

1 2

2

2 1

E R

E R (R1, R2 là khoảng cách tương ứng đến nguồn sóng).

3) Phân loại sóng: Dựa vào phương dao động của các phần tử và phương lan truyền của sóng người ta phân sóng thành

hai loại là sóng dọc và sóng ngang.

a) Sóng dọc: Là sóng có phương dao động của các phần tử trùng với phương

truyền sóng. Sóng dọc có khả năng lan truyền trong cả 3 trạng thái của môi

trường vật chất là Rắn, lỏng, khí.

VD: Sóng âm khi truyền trong không khí hay trong chất lỏng là sóng dọc.

b) Sóng ngang: Là sóng có phương dao động của các phần tử vuông góc với

phương truyền sóng. Sóng ngang chỉ có thể lan truyền trong chất rắn và bề

mặt chất lỏng, sóng ngang không lan truyền được trong chất lỏng và chất khí.

VD: Sóng truyền trên mặt nước là sóng ngang.

Bài 372: Chọn nhận xét sai về quá trình truyền sóng.

A: Quá trình truyền sóng là quá trình lan truyền dao động trong môi trường vật chất theo thời gian.

B: Quá trình truyền sóng là quá trình lan truyền trạng thái dao động trong môi trường truyền sóng theo thời gian.

C: Quá trình truyền sóng là quá trình truyền năng lượng dao động trong môi trường truyền sóng theo thời gian.

D: Quá trình truyền sóng là quá trình lan truyền phần tử vật chất trong môi trường truyền sóng theo thời gian.

Bài 373: Nhận xét nào là đúng về sóng cơ học:

A: Sóng cơ học truyền trong môi trường chất lỏng thì chỉ truyền trên mặt thóang.

B: Sóng cơ học không truyền trong môi trường chân không và cả môi trường vật chất.

C: Sóng cơ học truyền được trong tất cả các môi trường, kể cả môi trường chân không.

D: Sóng cơ học chỉ truyền được trong môi trường vật chất, không thể truyền trong chân không.

Bài 374: Để phân loại sóng ngang vaø soùng doïc người ta căn cứ vào:

A: Moâi tröôøng truyeàn soùng.

B: Phương dao động của các phần tử vật chất.

C: Vận tốc truyền của sóng.

D: Phương dao động của các phần tử vật chất và phương truyền sóng.

Bài 375: Tìm phát biểu sai:

A: Tần số sóng là tần số dao động của các phần tử sóng và cũng là tần số dao động của nguồn sóng.

B: Biên độ sóng tại một điểm là biên độ dao động của phần tử sóng tại điểm đó.

C: Vận tốc sóng là vận tốc lan truyền của sóng và cũng là vận tốc dao động của các phần tử sóng.

D: Năng lượng sóng tại một điểm là năng lượng dao động của phần tử sóng tại điểm đó.

Bài 376: Sóng ngang:

A: Chỉ truyền được trong chất rắn. C: Truyền được trong chất rắn và bề mặt chất lỏng.

B: Không truyền được trong chất rắn. D: Truyền được trong chất rắn, chất lỏng và chất khí.

Bài 377: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà phöông dao ñoäng cuûa soùng ngang?

A: Naèm theo phöông ngang C: Vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn soùng

B: Naèm theo phöông thaúng ñöùng D: Truøng vôùi phöông truyeàn soùng

Bài 378: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà phöông dao ñoäng cuûa soùng doïc?

A: Naèm theo phöông ngang C: Naèm theo phöông thaúng ñöùng

B: Theo phöông truyeàn soùng D: Vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn soùng

0 x

0 x


: 00998822..660022..660022 Trang: 50

Bài 379: Sóng dọc:

A: Truyền được chất rắn, chất lỏng và chất khí. C: Coù phöông dao ñoäng vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn soùng.

B: Truyền được qua chân không. D: Chỉ truyền được trong chất rắn.

Bài 380: Bước sóng của sóng cơ học là:

A: Là quãng đường sóng truyền đi trong thời gian là 1 chu kỳ sóng.

B: Là khoảng cách giữa hai điểm dao động đồng pha trên phương truyền sóng.

C: Là quãng đường sóng truyền đi trong thời gian là 1 giây.

D: Là khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm trên phương truyền sóng dao động vuoâng pha.

Bài 381: Nhận xét nào sau đây là đúng đối với quá trình truyền sóng:

A: Vận tốc truyền sóng không phụ thuộc vào môi trường truyền sóng.

B: Năng lượng sóng caøng giaûm daàn khi sóng truyền đi caøng xa nguoàn.

C: Pha dao động không đổi trong quá trình truyền sóng.

D: Vận tốc sóng khoâng phụ thuộc vào tần số của sóng.

Bài 382: Coi môi trường truyền sóng là lý tưởng. Nhận xét nào sau đây sai khi nói về quá trình truyền năng lượng của sự

truyền sóng trong không gian từ một nguồn điểm.

A: Khi sóng truyền trong mặt phaúng thì năng lượng sóng ở những điểm cách xa nguồn sẽ có năng lượng giãm tỉ lệ

bậc nhất với khoảng cách.

B: Khi sóng truyền trong không gian thì năng lượng sóng ở những điểm cách xa nguồn sẽ có năng lượng giãm tỉ lệ

bậc hai với khoảng cách.

C: Khi sóng truyền theo một phương thì năng lượng sóng ở những điểm cách xa nguồn sẽ có năng lượng không

đổi và không phụ thuộc vào khoảng cách tới nguồn.

D: Quá trình truyền sóng tất cả mọi điểm của môi trường vật chất đều có năng lượng như nhau

Bài 383: Chọn câu trả lời đúng. Khi một sóng cơ học truyền từ không khí vào nước thì đại lượng đặc trưng của sóng

không thay đổi.

A: Tần số B: Bước sóng. C: Vận tốc. D: Năng lượng

Bài 384: Một sóng cơ khi truyền trong môi trường 1 có bước sóng và vận tốc là 1 và v1. Khi truyền trong môi trường 2 có

bước sóng và vận tốc là 2 và v2. Biểu thức nào sau đây là đúng:

A: 2 = 1 B: 1 1

2 2

v

v

C: 2 1

1 2

v

v

D: v2 = v1

Bài 385: Nhận xét nào sau đây là đúng.

A: Khi có sóng truyền trên mặt nước thì các phần tử dao động trên mặt nước sẽ dao động cùng một trạng thái.

B: Khi có sóng truyền trên mặt nước thì các phần tử trên mặt nước sẽ dao động cùng một tần số.

C: Khi có sóng truyền trên mặt nước thì các phần tử dao động trên mặt nước sẽ dao động cùng một biên độ.

D: Khi có sóng truyền trên mặt nước thì các phần tử dao động trên mặt nước sẽ dao động cùng một vận tốc.

Bài 386: Trong hiện tượng truyền sóng trên mặt nước do một nguồn sóng gây ra, nếu gọi bước sóng là , thì khoảng cách

giữa n vòng tròn sóng (gợn nhô) liên tiếp nhau sẽ là.

A: n. B: (n - 1). C: 0,5n. D: (n + 1).

Bài 387: Mét sãng c¬ cã tÇn sè f, bíc sãng lan truyÒn trong m«i trêng vËt chÊt ®µn håi, khi ®ã tèc ®é sãng ®îc tÝnh theo c«ng thøc

A: v = /f. B. v = f/. C. v = f. D. v = 2f.

Bài 388: Một sóng cơ học lan truyền trong không khí có bước sóng . Khoảng cách giữa hai điểm trên cùng một phương

truyền sóng dao động vuông pha nhau là:

A: λ

d = (2k + 1)4

. B. λ

d = (2k + 1)2

. C. d = (2k + 1)λ . D. d = kλ .

Bài 389: Taïi ñieåm O treân maët nöôùc, coù moät nguoàn soùng dao ñoäng theo phöông thaúng ñöùng vôùi chu kyø T = 0,5s. Töø O

coù nhöõng gôïn soùng troøn lan roäng ra xung quanh. Khoaûng caùch giöõa hai gôïn soùng keá tieáp laø 2cm. Tìm vận tốc sóng.

A: v = 16cm/s B: v = 8cm./s C: v = 4cm/s D: v = 2cm/s

Bài 390: Một người dùng búa gõ mạnh xuống đường ray xe lửa. Cách chổ gõ 5100m một người khác áp tai xuống đường

ray thì nghe thấy tiếng gõ truyền qua đường ray, 14 giây sau đó thì nghe thấy tiếng gõ truyền qua không khí. Xác định vận

tốc âm trong thép đường ray cho vận tốc truyền âm trong không khí là 340m/s.

A: 5020m/s B: 5100m/s. C: 2040/s D: 3400m/s

Bài 391: Phương trình dao động của một nguồn phát sóng có dạng u = uocos(100t). Trong khoảng thời gian 0,2s, sóng

truyền được quãng đường:

A: 10 lần bước sóng B: 4,5 lần bước sóng C: 1 bước sóng D: 5 lần bước sóng

Bài 392: Trong thời gian 12s một người quan sát thấy có 7 ngọn sóng đi qua trước mặt mình. Vận tốc truyền sóng là 2m/s.

Bước sóng có giá trị:

A: = 2m B: = 4m C: = 6m D: = 1,71m.


: 00998822..660022..660022 Trang: 51

Bài 393: Một quan sát viên đứng ở bờ biển nhận thấy rằng: khỏang cách giữa 5 ngọn sóng liên tiếp là 12m. Bước sóng là:

A: 2m. B: 1,2m. C: 3m. D: 4m.

Bài 394: Một sóng âm truyền từ không khí vào nước, hãy lập tỷ lệ độ dài giữa bước sóng trong nước và trong không khí.

Biết rằng vận tốc của âm trong nước là 1020 m/s và trong không khí là 340m/s.

A: 0,33 lần B: 3 lần C: 1,5 lần D: 1 lần

Bài 395: Ñaàu A cuûa moät daây cao su caêng ngang ñöôïc laøm cho dao ñoäng theo phöông vuoâng goùc vôùi daây, chu kyø 2s.

Sau 4s, soùng truyeàn ñöôïc 16m doïc theo daây. Böôùc soùng treân daây nhaän giaù trò naøo?

A: 8m B: 24m C: 4m D: 12m

Bài 396: Đầu A của một dây đàn hồi rất dài dao động với tần số f = 10Hz. Vào một thời điểm nào đó người ta đo được

khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm dao động đồng pha trên dây là 20cm. Vậy vận tốc truyền sóng trên dây là:

A: 2m/s B: 2cm/s C: 20cm/s D: 0,5cm/s.

Bài 397: Một người đứng trước vách núi và hét lớn thì sau thời gian 3s nghe được âm phản xạ. Biết tốc độ truyền âm

trong không khí khoảng 350m/s. Tính khoảng cách từ người đó đến vách núi.

A: 1050m B. 525m C. 1150m D. 575m.

Bài 398: Moät muõi nhoïn S ñöôïc gaén vaøo ñaàu A cuûa moät laù theùp naèm ngang vaø chaïm vaøo maët nöôùc. Khi laù theùp dao

ñoäng vôùi taàn soá f = 100Hz, S taïo ra treân maët nöôùc nhöõng voøng troøn ñoàng taâm, bieát raèng khoaûng caùch giöõa 11 gôïn loài

lieân tieáp laø 10cm. Vaän toác truyeàn soùng treân maët nöôùc nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau ñaây?

A: v = 100cm/s B: v = 50cm/s C: v = 10m/s D: v = 0,1m/s

Bài 399: Người ta đặt chìm trong nước một nguồn âm có tần số 725Hz và tốc độ truyền âm trong nước là 1450m/s.

Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất trong nước dao động ngược pha là

A: 0,25m. B. 1m. C. 0,5m. D. 1cm.

Bài 400: Một sóng có tần số 500Hz có tốc độ lan truyền 350m/s. Hai điểm gần nhất trên cùng phương truyền sóng phải

cách nhau một khoảng là bao nhiêu để giữa chúng có độ lệch pha bằng /3 rad.

A: 11,6cm. B. 47,6cm. C. 23,3cm. D. 4,285m.

Bài 401: Một sóng âm có tần số f, bước sóng và biên độ sóng là A. Tốc độ cực đại của phân tử môi trường bằng 4 lần

tốc độ truyền sóng khi:

A: = 4A. B. = A/2. C. = A. D. = A/4.

Bài 402: Một sóng cơ truyền trên mặt thoáng của chất lỏng, O là nguồn sóng, M là điểm cách O đoạn 10cm, có biên độ

sóng là AM = 5cm. Hỏi khi đó điểm N cách O đoạn 1000cm sẽ có biên độ bằng bao nhiêu?

A: 5cm. B. 1cm. C. 0,5cm. D. 0,05cm.

\

SÓNG ÂM HỌC: 1) Định nghĩa: Sóng âm là những sóng cơ lan truyền được trong các môi trường rắn, lỏng, khí.

2) Phân loại sóng âm (Dựa vào tần số): a) Sóng âm nghe đƣợc: Là sóng âm có tần số trong khoảng từ 16Hz đến 20000Hz gây ra cảm giác thính giác.

b) Sóng siêu âm: Là sóng âm mà có tần số lớn hơn 20000Hz không gây ra cảm giác thính giác ở người.

c) Sóng hạ âm: Là sóng âm mà có tần số nhỏ hơn 16Hz không gây ra cảm giác thính giác ở người.

d) Nhạc âm và tạp âm: Nhạc âm là âm có tần số xác định (VD: mỗi nốt nhạc Đồ, rê, mi, fa, son, la, si, đô là nhạc

âm). Tạp âm là âm có tần số không xác định (tiếng trống, tiếng cồng chiêng, tiếng ồn ào ngoài phố…)

3) Các đặc trƣng vật lý của sóng âm: Là các đặc trưng có tính khách quan định lượng, có thể đo đạc tính toán được.

Bao gồm các đại lượng như: Chu kì, tần số, biên độ, năng lượng, cường độ, mức cường độ, đồ thị…

a) Cường độ âm I(W/m2):

E PI = =

t.S S. Với E(J), P(W) là năng lượng, công suất phát âm của nguồn; S (m

2) là

diện tích mặt vuông góc với phương truyền âm (với sóng cầu thì S là diện tích mặt cầu S = 4πR2)

b) Mức cường độ âm: (B)

0

IL = lg

I Hoặc

(dB)

0

IL =10.lg

I (công thức thường dùng)

(Ở tần số âm f = 1000Hz thì I0 = 10-12

W/m2 gọi là cường độ âm chuẩn)

c) Công thức suy luận: Trong môi trường truyền âm, xét 2 điểm A và B có khoảng cách tới nguồn âm lần lượt là RA

và RB, ta đặt n = A

B

R

Rlg khi đó: IB = 10

2n.IA và LB

= LA + 20.n(dB)

Chú ý:

*) Trong chất lỏng và chất khí sóng âm là sóng dọc còn trong chất rắn sóng âm gồm cả sóng ngang và sóng dọc.

*) Để cảm nhận được âm thì cường độ I ≥ I0 hay L ≥ 0

4) Các đặc trƣng sinh lý của âm: Là các đặc trưng có tính chủ quan định tính, do sự cảm nhận của thính giác người

nghe. Bao gồm: Độ to, độ cao, âm sắc…


: 00998822..660022..660022 Trang: 52

5) Bảng liên hệ giữa đặc trƣng sinh lý và đặc trƣng vật lý của sóng âm.

Đặc trƣng sinh lý của âm Đặc trƣng vật lý của sóng âm

Độ cao

- Âm cao (thanh – bổng) có tần số lớn

- Âm thấp (trầm – lắng) có tần số nhỏ

ở cùng một cường độ, âm cao dễ nghe hơn âm trầm.

Tần số hoặc chu kì

Độ to

- Ngưỡng nghe là cường độ âm nhỏ nhất mà còn

cảm nhận được

- Ngưỡng đau là cường độ âm đủ lớn đem lại cảm

giác đau nhức tai.

Miền nghe được có cường độ thuộc khoảng

ngưỡng nghe và ngưỡng đau.

Mức cường độ âm (biên độ, năng lượng, tần số âm)

Âm sắc

Là sắc thái của âm thanh

Đồ thị âm (bao gồm: Biên độ, năng lượng, tần số âm và

cấu tạo nguồn phát âm)

Bài 403: Nhận xét nào sau đây là sai khi nói về sóng âm?

A: Sóng âm là sóng cơ học truyền được trong cả 3 môi trường rắn, lỏng, khí.

B: Trong cả 3 môi trường rắn, lỏng, khí sóng âm trong luôn là sóng dọc.

C: Trong chất rắn sóng âm có cả sóng dọc và sóng ngang.

D: Sóng âm nghe được có tần số từ 16Hz đến 20kHz

Bài 404: Trong các nhạc cụ thì hộp đàn có tác dụng:

A: Làm tăng độ cao và độ to âm.

B: Giữ cho âm có tần số ổn định.

C: Vừa khuếch đại âm, vừa tạo ra âm sắc riêng của âm do đàn phát ra.

D: Tránh được tạp âm và tiếng ồn làm cho tiếng đàn trong trẻo.

Bài 405: Một lá thép mỏng dao động với chu kì T = 10-2s. Hỏi sóng âm do lá thép phát ra là:

A: Hạ âm B: Siêu âm C: Tạp âm. D: Âm thuộc vùng nghe được

Bài 406: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà sóng aâm?

A: Tạp âm là âm có tần số không xác định.

B: Nhöõng vaät lieäu nhö boâng, nhung, xoáp truyeàn aâm toát.

C: Vaän toác truyeàn aâm tăng theo thöù töï moâi tröôøng: raén, loûng, khí.

D: Nhạc âm là âm do các nhạc cụ phát ra.

Bài 407: Hai aâm coù cuøng ñoä cao, chuùng coù cuøng ñaëc ñieåm naøo trong caùc ñaëc ñieåm sau?

A: Cuøng taàn soá C: Cuøng bieân ñoä

B: Cuøng truyeàn trong moät moâi tröôøng D: Hai nguoàn aâm cuøng pha dao ñoäng.

Bài 408: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà soùng aâm nghe được?

A: Soùng aâm laø soùng doïc khi truyeàn trong caùc moâi tröôøng loûng hoaëc khí.

B: Soùng aâm coù taàn soá naèm trong khoaûng töø 16Hz ñeán 20000 Hz.

C: Soùng aâm khoâng truyeàn ñöôïc trong chaân khoâng.

D: Vaän toác truyeàn soùng aâm khoâng phuï thuoäc vaøo tính ñaøn hoài vaø maät ñoä cuûa moâi tröôøng.

Bài 409: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà soùng âm?

A: Trong khi soùng truyeàn ñi thì naêng löôïng vaãn khoâng truyeàn ñi vì noù laø ñaïi löôïng baûo toaøn.

B: AÂm saéc phuï thuoäc vaøo caùc ñaëc tính vaät lyù cuûa aâm nhö bieân ñoä, taàn soá vaø caáu taïo cuûa vaät phaùt nguoàn aâm.

C: Ñoä to cuûa aâm chæ phuï thuoäc vaøo bieân ñoä dao ñoäng cuûa soùng aâm

D: Ñoä to cuûa aâm chæ phuï thuoäc taàn soá aâm.

Bài 410: Những đại lượng sau. Đại lượng nào không phải là đặc tính sinh lý của âm?

A: Độ to B: Độ cao C: Âm sắc D: Cường độ

Bài 411: Khi một sóng âm truyền từ không khí vào nước thì:

A: Bước sóng giảm đi. B. Tần số giảm đi. C. Tần số tăng lên. D. Bước sóng tăng lên.

Bài 412: Âm do hai nhạc cụ phát ra luôn khác nhau về:

A: Độ cao. C: Âm sắc.

B: Cöôøng ñoä. D: Về cả độ cao, cöôøng ñoä và âm sắc.


: 00998822..660022..660022 Trang: 53

Bài 413: Trong một buổi hòa nhạc, một nhạc công gảy nốt La3 thì mọi người đều nghe được nốt La3. Hiện tượng này có

được là do tính chất nào sau đây?

A: Khi sóng truyền qua, mọi phân tử của môi trường đều dao động với cùng tần số bằng tần số của nguồn

B: Trong một môi trường, vận tốc truyền sóng âm có giá trị như nhau theo mọi hướng

C: Trong quá trình truyền sóng âm, năng lượng của sóng được bảo toàn

D: Trong quá trình truyền sóng bước sóng không thay đổi

Bài 414: Trong bµi h¸t “Tiếng đàn bầu” của nhạc sĩ Nguyễn Đình Phúc, phổ thơ Lữ Giang cã những câu “...cung thanh lµ

tiÕng mÑ, cung trÇm lµ giäng cha...” hay “...ôi cung thanh cung trầm, rung lòng người sâu thẳm...”. Ở đây “ Thanh” vµ

“ TrÇm” lµ nãi ®Õn ®Æc điểm nµo cña ©m.

A: §é to cña ©m B. Âm s¾c cña ©m C. §é cao cña ©m D. N¨ng lượng cña ©m.

Bài 415: Chọn đáp án sai.

A: Cường độ âm I là công suất mà sóng âm truyền qua một một đơn vị diện tích vuông góc với phương truyền: I = P/S.

B: Mức cường độ âm L được xác định bởi công thức

0

I10.

IdB

L lg .

C: Đơn vị thông dụng của mức cường độ âm là Ben.

D: Khi cường độ âm tăng 1000 lần thì mức cường độ âm L tăng 30 dB.

Bài 416: Ñoä to nhoû cuûa moät aâm maø tai caûm nhaän ñöôïc seõ phuï thuoäc vaøo:

A: Cöôøng ñoä vaø bieân ñoä cuûa aâm C: Cöôøng ñoä aâm

B: Cöôøng ñoä vaø taàn soá cuûa aâm D: Taàn soá cuûa aâm.

Bài 417: Một người đứng ở gần chân núi hét lớn tiếng thì sau 7s nghe thấy tiếng vang từ núi vọng lại. Biết tốc độ âm trong

không khí là 330m/s. Khoảng cách từ chân núi đến người đó bằng:

A: 4620m. B. 2310m. C. 1775m. D. 1155m.

Bài 418: Tai con người có thể nghe được những âm có mức cường độ âm ở trong khoảng:

A: từ 0dB đến 1000dB. B. từ 10dB đến 100dB. C. từ 0B đến 13dB. D. từ 0dB đến 130dB.

Bài 419: Một lá thép mỏng, một đầu cố định, đầu còn lại được kích thích để dao động với chu kì không đổi và bằng 0,08s.

Âm do lá thép phát ra là:

A: siêu âm. B. nhạc âm. C. hạ âm. D. âm thanh.

Bài 420: Một người đứng cách nguồn âm tối đa bao nhiêu thì cảm thấy nhức tai. Biết nguồn âm có kích thước nhỏ và

cócông suất là 125,6W, giới hạn nhức tai của người đó là 10W/m2.

A: 1m B: 2m C: 10m D: 5m

Bài 421: Biết nguồn âm có kích thước nhỏ và có công suất là 125,6W. Tính mức cường độ âm tại vị trí cách nguồn

1000m. Cho I0 = 10-12

W/m2.

A: 7dB B: 70dB C: 10B D: 70B

Bài 422: Cho cöôøng ñoä aâm chuaån Io = 10-12

W/m2. Moät aâm coù möùc cöôøng ñoä 80 dB thì cöôøng ñoä aâm laø:

A: 10-4 W/m

2 B. 3.10

-5 W/m

2 C. 10

66 W/m

2 D. 10

-20 W/m

2

Bài 423: Ngöôøi ta ño ñöôïc möùc cöôøng ñoä aâm taïi ñieåm A laø 90dB vaø taïi ñieåm B laø 70dB. Haõy so saùnh cöôøng ñoä aâm taïi

A (IA) vaø cöôøng ñoä aâm taïi B (IB):

A: IA = 9IB/7 B. IA = 30IB C. IA = 3IB D. IA = 100IB

Bài 424: Khi cöôøng ñoä aâm taêng gaáp 100 laàn thì möùc cöôøng ñoä aâm taêng:

A: 20dB B. 100dB C. 50dB D. 10dB

Bài 425: Moät nguoàn aâm O xem nhö nguoàn ñieåm, phaùt aâm trong moâi tröôøng ñaúng höôùng vaø khoâng haáp thuï aâm. Ngöôõng

nghe cuûa aâm ñoù laø Io = 10-12

W/m2

. Taïi moät ñieåm A ta ño ñöôïc möùc cöôøng ñoä aâm laø L = 70dB. Cöôøng ñoä aâm I taïi A laø:

A: 10-7 W/m

2 B. 10

7 W/m

2 C. 10

-5 W/m

2 D. 70 W/m

2

Bài 426: Tại một điểm A nằm cách nguồn âm N (nguồn điểm) một khoảng NA = 1m, có mức chuyển động âm là LA =

90dB. Biết ngưỡng nghe của âm đó là I0 = 0,1nW/m2. Mức cường độ âm đó tại điểm B cách N một khoảng NB = 10m là

A: 7B. B. 7dB. C. 80dB. D. 90dB. Bài 427: Tại một điểm A nằm cách nguồn âm N (nguồn điểm) một khoảng NA = 1m, có mức cường độ âm là LA =

90dB. Biết ngưỡng nghe của âm đó là I0 = 0,1nW/m2. Hãy tính cường độ của âm đó tại A:

A: IA = 0,1W/m2. B: IA = 1W/m

2 C: IA = 10W/m

2 D: IA = 0,01W/m

2

Bài 428: Hai âm có mức cường độ âm chênh lệch nhau là 12dB. Tỉ số cường độ âm của chúng là:

A: 120 B. 15,85 C. 10. D. 12

Bài 429: Tại điểm O trong môi trường đẳng hướng, không hấp thụ âm, có 2 nguồn âm điểm, giống nhau với công suất

phát âm không đổi. Tại điểm A có mức cường độ âm 20 dB. Để tại trung điểm M của đoạn OA có mức cường độ âm là

30 dB thì số nguồn âm giống các nguồn âm trên cần đặt thêm tại O bằng:

A: 4. B. 3. C. 5. D. 7.

Bài 430: Khoảng cách từ điểm A đến nguồn âm gần hơn k lần khoảng cách từ điểm B đến nguồn âm. Biểu thức so sánh

mức cường độ âm tại A là LA và mức cường độ âm tại B là LA = LB + 10n (dB)? Tìm mối liên hệ giữa k và n.

A: k = 10n/2

B: k = 102n

C: k = 10n

D: k = n


: 00998822..660022..660022 Trang: 54

Bài 431: Một nguồn âm N phát âm đều theo mọi hướng. Tại điểm A cách N đoạn RA có mức cường độ âm LA(dB) thì tại

điểm B cách N đoạn RB có mức cường độ âm LB(dB) là:

A: LB = LA + lg A

B

R

R

(dB). C. LB = LA + 10.lg A

B

R

R

(dB).

B: LB = LA – 20.lg A

B

R

R

(dB). D. LB = LA + 20.lg A

B

R

R

(dB).

Bài 432: Một nguồn âm O, phát sóng âm theo mọi phương như nhau. Hai điểm A, B nằm trên cùng đường thẳng đi

qua nguồn O và cùng bên so với nguồn. Khoảng cách từ B đến nguồn lớn hơn từ A đến nguồn bốn lần. Nếu mức

cường độ âm tại A là 60dB thì mức cường độ âm tại B xấp xỉ bằng:

A: 48dB. B. 15dB. C. 20dB. D. 160dB.

Bài 433: Tại một điểm A nằm cách nguồn âm O một khoảng OA = 2 m, mức cường độ âm là LA = 60 dB. Cường độ âm

chuẩn Io = 10-12

W/m2. Mức cường độ âm tại điểm B nằm trên đường OA cách O một khoảng 7,2 m là:

A: 75,7 dB. B. 48,9 dB. C. 30,2 dB. D. 50,2 dB.

Bài 434: Tại một điểm cách nguồn âm 10m mức cường độ âm là 60(dB). Hỏi ở khoảng cách nào sau đây mức cường độ

âm giảm xuống bằng 0(dB) ?

A: Xa vô cùng. B. 1km. C. 10km. D. 6km.

Bài 435: Ba điểm O, A, B cùng nằm trên một nửa đường thẳng xuất phát từ O. Tại O đặt một nguồn điểm phát sóng âm

đẳng hướng ra không gian, môi trường không hấp thụ âm. Mức cường độ âm tại A là 60dB, tại B là 20dB. Mức cường độ

âm tại trung điểm M của đoạn AB là:

A: 26 dB. B. 17 dB. C. 34 dB. D. 40 dB.

Bài 436: Cho 3 điểm A, B, C thẳng hàng, theo thứ tự xa dần nguồn âm. Mức cường độ âm tại A, B, C lần lượt là

40dB; 35,9dB và 30dB. Khoảng cách giữa AB là 30m và khoảng cách giữa BC là:

A: 78m B. 108m C. 40m D. 65m

Bài 437: Tại một điểm A nằm cách nguồn âm O (coi như nguồn điểm, phát âm đẳng hướng, môi trường không hấp thụ

âm) một khoảng OA = 2 m, mức cường độ âm là LA = 60 dB. Cường độ âm chuẩn Io = 10-12

W/m2. Mức cường độ âm tại

điểm B nằm trên đường OA cách O một khoảng 7,2 m là:

A: 75,7 dB. B. 48,9 dB. C. 30,2 dB. D. 50,2 dB.

PHƢƠNG TRÌNH SÓNG – GIAO THOA SÓNG

I) PHƢƠNG TRÌNH SÓNG – ĐỘ LỆCH PHA:

1) Phƣơng trình sóng trên trục Ox. Nguồn sóng tại gốc tọa độ O có phương trình dao động: u = a.cos(2.f.t + )

) P.trình sóng truyền theo chiều dương trục Ox đến điểm M có tọa độ xM là: M

M2 .x

u a.cos 2 ft

) P.trình sóng truyền theo chiều âm trục Ox đến điểm N có tọa độ xN là: N

N

2 .xu a.cos 2 ft

x

t

v

Tập hợp các điểm cách đều nguồn sóng đều dao động cùng pha!

2) Phöông trình li ñoä sóng taïi ñieåm M caùch nguoàn soùng O moät ñoaïn d:

) Giaû söû bài cho phöông trình li ñoä taïi nguồn O: u0 = a.cos(2.f.t + )

thì phöông trình li ñoä taïi ñieåm M caùch nguoàn soùng O moät ñoaïn d laø: M

2 du a.cos 2 ft vôùi

dt

v

) Giaû söû bài cho phöông trình li ñoä taïi điểm M: uM = a.cos(2.f.t + ) thì phöông trình li ñoä taïi nguồn O caùch M

moät ñoaïn d laø: 0

2 du a.cos 2 ft

3) Độ lệch pha 2 điểm M1, M2 do cùng 1 nguồn truyền đến: Phöông trình dao ñoäng taïi nguoàn laø: u = a.cos(ωt + ).

- Phöông trình dao ñoäng của nguồn truyền đến M1: 1

1M

2 du a cos 2 ft vôùi

1d

t

v

- Phöông trình dao ñoäng của nguồn truyền đến M2: 2M

22 d

u a cos 2 ft vôùi 2

dt

v

O x

M N


: 00998822..660022..660022 Trang: 55

- Ñoä leäch pha giöõa M1 vaø M2 laø: 2 1

2d d

- Ñeå hai dao ñoäng cuøng pha thì: φ = 2kπ 2 1

22d d k

2 1

d d k

- Ñeå hai dao ñoäng ngöôïc pha thì: 2 1

22 1 2 1k d d k

2 1

2 12

d d k

(khoảng cách ngắn nhất trên phương truyền sóng giữa 2 điểm lệch pha nhau góc (rad) là L = .λ2π

)

II) GIAO THOA BỞI 2 SÓNG KẾT HỢP:

1) Độ lệch pha của 2 nguồn tại M: Gọi phöông trình dao ñoäng taïi caùc nguoàn S1,S2 lần lượt laø: u1 = a.cos(2ft + 1)

và u2 = a.cos(2ft + 2). Độ lệch pha của 2 nguồn sóng là: = (2 - 1)

- Phöông trình dao ñoäng taïi M khi soùng töø S1 truyeàn ñeán: 1

1M 1

2 du a cos 2 ft

- Phöông trình dao ñoäng taïi M khi soùng töø S2 truyeàn ñeán: 2M

2

2

2 du acos 2 ft

Độ lệch pha của 2 nguồn sóng tại điểm M là: 2 1 1 2M

2(d d )

) 2 nguồn cùng pha tại M: 2 1 1 2M

2(d d ) = k.2

2 1

1 2(d d ) k

2

) 2 nguồn ngược pha tại M: 2 1 1 2M

2(d d ) = (2k + 1).

2 1

1 2

2k + 1

(d - d ) -

2 2

2) Phöông trình dao ñoäng toång hôïp taïi M khi soùng töø S1,S2 truyeàn ñeán:

1 2

M 1M 2M 1 2

2 1 2 1

M 1 2 1 2

2 d 2 du u u acos 2 ft acos 2 ft

u 2acos (d d ) .cos 2 ft (d d )

2 2

a) Biên độ sóng tại M: 2 1

1 2A 2a cos (d d )

2

(khoâng phuï thuoäc thôøi gian – chæ phuï thuoäc vò trí )

*) Nhöõng ñieåm coù bieân ñoä cöïc ñaïi : 2 1

1 2A 2a cos (d d ) 1

2

2 1

1 2(d d ) k

2

(2 nguồn cùng pha nhau tại M)

*) Nhöõng ñieåm coù bieân ñoä cöïc tiểu: 2 1

1 2A 0 cos (d d ) 0

2

2 1

1 2

2k 1

(d d )

2 2

(2 nguồn ngược pha nhau tại M)

(k = 0, 1, 2,… laø thöù töï caùc taäp hôïp ñieåm ñöùng yeân keå töø M0 , k = 0 laø taäp hôïp ñieåm ñöùng yeân thöù 1)


: 00998822..660022..660022 Trang: 56

b) Với hai nguồn sóng giống nhau (cùng biên độ A1 = A2 = a , cùng pha 1 = 2 = )

*) Điều kiện để điểm M trễ pha với nguồn một góc bất kì:

Từ phương trình của M: 2 1 2 1

M 1 2 1 2u 2acos (d d ) .cos 2 ft (d d )

2 2

Ta thấy M dao động trễ pha với nguồn góc nếu tại M: 1 2

1 2

d + d π α= α + k.2π d + d = ( + 2k).λ

λ π

*) Điều kiện để điểm M dao động cùng pha với nguồn:



2 2

Ta thấy M dao động cùng pha với nguồn nếu tại M thỏa mãn: 1 2

1 2

d + d π= k.2π d + d = 2kλ

λ

*) Điều kiện để điểm M dao động ngƣợc pha với nguồn:



2 2

Ta thấy M dao động ngược pha với nguồn nếu tại M: 1 2

1 2

d + d π= (2k + 1)π d + d = (2k + 1)λ

λ

*) Điều kiện để điểm M vuông pha với nguồn:



2 2

Ta thấy M dao động vuông pha với nguồn nếu tại M: 1 2

1 2

d + d π π 1= + k.π d + d = ( + k).λ

λ 2 2

III) Giao thoa của hai sóng phát ra từ hai nguồn sóng kết hợp S1; S2 cách nhau một khoảng l. Gọi = (2 - 1) là

độ lệch của 2 nguồn. Xét điểm M trên S1S2 cách hai nguồn lần lƣợt d1, d2.

1. Hai nguồn dao động lệch pha góc bất kì: = (2 - 1). Biên độ sóng: 2 1

1 2

- πA = 2a cos + (d - d )

2 λ

* Số điểm dao động cực đại trên S1S2 là số giá trị nguyên của k thỏa: 2 2

l lk

* Số điểm dao động cực tiểu trên S1S2 là số giá trị nguyên của k thỏa: 1 1

2 2 2 2

l lk

a. Hai nguồn dao động cùng pha:

Biên độ dao động của điểm M: AM = 2acos( 1 2d d

)

* Tìm số điểm dao động cực đại trên đoạn S1S2: d1 – d2 = k (k Z) ;

Số điểm hoặc số đường cực đại: l l

k

* Tìm số điểm dao động cực tiểu trên đoạn S1S2: d1 – d2 = (2k + 1)2

(kZ)

Số điểm hoặc số đường cực tiểu: 1 1

2 2

l lk

Khi hai nguồn dao động cùng pha và cùng biên độ a thì trung điểm của S1

S2 có biên độ cực đại A = 2a và taäp hôïp caùc ñieåm cực tiểu và cöïc ñaïi laø hoï

caùc ñöôøng Hypecbol coù S1 S2 laø tieâu ñieåm

b. Hai nguồn dao động ngược pha: Biên độ dao động của điểm M: AM = 2acos( 1 2

2

d d

)

* Tìm số điểm dao động cực đại: d1 – d2 = (2k + 1)2

( kZ )

Số điểm hoặc số đường cực đại: 1 1

2 2

l lk

S1 S2

k = -2 -1 0 1 2


: 00998822..660022..660022 Trang: 57

* Tìm số điểm dao động cực tiểu: d1 – d2 = k (kZ)

Số điểm hoặc số đường cực tiểu: l l

k

Khi hai nguồn dao động cùng biên độ a và ngược pha thì trung điểm của S1S2 có biên độ cực tiểu A = 0

c. Hai nguồn dao động vuông pha: Biên độ dao động của điểm M: AM = 2acos( 1 2

4

d d

)

Số điểm (đường) dao động cực đại bằng số điểm (đường) dao động cực tiểu: 1 1

4 4

l lk

Khi hai nguồn dao động cùng biên độ a và vuông pha thì trung điểm của S1S2 có biên độ bằng A = 2a

2. Bài toán tìm số đường dao động cực đại và dao động cực tiểu giữa hai điểm M, N bất kì trên giao thoa trường cách hai

nguồn S1, S2 lần lượt là d1M, d2M, d1N, d2N. Đặt dM = d1M - d2M ; dN = d1N - d2N và giả sử dM < dN.

* Hai nguồn dao động cùng pha:

Cực đại: MΔd

λ k NΔd

λ

Cực tiểu: MΔd

λ- 0,5 k NΔd

λ- 0,5

* Hai nguồn dao động ngƣợc pha:

Cực đại: MΔd

λ- 0,5 k NΔd

λ- 0,5 Cực tiểu: MΔd

λ k NΔd

λ

* Hai nguồn dao động lệch pha góc bất kì: = (2 - 1).

Cực đại: MΔd

λ-

Δ

2π

k NΔd

λ-

Δ

2π

Cực tiểu: MΔd

λ- 0,5 -

Δ

2π

k NΔd

λ- 0,5 -

Δ

2π

Số giá trị nguyên của k thoả mãn các biểu thức trên là số đường (hoặc điểm)cần tìm.

3. Trong hiện tượng giao thoa sóng, khoảng cách ngắn nhất giữa 2 điểm dao động với biên độ cực đại (hay 2 điểm

dao động với biên độ cực tiểu) trên đoạn S1S2 bằng λ/2 và giữa cực đại và cực tiểu là λ/4.

Bài 438: Keát luaän naøo sau daây laø sai khi noùi veà söï phaûn xaï cuûa soùng?

A: Soùng phaûn xaï luoân luoân coù cuøng vaän toác truyeàn vôùi soùng tôùi nhöng ngöôïc höôùng.

B: Soùng phaûn xaï coù cuøng taàn soá vôùi soùng tôùi.

C: Soùng phaûn xaï luoân coù cuøng pha vôùi soùng tôùi.

D: Söï phaûn xaï xaûy ra khi soùng gaëp vaät caûn.

Bài 439: Dao động tại một nguồn O có phương trình u = acos20t (cm). Vận tốc truyền sóng là 1m/s thì phương trình dao

động tại điểm M cách O một đoạn 2,5cm có dạng:

A: u = acos(20t + /2 ) (cm) C: u = acos20t (cm).

B: u = acos(20t - /2 ) (cm) D: u = -acos20t (cm).

Bài 440: Nguồn sóng O có phương trình u = acosωt(cm), sóng từ nguồn O lan theo phương của trục 0x, gốc tọa độ 0

trùng với vị trí nguồn sóng O. Gọi M, N là 2 điểm nằm trên trục 0x và đối xứng nhau qua O, M có tọa độ dương, N có tọa

độ âm với OM = ON = /4. Khi đó dao động giữa M và N là:

A: Cùng pha B: Ngược pha C: Vuông pha D: M sớm pha hơn N.

Bài 441: Gọi d là khoảng cách giữa hai điểm trên phương truyền sóng, v là tốc độ truyền sóng, f là tần số của sóng. Nếu

vd (2n 1)

2f ; (n = 0, 1, 2,...), thì hai điểm đó sẽ:

A: Dao động cùng pha. B: Dao động ngược pha. C: Dao động vuông pha. D: Không xác định được.

Bài 442: Gọi d là khoảng cách giữa hai điểm trên phương truyền sóng, v là tốc độ truyền sóng, T là chu kì của sóng. Nếu

d nvT (n = 0,1,2,...), thì hai điểm đó sẽ:

A: Dao động cùng pha. C. Dao động ngược pha.

B: Dao động vuông pha. D. Không xác định được.

Bài 443: Soùng truyeàn töø A ñeán M vôùi böôùc soùng = 40cm. M caùch A moät ñoaïn 20 cm. So vôùi soùng taïi A thì soùng M coù

tính chaát naøo sau ñaây? Haõy choïn keát quaû đúng?

A: Pha vuoâng goùc nhau C: Sôùm pha hôn moät goùc 3/2

B: Treã pha hôn moät goùc D: Moät tính chaát khaùc

S1 S2

M

N

d1N

d1M d2N d2M


: 00998822..660022..660022 Trang: 58

Bài 444: Đối với sóng truyền theo một phương thì những điểm dao động nghịch pha nhau cách nhau một khoảng:

A: d (2k 1) B: d (k 0,5) . C: d 0,5k D: d k

Bài 445: Một nguồn phát sóng dao động theo phương trình u = a.cos20t(cm) với t tính bằng giây. Trong khoảng thời

gian 2s, sóng này truyền đi được quãng đường bằng bao nhiêu lần bước sóng?

A: 30. B: 40. C: 10. D: 20.

Bài 446: Soùng aâm coù taàn soá 400Hz truyeàn trong khoâng khí vôùi vaän toác 340m/s. Hai ñieåm trong khoâng khí gaàn nhau

nhaát, treân cuøng moät phöông truyeàn vaø dao ñoäng vuoâng pha seõ caùch nhau moät ñoaïn:

A: 0,85 m B. 0,425 m C. 0,2125 m D. 0,294 m

Bài 447: Moät soùng cô hoïc coù phöông trình soùng: u = Acos(5t + /6) (cm). Bieát khoaûng caùch gaàn nhaát giöõa hai ñieåm coù

ñoä leäch pha /4 ñoái vôùi nhau laø 1m. Vaän toác truyeàn soùng seõ laø:

A: 2,5 m/s B. 5 m/s C. 10 m/s D. 20 m/s

Bài 448: Xét sóng truyền theo một sợi dây căng thẳng dài. Phương trình dao động tại nguồn O có dạng u = acos4t (cm).

Vận tốc truyền sóng 4m/s. Gọi N, M là hai điểm gần O nhất lần lượt dao động ngược pha và cùng pha với O. Khoảng

cách từ O đến N vaø M là:

A: 1m và 0,5m B: 4m và 2m C: 1m và 2m D: 50cm và 200cm

Bài 449: Moät muõi nhoïn S ñöôïc gaén vaøo ñaàu A cuûa moät laù theùp naèm ngang vaø chaïm vaøo maët nöôùc, bieát raèng khoaûng

caùch giöõa 9 gôïn loài lieân tieáp laø 4cm. Goïi d laø khoaûng caùch giöõa hai ñieåm treân phöông truyeàn soùng maø taïi ñoù dao ñoäng

laø cuøng pha. Khoaûng caùch d coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau ñaây (vôùi k N).

A: d = 0,8k cm B: d = 0,5k cm C: d = 1,2k cm D: d = 1k cm

Bài 450: Taïi moät ñieåm O treân maët thoaùng cuûa moät chaát loûng yeân laëng, ta taïo ra moät dao ñoäng ñieàu hoaø vuoâng goùc vôùi

maët thoaùng coù chu kyø 0,5s. Töø O coù caùc voøng soùng troøn lan truyeàn ra xung quanh, khoaûng caùch hai voøng lieân tieáp laø

0,5m. Vaän toác truyeàn soùng nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: 1,5m/s B: 1m/s C: 2,5m/s D: 1,8m/s

Bài 451: n th

A: 12 m/s B. 15 m/s C. 30 m/s D. 25 m/s

Bài 452: Tại điểm S trên mặt nước yên tĩnh có nguồn dao động điều hoà theo phương thẳng đứng với tần số f. Khi đó trên

mặt nước hình thành hệ sóng tròn đồng tâm S. Tại hai điểm M, N nằm cách nhau 5cm trên đường thẳng đi qua S luôn dao

động ngược pha với nhau. Biết tốc độ truyền sóng trên mặt nước là 80cm/s và tần số của nguồn dao động thay đổi trong

khoảng từ 48Hz đến 64Hz. Tần số dao động của nguồn là:

A: 64Hz. B. 48Hz. C. 54Hz. D. 56Hz.

Bài 453: Một sóng cơ lan truyền trong một môi trường với tốc độ 120cm/s, tần số của sóng thay đổi từ 10Hz đến 15Hz.

Hai điểm cách nhau 12,5cm luôn dao động vuông pha. Bước sóng của sóng cơ đó là:

A: 10,5 cm B. 12 cm C. 10 cm D. 8 cm.

Bài 454: Soùng ngang truyeàn ñeán maët chaát loûng vôùi taàn soá f = 1000Hz. Treân cuøng phöông truyeàn soùng, ta thaáy hai ñieåm caùch

nhau 15cm dao ñoäng cuøng pha vôùi nhau. Tính vaän toác truyeàn soùng. Bieát vaän toác naøy ôû trong khoaûng töø 28m/s vaø 34m/s.

A: 29 m/s B. 30m/s C. 31 m/s D. 32 m/s

Bài 455: Taïi nguoàn O phöông trình dao ñoäng cuûa soùng laø u = acost. Phöông trình naøo sau ñaây laø đúng vôùi phöông

trình dao ñoäng cuûa ñieåm M caùch O moät khoaûng OM = d?

A: uM = aMcos

2 d

t C: uM = aMcos

2 d

t

v

B: uM = aMcos

2 d

t D: uM = aMcos

2 d

t

Bài 456: Một nguồn O phát sóng cơ dao động theo phương trình u0 = 2cos(20πt + π/3) (trong đó u tính bằng đơn vị mm, t

tính bằng đơn vị s). Xét sóng truyền theo một đường thẳng từ O đến điểm M với tốc độ không đổi 1m/s. Trong khoảng từ O

đến M có bao nhiêu điểm dao động cùng pha với dao động tại nguồn O? Biết M cách O một khoảng 45cm.

A: 3. B. 4. C. 2. D. 5.

Bài 457: A, B cùng phương truyền sóng cách nhau 21cm, A và B dao động ngược pha nhau. Trên đoạn AB có 3 điểm

dao động cùng pha với A. Tìm bước sóng.

A: 6cm B. 3cm C. 7cm D. 9cm.

Bài 458: Ph¬ng tr×nh m« t¶ mét sãng truyÒn theo trôc x lµ u = 0,04cos(4t + 0,5x), trong ®ã u vµ x tÝnh theo ®¬n vÞ mÐt, t

tÝnh theo ®¬n vÞ gi©y. Chiều truyền sóng trên trục Ox và vËn tèc truyÒn sãng lµ:

A: Chiều âm với v = 4 m/s. C. Chiều dương với v = 4 m/s.

B: Chiều âm với v = 8m/s. D. Chiều dương với v = 8 m/s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 59

Bài 459: Phương trình u = Acos(0,4πx + 7πt + π g giây) biểu diễn một sóng chạy theo trục 0x

theo chiều nào? Với vận tốc bằng bao nhiêu?

A: Chiều âm với v = 17,5m/s C. Chiều dương với v = 17,5m/s

B: Chiều âm với v = 35m/s . D. Chiều dương với v = 35m/s

Bài 460: Moät muõi nhoïn S ñöôïc gaén vaøo ñaàu A cuûa moät laù theùp naèm ngang vaø chaïm vaøo maët nöôùc. Khi laù theùp dao ñoäng

vôùi phương trình x = 2cos200t, S taïo ra treân maët nöôùc moät soùng coù bieân ñoä 2cm, bieát raèng khoaûng caùch giöõa 11 gôïn loài

lieân tieáp laø 10cm. Phöông trình naøo laø phöông trình dao ñoäng taïi ñieãm M treân maët nöôùc caùch S moät khoaûng d = 20cm?

A: xM = 2cos200t (cm) C: xM = 2cos200(t - 0,5) (cm)

B: xM = 2cos 200(t + 0,5) (cm) D: xM = 4cos200(t + 0,2) (cm)

Bài 461: Taïo soùng ngang taïi O treân moät daây ñaøn hoài. Moät ñieåm M caùch nguoàn phaùt soùng O moät khoaûng d = 20cm coù

phöông trình dao ñoäng: uM = 5.cos2(t – 0,125)(cm) (cm). Vaän toác truyeàn soùng treân daây laø 80cm/s. Phöông trình dao

ñoäng cuûa nguoàn O laø phöông trình dao ñoäng trong caùc phöông trình sau?

A: 0u =5cos 2πt - π/2 C: 0

u =5cos 2πt + π/2

B: 0u =5cos 2πt + π/4 D: 0

u =5cos 2πt - π/4

Bài 462: Ñaàu A cuûa moät daây cao su caêng ngang ñöôïc laøm cho dao ñoäng theo phöông vuoâng goùc vôùi daây vôùi bieân ñoä a =

10cm, chu kyø 2s. Sau 4s, soùng truyeàn ñöôïc 16m doïc theo daây. Goác thôøi gian laø luùc A baét ñaàu dao ñoäng töø vò trí caân baèng

theo chieàu döông höôùng leân. Phöông trình dao ñoäng cuûa ñieåm M caùch A moät khoaûng 2m laø phöông trình naøo döôùi ñaây?

A: uM = 10cos(t + /2) C: uM = 10cos(t - /2) (cm)

B: uM = 10cos(t + ) (cm) D: uM = 10cos(t - ) (cm)

Bài 463: Taïi moät ñieåm O treân maët thoaùng cuûa moät chaát loûng yeân laëng, ta taïo ra moät dao ñoäng ñieàu hoaø vuoâng goùc vôùi maët

thoaùng coù chu kyø 0,5s, bieân ñoä 5cm. Töø O coù caùc voøng soùng troøn lan truyeàn ra xung quanh, khoaûng caùch hai voøng lieân tieáp

laø 0,5m. Xem nhö bieân ñoä soùng khoâng ñoåi. Goác thôøi gian laø luùc O baét ñaàu dao ñoäng töø vò trí caân baèng theo chieàu döông.

Phöông trình dao ñoäng ôû ñieåm M caùch O moät khoaûng 0,0625m laø phöông trình naøo trong caùc phöông trình sau?

A: uM = 5cos(4t - 3/4) (cm) C: uM = 2cos(t + /2) (cm)

B: uM = 5cos(4t) D: uM = 5cos(4t + ) (cm)

Bài 464: Lúc t = 0 đầu O của dây cao su căng thẳng nằm ngang bắt đầu dao động đi lên từ VTCB theo chiều dương với

biên độ 1,5cm, chu kỳ T = 2s. Hai điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 6cm. Viết phương trình dao

động tại M cách O 1,5cm.

A: uM = 1,5cos(t - /2) cm C: uM = 1,5cos(2t - ) cm

B: uM = 1,5cos(t - 3/2) cm D: uM = 1,5cos(t - ) cm

Bài 465: Lúc t = 0 đầu O của dây cao su căng thẳng nằm ngang bắt đầu dao động đi lên với biên độ a, chu kỳ T = 1s. Hai

điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 6cm. Sau thời gian 2,25s điểm M cách 24cm có li độ là:

A: a B: a/2 C: a 3

2 D: 0


điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 6cm. Tính thời điểm đầu tiên để M cách O 12cm dao động

cùng trạng thái ban đầu với O. Coi biên độ dao động không đổi.

A: t = 0,5s B: t = 1s C: t = 2s D: t = 0,75s

Bài 467: Lúc t = 0 đầu O của dây cao su căng thẳng nằm ngang bắt đầu dao động đi lên với biên độ 1,5cm, chu kỳ T = 2s.

Hai điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 6cm. Tính thời điểm đầu tiên để điểm M cách O 6cm lên

đến điểm cao nhất. Coi biên độ dao động không đổi.

A: t = 0,5s B: t = 1s C: t = 2,5s D: t = 0,25s


điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 6cm. Tính thời điểm đầu tiên để M cách O 12cm dao động

ngược pha với trạng thái ban đầu của O. Coi biên độ dao động không đổi.

A: t = 2,5s B: t = 1s C: t = 2s D: t = 2,75s

Bài 469: Lúc t = 0 đầu O của dây cao su căng thẳng nằm ngang bắt đầu dao động đi lên với biên độ 1,5cm, chu kỳ T =

0,5s. Hai điểm gần nhau nhất trên dây dao động cùng pha cách nhau 4cm. Tính li độ sóng tại M cách O đoạn 60cm tại thời

điểm t = 12,125s, kể từ thời điểm ban đầu. Coi biên độ dao động không đổi.

A: 1,5cm B: 0cm C: -0,75 2 cm D: t = 0,75 2 cm

Bài 470: Một sóng cơ lan truyền từ M đến N với bước sóng 8cm, biên độ 4cm, tần số 2Hz, khoảng cách MN = 2cm. Tại

thời điểm t phần tử vật chất tại M có li độ x = 2cm và đang giảm thì phần tử vật chất tại N có:

A: Li độ 2 3 cm và đang giảm. C. Li độ -2 3 cm và đi theo chiều âm.

B: Li độ 2 3 cm và đang tăng. D. Li độ2 2 cm và đang tăng.


: 00998822..660022..660022 Trang: 60

Bài 471: Hai nguoàn keát hôïp laø hai nguoàn phaùt soùng:

A: Coù cuøng taàn soá, cuøng phöông truyeàn.

B: Coù cuøng bieân ñoä, coù ñoä leäch pha khoâng thay ñoåi theo thôøi gian.

C: Coù cuøng taàn soá cuøng phöông dao động vaø ñoä leäch pha khoâng thay ñoåi theo thôøi gian.

D: Coù ñoä leäch pha khoâng thay ñoåi theo thôøi gian.

Bài 472: Treân beà maët cuûa moät chaát loûng coù hai nguoàn phaùt soùng cô O1 vaø O2 phaùt soùng keát hôïp : u1 = u2 = acost. Coi bieân

ñoä laø khoâng ñoåi. Bieåu thöùc naøo trong caùc bieåu thöùc sau (k N) xaùc ñònh vò trí caùc ñieåm M coù bieân ñoä soùng cöïc ñaïi?

A: 2 1

d d 2k B: 2 1

d d 0,5k C: 2 1

d d k D: 2 1

d d 0,25k .

Bài 473: Trong quaù trình giao thoa soùng, dao ñoäng toång hôïp M chính laø söï toång hôïp cuûa caùc soùng thaønh phaàn cùng truyền

đến M. Goïi laø ñoä leäch pha cuûa hai soùng thaønh phaàn tại M. Bieân ñoä dao ñoäng taïi M ñaït cöïc ñaïi khi baèng giaù trò naøo

trong caùc giaù trò sau?

A: = (2n + 1)λ/2 C: = (2n + 1)

B: = (2n + 1)/2 D: = 2n (vôùi n = 1, 2, 3 …)

Bài 474: Trong hiện tượng giao thoa của hai sóng kết hợp được phát ra từ hai nguồn dao động ngược pha thì những điểm

dao động với biên độ cực đại sẽ có hiệu khoảng cách tới hai nguồn thỏa điều kiện:

A: 2 1d d n

2

. Với n Z C:

2 1d d n . Với n Z

B: 2 1d d (2n 1) . Với n Z D:

2 1d d (2n 1) / 2 . Với n Z

Bài 475: Trong giao thoa sóng cơ, khoảng cách ngắn nhất giữa hai điểm liên tiếp dao động với biên độ cực đại là d:

A: d = 0,5 B: d > 0,5 C: d = D: d < 0,5

Bài 476: Trong hiện tượng giao thoa cơ học với hai nguồn A và B thì khoảng cách giữa cực đại và cực tiểu gần nhau nhất

trên đoạn AB là:

A: /4 B: /2 C: k D:

Bài 477: Taïi hai ñieåm A vaø B treân maët nöôùc coù hai nguoàn keát hôïp cuøng dao ñoäng vôùi phöông trình: u = asin100t (cm).

Vaän toác truyeàn soùng treân maët nöôùc laø v = 40cm/s. Xeùt ñieåm M treân maët nöôùc coù AM = 9cm và BM = 7cm. Hai dao

ñoäng taïi M do hai soùng töø A vaø B truyeàn ñeán laø hai dao ñoäng:

A: Cuøng pha B. Ngöôïc pha C. Leäch pha 90o

D. Leäch pha 120o

Bài 478: Thöïc hieän giao thoa soùng cô vôùi 2 nguoàn keát hôïp S1 vaø S2 phaùt ra 2 soùng coù cuøng bieân ñoä 1cm và cùng pha với

böôùc soùng = 20cm thì taïi ñieåm M caùch S1 moät ñoaïn 50cm vaø caùch S2 moät ñoaïn 10 cm seõ coù bieân ñoä:

A: 2 cm B. 0 cm C. 2 cm D. 1/ 2 cm.

Bài 479: Hai nguồn kết hợp A, B cách nhau 10cm có phương trình dao động là uA = uB = 5cos20t(cm). Tốc độ truyền

sóng trên mặt chất lỏng là 1m/s. Phương trình dao động tổng hợp tại điểm M trên mặt nước là trung điểm của AB là:

A: uM = 10cos(20t) (cm). C. uM = 5cos(20t - )(cm).

B: uM = 10cos(20t - )(cm). D. uM = 5cos(20t + )(cm).

Bài 480: Trên mặt thoáng của chất lỏng có hai nguồn kết hợp A, B có phương trình dao động là uA = uB =

2cos10t(cm).Tốc độ truyền sóng là 3m/s. Phương trình dao động sóng tại M cách A, B một khoảng lần lượt là d1 =

15cm; d2 = 20cm là:

A: u = 2cosπ

12.sin(10t -

7π

12)(cm). C. u = 4cos

π

12.cos(10t -

7π

12)(cm).

B: u = 4cosπ

12.cos(10t +

7π

6)(cm). D. u = 2 3 cos

π

12.sin(10t -

7π

6)(cm).

Bài 481: Trong moät thí nghieäm veà giao thoa soùng treân maët nöôùc, hai nguoàn keát hôïp A, B cùng pha dao ñoäng vôùi taàn soá

f = 10Hz. Taïi moät ñieåm M caùch nguoàn A, B nhöõng khoaûng d1 = 22cm, d2 = 28cm, soùng coù bieân ñoä cöïc ñaïi. Giöõa M vaø

ñöôøng trung tröïc cuûa AB khoâng coù cöïc ñaïi naøo khaùc. Choïn giaù trò đúng cuûa vaän toác truyeàn soùng treân maët nöôùc.

A: v = 30cm/s B: v = 15cm/s C: v = 60cm/s D: 45cm/s

Bài 482: Trong mét thÝ nghiÖm giao thoa sãng trªn mÆt níc, hai nguån kÕt hîp A vµ B dao ®éng víi tÇn sè f = 20 Hz vµ

cïng pha. T¹i mét ®iÓm M c¸ch A vµ B nh÷ng kho¶ng d1 = 16cm, d2 = 20cm sãng cã biªn ®é cùc ®¹i. Gi÷a M vµ ®êng trung

trùc cña AB cã ba d·y cùc ®¹i kh¸c. Tèc ®é truyÒn sãng trªn mÆt níc lµ: A: 40cm/s B. 10cm/s C. 20cm/s D. 60cm/s

Bài 483: Cho hai loa là nguồn phát sóng âm S1, S2 phát âm cùng phương trình S S1 2

u = u = acosωt . Tốc độ truyền âm

trong không khí là 345(m/s). Một người đứng ở vị trí M cách S1 là 3(m), cách S2 là 3,375(m). Tần số âm nhỏ nhất, để

người đó không nghe được âm từ hai loa phát ra là:

A: 480(Hz) B. 440(Hz) C. 420(Hz) D. 460(Hz)


: 00998822..660022..660022 Trang: 61

Bài 484: Hai nguồn sóng âm cùng tần số, cùng biên độ và cùng pha đặt tại S1 và S2. Coi biên độ sóng phát ra là không

giảm theo khoảng cách. Tại một điểm M trên đường S1S2 mà S1M = 2m, S2M = 2,75m không nghe thấy âm phát ra từ

hai nguồn. Biết vận tốc truyền sóng trong không khí là 340,5m/s. Tần số bé nhất mà các nguồn có thể là bao nhiêu?

A: 254Hz. B. 190Hz. C. 315Hz. D. 227Hz.

Bài 485: Trên mặt nước có 2 nguồn sóng giống hệt nhau A và B, cách nhau một khoảng AB = 12cm. Hai nguồn đang dao

động vuông góc với mặt nước và tạo ra các sóng có cùng bước sóng = 1,6cm. Hai điểm C và D trên mặt nước cách đều

hai nguồn sóng và cách trung điểm 0 của đoạn AB một khoảng là 8 cm. Số điểm trên đoạn CD dao động cùng pha với

nguồn là:

A: 6. B. 5. C. 3. D. 10.

Bài 486: Hai nguồn kết hợp S1 và S2 cách nhau một khoảng là 11 cm đều dao động theo phương trình u = acos(20t) mm

trên mặt nước. Biết Tốc độ truyền sóng trên mặt nước 0,4 (m/s) và biên độ sóng không đổi khi truyền đi. Hỏi điểm gần

nhất dao động cùng pha với các nguồn nằm trên đường trung trực của S1S2 cách nguồn S1 bao nhiêu?

A: 32 cm B. 8 cm C. 24 cm D. 14 cm.

Bài 487: Trên mặt nước có 2 nguồn sóng S1, S2 giống hệt nhau và đặt cách nhau 1 đoạn 12cm, bước sóng do 2 nguồn

gây ra trên mặt nước là = 1,6cm. Gọi O là trung điểm của S1S2. Trên đường trung trực của S1S2 nằm trên mặt nước

lấy 1 điểm M cách O đoạn 8cm. Hỏi trên OM có bao nhiêu điểm dao động ngược pha với nguồn sóng?

A: 3 B. 2 C. 4 D. 5

Bài 488: Trên mặt nước có 2 nguồn sóng S1, S2 giống hệt nhau và đặt cách nhau 1 đoạn 50cm, bước sóng do 2 nguồn

gây ra trên mặt nước là = 8cm. Gọi O là trung điểm của S1S2. Trên đường trung trực của S1S2 nằm trên mặt nước hãy

tìm điểm M gần S1 nhất dao động cùng pha với nguồn sóng?

A: 24cm B. 64cm C. 32cm D. 40cm.

Bài 489: Ở mặt chất lỏng có hai nguồn sóng A, B cách nhau 18 cm, dao động theo phương thẳng đứng với phương trình

là A B acos50 tu u (với t tính bằng s). Tốc độ truyền sóng ở mặt chất lỏng là 50 cm/s. Gọi O là trung điểm của AB,

điểm M ở mặt chất lỏng nằm trên đường trung trực của AB và gần O nhất sao cho phần tử chất lỏng tại M dao động cùng

pha với phần tử chất lỏng tại O. Khoảng cách MO là

A: 10 cm. B. 2 cm. C. 2 2 cm D. 2 10 cm

Bài 490: Thöïc hieän giao thoa treân maët chaát loûng vôùi hai nguoàn S1 vaø S2 gioáng nhau, caùch nhau 130cm. Phöông trình

dao ñoäng taïi S1 vaø S2 ñeàu laø u = 2cos40t. Vaän toác truyeàn soùng treân maët chaát loûng laø 8m/s. Bieân ñoä soùng khoâng ñoåi. Soá

ñieåm cöïc ñaïi treân ñoaïn S1S2 laø bao nhieâu?

A: 7 B: 12 C: 10 D: 5

Bài 491: Tại 2 điểm A,B cách nhau 40cm trên mặt chất lỏng có 2 nguồn sóng kết hợp dao động cùng pha với bước sóng

là 2cm. M là điểm thuộc đường trung trực của AB sao cho AMB là tam giác cân. Tìm số điểm đứng yên trên MB.

A: 19 B: 20 C: 21 D: 40

Bài 492: Treân maët nöôùc phaúng laëng coù hai nguoàn ñieåm dao ñoäng S1 vaø S2. taàn soá dao ñoäng cuûa S1, S2 laø f = 120Hz. Khi

ñoù treân maët nöôùc, taïi vuøng giöõa S1 vaø S2 ngöôøi ta quan saùt thaáy coù 5 gôïn loài vaø nhöõng gôïn naøy chia ñoaïn S1S2 thaønh 6

ñoaïn maø hai ñoaïn ôû hai ñaàu chæ daøi baèng moät nöûa caùc ñoaïn coøn laïi. Cho S1S2 = 5cm. Böôùc soùng là:

A: = 4cm B: = 8cm C: = 2cm D: = 1cm

Bài 493: Trong thí nghiệm giao thoa sóng nước, khoảng cách giữa hai nguồn S1S2 là L = 30cm, hai nguồn cùng pha và có

cùng tần số f = 50Hz, vận tốc truyền sóng trên nước là v = 100cm/s. Số điểm có biên độ cực đại quan sát được trên đường

tròn tâm I (I là trung điểm của S1S2) bán kính 5,5cm là:

A: 10 B. 22 C. 11 D. 20.

Bài 494: Trên mặt chất lỏng có 2 nguồn sóng S1, S2 giống hệt nhau và đặt cách nhau 1 đoạn 13cm, bước sóng do 2

nguồn gây ra trên mặt chất lỏng là = 4cm. Gọi O là trung điểm của S1S2. Trên mặt chất lỏng xét đường tròn tâm O

bán kính R = 4cm có bao nhiêu điểm cực đại giao thoa nằm trên đường tròn?

A: 8 B. 6 C. 10 D. 12.

Bài 495: Tại mặt nước nằm ngang, có hai nguồn kết hợp A và B dao động theo phương thẳng đứng với phương trình lần

lượt là u1 = a1sin(40t + /6) cm, u2 = a2sin(40t + /2) cm. Hai nguồn đó tác động lên mặt nước tại hai điểm A và B cách

nhau 18cm. Biết vận tốc truyền sóng trên mặt nước v = 120cm/s. Gọi C và D là hai điểm thuộc mặt nước sao cho ABCD

là hình vuông. Số điểm dao động với biên độ cực tiểu trên đoạn CD là:

A: 4 B. 3 C. 2 D. 1

Bài 496: Ở mặt thoáng của một chất lỏng có hai nguồn sóng kết hợp A và B cách nhau 20cm, dao động theo phương thẳng

đứng với phương trình uA = 2cos40t và uB = 2cos(40t + ) (uA và uB tính bằng mm, t tính bằng s). Biết tốc độ truyền sóng

trên mặt chất lỏng là 30 cm/s. Xét hình vuông AMNB thuộc mặt thoáng chất lỏng. Số điểm dao động với cực đại trên BM là:

A: 19. B. 18. C. 20. D. 17.

Bài 497: Hai nguồn kết hợp A và B giống nhau trên mặt thoáng chất lỏng dao động với tần số 8Hz và biên độ a = 1mm. Bỏ

qua sự mất mát năng lượng khi truyền sóng và coi biên độ sóng không đổi, vận tốc truyền sóng trên mặt thoáng là 12(cm/s).

Điểm M nằm trên mặt thoáng cách A và B những khoảng AM = 17,0cm, BM = 16,25cm dao động với biên độ.

A: 2,0mm. B. 1,0cm. C. 0cm. D. 1,5cm.


: 00998822..660022..660022 Trang: 62

Bài 498: Hai nguồn sóng kết hợp luôn ngược pha có cùng biên độ A gây ra tại M sự giao thoa với biên độ 2A. Nếu tăng

tần số dao động của hai nguồn lên 2 lần thì biên độ dao động tại M khi này là:

A: 0 B. A C. A 2 D. 2A

Bài 499: Trên mặt một chất lỏng có hai nguồn sóng kết hợp cùng pha có biên độ a và 2a dao động vuông góc với mặt

thoáng chất lỏng. Nếu cho rằng sóng truyền đi với biên độ không thay đổi thì tại một điểm cách hai nguồn những khoảng

d1 = 12,75 và d2 = 7,25 sẽ có biên độ dao động a0 là bao nhiêu?

A: a0 = a. B. a < a0 < 3a. C. a0 = 2a. D. a0 = 3a.

Bài 500: Tại hai điểm A và B trong một môi trường truyền sóng có hai nguồn sóng kết hợp, dao động cùng phương với

phương trình lần lượt là uA = acost và uB = acos(t + ). Biết vận tốc và biên độ sóng do mỗi nguồn tạo ra không đổi

trong quá trình sóng truyền. Trong khoảng giữa A và B có giao thoa sóng do hai nguồn trên gây ra. Phần tử vật chất tại

trung điểm của đoạn AB dao động với biên độ bằng:

A: 0. B: a/ 2 . C: a. D: 2a.

Bài 501: Tại hai điểm A và B trong một môi trường truyền sóng có hai nguồn sóng kết hợp, dao động cùng phương với

phương trình lần lượt là uA = acost và uB = acos(t + /2). Biết vận tốc và biên độ sóng do mỗi nguồn tạo ra không đổi

trong quá trình sóng truyền. Trong khoảng giữa A và B có giao thoa sóng do hai nguồn trên gây ra. Phần tử vật chất tại

trung điểm của đoạn AB dao động với biên độ bằng:

A: 0. B: a/ 2 . C: a. D: a 2 .

Bài 502: Trên bề mặt chất lỏng có hai nguồn kết hợp A và B cách nhau 100cm dao động ngược pha, cùng chu kì 0,1s.

Biết tốc độ truyền sóng trên mặt chất lỏng v = 3m/s. Xét điểm M nằm trên đường thẳng vuông góc với AB tại B. Để tại

M có dao động với biên độ cực tiểu thì M cách B một đoạn nhỏ nhất bằng:

A: 15,06cm. B. 29,17cm. C. 20cm. D. 10,56cm.

Bài 503: Trong hiện tượng giao thoa sóng nước, tại hai điểm A, B cách nhau 10cm, người ta tạo ra hai nguồn dao động

đồng bộ với tần số 40Hz. Tốc độ truyền sóng trên mặt nước là 0,6m/s. Xét trên đường thẳng đi qua B và vuông góc với

AB, điểm dao động với biên độ cực đại cách B một đoạn lớn nhất là bao nhiêu?

A: 32,6cm B. 23,5 cm C. 31,42cm D. 25,3cm.

Bài 504: Trên bề mặt chất lỏng có hai nguồn phát sóng kết hợp O1 và O2 dao động đồng pha, cách nhau một khoảng O1O2

= 40cm. Biết sóng do mỗi nguồn phát ra có tần số f = 10Hz, vận tốc truyền sóng v = 2m/s. Xét điểm M nằm trên đường

thẳng vuông góc với O1O2 tại O1. Đoạn O1M có giá trị lớn nhất bằng bao nhiêu để tại M có dao động với biên độ cực đại ?

A: 50cm B. 30cm C. 40cm D. 20cm



AB, điểm dao động với biên độ cực đại cách B một đoạn gần nhất và xa nhất lần lượt là bao nhiêu?

A: 1,05cm và 32,6cm B. 2,1cm và 32,6cm C. 2,1cm và 63,2cm D. 1,05cm và 63,2cm.

Bài 506: Trong hiện tượng giao thoa sóng nước, hai nguồn dao động theo phương vuông góc với mặt nước, cùng biên độ,

cùng pha, cùng tần số 50 Hz được đặt tại hai điểm S1 và S2 cách nhau 10cm. Tốc độ truyền sóng trên mặt nước là 75 cm/s.

Xét các điểm trên mặt nước thuộc đường tròn tâm S1, bán kính S1S2, điểm mà phần tử tại đó dao động với biên độ cực đại

cách điểm S2 một đoạn ngắn nhất bằng:

A: 85 mm. B. 15 mm. C. 10 mm. D. 89 mm.

Bài 507: Hai nguồn sóng kết hợp S1 và S2 cùng pha, cách nhau 3 m, phát ra hai sóng có bước sóng 1 m. Một điểm A nằm

trên đường thẳng vuông góc với S1S2, đi qua S1 và cách S1 một đoạn l. Giá trị lớn nhất của l để phần tử vật chất tại A dao

động với biên độ cực đại là:

A: 1,5 m. B: 1 m. C: 2 m. D: 4 m.

Bài 508: Tại hai điểm A, B trên mặt nước cách nhau 21cm có hai nguồn phát sóng kết hợp dao động theo phương vuông

góc với mặt nước, phương trình dao động lần lượt là 1u = 2cos(40πt + π) cm và 2u = 4cos(40πt + π/2) cm. Tốc độ

truyền sóng trên mặt nước là 40cm/s. Gọi M, N là 2 điểm trên đoạn AB sao cho AM = MN = NB. Số điểm dao động với

biên độ cực đại trên đoạn MN là:

A: 7. B. 6. C. 5. D. 4.



AB, lấy điểm M sao cho ABM là tam giác vuông cân. Tìm số điểm cực đại dao động trên BM.

A: 4 B. 3 C. 2 D. 5

Bài 510: Ở mặt chất lỏng có hai nguồn sóng cơ A, B cách nhau 18,5cm, dao động theo phương thẳng đứng với phương

trình là uA = uB = acos50t (với t tính bằng s). Tốc độ truyền sóng của mặt chất lỏng là 50cm/s. C là một điểm ở mặt chất

lỏng tạo thành tam giác ABC vuông cân tại B. Số điểm tại đó phần tử chất lỏng không dao động trên đoạn BC là:

A: 3. B. 4. C. 7. D. 5.


: 00998822..660022..660022 Trang: 63

SÓNG DỪNG.

1. Các đặc điểm của sóng dừng:

- Soùng döøng laø soùng ñöôïc taïo ra do söï giao thoa cuûa 2 sóng ngược

chiều (thường là soùng tôùi vaø soùng phaûn xạ trên cùng phương truyền)ï.

- Buïng soùng laø nhöõng ñieåm dao ñoäng vôùi bieân ñoä cöïc ñaïi. Nuùt soùng

laø nhöõng ñieåm dao ñoäng vôùi bieân ñoä baèng 0 (ñöùng yeân). Bụng sóng

và nút sóng là những điểm cố định trong không gian.

- Khoaûng caùch giöõa hai buïng soùng hay hai nuùt soùng lieân tieáp là /2.

- Khoaûng caùch giöõa buïng soùng vaø nuùt soùng lieân tieáp laø /4.

- Tại vị trí vật cản cố định, sóng tới và sóng phản xạ ngược pha nhau.

- Tại vị trí vật cản tự do, sóng tới và sóng phản xạ cùng pha

- Ñaàu töï do laø buïng soùng, ñaàu coá ñònh hay ñaàu gaén vôùi aâm thoa hoặc gắn với nguồn dao động laø nuùt soùng.

- Hai bụng sóng liên tiếp dao động ngược pha.

- Gọi a là biên độ dao động của nguồn thì biên độ dao động của bụng là 2a, bề rộng của bụng sóng là 4a.

- Khoảng thời gian ngắn nhất (giữa 2 lần liên tiếp) để dây duỗi thẳng là t = 0,5T.

- Sóng dừng được tạo bởi sự rung của nam châm điện với tần số dòng điện f thì tần số sóng là 2f.

- Khi cho dòng điện có tần số f chạy trong dây kim loại, dây kim loại được đặt giữa 2 cực của nam châm thì sóng

dừng trên dây sẽ có tần số là f.

- Mọi điểm nằm giữa 2 nút liên tiếp của sóng dừng đều dao động cùng pha và có biên độ không đổi khác nhau.

- Mọi điểm nằm 2 bên của 1 nút của sóng dừng đều dao động ngược pha.

- Sóng dừng không có sự lan truyền năng lượng và không có sự lan truyền trạng thái dao động.

2. Điều kiện để có sóng dừng trên sợi dây có chiều dài L:

a) Tröôøng hôïp soùng döøng vôùi hai ñaàu nuùt (vaän caûn coá ñònh)

- Chiều dài dây: λ

L = k (k = 1,2,..)2

λmax = 2L k min k min min k+1 k

v vf = k f = f = k.f f f f

2L 2L

(tần số gây ra sóng dừng bằng bội số nguyên lần tần số nhỏ nhất gây ra sóng dừng)

-Vò trí caùc ñieåm buïng caùch ñaàu B cuûa sôïi daây laø: 1

2 2d k

soá buïng soùng: Nbuïng = k ; soá boù soùng: Nboù = k ; soá nuùt soùng: Nnuùt = k + 1

-Vò trí caùc ñieåm nuùt caùch ñaàu B cuûa sôïi daây laø: d k (k 1,2,3...)

2

*) Tần số sóng âm do dây đàn phát ra (hai đầu cố định): fk = kl

v

2;

+ k = 1, âm phát ra là âm cơ bản f = fmin.

+ k = 2, 3, 4,…, âm phát ra là các họa âm bậc hay thứ k với f k = k.fmin.

b) Tröôøng hôïp soùng döøng vôùi moät ñaàu laø nuùt B (coá ñònh), moät ñaàu laø buïng A (töï do):

- Chiều dài dây: L k (k 1,2,...)

2 4

λmax = 4L

min min min

k 1 k

k k

f fv vf (2k 1) f f (2k 1)f f

4L 4L 2

(tần số gây ra sóng dừng bằng bội số nguyên lẻ lần tần số nhỏ nhất gây ra sóng dừng)

-Vò trí caùc ñieåm buïng caùch ñaàu A cuûa sôïi daây laø:

2d k

-Vò trí caùc ñieåm nuùt caùch ñaàu A cuûa sôïi daây laø: 1

2 2d k

soá buïng soùng: Nbuïng = k + 1 ; soá nuùt soùng: Nnuùt = k + 1 ; soá boù soùng: Nboù = k

*) Với ống sáo một đầu bịt kín, một đầu để hở, tần số sóng âm do ống sáo phát ra: fk = (2k + 1)l

v

4;

+ k = 0, âm phát ra là âm cơ bản f = fmin.

+ k = 1, 2, 3, …, âm phát ra là các họa âm f k = (2k + 1).fmin.

(Khi đó k = 0,1,2,3,… ứng với các họa âm thứ 1,2,3,4… và có bậc là (2k + 1))

2

A B

4

Bụng Nút

B A


: 00998822..660022..660022 Trang: 64

c) Trường hợp sóng dừng với 2 đầu tự do ( 2 đầu đều là bụng sóng): Đây là trường hợp xảy ra trong ống sáo có

chiều dài L hở 2 đầu và có âm phát ra cực đại.

- Chiều dài dây: λ

L = k (k = 1,2,...)2

λmax = 2L k min k min min k+1 k

v vf = k f = f = k.f f f f

2L 2L

(Tần số gây ra sóng dừng bằng bội số nguyên lần tần số nhỏ nhất gây ra sóng dừng - Khi đó fmin gọi là âm cơ bản,

fk gọi là các họa âm)

- Vò trí caùc ñieåm buïng caùch 1 ñaàu ống laø: d = k. λ/2 với k = 1,2,3….

Soá buïng soùng: Nbụng = k + 1 ;

Soá boù soùng: Nbó = k - 1 ; soá nuùt soùng: Nnút = k

- Vò trí caùc ñieåm nuùt caùch 1 ñaàu ống laø: 1

2 2d k

(k = 0, 1, 2, 3...)

3. Biểu thức sóng dừng trên dây: Xét sợi dây AB có chiều dài l có đầu A gắn với nguồn dao động, phương trình dao

động tại A là: uA = acos(ωt + ). M là 1 điểm bất kì trên AB cách A một khoảng là d. Coi a là không đổi.

a) Trường hợp đầu B cố định.

- Sóng từ A truyền tới M là: AM

2π.du = acos ω.t + -

λ

, sóng từ A truyền tới B là: AB

2π.u = acos ω.t + -

λ

l

- Sóng phản xạ tại B là: B AB

2π. 2π.u = -u acos ω.t + - acos ω.t + - π

λ λ= -

l l

- Sóng phản xạ từ B truyền đến M là: BM

2π.(2 )u = acos ω.t + - π

λ

l d

- Phương trình sóng dừng tại M là: M AM BM

2π. 2π. πu = u + u = 2asin cos ω.t + -

λ λ 2

x l

Biên độ sóng dừng tại M là: A =2π.(d ) π 2π. π 2π.

2a cos 2a cos 2a sinλ 2 λ 2 λ

(1)l x x

(Với x = (d – l) là khoảng cách từ điểm cần xét đến 1 nút nào đó của sóng dừng).

b) Trường hợp đầu B tự do.

- Sóng từ A truyền tới M là: AM

2π.du = acos ω.t + -

λ

,

sóng từ A truyền tới B là: AB

2π.u = acos ω.t + -

λ

l

- Sóng phản xạ tại B là: B AB

2π.u = u acos ω.t + -

λ=

l

(Vì sóng tới B cùng pha sóng phản xạ khi B là đầu tự do)

- Sóng phản xạ từ B truyền đến M là: BM

2π.(2 )u = acos ω.t + -

λ

l d

- Phương trình sóng dừng tại M là: M AM BM

2π. 2π.u = u + u = 2acos cos ω.t + -

λ λ

x l

Biên độ sóng dừng tại M là: A = 2π.(d ) 2π.

2a cos 2a cosλ λ

(2)l x

(Với x = (d – l) là khoảng cách từ điểm cần xét đến 1 bụng nào đó của sóng dừng).

Kết luận: Như vậy khi bài toán yêu cầu tìm biên độ sóng dừng tại 1 điểm ta phải chú ý:

*) Nếu bài cho khoảng cách từ điểm đó đến nút sóng ta dùng công thức 2π.

2a sinλ

(1)x

A

*) Nếu bài cho khoảng cách từ điểm đó đến bụng sóng ta dùng công thức 2π.

2a cosλ

(2)x

A

*) Sóng dừng có biên độ bụng sóng là 2a thì những điểm cách đều nhau liên tiếp (không kể bụng và nút) có cùng

biên độ dao động sẽ cách nhau 1 khoảng nhỏ nhất là /4 và cùng biên độa 2

L

B A M

d l - d


: 00998822..660022..660022 Trang: 65

Bài 511: Khảo sát hiện tương sóng dừng trên dây đàn hồi AB = l. Đầu A nối với nguồn dao động, đầu B cố định thì sóng

tới và sóng phản xạ sẽ:

A: Cùng pha. B. Ngược pha. C. Vuông pha. D. Lệch pha /4.

Bài 512: Khảo sát hiện tượng sóng dừng trên dây đàn hồi AB = l. Đầu A nối với nguồn dao động, đầu B tự do thì sóng tới

và sóng phản xạ:

A: Vuông pha. B. Lệch pha góc /4. C. Cùng pha. D. Ngược pha.

Bài 513: Sóng dừng là:

A: Sóng không lan truyền nữa do bị vật cản.

B: Sóng được tạo thành giữa hai điểm cố định trong một môi trường.

C: Sóng được tạo thành do sự giao thoa giữa sóng tới và sóng phản xạ.

D: Sóng trên dây mà hai đầu dây được giữ cố định.

Bài 514: Sóng dừng xảy ra trên dây đàn hồi một đầu cố định một đầu tự do khi:

A: Chiều dài của dây bằng một phần tư bước sóng. C: Chiều dài của dây bằng bội số nguyên lần λ/2.

B: Bước sóng bằng gấp đôi chiều dài của dây. D: Chiều dài của dây bằng một số bán nguyên λ/2

Bài 515: Sóng dừng tạo ra trên dây đàn hồi 2 đầu cố định khi:

A: Chiều dài dây bằng một phần tư bước sóng. C: Bước sóng gấp đôi chiều dài dây.

B: Bước sóng bằng bội số lẻ của chiều dài dây. D: Chiều dài dây bằng bội số nguyên lần của λ/2

Bài 516: Trong hệ sóng dừng trên một sợi dây mà hai đầu được giữ cố định thì bước sóng là:

A: Khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp.

B: Độ dài của dây.

C: Hai lần độ dài dây.

D: Hai lần khoảng cách giữa hai nút hoặc hai bụng liên tiếp.

Bài 517: Treân phöông x’Ox coù soùng döøng ñöôïc hình thaønh, phaàn töû vaät chaát taïi hai ñieåm buïng gaàn nhau nhaát seõ dao ñoäng:

A: Cuøng pha B. Ngöôïc pha C. Leäch pha 90o D. Leäch pha 45

o

Bài 518: Nhận xét nào sau đây là sai khi nói về các hiện tượng sóng dừng?

A: Sóng dừng không có sự lan truyền dao động.

B: Sóng dừng trên dây đàn là sóng ngang, trong cột khí của ống sáo, kèn là sóng dọc.

C: Mọi điểm giữa 2 nút của sóng dừng có cùng pha dao động.

D: Bụng sóng và nút sóng dịch chuyển với vận tốc bằng vận tốc lan truyền sóng.

Bài 519: Sóng dừng trên dây đàn hồi tạo bởi âm thoa điện có gắn nam châm điện, biết dòng điện xoay chiều có tần số là f,

biên độ dao động của đầu gắn với âm thoa là a. Trong các nhận xét sau đây nhận xét nào sai?

A: Biên độ dao động của bụng là 2a, bề rộng của bụng sóng là: 4a.

B: Khoảng thời gian ngắn nhất (giữa 2 lần liên tiếp) để dây duỗi thẳng là: t = T/2 = 1/2f.

C: Mọi điểm nằm giữa 2 nút liên tiếp của sóng dừng đều dao động cùng pha và có biên độ khác nhau.

D: Mọi điểm nằm 2 bên của 1 nút của sóng dừng đều dao động ngược pha.

Bài 520: Một dây AB hai đầu cố định AB = 50cm, vận tốc truyền sóng trên dây 1m/s, tần số rung trên dây 100Hz. Điểm

M cách A một đoạn 3,5cm là nút hay bụng sóng thứ mấy kể từ A:

A: Nút sóng thứ 8. B. Bụng sóng thứ 8. C. Nút sóng thứ 7. D. Bụng sóng thứ 7.

Bài 521: Một sợi dây AB dài lm, đầu B cố định và đầu A dao động với phương trình dao động là u 4sin 20 t(cm) .

Tốc độ truyền sóng trên dây 25cm/s. Điều kiện về chiều dài của dây AB để xảy ra hiện tượng sóng dừng là:

A: 2,5kl . B. 1,25(k 0,5)l . C. 1, 25kl . D. 2,5(k 0,5)l .

Bài 522: Một sợi dây mảnh AB dài 50cm, đầu B cố định và đầu A dao động với tần số f. Tốc độ truyền sóng trên dây

25cm/s. Điều kiện về tần số để xảy ra hiện tượng sóng dừng trên dây là:

A: f = 0,25.k. B. f = 0,5k. C. f = 0,75k. D. f = 0,125.k.

Bài 523: Trên một sợi dây có chiều dài l , hai đầu cố định, đang có sóng dừng. Trên dây có một bụng sóng. Biết vận tốc

truyền sóng trên dây là v không đổi. Tần số của sóng là:

A: v/l B: v/4l C: 2v/l D: v/2l

Bài 524: Trên một sợi dây có chiều dài l, 1 đầu cố định, 1 đầu tự do đang có sóng dừng. Biết vận tốc truyền sóng trên dây

là v không đổi. Tần số nhỏ nhất của sóng là:

A: v/l B: v/4l C: 2v/l D: v/2l

Bài 525: Sóng dừng trên dây dài 2m với 2 đầu dây cố định. Tốc độ sóng trên dây là 20m/s. Tìm tần số dao động của sóng

dừng nếu biết tần số này khoảng từ 4Hz đến 6Hz.

A: 4,6Hz B: 4,5Hz C: 5Hz D: 5,5Hz.

Bài 526: Trên một sợi dây dài 2m đang có sóng dừng với tần số 100 Hz, người ta thấy ngoài 2 đầu dây cố định còn có 3

điểm khác luôn đứng yên. Vận tốc truyền sóng trên dây là:

A: 40m/s. B: 100m/s. C: 60m/s. D: 80m/s.

Bài 527: Một sợi dây đàn hồi AB dài 1,2m đầu A cố định đầu B tự do, được rung với tần số f và trên dây có sóng lan

truyền với tốc độ 24m/s. Quan sát sóng dừng trên dây người ta thấy có 9 nút. Tần số dao động của dây là:

A: 95Hz. B. 85Hz. C. 80Hz. D. 90Hz.


: 00998822..660022..660022 Trang: 66

Bài 528: Một sợi dây chiều dài l căng ngang, hai đầu cố định. Trên dây đang có sóng dừng với n bụng sóng, tốc độ truyền

sóng trên dây là v. Khoảng thời gian giữa hai lần liên tiếp sợi dây duỗi thẳng là:

A: v

.n

B. nv

. C. 2nv

. D.nv

.

Bài 529: Một dây có một đầu bị kẹp chặt, đầu kia buộc vào một nhánh của âm thoa có tần số 600Hz. Âm thoa dao động

và tạo ra sóng dừng có 4 bụng. Vận tốc sóng truyền trên dây là 400m/s. Bước sóng và chiều dài của dây thoả mãn những

giá trị nào sau đây?

A: = 1,5m; l = 3m B: = 2/3 m; l = 1,66m C: = 1,5m; l = 3,75m D: = 2/3 m; l = 1,33m

Bài 530: Sóng dừng xuất hiện trên dây đàn hồi 2 đấu cố định. Khoảng thời gian liên tiếp ngắn nhất để sợi dây duỗi thẳng

là 0,25s. Biết dây dài 12m, vận tốc truyền sóng trên dây là 4m/s. Tìm bước sóng và số bụng sóng N trên dây.

A: = 1m và N = 24 B: = 2m và N = 12 C: = 4m và N = 6 D: = 2m và N = 6.

Bài 531: Khi có sóng dừng trên một dây AB thì thấy trên dây có 7 nút (A và B đều là nút). Tần số sóng là 42Hz. Với dây

AB và vận tốc truyên sóng như trên, muốn trên dây có 5 nút (A và B cũng đều là nút) thì tần số sóng phải là:

A: 30Hz B: 28Hz C: 58,8Hz D: 63Hz

Bài 532: Moät sôïi daây ñaøn hoài daøi l = 100cm, coù hai ñaàu A vaø B coá ñònh. Moät soùng truyeàn treân daây vôùi taàn soá 50Hz thì ta

ñeám ñöôïc treân daây 3 nuùt soùng, khoâng keå 2 nuùt A, B. vaän toác truyeàn soùng treân daây laø:

A: 30 m/s B: 25 m/s C: 20 m/s D: 15 m/s

Bài 533: Một sợi dây AB dài 100 cm căng ngang, đầu B cố định, đầu A gắn với một nhánh của âm thoa dao động điều

hòa với tần số 40 Hz. Trên dây AB có một sóng dừng ổn định, A được coi là nút sóng. Tốc độ truyền sóng trên dây là 20

m/s. Kể cả A và B, trên dây có:

A: 3 nút và 2 bụng. B. 7 nút và 6 bụng. C. 9 nút và 8 bụng. D. 5 nút và 4 bụng.

Bài 534: Một dây thép dài 90 cm có hai đầu cố định, được kích thích cho dao động bằng một nam châm điện nuôi bằng

mạng điện xoay chiều hình sin có tần số 50 Hz. Trên dây có sóng dừng với 6 bó sóng. Vận tốc truyền sóng trên dây là:

A: 15 m.s-1. B. 60 m.s

-1. C. 30 m.s

-1. D. 7,5 m.s

-1.

Bài 535: Một sợi dây đàn hồi căng ngang, trên đó có sóng dừng. Bề rộng của bụng sóng bằng 4cm và tần số sóng trên dây

bằng 40Hz. Bụng sóng dao động với vận tốc có độ lớn:

A: v = 160π cm/s. B. v ≤ 160π cm/s. C. v ≤ 80 π cm/s. D. v ≤ 320π cm/s.

Bài 536: Sóng dừng trên dây với 1 đầu cố định, một đầu tự do. Gọi fmin là tần số nhỏ nhất gây ra sóng dừng, fk là tần số bất

kì có thể gây ra sóng dừng. Khi đó:

A: fk bằng số lẻ lần fmin. C: fk bằng số nguyên lần fmin.

B: fk bằng số chẵn lần fmin. D: fk bằng số bán nguyên lần fmin.

Bài 537: Một sợi dây căng giữa hai điểm cố định cách nhau 75cm. Người ta tạo sóng dừng trên dây. Hai tần số gần nhau

nhất cùng tạo ra sóng dừng trên dây là 150Hz và 200Hz. Tần số nhỏ nhất tạo ra sóng dừng trên dây đó là:

A: 50Hz B. 125Hz C. 75Hz D. 100Hz.

Bài 538: Một sợi dây đàn hồi được treo thẳng đứng vào một điểm cố định (đầu kia tự do). Người ta tạo ra sóng dừng trên

dây với 2 tần số nhỏ nhất có sóng dừng là f1 và f2 (f1 < f2). Hỏi khi đó tỉ số f1/f2 bằng bao nhiêu?

A: 2. B. 3. C. 1/2. D. 1/3.

Bài 539: Một dây đàn có chiều dài 100cm. Biết tốc độ truyền sóng trong dây đàn là 300m/s. Hai tần số âm thấp nhất mà dây

đàn phát ra là:

A: 200 Hz và 400 Hz. B. 250 Hz và 500 Hz. C. 100 Hz và 200 Hz. D. 150 Hz và 300 Hz.

Bài 540: Một sợi dây đàn hồi có sóng dừng với hai tần số liên tiếp là 30Hz; 50Hz. Dây thuộc loại một đầu cố định hay hai

đầu cố định. Tính tần số nhỏ nhất để có sóng dừng:

A: Một đầu cố định fmin = 30Hz C. Hai đầu cố định fmin = 30Hz

B: Một đầu cố định fmin = 10Hz D. Hai đầu cố định fmin = 10Hz.

Bài 541: Một sợi dây đàn hồi có 1 đầu tự do, 1 đầu gắn với nguồn sóng. Hai tần số liên tiếp để có sóng dừng trên dây là

15Hz và 21Hz. Hỏi trong các tần số sau đây của nguồn sóng tần số nào không thỏa mãn điều kiện sóng dừng trên dây?

A: 9Hz B: 27Hz C: 39Hz D: 12Hz

Bài 542: Xét âm cơ bản và họa âm thứ 7 của cùng 1 ống sáo dọc 1 đầu kín và 1 đầu hở. Kết luận nào sau đây là đúng?

A: Họa âm thứ 7 có tần số bằng 7 lần tần số của âm cơ bản.

B: Họa âm thứ 7 có tần số bằng 8 lần tần số của âm cơ bản.

C: Họa âm thứ 7 có tần số bằng 13 lần tần số của âm cơ bản.

D: Họa âm thứ 7 có tần số bằng 15 lần tần số của âm cơ bản.

Bài 543: Một sợi dây đàn hồi dài 60cm, tốc độ truyền sóng trên dây 8m/s, treo lơ lửng trên một cần rung. Cần dao động

theo phương ngang với tần số f thay đổi từ 80Hz đến 120Hz. Trong quá trình thay đổi tần số, có bao nhiêu giá trị tần số có

thể tạo sóng dừng trên dây?

A: 15. B. 6. C. 7. D. 5.

Bài 544: Một sợi dây đàn hồi 1 đầu tự do, 1 đầu được gắn và âm thoa có tần số thay đổi được. Khi thay đổi tần số âm thoa

thì thấy với 2 giá trị liên tiếp của tần số là 21Hz; 35Hz thì trên dây có sóng dừng. Hỏi nếu tăng dần giá trị của tần số từ 0Hz

đến 50Hz sẽ có bao nhiêu giá trị của tần số để trên dây lại có sóng dừng. Coi vận tốc sóng và chiều dài dây là không đổi.

A: 7 giá trị B. 6 giá trị C. 4 giá trị D. 3 giá trị.


: 00998822..660022..660022 Trang: 67

A

B

l

Bài 545: Một người chơi đàn ghita khi bấm trên dây để dây có chiều dài 0,24 m và 0,2 m sẽ phát ra âm cơ bản có tần số

tương ứng bằng với tần số của họa âm bậc n và (n + 1) phát ra khi không bấm trên dây. Chiều dài của dây đàn khi không

bấm là:

A: 0,8 m. B: 1,6 m. C: 1,2 m. D: 1 m.

Bài 546: Cho phương trình sóng dừng: 2π

u = 2cos( x)cos(10πt)λ

(trong đó x tính bằng cm, t tính bằng s). Điểm gần

bụng nhất cách nó 8cm dao động với biên độ 1cm. Tốc độ truyền sóng là:

A: 80 cm/s. B. 40 cm/s. C. 240 cm/s. D. 120 cm/s.

Bài 547: Phương trình sóng dừng trên một sợi dây dài 106,25cm có dạng u = 4cos(8πx)cos(100πt)cm . Trong đó x tính

bằng mét(m), t tính bằng giây(s). Số bụng sóng trên dây là:

A: 10 B. 9 C. 8 D. 7

Bài 548: Sóng dừng trong ống sáo có âm cực đại ở 2 đầu hở. Biết ống sáo dài 40cm và trong ống có 2 nút. Tìm bước sóng.

A: 20cm B: 40cm C: 60cm D: 80cm

Bài 549: Một dây đàn có chiều dài 100cm. Biết tốc độ truyền sóng trong dây đàn là 300m/s. Hãy xác định tần số âm cơ bản

và tần số của họa âm bậc 5:

A: 100 Hz và 500 Hz. B. 60 Hz và 300 Hz. C. 10 Hz và 50 Hz. D. 150 Hz và 750 Hz.

Bài 550: Ngêi ta t¹o sãng dõng trong èng h×nh trô AB cã ®Çu A bÞt kÝn ®Çu B hë. èng ®Æt trong kh«ng khÝ, sãng ©m trong kh«ng khÝ cã tÇn sè f = 1kHz, sãng dõng h×nh thµnh trong èng sao cho ®Çu B ta nghe thÊy ©m to nhÊt vµ gi÷a A vµ B cã hai nót sãng. BiÕt vËn tèc sãng ©m trong kh«ng khÝ lµ 340m/s. ChiÒu dµi d©y AB lµ:

A: 42,5cm B. 4,25cm. C. 85cm. D. 8,5cm.

Bài 551: Sóng âm truyền trong không khí với vận tốc 340m/s. Một cái ống có chiều cao 15cm đặt thẳng đứng và có thể

rót nước từ từ vào để thay đổi chiều cao cột khí trong ống. Trên miệng ống đặt một cái âm thoa có tần số 680Hz. Cần đổ

nước vào ống đến độ cao bao nhiêu để khi gõ vào âm thoa thì nghe âm phát ra to nhất?

A: 4,5cm. B. 3,5cm. C. 2cm. D. 2,5cm.

Bài 552: Coät khoâng khí trong oáng thuyû tinh coù ñoä cao l coù theå thay ñoåi ñöôïc nhôø ñieàu chænh möïc

nöôùc trong oáng. Ñaët moät aâm thoa k treân mieäng oáng thuyû tinh ñoù. Khi aâm thoa dao ñoäng, noù phaùt ra

moät aâm cô baûn, ta thaáy trong coät khoâng khí coù moät soùng döøng oån ñònh. Khi ñoä cao thích hôïp cuûa

coät khoâng khí coù trò soá nhoû nhaát l0 = 13cm, ngöôøi ta nghe thaáy aâm to nhaát, bieát raèng ñaàu A hôû cuûa

coät khoâng khí laø moät buïng soùng, coøn ñaàu B kín laø moät nuùt soùng, vaän toác truyeàn aâm laø 340m/s. Taàn

soá cuûa aâm do aâm thoa phaùt ra coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: f = 563,8 Hz B: f = 658Hz C: f = 653,8 Hz D: f = 365,8Hz.

Bài 553: Sóng dừng trên một sợi dây có biên độ ở bụng là 5cm. Điểm M có biên độ 2,5cm cách điểm bụng gần nó nhất

20cm. Tìm bước sóng.

A: 120cm B. 30cm C. 96cm D. 72cm

Bài 554: M, N, P là 3 điểm liên tiếp nhau trên một sợi dây mang sóng dừng có cùng biên độ 4cm, dao động tại P ngược

pha với dao động tại M. MN = NP = 10cm. Tính biên độ tại bụng sóng và bước sóng.

A: 4 2 cm, 40cm B. 4 2 cm, 60cm C. 8 2 cm,40cm D. 8 2 cm, 60cm.

Bài 555: Sóng dừng trên dây với 2 đầu cố định, biên độ dao động của bụng sóng là 2cm. Khi quan sát sóng dừng trên dây

người ta nhận thấy những điểm cách đều nhau 6cm luôn cùng biên độ a dao động. Hãy tìm bước sóng của sóng dừng và

biên độ dao động a của những điểm cách đều nhau đó.

A: = 12cm, a = 3 cm C. = 24cm, a = 2 cm

B: = 6cm, a = 1cm D. = 48cm, a = 2 cm

Bài 556: Sóng dừng trên dây với 2 đầu cố định, biên độ dao động của bụng sóng là 2cm. Bước sóng trên dây là 30cm. Xét

điểm M trên dây cách một đầu dây 50cm. Tính biên độ sóng dừng tại M.

A: 1cm B. 2cm C. 2 cm D. 3 cm

Bài 557: Sóng dừng trên dây dài 32cm, có phương trình dao động là u = 4sin(π

4x)cos(t + )(cm). Biết khoảng cách

giữa 2 điểm liên tiếp có biên độ dao động bằng 2 2 cm là 2cm. Hỏi trên dây có bao nhiêu điểm có biên độ là 2cm?

A: 16 B. 8 C. 18 D. 10

Bài 558: Một sợi dây đàn hồi căng ngang, đang có sóng dừng ổn định. Trên dây, A là một điểm nút, B là một điểm bụng

gần A nhất, C là trung điểm của AB, với AB = 10 cm. Biết khoảng thời gian ngắn nhất giữa hai lần mà li độ dao động của

phần tử tại B bằng biên độ dao động của phần tử tại C là 0,2 s. Tốc độ truyền sóng trên dây là:

A: 0,25 m/s. B. 0,5 m/s. C. 2 m/s. D. 1 m/s.

Hết phần 1.


: 00998822..660022..660022 Trang: 68

ĐIỆN XOAY CHIỀU – SÓNG ĐIỆN TỪ

ĐẠI CƢƠNG VỀ DÕNG ĐIỆN XOAY CHIỀU.

I) Dòng điện xoay chiều – tính chất các linh kiện cơ bản R,L,C.

Nhắc lại: Dòng điện là dòng chuyển dời có hướng của các hạt mang điện do tác dụng của lực điện trường, tùy môi

trường khác nhau mà hạt mang điện khác nhau, có thể là electron, Ion+, Ion

-. Dòng điện không đổi có chiều và cường độ

không đổi, dòng điện 1 chiều có chiều không đổi nhưng cường độ có thể thay đổi. Tác dụng nổi bật của dòng điện là tác

dụng từ và tác dụng sinh lý.

1) Định nghĩa: Dòng điện xoay chiều có bản chất là dòng dao động cưỡng bức của các hạt mang điện dưới tác dụng của

điện trường biến thiên tạo bởi hiệu điện thế xoay chiều, dòng điện xoay chiều có chiều luôn thay đổi và có cường độ biến

thiên tuần hoàn theo quy luật hàm cos hoặc hàm sin với thời gian i = I0cos(2.f.t + 0) hoặc i = I0sin(2.f.t + 0).

2) Tính chất một số linh kiện.

a) Điện trở R: R = .l

S

*) Điện trở R chỉ phụ thuộc vào kích thước và bản chất (vật liệu) cấu tạo nên nó.

*) Điện trở R có tác dụng cản trở dòng điện: U

I =R

(định luật ôm)

*) Tiêu hao điện năng do tỏa nhiệt: P = I2.R (định luật jun-len-xơ)

b) Tụ điện C:

*) Không cho dòng điện 1 chiều hay dòng điện không đổi đi qua.

*) Cho dòng điện xoay chiều “đi qua” nhưng cản trở dòng xoay chiều, đại lượng đặc trưng cho mức cản trở của

tụ C với dòng xoay chiều gọi là dung kháng C

1 1Z =

ω.C 2π.f.C= (). (ZC tỉ lệ nghịch với f )

*) ZC chỉ phụ thuộc vào cấu tạo tụ C và tần số dòng xoay chiều f, dòng điện có tần số càng nhỏ càng bị tụ C cản

trở nhiều và ngược lại.

*) Tụ C cản trở dòng xoay chiều nhưng không tiêu hao điện năng.

c) Cuộn dây thuần cảm L:

*) Cho dòng điện không đổi đi qua hoàn toàn mà không cản trở.

*) Cho dòng điện xoay chiều đi qua nhưng cản trở dòng xoay chiều, đại lượng đặc trưng cho mức cản trở của

cuộn dây với dòng xoay chiều gọi là cảm kháng LZ = ω.L = 2 .f.L (). (ZL tỉ lệ thuận với f )

*) ZL chỉ phụ thuộc vào cấu tạo cuộn dây và tần số dòng xoay chiều, dòng điện có tần số càng lớn càng bị cuộn

dây cản trở nhiều và ngược lại.

*) Cuộn dây thuần cảm L cản trở dòng xoay chiều nhưng không tiêu hao điện năng.

II) Tóm tắt: Xét đoạn mạch gồm các phần tử R-L-C mắc nối tiếp.

1. Tính toång trôû Z: 2 2

L CZ = R + (Z - Z )

Chuù yù: Khi tính tổng trở Z neáu ñoaïn maïch thieáu phaàn töû naøo thì cho giaù trò “trôû khaùng” cuûa phaàn töû ñoù baèng khoâng.

2. Bảng ghép linh kiện:

Công thức Ghép nối tiếp Ghép song song

R = .l

S R = R1 + R2 +………+ Rn

1 2 n

1 1 1 1........

R R R R

2

-7 NL = 4π.10 .μ. .S

l

( là độ từ thẩm)

ZL = L.

ZL = ZL1 + ZL2 +………+ ZLn

L = L1 + L2 + L3 +…+ Ln

L L1 L2 Ln

1 1 1 1......

Z Z Z Z

1 2 n

1 1 1 1......

LL L L

9

.

9.10 .4 .

SC

d

;

1Zc

C

ZC = ZC1 + ZC2 +……+ ZCn

n1 2

1 1 1 1= + +...+

C C C C C C1 C2 Cn

1 1 1 1......

Z Z Z Z

C = C1 + C2 + C3 +…+ Cn


: 00998822..660022..660022 Trang: 69

3. Giaù trò hieäu duïng cuûa hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän: 2

20

R L C

UU = = U U U

2

; 0

II =

2

.

+) Số chỉ của vôn kế, ampe kế nhiệt và các giá trị định mức ghi trên các thiết bị điện là giá trị hiệu dụng.

+) Không thể đo các giá trị hiệu dụng bằng thiết bị đo khung quay do sự đổi chiều liên tục của dòng điện i

4. Tính I hoaëc U baèng ñònh luaät Ohm: R C L MN

22

C L MNL C

U U U UU UI

Z R Z Z ZR Z Z

5. Tính ñoä leäch pha giöõa hieäu ñieän theá u so vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän i laø :

L C L C

R

U U Z Ztg

U R

với ( )

2 2

6. Tính chất mạch điện:

- Maïch coù tính caûm khaùng ZL > ZC 2. . 1L C

1

LC

> 0 thì u nhanh pha hơn i

- Maïch coù tính dung khaùng ZL < ZC 2. . 1L C hay

1

LC

< 0 thì u chậm pha hơn i

- Khi ZL = ZC 1

ω =LC

= 0 thì u cùng pha với i. Lúc đó Max

UI =

R gọi là hiện tượng cộng hưởng điện

7. Dòng điện xoay chiều i = I0cos(2.f.t + i) thì:

* Mỗi giây đổi chiều 2.f lần

* Nếu pha ban đầu i = ± /2 thì giây đầu tiên chỉ đổi chiều (2.f – 1) lần các giây sau đổi chiều là 2.f lần.

8. Baûng toùm taét:

Loaïi ñoaïn

maïch

Toång trôû Z 2 2

LR Z

2 2

CR Z L C

Z Z R ZL ZC

tg L

Z

R

CZ

R

0 -

Ñoä leäch pha u

vaø i

u sôùm pha hôn i

mạch có tính

cảm kháng

u treã pha hôn i

mạch có tính

dung kháng

u leäch pha i

goùc

2

u cuøng pha

vôùi i u sôùm pha

2

u treã pha

2

9. Khi đặt hiệu điện thế u = U0cos(t + u) vào hai đầu bóng đèn huỳnh quang, biết đèn chỉ sáng lên khi u ≥ U1. Công

thức tính khoảng thời gian đèn sáng tsáng , đèn tối ttắt trong một chu kỳ T là:

áng

4st

, ttắt =

4T

Trong đó 1

0

Ucos

U , (0 < < /2).

10. BIEÅU THÖÙC CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN, HIEÄU ÑIEÄN THEÁ:

a. Maïch ñieän R,L,C cho cöôøng ñoä doøng ñieän coù bieåu thöùc i = I0cos(.t + 0). Khi ñoù:

- uL sôùm pha hôn i 1 goùc /2 bieåu thöùc uL = U0,L cos(.t + 0 + /2).

- uC treã pha hôn i 1 goùc /2 bieåu thöùc uC = U0,C cos(.t + 0 - /2).

- uR cuøng vôùi pha hôn i bieåu thöùc uR = U0,R cos(.t + 0).

b. - Neáu bieát bieåu thöùc i = I0cos(.t + 0) u = U0cos(.t + 0 + ).

- Neáu bieát bieåu thöùc u = U0cos(.t + 0) i = I0cos(.t + 0 - ).

Trong ñoù L C L C

R

U U Z Ztg

U R

( là độ lệch pha của u đối với i)

c. Trong mạch R-L-C nối tiếp ta có các biểu thức sau:

*) i = iR = iL = iC ; u = uR + uL + uC ; R L CU U U U ; .Ru i R ; 0

2 2

0

=1+ L

L

ui

I U

; 0

2 2

0

=1+R

R L

L

u

U U

u

uR và i phụ thuộc theo đồ thị đoạn thẳng, các cặp uR - uL ; uR – uC ; i - uL ;i – uC theo đồ thị dạng elip.

L R

C L R L C

C

R

U

RU i

L ,CU

LU

CU


: 00998822..660022..660022 Trang: 70

BÀI TẬP TRẮC NGHIỆM:

Bài 1: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà doøng ñieän xoay chieàu?

A: Doøng ñieän xoay chieàu laø doøng ñieän coù trò soá bieán thieân theo thôøi gian theo quy luaät daïng sin hoaëc cosin.

B: Doøng ñieän xoay chieàu coù chieàu luoân thay ñoåi.

C: Doøng ñieän xoay chieàu thöïc chaát laø moät dao ñoäng ñieän cöôõng böùc.

D: Doøng ñieän xoay chieàu laø doøng ñieän coù trò soá bieán thieân theo thôøi gian neân giaù trò hieäu duïng cuõng bieán thieân

theo thôøi gian.

Bài 2: Baûn chaát cuûa doøng ñieän xoay chieàu trong dây kim loại laø:

A: Doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa caùc electron trong daây daãn döôùi taùc duïng cuûa ñieän tröôøng ñeàu.

B: Söï dao ñoäng cöôõng böùc cuûa caùc ñieän tích döông trong daây daãn .

C: Söï dao ñoäng cöôõng böùc cuûa caùc electron trong daây daãn.

D: Doøng dòch chuyeån cuûa caùc electron, ion döông vaø aâm trong daây daãn.

Bài 3: Chọn nhận xét đúng khi nói về bản chất của dòng điện xoay chiều trong dây kim loại.

A: Là dòng chuyển dời có hướng của các eléctron tự do trong dây kim loại dưới tác dụng của điện trường đều.

B: Là dòng dao động cưỡng bức của các eléctron tự do trong dây kim loại dưới tác dụng của điện trường được tạo

nên bởi một hiệu điện thế xoay chiều.

C: Là sự lan truyền điện trường trong dây kim loại khi giữa hai đầu dây dẫn có một hiệu điện thế xoay chiều.

D: Là sự lan truyền điện từ trường biến thiên trong dây kim loại.

Bài 4: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà dung khaùng cuûa tuï ñieän

A: Tæ leä nghòch vôùi taàn soá cuûa doøng ñieän xoay chieàu qua noù.

B: Tæ leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá hai ñaàu tuï.

C: Tæ leä nghòch vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän xoay chieàu qua noù.

D: Coù giaù trò nhö nhau ñoái vôùi caû doøng xoay chieàu vaø doøng ñieän khoâng ñoåi.

Bài 5: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà caûm khaùng cuûa cuoän daây :

A: Tæ leä nghòch vôùi taàn soá doøng ñieän xoay chieàu qua noù.

B: Tæ leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá xoay chieàu aùp vaøo noù.

C: Tæ leä thuaän vôùi taàn soá cuûa doøng ñieän qua noù.

D: Coù giaù trò nhö nhau ñoái vôùi caû doøng xoay chieàu vaø doøng ñieän khoâng ñoåi.

Bài 6: Ñoái vôùi doøng ñieän xoay chieàu, cuoän caûm coù taùc duïng:

A: Caûn trôû doøng ñieän, doøng ñieän coù taàn soá caøng nhoû caøng bò caûn trôû nhieàu.

B: Caûn trôû doøng ñieän, doøng ñieän coù taàn soá caøng lôùn caøng ít bò caûn trôû.

C: Ngaên caûn hoaøn toaøn doøng ñieän.

D: Caûn trôû doøng ñieän, doøng ñieän coù taàn soá caøng lôùn caøng bò caûn trôû nhieàu.

Bài 7: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà hieäu ñieän theá xoay chieàu hieäu duïng?

A: Giaù trò hieäu duïng ñöôïc ghi treân caùc thieát bò söû duïng ñieän.

B: Hieäu ñieän theá hieäu duïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu ñöôïc ño vôùi voân keá

C: Hieäu ñieän theá hieäu duïng coù giaù tri baèng giaù trò cöïc ñaïi.

D: Hieäu ñieän theá hieäu duïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu coù giaù trò baèng hieäu ñieän theá bieåu kieán laàn löôït ñaët vaøo

hai ñaàu R trong cuøng moät thôøi gian t thi toûa ra cuøng moät nhieät löôïng.

Bài 8: Moät doøng ñieän xoay chieàu có cöôøng ñoä töùc thôøi laø: i = 5cos(100t + ), keát luaän naøo sau ñaây laø sai?

A: Cöôøng ñoä doøng ñieän hieäu duïng baèng 5A. C: Taàn soá doøng ñieän baèng 50Hz.

B: Bieân ñoä doøng ñieän baèng 5A D: Chu kyø cuûa doøng ñieän baèng 0,02s

Bài 9: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà ñoaïn maïch xoay chieàu chæ coù tuï ñieän thuaàn dung khaùng?

A: Tuï ñieän cho doøng ñieän xoay chieàu “ñi qua” noù.

B: Hieäu ñieän theá hai ñaàu tuï ñieän luoân chaäm pha so vôùi doøng ñieän qua tuï ñieän moät goùc /2.

C: Doøng ñieän hieäu duïng qua tuï ñieän tính bôûi bieåu thöùc I = .C.U

D: Hieäu ñieän theá hieäu duïng ñöôïc tính baèng coâng thöùc U = I..C

Bài 10: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà ñoaïn maïch xoay chieàu chæ coù ñieän trôû thuaàn?

A: Doøng ñieän qua ñieän trôû vaø hieäu ñieän theá hai ñaàu ñieän trôû luoân cuøng pha.

B: Pha cuûa doøng ñieän qua ñieän trôû luoân baèng khoâng.

C: Moái lieân heä giöõa cöôøng ñoä doøng ñieän vaø hieäu ñieän theá hieäu duïng laø U = I

R

D: Neáu hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu ñieän trôû coù bieåu thöùc: u = Uosin(t + ) thì bieåu thöùc doøng ñieän qua ñieän trôû laø

i = Iosint


: 00998822..660022..660022 Trang: 71

Bài 11: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà ñoaïn maïch xoay chieàu chæ coù cuoän daây thuaàn caûm khaùng?

A: Doøng ñieän qua cuoän daây luoân treã pha hôn hieäu ñieän theá hai ñaàu cuoän daây moät goùc /2.

B: Hieäu ñieän theá hai ñaàu cuoän daây luoân chaäm pha hôn doøng ñieän qua cuoän daây naøy moät goùc /2.

C: Doøng ñieän qua cuoän daây tính bôûi bieåu thöùc : I = LU.

D: Caûm khaùng cuûa cuoän daây tæ leä nghòch vôùi taàn soá doøng ñieän.

Bài 12: Trong mạch điện xoay chiều gồm R, C, L mắc nối tiếp độ lệch pha giữa hiệu điện thế hai đầu toàn mạch và cường

độ dòng điện trong mạch là: u/i4

A: Mạch có tính cảm kháng. C: Mạch có trở kháng baèng 0.

B: u sôùm pha hôn i. D: Mạch có tính dung kháng.

Bài 13: Ñaët vaøo hai ñaàu ñieän trôû R = 100 moät hieäu ñieän theá xoay chieàu coù bieåu thöùc: u = 200 2 cos100t (V). Khi

taêng taàn soá doøng ñieän thì giaù trò hieäu duïng cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän seõ nhö theá naøo?

A: Cöôøng ñoä doøng ñieän taêng C: Cöôøng ñoä doøng ñieän khoâng thay ñoåi

B: Cöôøng ñoä doøng ñieän giaûm D: Cöôøng ñoä doøng ñieän taêng và ñoä leäch pha khoâng ñoåi.

Bài 14: Cho doøng ñieän xoay chieàu hình sin qua maïch ñieän chæ coù ñieän trôû thuaàn thì hieäu ñieän theá töùc thôøi giöõa hai ñaàu

ñieän trôû:

A: Chaäm pha ñoái vôùi doøng ñieän C: Nhanh pha ñoái vôùi doøng ñieän

B: Cuøng pha ñoái vôùi doøng ñieän D: Leäch pha ñoái vôùi doøng ñieän /2

Bài 15: Moät doøng ñieän xoay chieàu coù cöôøng ñoä i = 5 2 cos100t (A) thì trong 1s doøng ñieän ñoåi chieàu:

A: 100 laàn B: 50 laàn C: 25 laàn D: 2 laàn

Bài 16: Moät doøng ñieän xoay chieàu coù cöôøng ñoä hieäu duïng laø 2 A thì cöôøng ñoä doøng dieän coù giaù trò cöïc ñaïi baèng :

A: 1A B: 2A C: 2 A D: 0, 5A

Bài 17: Moät doøng ñieän xoay chieàu coù cöôøng ñoä i =

2 2 cos 100 t

2

(A). Choïn caâu phaùt bieåu sai khi noùi veà i.

A: Cöôøng ñoä hieäu duïng baèng 2A. C: Taàn soá doøng ñieän laø 50Hz.

B: i luoân sôùm pha hôn u moät goùc /2 D: Pha ban ñaàu laø /2.

Bài 18: Moät cuoän daây thuaàn caûm coù ñoä töï caûm L, maéc vaøo moät maïng ñieän xoay chieàu vôùi taàn soá 50Hz. Neáu ñaët ôû hai ñaàu

cuoän daây noùi treân moät hieäu ñieän theá xoay chieàu taàn soá 100Hz thì doøng ñieän ñi qua cuoän daây thay ñoåi nhö theá naøo?

A: Doøng ñieän taêng 2 laàn C: Doøng ñieän taêng 4 laàn

B: Doøng ñieän giaûm 2 laàn D: Doøng ñieän giaûm 2 2 laàn

Bài 19: Maïch RLC noái tieáp coù hieäu ñieän theá xoay chieàu hieäu duïng ôû hai ñaàu maïch laø UAB = 100 2 V. Hieäu ñieän theá

hieäu duïng giöõa hai ñaàu ñieän trôû laø UR = 100V. Hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu cuoän caûm vaø tuï lieân heä vôùi nhau

theo bieåu thöùc UL = 2UC . Tìm UL.

A: 100V B: 200V C: 200 2 V D: 100 2 V

Bài 20: Tuï ñieän coù ñieän dung C =

3

2.10

F, ñöôïc noái vaøo 1 hieäu ñieän theá xoay chieàu coù giaù trò hieäu duïng 5V, taàn soá

50Hz. Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän qua tuï laø :

A: 1A B: 25A C: 10A D: 0,1A

Bài 21: Moät ñoaïn maïch ñieän goàm R = 10, L =

120

mH, C =

1

1200

F maéc noái tieáp. Cho doøng ñieän xoay chieàu hình

sin coù taàn soá f = 50Hz qua maïch. Toång trôû cuûa ñoaïn maïch baèng:

A: 10 2 B: 10 C: 100 D: 200

Bài 22: Moät ñoaïn maïch AB maéc noái tieáp coù doøng ñieän xoay chieàu 50Hz chaïy qua goàm: ñieän trôû R = 6; cuoän daây

thuaàn caûm khaùng ZL = 12; tuï ñieän coù dung khaùng ZC = 20. Toång trôû cuûa ñoaïn maïch AB baèng:

A: 38 khoâng ñoåi theo taàn soá C: 38 vaø ñoåi theo taàn soá.

B: 10 khoâng ñoåi theo taàn soá D: 10 vaø thay doåi theo taàn soá.

Bài 23: Cho maïch ñieän xoay chieàu RLC noái tieáp. Khi hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu dieän trôû UR = 60V, hieäu

ñieän theá hieäu duïng hai ñaàu cuoän thuaàn caûm UL = 100V, hieäu ñieän theá hieäu duïng hai ñaàu tuï ñieän UC = 180V, thì hieäu

ñieän theá hieäu duïng hai ñaàu maïch seõ laø :

A: U = 340V B: U = 100V C: U = 120V D: U = 160V


: 00998822..660022..660022 Trang: 72

Bài 24: Ñaët vaøo hai ñaàu ñieän trôû R = 50 moät hieäu ñieän theá xoay chieàu coù bieåu thöùc: u = 100 2 cos100t (V). Cöôøng

ñoä doøng ñieän hieäu duïng coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: I = 2 2 A B: I = 2 A C: I = 2A D: 4A

Bài 25: Moät tuï ñieän coù ñieän dung

41

.10

2

F, maéc vaøo maïng ñieän xoay chieàu coù hieäu ñieän theá hieäu duïng 100V, taàn soá

f = 50Hz. Cöôøng ñoä doøng ñieän ñi qua tuï ñieän coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: I = 1A B: I = 0,5A C: I = 1,5A D: 2A

Bài 26: Moät tuï ñieän coù ñieän dung C, maéc vaøo maïng ñieän xoay chieàu coù hieäu ñieän theá hieäu duïng U, taàn soá f. Khi taêng

taàn soá ñeán giaù trò f’ > f thì doøng ñieän qua tuï thay ñoåi nhö theá naøo?

A: Doøng ñieän giaûm C: Doøng ñieän taêng

B: Doøng ñieän khoâng thay ñoåi D: Doøng ñieän taêng vaø treã pha vôùi u moät goùc khoâng ñoåi.

Bài 27: Moät cuoän daây coù ñoä töï caûm L, ñieän trôû thuaàn khoâng ñaùng keå maéc vaøo maïng ñieän coù taàn soá f = 60Hz. Phaûi thay ñoåi

taàn soá cuûa hieäu ñieän theá ñeán giaù trò naøo sau ñaây ñeå doøng ñieän taêng gaáp ñoâi vôùi ñieàu kieän hieäu theá hieäu duïng khoâng ñoåi?

A: Taêng 4 laàn, töùc f’ = 240Hz C: Giaûm 4 laàn, töùc f’ = 15Hz

B: Taêng 2 laàn, töùc f’ = 120Hz D: Giaûm 2 laàn, töùc f’ = 30Hz

Bài 28: ÔÛ hai ñaàu moät tuï ñieän coù moät hieäu ñieän theá xoay chieàu U, f = 50Hz. Doøng ñieän ñi qua tuï ñieän coù cöôøng ñoä baèng I.

Muoán cho doøng ñieän ñi qua tuï ñieän coù cöôøng ñoä baèng 0,5I phaûi thay ñoåi taàn soá doøng ñieän ñeán giaù trò naøo sau ñaây?

A: Taêng 2 laàn vaø baèng 100Hz C: Khoâng thay ñoåi vaø baèng 50Hz

B: Giaûm 2 laàn vaø baèng 25Hz D: Taêng 4 laàn vaø baèng 200Hz

Bài 29: Khi cho doøng ñieän xoay chieàu coù bieåu thöùc i = Iosint (A) qua maïch ñieän chæ coù tuï ñieän thì hieäu ñieän theá töùc

thôøi giöõa hai cöïc tuï ñieän :

A: Nhanh pha ñoái vôùi i.

B: Coù theå nhanh pha hay chaäm pha ñoái vôùi i tuyø theo giaù trò ñieän dung C.

C: Nhanh pha /2 ñoái vôùi i.

D: Chaäm pha /2 ñoái vôùi i.

Bài 30: Giữa hai đầu đoạn mạch chỉ có điện trở thuần được duy trì một hiệu điện thế u = U0cos(t + ). Vậy dòng điện

trong mạch có pha ban đầu là:

A: = 0. B: = /2. C: = -/2. D: = .

Bài 31: Giữa hai đầu đoạn mạch chỉ có cuộn thuần cảm được duy trì một hiệu điện thế: u = U0cos(t + ). Vậy dòng điện

trong mạch có pha ban đầu là:

A: = 0. B: = /2 C: = -/2. D: = .

Bài 32: Giữa hai đầu đoạn mạch chỉ có tụ điện được duy trì một hiệu điện thế u = U0cos(t + ). Vậy dòng điện trong

mạch có pha ban đầu là:

A: = 0. B: = 3/2. C: = -/2. D: = .

Bài 33: Vôùi maïch ñieän xoay chieàu chæ chöùa tuï C vaø cuoän caûm L thì :

A: i luoân leäch pha vôùi u moät goùc /2. C: i vaø u luoân ngöôïc pha.

B: i luoân sôùm pha hôn u goùc /2. D: u vaø i luoân leäch pha goùc /4.

Bài 34: Vôùi maïch ñieän xoay chieàu chæ chöùa ñieän trôû R vaø cuoän caûm L thì :

A: i luoân sôùm pha hôn u. C: i vaø u luoân ngöôïc pha.

B: i luoân treã pha hôn u D: u vaø i luoân leäch pha goùc /4.

Bài 35: Vôùi maïch ñieän xoay chieàu chæ chöùa tuï C vaø ñieän trôû R thì :

A: i luoân treã pha hôn u. C: i vaø u luoân ngöôïc pha.

B: i luoân sôùm pha hôn u. D: u vaø i luoân leäch pha goùc /4.

Bài 36: Trong mạch điện RLC nếu tần số f và hiệu điện thế U của dòng điện không đổi thì khi R thay đổi ta sẽ có:

A: L RU .U const. B: C RU .U const. C: C LU .U const. D: L

C

Uconst.

U

Bài 37: Trong mạch điện RLC nếu tần số của dòng điện xoay chiều thay đổi thì:

A: L

Z .R const . B: CZ .R const . C: C LZ .Z const . D: Z.R const .

Bài 38: Trong maïch ñieän xoay chieàu goàm R, L vaø C noái tieáp, cho bieát R = 100 vaø cöôøng ñoä chaäm pha hôn hieäu ñieän

theá goùc /4. Coù theå keát luaän laø :

A: ZL < ZC B: ZL - ZC = 100 C: ZL = ZC = 100 D: ZC – ZL = 100.


: 00998822..660022..660022 Trang: 73

Bài 39: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà ñoaïn maïch ñieän xoay chieàu coù ñieän trôû thuaàn maéc noái tieáp vôùi tuï ñieän?

A: Toång trôû cuûa ñoaïn maïch tính bôûi:

2

21

Z R

C

.

B: Doøng ñieän luoân nhanh pha hôn so vôùi hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn maïch.

C: Ñieän naêng chæ tieâu hao treân ñieän trôû maø khoâng tieâu hao treân tuï ñieän

D: Khi taàn soá doøng ñieän caøng lôùn thì tuï ñieän caøng caûn trôû doøng ñieän.

Bài 40: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà ñoaïn maïch ñieän xoay chieàu coù ñieän trôû thuaàn maéc noái tieáp vôùi cuoän daây

thuaàn caûm khaùng?

A: Toång trôû cuûa ñoaïn maïch tính bôûi: 2

Z R L .

B: Doøng ñieän luoân nhanh pha so vôùi hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn maïch.

C: Ñieän naêng tieâu hao treân caû ñieän trôû laãn cuoän daây.

D: Khi taàn soá doøng ñieän caøng lôùn thì cuoän daây caøng caûn trôû doøng ñieän.

Bài 41: Quan hệ giữa hiệu điện thế và cường độ dòng điện trong mạch điện RLC là

A: U

IR

và L CZ Ztg

R

. C:

UI

Z và L CZ Z

tgR

.

B: U

IZ

và C LZ Ztg

R

. D:

UI

R và C LZ Z

tgR

Bài 42: Moät ñoaïn maïch goàm moät ñieän trôû thuaàn R noái tieáp vôùi moät cuoän daây coù ñieän trôû hoaït ñoäng R0 vaø heä soá töï caûm

L ñöôïc maéc vaøo hieäu ñieän theá xoay chieàu u = U0cost. Toång trôû vaø ñoä leäch pha giöõa doøng ñieän vaø hieäu ñieän theá coù theå

laø bieåu thöùc naøo trong caùc bieåu thöùc sau ñaây?

A:

2 2 2

0

0

L

Z R R ( L) , tg

R R

C:

22 2

0

0

L

Z R R L ,tg

R R

B:

2 2 2

0

0

2 L

Z R R L , tg

R R

D:

2 2 2

2 02 2

0

R L

Z R R L ,tg

R

Bài 43: Có hai tụ điện C1 và C2 mắc nối tiếp nhau. Nếu sử dụng bộ tụ này ở mạch điện xoay chiều có tần số f thì dung

kháng của bộ tụ sẽ được tính.

A: C 1 2Z (C C )2 f B: 1 2

C

(C C )Z

2 f

C: 1 2

C

1 2

(C C )Z

2 fC C

D:

C

1 2

1Z

2 f (C C )

Bài 44: Có hai tụ điện C1 và C2 mắc song song nhau. Nếu sử dụng bộ tụ này ở mạch điện xoay chiều có tần số f thì dung

kháng của bộ tụ sẽ được tính.

A: C 1 2Z (C C )2 f B: 1 2

C

(C C )Z

2 f

C: 1 2

C

1 2

(C C )Z

2 fC C

D:

C

1 2

1Z

2 f (C C )

Bài 45: Có hai cuộn thuần cảm L1 và L2 mắc nối tiếp nhau. Nếu sử dụng bộ cuộn cảm này ở mạch điện xoay chiều có tần

số f thì cảm kháng của bộ cuộ cảm sẽ được tính.

A: L 1 2Z (L L )2 f . B: 1 2

L

(L L )Z

2 f

C: 1 2

L

1 2

(L L )Z

2 fL L

. D: 1 2

L

1 2

L LZ 2 f

(L L )

Bài 46: Có hai cuộn thuần cảm L1 và L2 mắc song song nhau. Nếu sử dụng bộ cuộn cảm này ở mạch điện xoay chiều có

tần số f thì cảm kháng của bộ cuộ cảm sẽ được tính.

A: L 1 2Z (L L )2 f . B: 1 2

L

(L L )Z

2 f

C: 1 2

L

1 2

(L L )Z

2 fL L

D: 1 2

L

1 2

L LZ 2 f

(L L )

Bài 47: Khi ñaët vaøo hai ñaàu moät oáng daây coù ñieän trôû thuaàn khoâng ñaùng keå moät hieäu ñieän theá xoay chieàu hình sin thì

cöôøng ñoä doøng dieän töùc thôøi i qua oáng daây:

A: Nhanh pha /2 ñoái vôùi u.

B: Chaäm pha /2 ñoái vôùi u.

C: Cuøng pha vôùi u.

D: Nhanh hay chaäm pha ñoái vôùi u tuyø theo giaù trò cuûa ñoä töï caûm L cuûa oáng daây.

Bài 48: Neáu doøng ñieän xoay chieàu chaïy qua moät cuoän daây chaäm pha hôn hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu cuûa noù moät goùc /4

thì chöùng toû cuoän daây :

A: Chæ coù caûm khaùng. C: Coù caûm khaùng lôùn hôn ñieän trôû trong.

B: Coù caûm khaùng baèng vôùi ñieän trôû trong. D: Coù caûm khaùng nhoû hôn ñieän trôû trong


: 00998822..660022..660022 Trang: 74

A B

L1,R1 L2,R2

A B

L1,R1 L2,R2

A B

L1,R1 L2,R2

Bài 49: Moät ñoaïn maïch goàm moät ñieän trôû thuaàn R noái tieáp vôùi moät cuoän daây coù ñieän trôû hoaït ñoäng R0 vaø heä soá töï caûm

L ñöôïc maéc vaøo hieäu ñieän theá xoay chieàu u = U0cost. Keát luaän naøo sau ñaây laø đúng.

A: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu cuoän daây sôùm pha hôn doøng ñieän trong maïch moät goùc φ ( 0 / 2 ).

B: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñieän trôû R luoân cuøng pha vôùi doøng ñieän trong maïch.

C: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu cuoän daây nhanh pha hôn hieäu ñieän theá hai ñaàu ñieän trôû.

D: A,B vaø C ñeàu ñuùng.

Bài 50: Cho dòng điện xoay chiều đi qua đoạn mạch R,L,C nối tiếp. Kết luận nào sau đây đúng nhất?

A: Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch U UR. C. Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch U UL.

B: Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch U UR. D. Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch U UC.

Bài 51: Cho dòng không đổi có hiệu điện thế U qua cuộn dây có độ tự cảm L và điện trở trong R. Khi đó cường độ dòng

điện qua mạch có giá trị I và:

A: U

I

R

B: U

I

R

C: U

I

R

D: U

I

R 2

Bài 52: Moät ñoaïn maïch goàm cuoän daây chæ coù ñoä töï caûm L = 1/ H vaø ñieän trôû thuaàn R = 100 maéc noái tieáp. Ñaët vaøo

hai ñaàu ñoaïn maïch moät nguồn điện không đổi có hieäu ñieän theá U = 50 2 V. Cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch nhaän giaù

trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: I = 2 A B: I = 1

2A C: I = 1A D: I =

1

2 2A

Bài 53: Cuộn dây có độ tự cảm L = 159mH khi mắc vào hiệu điện thế không đổi U = 100V thì cường độ dòng điện I =

2A. Khi mắc cuộn dây vào điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U' = 120V, tần số 50Hz thì cường độ dòng điện qua

cuộn dây là:

A: 1,5A B. 1,2A C. 4A D. 1,7A

Bài 54: Dïng v«n kÕ khung quay ®Ó ®o ®iÖn ¸p xoay chiÒu th× v«n kÕ ®o ®ược:

A: Kh«ng ®o ®ưîc B. Gi trÞ tøc thêi C. Gi trÞ cùc ®¹i D. Gi trÞ hiÖu dông

Bài 55: Moät ñoaïn maïch goàm cuoän daây chæ coù ñoä töï caûm L = 1/ H vaø moät tuï ñieän coù ñieän dung C =

-410

2πF maéc noái

tieáp vaøo maïng ñieän xoay chieàu có giá trị hiệu dụng U = 100V, taàn soá 50Hz. Cöôøng ñoä doøng ñieän ñi qua ñoaïn maïch

nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: I = 0,5A B: I = 1A C: I = 0,3A D: I = 2 A

Bài 56: Moät ñieän trôû thuaàn R = 50 vaø moät tuï ñieän coù ñieän dung

-42.10

π maéc noái tieáp vaøo maïng ñieän xoay chieàu

100 2 , taàn soá 50Hz. Cöôøng ñoä doøng ñieän ñi qua ñoaïn maïch nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: I = 2A B: I = 1A C: I = 0.5A D: I = 2 2 A

Bài 57: Một đoạn mạch điện xoay chiều A, B gồm hai cuộn dây mắc nối tiếp, cuộn

thứ nhất có điện trở thuần R1 = 10 và độ tự cảm L1 = 0,0636H, cuộn thứ hai có

điện trở thuần R2 = 20 và độ tự cảm L2 có thể thay đổi được. Hiệu điện thế giữa A

và B có dạng : uAB = 200 2 cos100t (V). Cho L2 = 0,0636(H). Cường độ hiệu

dụng dòng điện qua mạch có những giá trị nào sau đây?

A: 4A B: 4 2 A C: 2 2 A D: 8A

Bài 58: Một đoạn mạch điện xoay chiều A, B gồm hai cuộn dây mắc nối tiếp, cuộn thứ nhất có điện trở thuần R1 = 10 và

độ tự cảm L1 = 0,0636H, cuộn thứ hai có điện trở thuần R2 = 20 và độ tự cảm L2 có

thể thay đổi được. Giữa R1, R2, L không đổi, phải thay đổi L2 như thế nào để độ lệch

pha của u và i là = /4? Cho f = 50Hz

A: 1/10 (H) B: 0,1 (H) C: 0,01 (H) D: 1(H)

Bài 59: Một đoạn mạch điện xoay chiều A, B gồm hai cuộn dây mắc nối tiếp, cuộn

thứ nhất có điện trở thuần R1 và độ tự cảm L1, cuộn thứ hai có điện trở thuần R2 và độ

tự cảm L2. Biết rằng UAB = Udây1 + Udây2. Hỏi biểu thức nào sau đây là đúng về mối

liên hệ giữa R1, L1, R2, L2?

A: 1 1

2 2R

R L

L B: 1 2

2 1R

R L

L C: 1 2

2 1R

R L

L D: 1 1

2 2R

R L

L


: 00998822..660022..660022 Trang: 75

Bài 60: Moät ñieän trôû thuaàn R = 200 vaø moät tuï ñieän coù ñieän dung

-410

2πF maéc noái tieáp vaøo maïng ñieän xoay chieàu

200 2 V, taàn soá 50Hz. Hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu ñieän trôû thuaàn vaø tuï ñieän baèng bao nhieàu?

A: UR = UC = 200V C: UR = 100V và UC = 200V

B: UR = 100V và UC = 100V D: UR = UC = 200 2 V

Bài 61: Moät maïch ñieän xoay chieàu goàm moät ñieän trôû R = 100 vaø cuoän thuaàn caûm L maéc noái tieáp. Doøng ñieän xoay

chieàu trong maïch coù giaù trò hieäu duïng 1A, taàn soá 50Hz, hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu maïch laø 200V. Ñoä töï caûm

L cuûa cuoän thuaàn caûm laø :

A:

3

H B:

1

2

H C:

1

3

D:

3

H

Bài 62: Khi đặt vào hai đầu một cuộn dây có độ tự cảm 0,4

πH một hiệu điện thế một chiều 12 V thì cường độ

dòng điện qua cuộn dây là 0,4 A. Sau đó, thay hiệu điện thế này bằng một điện áp xoay chiều có tần số 50 Hz

và giá trị hiệu dụng 12 V thì cường độ dòng điện hiệu dụng qua cuộn dây bằng:

A: 0,30 A B. 0,40 A C. 0,24 A D. 0,17 A

Bài 63: Một đoạn mạch gồm cuộn dây có cảm kháng 20Ω và tụ điện có điện dung C = 1,273.10-4F mắc nối tiếp. Cường

độ dòng điện qua mạch có biểu thức i = 2 cos(100πt + /4)(A) . Để tổng trở của mạch là Z = ZL + ZC thì ta mắc thêm

điện trở R có giá trị là:

A: 0Ω B. 20Ω C. 25Ω D. 20 5 Ω

Bài 64: Trong mạch xoay chiều RLC, tần số dòng điện là f. U, I là các giá trị hiệu dụng. u, i là các giá trị tức thời. Hỏi biểu

thức nào sau đây là đúng.

A: UC = I.ω.C B: uR = i.R C: uC = i.ZC D: uL = i.ZL

Bài 65: Trong mạch xoay chiều R,L,C khi cường độ dòng điện tức thời qua mạch có giá trị bằng giá trị cực đại thì nhận

xét nào sau đây là đúng về các giá trị tức thời của hiệu điện thế 2 đầu mỗi phần tử?

A: uR = U0R B: uL = U0L C: uC = U0C D: A,B,C đều đúng.

Bài 66: Đặt vào hai đầu đoạn mạch một điện áp xoay chiều ổn định có biểu thức u = U 2cos(100πt + π/3)(V) vào hai

đầu đoạn mạch chỉ có tụ điện. Đồ thị của điện áp tức thời hai đầu đoạn mạch theo cường độ dòng điện tức thời trong

mạch có dạng là:

A: hình sin. B. đoạn thẳng. C. đường tròn. D. elip.

Bài 67: Trong mạch xoay chiều RLC, tần số dòng điện là f. U, I là các giá trị hiệu dụng. u, i là các giá trị tức thời. Hỏi biểu

thức nào sau đây là đúng:

A: U = UR + UL + UC B: u = uR + uL + uC C: U0 = U0R + U0L + U0C D: U = uR + uL + uC

Bài 68: Đặt điện áp u U 2cos t vào hai đầu một tụ điện thì cường độ dòng điện qua nó có giá trị hiệu dụng là I. Tại

thời điểm t, điện áp ở hai đầu tụ điện là u và cường độ dòng điện qua nó là i. Hệ thức liên hệ giữa các đại lượng là

A: 2 2

2 2

u i 1

U I 2 . B.

2 2

2 2

u i1

U I . C.

2 2

2 2

u i 1

U I 4 . D.

2 2

2 2

u i2

U I .

Bài 69: Cho mạch điện xoay chiều gồm điện trở thuần R, cuộn dây thuần cảm L và tụ điện 1

C = (mF)π

mắc nối tiếp.

Biểu thức của hiệu điện thế giữa hai bản tụ điện là u = 50 2 cos(100πt - 3π/4) (V). Cường độ dòng điện trong mạch khi

t = 0,01 (s) là:

A: -5 (A) B. +5 (A) C. +5 2 (A) D. -5 2 (A)

Bài 70: Tại thời điểm t, điện áp 200 2 cos(100πtu - /2) có giá trị 100 2 V)( và đang giảm. Sau thời điểm đó

1/300s, điện áp này có giá trị là:

A: 100V. B. 100 3 V C. - 100 2 V D. 200 V.

Bài 71: Moät ñoaïn maïch RLC maéc noái tieáp. Bieát UOL = 0,5UOC. So vôùi hieäu ñieän theá u ôû hai ñaàu ñoaïn maïch, cöôøng ñoä

doøng ñieän i qua maïch seõ:

A: cuøng pha B: sôùm pha C: treã pha D: vuoâng pha

Bài 72: Giữa hai bản tụ điện có điện áp xoay chiều 220V, 60Hz. Dòng điện qua tụ điện có cường độ 0,5A. Để dòng điện

qua tụ điện có cường độ bằng 8A thì tần số của dòng điện là:

A: 15Hz. B. 240Hz. C. 480Hz. D. 960Hz.


: 00998822..660022..660022 Trang: 76

Bài 73: Cho doøng ñieän xoay chieàu i = 4 2 cos100 t (A) qua moät oáng daây thuaàn caûm coù ñoä töï caûm L =

1

2

H thì hieäu

ñieän theá giöõa hai ñaàu oáng daây coù daïng:

A: u = 200 2 cos(100t + ) (V) C: u = 200cos100t (V)

B: u = 200 2 cos 100 t / 2 (V) D: u = 20 2 cos 100 t / 2 (V)

Bài 74: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moät ñoaïn maïch xoay chieàu chæ coù cuoän thuaàn caûm coù ñoä töï caûm L = 0,318H coù bieåu

thöùc : u = 200 2 cos 100 t /3 (V). Bieåu thöùc cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän trong maïch laø:

A:

5

i 2 2 cos 100 t (A)

6

C:

i 2 2 cos 100 t (A)

6

B:

i 2 2 cos 100 t (A)

6

D:

i 2 cos 100 t (A)

6

Bài 75: Doøng ñieän xoay chieàu coù daïng: i = 2 cos100t (A) chaïy qua moät cuoän daây thuaàn caûm coù caûm khaùng laø 100

thì hieäu ñieän theá hai ñaàu cuoän daây coù daïng:

A: u = 100

2 cos 100 t

2

(V) C: u = 100

2 cos 100 t

2

(V)

B: u = 100 2 cos100t (V) D: u = 100 cos 100 t /2 (V)

Bài 76: Ñaët moät hieäu ñieän theá xoay chieàu vaøo hai ñaàu moät cuoän daây chæ coù ñoä töï caûm L =

1

2

H thì cöôøng ñoä doøng ñieän qua

cuoän daây coù bieåu thöùc: i = 3 2 cos(100t + /6) (A). Bieåu thöùc naøo sau ñaây laø hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn maïch?

A: u = 150cos(100t + 2/3) (V) C: u = 150 2 cos(100t - 2/3) (V)

B: u = 150 2 cos(100t + 2/3) (V) D: u = 150 2 cos(100t - /3) (V)

Bài 77: Giöõa hai ñieän cöïc cuûa moät tuï ñieän coù ñieän dung C =

310

F ñöôïc duy trì moät hieäu ñieän theá coù daïng:

u = 10 2 cos100t (V) thì doøng ñieän qua tuï ñieän coù daïng:

A: i = 2cos 100 t /2 (A) C: i = 2cos 100 t /2 (A)

B: i = 2 cos 100t (A) D: i = cos 100 t /2 (A)

Bài 78: Moät maïch dieän xoay chieàu goàm moät ñieän trôû R = 100 3 , tuï coù ñieän dung C = 31,8F maéc noái tieáp. Hieäu

ñieän theá giöõa hai ñaàu maïch laø u = 200 2 cos(100t + /6)V. Bieåu thöùc doøng ñieän qua maïch khi ñó laø :

A: i = 2cos(100t + /6 ) A C: i = 2 cos(100t + /3) A

B: i = 2 2 cos(100t) A D: i = cos(100t + /6) A

Bài 79: Moät ñoaïn maïch goàm cuoän daây chæ coù ñoä töï caûm L = 1/(H) vaø ñieän trôû thuaàn R = 100 maéc noái tieáp. Neáu ñaët

vaøo hai ñaàu ñoaïn maïch moät hieäu ñieän theá xoay chieàu u = 100 2 cos100t. Bieåu thöùc naøo sau ñaây laø đúng vôùi bieåu

thöùc doøng ñieän trong maïch?

A: i = cos 100 t /4 (A) C: i = 2cos 100 t /4 (A)

B: i = cos 100 t /2 (A) D: i = cos 100 t /4 (A)

Bài 80: Moät maïch ñieän xoay chieàu goàm moät cuoän thuaàn caûm coù ñoä töï caûm L = 2/ H vaø tuï coù ñieän dung C = 31,8μF maéc

noái tieáp. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch laø: u = 100cos100t (V). Bieåu thöùc doøng ñieän qua maïch là:

A: i = cos(100t - /2) A C: i = 2 cos (100t + /2) A

B: i = 1

2cos (100t - /2) A D: i =

1

2cos (100t + /2) A

Bài 81: Cho moät maïch ñieän xoay chieàu R,L,C vôùi R = 100 , C = 31,8F, Cuoän thuaàn caûm coù giaù trò L = 2/(H). Hieäu

ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch laø uAB = 200 2 cos(100t + /4) V. Bieåu thöùc cuûa cöôøng ñoä qua maïch laø :

A: i = 2 2 cos(100t + /4) (A) C: i = 2cos(100t) (A)

B: i = 2cos(100t - /4) (A) D: i = 2 cos(100t - /4) (A)


: 00998822..660022..660022 Trang: 77

Bài 82: Một đoạn mạch gồm một cuộn cảm có điện trở r = 10 và độ tự cảm L =

-225.10

π(H) mắc nối tiếp với một điện

trở thuần R = 15 . Đặt vào hai đầu mạch một hiệu điện thế xoay chiều có biểu thức. u 100 2 cos100 t(V) . Dòng

điện trong mạch có biểu thức.

A: i 2cos(100 t π/4)(A) C: i 4cos(100 t π/4)(A)

B: i 2 2 cos100 t(A) D: i 4cos(100 t π/4)(A)

Bài 83: Một đoạn mạch xoay chiều gồm một điện trở thuần R = 100, một cuộn thuần cảm có độ tự cảm L = 1/ H và

một tụ có điện dung C =

410

2.

F mắc nối tiếp giữa hai điểm có hiệu điện thế u = 200 2 cos 100t (V). Biểu thức tức

thời cường độ dòng điện qua mạch là:

A: i = 2 2 cos(100t - /4) (A) C: i = 2 cos(100t - /4) (A)

B: i = 2 cos(100t + /4) (A) D: i = 2 cos(100t + /4) (A)

Bài 84: Moät ñoaïn maïch goàm moät ñieän trôû thuaàn R = 50, moät cuoän caûm coù L = 1/(H), vaø moät tuï ñieän coù ñieän dung

42

C .10 F

3

, maéc noái tieáp vaøo moät maïng ñieän xoay chieàu coù taàn soá f = 50 Hz vaø hieän ñieän theá hieäu duïng

u = 200 2 cos100t (V) . Bieåu thöùc naøo sau ñaây đúng vôùi bieåu thöùc doøng ñieän qua ñoaïn maïch?

A: i 4cos 100 t / 4 (A) C: i 4 2 cos 100 t / 4 (A)

B: i = 4cos 100πt (A) D: i 4cos 100 t / 4 (A)

Bài 85:

uAB = cos100 BC = 3 cos (100t - /2) (V). AC.

A: uAC = 2 2 cos (100t)(V) C. uAC = 2 cos (100t + /3)(V)

B: uAC = 2cos (100t + /3)(V) D. uAC = 2cos (100t - /3)(V)

Bài 86: Moät cuoän daây coù ñieän trôû R, ñoä töï caûm L gheùp noái tieáp vôùi moät tuï ñieän coù ñieän dung C vaøo nguoàn hieäu ñieän theá

uAB = U 2 cos2ft (V). Ta ño ñöôïc caùc hieäu ñieän theá hieäu duïng hai ñaàu cuoän daây, hai ñaàu tuï ñieän vaø hai ñaàu maïch

ñieän laø nhö nhau: Udây = UC = UAB. Khi naøy, goùc leäch pha giöõa caùc hieäu ñieän theá töùc thôøi udaây vaø uC coù giaù trò laø:

A: 2/3 rad B: /2 rad C: /3 rad D: /6 rad

Bài 87: Một đèn ống mắc vào mạng điện xoay chiều 200V- 50Hz. Đèn sáng khi hiệu điện thế tức thời giữa hai đầu đèn

u 100 2 V. Xác định khoảng thời gian đèn sáng trong một chu kỳ của dòng điện.

A: 1/75s B: 1/150s C: 1/300s D: 1/100s.

Bài 88: Một đèn nêon được đặt dưới hiệu điện thế xoay chiều có dạng u = 100sin100t (V). Đèn sẽ tắt nếu hiệu điện thế

tức thời đặt vào đèn có giá trị nhỏ hơn hoặc bằng 50V. Khoảng thời gian đèn tắt trong mỗi nửa chu kỳ của dòng điện xoay

chiều là bao nhiêu?

A: 1

t s600

B: 1

t s300

C: 1

t s50

D: 1

t s150

Bài 89: Một đèn ống mắc vào mạng điện xoay chiều 100V-50Hz. Đèn sáng khi hiệu điện thế tức thời giữa hai đầu đèn

50 2 V. Tỉ lệ thời gian đèn sáng và tắt trong 1 chu kì là:

A: 2 lần B: 0,5 lần C: 1 lần D: 2 lần

Bài 90: Cho một dòng điện xoay chiều i = Iosin(t) chạy qua một đoạn mạch thì độ lớn điện lượng q đi chuyển qua mạch

trong thời gian từ 0 đến 0,25T là.

A: q I.T B: 2

q I.

. C: 0

2q I

. D: 0I

q

.

Bài 91: Dòng điện xoay chiều hình sin chạy qua một đoạn mạch có biểu thức cường độ là 0sin(ωt + )

ii I , I0 > 0.

Điện lượng chuyển qua tiết diện thẳng của dây dẫn đoạn mạch đó trong thời gian 2π

t = ω

là:

A: 0. B. 0πI 2

ω. C. 0

πI

ω 2. D. 0

2I

ω.

Bài 92: Hệ thức nào sau đây có cùng thứ nguyên với tần số góc:

A: 1

RL B.

L

C C.

1

LC D.

1

RC


: 00998822..660022..660022 Trang: 78

Bài 93: Cho maïch ñieän nhö hình veõ. Bieát R = 80; r = 20 ; L = 2/ (H).

Tuï C coù ñieän dung bieán ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän theá: u = 200cos(100t)(V).

Ñieän dung C nhaän giaù trò naøo sau ñaây thì cöôøng ñoä doøng ñieän chaäm pha

hôn uAB moät goùc /4? Soá chæ ampe keá khi ñoù baèng bao nhieâu?

A:

4

10

C F; I 1A C:

4

10

C F; I 2A

4

B:

4

10

C F; I 2A D:

4

3.10

C F; I 2A

2

Bài 94: Một nguồn điện xoay chiều u 100 2 cos100 t (V)

được mắc vào hai đầu A và B của mạch điện gồm điện trở thuần

R = 100, tụ điện C có điện dung thay đổi được và cuộn dây

thuaàn caûm . Điều chỉnh điện dung của tụ điện để: khi Vôn kế chỉ

số 80V thì chỉ số ampe kế là bao nhiêu?

A: I = 0,6A C: I = 0,2A

B: I = 1A D: I = 0,5A

Bài 95: Cho maïch ñieän nhö hình veõ. Khi hieäu ñieän theá hai ñaàu coù daïng:

AB

u 50 10 cos100 t(V) thì ampe keá chæ 1A; voân keá V1 chæ 50V;

V2 chæ 50 2 V. Tìm giá trị đieän trôû R, R0 vaø ñoä töï caûm L.

A: R = 50; R0 = 50 vaø L = 0,2 H C: R = 100; R0 = 100 vaø L = 0,318 H

B: R = 50; R0 = 50 vaø L = 0,159 H D: R = 50; R0 = 50 vaø L = 0,318 H.

Bài 96: *Đặt điện áp 0

πu = U cos 100πt -

3

(V) vào hai đầu một tụ điện có điện dung

-42.10

π (F). Ở thời điểm điện áp

giữa hai đầu tụ điện là 150V thì cường độ dòng điện trong mạch là 4A. Biểu thức của cường độ dòng điện trong mạch là:

A: π

4 2 cos 100πt + 6

i

(A). C. π

5cos 100πt + 6

i

(A)

B: π

5cos 100πt - 6

i

(A) D. π

4 2 cos 100πt - 6

i

(A)

Bài 97: * Ñaët moät hieäu ñieän theá xoay chieàu vaøo hai ñaàu moät cuoän daây chæ coù ñoä töï caûm L = 0,25/(H) thì cöôøng ñoä doøng

ñieän qua cuoän daây coù bieåu thöùc : i = 4 2 cos(100t + /6) (A). Neáu ñaët hieäu ñieän theá xoay chieàu noùi treân vaøo hai baûn tuï

cuûa tuï ñieän coù ñieän dung C = 31,8μF thì bieåu thöùc naøo trong caùc bieåu thöùc sau đúng vôùi bieåu thöùc doøng ñieän?

A: i =

7

2 cos 100 t

6

(A) C: i =

7

cos 100 t

6

(A)

B: i =

7

2 cos 100 t

6

(A) D: i =

2 sin 100 t

2

(A)

Bài 98: * Ñaët moät hieäu ñieän theá xoay chieàu vaøo hai ñaàu cuûa moät tuï ñieän coù ñieän dung C = 31,8μF thì cöôøng ñoä doøng

ñieän qua cuoän daây coù bieåu thöùc: i = 4 2 cos(100t + /6) (A). Neáu ñaët hieäu ñieän theá xoay chieàu noùi treân vaøo cuoän daây

chæ coù ñoä töï caûm L = 1/ H ï thì bieåu thöùc naøo trong caùc bieåu thöùc sau đúng vôùi bieåu thöùc doøng ñieän?

A: i = 4

5

2 cos 100 t

6

(A) C: i = 4

7

cos 100 t

6

(A)

B: i = 4

5

2 cos 100 t

6

(A) D: i = 2

2 cos 100 t

2

(A)

Bài 99: *Đặt điện áp xoay chiều vào vào hai đầu một cuộn cảm thuần có độ tự cảm L = 0,5/π(H) thì cường độ dòng điện

qua cuộn cảm có biểu thức i = I0cos(100πt – π/6) (V). Tại thời điểm cường độ tức thời của dòng điện qua cuộn cảm có giá

trị 1,5A thì điện áp tức thời hai đầu cuộn cảm là 100V. Điện áp hai đầu cuộn cảm có biểu thức:

A: u = 150cos(100πt + π/3) V. C. u = 125cos(100πt + π/3) V.

B: u = 75 2 cos(100πt + π/3) V. D. u =100 2 cos(100πt + π/2) V.

A B

R L C

A

R

A B

L, R0

A

V1 V2

L

A B

R C

A

V


: 00998822..660022..660022 Trang: 79

Bài 100: *Đặt vào hai đầu một cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm 0,5/ (H), một hiệu điện thế xoay chiều ổn định. Khi

hiệu điện thế trị tức thời 60 6 (V) thì cường độ dòng điện tức thời là - 2 (A) và khi hiệu điện thế trị tức thời 60 2 (V)

thì cường độ dòng điện tức thời là 6 (A). Tính tần số dòng điện.

A: 50 Hz B. 60 Hz C. 65 Hz D. 68 Hz

Bài 101: *Đoạn mạch xoay chiều AB chứa 3 linh kiện R, L, C. Đoạn AM chứa L, MN chứa R và NB chứa C. R = 50Ω,

ZL = 50 3 Ω, ZC = 50

3Ω . Khi uAN = 80 3 V thì uMB = 60V. Tính giá trị cực đại của uAB.

A: 50 7 V B. 100V C. 100 3 V D. 150V

Bài 102: Đoạn mạch xoay chiều RLC nối tiếp ban đầu của mỗi phần tử là: UR = 60V, UL = 120V, UC = 40V. Thay đổi tụ C

để điện áp hiệu dụng hai đầu C là U‟C = 50 2 V thì điện áp hiệu dụng hai đầu điện trở R bằng:

A: 60 2 V B. 50 2 V C. 80V D. 50V

Bài 103: Cho ñoaïn maïch goàm ñieän trôû thuaàn, cuoän caûm thuaàn vaø tuï ñieän maéc noái tieáp. Bieát hieäu ñieän theá hieäu duïng laàn

löôït laø UR = 120V ; UL = 50 V ; UC = 100V. Neáu maéc theâm moät tuï coù ñieän dung baèng giaù trò vaø song song vôùi tuï noùi

treân thì hieäu ñieän theá treân ñieän trôû seõ baèng bao nhieâu? Coi bieåu thöùc cuûa hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu ñoaïn maïch khoâng

bò thay ñoåi khi maéc theâm tuï noùi treân.

A: 120(V) B: 130(V) C: 140(V) D: 150(V)

Bài 104: Đoạn mạch xoay chiều nối tiếp gồm điện trở thuần R, tụ điện C và cuộn cảm thuần L. Đặt vào hai đầu đoạn

mạch một điện áp xoay chiều ổn định thì điện áp hiệu dụng trên R, L và C lần lượt là 60V, 120V và 60V. Thay C bởi tụ

điện C‟ thì điện áp hiệu dụng trên tụ là 40V, khi đó, điện áp hiệu dụng trên R là:

A: 53,09 V. B. 13,33 V. C. 40V. D. 20 2 V.

Bài 105: Cho mạch điện xoay chiều RLC nối tiếp (cuộn dây thuần cảm), điện trở thuần R thay đổi được. Điện áp 2 đầu

mạch có giá trị không đổi. Khi R = R1 thì , UR = U 3 , UL = U, UC = 2U. Khi R = R2 thì UR = U 2 , điện áp hiệu dụng 2

đầu tụ C lúc này bằng:

A: U 7 B. U 3 C. U 2 D. 2U 2

Bài 106: Lần lượt mắc điện trở R, cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm L, tụ điện có điện dung C vào điện áp xoay chiều

u = U0cost thì cường độ hiệu dụng có giá trị lần lượt là 4A, 6A, 2A. Nếu mắc nối tiếp các phần tử trên vào điện áp này

thì cường độ hiệu dụng của dòng điện qua mạch là:

A: 6 A. B. 12 A. C. 4 A. D. 2,4 A.

Bài 107: Điện áp hiệu dụng ở hai đầu điện trở, hai đầu cuộn cảm thuần và hai đầu tụ điện lần lượt là 30 2 V , 60 2 V

và 90 2 V . Khi điện áp tức thời ở hai đầu điện trở là 30V thì điện áp tức thời ở hai đầu mạch là:

A: 42,43V B. 81,96V C. 60V D. 90V

CÔNG SUẤT – CỘNG HƢỞNG.

1. Coâng suaát P (W) cuûa doøng ñieän xoay chieàu: 2

R.P I R I.U I.U.cos (k = cos là heä soá coâng suaát )

*) Chæ coù R tieâu thuï ñieän naêng, còn cuộn dây thuần cảm và tụ C chỉ cản trở dòng điện mà không tiêu hao điện năng.

2. Công suất tức thời:

Dòng điện qua mạch là i = I0cos(t + i), khi đó công suất tức thời của dòng điện

là p = i2.R =

2 2

2 2 0 0

0.cos ( ) cos(2 2 )

2 2

. .. .i i

I R I RI R t t

Ta thấy công suất tức thời biến thiên tuần hoàn với tần số gấp 2 tần số dòng điện

3. Heä soá coâng suaát: R

UP Rcos = = =

U.I U Z

Trong các động cơ điện người ta luôn cố gắng nâng cao hệ số công suất của động

cơ (bằng cách mắc nối tiếp với động cơ một tụ C thích hợp) nhằm giảm cường độ

dòng điện chạy qua động cơ, từ đó giảm hao phí điện do tỏa nhiệt.

4. Nhieät löôïng toaû ra treân maïch (treân R): 2

Q P.t RI t

*) Chuù yù: Soá chæ cuûa coâng-tô ñieän cho ta bieát ñieän naêng ñaõ söû duïng chứ không phải công suất sử dụng. Và 1 soá chæ cuûa

coâng-tô baèng 1kW.h = 3.600.000(J).

U

RU

i

L ,CU

LU

CU


: 00998822..660022..660022 Trang: 80

*) Neáu treân boùng ñeøn ñieän coù coâng suaát vaø hieäu ñieän theá ñònh möùc laø (Pñm -Uñm) thì ta coù ñieän trôû daây toùc boùng ñeøn

laø: Rđèn =

2

ñm

ñm

U

P

và cường độ dòng điện định mức để đèn sáng bình thường là: Iđịnh mức = ñm

ñm

P

U

5. Khi cộng hưởng ta có: ( là hiện tượng tần số điện áp ngoài bằng tần số riêng của mạch: f = f01

2 LC )

*) 1

LC Z L = ZC UL = UC L.C

2 = 1 và Zmin = R ;

max

UI

R

*) = 0 hieäu ñieän theá u hai ñaàu maïch cuøng pha vôùi cöôøng ñoä doøng ñieän i

*) cos = 1 (heä soá coâng suaát cöïc ñaïi). Pmax = U.I

2U

R

6. Với = 1 hoặc = 2 thì I hoặc P hoặc UR có cùng một giá trị thì IMax hoặc PMax hoặc URMax khi:

1 2

. tần số 1 2.f f f

7. Hiệu điện thế u = U1 + U0cos(t + ) được coi gồm một hiệu điện thế không đổi U1 và một hiệu điện thế xoay chiều

u = U0cos(t + ) đồng thời đặt vào 2 đầu điện trở R và khi đó công suất tiêu thụ của đoạn mạch bằng tổng công suất của

2 dòng điện là: P = P1 + P2 = 2 2

01

2

U U

R R .

8. Một số bài toán khác:

- Mạch R,L,C có f,R,C không đổi, L thay đổi thì UR max = U và UC max = L

. Z CC

UZ khi Z

R

- Mạch R,L,C có f,R,L không đổi, C thay đổi thì UR max = U và UL max = L

. Z CL

UZ khi Z

R

- Mạch R,L,C có R thay đổi. Nếu với 2 giá trị của biến trở là R1 và R2 mà công suất P có cùng một giá trị thì ta có:

1 2.L CZ Z R R và giá trị của R để Pmax là R0 = 1 2.L CZ Z R R

- Mạch R,L,C có C thay đổi. Nếu với 2 giá trị của C là C1 và C2 mà công suất P1 = P2 hay I1 = I2 hay 1 = 2 thì để xảy

ra hiện tượng cộng hưởng thì 1 2

1 2

2C CC

C C

và khi đó 1 2

2

C C

L

ZZ

Z

- Mạch R,L,C có L thay đổi. Nếu với 2 giá trị của L là L1 và L2 mà công suất P1 = P2 hay I1 = I2 hay 1 = 2 thì để xảy

ra hiện tượng cộng hưởng thì 1 2

2

L LL

và khi đó 1 2

2

L L

C

ZZ

Z

9. Khi mạch xoay chiều RLC có U, L, C, R không đổi. Ta tăng dần tần số từ 0 đến + thì:

f 0 0

1

2f

LC +

Tính chất

mạch điện

ZC > ZL ZC = ZL ZC < ZL

Tính dung kháng Mạch cộng hưởng Tính cảm kháng

Z

+ +

R

I max

UI

R

0 0

P

2

max

UP

R

0 0

UR

U

0 0

cos

1

0 0


: 00998822..660022..660022 Trang: 81

Bài 108: Một đoạn mạch gồm ba thành phần R, L, C có dòng điện xoay chiều i = Iocost chạy qua, những phần tử nào

không tiêu thụ điện năng?

A: R và C B: L và C C: L và R D: Chỉ có L

Bài 109: Một mạch điện xoay chiều gồm R,L,C mắc nối tiếp. Hệ số công suất (cos) của mạch sẽ đạt giá trị lớn nhất khi:

A: Tích 2

LC 1

B: Tích R.I = U. (U hiệu điện thế hiệu dụng hai đầu mạch)

C: Hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai baûn tuï ñieän vaø vaø hai ñaàu cuoän caûm coù giaù trò baèng nhau.

D: Tất cả các ý trên đầu đúng.

Bài 110: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi trong maïch R, L vaø C maéc noái tieáp xaûy ra coäng höôûng ñieän?

A: Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän qua maïch coù giaù trò cöïc ñaïi.

B: Heä soá coâng suaát cos = 1

C: Tổng trở Z = R.

D: Cöôøng ñoä doøng ñieän hieäu duïng trong maïch coù giaù trò khoâng phuï thuoäc ñieän trôû R.

Bài 111: Trong ñoaïn maïch RLC noái tieáp ñang xaûy ra coäng höôûng ñieän. Taêng daàn taàn soá doøng ñieän vaø giöõ nguyeân caùc

thoâng soá RLC cuûa maïch, keát luaän naøo sau ñaây laø sai:

A: Heä soá coâng suaát cuûa ñoaïn maïch giaûm.

B: Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän giaûm.

C: Hieäu ñieän theá hieäu duïng treân tuï ñieän giaûm.

D: Hieäu ñieän theá hieäu duïng hai ñaàu cuoän caûm luoân khoâng ñoåi.

Bài 112: Keát luaän naøo döôùi ñaây laø sai khi noùi veà heä soá coâng suaát cos cuûa moät maïch ñieän xoay chieàu.

A: Maïch R, L noái tieáp: cos > 0 C: Maïch R, C noái tieáp: cos < 0

B: Maïch L, C noái tieáp: cos = 0 D: Maïch chæ coù R: cos = 1.

Bài 113: Mạch điện xoay chiều gồm điện trở R và cuộn cảm có điện trở họat động r mắc nối tiếp nhau. Điện trở tiêu thụ

công suất P1; cuộn cảm tiêu thụ công suất P2. Vậy công suất toàn mạch là:

A: P = 2 2

1 2P P . B: P = 1 2

1 2

P P

P P

C: P = 1 2

P .P . D: P = P1 + P2.

Bài 114: Moät cuoän daây coù dieän trôû thuaàn R vaø ñoä töï caûm L maéc vaøo giöõa hai ñieåm coù hieäu ñieän theá xoay chieàu taàn soá f.

Heä coá coâng suaát cuûa maïch baèng :

A:

R

2 fL

B:

2 2 2 2

R

R 4 f L

C:

2 2 2 2

R

R 2 f L

D:

R

R 2 fL

Bài 115: Heä soá coâng suaát cuûa caùc thieát bò ñieän duøng ñieän xoay chieàu :

A: Caàn coù trò soá nhoû ñeå tieâu thuï ít ñieän naêng. C: Caàn coù tri soá lôùn ñeå tieâu thuï ít ñieän naêng.

B: Khoâng aûnh höôûng gì ñeán söï tieâu hao ñieän naêng. D: Caàn coù trò soá lôùn ñeå ít hao phí ñieän naêng ñoù toaû nhieät.

Bài 116: Maïch ñieän goàm moät ñieän trôû thuaàn vaø moät cuoän thuaàn caûm maéc noái tieáp vaø ñöôïc noái vôùi moät hieäu dieän theá

xoay chieàu coù giaù trò hieäu duïng oån ñònh. Neáu taàn soá cuûa doøng ñieän taêng daàn töø 0 thì coâng suaát maïch.

A: Taêng C: Khoâng ñoåi.

B: Giaûm D: Ñaàu tieân taêng roài sau ñoù giaûm.

Bài 117: Trong mạch điện RLC nếu hiệu điện thế U của dòng điện xoay chiều không đổi thì khi ta tăng tần số từ 0Hz đến

vô cùng lớn thì cường độ dòng điện sẽ:

A: Tăng từ 0 đến vô cùng.

B: Giảm từ vô cùng lớn đến 0.

C: Tăng từ 0 đến một giá trị lớn nhất Imax rồi lại giảm về 0.

D: Tăng từ một giá trị khác 0 đến một giá trị lớn nhất Imax rồi lại giảm về một giá trị khác 0.

Bài 118: Ñoaïn maïch noái tieáp goàm moät cuoän ñaây coù ñieän trôû thuaàn R vaø caûm khaùng ZL, moät tuï ñieän coù dung khaùng laø

vôùi ñieän dung ZC không thay ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän theá xoay chieàu ôû hai ñaàu ñoaïn maïch coù giaù trò hieäu duïng U oån ñònh.

Thay ñoåi L thì hieäu ñieän theá hieäu duïng ôû hai ñaàu tuï ñieän coù giaù trò cöïc ñaïi vaø baèng :

A: U B: CU.Z

R

C:

2 2

CU R Z

R

D:

2 2

C

C

U R Z

Z

Bài 119: Caùc ñeøn oáng duøng ñoøng ñieän xoay chieàu coù taàn soá 50 Hz seõ phaùt saùng hoaëc taét moãi giaây:

A: 50 laàn. B: 25 laàn C: 100 laàn D: Saùng ñeàu khoâng taét.

Bài 120: Nếu tăng điện áp cực đại của nguồn điện xoay chiều đặt vào 2 đầu điện trở R lên 2 lần thì công suất tiêu thụ của

điện trở sẽ:

A: Tăng 2 lần B: Tăng 2 lần C: Tăng 4 lần D: Không đổi vì R không đổi.


: 00998822..660022..660022 Trang: 82

Bài 121: Một đoạn mạch xoay chiều R,L,C. Điện dung C thay đổi được và đang có tính cảm kháng. Cách nào sau đây

không thể làm công suất mạch tăng đến cực đại?

A: Điểu chỉnh để giảm dần điện dung của tụ điện C.

B: Cố định C và thay cuôn cảm L bằng cuộn cảm có L‟< L thích hợp.

C: Cố định C và mắc nối tiếp với C tụ C‟ có điện dung thích hợp.

D: Cố định C và mắc song song với C tụ C‟ có điện dung thích hợp.

Bài 122: Trong mạch điện RLC nếu hiệu điện thế U của dòng điện xoay chiều không đổi thì khi ta tăng tần số từ 0Hz đến

vô cùng lớn thì công suất mạch điện sẽ:

A: Tăng từ 0 đến vô cùng.

B: Giảm từ vô cùng lớn đến 0.

C: Tăng từ 0 đến một giá trị lớn nhất Pmax rồi lại giảm về 0.

D: Tăng từ một giá trị khác 0 đến một giá trị lớn nhất Pmax rồi lại giảm về một giá trị khác 0.

Bài 123: Một đoạn mạch RLC nối tiếp đang có tính cảm kháng, giữ nguyên các thông số khác nếu giảm tần số dòng điện

thì kết luận nào sau đây là sai?

A: Công suất tiêu thụ tăng đến cực đại rồi giảm

B: Tổng trở giảm, sau đó tăng

C: Độ lệch pha giữa điện áp hai đầu tụ và điện áp hai đầu đoạn mạch giảm

D: Độ lệch pha giữa điện áp hai đầu cuộn cảm và điện áp hai đầu đoạn mạch giảm.

Bài 124: Công suất tức thời của đoạn mạch xoay chiều không có tính chất nào sau đây?

A: Có giá trị cực đại bằng 2 lần công suất trung bình.

B: Biến thiên tuần hoàn với tần số gấp 2 tần số dòng điện.

C: Biến thiên tuần hoàn cùng pha với dòng điện.

D: Luôn có giá trị không âm.

Bài 125: Cho maïch ñieän xoay chieàu R,L,C, cuoän daây thuaàn caûm. Ñieän trôû thuaàn R = 300, tuï ñieän coù dung khaùng

ZC = 100. Heä soá coâng suaát cuûa ñoaïn maïch AB laø cos = 1/ 2 . Cuoän daây coù caûm khaùng laø :

A: 200 2 B: 400 C: 300 D: 200

Bài 126: Trong moät ñoaïn maïch RLC maéc noái tieáp: Taàn soá doøng ñieän laø f = 50Hz, L = 0,318H. Muoán coù coäng höôûng

ñieän trong maïch thì trò soá cuûa C phaûi baèng:

A: 10-4 F B: 15,9F C: 16F D: 31,8F

Bài 127: Cho maïch ñieän nhö hình veõ: Bieát R = 90; r = 10 ; L = 0,637H. Tuï C coù ñieän dung bieán ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän

theá: AB

u 120 2 cos100 t (V) . Ñieän dung C nhaän giaù trò bao nhieâu

ñeå coâng suaát treân maïch ñaït cöïc ñaïi? Coâng suaát tieâu thuï trong maïch luùc

ñoù laø bao nhieâu?

A:

4

max

10

C F;P 120W C:

4

max

10

C F;P 144W

2

B:

4

max

10

C F;P 100W

4

D:

4

max

3.10

C F;P 164W

2

Bài 128: Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ, R = 100; C = 0,318.10-4F; hieäu

ñieän theá u = 200cos(100t)(V). Cuoän daây coù ñoä töï caûm thay ñoåi ñöôïc. Ñoä

töï caûm L phaûi nhaän giaù trò bao nhieâu ñeå heä soá coâng suaát cuûa maïch lôùn

nhaát? Coâng suaát tieâu thuï luùc ñoù laø bao nhieâu?

A: L 1/ (H);P 200W C: L 1/2 (H);P 240W

B: L = 2/ (H);P 150W D: L = 1/ (H);P = 200 2W

Bài 129: Đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng không đổi, tần số 50Hz vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm

điện trở thuần R, cuộn cảm thuần có độ tự cảm L và tụ điện có điện dung C thay đổi được. Điều chỉnh điện dung C đến giá

trị

-410

F4π

hoặc

-410

F2π

thì công suất tiêu thụ trên đoạn mạch đều có giá trị bằng nhau. Giá trị của L bằng:

A: 1

H.2π

B. 2

H.π

C. 1

H.3π

D. 3

H.π

Bài 130: Cho moät maïch ñieän xoay chieàu nhö hình veõ vôùi R = 100, C = 0,318.10-4F, hieäu ñieän theá toaøn maïch laø

uAB = 200 2 cos(100t + /4) V. Cuoän thuaàn caûm coù giaù trò

thay ñoåi ñöôïc. Khi L bieán thieân thì soá chæ cöïc ñaïi cuûa Voân keá laø:

A: 200 V C: 282 V

B: 400 V D: 220 V.

A B

R L,r C

A

A B

R L C

A

A B

R L C M

V


: 00998822..660022..660022 Trang: 83

Bài 131: Cho maïch ñieän xoay chieàu R, L, C maéc noái tieáp. Cuoän daây chæ coù heä soá töï caûm L = 0,318H, ñieän trôû thuaàn

R = 100 vaø moät tuï ñieän coù ñieän dung C. Ñaët vaøo hai ñaàu ñoaïn maïch moät hieäu ñieän theá xoay chieàu coù taàn soá f = 50Hz vaø

hieäu ñieän theá hieäu duïng U = 100V. Giaû söû ñieän dung cuûa tuï ñieän coù theå thay ñoåi ñöôïc. Phaûi choïn C baèng giaù trò naøo sau

ñaây ñeå coù coäng höôûng xaûy ra trong maïch ñieän? Cöôøng ñoä doøng ñieän luùc ñoù laø bao nhieâu?

A:

3

ch

1

C 10 F,I 1,5A

2

C:

4

ch

1

C 10 F,I 1A

B:

3

ch

1

C 10 F,I 1A D:

2

ch

1

C 10 F,I 1,8A

3

Bài 132: Dòng điện xoay chiều có biểu thức i = Iocos(t + ) chạy trong mạch điện gồm điện trở R mắc nối tiếp với một

điốt bán dẫn chỉ cho dòng điện đi qua theo một chiều. Tính giá trị hiệu dụng của dòng điện:

A: Io/ 2 B: Io/2 C: Io D: Io/4

Bài 133: Một đoạn mạch RLC mắc nối tiếp, nếu tần số góc là 1 thì cường độ hiệu dụng là I1, nếu tần số góc là 2

thì cường độ hiệu dụng là I2 = I1. Nếu tần số góc là thì trong mạch xảy ra cộng hưởng điện. Hỏi bằng bao nhiêu

theo 1và 2.

A: 1 2

1 2

.

B: 1 2

1 2

.

C:

1 2. D: 1 2

2

Bài 134: Cho maïch ñieän xoay chieàu RLC vôùi hiệu điện thế 2 đầu mạch uAB = U 2 cost (V). R, L, C, U khoâng ñoåi.

Taàn soá goùc coù theå thay ñoåi ñöôïc. Khi = 1 = 80 rad/s hoaëc = 2 = 180 rad/s thì cường độ dòng điện qua mạch

có cùng giá trị. Khi hieän töôïng coäng höôûng xaûy ra trong maïch thì taàn soá f cuûa maïch coù giaù trò laø:

A: 50Hz B: 60Hz. C: 25Hz D: 120Hz

Bài 135: Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moät maïch ñieän xoay chieàu laø: u = 200 2cos 100 t - /3 (V), cöôøng ñoä doøng

ñieän qua maïch laø: i = 2 2cos 100 t - 2 /3 (A). Coâng suaát tieâu thuï cuûa ñoaïn maïch ñoù laø:

A: 200W B: 400W C: 800W D: 200 3 W

Bài 136: Ñoaïn maïch AB goàm hai ñoaïn AD vaø DB gheùp noái tieáp. Ñieän aùp töùc thôøi treân caùc ñoaïn maïch vaø doøng ñieän

qua chuùng laàn löôït coù bieåu thöùc: uAD = 100 2 cos(100t + /2)(V); uDB = 100 6 cos(100t + 2/3)(V);

i = 2 cos(100t + /2)(A). Coâng suaát tieâu thuï cuûa ñoaïn maïch AB laø:

A: 100W B. 242W C. 484W D. 250W.

Bài 137: Đoạn mạch MP gồm hai đoạn MN và NP ghép nối tiếp. Hiệu điện thế tức thời trên các đoạn mạch và cường độ

dòng điện qua chúng lần lượt có biểu thức UMN = 120cos100t (V); UNP = 120 3 sin100t (V), i = 2sin(100t + /3). Tổng

trở và công suất điện tiêu thụ của đoạn mạch MP là:

A: 120; 240W. B. 120 3 ; 240W. C. 120; 120 3 W D. 120 2 ; 120 3 W

Bài 138: Một đoạn mạch RLC nối tiếp, L = 1/π (H), điện áp hai đầu đoạn mạch là u 100 2cos100 t(V) . Mạch tiêu

thụ công suất 100W. Nếu mắc vào hai đầu L một ampe kế nhiệt có điện trở không đáng kể thì công suất tiêu thụ của mạch

không đổi. Giá trị của R và C là:

A: 4

2.10100 , (F)

B.

42.10

50 , (F)

C.

410

100 , (F)

D.

410

50 , (F)

Bài 139: Cho doøng ñieän xoay chieàu i = 2 2 cos100t (A) chaïy qua ñieän trôû R = 100 thì sau thôøi gian 1 phuùt nhieät

toûa ra töø ñieän trôû laø :

A: 240 kJ B: 12kJ C: 24 kJ D: 48kj

Bài 140: Mét Êm ®iÖn cã hai d©y dÉn R1 vµ R2 ®Ó ®un nước. NÕu dïng d©y R1 th× nước trong Êm sÏ s«i sau thêi gian

t1 = 10 (phót). Cßn nÕu dïng d©y R2 th× nước sÏ s«i sau thêi gian t2 = 40 (phót). NÕu dïng c¶ hai d©y m¾c song song th×

nước sÏ s«i sau thêi gian lµ bao lâu? Biết rằng nguồn điện xoay chiều sử dụng có giá trị hiệu dụng U không đổi.

A: t = 4 (phót). B. t = 8 (phót). C. t = 25 (phót). D. t = 30 (phót).

Bài 141: Mét Êm ®iÖn cã hai d©y dÉn R1 vµ R2 ®Ó ®un nước. NÕu dïng d©y R1 th× nước trong Êm sÏ s«i sau thêi gian

t1 = 10 (phót). Cßn nÕu dïng d©y R2 th× nước sÏ s«i sau thêi gian t2 = 40 (phót). NÕu dïng c¶ hai d©y m¾c nèi tiÕp th× nước

sÏ s«i sau thêi gian lµ bao lâu? Biết rằng nguồn điện xoay chiều sử dụng có giá trị hiệu dụng U không đổi.

A: t = 8 (phót). B. t = 25 (phót). C. t = 30 (phót). D. t = 50 (phót).

Bài 142: Moät beáp ñieän 200V -1000W ñöôïc söû duïng ôû hieäu ñieän theá xoay chieàu U = 200V. Ñieän naêng beáp tieâu thuï sau

30 phuùt laø :

A: 0,5Kwh. B: 0,5k J C: 1 KWh D: 5000 J


: 00998822..660022..660022 Trang: 84

Bài 143: Moät beáp ñieän 200V -1000W ñöôïc söû duïng ôû hieäu ñieän theá xoay chieàu U = 100V. Ñieän naêng beáp tieâu thuï sau

30 phuùt laø :

A: 0,25kWh. B: 0,125kWh C: 0,5kWh D: 1250 J

Bài 144: Moät ñeøn oáng khi hoaït ñoäng bình thöôøng thì doøng ñieän qua ñeøn coù cöôøng ñoä 0,5A vaø hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu ñeøn

laø 25V. Ñeå söû duïng ñeøn vôùi maïng ñieän xoay chieàu 50 2 V – 50Hz, ngöôøi ta maéc noái tieáp vôùi noù moät cuoän caûm coù ñieän

trôû thuaàn 50 (coøn goïi laø chaán löu). Heä soá töï caûm L cuûa cuoän daây coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A:

1

L H B:

7

L H

2

C:

1

L H

2

D:

2

L H

Bài 145: Moät ñeøn oáng khi hoaït ñoäng bình thöôøng thì doøng ñieän qua ñeøn coù cöôøng ñoä 0,5A vaø hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu

ñeøn laø 25V. Ñeå söû duïng ñeøn vôùi maïng ñieän xoay chieàu 50 2 V – 50Hz, ngöôøi ta maéc noái tieáp vôùi noù moät cuoän caûm coù

ñieän trôû thuaàn 50 (coøn goïi laø chaán löu). Hieäu ñieän theá hieäu duïng ôû hai ñaàu cuoän daây nhaän giaù trò là:

A: U = 25 5 V B: U = 25V C: U = 50V D: U = 50 2 V

Bài 146: Cho đoạn mạch RLC, R = 50. Đặt vào mạch có điện áp là u = 100 2 cos(100t + /6)V, biết điện áp giữa hai

bản tụ và hiệu điện thế giữa hai đầu mạch lệch pha 1 góc /6. Công suất tiêu thụ của mạch là:

A: 50 3 W B. 100 3 W C. 100W D. 50W

Bài 147: Cho đoạn mạch RLC, R = 50. Đặt vào mạch hiệu điện thế: u = 100 2 cosωt(V), biết hiệu điện thế giữa hai

bản tụ và hiệu điện thế giữa hai đầu mạch lệch pha 1 góc /4. Công suất tiêu thụ của mạch là:

A: 100W B. 100 3 W C. 50W D. 50 3 W.

Bài 148: §o¹n m¹ch ®iÖn gåm cuén d©y m¾c nèi tiÕp víi tô ®iÖn. §é lÖch pha gi÷a hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu cuén d©y, Ud vµ

dßng ®iÖn lµ /3. Gäi hiÖu ®iÖn thÕ gi÷a hai ®Çu tô ®iÖn lµ UC , ta cã UC = 3 Ud. HÖ sè c«ng suÊt cña m¹ch ®iÖn b»ng:

A: 0,707. B. 0,5. C. 0,87. D. 0,25.

Bài 149: Trong một hộp đen có hai trong ba linh kiện sau đây ghép nối tiếp: Cuộn cảm, điện trở thuần, tụ điện. Khi đặt vào

mạch u = 100 2 cos (ωt) (V), thì i = 2 cos (ωt)(A). Khi giữ nguyên U, tăng ω lên 2 lần thì mạch có hệ số công suất là

1/ 2 . Hỏi nếu từ giá trị ban đầu của ω, giảm ω đi 2 lần thì hệ số công suất là bao nhiêu:

A: 0,426 B. 1/ 2 C. 0,526 D. 3 /2.

Bài 150: Moät maïch ñieän goàm moät tuï ñieän C, moät cuoän caûm L thuaàn caûm khaùng vaø bieán trôû R ñöôïc maéc noái tieáp. Ñaët

vaøo hai ñaàu ñoaïn maïch moät hieäu ñieän theá xoay chieàu coù daïng AB

u U 2 sin100 t(V) . Bieát raèng öùng vôùi hai giaù trò

cuûa bieán trôû laø R1 vaø R2 thì coâng suaát tieâu thuï P treân ñoaïn maïch laø nhö nhau. Biểu thức nào sau đây là đúng?

A: 1 2.L CZ Z R R B: 1 2

1 2

.L C

R RZ Z

R R

C: 1 2

2L C

R RZ Z

D:

1 2L CZ Z R R

Bài 151: Moät maïch ñieän goàm moät tuï ñieän C, moät cuoän caûm L thuaàn caûm khaùng vaø bieán trôû R ñöôïc maéc noái tieáp. Ñaët

vaøo hai ñaàu ñoaïn maïch moät hieäu ñieän theá xoay chieàu coù daïng

AB

u 200 2 cos100 t(V) . Bieát raèng öùng vôùi hai giaù trò cuûa bieán trôû

laø R1 = 10 và R2 = 40 thì coâng suaát tieâu thuï P treân ñoaïn maïch laø nhö

nhau. Coâng suaát P cuûa ñoaïn maïch coù theå nhaän giaù trò naøo sau ñaây?

A: P = 800W B: P = 80W C: P = 400W D: 900W

Bài 152: Đặt một hiệu điện thế xoay chiều có giá trị hiệu dụng U = 100V vào hai đầu đoạn mạch RLC nối tiếp, cuộn dây

thuần cảm kháng, R có giá trị thay đổi được. Điều chỉnh R ở hai giá trị R1 và R2 sao cho R1 + R2 = 100 thì thấy công suất

tiêu thụ của đoạn mạch ứng với hai trường hợp này như nhau. Công suất này có giá trị là

A: 50W. B. 100W. C. 400W. D. 200W.

Bài 153: Cho một đoạn mạch RLC, cuộn dây thuần cảm và R thay đổi. Đặt vào hai đầu đoạn mạch một điện áp xoay

chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi và điều chỉnh R = R0 để công suất tiêu thụ trên mạch đạt cực đại và bằng 100W.

Tính công suất tiêu thụ trên mạch khi điều chỉnh R = 3 R0.

A: 100W B. 50W C. 25W D. 50 3 W.

Bài 154: Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ, trong ñoù L = 0,318H, hiệu ñieän thế hai đầu mạch coù daïng

AB

u 200 2 cos100 t(V) . Cho C = 0,159.10-4 F thì doøng ñieän lệch

pha so với hieäu ñieän theá giöõa A vaø B moät goùc /4. Coâng suaát tieâu thuï

cuûa ñoaïn maïch laø bao nhieâu?

A: P = 150W B: P = 75W C: P = 100W D: P = 200W

A B

R L C

A

A B

R L C

A


: 00998822..660022..660022 Trang: 85

Bài 155: Một ống dây được mắc vào một hiệu điện thế không đổi U thì công suất tiêu thụ là P1 và nếu mắc vào hiệu điện

thế xoay chiều có giá trị hiệu dụng U thì công suất tiêu thụ P2. Chọn mệnh đề đúng: A: P1 > P2 B. P1 P2 C. P1 < P2 D. P1 = P2

Bài 156: Mạch điện xoay chiều R-L-C, cuộn dây thuần cảm có ZL = ZC, điện áp 2 đầu mạch có giá trị là U, công suất tiêu

thụ của mạch là P = I2.R. Hỏi kết luận nào sau đây là đúng?

A: P tỉ lệ với U B. P tỉ lệ với R C. P tỉ lệ với U2 D. P không phụ thuộc vào R.

Bài 157: Cho đoạn mạch RLC nối tiếp với C thay đổi được. Ban đầu điều chỉnh để dung kháng của tụ là ZC0. Từ giá trị

đó, nếu tăng dung kháng thêm 20Ω hoặc giảm dung kháng đi 10Ω thì công suất tiêu thụ trên đoạn mạch là như nhau. Hỏi

Từ ZC0, phải thay đổi dung kháng của tụ như thế nào để công suất tiêu thụ trên mạch lớn nhât?

A: Tăng thêm 5Ω B. Tăng thêm 10Ω C. Tăng thêm 15Ω D. Giảm đi 15Ω.

Bài 158: -

cos

A: 180 B. 354 C. 361 D. 267

Bài 159: Đặt điện áp u = 175 2 cos100πt (V) vào hai đầu đoạn mạch gồm điện trở thuần, cuộn cảm và tụ điện mắc nối

tiếp. Biết các điện áp hiệu dụng hai đầu điện trở, hai đầu cuộn cảm và hai đầu tụ điện lần lượt là 25V, 25V và 175V. Hệ số

công suất của đoạn mạch là:

A: 1/7. B. 7/25. C. 1/25. D. 1/ 37

Bài 160: Đặt vào 2 đầu điện trở R = 100 một nguồn điện tổng hợp có biểu thức u = [50 2 cos(100t + /4) + 50]V.

Tính công suất tỏa nhiệt trên điện trở:

A: 75W B: 50W C: 0 W D: 100W.

Bài 161: Đặt vào 2 đầu mạch điện có 2 phần tử L và R với điện trở R = ZL = 100 một nguồn điện tổng hợp có biểu thức

u = [100 2 cos(100t + /4) + 100]V. Tính công suất tỏa nhiệt trên điện trở:

A: 50W B: 200W C: 25 W D: 150W.

Bài 162: Đặt vào 2 đầu mạch điện có 2 phần tử C và R với điện trở R = ZC = 100 một nguồn điện tổng hợp có biểu thức

u = [100 2 cos(100t + /4) + 100]V. Tính công suất tỏa nhiệt trên điện trở:

A: 50W B: 200W C: 25 W D: 150W.

Bài 163: Đặt vào 2 đầu mạch điện có 3 phần tử C,L và R với điện trở R = ZL = 100 và ZC = 200 một nguồn điện tổng

hợp có biểu thức u = [100 2 cos(100t + /4) + 100]V. Tính công suất tỏa nhiệt trên điện trở:

A: 50W B: 200W C: 25 W D: 150W.

Bài 164: Một mạch điện xoay chiều gồm 3 phần tử R,L,C, cuộn dây thuần cảm. Mắc mạch điện trên vào nguồn điện xoay

chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi thì thấy hiệu điện thế ở 2 đầu mỗi phần tử là như nhau và công suất tiêu thụ của

mạch là P. Hỏi nếu bỏ tụ C chỉ giữ lại R,L thì công suất tiêu thụ của mạch là P‟ sẽ bằng bao nhiêu theo P?

A: P‟ = P B: P‟ = 2P C: P‟ = 0,5P D: P‟ = P/ 2

Bài 165: Một động cơ điện có công suất P không đổi khi được mắc vào nguồn xoay chiều tần số f và giá trị hiệu dụng U

không đổi. Điệntrở của cuộn dây động cơ là R và hệ số tự cảm là L với 2.f.L = R. Hỏi nếu mắc nối tiếp với động cơ một

tụ điện có điện dung C thỏa mãn 2.C.L = 1 thì công suất hao phí do tỏa nhiệt của động cơ thay đổi thế nào?

A: Tăng 2 lần B: Giảm 2 lần C: Tăng 2 lần D: Giảm 2 lần.

Bài 166: Ñoaïn maïch goàm moät cuoän daây coù ñieän trôû thuaàn R vaø ñoä töï caûm L noái tieáp vôùi moät tuï ñieän bieán ñoåi coù ñieän

dung C thay ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän theá xoay chieáu ôû hai ñaàu maïch laø u = U 2 cost (V). Khi C = C1 thì coâng suaát maïch

laø P = 200W vaø cöôøng ñoä ñoøng ñieän qua maïch laø: i = I 2 cos(t + /3 ) (A). Khi C = C2 thì coâng suaát maïch cöïc ñaïi.

Tính coâng suaát maïch khi C = C2.

A: 400W B: 200W C: 800W D: 100W.

Bài 167: Ñoaïn maïch goàm cuoän daây coù ñieän trôû thuaàn R vaø ñoä töï caûm L noái tieáp vôùi tuï ñieän bieán ñoåi coù ñieän dung C

thay ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän theá xoay chieáu ôû hai ñaàu maïch ổn định và có biểu thức: u = U0cos(t + /4)(V). Khi C = C1 thì

cöôøng ñoä ñoøng ñieän qua maïch laø: i = I0cos(t) (A) và công suất tiêu thụ trên mạch là P1. Khi C = C2 thì coâng suaát maïch

cöïc ñaïi P2 = 100W. Tính P1.

A: P1 = 200W B: P1 = 50 2 W C: P1 = 50W D: P1 = 25W.

Bài 168: Đặt điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng 200V và tần số không đổi vào hai đầu A và B của đoạn mạch nối tiếp

theo thứ tự gồm biến trở R, cuộn cảm thuần có độ tự cảm L và tụ điện có điện dung C thay đổi. Gọi N là điểm nối giữa cuộn

cảm thuần và tụ điện. Các giá trị R, L, C hữu hạn và khác không. Với C = C1 thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu biến trở R có

giá trị không đổi và khác không khi thay đổi giá trị R của biến trở. Với C = 0,5C1 thì điện áp hiệu dụng giữa A và N bằng:

A: 200 V. B. 100 2 V. C. 100 V. D. 200 2 V.


: 00998822..660022..660022 Trang: 86

Bài 169: Đặt điện áp u = 400cos100t (u tính bằng V, t tính bằng s) vào hai đầu đoạn mạch AB gồm điện trở thuần 50

mắc nối tiếp với đoạn mạch X. Cường độ dòng điện hiệu dụng qua đoạn mạch là 2 A. Biết ở thời điểm t, điện áp tức thời

giữa hai đầu AB có giá trị 400V; ở thời điểm 1

400t (s), cường độ dòng điện tức thời qua đoạn mạch bằng không và

đang giảm. Công suất tiêu thụ điện của đoạn mạch X là:

A: 400 W. B. 200 W. C. 160 W. D. 100 W.

Bài 170: Đặt điện áp xoay chiều u = U0cost (U0 không đổi, thay đổi được) vào hai đầu đoạn mạch có R, L, C mắc nối

tiếp. Khi = 1 thì cảm kháng và dung kháng của đoạn mạch lần lượt là Z1L và Z1C . Khi = 2 thì trong đoạn mạch xảy

ra hiện tượng cộng hưởng. Hệ thức đúng là:

A: 1L

1 2

1C

Zω = ω

Z B. 1L

1 2

1C

Zω = ω

Z C. 1C

1 2

1L

Zω = ω

Z D. 1C

1 2

1L

Zω = ω

Z

Bài 171: Đặt điện áp u = U0 cost (V) (U0 không đổi, thay đổi được) vào hai đầu đoạn mạch gồm điện trở thuần R,

cuộn cảm thuần có độ tự cảm 4

5πH và tụ điện mắc nối tiếp. Khi = 0 thì cường độ dòng điện hiệu dụng qua đoạn mạch

đạt giá trị cực đại Im. Khi = 1 hoặc = 2 thì cường độ dòng điện cực đại qua đoạn mạch bằng nhau và bằng Im. Biết

1 – 2 = 200 rad/s. Giá trị của R bằng:

A: 150. B. 200. C. 160. D. 50.

Bài 172: Trong giờ thực hành, một học sinh mắc đoạn mạch AB gồm điện trở thuần 40 , tụ điện có điện dung C thay đổi

được và cuộn dây có độ tự cảm L nối tiếp nhau theo đúng thứ tự trên. Gọi M là điểm nối giữa điện trở thuần và tụ điện.

Đặt vào hai đầu đoạn mạch AB một điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng 200V và tần số 50 Hz. Khi điều chỉnh điện

dung của tụ điện đến giá trị Cm thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu đoạn mạch MB đạt giá trị cực tiểu bằng 75 V. Điện trở

thuần của cuộn dây là:

A: 24 . B. 16 . C. 30 . D. 40 .

Bài 173: Đặt điện áp u = U 2 cos2πft (U không đổi, tần số f thay đổi được) vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm

điện trở thuần R, cuộn cảm thuần có độ tự cảm L và tụ điện có điện dung C. Khi tần số là f1 thì cảm kháng và dung kháng

của đoạn mạch có giá trị lần lượt là 6 Ω và 8 Ω. Khi tần số là f2 thì hệ số công suất của đoạn mạch bằng 1. Hệ thức liên hệ

giữa f1 và f2 là

A: 2 1

2f

3f . B. 2 1

3f f

2 . C.

2 1

4f f

3 . D.

2 1

3f f

4 .

Bài 174: M¹ch RLC nèi tiÕp. Khi tÇn sè cña dßng ®iÖn lµ f th× ZL = 25() và ZC = 75() khi dßng ®iÖn trong m¹ch cã tÇn

sè f0 th× cêng ®é hiÖu dung qua m¹ch cã gi¸ trÞ lín nhÊt. KÕt luËn nµo sau ®©y lµ ®óng.

A: f0 = 3 f B. f = 3 f0 C. f0 = 25 3 f D. f = 25 3 f0

Bài 175: Trong đoạn mạch RLC xoay chiều nối tiếp có UL = 20V; UC = 40V; UR = 15V; f = 50 Hz. Tần số fo để mạch

cộng hưởng và giá trị UR lúc đó là:

A: 75(Hz), 25V B. 50 2 (Hz), 25 2 V C. 50 2 (Hz), 25V D. 75 (Hz), 25 2 V

Bài 176: Lần lượt đặt vào hai đầu một đoạn mạch RLC mắc nối tiếp các điện áp u1, u2, u3 có cùng giá trị hiệu dụng

nhưng tần số khác nhau thì i1 = I0cos100t, 2 0i = I cos(120πt + 2π/3) , i3 = I 2 cos(110t – 2/3). Hệ thức đúng là?

A: I > 0I

2. B. I 0I

2 C. I < 0I

2. D. I = 0I

2.

Bài 177: Lần lượt đặt các điện áp xoay chiều 1 1u U 2cos 100 t ; 2 2

u U 2cos 120 t ;

3 3u U 2cos 110 t vào hai đầu đoạn mạch gồm điện trở thuần R, cuộn cảm thuần có độ tự cảm L và tụ điện có

điện dung C mắc nối tiếp thì cường độ dòng điện trong đoạn mạch có biểu thức tương ứng là: 1i I 2cos100 t ;

2

2i I 2cos 120 t +

3

; 3

2i I ' 2cos 110 .t

3

. So sánh I và I‟, ta có:

A: I = I‟. B. I = I‟ 2 . C. I < I‟. D. I > I‟.


: 00998822..660022..660022 Trang: 87

BÀI TOÁN CỰC TRỊ

1) Bài toán 1: Tìm giaù trò cuûa R ñeå coâng suaát tieâu thuï treân toaøn maïch laø cöïc ñaïi. Bieát C, U, L,R0 laø caùc haèng soá ñaõ bieát

vaø L C

Z Z 0

AÙp duïng coâng thöùc:

2

02

0 2 2

0 L C

R R U

P R R I

R R (Z Z )

Chia caû töû vaø maãu cho (R + R0) ta ñöôïc:

2

2

L C

0

0

UP

(Z Z )R R

R R

.

Vì U khoâng ñoåi => Pmax khi

2

L C

0

0

(Z Z )R R

R R

nhoû nhaát.

Theo ñònh lí Cauchy:

2 2

2L C L C

0 0 L C

0 0

(Z Z ) (Z Z )R R 2 R R . 2 (Z Z ) const

R R R R

=>

2

L C

0

0

(Z Z )R R

R R

cöïc tieåu khi

2

L C

0

0

(Z Z )R R

R R

.

Suy ra:

2

max 0 L C

0

UP (R R ) Z Z

2(R R )L C 0

R Z Z R

Vậy: Khi mạch xoay chiều RLC có cuộn dây thuần cảm (R0 = 0) và có U, L, C, f không đổi còn R = ZL – ZC thì khi đó ta

có:

22

0

max

UUP

2R 4R

; R

UU

2

; 1

cos

2

; tan 1 ; (rad)

4

Chú ý: Không được nhầm lẫn giữa bài toán cực trị (R thay đổi để Pmax) với bài toán cộng hưởng (ZL = ZC để Pmax)

2) Bài toán 2: Tìm giaù trò cuûa R ñeå coâng suaát tieâu thuï trên R laø cöïc ñaïi. Bieát L C

Z Z 0.

AÙp duïng coâng thöùc:

2

2

R 2 2

0 L C

R.UP R.I

R R (Z Z )

(1)

Chia caû töû vaø maãu cho R ta ñöôïc:

2

R2 2

0 L C

UP

1 1R R (Z Z )

R R

.

2

R 2 2

0 L C

0

UP

R (Z Z )

R 2R

R

Vì U không đổi nên P(R)max khi

2 2

0 L C

0

R (Z Z )

R 2R

R

nhỏ nhất.

2 2

0 L CR (Z Z )

R

R

nhỏ nhất.

Theo cô-si

2 2

0 L CR (Z Z )

R

R

22

0 L CR = R + Z - Z

Vậy ta coù P(R) max khi

22

0 L CR = R + Z - Z

vaø theá 22

0 L CR = R + Z - Z vaøo (1) ta tìm ñöôïc giaù trò

2

R max2 2

0 L C 0

UP

2 R (Z Z ) R

.


: 00998822..660022..660022 Trang: 88

3) Bài toán 3: Tìm giaù trò cuûa L, ñeå hieäu ñieän theá giöõa giöõa hai ñaàu L, ñaït giaù trò lôùn nhaát. Cho UAB , C, R laø nhöõng

haèng soá ñaõ bieát.

Ta coù:

22

.. L

L L

L C

U ZU I Z

R Z Z

(1) Chia caû töû vaø maãu cho ZL ta ñöôïc:

Ta ñöôïc:2

2

2

1 1. 1 .

L

C

L L

UU

R ZZ Z

Ta thaáy ULmax khi:

2

2

2

1 1. 1 .C

L L

R ZZ Z

min <=> [ 2 2

2

1 1. 2. . 1C C

L L

R Z ZZ Z

)] min

Ta ñaët:1

L

tZ

=> f(t) = 2 2 2 2. . 1C CR Z t Z t f’(t) = 2 22 2.C CR Z t Z

=> f’(t) = 0 <=> 2 22 2. 0C CR Z t Z <=>

2 2

C

C

Zt

R Z

=> Duøng baûng bieán thieân ta coù:f(t)min

2 2

C

C

Zt

R Z

2 2

C

L

C

R ZZ

Z

(2)

Theá (2) vaøo (1) ta coù:

2 22 2

max

. CR C

L

C

U R Z U UU

R U

khi

2 2

C

L

C

R ZZ

Z

Khi đó điện áp 2 đầu mạch u sớm pha hơn i và u lệch pha với uRC góc /2 đồng thời 2 2 2 2

L R CU U U U

Lưu ý: Không được nhầm bài toán cực trị (L thay đổi để UL max) với bài toán cộng hưởng (L thay đổi để UC max).

Một số bài toán cực trị tƣơng tự với mạch nối tiếp R,L,C:

*) Tụ C thay đổi thì UCmax khi

2 2

LC

L

R ZZ

Z

và khi đó

2 2 2 2

max

L R LC

L

U R Z U UU

R U

và điện áp 2 đầu mạch u

trễ pha hơn i và u lệch pha với uRL góc /2 đồng thời 2 2 2 2

C R LU U U U

*) Khi C = C1 hoặc C = C2 thì UC có cùng giá trị thì UCmax khi

1 2

1 21 1 1 1( )

2 2C C C

C CC

Z Z Z

*) Tụ C thay đổi và R-C mắc liên tiếp nhau thì UR-C max khi

2 24

2

L L

C

Z R ZZ

và

ax2 2

2 R

4RCm

L L

UU

R Z Z

*) Với L = L1 hoặc L = L2 thì UL có cùng giá trị thì ULmax khi 1 2

1 21 2

21 1 1 1( )

2L L L

L LL

Z Z Z L L

*) Với L thay đổi, R-L mắc liên tiếp nhau thì UR-L max khi

2 24

2

C C

L

Z R ZZ

và

ax2 2

2 R

4RLm

C C

UU

R Z Z

4) Bài toán 4: Tìm giaù trò cuûa taàn soá f ñeå hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu C, (hoaëc hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu L) ñaït giaù trò

lôùn nhaát. Cho U, C, R, L laø nhöõng haèng soá ñaõ bieát.

Ta coù: 1 1

. 2. . .CZ

C f C vaø

22

.. C

C C

L C

U ZU I Z

R Z Z

Theá ZC , ZL ta coù => 2

2 12. . . 2. . .

2. . .

C

UU

f C R f Lf C


: 00998822..660022..660022 Trang: 89

2

2 2 2 12. . 2. . .

2. .

C

UU

C R f f LC

(1)

Ta coù U, C, L laø nhöõng haèng soá neân UC lôùn nhaát khi:

2

2 2 2 1. 2. . .

2. .R f L f

C

nhoû nhaát.

2

2 4 2 22. 1(2. . ) . .

2. .

LL f R f

C C

nhoû nhaát.

Ta ñaët: 2t f => ta coù: F(t) =

2

2 2 2 2. 1(2. . ) . .

2. .

LL t R t

C C

=> F’(t) = 2 2 2.

8.( . ) .L

L t RC

=> F’(t) = 0

2

2

2.

8.( . )

LR

Ct

L

Duøng baûng bieán thieân ta coù F(t)min khi:

2

2

2.

8.( . )

LR

Ct

L

2

2

1 1

2 . 2.

Rf

L C L (2)

Vaäy khi

2

2

1 1

2 . 2.

Rf

L C L thì UCmax =

2 2

2U.L

R. 4RC - R .C.

Tương tự khi 2

1 2

2 2. . .f

L C C R

thì UL max =

2 2

2U.L

R. 4RC - R .C = UCmax .

Chú ý: Khi tần số f thay đổi với fR thì URmax, với fC thì UCmax với fL thì ULmax khi đó ta có: UCmax = ULmax và2

R L Cf f f

BẢNG SO SÁNH GIỮA BÀI TOÁN CỘNG HƢỞNG VÀ BÀI TOÁN CỰC TRỊ.

Bài toán cộng hƣởng. Bài toán cực trị.

*) Khi thay đổi các giá trị L, C, f để các giá trị P, I,

UR, cos đạt cực đại. *) Thay đổi R để P cực đại.

*) Khi thay đổi C để UL đạt cực đại. *) Khi thay đổi C để UC , UR-C đạt cực đại.

*) Khi thay đổi L để UC đạt cực đại. *) Khi thay đổi L để UL , UR-L đạt cực đại.

*) Khi thay đổi f để P, I, UR, cos đạt cực đại. *) Khi thay đổi f để UL, UC đạt cực đại.

Bài 178: Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ: Tìm giaù trò cuûa R ñeå coâng suaát tieâu thuï treân toaøn maïch laø cöïc ñaïi. Bieát C, U,

L,R0 laø caùc haèng soá ñaõ bieát vaø L C

Z Z 0. Viết biểu thức Pmax khi đó.

A:

2

L C 0 max

0

UR Z Z R ; P

2(R R )

B:

2

L C 0 max

0

UR Z Z R ; P

2(R R )

C:

2

L C 0 max

0

UR Z Z R ; P

2(R R )

D: L C

2

0 max

0

UR Z Z R ; P

2(R R )

A B

R L, R0

C


: 00998822..660022..660022 Trang: 90

Bài 179: Cho ñoaïn maïch R, L, C noái tieáp. Trong ñoù R vaø C xaùc ñònh. Hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn maïch là

uAB = U0cosωt, vôùi U0 khoâng ñoåi vaø cho tröôùc. Khi L thay đổi để hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu cuoän caûm cöïc

ñaïi, giaù trò cuûa L xaùc ñònh baèng bieåu thöùc naøo sau ñaây?

A:

2

2 2

1

L R

C

B:

2

2

1

L 2CR

C

C:

2

2

1

L CR

2C

D:

2

2

1

L CR

C

Bài 180: Cho ñoaïn maïch R, L, C noái tieáp. Tìm giaù trò cuûa taàn soá f ñeå hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu C, ñaït giaù trò lôùn nhaát.

Cho U, C, R, L laø nhöõng haèng soá ñaõ bieát.

A:

2

2

1 1

2 . 2.

Rf

L C L C:

2

2

12

. 2.

Rf

L C L

B:

2

2

12

. 2.

Rf

L C L D:

2

2

1

. 2.

Rf

L C L

Bài 181: Coù ñoaïn maïch xoay chieàu RLC nhö hình veõ uAB = U 2 cos2ft (V) luoân khoâng ñoåi. Thay ñoåi bieán trôû R ñeán

trò soá Ro thì coâng suaát doøng dieän xoay chieàu trong ñoaïn maïch AB cöïc

ñaïi. Luùc ñoù heä soá coâng suaát cuûa ñoaïn maïch AB vaø hieäu ñieän theá hieäu

duïng giöõa hai ñieåm AM coù caùc giaù trò naøo sau ñaây?

A: cos = 2

2

vaø UAM = U 2 C: cos = 2

2

vaø UAM = U

2

B: cos = 1vaø UAM = UMB D: cos = 1 vaø UAM = U

Bài 182: Ñoaïn maïch noái tieáp goàm moät cuoän daây coù ñieän trôû thuaàn R vaø caûm khaùng ZL, moät tuï ñieän coù dung khaùng ZC

vôùi ñieän dung C thay ñoåi ñöôïc. Hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu ñoaïn maïch oån ñònh coù giaù trò hieäu duïng U. Thay ñoåi C thì hieäu

ñieän theá hieäu duïng ôû hai ñaàu tuï ñieän coù giaù trò cöïc ñaïi laø :

A: U

2 B: L

Z

U.

R

C:

2 2

LU R Z

R

D:

2 2

L

L

U R Z

Z

Bài 183: Cho mạch điện xoay chiều như hình vẽ, Tìm giaù trò cuûa L, ñeå hieäu ñieän theá giöõa giöõa hai ñaàu L, ñaït giaù trò lôùn

nhaát. Cho UAB , C, R laø nhöõng haèng soá ñaõ bieát. Viết biểu thức ULmax

A: 2 2

.

C

C

R ZL

Z

và

2 2

max2 2

.

.

C

L

C

R Z UU

R R Z

B: 2 2

.

C

C

R ZL

Z

và

2 2

max2 2

.

.

C

L

C

R Z UU

R R Z

C: 2 2

.

C

C

R ZL

Z

và

2 2

max2 2

.

.

C

L

C

R Z UU

R R Z

D: Một đáp án khác.

Bài 184: Mạch xoay chiều RLC, có điện dung C thay đổi biết rằng ứng với 2 giá trị của C là C1 và C2 thì UC có giá trị

bằng nhau. Tìm C theo C1 và C2 để UCmax.

A: C = C1 + C2 B: 1 2

2

C CC

C: 1 2C C C D: 1 2

1 2

.C CC

C C

Bài 185: Mạch xoay chiều RLC, có độ tự cảm L thay đổi biết rằng ứng với 2 giá trị của L là L1 và L2 thì UL có giá trị bằng

nhau. Tìm L theo L1 và L2 để ULmax.

A: L = L1 + L2 B: 1 2

2

L LL

C:

1 2

1 2

2 .L LL

L L

D:

1 2

1 2

.

2

L LL

L L

Bài 186: Đặt điện áp u = U0cos2ft vào hai đầu đoạn mạch gồm điện trở thuần R, cuộn cảm thuần có độ tự cảm L và tụ

điện có điện dung C mắc nối tiếp. Gọi UR, UL, UC lần lượt là điện áp hiệu dụng giữa hai đầu điện trở, giữa hai đầu cuộn

cảm và giữa hai đầu tụ điện. Trường hợp nào sau đây, điện áp tức thời giữa hai đầu đoạn mạch cùng pha với điện áp tức

thời giữa hai đầu điện trở?

A: Thay đổi C để URmax B. Thay đổi R để UCmax C. Thay đổi L để ULmax D. Thay đổi f để UCmax.

A B

R L C

M

°

B °

A

R L C


: 00998822..660022..660022 Trang: 91

Bài 187: Mạch R-L-C theo thứ tự mắc nối tiếp, cuộn dây thuần cảm, điện áp hiệu dụng giữa 2 đầu mạch là U không đổi

nhưng tần số dòng điện có thể thay đổi được. Khi thay đổi tần số dòng điện f ta nhận thấy khi f = fR thì điện áp 2 đầu điện

trở cực đại UR max, khi f = fC thì điện áp 2 đầu tụ cực đại UC max, khi f = fL thì điện áp 2 đầu cuộn dây cực đại UL max. Nhận

định nào sau đây là sai về đoạn mạch này?

A: UCmax = ULmax C. 2

R L Cf f f

B: 2

maxR L CU U U D. 2

2 2

Rmax Lmax CmaxU =U U U+ -

Bài 188: Mạch điện RLC. Có LC không đổi và cuộn dây thuần cảm. Cho R thay đổi để công suất trên mạch là cực đại.

Hỏi khi đó độ lệch pha của u và i là bao nhiêu?

A: /2 B: /3 C: /4 D: 0

Bài 189: Cho mạch điện R, L nối tiếp. Biết ZL = 50 Ω. Tính giá trị R để công suất của mạch có giá trị cực đại.

A: R = 2500Ω B: R = 250Ω C: R = 50Ω D: R = 100Ω

Bài 190: Cho mạch điện R, L nối tiếp. Biết R = 10 Ω , ZL thay đổi. Tìm ZL để công suất của mạch có giá trị cực đại.

A: ZL = 20Ω B: ZL = 10Ω C: ZL = 3,16Ω D: ZL = 0Ω

Bài 191: Cho ñoaïn maïch nhö hình veõ. L = 2/(H); R0 = 50; C = 31,8F. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu AB laø:

u 100 2 cos100 t(V) . Giaù trò R phaûi baèng bao nhieâu ñeå coâng suaát

treân ñieän trôû laø cöïc ñaïi? Giaù trò cöïc ñaïi ñoù baèng bao nhieâu? Haõy choïn

caùc keát quaû ñuùng ?

A: R = 50 5 ; PRmax = 31W C: R = 25 5 ; PRmax = 60W

B: R = 50 5 ; PRmax = 59W D: R = 50; PRmax = 25W.

Bài 192: Cho mạch điện xoay chiều RLC với R là biến trở. C = 31,8F. Hiệu điện thế hai đầu đoạn mạch AB:

uAB = 100 2 sin 100t (V). Gọi R0 là giá trị của biến trở để công suất cực đại. Gọi R1, R2 là 2 giá trị khác nhau của biến

trở sao cho công suất của mạch là như nhau. Mối liên hệ giữa hai đại lượng này là:

A: 2

1 2 0R .R = R B.

1 2 0R .R = R C.

1 2 0R .R = R D.

1 2 0

2R .R = 2R

Bài 193: Đặt điện áp u = Uocosωt ( Uovà ω không đổi) vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm có biến trở R, tụ điện có

dung kháng 80 3 Ω, cuộn cảm có điện trở thuần 30 Ω và cảm kháng 50 3 Ω. Khi điều chỉnh trị số của biến trở R để

công suất tiêu thụ trên biến trở cực đại thì hệ số công suất của đoạn mạch bằng:

A: 1. B. 2/ 7 . C. 1/ 2 . D. 3/2 .

Bài 194: Cho mạch điện gồm một cuộn dây độ tự cảm L = 1/(H); điện trở r = 50 mắc nối tiếp với một điện trở R có giá

trị thay đổi được và tụ

410

C F2

. Đặt vào hai đầu đoạn mạch một hiệu điện thế xoay chiều ổn định có f = 50Hz. Lúc

đầu R = 25. Khi tăng R thì công suất tiêu thụ của mạch sẽ:

B: Giảm B. Tăng C. Tăng rồi giảm D. Giảm rồi tăng.

Bài 195: Cho ñoaïn maïch R, L, C noái tieáp nhö hình veõ, trong ñoù R vaø ZC xaùc ñònh. Hieäu ñieän theá hai ñaàu ñoaïn

maïch AB

u U 2 cos t , vôùi U khoâng ñoåi vaø cho tröôùc. Khi hieäu

ñieän theá hieäu duïng giöõa hai ñaàu cuoän caûm cöïc ñaïi, giaù trò cuûa ZL xaùc ñònh

baèng bieåu thöùc naøo sau ñaây?

A: 2 2

C

L

C

R ZZ

Z

B:

2

2

C

L

C

R ZZ

Z

C:

2 2

2

C

L

C

R ZZ

Z

D:

2

2

C

L

C

R ZZ

Z

Bài 196: Một mạch điện gồm điện trở thuần R, cuộn dây thuần cảm và một tụ điện có điện dung thay đổi được mắc nối tiếp.

Đặt vào hai đầu đoạn mạch trên một hiệu điện thế xoay chiều có biểu thức0

u = U cosωt (V). Khi thay đổi điện dung của tụ

để cho hiệu điện thế giữa hai bản tụ đạt cực đại và bằng 2U. Ta có quan hệ giữa ZL và R là:

A: ZL = R/ 3 . B. ZL = 2R. C. ZL = 3 R. D. ZL = 3R.

Bài 197: Đặt điện áp xoay chiều u = U 2 cos100πt vào hai đầu đoạn mạch mắc nối tiếp gồm điện trở thuần R, tụ điện có

điện dung C và cuộn cảm thuần có độ tự cảm L thay đổi được. Điều chỉnh L để điện áp hiệu dụng ở hai đầu cuộn cảm đạt

giá trị cực đại thì thấy giá trị cực đại đó bằng 100V và điện áp hiệu dụng ở hai đầu tụ điện bằng 36V. Giá trị của U là:

A: 64 V. B. 80 V. C. 48 V. D. 136 V.

Bài 198: Cho mạch RLC mắc nối tiếp trong đó dung kháng của tụ có thể thay đổi được. Tần số của dòng điện là 50Hz,

L = 0,5/π(H) . Ban đầu dung kháng của tụ có giá trị ZC. Nếu từ giá trị này, dung kháng của tụ tăng thêm 20 thì điện

áp hai đầu của tụ đạt giá trị cực đại, giảm đi 10 thì điện áp trên cuộn cảm đạt cực đại. Tính điện trở R.

A: 10 B. 10 2 C. 10 5 D. 10 15

A B

R L C

A

A B

R L, R0

C

A


: 00998822..660022..660022 Trang: 92

Bài 199: Đặt vào hai đầu mạch RLC một hiệu điện thế xoay chiều u = 120 2 cos100t(V). Biết R = 20 3 , ZC = 60

và độ tự cảm L thay đổi (cuộn dây thuần cảm). Xác định L để UL cực đại và giá trị cực đại của UL bằng bao nhiêu?

A: L = 0,8

H; ULmax = 120V C: L =

0, 6

H; ULmax = 240V

B: L = 0, 6

H; ULmax = 120V D: L =

0,8

H; ULmax = 240V

Bài 200: Cho maïch ñieän nhö hình veõ. Cuoän daây coù ñoä caûm

3L (H)

vaø ñieän trôû hoaït ñoäng R = 100. Hieäu ñieän theá hai ñaàu maïch:

u 100 2 cos100 t(V) . Vôùi giaù trò cuûa C thì soá chæ cuûa Voân keá coù giaù

trò lôùn nhaát? Giaù trò lôùn nhaát ñoù baèng bao nhieâu? Haõy choïn keát quaû ñuùng.

A:

4

C max

3

C .10 F;U 200V C:

4

C max

4 3

C .10 F;U 120V

B:

6

C max

3

C .10 F;U 180V

4

D:

4

C max

3

C .10 F; U 200V

4

Bài 201: Một mạch điện R, L, C nối tiếp (cuộn dây thuần cảm). Hiệu điện thế hai đầu mạch u = 100 6 cos100t (V),

R = 100 2 , L = 2/(H). tuï C có giá trị bằng bao nhiêu thì UCmax, giá trị UCmax bằng bao nhiêu?

A: C =

510

3

F; UCmax = 30V C: C =

410

F; UCmax = 100V

B: C =

410

3

F; UCmax = 300V D: C =

410

3

F; UCmax = 30V

Bài 202: Mạch R-L-C theo thứ tự mắc nối tiếp, cuộn dây thuần cảm, điện áp hiệu dụng giữa 2 đầu mạch là U không đổi

nhưng tần số dòng điện có thể thay đổi được. Khi thay đổi tần số dòng điện f ta nhận thấy khi f = 50Hz thì điện áp 2 đầu

điện trở cực đại UR max, khi f = 25Hz thì điện áp 2 đầu tụ cực đại UC max. Để điện áp 2 đầu cuộn dây cực đại UL max thì phải

điều chỉnh tần số f bằng bao nhiêu?

A: f = 100Hz B. f = 35,35Hz C. f = 37,5Hz D. f = 16,6Hz

Bài 203: Cho mạch điện R, L, C nối tiếp, cuộn dây thuần cảm, hiệu điện thế xoay chiều 2 đầu mạch có giá trị hiệu dụng

không đổi bằng U. Có R và C có thể thay đổi. Nếu cố định R và thay đổi C để công suất đạt cực đại thì hiệu điện thế hiệu

dụng 2 đầu điện trở R là UR, còn nếu cố định C và thay đổi R để công suất đạt cực đại thì hiệu điện thế hiệu dụng 2 đầu

điện trở R là U‟R. Hãy so sánh U‟R và UR.

A: U‟R = UR B: U‟R = 2 UR C: UR = 2 .U‟R D: UR = 2U‟R

Bài 204: Cho đoạn mạch RLC mắc nối tiếp, với cuộn cảm thuần có độ tự cảm L thay đổi được. Điện áp xoay chiều giữa hai

đầu đoạn mạch luôn ổn định. Cho L thay đổi. Khi L = L1 thì điện áp hiệu dụng giữa hai bản tụ điện có giá trị lớn nhất, điện áp

hiệu dụng giữa hai đầu điện trở R bằng 220V. Khi L = L2 thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu cuộn cảm có giá trị lớn nhất và

bằng 275V, điện áp hiệu dụng giữa hai đầu điện trở bằng 132V. Lúc này điện áp hiệu dụng giữa hai bản tụ điện là:

A: 96V. B. 451V. C. 457V. D. 99V.

Bài 205: Mạch xoay chiều RLC như hình vẽ, có điện dung C thay đổi. Tìm giá trị ZC để UMB đạt cực đại và tìm giá trị cực

đại đó. Biết U, L, R, f là những hằng số cho trước.

A:

2 24

2

L L

C

Z R ZZ

thì

ax2 2

2 .R

4MBM

L L

UU

R Z Z

B:

2 24

2

L L

C

Z R ZZ

thì

ax2 2

2 .R

4MBM

L L

UU

R Z Z

C:

2 24

2

L L

C

Z R ZZ

thì

ax2 2

2 .R

4MBM

L L

UU

R Z Z

D:

2 24

2

L L

C

Z R ZZ

thì

ax2 2

.R

4MBM

L L

UU

R Z Z

°

B °

A

R L C M N

A B

L, R C

A

V


: 00998822..660022..660022 Trang: 93

BÀI TOÁN ĐỘ LỆCH PHA.

1. Xeùt 2 ñoaïn maïch X vaø Y cuøng thuoäc ñoaïn maïch AB: Trong ñoù: L C L C

X YX Y

X Y

X Y

Z Z Z Z

tg ; tg

R R

uX cuøng pha vôùi uY khi: X = Y tgX = tgY

uX vuoâng pha vôùi uY khi: X = Y +

2

tgX.tgY = -1 L CX X Y

X L CY Y

Z Z R

R Z Z

uX leäch pha vôùi uY moät goùc baát kì khi:

X = Y +

1

Y

X Y

Y

tg tgtg tg( )

tg .tg

2. Trong ñoaïn maïch AB coù 2 ñoaïn maïch X vaø Y. Baøi cho bieåu thöùc hieäu ñieän theá:

uX = U0Xcos(.t + 0) vaø yeâu caàu ta vieát bieåu thöùc hieäu ñieän theá uY thì ta phaûi laøm nhö sau:

b1. Tính L,X C,X L,X C,X

X

R,X X

U U Z Z

tg

U R

i = I0cos(.t + 0 - X )

b2. Tính L,Y C,Y L,Y C,Y

Y

R,Y Y

U U Z Z

tg

U R

uY = U0,Ycos(.t + 0 - X + Y)

Bài 206: Trong mạch điện RLC, hiệu điện thế hai đầu mạch và hai đầu tụ điện có dạng u = Uocos( t3

) (V);

C OCu U cos( t )(V)2

thì có thể nói:

A: Mạch có tính cảm kháng nên u nhanh pha hơn i. C: Mạch có tính dung kháng nên u chậm pha hơn i.

B: Mạch có cộng hưởng điện nên u đồng pha với i. D: Không thể kết luận được veà ñoä leäch pha cuûa u vaø i.

Bài 207: Trong mạch điện RLC, hiệu điện thế hai đầu mạch và hai đầu cuộn cảm có dạng u = Uocos(ωt - /3) (V);

uL = U0Lcos(ωt + /2) thì có thể nói:

A: Mạch có tính cảm kháng nên u nhanh pha hơn i. C: Mạch có tính dung kháng, u chậm pha hơn i.

B: Mạch có cộng hưởng điện nên u đồng pha với i. D: Chưa thể kết luận được.

Bài 208: Trong mạch điện RLC, hiệu điện thế hai đầu mạch và hai đầu cuộn cảm có dạng u = Uocos(ωt + /3) (V);

L OL

5u U cos( t )(V)

6

thì có thể nói:

A: Mạch có tính dung kháng, u chậm pha hơn i. C: Mạch có tính cảm kháng nên u nhanh pha hơn i.

B: Mạch có cộng hưởng điện, u đồng pha với i. D: Chưa thể kết luận gì veà ñoä leäch pha cuûa u vaø i.

Bài 209: Trong mạch điện RLC, hiệu điện thế hai đầu mạch và hai đầu cuộn cảm có dạng u = Uocos(ωt - /6) (V);

uL = U0Lcos(ωt + 2/3) thì biểu thức nào sau đây là đúng:

A: -3

R= (ZL – ZC). B: 3 R = (ZC – ZL). C: 3 R = (ZL – ZC). D:

3

R= (ZL – ZC).

Bài 210: Trong mạch điện RLC, hiệu điện thế hai đầu mạch và hai đầu tụ điện có dạng u = Uocos(ωt + /6) (V);

C OCu U cos( t )(V)2

thì biểu thức nào sau đây là đúng:

A: -3

R= (ZL – ZC). B: 3 R = (ZC – ZL). C: 3 R = (ZL – ZC). D:

3

R= (ZL – ZC).

Bài 211: Cho đoạn mạch AB gồm 2 đoạn mạch X và Y mắc nối tiếp. Đoạn mạch X gồm điện trở R1 mắc nối tiếp với tụ

C1, đoạn mạch Y gồm điện trở R2 mắc nối tiếp với tụ C2. Dùng vôn-kế đo hiệu điện thế hiệu dụng giữa các đoạn mạch ta

thấy UAB = UX + UY. Tìm biểu thức liên hệ đúng giữa các đại lượng R1, R2, C1, C2:

A: 1 1

2 2

R C

R C B: 1

2

2

1

R C

R C C: 1 1

2 2

R C

R C D: 1

2

2

1

R C

R C .

Bài 212: Có 2 đoạn mạch xoay chiều, đoạn 1 gồm R1 và cuộn thuần cảm L mắc nối tiếp, đoạn 2 gồm R1 và tụ C mắc nối

tiếp. Ta nối tiếp 2 mạch rồi mắc vào nguồn điện xoay chiều có giá trị hiệu dụng U thì nhận thấy điện áp 2 đầu mạch 1 có

giá trị hiệu dụng là U1 và điện áp 2 đầu mạch 2 có giá trị hiệu dụng là U2 trong đó2 2 2

1 2U = U + U . Hỏi hệ thức liên hệ nào

sau đây phải thỏa mãn?

A: L = C.R1.R2 B. C = L.R1.R2 C. LC = R1.R2 D. L.R1= C.R2

X Y


: 00998822..660022..660022 Trang: 94

Bài 213: Cho một đoạn mạch xoay chiều nối tiếp AMB gồm đoạn mạch AM (R1 nối tiếp C1), đoạn mạch MB (R2 = 2R1

nối tiếp C2). Khi ZAB = ZAM + ZMB thì:

A: C2 = C21. B. C2 = C1. C. C2 = 2C1. D. C2 = 0,5C1

Bài 214: Một đoạn mạch gồm một cuộn cảm có điện trở r = 50 và độ tự cảm 3

L = 2.π

(H) mắc nối tiếp với một điện

trở thuần R = 100 . Đặt vào hai đầu mạch một hiệu điện thế xoay chiều có biểu thức: u 100 3 cos100 t(V) . Xác

định biểu thức hiệu điện thế hai đầu cuộn cảm.

A: u =100 2 cos(100t + /6) (V) C: u = 100cos(100t + /6) (V)

B: u =100cos(100t + /3) (V) D: u = 100cos(100t - /4) (V)

Bài 215: Một đoạn mạch xoay chiều gồm một điện trở thuần R = 50, một cuộn thuần cảm có độ tự cảm L = 1/H và

một tụ có điện dung C = 0,637.10-4 F mắc nối tiếp giữa hai điểm có hiệu điện thế u = 200 2 cos100t (V). Hiệu điện thế

hai đầu cuộn cảm là:

A: uL = 400cos(100t + /4) (V) C: uL = 200cos(100t + 3/4) (V)

B: uL = 200 2 cos(100t + 3/4) (V) D: uL = 400cos(100t + /2) (V)

Bài 216: Nếu đặt vào hai đầu một mạch điện chứa một điện trở thuần và một tụ điện mắc nối tiếp một điện áp xoay chiều

có biểu thức u = U0cos(t - /2) (V), khi đó dòng điện trong mạch có biểu thức i = I0cos(t - /4) (A). Biểu thức điện áp

giữa hai bản tụ sẽ là:

A: uC = I0 .R cos(t - 3/4)(V). C. uC = U0cos(t + /4)(V).

B: uC = I0.ZC cos(t + /4)(V). D. uC = I0 .R cos(t - /2)(V).

Bài 217: Một đoạn mạch xoay chiều gồm một điện trở thuần R = 100, một cuộn thuần cảm có độ tự cảm L = 2/H và

một tụ có điện dung C = 31,8μF mắc nối tiếp giữa hai điểm có hiệu điện thế u = 200 2 cos100t (V). Hiệu điện thế hai

đầu tụ là:

A: uC = 200 2 cos(100t - 3/4) (V) C: uC = 200 2 cos(100t + /4) (V)

B: uC = 200cos(100t - /2) (V) D: uC = 200 cos(100t - 3/4) (V)

Bài 218: Một đoạn mạch điện xoay chiều gồm R và C mắc nối tiếp. Hiệu điện thế hai đầu mạch có biều thức

u 100 2 cos100 t(V) , bỏ qua điện trở các dây nối. Biết cường độ dòng điện trong mạch có giá trị hiệu dụng là 1A và

sôùm pha /3 so với hiệu điện thế hai đầu mạch. Xác định biểu thức hiệu điện thế giữa hai bản tụ điện C.

A: u 50 3cos(100 t /3)(V) C: u 50 3cos(100 t 5 /6)(V)

B: u 50 6 cos(100 t /3)(V) D: u 50 6 cos(100 t /6)(V)

Bài 219: Cho ñoaïn maïch xoay chieàu nhö hình veõ, C = 31,8μF, L = 1/2(H),

R = 50. Hieäu ñieän theá töùc thôøi giöõa hai ñieåm AM (M naèm giöõa L vaø C)

coù daïng uAM = 100cos(100t) (V). Hieäu ñieän theá uAB laø:

A: ABu = 50 2cos 100π.t C: ABu = 100cos 100π.t + π/4

B: ABu =100cos 100π.t + π/4 D: ABu = 100cos 100π.t - π/2

Bài 220: Một đoạn mạch điện xoay chiều gồm R và C mắc nối tiếp. Hiệu điện thế hai đầu mạch có biểu thức

u 100 2 cos100 t(V) , bỏ qua điện trở các dây nối. Biết cường độ dòng điện trong mạch có giá trị hiệu dụng là 1A và

sôùm pha /3 so với hiệu điện thế hai đầu mạch. Giá trị của R và C là.

A: 42.10

R 50 ; C F3.

C: 310

R 50 3 ; C F5

B: 350 10

R ; C F53

D: 410

R 50 ; C F3.

Bài 221: Cho ñoaïn maïch xoay chieàu nhö hình veõ. C laø tuï ñieän, R laø ñieän

trôû thuaàn, L laø cuoän daây thuaàn caûm. Hieäu ñieän theá xoay chieàu ôû hai ñaàu

ñoaïn maïch AB coù daïng uAB = U 2 cos2ft (V). Caùc hieäu ñieän theá hieäu

duïng UC = 100V, UL = 100V. Caùc hieäu ñieän theá uAN vaø uMB leäch pha nhau

90o

. Hieäu ñieän theá hieäu duïng UR coù giaù trò laø :

A: 100V B: 200V C: 150V D: 50V.

Bài 222: Cho đoạn mạch điện xoay chiều gồm cuộn dây có điện trở thuần R, mắc nối tiếp với tụ điện. Biết hiệu điện thế

giữa hai đầu cuộn dây lệch pha /2 so với hiệu điện thế giữa hai đầu đoạn mạch. Mối liên hệ giữa điện trở thuần R với

cảm kháng ZL của cuộn dây và dung kháng ZC của tụ điện là:

A: R2 = ZC (ZL – ZC). B: R

2 = ZC (ZC – ZL). C: R

2 = ZL(ZC – ZL). D: R

2 = ZL(ZL – ZC).

°

B °

A

R L C

M N

A B

R L C

A

M


: 00998822..660022..660022 Trang: 95

Bài 223: Cho maïch ñieän nhö hình veõ: L = 1/H ; R = 100,

tuï ñieän coù ñieän dung thay ñoåi ñöôïc, C coù giaù trò laø bao nhieâu

thì uAM vaø uNB leäch nhau moät goùc /2?

A: -4

10

πF. B:

-410

2πF. C:

3

π10

-4 F. D:

-42.10

πF.

Bài 224: Đoạn mạch xoay chiều gồm cuộn dây thuần cảm và biến trở R ghép nối tiếp. Điều chỉnh R ta thấy có 2 giá trị

của R để công suất như nhau và độ lệch pha u và i là và ‟. Hỏi mối liên hệ nào sau đây là đúng?

A: = ‟ B. = -‟ C. + ‟ = 900 D. - ‟ = 90

0

Bài 225: Đặt điện áp u = U0cos100t (V) vào hai đầu đoạn mạch AB gồm hai đoạn mạch AM và MB mắc nối tiếp. Đoạn

mạch AM gồm điện trở thuần 100 3mắc nối tiếp với cuộn cảm thuần có độ tự cảm L. Đoạn mạch MB chỉ có tụ điện

có điện dung

-410

F2π

. Biết điện áp giữa hai đầu đoạn mạch AM lệch pha /3 so với điện áp giữa hai đầu đoạn mạch AB.

Giá trị của L bằng:

A: 3/(H) B. 2/(H) C. 1/(H) D. 2 π(H)/

Bài 226:

u = U0cos100 1

1

A: 5

4.10F

B.

58.10

F

C.

52.10

F

D.

510

F

Bài 227: Mạch điện xoay chiều gồm điện trở thuần R = 30() mắc nối tiếp với cuộn dây. Đặt vào hai đầu mạch một hiệu

điện thế xoay chiều u = U 2 cos100t(V). Hiệu điện thế hiệu dụng ở hai đầu cuộn dây là Ud = 60V. Dòng điện trong

mạch lệch pha /6 so với u và lệch pha /3 so với ud. Hiệu điện thế hiệu dụng ở hai đầu mạch (U) có giá trị:

A: 60 3 (V) B. 120 (V) C. 90 (V) D. 60 2 (V)

Bài 228: *Đặt điện áp u = U 2cosωt vào hai đầu đoạn mạch AB gồm hai đoạn mạch AN và NB mắc nối tiếp. Đoạn

AN gồm biến trở R mắc nối tiếp với cuộn cảm thuần có độ tự cảm L, đoạn NB chỉ có tụ điện với điện dung C. Đặt

1

1ω =

2 LC. Để điện áp hiệu dụng giữa hai đầu đoạn mạch AN không phụ thuộc R thì tần số góc bằng

A: 1ω

.2 2

B. 1

ω 2. C. 1ω

.2

D. 21.

Bài 229: Cho đoạn mạch xoay chiều không phân nhánh gồm cuộn thuần cảm có độ tự cảm L không đổi, điện trở thuần R

không đổi và tụ điện có điện dung C thay đổi được. Đặt vào đoạn mạch một điện áp có biểu thức u = 100 2cos100πt

(V) thì: Khi C = C1 =

-410

π (F) hay C = C2 =

-410

3π (F) mạch tiêu thụ cùng một công suất, nhưng cường độ dòng điện tức

thời lệch pha nhau một góc 2/3. Điện trở thuần R bằng:

A: 100 Ω. B. 100 3 Ω. C. 100

3Ω. D. 100 2 Ω.

Bài 230: Cho đoạn mạch xoay chiều không phân nhánh gồm cuộn thuần cảm có độ tự cảm L không đổi, điện trở thuần

R không đổi và tụ điện có điện dung C thay đổi được. Đặt vào đoạn mạch một điện áp có biểu thức

u = 100 2cos100πt (V) thì: Khi C = C1 =

-410

π (F) hay C = C2 =

-410

3π (F) mạch tiêu thụ cùng một công suất, nhưng

cường độ dòng điện tức thời lệch pha nhau một góc 2/3. Điện trở thuần R bằng:

A: 200Ω. B. 100 3 Ω. C. 100/ 3 Ω. D. 50 3 Ω.

Bài 231: Đặt điện áp xay chiều có biểu thức u = 440cos(120πt + /6)V vào hai đầu một đoạn mạch điện xoay chiều

gồm một tụ điện và một cuộn dây mắc nối tiếp. Dùng vôn kế nhiệt (có điện trở rất lớn) đo hiệu điện thế giữa hai bản tụ

và hai đầu cuộn dây thì thấy chúng có giá trị lần lượt là 220 2 V và 220 2 V. Biểu thức điện áp giữa hai bản tụ là:

A: uc = 440cos(120πt - /2)V. C. uc = 440cos(120πt + /6)V.

B: uc = 220 2 cos(120πt + /4)V. D. uc = 440cos(120πt - /6)V.

°

B °

A

R L C N M


: 00998822..660022..660022 Trang: 96

BÀI TOÁN HỘP ĐEN

1. Khi baøi cho trong hoäp ñen chæ coù 1 phaàn töû.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen sôùm pha /2 so vôùi i thì phaàn töû trong hoäp ñen laø L.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen cuøng pha so vôùi i thì phaàn töû trong hoäp ñen laø R.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen treã pha /2 so vôùi i thì phaàn töû trong hoäp ñen laø C.

2. Khi baøi cho trong hoäp ñen chæ coù 2 phaàn töû.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen sôùm pha so

vôùi i 1goùc (0 ; /2) thì phaàn töû trong hoäp ñen laø R vaø L.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen treã pha so

vôùi i 1goùc (0 ; /2) thì phaàn töû trong hoäp ñen laø R vaø C.

Neáu ta xaùc ñònh ñöôïc hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu hoäp ñen leäch pha so

vôùi i 1goùc /2 thì phaàn töû trong hoäp ñen laø C vaø L.

Bài 232: Giöõa hai ñieåm A vaø B cuûa moät ñoaïn maïch xoay chieàu chæ coù hoaëc ñieän trôû thuaàn R, hoaëc cuoän thuaàn caûm L,

hoaëc tuï coù ñieän dung C. Hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu maïch laø u = 200cos100t V, doøng ñieän qua maïch laø:

i = 4cos(100t + /2) A. Keát luaän naøo sau ñaây laø đúng?

A: Maïch coù R = 50. C: Maïch coù cuoän thuaàn caûm L = 0,159H

B: Maïch coù tuï coù ñieän dung C = 63,66F D: Maïch coù tuï coù ñieän dung C = 15,9F

Bài 233: Một mạch điện xoay chiều chỉ có một phần tử. Hiệu điện thế hai đầu mạch có biểu thức u = 100cos100t (V).

Dòng điện trong mạch có biểu thức i = cos100t (A). Vậy phần tử đó là:

A: Cuộn thuần cảm có L = 0,318(H). C: Tụ điện có C = 31,8(F).

B: Điện trở có R = 100(). D: Điện trở có R = 50 2 ()

Bài 234: Một mạch điện xoay chiều chỉ có một phần tử. Hiệu điện thế hai đầu mạch có biểu thức

u = 100 2cos(100πt - π/3) (V), dòng điện trong mạch có biểu thức i = 2cos(100πt + π/6) (A). Vậy phần tử đó là:

A: Điện trở có R = 100(). C: Tụ điện có C = 31,8(F).

B: Cuộn thuần cảm có L = 0,318(H). D: Tụ điện có C = 15,9(F).

Bài 235: Mạch điện có hai trong ba phần tử R, L, C mắc nối tiếp nhau. Nếu 0u = U cos(ωt - π/6)(V) và

0i = I cos ωt + π/6 (A) thì hai phần tử đó là:

A: L và C. C: L và R.

B: C và R D: Không thể xác định được 2 phần tử đó.

Bài 236: Mạch điện có hai trong ba phần tử R, L, C mắc nối tiếp nhau. Nếu 0

u = U cos(ωt + π/6)(V) và

Oi = I cos(ωt - π/6)(A) thì hai phần tử đó là:



Bài 237: Mạch điện có hai trong ba phần tử R, L, C mắc nối tiếp nhau. Nếu Ou = U cos(ωt + π/3)(V) và

0i = I cos(ωt - π/6)(A) thì hai phần tử đó là:



Bài 238: Trong m¹ch ®iÖn xoay chiÒu gåm phÇn tö X nèi tiÕp víi phÇn tö Y. BiÕt r»ng X, Y chøa mét trong ba phÇn tö

(®iÖn trë thuÇn, tô ®iÖn, cuén d©y thuần cảm). §Æt vµo hai ®Çu ®o¹n m¹ch mét hiÖu ®iÖn thÕ u = U 2 cos100t(V) th× hiÖu

®iÖn thÕ hiÖu dông trªn hai phÇn tö X, Y ®o ®ược lÇn lượt lµ UX = 3

2

U vµ

2Y

UU . X vµ Y lµ:

A: Cuén d©y vµ ®iÖn trë

B: Cuén d©y vµ tô ®iÖn.

C: Tô ®iÖn vµ ®iÖn trë.

D: Mét trong hai phÇn tö lµ cuén d©y hoÆc tô ®iÖn phÇn tö cßn l¹i lµ ®iÖn trë.

U

RU i

L ,CU

LU

CU


: 00998822..660022..660022 Trang: 97

NGUYÊN TẮC TẠO RA DÕNG ĐIỆN

MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU – ĐỘNG CƠ ĐIỆN

1) Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều:

*) Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều tuân theo quy luật cảm ứng điện từ.

*) Hoạt động: Khung dây có diện tích S(m2) bao gồm N vòng dây, chuyển động quay tương đối với từ trường đều có cảm

ứng từ B , vận tốc góc quay tương đối là ω(rad/s), trục quay của khung dây vuông góc với B (T). Kết quả làm cho từ thông

(t)(Wb) qua cuộn dây biến thiên tuần hoàn và trong cuộn dây xuất hiện suất điện động cảm ứng.

*) Gọi n là véc tơ pháp tuyến của mặt phẳng khung dây S. Thời điểm ban đầu n hợp với B một góc , sau thời gian t

n hợp với B một góc (ωt + ). Khi đó từ thông qua khung dây có biểu thức (t) = 0cos(ωt + ) với 0 = NBS.

*) Theo quy luật cảm ứng điện từ ta có suất điện động e = -‟(t) = ω.0sin(ωt + ) = ω.NBScos(ωt + - /2).

Vậy với từ thông qua khung (t) = 0cos(ωt + ) thì suất điện động cảm ứng trong khung là e = E0cos(ωt + - /2).

*) Suất điện động cảm ứng trong khung dây có độ lớn e = Δ

Δt

((Wb) là độ biến thiên từ thông qua khung dây trong thời gian t(s))

2) Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha:

*) Bieåu thöùc: e = -‟(t) = Eocos(t + e) ; (Eo = NBS)

*) f = n.p, trong ñoù: n: taàn soá quay cuûa roâto (vòng/giây); : là tần số góc của roto

p: soá caëp cöïc cuûa roâto; N: là số vòng dây của phần ứng

3) Ñoäng cô ñieän xoay chieàu: P = Ptiêu thụ = UI cos = Pcô + Pnhieät

Phao phí = Pnhieät = I2.R, Pcô = Ptiêu thụ - Pnhieät ; Hiệu suất động cơ: co .100%H

P

P

4) Dòng điện xoay chiều ba pha: Là hệ thống 3 dòng xoay chiều 1 pha.

1 0 2 0 3 0= I cos(ωt) ; = I cos(ωt - 2π/3) ; = I cos(ωt + 2π/3)i i i

5) Các cách mắc điện trong truyền tải:

*) Máy phát mắc đối xứng hình sao: Ud = 3 Up ; Id = Ip (Itrung hòa = 0 vì itrung hòa = i1 + i2 + i3 = 0)

*) Máy phát mắc đối xứng hình tam giác: Ud = Up và Id = 3 Ip (không có dây trung hòa)

*) Tải tiêu thụ mắc hình sao: Id = Ip và Tải tiêu thụ mắc hình tam giác: Id = 3 Ip

Lưu ý: Tải tiêu thụ không đối xứng ta nên mắc hình sao. Chỉ nên mắc hình tam giác khi các tải tiêu thụ đối xứng.

NGUYÊN TẮC TẠO RA DÕNG ĐIỆN - MÁY PHÁT ĐIỆN XOAY CHIỀU MỘT PHA

Bài 239: Nguyên tắc tạo ra dòng điện xoay chiều.

A: Tự cảm. B: Cảm ứng điện từ. C: Từ trường quay. D: Caû ba yeáu toá treân

Bài 240: Caùch taïo ra doøng ñieän xoay chieàu naøo sau ñaây laø phuø hôïp vôùi nguyeân taéc cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu?

A: Laøm cho töø thoâng qua khung daây bieán thieân ñieàu hoaø.

B: Cho khung daây chuyeån ñoäng tònh tieán trong moät töø tröôøng ñeàu.

C: Cho khung daây quay ñeàu trong moät töø tröôøng ñeàu quanh moät truïc coá ñònh naèm song song vôùi caùc ñöôøng caûm

öùng töø.

D: Ñaët khung daây trong moät töø tröôøng ñeàu coù cöôøng ñoä maïch.

Up Ud

itrung hòa

ipha 1

ipha 2

ipha 3

ipha 1

ipha 2

ipha 2

Upha = Udây

B

n

S


: 00998822..660022..660022 Trang: 98

Bài 241: Khung dây hình chữ nhật dài 30cm, rộng 20cm đặt trong từ trường đều có cảm ứng từ B = 10-2 (T) sao cho phép

tuyến khung hợp với véctơ B một góc 60o. Từ thông qua khung là:

A: 3.10-4 (T) B.

42 3.10

Wb C. 3.10

-4 Wb D.

43 3.10

Wb

Bài 242: Moät cuoän daây deït hình chöõ nhaät coù tieát dieän S = 100cm2

goàm 500 voøng daây, ñieän trôû khoâng ñaùng keå, quay vôùi

vaän toác 50 voøng/giaây quanh moät truïc ñi qua taâm vaø song song vôùi moät caïnh. Cuoän daây ñaët trong töø tröôøng coù caûm öùng töø

B = 0,2T vuoâng goùc vôùi truïc quay. Töø thoâng cöïc ñaïi gôûi qua cuoän daây coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: max = 0,5 Wb B: max = 0,54 Wb C: max = 0,64 Wb D: max = 1,00 Wb

Bài 243: Một khung dây đặt trong từ trường có cảm ứng từ B . Từ thông qua khung là 6.10-4Wb. Cho cảm ứng từ giảm

đều về 0 trong thời gian 10-3(s) thì sức điện động cảm ứng trong khung là:

A: 6V B. 0,6V C. 0,06V D. 3V

Bài 244: Cuộn thứ cấp của máy biến thế có 1000vòng. Từ thông xoay chiều trong lõi biến thế có tần số 50Hz và giá trị

cực đại 0,5mWb. Suất điện động hiệu dụng của cuộn thứ cấp là:

A: 111V. B. 157V. C. 500V. D. 353,6V.

Bài 245: Phần ứng của một máy phát điện xoay chiều có 200 vòng dây giống nhau. Từ thông qua một vòng dây có giá trị

cực đại là 2mWb và biến thiên diều hoà với tần số 50Hz. Suất điện động của máy có giá trị hiệu dụng là:

A: E = 88,858 V. B. E = 125,66 V. C. E = 12566 V D. E = 88858 V.

Bài 246: Một máy phát điện xoay chiều một pha có 2 cặp cực, stato gồm hai cặp cuộn dây nối tiếp mà số vòng dây ở mỗi

cuộn là 50 vòng phát ra suất điện động xoay chiều tần số 50Hz. Biết từ thông cực đại qua một vòng dây bằng 5mWb thì

suất điện động hiệu dụng do máy phát tạo ra bằng:

A: 222 V. B. 220 2 V. C. 110 2 V. D. 210V.

Bài 247: Một khung dây quay đều với vận tốc 3000vòng/phút trong từ trường đều có từ thông cực đại gửi qua khung là

1/Wb. Chọn gốc thời gian lúc mặt phẳng khung dây hợp với B một gốc 300

thì suất điện động hai đầu khung là:

A: e = 100cos(100t - /6) V. C: e = 100cos(100t + /3) V.

B: e = 100cos(100t + 600) V. D: e = 100cos(50t - /3) V.

Bài 248: Moät khung daây hình chöõ nhaät, kích thöôùc 20 cm x 50 cm, goàm 100 voøng daây, ñöôïc ñaët trong moät töø tröôøng

ñeàu coù caûm öùng töø 0,1T. Truïc ñoái xöùng cuûa khung daây vuoâng goùc vôùi töø tröôøng. Khung daây quay quanh truïc ñoái xöùng

ñoù vôùi vaän toác 3000voøng/phuùt. Choïn thôøi ñieåm t = 0 laø luùc maët phaúng khung daây vuoâng goùc vôùi caùc ñöôøng caûm öùng töø.

Bieåu thöùc naøo sau ñaây laø đúng cuûa suaát ñieän ñoäng caûm öùng trong khung daây?

A: e = 314cos100t (V) C: e = 314cos50t (V)

B: e = 314cos(50t) (V) D: e = 314cos(100t - /2).

Bài 249: Một khung dây dẫn hình chữ nhật có 100 vòng, diện tích mỗi vòng 600 cm2, quay đều quanh trục đối xứng của

khung với vận tốc góc 120 vòng/phút trong một từ trường đều có cảm ứng từ bằng 0,2T. Trục quay vuông góc với các

đường cảm ứng từ. Chọn gốc thời gian lúc vectơ pháp tuyến của mặt phẳng khung dây ngược hướng với vectơ cảm ứng

từ. Biểu thức suất điện động cảm ứng trong khung là:

A: e 48 cos(40 t /2)(V). C: e 4,8 cos(4 t π/2)(V).

B: e 48 cos(4 t π/2)(V). D: e 4,8 cos(40 t π/2)(V).

Bài 250: Khung dây kim loại phẳng có diện tích S, có N vòng dây , quay đều với tốc độ góc quanh trục vuông góc với

đường sức của một từ trương đều B . Chọn gốc thời gian t = 0s là lúc pháp tuyến n của khung dây có chiều trùng với

chiều của véc tơ cảm ứng từ B . Biểu thức xác định suất điện động cảm ứng e xuất hiện trong khung dây là:

A: e = NBScost B. e = NBSsint C. e = NBScost D. e = NBSsint

Bài 251: Moät khung daây hình chöõ nhaät, kích thöôùc 40 cm x 50 cm, goàm 200 voøng daây, ñöôïc ñaët trong moät töø tröôøng ñeàu

coù caûm öùng töø 0,2T. Truïc ñoái xöùng cuûa khung daây vuoâng goùc vôùi töø tröôøng. Khung daây quay quanh truïc ñoái xöùng ñoù vôùi

vaän toác 120 voøng/phuùt. Chọn gốc thời gian lúc vectơ pháp tuyến của mặt phẳng khung dây ngược hướng với vectơ cảm ứng

từ. Suaát ñieän ñoäng taïi thời điểm t = 5s keå töø thôøi ñieåm ban ñaàu coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: e = 0 B: e = 100,5V C: e = -100,5V D: 50,5V

Bài 252: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha?

A: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha bieán ñieän naêng thaønh cô naêng vaø ngöôïc laïi

B: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha kieåu caûm öùng hoaït ñoäng nhôø vieäc söû duïng töø tröôøng quay.

C: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha kieåu caûm öùng hoaït ñoäng nhôø hieän töôïng caûm öùng ñieän töø.

D: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha coù theå taïo ra doøng ñieän khoâng ñoåi.

Bài 253: Ñieàu naøo sau ñaây không phaûi laø öu ñieåm cuûa doøng ñieän xoay chieàu so vôùi doøng ñieän moät chieàu?

A: Chuyeån taûi ñi xa ñeå daøng vaø ñieän naêng hao phí ít.

B: Coù theå thay ñoåi giaù trò hieäu duïng deã daøng nhôø maùy bieán theá.

C: Coù theå tích ñieän tröïc tieáp cho pin vaø aùc quy… ñeå söû duïng laâu daøi.

D: Coù theå taïo ra töø tröôøng quay duøng cho ñoäng cô ñieän khoâng ñoàng boä.


: 00998822..660022..660022 Trang: 99

Bài 254: Trong máy phát điện xoay chiều một pha có p cặp cực và tốc độ quay của của rôto là n vòng/phút thì tần số dòng

điện do máy phát ra là:

A: f n.p B: n

f .p60

C: 60

f .pn

D: 60

f .np

Bài 255: Trong máy phát điện xoay chiều một pha có p cặp cực và tốc độ quay của của rôto là n vòng/phút. Nếu ta tăng

tốc độ quay của roto lên 4n vòng/phút thì:

A: Tần số dòng điện tăng 4n lần. C: Suất điện động cảm ứng tăng 4n lần.

B: Từ thông cực đại qua khung tăng 4 lần. D: Suất điện động cảm ứng tăng 4 lần.

Bài 256: Một máy phát điện xoay chiều một pha mà khung dây có N vòng dây phát ra điện áp xoay chiều có tần số f và

suất điện động cực đại E0. Để giảm tốc độ quay của rôto 4 lần mà không làm thay đổi tần số thì:

A: Tăng số cặp cực 4 lần. C: Tăng số cặp cực 2 lần.

B: Tăng số vòng dây 4 lần. D: Giảm số vòng dây 4 lần.

Bài 257: Để một máy phát điện xoay chiều roto có 8 cặp cực phát ra dòng điện tần số là 50Hz thì roto quay với tốc độ:

A: 480 vòng/phút. B. 400 vòng/phút. C. 96 vòng/phút. D. 375 vòng/phút.

Bài 258: Một máy phát điện xoay chiều có 2 cặp cực, roto của nó quay với tốc độ 1800 vòng/phút. Một máy phát điện

khác có 8 cặp cực, muốn phát ra dòng điện có tần số bằng tần số của máy phát kia thì tốc độ của roto là:

A: 450 vòng/phút. B. 7200 vòng/phút. C. 112,5 vòng/phút. D. 900 vòng/phút.

Bài 259: Một máy phát điện mà phần cảm gồm 2 cặp cực và phần ứng gồm hai cặp cuộn dây mắc nối tiếp tạo ra dòng

điện có tần số 50Hz. Tốc độ quay của roto là:

A: 375vòng/phút. B. 1500vòng/phút. C. 750 vòng/phút. D. 3000 vòng/phút.

Bài 260: Moät maùy phaùt ñieän xoay chieàu coù moät caëp cöïc phaùt ra doøng ñieän xoay chieàu taàn soá 60Hz. Neáu maùy coù 3 caëp

cöïc cuøng phaùt ra doøng ñieän xoay chieàu 60Hz thì trong moät phuùt roâto phaûi quay ñöôïc bao nhieâu voøng?

A: 600 voøng/phuùt B: 1200 voøng/phuùt C: 1800 voøng/phuùt D: 60 voøng/phuùt

Bài 261: Nhaø maùy nhieät ñieän söû duïng caùc roâto nam chaâm chæ coù 2 cöïc Nam Baéc ñeå taïo ra doøng ñieän xoay chieàu taàn soá

60Hz. Roâto naøy quay vôùi toác ñoä :

A: 1500 voøng/phuùt B: 3600 voøng/phuùt C: 12voøng/s D: 600 voøng/ phuùt

Bài 262: Moät khung daây ñöôïc ñaët trong moät töø tröôøng ñeàu. Truïc ñoái xöùng cuûa khung daây vuoâng goùc vôùi töø tröôøng.

Khung daây quay quanh truïc ñoái xöùng ñoù vôùi vaän toác 2400 voøng/phuùt. Taàn soá cuûa suaát ñieän ñoäng coù theå nhaän giaù trò naøo

trong caùc giaù trò sau:

A: f = 2400 Hz B: f = 40 Hz C: f = 400Hz D: f = 80Hz

Bài 263: Khi moät khung daây kín coù N voøng, dieän tích S, quay ñeàu vôùi toác ñoä 50 voøng moãi giaây trong moät töø tröôøng ñeàu

B vuoâng goùc vôùi truïc quay cuûa khung thì taàn soá doøng ñieän xuaát hieän trong khung laø :

A: f = 25 Hz B: f = 50 Hz C: 100 Hz D: f = 12,5 Hz

Bài 264: Trong moät maùy phaùt ñieän xoay chieàu moät pha, boä nam chaâm cuûa phaàn caûm coù 5 caëp cöïc, phaàn öùng coù 6 cuoän

daây töông öùng maéc noái tieáp. Ñeå khi hoaït ñoäng maùy coù theå phaùt ra doøng ñieän xoay chieàu coù taàn soá 60Hz thì roâto cuûa

maùy phaûi quay vôùi toác ñoä :

A: 5 voøng/s B: 720 voøng/phuùt C: 6 voøng/s D: 8 voøng/s

Bài 265: Một máy phát điện xoay chiều 1 pha có 4 cặp cực, rôto quay với tốc độ 900vòng/phút. Máy phát điện thứ hai có

6 cặp cực. Hỏi máy phát điện thứ hai phải có tốc độ quay của rôto là bao nhiêu thì hai dòng điện do các máy phát ra hòa

được vào cùng một mạng điện?

A: 750vòng/phút B. 1200vòng/phút C. 600vòng/phút D. 300vòng/phút

Bài 266: Một máy phát điện mà phần cảm gồm 2 cặp cực và phần ứng gồm hai cặp cuộn dây mắc nối tiếp có suất điện

động hiệu dụng 200V, tần số 50Hz. Biết từ thông cực đại qua mỗi vòng dây là 5mWb. Lấy = 3,14, số vòng dây của mỗi

cuộn dây trong phần ứng là:

A: 127 vòng. B. 45 vòng. C. 180 vòng. D. 32 vòng.

Bài 267: Nối hai cực của một máy phát điện xoay chiều một pha vào hai đầu đoạn mạch AB gồm điện trở thuần R mắc

nối tiếp với cuộn cảm thuần. Bỏ qua điện trở các cuộn dây của máy phát. Khi rôto của máy quay đều với tốc độ n

vòng/phút thì cường độ dòng điện hiệu dụng trong đoạn mạch là 1 A. Khi rôto của máy quay đều với tốc độ 3n vòng/phút

thì cường độ dòng điện hiệu dụng trong đoạn mạch là 3 A. Nếu rôto của máy quay đều với tốc độ 2n vòng/phút thì cảm

kháng của đoạn mạch AB là:

A: 2R 3 B. 2R/ 3 C. R 3 D. R/ 3

Bài 268: Một máy phát điện xoay chiều một pha có điện trở trong không đáng kể. Nối hai cực máy phát với một cuộn dây

thuần cảm. Khi rôto của máy quay với tốc độ góc n vòng/s thì dòng điện đi qua cuộn dây có cường độ hiệu dụng I. Nếu

rôto quay với tốc độ góc 3n vòng/s thì cường độ hiệu dụng của dòng điện trong mạch là:

A: I. B. 2I. C. 3I. D. I 3


: 00998822..660022..660022 Trang: 100

Bài 269: Một đoạn mạch gồm điện trở thuần R = 100Ω mắc nối tiếp với tụ điện C. Nối 2 đầu đoạn mạch với 2 cực của

một máy phát điện xoay chiều một pha, bỏ qua điện trở các cuộn dây trong máy phát. Khi rôto của máy quay đều với tốc

độ n(vòng/phút) thì cường độ dòng điện hiệu dụng trong đoạn mạch là I. Khi rôto của máy quay đều với tốc độ

2n(vòng/phút) thì cường độ dòng điện hiệu dụng trong đoạn mạch là 2 2 I. Nếu rôto của máy quay đều với tốc độ

4n(vòng/phút) thì dung kháng của mạch là:

A: ZC = 100Ω. B. ZC = 100 2 Ω. C. ZC = 200 2 Ω. D. ZC = 25 2 Ω.

Bài 270: Một máy phát điện xoay chiều một pha có điện trở trong không đáng kể. Nối hai cực của máy phát với một đoạn

mạch gồm cuộn cảm thuần mắc nối tiếp với điện trở thuần. Khi rôto của máy quay đều với tốc độ góc 3n vòng/s thì dòng

điện trong mạch có cường độ hiệu dụng 3 A và hệ số công suất của đoạn mạch bằng 0,5. Nếu rôto quay đều với tốc độ góc

n vòng/s thì cường độ hiệu dụng của dòng điện trong mạch bằng:

A: 2 2 A. B. 3 A. C. 3 3 A. D. 2 A.

Bài 271: Một vòng dây có diện tích S =100cm2 và điện trở R = 0,45Ω, quay đều với tốc độ góc = 100(rad/s) trong một

từ trường đều có cảm ứng từ B = 0,1T xung quanh một trục nằm trong mặt phẳng vòng dây và vuông góc với các đường

sức từ. Nhiệt lượng tỏa ra trong vòng dây khi nó quay được 1000 vòng là:

A: 1,396J B. 0,354J C. 0,657J D. 0,698J

ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ BA PHA – MÁY PHÁT ĐIỆN BA PHA: Bài 272: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà caáu taïo vaø nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha?

A: Maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha hoaït ñoäng döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän töø.

B: Trong maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha coù ba cuoän daây gioáng nhau, boá trí leäch pha nhau moät goùc 2/3 treân stato.

C: Caùc cuoän daây cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha coù theå maéc theo kieåu hình sao hoaëc hình tam giaùc.

D: A, B vaø C ñeàu ñuùng.

Bài 273: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà doøng ñieän xoay chieàu ba pha?

A: Doøng ñieän xoay chieàu ba pha laø heä thoáng cuûa ba doøng ñieän xoay chieàu moät pha.

B: Moãi doøng ñieän xoay chieàu trong heä thoáng doøng ñieän xoay chieàu ba pha ñeàu coù cuøng pha, cuøng taàn soá.

C: Caùc doøng ñieän xoay chieàu trong heä thoáng doøng ñieän xoay chieàu ba pha luoân leäch pha nhau moät goùc /3.

D: Caùc doøng ñieän xoay chieàu trong heä thoáng doøng ñieän xoay chieàu ba pha phaûi ñöôïc söû duïng ñoàng thôøi, cùng

nơi, cùng lúc khoâng theå taùch rieâng ñöôïc.

Bài 274: Ñieàu naøo sau ñaây laø ñuùng khi noùi veà hieäu ñieän theá pha vaø hieäu ñieän theá daây?

A: Trong maïng 3 pha hình sao, hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi cuoän daây trong stato goïi laø hieän töôïng hieäu ñieän

theá pha.

B: Trong maïch ñieän 3 pha tam giaùc, hieäu ñieän theá giöõa hai ñaàu moãi cuoän daây trong stato cuõng goïi laø hieäu ñieän

theá pha.

C: Trong maïch ñieän 3 pha hình sao, hieäu ñieän theá giöõa hai daây pha goïi laø hieäu ñieän theá daây.


Bài 275: Dòng điện ba pha mắc hình sao có tải đối xứng gồm các bóng đèn. Nếu dây trung hoà bị đứt các bóng đèn sẽ:

A: Độ sáng tăng. B. Độ sáng giảm. C. Độ sáng không đổi. D. Không sáng.

Bài 276: Trong maùy phaùt ñieän xoay chieàu ba pha, goïi Up laø hieäu ñieän theá hieäu duïng giöõa ñieåm ñaàu vaø ñieàm cuoái cuûa

moät cuoän daây, Ud laø hieäu ñieän theá hieäu ñuïng giöõa ñieåm ñaàu cuûa cuoän daây naøy vôùi ñieåm cuoái cuûa cuoän daây khaùc. Phaùt

bieåu naøo sau ñaây laø ñuùng ?

A: Trong caùch maéc hình sao Up = Ud C: Trong caùch maéc hình sao Up = 3 Ud

B: Trong caùch maéc hình sao Ud = 3 Up D: Trong caùch maéc hình tam giaùc Up = 3 Ud

Bài 277: Trong heä thoáng truyeàn taûi doøng ñieän ba pha maéc theo hình sao ñi xa thì :

A: Doøng ñieän treân moãi daây ñaáu leäch pha 2/3 ñoái vôùi hieäu ñieän theá giöõa moãi daây vaø daây trung hoaø.

B: Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän treân daây trung hoøa baèng toång caùc cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa caùc doøng ñieän

treân ba daây pha. coäng laïi.

C: Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän treân daây trung hoøa baèng khoâng khi thieát bò ñieän ôû nôi tieâu thuï treân ba pha

laø ñoái xöùng.

D: Ñieän naêng hao phí khoâng phuï thuoäc vaøo hieäu ñieän theá truyeàn ñi.

Bài 278: Các suất điện động trong ba cuộn dây tạo bởi máy phát điện ba pha có cùng tần số là do:

A: Có một rô to dùng chung cho cả ba cuộn dây. C. Từ thông qua cả 3 cuộn dây ở mỗi thời điểm là như nhau.

B: Ba cuộn dây đặt lệch nhau 1200 trên thân stato D. Ba cuộn dây của stato có số vòng dây giống nhau.


: 00998822..660022..660022 Trang: 101

Bài 279: Trong máy phát điện xoay chiều 3 pha:

A: Stato là phần cảm, rôto là phần ứng. C. Phần nào quay là phần ứng.

B: Phần nào đứng yên là phần tạo ra từ trường. D. Stato là phần ứng, rôto là phần cảm. Bài 280: Chọn đáp án sai khi nói về máy phát điện xoay chiều ba pha có roto là phần cảm.

A: Phần cảm là phần tạo ra từ trường

B: Phần ứng là phần tạo ra suất điện động

C: Khi roto quay sẽ tạo ra từ trường quay

D: Ba cuộn dây được mắc nối tiếp nhau và lệch đều nhau một góc 1200

Bài 281: Đối với dòng điện xoay chiều 3 pha:

A: Ở thời điểm t, khi i1max thì i2 = i3 = 1 ax

2

mi

. C. Ở thời điểm t, khi i1max thì i2 = i3 = - 1 ax

2

mi

.

B: Ở thời điểm t, khi i1max thì i2 = i3 = 1 ax

3

mi

. D. Ở thời điểm t, khi i1max thì i2 = i3 = - 1 ax

3

mi

.

Bài 282: Trong mét m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 3 pha, khi suÊt ®iÖn ®éng ë mét pha ®¹t gi trÞ cùc ®¹i e1 = E0 th× çc suÊt ®iÖn ®éng ë çc pha kia ®¹t çc gi trÞ:

A:

2

2

03

02

Ee

Ee

B.

2

3

2

3

03

02

Ee

Ee

C.

2

2

03

02

Ee

Ee

D.

2

2

03

02

Ee

Ee

Bài 283: Cấu tạo nguyên lí của máy phát điện một chiều và máy phát điện xoay chiều khác nhau về:

A: Phần ứng điện. B. Cả 3 bộ phận. C. Cổ góp điện. D. Phần cảm điện.

Bài 284: Trong máy phát điện ba pha mắc hình tam giác:

A: Ud = Up B. Ud = 3 Up C. Id = 3 Ip D. Cả A và C

Bài 285: Ñieàu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha?

A: Ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha bieán ñieän naêng thaønh cô naêng.

B: Ñoäng cô hoaït ñoäng döïa treân cô sôû hieän töôïng caûm öùng ñieän töø vaø söû duïng töø tröôøng quay.

C: Vaän toác goùc cuûa khung daây luoân nhoû hôn vaän toác goùc cuûa töø tröôøng quay.


Bài 286: Nguyên tắc hoạt động của động cơ không đồng bộ:

A: Quay khung dây với vận tốc góc thì nam châm hình chữ U quay theo với 0 <

B: Quay nam châm hình chữ U với vận tốc góc thì khung dây quay nhanh dần cùng chiều với chiều quay của

nam châm với 0 <

C: Cho dòng điện xoay chiều đi qua khung dây thì nam châm hình chữ U quay với vận tốc

D: Quay nam châm hình chữ U với vận tốc thì khung dây quay nhanh dần cùng chiều với chiều quay của nam

châm với 0 =

Bài 287: Trong ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha, khi doøng ñieän qua moät cuoän daây cöïc ñaïi vaø caûm öùng töø ñoù cuoän daây

naøy taïo ra coù ñoä lôùn laø B1 thì caûm öùng töø do hai cuoän daây coøn laïi taïo ra coù ñoä lôùn :

A: Baèng nhau vaø baèng B1. C: Khaùc nhau.

B: Baèng nhau vaø baèng 1,5 B1. D: Baèng nhau vaø baèng 0,5B1

Bài 288: Ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha vaø maùy phaùt ñieän ba pha coù :

A: Stato vaø roâto gioáng nhau. C: Stato vaø roâto khaùc nhau.

B: Stato khaùc nhau vaø roâto gioáng nhau. D: Stato gioáng nhau vaø roâto khaùc nhau.

Bài 289: Nhận xét nào sai khi so sánh giữa máy phát điện xoay chiều ba pha và động cơ không đồng bộ ba pha?

A: Cả máy phát và động cơ đều có stato giống nhau.

B: Máy phát có roto là nam châm, động cơ có roto là khung dây kín hình lồng sóc.

C: Máy phát có roto là phần cảm, động cơ có roto là phần ứng.

D: Roto của cả máy phát và động cơ đều có tần số quay nhỏ hơn tần số dòng điện trong cuộn dây.

Bài 290: Phát biểu nào sau đây là không đúng?

A: Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha, khi có dòng điện xoay

chiều ba pha đi vào động cơ có hướng quay đều.

B: Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha, khi có dòng điện xoay

chiều ba pha đi vào động cơ có phương không đổi và có độ lớn biến thiên điều hòa.

C: Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha, khi có dòng điện xoay

chiều ba pha đi vào động cơ có độ lớn không đổi.

D: Cảm ứng từ do cả ba cuộn dây gây ra tại tâm stato của động cơ không đồng bộ ba pha, khi có dòng điện xoay

chiều ba pha đi vào động cơ có tần số quay bằng tần số dòng điện.

http://onthi.com/?a=OT&ot=BT&bt=BTEX&hdn_bt_id=9589


: 00998822..660022..660022 Trang: 102

Bài 291: Động cơ điện xoay chiều ba pha, có ba cuộn dây giống hệt nhau mắc hình sao. Mạch điện ba pha dùng để chạy

động cơ này có thể dùng mấy dây dẫn:

A: 3 B. 4 C. 5 D. 6

Bài 292: Động cơ không đồng bộ ba pha, có ba cuộn dây giống hệt nhau mắc hình tam giác. Mạch điện ba pha dùng để

chạy động cơ này phải dùng mấy dây dẫn:

A: 4 B. 3 C. 6 D. 5

Bài 293: Động cơ không đồng bộ một pha. Mạch điện một pha cần dùng để chạy động cơ này phải dùng mấy dây dẫn

A: 4 B. 3 C. 2 D. 1

Bài 294: Moät maùy phaùt ñieän 3 pha maéc hình sao coù hieäu ñieän theá daây 220V vaø taàn soá 50Hz. Maéc vaøo moãi pha moät

boùng ñeøn coù ñieän trôû R = 12 theo kieåu hình tam giaùc. Giaù trò naøo say ñaây cho bieát doøng ñieän trong moãi taûi?

A: I = 15,8A B: I = 18,3A C: I = 13,5A D: I = 10,5A

Bài 295: Một máy phát điện ba pha mắc hình sao có điện áp pha 127V, tần số 50Hz. Người ta đưa dòng điện ba pha vào ba

tải như nhau mắc hình tam giác, mỗi tải có đện trở thuần 12 và độ tự cảm 51mH. Cường độ dòng điện qua các tải là:

A: 7,86A. B. 6,35A. C. 11A . D. 7,1A.

Bài 296: Một máy phát điện ba pha mắc hình sao có điện áp pha 127V, tần số 50Hz. Người ta đưa dòng điện ba pha vào ba

tải như nhau mắc hình tam giác, mỗi tải có đện trở thuần 12 và độ tự cảm 51mH. Công suất do các tải tiêu thụ là:

A: 838,2W. B. 2514,6W. C. 1452W. D. 4356W.

Bài 297: Moät maùy phaùt ñieän 3 pha maéc hình sao coù hieäu ñieän theá pha 127V vaø taàn soá 50Hz. Hieäu ñieän theá Ud cuûa

maïng ñieän nhaän giaù đúng naøo sau ñaây?

A: Ud = 220V B: Ud = 220 2 V C: Ud = 380V D: Ud = 380 2 V

Bài 298: Động cơ điện xoay chiều có công suất cơ học 7,5kW. Hiệu suất của động cơ là 80%. Tính hiệu điện thế ở hai

đầu động cơ biết hệ số công suất của động cơ là 0,85 và cường độ dòng điện ở chạy qua động cơ là 50A.

A: 220V B: 234V C: 176V D: 150V

Bài 299: Moät ñoäng cô ñieän xoay chieàu taïo ra moät coâng suaát cô hoïc 630W vaø coù hieäu suaát 90%. Hieäu ñieän theá hieäu duïng ôû

hai ñaàu ñoäng cô laø U = 200V, heä soá coâng suaát cuûa ñoäng cô laø 0,7. Tính cöôøng ñoä doøng ñieän hieäu duïng qua ñoäng cô.

A: 5A B: 3,5A C: 2,45A D: 4A Bài 300:

A: 2 A B. 1 A C. 2 A D. 3A

Bài 301: Một động cơ không đồng bộ ba pha đấu theo hình sao vào một mạng điện ba pha có điện áp dây 380V. Động cơ

có công suất 5kW và cos = 0,8. Cường độ dòng điện chạy qua động cơ là:

A: 5,48A. B. 3,2A. C. 9,5A. D. 28,5A.

Bài 302: Một động cơ không đồng bộ ba pha có điện áp định mức mỗi pha là 220 V. Biết rằng công suất của động cơ

10,56 kW và hệ số công suất bằng 0,8. Cường độ dòng điện hiệu dụng qua mỗi cuộn dây của động cơ là:

A: 2 A B. 6 A C. 20 A D. 60 A

Bài 303: Một động cơ không đồng bộ ba pha có điện áp định mức mỗi pha là 380V, hệ số công suất 0,9. Điện năng tiêu

thụ của động cơ trong 2h là 41,04KWh. Cường độ hiệu dụng qua mỗi cuộn dây là:

A: 20A B. 60A C. 40 A D. 20/3A .

Bài 304: Một động cơ không đồng bộ ba pha mắc hình tam giác được đấu vào mạng điện xoay chiều ba pha có điện áp

pha là 220V, thì sinh ra một công suất là 7,956kW. Biết hệ số công suất của động cơ là 0,87 và hiệu suất của động cơ là

80%. Cường độ dòng điện hiệu dụng chạy qua mỗi cuộn dây của động cơ là:

A: 12A B. 15,2A C. 10A D. 8,8A

Bài 305: Động cơ điện xoay chiều hoạt động bình thường với điện áp hiệu dụng 200V thì sinh ra công suất cơ là 320 W.

Biết điện trở thuần của dây quấn động cơ là 20Ω và hệ số công suất của động cơ là 0,89. Cường độ dòng điện hiệu dụng

chạy trong động cơ là:

A: 4,4 A B. 1,8 A. C. 2,5 A. D. 4 A.

Bài 306: Một động cơ điện xoay chiều 1 pha có điện trở trong là R = 50Ω. Khi mắc động cơ với nguồn xoay chiều có giá

trị hiệu dụng là 220V thì động cơ sinh ra một công suất cơ học là 128W. Hệ số công suất của động cơ là 10/11, hãy tính

cường độ dòng điện qua động cơ.

A: 0,8A B. 0,64A C. 0,5A D. 1,6A.

Bài 307: Mạng điện 3 pha có điện áp pha là 120V có tải tiêu thụ mắc hình sao, các tải có điện trở là R1 = R2 = 20;

R3 = 40. Tính cường độ dòng điện trong dây trung hoà?

A: 6 A B. 3 A C. 0 A D. 2 3 A

Bài 308: Một máy phát điện xoay chiều ba pha mắc hình sao có hiệu điện thế pha 100V. Tải tiêu thụ mắc hình sao gồm

điện trở R = 100Ω ở pha 1 và pha 2, tụ điện có dung kháng C

Z = 100Ω ở pha 3. Dòng điện trong dây trung hoà nhận

giá trị nào sau đây?

A: I = 2 . B. I = 1A. C. I = 0. D. I = 2A.


: 00998822..660022..660022 Trang: 103

MÁY BIẾN ÁP – TRUYỀN TẢI ĐIỆN NĂNG

I) MAÙY BIEÁN ÁP:

1. Cấu tạo:

*) Máy biến áp là những thiết bị có khả năng biến đổi điện áp dòng xoay

chiều, máy biến áp hoạt động dựa trên nguyên tắc cảm ứng điện từ.

*) Máy biến áp gồm cuộn sơ cấp có N1 vòng dây được mắc vào nguồn

điện có điện áp hiệu dụng cần biến đổi U1, cuộn thứ cấp có N2 vòng dây

(N1 N2) và có điện áp hiệu dụng U2, cả 2 cuộn được quấn trên cùng một

lõi biến áp.

*) Lõi biến áp bằng khung sắt non silic được ghép lại bởi nhiều là thép

mỏng ghép cách điện nhằm tăng điện trở cho lõi sắt dẫn đến giảm dòng

điện Fucô kết quả sẽ giảm hao phí tỏa nhiệt do dòng Fucô.

*) 2 cuộn dây sinh ra các suất điện động và là phần ứng – Lõi sắt có tác dụng dẫn từ, tạo ra mạch từ khép kín và là phần cảm.

2. Nguyên tắc hoạt động và hoạt động.

Máy biến áp hoạt động dựa trên nguyên tắc cảm ứng điện từ.

Gọi là từ thông biến thiên kín trong lõi sắt, ZL, r là cảm kháng và điện trở trong của các cuộn dây.

*) Ở cuộn sơ cấp nhận điện áp ngoài U1 và tự cảm ứng sinh ra suất điện động tự cảm e1 nên cuộn sơ cấp là máy thu:

Ta có: U1 = e1 + I1.r1 với e1 = U1 - I1.r1 = I1.ZL1 = N1.. (1)

*) Ở cuộn thứ cấp diễn ra quá trình cảm ứng điện từ sinh ra suất điện động cảm ứng e2 và tạo ra hiệu điện thế U2 ở hai đầu

cuộn thứ cấp nên cuộn thứ cấp là máy phát: e2 = U2 + I2.r2 = N2.. (2)

Từ (1) và (2) ta có: 2 2 1

1 1 2

e N I

e N I

Nếu bỏ qua điện trở của các cuộn dây r1 = r2 = 0 khi đó e1 = U1 và cuộn thứ cấp để hở I2 = 0 khi đó e2 = U2 thì điện áp

hiệu dụng ở hai đầu mỗi cuộn dây tỉ lệ với số vòng dây: 2 2

1 1

U N

U N .

*) Nếu 2

1

N

N > 1 U2 > U1 ta có máy tăng áp; 2

1

N

N < 1 U2 < U1 ta có máy hạ áp.

*) Hiệu suất làm việc của máy biến áp: H = 2 2 2

1 1 1

cos

cos

U .I ..100%

U .I .

*) Nếu điện năng hao phí không đáng kể và coi 1 = 2 thì cường độ dòng điện qua mỗi cuộn dây tỉ lệ nghịch với điện áp

hiệu dụng ở hai đầu mỗi cuộn: 1 2 1

2 1 2

U I N

U I N

. Vậy duøng maùy bieán theá laøm hieäu ñieän theá taêng bao nhieâu laàn thì

cöôøng ñoä doøng ñieän giaûm ñi baáy nhieâu laàn vaø ngöôïc laïi.

3. Ứng dụng: Máy biến áp có thể tăng áp hay giảm áp dòng điện xoay chiều nên máy biến áp có 2 ứng dụng chính là:

*) Tăng áp trong truyền tải điện năng đi xa.

*) Giảm áp trong các hộ gia đình, chẳng hạn khi mắc vào cuộn thứ cấp của máy biến áp bộ điốt chỉnh lưu ta được bộ nạp.

II) TRUYEÀN TAÛI ÑIEÄN NAÊNG:

*) Gọi P lµ c«ng suÊt ph¸t tõ nhµ m¸y; U lµ ®iÖn p hiÖu dông tõ nhµ m¸y; R lµ ®iÖn trë cña d©y t¶i ®iÖn ta có

P = UI.cos I = P

U.cos

*) C«ng suÊt hao phÝ trªn ®êng d©y t¶i ®iÖn lµ: 2

2

2 PP R.I R

(U cos )

. (với

lR

S )

Công suất hao phí tỉ lệ nghịch với bình phương hiệu điện thế cần truyền tải. Tức là nếu tăng điện áp truyền tải U lên n

lần thì công suất hao phí giảm n2 lần.

*) Ñoä giaûm theá treân daây: U = U1 – U2 = I.R ; Hiệu suất tải điện: .100%P P

HP

Lƣu ý: Với khoảng cách từ nơi truyền điện đến nơi tiêu thụ là h thì độ dài dây dẫn là l = 2h (2 sợi dây).


: 00998822..660022..660022 Trang: 104

Bài 309: Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa maùy bieán theá döïa treân hieän töôïng :

A: Töø treã. B: Caûm öùng ñieän töø. C: Töï caûm D: Coäng höôûng ñieän töø.

Bài 310: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà caáu taïo cuûa maùy bieán theá?

A: Bieán theá coù hai cuoän daây coù soá voøng khaùc nhau.

B: Bieán theá coù theå chæ coù moät cuoän daây duy nhaát.

C: Cuoän daây sô caáp cuûa bieán theá maùc vaøo nguoàn ñieän, cuoän thöù caáp maéc vaøo taûi tieâu thuï.

D: Bieán theá coù theå coù hai cuoän daây coù soá voøng nhö nhau nhöng tieát dieän daây phaûi khaùc nhau.

Bài 311: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà maùy bieán theá?

A: Maùy bieán theá laø thieát bò cho pheùp thay ñoåi hieäu ñieän theá cuûa doøng ñieän xoay chieàu maø khoâng laøm thay ñoåi

taàn soá cuûa doøng ñieän.

B: Maùy bieán theá naøo cuõng coù cuoän daây sô caáp vaø cuoän daây thöù caáp, chuùng coù soá voøng khaùc nhau.

C: Maùy bieán theá hoaït ñoäng döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän töø.

D: Maùy bieán theá duøng ñeå thay ñoåi hieäu ñieän theá bôûi vaäy noù coù theå thay ñoåi ñieän theá caû doøng xoay chieàu vaø doøng

khoâng ñoåi.

Bài 312: Trong maùy bieán theá :

A: Cuoän sô caáp laø phaàn caûm, cuoän thöù caáp laø phaàn öùng.

B: Cuoän sô caáp laø phaàn öùng, cuoän thöù caáp laø phaàn caûm.

C: Cuoän sô caáp vaø cuoän thöù caáp laø phaàn öùng, loõi theùp laø phaàn caûm.

D: Cuoän sô caáp vaø cuoän thöù caáp laø phaàn caûm, loõi theùp laø phaàn öùng.

Bài 313: Coâng thöùc naøo döôùi ñaây dieãn taû ñuùng ñoái vôùi maùy bieán theá khoâng bò hao toån naêng löôïng?

A: 2 2

1 1

I U

I U

B: 2 1

1 2

U N

U N

C: 1 2

2 1

U I

U I

D: 2 2

1 1

I N

I N

Bài 314: Trong moät maùy bieán theá soá voøng daây vaø cöôøng ñoä hieäu duïng trong cuoän sô caáp vaø cuoän thöù caáp laàn löôït laø N1,

I1 vaø N2, I2. Khi boû qua hao phí ñieän naêng trong maùy bieán theá, ta coù :

A: I2 = I1 .

2

2

1

N

N

B: I2 = I1.2

1

N

N

C: I2 = I1.

2

1

2

N

N

D: I2 = I1.1

2

N

N

Bài 315: Coâng thöùc naøo döôùi ñaây dieãn taû ñuùng ñoái vôùi maùy bieán theá khoâng bò hao phí naêng löôïng?

A: 2 2

1 1

U

i U

i B: 2 1

1 2

u N

u N

C: 1 2

2 1

u i

u i

D: 2 1

1 2

I N

I N

Bài 316: Nguyeân nhaân chuû yeáu gaây ra söï hao phí naêng löôïng trong maùy bieán theá laø do:

A: Hao phí naêng löôïng döôùi daïng nhieät naêng toaû ra ôû caùc cuoän sô caáp vaø thöù caáp cuûa maùy bieán theá.

B: Loõi saét coù töø trôû vaø gaây doøng Fucoâ.

C: Coù söï thaát thoaùt naêng löôïng döôùi daïng böùc xaï soùng ñieän töø.

D: Taát caû caùc nguyeân nhaân neâu trong A, B, C.

Bài 317: Keát luaän naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà söï bieán ñoåi hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän qua maùy bieán theá

khi boû qua ñieän trôû cuûa caùc cuoän daây sô caáp vaø thöù caáp?

A: Duøng maùy bieán theá laøm hieäu ñieän theá taêng bao nhieâu laàn thì cöôøng ñoä doøng ñieän taêng baáy nhieâu laàn vaø

ngöôïc laïi. Vì cöôøng ñoä doøng ñieän tæ leä thuaän vôùi hieäu ñieän theá.

B: Trong moïi ñieàu kieän, maùy bieán theá khoâng tieâu thuï ñieän naêng. Ñoù laø tính chaát öu vieät cuûa maùy bieán theá.

C: Maùy bieán theá có hieäu ñieän theá taêng bao nhieâu laàn thì cöôøng ñoä doøng ñieän giaûm ñi baáy nhieâu laàn vaø ngöôïc laïi.

D: Neáu hieäu ñieän theá laáy ra söû duïng lôùn hôn hieäu ñieän theá ñöa vaøo maùy thì maùy bieán theá ñoù goïi laø maùy taêng theá.

Bài 318: Trong sự truyền tải điện năng đi xa. Nếu gọi U1 là hiệu điện thế hiệu dụng hai đầu dây nguoàn, U2 là hiệu điện thế

hiệu dụng cuối đường dây tải điện, R là điện trở tổng cộng của dây tải điện và I là cường độ hiệu dụng chạy trong dây thì

độ giãm thế trên dây được xác định.

A: 2 1U U U . B: 2U U RI C: 1U U RI D: 1 2U U U RI

Bài 319: Một máy biến thế lí tưởng dùng để truyền tải điện năng đi xa đặt ở nơi máy phát điện. Nếu máy này làm giảm

hao phí điện năng khi truyền đi 100 lần thì:

A: Số vòng dây của cuộn sơ cấp lớn hơn của cuộn thứ cấp là 100 lần.

B: Cường độ dòng điện trên dây tải điện nhỏ hơn ở cuộn sơ cấp 100 lần.

C: Số vòng dây của cuộn sơ cấp nhỏ hơn của cuộn thứ cấp là 10 lần.

D: Tần số của điện áp hai đầu cuộn thứ cấp lớn hơn tần số của điện áp của cuộn sơ cấp 10 lần.


: 00998822..660022..660022 Trang: 105

Bài 320: Một biến thế dùng trong máy thu vô tuyến điện có cuộn sơ cấp gồm 1000vòng mắc vào mạng điện 127V và ba

cuộn thứ cấp để lấy ra các điện áp 6,35V; 15V; 18,5V. Số vòng dây của mỗi cuộn thứ cấp là:

A: 71vòng; 167vòng; 207vòng. C: 71vòng; 167vòng; 146vòng.

B: 50vòng; 118vòng; 146vòng. D: 71vòng; 118vòng; 207vòng.

Bài 321: Moät bieán theá coù moät cuoän sô caáp goàm 1200 voøng maéc vaøo maïng ñieän 180V vaø ba cuoän thöù caáp ñeå laáy ra caùc

hieäu ñieän theá 6V, 12V vaø 18 V. Soá voøng ôû moãi cuoän thöù caáp laø bao nhieâu? Choïn caùc keát quaû ñuùng trong caùc keát quaû

döôùi ñaây?

A: 40 voøng; 80 voøng vaø 120 voøng. C: 20 voøng; 40 voøng vaø 60 voøng

B: 10 voøng; 20 voøng vaø 30 voøng D: 30 voøng; 80 voøng vaø 120 voøng.

Bài 322: Cuộn thứ cấp của máy biến thế có 1000vòng. Từ thông xoay chiều trong lõi biến thế có tần số 50Hz và giá trị

cực đại 0,5mWb. Suất điện động hiệu dụng của cuộn thứ cấp là:

A: A. 111V. B. 157V. C. 500V. D. 353,6V.

Bài 323: Moät maùy bieán theá lyù töôûng goàm cuoän thöù caáp coù 100 voøng daây maéc vaøo ñieän trôû thuaàn R = 100, cuoän sô caáp

coù 1000 voøng daây maéc vaøo nguoàn ñieän xoay chieàu coù hieäu ñieän theá hieäu duïng 200V. Cöôøng ñoä doøng ñieän hieäu duïng

qua ñieän trôû laø :

A: 0,5 A B: 2 A C: 0,2 A D: 1 A

Bài 324: Một máy biến thế có cuộn sơ cấp 1000 vòng dây được mắc vào mạng điện xoay chiều có hiệu điện thế hiệu

dụng 220 V. Khi đó hiệu điện thế hiệu dụng ở hai đầu cuộn thứ cấp để hở là 484 V. Bỏ qua mọi hao phí của máy biến thế.

Số vòng dây của cuộn thứ cấp là:

A: 2000 B. 2200 C. 2500 D. 1100

Bài 325: Một máy biến thế có số vòng của cuộn sơ cấp là 5000 và thứ cấp là 1000. Bỏ qua mọi hao phí của máy biến thế.

Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp hiệu điện thế xoay chiều có giá trị hiệu dụng 100 V thì hiệu điện thế hiệu dụng ở hai đầu cuộn

thứ cấp khi để hở có giá trị là:

A: 20 V. B. 40 V. C. 10 V. D. 500 V.

Bài 326: Moät maùy bieán theá coù soá voøng cuoän sô caáp vaø thöù caáp laø 6250 voøng vaø 1250 voøng, hieäu suaát laø 96%, nhaän moät

coâng suaát laø 10kW ôû cuoän sô caáp. Tính hieäu ñieän theá hai ñaàu thöù caáp bieát hieäu ñieän theá hai ñaàu cuoän sô caáp laø 1000V.

(Hieäu suaát khoâng aûnh höôûng ñeán hieäu ñieän theá).

A: U‟ = 781V B: U‟ = 200V C: U‟ = 7810V D: U‟ = 5000V

Bài 327: Một máy biến thế có số vòng dây của cuộn sơ cấp và cuộn thứ cấp lần lượt là: 2200vòng và 120vòng. Người ta

mắc cuộn sơ cấp với điện áp xoay chiều 220V - 50Hz, khi đó điện áp hiệu dụng hai đầu cuộn thứ cấp để hở là:

A: 24V B. 12V C. 8,5V D. 17V

Bài 328: Một máy biến thế có số vòng dây của cuộn sơ cấp là 3000vòng, cuộn thứ cấp là 500vòng , máy biiến thế được

mắc vào mạng điện xopay chiều có tần số 50Hz, khi đó cường độ dòng điện hiệu dụng chạy qua cuộn thứ cấp là 12A thì

cường độ dòng điện hiệu dụng chạy qua cuộn sơ cấp sẽ là:

A: 20A. B. 7,2A. C. 72A. D. 2A

Bài 329: Một máy biến thế có số vòng dây của cuộn sơ cấp là 2200vòng. Người ta mắc cuộn sơ cấp với điện áp xoay

chiều 220V - 50Hz khi đó điện áp hiệu dụng hai đầu cuộn thứ cấp để hở là 6V thì số vòng dây của cuộn thứ cấp sẽ là:

A: 42 vòng. B. 30 vòng. C. 60 vòng. D. 85 vòng.

Bài 330: Một máy biến thế dùng trong việc truyền tải điện năng đi xa đã làm giảm hao phí điện măng 100 lần. Biết tổng

số vòng dây ở các cuộn dây sơ cấp và thứ cấp là 1100 vòng. Số vòng dây của cuộn sơ cấp và thứ cấp lần lượt là:

A: 1000 và 100. B. 100 và 1000. C. 110 và 990. D. 990 và 110.

Bài 331: Đặt một điện áp xoay chiều u = U0cosωt vào hai đầu cuộn dây sơ cấp của một máy biến thế lí tưởng. Khi điện áp

U0 = 200V thì điện áp đo được ở hai đầu cuộn thứ cấp là 10 2 V. Nếu điện áp hai đầu cuộn dây thứ cấp có giá trị cực đại

bằng 30 V thì điện áp đo được ở hai đầu cuộn dây sơ cấp bằng:

A: 300 V. B. 200 2 V. C. 300 2 V. D. 150 2 V.

Bài 332: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp của một máy biến áp lí tưởng (bỏ qua hao phí) một điện áp xoay chiều có giá trị

hiệu dụng không đổi thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu cuộn thứ cấp để hở là 100V. Ở cuộn thứ cấp, nếu giảm bớt n vòng

dây thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu để hở của nó là U, nếu tăng thêm n vòng dây thì điện áp đó là 2U. Nếu tăng thêm

3n vòng dây ở cuộn thứ cấp thì điện áp hiệu dụng giữa hai đầu để hở của cuộn này bằng

A: 100V. B. 200V. C. 220V. D. 110V.

Bài 333: Một máy biến thế có hiệu suất 80%. Cuộn sơ cấp có 150vòng, cuộn thứ cấp có 300vòng. Hai đầu cuộn thứ cấp

nối với một cuộn dây có điện trở thuần 100, độ tự cảm 318mH. Hệ số công suất mạch sơ cấp bằng 1. Hai đầu cuộn sơ

cấp được đặt ở hiệu điện thế xoay chiều có U1 = 100V, tần số 50Hz. Tính cường độ hiệu dụng mạch sơ cấp.

A: 2,0A B. 2,5A C. 1,8A D. 1,5A.

Bài 334: Một máy biến thế có tỉ số vòng 1

2

5n

n , hiệu suất 96 nhận một công suất 10(kW) ở cuộn sơ cấp và hiệu thế ở

hai đầu sơ cấp là 1(kV), hệ số công suất của mạch thứ cấp là 0,8, thì cường độ dòng điện chạy trong cuộn thứ cấp là:

A: 60(A) B. 40(A) C. 50(A) D. 30(A).


: 00998822..660022..660022 Trang: 106

Bài 335: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi thì điện áp ở hai đầu cuộn

thứ cấp để hở là 20V. Nếu giữ nguyên số vòng của cuộn sơ cấp, giảm số vòng cuộn thứ cấp đi 100 vòng thì điện áp ở hai

đầu cuộn thứ cấp là 18V. Nếu giữ nguyên số vòng của cuộn thứ cấp, giảm số vòng của cuộn sơ cấp đi 100 vòng thì điện

áp hiệu dụng của cuộn thứ cấp là 25V. Tính U.

A: 12,5V B. 10V C. 30V D. 40V

Bài 336: Đặt vào hai đầu cuộn sơ cấp một điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U không đổi thì điện áp ở hai đầu cuộn

thứ cấp để hở là 20V. Nếu giữ nguyên số vòng của cuộn sơ cấp, giảm số vòng cuộn thứ cấp đi 100 vòng thì điện áp ở hai

đầu cuộn thứ cấp là 18V. Nếu giữ nguyên số vòng của cuộn thứ cấp, giảm số vòng của cuộn sơ cấp đi 100 vòng thì điện

áp hiệu dụng của cuộn thứ cấp là 25V. Hỏi ban đầu khi chưa thay đổi thì máy biến thế có tác dụng gì?

A: Là máy hạ thế 2 lần. C. Là máy tăng thế 2 lần.

B: Là máy hạ thế 5 lần D. Là máy tăng thế 5 lần.

Bài 337: Một máy hạ thế có tỉ lệ số vòng 2 cuộn dây là 2. Cuộn sơ cấp và thứ cấp có điện trở lần lượt là r1 = 3,6Ω và r2

= 1,6Ω. Hai đầu cuộn thứ cấp được mắc điện trở R = 10Ω. Bỏ qua hao phí do dòng phu-cô. Nếu mắc 2 đầu cuộn sơ cấp

điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U1 = 220V. Tính hiệu suất của máy biến áp này.

A: 80% B. 90% C. 100% D. 95%.

Bài 338: Cuộn sơ cấp của một máy biến thế có N1 = 1000vòng, cuộn thứ cấp có N2 = 2000vòng. Hiệu điện thế hiệu

dụng của cuộn sơ cấp là U1 = 110V và của cuộn thứ cấp khi để hở là U2 = 216V. Tỷ số giữa điện trở thuần và cảm

kháng của cuộn sơ cấp là:

A: 0,15. B. 0,19. C. 0,1. D. 1,2.

Bài 339: Một máy tăng áp lý tưởng có tỷ lệ số vòng dây giữa cuộn thứ cấp và cuộn sơ cấp là 2

1

Nk

N . Nếu ta quấn thêm

ở cuộn sơ cấp thêm n vòng dây thì để tỷ lệ tăng áp k không đổi cần quấn thêm ở cuộn thứ cấp bao nhiêu vòng dây?

A: n vòng B. n.k vòng C. n

k vòng D.

k

n vòng.

Bài 340: Một máy biến áp có lõi sắt gồm n nhánh đối xứng nhưng chỉ có 2 nhánh là được quấn dây (mỗi nhánh một cuộn

dây có số vòng khác nhau). Coi hao phí của máy là rất nhỏ. Khi điện áp xoay chiều có giá trị hiệu dụng U mắc vào cuộn 1

(có số vòng N1) thì điện áp đo được ở cuộn 2 (có số vòng N2) để hở là U2. Tính U2 theo U, N1, N2 và n.

A: 12 1

2

NU U

N B: 2

2 1

1.

NU U

n N C: 1

2 1

2

.n NU U

N D:

2

2 1

11 .

NU U

n N

Bài 341: Máy biến áp có lõi sắt gồm 3 nhánh đối xứng, có 3 cuộn dây quấn trên 3 nhánh lõi sắt, với số vòng lần lượt là

N1 = 200 vòng, N2 = 100 vòng, N3 = 50 vòng. Người ta mắc vào 2 đầu cuộn N1 một điện áp xoay chiều có giá trị hiệu

dụng ổn định là 200V, cuộn N2 và N3 cùng được mắc điện trở R = 10Ω. Coi hao phí của máy là rất nhỏ. Tính cường độ

dòng điện lần lượt qua cuộn N2 và N3.

A: I1 = 5A, I2 = 2,5A B: I1 = 10A, I2 = 5A C: I1 = 2,5A, I2 = 5A D: I1 = 7,5A, I2 = 2,5A

Bài 342: Một máy biến áp lí tưởng, lõi sắt gồm 2 nhánh, cuộn sơ cấp có N1 = 1100 vòng được nối vào điện áp xoay chiều có

giá trị hiệu dụng 220V. Thứ cấp gồm 2 cuộn quấn chồng lên nhau: N2 = 55vòng, N3 = 110vòng. Giữa hai đầu N2 đấu với điện

trở R1 = 11Ω, giữa 2 đầu N3 đấu với điện trở R2 = 44 Ω. Cường độ dòng điện hiệu dụng chạy trong cuộn sơ cấp bằng:

A: 0,025A. B. 0,1 A. C. 0,1125 A. D. 0,15 A.

Bài 343: Trong việc truyền tải điện năng đi xa, biện pháp để naøo ñöôïc duøng ñeå giaûm công suất hao phí trên dây tải điện?

A: Chọn dây có tieát dieän lôùn ñeå giaûm ñieän trôû. C: Choïn vaät lieäu laøm daây coù ñòeân trôû suaát nhoû.

B: Tăng hiệu điện thế ở nơi cần truyền đi. D: Ñaët nhaø maùy ñieän gaàn nôi tieâu thuï ñieän.

Bài 344: Ñeå giaûm coâng suaát hao phí treân daây taûi ñieän n laàn, tröôùc khi truyeàn taûi, hieäu ñieän theá phaûi

A: Giaûm ñi n laàn B: Taêng leân n2

laàn. C: Giaûm ñi n2

laàn D: Taêng leân n laàn.

Bài 345: Dùng một máy biến thế lí tưởng mà tỉ số giữa số vòng dây ở cuộn dây thứ cấp và cuộn sơ cấp bằng 50 để truyền

tải điện năng đi xa. Khi đó điện năng hao phí so với khi không dùng máy biến thế sẽ:

A: Giảm 2500 lần

B: Giảm 100 lần

C: Không thay đổi điện năng hao phí mà chỉ tăng điện áp 50 lần

D: Giảm 50 lần.

Bài 346: Moät nhaø maùy coâng nghieäp duøng ñieän naêng ñeå chaïy caùc ñoäng cô. Heä soá coâng suaát cuûa nhaø maùy do Nhaø nöôùc

quy ñònh phaûi lôùn hôn 0,85 nhaèm muïc ñích chính laø ñeå :

A: Nhaø maùy saûn xuaát nhieàu duïng cuï. C: Nhaø maùy söû duïng nhieàu ñieän naêng.

B: Ñoäng cô chaïy beàn hôn. D: Bôùt hao phí ñieän naêng do tỏa nhiệt trên dây dẫn.

Bài 347: Người ta cần truyền một công suất điện 200 kW từ nguồn điện có điện áp 5000 V trên đường dây có điện trở

tổng cộng 20. Độ giảm thế trên đường dây truyền tải là:

A: 40V B. 400V C. 80V D. 800V


: 00998822..660022..660022 Trang: 107

Bài 348: Với cùng một công suất cần truyền tải, nếu tăng hiệu điện thế hiệu dụng ở nơi truyền đi lên 20 lần thì công suất

hao phí trên đường dây.

A: Giaûm 20 lần. B: Tăng 400 lần. C: Tăng 20 lần. D: Giaûm 400 lần.

Bài 349: Một nhà máy điện sinh ra một công suất 100000 kW và cần truyền tải tới nơi tiêu thụ. Biết hiệu suất truyền tải là

90%. Công suất hao phí trên đường truyền là:

A: 10000 kW B. 1000 kW C. 100 kW D. 10 kW

Bài 350: Một máy phát điện xoay chiều có công suất 1000kW. Dòng điện nó phát ra sau khi tăng thế lên 110kV được

truyền đi xa bằng một đường dây có điện trở 20. Điện năng hao phí trên đường dây là:

A: 6050W. B: 5500W. C: 2420W. D: 1653W.

Bài 351: Điện năng ở một trạm phát điện được truyền đi dưới điện áp 2kV, hiệu suất trong quá trình truyền tải là

H = 80%. Muốn hiệu suất trong quá trình truyền tải tăng đến 95% thì ta phải:

A: Tăng điện áp lên đến 4kV. C: Tăng điện áp lên đến 8kV.

B: Giảm điện áp xuống còn 1kV. D: Giảm điện áp xuống còn 0,5kV.

Bài 352: Người ta truyền tải dòng điện xoay chiều một pha từ nhà máy điện đến nơi tiêu thụ. Khi điện áp ở nhà máy điện

là 6kV thì hiệu suất truyền tải là 73%. Để hiệu suất truyền tải là 97% thì điện áp ở nhà máy điện là:

A: 18kV B. 2KV C. 54kV D. 27kV.

Bài 353: Người ta cần truyền một công suất điện một pha 100kW dưới một điện áp hiệu dụng 5kV đi xa. Mạch điện có hệ

số công suất cosφ = 0,8Ω. Muốn cho tỷ lệ năng lượng mất trên đường dây không quá 10% thì điện trở của đường dây phải

có giá trị trong khoảng nào?

A: R < 16Ω B. 16Ω < R < 18Ω C. 10Ω < R < 12Ω D. R < 14Ω

Bài 354: Người ta truyền tải điện năng từ A đến B. Ở A dùng một máy tăng thế và ở B dùng một máy hạ thế, dây dẫn từ

A đến B có điện trở 40. Cường độ dòng điện trên dây là 50A. Công suất hao phí trên dây bằng 5% công suất tiêu thụ ở B

và hiệu điện thế ở hai đầu cuộn thứ cấp của máy hạ thế là 200V. Biết dòng điện và hiệu điện thế luôn cùng pha và bỏ qua

hao phí trên các máy biến thế. Tỉ số biến đổi của máy hạ thế là:

A: 0,005. B. 0,05. C. 0,01. D. 0,004.

Bài 355: Từ một trạm điện người ta truyền đi dòng điện 1 pha với một công suất 1,2MW dưới điện áp 6kV. Số chỉ công

tơ ở trạm và nơi nhận mỗi ngày đêm lệch nhau 4320kWh. Tìm điện trở của mỗi sợi dây dẫn:

A: 90Ω B. 9Ω C. 2,25Ω D. 4,5Ω.

Bài 356: Một đường dây có điện trở 4Ω dẫn một dòng điện xoay chiều một pha từ nơi sản xuất đến nơi tiêu dùng. Điện áp

hiệu dụng ở nguồn điện lúc phát ra là U = 10kV, công suất điện là 400kW. Hệ số công suất của mạch điện là cosφ = 0,8.

Có bao nhiêu phần trăm công suất bị mất mát trên đường dây do tỏa nhiệt?

A: 2,5%. B. 6,4%. C. 1,6%. D. 10%.

Bài 357: Cần truyền tải một nguồn điện có công suất P không đổi đi xa. Khi sử dụng điện áp truyền tải là U thì hiệu suất

truyền tải là H. Hỏi nếu điện áp truyền tải là U‟ = n.U thì hiệu suất truyền tải H‟ bằng bao nhiêu so với H?

A: 'H

Hn

B. 2

'H

Hn

C. 1

' 1H

Hn

D.

2

1' 1

HH

n

Bài 358: Một nhà máy phát điện gồm n tổ máy có cùng công suất P hoạt động đồng thời. Điện sản xuất ra được đưa lên

đường dây và truyền đến nơi tiêu thụ với hiệu suất truyền tải là H. Hỏi khi chỉ còn một tổ máy hoạt động bình thường thì hiệu

suất truyền tải H‟ là bao nhiêu? Coi điện áp truyền tải, hệ số công suất truyền tải và điện trở đường dây không đổi.

A: 'H

Hn

B. H‟ = H C. 1

'n H

Hn

D. H‟ = n.H

Bài 359: Điện năng từ một trạm phát điện được đưa đến một khu tái định cư bằng đường dây truyền tải một pha. Cho biết,

nếu điện áp tại đầu truyền đi tăng từ U lên 2U thì số hộ dân được trạm cung cấp đủ điện năng tăng từ 120 lên 144. Cho

rằng chi tính đến hao phí trên đường dây, công suất tiêu thụ điện của các hộ dân đều như nhau, công suất của trạm phát

không đổi và hệ số công suất trong các trường hợp đều bằng nhau. Nếu điện áp truyền đi là 4U thì trạm phát huy này cung

cấp đủ điện năng cho:

A: 168 hộ dân. B. 150 hộ dân. C. 504 hộ dân. D. 192 hộ dân.

Bài 360: Trong quá trình truyền tải điện năng đi xa, độ giảm điện áp trên đường dây tải điện một pha bằng n lần điện áp

còn lại ở cuối đường dây này. Coi cường độ dòng điện trong mạch luôn cùng pha với điện áp. Để công suất hao phí trên

đường dây giảm a lần nhưng vẫn đảm bảo công suất truyền đến nơi tiêu thụ không đổi, cần phải tăng điện áp của nguồn

lên bao nhiêu lần ?

A: n + a

a (n + 1). B.

n + a

(n + 1) C.

n

a.(n + 1) D.

n + a

a (n + 1)

Bài 361: Trong quá trình truyền tải điện năng đi xa, ở cuối nguồn không dùng máy hạ thế. Cần phải tăng điện áp của

nguồn lên bao nhiêu lần để giảm công suất hao phí trên đường dây 100 lần nhưng vẫn đảm bảo công suất nơi tiêu thụ nhận

được là không đổi. Biết điện áp tức thời u cùng pha với dòng điện tức thời i và ban đầu độ giảm điện áp trên đường dây

bằng 10% điện áp của tải tiêu thụ:

A: 9,1 lần. B. 10 lần. C. 10 lần. D. 9,78 lần.


: 00998822..660022..660022 Trang: 108

DAO ĐỘNG ĐIỆN TỪ - SÓNG ĐIỆN TỪ

I) Biểu thức u, i, q.

1. Hieäu ñieän theá giöõa 2 baûn tuï: uC = U0.cos(t + )

2. Ñieän tích cuûa 1 bản tuï là q: q = C.uC = C.U0.cos(t + ) = Q0.cos(t + ) ( với Q0 = C.U0 )

(điện tích 1 bản tụ q có thể âm hay dương nhưng điện tích của tụ là điện tích bản dương và có giá trị bằng . 0q C u )

3. Cöôøng ñoä doøng qua maïch: i = q‟= -C.U0..sin(t + ) = -I0.sin(t + ) = I0cos(t + + /2).

4. Hieäu ñieän theá giöõa 2 đầu cuộn dâyï: uL = -uC = U0.cos(t + + ).

Kết luận: Vaäy trong maïch dao ñoäng L,C thì uC , uL , i, q biến thiên điều hòa cùng tần số, trong đó i leäch pha so với q,

uC, uL một goùc = /2 và uC ngược pha với uL.

II) Các đại lƣợng dao động của mạch dao động L-C.

1) Chu kyø rieâng: T = 2π

ω = 2 LC ; Taàn soá rieâng:

1 1

2f

T LC

2) Böôùc soùng cuûa soùng ñieän töø: . .2 c

cT c LCf

(c = 3.108m/s vaän toác aùnh saùng trong chaân khoâng)

3) Ta coù: 0 0 0 0

0 0 0

0 0 0 0

I Q I Q1I C.U . Q . T = 2 . = c.T = c.2

Q I 2 Q If

4) Với tụ C1 ta có các đại lượng tương ứng T1, f1, 1. Với tụ C2 ta có các đại lượng tương ứng T2, f2, 2.

*) Vậy nếu mắc C1 nối tiếp C2 ta có: 2 21 2 1 2 1 2

1 22 2 2 2

1 2 1 2 1 2

. . . ; ; ; =C T f

C C T Tf f

C C T T

*) Vậy nếu mắc C1 song song C2 ta có: 2 2 2 21 2

1 2 1 2 1 22 2

1 2

.; ; ; =C C T f

f fC T T

f f

III) Naêng löôïng ñieän từ:

1) Naêng löôïng ñieän tröôøng taäp trung giöõa 2 baûn tuï ñieän:

Wñ

221 1

.2 2 2

qCu q u

C

22 0

max 0 0 0

1 1.

2 2 2d

QW CU U Q

C

2) Naêng löôïng töø tröôøng taäp trung trong loøng oáng daây: 21

2tW Li

2

max 0

1.

2tW L I

3) Naêng löôïng ñieän từ của toàn mạch:

W = Wñ + Wt = 2 21 1

. .2 2

C u L i2

2 20max max 0 0 0 0

1 1 1. .

2 2 2 2d t

QW W CU U Q L I

C

4) Mối liên hệ I0 và U0 : ta có W = Wñmax = Wtmax = 2

0

1

2CU =

2

0

1.

2L I

0 0

L

U I .

C

0 0

C

I U .

L

5) Các hệ thức:

2

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

0 0 0

2

2 2 2 2

0

2.

2 2 2 2

2

0 0 0 0

hay + hay .

hay . =

=

hay + 1 hay + 1

qC LI i u I i i q U u i

L C L C

iQ q CL i q

i q i u

I Q I U

6) Khi Wđ = nWt ta có: 0 0 0

1 1 11 1

; ; n

I U Qi u q

n n

7) Mạch LC dao động tắt dần:

*) Công suất hao phí do cuoän daây coù điện trở R laø: Phao phí = I2.R (vôùi I = 0

2

I

0

C

U .

2.L

) vaø ñeå duy trì dao

ñoäng cuûa maïch thì coâng suaát boå sung phaûi baèng coâng suaát hao phí.

*) Năng lượng cần bổ sung trong 1 chu kì là ET = Phao phí .T = I2.R.T

*) Năng lượng cần bổ sung trong thời gian t là Et = Phao phí .t = I2.R.t


: 00998822..660022..660022 Trang: 109

Kết luận:

*) Trong quá trình dao động của mạch LC lý tưởng (không hao phí năng lượng) luôn có sự chuyển hóa qua lại giữa

năng lượng điện trường và năng lượng từ trường nhưng tổng của chúng (năng lượng điện từ) luôn được bảo toàn.

*) Goïi T vaø f laø chu kì vaø taàn soá bieán ñoåi cuûa i (hoaëc q) thì naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng töø tröôøng bieán thiên

tuần hoàn cùng chu kì T’ = 0,5T; taàn soá f’ = 2f. vaøWđ ngược pha với Wt. Thời gian ngắn nhất để năng lượng điện

trường bằng naêng löôïng töø tröôøng là t0 = T/4 (T là chu kì dao động của mạch)

*) Wđ và Wt biến thiên từ 0 đến giá trị cực đại W = 2

0

1.

2L I và quanh giá trị “cân bằng”

2

0

1.

4L I

*) Thời gian ngắn nhất để năng lượng điện trường (hay năng lượng từ trường) có giá trị cực đại là t0 = T/2 (T là chu kì

dao động của mạch)

IV) Điện từ trƣờng – Sóng điện từ - Thông tin bằng sóng điện từ:

1) Điện trường và từ trường biến thiên tuần hoàn cùng tần số với

tần số dao động của mạch và cùng pha dao động với nhau nhưng

năng lượng điện trường và năng lượng từ trường lại biến thiến với tần

số gấp 2 tần số dao động của mạch và ngược pha nhau.

2) Trong sự lan truyền sóng của sóng điện từ, véctơ cường độ

điện trường E và véctơ cường độ từ trường B có phương dao động

vuông góc với nhau và cả 2 cùng vuông góc với phương truyền

sóng nên sóng điện từ là sóng ngang.

3) Sóng điện từ mang năng lượng, tức là quá trình truyền sóng

cũng là quá trình truyền năng lượng, sóng điện từ mang đầy đủ các

đặc trưng của sóng như nhiễu xạ, khúc xạ, phản xạ, giao

thoa...trong chân không sóng điện từ truyền với tốc độ bằng tốc độ

ánh sáng c = 3.108m/s, đây là cơ sở để Einstein khẳng định ánh

sáng có bản chất là sóng điện từ.

4) So sánh sóng cơ và sóng điện từ.

SÓNG CƠ HỌC SÓNG ĐIỆN TỪ

*) Lan truyền dao động cơ học trong môi trường vật chất.

*) Tần số nhỏ.

*) Không truyền được trong chân không.

*) Truyền tốt trong các môi trường theo thứ tự:

Rắn > lỏng > khí.

VD: Khi sóng cơ truyền từ không khí vào nước thì vận

tốc tăng bước sóng tăng.

*) Lan truyền tương tác điện – từ trong mọi môi trường.

*) Tần số rất lớn.

*) Lan truyền tốt nhất trong chân không.

*) Truyền tốt trong các môi trường thường theo thứ tự:

Chân không > khí > lỏng > rắn.

VD: Khi sóng điện từ truyền từ không khí vào nước thì

vận tốc giảm n lần v = c/n, bước sóng giảm n lần n = /n.

5) Ñeå maùy thu soùng ñieän töø nhaän ñöôïc tín hieäu cuûa maùy phaùt soùng ñieän töø thì taàn soá maùy thu phaûi baèng taàn soá maùy

phaùt fthu = fphaùt thu = phaùt. Đây gọi là hiện tượng cộng hưởng điện từ.

6) Mạch dao động có L biến đổi từ LMin LMax và C biến đổi từ CMin CMax thì bước sóng của sóng điện từ phát

(hoặc thu) biến đổi trong khoảng Min < < Max min min max max.2 . .2 .c L C c L C .

7) Ta coù 2 2

1 1 1

4 . .2f C

T L fLC . Ñeå maùy thu (hay phaùt) soùng ñieän töø coù taàn soá f vôùi 1 2f f f

thì tuï C phaûi coù giaù trò bieán thieân trong khoaûng 2 2 2 2

2 1

1 1

4 . . 4 . .C

L f L f

8) Mạch chọn sóng sử dụng tụ xoay: Trong mạch chọn sóng của máy thu thông thường người ta chỉnh bước sóng

cộng hưởng của máy thu bằng cách xoay tụ, tức là thay đổi góc giữa 2 bản tụ để thay đổi diện tích đối xứng giữa 2

bản tụ làm thay đổi điện dung của tụ dẫn đến thay đổi bước sóng cộng hưởng của mạch. Thông thường ta hay gặp bài

toán tụ xoay mà ở đó điện dung của tụ phụ thuộc theo hàm bậc nhất với góc xoay :

Vận dụng: Một tụ xoay có điện dung phụ thuộc với góc xoay theo hàm bậc nhất và có giá trị biến thiên từ Cmin

đến Cmax ứng với góc xoay từ min đến max. Gọi Cx là giá trị của điện dung ứng với góc xoay x khi đó:

Ta có: Cmax = a.max + b ; Cmin = a.min + b ; Cx = a.x + b

x max min

x

max min

C .

C

b

C

Trong đó b là điện dung của tụ C ứng với x = 00, a là hệ số tỉ lệ giữa Cx và x (thông thường a = 1)

Đổi đơn vị: 1mF = 10-3F; 1F = 10

-6F; 1nF = 10

-9F; 1pF = 10

-12F ; 1

0

A = 10-10

m.

1kHz = 103Hz; 1MHz = 10

6Hz; 1GHz = 10

9Hz; 1THz = 10

12Hz.


: 00998822..660022..660022 Trang: 110

Bài 362: Chu kì dao ñoäng ñieän töø töï do trong maïch dao ñoäng LC ñöôïc xaùc ñònh bôûi heä thöùc naøo sau ñaây?

A: T = 2L

C

B: T = 2C

L

C: T = 2

LC

D: T = 2 LC

Bài 363: Khi ta đưa một thanh sắt từ vào lõi cuộn cảm của mạch LC thì tần số dao động của mạch thay đổi thế nào?

A: Tăng B: Giảm C: Không đổi D: Không thể xác định.

Bài 364: Ñieän dung cuûa tuï ñieän ñeå maïch dao động với taàn soá f là?

A:

2

1

C

4 Lf

B:

2 2

1

C

4 Lf

C:

2 2

1

C

2 Lf

D:

2

1

C

4 Lf

Bài 365: Mạch dao động LC. Nếu thay tụ C bằng tụ C1 thì chu kì dao động là T1, nếu thay bằng tụ C2 thì chu kì dao động

là T2. Hỏi nếu ta thay C bởi bộ tụ C1 và C2 mắc nối tiếp thì chu kì dao động T của mạch là:

A: 1 2

1 2

TTT

T T

B:

2 2

1 2T T T C: 1 2

2 2

1 2

TTT

T T

D:

2

1 2

2 2

1 2

TT T

T T

Bài 366: Mạch dao động LC. Nếu thay tụ C bằng tụ C1 thì chu kì dao động là T1, nếu thay bằng tụ C2 thì chu kì dao động

là T2. Hỏi nếu ta thay C bởi bộ tụ C1 và C2 mắc song song thì chu kì dao động T của mạch là:

A: 1 2

1 2

TTT

T T

B:

2 2

1 2T T T C: 1 2

2 2

1 2

TTT

T T

D:

2

1 2

2 2

1 2

TT T

T T

Bài 367: Moät maïch dao ñoäng goàm coù cuoän daây L thuaàn caûm khaùng vaø tuï ñieän C thuaàn dung khaùng. Neáu goïi Imax laø

doøng ñieän cöïc ñaïi trong maïch; hieäu ñieän theá cöïc ñaïi UCmax giöõa hai ñaàu tuï ñieän lieân heä vôùi Imax nhö theá naøo?

A:

Cmax max

L

U I

C

. C:

Cmax max

1

U I .

2 LC

B: Cmax max

L

U I .

C

D: Cmax max

C

U I

L

.

Bài 368: Tìm phaùt bieåu sai veà naêng löôïng trong maïch dao ñoäng LC :

A: Naêng löôïng dao ñoäng cuûa maïch goàm coù naêng löôïng ñieän tröôøng taäp trung ôû tuï ñieän vaø naêng löôïng töø tröôøng

taäp trung ôû cuoän caûm.

B: Naêng löôïng ñieän tröôøng vaø töø tröôøng bieán thieân ñieàu hoøa vôùi cuøng taàn soá cuûa doøng xoay chieàu trong maïch.

C: Khi naêng löôïng cuûa ñieän tröôøng trong tuï giaûm thì naêng löôïng töø tröôøng trong cuoän caûm taêng leân vaø ngöôïc laïi.

D: Taïi moät thôøi ñieåm, toång cuûa naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng töø tröôøng laø khoâng ñoåi, noùi caùch khaùc,

naêng löôïng cuûa maïch dao ñoäng ñöôïc baûo toaøn.

Bài 369: Chọn công thức sai:

A: Tần số dao động điện từ tự do f = 1

2 LC

B: Tần số góc dao động điện từ tự do = LC

C: Năng lượng điện trường tức thời trong tụ d

1W qu

2

D: Năng lượng từ trường tức thời trong cuộn cảm 2

t

1W Li

2

Bài 370: Naêng löôïng ñieän töø trong maïch dao ñoäng ñöôïc tính theo coâng thöùc :

A: W =

2

CU

2

B: W =

2

LI

2

C: W =

2

Q

2C

D: W =

2 2

Cu Li

2 2

Bài 371: Naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän cuûa maïch dao ñoäng ñöôïc tính baèng coâng thöùc naøo döôùi ñaây :

A: Wñ = 1

2

Cu2 B: Wñ =

2

oQ1

.

2 C

C: Wđ = 1

2

QoUo D: Wñ = 1

2

C.u

Bài 372: Với mạch dao động LC. Nếu gọi Qo là điện tích cực đại của tụ điện, Uo là hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ và

Io là cường độ cực đại của dòng điện trong mạch dao động thì năng lượng của dao động điện từ trong mạch là. Chọn công

thức sai.

A: 2oQ

W2C

B: 2oLI

W2

C: 2oCU

W2

D: W =

2

LI

2


: 00998822..660022..660022 Trang: 111

Bài 373: Với mạch dao động LC. Nếu gọi Uo là hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ thì cường độ cực đại của dòng điện

trong mạch dao động là.

A: o o

LI U

C B: o o

CI U

L C: o oI U LC D: o

o

UI

LC

Bài 374: Moät maïch LC ñang dao ñoäng töï do. Ngöôøi ta ño ñöôïc điện tích cöïc ñaïi treân hai baûn tuï ñieän laø Q0 vaø doøng

ñieän cöïc ñaïi trong maïch laø I0. Bieåu thöùc naøo sau ñaây đúng vôùi bieåu thöùc xaùc ñònh chu kì dao ñoäng trong maïch?

A: 0

0

0

Q

T

2I

B: 0

0

0

Q

T 2

I

C: 0

0

0

Q

T 4

I

D: 0

0

0

I

T 2

Q

.

Bài 375: Moät maïch LC ñang dao ñoäng töï do. Ngöôøi ta ño ñöôïc tích cöïc ñaïi treân hai baûn tuï ñieän laø Q0 vaø doøng ñieän cöïc

ñaïi trong maïch laø I0. Bieåu thöùc naøo sau ñaây xaùc ñònh böôùc soùng trong dao ñoäng töï do trong maïch? Bieát vaän toác truyeàn

soùng ñieän töø laø c.

A: 0

0

Q

2c

2I

B: 2 0

0

Q

2c

I

C: 0

0

Q

4c

2I

D: 0

0

Q

2 .c

I

.

Bài 376: Moät maïch dao ñoäng goàm cuoän thuaàn caûm L vaø hai tuï C gioáng nhau maéc noái tieáp,

khoùa K maéc ôû hai ñaàu moät tuï C. Maïch ñang hoaït ñoäng thì ta ñoùng khoùa K. Naêng löôïng toaøn

phaàn cuûa maïch sau ñoù seõ:

A: Khoâng ñoåi C: Giaûm coøn 0,5.

B: Giaûm coøn 0,25 D: Giaûm coøn 0,75.

Bài 377: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà ñieän töø tröôøng?

A: Khoâng theå coù ñieän tröôøng hoaëc töø tröôøng toàn taïi rieâng bieät, ñoäc laäp vôùi nhau

B: Ñieän tröôøng vaø töø tröôøng laø hai maët theå hieän khaùc nhau cuûa moät loaïi töø tröôøng duy

nhaát goïi laø ñieän töø tröôøng.

C: Ñieän töø tröôøng lan truyeàn ñöôïc trong khoâng gian.

D: Năng lượng sóng điện từ không đổi trong suốt quá trình truyền.

Bài 378: Soùng ñieän töø laø quaù trình lan truyeàn trong khoâng gian cuûa moät ñieän từ tröôøng bieán thieân. Keát luaän naøo sau ñaây laø

đúng khi noùi veà töông quan giöõa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E vaø vectô caûm töùng töø B cuûa ñieän töø tröôøng ñoù.

A: E vaø B bieán thieân tuaàn hoaøn leäch pha nhau moät goùc /2

B: E vaø B có phương dao động trùng nhau và cả 2 cùng vuông góc với phương truyền.

C: E vaø B coù cuøng phöông.

D: E vaø B có phương dao động vuông góc nhau và cả 2 cùng vuông góc với phương truyền.

Bài 379: Soùng ñieän töø laø quaù trình lan truyeàn trong khoâng gian cuûa moät ñieän töø tröôøng bieán thieân. Keát luaän naøo sau ñaây

laø ñuùng khi noùi veà töông quan giöõa vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E vaø vectô caûm öùng töø B cuûa ñieän töø tröôøng ñoù.

A: E vaø B bieán thieân tuaàn hoaøn ngược pha.

B: E vaø B coù cuøng phöông.

C: E vaø B bieán thieân tuaàn hoaøn coù cuøng biên độ.

D: E vaø B bieán thieân tuaàn hoaøn coù cuøng taàn soá vaø cuøng pha.

Bài 380: Đặc điểm nào trong số các đặc điểm dưới đây không là đặc điểm chung của sóng cơ và sóng điện từ:

A: Mang năng lượng. C: Nhiễu xạ khi gặp vật cản.

B: Là sóng ngang. D: Truyền trong môi trường chân không.

Bài 381: Nhaän ñònh naøo sau ñaây laø đúng:

A: Taïi moïi ñieåm baát kì treân phöông truyeàn, vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E vaø vectô caûm öùng töø B luoân luoân

vuoâng goùc vôùi nhau vaø caû hai ñeàu vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn.

B: Vectô E coù theå höôùng theo phöông truyeàn soùng vaø vectô B vuoâng goùc vôùi E .

C: Vectô B höôùng theo phöông truyeàn soùng vaø vectô E vuoâng goùc vôùi .

D: Hàm năng lượng điện trường và năng lượng từ trường biến thiên điều hòa cùng biên độ và quanh giá trị = 0.

Bài 382: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà soùng ñieän töø?

A: Ñieän tích dao ñoäng khoâng theå böùc xaï ra soùng ñieän töø

B: Ñieän töø tröôøng do moät ñieän tích ñieåm dao ñoäng theo phöông thaúng ñöùng seõ lan truyeàn trong khoâng gian döôùi

daïng soùng.

C: Vaän toác cuûa soùng ñieän töø trong chaân khoâng nhoû hôn nhieàu laàn so vôùi vaän toác aùnh saùng trong chaân khoâng.

D: Taàn soá soùng ñieän töø chæ baèng moät nöûa taàn soá f cuûa ñieän tích dao ñoäng.

L

C

C k


: 00998822..660022..660022 Trang: 112

Bài 383: Nguoàn phaùt ra soùng ñieän töø coù theå laø :

A: Ñieän tích töï do dao ñoäng. C: Seùt, tia löûa ñieän.

B: AÊng ten cuûa caùc ñaøi phaùt thanh, ñaøi truyeàn hình. D: Caû A, B vaø C.

Bài 384: Người đầu tiên bằng thực nghiệm đã phát ra sóng điện từ là.

A: Faraday. B: Mắcxoen C: Hécxơ D: Anhxtanh

Bài 385: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà moái lieân heä giöõa ñieän tröôøng vaø töø tröôøng?

A: Khi töø tröôøng bieán thieân laøm xuaát hieän ñieän tröôøng bieán thieân vaø ngöôïc laïi ñieän tröôøng bieán thieân laøm xuaát

hieän töø tröôøng bieán thieân.

B: Ñieän tröôøng bieán thieân ñeàu thì töø tröôøng bieán thieân cuõng ñeàu

C: Töø tröôøng bieán thieân caøng nhanh laøm ñieän tröôøng sinh ra coù taàn soá caøng lôùn.

D: Töø tröôøng bieán thieân caøng nhanh laøm ñieän tröôøng sinh ra coù taàn soá caøng nhoû.

Bài 386: Nguyeân taéc choïn soùng cuûa maïch choïn soùng trong maùy thu voâ tuyeán döïa treân:

A: Hieän töôïng caûm öùng ñieän töø. C: Hieän töôïng lan truyeàn soùng ñieän töø.

B: Hieän töôïng coäng höôûng. D: Caû 3 hieän töôïng treân.

Bài 387: Trong thoâng tin voâ tuyeán, haõy choïn phaùt bieåu đúng:

A: Soùng daøi coù naêng löôïng cao neân duøng ñeå thoâng tin döôùi nöôùc.

B: Nghe ñaøi baèng soùng trung vaøo ban ñeâm khoâng toát.

C: Soùng cöïc ngaén bò taàng ñieän li phaûn xaï hoaøn toaøn neân coù theå truyeàn ñeán taïi moïi ñieåm treân maët ñaát.

D: Soùng ngaén bò taàng ñieän li vaø maët ñaát phaûn xaï nhieàu laàn neân coù theå truyeàn ñeán moïi nôi treân maët ñaát.

Bài 388: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà söï phaùt vaø thu soùng ñieän töø ?

A: AÊng ten cuûa máy phaùt chæ phaùt theo moät taàn soá nhaát ñònh.

B: AÊng ten cuûa maùy thu coù theå thu soùng coù moïi taàn soá khaùc nhau.

C: Neáu taàn soá cuûa maïch dao ñoäng trong maùy thu ñöôïc ñieàu chænh sao cho coù giaù trò baèng f, thì maùy thu seõ baét

ñöôïc soùng coù taàn soá ñuùng baèng f.

D: Khi ñaët AÊng-ten cuûa tivi trong moät hoäp nhoâm kín sao cho aêng-ten khoâng tieáp xuùc vôùi hoäp nhoâm thì tivi caøng

roõ neùt vì aêng ten cuõng ñöôïc laøm baèng nhoâm.

Bài 389: Ñieàu naøo sau ñaây laø sai vôùi soùng ñieän töø ?

A: Mang naêng löôïng.

B: Là sóng ngang.

C: Coù taàn soá taêng khi truyeàn töø khoâng khí vaøo nước.

D: Cho hieän töôïng phaûn xaï vaø nhieãu xaï nhö soùng cô.

Bài 390: Trong các dụng cụ dưới đây dụng cụ nào có cả máy phát lẫn máy thu sóng vô tuyến.

A: Máy thu thanh. C: Máy truyền hình.

B: Điện thoại di động. D: Remote điều khiển ti vi.

Bài 391: Đặt một hộp kín bằng kim loại trong một vùng có sóng điện từ. Trong hộp kín sẽ có:

A: Điện trường. C: Từ trường.

B: Điện trường và từ trường. D: Không có các trường nói trên.

Bài 392: Soùng ñieän töø ñöôïc caùc ñaøi truyeàn hình phaùt coù coâng suaát lôùn coù theå truyeàn ñi moïi ñieåm treân maët ñaát laø soùng:

A: Daøi vaø cöïc daøi. B: Soùng trung. C: Soùng ngaén. D: Soùng cöïc ngaén.

Bài 393: Sãng nµo sau ®©y không ph¶i lµ sãng ®iÖn tõ:

A: Sãng cña ®µi ph¸t thanh C. Sãng cña ®µi truyÒn h×nh

B: Ánh s¸ng ph¸t ra tõ ngän ®Ìn D. Sãng ph¸t ra tõ loa phãng thanh.

Bài 394: Khi sóng âm (sóng cơ học) và sóng điện từ cùng truyền từ không khí vào trong nước thì:

A: Cả 2 sóng cùng có bước sóng giảm. C: Cả 2 sóng cùng giảm vận tốc lan truyền.

B: Cả 2 sóng cùng có tần số không đổi. D: Cả 2 sóng cùng có tần số và phương truyền không đổi.

Bài 395: Chu kì dao ñoäng ñieän töø töï do trong maïch dao ñoäng LC laø T. Năng lượng điện trường trong tụ điện của mạch

dao động biến thiên vôùi chu kì T’ baèng bao nhieâu. Chọn phương án đúng:

A: T‟ = T. B: T‟ = 2T. C: T‟ = T/2. D: T‟ = T/4

Bài 396: Một mạch dao động LC lí tưởng đang có dao động điện từ tự do. Biết điện tích cực đại của một bản tụ điện có độ

lớn là 10-8 C và cường độ dòng điện cực đại qua cuộn cảm thuần là 62,8 mA. Tần số dao động điện từ tự do của mạch là:

A: 2,5.103kHz. B. 3.10

3kHz. C. 2.10

3kHz. D. 10

3kHz.

Bài 397: Moät maïch dao ñoäng goàm tuï C vaø cuoän caûm L = 25H. Taàn soá dao ñoäng rieâng cuûa maïch laø f = 1MHz. Cho 2

= 10. Tính ñieän dung C cuûa tuï ñieän.

A: 10nF B: 1nF C: 2nF D: 6,33nF


: 00998822..660022..660022 Trang: 113

Bài 398: Moät maïch dao ñoäng ñieän tö øgoàm tuï coù ñieän dung C = 10-6(F) vaø cuoän thuaàn caûm coù ñoä töï caûm L = 10

-4(H) Chu

kì dao ñoäng ñieän töø trong maïch laø :

A: 6,28.10-5 (s) B: 62,8.10

-5 (s) C: 2.l0

-5 (s) D: 10

-5 (s)

Bài 399: Mạch dao động LC có L = 0,36H và C = 1F. Hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ điện bằng 6V. Cường độ

hiệu dụng qua cuộn cảm là :

A: I = 10mA. B: I = 20mA. C: I = 100mA. D: I = 5 2 mA.

Bài 400: Trong maïch dao ñoäng LC, goïi q0 laø ñieän tích cöïc ñaïi treân tuï, I0 laø cöôøng ñoä doøng ñieän cöïc ñaïi. Taàn soá dao ñoäng

cuûa maïch laø:

A: 0

0

2π.q

I B. 0

0

I

2πq C. 0

0

2π.I

q D.

1LC

2π

Bài 401: Trong mạch dao động L,C. Tính ñoä lôùn cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän i qua cuoän daây khi naêng löôïng ñieän tröôøng

cuûa tuï ñieän baèng n laàn naêng löôïng töø tröôøng cuûa cuoän daây. Bieát cöôøng ñoä cöïc ñaïi qua cuoän daây laø I0.

A: 0I

i

n

B:

0I

i

n 1

C:

0I

i

n 1

D: 0I

i

n

Bài 402: Khi năng lượng điện trường gấp n lần năng lượng từ trường thì tỷ lệ giữa Q0 và q là:

A: n B: n C: 1n D: 1

1n

Bài 403: Tính ñoä lôùn cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän qua cuoän daây khi naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän baèng 3 laàn naêng

löôïng töø tröôøng cuûa cuoän daây. Bieát cöôøng ñoä cöïc ñaïi qua cuoän daây laø 36mA.

A: 18mA. B: 12mA. C: 9mA. D: 3mA

Bài 404: Tính ñoä lôùn cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän qua cuoän daây khi naêng löôïng ñieän tröôøng cuûa tuï ñieän baèng 8 laàn naêng

löôïng töø tröôøng cuûa cuoän daây. Bieát cöôøng ñoä cöïc ñaïi qua cuoän daây laø 9mA.

A: 1A. B: 1mA. C: 9mA. D: 3mA

Bài 405: Moät maïch dao ñoäng goàm moät tuï ñieän coù ñieän dung 1000pF vaø moät cuoän caûm coù ñoä töï caûm 10H, ñieän trôû

khoâng ñaùng keå. Hieäu ñieän theá cöïc ñaïi ôû hai ñaàu tuï ñieän laø U0 = 2 V. Cöôøng ñoä doøng ñieän hiệu dụng trong maïch coù

theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau ñaây?

A: I = 0,01A B: I = 0,1A C: I = 100 A D: I = 0,001A.

Bài 406: Moät maïch dao ñoäng LC, có I0 = 10(mA) và Q0 = 5(C). Tính tần số dao động của mạch.

A: 1000Hz B: 500Hz C: 2000Hz D: 200Hz.

Bài 407: Moät maïch dao ñoäng ñieän töø goàm cuoän thuaàn caûm L =10-4(H) vaø tuï C. Khi hoaït ñoäng, doøng ñieän trong maïch coù

bieåu thöùc: i = 2sint. (mA). Naêng löôïng cuûa maïch dao ñoäng naøy laø:

A: 10-4 (J) B: 2.10

-10 (J) C: 2.10

-4 (J). D: 10

-7 (J).

Bài 408: Mạch dao động LC có C = 5F. Hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ điện bằng 6V. Năng lượng của mạch dao

động là:

A: 9.10-4J. B: 0,9.10

-4J. C: 4,5.10

-4J. D: 18.10

-4J.

Bài 409:

0 sai ?

A:

2

0CU

2

B: t LC2

2

0CU

4

C: t LC2

D: 0

LU

C

Bài 410: Moät maïch dao ñoäng goàm moät tuï ñieän coù ñieän dung C = 10pF vaø moät cuoän caûm coù ñoä töï caûm L = 1mH. Taïi

thôøi ñieåm ban ñaàu cöôøng ñoä doøng ñieän cöïc ñaïi I0 = 10mA. Bieåu thöùc naøo sau ñaây đúng vôùi bieåu thöùc cuûa cöôøng ñoä

doøng ñieän trong maïch?

A: 7

i = 10sin(10 t)(mA) C: 7

i = 10sin(10 t + π/2)(mA)

B: -2 14

i = 10 sin(10 t + π/2)(mA) D: -2 14

i = 10 sin(10 t + π/2)(A) .


: 00998822..660022..660022 Trang: 114

Bài 411: Moät maïch dao ñoäng goàm moät tuï ñieän coù ñieän dung C = 10pF vaø moät cuoän caûm coù ñoä töï caûm L = 1mH. Taïi

thôøi ñieåm ban ñaàu cöôøng ñoä doøng ñieän cöïc ñaïi I0 = 10mA. Bieåu thöùc naøo sau ñaây đúng vôùi bieåu thöùc cuûa ñieän tích treân

hai baûn tuï ñieän?

A: -9 7q = 10 sin 10 t + π/2 (C) C: -9 7

q = 10 sin 10 t (C)

B: -9 14q = 10 sin 10 t + π/2 (C) D: -9 7

q = 10 cos 10 t + π/2 (C) .

Bài 412: Mạch dao động LC lí tưởng, cuộn dây có độ tự cảm L = 10-4H. Biểu thức hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn dây là

u = 80cos(2.106t - /2)V. Biểu thức cường độ dòng điện trong mạch là:

A: i = 4cos(2.106t + /2)A. B. i = 0,4 cos (2.10

6t)A. C. i = 4cos(2.10

6t - )A. D. i = 0,4cos(2.10

6t - ) A.

Bài 413: M¹ch dao ®éng lý tưởng. Khi t = 0 cêng ®é dßng ®iÖn ®¹t gi¸ trÞ cùc ®¹i b»ng 2mA. BiÕt thêi gian ng¾n nhÊt ®Ó

tô phãng hÕt ®iÖn tÝch lµ 0,5ms. ViÕt biÓu thøc cường ®é dßng ®iÖn cña m¹ch

A: i = 2cos(1000t)A C. i = 2 2 cos(4000t + /2)A

B: i = 2.10-3cos(1000t)A D. i = 2cos(400t)mA

Bài 414: Điện tích của tụ điện trong mạch dao động LC có biểu thức q = Qocos(ωt + ). Tại thời điểm t = T/4, ta có:

A: Năng lượng điện trường cực đại. C. Hiệu điện thế giữa hai bản tụ bằng 0.

B: Điện tích của tụ cực đại. D. Dòng điện qua cuộn dây bằng 0.

Bài 415: Trong mạch dao động điện từ lí tưởng có dao động điện từ điều hoà với tần số góc ω = 5.106 rad/s. Khi điện tích tức

thời của tụ điện là q = 3 10-8C thì dòng điện tức thời trong mạch i = 0,05A. Điện tích lớn nhất của tụ điện có giá trị:

A: 3,2.10-8 C B. 3,0.10

-8 C C. 2,0.10

-8 C D. 1,8.10

-8 C.

Bài 416: Trong mạch dao động LC có dao động điện từ tự do với tần số góc 104 rad/s, cho L = 1 mH. HiÖu ®iÖn thÕ cùc ®ai

hai ®Çu tụ điện là 2V. Khi cường độ dòng điện trong mạch bằng 0,1 A th× hiÖu ®iÖn thÕ hai ®Çu tụ điện là:

A: 1 V. B. 1, 414 V . C. 1,732 V. D. 1,975 V .

Bài 417: Cho maïch ñao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï caûm L = 1mH. Khi trong maïch coù moät dao ñoäng ñieän töø töï do thì ñaõ

ñöôïc cöôøng ñoä doøng ñieän cöïc ñaïi trong maïch laø 1mA, hieäu ñieän theá cöïc ñaïi giöõa hai baûn tuï laø 10V. Ñieän dung C cuûa tuï

ñieän coù giaù trò laø :

A: 10F B: 0,1F C: 10pF D: 0,1pF

Bài 418: Dao động điện từ trong mạch LC là dao động điều hoà. Khi hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn cảm bàng 1,2V thì

cường độ dòng điện trong mạch bằng 1,8mA.Còn khi hiệu điện thế giữa hai đầu cuộn cảm bằng 0,9V thì cường độ dòng

điện trong mạch bằng 2,4mA. Biết độ tự cảm của cuộn dây L = 5mH. Điện dung của tụ và năng lượng dao động điện từ

trong mạch bằng:

A: 20nF và 2,25.10-8J B. 20nF và 5.10

-10J C. 10nF và 25.10

-10J D. 10nF và 3.10

-10J.

Bài 419: Trong maïch dao ñoäng LC (vôùi ñieän trôû khoâng ñaùng keå) ñang coù moät dao ñoäng ñieän töø töï do. Ñieän tích cöïc ñaïi

cuûa tuï ñieän vaø doøng ñieän cöïc ñaïi qua cuoän daây coù giaù trò laø Qo = 1C và Io = 10A. Taàn soá dao ñoäng rieâng f cuûa maïch coù

giaù trò gần bằng nhất với giá trị naøo sau ñaây?

A: 1,6 MHz B: 16 MHz C: 16 kHz D: 16 kHz

Bài 420: Trong mạch dao động LC, có I0 = 15mA. Tại thời điểm khi i = 7,5 2 mA thì q = 1,5 2 μC. Tính tần số dao

động của mạch (cho 2 =10):

A: 125 10 Hz B: 250 10 Hz C: 320 10 Hz D: 500 10 Hz

Bài 421: Mạch dao động LC lí tưởng gồm cuộn cảm thuần có độ tự cảm 50 mH và tụ điện có điện dung C. Trong mạch

đang có dao động điện từ tự do với cường độ dòng điện i 0,12cos2000t (i tính bằng A, t tính bằng s). Ở thời điểm mà

cường độ dòng điện trong mạch bằng một nửa cường độ hiệu dụng thì hiệu điện thế giữa hai bản tụ có độ lớn bằn:

A: 3 14 V. B. 6 2 V. C. 12 3 V. D. 5 14 V.

Bài 422: Một mạch dao động LC lí tưởng gồm một tụ điện mắc nối tiếp với một cuộn dây thuần cảm đang thực hiện dao

động điện từ tự do với tần số góc 7.103 rad.s

-1. Tại thời điểm ban đầu, điện tích của tụ điện đạt cực đại. Tính từ thời điểm ban

đầu, thời gian ngắn nhất để năng lượng điện trường trong tụ điện bằng năng lượng từ trường trong cuộn dây là:

A: 1,496.10-4

s. B. 7,480.10-5

s. C. 1,122.10-4

s. D. 2,244.10-4

s.

Bài 423: Moät maïch dao ñoäng goàm moät tuï ñieän coù ñieän dung 100μF vaø moät cuoän caûm coù ñoä töï caûm 0,2H, ñieän trôû

khoâng ñaùng keå. Cöôøng ñoä doøng ñieän cöïc ñaïi trong maïch laø I0 = 0,012A. Khi tuï ñieän coù ñieän tích q = 12,2μC thì cöôøng

ñoä doøng ñieän trong maïch coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau ñaây?

A: i = 4,8mA B: i = 8,2mA C: i = 11,7mA D: i = 15,6mA.

Bài 424: Một mạch dao động LC lí tưởng gồm một tụ điện mắc nối tiếp với một cuộn dây thuần cảm đang thực hiện dao

động điện từ tự do với tần số 7.103 rad.s

-1. Tại thời điểm ban đầu, điện tích của tụ điện đạt cực đại. Tính từ thời điểm ban

đầu, thời gian ngắn nhất để năng lượng điện trường trong tụ điện bằng năng lượng từ trường trong cuộn dây là:

A: 1,496.10-4

s. B. 7,480.10-5

s. C. 1,122.10-4

s. D. 2,244.10-4

s.


: 00998822..660022..660022 Trang: 115

Bài 425: Trongmạch dao động LC, hiệu điện thế cực đại giữa hai bản tụ là U0, khi cường độ dòng điện trong mạch có giá trị

bằng 1/4 giá trị cực đại thì hiệu điện thế giữa hai bản tụ là:

A: 0U 5

2 B. 0

U 10

2 C. 0

U 12

4 D. 0

U 15

4

Bài 426: Trong một mạch dao động LC không có điện trở thuần, có dao động điện từ tự do (dao động riêng). Hiệu điện

thế cực đại giữa hai bản tụ và cường độ dòng điện cực đại qua mạch lần lượt là U0 và I0. Tại thời điểm cường độ dòng điện

trong mạch có giá trị I0/2 thì độ lớn hiệu điện thế giữa hai bản tụ điển là:

A: 0

3U .

4 B: 0

3U .

2 C: 0

1U .

2 D: 0

3U .

4

Bài 427: Xét hai mạch dao động điện từ lí tưởng. Chu kì dao động riêng của mạch thứ nhất là T1, của mạch thứ hai là

T2 = 2T1. Ban đầu điện tích trên mỗi bản tụ điện có độ lớn cực đại Q0. Sau đó mỗi tụ điện phóng điện qua cuộn cảm của

mạch. Khi điện tích trên mỗi bản tụ của hai mạch đều có độ lớn bằng q (0 < q < Q0) thì tỉ số độ lớn cường độ dòng điện

trong mạch thứ nhất và độ lớn cường độ dòng điện trong mạch thứ hai là

A: 1/4. B. 1/2. C. 4. D. 2.

Bài 428: Trong mạch dao động LC có dao động điện từ tự do (dao động riêng) với tần số góc 104 rad/s. Điện tích cực đại

trên tụ điện là 10−9

C. Khi cường độ dòng điện trong mạch bằng 6.10−6

A thì điện tích trên tụ điện là:

A: 6.10−10

C B: 8.10−10

C C: 2.10−10

C D: 4.10−10

C

Bài 429: Gọi T là chu kì dao động của mạch L-C, t0 là thời gian liên tiếp để năng lượng điện trường đạt giá trị cực đại thì

biểu thức liên hệ giữa t0 và T là:

A: t0 = T/4 B: t0 = T/2 C: t0 = T D: t0 = 2T

Bài 430: Dao ñoäng ñieän töø trong maïch dao ñoäng LC coù taàn soá f = 5000Hz. Khi ñoù ñieän tröôøng trong tuï ñieän C bieán

thieân ñieàu hoøa vôùi:

A: Chu kì 2.10-4 s B: Taàn soá 10

4 Hz. C: Chu kyø 4.10

-4 s D: Chu kì 10

-4 s.

Bài 431: Trong maïch dao ñoäng LC lí töôûng coù moät dao ñoäng ñieän töø töï do vôùi taàn soá rieâng fo = 1MHz. Naêng löôïng töø

tröôøng trong maïch coù giaù trò baèng giaù trò cöïc ñaïi cuûa noù sau nhöõng khoaûng thôøi gian laø:

A: 2s. B: 1s C: 0,5s D: 0,25s.

Bài 432: Trong maïch dao ñoäng LC lí töôûng coù moät dao ñoäng ñieän töø töï do vôùi taàn soá rieâng fo = 1MHz. Naêng löôïng töø

tröôøng trong maïch coù giaù trò baèng nöûa giaù trò cöïc ñaïi cuûa noù sau nhöõng khoaûng thôøi gian laø:

A: 2s. B: 1s C: 0,5s D: 0,25s.

Bài 433: Một mạch dao động điện từ lí tưởng đang có dao động điện từ tự do. Tại thời điểm t = 0, điện tích trên một bản

tụ điện cực đại. Sau khoảng thời gian ngắn nhất t thì điện tích trên bản tụ này bằng một nửa giá trị cực đại. Chu kì dao

động riêng của mạch dao động này là

A: 6t. B. 12t. C. 3t. D. 4t.

Bài 434: Một mạch LC lí tưởng ,dao động điện từ tự do với tần số góc , năng lượng dao động là W = 2.10-6J. Cứ sau

một khoảng thời gian là t = 0,314.10-6(s) thì năng lượng tụ lại biến thiên qua giá trị 10

-6J. Tính tần số góc ?

A: = 5.106 (rad/s). B. = 5.10

7 (rad/s). C. = 10

6 (rad/s). D. = 10

7 (rad/s).

Bài 435: Một mạch dao động điện từ lí tưởng đang có dao động điện từ tự do. Biết điện tích cực đại trên một bản tụ điện

là4 2 C và cường độ dòng điện cực đại trong mạch là 0,5π 2 A. Thời gian ngắn nhất để điện tích trên một bản tụ giảm

từ giá trị cực đại đến nửa giá trị cực đại là:

A: 4

μs.3

B. 16

μs.3

C. 2

μs.3

D. 8

μs.3

Bài 436: Khi điện tích trên tụ tăng từ 0 lên 6 C thì đồng thời cường độ dòng điện trong mạch LC giảm từ 8,9mA xuống

7,2mA. Tính khoảng thời gian xảy ra sự biến thiên này.

A: 4

7, 2.10 s

B. 4

5,6.10 s

C. 4

8,1.10 s

D. 4

8,6.10 s

Bài 437: Tụ điện của mạch dao động có điện dung C = 2μF, ban đầu được tích điện đến điện áp 100V, sau đó cho mạch

thực hiện dao động điện từ tắt dần. Năng lượng mất mát của mạch từ khi bắt đầu thực hiện dao động đến khi dao động

điện từ tắt hẳn là bao nhiêu?

A: 10mJ B. 20mJ C. 10kJ D. 2,5kJ.

Bài 438: Moät maïch dao ñoäng goàm moät tuï ñieän coù ñieän dung 1000pF vaø moät cuoän caûm coù ñoä töï caûm 10H, vaø moät ñieän

trôû 1. Phaûi cung caáp moät coâng suaát baèng bao nhieâu ñeå duy trì dao ñoäng cuûa noù, khi hieäu ñieän theá cöïc ñaïi ôû hai ñaàu tuï

ñieän laø U0 = 2 (V)? Haõy choïn keát quaû đúng trong caùc keát quaû sau:

A: P = 0,001W B: P = 0,01W C: P = 0,0001W D: P = 0,00001W.

Bài 439: Maïch dao ñoäng goàm cuoän daây coù ñoä töï caûm L = 20H, ñieän trôû thuaàn R = 4 vaø tuï coù ñieän dung C = 2nF.

Caàn cung caáp cho maïch coâng suaát laø bao nhieâu ñeå duy trì dao ñoäng ñieän töø trong maïch bieát raèng hieäu ñieän theá cöïc ñaïi

giöõa hai ñaàu tuï laø 5V.

A: P = 0,05W B: P = 5mW C: P = 0,5W D: P = 0,5mW.


: 00998822..660022..660022 Trang: 116

Bài 440: Mạch dao động gồm cuộn dây có độ tự cảm L = 1,2.10-4H và một tụ điện có điện dung C = 3nF. Điện trở của cuộn

dây là R = 2. Để duy trì dao động điện từ trong mạch với hiệu điện thế cực đại U0 = 6V trên tụ điện thì phải cung cấp cho

mạch một năng lượng bao nhiêu sau mỗi chu kì? Coi độ giảm năng lượng là đều (Cho 1nJ = 10-9J).

A: 0,9 mJ B. 1,8 mJ C. 3,4 nJ D. 6,8 nJ.

Bài 441: Maïch dao ñoäng goàm cuoän daây coù ñoä töï caûm L = 20H, ñieän trôû thuaàn R = 4 vaø tuï coù ñieän dung C = 2nF.

Hieäu ñieän theá cöïc ñaïi giöõa hai ñaàu tuï laø 5V. Ñeå duy trì dao ñoäng ñieän töø trong maïch người ta dùng 1 pin có suất điện

động là 5V, có điện lượng dự trữ ban đầu là 30(C). Hỏi cục pin trên có thể duy trì dao động của mạch trong thời gian tối đa

là bao nhiêu?

A: t = 500 phút B: t = 50phút C: t = 300 phút D: t = 3000 phút

Bài 442: Một khung dao động gồm một ống dây có hệ số tự cảm L = 10H và 2 tụ điện cùng điện dung C = 2µF ghép nối

tiếp với nhau. Lúc đầu hiệu điện thế giữa hai đầu ống dây có giá trị cực đại U0 = 8V. Đến thời điểm t = 1/300s thì một

trong 2 tụ điện bị phóng điện ,chất điện môi trong tụ điện đó trở thành chất dẫn điện tốt. Tính điện tích cực đại của tụ trong

khung dao động sau thời điểm t nói trên . Lấy 2 = 10.

A: 4 5μC B. 4 7μC C. 4 3μC D. 4 10μC

Bài 443: Mạch dao động lý tưởng LC gồm cuộn thuần cảm L và 2 tụ C giống hệt mắc nối tiếp. Mạch đang hoạt động thì

ngay tại thời điểm năng lượng điện trường của bộ tụ bằng 2 lần năng lượng từ trường của cuộn cảm thì 1 tụ bị đánh thủng

hoàn toàn. Hỏi sau đó điện áp cực đại 2 đầu cuộn cảm bằng bao nhiêu lần so với lúc đầu?

A: 1

3 B.

1

3 C.

2

3 D.

1

2

Bài 444: Mét m¹ch dao ®éng lý tưởng gåm cuén c¶m cã ®é tù c¶m L vµ hai tô C gièng nhau m¾c nèi tiÕp. M¹ch ®ang

ho¹t ®éng b×nh thường víi cường ®é dßng ®iÖn cùc ®¹i trong m¹ch I0 th× ®óng lóc n¨ng lượng tõ trường b»ng ba lÇn n¨ng

lượng ®iÖn trường th× mét tô bÞ ®¸nh thñng hoµn toµn sau ®ã m¹ch vÉn ho¹t ®éng víi cường ®é dßng ®iÖn cùc ®¹i '

0I .

Quan hÖ gi÷a '

0I vµ I0 lµ?

A: '

0I = 0,935I0 B:

'

0I = 1,07I0 C:

'

0I = 0,875I0 D:

'

0I = 0,765I0

Bài 445:

th

A: 1600 B. 625 C. 800 D. 1000

Bài 446: Maïch choïn soùng cuûa maùy thu voâ tuyeán ñieän goàm moät cuoän thuaàn caûm coù ñoä töï cảm L = 10 H vaø moät tuï ñieän

coù ñieän dung C = 10pF. Maïch naøy thu ñöôïc soùng ñieän töø coù böôùc soùng laø :

A: 1,885m B: 18,85m C: 1885m D: 3m.

Bài 447: Maïch ñieän dao ñoäng baét tín hieäu cuûa moät maùy thu voâ tuyeán ñieän goàm moät cuoän caûm vôùi ñoä töï caûm bieán thieân

töø 0,1H ñeán 10H vaø moät tuï ñieän vôùi ñieän dung bieán thieân töø 10pF ñeán 1000pF. Taàn soá dao ñoäng cuûa maïch nhaân giaù

trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: f 1,59MHz đến 15,9MHz C: f 1,59MHz đến 159MHz

B: f 12,66MHz đến 1,59MHz D: f 79MHz. đến 1,59MHz

Bài 448:

1 1

1f 5.

A: C1/5 B. C1/ 5 C. 5C1 D. 5 C1

Bài 449: Maïch dao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï cảm L khoâng ñoåi. Khi tuï ñieän coù ñieän dung Cl thì taàn soá dao ñoäng rieâng

cuûa maïch laø f1 = 75MHz. Khi ta thay tuï Cl baèng tuï C2 thì taàn soá dao ñoäng rieâng leû cuûa maïch laø f2 = 100MHz. Neáu ta

duøng Cl noái tieáp C2 thì taàn soá dao ñoäng rieâng f cuûa maïch laø :

A: 175MHz B: 125MHz C: 25MHz D: 87,5MHz

Bài 450: Maïch dao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï cảm L khoâng ñoåi. Khi tuï ñieän coù ñieän dung Cl thì taàn soá dao ñoäng rieâng

cuûa maïch laø f1 = 75MHz. Khi ta thay tuï Cl baèng tuï C2 thì taàn soá dao ñoäng rieâng leû cuûa maïch laø f2 = 100MHz. Neáu ta

duøng Cl song song C2 thì taàn soá dao ñoäng rieâng f cuûa maïch laø:

A: 175MHz B: 125MHz C: 25MHz D: 60MHz

Bài 451: Maïch dao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï cảm L khoâng ñoåi. Khi tuï ñieän coù ñieän dung Cl thì bước sóng mạch phát ra

laø 1 = 75m. Khi ta thay tuï Cl baèng tuï C2 thì bước sóng mạch phát ra laø 2 = 100m. Neáu ta duøng Cl noái tieáp C2 thì bước

sóng mạch phát ra laø:

A: 50m B: 155m C: 85,5m D: 60m


: 00998822..660022..660022 Trang: 117

Bài 452: Cho mạch chọn sóng cộng hưởng gồm cuộn cảm và một tụ xoay. Khi điện dung của tụ là C1 thì mạch bắt được

sóng có bước sóng 1 = 10m, khi tụ có điện dung C2 thì mạch bắt được sóng có bước sóng 2 = 20m. Khi tụ điện có điện

dung C3 = C1 + 2C2 thì mạch bắt đuợc sóng có bước sóng 3 bằng:

A: 3 = 30m B. 3 = 22,2m C. 3 = 14,1m D. 3 = 15m.

Bài 453: Maïch dao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï cảm L khoâng ñoåi và tụ C. Biết khi tuï ñieän C coù ñieän dung C = 18nF thì

bước sóng mạch phát ra laø . Để mạch phát ra bước sóng /3 thì cần mắc thêm tụ có điện dung C0 bằng bao nhiêu và mắc

như thế nào?

A: C0 = 2,25nF và C0 nối tiếp với C. C: C0 = 6nF và C0 nối tiếp với C

B: C0 = 2,25nF và C0 song song với C D: C0 = 6nF và C0 song song với C

Bài 454: Maïch dao ñoäng LC lyù töôûng coù ñoä töï cảm L khoâng ñoåi và tụ C. Biết khi tuï ñieän C coù ñieän dung C = 10nF thì

bước sóng mạch phát ra laø . Để mạch phát ra bước sóng 2 thì cần mắc thêm tụ có điện dung C0 bằng bao nhiêu và mắc

như thế nào?

A: C0 = 5nF và C0 nối tiếp với C. C: C0 = 20nF và C0 nối tiếp với C

B: C0 = 30nF và C0 song song với C D: C0 = 40nF và C0 song song với C

Bài 455: Maïch ñieän dao ñoäng baét tín hieäu cuûa moät maùy thu voâ tuyeán ñieän goàm moät cuoän caûm vôùi ñoä töï caûm bieán thieân

töø 0,1H ñeán 10H vaø moät tuï ñieän vôùi ñieän dung bieán thieân töø 10pF ñeán 1000pF. Maùy ñoù coù theå baét caùc soùng voâ tuyeán

ñieän trong daûi soùng naøo? Haõy choïn keát quaû đúng trong nhöõng keát quaû sau:

A: Daûi soùng töø 1,885m ñeán 188,5m C: Daûi soùng töø 18,85m ñeán 1885m

B: Daûi soùng töø 0,1885m ñeán 188,5m D: Daûi soùng töø 0,628m ñeán 62,8m

Bài 456: Một tụ xoay có điện dung biến thiên liên tục và tỉ lệ thuận với góc quay theo hàm bậc nhất từ giá trị C1 = 10pF

đến C2 = 370pF tương ứng khi góc quay của các bản tụ tăng dần từ 00 đến 180

0. Tụ được mắc với một cuộn dây có

L = 2 μH để tạo thành mạch chọn sóng của máy thu. Để thu được sóng điện từ có bước sóng 18,84 m thì phải xoay tụ ở

vị trí ứng với góc quay bằng:

A: 300 B. 20

0 C. 40

0 D. 60

0

Bài 457: Mạch chọn sóng của máy thu vô tuyến gồm một cuộn dây thuần cảm có độ tự cảm L = 0,938µH và một tụ

xoay. Tụ xoay biến thiên theo góc xoay C = + 30(pF). Để thu được sóng điện từ có bước sóng 15m thì góc xoay của

tụ phải là:

A: 36,50. B. 38,5

0. C. 35,5

0. D. 37,5

0.

Bài 458: Mạch chọn sóng ở máy thu gồm cuộn dây thuần cảm và tụ xoay với điện dung tụ xoay phụ thuộc theo hàm

bậc nhất với góc xoay. Biết giá trị điện dung của tụ biến thiên từ 10µF đến 250µF ứng với góc xoay tụ từ 00 đến 120

0,

khi góc xoay của tụ có giá trị là 80

thì mạch thu được bước sóng . Hỏi để mạch thu được bước sóng 2 cần xoay thêm

tụ một góc bằng bao nhiêu?

A: 160 B. 39

0 C. 47

0 D. 78

0

Bài 459: Một mạch dao động gồm một cuộn cảm thuần có độ tự cảm xác định và một tụ điện là tụ xoay, có điện dung

thay đổi được theo quy luật hàm số bậc nhất của góc xoay α của bản linh động. Khi α = 00, tần số dao động riêng của

mạch là 3 MHz. Khi α =1200, tần số dao động riêng của mạch là 1MHz. Để mạch này có tần số dao động riêng bằng 1,5

MHz thì α bằng:

A: 300 B. 45

0 C. 60

0 D. 90

0

Hết phần II.


: 00998822..660022..660022 Trang: 118

TÁN SẮC ÁNH SÁNG

1. Tán sắc ánh sáng:

*) Đ/n: Là hiện tượng ánh sáng bị tách thành nhiều

màu khác nhau khi đi qua mặt phân cách của hai môi

trường trong suốt. Theo thứ tự: đỏ, da cam, vàng, lục,

lam, chàm, tím, trong đó ánh sáng đỏ lệch ít nhất, ánh

sáng tím lệch nhiều nhất.

*) Nguyên nhân của hiện tượng tán sắc ánh sáng là

do chiết suất của ánh sáng trong cùng một môi

trường trong suốt không những phụ thuộc vào bản

chất môi trường mà còn phụ thuộc vào tần số (bước

sóng hay màu sắc) của ánh sáng. Ánh sáng có tần số

càng nhỏ (bước sóng càng dài) thì chiết suất của môi

trường càng nhỏ càng bị lệch ít và ngược lại.

*) Hiện tƣợng tán sắc ánh sáng được ứng dụng trong

máy quang phổ để phân tích thành phần cấu tạo của chùm ánh sáng do các nguồn sáng phát ra và là cơ sở giải thích một số

hiện tượng quang học như cầu vồng hay quầng sáng…

*) Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi qua lăng kính mà chỉ bị lệch đường về phía đáy lăng kính. Mỗi ánh

sáng đơn sắc có tần số đặc trưng xác định. Khi một ánh sáng đơn sắc truyền từ môi trường này sang môi trường khác (ví

dụ truyền từ không khí vào nước) thì vận tốc truyền, phương truyền, bước sóng có thể thay đổi nhưng tần số, chu kì, màu

sắc, năng lượng photon thì không đổi.

Bƣớc sóng của ánh sáng đơn sắc khi truyền trong chân không là 0 = c/f trong môi trường có chiết suất n là = 0/n

*) Chiết suất của môi trường trong suốt phụ thuộc vào màu sắc và tần số ánh sáng. Đối với ánh sáng màu đỏ là nhỏ nhất,

màu tím là lớn nhất Trong cùng một môi trường ánh sáng có màu sắc khác nhau có vận tốc khác nhau, vận tốc ánh

sáng giảm dần theo màu sắc từ ánh sáng đỏ đến ánh sáng tím.

*) Ánh sáng trắng (0,38m 0,76m) là tập hợp của vô số ánh sáng đơn sắc có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.

2. Giải thích màu sắc của vật – màu sắc tấm kính.

*) Ánh sáng trắng là tập hợp vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau. Một vật có màu sắc nào thì nó phản xạ ánh sáng đơn sắc

màu đó đó và hấp thụ các mà sắc khác, bông hoa màu đỏ vì nó phản xạ ánh sáng đơn sắc màu đỏ và hấp thụ các màu còn

lại, vật màu trắng phản xạ tất cả các màu đơn sắc, vật màu đen hấp thụ tất cả màu đơn sắc.

*) Ánh sáng trắng là tập hợp vô số ánh sáng đơn sắc khác nhau. Tấm kính trong có màu nào chứng tỏ nó cho ánh sáng

đơn sắc màu đó đi qua và hấp thụ tất cả các màu còn lại, tấm kính

trong suốt cho tất cả các màu đi qua.

3. Các công thức áp dụng làm bài toán tán sắc.

*) Vận dụng định luật khúc xạ ánh sáng: n1.sini1 = n2.sini2

*) Công thức lăng kính:1 1 1 2

2 2 1 2

sin .sin ;

sin .sin ;

i n r A r r

i n r D i i A

*) Chiết suất chất làm lăng kính

minA D

sin

2

Asin

2

n

*) Công thức tính góc lệch trong trường hợp khi góc chiết quang A và góc tới i đều nhỏ hơn 100: D = (n – 1).A

*) Khi góc chiết quang A và góc tới i đều nhỏ hơn 100: Drad = (ntím – nđỏ).Arad và xrad = (ntím – nđỏ).Arad .d với Drad là

góc hợp bởi tia tím và đỏ (góc quang phổ), xrad là bề rộng quang phổ thu được trên màn cách lăng kính đoạn d.

*) Tiêu cự thấu kính f

1 2

1 n 1 11

f N R R

+ R > 0: maët caàu loài; R < 0: maët caàu loõm; R : maët phaúng

+ n: chieát suaát tuyeät ñoái cuûa chaát laøm thaáu kính; N: chieát suaát tuyeät ñoái cuûa moâi tröôøng 2 beân thaáu kính

*) Söï phaûn xaï toaøn phaàn: AÙnh saùng truyeàn töø moâi tröôøng coù chieát quang hôn sang moâi tröôøng chieát quang keùm và goùc

tôùi phaûi lôùn hôn goùc giôùi haïn: i > igh trong đó: gh 2 1

sin i = n n (n2 < n1)

A

i2

R

n > 1 C B

I

i1 r1 r2 J

D

S


: 00998822..660022..660022 Trang: 119

4. BẢNG LIÊN HỆ CHIẾT SUẤT – TẦN SỐ - MÀU SẮC…

Màu sắc

Bƣớc sóng Đỏ Cam Vàng Lục Lam Chàm Tím

(0,64 – 0,76µm) (0,59 – 0,65µm) (0,57 – 0,6µm) (0,5 – 0,575µm) (0,45 – 0,51µm) (0,43 – 0,46µm) (0,38 – 0,44µm)

Tần số Tăng dần

Bƣớc sóng Giảm dần

Chiết suất trong

cùng môi trƣờng

Tăng dần

Vận tốc trong

cùng môi trƣờng

Giảm dần

Góc lệch khi qua

lăng kính

Tăng dần

Tác dụng nhiệt Giảm dần

Độ lớn tiêu cự f

qua thấu kính

Giảm dần

Bài 1: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø đúng khi noùi veà hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng?

A: Mọi ánh sáng qua lăng kính đều bị tán sắc.

B: Chæ khi aùnh saùng traéng truyeàn qua laêng kính môùi xaûy ra hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng.

C: Hieän töôïng taùn saéc cuûa aùnh saùng traéng qua laêng kính cho thaáy raèng trong aùnh saùng traéng coù voâ soá aùnh saùng

ñôn saéc coù maøu saéc bieán thieân lieân tuïc töø ñoû ñeán tím.

D: Vaàng maøu xuaát hieän ôû vaùng daàu môõ hoaëc bong boùng xaø phoøng coù theå giaûi thích do hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng.

Bài 2: Chọn câu sai:

A: Đại lượng đặc trưng cho ánh sáng đơn sắc là tần số.

B: Vận tốc của ánh sáng đơn sắc không phụ thuộc môi trường truyền.

C: Chiết suất của chất làm lăng kính đối với ánh sáng đỏ nhỏ hơn đối với ánh sáng màu lục.

D: Sóng ánh sáng có tần số càng lớn thì vận tốc truyền trong môi trường trong suốt càng nhỏ.

Bài 3: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về ánh sáng trắng và ánh sáng đơn sắc?

A: Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số các ánh sáng đơn sắc khác nhau có màu biến thiên liên tục từ đỏ đến tím.

B: Chiết suất của chất làm lăng kính là giống nhau đối với các ánh sáng đơn sắc khác nhau.

C: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính.

D: Khi các ánh sáng đơn sắc đi qua một môi trường trong suốt thì chiết suất của môi trường đối với ánh sáng đỏ là

nhỏ nhất, đối với ánh sáng tím là lớn nhất.

Bài 4: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà aùnh saùng ñôn saéc?

A: Moãi aùnh saùng ñôn saéc coù moät maøu xaùc ñònh goïi laø maøu ñôn saéc.

B: Trong cùng một môi trường moãi aùnh saùng ñôn saéc coù moät böôùc soùng xaùc ñònh.

C: Vaän toác truyeàn cuûa moät aùnh saùng ñôn saéc trong caùc moâi tröôøng trong suoát khaùc nhau laø nhö nhau.

D: AÙnh saùng ñôn saéc khoâng bò taùn saéc khi truyeàn qua laêng kính.

Bài 5: Một tia sáng đi qua lăng kính ló ra chỉ có một màu duy nhất không phải màu trắng thì đó là:

A: ánh sáng đơn sắc C: ánh sáng đa sắc.

B: ánh sáng bị tán sắc D: lăng kính không có khả năng tán sắc.

Bài 6: Tìm phát biểu đúng về ánh sáng đơn sắc.

A: Ánh sáng đơn sắc luôn có cùng một bước sóng trong các môi trường.

B: Ánh sáng đơn sắc luôn có cùng một vaän toác khi truyeàn qua caùc moâi tröôøng

C: Ánh sáng đơn sắc không bị lệch đường truyền khi đi qua một lăng kính.

D: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua một lăng kính.

Bài 7: Chọn câu trả lời sai. Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng:

A: Coù taàn soá khaùc nhau trong caùc moâi tröôøng truyeàn khaùc nhau

B: Không bị tán sắc khi qua lăng kính.

C: Bị khúc xạ khi đi qua lăng kính.

D: Có vận tốc thay đổi khi truyền từ môi trường này sang môi trường khác.

Bài 8: Một sóng ánh sáng đơn sắc được đặc trưng nhất là:

A: Màu sắc C: Tần số

B: Vận tốc truyền. D: Chiết suất lăng kính với ánh sáng đó.


: 00998822..660022..660022 Trang: 120

Bài 9: Choïn caâu đúng trong caùc caâu sau :

A: Soùng aùnh saùng coù phöông dao ñoäng doïc theo phöông truïc truyeàn aùnh saùng

B: ÖÙng vôùi moãi aùnh saùng ñôn saéc, soùng aùnh saùng coù chu kyø nhaát ñònh

C: Vaän toác aùnh saùng trong moâi tröôøng caøng lôùn neáu chieát suaát cuûa moâi tröôøng ñoù lôùn.

D: ÖÙng vôùi moãi aùnh saùng ñôn saéc, böôùc soùng khoâng phuï thuoäc vaøo chieát suaát cuûa moâi tröôøng aùnh saùng truyeàn qua.

Bài 10: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi ñeà caäp veà chieát suaát moâi tröôøng?

A: Chieát suaát cuûa moät moâi tröôøng trong suoát tuøy thuoäc vaøo maøu saéc aùnh saùng truyeàn trong noù.

B: Chieát suaát cuûa moät moâi tröôøng coù giaù trò taêng ñaàn töø maøu tím ñeán maøu ñoû.

C: Chieát suaát cuûa moâi tröôøng trong suoát tæ leä nghòch vôùi vaän toác truyeàn cuûa aùnh saùng trong moâi tröôøng ñoù.

D: Vieäc chieát suaát cuûa moät moâi tröôøng trong suoát tuøy thuoäc vaøo maøu saéc aùnh saùng chính laø nguyeân nhaân cuûa hieän

töôïng taùn saéc aùnh saùng.

Bài 11: Moät tia saùng ñi töø chaân khoâng vaøo nöôùc thì ñaïi löôïng naøo cuûa aùnh saùng thay đổi ?

(I) Böôùc soùng. (II). Taàn soá. (III) Vaän toác.

A: Chæ (I) vaø (II). B: Chæ (I) vaø (III). C: Chæ (II) vaø (III) D: Caû (I), (II) vaø (III).


A: Ánh sáng trắng là tập hợp gồm 7 ánh sáng đơn sắc: đỏ, cam, vàng, lục, lam, chàm, tím.

B: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi qua lăng kính.

C: Vận tốc của sóng ánh sáng tuỳ thuộc môi trường trong suốt mà ánh sáng truyền qua.

D: Dãy cầu vồng là quang phổ của ánh sáng trắng.

Bài 13: Trong các phát biểu sau đây, phát biểu nào là sai?

A: Ánh sáng trắng là hợp của nhiều ánh sáng đơn sắc có màu biến thiên liên tục từ đỏ tới tím.

B: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng không bị tán sắc khi đi qua lăng kính.

C: Hiện tượng chùm sáng trắng, khi đi qua một lăng kính, bị tách ra thành nhiều chùm sáng có màu sắc khác nhau là

hiện tượng tán sắc ánh sáng.

D: Ánh sáng do Mặt Trời phát ra là ánh sáng đơn sắc vì nó có màu trắng.

Bài 14: Hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng trong thí nghieäm cuûa Niu tôn ñöôïc giaûi thích döïa treân:

A: Söï phuï thuoäc cuûa chieát suaát vaøo moâi tröôøng truyeàn aùnh saùng.

B: Goùc leäch cuûa tia saùng sau khi qua laêng kính vaø söï phuï thuoäc chieát suaát laêng kính vaøo maøu saéc aùnh saùng.

C: Chieát suaát moâi tröôøng thay ñoåi theo maøu cuûa aùnh saùng ñôn saéc.

D: Söï giao thoa cuûa caùc tia saùng loù khoûi laêng kính.

Bài 15: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về chiết suất của một môi trường?

A: Chiết suất của một môi trường trong suồt nhất định đối với mọi ánh sáng đơn sắc là như nhau.

B: Chiết suất của một môi trường trong suốt nhất định đối với mỗi ánh sáng đơn sắc khác nhau là khác nhau.

C: Với bước sóng ánh sáng chiếu qua môi trường trong suốt càng dài thì chiết suất của môi trường càng lớn.

D: Chiết suất của môi trường trong suốt khác nhau đối với một loại ánh sáng nhất định thì có giá trị như nhau.

Bài 16: Chiếu ba chùm đơn sắc: đỏ, lam, vàng cùng song song với trục chính của một thấu kính hội tụ thì thấy:

A: Ba chùm tia ló hội tụ ở cùng một điểm trên trục chính gọi là tiêu điểm của thấu kính.

B: Ba chùm tia ló hội tụ ở ba điểm khác nhau trên trục chính theo thứ tự (từ thấu kính) lam, vàng, đỏ

C: Ba chùm tia ló hội tụ ở ba điểm khác nhau trên trục chính theo thứ tự (từ thấu kính) đỏ, lam, vàng

D: Ba chùm tia ló hội tụ ở ba điểm khác nhau trên trục chính theo thứ tự (từ thấu kính) đỏ, vàng, lam.

Bài 17: Chieát suaát cuûa moät moâi tröôøng trong suoát ñoái vôùi caùc aùnh saùng ñôn saéc khaùc nhau laø ñaïi löôïng.

A: Coù giaù trò baèng nhau ñoái vôùi moïi aùnh saùng ñôn saéc töø ñoû ñeán tím.

B: Coù giaù trò khaùc nhau, lôùn nhaát ñoái vôùi aùnh saùng ñoû vaø nhoû nhaát ñoái vôùi aùnh saùng tím.

C: Coù giaù trò khaùc nhau, aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng caøng lôùn thì chieát suaát caøng lôùn.

D: Coù giaù trò khaùc nhau, aùnh saùng ñôn saéc coù taàn soá caøng lôùn thì. chieát suaát caøng lôùn.

Bài 18: Chọn câu sai trong các câu sau:

A: Chiết suất của môi trường trong suốt nhất định phụ thuộc vào bước sóng của ánh sáng sắc.

B: Chiết suất của một môi trường trong suốt nhất định đối với ánh sáng có bước sóng dài thì lớn hơn đối với ánh

sáng có bước sóng ngắn.

C: Ánh sáng đơn sắc là ánh sáng có bước sóng nhất định.

D: Màu quang phổ là màu của ánh sáng đơn sắc.

Bài 19: Phát biểu nào sau đây là sai?

A: Ánh sáng trắng là tập hợp của vô số các đơn sắc có màu biến đổi liên tục từ đỏ đến tím.

B: Chiết suất của chất làm lăng kính đối với các ánh sáng đơn sắc là khác nhau.

C: Ánh sáng đơn sắc không bị tán sắc khi đi qua lăng kính.

D: Khi chiếu một chùm ánh sáng mặt trời đi qua một cặp hai môi trường trong suốt thì tia tím bị lệch về phía mặt

phân cách hai môi trường nhiều hơn tia đỏ.


: 00998822..660022..660022 Trang: 121

Bài 20: Một ánh sáng đơn sắc màu cam có tần số f được truyền từ chân không vào một chất lỏng có chiết suất là 1,5 đối với

ánh sáng này. Trong chất lỏng trên, ánh sáng này có:

A: Màu tím và tần số f. C. Màu cam và tần số 1,5f.

B: Màu cam và tần số f. D. Màu tím và tần số 1,5f.

Bài 21: Chọn câu đúng. Tấm kính đỏ:

A: Hấp thụ mạnh ánh sáng đỏ. C: Hấp thụ ít ánh sáng đỏ.

B: Không hấp thụ ánh sáng xanh. D: Hấp thụ ít ánh sáng xanh.

Bài 22: Lá cây màu xanh lục sẽ:

A: Phản xạ ánh sáng lục C: Hấp thụ ánh sáng lục

B: Biến đổi ánh sáng chiếu tới thành màu lục D: Cho ánh sáng lục đi qua.

Bài 23: Phát biểu nào sau đây là đúng?

A: Tấm kính màu đen có thể cho mọi ánh sáng đơn sắc đi qua.

B: Tấm kính trong suốt hấp thụ toàn bộ ánh sáng đơn sắc.

C: Tấm kính có màu sắc nào sẽ hấp thụ màu sắc đó.

D: Tấm kính có màu sắc nào thì nó sẽ cho màu sắc đó đi qua và không hấp thụ hoặc hấp thụ rất ít.

Bài 24: Khi chập 2 tấm kính màu xanh lục tuyệt đối và màu đỏ tuyệt đối rồi cho ánh sáng mặt trời đi qua ta sẽ thấy ánh:

A: Không có ánh sáng nào đi qua C: Chỉ có ánh sáng lục và đỏ đi qua

B: Chỉ có ánh sáng lục đi qua D: Chỉ có ánh sáng đỏ đi qua.

Bài 25: Chiếu xiên một chùm sáng hẹp gồm hai ánh sáng đơn sắc là vàng và lam từ không khí tới mặt nước thì:

A: Chùm sáng bị phản xạ toàn phần.

B: So với phương tia tới, tia khúc xạ vàng bị lệch ít hơn tia khúc xạ lam.

C: Tia khúc xạ chỉ là ánh sáng vàng, còn tia sáng lam bị phản xạ toàn phần.

D: So với phương tia tới, tia khúc xạ lam bị lệch ít hơn tia khúc xạ vàng.

Bài 26: Từ không khí người ta chiếu xiên tới mặt nước nằm ngang một chùm tia sáng hẹp song song gồm hai ánh sáng

đơn sắc: màu vàng, màu chàm. Khi đó chùm tia khúc xạ

A: gồm hai chùm tia sáng hẹp là chùm màu vàng và chùm màu chàm, trong đó góc khúc xạ của chùm màu vàng lớn

hơn góc khúc xạ của chùm màu chàm.

B: chỉ là chùm tia màu vàng còn chùm tia màu chàm bị phản xạ toàn phần.

C: gồm hai chùm tia sáng hẹp là chùm màu vàng và chùm màu chàm, trong đó góc khúc xạ của chùm màu vàng

nhỏ hơn góc khúc xạ của chùm màu chàm.

D: vẫn chỉ là một chùm tia sáng hẹp song song.

Bài 27: Một chùm ánh sáng mặt trời có dạng một dải sáng mỏng, hẹp rọi xuống mặt nước trong một bể nước tạo nên ở

đáy bể một vết sáng

A: Có màu trắng dù chiếu xiên hay chiếu vuông góc.

B: Có nhiều màu dù chiếu xiên hay chiếu vuông góc.

C: Có nhiều màu khi chiếu xiên và có màu trắng khi chiếu vuông góc.

D: Có nhiều màu khi chiếu vuông góc và có màu trắng khi chiếu xiên.

Bài 28: Trong chân không ánh sáng một đơn sắc có bước sóng là λ = 720nm, khi truyền vào nước bước sóng giảm còn λ‟

= 360nm. Tìm chiết suất của chất lỏng?

A: n = 2 B: n = 1 C: n = 1,5 D: n = 1,75

Bài 29: Khi đi từ không khí vào trong nước thì bức xạ nào sau đây có góc khúc xạ lớn nhất?

A: Đỏ B: Tím C: Lục D: Lam.

Bài 30: Một ánh sáng đơn sắc có tần số dao động là 5.1013

Hz, khi truyền trong một môi trường có bước sóng là 600nm.

Tốc độ ánh sáng trong môi trường đó bằng:

A: 3.108m/s. B. 3.10

7m/s. C. 3.10

6m/s. D. 3.10

5m/s.

Bài 31: Khi cho một tia sáng đi từ nước có chiết suất 1

4/3n vào một môi trường trong suốt nào đó, người ta nhận thấy

vận tốc truyền của ánh sáng bị giảm đi một lượng v = 108m/s. Tính chiết suất tuyệt đối của môi trường này.

A: n = 1,5 B. n = 2 C. n = 2,4 D. n = 2

Bài 32: Một thấu kính hội tụ mỏng có hai mặt cầu cùng bán kính 10cm. Chiết suất của thấu kính đối với tia tím bằng 1,69

và đối với tia đỏ là 1,60. Khoảng cách giữa tiêu điểm của tia màu tím và tiêu điểm của tia màu đỏ bằng :

A: 1,184cm B. 1,801cm C. 1,087cm D. 1,815cm

Bài 33: Một thấu kính hội tụ có hai mặt cầu, bán kính cùng bằng 20cm. Chiết suất của thấu kính đối với tia tím là 1,69 và

đối với tia đỏ là 1,60, đặt thấu kính trong không khí. Độ biến thiên độ tụ của thấu kính đối tia đỏ và tia tím là:

A: 46,1dp. B. 64,1dp. C. 0,46dp. D. 0,9dp.

Bài 34: Trong một thí nghiệm người ta chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc song song hẹp vào cạnh của một lăng kính có

góc chiết quang A = 80 theo phương vuông góc với mặt phẳng phân giác của góc chiết quang. Đặt một màn ảnh E song

song và cách mặt phẳng phân giác của góc chiết quang 1m. Trên màn E ta thu được hai vết sáng. Sử dụng ánh sáng vàng,

chiết suất của lăng kính là 1,65 thì góc lệch của tia sáng là:

A: 4,00. B. 5,2

0. C. 6,3

0. D. 7,8

0.


: 00998822..660022..660022 Trang: 122

Bài 35: Chiếu một tia sáng trắng vào một lăng kính có góc chiết quang A= 40 dưới góc tới hẹp. Biết chiết suất của lăng kính

đối với ánh sáng đỏ và tím lần lượt là 1,62 và 1,68. Độ rộng góc quang phổ của tia sáng đó sau khi ló khỏi lăng kính là:

A: 0,24 rad. B. 0,0150. C. 0,24

0. D. 0,015 rad.

Bài 36: Gãc chiÕt quang cña l¨ng kÝnh b»ng 60. ChiÕu mét tia s¸ng tr¾ng vµo mÆt bªn cña l¨ng kÝnh theo ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang. §Æt mét mµn quan s¸t, sau l¨ng kÝnh, song song víi mÆt ph¼ng ph©n gi¸c cña gãc chiÕt quang cña l¨ng kÝnh vµ c¸ch mÆt nµy 2m. ChiÕt suÊt cña l¨ng kÝnh ®èi víi tia ®á lµ: n® = 1,50 vµ ®èi víi tia tÝm lµ nt = 1,56. §é réng cña quang phæ liªn tôc trªn mµn quan s¸t b»ng:

A: 6,28 mm. B. 12,57 mm. C. 9,30 mm. D. 15,42 mm.

Bài 37: Chiếu chùm ánh sáng trắng, hẹp từ không khí vào bể đựng chất lỏng có đáy phẳng, nằm ngang với góc tới 600.

Chiết suất của chất lỏng đối với ánh sáng tím nt = 1,70, đối với ánh sáng đỏ nđ = 1,68. Bề rộng của dải màu thu được ở

đáy chậu là 1,5 cm. Chiều sâu của nước trong bể là:

A: 1,56 m. B. 1,20 m. C. 2,00 m. D. 1,75 m.

Bài 38: Một cái bể sâu 1,5m chứa đầy nước. Một tia sáng Mặt Trời rọi vào mặt nước bể dưới góc tới i, có tani = 4/3. Biết

chiết suất của nước đối với ánh sáng đỏ và ánh sáng tím lần lượt là nđ = 1,328 và nt = 1,343. Bề rộng của quang phổ do tia

sáng tạo ra ở đáy bể bằng:

A: 19,66mm. B. 14,64mm. C. 12,86mm. D. 16,99mm.

Bài 39: Chieát suaát cuûa thuûy tinh ñoái vôùi aùnh saùng ñôn saéc ñoû laø nñ = 1,5 , vôùi aùnh saùng ñôn saéc luïc laø nl = 2 , vôùi aùnh

saùng ñôn saéc tím laø nt = 3 . Neáu tia saùng traéng ñi töø thuûy tinh ra khoâng khí thì ñeå caùc thaønh phaàn ñôn saéc lục, lam,

chaøm vaø tím không ló ra khoâng khí thì goùc tôùi phaûi laø.

A: i < 35o B: i > 35

o C: i > 45

o D: i < 45

o

Bài 40: Chieát suaát cuûa thuûy tinh ñoái vôùi aùnh saùng ñôn saéc ñoû laø nñ = 1,5 , vôùi aùnh saùng ñôn saéc luïc laø nl = 2 , vôùi aùnh

saùng ñôn saéc tím laø nt = 3 . Neáu tia saùng traéng ñi töø thuûy tinh ra khoâng khí thì ñeå caùc thaønh phaàn ñôn saéc chàm vaø tím

ló ra khoâng khí thì goùc tôùi phaûi laø.

A: i > 45o B: i 35

o C: i < 60

o D: i < 35

o

Bài 41: Chiếu từ nước ra không khí một chùm tia sáng song song rất hẹp (coi như một tia sáng) gồm 5 thành phần đơn

sắc: tím, lam, đỏ, lục, vàng. Tia ló đơn sắc màu lục đi là là mặt nước (sát với mặt phân cách giữa hai môi trường). Không

kể tia đơn sắc màu lục, các tia ló ra ngoài không khí là các tia đơn sắc màu:

A: lam, tím. B. đỏ, vàng, lam. C. tím, lam, đỏ. D. đỏ, vàng.

Bài 42: Chiếu xiên từ không khí vào nước một chùm sáng song song rất hẹp (coi như một tia sáng) gồm ba thành phần đơn

sắc: đỏ, lam và tím. Gọi rđ, rl, rt lần lượt là góc khúc xạ ứng với tia màu đỏ, tia màu lam và tia màu tím. Hệ thức đúng là :

A: rl = rt = rđ. B. rt < rl < rđ. C. rđ < rl < rt. D. rt < rđ < rl.

GIAO THOA ÁNH SÁNG.

I. Vò trí vaân saùng – vò trí vaân toái – khoaûng vaân

Hieäu ñöôøng ñi ánh sáng (hieäu quang loä) 2 2 1 1 2 1

ax(SS S A) (SS S A) d d

D

1) Vò trí vaân saùng: Taïi A coù vaân saùng, töùc laø hai soùng aùnh saùng do 2 nguoàn S1, S2 göûi ñeán A cuøng pha vôùi nhau vaø

taêng cöôøng laãn nhau.

*) Ñieàu kieän naøy seõ thoaû maõn neáu hieäu quang loä baèng moät soá nguyeân laàn böôùc soùng . ax

k

D

*) Vị trí vân sáng là: D

x k

a

vôùi k Z (k = 0: Vân sáng trung tâm; k = 1: Vân sáng bậc 1; k = 2: Vân sáng bậc 2)

0

A

x

d1

d2 S1

S2

a

D

S


: 00998822..660022..660022 Trang: 123

2) Vò trí vaân toái: Ñoù laø choã maø hieäu quang loä baèng moät soá nguyeân leû laàn nöûa böôùc soùng.

ax(2k 1)

D 2

vị trí vân tối là:

1 Dx k

2 a

(vôùi k Z)

k = 0, k = -1: Vân tối thứ nhất ; k = 1, k = -2: Vân tối thứ hai ; k = 2, k = -3: Vân tối thứ ba

Chú ý: Trong hiện tượng giao thoa ánh sáng nếu ta tăng cường độ chùm sáng thì độ sáng của vân sáng sẽ tăng còn vân

tối vẫn là tối (không sáng lên) .

3) Khoaûng vaân i: Khoaûng caùch giöõa hai vaân saùng (hoaëc hai vaân toái) lieân tieáp:

k i k

D D D D a.ii x x (k 1) k i

a a a a D

*) Chú ý: Nếu thí nghiệm được tiến hành trong môi trường trong suốt có chiết suất n thì bước sóng và khoảng vân

giảm n lần: n

n n

λ Dλ iλ = i = =

n a n

4) Ý nghĩa của thí nghiệm I-âng: Là cơ sở thực nghiệm quan trọng để khẳng định ánh sáng có bản chất sóng và là

một trong những phương pháp thực nghiệm hiệu quả để đo bước sóng ánh sáng.

5) Khoảng cách 2 vị trí vân m, n bất kì: x = xm – xn (m, n cùng bên xm, xn cùng dấu; m, n khác bên xm, xn trái dấu)

II. Bề rộng giao thoa trƣờng – tìm số vân sáng, số vân tối, số khoảng vân (áp dụng cho mục III):

1) Xác định số vân sáng, vân tối trong vùng giao thoa (trường giao thoa) có bề rộng L (đối xứng qua vân trung tâm)

Đặt L

n =i

và n chỉ lấy phần nguyên Ví dụ: n = 6,3 lấy giá trị 6.

*) Nếu n là số chẵn thì: Vân ngoài cùng là vân sáng, số vân sáng là n + 1, số vân tối là n.

*) Nếu n là số lẻ thì: Vân ngoài cùng là vân tối, số vân tối là n + 1, số vân sáng là n.

2 ) Xác định số vân sáng, vân tối giữa hai điểm M, N có toạ độ x1, x2 bất kì (giả sử x1 < x2)

Vân sáng: x1 < k.i < x2 ; Vân tối: x1 < (k + 0,5).i < x2

(Số giá trị k Z là số vân sáng (vân tối) cần tìm)

Lưu ý: M và N cùng phía với vân trung tâm thì x1, x2 cùng dấu. M và N khác phía với vân trung tâm thì x1, x2 khác dấu.

3) Xác định khoảng vân i trong khoảng có bề rộng L. Biết trong khoảng L có n vân sáng.

*) Nếu 2 đầu là hai vân sáng thì: 1

Li

n

*) Nếu 2 đầu là hai vân tối thì: i = L/n

*) Nếu một đầu là vân sáng còn một đầu là vân tối thì: 0,5

Li

n

4) Số vân nhiều nhất quan sát đƣợc trên giao thoa trƣờng L: Gọi a là khoảng cách 2 khe, là bước sóng, k Z.

*) Số vân sáng nhiều nhất quan sát được là số giá trị k Z thỏa: a a

-λ λ

k

*) Số vân tối nhiều nhất quan sát được là số giá trị k Z thỏa: a a

- - 0,5 - 0,5λ λ

k

III. Giao thoa với nhieàu böùc xaï - aùnh saùng traéng:

Chú ý: Hiện tượng giao thoa ánh sáng của 2 khe thứ cấp S1,S2 chỉ xảy ra nếu ánh sáng có cùng bước sóng và cùng xuất

phát từ 1 nguồn sáng sơ cấp điều đó có nghĩa là:

*) Hai ngọn đèn dù giống hệt nhau cũng không thể giao thoa nhau do ánh sáng từ 2 ngọn đèn không thể cùng pha.

*) Khi bài toán cho giao thoa với nhiều bức xạ ta phải hiểu đó là hiện tượng giao thoa của từng bức xạ riêng biệt, chứ

không phải giao thoa giữa các bức xạ với nhau vì các bức xạ có bước sóng khác nhau không thể giao thoa nhau.

1. Giao thoa với 2 bức xạ 1 và 2:

Bài toán: Thực hiện giao thoa khe I-âng với 2 bức xạ đơn sắc 1 và 2. Hãy:

a) Tìm số vị trí vân sáng của 2 bức xạ trùng nhau trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

b) Tìm số vân sáng quan sát được của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

c) Tìm số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

d) Tìm số vị trí vân tối của 2 bức xạ trùng nhau trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

e) Tìm số vị trí trùng nhau giữa 1 vân sáng và 1 vân tối của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L và trên

đoạn M,N (xM < xN).

f) Tìm số vân tối quan sát được trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).


: 00998822..660022..660022 Trang: 124

Bài làm

a) Tìm số vị trí vân sáng của 2 bức xạ trùng nhau trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

Vò trí vaân saùng truøng nhau: x1 = x2 1

Dk .

a.1 = 2

Dk .

a.2 1 2

1 1 2 2

2 1

k λk λ = k λ =

k λ =

b

c=

b.n

c.n

Với b

c là phân số tối giản (với n, k1, k2 Z) và số giá trị nguyên của n là số lần trùng nhau.

Khi đó 1

2

k

k

b.n

c.n

x1 = 1

Dk .

a.1 =

Db.n.

a.1

*) số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là số giá trị nguyên của n thỏa mãn:

1

Db.n λ

2 a 2

L L Gọi số giá trị nguyên của n hay số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ là N.

*) số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên đoạn M,N (xM , xN) là số giá trị nguyên của n thỏa mãn:

1

Db.n λ

aM Nx x Gọi số giá trị nguyên của n hay số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ là N.

(Chú ý: M,N cùng bên so với vân trung tâm thì xM , xN cùng dấu, khác bên thì trái dấu).

b) Tìm số vân sáng quan sát được trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

*) Tìm số vân sáng quan sát được trên toàn bộ trường giao thoa L.

b1: Tìm tổng số vân sáng của cả 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là (N1 + N2) (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là N.

Số vân sáng quan sát được trên L là N = N1 + N2 - N.

*) Tìm số vân sáng quan sát được trên đoạn M,N có tọa độ xM , xN với xM < xN.

b1: Tìm tổng số vân sáng của cả 2 bức xạ trên đoạn M,N là (N1 + N2) (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên đoạn M,N là N.

Số vân sáng quan sát được trên đoạn M,N là N = N1 + N2 - N.

c) Tìm số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

*) Tìm số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 trên toàn bộ trường giao thoa L.

b1: Tìm số vân sáng của bức xạ 1 trên toàn bộ trường giao thoa L là N1 (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là N.

Số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 quan sát được trên L là N = N1 - N.

*) Tìm số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 trên đoạn M,N có tọa độ xM , xN với xM < xN.

b1: Tìm số vân sáng của bức xạ 1 trên đoạn M,N có tọa độ xM , xN với xM < xN. (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ trên đoạn M,N có tọa độ xM , xN với xM < xN là N.

Số vân sáng có màu sắc của bức xạ 1 quan sát được trên đoạn M,N là N = N1 - N.

d) Tìm số vị trí vân tối của 2 bức xạ trùng nhau trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

Vò trí vaân tối truøng nhau: xtối 1 = xtối 2 1

D2k +1 .

2a.1 = 2

D2k +1 .

2a.2

1 2

1 1 2

1

2

2

2k +1 λ2k +1 λ = 2k +1 λ =

2k +1 λ =

b

c=

b. 2n +1

c. 2n +1

Với b

c là phân số tối giản và (n, k1, k2 ) Z và số giá trị nguyên của n là số lần trùng nhau.

Khi đó

1

2

2k

2k

1 b. 2n 1

1 c. 2n 1

tọa độ vị trí trùng là x = xtối 1 = b. D

2 +1 .2a

n .1

*) số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là số giá trị nguyên của n thỏa mãn:

1

Db. 2n + 1 λ

2 2a 2

L L Gọi số giá trị nguyên của n hay số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ là N.


: 00998822..660022..660022 Trang: 125

*) số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ trên đoạn M,N (xM , xN) là số giá trị nguyên của n thỏa mãn:

1

Db. 2n + 1 λ

2aM Nx x Gọi số giá trị nguyên của n hay số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ là N.

(Chú ý: M,N cùng bên so với vân trung tâm thì xM , xN cùng dấu, khác bên thì trái dấu)

e) Tìm số vị trí trùng nhau giữa 1 vân sáng và 1 vân tối của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn

M,N (xM < xN).

Vò trí vaân tối truøng nhau: xsáng 1 = xtối 2 1

Dk .

a.1 = 2

D2k +1 .

2a.2

1 2

1 1 2

1

2

2

k λ2k λ = 2k +1 λ =

2k +1 2λ =

b

c=

b. 2n +1

c. 2n +1

Với b/c là phân số tối giản và (n, k1, k2 ) Z và số giá trị nguyên của n là số lần trùng nhau.

Khi đó

1

2

k

2k

b. 2n 1

1 c. 2n 1

tọa độ vị trí trùng là x = xsáng 1 = b. D

2 +1 .a

n .1

*) số vị trí trùng nhau giữa 1 vân sáng và 1 vân tối của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là số giá trị

nguyên của n thỏa mãn: 1

Db. 2n + 1 λ

2 a 2

L L Gọi số giá trị nguyên của n là N.

*) số vị trí trùng nhau giữa 1 vân sáng và 1 vân tối của 2 bức xạ trên đoạn M,N (xM , xN) là số giá trị nguyên

của n thỏa mãn: 1

Db. 2n + 1 λ

aM Nx x Gọi số giá trị nguyên của n là N.

(Chú ý: M,N cùng bên so với vân trung tâm thì xM , xN cùng dấu, khác bên thì trái dấu)

f) Tìm số vân tối quan sát được trên toàn bộ trường giao thoa L và trên đoạn M,N (xM < xN).

*) Tìm số vân tối quan sát được trên toàn bộ trường giao thoa L.

b1: Tìm tổng số vân tối của cả 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là (N1 + N2) (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ trên toàn bộ trường giao thoa L là N1 (mục d).

b3: Tìm số vân tối của bức xạ 1 trùng với vân sáng của 2 trên toàn bộ trường giao thoa L là N2 (mục e).

b4: Tìm số vân tối của bức xạ 2 trùng với vân sáng của 1 trên toàn bộ trường giao thoa L là N3 (mục e).

Số vân tối quan sát được trên L là N = N1 + N2 - N1 - N2 - N3.

*) Tìm số vân tối quan sát được trên đoạn M,N có tọa độ xM , xN với xM < xN.

b1: Tìm tổng số vân tối của cả 2 bức xạ trên đoạn MN là (N1 + N2) (đã biết ở mục II).

b2: Tìm số vân tối trùng nhau của 2 bức xạ trên đoạn MN là N1.

b3: Tìm số vân tối của bức xạ 1 trùng với vân sáng của 2 trên đoạn MN là N2.

b4: Tìm số vân tối của bức xạ 2 trùng với vân sáng của 1 trên đoạn MN là N3.

Số vân tối quan sát được trên đoạn MN là N = N1 + N2 - N1 - N2 - N3.

2. Giao thoa ánh sáng trắng: Kết quả thu được vaân trung taâm có maøu traéng, caùc vaân saùng ôû hai beân vaân trung taâm

coù maøu như maøu caàu voàng vôùi vaân tím ôû trong (gaàn vaân trung taâm hơn), vaân ñoû ôû ngoaøi cùng.

a) Xaùc ñònh chieàu roäng quang phoå baäc n hay khoảng cách giữa vân tím bậc n đến vân đỏ bậc n là i:

i = n.( iđỏ - itím ) = D

n.a

.( đỏ – tím )

b) Xaùc ñònh soá vaân saùng taïi vò trí x: D

x = k.a

. =a.x

k.D (1 ) (k Z)

ta bieát vôùi aùnh saùng traéng thì: 0,38m ≤ ≤ 0,76m 0,38m ≤ =a.x

k.D≤ 0,76m

vôùi k Z k = ? laø soá vaân saùng taïi x, theá k tìm ñöôïc vaøo (1) ta tìm ñöôïc caùc böùc xaï töông öùng.

c. Xaùc ñònh soá vaân toái taïi vò trí x: 1 D

x = k + λ2 a

=

a.x

k + 0,5 .D(2)

ta bieát vôùi aùnh saùng traéng thì: 0,38m 0,76m 0,38m ≤

a.x

k + 0,5 .D ≤ 0,76m

vôùi k Z k = ? laø soá vaân toái taïi x, theá k tìm ñöôïc vaøo (2) ta tìm ñöôïc caùc böùc xaï töông öùng.

Lưu ý: Vị trí có màu cùng màu với vân sáng trung tâm là vị trí trùng nhau của tất cả các vân sáng của các bức xạ.


: 00998822..660022..660022 Trang: 126

IV) Söï dòch chuyeån heä vaân:

1) Quang trình = (Quaõng ñöôøng) x (Chieát suaát). Coâng thöùc hieäu quang trình: 2 1

axn. d d

D

2) Ñieåm M ñöôïc goïi laø vaân saùng trung taâm khi hieäu quang trình töø caùc nguoàn tôùi M baèng khoâng hay noùi caùch khaùc

quang trình töø caùc nguoàn tôùi M baèng nhau.

3) Khi ñaët baûn moûng coù chieát suaát n, coù beà daøy e saùt sau 1 khe thì heä vaân ( hay vaân trung taâm) seõ dòch chuyeån veà

phía khe coù baûn moûng moät ñoaïn x so vôùi luùc chöa ñaët baûn moûng vaø . 1 .e n D

xa

(Hình 1)

4) Neáu ta cho nguoàn S dòch chuyeån 1 ñoaïn y theo phöông song song vôùi maøn thì heä vaân seõ dòch chuyeån ngöôïc laïi

vôùi höôùng dòch chuyeån cuûa S moät ñoïan .D

x yd

trong ñoù d laø khoaûng caùch töø S ñeán 2 khe S1, S2. (Hình 2)

5) Khi ta dịch chuyển nguồn sáng S thì vân trung tâm và hệ vân luôn có xu hướng dịch chuyển về phía nguồn trễ pha

hơn (S1 hoặc S2) tức là nguồn có quang trình đến S dài hơn.

6) Khi mở rộng dần khe sáng hẹp S một khoảng S để hệ vân giao thoa biến mất thì điều kiện là: .d

Sa

Bài 43: Hiện tượng giao thoa ánh sáng chỉ quan sát được khi hai nguồn ánh sáng là hai nguồn:

A: Đơn sắc B: Cùng màu sắc C: Kết hợp D: Cùng cường độ sáng


A: Giao thoa là hiện tượng đặc trưng của sóng.

B: Nơi nào có sóng thì nơi ấy có giao thoa.

C: Nơi nào có giao thoa thì nơi ấy có sóng.

D: Hai sóng có cùng tần số và độ lệch pha không thay đổi theo thời gian gọi là sóng kết hợp.

Bài 45: Hiện tượng giao thoa chứng tỏ rằng:

A: Ánh sáng có bản chất sóng. C: Ánh sáng là sóng ngang.

B: Ánh sáng là sóng điện từ. D: Ánh sáng có thể bị tán sắc.

Bài 46: Trong caùc tröôøng hôïp ñöôïc neâu döôùi daây, tröôøng hôïp naøo coù lieân quan ñeán hieän töôïng giao thoa aùnh saùng?

A: Maøu saéc saëc sôõ treân bong boùng xaø phoøng.

B: Maøu saéc cuûa aùnh saùng traéng sau khi chieàu qua laêng kính.

C: Veät saùng treân töôøng khi chieáu aùnh saùng töø ñeøn pin.

D: Boùng ñen treân tôø giaáy khi duøng moät chieác thöôùc nhöïa chaén chuøm tia saùng chieáu tôùi.

Bài 47: Thí nghieäm giao thoa aùnh saùng, neáu duøng aùnh saùng traéng thì :

A: Khoâng coù hieän töôïng giao thoa.

B: Coù hieän töôïng giao thoa aùnh cuøng vôùi caùc vaân saùng maøu traéng.

C: Coù hieän töôïng giao thoa aùnh saùng vôùi moät vaân saùng ôû giöõa laø maøu traéng, caùc vaân saùng ôû hai beân vaân trung taâm

coù maøu caàu voàng vôùi maøu ñoû ôû trong (gaàn vaân trung taâm), tím ôû ngoaøi.

D: Coù hieän töôïng giao thoa aùnh saùng vôùi moät vaân saùng ôû giöõa laø maøu traéng, caùc vaân saùng ôû hai beân vaân trung taâm

coù maøu caàu voàng vôùi tím ôû trong (gaàn vaân trung taâm), ñoû ôû ngoaøi

Bài 48: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng vôùi 2 khe Young, neáu dôøi nguoàn S moät ñoaïn nhoû theo phöông song song

vôùi maøn chöùa hai khe thì :

A: Heä vaân giao thoa tònh tieán ngöôïc chieàu dôøi cuûa S vaø khoaûng vaân khoâng thay ñoåi.

B: Khoaûng vaân seõ giaûm.

C: Heä vaân giao thoa tònh tieán ngöôïc chieàu dôøi cuûa S vaø khoaûng vaân thay ñoåi.

D: Heä vaân giao thoa giöõ nguyeân khoâng coù gì thay ñoåi.

S1

S2

D

O‟

O S

Δx

Δy

S

S1 Δx

O

O‟

S2

D d (Hình 1) (Hình 2)


: 00998822..660022..660022 Trang: 127

Bài 49: Thöïc hieän giao thoa bôûi aùnh saùng traéng, treân maøn quan saùt ñöôïc hình aûnh nhö theá naøo?

A: Vaân trung taâm laø vaân saùng traéng, hai beân coù nhöõng daûi maøu nhö caàu voàng.

B: Moät daûi maøu bieán thieân lieân tuïc töø ñoû ñeán tím.

C: Caùc vaïch maøu khaùc nhau rieâng bieät hieän treân moät neân toái.

D: Khoâng coù caùc vaân maøu treân maøn.

Bài 50: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng vôùi hai khe Young S1 vaø S2. Moät ñieåm M naèm treân maøn caùch S1 vaø S2

nhöõng khoaûng laàn löôït laø: MS1 = d1; MS2 = d2. M seõ ôû treân vaân saùng khi :

A: d2 - d1 = ax

D

B: d2 - d1 = kD

a

C: d2 - d1 = k D: d2 - d1 = ai

D

Bài 51: Trong thí nghiệm về giao thoa ánh sáng, nếu ta làm cho hai nguồn kết hợp lệch pha thì vân sáng trung tâm sẽ:

A: Không thay đổi. C: Sẽ không còn vì không có giao thoa.

B: Xê dịch về phía nguồn sớm pha. D: Xê dịch về phía nguồn trễ pha.

Bài 52: Trong hiện tượng giao thoa ánh sáng, nếu ta chuyển hệ thống giao thoa từ không khí vào môi trường chất lỏng

trong suốt có chiết suất n thì:

A: Khoảng vân i tăng n lần C: Khoảng vân i giảm n lần

B: Khoảng vân i không đổi D: Vị trí vân trung tâm thay đổi.

Bài 53: Trong hiện tượng giao thoa ánh sáng, nếu ta đặt trước khe S1 một bản thủy tinh trong suốt thì:

A: Vị trí vân trung tâm không thay đổi C: Vân trung tâm dịch chuyển về phía nguồn S1

B: Vân trung tâm dịch chuyển về phía nguồn S2 D: Vân trung tâm biến mất.

Bài 54: Trong các thí nghiệm sau đây, thí nghiệm nào có thể sử dụng để thực hiện việc do bước sóng ánh sáng?

A: Thí nghiệm tán sắc ánh sáng của Newton. C: Thí nghiệm tổng hợp ánh sáng trắng.

B: Thí nghiệm giao thoa với khe Young. D: Thí nghiệm về ánh sáng đơn sắc.

Bài 55: Duøng hai ngoïn ñeøn gioáng heät nhau laøm hai nguoàn saùng chieáu leân moät maøn aûnh treân töôøng thì :

A: Treân maøn coù theå coù heä vaân giao thoa hay khoâng tuøy thuoäc vaøo vò trí cuûa maøn.

B: Khoâng coù heä vaân giao thoa vì aùnh saùng phaùt ra töø hai nguoàn naøy khoâng phaûi laø hai soâng keát hôïp.

C: Treân maøn khoâng coù giao thao aùnh saùng vì hai ngoïn ñeøn khoâng phaûi laø hai nguoàn saùng ñieåm.

D: Treân maøn chaéc chaén coù heä vaân giao thoa vì hieäu ñöôøng ñi cuûa hai soùng tôùi maøn khoâng ñoåi.

Bài 56: Trong thÝ nghiÖm I-©ng vÒ giao thoa ¸nh s¸ng, nÕu dïng ¸nh s¸ng ®¬n s¾c cã bước sãng λ1 th× kho¶ng v©n lµ i1. NÕu

dïng nh s¸ng ®¬n s¾c cã bưíc sãng λ2 th× kho¶ng v©n lµ:

A: 1 2

2

1

ii

B. 2

2 1

1

i i

C. 2

2 1

2 1

i i

D. 1

2 1

2

i i

Bài 57: Khoảng vân trong giao thoa của sóng ánh sáng đơn sắc tính theo công thức nào sau đây? (cho biết i: là khoảng

vân; : là bước sóng ánh sáng; a : khoảng cách giữa hai nguồn S1S2 và D là khoảng cách từ mặt phẳng chứa hai khe đến

màn). Gọi là hiệu đường đi của sóng ánh sáng từ một điểm trên màn E đến hai nguồn kết hợp S1, S2 là:

A: xD

a B.

aD

x C.

D

2a

D.

ax

D

Bài 58: Khoảng cách từ vân sáng bậc 3 đến vân sáng bậc 7 cùng bên là:

A: x = 3i B. x = 4i C. x = 5i D. x = 6i

Bài 59: Khoảng cách từ vân sáng bậc 3 đến vân sáng bậc 7 khác bên là:

A: x = 10i B. x = 4i C. x = 11i D. x = 9i

Bài 60: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng bằng khe Young, khoảng cách giữa hai khe sáng a = 2 mm, khoảng cách từ

hai khe sáng đến màn D = 1m. Bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm = 0,5m. Tính khoảng vân:

A: 0,25 mm B. 2,5 mm C. 4 mm D. 40 mm

Bài 61: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng bằng khe Young. Cho biết S1S2 = a = 1mm, khoảng cách giửa hai khe S1S2

đến màn (E) là 2m, bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm là = 0,50m; x là khoảng cách từ điểm M trên màn đến

vân sáng chính giữa (vân sáng trung tâm). Khoảng cách từ vân sáng chính giữa đến vân sáng bậc 4 là:

A: 2 mm B. 3 mm C. 4 mm D. 5 mm

Bài 62: Một nguồn sáng S phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng = 0,5m, đến khe Young S1, S2 với S1S2 = a = 0,5mm.

Mặt phẳng chứa S1S2 cách màn (E) một khoảng D = 1m. Tại điểm M trên màn (E) cách vân trung tâm 1 khoảng x =

3,5mm là vân sáng hay vân tối, bậc mấy?

A: Vân sáng bậc 3 B: Vân tối bậc 3 C: Vân sáng bậc 4 D: Vân tối bậc 4

Bài 63: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng bằng khe Young. Cho biết S1S2 = a = 1mm, khoảng cách giửa hai khe S1S2

đến màn (E) là 2m, bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm là = 0,50m; x là khoảng cách từ điểm M trên màn đến

vân sáng chính giữa (vân sáng trung tâm). Muốn M nằm trên vân tối bậc 2 thì:

A: xM = 1,5 mm B. xM = 4 mm C. xM = 2,5 mm D. xM = 5 mm


: 00998822..660022..660022 Trang: 128

Bài 64: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng vàng bằng Young, khoảng cách giữa hai khe sáng a = 0,3mm, khoảng cách

từ hai khe sáng đến màn D = 1m, khoảng vân đo được i = 2mm. Bước sóng ánh sáng trong thí nghiệm trên là:

A: 6 m B. 1,5 m C. 0,6 m D: 15 m

Bài 65: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng vàng bằng Young, khoảng cách giữa hai khe sáng a = 0,3mm, khoảng cách

từ hai khe sáng đến màn D = 1m, khoảng vân đo được i = 2mm. Xác định vị trí của vân sáng bậc 5.

A: 10 mm B. 1 mm C: 0,1 mm D. 100 mm


hai khe sáng đến màn D = 1m. Bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm = 0,5m. Xác định vị trí vân tối thứ 5

A: 1,25 mm B. 12,5 mm C. 1,125 mm D. 0,125 mm

Bài 67: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng, 2 khe Young caùch nhau 0,8mm, caùch maøn 1,6m. Tìm böôùc soùng aùnh

saùng chieáu vaøo neáu ta ñaõ ñöôïc vaân saùng thöù 4 caùch vaân trung taâm laø 3,6 mm.

A: 0,4 m B: 0,45 m C: 0,55 m D: 0,6 m

Bài 68: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng duøng 2 khe Young bieát beà roäng 2 khe caùch nhau 0,35mm, töø khe ñeán

maøn laø 1,5m vaø böôùc soùng = 0,7m. Khoaûng caùch 2 vaân saùng lieân tieáp là.

A: 2 mm B: 3 mm C: 4 mm D: 1,5 mm

Bài 69: Trong thí nghieäm Young, khoaûng caùch giöõa 2 khe laø 0,3mm, khoaûng caùch töø 2 khe ñeán maøn giao thoa laø 2m.

Böôùc soùng cuûa aùnh saùng ñôn saéc trong thí nghieäm laø 0,6m. Vò trí vaân tối thöù 5 so vôùi vaân trung taâm laø:

A: 22mm. B: 18mm. C: 22mm. D: 18mm

Bài 70: Trong thí nghieäm Young, khoaûng caùch 2 khe laø 0,5mm, töø 2 khe ñeán maøn giao thoa laø 2m. Böôùc soùng cuûa aùnh

saùng trong thí nghieäm laø 4.10-7 m. Taïi ñieåm caùch vaân trung taâm 5,6mm laø vaân gì? Thöù maáy?

A: Vaân toái thöù 3. B: Vaân saùng thöù 3. C: Vaân saùng thöù 4. D: Vaân toái thöù 4.

Bài 71: Ánh sáng trên bề mặt rộng 7,2mm của vùng giao thoa người ta đếm được 9 vân sáng (ở hai rìa là hai vân sáng).

Tại vị trí cách vân trung tâm 14,4mm là vân:

A: Tối thứ 18 B. Tối thứ 16 C. Sáng thứ 18 D. Sáng thứ 16

Bài 72: Trong giao thoa với khe Young có: a = 1,5 mm, D = 3 m, người ta đo được khoảng cách giữa vân sáng bậc 2 và

vân sáng bậc 5 cùng một phía vân trung tâm là 3mm. Tính bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm:

A: 2.10-6 m B. 0,2.10

-6 m C. 5m D. 0,5m.

Bài 73: Trong thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng, khoaûng caùch 2 khe laø 0,5mm, töø 2 khe ñeán maøn giao thoa laø 2m.

Ño beà roäng cuûa 10 vaân saùng lieân, tieáp ñöôïc 1,8cm. Suy ra böôùc soùng cuûa aùnh saùng ñôn saéc trong thí nghieäm laø:

A: 0,5m. B: 0,45m. C: 0,72m D: 0,8m

Bài 74: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng ñôn saéc ñoái vôùi khe Young. Treân maøn aûnh, beà roäng cuûa 10 khoaûng vaân

ño ñöôïc laø 1,6 cm. Taïi ñieåm A treân maøn caùch vaân chính giöõa moät khoaûng x = 4 mm , ta thu ñöôïc:

A: Vaân saùng baäc 2. C: Vaân saùng baäc 3.

B: Vaân toái thöù 2 keå töø vaân saùng chính giöõa. D: Vaân toáâi thöù 3 keå töø vaân saùng chính giöõa.

Bài 75: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng vôùi 2 khe Young (a = 0,5mm, D = 2m). Khoaûng caùch giöõa vaân toái thöù ba ôû

beân phaûi vaân trung taâm ñeán vaân saùng baäc naêm ôû beân traùi vaân saùng trung taâm laø 15mm. Böôùc soùng cuûa aùnh saùng duøng

trong thí nghieäm laø:

A: = 0,55.10-3mm B: = 0,5m C: = 600nm D: = 0,5nm.

Bài 76: Ánh sáng đơn sắc trong thí nghiệm Young là 0,5m. Khoảng cách từ hai nguồn đến màn là 1m, khoảng cách giữa

hai nguồn là 2mm. Khoảng cách giữa vân sáng bậc 3 và vân tối bậc 5 ở hai bên so với vân trung tâm là:

A: 0,375mm B. 1,875mm C. 18,75mm D. 3,75mm


hai khe sáng đến màn D = 1m. Bước sóng ánh sáng dùng trong thí nghiệm = 0,5m. Khoảng cách từ vân tối bậc hai đến

vân tối thứ 5 cùng bên là bao nhiêu?

A: 12 mm B. 0,75 mm C. 0,625 mm D. 625 mm

Bài 78: Trong giao thoa với khe Young có: a = 1,5 mm, D = 3 m, người ta đo được khoảng cách giữa vân sáng bậc 2 và

vân sáng bậc 5 cùng một phía vân trung tâm là 3mm. Tính khoảng cách giữa vân sáng bậc 3 và vân sáng bậc 8 cùng một

phía vân trung tâm.

A: 3.10-3 m B. 8.10

-3 m C. 5.10

-3 m D. 4.10

-3 m

Bài 79: Trong thí nghiệm giao thoa ánh sáng dùng hai khe Y-âng, hai khe được chiếu bằng ánh sáng có bước sóng

= 0,5m, biết S1S2 = a = 0,5mm, khoảng cách từ mặt phẳng chứa hai khe đến màn quan sát là D = 1m. Khoảng cách

giữa vân sáng bậc 1 và vân tối thứ 3 ở cùng bên so với vân trung tâm là:

A: 1mm. B. 2,5mm. C. 1,5mm. D. 2mm.

Bài 80: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng vôùi khe Young caùch nhau 0,5mm aùnh saùng coù böôùc soùng = 5.10-7m,

maøn aûnh caùch hai khe 2m. Vuøng giao thoa treân maøn roäng 17 mm thì soá vaân saùng quan saùt ñöôïc treân maøn laø:

A: 10 B: 9 C: 8 D: 7


: 00998822..660022..660022 Trang: 129

Bài 81: Trong giao thoa với khe Young có : a = 1,5 mm, D = 3 m, người ta đo được khoảng cách giữa vân sáng bậc 2 và vân

sáng bậc 5 cùng một phía vân trung tâm là 3mm. Tìm số vân sáng quan sát được trên vùng giao thoa có bề rộng 11mm.

A: 9 B. 10 C. 12 D. 11

Bài 82: Một nguồn sáng S phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng = 0,5m, đến khe Young S1, S2 với S1S2 = a = 0,5mm.

Mặt phẳng chứa S1S2 cách màn (E) một khoảng D = 1m. Chiều rộng của vùng giao thoa quan sát được trên màn là

L = 13mm. Tìm số vân sáng và vân tối quan sát được.

A: 13 sáng, 14 tối B: 11 sáng, 12 tối C: 12 sáng, 13 tối D: 10 sáng, 11 tối

Bài 83: Thöïc hieän thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng vôùi hai khe S1, S2 caùch nhau moät ñoaïn a = 0,5mm, hai khe

caùch maøn aûnh moät khoaûng D = 2m. AÙnh saùng ñôn saéc duøng trong thí nghieäm coù böôùc soùng = 0,5m. Beà roäng mieàn

giao thoa treân maøn do ñöôïc laø l = 26mm. Khi ñoù trong mieàn giao thoa ta quan saùt ñöôïc:

A: 6 vaân saùng vaø 7 vaân toái C: 7 vaân saùng vaø 6 vaân toái.

B: 13 vaân saùng vaø12 vaân toái. D: 13 vaân saùng vaø 14 vaân toái.

Bài 84: Trong thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng, khoaûng caùch 2 khe laø 0,5mm, töø 2 khe ñeán maøn giao thoa laø

2m. Böôùc soùng cuûa aùnh saùng trong thí nghieäm laø 4,5.10-7

m, xeùt ñieåm M ôû beân phaûi vaø caùch vaân trung taâm 5,4mm;

ñieåm N ôû beân, traùi vaø caùch vaân trung taâm 9mm. Treân khoaûng MN coù bao nhieâu vaân saùng?

A: 8 B: 9 C: 7 D: 10

Bài 85: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, nguồn sáng phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng 1 . Trên màn

quan sát, trên đoạn thẳng MN dài 20 mm (MN vuông góc với hệ vân giao thoa) có 10 vân tối, M và N là vị trí của hai vân

sáng. Thay ánh sáng trên bằng ánh sáng đơn sắc có bước sóng 1

2

5λλ =

3 thì tại M là vị trí của một vân giao thoa, số vân

sáng trên đoạn MN lúc này là:

A: 7 B. 5 C. 8. D. 6

Bài 86: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa với ánh sáng đơn sắc có bước sóng , khoảng cách giữa hai khe hẹp là a,

khoảng cách từ mặt phẳng chứa hai khe hẹp đến màn quan sát là 2m. Trên màn quan sát, tại điểm M cách vân sáng trung

tâm 6mm, có vân sáng bậc 5. Khi thay đổi khoảng cách giữa hai khe hẹp một đoạn bằng 0,2 mm sao cho vị trí vân sáng

trung tâm không thay đổi thì tại M có vân sáng bậc 6. Giá trị của bằng:

A: 0,60m B. 0,50m C. 0,45m D. 0,55m

Bài 87: Trong thí nghiệm Y-âng, hai khe S1S2 cách nhau khoảng a = 0,5mm, khoảng cách từ khe sáng sơ cấp S đến mặt

phẳng chứa 2 khe thứ cấp S1S2 là d = 50cm. Khe S phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng 0,5µm thì trên màn có hiện

tượng giao thoa, nếu ta mở rộng dần khe S hãy tính độ rộng tối thiểu của khe S để hệ vân biến mất.

A: 0,25mm B. 5mm C. 0,5mm D. 2,5mm

Bài 88: Khoảng cách giữa hai khe hẹp trong thí nghiệm Young bằng 5,5 lần bước sóng ánh sáng thì trên màn quan sát sẽ

nhận được tối đa bao nhiêu vân sáng?

A: 7 vân sáng. B. 11 vân sáng. C. 5 vân sáng. D. 13 vân sáng

Bài 89: Khoảng cách giữa hai khe hẹp trong thí nghiệm Young bằng 10,25 lần bước sóng ánh sáng thì trên màn quan sát

sẽ nhận được tối đa bao nhiêu vân tối?

A: 10 vân tối B. 11 vân tối. C. 20 vân tối. D. 22 vân tối.

Bài 90: Trong quaù trình tieán haønh thí nghieäm giao thoa aùnh saùng, khi ta dòch chuyeån khe S song song vôùi maøn aûnh ñeán vò

trí sao cho hieäu soá khoaûng caùch töø ñoù ñeán S1 vaø S2 baèng 3λ/2. Taïi taâm O cuûa maøn aûnh ta seõ thu ñöôïc.

A: Vaân saùng baäc 1. B: Vaân toái thöù 1. C. Vaân saùng baäc 0. D: Vaân toái thöù 2.

Bài 91: Trong thí nghieäm Iaâng veà giao thoa aùnh saùng coù S1S2 = a = 0,2mm. Khoaûng caùch töø maët phaúng chöùa hai khe

S1S2 ñeán maøn aûnh laø D = 1m. Dòch chuyeån S song song vôùi S1S2 sao cho hieäu soá khoaûng caùch töø noù ñeán S1 vaø S2 baèng

/2. Hoûi Taïi taâm O cuûa maøn aûnh ta seõ thu ñöôïc ?

A: Vaân saùng baäc 1. B: Vaân toái thöù 1. C: Vaân saùng baäc 2. D: Vaân toái thöù 2.

Bài 92: -

hai khe S1 ,

S2

A: 2,5 B. 3 C. 1,5 D. 2

Bài 93: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng qua khe Iaâng: khe heïp S phaùt aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng = 0,5m;

khoaûng caùch töø S tôùi hai khe Sl, S2 laø d = 50cm; khoaûng caùch töø hai khe S1,S2 laø a = 0,5mm; khoaûng caùch töø hai khe Sl,S2

ñeán maøn laø D = 2m; O laø vò trí taâm cuûa maøn. Cho khe S tònh tieán xuoáng döôùi theo phöông song song vôùi maøn. Hoûi S phaûi

dòch chuyeån moät ñoaïn toái thieåu baèng bao nhieâu ñeå cöôøng ñoä saùng taïi O chuyeån töø cöïc ñaïi sang cöïc tieåu.

A: 0,5mm B: 0,25mm C: 1mm D: 0,125mm.

Bài 94: Nguồn sáng S phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng = 0,5m, đến khe Young S1, S2 với S1S2 = a = 0,5mm.

Mặt phẳng chứa S1S2 cách màn (E) một khoảng D = 1m. Nếu thí nghiệm trong môi trường có chiết suất n‟ = 4/3 thì

khoảng vân là:

A: 0,75mm B. 1,5mm C. 0,5mm D. 1,33mm.


: 00998822..660022..660022 Trang: 130

Bài 95: Khi thöïc hieän giao thoa vôùi aùnh saùng ñôn saéc: trong khoâng khí, taïi ñieåm A treân maøn aûnh ta ñöôïc vaân saùng baäc 3.

Giaû söû thöïc hieän giao thoa vôùi aùnh saùng ñôn saéc ñoù trong nöôùc coù chieát suaát n = 3 taïi ñieåm A treân maøn ta thu ñöôïc :

A: Laø vaân saùng baäc 9. C: Vaân saùng baäc 27.

B: Vaân toái thöù 13 keå töø vaân saùng chính giöõa. D: Vaân toái thöù 4 keå töø vaân saùng chính giöõa.

Bài 96: Khi thöïc hieän giao thoa vôùi aùnh saùng ñôn saéc: trong khoâng khí, taïi ñieåm A treân maøn aûnh ta ñöôïc vaân saùng baäc 5.

Giaû söû thöïc hieän giao thoa vôùi aùnh saùng ñôn saéc ñoù trong nöôùc coù chieát suaát n = 2,5 taïi ñieåm A treân maøn ta thu ñöôïc :

A: Laø vaân tối baäc 8. C: Vaân saùng baäc 27.

B: Vaân toái thöù 13 keå töø vaân saùng chính giöõa. D: Vaân toái thöù 4 keå töø vaân saùng chính giöõa.

Bài 97: Thí nghieäm Young. Nguoàn saùng goàm hai aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng 1 = 0,5 m vaø 2. Khi ñoù ta thaáy taïi

vaân saùng baäc 4 cuûa böùc xaï 1 truøng vôùi moät vaân saùng cuûa 2. Tính 2. Bieát 2 coù giaù trò töø 0,6 m ñeán 0,7m.

A: 0,63 m B: 0,75 m C: 0,67 m D: 0,61 m

Bài 98: Trong thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng : khoaûng caùch giöõa hai khe laø a = S1S2 = 1,5 (mm), hai khe

caùch maøn aûnh moät ñoaïn D = 2 (m). Chieáu ñoàng thôøi hai böùc xaï ñôn saéc 1 = 0,48m vaø 2 = 0,64m vaøo hai khe

Young. Khoaûng caùch ngaén nhaát giöõa hai vaân saùng cuøng maøu vôùi vaân saùng chính giöõa coù giaù trò laø:

A: d = 1,92 (mm) B: d = 2,56 (mm) C: d = 1,72 (mm) D: d = 0,64 (mm)

Bài 99: Trong thí nghiệm Young bằng ánh sáng trắng (0,4 m < < 0,75m), khoảng cách từ hai nguồn đến màn là 2m,

khoảng cách giữa hai nguồn là 2mm. Số bức xạ cho vân sáng tại M cách vân trung tâm 4mm là:

A: 4 B: 7 C: 6 D: 5

Bài 100: Giao thoa với khe Young có a = 0,5mm; D = 2m. Nguồn sáng dùng là ánh sáng trắng có (đ = 0,75m;

t = 0,40m). Xác định số bức xạ bị tắt tại điểm M cách vân trung tâm 0,72cm.

A: 2 B. 3 C. 4 D. 5

Bài 101: Trong thí nghiệm giao thoa với ánh sáng trắng. Tìm những vạch sáng của ánh sáng đơn sắc khác nằm trùng vào

vị trí vân sáng bậc 4 (k = 4) của ánh sáng màu đỏ đ = 0,75m. Biết rằng khi quan sát chỉ nhìn thấy các vân của ánh sáng

có bước sóng từ 0,4m đến 0,76m.

A: Vân bậc 4, 5, 6 và 7 B. Vân bậc 5, 6, 7 và 8 C: Vân bậc 6, 7 và 8 D. Vân bậc 5, 6 và 7

Bài 102: Trong thí nghiệm Y-âng, hai khe được chiếu bằng ánh sáng trắng có bước sóng từ 380 nm đến 760 nm. Khoảng

cách giữa hai khe là 0,8 mm, khoảng cách từ mặt phẳng chứa hai khe đến màn quan sát là 2 m. Trên màn, tại vị trí cách

vân trung tâm 3 mm có vân sáng của các bức xạ với bước sóng

A: 0,48m và 0,56m. B. 0,40m và 0,60m. C. 0,40m và 0,64m. D. 0,45m và 0,60m.

Bài 103: Trong thí nghieäm Young, khoaûng caùch giöõa hai khe laø a = 0,6mm, khoaûng caùch töø hai khe ñeán maøn aûnh laø

D = 2m. Nguoàn phaùt aùnh saùng aùnh saùng traéng. Haõy tính beà roäng cuûa quang phoå lieân tuïc baäc 2. Biết böôùc soùng cuûa aùnh

saùng tím laø 0,4m, cuûa aùnh saùng ñoû laø 0,76m.

A: 2,4mm B: 1,44mm C: 1,2mm D: 0,72mm

Bài 104: Ta chiếu sáng hai khe Y-âng bằng ánh sáng trắng với bước sóng ánh sáng đỏ đ = 0,75m và ánh sáng tím

t = 0,4m. Biết a = 0,5mm, D = 2m. Khoảng cách giữa vân sáng bậc 4 màu đỏ và vân sáng bậc 4 màu tím cùng phía đối

với vân trắng chính giữa là:

A: 2,8mm. B. 5,6mm. C. 4,8mm. D. 6,4mm.

Bài 105: Thí nghiệm giao thoa với ánh sáng trắng 0,4m < < 0,76m. Độ rộng phổ bậc 1 là 0,9cm. Tìm độ rộng phần

chồng lên nhau của phổ bậc 3 và phổ bậc 4.

A: 1,1cm B. 1,5cm C. 1,7cm D. 1,4cm

Bài 106: Trong thí nghieäm giao thoa aùnh saùng, khoaûng caùch giöõa hai khe saùng laø 1mm, khoaûng caùch töø hai khe ñeán

maøn laø 1m. Nguoàn phaùt ñoàng thôøi hai böùc xaï coù böôùc soùng 640nm vaø 480nm. Giữa hai vân sáng cùng màu với vân sáng

trung tâm có bao nhiêu vân sáng?

A: 5 B. 3 C. 6 D. 4

Bài 107:

A: 500 nm B. 520 nm C. 540 nm D. 560 nm

Bài 108: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, Nguồn phát đồng thời 2 bức xạ đơn sắc 1 = 0,64m (đỏ) và

2 = 0,48m (lam). Trên màn hứng vân giao thoa, trong đoạn giữa 3 vân sáng liên tiếp cùng màu với vân trung tâm có số

vân đơn sắc quan sát được là:

A: 10 B. 15 C. 16 D. 12

Bài 109: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, nguồn sáng phát đồng thời hai ánh sáng đơn sắc 1, 2 có bước

sóng lần lượt là 0,48m và 0,60m. Trên màn quan sát, trong khoảng giữa hai vân sáng gần nhau nhất và cùng màu với

vân sáng trung tâm có:

A: 4 vân sáng 1 và 3 vân sáng 2. C. 5 vân sáng 1 và 4 vân sáng 2.

B: 4 vân sáng 1 và 5 vân sáng 2. D. 3 vân sáng 1 và 4 vân sáng 2.


: 00998822..660022..660022 Trang: 131

Bài 110: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, nguồn sáng gồm 3 bức xạ có bước sóng lần lượt là 1 = 750nm,

2 = 650nm và 3 = 550 nm. Tại điểm A trong vùng giao thoa trên màn mà hiệu khoảng cách đến hai khe bằng 1,3m có

vân sáng của bức xạ:

A: 2 và 3. B. 3. C. 1. D. 2.

Bài 111: Trong thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng, hieäu khoaûng caùch töø hai khe ñeán moät ñieåm A trên maøn laø

d = 2,5m. Chieáu saùng hai khe baèng aùnh saùng traéng coù böôùc soùng naèm trong khoaûng 0,4m < < 0,75m. Soá böùc xaï

ñôn saéc bò trieät tieâu taïi A laø:

A: 1 böùc xaï. B: 3 böùc xaï. C: 4 böùc xaï. D: 2 böùc xaï.

Bài 112: Thí nghieäm giao thoa aùnh saùng vôùi hai khe Young. Nguoàn saùng goàm ba böùc xaï ñoû, luïc, lam ñeå taïo aùnh saùng

traéng: Böôùc soùng cuûa aùnh saùng ñoû, luïc, lam theo thöù töï laø 0,64mm; 0,54mm; 0,48mm. Vaân trung taâm laø vaân saùng traéng

öùng vôùi söï choàng chaäp cuûa ba vaân saùng baäc k = 0 cuûa caùc böùc xaï ñoû, luïc, lam. Vaân saùng traéng ñaàu tieân keå töø vaân trung

taâm öùng vôùi vaân saùng baäc maáy cuûa aùnh saùng ñoû?

A: 24. B: 27. C: 32. D: 2.

Bài 113: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, khe hẹp S phát ra đồng thời ba bức xạ đơn sắc có bước sóng là

1 = 0,42μm, 2 = 0,56μm, 3 = 0,63μm; Trên màn, trong khoảng giữa hai vân sáng liên tiếp có màu giống màu vân trung

tâm, nếu hai vân sáng của hai bức xạ trùng nhau ta chỉ tính là một vân sáng thì số vân sáng quan sát được là:

A: 27. B. 26. C. 21. D. 23.

Bài 114: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, chiếu vào hai khe đồng thời hai ánh sáng đơn sắc có bước sóng

lần lượt là 1 = 0,66µm và 2 = 0,55µm. Trên màn quan sát, vân sáng bậc 5 của ánh sáng có bước sóng λ1 trùng với vân

sáng bậc mấy của ánh sáng có bước sóng λ2?

A: Bậc 9. B. Bậc 8. C. Bậc 7. D. Bậc 6.

Bài 115: Trong thí nghiệm Y-âng, hai khe S1S2 cách nhau khoảng a = 1mm, khoảng cách từ 2 khe S1S2 đến màn quan sát

là D = 2m, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc có bước sóng lần lượt là 1 = 0,5µm và 2 = 0,75µm. Hỏi

trên giao thoa trường có bề rộng 32,75mm có bao nhiêu vân sáng trùng nhau của cả hai bức xạ?

A: 5 B. 12 C. 10 D. 11.

Bài 116: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, hai khe S1S2 cách nhau khoảng a = 0,5mm, khoảng cách từ 2 khe

S1S2 đến màn quan sát là D = 2m, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc có bước sóng lần lượt là

1 = 0,45µm và 2 = 0,6µm. Trên bề rộng giao thoa trường xét 2 điểm M,N cùng phía với vân trung tâm cách vân trung

tâm lần lượt nhưng khoảng 0,55cm và 2,2cm. Hỏi trong khoảng MN có bao nhiêu vân sáng trùng nhau của 2 bức xạ?

A: 3 B. 2 C. 4 D. 11

Bài 117: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, hai khe S1S2 cách nhau khoảng a = 2mm, khoảng cách từ 2 khe

S1S2 đến màn quan sát là D = 2m, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc có bước sóng lần lượt là

1 = 0,5µm và 2 = 0,4µm. Hỏi trên giao thoa trường có bề rộng 13mm có thể quan sát được bao nhiêu vân sáng?

A: 60 B. 46 C. 7 D. 53

Bài 118: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc thu được

khoảng vân trên màn lần lượt là i1 = 1,2mm và i2 = 1,8mm. Trên bề rộng giao thoa trường xét 2 điểm M,N cùng phía với

vân trung tâm cách vân trung tâm lần lượt nhưng khoảng 0,6cm và 2cm. Hỏi trong khoảng MN quan sát được bao nhiêu

vân sáng?

A: 16 B. 12 C. 14 D. 15

Bài 119: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc đỏ và lục

thì thu được khoảng vân trên màn lần lượt là i1 = 1,5mm và i2 = 1,1mm. Trên bề rộng giao thoa trường xét 2 điểm M,N

cùng phía với vân trung tâm cách vân trung tâm lần lượt nhưng khoảng 0,64cm và 2,65cm. Hỏi trong khoảng MN quan

sát được bao nhiêu vân sáng màu đỏ?

A: 12 B. 22 C. 19 D. 18

Bài 120: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, hai khe S1S2 cách nhau khoảng a = 1mm, khoảng cách từ 2 khe S1S2

đến màn quan sát là D = 2m, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc có bước sóng lần lượt là 1 = 0,6µm và 2

chưa biết. Trên bề rộng giao thoa trường 24mm người ta đếm được 33 vân sáng trong đó có 5 vân sáng là kết quả từ sự trùng

nhau của 2 bức xạ và 2 trong số 5 vân trùng nằm ở phía ngoài cùng của giao thoa trường. Hãy tính giá trị của 2.

A: 0,55 µm B. 0,45µm C. 0,75µm D. 0,5µm


khoảng vân trên màn lần lượt là i1 = 0,5mm và i2 = 0,3mm. Trên bề rộng giao thoa trường có độ dài 5mm hỏi có bao nhiêu

vân tối là kết quả trùng nhau của vân tối của 2 vân?

A: 4 B. 5 C. 2 D. 3


khoảng vân trên màn lần lượt là i1 = 0,8mm và i2 = 0,6mm. Trên bề rộng giao thoa trường có độ dài 9,6mm hỏi có bao

nhiêu vị trí mà tại đó vân sáng của i2 trùng với vân tối của i1?

A: 6 B. 5 C. 4 D. 3


: 00998822..660022..660022 Trang: 132


khoảng vân trên màn lần lượt là i1 = 0,3mm và i2 = 0,4mm. Trên bề rộng giao thoa trường xét 2 điểm M,N cùng phía với

vân trung tâm cách vân trung tâm lần lượt những khoảng 0,225cm và 0,675cm. Hỏi trong khoảng MN quan sát được bao

nhiêu vị trí mà tại đó vân sáng của i1 trùng với vân tối của i2?

A: 1 B. 2 C. 4 D. 5

Bài 124: Trong một thí nghiệm Young về giao thoa ánh sáng, hai khe được chiếu sáng đồng thời bởi hai bức xạ đơn sắc

có bước sóng λ1 = 600nm và λ2 = 0,5 μm. Trên đoạn AB trong vùng giao thoa có tổng cộng 121 vân sáng ( gồm cả 2 vân ở

hai đầu). Số vị trí trùng nhau của hai bức xạ trên đoạn AB là:

A: 14 B. 15 C. 13 D. 16

Bài 125: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng , nguồn phát đồng thời hai bức xạ có bước sóng 1 = 0,4µm;

2 = 0,6µm, vân sáng gần nhất cùng màu với vân trung tâm là vân bậc mấy của ánh sáng có bước sóng 1?

A: Bậc 2 B. Bậc 4 C. Bậc 3 D. Bậc 6.

Bài 126: Trong thí nghiệm Y-âng về giao thoa ánh sáng, khoảng cách giữa hai khe là 0,5 mm, khoảng cách từ hai khe đến

màn quan sát là 2m. Nguồn sáng dùng trong thí nghiệm gồm hai bức xạ có bước sóng 1 = 450 nm và 2 = 600 nm. Trên

màn quan sát, gọi M và N là hai điểm ở cùng một phía so với vân trung tâm và cách vân trung tâm lần lượt là 5,5 mm và

22 mm. Trên đoạn MN, số vân sáng trùng nhau của hai bức xạ là:

A: 4. B. 2. C. 5. D. 3.

Bài 127: Trong thí nghiệm Y-âng, chiếu tới 2 khe chùm sáng hẹp gồm 2 bức xạ đơn sắc thu được khoảng vân trên màn

lần lượt là i1 = 0,48mm và i2 = 0,64mm. Trên bề rộng giao thoa trường có độ dài 6,72mm người ta nhận thấy một đầu giao

thoa trường có sự trùng nhau của 2 vân sáng, một đầu chỉ có vân sáng của bức xạ i1. Biết trên đoạn MN quan sát được 22

vân sáng. Hỏi trong khoảng MN bao nhiêu vân sáng là kết quả của sự trùng nhau?

A: 4 B. 5 C. 11 D. 3

Bài 128: Trong thí nghiệm I-âng về giao thoa ánh sáng, khoảng cách giữa hai khe là 0,5 mm, khoảng cách từ hai khe đến

màn quan sát là 2m. Nguồn sáng dùng trong thí nghiệm gồm hai bức xạ có bước sóng 1= 450nm và 2= 600nm.Trên

màn quan sát, gọi M, N là hai điểm ở hai phía so với vân sáng trung tâm và cách vân trung tâm lần lượt là 7,5mm và

22mm. Trên đoạn MN, số vị trí vân sáng trùng nhau của hai bức xạ là:

A: 5 B. 3 C. 6 D. 4

Bài 129: Trong thí nghiệm giao thoa Iâng, thực hiện đồng thời với hai bức xạ đơn sắc trên màn thu được hai hệ vân

giao thoa với khoảng vân lần lượt là 1,35(mm) và 2,25(mm). Tại hai điểm gần nhau nhất trên màn là M và N thì các

vân tối của hai bức xạ trùng nhau. Tính MN:

A: 3,375 (mm) B. 4,375 (mm) C. 6,75 (mm) D. 3,2 (mm)

Bài 130: Trong thí nghiệm giao thoa Iâng, thực hiện đồng thời với hai bức xạ đơn sắc trên màn thu được hai hệ vân giao

thoa với khoảng vân lần lượt là 1,35 (mm) và 2,25 (mm). Tìm vị trí vân tối trùng nhau đầu tiên kể từ vân trung tâm.

A: 6,75 (mm) B. 4,375 (mm) C. 3,2 (mm) D. 3,375 (mm).

Bài 131: Trong thí nghiệm giao thoa áng sáng dùng khe I-âng, khoảng cách 2 khe a = 1mm, khoảng cách hai khe tới màn

D = 2m. Chiếu bằng sáng trắng có bước sóng thỏa mãn 0,39µm 0,76µm. Khoảng cách gần nhất từ nơi có hai vạch

màu đơn sắc khác nhau trùng nhau đến vân sáng trung tâm ở trên màn là:

A: 3,24mm B. 2,40 mm C. 1,64mm D. 2,34mm.

Bài 132: Trong thí nghiệm về giao thoa áng sáng khe Iâng khoảng cách hai khe a = 2mm, Khoảng cách từ hai khe đến

màn là D = 2m. Nguồn S phát ánh sáng trắng có bước sóng từ 0,38μm đến 0,76μm. Vùng trùng nhau giữa quang phổ bậc

hai và quang phổ bậc ba có bề rộng là:

A: 2,28 mm. B. 1,52 mm. C. 1,14 mm. D. 0,38 mm.


: 00998822..660022..660022 Trang: 133

MÁY QUANG PHỔ - QUANG PHỔ ÁNH SÁNG

TIA HỒNG NGOẠI – TIA TỬ NGOẠI – TIA RƠNGEN – TIA GAMMA

Các loại quang phổ

và các bức xạ Định nghĩa Nguồn phát Đặc điểm Ứng dụng

Quang phổ liên tục

Là dải màu biến

thiên liên tục.

(không nhất thiết

phải đủ từ đỏ đến

tím!)

Do các vật được

nung nóng ở trạng

thái rắn, lỏng hoặc

khí có tỷ khối lớn

phát ra.

- Có cường độ và bề rộng không phụ

thuộc vào cấu tạo hóa học của vật phát

mà chỉ phụ thuộc vào nhiệt độ của

nguồn. Nhiệt độ càng lớn cường độ

sáng tăng về phía bước sóng ngắn.

Xác định nhiệt độ các

vật, đặc biệt những vật

không thể tiếp cận

như mặt trời, ngôi sao

ở xa, lò nung...

Quang phổ vạch

phát xạ

Gồm các vạch

màu riêng lẻ bị

ngăn cách bởi các

vạch tối xen kẽ.

Do các chất khí

hay hơi có áp suất

thấp và bị kích

thích (bởi nhiệt độ

cao hay điện

trường mạnh…)

phát ra.

Đặc trưng cho từng nguyên tố hóa học

tức là khi ở cùng trạng thái khí hay hơi

có áp suất thấp và bị kích thích mỗi

nguyên tố hóa học phát ra quang phổ

vạch khác nhau về cường độ, màu sắc,

vị trí các vạch, độ sáng tỉ đối của các

vạch. (vạch quang phổ không có bề

rộng)

Nhận biết sự có mặt

của nguyên tố trong

hợp chất cho dù thành

phần của nguyên tố rất

ít (nhanh, nhạy hơn

phương pháp hóa

học).

Quang phổ vạch

hấp thụ

Quang phổ vạch

hấp thụ của một

nguyên tố là

những vạch tối

nằm trên nền của

quang phổ liên tục.

Do các chất khí

hay hơi có áp suất

thấp và bị kích

thích (bởi nhiệt độ

cao hay điện

trường mạnh) và

được đặt cắt ngang

đường đi của

quang phổ liên tục.

- Để thu được quang phổ vạch hấp thụ

thì nhiệt độ của đám khí hay hơi hấp

thụ phải nhỏ hơn nhiệt độ của nguồn

sáng phát ra quang phổ liên tục.

- Trong cùng điều kiện(áp suất thấp,

nhiệt độ cao) 1 nguyên tố bị kích thích

có khả năng phát ra những bức xạ nào

thì cũng có khả năng hấp thụ những

bức xạ đó (hiện tượng đảo vạch)

Nhận biết sự có mặt

của nguyên tố trong

hợp chất, khối chất

cho dù thành phần của

nguyên tố rất ít hoặc

khối chất không thể

tiếp cận như mặt trời,

ngôi sao ở xa…

Tia hồng ngoại

Có bản chất là các

bức xạ điện từ có

bước sóng lớn hơn

bước sóng ánh

sáng đỏ và nhỏ

hơn bước sóng của

sóng vô tuyến. (1mm 0,76μm)

- Mọi vật có nhiệt

độ > -2730C đều

phát ra tia hồng

ngoại.

- Các vật nung

nóng là nguồn phát

hồng ngoại thông

dụng.

- Tác dụng chủ yếu của tia hồng ngoại

là tác dụng nhiệt, dùng sấy khô, sưởi...

- Gây là phản ứng quang hóa nên được

dùng chụp ảnh đêm.

- Ít bị tán xạ, dùng chụp ảnh qua sương

mù, khói, mây...

- Có khả năng biến điệu nên có thể

dùng ở các thiết bị điều khiển…

- Gây ra hiện tượng quang điện trong ở

một số chất bán dẫn.

- Dùng sấy khô, sưởi...

- Nhìn đêm, quay

phim, chụp ảnh đêm,

qua sương mù, tên lửa

tầm nhiệt…

- Dùng ở các thiết bị

điều khiển, báo động.

Tia tử ngoại

(Tia cực tím)



bước sóng nhỏ


ánh sáng tím. (0,38μm 10-9 m)

- Đèn hơi thủy

ngân.

- Vật nóng trên

20000C

- Hồ quang điện,

hoặc vật nóng sáng

trên 30000 là

nguồn tự ngoại

phổ biến.

- Tác dụng mạnh lên kính ảnh

- Ion hóa chất khí.

- Bị nước và thủy tinh hấp thụ mạnh

nhưng ít bị thạch anh hấp thụ.

- Kích thích phát quang nhiều chất

- Gây ra các phản ứng quang hóa

- Diệt tế bào, làm mờ mắt, đen da, diệt

khuẩn, nấm mốc.

- Gây ra một số hiện tượng quang điện.

- Khử trùng nước,

thực phẩm, dụng cụ y

tế, diệt nấm mốc…

- Chữa bệnh còi

xương.

- Tìm vết nứt trên bề

mặt nhẵn.

Tia Rơn-ghen

(Tia X)



bước sóng nhỏ


tia tử ngoại. (10-8 m 10-11m)

- Ống rơn-ghen

- Máy phát tia X

- Tia X cứng có

bước sóng nhỏ, tần

số và năng lượng

lớn, đâm xuyên

tốt. Tia X mềm thì

ngược lại

- Khả năng xuyên thấu tốt.

- Tác dụng mạnh lên kính ảnh.

- Gây ion hóa không khí (ứng dụng để

chế máy đo liều lượng tia X)

- Gây phát quang nhiều chất.

- Gây hiện tượng quang điện với mọi

kim loại.

- Tác dụng sinh lý mạnh, hủy diệt tế

bào, diệt khuẩn…

- Chụp chiếu trong y

học

- Chữa ung thư nông

- Nghiên cứu cấu trúc

vật rắn, kiểm tra sản

phẩm đúc, kiểm tra

hành lý…

Tia gamma

(Tia )



bước sóng cực

ngắn, ngắn hơn

bước sóng của tia

X. ( 10-11

m)

Trong các phản

ứng hạt nhân, các

chất phóng xạ.

- Mang đầy đủ tính chất như tia X

nhưng năng lượng, khả năng đâm

xuyên và hủy diệt tế bào của tia cực

lớn và rất nguy hiểm cho cơ thể sống.

- Dùng phá vỡ cấu

trúc hạt nhân.

- Chữa ung thư sâu.


: 00998822..660022..660022 Trang: 134

THANG SÓNG ĐIỆN TỪ.

Chú ý: Các bức xạ nói trên đều có chung bản chất là sóng điện từ và có lưỡng tính sóng hạt nhưng vì có bước sóng dài ngắn

khác nhau nên tính chất và tác dụng rất khác nhau, nếu bức xạ có bước sóng càng dài tần số nhỏ thì năng lượng photon càng nhỏ và

tính chất sóng như giao thoa, phản xạ, khúc xạ, nhiễu xạ… thể hiện càng rõ. Nếu bức xạ có bước sóng càng ngắn tần số lớn thì năng

lượng photon càng lớn và tính chất hạt như, quang điện, ion hóa, quang hóa, đâm xuyên… thể hiện càng rõ.

-) Mặt trời là nguồn phát ra quang phổ liên tục nhưng quang phổ của mặt trời mà ta thu được trên mặt đất lại là quang phổ vạch hấp

thụ của khí quyển mặt trời.

-) Năng lượng mặt trời tỏa ra chiếm khoảng 50% là bức xạ hồng ngoại, khoảng 9% là bức xạ các bức xạ tử ngoại còn lại là % của bức

xạ khả kiến và các bức xạ khác.

Bài 133: Hieän töôïng quang hoïc naøo sau ñaây söû duïng trong maùy phaân tích quang phoå?

A: Hieän töôïng khuùc xaï aùnh saùng. C: Hieän töôïng phaûn xaï aùnh saùng.

B: Hieän töôïng giao thoa aùnh saùng. D: Hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng.

Bài 134: Đặc điểm của quang phổ liên tục là:

A: Phụ thuộc vào thành phần cấu tạo của nguồn sáng. C. Không phụ thuộc vào thành phần cấu tạo của nguồn sáng.

B: Không phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng. D. Có nhiều vạch sáng tối xen kẽ nhau.

Bài 135: Điều nào sau đây là sai khi nói về quang phổ liên tục?

A: Quang phổ liên tục không phụ thuộc vào thành phần cấu tạo của nguồn sáng.

B: Quang phổ liên tục phụ thuộc vào nhiệt độ của nguồn sáng.

C: Quang phổ liên tục là những vạch màu riêng biệt hiện trên một nền tối.

D: Quang phổ liên tục do các vật rắn, lỏng hoặc khí có khối lượng riêng lớn khi bị nung nóng phát ra.

Bài 136: Chæ ra phaùt bieåu sai trong caùc phaùt bieåu sau:

A: Quang phoå lieân tuïc laø moät daûi saùng coù maøu bieán ñoåi lieân tuïc.

B: Quang phoå lieân tuïc phaùt ra töø caùc vaät bò nung noùng.

C: Quang phoå lieân tuïc khoâng phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn caáu tao cuûa nguoàn saùng, maø chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä

cuûa nguoàn saùng.

D: Vuøng saùng maïnh trong quang phoå lieân tuïc dòch veà phía böôùc soùng daøi khi nhieät ñoä cuûa nguoàn saùng taêng leân.

Bài 137: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về quang phổ vạch phát xạ?

A: Quang phổ vạch phát xạ bao gồm một hệ thống những vạch màu riêng rẽ nằm trên một nền tối.

B: Quang phổ vạch phát xạ bao gồm một hệ thống những dãy màu biến thiên liên tục nằm trên một nền tối.

C: Mỗi nguyên tố hoá học ở trạng thái khí hay hơi nóng sáng dưới áp suất cho một quang phổ vạch riêng, đặc trưng

cho nguyên tố đó.

D: Quang phổ vạch phát xạ của các nguyên tố khác nhau thì rất khác nhau về số lượng các vạch quang phổ, vị trí các

vạch và độ sáng tỉ đối của các vạch đó.

Bài 138: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về quang phổ vạch hấp thụ?

A: Quang phổ của Mặt Trời mà ta thu được trên Trái Đất là quang phổ vạch hấp thụ.

B: Quang phổ vạch hấp thụ có thể do các vật rắn ở nhiệt độ cao phát sáng phát ra.

C: Quang phổ vạch hấp thụ có thể do các chất lỏng ở nhiệt độ thấp phát sáng phát ra.

D: Cả A, B, C đều đúng.

Bài 139: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về điều kiện thu được quang phổ vạch hấp thụ?

A: Nhiệt độ của đám khí bay hơi hấp thụ phải cao hơn nhiệt độ của nguồn sáng phát ra quang phổ liên tục.

B: Nhiệt độ của đám khí bay hơi hấp thụ phải thấp hơn nhiệt độ của nguồn sáng phát ra quang phổ liên tục.

C: Nhiệt độ của đám khí bay hơi hấp thụ phải bằng nhiệt độ của nguồn sáng phát ra quang phổ liên tục.

D: Một điều kiện khác.

Bài 140: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về phép phân tích bằng quang phổ.

A: Phép phân tích quang phổ là phân tích ánh sáng trắng.

B: Phép phân tích quang phổ là phép phân tích thành phần cấu tạo của các chất dựa vào việc nghiên cứu quang phổ

của chúng.

C: Phép phân tích quang phổ là nguyên tắc dùng để xác định nhiệt độ của các chất.


Bài 141: Maùy quang phoå laø duïng cuï duøng ñeå :

A: Ño böôùc soùng caùc vaïch quang phoå.

B: Tieán haønh caùc pheùp phaân tích quang phoå.

C: Quan saùt vaø chuïp quang phoå cua caùc vaät.

D: Phaân tích moät chuøm aùnh saùng phöùc taïp thaønh nhöõng thaønh phaàn ñôn saéc.

vô tuyến Hồng ngoại Khả kiến Tử ngoại Tia rơnghen Tia gamma

≥ 10-3m 10-3m ≥ ≥ 0,76.10-6m 0,76.10-6m ≥ ≥ 0,38.10-6m 0,38μm 10-9 m 10-8 m 10

-11 m 10

-11 m


: 00998822..660022..660022 Trang: 135

Bài 142: Quang phổ vạch phát xạ hidro có 4 vạch màu đặc trưng:

A: Đỏ, vàng, lam, tím. C: Đỏ, lục, chàm, tím.

B: Đỏ, lam, chàm, tím D: Đỏ, vàng, chàm, tím

Bài 143: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà maùy quang phoå?

A: Laø duïng cuï duøng ñeå phaân tích chính aùnh saùng coù nhieàu thaønh phaàn thaønh nhöõng thaønh phaàn ñôn saéc khaùc nhau.

B: Nguyeân taéc hoaït ñoäng döïa treân hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng.

C: Duøng nhaän bieát caùc thaønh phaàn caáu taïo cuûa moät chuøm saùng phöùc taïp do moät nguoàn saùng phaùt ra.

D: Boä phaän cuûa maùy laøm nhieäm vuï taùn saéc aùnh saùng laø thaáu kính.

Bài 144: Quang phoå vaïch thu ñöôïc khi chaát phaùt saùng ôû traïng thaùi

A: Raén. C: Loûng.

B: Khí hay hôi noùng saùng döôùi aùp suaát thaáp. D: Khí hay hôi noùng saùng döôùi aùp suaát cao.

Bài 145: Quang phoå Maët Trôøi ñöôïc maùy quang phoå ghi ñöôïc laø:

A: Quang phoå lieân tuïc. C: Quang phoå vaïch phaùt xaï.

B: Quang phoå vaïch haáp thuï. D: Moät loaïi quang phoå khaùc.

Bài 146: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà maùy quang phoå duøng laêng kính?

A: Maùy quang phoå duøng ñeå phaân tích chuøm saùng phöùc taïp thaønh nhöõng thaønh phaàn ñôn saéc khaùc nhau.

B: Maùy quang phoå hoaït ñoäng döïa treân nguyeân taéc cuûa hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng.

C: Maùy quang phoå duøng laêng kính coù 3 phaàn chính: oáng tröïc chuaån, boä phaän taùn saéc, oáng ngaém.

D: Maùy quang phoå duøng laêng kính coù boä phaän chính laø oáng ngaém.


A: Các vật rắn, lỏng, khí (có tỉ khối lớn) khi bị nung nóng đều phát ra quang phổ liên tục.

B: Quang phổ vạch phát xạ của các nguyên tố khác nhau thì khác nhau.

C: Để thu được quang phổ hấp thụ nhiệt độ của đám khí bay hơi hấp thụ phài lớn hơn nhiệt độ của nguồn sáng phát

ra quang phổ liên tục.

D: Dựa vào quang phổ liên tục ta có thể xác định được nhiệt độ của vật phát sáng.

Bài 148: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà quang phoâ vaïch.

A: Quang phoå vaïch phaùt xaï vaø quang phoå vaïch haáp thu cuûa cuøng moät nguyeân toá thì gioáng nhau veà soá löôïng vaø

maøu saéc caùc vaïch.

B: Quang phoå vaïch phaùt xaï vaø quang phoå vaïch haáp thuï cuûa cuøng moät nguyeân toá thì gioáng nhau veà soá löôïng vaø vò

trí caùc vaïch.

C: Quang phoå vaïch phaùt xaï vaø quang phoå vaïch haáp thuï ñieàu coù theå duøng ñeå nhaän bieát söï coù maët cuûa moät nguyeân

toá naøo ñoù trong nguoàn caàn khaûo saùt.

D: Quang phoå vaïch phaùt xaï vaø quang phoå vaïch haáp thu ñeàu ñaëc tröng cho nguyeân tố.

Bài 149: Trong maùy quang phoå, chuøm tia loù ra khoûi laêng kính trong heä taùn saéc tröôùc khi qua thaáu kính cuûa buoàng toái laø:

A: Moät chuøm saùng song song.

B: Moät chuøm tia phaân kyø coù nhieàu maøu.

C: Moät taäp hôïp nhieàu chuøm tia song song, moãi chuøm coù moät maøu.

D: Moät chuøm tia phaân kyø maøu traéng.

Bài 150: Neáu chuøm saùng ñöa vaøo oáng chuaån tröïc cuûa maùy quang phoå laø do boùng ñeøn ñaây toùc noùng saùng phaùt ra thì

quang phoå thu ñöôïc trong buoàng aûnh thuoäc loaïi naøo?

A: Quang phoå vaïch. C: Quang phoå haáp thuï.

B: Quang phoå lieân tuïc. D: Moät loaïi quang phoå khaùc.

Bài 151: Quang phoå cuûa Maët Trôøi maø ta thu ñöôïc treân Traùi Ñaát laø quang phoå.

A: Lieân tuïc. C: Vaïch phaùt xaï.

B: Vaïch haáp thuï cuûa lôùp khí quyeån cuûa Maët Trôøi. D: Vaïch haáp thuï cuûa lôùp khí quyeån cuûa Traùi Ñaát.

Bài 152: Öu ñieåm tuyeät ñoái cuûa pheùp phaân tích quang phoå laø :

A: Phaân tích ñöôïc thaønh phaàn caáu taïo cuûa caùc vaät raén, loûng ñöôïc nung noùng saùng.

B: Xaùc ñònh ñöôïc tuoåi cuûa caùc coå vaät, öùng duïng trong ngaønh khaûo coå hoïc.

C: Xaùc ñònh ñöôïc söï coù maët cuûa caùc nguyeân toá trong moät hôïp chaát.

D: Xaùc ñònh ñöôïc nhieät ñoä cuõng nhö thaønh phaàn caáu taïo beà maët cuûa caùc ngoâi sao.

Bài 153: Trong caùc nguoàn phaùt saùng sau ñaây, nguoàn naøo phaùt ra quang phoå vaïch?

A: Maët Trôøi. C: Ñeøn hôi natri noùng saùng.

B: Moät thanh saét nung noùng ñoû. D: Moät boù ñuoác ñang chaùy saùng.


: 00998822..660022..660022 Trang: 136

Bài 154: Choïn cuïm töø thích hôïp ñeå ñieàn vaøo phaàn coøn thieáu: Nguyeân taéc cuûa maùy quang phoå döïa treân hieän töôïng

quang hoïc chính laø hieän töôïng………………………Boä phaän thöïc hieän taùc duïng treân laø………………………..

A: Giao thoa aùnh saùng, hai khe Young. C: Taùn saéc aùnh saùng, oáng chuaån tröïc.

B: Giao thoa aùnh saùng, laêng kính. D: Taùn saéc aùnh saùng, laêng kính.

Bài 155: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø đúng?

A: Quang phoå cuûa maët trôøi maø ta thu ñöôïc treân traùi ñaát laø quang phoå haáp thuï.

B: Quang phoå vaïch phaùt xaï phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa nguoàn saùng.

C: Quang phoå lieân tuïc phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn caáu taïo cuûa nguoàn saùng.

D: Quang phoå do caùc khí hay hôi ôû aùp suaát thaáp bò kích thích phaùt ra laø quang phoå lieân tuïc.

Bài 156: Tia töû ngoaïi coù tính chaát naøo sau ñaây?

A: Khoâng laøm ñen kính aûnh. C: Bò leäch trong ñieän tröôøng vaø töø tröôøng.

B: Truyeàn ñöôïc qua giaáy, vaûi, goã. D: Kích thích söï phaùt quang cuûa nhieàu chaát.

Bài 157: Phaùt bieåu naøo sau daây laø sai khi noùi veà tia hoàng ngoaïi?

A: Laø nhöõng böùc xaï khoâng nhìn thaáy ñöôïc, coù böôùc soùng lôùn hôn böôùc soùng aùnh saùng ñoû.

B: Coù baûn chaát laø soùng ñieän töø.

C: Do caùc vaät bò nung noùng phaùt ra. Taùc duïng noåi baät nhaát laø taùc duïng nhieät.

D: ÖÙng duïng ñeå trò bònh coøi xöông.

Bài 158: Khi noùi veà tia hoàng ngoaïi, phaùt bieåu naøo sau đaây laø sai ?

A: Tia hoàng ngoaïi coù taùc duïng dieät khuaån, khöû truøng.

B: Tia hoàng ngoaïi phát ra töø caùc vaätt bò nung noùng.

C: Tia hoàng ngoaïi laø böùc xaï ñieän töø coù böôùc soùng lôùn hôn böôùc soùng cuûa aùnh saùng ñoû.

D: Tia hoàng ngoaïi coù taùc duïng nhieät.

Bài 159: Khi noùi veà tia töû ngoaïi, phaùt bieåu naøo sau ñaây sai?

A: Tia töû ngoaïi phaùt ra töø caùc vaät bò nung noùng leân nhieät ñoä cao vaøi ngaøn ñoä.

B: Tia töû ngoaïi laø böùc xaï ñieän töø coù böôùc soùng lôùn hôn böôùc soùng cuûa aùnh saùng tím.

C: Tia töû ngoaïi coù taùc duïng quang hoaù, quang hôïp.

D: Tia töû ngoaïi ñöôïc duøng trong y hoïc ñeå chöõa beänh coøi xöông.

Bài 160: Có thể nhận biết tia töû ngoại bằng:

A: Màn huỳnh quang. C: mắt người.

B: Quang phổ kế D: pin nhiệt điện

Bài 161: Chọn các cụm từ thích hợp để điền vào các chỗ trống cho hợp nghĩa: “Tia tử ngoại là những bức xạ … có bước

sóng ……… bước sóng của ánh sáng ………”.

A: Nhìn thấy được - nhỏ hơn – tím. C: Không nhìn thấy được - lớn hơn – tím.

B: Không nhìn thấy được - nhỏ hơn - đỏ. D: Không nhìn thấy được - nhỏ hơn – tím.

Bài 162: Ánh sáng có bước sóng 0,55.10-3mm là ánh sáng thuộc:

A: Tia hồng ngoại.. C: Tia tử ngoại

B: Ánh sáng tím D: Ánh sáng khả kiến.

Bài 163: Các tính chất hoặc tác dụng nào sau đây không phải của tia tử ngoại?

A: Có tác dụng ion hoá chất khí. C: Có khả năng gây ra hiện tượng quang điện.

B: Bị thạch anh hấp thụ rất mạnh. D: Có tác dụng sinh học.

Bài 164: Phát biểu nào sau đây đúng với tia tử ngoại?

A: Tia tử ngoại là một trong những bức xạ mà mắt thường có thể nhìn thấy.

B: Tia tử ngoại là bức xạ không nhìn thấy có bước sóng nhỏ hôn bước sóng của ánh sáng tím (0,4m).

C: Tia tử ngoại là một trong những bức xạ do các vật có khối lượng riêng lớn phát ra.

D: Tia tử ngoại là bức xạ không nhìn thấy, có bước sóng lớn hơn bước sóng của ánh sáng đỏ (0,75m).

Bài 165: Bức xạ (hay tia) tử ngoại là bức xạ.

A: đơn sắc, có màu tím sẫm. C: không màu, ngoài vuøng tím của quang phổ.

B: đơn sắc, có bước sóng < 400nm. D: có bước sóng từ 750nm đến 2 mm.

Bài 166: Tia tử ngoại:

A: không làm đen kính ảnh. C: kích thích sự phát quang của nhiều chất.

B: bị lệch trong điện trường và từ trường. D: truyền được qua giấy, vải và gỗ.

Bài 167: Chọn câu sai? Các nguồn phát ra tia tử ngoại là:

A: Mặt Trời C: Hồ quang điện

B: Đèn cao áp thuỷ ngân D: Dây tóc bóng đèn chiếu sáng.

Bài 168: Tia hoàng ngoaïi laø soùng ñieän töø coù böôùc soùng:

A: < 0,4 m B: > 0,75 m C: 0,4 m < < 0,75 m D: > 0,4 m


: 00998822..660022..660022 Trang: 137


A: Tia hồng ngoại do các vật bị nung nóng phát ra. C: Tia hồng ngoại làm phát huỳnh quang một số chất.

B: Bước sóng của tia hồng ngoại lớn hơn 0,75m. D: Tác dụng nhiệt là tác dụng nổi bật của tia hồng ngoại.

Bài 170: Tia hồng ngoại có bước sóng nằm trong khoảng nào trong các khoảng sau đây?

A: Từ 10-12

m đến 10-9m C: Từ 10

-9m đến 4.10

-7m

B: Từ 4.10-7m đến 7,5.10

-7m D: Từ 7,5.10

-7m đến 10

-3m

Bài 171: Thân thể con người ở nhiệt độ 37oC phát ra bức xạ nào trong các loại bức xạ sau?

A: Tia X B: Bức xạ nhìn thấy C: Tia hồng ngoại. D: Tia tử ngoại.

Bài 172: Bức xạ (hay tia) hồng ngoại là bức xạ:

A: Đơn sắc, có máu hồng. C: Đơn sắc, không màu ở ngoài đầu đỏ của quang phổ.

B: Có bước sóng nhỏ dưới 0,4m. D: Có bước sóng từ 0,75m tới cỡ mm.

Bài 173: Chọn đáp án đúng khi nói về tia hồng ngoại.

A: Có thể nhận biết trực tiếp bằng máy quang phổ C: Có thể nhận biết bằng màn huỳnh quang

B: Có thể nhận biết bằng pin nhiệt điện. D: Nhận biết bằng mắt.

Bài 174: Chọn đáp án đúng khi nói về tia tử ngoại.

A: Bị thạch anh hấp thụ hoàn toàn C: Trong suốt đối với thạch anh

B: Dễ dàng xuyên qua nước và tầng Ozon D: Trong suốt đối với thạch anh và thủy tinh.


A: Mọi vật trên -2730C đều phát tia tử ngoại C: Chỉ vật nóng sáng hơn 500

0 mới phát tia tử ngoại.

B: Vật nóng sáng trên 30000 dừng phát tia tử ngoại D: Vật nóng sáng hơn 2000

0 bắt đầu phát tia tử ngoại.


A: Có thể dùng thắp sáng C: Dùng sấy khô, sưởi ấm

B: Có bước sóng nhỏ hơn bước sóng hồng ngoại D: Có tần số nhỏ hơn tần số hồng ngoại.

Bài 177: Chọn câu đúng:

A: Tia hồng ngoại có tần số cao hơn tia sáng vàng của natri.

B: Tia tử ngoại có bước sóng lớn hơn các tia H, … của hidro.

C: Bước sóng của bức xạ hồng ngoại lớn hơn bước sóng bức xạ tử ngoại.

D: Bức xạ tử ngoại có tần số thấp hơn bức xạ hồng ngoại.

Bài 178: Điều nào sau đây là sai khi so sánh tia hồng ngoại và tia tử ngoại?

A: Cùng bản chất là sóng điện từ.

B: Tia hồng ngoại có bước sóng nhỏ hơn tia tử ngoại.

C: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều có tác dụng lên kính ảnh.

D: Tia hồng ngoại và tia tử ngoại đều không nhìn thấy bằng mắt thường.

Bài 179: Một vật phát được tia hồng ngoại vào môi trường xung quanh phải có nhiệt độ:

A: Cao hơn nhiệt độ môi trường B: Trên 0oC C. Trên 100

oC D: Trên 0 K

Bài 180: Phát biểu nào sau đây nói về tia tử ngoại là đúng?

A: Mặt Trời chỉ phát ra ánh sáng nhìn thấy và tia hồng ngoại nên ta trông thấy sáng và cảm giác ấm áp.

B: Thuỷ tinh và nước là trong suốt đối với tia tử ngoại.

C: Đèn dây tóc nóng sáng đến 2000oC là nguồn phát ra tia tử ngoại.

D: Các hồ quang điện với nhiệt độ trên 4000oC thường được dùng làm nguồn tia tử ngoại.

Bài 181: Phát biểu nào sau đây nói về tia hồng ngoại là không đúng?

A: Tia hồng ngoại có bản chất là sóng điện từ.

B: Tia hồng ngoại kích thích thị giác làm cho ta nhìn thấy màu hồng.

C: Vật nung nóng ở nhiệt độ thấp chỉ phát ra tia hồng ngoại. Nhiệt độ của vật trên 500oC mới bắt đầu phát ra ánh

sáng khả kiến.

D: Tia hồng ngoại nằm ngoài vùng ánh sáng khả kiến, bước sóng của tia hồng ngoại dài hơn của ánh đỏ.

Bài 182: Phát biểu nào sau đây nói về tia hồng ngoại là đúng?

A: Các vật có nhiệt độ < 0oC thì không thể phát ra tia hồng ngoại.

B: Các vật có nhiệt độ < 500oC chỉ phát ra tia hồng ngoại

C: Tất cả các vật bị nung nóng đều phát ra tia hồng ngoại.

D: Các vật có nhiệt độ > 500oC chỉ phát ra ánh sáng nhìn thấy.

Bài 183: Quang phổ vạch hấp thụ là:

A: Vạch sáng riêng lẻ trên nền tối C: Những vạch tối trên nền quang phổ liên tục

B: Dải màu biến thiên liên tục D: Khoảng sáng trắng xen kẽ khoảng tối.

Bài 184: Khi noùi veà tia Rônghen (tia X); phaùt bieåu naøo sau ñaây sai?

A: Tia Rônghen laø böùc xaï ñieän töø coù böôùc soùng trong khoaûng 10-12

m ñeán 10-8

m.

B: Tia Rônghen coù khaû naêng ñaâm xuyeân maïnh.

C: Tia Rônghen coù böôùc soùng caøng daøi seõ ñaâm xuyên càng maïnh.

D: Tia Rônghen coù theå duøng ñeå chieáu ñieän, trò moät soá ung thö noâng.


: 00998822..660022..660022 Trang: 138

Bài 185: Tính chaát naøo sau ñaùy không phaûi laø tính chaát cuûa tia X ?

A: Coù khaû naêng huûy dieät teá baøo. C: Xuyeân qua lôùp chì daøy côõ cm.

B: Taïo ra hieän töôïng quang ñieän. D: Laøm ion hoùa chaát khí.

Bài 186: Tính chaát gioáng nhau giöõa tia Rônghen vaø tia töû ngoaïi laø :

A: Bò haáp thuï bôûi thuûy tinh vaø nöôùc. C: Laøm phaùt quang moät soá chaát.

B: Coù tính ñaâm xuyeân maïnh. D: Coù 3 tính chaát neâu trong A, B, C.

Bài 187: Böùc xaï haõm (tia Rônghen) phaùt ra töø oáng Rônghen laø :

A: Chuøm photon phaùt ra töø catoât khi bò ñoát noùng. C: Chuøm e ñöôïc taêng toác trong ñieän tröôøng maïnh.

B: Soùng ñieän töø coù böôùc soùng raát daøi. D: Soùng ñieän töø coù taàn soá raát lôùn.

Bài 188: Trong coâng nghieäp ñeå laøm mau khoâ lôùp sôn ngoaøi ngöôøi ta söû duïng taùc duïng cuûa:

A: Tia Rônghen. B: Tia töû ngoaïi. C: Tia hoàng ngoaïi. D: Tia phoùng xaï .


A: Tia X có tác dụng mạnh lên kính ảnh. C: Tia hồng ngoại có bản chất sóng điện từ.

B: Tia X là sóng điện từ có bước sóng dài. D: Tia tử ngoại làm phát quang một số chất.

Bài 190: Haõy saép xeáp theo thöù töï böôùc soùng giaûm daàn cuûa caùc soùng ñieän töø sau :

A: AÙnh saùng thaáy ñöôïc, tia hoàng ngoaïi, tia töû ngoaïi. C: Tia hoàng ngoaïi, tia töû ngoaïi, aùnh saùng thaáy ñöôïc.

B: Tia töû ngoaïi, tia hoàng ngoaïi, aùnh saùng thaáy ñöôïc. D: Tia hoàng ngoaïi, aùnh saùng thaáy ñöôïc, tia töû ngoaïi.

Bài 191: Khi noùi veà quang phoå, ñeå haáp thuï ñöôïc aùnh saùng, vaät haáp thuï phaûi coù:

A: Theå tích nhoû hôn theå tích cuûa vaät phaùt saùng. C: Khoái löôïng nhoû hôn khoái löôïng cuûa vaät phaùt saùng.

B: Nhieät ñoä nhoû hôn nhieät ñoä cuûa vaät phaùt saùng. D: Chieát suaát lôùn hôn chieát suaát cuûa vaät phaùt saùng.

Bài 192: Chọn câu sai khi nói về tia X.

A: Tia X được khám phá bởi nhà bác học Rơnghen.

B: Tia X có năng lượng lớn vì có bước sóng lớn.

C: Tia X không bị lệch phương trong điện trường cũng như từ trường.

D: Tia X là sóng điện từ.

Bài 193: Tính chất quan trọng nhất và được ứng dụng rộng rãi nhất của tia X là:

A: Khả năng đâm xuyên. C: Làm đen kính ảnh.

B: Làm phát quang một số chất. D: Huỷ diệt tế bào.

Bài 194: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về tia X?

A: Tia X là một loại sóng điện từ có bước sóng ngắn hơn cả bước sóng của tia tử ngoại.

B: Tia X là một loại sóng điện từ phát ra từ những vật bị nung nóng đến nhiệt độ khoảng 500oC.

C: Tia X không có khả năng đâm xuyên.

D: Tia X được phát ra từ đèn điện.

Bài 195: Chọn câu sai.

A: Áp suất bên torng ống Rơnghen nhỏ cỡ 10-3mmHg.

B: Hiệu điện thế giữa anôt và catôt trong ống Rơnghen có trị số cỡ hàng chục ngàn vôn.

C: Tia X có khả năng ion hoá chất khí.

D: Tia X giúp chữa bệnh còi xương.

Bài 196: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về tính chất và tác dụng của tia X?

A: Tia X có khả năng đâm xuyên.

B: Tia X tác dụng mạnh lên kính ảnh, làm phát quang một số chất.

C: Tia X không có khả năng ion hoá không khí.

D: Tia X có tác dụng sinh lý.

Bài 197: Có thể nhận biết tia Rơnghen bằng:

A: Chụp ảnh. C: Tế bào quang điện.

B: Màn quỳnh quang. D: Các câu trên đều đúng.

Bài 198: Tính chất nào sau đây không phải là đặc điểm của tia X?

A: Tính đâm xuyên mạnh. C: Xuyên qua các tấm chì dày cỡ vài cm

B: Gây ra hiện tượng quang điện D: Tác dụng mạnh lên kính ảnh.

Bài 199: Tia X cöùng vaø tia X meàm coù söï khaùc bieät veà :

A: Baûn chaát vaø năng löôïng. C: Baûn chaát vaø böôùc soùng.

B: Naêng löôïng vaø taàn soá. D: Baûn chaát, naêng löôïng vaø böôùc soùng.

Bài 200: Trong oáng Rônghen, phaàn lôùn ñoäng naêng cuûa caùc electron truyeàn cho ñoái aâm cöïc chuyeån hoùa thaønh :

A: Naêng löôïng cuûa chuøm tia X. C: Noäi naêng laøm noùng ñoái caùnh.

B: Naêng löôïng cuûa tia töû ngoaïi. D: Naêng löôïng cuûa tia hoàng ngoaïi.

Bài 201: Có thể chữa được bệnh ung thư cạn ở ngoài da của người. Người ta có thể sử dụng các tia nào sau đây?

A: Tia X B: Tia hồng ngoại C: Tia tử ngoại. D: Tia âm cực


: 00998822..660022..660022 Trang: 139


A: Tia Rônghen do caùc vaät bò nung noùng ôû nhieät ñoä cao phaùt ra.

B: Tia Rônghen ñöôïc duøng chieáu ñieän nhôø coù khaû naêng ñaâm xuyeân maïnh.

C: Tia Rônghen laøm moät soá chaát phaùt quang.

D: Tia Rônghen coù theå huûy hoaïi teá baøo, dieät vi khuaån.

Bài 203: Trong nhöõng hieän töôïng, tính chaát, taùc duïng sau ñaây, ñieàu naøo theå hieän roõ nhaát tính chaát soùng cuûa aùnh saùng:

A: Khaû naêng ñaâm xuyeân. C: Taùc duïng quang ñieän.

B: Taùc duïng phaùt quang. D: Söï taùn saéc aùnh saùng.

Bài 204: Có 4 ngôi sao phát ra ánh sáng có các màu: đỏ, lam, tím, vàng. Hỏi ngôi sao nào có nhiệt độ bề mặt cao nhất?

A: Vàng. B. Tím. C. Đỏ. D. Lam.

Bài 205: Chiếu 4 bức xạ: đỏ, lam, tím, vàng vào các nhiệt kế thì nhiệt kế chỉ nhiệt độ cao nhất với bức xạ nào?

A: Vàng. B. Tím. C. Đỏ. D. Lam.

Bài 206: Trong caùc loaïi tia: Rônghen, hoàng ngoaïi, töû ngoaïi, ñôn saéc maøu luïc thì tia coù taàn soá nhoû nhaát laø.

A: Tia hoàng ngoaïi. B: Tia ñôn saéc maøu luïc. C: Tia töû ngoaïi. D: Tia Rônghen.

Bài 207: Phát biểu nào sau đây nói về tia tử ngoại là không đúng?

A: Tia tử ngoại có bản chất là sóng điện từ với bước sóng ngắn hơn bước sóng ánh sáng tím.

B: Bức xạ tử ngoại nằm giữa dải tím của ánh sáng nhìn thấy và tia X của thang sóng điện từ.

C: Tia tử ngoại rất nguy hiểm, nên cần có các biện pháp để phòng tránh.

D: Các vật nung nóng trên 3000oC phát ra tia tử ngoại rất mạnh.

Bài 208: Phát biểu nào sau đây nói về đặc điểm và tính chất của tia Rơnghen là không đúng?

A: Tính chất nổi bật nhất của tia Rơnghen là khả năng đâm xuyên.

B: Dựa vào khả năng đâm xuyên mạnh, người ta ứng dụng tính chất này để chế tạo các máy đo liều lượng tia X.

C: Tia Rơnghen tác dụng lên kính ảnh

D: Nhờ khả năng đâm xuyên mạnh, mà tia Rơnghen được được dùng trong y học để chiếu điện, chụp điện.

Bài 209: Các bức xạ: sóng điện từ, hồng ngoại, nhìn thấy, tử ngoại, Rơn-ghen, gamma có:

A: Cùng tính chất tác dụng C: Cùng bản chất lan truyền

B: Cùng năng lượng D: Cùng vận tốc lan truyền.

Bài 210: Để xác định cường độ, liều lượng tia rơn-ghen ta sử dụng tính chất nào của nó?

A: Ion hóa không khí C: Gây hiện tượng quang điện.

B: Khả năng đâm xuyên D: Khả năng hủy diệt tế bào.

Bài 211: Các bức xạ: sóng điện từ, hồng ngoại, nhìn thấy, tử ngoại, Rơn-ghen, gamma đã được sắp xếp:

A: Tăng dần về tính chất sóng C: Tăng dần bước sóng

B: Có khoảng bước sóng riêng biệt không đan xen D: Tăng dần về tần số.

Bài 212: Phát biểu nào sau đây nói về đặc điểm và ứng dụng của tia Rơnghen là đúng? Tia Rơnghen:

A: Có tác dụng nhiệt mạnh, có thể dùng để sáy khô hoặc sưởi ấm.

B: Chỉ gây ra hiện tượng quang điện cho các tế bào quang điện có catốt làm bằng kim loại kiềm.

C: Không đi qua được lớp chì dày cỡ mm, nên chì được dùng làm màn chắn bảo vệ trong kĩ thuật dùng tiaX.

D: Không tác dụng lên kính ảnh, không làm hỏng cuộn phim ảnh khi chúng chiếu vào.

LƢỢNG TỬ ÁNH SÁNG – HIỆN TƢỢNG QUANG ĐIỆN

I) Các kiến thức cơ bản.

1. Thí nghiệm của Hertz về hiện tượng quang điện.

*) Hiện tƣợng: Gắn tấm kẽm tích điện âm vào một tĩnh điện kế, kim của tĩnh điện kế lệch đi một góc.

Sau đó chiếu ánh sáng hồ quang vào tấm kẽm, quan sát thấy góc lệch của kim tĩnh điện kế giảm đi sau

đó lại tăng (cụp vào rồi xòe ra). Nếu thay tấm kẽm bằng kim loại khác ta thấy hiện tượng tương tự xảy

ra. Hiện tượng ánh sáng làm bật các êlectron ra khỏi mặt kim loại gọi là hiện tượng quang điện (ngoài).

*) Giải thích: Khi chiếu ánh sáng tử ngoại vào bề mặt tấm kẽm tích điện âm, các electron trong tấm

kẽm hấp thụ năng lượng photon tử ngoại và có động năng lớn hơn thắng được lực liên kết giữa các e

với các nguyên tử kẽm và bật ra ngoài làm cho điện tích âm giảm dần (kim tĩnh điện kế cụp lại). Vẫn

tiếp tục chiếu tia tử ngoại vào tấm kẽm thì đến lượt các electron hóa trị của nguyên tử kẽm (e lớp ngoài cùng) tiếp tục bị

bật ra và làm tấm kẽm thiếu e nên bắt đầu tích điện tích dương (kim tĩnh điện kế lại xòe ra). Điện tích dương của tấm

kẽm chỉ tăng đến một giá trị xác định rồi không tăng thêm vì khi đó điện tích dương đủ lớn để ngăn cản các electron

không bật ra thêm (số e bật ra bằng số e bị hút về, đây gọi là trạng thái cân bằng động).

2. Định luật về giới hạn quang điện: Đối với mỗi kim loại, ánh sáng kích thích phải có bước sóng λ ngắn hơn hay

bằng giới hạn quang điện λ0 của kim loại đó, mới gây ra được hiện tượng quang điện ( 0). Giới hạn quang điện

(λ0) của mỗi kim loại là đặc trưng riêng của kim loại đó.

e

e e

e


: 00998822..660022..660022 Trang: 140

3. Thuyết lượng tử ánh sáng.

Giả thuyết Plăng lƣợng tử năng lƣợng của Max-plank: Lượng năng lượng mà mỗi lần một nguyên tử hay phân tử

hấp thụ hay phát xạ có giá trị hoàn toàn xác định và bằng hf; trong đó f là tần số của ánh sáng bị hấp thụ hay phát xạ ra,

còn h là một hằng số. Lượng tử năng lượng hf trong đó (h = 6,625.10-34

Js).

Nội dung của thuyết lƣợng tử ánh sáng của Einstein:

a) Ánh sáng được tạo thành bởi các hạt gọi là phôtôn.

b) Với mỗi ánh sáng đơn sắc có tần số f, các phôtôn đều giống nhau, mỗi phôtôn mang năng lượng h.f.

c) Cường độ chùm sáng tỷ lệ với số photon trong chùm (cường độ sáng càng lớn số photon càng nhiều và ngược lại)

d) Phôtôn là hạt vật chất rất đặc biệt, nó không có kích thước, không có khối lượng nghỉ (m0 = 0), không mang điện

tích nhưng nó có năng lượng (tỷ lệ với tần số hf ) có khối lượng tương đối tính m = /c2 và có động lượng p

(với p = m.c = h/), và nó chỉ tồn tại khi chuyển động với vận tốc ánh sáng (không có photon đứng yên). Electron chỉ

hấp thụ hay hay bức xạ 1 photon trong 1 lần và khi đã hấp thụ thì sẽ hấp thụ toàn bộ năng lượng của photon (không có

sự hấp thụ nửa vời). Nếu không bị hấp thụ bởi môi trường thì đặc tính của photon (năng lượng, vận tốc, tần số) không

thay đổi tức là không phụ thuộc vào khoảng cách mà nó lan truyền.

4. Ánh sáng có lưỡng tính sóng-hạt: Các hiện tượng quang học chứng tỏ ánh sáng có tính chất sóng như giao thoa

sóng; khúc xạ, nhiễu xạ, phản xạ… cũng có nhiều hiện tượng quang học khác chứng tỏ ánh sáng có tính chất hạt như

hiện tượng quang điện, phát quang, quang dẫn, quang hóa, đâm xuyên.... Điều đó cho thấy ánh sáng vừa có tính chất

sóng, vừa có tính chất hạt ánh sáng có lưỡng tính sóng - hạt.

5. Hiện tượng quang điện trong: Hiện tượng ánh sáng giải phóng các êlectrôn liên kết để chúng trở thành các

êlectrôn dẫn đồng thời giải phóng các lỗ trống tự do gọi là hiện tượng quang điện trong. Hiện tượng quang điện trong

cũng là sự giải phóng e (giống quang điện ngoài) nhưng cần ít năng lượng hơn từ đó ta λ0 trong > λ0 ngoài và

f0 trong < f0 ngoài. (λ0 và f0 là các giá trị giới hạn xảy ra hiện tượng quang điện).

6. Quang điện trở, pin quang điện:

Quang điện trở là một điện trở làm bằng chất quang dẫn (chất bán dẫn, chất khí…). Điện trở của nó có thể thay đổi từ

vài mêgaôm (106 ) khi không được chiếu sáng xuống đến vài chục ôm khi được chiếu sáng. Pin quang điện (còn gọi

là pin Mặt Trời) là một nguồn điện chạy bằng năng lượng ánh sáng. Nó biến đổi trực tiếp quang năng thành điện năng.

Pin hoạt động dựa vào hiện tượng quang điện trong xảy ra bên cạnh một lớp chặn.

II) Công thức vận dụng:

1. Löôïng töû aùnh saùng: hc

hf

*) : Löôïng töû aùnh saùng hay naêng löôïng 1 photon (jun).

*) f : taàn soá cuûa böùc xaï (Hz).

*) : böôùc soùng cuûa böùc xaï chieáu tôùi (m).

*) c = 3.108 m/s: vaän toác aùnh saùng trong chaân khoâng.

*) h = 6.625.10-34

(J.s): haèng soá Max Planck; 1eV = 1,6.10-19

j ; 1MeV = 106eV = 1,6.10

-13j

2. Heä thöùc Einstein: 2

t 0max t h t h

h.c 1h.f p.c A mv A e.U A e .V

2

*) At : Coâng thoaùt cuûa electron ra khoûi beà maët kim loaïi.

*) v0max : Vaän toác ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa quang electron các electron quang điện có vận tốc v v0max

*) Uh : Hieäu ñieän theá haõm.

*) e : Laø ñieän tích nguyeân toá (ñieän tích electron) , e = 1,6.10-19

(C); me = 9,1.10-31

kg

*) Vh : Ñieän theá haõm cöïc ñaïi cuûa vaät coâ laäp tích ñieän:

*) p : Là động lượng của hạt photon, p = h/

3. Giôùi haïn quang ñieän: 0

t

hc

A

4. Coâng suaát cuûa nguoàn saùng: P

P n n n: soá phoâtoân öùng vôùi böùc xaï phaùt ra 1s

5. Cöôøng ñoä doøng ñieän baõo hoaø:bh

bh e e

II n . e n

e

ne: soá electron böùc ra trong 1s


: 00998822..660022..660022 Trang: 141

6. Hieäu suaát löôïng töû: e

n

H

n

. . . . .

. . . .

bh bh bhI I h f I h cH

P e P e P e

7. Hieäu ñieän theá haõm: 2

h 0max

1e.U mv

2

Các lƣu ý: *) Trong hiện tượng quang điện khi ta tăng cường độ chùm sáng tới mà không làm thay đổi bước sóng tới thì số lượng

photon tới sẽ tăng nên số lượng electron quang điện được giải phóng sẽ tăng tức là cường độ dòng quang điện sẽ tăng

nhưng năng lượng photon, vận tốc cực đại của electron, điện thế và hiệu điện thế hãm sẽ không thay đổi.

*) Giá trị đại số của Uh < 0. Trong một số bài toán hay biểu thức người ta lấy Uh > 0 thì đó được hiểu là độ lớn.

*) Hiện tượng quang điện xảy ra khi được chiếu đồng thời nhiều bức xạ thì khi tính các đại lượng: Vận tốc ban đầu cực

đại v0max, hiệu điện thế hãm Uh điện thế cực đại Vmax,… đều được tính ứng với bức xạ có min (hoặc fmax)

*) Đối với một hợp kim thì giới hạn quang điện λ0 của hợp kim là giới hạn quang điện của kim loại thành phần có λ0 lớn

nhất.(VD: Hợp kim của đồng- bạc-kẽm có giới hạn quang điện λ0 = 0,35m)

8. Böùc xaï coù böôùc soùng ngaén nhaát và tần số lớn nhất maø nguyeân töû coù theå phaùt ra laø λmin và f max thì naêng löôïng caàn thieát

ñeå ion hoùa nguyeân töû ñoù laø:

min

max

hcε = hf =

λ

9. Định lý động năng trong hiện tƣợng quang điện – điều kiên để electron không đến đƣợc Anốt:

a) Xét vật cô lập về điện, có điện thế cực đại VMax và khoảng cách cực đại dMax mà electron chuyển

động trong điện trường cản có cường độ E được tính theo công thức: 2

ax 0 ax ax

1.

2M M M

e V mv e E d

b) Ñoäng naêng electron tröôùc khi va ñaäp vaøo Anot: Wđ = 2

.e e

h AK

m ve. U U

2

0

0

U

ñ AK

ñ AK

ñ AK Haõm

W taêng neáu U

W giaûm neáu U

W = 0 neáu U ( ñieàu kieän ñe å electron khoâng ñeán ñöôïc Anoát)

10. Lực Lorenxơ tác dụng lên 1 điện tích q có khối lượng mq chuyển động trong từ trường đều B là:

. . .sinlorenxo

f q B v Trong đó là góc tạo bởi v và B . Chuyển động của q trong B là chuyển động tròn xoáy đều

có bán kính R với florenxơ là lực hướng tâm và . . .sinlorenxo

f q B v = 2q

q

vm

R

.

. .sinq qm v

Rq B

.

Thường ta xét e chuyển động trong từ trường với B v khi đó sin = 1 và .

. .e em v

Re B

; . .lorenxo

f e B v .

11. Bảng giới hạn quang điện của một số kim loại.

Bài 213: Hieän töôïng naøo sau ñaây laø hieän töôïng quang ñieän ?

A: EÂlectron böùt ra khoûi kim loaïi bò nung noùng.

B: EÂlectron baät ra khoûi kim loaïi khi coù ion ñaäp vaøo.

C: EÂlectron bò baät ra khoûi kim loaïi khi kim loaïi coù ñieän theá lôùn.

D: EÂlectron baät ra khoûi maët kim loaïi khi chieáu tia töû ngoaïi vaøo kim loaïi

Bài 214: Biết giới hạn quang điện của Natri là 0,45m. Chiếu một chùm tia tử ngoại vào tấm Na tích điện âm đặt trong

chân không thì:

A: Điện tích âm của tấm Na mất đi. C: Tấm Na sẽ trung hoà về điện.

B: Điện tích của tấm Na không đổi. D: Tấm Na tích điện dương.

Chất o(m) Chất o(m)

Bạc 0,26 Canxi 0,75

Đồng 0,30 Natri 0,50

Kẽm 0,35 Kali 0,55

Nhôm 0,36 Xesi 0,66


: 00998822..660022..660022 Trang: 142

Bài 215: Khi chiếu liên tục 1 tia tử ngoại vào tấm kẽm tích điện âm gắn trên một điện nghiệm thì 2 lá của điện nghiệm sẽ:

A: Xòe thêm ra. B. Cụp bớt lại. D. Xòe thêm rồi cụp lại. D. Cụp lại rồi xòe ra.

Bài 216: Chọn câu đúng.

A: Khi chiếu ánh sáng đơn sắc vào bề mặt một tấm kim loại thì nó làm cho các electron quang điện bật ra.

B: Hiện tượng xảy ra khi chiếu ánh sáng đơn sắc vào bề mặt tấm kim loại gọi là hiện tượng quang điện.

C: Ở bên trong tế bào quang điện, dòng quang điện cùng chiều với điện trường.

D: Ở bên trong tế bào quang điện, dòng quang điện ngược chiều với điện trường.

Bài 217: Hieän töôïng naøo sau ñaây seõ xaûy ra khi liên tục chieáu chuøm tia töû ngoaïi vaøo taám keõm coâ laäp tích ñieän aâm.

A: Taám keõm maát daàn eâlectron vaø trôû neân trung hoaø ñieän.

B: Taám keõm maát daàn ñieän tích aâm vaøø trôû thaønh mang ñieän döông.

C: Taám keõm vaãn tích ñieän tích aâm nhö cuõ.

D: Taám keõm tích ñieän aâm nhieàu hôn.

Bài 218: Biết giới hạn quang điện của kẽm là 0,35m. Chiếu một chùm tia hồng ngoại vào lá kẽm tích điện âm thì:

A: Điện tích âm của lá kẽm mất đi. C: Tấm kẽm sẽ trung hoà về điện.

B: Điện tích của tấm kẽm không đổi. D: Tấm kẽm tích điện dương.

Bài 219: Chieáu moät chuøm böùc xaï ñôn saéc vaøo moät taám kim loaïi chöa tích ñieän, ñöôïc ñaët coâ laäp vôùi caùc vaät khaùc. Neáu

hieän töôïng quang ñieän xaûy ra thì :

A: Sau moät khoaûng thôøi gian, caùc eâlectron töï do cuûa taám kim loaïi bò baät heát ra ngoaøi.

B: Caùc eâlectron töï do cuûa taám kim loaïi bò baät ra ngoaøi nhöng sau moät khoaûng thôøi gian, toaøn boä caùc eâlectron ñoù

quay trôû laïi laøm cho taám kim loaïi vaãn trung hoøa ñieän.

C: Sau moät khoaûng thôøi gian, taám kim loaïi ñaït ñeán traïng thaùi caân baèng ñoäng vaø tích moät löôïng ñieän aâm xaùc ñònh.

D: Sau moät khoaûng thôøi gian, taám kim loaïi ñaït ñöôïc moät ñieän theá cöïc ñaïi vaø tích moät löôïng ñieän döông xaùc ñònh.

Bài 220: Chiếu ánh sáng có bước sóng 0,50m vào 4 tế bào quang điện có catod lần lượt bằng canxi, natri, kali và xêsi.

Hiện tượng quang điện sẽ xảy ra ở:

A: một tế bào B: hai tế bào C: ba tế bào D: cả bốn tế bào

Bài 221: Trong trường hợp nào sau đây có thể xảy ra hiện tượng quang điện khi chiếu tia tử ngoại.

A: Tấm kẽm đặt chìm trong nước. C: Chất diệp lục của lá cây.

B: Hợp kim kẽm – đồng D: Tấm kẽm có phủ nước sơn.


A: Hiện tượng quang điện chứng tỏ ánh sáng có tính chất hạt.

B: Hiện tượng giao thoa chứng minh ánh sáng chỉ có tính sóng.

C: Khi bước sóng càng dài thì năng lượng photon ứng với chúng có năng lượng càng lớn.

D: Tia hồng ngoại, tia tử ngoại có tính chất hạt.

Bài 223: Giới hạn quang điện của một hợp kim gồm bạc, đồng và kẽm sẽ là:

A: 0,26 m B: 0,30m C. 0,35m D. 0,40m

Bài 224: Chiếu ánh sáng đơn sắc vào mặt một tấm vật liệu thì thấy có electron bật ra. tấm vật liệu đó chắc chắn phải là:

A: Kim loại sắt B. Kim loại kiềm C: Chất cách điện D. Chất hữu cơ.

Bài 225: Hiện tượng quang điện là:

A: Hiện tượng electron bứt ra khỏi bề mặt tấm kim loại khi có ánh sáng thích hợp chiếu vào nó.

B: Hiện tượng electron bứt ra khỏi bề mặt tấm kim loại khi tấm kim loại bị nung đến nhiệt độ cao.

C: Hiện tượng electron bứt ra khỏi bề mặt tấm kim loại khi tấm kim loại bị nhiễm điện do tiếp xúc với một vật đã bị

nhiễm điện khác.

D: Hiện tượng electron bứt ra khỏi bề mặt tấm kim loại do bất kỳ nguyên nhân nào khác.

Bài 226: Người ta không thấy có electron bật ra khỏi mặt kim loại chiếu chùm ánh sáng đơn sắc vào nó. Đó là vì:

A: Chùm ánh sáng có cường độ quá nhỏ.

B: Kim loại hấp thụ quá ít ánh sáng đó.

C: Công thoát của electron nhỏ so với năng lượng của photon.

D: Bước sóng của ánh sáng lớn hơn so với giới hạn quang điện.


A: Giaû thuyeát soùng aùnh saùng khoâng giaûi thích ñöôïc hieän töôïng quang ñieän.

B: Trong cuøng moâi tröôøng aùnh saùng truyeàn vôùi vaän toác baèng vaân toác cuûa soùng ñieän töø.

C: AÙnh saùng coù tính chaát haït, moãi haït aùnh saùng ñöôïc goïi laø moät phoâ toân.

D: Thuyeát löôïng töû aùnh saùng chöùng toû aùnh saùng coù baûn chaát soùng.


A: Các định luật quang điện hoàn toàn phù hợp với tính chất sóng của ánh sáng.

B: Thuyết lượng tử do Planck đề xướng.

C: Anhxtanh cho rằng ánh sáng gồm những hạt riêng biệt gọi là photon.

D: Mỗi photon bị hấp thụ sẽ truyền hoàn toàn năng lượng của nó cho một electron.


: 00998822..660022..660022 Trang: 143

Bài 229: Giôùi haïn quang ñieän 0 cuûa natri lôùn hôn giôùi haïn quang ñieän cuûa ñoàng vì:

A: Natri deã haáp thu phoâtoân hôn ñoàng.

B: Phoâtoân deã xaâm nhaäp vaøo natri hôn vaøo ñoàng.

C: Ñeå taùch moät eâlectron ra khoûi beà maët taám kim loaïi laøm baèng natri thì caàn ít naêng löôïng hôn khi taám kim loaïi

laøm baèng ñoàng.

D: Caùc eâlectron trong mieáng ñoàng töông taùc vôùi phoâ toân yeáu hôn laø caùc eâlectron trong mieáng natri.

Bài 230: Chiếu một chùm ánh sáng đơn sắc vào một tấm kẽm. Hiện tượng quang điện sẽ không xảy ra nếu ánh sáng có

bước sóng:

A: 0,1 m B. 0,2m C. 0,3m D. 0,4m

Bài 231: Chọn câu sai. Các hiện tượng liên quan đến tính chất lượng tử của ánh sáng là:

A: Hiện tượng quang điện. C: Sự phát quang của các chất.

B: Hiện tượng tán sắc ánh sáng. D: Tính đâm xuyên.

Bài 232: Theo thuyeát löôïng töû aùnh saùng thì keát luaän naøo sau ñaây laø sai?

A: Nguyeân töû hay phaân töû vaät chaát haáp thu hay böùc xaï aùnh saùng thaønh töøng löôïng giaùn ñoaïn.

B: Moãi phoâtoân mang moät naêng löôïng = hf.

C: Cöôøng ñoä chuøm saùng tæ leä vôùi soá phoâtoân trong chuøm.

D: Khi aùnh saùng truyeàn ñi, caùc phoâtoân bò thay ñoåi ñoä töông taùc vôùi moâi tröôøng.

Bài 233: Trong hieän töôïng quang ñieän ngoaøi, vaän toác ban ñaàu cuûa eâlectron quang ñieän baät ra khoûi kim loaïi coù giaù trò

lôùn nhaát öùng vôùi eâlectron haáp thu:

A: Toaøn boä naêng löôïng cuûa phoâtoân. C: Nhieàu phoâtoân nhaát.

B: Ñöôïc phoâtoân coù naêng löôïng lôùn nhaát. D: Phoâtoân ngay ôû beàmaët kim loaïi.

Bài 234: Chọn câu đúng. Electron quang điện có động năng ban đầu cực đại khi:

A: Photon ánh sáng tới có năng lượng lớn nhất. C: Công thoát của electron có năng lượng nhỏ nhất.

B: Năng lượng mà electron thu được là lớn nhất. D: Năng lượng mà electron bị mất đi là nhỏ nhất.

Bài 235: Chọn các cụm từ thích hợp để điền vào chỗ trống cho hợp nghĩa: “Theo thuyết lượng tử: Những nguyên tử hay

phân tử vật chất …………… ánh sáng một cách ……………… mà thành từng phần riêng biệt mang năng lượng hoàn

toàn xác định ……………ánh sáng”.

A: Không hấp thụ hay bức xạ, liên tục, tỉ lệ thuận với bước sóng.

B: Hấp thụ hay bức xạ, liên tục, tỉ lệ thuận với tần số.

C: Hấp thụ hay bức xạ, không liên tục, tỉ lệ nghịch với bước sóng.

D: Không hấp thụ hay bức xạ, liên tục, tỉ lệ nghịch với tần số.

Bài 236: Xeùt caùc hieän töôïng sau cuûa aùnh saùng:

1 - Phaûn xaï 2 - Khuùc xaï 3 - Giao thoa 4 - Taùn saéc 5 - Quang ñieän

6 - Quang daãn. Baûn chaát soùng cuûa aùnh saùng coù theå giaûi thích ñöôïc caùc hieän töôïng

A: 1, 2, 5 B: 3, 4, 5, 6 C: 1, 2, 3, 4 D: 5, 6

Bài 237: Phát biểu nào sau đây là sai khi nói về lượng tử ánh sáng?

A: Những nguyên nhân tử hay phân tử vật chất không hấp thụ hay bức xạ ánh sáng một cách liên tục mà theo từng

phần riêng biệt, đứt quãng.

B: Chùm ánh sáng là dòng hạt, mỗi hạt gọi là một photon.

C: Năng lượng của các photon ánh sáng là như nhau, không phụ thuộc vào bước sóng của ánh sáng.

D: Khi ánh sáng truyền đi, các lượng tử ánh sáng không bị thay đổi, không phụ thuộc khoảng cách tới nguồn sáng.


A: Phôtôn có năng lượng. C: Phôtôn có động lượng.

B: Phôtôn mang điện tích +1e. D: Phôtôn chuyển động với vận tốc ánh sáng.


A: Photon có năng lượng. C: Photon có động lượng.

B: Photon có khối lượng. D: Photon không có điện tích.

Bài 240: Theo thuyết lượng từ ánh sáng thì năng lượng của:

A: Một phôtôn bằng năng lượng nghỉ của một êlectrôn (êlectron).

B: Một phôtôn phụ thuộc vào khoảng cách từ phôtôn đó tới nguồn phát ra nó.

C: Các phôtôn trong chùm sáng đơn sắc bằng nhau

D: Một phôtôn tỉ lệ thuận với bước sóng ánh sáng tương ứng với phôtôn đó.

Bài 241: Löôïng töû naêng löôïng laø löôïng naêng löôïng :

A: Nhoû nhaát maø moät nguyeân töû coù ñöôïc.

B: Nhoû nhaát khoâng theå phaân chia ñöôïc nöõa.

C: Cuûa moät haït aùnh saùng maø nguyeân töû hay phaân töû vaät chaát trao ñoåi vôùi moät chuøm böùc xaï.

D: Cuûa moät chuøm böùc xaï khi chieáu ñeán beà maët moät taám kim loaïi.


: 00998822..660022..660022 Trang: 144

Bài 242: Câu nào diễn đạt nội dung của thuyết lượng tử?

A: Mỗi nguyên tử hay phân tử chỉ bức xạ năng lượng một lần.

B: Vật chất có cấu tạo rời rạc bời các nguyên tử và phân tử.

C: Mỗi nguyên tử hay phân tử chỉ bức xạ được một loại lượng tử.

D: Mỗi lần nguyên tử hay phân tử bức xạ hay hấp thụ năng lượng thì nó phát ra hay thu vào một lượng tử năng lượng.

Bài 243: Trong hiện tượng quang điện, động năng ban đầu cực đại của các êlectron quang điện

A: Nhỏ hơn năng lượng của phôtôn chiếu tới C: Lớn hơn năng lượng của phôtôn chiếu tới

B: Bằng năng lượng của phôtôn chiếu tới D: Tỉ lệ với cường độ chùm sáng chiếu tới.

Bài 244: Trong thí nghiệm về hiện tượng quang điện, vận tốc ban đầu của electron quang điện bị bứt ra khỏi bề mặt kim loại:

A: Có giá trị từ 0 đến một giá trị cực đại xác định.

B: Có hướng luôn vuông góc với bề mặt kim loại.

C: Có giá trị không phụ thuộc vào bước sóng của ánh sáng chiếu vào kim loại đó.

D: Có giá trị phụ thuộc vào cường độ của ánh sáng chiếu vào kim loại đó.

Bài 245: Một quả cầu kim loại cô lập, sau khi được chiếu liên tục bởi một nguồn sáng đơn sắc có công suất P và bước

sóng (với cả P và đều có thể điều chỉnh được) thì sau đúng thời gian t(s) quả cầu đạt điện thế cực đại và có điện tích là

Q(C). Hỏi để làm tăng điện tích của quả thì nên dùng cách nào sau đây?

A: Tăng P B. Tăng C. Tăng cả P và D. Giảm .

Bài 246: Trong một thí nghiệm, hiện tượng quang điện xảy ra khi chiếu chùm sáng đơn sắc tới bề mặt tấm kim loại. Nếu

giữ nguyên bước sóng ánh sáng kích thích mà tăng cường độ của chùm sáng thì:

A: Số êlectron bật ra khỏi tấm kim loại trong một giây tăng lên.

B: Động năng ban đầu cực đại của êlectron quang điện tăng lên.

C: Giới hạn quang điện của kim loại bị giảm xuống. D: Vận tốc ban đầu cực đại của các êlectron quang điện tăng lên.

Bài 247: Choïn caâu traû laø ñuùng:

A: Quang daãn laø hieän töôïng daãn ñieän cuûa chaát baùn daãn luùc ñöôïc chieáu saùng.

B: Quang daãn laø hieän töôïng kim loaïi phaùt xaï eâlectron luùc ñöôïc chieáu saùng.

C: Quang daãn laø hieän töôïng ñieän trôû cuûa moät chaát giaûm raát nhieàu khi haï nhieät ñoä xuoáng raát thaáp.

D: Quang daãn laø hieän töôïng böùt quang eâlectron ra khoûi beà maët chaát baùn daãn.

Bài 248: Linh kiện nào dưới dây hoạt động dựa vào hiện tượng quang dẫn?

A: tế bào quang điện. B: Đèn LED C: Quang trở. D: Nhiệt điện trở.

Bài 249: Chæ ra phaùt bieåu sai:

A: Pin quang ñieän laø duïng cuï bieán ñoåi tröïc tieáp naêng löôïng aùnh saùng thaønh ñieän naêng.

B: Pin quang ñieän hoaït ñoäng döïa vaøo hieän töôïng quang daãn.

C: Quang trôû vaø pin quang ñieän ñeàu hoaït ñoäng döïa vaøo hieän töôïng quang ñieän ngoaøi.

D: Quang trôû laø moät ñieän trôû coù trò soá phuï thuoäc cöôøng ñoä chuøm saùng thích hôïp chieáu vaøo noù.

Bài 250: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà hieän töôïng quang daãn?

A: Hieän töôïng quang daãn laø hieän töôïng ñieän trôû cuûa chaát baùn daãn giaûm maïnh khi ñöôïc chieáu saùng thích hôïp.

B: Hieän töôïng quang daãn coøn goïi laø hieän töôïng quang ñieän beân trong.

C: Giôùi haïn quang ñieän beân trong laø böôùc soùng ngaén nhaát cuûa aùnh saùng kích thích gaây ra hieän töôïng quang daãn.

D: Giôùi haïn quang ñieän beân trong haàu heát laø lôùn hôn giôùi haïn quang ñieän ngoaøi.

Bài 251: Phaùt bieåu nào sau ñaây veà hieän töôïng quang daãn laø sai?

A: Quang daãn laø hieän töôïng aùnh saùng laøm giaûm ñieän trôû suaát cuûa kim loaïi.

B: Trong hieän töôïng quang daãn, xuaát hieän theâm nhieàu phaàn töû mang ñieän laø eâlectron vaø loã troáng trong khoái baùn daãn.

C: Böôùc soùng giôùi haïn trong hieän töôïng quang daãn thöôøng lôùn hôn so vôùi trong hieän töôïng quang ñieän.

D: Hieän töôïng quang daãn coøn ñöôïc goïi laø hieän töôïng quang ñieän beân trong.

Bài 252: Chọn câu đúng. Hiện tượng quang điện bên trong là hiện tượng:

A: Bứt electron ra khỏi bề mặt kim loại bị chiếu sáng.

B: Giải phóng electron khỏi mối liên kết trong chất bán dẫn khi bị chiếu sáng.

C: Giải phóng electron khỏi kim loại bằng cách đốt nóng.

D: Giải phóng electron khỏi một chất bằng cách bắn phá ion.


A: Hiện tượng quang dẫn là hiện tượng chất bán dẫn giảm mạnh điện trở khi bị chiếu sáng.

B: Trong hiện tượng quang dẫn, khi được giải phóng electron thoát khỏi chất bán dẫn và trở thành các electron dẫn.

C: Đối với một bức xạ điện từ nhất định thì nó sẽ gây ra hiện tượng quang dẫn hơn hiện tượng quang điện.

D: Hiện tượng quang điện và hiện tượng quang dẫn có cùng bản chất.

Bài 254: Pin quang điện là nguồn điện, trong đó:

A: Hóa năng được biến đổi thành điện năng. C. Quang năng được biến đổi thành điện năng.

B: Cơ năng được biến đổi thành điện năng. D. Nhiệt năng được biến đổi thành điện năng.


: 00998822..660022..660022 Trang: 145

Bài 255: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về hiện tượng quang dẫn?

A: Hiện tượng quang dẫn là hiện tượng giảm mạnh điện trở của chất bán dẫn khi bị chiếu sáng.

B: Trong hiện tượng quang dẫn, electron được giải phóng ra khỏi khối chất bán dẫn.

C: Một trong những ứng dụng quan trọng của hiện tượng quang dẫn là việc chế tạo đèn ống

D: Trong hiện tượng quang dẫn, năng lượng cần thiết để giải phóng electron liên kết thành electron dẫn được cung

cấp bởi nhiệt.

Bài 256: Chọn câu đúng. Hiện tượng quang dẫn là hiện tượng:

A: Dẫn sóng ánh sáng bằng cáp quang. C: Tăng nhiệt độ của một chất khí khi bị chiếu sáng.

B: Giảm điện trở của một chất khí khi bị chiếu sáng. D: Thay đổi màu của một chất khí khi bị chiếu sáng.

Bài 257: Pin quang điện hoạt động dựa vào những nguyên tắc nào sau đây?

A: Sự tạo thành hiệu điện thế điện hoá ở hai điện cực.

B: Sự tạo thành hiệu điện thế giữa hai đầu nóng lạnh khác nhau của một dây kim loại.

C: Hiện tượng quang điện xảy ra bên cạnh một lớp chắn.

D: Sự tạo thành hiệu điện thế tiếp xúc giữa hai kim loại.

Bài 258: Quang trôû coù tính chaát naøo sau ñaây ?

A: Ñieän trôû taêng khi chieáu quang trôû baèng aùnh saùng coù böôùc soùng ngaén hôn giôùi haïn quang daãn cuûa quang trôû.

B: Ñieän trôû taêng khi chieáu quang trôû baèng aùnh saùng coù böôùc soùng lôùn hôn giôùi haïn quang daãn cuûa quang trôû.

C: Ñieän trôû giaûm khi chieáu quang trôû baèng aùnh saùng coù böôùc soùng ngaén hôn giôùi haïn quang daãn cuûa quang trôû.

D: Ñieän trôû giaûm khi chieáu quang trôû baèng aùnh saùng coù böôùc soùng lôùn hôn giôùi haïn quang daãn cuûa quang trôû.

Bài 259: Trong các yếu tố sau đây:

I. Khả năng đâm xuyên; II. Tác dụng phát quang III. Giao thoa ánh sáng.

IV. Tán sắc ánh sáng V. Tác dụng ion hoá. Những yếu tố biểu hiện tính chất hạt của ánh sáng là:

A: I, II, IV B. II, IV, V C. I, III, V D. I, II, V

Bài 260: Trong các công thức nêu dưới đây, công thức nào là công thức Anhxtanh?

A:

2

0maxmv

hf A2

B.

2

0maxmv

hf A2

C.

2mv

hf A2

D.

2mv

hf A2

Bài 261: Khi chiếu lần lượt hai bức xạ có tần số là f1, f2 (với f1 < f2) vào một quả cầu kim loại đặt cô lập thì đều xảy ra

hiện tượng quang điện với điện thế cực đại của quả cầu lần lượt là V1, V2. Nếu chiếu đồng thời hai bức xạ trên vào quả cầu

này thì điện thế cực đại của nó là:

A: (V1 + V2). B: V1 – V2. C: V2. D: V1.

Bài 262: Một hợp kim gồm có 3 kim loại, các kim loại có giới hạn quang điện lần lượt là λ01, λ02, λ03 với λ01 > λ02 > λ03.

Hỏi giới hạn quang điện của hợp kim thỏa biểu thức nào?

A: λ01 B: λ03 C: λ02 D: (λ01 + λ02 + λ03):3

Bài 263: Kim loại dùng làm âm cực có giới hạn quang điện o = 0,3m. Tìm công thoát của kim loại đó:

A: 0,6625.10-19

(J) B: 6,625.10-49

(J) C: 6,625.10-19

(J) D: 0,6625.10-49

(J)

Bài 264: Trong thí nghieäm vôùi teá baøo quang ñieän, khi chieáu vaøo catoât chuøm aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng 3.10-7

m, thì

hieäu ñieän theá haõm ñaõ ñöôïc coù ñoä lôùn laø 1,2V. Suy ra coâng thoaùt cuûa kim loaïi laøm catoât cuûa teá baøo laø:

A: 8,545.10-19

J B: 4,705.10-19

J C: 2,3525.10-19

J D: 9,41.10-19

J

Bài 265: Phoâtoân coù böôùc soùng trong chaân khoâng laø 0,5m thì seõ coù naêng löôïng laø :

A: 2,5.1024

J B: 3,975.10-19

J C: 3,975.10-25

J D: 4,42.10-26

J

Bài 266: Coâng thoaùt cuûa eâlectron khoûi moät kim loaïi laø A = 3,3.10-19

J. Giôùi haïn quang ñieän cuûa kim loaïi naøy laø bao nhau?

A: 0,6 m B: 6 m C: 60 m D: 600 m

Bài 267: Laàn löôït chieáu vaøo moät taám kim loaïi coù coâng thoaùt laø 2eV caùc aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng 1 = 0,5m vaø

2 = 0,55m. AÙnh saùng ñôn saéc naøo coù theå laøm caùc eâlectron trong kim loaïi böùt ra ngoaøi?

A: 2

B: 1

C: Caû 1 vaø 2

D: Khoâng coù aùnh saùng naøo keå treân coù theå laøm caùc eâlectron böùt ra ngoaøi.

Bài 268: Coâng thoaùt cuûa kim loaïi Cs laø 1,88eV. Böôùc soùng daøi nhất cuûa aùnh saùng coù theå böùt ñieän töû ra khoûi beà maët kim

loaïi Cs laø:

A: 1,057.10-25

m B: 2,114.10-25

m C: 3,008.10-19

m D: 6,6.10-7 m

Bài 269: Chiếu một bức xạ có bước sóng = 0,18m vào bản âm cực của một tế bào quang điện. Biết giới hạn quang

điện của một kim loại là 0,36m. Tính công thoát electron. Cho h = 6,625.10-34

J.s; c = 3.108m/s:

A: 5,52.10-19

(J) B. 55,2.10-19

(J) C. 0,552.10-19

(J) D. 552.10-19

(J)

Bài 270: Böùc xaï coù böôùc soùng ngaén nhaát maø nguyeân töû hidro coù theå phaùt ra laø tia töû ngoaïi coù böôùc soùng 0,0913m.

Haõy tính naêng löôïng caàn thieát ñeå ion hoùa nguyeân töû hidro :

A: 2,8.10-20

J B: 13,6.10-19

J C: 6,625.10-34

J D: 2,18.10-18

J


: 00998822..660022..660022 Trang: 146

Bài 271: Chieáu böùc xaï coù böôùc soùng = 0,33m vaøo catoât cuûa moät teá baøo quang ñieän coù giôùi haïn quang ñieän

o = 0,66m. Tính ñoäng naêng ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa eâlectron böùt khoûi catoât. Cho h = 6,6.10-34

J.s; c = 3.108m/s.

A: 6.10-19

J. B: 6.10-19

J. C: 3.10-19

J. D: 3.10-20

J.

Bài 272: Catod của một tế bào quang điện có công thoát A = 3,5eV. Cho h = 6.625.10-34

Js; m = 9,1.10-31

kg

e = 1,6.10-19

C. Tìm vận tốc ban đầu cực đại của các electron quang điện bật ra khỏi catod khi được chiếu sáng bằng bức xạ

có bước sóng = 0,25m.

A: 0,718.105m/s B: 7,18.10

5m/s C: 71,8.10

5m/s D. 718.10

5m/s

Bài 273: Catod của một tế bào quang điện có công thoát A = 3,5eV. Cho h = 6.625.10-34

Js; m = 9,1.10-31

kg ;

e = 1,6.10-19

C. Tính giới hạn quang điện của kim loại dùng làm catod.

A: 355m B. 35,5m C. 3,55m D. 0,355m

Bài 274: Một nguồn phát ánh sáng đơn sắc có bước sóng = 0,45m chiếu vào bề mặt của một kim loại. Công thoát của

kim loại làm catod là A = 2,25eV. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19 C. Tính giới hạn

quang điện của kim loại đó.

A: 0,558.10-6m B. 5,58.10

-6m C: 0,552.10

-6m D. 0,552.10

-6m

Bài 275: Một nguồn phát ánh sáng đơn sắc có bước sóng = 0,45m chiếu vào bề mặt của một kim loại. Công thoát của

kim loại làm catod là A = 2,25eV. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19 C. Tính vận tốc cực

đại của các electron quang điện bị bật ra khỏi bề mặt của kim loại đó.

A: 0,421.105 m/s B. 4,21.10

5 m/s C. 42,1.10

5 m/s D. 421.10

5 m/s

Bài 276: Chiếu một bức xạ có bước sóng = 0,18m vào bản âm cực của một tế bào quang điện. Kim loại dùng làm âm

cực có giới hạn quang điện o = 0,3m. Tìm vận tốc ban đầu cực đại của các quang electron:

A: 0,0985.105m/s B: 0,985.10

5m/s C: 9,85.10

5m/s D: 98,5.10

5m/s

Bài 277: Catoât cuûa moät teá baøo quang ñieän coù coâng thoaùt A = 2,9.10-19

J. Chieáu vaøo catoât cuûa teá baøo quang ñieän treân

chuøm aùnh saùng coù böôùc soùng = 0,4m. Tìm vaän toác cöïc ñaïi cuûa quang eâlectron khi thoaùt khoûi catoât.

Cho h = 6,625.10-34

J.s ; c = 3,108 m/s; e = 1,6.10

-19C

; me = 9,1.10

-31 kg.

A: 403,304 m/s B: 3,32.105m/s C: 674,3 km/s D: 67,43 km/s

Bài 278: Giới hạn quang điện của kẽm là 0,36m, công thoát của kẽm lớn hơn của natri là 1,4 lần. Tìm giới hạn quang

điện của natri:

A: 0,504m B. 0,504mm C. 0,504m D. 5,04m

Bài 279: Trong chân không photon của 1 ánh sáng đơn sắc có năng lượng , khi ánh sáng này truyền trong môi trường có

chiết suất n thì năng lượng của photon sẽ:

A: Tăng n lần B: Giảm n lần. C: Không đổi. D: Giảm một phần.

Bài 280: Khi truyền trong chân không, ánh sáng đỏ có bước sóng λ1 = 720nm, ánh sáng tím có bước sóng λ2 = 400nm.

Cho ánh sáng này truyền trong một môi trường trong suốt thì chuyết suất tuyệt đối của môi trường đó đối với hai ánh sáng

này lần lượt là n1 = 1,33 và n2 = 1,34. Khi truyền trong môi trường trong suốt trên, tỉ số năng lượng của phôtôn có bước

sóng λ1 so với năng lượng phôtôn của bước sóng λ2 bằng:

A: 133/134. B. 134/133. C. 5/9. D. 9/5.

Bài 281: Neáu trong moät moâi tröôøng, ta bieát ñöôïc böôùc soùng cuûa löôïng töû naêng löôïng aùnh saùng (phoâton) hf baèng , thì

chieát suaát tuyeät ñoái cuûa moâi tröôøng ñoù baêng bao nhieâu?

A: c

f

B: hf

c

C:

c

f

D: f

c

Bài 282: Laàn löôït chieáu vaøo bề mặt 1 kim loại hai böùc xaï ñôn saéc có bước sóng vaø 1,5 thì ñoäng naêng ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa

caùc eâlectron quang ñieän hôn keùm nhau 3 laàn. Böôùc soùng giôùi haïn cuûa kim loaïi đó.

A: o = 1,5 B: o = 2 C: o = 3 D: o = 2,5

Bài 283: Laàn löôït chieáu vaøo catoât cuûa moät teá baøo quang ñieän hai böùc xaï ñôn saéc f vaø 1,5f thì ñoäng naêng ban ñaàu cöïc

ñaïi cuûa caùc eâlectron quang ñieän hôn keùm nhau 3 laàn. Böôùc soùng giôùi haïn cuûa kim loaïi duøng laøm catoât coù giaù trò.

A: o = c

f

B: o = 4c

3f

C: o = 3c

4f

D: o = 3c

2f

Bài 284: Lần lượt chiếu vào catốt của một tế bào quang điện các bức xạ điện từ gồm bức xạ có bước sóng 1 = 0,54m và

bức xạ có bước sóng 2 = 0,35m thì vận tốc ban đầu cực đại của các êlectrôn quang điện bứt ra từ catốt lần lượt là v1 và

v2 với v2 = 2v1. Công thoát của kim loại làm catod là:

A: 5eV B. 1,88eV C. 10eV D. 1,6eV

Bài 285: Lần lượt chiếu vào catốt của một tế bào quang điện các bức xạ điện từ gồm bức xạ có bước sóng 1 = 0,26m và

bức xạ có bước sóng 2 = 1,21 thì vận tốc ban đầu cực đại của các êlectrôn quang điện bứt ra từ catốt lần lượt là v1 và v2

với v2 = 3/4v1. Giới hạn quang điện o của kim loại làm catốt này là:

A: 1,00 m . B. 1,45 m . C: 0,42 m . D. 0,90 m .


: 00998822..660022..660022 Trang: 147

Bài 286: Một tấm kim loại có giới hạn quang điện là 0,6 μm được chiếu bằng ánh sáng có bước sóng 0,3 μm thì các

quang êlectron có vận tốc ban đầu cực đại là Vm/s. Để các quang êlectron có vận tốc ban đầu cực đại là 2Vm/s thì phải

chiếu tấm đó bằng ánh sáng có bước sóng bằng :

A: 0,28 μm B. 0,24 μm C. 0,21 μm D. 0,12 μm

Bài 287: Lần lượt chiếu vào bề mặt một kim loại các bức xạ điện từ có bước sóng 1 0λ = λ /3 và

2 0λ = λ /9 ; 0λ là giới hạn

quang điện của kim loại làm catốt. Tỷ số điện thế hãm tương ứng với các bước sóng1 và

2 là:

A: 1

2

V

V = 4 B. 1

2

V

V =

1

2 C. 1

2

V

V = 2 D. 1

2

V

V =

1

4

Bài 288: Chiếu lần lượt hai bức xạ điện từ có bước sóng 1 và 2 với 2 = 21 vào một tấm kim loại thì tỉ số động năng

ban đầu cực đại của quang electron bứt ra khỏi kim loại là 9 . Giới hạn quang điện của kim loại là 0 . Tỉ số 0

1

bằng:

A: 8/7 B. 2 C. 16/9 D. 16/7.

Bài 289: Chiếu vào vào một quả cầu kim loại bức xạ có bước sóng thì đo được hiệu điện thế cực đại của quả cầu là

12V. Tính vaän toác ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa caùc e quang ñieän. Cho e = l,6.10-19

C; me = 9,1.10-31

kg.

A: 1,03.105 m/s B: 2,89.10

5 m/s C: 4,12.10

6 m/s D: 2,05.10

6 m/s

Bài 290: Chiếu vào vào một quả cầu kim loại bức xạ có bước sóng = 0,5o thì đo được hiệu điện thế cực đại của quả cầu

là 2,48V. Tính bước sóng chiếu tới. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s, |e| = 1,6.10

-19 C.

A: 250nm B: 500nm C: 750nm D: 400nm

Bài 291: Chiếu một bức xạ có bước sóng = 0,18m vào một quả cầu kim loại có giới hạn quang điện o = 0,3m đặt xa

các vật khác. Quả cầu được tích điện đến điện thế cực đại bằng bao nhiêu?

A: 2,76 V B: 0,276 V C. – 2,76 V D. – 0,276 V

Bài 292: Moät ñieän cöïc phaúng M baèng kim loaïi coù giôùi haïn quang ñieän 0, ñöôïc roïi baèng böùc xaï coù böôùc soùng thì

electron vöøa böùt ra khoûi M coù vaän toác v = 6,28.107

m/s. Ñieän cöïc M ñöôïc noái ñaát thoâng qua moät ñieän trôû

R = 1,2.106

. Cöôøng ñoä doøng ñieän qua ñieän trôû R laø:

A: 1,02.10-4 A B. 2,02.10

-4 A C.1,20.10

-4 A D. 9,35.10

-3 A.

Bài 293: Công thoát electron của đồng là 4,47eV. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C.

Khi chiếu bức xạ điện từ có bước sóng = 0,14m vào một quả cầu bằng đồng đặt xa các vật khác thì quả cầu được tích

điện đến điện thế cực đại. Khi đó vận tốc cực đại của quang electron là bao nhiêu?

A: 1,24.106 m/s B. 12,4.10

6 m/s C. 0,142.10

6 m/s D. 1,42.10

6 m/s

Bài 294: Chiếu bức xạ có tần số f1 vào quả cầu kim loại đặt cô lập thì xảy ra hiện tượng quang điện với điện thế cực đại

của quả cầu là V1 và động năng ban đầu cực đại của êlectron quang điện đúng bằng một nửa công thoát của kim loại.

Chiếu tiếp bức xạ có tần số fff 12

vào quả cầu kim loại đó thì điện thế cực đại của quả cầu là 5V1. Hỏi chiếu riêng

bức xạ có tần số f vào quả cầu kim loại trên (đang trung hòa về điện) thì điện thế cực đại của quả cầu là:

A: 4V1 B. 2,5V1 C. 3V1 D. 2V1

Bài 295: Chiếu bức xạ điện từ có tần số f1 vào tấm kim loại làm bắn các electron quang điện có vận tốc ban đầu cực đại là

v1. Nếu chiếu vào tấm kim loại đó bức xạ điện từ có tần số f2 thì vận tốc của electron ban đầu cực đại là v2 = 2v1. Công

thoát A của kim loại đó tính theo f1 và f2 theo biểu thức là:

A: 1 2

4.

(3 )

h

f f B.

1 2

4.

3( )

h

f f C. 1 2

(4 ).

3

h f f D.

1 2

.3(4 )

h

f f

Bài 296: Một quả cầu kim loại cô lập, sau khi được chiếu liên tục bởi một nguồn sáng đơn sắc có công suất P và bước

sóng thì sau đúng thời gian t(s) quả cầu đạt điện thế cực đại và có điện tích là Q(C). Gọi e là điện tích nguyên tố, h là hằng

số Maxplank, c là tốc độ ánh sáng trong chân không. Hãy tính hiệu suất lượng tử H của quá trình trên.

A: . .

.

P eH

Q hc

.100% C.

. . .

.

P t eH

Q hc

.100% C.

.

. . .

Q hcH

P t e .100% D.

.

. . . .

QH

P t h c e

.100%

Bài 297: Kim loại làm catôt của tế bào quang điện có giới hạn quang điện là λ0. Lần lượt chiếu vào tế bào quang điện bức

xạ có bước sóng λ1 và λ2 thì vận tốc ban đầu cực đại của electron bắn ra khác nhau 2,5 lần. Giới hạn quang điện λ0 của

kim loại này là:

A: 1 2

0

1 2

5,25λ λλ =

6,25λ -λ B. 1 2

0

1 2

6,25λ λλ =

2,5λ -λ C. 1 2

0

1 2

25λ λλ =

625λ -λ D. 1 2

0

1 2

λ λλ =

12,5λ -5λ

Bài 298: Khi chiếu chùm bức xạ đơn sắc có bước sóng λ1 = 0,4 µm vào bề mặt một tấm kim loại thì động năng đầu cực

đại của êlectron bật ra là 9,9375.10-20

J. Khi chiếu chùm bức xạ đơn sắc có bước sóng λ2 thì động năng đầu cực đại của

êlectron bật ra là 26,5.10-20

J. Hỏi khi chiếu chùm bức xạ đơn sắc có bước sóng λ3 = (λ1 + λ2)/2 thì động năng đầu cực đại

của êlectron bật ra bằng bao nhiêu?

A: 16,5625.10-20

J. B. 17,0357.10-20

J. C. 18,2188.10-20

J. D. 20,19.10-20

J.


: 00998822..660022..660022 Trang: 148

Bài 299: Moät ñieän cöïc phaúng M baèng kim loaïi coù giôùi haïn quang ñieän o ñöôïc roïi baèng böùc xaï coù böôùc soùng thì

eâlectroân vöøa böùt ra khoûi M coù vaän toác v = 6,28.107

m/s, noù gaëp ngay moät ñieän tröôøng caûn coù E = 750V/m. Hoûi eâlectroân

chæ coù theå rôøi xa M moät khoaûng toái ña laø bao nhieâu?

A: d = 1,5mm B: d = 1,5 cm C: d = 1,5 m D: d = 15m

Bài 300: Khi chiếu một bức xạ điện từ vào bề mặt catod của một tế bào quang điện, tạo ra dòng quang điện bão hoà.

Người ta có thể làm triệt tiêu dòng điện này bằng một hiệu điện thế hãm có giá trị 1,3V. Dùng màn chắn tách ra một chùm

hẹp các electron quang điện và cho đi vào một từ trường đều có B = 6.10-5T. Cho me = 9,1.10

-31kg;

|e| = 1,6.10-19

C. Tính lực tác dụng lên electron:

A: 6,528,10-17

N B. 6,528,10-18

N C. 5,628,10-17

N D. 5,628,10-18

N

Bài 301: Chiếu bức xạ có bước sóng vào bề mặt một kim loại có công thoát êlectron bằng A = 2eV. Hứng chùm

êlectron quang điện bứt ra cho bay vào một từ trường đều B với B = 10-4T, theo phương vuông góc với đường cảm ứng

từ. Biết bán kính cực đại của quỹ đạo các êlectron quang điện bằng 23,32mm. Bước sóng của bức xạ được chiếu là

bao nhiêu ?

A: 0,75m B. 0,6m C. 0,5m D. 0,46m.

Bài 302: Chiếu bức xạ có bước sóng = 0,533m lên tấm kim loại có công thoát A = 3.10-19

J. dùng màn chắn tách ra một

chùm hẹp các electron quang điện và cho chúng bay vào từ trường đều theo hướng vuông góc với các đường cảm ứng từ.

biết bán kính cực đại của qũy đạo của các electron là R = 22,75mm. cho c = 3.108m/s; h = 6,625.10

-34Js ; me = 9,1.10

-31kg.

Bỏ qua tương tác giữa các electron. Tìm độ lớn cảm ứng từ B của từ trường?

A: B = 2.10-4(T). B. B = 2.10

-5(T). C. B = 10

-4(T). D. B = 10

-3(T).

BÀI TOÁN TIA RƠNGHEN

1. Böôùc soùng nhoû nhaát, taàn soá lôùn nhaát cuûa tia Rôn ghen phaùt ra töø oáng Rôn ghen:

2

Max e e AK

Min

hc 1h.f m v e.U

2

; ve laø vaän toác electron khi ñaäp vaøo catoát

2. Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng: 2

e e AK

1m v e.U

2

3. Böôùc soùng cöïc tieåu tia Rônghen: Xmin

AK

h.c

e.U

4. AK

e.U = ε + Q = h.fX + Q ; Naêng löôïng electron khi va ñaäp

vaøo ñoái Catoát moät phaàn nhỏ bieán ñoåi thaønh naêng löôïng tia Ron-

ghen moät phaàn lớn thaønh noäi naêng Q laøm noùng catot

5. Ñoä taêng nhieät ñoä t0

cuûa ñoái catot: Q = m.C.t0 . Trong ñoù

m(kg) laø khoái löôïng catot, C nhieät dung rieâng cuûa chaát laøm catot .

6. Cöôøng ñoä doøng ñieän qua oáng Rônghen: I = n.e = N

.et

; N laø soá

e ñaäp vaøo catot trong thôøi gian t(s).

Bài 303: Tia Rônghen phaùt ra töø oáng Rônghen coù böôùc soùng ngaén nhaát laø 8.10-11

m. Hieäu ñieän theá UAK cuûa oáng laø:

A: 15527V. B: 1553V. C: 155273V. D: 155V.

Bài 304: Taàn soá lôùn nhaát trong chuøm tia Rônghen do oáng phaùt ra laø 5.1018

Hz. Cho haèng soá Plaêng h = 6,6.10-34

Js. Ñoäng

naêng Eñ cuûa electron khi ñeán ñoái aâm cöïc cuûa oáng Rônghen laø:

A: 3,3.10-15

J B: 3,3.10-16

J C: 3,3.10-17

J D: 3,3.10-14

J

Bài 305: Hieäu ñieän theá giöõa anoât vaø catoât cuûa moät oáng Rônghen laø. U = 18200V. Boû qua ñoäng naêng cuûa eâlectron khi böùt

khoûi catoât. Tính böôùc soùng ngaén nhaát cuûa tia X do oáng phaùt ra. Cho e = - 1,6.10-19

C; h = 6,625.10-34

J.S; c = 3.108m/s.

A: 68pm B: 6,8 pm. C: 34pm. D: 3,4pm.

Bài 306: Moät oáng Rônghen phaùt chuøm tia Rônghen coù böôùc soùng ngaén nhaát laø 5.10-11

m. Ñoäng naêng cöïc ñaïi cuûa

electron khi ñaäp vaøo ñoái catot vaø hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa oáng bằng:

A: Wñ = 40,75.10-16

J ; U = 24,8.103 V C: Wñ = 39,75.10

-16J ; U = 26,8.10

3 V

B: Wñ = 36,75.10-16

J ; U = 25,8.103 V D: Wñ = 39,75.10

-16J ; U = 24,8.10

3 V

+

Anoát

Doøng

electron

Ñoái aâm cöïc

Catoât

Tia Rônghen


: 00998822..660022..660022 Trang: 149

Bài 307: Trong moät oáng Rônghen, soá electron ñaäp vaøo ñoái catot trong moãi giaây laø n = 5.1015

haït, vaän toác moãi haït laø

8.107

m/s. Cöôøng ñoä doøng ñieän qua oáng vaø hieäu ñieän theá giöõa hai cöïc cuûa oáng coù theå nhaän nhöõng giaù trò đúng naøo sau

ñaây? Xem ñoäng naêng cuûa e khi böùt khoûi catot laø raát nhoû.

A: I = 0,008A ; U = 18,2.103V C: I = 0,16A ; U = 18,2.10

3V

B: I = 0,0008A ; U = 18,2.105V D: Moät caëp giaù trò khaùc.

Bài 308: Trong một ống Rơnghen (phát ra tia X), số electron đập vào catod trong mỗi giây là n = 5.1015

hạt, vận tốc mỗi hạt

là 8.107m/s. Cho h = 6.625.10

-34Js; c = 3.10

8m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C. Tính cường độ dòng điện qua ống:

A: 8.10-4 (A) B: 0,8.10

-4 (A) C: 3,12.10

24 (A) D: 0,32.10

-24 (A)

Bài 309: Moät oáng Rônghen phaùt chuøm tia Rônghen coù böôùc soùng ngaén nhaát laø 5.10-11

. Soá electron ñaäp vaøo ñoái catot

trong 10s laø bao nhieâu? Bieát doøng ñieän qua oáng laø 10mA.

A: n = 0,625.1018

haït B: n = 0,625.1017

haït C: n = 0,625.1019

haït D: Moät giaù trò khaùc.

Bài 310: Trong moät oáng Rônghen, soá electron ñaäp vaøo ñoái catot trong moãi giaây laø n = 5.1015

haït, vaän toác moãi haït laø

8.107

m/s. Böôùc soùng nhoû nhaát maø oáng coù theå phaùt ra baèng bao nhieâu?

A: o = 0,068.10-12

m B: o = 0,068.10-6 m C: o = 0,068.10

-9 m D: Moät giaù trò khaùc.


hạt, vận tốc mỗi

hạt là 8.107m/s. Cho h = 6.625.10

-34Js; c = 3.10

8m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C. Tính hiệu điện thế giữa anod và

catod (bỏ qua động năng của electron khi bứt ra khỏi catod).

A: 18,2 (V) B. 18,2 (kV) C. 81,2 (kV) D. 2,18 (kV)


hạt, vận tốc mỗi

hạt là 8.107m/s. Cho h = 6.625.10

-34Js; c = 3.10

8m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C. Tính bước sóng nhỏ nhất trong

chùm tia Rơnghen do ống phát ra:

A: 0,68.10-9 (m) B. 0,86.10

-9 (m) C. 0,068.10

-9 (m) D. 0,086.10

-9 (m)

Bài 313: Trong một ống Rơnghen, biết hiệu điện thế giữa anod và catod là U = 2.106V. Hãy tính bước sóng nhỏ nhất min

của tia Rơnghen do ống phát ra:

A: 0,62 (mm) B. 0,62.10-6 (m) C. 0,62.10

-9 (m) D. 0,62.10

-12 (m)

Bài 314: Trong chùm tia Rơnghen phát ra từ một ống Rơnghen, người ta thấy có những tia có tần số lớn nhất và bằng

fmax = 5.1018

Hz. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C. Tính động năng cực đại của

electron đập vào catod.

A: 3,3125.10-15

(J) B. 33,125.10-15

(J) C: 3,3125.10-16

(J) D. 33,125.10-16

(J)

Bài 315: Trong chùm tia Rơnghen phát ra từ một ống Rơnghen, người ta thấy có những tia có tần số lớn nhất và bằng

fmax = 5.1018

Hz. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; m = 9,1.10

-31kg; |e| = 1,6.10

-19C. Tính hiệu điện thế giữa hai cực

của ống (bỏ qua động năng của electron khi bứt ra khỏi catod).

A: 20,7 kV B. 207 kV C. 2,07 kV D. 0,207 kV

Bài 316: Trong 20 giây người ta xác định có 1018

electron đập vào catod. Tính cường độ dòng điện qua ống.

A: 0,8 A B. 0,08 A C. 0,008 A D. 0,0008 A

Bài 317: Một ống phát ra tia Rơnghen. Phát ra bức xạ có bước sóng nhỏ nhất là 5.10-10

m. Cho h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s;

me = 9,1.10-31

kg; |e| = 1,6.10-19

C. Tính năng lượng của photon tương ứng:

A: 3975.10-19

(J) B. 3,975.10-19

(J) C. 9375.10-19

(J) D. 9,375.10-19

(J)

Bài 318: Một ống phát ra tia Rơnghen hoạt động với UAK = 2010V. Các điện tử bắn ra có động năng ban đầu là 3eV. Cho

h = 6.625.10-34

Js; c = 3.108m/s; |e| = 1,6.10

-19C. Khi ống hoạt động thì bước sóng phát ra là:

A: 4,1.10-12

m B. 6,27.10-11

m

C. 4.10-11

m D. 6,17.10-10

m

Bài 319: Khi tăng hiệu điện thế của một ống tia X lên n lần ( 1)n , thì bước sóng cực tiểu của tia X mà ống phát ra giảm

một lượngΔλ . Hiệu điện thế ban đầu của ống là:

A: ( 1)

hc

e n . B.

( 1)hc n

en

. C.

hc

en . D.

( 1)hc n

e

.

Bài 320: Một ống Cu-lít-giơ phát ra tia X có bước sóng ngắn nhất là 1,875.10-10

m, để tăng độ cứng của tia X, nghĩa là để

giảm bước sóng của nó, ta cho hiệu điện thế giữa hai cực của ống tăng thêm U = 3,3kV. Bước sóng ngắn nhất của tia X

do ống phát ra khi đó là:

A: 1,625.10-10

m. B. 2,25.10-10

m. C. 6,25.10-10

m D. 1,25.10-10

m.


: 00998822..660022..660022 Trang: 150

Sự phát quang

Tóm tắt lý thuyết:

1) Quang phát quang là: Hiện tượng một số chất có khả năng hấp thụ ánh sáng có bước sóng này (kt bước sóng kích thích)

để rồi phát ra ánh sáng có bước sóng khác thuộc vùng khả kiến (phát bước sóng phát ra) được gọi là sự phát quang.

VD: Chất bột bên trong đèn ống; lớp sơn ở cọc tiêu đèn đường; áo của công an hay công nhân vệ sinh đường sử dụng

khi trời tối; dung dịch fluorexêin khi bị chiếu tia tử ngoại; công tắc điện,

các vùng chứng thật trên tiền giấy….là hiện tượng quang phát quang.

2) Có một số chất khi hấp thụ năng lượng dưới một dạng nào đó và phát

ra các bức xạ điện từ trong miền ánh sáng nhìn thấy. Các hiện tượng đó

được gọi chung là sự phát quang.

VD: Hóa phát quang (đom đóm, nấm sáng, san hô sáng...), điện phát

quang (đèn LEP), Catot phát quang (màn hình máy tính, tivi...)

3) Sự phát quang có khác biệt với các hiện tượng phát ánh sáng khác,

hai đặc điểm quan trọng :

* Một là, mỗi chất phát quang có một quang phổ đặc trưng cho chất.

* Hai là, sau khi ngừng kích thích, sự phát quang của một số chất còn

tiếp tục kéo dài thêm một khoảng thời gian nào đó, rồi mới ngừng hẳn.

4) Phân biệt sự huỳnh quang và lân quang:

*) giống nhau: Đều là sự phát quang.

*) khác nhau:

Sự huỳnh quang Sự lân quang

- Huyønh quang laø hieän töôïng maø aùnh saùng phaùt quang

taét ngay khi ngöøng aùnh saùng kích thích. Noù thöôøng xaûy

ra vôùi chaát loûng vaø chaát khí.

- Thời gian phát quang nhỏ hơn 10-8s.

- Laân quang laø hieän töôïng maø aùnh saùng phaùt quang coøn

keùo daøi töø vaøi phần giaây, ñeán haøng giôø (tuyø theo chaát)

sau khi taét aùnh saùng kích thích. Noù thöôøng xaûy ra vôùi caùc

chất raén.

- Thời gian phát quang lớn hơn 10-6s

- Các loại sơn biển báo giao thông có thời gian sáng kéo

dài vài phần mười giây nên là những chất lân quang

5) Giaûi thích ñaëc ñieåm cuûa söï phaùt quang baèng thuyeát löôïng töï aùnh saùng

Khi phaân töû fluoârexeâin, haáp thuï moät phoâtoân tia töû ngoaïi coù naêng löôïng hf thì noù chuyeån sang traïng thaùi kích thích.

Thôøi gian cuûa traïng thaùi kích thích raát ngaén vaø trong thôøi gian naøy noù va chaïm vôùi caùc phaân töû xung quanh, maát bôùt

naêng löôïng nhaän ñöôïc. Vì theá, khi trôû veà traïng thaùi ban ñaàu, noù böùc xaï phoâtoân coù naêng löôïng hfphát nhoû hôn:

h.fkích thích > h.fphát hay

phát

kt

hc hc suy ra phát > kích thích . Nhö vaäy, phaùt quang laø hieän töôïng trong ñoù xaûy ra söï haáp

thuï ánh sáng, năng lượng photon bị hấp thụ là: phát

phát

kt

kt

hc hch.f hf

Chú ý: Trong hiện tượng quang phát quang, ánh sáng phát quang có bước sóng lớn hơn bước sóng của ánh sáng kích

thích (phát > kích thích) nên tia hồng ngoại không thể gây ra hiện tượng phát quang (tia hồng ngoại chỉ có thể kích thích

chất phát quang phát ra những bức xạ ta không thể nhìn thấy nên không coi đó là hiện tượng phát quang).

6) Hiệu suất phát quang H: Hiệu suất phát quang được tính bằng tỉ lệ giữa công suất chùm sáng phát quang và công suất

chùm sáng kích thích. phát quang

phát quangphát quang

k k

kíchthíchích thích ích thích

hcN .P

H .100% .100%hc

P N .

Trong đó Nphát quang và Nkích thích là số photon phát quang và số photon kích thích trong 1s.

phát quang k

phát quang k

phát quang k

ích thích

ích thích

ích thích

P P

hc hc ; N N

Bài 321: Sự phát sáng của nguồn nào dưới đây không là sự phát quang?

A: Đèn ống B: Ánh trăng C: Đèn LED D: Con đom đóm

Dung dịch

fluôrexêin


: 00998822..660022..660022 Trang: 151


A: Tia hồng ngoại chỉ có thể gây ra hiện tượng phát quang với một số chất khí.

B: Bước sóng của ánh sáng lân quang nhỏ hơn bước sóng của ánh sáng kính thích.

C: Ánh sáng lân quang tắt ngay sau khi tắt nguồn sáng kích thích.

D: Phaùt quang laø hieän töôïng trong ñoù xaûy ra söï haáp thuï ánh sáng

Bài 323: Một chất có khả năng phát ra ánh sáng tím. Hỏi khi chiếu vào chất đó các bức xạ nào dưới đây thì có thể xảy ra

sự phát quang?

A: Hồng ngoại B: Ánh sáng lục C: Ánh sáng vàng D: Tử ngoại.

Bài 324: Một chất phát quang có khả năng phát ra ánh sáng màu vàng lục khi được kích thích phát sáng. Hỏi khi chiếu

vào chất đó ánh sáng đơn sắc nào dưới đây thì chất đó sẽ phát quang?

A: Đỏ B: Lục C: Vàng D: Da cam

Bài 325: Ánh sáng phát quang của một chất có tần số 6.1014

Hz. Hỏi những bức xạ có tần số nào dưới đây có thể gây ra sự

phát quang cho chất đó?

A: 5.1014

Hz B: 7.1014

Hz C: 6.1014

Hz D: 9.1013

Hz

Bài 326: Cột mốc, biển báo giao thông không sử dụng chất phát quang màu tím mà dùng màu đỏ là vì:

A: Màu tím gây chói mắt.

B: Không có chất phát quang màu tím.

C: Phần lớn đèn của các phương tiện giao thông không thể gây phát quang màu tím.

D: Màu đỏ dễ phân biệt trong đêm tối.

Bài 327: Cột mốc, biển báo giao thông không sử dụng chất phản quang mà dùng chất phát quang là vì:

A: Chất phát quang có thể phát theo mọi hướng trong khi chất phản quang thì chỉ theo hướng phản xạ và gây lóa mắt

người điều khiển phương tiện giao thông.

B: Chất phản quang đắt tiền và dễ hư hỏng do điều kiện môi trường.

C: Chất phát quang có thể phát ra ánh sáng có cường độ lớn nên dễ quan sát hơn.

D: Chất phát quang có thể phát ra ánh sáng có nhiều màu nên dễ quan sát hơn.

Bài 328: Phát biểu nào đúng khi so sánh hiện tượng quang phát quang và hiện tượng phản quang:

A: Đều có sự hấp thụ photon có năng lượng lớn rồi phát ra photon có năng lượng nhỏ hơn.

B: Đều là quá trình tự phóng ra các photon.

C: Đều có sự hấp thụ photon.

D: Quang phát quang có sự hấp thụ photon còn phản quang chỉ phản xạ photon mà không hấp thụ.

Bài 329: Trong hiện tượng quang phát quang luôn có sự hấp thụ hoàn toàn một photon và:

A: Làm bật ra một electron khỏi bề mặt chất. C: Giải phóng một electron liên kết thành electron tự do.

B: Giải phóng một photon có năng lượng lớn hơn. D: Giải phóng một photon có năng lượng nhỏ hơn.

Bài 330: Một chất có khả năng phát ra bức xạ có bước sóng 0,5m khi bị chiếu sáng bởi bức xạ 0,3m. Hãy tính phần

năng lượng photon mất đi trong quá trình trên.

A: 2,65.10-19

j B: 26,5.10-19

j C: 2,65.10-18

j D: 265.10-19

j

Bài 331: Một chất có khả năng phát ra bức xạ có bước sóng 0,5m khi bị chiếu sáng bởi bức xạ 0,3m. Biết rằng công

suất của chùm sáng phát quang chỉ bằng 0,1 công suất của chùm sáng kích thích. Hãy tính tỷ lệ giữa số photon bật ra và số

photon chiếu tới.

A: 0,667 B: 0,001667 C: 0,1667 D: 6

Bài 332: Một chất có khả năng phát ra bức xạ có bước sóng 0,5m khi bị chiếu sáng bởi bức xạ 0,3m. Gọi P0 là công suất

chùm sáng kích thích và biết rằng cứ 600 photon chiếu tới sẽ có 1 photon bật ra. Công suất chùm sáng phát ra P theo P0.

A: 0,1 P0 B: 0,01P0 C: 0,001 P0 D: 100 P0

Bài 333: Chiếu ánh sáng đơn sắc có bước sóng 0,30μm vào một chất thì thấy chất đó phát ra ánh sáng có bước sóng

0,50μm. Cho rằng công suất của chùm sáng phát quang chỉ bằng 1,5% công suất của chùm sáng kích thích. Hãy tính xem

trung bình mỗi phôtôn ánh sáng phát quang ứng với bao nhiêu phôtôn ánh sáng kích thích.

A: 60. B. 40. C. 120. D. 80.

Bài 334: Một chất có khả năng phát ra bức xạ có bước sóng 0,5m khi bị chiếu sáng bởi bức xạ 0,3m. Biết rằng công

suất của chùm sáng phát quang chỉ bằng 0,01 công suất của chùm sáng kích thích và công suất chùm sáng kích thích là

1W. Hãy tính số photon mà chất đó phát ra trong 10s.

A: 2,516.1016

B: 2,516.1015

C: 1,51.1019

D: 1,546.1015

.

Bài 335: Nguồn sáng X có công suất P1 phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng 1 = 400nm. Nguồn sáng Y có công suất

P2 phát ra ánh sáng đơn sắc có bước sóng 2 = 600nm. Trong cùng một khoảng thời gian, tỉ số giữa số phôtôn mà nguồn

sáng X phát ra so với số phôtôn mà nguồn sáng Y phát ra là 5/4. Tỉ số P1/P2 bằng:

A: 8/15 B. 6/5 C. 5/6 D. 15/8

Bài 336: Một chất phát quang được kích thích bằng ánh sáng có bước sóng 0,26 μm thì phát ra ánh sáng có bước sóng

0,52 μm. Giả sử công suất của chùm sáng phát quang bằng 20% công suất của chùm sáng kích thích. Tỉ số giữa số phôtôn

ánh sáng phát quang và số phôtôn ánh sáng kích thích trong cùng một khoảng thời gian là:

A: 2/5 B. 4/5 C. 1/5 D. 1/10


: 00998822..660022..660022 Trang: 152

Bài 337: Chất lỏng fluorexein hấp thụ ánh sáng kích thích có bước sóng λ = 0,48μm và phát ra ánh sáng có bước sóng λ‟ =

0,64μm. Biết hiệu suất của sự phát quang này là 50%, số phôtôn của ánh sánh kích thích chiếu đến trong 1s là 2011.109 ( hạt ).

Số phôtôn của chùm sáng phát quang phát ra trong 1s là:

A: 2,4132.1012

B. 1,34.1012

C. 2,4108.1011

D. 1,356.1011

Bài 338: Dung dịch Fluorêxêin hấp thụ ánh sáng có bước sóng 0,49m và phát ra ánh sáng có bước sóng 0,52m, người

ta gọi hiệu suất của sự phát quang là tỉ số giữa năng lượng ánh sáng phát quang và năng lượng ánh sáng hấp thụ. Biết hiệu

suất của sự phát quang của dung dịch Fluorêxêin là 75%. Số phần trăm của phôtôn bị hấp thụ đã dẫn đến sự phát quang

của dung dịch là:

A: 82,7% B. 79,6% C. 75,0% D. 66,8%

NGUYÊN TỬ HIĐRÔ.

1. Quang phoå Hiñroâ:

*) Taàn soá böùc xaï haáp thuï hay phaùt xaï: m n 0

2 2

E E Ec 1 1f

h h m n

*) Bán kính quỹ đạo dừng mức n: rn = n2.r0 (r0 = 5,3.10

-11m là bán kính Bo)

*) Số bức xạ tối đa mà nguyên tử Hidro có thể phát ra khi từ mức năng lượng En chuyển về các mức năng lượng

thấp hơn là: N = n(n - 1)

2.

*) En = 2n

13,6(eV)- Möùc naêng löôïng ôû traïng thaùi n (vôùi n = 1,2,3, …) vaø 1eV = 1,6.10

-19

(J)

*) Mối liên hệ giữa các bước sóng và tần số của các vạch quang phổ của nguyên từ hiđrô:

13 12 23

1 1 1 và f13 = f12 + f23

2. Cô cheá phaùt caùc böùc xaï cuûa quang phoå hiñroâ:

Bài 339: Theo nhaø vaät lyù Ñan Maïch Niels Bohr, ôû traïng thaùi döøng cuûa nguyeân töû thì eâlectron:

A: Döøng laïi nghóa laø ñöùng yeân.

B: Chuyeån ñoäng hoãn loaïn.

C: Dao ñoäng quanh nuùt maïng tinh theå.

D: Chuyeån ñoäng theo nhöõng quyõ ñaïo coù baùn kính xaùc ñònh.

Bài 340: Theo giaû thuyeát cuûa Niels Bohr, ôû traïng thaùi bình thöôøng (traïng thaùi cô baûn) nguyeân töû hidro.

A: Coù naêng löôïng cao nhaát, eâlectron chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo K.

B: Coù naêng löôïng thaáp nhaát, eâlectron chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo L.

C: Coù naêng löôïng thaáp nhaát, eâlectron chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo K.

D: Coù naêng löôïng cao nhaát, eâlectron chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo L.

Bài 341: Quang phoå vaïch phaùt xaï Hydro coù 4 vaïch maøu ñaëc tröng:

A: Ñoû, vaøng, lam, tím. C: Ñoû, luïc, chaøm, tím.

B: Ñoû, lam, chaøm, tím. D: Ñoû, vaøng, chaøm, tím.

E1

E2

E3

E5

E4

E6

E

dãy Lai-man: hoàn toàn

trong vùng tử ngoại

H

H

H

H

đỏ lam chàm tím

(dãy Ban-me gồm: vùng khả kiến và vùng tử ngoại)

tử ngoại

dãy Pasen: hoàn toàn trong vùng

hồng ngoại

K

L

M

O

N

P


: 00998822..660022..660022 Trang: 153

Bài 342: Nguyeân töû hiñroâ nhaän naêng löôïng kích thích, eâlectron chuyeån leân quyõ ñaïo N, khi eâlectron chuyeån veà quyõ ñaïo

beân trong seõ phaùt ra:

A: Moät böùc xaï coù böôùc soùng thuoäc daõy Banme C: Hai böùc xaï coù böôùc soùng thuoäc daõy Banme.

B: Ba böùc xaï coâ böôùc soùng thuoäc daõy Banme. D: Khoâng coù böùc xaï coù böôùc soùng thuoäc daõy Banme

Bài 343: Mẫu nguyên tử Bo khác mẫu nguyên tử Rudơpho ở điểm nào sau đây?

A: Mô hình nguyên tử có hạt nhân. C: Hình dạng quỹ đạo của các electron.

B: Biểu thức của lực hút giữa hạt nhân và electron. D: Trạng thái có năng lượng ổn định.

Bài 344: Khi eâlectron trong nguyeân töû hidroâ môû moät trong caùc möùc naêng löôïng cao L, M, N, O,... nhaûy veà möùc naêng

löôïng K, thì nguyeân töû hidro phaùt ra vaïch böùc xaï thuoäc daõy:

A: Laiman

B: Banme

C: Pasen

D: Thuoäc daõy naøo laø tuøy thuoäc vaøo eletron ôû möùc naêng löôïng cao naøo.

Bài 345: Phaùt bieåu naøo sau ñaây veà quang phoå cuûa nguyeân töû hidro laø sai?

A: Caùc vaïch trong daõy Pasen ñeàu naèm trong vuøng hoàng ngoaïi.

B: Caùc vaïch trong daõy Banme ñeàu naèm trong vuøng aùnh saùng thaáy ñöôïc.

C: Caùc vaïch trong daõy Lai man ñeàu naèm trong vuøng töû ngoaïi.

D: Daõy Pasen taïo ra khi eâlectron töø caùc taàng naêng löôïng cao chuyeån veà taàng M

Bài 346: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai :

A: Nguyeân töû chæ toàn taïi trong nhöõng traïng thaùi coù naêng löôïng xaùc ñònh, goïi laø traïng thaùi döøng.

B: Trong caùc traïng thaùi döøng, nguyeân töû chæ haáp thu maø khoâng phaùt xaï.

C: Moät khi nguyeân töû chuyeån töø traïng thaùi döøng coù möùc naêng löôïng Em sang traïng thaùi döøng coù möùc naêng löôïng

En thì noù seõ böùc xaï (hoaëc haáp thu) moät phoâtoân coù naêng löôïng = |Em – En| = hfmn

D: Trong caùc traïng thaùi döøng cuûa nguyeân töû, eâlectron chæ chuyeån ñoäng quanh haït nhaân theo nhöõng quyõ ñaïo coù

baùn kính hoaøn toaøn xaùc ñònh goïi laø quyõ ñaïo ñöøng.

Bài 347: Khi caùc nguyeân töû hidro ñöôïc kích thích ñeå eâlectron chuyeån leân quyõ ñaïo M thì sau ñoù caùc vaïch quang phoå maø

nguyeân töû coù theå phaùt ra seõ thuoäc vuøng :

A: Hoàng ngoaïi vaø khaû kieán. C: Hoàng ngoaïi vaø töû ngoaïi.

B: Khaû kieán vaø töû ngoaïi. D: Hoàng ngoaïi, khaû kieán vaø töû ngoaïi.

Bài 348: Câu nào dưới đây nói lên nội dung của khái niệm về quỹ đạo dừng?

A: Quỹ đạo có bán kính tỉ lệ với bình phương của các số nguyên liên tiếp.

B: Bán kính quỹ đạo có thể tính toán được một cách chính xác.

C: Quỹ đạo mà electron bắt buộc phải chuyển động trên đó.

D: Quỹ đạo ứng với năng lượng của các trạng thái dừng.

Bài 349: Trong quang phổ của nguyên tử hidro, các vạch trong dãy Laiman được tạo thành khi electron chyển động từ các

quỹ đạo bên ngoài về quỹ đạo:

A: K B. L C. M D. N

Bài 350: Boán vaïch thaáy ñöôïc trong quang phoå phaùt xaï cuûa nguyeân töû hiñroâ thuoäc veà daõy :

A: Pasen. B: Laiman. C: Banme. D: Braêckeùt.

Bài 351: Nội dung của tiên đề về sự bức xạ và hấp thụ năng lượng của nguyên tử được thể hiện đúng nhất trong các câu

nào sau đây?

A: Nguyên tử phát ra một photon mỗi lần bức xạ ánh sáng.

B: Nguyên tử thu nhận một photon mỗi lần hấp thụ ánh sáng.

C: Nguyên tử phát ra ánh sáng nào thì có thể hấp thụ ánh sáng đó.

D: Nguyên tử chỉ có thể chuyển giữa các trang thái dùng. Mỗi lần chuyển nó bức xạ hay hấp thụ một photon có năng

lượng đúng bằng độ chênh lệch năng lượng giữa hai trạng thái đó.


A: Các vạch quang phổ trong các dãy Laiman, Banme, Pasen, hoàn toàn nằm trong các vùng ánh sáng khác nhau.

B: Vạch có bước sóng dài nhất của dãy laiman có thể nằm trong vùng ánh sáng nhìn thấy.

C: Vạch có bước sóng ngắn nhất của dãy Banme có thể nằm trong vùng ánh sáng tử ngoại.

D: Vạch có bước sóng dài nhất của dạy Banme có thể nằm trong vùng ánh sáng hồng ngoại.

Bài 353: Các vạch trong dãy Laiman thuộc vùng nào trong các vùng sau?

A: Vùng hồng ngoại.

B: Vùng ánh sáng nhìn thấy.

C: Vùng tử ngoại.

D: Một phần nằm trong vùng ánh sáng nhìn thấy, một phần nằm trong vùng tử ngoại.


: 00998822..660022..660022 Trang: 154

Bài 354: Các vạch trong dãy Banme thuộc vùng nào trong các vùng sau?





Bài 355: Các vạch trong dãy Pasen thuộc vùng nào trong các vùng sau?





Bài 356: Vạch quang phổ có bước sóng 0,0563m có thể là vạch thuộc dãy:

A: Laiman. B. Banme. C: Pasen D. Banme hoặc Pasen.

Bài 357: Vạch quang phổ có bước sóng 0,6563m là vạch thuộc dãy:


Bài 358: Vạch quang phổ có bước sóng 0,8563m là vạch thuộc dãy:


Bài 359: Phát biểu nào sau đây là sai về mẫu nguyên tử Bo?

A: Trạng thái cơ bản của nguyên tử là trạng thái có mức năng lượng cao nhất.

B: Nguyên tử chỉ hấp thụ phôtôn có năng lượng đúng bằng hiệu hai mức năng lượng của nguyên tử.

C: Trạng thái dừng có mức năng lượng càng thấp càng bền vững.

D: Trong các trạng thái dừng thì nguyên tử không bức xạ và không hấp thụ.

Bài 360: Nhận xét nào đúng khi so sánh mẫu nguyên tử của Rutherford và Niels Bohr?

A: Rutherford không giải thích được tính bền vững của nguyên tử và sự tạo thành quang phổ vạch.

B: Niels Bohr cho rằng nguyên tử bền vững vì nó luôn đồng thời bức xạ và hấp thụ năng lượng một cách liên tục.

C: Theo Niels Bohr ở các trạng thái dừng nguyên tử không bức xạ năng lượng nhưng có thể hấp thụ năng lượng.

D: Các tiên đề của Niels Bohr có thể áp dụng và giải thích được quang phổ vạch của tất cả các nguyên tố hóa học.

Bài 361: Mẫu nguyên tử Bo khác mẫu nguyên tử Rơ-dơ-pho ở điểm nào dưới đây?

A: Hình dạng quỹ đạo của các electron. C. Lực tương tác giữa electron và hạt nhân nguyên tử.

B: Trạng thái có năng lượng ổn định. D. Mô hình nguyên tử có hạt nhân.

Bài 362: Gọi En là mức năng lượng của nguyên từ hidro ở trạng thái năng lượng ứng với quỹ đạo n (n > 1). Khi electron

chuyển về các quỹ đạo bên trong thì có thể phát ra số bức xạ là:

A: n! B. (n – 1)! C. n(n – 1) D. 0,5.n(n - 1)

Bài 363: Gọi r0 là bán kính quỹ đạo dừng thứ 1 nhất của nguyên tử hiđro. Khi bị kích thích nguyên tử hiđro không thể có

quỹ đạo:

A: 2 r0 B. 4 r0 C. 16 r0 D. 9 r0

Bài 364: Trong nguyên tử Hiđrô xét các mức năng lượng từ P trở xuống đến K có bao nhiêu khả năng kích thích để bán

kính quỹ đạo của electron tăng lên 4 lần?

A: 2. B. 1. C. 3. D. 4.

Bài 365: Trong nguyên tử Hiđrô khi e chuyển từ mức năng lượng từ P về các mức năng lượng thấp hơn thì có thể phát ra

tối đa bao nhiêu bức xạ?

A: 6. B. 720 C. 36 D. 15

Bài 366: Trong nguyên tử Hiđrô xét các mức năng lượng từ P trở xuống đến K có bao nhiêu khả năng kích thích để bán

kính quỹ đạo của electron tăng lên 9 lần?

A: 2. B. 1. C. 3. D. 4.

Bài 367: Một nguyên tử hidro đang ở trạng thái kích thích ứng với quỹ đạo dừng có bán kính 16r0. Xác định số bức xạ khả

dĩ mà nguyên tử có thể phát ra khi nó chuyển về trạng thái cơ bản?

A: 6 B. 5 C. 4 D. 7

Bài 368: Một đám nguyên tử hydro đang ở trạng thái cơ bản, bị kích thích bức xạ thì chúng có thể phát ra tối đa 3 vạch

quang phổ. Khi bị kích thích electron trong nguyên tử hydro đã chuyển sang quỹ đạo:

A: M B. N C. O D. L

Bài 369: Lực tương tác Cu-lông giữa êlectron và hạt nhân của nguyên tử hiđrô khi nguyên tử này ở quỹ đạo dừng L là F.

Khi nguyên tử này chuyển lên quỹ đạo N thì lực tương tác giữa êlectron và hạt nhân là:

A: F/16. B. F/4. C. F/12. D. F/2.

Bài 370: Hai vaïch ñaàu tieân cuûa daõy Laiman trong quang phoå hiñroâ coù tần số f21 vaø f31. Töø hai tần số ñoù ngöôøi ta tính

ñöôïc tần số đầu tiên f32 trong daõy Banme laø:

A: f32 = f21 + f31 B: f32 = f21 - f31 C: f32 = f31 – f21 D: (f21 + f31):2

Bài 371: Vaïch ñaàu tieân cuûa daõy Laiman trong quang phoå hiñroâ coù tần số f21.Vaïch đầu tiên trong daõy Banme là f32. Töø

hai tần số ñoù ngöôøi ta tính ñöôïc tần số thứ 2 trong daõy trong daõy Laiman f31 laø:

A: f31 = f21 + f32 B: f31 = f21 - f32 C: f31 = f32 – f21 D: (f21 + f32):2


: 00998822..660022..660022 Trang: 155

Bài 372: Hai vaïch ñaàu tieân cuûa daõy Laiman trong quang phoå hiñroâ coù böôùc soùng 21 vaø 31. Töø hai böôùc soùng ñoù ngöôøi

ta tính ñöôïc böôùc soùng đầu tiên 32 trong daõy Banme laø:

A: 31 21

322

B: 21 31

322

C:

32 21 31 D: 21 31

32

21 31

.

Bài 373: Vaïch ñaàu tieân cuûa daõy Laiman trong quang phoå hiñroâ coù böôùc soùng 21.Vaïch đầu tiên trong daõy Banme la32 ø.

Töø hai böôùc soùng ñoù ngöôøi ta tính ñöôïc böôùc soùng vaø 31 trong daõy Laiman laø:

A: 21 32

31

32 21

.

B: 32 21

312

C:

31 21 32 D: 21 32

31

21 32

.

Bài 374: Naêng löôïng Ion hoùa nguyeân töû hiñroâ ôû traïng thaùi cô baûn coù giaù trò W = 13,6 (eV). Böùc xaï coù böôùc soùng ngaén

nhaát maø nguyeân töû hiñroâ coù theå phaùt ra ñöôïc laø:

A: 91,3 (nm). B: 9,13 (nm). C: 0,1026 (m). D: 0,1216 (m).

Bài 375: Trong quang phoå hidro, böôùc soùng daøi nhaát cuûa daõy Laiman laø 0,1216m, böôùc soùng ngaén nhaát cuûa daõy

Banme laø 0,3650 m.Haõy tính böôùc soùng ngaén nhaát cuûa böùc xaï maø hiñroâ coù theå phaùt ra:

A: 0,4866 m B: 0,2434 m C: 0,6563 m D : 0,0912 m

Bài 376: Khi chuyeån töø quyõ ñaïo M veâ quyõ ñaïo L, nguyeân töû hidroâ phaùt ra phoâtoân coù böôùc soùng 0,6563m. Khi chuyeån

töø quyõ ñaïo N veà quyõ ñaïo L, nguyeân töû hidro phaùt ra phoâtoân coù böôùc soùng 0,4861 m. Khi chuyeån töø quyõ ñaïo N veà quyõ

ñaïo M, nguyeân töû hidro phaùt ra phoâtoân coù böôùc soùng:

A: 1,1424m B: 1,8744m C: 0,1702m D: 0,2793m

Bài 377: Electron trong nguyªn tö Hi®r« chuyÓn tõ quÜ ®¹o cã n¨ng lượng EM = - 1,5eV xuèng quü ®¹o cã n¨ng lượng

EL = -3,4eV. T×m bước sãng cña v¹ch quang phæ ph¸t ra? §ã lµ v¹ch nµo trong d·y quang phæ cña Hi®r«.

A: V¹ch thø nhÊt trong d·y Banme, = 0,654m. C: V¹ch thø hai trong d·y Banme, = 0,654m.

B: V¹ch thø nhÊt trong d·y Banme, = 0,643m. D: V¹ch thø ba trong d·y Banme, = 0,458m.

Bài 378: Mức năng lượng En trong nguyên tử hiđrô được xác định En = - E0/n2

(trong đó n là số nguyên dương, E0 là năng

lượng ứng với trạng thái cơ bản). Khi e nhảy từ quỹ đạo thứ ba về quỹ đạo thứ hai thì nguyên tử hiđrô phát ra bức xạ có bước

sóng 0. Nếu êlectron nhảy từ quỹ đạo thứ hai về quỹ đạo thứ nhÊt thì bước sóng của bức xạ được phát ra sẽ là:

A: 0/15 B. 50/7 C. 0 D. 50/27.

Bài 379: Giaù trò cuûa caùc möùc naêng löôïng trong nguyeân töï hidro ñöôïc tính theo coâng thöùc En = -A/n2

(J) trong ñoù A laø

haèng soá döông, n = 1, 2, 3 ... Bieát böôùc soùng daøi nhaát trong daõy Lai man trong quang phoå cuûa nguyeân töû hidro laø

0,1215m. Haõy xaùc ñònh böôùc soùng ngaán nhaát cuûa böùc xaï trong daõy Pasen :

A: 0,65m B: 0,75m C: 0,82m D: 1,22m

Bài 380: Naêng löôïng cuûa electron trong nguyeân töû hidro ñöôïc xaùc ñònh theo bieåu thöùc En = 2

13,6eV

n

; n = 1, 2, 3.....

Nguyeân töû hidro haáp thuï moät phoâtoân coù naêng löôïng 16eV laøm baät electron ra khoûi nguyeân töû töø traïng thaùi cô baûn.

Tính vaän toác cuûa electron khi baät ra.

A: 0,60.106m/s B. 0,92.10

7m/s C. 0,52.10

6m/s D. 0,92.10

6m/s

Bài 381: Khi êlectron ở quỹ đạo dừng thứ n thì năng lượng của nguyên tử hiđrô được xác định bởi công thức

En = -A/n2

(J) (với n = 1, 2, 3, ...). Khi êlectron trong nguyên tử hiđrô chuyển từ quỹ đạo dừng n = 3 về quỹ đạo dừng

n = 1 thì nguyên tử phát ra phôtôn có bước sóng λ1. Khi êlectron chuyển từ quỹ đạo dừng n = 5 về quỹ đạo dừng n = 2 thì

nguyên tử phát ra phôtôn có bước sóng λ2. Mối liên hệ giữa hai bước sóng λ1 và λ2 là:

A: λ2 = 4λ1 B. 27λ2 = 128λ1. C. 189λ2 = 800λ1. D. λ2 = 5λ1.

Bài 382: Các mức năng lượng của nguyên tử Hidro được tính gần đúng theo công thức: En = 2

-13,6eV

n. Có một khối khí

hidro đang ở trạng thái cơ bản trong điều kiện áp suất thấp thì được chiếu tới một chùm các photon có mức năng lượng

khác nhau. Hỏi trong các photon có năng lượng sau đây photon nào không bị khối khí hấp thụ?

A: 10,2eV B: 12,75eV C: 12,09eV D: 11,12eV

Bài 383: Một đám hơi hiđrô đang ở áp suất thấp thì được kích thích bằng cách chiếu vào đám hơi đó một chùm bức xạ

đơn sắc có bước sóng = 0,101m. Biết toàn bộ đám hơi sau khi được kích thích chỉ phát ra được 3 loại bức xạ: 1,

2 = 0,121m và 3 (1 < 2 < 3). Xác định 3

A: 0,456m B. 0,656 m C. 0,055m D. 0,611m


: 00998822..660022..660022 Trang: 156

SƠ LƢỢC VỀ LASER

*) Sơ lƣợc về laze: Hoạt động dựa trên nguyên tắc khuếch đại ánh sáng nhờ

vào hiện tượng phát xạ cảm ứng. Sự khuếch đại càng được nhân lên, nếu ta làm

cho các phôtôn kết hợp đi lại nhiều lần trong môi trường, bằng cách bố trí hai

gương song song ở hai đầu, trong đó có một gương là nửa trong suốt, hình

thành hộp cộng hưởng, tạo ra chùm phôtôn rất mạnh cùng pha. Sau khi phản xạ

một số lần lên hai gương, phần lớn phôtôn sẽ đi qua gương nửa trong suốt và

tạo thành tia laze. Đó là nguyên tắc cấu tạo và hoạt động của máy phát tia laze

*) Một số đặc điểm của tia laze

Tia laze là ánh sáng kết hợp; Tia laze rất đơn sắc; Chùm tia laze rất song song;

Chùm tia laze có năng lượng có thể nhỏ nhưng do thời gian mỗi sung và diện tích tập trung rất nhỏ nên mật độ công suất

(hay cường độ I) rất lớn I = P/S.

*) Ứng dụng của laze: Trong Y học lợi dụng khả năng tập trung năng lượng của chùm tia laze vào một vùng rất nhỏ,

người ta dùng tia laze như một con dao mổ trong các phẫu thuật,…

Trong thông tin liên lạc, vô tuyến; Trong công nghiệp dùng trong các việc như khoan, cắt, tôi chính xác trên nhiều chất

liệu như kim loại, compozit,…

*) Độ dài xung laze S: Là quãng đường mà tia laze truyền đi trong thời gian (t) 1 xung S = c.t (c = 3.108m/s)

Bài 384: Tia laze không có đặc điểm nào dưới đây?

A: Độ đơn sắc cao B: Công suất lớn C: Cường độ lớn D: Độ định hướng cao

Bài 385: Tia laze rubi có sự biến đổi dạng năng lượng nào dưới đây thành quang năng?

A: Điện năng B: Quang năng C: Nhiệt năng D: Cơ năng

Bài 386: Hiệu suất của một laze.

A: Nhỏ hơn 1 B: Bằng 1 C: Lớn hơn 1 D: Rất lớn so với 1

Bài 387: Chọn câu sai khi nói về một chùm tia laze:

A: Mỗi tia laze có nhiều màu sắc sặc sỡ C. Mỗi tia laze là 1 chùm sáng kết hợp

B: Mỗi tia laze có tính định hướng cao D. Mỗi tia laze có tính đơn sắc cao

Bài 388: Một phôtôn có năng lượng 1,79eV bay qua hai nguyên tử có mức kích thích 1,79eV nằm trên cùng phương với

phôtôn tới. Các nguyên tử này có thể ở trạng thái cơ bản hoặc trạng thái kích thích. Gọi x là số phôtôn có thể thu được sau

đó, theo phương của phôtôn tới. Hãy chỉ ra đáp số sai.

A: x = 3 B: x = 0 C: x = 1 D: x = 2

Bài 389: Trong thí nghiệm đo khoảng cách từ trái đất tới mặt trăng bằng laze người ta đã sử dụng laze có bước sóng

λ = 0,52μm. Thiết bị sử dụng để đo là một máy vừa có khả năng phát và thu các xung laze. Người ta nhận thấy khoảng

thời gian phát và nhận được xung cách nhau 2,667s. Hãy xác định khoảng cách từ trái đất đến mặt trăng.

A: 4.105m B: 4.10

5km C: 8.10

5m D: 8.10

5k

m


λ = 0,52μm. Thiết bị sử dụng để đo là một máy vừa có khả năng phát và thu các xung laze. Biết thời gian kéo dài của xung

là 100ns, năng lượng mỗi xung là 10kJ. Tính công suất chùm laze.

A: 10-1W B: 10W C: 10

11W D: 10

8W


λ = 0,52μm. Thiết bị sử dụng để đo là một máy vừa có khả năng phát và thu các xung laze. Biết năng lượng mỗi xung là

10kj. Tính số photon phát ra trong mỗi xung.

A: 2,62.1022

hạt B: 0,62.1022

hạt C: 262.1022

hạt D: 2,62.1012

hạt


λ = 0,52μm. Thiết bị sử dụng để đo là một máy vừa có khả năng phát và thu các xung laze. Biết thời gian kéo dài của xung

là 100ns. Tính độ dài mỗi xung.

A: 300m B: 0,3m C: 10-11

m D: 30m.

Bài 393: Laze A phát ra chùm bức xạ có bước sóng 0,45µmvới công suất 0,8W. Laze B phát ra chùm bức xạ có bước

sóng 0,60µm với công suất 0,6W. Tỉ số giữa số phôtôn của laze B và số phôtôn của laze A phát ra trong mỗi giây là:

A: 1 B. 20/9 C. 2 D. 3/4

Sự khuếch đại chùm sáng


: 00998822..660022..660022 Trang: 157

CẤU TẠO HẠT NHÂN NGUYÊN TỬ - HỆ THỨC Anh-xtanh

I. CẤU TẠO HẠT NHÂN - HIỆN TƢỢNG PHÓNG XẠ:

1. Cấu tạo hạt nhân nguyên tử:

*) Hạt nhân nguyên tử được cấu tạo từ các prôtôn (p) (mang điện tích nguyên tố dương), và các nơtron (n) (trung hoà

điện), gọi chung là nuclôn. Kí hiệu hạt nhân: XA

Z

*) Hạt nhân có nguyên tử số Z thì chứa Z prôton và N nơtron; A = Z + N, trong đó A gọi là số khối.

*) Trừ các đồng vị của Hidro và Heli, nói chung các hạt nhân của các nguyên tố khác đều có số proton nhỏ hơn hặc

bằng số notron: Z ≤ N ≤ 1,5Z. Hệ thức này có thể giúp xác định loại tia phóng xạ là + hay

- của 1 chất phóng xạ.

VD: Phốtpho 30

P15 chỉ có thể là chất phóng xạ +

*) Các nuclon liên kết với nhau bởi lực hạt nhân. Lực hạt nhân không có cùng bản chất với lực tĩnh điện hay lực hấp

dẫn, nó là loại lực mới truyền tương tác giữa các nuclon trong hạt nhân (lực tương tác mạnh). Lực hạt nhân chỉ phát huy

tác dụng trong phạm vi kích thước hạt nhân (10-15

m).

*) Bán kính 1 hạt nhân phụ thuộc vào khối lượng hạt nhân đó: r = r0.A1/3

(m). Trong đó A là số khối, r0 1,2.10-15

(m)

*) Đồng vị (cùng vị trí trong bảng hệ thống tuần hoàn): Là các nguyên tử mà hạt nhân có cùng số prôton Z nhưng khác

số nơtron N và số khối A.

VD: Nguyên tố Hiđro có 3 đồng vị: 1

1 H ; 2

1 D (đơtri); 3

1T (triti)

*) Đơn vị khối lượng nguyên tử, kí hiệu là u. Đơn vị u có giá trị bằng 1/12 khối lượng nguyên tử của đồng vị C126 ,

cụ thể là: 1u = 1,66055.10-27

kg hay 1gam = 1u.NA. u xấp xỉ bằng khối lượng của một nuclôn, nên hạt nhân có số khối

A thì có khối lượng xấp xỉ bằng A(u). Đơn vị khối lượng: u; MeV/c2; kg với mối quan hệ 1u = 931,5 MeV/c

2.

2. Hệ thức Anh - xtanh giữa khối lượng - năng lượng – động lượng:

*) Hạt nhân có khối lượng nghỉ m0, chuyển động với vận tốc v, có năng lượng toàn phần tính theo công thức:

E = m0c2 + Wđ . Trong đó Wđ =

2

02

2

11 m c

v1

c

.

*) Một vật có khối m0 ở trạng thái nghỉ, khi chuyển động với vận tốc v, khối lượng vật sẽ tăng lên thành m với:

m =

2

2

0

1c

v

m

.

Ta có thể viết hệ thức Anh-xtanh về năng lƣợng toàn phần: E = mc2.

*) Hệ thức liên hệ giữa năng lượng toàn phần E và động lượng p của 1 vật: 2 2 4 2 2

0E = m .c + p .c

*) Hạt photon có khối lượng nghỉ bằng m0 = 0 nhưng vẫn có khối lượng tương đối tính m và động lượng p:

2

ε ε hm = ; p = m.c = =

c c c

*) Một hạt có khối lượng nghỉ m0 chuyển động với vận tốc v thì sẽ có:

Động lượng là p = m.v = 0

2

2

.

1

m v

v

c

; Vận tốc

2 2

0

p.cv =

m c p

Năng lượng toàn phần 22

0E = c. p m+ .c

Động năng chuyển động Wđ = E - m0c2 =

22 2 2

0 0 02

2

11 m c c p m c m c

v1

c

.


: 00998822..660022..660022 Trang: 158

Bài 394: Các nguyên tử gọi là đồng vị khi:

A: Có cùng vị trí trong bảng tuần hoàn.

B: Hạt nhân chứa cùng số proton Z nhưng có số nơtron N khác nhau.

C: Hạt nhân chứa cùng proton Z nhưng có số nuclon A khác nhau.


Bài 395: Phát biểu nào sau đây là đúng khi nói về hạt nhân đồng vị?

A: Các hạt nhân đồng vị có cùng số Z nhưng khác nhau số A.

B: Các hạt nhân đồng vị có cùng số A nhưng khác nhau số Z.

C: Các hạt nhân đồng vị có cùng số nơtron.


Bài 396: Hãy chọn câu đúng:

A: Khối lượng của nguyên tử bằng khối lượng của hạt nhân.

B: Bán kính của nguyên tử bằng bán kính hạt nhân.

C: Điện tích của nguyên tử bằng điện tích của hạt nhân.

D: Có hai loại nuclon và proton và electron.

Bài 397: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà haït nhaân nguyeân töû?

A: Haït nhaân coù nguyeân töû soá Z thì chöùa Z proâtoân. C: Soá nucloân baèng soá khoái A cuûa haït nhaân.

B: Soá nguoàn N baèng hieäu soá khoái A vaø soá proâtoân Z. D: Haït nhaân trung hoøa veà ñieän.

Bài 398: Hãy chọn câu đúng:

A: Trong ion đơn nguyên tử số proton bằng số electron.

B: Trong hạt nhân số proton phải bằng số nơtron.

C: Trong hạt nhân (trừ các đồng vị của Hiđro và Hêli) số proton bằng hoặc nhỏ hơn số nơtron.

D: Lực hạt nhân có bán kính tác dụng bằng bán kính nguyên tử.

Bài 399: Trong haït nhaân nguyeân töû 14

C6 coù:

A: 14 proâtoân vaø 6 nôtroân. C: 6 proâtoân vaø 14 nôtroân.

B: 6 proâtoân vaø 8 nôtroân. D: 8 proâtoân vaø 6 nôtroân.

Bài 400: Nguyên tử của đồng vị phóng xạ 235

92U có:

A: 92 nơtron và tổng số nơtron và proton bằng: 235. C: 92 electron và tổng số proton và electron bằng: 235.

B: 92 nơtron và tổng số proton và electron bằng: 235. D: 92 proton và tổng số nơtron và electron bằng: 235.

Bài 401: Caùc nucloân trong haït nhaân nguyeân töû 23

11Na goàm :

A: 11 proâtoân C: 11 proâtoân vaø 12 nôtroân

B: 12 nôtroân D: 12 proâtoân vaø 11 nôtroân

Bài 402: Hạt nhân nguyên tử được cấu tạo từ:

A: Các proton B. Các nơtron C. Các electron D. Các nuclon

Bài 403: Haït nhaân poâloâni 210

84Po coù ñieän tích laø:

A: 210 e B: 126 e C: 84 e D: 0

Bài 404: Ñôn vò ño khoái löôïng trong vaät lyù haït nhaân laø:

A: kg C: Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû (u).

B: ñôn vò eV/c2

hoaëc MeV/c2

. D: Caâu A, B, C ñeàu ñuùng.

Bài 405: Đại lượng nào sau đây là đơn vị chỉ khối lượng:

A: MeV. B. MeV/c C: MeV/c2 D: kg.m.s

-1


A: Một mol nguyên tử (phân tử) gồm NA nguyên tử (phận tử) NA = 6,022.1023

.

B: Khối lượng của 1 nguyên tử cacbon bằng 12 gam.

C: Khối lượng của 1 mol N2 bằng 28 gam.

D: Khối lượng của 1 mol ion H+ bằng 1 gam.

Bài 407: Tính số nguyên tử trong 1 gam khí O2 ? Cho NA = 6,022.1023

/mol; O = 16

A: 376.1020

B: 736.1030

. C: 637.1020

D: 367.1020

Bài 408: Trong vaät lyù haït nhaân, baát ñaúng thöùc naøo laø ñuùng khi so saùnh khoái löôïng proâtoân (mp), nôtroân (mn) vaø ñôn vò

khoái löôïng nguyeân töû u.

A: mp > u > mn. B: mn < mp < u C: mn > mp > u D: mn = mp > u

Bài 409: Trong hạt nhân nguyên tử thì:

A: Số nơtron luôn nhỏ hơn số proton C: Điện tích hạt nhân là điện tích của nguyên tử.

B: Số proton bằng số nơtron D: Khối lượng hạt nhân coi bằng khối lượng nguyên tử.

Bài 410: 0

A: 0,36m0c2 B. 1,25 m0c

2 C. 0,225m0c

2 D. 0,25m0c

2


: 00998822..660022..660022 Trang: 159

Bài 411: Một vật khi đứng yên có khối lượng m0, khi chuyển động với tốc độ rất lớn thì khối lượng tương đối tính là

1,1547m0. Hỏi vật có tốc độ v bằng bao nhiêu so với tốc độ ánh sáng trong chân không c?

A: v = 0,5c. B. v = 0,25c. C. v = 3

c2

. D. v =2

c2

.

Bài 412: Một hạt có động năng bằng năng lượng nghỉ. Vận tốc của nó là:

A: c 3

2 B. 0,6c C. 0,8c D. 0,5c

Bài 413: Một vật có năng lượng nghỉ là E. Khi vật này chuyển động với tốc độ bằng nửa tốc độ ánh sáng trong chân

không thì năng lượng toàn phần của vật bằng:

A: 1,25E B. 1,5E C. 1,125E D. 2E/ 3 .

Bài 414: Theo thuyết tương đối, một êlectron có động năng bằng một nửa năng lượng nghỉ của nó thì êlectron này

chuyển động với tốc độ bằng:

A: 2,41.108 m/s. B. 2,24.10

8 m/s. C. 1,67.10

8 m/s. D. 2,75.10

8 m/s.

Bài 415: -27

A: 3,875.10-20

kg.m/s B. 7,75.10-20

kg.m/s. C. 2,4.10-20

kg.m/s. D. 8,8.10-20

kg.m/s.

Bài 416: Một hạt đang chuyển động với tốc độ v = 0,8c ( c = 3.108m/s) thì có động năng tương đối tính là 1,2.10

17J. Khối

lượng nghỉ của hạt đó là:

A: 2,37kg B. 3,20kg C. 2,67kg D. 2,00kg

PHẢN ỨNG HẠT NHÂN

I) Phản ứng hạt nhân:

Phản ứng hạt nhân là quá trình biến đổi của các hạt nhân, phản ứng hạt nhân chia thành hai loại:

- Phản ứng hạt nhân tự phát (phóng xạ): Quá trình tự phân rã của một hạt nhân không bền vững thành các hạt nhân

khác: A C + D. (Trong đó: A: hạt nhân mẹ; C: hạt nhân con; D: tia phóng xạ (, , ))

- Phản ứng hạt nhân kích thích: Quá trình các hạt nhân tương tác với nhau thành các hạt nhân khác.

A + B C + D

II) Độ hụt khối - năng lƣợng liên kết - năng lƣợng phản ứng hạt nhân:

1. Độ hụt khối, năng lượng liên kết hạt nhân A

ZX :

* Xét hạt nhân A

ZX được tạo thành bởi Z proton và N notron:

A

Z

1 1

1 0Z. p + N. n X

Gọi m0 là tổng khối lượng các nuclôn: m0 = Z.mp + N.mn = Z.mp + (A - Z).mn và m là khối lượng hạt nhân X

(Với mỗi hạt nhân tổng khối lượng các nucleon luôn lớn hơn khối lượng hạt nhân tạo thành m0 > m)

* Độ hụt khối của hạt nhân A

ZX : m = m0 – m

* Năng lượng liên kết hạt nhân X: E = m.c2 = (m0 - m)c

2

* Năng lượng liên kết riêng (là năng lượng liên kết tính cho 1 nuclôn): = ΔE/A.

Lưu ý: Năng lượng liên kết riêng là đại lượng đặc trưng cho độ bền vững của hạt nhân, năng lượng liên kết riêng

càng lớn thì hạt nhân càng bền vững và ngược lại. Thực tế các hạt nhân có số khối A trong khoảng 50u đến 90u có

năng lượng liên kết riêng lớn nhất (E0 8,8MeV/1nucleon) nên bền hơn các hạt nhân có số khối ngoài khoảng.

2. Phản ứng hạt nhân – các định luật bảo toàn:

a) Phƣơng trình phản ứng: 31 2 4

1 2 3 41 2 3 4

AA A A

Z Z Z ZX X X X

Trong số các hạt này có thể là hạt sơ cấp như: nơtron1

0 n , proton 1

1p , eletrôn 0

1e , poziton 0

1e , photon0

0 , Heli 4

2 ...

Trường hợp đặc biệt là sự phóng xạ: X1 X2 + X3 , (X1 là hạt nhân mẹ, X2 là hạt nhân con, X3 là hạt hoặc )

b) Các định luật bảo toàn trong phản ứng hạt nhân: 31 2 4

1 2 3 41 2 3 4

AA A A

Z Z Z ZX X X X

* Bảo toàn số nuclôn (số khối): A1 + A2 = A3 + A4

* Bảo toàn điện tích (nguyên tử số): Z1 + Z2 = Z3 + Z4

* Bảo toàn động lượng: 1 2 3 4 1 1 2 2 3 3 4 4 p p p p hay m m m mv v v v

* Bảo toàn năng lượng toàn phần: 1 2 3 4X X X X

K K E K K hoặc Ktrước pứ + E = Ksau pứ .

(Trong đó: E là năng lượng phản ứng hạt nhân (E > 0 toả năng lượng, E < 0 thu năng lượng); KX là động năng

chuyển động của hạt X.)

Lưu ý: Phóng xạ hay phản ứng hạt nhân không tuân theo định luật bảo toàn khối lượng, năng lượng nghỉ, số proton,

notron, electron, cơ năng (năng lượng cơ học) .


: 00998822..660022..660022 Trang: 160

3) Năng lượng thu – tỏa của phản ứng hạt nhân: E = (m0 - m).c2 ( 31 2 4

1 2 3 41 2 3 4

AA A A

Z Z Z ZX X X X )

Trong đó: m0 = mX1 + mX2 là tổng khối lượng các hạt nhân trước phản ứng.

m = mX3 + mX4 là tổng khối lượng các hạt nhân sau phản ứng.

* Nếu m0 > m E > 0 phản ứng toả năng lượng E dưới dạng động năng của các hạt X3, X4 hoặc phôtôn .

Trong phản ứng toả năng lượng các hạt sinh ra có độ hụt khối lớn hơn nên bền vững hơn.

* Nếu m0 < m E < 0 phản ứng thu năng lượng E dưới dạng động năng của các hạt X1, X2 hoặc phôtôn

Trong phản ứng thu năng lượng các hạt sinh ra có độ hụt khối nhỏ hơn nên kém bền vững.

Các hiện tượng: phóng xạ, phân hạnh, nhiệt hạch luôn là phản ứng hạt nhân tỏa năng lượng. \

4)Tính năng lượng thu – tỏa của phản ứng hạt nhân theo độ hụt khối và năng lượng liên kết:

Xét ứng hạt nhân: 31 2 4

1 2 3 41 2 3 4

AA A A

Z Z Z ZX X X X .

Trong đó: X1, X2, X3, X4 có: Năng lượng liên kết riêng tương ứng là 1, 2, 3, 4. Năng lượng liên kết tương ứng là

E1, E2, E3, E4 . Độ hụt khối tương ứng là m1, m2, m3, m4.

Khi đó năng lượng của phản ứng hạt nhân E là:

E = A33 +A44 - A11 - A22 = E3 + E4 – E1 – E2 = (m0 - m)c2 = (m3 + m4 - m1 - m2)c

2

(E > 0 toả năng lượng, E < 0 thu năng lượng).

5) Áp dụng định luật bảo toàn động lượng trong bài toán hạt nhân:

*) Mối quan hệ giữa động lƣợng pX và động năng:

2 2.

2 2

X X XX

X

m v pK

m của hạt X là:

2

. .2 . 2 .X X X X XXp m v p m K hay p mv m K

*) Khi tính vận tốc v hay động năng K thường áp dụng quy tắc hình bình hành:

Ví dụ: 1 2

p p p biết 1 2,p p 2 2 2

1 2 1 22p p p p p cos

hay 2 2 2

1 1 2 2 1 2 1 2( ) ( ) ( ) 2 cosmv m v m v m m v v

hay: 1 1 2 2 1 2 1 2 .2mK m K m K m m K K cos

(Tương tự khi biết 1 1φ ,p p hoặc

2 2φ ,p p )

*) Trường hợp đặc biệt: 0

1 2 1 2φ , 90 hay p p p p ta có 2 2 2

1 2p p p

*) Tương tự khi 1p p hay 2p p thì tương ứng ta có 2 2 2 2 2 2

2 1 1 2 hayp p p p p p

*) Khi 0 hay 0pv ta có p1 = p2 1 1 2 2

2 2 1 1

K v m A

K v m A

6) Áp dụng các định luật bảo toàn cho bài toán phóng xạ :

Một hạt chất phóng xạ A đứng yên phân rã thành 2 hạt B và C theo phương trình: A B + C.

*) Áp dụng định luật bảo toàn động lượng ta có:

C CBB C B CB C B C B B C C B B C C

C B B

Km0 m m m m m m m K m K

m K

v = .v + .v .v = - .v .v = .v 2 . = 2 .

v

Các hạt B, C chuyển động cùng phương ngược chiều có tốc độ v và động năng K tỉ lệ nghịch với khối lượng.

*) Áp dụng định luật bảo toàn năng lượng toàn phần ta có:

C CBB C

B C A

C B

B BCB C

B C A

m mK ΔE ΔEK K

m m mK m

m mK ΔE ΔEK m

m m m

= . = .+ = ΔE

= . = .

(mA, mB, mC thường lấy bằng số khối)

7) Các hằng số và đơn vị thường sử dụng:

* Số Avôgađrô: NA = 6,022.1023

mol-1

1gam = 1u.NA

* Đơn vị khối lượng nguyên tử (đơn vị Cacbon): 1u = 1,66055.10-27

kg = 931 MeV/c2

* Điện tích nguyên tố: e = 1,6.10-19

C

* Đơn vị năng lượng: 1eV = 1,6.10-19

J; 1MeV = 1,6.10-13

J

* Khối lượng prôtôn: mp = 1,0073u

* Khối lượng nơtrôn: mn = 1,0087u

* Khối lượng electrôn: me = 9,1.10-31

kg = 0,000548u 0,511MeV/c2

p

1p

2p

φ


: 00998822..660022..660022 Trang: 161

Bài 417: Chọn câu sai trong các câu sau đây khi nói về các định luật bảo toàn mà phản ứng hạt nhân phải tuân theo:

A: Bảo toàn điện tích. C. Bảo toàn số nuclon

B: Bảo toàn năng lượng và động lượng D. Bảo toàn khối lượng.

Bài 418: Chọn câu sai trong các câu sau đây:

A: Phản ứng hạt nhân là tương tác giữa hai hạt nhân dẫn đến sự biến đổi của chúng thành các hạt khác.

B: Định luật bảo toàn số nuclon là một trong các định luật bảo toàn của phản ứng hạt nhân.

C: Trong phản ứng hạt nhân toả năng lượng, các hạt nhân mới sinh ra kém bền vững hơn.

D: Hạt nhân có độ hụt khối càng lớn thì năng lượng liên kết càng lớn.

Bài 419: Phaûn öùng haït nhaân tuaân theo nhöõng ñònh luaät baûo toaøn naøo sau ñaây?

(I) Khoái löôïng (II) Soá khoái (III) Ñoäng naêng

A: Chæ (I). B: Caû (I) , (II) vaø (III). C: Chæ (II). D: Chæ (II) vaø (III).

Bài 420: Trong các đại lượng sau, đại lượng nào không được bảo toàn trong phản ứng hạt nhân.

I: Khối lượng II: Năng lượng cơ học(động năng, thế năng, cơ năng)

III : Năng lượng toàn phần IV: Năng lượng nghỉ

A: I; III; VI B: I; II; IV. C: II; III; IV D: I; II.

Bài 421: Phaûn öùng haït nhaân tuaân theo caùc ñònh luaät baûo toaøn naøo?

A: Baûo toaøn ñieän tích, khoái löôïng, naêng löôïng.

B: Baûo toaøn ñieän tích, soá khoái, ñoäng löôïng.

C: Baûo toaøn dieän tích, khoái löôïng, ñoäng löôïng, naêng löôïng.

D: Baûo toaøn ñieän tích, soá khoái, ñoäng löôïng, cơ năng.

Bài 422: Trong các đại lượng sau, đại lượng nào đƣợc bảo toàn trong phản ứng hạt nhân.

I: điện tích II: Số khối. III: Số proton IV: Số nơtron V: Động lượng.

A: I; III; V B: I; II. C: I; II; III; IV; V D: I; II; V.

Bài 423: Phaùt bieåu naøo sai khi noùi veà naêng löôïng lieân keát vaø naêng löôïng lieân keát rieâng ?

A: Naêng löôïng lieân keát coù trò soá baèng naêng löôïng caàn thieát ñeå taùch haït nhaân thaønh caùc nucloân rieâng

B: Năng lượng liên kết là đại lượng đặc trưng cho mức độ bền vững của các hạt nhân.

C: Naêng löôïng lieân keát rieâng laø naêng löôïng lieân keát tính cho moät nucloân.

D: Naêng löôïng lieân keát coù trò soá baèng tích ñoä huït khoái cuûa haït nhaân vôùi bình phöông vaän toác aùnh saùng c2

.

Bài 424: Hạt nhân nào bền vững nhất trong các hạt nhân của các nguyên tố sau?

A: Sắt B: Chì C: Urani D: Kali


A: Tổng điện tích các hạt ở 2 vế của phương trình phản ứng hạt nhân bằng nhau.

B: Trong phản ứng hạt nhân số nuclon được bảo toàn nên khối lượng của các nuclon cũng được bảo toàn.

C: Phóng xạ là một phản ứng hạt nhân, chỉ làm thay đổi hạt nhân nguyên tử của nguyên tố phóng xạ.

D: Sự phóng xạ là một hiện tượng xảy ra trong tự nhiên, không chịu tác động của điều kiện bên ngoài.

Bài 426: Tìm phát biểu đúng:

A: Phản ứng hạt nhân tuân theo định luật bảo toàn điện tích nên nó cũng bảo toàn số proton.

B: Phóng xạ luôn là 1 phản ứng hạt nhân tỏa năng lượng.

C: Phóng xạ là 1 phản ứng hạt nhân tỏa hay thu năng lượng tùy thuộc vào loại phóng xạ (; ; ... ).

D: Phản ứng hạt nhân tuân theo định luật bảo toàn điện tích, bảo toàn số khối nên nó cũng bảo toàn số nơtron.

Bài 427: Ñieåm gioáng nhau giöõa söï phoùng xaï vaø phaûn öùng phaân haïch laø :

A: Ñeàu laø phản öùng toaû naêng löôïng. C: Coù theå thay ñoåi do caùc yeáu toá beân ngoaøi.

B: Caùc haït nhaân sinh ra coù theå bieát tröôùc. D: Caû ba ñieåm neâu trong A, B,C.

Bài 428: Tröôøng hôïp naøo sau ñaây laø quaù trình thu naêng löôïng :

A: Phoùng xaï. C: Phaûn öùng phaân haïch.

B: Phaûn öùng nhieät haïch. D: Baén haït vaøo haït nitô thu ñöôïc oâxi vaø p.

Bài 429: Tröôøng hôïp naøo sau ñaây luôn laø quaù trình tỏa naêng löôïng :

A: Sự phoùng xaï. C: Tách một hạt nhân thành các nucleon riêng rẽ.

B: Sự biến đổi p n + e+. D: Baén haït vaøo haït nitô thu ñöôïc oâxi vaø p.

Bài 430: Hạt nhân có độ hụt khối càng lớn thì :

A: Càng dễ phá vỡ C. Năng lượng liên kết càng lớn.

B: Năng lượng liên kết càng bé D. Số lượng các nuclôn càng lớn.

Bài 431: Haït nhaân poloni 210

84Po phaân raõ cho haït nhaân con laø chì

206

82Pb . Ñaõ coù söï phoùng xaï tia:

A: B: - C:

+ D:

Bài 432: Trong phản ứng hạt nhân: 19 1 16

9 1 8F H O X thì X là:

A: Nơtron B. electron C. hạt + D. hạt


: 00998822..660022..660022 Trang: 162

Bài 433: Haït nhaân 226

88Raphoùng ra 3 haït vaø 1haït

-

trong moät chuoãi phoùng xaï lieân tieáp, thì haït nhaân taïo thaønh laø:

A: 224

84X B :

214

83X C:

218

84X D:

224

82X

Bài 434: Phản ứng nào sau đây không phải là phản ứng hạt nhân nhân tạo?

A: 238 1 239

92 0 92U n U C.

238 4 234

92 2 90U He Th

B: 4 14 17 1

2 7 8 1He N O H D.

27 30 1

13 15 0Al P n

Bài 435: Có hạt nhân nguyên tử pôlôni210

84Po . Nguyên tử trên đây có tính phóng xạ. Nó phóng ra một hạt và biến đổi

thành nguyên tố Pb. Xác định cấu tạo của hạt nhân Pb.

A: 214

82Pb B:

206

86Pb C:

206

82Pb D:

214

86Pb


88Ra phoùng xaï cho haït nhaân con :

A: 4

2He B:

226

87Fr C:

222

86Rn D:

226

89Ac

Bài 437: Chất Radi phóng xạ có phương trình: 226 x

88 yRa Rn

A: x = 222; y = 86 B. x = 222; y = 84 C. x = 224; y = 84 D. x = 224; y = 86

Bài 438: Trong phản ứng hạt nhân: 25 22

12 11Mg X Na và

10 8

5 4B Y Be . Thì X và Y lần lượt là:

A: proton và electron B. electron và đơtơri C: proton và đơrơti D. triti và proton

Bài 439: Trong phản ứng hạt nhân: 2 2

1 1D D X p và

23 20

11 10Na p Y Ne . Thì X và Y lần lượt là:

A: triti và dơrơti B. và triti C. triti và D. proton và .

Bài 440: Trong phản ứng hạt nhân dây chuyền, hệ số nhân nơtron (s) có giá trị:

A: s > 1 B. s < 1 C. s = 1 D. s 1


A: Heä soá nhaân nôtroân s laø soá nôtroân trung bình coøn laïi sau moãi phaân haïch, gaây ñöôïc phaân haïch tieáp theo.

B: Heä soá nhaân nguoàn s > 1 thì heä thoáng vöôït haïn, phaûn öùng daây chuyeàn khoâng kieåm soaùt ñöôïc, ñoù laø tröôøng hôïp

xaûy ra trong caùc vuï noå bom nguyeân töû.

C: Heä soá nhaân nguoàn s = 1 thì heä thoáng tôùi haïn, phaûn öùng daây chuyeàn kieåm soaùt ñöôïc, ñoù laø tröôøng hôïp xaûy ra

trong caùc nhaø maùy ñieän nguyeân töû.

D: Heä soá nhaân nguoàn s < 1 thì heä thoáng döôùi haïn, phaûn öùng daây chuyeàn xaûy ra chaäm, ít ñöôïc söû duïng.

Bài 442: Phát biểu nào sau đây là không đúng ?

A: Nhà máy điện nguyên tử chuyển năng lượng của phản ứng hạt nhân thành năng lượng điện.

B: Phản ứng nhiệt hạch không thải ra chất phóng xạ làm ô nhiễm môi trường.

C: Trong nhà máy điện nguyên tử, phản ứng dây chuyền xảy ra ở mức tới hạn.

D: Trong lò phản ứng hạt nhân các thanh Urani phải có khối lượng nhỏ hơn khối lượng tới hạn.

Bài 443: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà phaûn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng :

A: Trong phaûn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng toång khoái löôïng caùc haït sinh ra beù hôn so vôùi caùc toång khoái löôïng caùc

haït ban ñaàu.

B: Trong phaûn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng caùc haït sinh ra keùm beàn vöõng hôn so vôùi caùc haït ban ñaàu.

C: Phaûn öùng phaàn haïch vaø phaûn öùng nhieät haïch laø caùc phaùn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng.

D: Phoùng xaï laø moät phaûn öùng haït nhaân toûa naêng löôïng.

Bài 444: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà phaûn öùng phaân haïch?

A: Taïo ra hai haït nhaân coù soá khoái trung bình. C: Xaûy ra do söï haáp thuï nguoàn chaäm.

B: Chæ xaûy ra vôùi haït nhaân nguyeân töû U235

. D: Laø phaûn öùng toûa naêng löôïng.

Bài 445: Tìm phát biểu sai:

A: Một phản ứng phân hạch thường tỏa nhiều năng lượng hơn một phản ứng nhiệt hạch.

B: Với cùng lượng chất tham gia phản ứng thì năng lượng nhiệt hạch tỏa ra ít năng lượng phân hạch.

C: Phân hạch là phản ứng phân chia hạt nhân và có tính chất dây truyền.

D: Nhiệt hạch là phản ứng kết hợp hạt nhân trong điều kiện phải có nhiệt độ cực lớn áp suất cực cao.

Bài 446: Tìm phát biểu đúng.

A: Phản ứng phân hạch dây chuyền chỉ xảy ra nếu tổng khối lượng của khối chất tham gia phản ứng nhỏ hơn hoặc

bằng một giá trị tới hạn nào đó (m m0).

B: Phản ứng phân hạch dây chuyền chỉ xảy ra nếu tổng khối lượng của khối chất tham gia phản ứng lớn hơn hoặc

bằng một giá trị tới hạn nào đó (m m0).

C: Phản ứng phân hạch dây chuyền luôn xảy ra, không phụ thuộc vào khối lượng của khối chất tham gia phản ứng.

D: Khối lượng tới hạn của các nguyên tố hóa học khác nhau là như nhau.


: 00998822..660022..660022 Trang: 163

Bài 447: Áp dụng hệ thức Anhxtanh hãy tính năng lượng nghỉ của 1kg chất bất kỳ và so sánh với năng suất toả nhiệt của

xăng lấy bằng Q = 45.106 J/Kg.

A:

16 2210 E 10

E J ;9 Q 405

lần C: 16 9E

E 9.10 J ; 2.10Q

lần

B:

16

2210 EE J ; 405.10

9 Q

lần D: 8 E

E 3.10 J ; 6,7Q

lần

Bài 448: Tính ra MeV/c2. Đơn vị khối lượng nguyên tử u = 1,66.10

-27 kg và Khối lượng của proton mp = 1,0073u.

A: 0,933 MeV/c2 ; 0,9398 MeV/c

2 C. 9,33 MeV/c

2 ; 9,398 MeV/c

2

B: 93,3 MeV/c2 ; 93,98 MeV/c

2 D. 933 MeV/c

2 ; 939,8 MeV/c

2

Bài 449: Công suất bức xạ của mặt trời là P = 3,9.1026

W. Mỗi năm, khối lượng mặt trời giảm khối lượng là:

A: 1,37.1017

kg/năm B. 0,434.1020

kg/năm C. 1,37.1017

g/năm D. 0,434.1020

g/năm

Bài 450: C«ng suÊt bøc x¹ toµn phÇn cña mÆt trêi lµ P = 3,9.1026W. BiÕt ph¶n øng h¹t nh©n trong lßng mÆt trêi lµ ph¶n øng tæng hîp hy®r« thµnh hªli và lîng hªli t¹o thµnh trong một năm là 1,945.1019kg. Tính khối lîng hi®r« tiªu thô hµng n¨m lµ:

A: mH = 1,945.1019

kg B. mH = 0,9725.1019

kg C. mH = 3,89.1019

kg D. mH = 1,958.1019

kg

Bài 451: Cho bieát mp = 1,0073u ; mn = 1,0087u ; mD = 2,0136u ; 1u = 931 MeV/c2. Tìm naêng löôïng lieân keát cuûa nguyeân

töû Ñôteâri 2

1H .

A: 9,45 MeV B: 2,23 MeV. C: 0,23 MeV D: 23 MeV.

Bài 452: Khoái löôïng cuûa haït nhaân10

4Be laø 10,0113 (u), khoái löôïng cuûa nôtroân laø mn = 1,0086 (u), khoái löôïng cuûa proâtoân

laø mp = 1,0072 (u) vaø 1u = 931MeV/c2

. Naêng löôïng lieân keát cuûa haït nhaân10

4Be laø :

A: 64,332 (MeV) B: 6,4332 (MeV) C: 0,64332 (MeV) D: 6,4332 (KeV)

Bài 453: Cho khoái löôïng proâtoân laø mp = 1,0073u ; khoái löôïng nôtroân laø mn = 1,0087u ; khoái löôïng haït laø m =

4,0015u ; 1u = 931,5MeV/c2

. Naêng löôïng lieân keát rieâng cuûa 4

2He laø :

A: 28,4 MeV B: 7,1 MeV C: 3MeV D: 0,326 MeV

Bài 454: Cho haït nhaân 20

10Ne laø: 19,986950u. Bieát mP = 1,007276u ; mn = 1,008665u ; u = 931,5 MeV/c

2. Naêng löôïng lieân

keát rieâng cuûa haït nhaân 20

10Ne coù theå nhaän giaù trò đúng naøo trong caùc giaù trò sau?

A: 7,666245 eV B. 7,666245 MeV C. 9,666245 MeV D. 8,032MeV

Bài 455: Năng lượng liên kết của các hạt nhân 92U234

và 82Pb206

lần lượt là 1790MeV và 1586MeV. Thì:

A: Độ hụt khối của hạt nhân U nhỏ hơn độ hụt khối của hạt nhân Pb.

B: Năng lượng liên kết riêng của hạt nhân U lớn hơn năng lượng liên kết riêng của hạt nhân Pb.

C: Năng lượng liên kết của hạt nhân U nhỏ hơn năng lượng liên kết của hạt nhân Pb.

D: Hạt nhân U kém bền hơn hạt nhân Pb.

Bài 456: Haït nhaân heâli4

2Hecoù naêng löôïng lieân keát laø 28,4MeV; haït nhaân liti

7

3Li coù naêng löôïng lieân keát laø 39,2 MeV; haït

nhaân ñôteâri2

1D coù naêng löôïng lieân keát laø 2,24MeV. Haêy saép theo thöù töï taêng daàn veà tính beàn vöõng cuûa ba haït nhaân naøy.

A: liti, heâli, ñôteâri. B: ñôteâri, heâli, liti. C: heâli, liti, ñôteâri. D: ñôteâri, liti, heâli.

Bài 457: Năng lượng liên kết của hạt nhân đơteri là 2,2MeV và của 4

2He là 28 MeV. Nếu hai hạt nhân đơteri tổng hợp

thành 4

2He thì năng lượng toả ra là:

A: 30,2 MeV B. 25,8 MeV C. 23,6 MeV D. 19,2 MeV

Bài 458: Ñoä huït khoái khi taïo thaønh caùc haït nhaân2

1D ;

3

1T ;

4

2He laàn löôït laø: md = 0,0024u ; mT = 0,0087u ; mHe =

0,0305u. Haõy cho bieát phaûn öùng: 2 3 4 1

1 1 2 0D T He n toaû hay thu bao nhieâu naêng löôïng? Cho u = 931 MeV/c

2

.

Choïn keát quaû ñuùng trong caùc keát quaû sau :

A: Thu naêng löôïng : E = 18,06 eV C: Toaû naêng löôïng : E = 18,06 eV

B: Thu naêng löôïng : E = 18,06 MeV D: Toaû naêng löôïng : E = 18,06 MeV

Bài 459: Cho phaûn öùng haït nhaân 9 1 6

4 1 3Be H X Li . Bieát mBe = 9,01219u ; mP = 1,00783u ; mHe = 4,0015u

; mLi = 6,01513u ; mX = 4,00260u. Cho u = 931 MeV/c2.

Phaûn öùng treân toaû hay thu bao nhieâu naêng löôïng?

A: E = 2,13199 MeV B: E = 2,13199 eV C: E = 21,3199 MeV D: E = 21,3199 J

Bài 460: Haït coù ñoäng naêng K ñeán ñaäp vaøo haït nhaân 14

7N ñöùng yeân gaây ra phaûn öùng: +

14

7N

1

1p + X. Cho khoái

löôïng cuûa caùc haït nhaân : m = 4,0015u ; mp = 1,0073u ; m(N14) = 13,9992u ; m(X) = 16,9947u ; 1u = 931,5 MeV/c2 ; 1eV

= 1,6.10-19

J. Phaûn öùng naøy toaû hay thu bao nhieâu naêng löôïng?

A: E = 12,1 MeV B. E = 1,21 MeV C. E = 0,121 MeV D. E = 121 MeV.


: 00998822..660022..660022 Trang: 164

Bài 461: Nguyên tử pôlôni 210

P0 có tính phóng xạ. Nó phóng ra một hạt và biến đổi thành nguyên tố Pb. Tình năng lượng

toả ra bởi phản ứng hạt nhân này theo đơn vị J và MeV. Cho biết khối lượng các hạt nhân: 210

Pb = 209,937303u ;

m = 4,001506u ; 206

Pb = 205,929442u và 1u = 1,66055.10-27

Kg = 931 MeV/c2

A: 94,975.10-13

J ; 59,36 MeV C: 9,4975.10-13

J ; 5,936 MeV

B: 949,75.10-13

J ; 593,6 MeV D: 9497,5.10-13

J ; 5936 MeV

Bài 462: Cho khoái löôïng caùc haït nhaân: mAl = 26,974u ; m = 4,0015u ; mp = 29,970u ; mn = 1,0087u và

1u = 931,5MeV/c2. Phaûn öùng:

27

13Al +

30

15P + n seõ toaû hay thu bao nhieâu naêng löôïng ?

A: Phaûn öùng toûa naêng löôïng 2,98MeV. C: Phaûn öùng toûa naêng löôïng 2,98J.

B: Phaûn öùng thu naêng löôïng 2,98MeV. D: Phaûn öùng thu naêng löôïng 2,98J.

Bài 463: Cho phaûn öùng haït nhaân sau: 2 2 4

1 1 2H H He 3,25MeV . Bieát daï huït khoái cuûa

2

1H laø mD = 0,0024u

vaø 1u = 931 MeV/c2

. Naêng löôïng liên keát cuûa haït nhaân4

2He laø

A: 7,7188 MeV B: 77,188 MeV C: 771,88 MeV D: 7,7188 eV

Bài 464: Hạt nhân triti (T) và đơteri (D) tham gia phản ứng nhiệt hạch sinh ra hạt và hạt nơtrôn. Cho biết độ hụt khối

của hạt nhân triti là mT = 0,0087u, của hạt nhân đơteri là mD = 0,0024u, của hạt nhân là mα = 0,0305u; 1u =

931MeV/c2. Năng lượng toả ra từ phản ứng trên là bao nhiêu?

A: ΔE = 18,0614MeV. B. ΔE = 38,7296MeV. C. ΔE = 18,0614J. D. ΔE = 38,7296J.

Bài 465: Cho phản ứng tổng hợp hạt nhân D + D n + X. Biết độ hụt khối của hạt nhân D và X lần lượt là 0,0024 u và

0,0083 u. Cho 1u = 931 MeV/c2. Phản ứng trên toả hay thu bao nhiêu năng lượng.

A: Toả 3,49 MeV. B. Toả 3,26 MeV C: Thu 3,49 MeV D. Thu 3,26 MeV.

Bài 466: Chất phóng xạ Po phát ra tia α và biến đổi thành Pb. Biết khối lượng các hạt là mPb = 205,9744u, mPo =

209,9828u, mα = 4,0026u. Năng lượng toả ra khi 10g Po phân rã hết là:

A: 2,2.1010

J. B. 2,5.1010

J. C. 2,7.1010

J. D. 2,8.1010

J.

Bài 467: Hạt có khối lượng 4,0015u. tính năng lượng toả ra khi các nuclon tạo thành 1 mol Hêli. Cho biết: u = 931,3

MeV/c2, mp = 1,0073u ; mn = 1,0087u ; NA = 6,022.10

23/mol

A: E‟ = 17,1.1025

MeV C: E‟ = 0,46.1025

MeV

B: E‟ = 1,71.1025

MeV D: E‟ = 7,11.1025

MeV

Bài 468: Biết hạt α có khối lượng 4,0015u, số Avôgađrô NA = 6,02.1023

mol-1, 1u = 931MeV/c

2, mp = 1,00728u, mn =

1,00866u. Năng lượng toả ra khi các nuclôn kết hợp với nhau tạo thành tạo thành 1mol khí hêli là:

A: 2,7.1012

J. B. 3,5. 1012

J. C. 2,7.1010

J. D. 3,5. 1010

J.

Bài 469: Tổng hợp hạt nhân heli 4

2 He từ phản ứng hạt nhân 1 7 4

1 3 2H Li He X . Mỗi phản ứng trên tỏa năng lượng

17,3 MeV. Năng lượng tỏa ra khi tổng hợp được 0,5 mol heli là:

A: 1,3.1024

MeV. B. 2,6.1024

MeV. C. 5,2.1024

MeV. D. 2,4.1024

MeV.

Bài 470: Hạt triti (T) và hạt đơtriti (D) tham gia phản ứng kết hợp tạo thành hạt nhân X và notron và toả năng lượng là

18,06 MeV. Biết năng lượng liên kết riêng của T, X lần lượt là 2,7 MeV/nuclon và 7,1 MeV/nuclon thì năng lượng liên

kết riêng của hạt D là:

A: 4,12 MeV B. 2,14 MeV C. 1,12 MeV D. 4, 21 MeV.

Bài 471: Hạt Đơteri đứng yên hấp thụ phôtôn của bức xạ gamma có bước sóng = 4,7.10-13

m phân hủy thành nơtrôn và

prôtôn. Tính tổng động năng của các hạt được tạo thành. Cho h = 6,625.10-34

J.s, c = 3.108 m/s và khối lượng m(p) =

1,00783u, m(n) = 1,0087u, m(D) = 2,0141 u.

A: 2,26MeV B. 2,64MeV C. 0,38 MeV D. 0,34MeV

Bài 472: Cho phản ứng hạt nhân: A B + C. Biết hạt nhân mẹ A ban đầu đứng yên. Kết luận nào sau đây về hướng và

trị số của tốc độ các hạt sau phản ứng là đúng?

A: Cùng phương, cùng chiều, độ lớn tỉ lệ nghịch với khối lượng.

B: Cùng phương, ngược chiều, độ lớn tỉ lệ nghịch với khối lượng.

C: Cùng phương, cùng chiều, độ lớn tỉ lệ với khối lượng.

D: Cùng phương, ngược chiều, độ lớn tỉ lệ với khối lượng.

Bài 473: Moät haït nhaân meï coù soá khoái A, ñöùng yeân phaân raõ phoùng xaï tạo ra 2 hạt nhân con là B và C có vận tốc lần lượt

là vB và vC và động năng là KB và KC (boû qua böùc xaï ). Biểu thức nào sau đây là đúng:

A: mB. KB = mC. KC và mB.vB = mC.vC C: vB. KB = vC. KC và mB.vB = mC.vC

B: mB. KC = mC. KB và vB. KB = vC. KC D: vB. KB = vC. KC và mB.vC = mC.vB

Bài 474: Moät haït nhaân meï coù soá khoái A, ñöùng yeân phaân raõ phoùng xaï (boû qua böùc xaï ). Vaän toác haït nhaân con B coù ñoä

lôùn laø v. Vaäy ñoä lôùn vaän toác cuûa haït seõ laø:

A: v =

A

1 v

4

B: v =

A

1 v

4

C: v =

4

v

A 4

D: v =

4

v

A 4


: 00998822..660022..660022 Trang: 165

Bài 475: Haït nhaän meï X ñöùng yeân phoùng xaï haït vaø sinh ra haït nhaân con Y. Goïi m vaø mY laø khoái löôïng cuûa caùc haït

vaø haït nhaân con Y; E laø naêng löôïng do phaûn öùng toaû ra, K laø ñoäng naêng cuûa haït . Tính K theo E, m vaø mY.

A: K =

Y

m

E

m

B: K =

Y

m

E

m m

C: K =

Ym

E

m

D: K =

Y

Y

m

E

m m

Bài 476: Moät haït nhaân phoùng xaï bò phaân raõ ñaõ phaùt ra haït . Sau phaân raõ, ñoäng naêng cuûa haït :

A: Luoân nhoû hôn ñoäng naêng cuûa haït nhaân sau phaân raõ

B: Baèng ñoäng naêng cuûa haït nhaân sau phaân raõ

C: Luoân lôùn hôn ñoäng naêng cuûa haït nhaân sau phaân raõ

D: Chæ coù theå nhoû hôn hoaëc baèng ñoäng naêng cuûa haït nhaân sau phaân raõ

Bài 477: Cho khoái löôïng caùc haït nhaân: mC12 = 11,9967 u ; m = 4,0015u. Naêng löôïng toái thieåu caàn thieát ñeå chia haït

nhaân 12

C thaønh ba haït coù giaù trò baèng :

A: 0,0078MeV/c2 B: 0,0078 (uc

2) C: 0,0078 (MeV) D: 7,2618 (uc

2)

Bài 478: Xét phản ứng bắn phá nhôm bằng hạt : 27 30

13 15Al P n . Biết khối lượng các hạt: m = 4,0015u ; mn

1,0087u. mAl = 26,974u ; m(P) = 29,97u. Tính động năng tối thiểu của hạt để phản ứng có thể xảy ra (bỏ qua động nặng

của các hạt sinh ra).

A: E = 0,298016MeV B: E‟ = 0,928016MeV C: E = 2,98016MeV D: E‟ = 29,8016MeV

Bài 479: Tính năng lượng cần thiết để tách 1 hạt 20

10Ne thành 2 hạt và 1 hạt C12. Biết năng lượng liên kết riêng của các

hạt 20

10Ne , , C12 lần lượt là: 8,03MeV, 7,07MeV, 7,68MeV.

A: 10,8MeV B: 11,9MeV C: 15,5MeV D: 7,2MeV

Bài 480: Chất phóng xạ 210

84Po phát ra tia α và biến đổi thành

206

82Pb . Biết khối lượng các hạt là mPb = 205,9744u, mPo =

209,9828u, mα = 4,0026u. Coi hạt nhân mẹ ban đầu đứng yên và sự phân rã không có tia γ thì động năng của hạt α là:

A: 5,3 MeV. B. 4,7 MeV. C. 5,8 MeV. D. 6,0 MeV.

Bài 481: Duøng haït proton coù ñoäng naêng Kp = 1,6 MeV baén phaù haït nhaân7

3Li ñöùng yeân. Sau phaûn öùng, ta thu ñöôïc hai

haït gioáng nhau có cuøng ñoäng naêng vaø phaûn öùng toûa moät naêng löôïng Q = 17,4 (MeV). Ñoäng naêng cuûa moãi haït sau phaûn

öùng coù giaù trò laø :

A: K = 8,7 (MeV) B: K = 9,5 (MeV) C: K = 3,2 (MeV) D: K = 35,8 (MeV)

Bài 482: Cho phaûn öùng haït nhaân xaûy ra nhö sau: n +3

6

Li T + . Naêng löôïng toaû ra töø phaûn öùng laø Q = 4,8MeV.

Giaû söû ñoäng naêng cuûa caùc haït ban ñaàu laø khoâng ñaùng keå. Ñoäng naëng cuûa haït thu ñöôïc sau phaûn öùng laø:

A: K = 2,74 (MeV) B: K = 2,4 (MeV) C: K = 2,06 (MeV) D: K = 1,2 (MeV).

Bài 483: Baén haït vaøo haït nhaân14

7N ñöùng yeân ta coù phaûn öùng: +

14

7N

17

8O + p. Bieát caùc haït sinh ra coù cuøng

vectô vaän toác. Cho m = 4,0015u ; mN = 13,9992u; mp = 1,0072u ; mO = 16,9947u ; 1 u = 931MeV/c2. Ñoäng naêng caùc

haït sinh ra ñöôïc tính theo ñoäng naêng W cuûa haït bôûi bieåu thöùc naøo sau ñaây?

A: WP = 1

60

W ; WO = 17

81

W C. WP = 1

81

W ; WO = 17

81

W

B: WP = 17

81

W ; WO = 1

81

W D. WP = 4

81

W ; WO = 16

81

W

Bài 484: Hạt nhân urani U238

92 đứng yên, phân rã và biến thành hạt nhân thôri (Th). Động năng của hạt bay ra chiếm

khoảng bao nhiêu phần trăm năng lượng phân rã ?

A: 1,68%. B. 98,3%. C. 16,8%. D. 96,7%.

Bài 485: Hạt nhân234

92U phóng xạ thành hạt X. Ban đầu urani đứng yên, động năng hạt X chiếm bao nhiêu % năng lượng toả

ra của phản ứng. Cho rằng khối lượng các hạt bằng gần bằng với số khối và phóng xạ trên không có tia kèm theo.

A: 7,91% B. 1,71%. C. 98,29%. D. 82,9%.

Bài 486: Döôùi taùc duïng cuûa böùc xaï gamma (), haït nhaân cuûa cacbon 12

6C taùch thaønh caùc haït nhaân haït

4

2He . Taàn soá cuûa

tia laø 4.1021

Hz. Caùc haït Heâli sinh ra coù cuøng ñoäng naêng. Tính ñoäng naêng cuûa moãi haït heâli. Cho mC = 12,0000u. mHe =

4,0015u ; u = 1,66.10-27

kg ; c = 3.108 m/s; h = 6,6.10

-34J.s

A: 7,56.10-13

J B: 6,56.10-13

J C: 5,56.10-13

J D: 4,56.10-13

J

Bài 487: Cho phaûn öùng haït nhaân: p + 9

4Be + X Haït Be ñöùng yeân. Haït p coù ñoäng naêng Kp = 5,45 (MeV).

Haït coù ñoäng naêng K = 4,00 (MeV) vaø

v vuoâng goùc vôùi p

v . Ñoäng naêng cuûa haït X thu ñöôïc laø :

A: Kx = 2,575 (MeV) B: Kx = 3,575 (MeV) C: Kx = 4,575 (MeV) D: Kx = 1,575 (MeV)


: 00998822..660022..660022 Trang: 166

Bài 488: Duøng haït proton coù ñoäng naêng K1 baén vaøo haït nhaân9

4Be ñöùng yeân gaây ra phaûn öùng

9 6

4 3p Be Li .

Phaûn öùng naøy toaû ra naêng löôïng Q = 2,125MeV. Haït nhaân vaø haït6

3Li bay ra vôùi caùc ñoäng naêng laàn löôït baèng

K2 = 4MeV và K3 = 3,575MeV. Tính goùc giöõa caùc höôùng chuyeån ñoäng cuûa haït vaø haït p (bieát khoái löôïng caùc haït

nhaân xaáp xæ baèng soá khối cuûa noù). Cho 1u = 931,6MeV.

A: 450 B. 90

0 C. 75

0 D. 120

0

Bài 489: Hạt proton có động năng 4,5MeV bắn vào hạt 3

1T đứng yên tạo ra 2 hạt

3

2He và nơtron. Hạt nơtron sinh ra

có véctơ vận tốc hợp với véctơ vận tốc của proton một góc 600. Tính động năng hạt nơtron. Cho mT = mHe = 3,016u, mn =

1,009u, mp = 1,007u.


Bài 490: Duøng haït proton có vận tốcp

v baén phaù haït nhaân 7

3Li ñöùng yeân. Sau phaûn öùng, ta thu ñöôïc hai haït có cuøng

ñoäng naêng và vận tốc mỗi hạt đều bằng v, góc hợp bởi

v và p

v bằng 600. Biểu thức liên hệ nào sau đây là đúng:

A:

.

p p2.m v

v

m

B:

.p p

m v

v

m

C:

.

p pm v

v

2.m

D:

.p p

3 m v

v

2.m

.

Bài 491: Dïng mét pr«t«n cã ®éng n¨ng 5,58 MeV b¾n ph¸ h¹t nh©n 23

11Na ®øng yªn sinh ra h¹t α vµ h¹t X. Ph¶n øng

kh«ng bøc x¹ γ. BiÕt ®éng n¨ng h¹t α lµ 6,6 MeV. TÝnh ®éng n¨ng h¹t nh©n X. Cho: mP = 1,0073 u; mNa = 22,98503 u;

mX = 19,9869 u; mα = 4,0015 u; 1u = 931,5 MeV/c2.

A: WX = 2, 64 MeV B. WX = 4,68 MeV C. WX = 8,52 MeV D. WX = 3,43MeV.

Bài 492: Hạt proton có động năng 5,862MeV bắn vào hạt 3

1T đứng yên tạo ra 1 hạt

3

2He và 1 nơtron. Hạt nơtron sinh ra

có véctơ vận tốc hợp với véctơ vận tốc của proton một góc 600. Tính động năng hạt nơtron. Cho biết mT = mHe = 3,016u,

mn = 1,009u, mp = 1,007u, 1u = 931MeV/c2.


Bài 493: Một hạt nhân D (2

1 H ) có động năng 4MeV bắn vào hạt nhân 6

3 Li đứng yên tạo ra phản ứng:

2 6 4

1 3 22H Li He . Biết rằng vận tốc của hai hạt được sinh ra hợp với nhau một góc 157

0. Lấy tỉ số giữa hai khối lượng

bằng tỉ số giữa hai số khối. Năng lượng toả ra của phản ứng là:

A: 22,4MeV B. 21,2MeV C. 24,3MeV D. 18,6MeV

Bài 494: Cho hạt prôtôn có động năng Kp = 1,8 MeV bắn phá hạt nhân 7

3 Li đứng yên sinh ra hai hạt nhân X có cùng độ

lớn vận tốc. Cho biết khối lượng các hạt: m(p) = 1,0073u, m(X) = 4,0015u, m(Li) = 7,0144u, u = 931 MeV/c2 = 1,66.10

-27

kg. Độ lớn vận tốc của mỗi hạt sinh ra sau phản ứng là:

A: 6,96.107 m/s B. 8,75.10

6 m/s. C. 5,9 .10

6 m/s D. 2,15.10

7 m/s

Bài 495: Người ta dùng prôtôn có động năng Kp = 5,45 MeV bắn phá vào hạt nhân 9

4Be đứng yên sinh ra hạt và hạt

nhân Li. Biết rằng hạt sinh ra có động năng 4MeV và chuyển động theo phương vuông góc với phương chuyển động

của prôtôn ban đầu. Động năng của hạt nhân Li mới sinh ra là:

A: 3,575 MeV B. 3,375 MeV C. 6,775 MeV D. 4,565 MeV

Bài 496: Một nhà máy điện hạt nhân dùng nhiên liệu235

92U trung bình mỗi phản ứng tỏa ra 200MeV. Công suất 1000MW,

hiệu suất 25%. Tính khối lượng nhiên liệu đã làm giàu 235

92U đến 35% cần dùng trong một năm 365 ngày ?

A: 5,4tấn. B. 4,8tấn. C. 4,4tấn. D. 5,8tấn.


: 00998822..660022..660022 Trang: 167

HIỆN TƢỢNG PHÓNG XẠ

1. Hiện tượng phóng xạ: Phóng xạ là hiện tượng hạt nhân nguyên tử của một số nguyên tố (kém bền vững) tự phóng ra

các bức xạ rồi biến đổi thành hạt nhân nguyên tử của các nguyên tố khác (bền vững hơn).

Các nguyên tố phóng xạ có sẵn trong tự nhiên gọi là phóng xạ tự nhiên. Các nguyên tố phóng xạ do con người tạo ra

gọi là phóng xạ nhân tạo (phóng xạ nhân tạo có nhiều hơn phóng xạ tự nhiên)

2. Các loại tia phóng xạ (phóng ra từ hạt nhân):

a) Tia alpha (): thực chất là hạt nhân nguyên tử Heli 4

2 He .

- Bị lệch về phía bản (-) của tụ điện vì mang q = +2e.

- Phóng ra với vận tốc 107m/s.

- Có khả năng ion hoá chất khí.

- Đâm xuyên kém. Trong không khí đi được 8cm.

b) Tia Bêta (): Gồm + và

-

- -: lệch về bản (+) của tụ điện, thực chất là chùm electron, có điện tích -e.

- Do sự biến đổi: n p + e + ( là phản hạt notrino)

- + lệch về phía (-) của tụ điện (lệch nhiều hơn tia và đối xứng với

-);

- +

thực chất là electron dương hay pôzitrôn có điện tích +e.

- Do sự biến đổi: p n + + +

( là hạt notrino)

- Phóng ra với vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng.

- Ion hoá chất khí yếu hơn .

- Khả năng đâm xuyên mạnh, đi được vài trăm mét trong không khí.

- Trong từ trƣờng các tia -,

+, đều bị lệch theo phương vuông góc với

đường sức từ , do lực Lorentz nhưng vì tia - có điện tích trái dấu với các

tia +, nên có xu hướng lệch ngược hướng với các tia

+, .

c) Tia gammar ()

- Có bản chất là sóng điện từ bước sóng rất ngắn ( λ < 0,01nm), là chùm

phôtôn năng lượng cao.

- Không bị lệch trong điện trường, từ trường.

- Có các tính chất như tia Rơnghen.

- Khả năng đâm xuyên lớn, có thể đi qua lớp chì vài cm và rất nguy hiểm.

- Phóng xạ không làm biến đổi hạt nhân nhưng phóng xạ luôn đi kèm với các phóng xạ , .

3) Quy tắc dịch chuyển của sự phóng xạ:

* Phóng xạ (4

2 He ): 4 4

2 2

A A

Z ZX He Y . So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con lùi 2 ô trong bảng tuần hoàn và

có số khối giảm 4 đơn vị.

* Phóng xạ - (

0

1e ): 0

1 1

A A

Z ZX e Y . So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con tiến 1 ô trong bảng tuần hoàn và

có cùng số khối. Thực chất của phóng xạ - là:

1 1 0

0 1 1 pn p e v ( p là phản hạt nơtrinô)

* Phóng xạ + (

0

1e ): 0

1 1

A A

Z ZX e Y . So với hạt nhân mẹ, hạt nhân con lùi 1 ô trong bảng tuần hoàn và

có cùng số khối. Thực chất của phóng xạ + là một hạt prôtôn biến thành một hạt nơtrôn, một hạt pôzitrôn và một

hạt nơtrinô: 1 1 0

1 0 1p n e v và bản chất của tia phóng xạ + là dòng hạt pôzitrôn (e

+).

(hạt và phản hạt nơtrinô phải xuất hiện trong các phóng xạ +,

- là do sự bảo toàn mômen động lượng)

* Phóng xạ (hạt phôtôn). Hạt nhân con sinh ra ở trạng thái kích thích có mức năng lượng E1 chuyển xuống mức

năng lượng E2 đồng thời phóng ra một phôtôn có năng lượng: 1 2

hchf E E . Trong phóng xạ không

có sự biến đổi hạt nhân phóng xạ thường đi kèm theo phóng xạ và .

* Hạt phôtôn: Không có khối lượng nghỉ m0 = 0, không có kích thước, không có điện tích, không tồn tại ở trạng

thái đứng yên. Nhưng có năng lượng, có động lượng p = h/c, có khối lượng tương đối tính m = /c2, có phản hạt là

chính nó và chỉ tồn tại khi chuyển động với vận tốc bằng vận tốc ánh sáng!

* Hạt nơtrinô có khối lượng nghỉ 0, không mang điện, có năng lượng, động lượng và mômen động lượng.

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+

+ -

+ -

+ -

+

-

Trong điện trƣờng

Trong từ trƣờng


: 00998822..660022..660022 Trang: 168

4. Ứng dụng của các đồng vị phóng xạ: Ngoài các đồng vị có sẵn trong thiên nhiên gọi là các đồng vị phóng xạ tự nhiên,

người ta chế tạo ra được nhiều đồng vị phóng xạ, gọi là đồng vị phóng xạ nhân tạo. Các đồng vị phóng xạ nhân tạo có nhiều

ứng dụng trong Y học chẳng hạn như xạ trị... Người ta đưa các đồng vị khác nhau vào cơ thể để theo dõi sự xâm nhập và di

chuyển của nguyên tố nhất định trong cơ thể người. Gọi là nguyên tử đánh dấu, qua đó có thể theo dõi được tình trạng bệnh lí.

Trong ngành khảo cổ học, sử dụng phương pháp xác định tuổi theo lượng cacbon C14 để xác định niên đại của các cổ vật hữu

cơ. Trong quân sự các chất phóng xạ được ứng dụng để tạo ra bom nguyên tử có tính hủy diệt lớn, trong công nghiệp ứng

dụng sản xuất điện nguyên tử...

5. Định luật phóng xạ: Mỗi chất phóng xạ có 1 chu kì phân rã đặc trưng, đó là khoảng thời gian sau đó lượng chất

phóng xạ giảm đi một nửa.

Chú ý:

- Định luật phóng xạ có tính thống kê, nó chỉ đúng với lượng rất lớn số hạt chất phóng xạ.

- Với mỗi hạt nhân phóng xạ thì quá trình phân rã xảy ra ngẫu nhiên không biết trước tức là không thể áp dụng

định luật phóng xạ cho 1 hạt hay một lượng rất ít hạt chất phóng xạ.

* Số nguyên tử chất phóng xạ còn lại sau thời gian t: 0 0.2 .

t

tTN N N e

* Số hạt nguyên tử bị phân rã bằng số hạt nhân con được tạo thành: 0 0(1 )

tN N N N e

* Khối lượng chất phóng xạ còn lại sau thời gian t: 0 0.2 .t

tTm m m e

* Khối lượng chất bị phóng xạ sau thời gian t: 0 0(1 )

tm m m m e

* Phần trăm chất phóng xạ bị phân rã: 0

.100% 1 100%tm

em

* Phần trăm chất phóng xạ còn lại: 0

100% 2 100% 100%. . .t

tTm

em

* Khối lượng chất mới được tạo thành sau thời gian t: 1 0

1 1

1 0. .(1 ) (1 )

A A

t tA N e A m eN

m AN N A

Trong đó: N0, m0 là số nguyên tử và khối lượng chất phóng xạ ban đầu, T là chu kỳ bán rã 2 0, 693ln

T T

là hằng số phóng xạ. Còn A, A1 là số khối của chất phóng xạ ban đầu và của chất mới được tạo thành, NA là số

Avôgađrô NA = 6,023.1023

mol-1. Trường hợp phóng xạ

thì A = A1 m1 = m

Chú ý: và T đặc trưng cho chất phóng xạ, nó không phụ thuộc vào các tác động bên ngoài (nhiệt độ, áp suất, độ

ẩm và lượng chất phóng xạ nhiều hay ít) mà chỉ phụ thuộc loại chất phóng xạ (nhưng nếu dùng các bức xạ mạnh

gamma hay tia X chiếu vào chất phóng xạ thì sự phóng xạ có thể thay đổi mà thường là làm tăng tốc độ phóng xạ) .

6) Độ phóng xạ: (H = λ.N) Là đại lượng đặc trưng cho tính phóng xạ mạnh hay yếu của một lượng - chất phóng

xạ, nó phụ thuộc vào cả loại chất phóng xạ (λ) và lượng chất phóng xạ (N), được đo bằng: số phân rã /1s

0 02 ..

t

T tH H H e N (H0 = .N0 là độ phóng xạ ban đầu).

Đơn vị: Becơren (Bq); 1Bq = 1 phân rã/giây; 1Curi (Ci) , 1Ci = 3,7.1010

Bq (1Ci bằng độ phóng xạ của 1g Ra)

*) Lưu ý: - Khi tính độ phóng xạ H, H0 (Bq) thì chu kỳ phóng xạ T phải đổi ra đơn vị giây(s).

- Với một chất phóng xạ có chu kì phân rã T rất lớn hơn so với thời gian phân rã t thì trong suốt thời gian t độ

phóng xạ H được coi như không đổi và số hạt bị phân rã trong thời gian đó là N = H.t

Bài 497: Chất phóng xạ do Becơren phát hiện ra đầu tiên là:

A: Radi B. Urani C. Thôri D. Pôlôni

Bài 498: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà hieän töôïng phoùng xaï?

A: Phoùng xaï laø quaù trình haït nhaân töï phaùt ra tia phoùng xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït nhaân khaùc.

B: Phoùng xaï laø tröôøng hôïp rieâng cuûa phaûn haït nhaân.

C: Phoùng xaï tuaân theo ñònh luaät phoùng xaï.

D: Phoùng xaï laø moät quaù trình tuaàn hoaøn coù chu kì T goïi laø chu kì baùn raõ.


: 00998822..660022..660022 Trang: 169

Bài 499: Muốn phát ra bức xạ, chất phóng xạ thiên nhiên cần phải được kích thích bởi:

A: Ánh sáng mặt trời B: Tia tử ngoại C: Tia X D. Tất cả đều sai

Bài 500: Phát biểu nào sau đây về phóng xạ là không đúng ?

A: Phóng xạ là hiện tượng một hạt nhân bị kích thích rồi phóng ra những bức xạ gọi là tia phóng xạ.

B: Phóng xạ là một trường hợp riêng của phản ứng hạt nhân.

C: Một số chất phóng xạ có sẵn trong tự nhiên.

D: Có những chất đồng vị phóng xạ do con người tạo ra.

Bài 501: Chọn câu sai. Tia (alpha) :

A: Làm ion hoá chất khí. C: bị lệch khi xuyên qua một điện trường hay từ trường.

B: Làm phát quang một số chất. D: có khả năng đâm xuyên mạnh.

Bài 502: Chọn câu sai. Tia (grama)

A: Gây nguy hại cho cơ thể. C: Không bị lệch trong điện trường, từ trường.

B: Có khả năng đâm xuyên rất mạnh. D: Có bước sóng lớn hơn tia Rơnghen.

Bài 503: Chọn câu đúng. Các cặp tia không bị lệch trong điện trường và từ trường là:

A: tia và tia C. tia và tia

B: tia và tia Rơnghen D. tia và tia Rơnghen

Bài 504: Chọn câu đúng. Các tia có cùng bản chất là:

A: tia và tia tử ngoại C. tia và tia hồng ngoại.

B: tia âm cực và tia Rơnghen D. tia và tia âm cực.

Bài 505: Tia phóng xạ - không có tính chất nào sau đây:

A: Mang điện tích âm. C: Bị lệch về bản âm khi đi xuyên qua tụ điện.

B: Lệch đường trong từ trường. D: Làm phát huỳnh quang một số chất.

Bài 506: Chọn câu sai khi nói về tia -:

A: Mang điện tích âm. C: Có vận tốc gần bằng vận tốc ánh sáng.

B: Có bản chất như tia X. D: Làm ion hoá chất khí yếu hơn so với tia .

Bài 507: Chọn câu sai khi nói về tia :

A: Không mang điện tích C. Có bản chất như tia X.

B: Có khả năng đâm xuyên rất lớn. D. Có vận tốc nhỏ hơn vận tốc ánh sáng.

Bài 508: Tính chất nào sau đây không phải là tính chất chung của các tia , , ?

A: Có khả năng ion hoá. C: Bị lệch trong điện trường hoặc từ trường.

B: Có tác dụng lên phim ảnh. D: Có mang năng lượng.

Bài 509: Điều nào sau đây là sai khi nói về tia -?

A: Hạt - thực chất là electron.

B: Trong điện trường, tia - bị lệch về phía bản dương của tụ và lệch nhiều hơn so với tia .

C: Tia - là chùm hạt electron được phóng ra từ hạt nhân nguyên tử.

D: Tia - chỉ bị lệch trong điện trường và không bị lệch đường trong từ trường.

Bài 510: Điều nào sau đây là đúng khi nói về tia +?

A: Hạt + có cùng khối lượng với electron nhưng mang một điện tích nguyên tố dương.

B: Tia + có tầm bay ngắn hơn so với tia

C: Tia + có khả năng đâm xuyên mạnh, giống như tia Rơnghen.

D: A, B và C đều đúng.

Bài 511: Bức xạ nào sau đây có bước sóng nhỏ nhất?

A: Tia hồng ngoại. B: Tia X. C: Tia tử ngoại D: Tia

Bài 512: Tia naøo sau ñaây không phaûi laø tia phoùng xaï?

A: Tia -. B: Tia

+ C: Tia X. D: Tia


A: Tia gồm các hạt nhân của nguyên tử hêli.

B: Tia + gồm các hạt có cùng khối lượng với electron nhưng mang điện tích nguyên tố dương.

C: Tia - gồm các electron nên không phải phóng ra từ hạt nhân.

D: Tia lệch trong điện trường ít hơn tia .


A: Phóng xạ là phóng xạ đi kèm theo các phóng xạ và .

B: Vì tia - là các electron nên nó được phóng ra từ lớp vỏ của nguyên tử.

C: Không có sự biến đổi hạt nhân trong phóng xạ .

D: Photon do hạt nhân phóng ra có năng lượng rất lớn.

Bài 515: Khaùc bieät quan troïng nhaát cuûa tia ñoái vôùi tia vaø tia laø:

A: laøm môø phim aûnh. C: Laøm phaùt huyønh quang.

B: khaû naêng Ion hóa không khí. D: Laø böùc xaï ñieän töø.


: 00998822..660022..660022 Trang: 170

Bài 516: Điều nào sau đây là sai khi nói về tia alpha?

A: Tia thực chất là hạt nhân nguyên tử hêli (4

2 He ).

B: Khi đi qua điện trường giữa hai bản tụ điện, tia bị lệch về phía bản âm của tụ điện.

C: Tia phóng ra từ hạt nhân với vận tốc bằng vận tốc ánh sáng.

D: Khi đi trong không khí, tia làm ion hoá không khí và mất dần năng lượng.

Bài 517: Phát biểu nào sau đây sai?

A: Vì có điện tích lớn hơn electron nên trong cùng 1 điện trường tia α lệch nhiều hơn tia +.

B: Tia + gồm các hạt có cùng khối lượng với electron và mang điện tích dương

+e.

C: Tia α gồm các hạt nhân của nguyên tử hêli

D: Tia α bị lệch ít hơn tia + trong cùng một từ trường

Bài 518: Tia nào sau đây không bị lệch khi đi qua một điện trường giữa hai bản tụ điện?

A: Tia cực tím. B: Tia âm cực. C: Tia hồng ngoại. D: Cả A và C.

Bài 519: Tia phoùng xaï coù cuøng baûn chaát vôùi:

A: Tia Rônghen. C: Tia hoàng ngoaïi, tia töû ngoaïi.

B: Caùc tia ñôn saéc coù maøu töø ñoû ñeán tím. D: Taát caû caùc tia neâu ôû treân.

Bài 520: Haõy saép xeáp theo thöù töï giaûm daàn veà khaû naêng ñaâm xuyeân cuûa caùc tia , , :

A: , , B: , , C: , , D: , ,

Bài 521: Thöïc chaát cuûa söï phoùng xaï -

(eâlectron) laø do:

A: Söï bieán ñoåi moät proâtoân thaønh moät nôtroân, moät eâlectron vaø moät nôtrinoâ.

B: Söï phaùt xaï nhieät eâlectron.

C: Söï bieán ñoåi moät nôtroân thaønh moät proâtoân, moät eâlectron vaø moät nôtrinoâ.

D: Söï böùt electron khoûi kim loaïi do taùc duïng cuûa phoâtoân aùnh saùng.

Bài 522: Nhận xét nào sau đây là đúng khi nói về hạt notrino:

A: Có thể mang ñieän tích âm hoặc döông. C: Phóng xạ -

tạo ra phản hạt notrino .

B: Haït xuaát hieän trong phaân raõ phoùng xaï . D: Phóng xạ +

tạo ra phản hạt notrino.

Bài 523: Hạt notrino xuất hiện trong các phóng xạ là do tuân theo định luật bảo toàn nào?

A: Điện tích B: Động lượng C: Mômen động lượng D: Số khối.

Bài 524: Phaùt bieåu naøo sau ñaây laø sai khi noùi veà hieän töôïng phoùng xaï ?

A: Becôren laø ngöôøi ñaàu tieân ñaõ phaùt hieän vaø nghieân cöùu hieän töôïng phoùng xaï.

B: Tia laø chuøm haït eâlectron chuyeån ñoäng vôùi toác ñoä raát lôùn.

C: 1 Curi laø ñoä phoùng xaï cuûa 1g chaát phoùng xaï rañi.

D: Haèng soá phoùng xaï ti leä nghòch vôùi chu kì baùn raõ.

Bài 525: Chu kỳ bán rã của một chất phóng xạ là thời gian sau đó:

A: Hiện tượng phóng xạ lặp lại như cũ. C: 1/2 số hạt nhân của lượng phóng xạ bị phân rã.

B: 1/2 hạt nhân phóng xạ bị phân rã. D: Khối lượng chất phóng xạ tăng lên 2 lần.

Bài 526: Một đồng vị phóng xạ nhân tạo mới hình thành, hạt nhân của nó có số proton bằng số notron. Hỏi đồng vị đó có

thể phóng ra bức xạ nào sau đây?

A: + B.

- C. α và

- D.

- và

Bài 527: OÂng baø Joliot-Curi ñaõ duøng haït baén phaù nhoâm 27

13Al phaûn öùng taïo ra moät haït nhaân X vaø moät nôtroân. Haït

nhaân X töï ñoäng phoùng xaï vaø bieán thaønh haït nhaân 30

14Si . Keát luaän naøo sau ñaây laø đúng?

A: X laø 30

15P : Ñoàng vò phoùng xaï nhaân taïo vaø tia phoùng xaï do noù phaùt ra laø tia beâta coäng.

B: X laø 32

15P : Ñoàng vò phoùng xaï nhaân taïo vaø tia phoùng xaï do noù phaùt ra laø tia beâta tröø.

C: X laø 30

15P : Ñoàng vò phoùng xaï töï nhieân vaø tia phoùng xaï do noù phaùt ra laø tia beâta coäng.

D: X laø 32

15P : Ñoàng vò phoùng xaï nhaân taïo vaø tia phoùng xaï do noù phaùt ra laø tia beâta tröø.

Bài 528: Trong phaûn öùng phoùng xaï , so vôùi haït nhaân meï trong baûng tuaàn hoaøn thì haït nhaân con:

A: Luøi 2 oâ B: Tieán 2 oâ C: Luøi 1 oâ D: Không đổi vị trí

Bài 529: Trong phóng xạ -, so với hạt nhân mẹ trong bảng tuần hoàn thì hạt nhân con có vị trí:

A: Lùi 1 ô B. Lùi 2 ô C. Tiến 1 ô D. Tiến 2 ô

Bài 530: Trong phóng xạ +, so với hạt nhân mẹ trong bảng tuần hoàn thì hạt nhân con có vị trí:

A: Lùi 1 ô B. Lùi 2 ô C. Tiến 1 ô D. Tiến 2 ô

Bài 531: Khi moät haït nhaân nguyeân töû phoùng xaï laàn löôït moät tia roài moät tia -

thì:

A: Soá khoái giaûm 4, soá proâtoân giaûm 2. C: Soá khoái giaûm 4, soá proâtoân giaûm 1.

B: Soá khoái giaûm 4, soá proâtoân taêng 1. D: Soá khoái giaûm 2, soá proâtoân giaûm 1.


: 00998822..660022..660022 Trang: 171

Bài 532: Phát biểu nào sau đây là không đúng ?

A: Trong phóng xạ +, số nuclôn không thay đổi, nhưng số prôtôn và số nơtrôn thay đổi.

B: Trong phóng xạ –, số nơtrôn của hạt nhân giảm 1 đơn vị và số prôtôn tăng một đơn vị.

C: Phóng xạ không làm biến đổi hạt nhân.

D: Trong phóng xạ α, số nuclôn giảm 2 đơn vị và số prôtôn giảm 4 đơn vị.

Bài 533: Khi phoùng xaï , haït nhaân nguyeân töû seõ thay ñoåi nhö theá naøo ?

A: Soá khoái giaûm 2, soá proâtoân giaûm 2. C: Soá khoái giaûm 2, soá protoân giöõ nguyeân.

B: Soá khoái giaûm 4, soá proâtoân giaûm 2. D: Soá khoái giaûm 4, soá proâtoân giöõ nguyeân.

Bài 534: 238

92U Sau moät soá laàn phaân raõ vaø

-

bieán thaønh haït nhaân beàn laø 206

82Pb . Hoûi quaù trình naøy ñaõ phaûi traûi qua bao

nhieâu laàn phaân raõ vaø -

?

A: 6 laàn phaàn raõ vaø 8 laàn phaân raõ -

. C: 8 laàn phaân raõ vaø 6 laàn phaân raõ -

.

B: 32 laàn phaân raõ vaø 10 laàn phaân raõ -

. D: 10 laàn phaân raõ vaø 82 laàn phaân raõ -

.

Bài 535: Choïn phaùt bieåu ñuùng.

A: Ñoä phoùng xaï chæ phuï thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát phoùng xaï.

B: Ñoä phoùng xaï caøng lôùn neáu khoái löôïng chaát phoâng xaï caøng lôùn.

C: Coù theå thay ñoåi ñoä phoùng xaï baèng caùch thay ñoåi caùc yeáu toá lyù, hoaù cuûa moâi tröôøng bao quanh chaát phoùng xaï.

D: Chæ coù chu kì baùn raõ aûnh höôøng ñeán ñoä phoùng xaï.

Bài 536: Phát biểu nào sau đây về hiện tượng phóng xạ là đúng ?

A: Nhiệt độ càng cao thì sự phóng xạ xảy ra càng mạnh.

B: Khi được kích thích bởi các bức xạ có bước sóng cực ngắn (tia X, tia ), sự phóng xạ xảy ra càng nhanh.

C: Các tia phóng xạ (, , ) đều bị lệch trong điện trường hoặc từ trường.

D: Hiện tượng phóng xạ xảy ra có mức độ nhanh hay chậm phụ còn thuộc vào các tác động lí hoá bên ngoài.


A: Độ phóng xạ đặc trưng cho chất phóng xạ.

B: Chu kỳ bán rã đặc trưng cho chất phóng xạ.

C: Hằng số phóng xạ đặc trưng cho chất phóng xạ.

D: Hằng số phóng xạ và chu kỳ bán rã của chất phóng xạ tỉ lệ nghịch với nhau.

Bài 538: Nhận xét nào đúng về quá trình phóng xạ của một chất.

A: Độ phóng xạ một chất tỷ lệ với số hạt đã bị phân rã.

B: Độ phóng xạ một chất tỷ lệ với số hạt đã bị phân rã và thời gian phân rã.

C: Độ phóng xạ của một chất tỷ lệ với số hạt còn lại chưa bị phân rã.

D: Độ phóng xạ một chất tỷ lệ với chu kì bán rã.

Bài 539: Ban đầu có 5g radon (222

86Rn ) là chất phóng xạ với chu kỳ bán rã T = 3,8 ngày. Hãy tính: Số nguyên tử còn lại

sau thời gian 9,5 ngày :

A: 23,9.1021

B: 2,39.1021

C: 3,29.1021

D: 32,9.1021

Bài 540: Moät maãu phoùng xaï coù chu kì baùn raõ laø T. Sau moät khoaûng thôøi gian t = n-1

keå töø thôøi ñieåm ban ñaàu thì khoái

löôïng maãu chaát phoùng xaï coøn laïi laø:

A: (0,693n).100% so vôùi khoái löôïng ban ñaàu. C: (0,693)n

.100% so vôùi khoái löôïng ban ñaàu.

B: (0,368n).100% so vôùi khoái löôïng ban ñaàu. D: (0,368)n

.100% so vôùi khoái löôïng ban ñaàu.

Bài 541: Chất phóng xạ Coban 60

27Co dùng trong y tế có chu kì bán rã T = 5,33 năm và khối lượng nguyên tử là 58,9u.

Ban đầu có 500g Co. Khối lượng Co còn lại sau 12 năm là:

A: 220g B. 105g C. 196g D. 136g

Bài 542: Chất phóng xạ Coban 60

27Co dùng trong y tế có chu kì bán rã T = 5,33năm. Ban đầu có 500g

60

27Co . Sau bao lâu

thì khối lượng chất phóng xạ còn lại 100g?

A: 12,38năm B. 8,75năm C. 10,5 năm D. 15,24năm.

Bài 543: Iốt 131

53I là chất phóng xạ. Ban đầu có 200g chất này thì sau 24 ngày đêm, chỉ còn 25g. Chu kì bán rã của

131

53I là:

A: 6 ngày đêm B. 8 ngày đêm C. 12 ngày đêm D. 4 ngày đêm.

Bài 544: Một chất phóng xạ sau 10 ngày đêm giảm đi 3/4 khối lượng đã có. Chu kỳ bán rã là.

A: 20 ngày B: 5 ngày C: 24 ngày D: 15 ngày

Bài 545: Một chất phóng xạ có chu kì bán rã T = 7ngày. Nếu lúc đầu có 800g chất ấy thì sau bao lâu còn lại 100g?

A: 14ngày B. 21ngày C. 28ngày D. 56ngày

Bài 546: Có 100g iôt phóng xạ iốt. Biết chu kỳ bán rã của iôt phóng xạ trên là 8 ngày đêm. Tính khối lượng chất iôt còn

lại sau 8 tuần lễ.

A: 8,7 g B: 7,8 g C: 0,87 g D: 0,78 g


: 00998822..660022..660022 Trang: 172

Bài 547: Moät nguoàn phoùng xaï nhaân taïo vöøa ñöôïc taïo thaønh coù chu kì baùn raõ laø 1giôø coù ñoä phoùng xaï lôùn hôn möùc ñoä

phoùng xaï cho pheùp 16 laàn. Sau bao laâu thì ñoä phoùng xaï giaûm ñeán ñoä an toaøn?

A: 2 giôø B: 4 giôø C: 6 giôø D: 8 giôø

Bài 548: Moät nguoàn phoùng xaï nhaân taïo vöøa ñöôïc caáu taïo thaønh coù chu kyø baùn raõ 2giôø, coù ñoä phoùng xaï lôùn hôn möùc ñoä

phoùng xaï an toaøn cho pheùp 64 laàn. Hoûi phaûi sau thôøi gian toái thieåu bao nhieâu ñeå coù theå laøm vieäc an toaøn vôùi nguoàn naøy?

A: 6 giôø B: 12 giôø C: 24 giôø D: 128 giôø

Bài 549: Moät ñoàng vò phoùng xaï coù chu kì baùn raõ laø T. Sau 105 giôø keå töø thôøi ñieåm ban ñaàu (to = 0) thì ñoä phoùng xaï cuûa

maãu chaát ñoù giaûm ñi 128 laàn. Chu kì baùn raõ T laø :

A: 15h B: 30h C: 45h D: 105h

Bài 550: Moät chaát phoâng xaï coù chu kì baùn raõ laø 138 ngaøy ñeâm, khoái löôïng ban ñaàu laø 200g. Sau 276 ngaøy ñeâm, khoái

löôïng chaát phoùng xaï ñaõ bò phaân raõ :

A: 150g B: 50g C: 1,45g D: 0,725g

Bài 551: Ban ñaàu coù 128g plutoni, sau 432 naêm chæ coøn 4g. Chu kì baùn raõ cuûa plutoni laø :

A: 68,4 naêm B: 86,4 naêm C: 108 naêm D: 116 naêm.

Bài 552: Đồng vị 24

11Na là chất phóng xạ

- tạo thành đồng vị của magiê. Mẫu

24

11Na có khối lượng ban đầu mo = 0,24g.

Sau 105 giờ, độ phóng xạ của nó giảm đi 128 lần. Cho NA = 6,02.1023

(mol-1). Tìm chu kỳ bán rã và độ phóng xạ ban đầu

(tính ra đơn vị Bq) của mẫu. (Kết quả tính lấy đến 3 chữ số có nghĩa).

A: T = 1,5 giờ ; Ho = 0,77.1017

Bq C: T = 15 giờ ; Ho = 7,7.1017

Bq

B: T = 1,5 giờ ; Ho = 7,7.1017

Bq D: T = 15 giờ ; Ho = 0,77.1017

Bq

Bài 553: Chaát phoùng xaï poâloâni 210

84Po coù chu kì baùn raõ laø 138 ngaøy. Haõy xaùc ñònh khoái löôïng cuûa khoái chaát poâloâni khi

coù ñoä phoùng xaï laø 1 curi (Ci). Bieát NA = 6,023.1023

haït/mol.

A: 0,223 mg B: 0,223 g C: 3,2.10-3 g D: 2,3g.

Bài 554: Chất phóng xạ Pôlôni Po 210 có chu kỳ bán rã T = 138 ngày. Hãy tính gần đúng khối lượng Po có độ phóng xạ

1 Ci. Sau 9 tháng thì độ phóng xạ của khối lượng Po này bằng bao nhiêu? (1Ci = 3,7.1010

phân rã/s; u = 1,66.10-27

kg).

A: mo = 0,223mg ; H = 0,25 Ci C: mo = 2,23mg ; H = 1,25 Ci

B: mo = 0,223mg ; H = 1,25 Ci D: mo = 2,23mg ; H = 0,25 Ci

Bài 555: Một mẫu chất có độ phóng xạ ở thời điểm t1 là H1 = 105Bq và ở thời điểm t2 là H2 = 2.10

4Bq. Chu kỳ bán rã của

mẫu là T = 138,2 ngày. Số hạt nhân của mẫu chất đó bị phân rã trong khoảng thời gian t2 – t1 là :

A: 1,378.1012

B. 1,378.1014

C. 1,387.1014

D. 1,837.1012

Bài 556: Moät khoái chaát phoùng xaï Ioât sau 24 ngaøy thì ñoä phoùng xaï giaûm bôùt 87,5%. Tính chu kì baùn raõ cuûa:

A: 8 ngaøy B: 16 ngaøy C: 24 ngaøy D: 32 ngaøy

Bài 557: Một chất phóng xạ -

sau 20 ngày đêm khối lượng chất tạo thành gấp 3 lần khối lượng chất phóng xạ còn lại.

Chu kỳ bán rã là.

A: 10 ngày B: 5 ngày C: 24 ngày D: 15 ngày.

Bài 558: Moät chaát phoùng xaï sau 5 ngaøy ñeâm khoái löôïng chất phóng xạ bằng khối lượng chất tạo thành. Chu kì baùn raõ

cuûa chaát naøy laø :


Bài 559: Hạt nhân 24

11Na phân rã

- và biến thành hạt nhân

A

ZX với chu kỳ bán rã là 15 giờ. Lúc đầu mẫu Na là nguyên chất.

Tại thời điểm khảo sát thấy tỉ số giữa khối lượng A

ZX và khối lượng Na có trong mẫu là 0,75. Tìm tuổi của mẫu Na.

A: 1,212 giờ B: 2,112 giờ C: 12,12 giờ D: 21,12 giờ

Bài 560: Một hạt nhân X tự phóng ra chỉ 1 loại bức xạ là tia bêta và biến đổi thành hạt nhân Y. Tại thời điểm t người ta

khảo sát thấy tỉ số khối lượng hạt nhân Y và X bằng a. Sau đó tại thời điểm t + T (T là chu kỳ phân rã của hạt nhân X) tỉ

số trên xấp xỉ bằng:

A: a + 1. B. a + 2. C. 2a – 1. D. 2a + 1.

Bài 561: Một hạt nhân X tự phóng ra chỉ 1 loại bức xạ là tia bêta (-) và biến đổi thành hạt nhân Y. Tại thời điểm t người

ta khảo sát thấy tỉ số khối lượng hạt nhân X và Y bằng a. Sau đó tại thời điểm t + 2T (T là chu kỳ phân rã của hạt nhân

X) tỉ số trên xấp xỉ bằng:

A: 4

3

a

. B.

a

3a 4

. C. 4a. D. a

5

.

Bài 562: Sau 2 giôø ñoä phoùng xaï cuûa moät chaát giaûm ñi 4 laàn. Sau 3 giôø ñoä phoùng xaï cuûa chaát ñoù giaûm bao nhieâu laàn?

A: Giaûm 4 laàn. B: Giaûm 8 laàn C. Giaûm 2 laàn D. Giaûm 16 laàn

Bài 563: Một mẫu gỗ cổ đại có độ phóng xạ ít hơn 4 lần so với mẫu gỗ cùng khối lượng vừa mới chặt. Biết chu kì bán rã

C14 là T = 5570năm. Tuổi của mẫu gỗ là :

A: 8355năm B. 11140năm C. 1392,5năm D. 2785năm.


: 00998822..660022..660022 Trang: 173

Bài 564: Tính tuổi của một cái tượng gỗ bằng độ phóng xạ - của nó bằng 0,77 lần độ phóng xạ của một khúc gỗ cùng

khối lượng vừa mới chặt. Đồng vị C14 có chu kỳ bán rã T = 5600 năm.

A: 1.200 năm. B: 21.000 năm C: 2.100 năm D: 12.000 năm

Bài 565: Haõy tính tuoåi cuûa moät caùi töôïng coå baèng goã bieát raèng ñoä phóng xaï -

cuûa noù baèng 0,95 laàn cuûa moät khuùc goã cuøng

khoái löôïng vaø vöøa môùi chaët. Ñoàng vò cacbon C14 coù chu kì baùn raõ T = 5600 naêm. Cho ln(0,95) = - 0,051 ; ln2 = 0,693.

A: 412 naêm B: 5320 naêm. C: 285 naêm D: 198 naêm.

Bài 566: Một ngôi mộ cổ vừa mới khai quật. Một mẫu ván quan tài của nó chứa 50g cacbon có độ phóng xạ là 457 phân

rã/phút (chỉ có 14

C là phóng xạ). Biết rằng độ phóng xạ của cây cối đang sống vào khoảng 3000 phân rã/phút tính trên

100g cacbon. Chu kì bán rã của 14

C khoảng 5600 năm. Tuổi của ngôi mộ cổ đó cỡ bao nhiêu năm ?

A: 9602 năm. B. 15202 năm. C. 2011 năm. D. 4000 năm.


92U phoùng xaï vaø bieán ñoåi theo phaûn öùng:

238

92U 8

4

2He +

206

82Pb+ 6e

-. Ban ñaàu coù moät

maãu 238

92U nguyeân chaát có khối lượng 50g. Hoûi sau 2 chu kì phân ra liên tiếp của

238

92U thì thu được bao nhiêu lít He ở

điều kiện tiêu chuẩn?

A: 4,7lít B: 37,6lít C: 28,24lít D: 14,7lít

Bài 568: 238

92U sau một chuỗi các phóng xạ và

- biến thành hạt nhân bền

206

82Pb . Tính thể tích He tạo thành ở điều

kiện chuẩn sau 2 chu kì bán rã biết lúc đầu có 119g urani:

A: 8,4lít B. 2,8 lít C. 67,2 lít D. 22,4 lít.


84Po phoùng xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït nhaân chì theo phaûn öùng:

210

84Po

4

2He +

206

82Pb .

Ban ñaàu coù moät maãu poâloâni nguyeân chaát có khối lượng 1g, sau 365 ngày người ta thu được 0,016g He. Tính chu kì phân

rã của Po.


Bài 570: Moät chaát phoùng xaï sau thôøi gian t1 = 4,83giôø coù n1 nguyeân töû bò phaân raõ, sau thôøi gian t2 = 2t1 coù n2 nguyeân töû

bò phaân raõ, vôùi n2 = 1,8n1. Xaùc ñònh chu kì baùn raõ cuûa chaát phoùng xạ naøy :

A: 8,7 giôø B: 9,7 giôø C: 15 giôø D: 18 giôø

Bài 571: Một chất phóng xạ X có chu kì phân rã T, nhờ máy đếm phân rã lần thứ nhất trong 2h kể từ thời điểm ban đầu

người ta đo được có N hạt chất phóng xạ X bị phân rã, lần đo thứ 2 trong 3h kể từ thời điểm ban đầu người ta đo được có

1,3N hạt chất phóng xạ X bị phân rã. Tính chu kì T của chất phóng xạ X.

A: T = 4,71h B: T = 2,09h C: T = 1,5h D: T = 2,5h

Bài 572: Moät nguoàn phoùng xaï coù chu kì baùn raõ T vaø taïi thôøi ñieåm ban ñaàu coù No haït nhaân. Sau caùc khoaûng thôøi gian

T/2, 2T vaø 3T, soá haït nhaân coøn laïi laàn löôït baèng bao nhieâu?

A: N N N

o o o; ;

2 4 9

B: N N N

o o o; ;

4 82

C: N N N

o o o; ;

2 42

D: N N N

o o o; ;

2 6 16

Bài 573: Chu kì bán rã của hai chất phóng xạ A và B lần lượt là 2h và 4h. Ban đầu hai khối chất A và B có số hạt nhân

như nhau. Sau thời gian 8 h thì tỉ số giữa số hạt nhân A và B còn lại là:

A: 1/4 B. 1/2 C. 1/3 D. 2/3.

Bài 574: Chất phóng xạ A có chu kỳ bán rã T, chất phóng xạ B có chu kỳ bán rã 2T. Trong cùng một thời gian, độ phóng xạ

của một mẫu chất phóng xạ B còn lại bằng 1/16 so với độ phóng xạ ban đầu thì độ phóng xạ của một mẫu chất A

A: Còn lại bằng 1/4 so với độ phóng xạ ban đầu C: Còn lại bằng 1/32 so với độ phóng xạ ban đầu

B: Còn lại bằng 1/8 so với độ phóng xạ ban đầu D: Còn lại bằng 1/256 so với độ phóng xạ ban đầu.

Bài 575: Một lượng chất phóng xạ , sau ngày đầu tiên nó phóng ra được N hạt , ngày thứ 2 nó phóng xạ 0,8N hạt .

Chu kì bán rã của chất phóng xạ này là:

A: 1,2 ngày B. 3,1ngày C. 2,6 ngày D. 3,4 ngày.

Bài 576: Để xác định chu kỳ bán rã T của một đồng vị phóng xạ, người ta đo khối lượng đồng vị đó trong mẫu chất khác

nhau 8 ngày được các số đo là 8(g) và 2(g). Tìm chu kỳ bán rã T của đồng vị đó:

A: 2 ngày B. 4 ngày C. 6 ngày D. 5 ngày

Bài 577: Có 2 mẫu chất phóng xạ A và B thuộc cùng 1 chất có chu kỳ bán rã 138,2 ngày và có số lượng hạt nhân ban đầu

như nhau. Tại thời điểm quan sát , tỉ số độ phóng xạ của 2 mẫu là B

A

H =

H2,72. Tuổi của mẫu A nhiều hơn mẫu B là:

A: 199,5 ngày B. 199,8 ngày C. 190,4 ngày D. 189,8 ngày

Bài 578: Một chất phóng xạ X có chu kì phân rã T, nhờ máy đếm phân rã lần thứ nhất người ta đo được trong một phút có

340 hạt chất phóng xạ X bị phân rã, lần thứ 2 sau lần đầu 24h người ta đo được trong một phút có 112 hạt chất phóng xạ X

bị phân rã. Tính chu kì T của chất phóng xạ X.

A: T = 45h B: T = 30h C: T = 15h D: T = 24h


: 00998822..660022..660022 Trang: 174

Bài 579: Một chất phóng xạ phát ra tia α, cứ một hạt nhân bị phân rã sinh ra một hạt α. Trong thời gian một phút đầu, chất

phóng xạ sinh ra 360 hạt α, sau 6 giờ, thì trong một phút chất phóng xạ này chỉ sinh ra được 45 hạt α. Chu kì của chất

phóng xạ này là:

A: 4. giờ. B. 1 giờ. C. 2 giờ. D. 3 giờ.

Bài 580: Trong phòng thí nghiệm có một lượng chất phóng xạ, ban đầu trong 1 phút người ta đếm được có 360

nguyên tử của chất bị phân rã, sau đó 2 giờ trong 1 phút có 90 phân tử bị phân rã. Chu kì bán rã của chất phóng

xạ đó là:

A: 30 phút B. 60 phút C. 90 phút D. 45 phút.

Bài 581: Người ta tiêm vào máu một người một lượng nhỏ dung dịch chứa đồng vị phóng xạ Na24 (chu kỳ bán rã bằng

15 giờ) có độ phóng xạ bằng 1,5Ci. Sau 7,5giờ người ta lấy ra 1cm3 máu người đó thì thấy nó có độ phóng xạ là 392

phân rã/phút. Thể tích máu của người đó bằng bao nhiêu ?

A: 5,25 lít B. 525cm3 C. 6 lít D. 600cm

3

Bài 582: Chất phóng xạ Rađi có chu kỳ bán rã là 1600 năm. Thời gian t để số hạt nhân của Rađi giảm e lần được gọi là

tuổi sống trung bình của hạt nhân Rađi (e là cơ số tự nhiên). Tính thời gian sống trung bình của hạt nhân Rađi?

A: 1600 năm. B. 3200 năm. C. 2308 năm. D. 1/1600 năm.

Bài 583: 238

U là chất phóng xạ có chu kỳ bán rã 9T 4,5.10 năm. Ban đầu phòng thí nghiệm có 40g chất này. Tính số

hạt nhân 238

U bị phân rã sau 1 phút.

A: 3,72.108 B. 29,66.10

6 C. 4,13.10

7 D. 5,29.10

5

Bài 584: Hạt nhân 226

88Racó chu kì bán rã rất dài (T = 1570 năm) và là chất phóng xạ . Một khối chất Ra có độ phóng xạ

ban đầu là 2,5Ci. Tìm thể tích khí He thu được ở điều kiện chuẩn sau 15 ngày. Cho NA = 6,022.1023

(mol-1)

A: 4,125.10-4

lít B: 4,538.10-6

lít C: 3,875.10-5

lít D: 4,459.10-6

lít

Bài 585: Một bệnh nhân điều trị bằng đồng vị phóng xạ, dùng tia để diệt tế bào bệnh. Thời gian chiếu xạ lần đầu là

10t phút, cứ sau 1 tháng thì bệnh nhân phải tới bệnh viện khám bệnh và tiếp tục chiếu xạ. Biết đồng vị phóng xạ đó có

chu kỳ bán rã T = 4 tháng (coi t T ) và vẫn dùng nguồn phóng xạ trong lần đầu. Hỏi lần chiếu xạ thứ 3 phải tiến hành

trong bao lâu để bệnh nhân được chiếu xạ với cùng một lượng tia như lần đầu?

A: 13,6 phút. B. 16,8 phút. C. 20 phút. D. 14,14 phút.

Bài 586: Chu kì bán rã của 238

U là 4,5.109 năm. Hãy tính số hạt Urani bị phân rã trong một năm của 1gam Urani.

A: 1,23.105 hạt B. 3,9.10

11 hạt C. 3,9.10

21 hạt D. 1,23.10

11 hạt

Bài 587: Một chất phóng xạ có chu kì hàng ngàn năm phóng ra 1 hạt nhân nguyên tử Heli sau mỗi lần phân rã. Độ phóng

xạ tại thời điểm khảo sát là H = 6,03.1016

(Bq). Hỏi trong một tháng (30 ngày) sẽ có bao nhiêu lít khí He thu được ở điều

kiện chuẩn ?

A: 22,4l B. 2,24l C. 0,1907l D. 5,72l

Bài 588: Hạt nhân A1

Z1X phóng xạ và biến thành một hạt nhân

A2

Z2Y bền. Coi khối lượng của hạt nhân X, Y bằng số khối

của chúng tính theo đơn vị u. Biết chất phóng xạ A1

Z1X có chu kì bán rã là T. Ban đầu có một khối lượng chất

A1

Z1X , sau 2

chu kì bán rã thì tỉ số giữa khối lượng của chất Y và khối lượng của chất X là :

A: 4A1/A2 B: 4A2/A1 C: 3A2/A1 D: 3A1/A2

Bài 589: Hieän töôïng trong quaëng urani thieân nhieân coù laãn U238 vaø U235 theo tæ leä soá nguyeân töû laø 140 : 1. Giaû thieát taïi

thôøi ñieåm hình thaønh Traùi ñaát tæ leä naøy laø 1 : 1. Bieát chu kyø baùn raõ cuûa U238 vaø U235 laàn löôït laø T1 = 4,5.109

naêm vaø T2 =

7,13.108

naêm. Tuoåi cuûa Traùi ñaát coù theå nhaän giaù trò naøo trong caùc giaù trò sau?

A: t 0,6.109

naêm B. t 1,6.109

naêm C: t 6.109

naêm D. t 6.106

naêm.

Bài 590: 238

92U phân rã thành

206

82Pb với chu kỳ bán rã T = 4,47.10

9 năm. Một khối đá được phát hiện có chứa 46,97mg

238

92U và 2,135mg

206

82Pb . Giả sử lúc khối đá mới hình thành không chứa nguyên tố chì và tất cả lượng chì có mặt trong đó

đều là sản phẩm phân rã của 238

92U . Tuổi của khối đá hiện nay là:

A: 2,5.106 năm. B. 3,3.10

8 năm. C. 3,5.10

7 năm D. 6.10

9 năm.

Bài 591: Hạt nhân urani 238

92U sau một chuỗi phân rã, biến đổi thành hạt nhân chì

206

82Pb . Trong quá trình đó, chu kì bán

rã của 238

92U biến đổi thành hạt nhân chì là 4,47.10

9 năm. Một khối đá được phát hiện có chứa 1,188.10

20 hạt nhân

238

92U và

6,239.1018

hạt nhân 206

82Pb . Giả sử khối đá lúc mới hình thành không chứa chì và tất cả lượng chì có mặt trong đó đều là

sản phẩm phân rã của 238

92U . Tuổi của khối đá khi được phát hiện là:

A: 3,3.108 năm. B. 6,3.10

9 năm. C. 3,5.10

7 năm. D. 2,5.10

6 năm.



210

84Po

4

2He +

206

82Pb .

Ban ñaàu coù moät maãu poâloâni nguyeân chaát. Hoûi sau bao laâu thì tæ soá giöõa khoái löôïng chì taïo thaønh vaø khoái löôïng poâloâni

coøn laïi laø 103/35. Bieát chu kyø baùn raõ cuûa poâloâni laø 138 ngaøy.



: 00998822..660022..660022 Trang: 175



210

84Po

4

2He +

206

82Pb . Ban ñaàu coù

moät maãu Po nguyeân chaát. Tại thời điểm t tæ soá giöõa khoái löôïng chì taïo thaønh vaø khoái löôïng Po coøn laïi laø 7:1 . Tại thời điểm t

+ 414 ngày tæ soá giöõa khoái löôïng chì taïo thaønh vaø khoái löôïng Po coøn laïi laø 63:1. Tính chu kyø baùn raõ cuûa Po.


Bài 594: Haït nhaân226

88Raphoùng xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït

222

86Rn . Ban ñaàu coù 1 maãu

226

88Ranguyeân chaát và có khối lượng

2,26g. Tính số hạt 222

86Rn thu được trong năm thứ 786 của quá trình phân rã? Biết chu kì bán rã của Ra là 1570năm.

A: 1,88.1018

hạt B: 1,88.1017

hạt C: 1,88.1016

hạt D: 1,88.1019

hạt

Bài 595: Một gam chất phóng xạ trong một giây phát ra 4,2.1013

hạt -. Khối lượng nguyên tử của chất này phóng xạ

này là 58,933u; 1u = 1,66.10-27

kg. Chu kỳ bán rã của chất phóng xạ này là:

A: 1,97.108 giây; B. 1,68.10

8 giây; C. 1,86.10

8 giây; D. 1,78.10

8 giây.

Bài 596: Hạt nhân Po210

là chất phóng xạ phát ra tia α và biến đổi thành hạt nhân Pb. Tại thời điểm t, tỉ lệ giữa khối

lượng chì và khối lượng Po trong mẫu là 5, vậy tại thời điểm này tỉ lệ số hạt chì và số hạt Po là:

A: 5,1. B. 5,01. C. 5. D. 4,9.

Bài 597: Sau thời gian t thì số nguyên tử của một chất phóng xạ giảm 20%. Hỏi sau thời gian 2t thì lượng chất

phóng xạ giảm bao nhiêu %?

A: 40% B. 36% C. 30% D. 50%

Bài 598: Biết 210

84Po phóng xạ α tạo nên

206

82Pb với chu kì bán rã 138 ngày. Ban đầu có 100gam

210

84Po rắn, sau một

khoảng thời gian t cân lại thấy khối lượng chất rắn là 99,5 g. Tính t.


Bài 599: Biết 210

84Po phóng xạ α tạo nên

206

82Pb với chu kì bán rã 138 ngày. Ban đầu có một lượng rắn

210

84Po tinh khiết.

Sau bao lâu,210

84Po có hàm lượng 50% về khối lượng trong chất rắn thu được.


Bài 600: Ban đầu có mẫu Po210 nguyên chất, sau một thời gian nó phóng xạ và chuyển thành hạt nhân chì Pb206 bền

với chu kì bán rã 138 ngày. Xác định tuổi của mẫu chất trên biết rằng thời điểm khảo sát thì tỉ số giữa khối lượng của

Pb và Po có trong mẫu là 0,4.


Bài 601: Chaát poâloâni210

84Po là phoùng xaï hạt

4

coù chu kì baùn raõ laø 138 ngaøy. Ban đầu giả sử mẫu quặng Po là nguyên

chất và có khối lượng 210g, sau 276 ngày người ta đem mẫu quặng đó ra cân. Hãy tính gần đúng khối lượng còn lại của

mẫu quặng, coi khối lượng các hạt lấy gần bằng số khối.

A: 157,5g B: 52,5 g C: 210g D: 207g.

(Chúc Các Em Thành Công!)


: 00998822..660022..660022 Trang: 176

Tóm tắt một số phần lý thuyết quan trọng cho thi trắc nghiệm 2012

SOÙNG CÔ VAØ AÂM HOÏC

Caâu 1 : Soùng cô hoïc laø gì? Giaûi thích söï taïo thaønh soùng treân maët nöôùc. Vì sao quaù trình truyeàn soùng laø moät quaù trình truyeàn naêng

löôïng.

1. ÑÒNH NGHÓA SOÙNG: Soùng cô hoïc laø nhöõng dao ñoäng ñaøn hoài lan truyeàn trong moâi tröôøng vaät chaát theo thôøi gian.

2. GIAÛI THÍCH SÖÏ TAÏO THAØNH SOÙNG TREÂN MAËT NÖÔÙC:

a) Hieän töôïng soùng nöôùc:

*) Neùm hoøn ñaù nhoû xuoáng hoà nöôùc yeân laëng ta thaáy xuaát hieän nhöõng soùng nöôùc hình troøn töø nôi hoøn ñaù rôi lan roäng ra treân

moâi tröôøng nöôùc vôùi bieân ñoä giaûm daàn

*) Caùi phao nhaáp nhoâ theo soùng nhöng khoâng truyeàn ñi.

b) Giaûi thích: Giöõa caùc phaàn töû nöôùc coù löïc töông taùc neân khi moät phaàn töû M ñao ñoäng vaø nhoâ leân cao thì caùc löïc töông taùc keùo

caùc phaân töø keá caän nhoá leân theo nhöng chaäm hôn moät chuùt, caùc löïc ñoù cuõng keûo M veà caân baèng. Keát quaû laø dao ñoäng lan roäng

ra treân moâi tröôøng nöôùc.

Phao chæ nhaáp nhoâ theo soùng maø khoâng truyeàn ñi laø vì trong moâi tröôøng truyeàn soùng thì traïng thaùi dao ñoäng truyeàn ñi coøn

phaàn töø vaät chaát cuûa moâi tröôøng chæ dao ñoäng quanh vò trí caân baèng cuûa noù hay nói cách khác sóng cơ là quá trình lan truyền dao động

và lan truyền năng lượng mà không lan truyền vật chất.

3. GIAÛI THÍCH VÌ SAO QUAÙ TRÌNH TRUYEÀN SOÙNG LAØ MOÄT QUAÙ TRÌNH TRUYEÀN NAÊNG LÖÔÏNG:

*) Naêng löôïng truyeàn soùng taïi moät ñieåm tæ leä vôùi bình phöông cuûa bieân ñoä soùng taïi ñoù. Vì vaäy soùng truyeàn ñeán ñieåm naøo thì laøm

cho caùc phaàn töû vaät chaát cuûa moâi tröôøng taïi ñieåm ñoù dao ñoäng vôùi moät bieân ñoä nhaát ñònh töùc laø truyeàn cho caùc phaàn töû ñoù moät

naêng löôïng. Do ñoù quaù trình truyeàn soùng cuõng laø moät quaù trình truyeàn naêng löôïng.

*) Theo ñònh luaät baûo toaøn naêng löôïng thì naêng löôïng soùng truyeàn ñi töø nguoàn do phaûi traûi roäng ra cho caùc phaàn töû cuûa moâi

tröôøng neân naêng löôïng soùng caøng xa nguoàn caøng nhoû.

Caâu 2: Neâu caùc ñònh nghóa: cuûa soùng cô hoïc, soùng doïc, soùng ngang, caùc soùng keát hôïp söï giao thoa cuûa caùc soùng, soùng döøng, chu kyø

cuûa soùng, taàn soá cuûa soùng, böôùc soùng, vaän toác truyeàn soùng, bieân ñoä soùng. Ñònh nghóa 2 dao ñoäng leäch pha, cuøng pha, ngöôïc pha,

điều kiện có giao thoa sóng, hieän töôïng nhieãu xaï.

1. NEÂU CAÙC ÑÒNH NGHÓA:

*) Soùng cô laø nhöõng dao ñoäng ñaøn hoài lan truyeàn trong moâi tröôøng vaät chaát theo thôøi gian.

*) Soùng ngang laø soùng coù phöông dao ñoäng vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn soùng.

*) Soùng doïc laø soùng coù phöông dao ñoäng truøng vôùi phöông truyeàn soùng.

*) Soùng keát hôïp laø caùc soùng coù cuøng phöông, cuøng taàn soá vaø coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi theo thời gian.

*) Söï giao thoa cuûa soùng laø söï toång hôïp cuûa hai hay nhieàu soùng keát hôïp trong khoâng gian, trong ñoù coù nhöõng choã coá ñònh maø

bieân ñoä soùng ñöôïc taêng cöôøng hay giaûm bôùt.

*) Soùng döøng laø soùng coù caùc nuùt vaø caùc buïng coá ñònh trong khoâng gian.

*) Chu kyø T cuûa soùng laø chu kyø dao ñoäng chung cuûa caùc phaàn töû vaät chaát coù soùng truyeàn qua vaø baèng chu kyø dao ñoäng cuûa

nguoàn soùng.

*) Taàn soá f cuûa soùng laø taàn soá dao ñoäng chung cuûa caùc phaàn töû vaät chaát coù soùng truyeàn qua vaø baèng taàn soá dao ñoäng cuûa nguoàn

soùng.

*) Böôùc soùng laø khoaûng caùch gaàn nhaát giöõa hai ñieåm dao ñoäng cuøng pha (hay ngöôïc pha) treân cuøng moät phöông truyeàn soùng,

noù cuõng laø quaõng ñöôøng maø soùng truyeàn ñi ñöôïc trong moät chu kyø cuûa soùng.

*) Vaän toác sóng là vận tốc lan truyeàn soùng cũng laø vaän toác truyeàn pha dao ñoäng.

*) Bieân ñoä soùng A taïi moät ñieåm laø bieân ñoä dao ñoäng cuûa caùc phaàn töû vaät chaát taïi ñieåm ñoù khi soáng truyeàn qua.

Lieân heä giöõa T, f, v vaø laø: = v.T =

v

f

2. THEÁ NAØO LAØ HAI DAO ÑOÄNG LEÄCH PHA, CUØNG PHA, NGÖÔÏC PHA:

*) Hai dao ñoäng leäch pha laø hai ñao ñoäng coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi vaø khaùc khoâng

*) Hai dao ñoäng cuøng pha laø hai dao ñoäng coù ñoä leäch pha baèng 0 hay baèng k2

*) Hai dao ñoäng ngöôïc pha laø hai dao ñoäng coù ñoä leäch pha baèng hay baèng (2k + 1)

*) Khi = 1 - 2 > 0 thì dao ñoäng 1 sôùm pha hôn dao ñoäng 2 hay dao ñoäng 2 treã pha hôn dao ñoäng 1 .

3. Ñieàu kieäân coù hieän töôïng giao thoa:

- Hai soùng coù cuøng taàn soá, cùng phương dao động.

- Hai soùng coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi theo thôøi gian

Caùc soùng coù tính chaát treân goïi laø soùng keát hôïp. Caùc nguoàn taïo ra soùng keát hôïp goïi laø nguoàn keát hôïp.


: 00998822..660022..660022 Trang: 177

4. HIEÄN TÖÔÏNG NHIEÃU XAÏ:

Khi gaëp moät chöôùng ngaïi vaät coù kích thöôùc nhoû so vôùi böôùc soùng thì soùng coù theå ñi voøng qua veà phía sau vaät nhö khoâng

gaëp gì caû. Neáu vaät caûn coù kích thöôùc lôùn hôn so vôùi böôùc soùng thì soùng cuõng ñi voøng qua vaät nhöng ngay phía sau vaät coù moät vuøng

khoâng coù soùng. Hieän töôïng soùng ñi voøng qua vaät caûn goïi laø hieän töôïng nhieãu xaï. Khi bò nhieãu xaï caùc tia soùng bò uoán cong ñi.

Caâu 5: Khaùi nieäm veà soùng döøng. Giaûi thích caùch hình thaønh soùng döøng treân moät sôïi daây vaø neâu ñieàu kieän ñeå coù soùng döøng. Caùch

xaùc ñònh vaän toác truyeàn soùng baèng hieän töôïng soùng döøng.

1. KHAÙI NIEÄM VEÀ SOÙNG DÖØNG:

Khi moät soùng tôùi vaø soùng phaûn xaï cuûa noù truyeàn theo cuøng moät phöông thì chuùng giao thoa vôùi nhau. Keát quaû laø treân

phöông truyeàn soùng coù nhöõng ñieåm coá ñònh maø caùc phaàn töû vaät chaát taïi ñoù luoân dao ñoäng vôùi bieân ñoä cöïc ñaïi (goïi laø buïng) vaø nhöõng

ñieåm coá ñònh khaùc maø caùc phaàn töû vaät chaát taïi ñoù luoân ñöùng yeân (goïi laø nuùt). Caùc ñao ñoäng naøy taïo thaønh moät soùng khoâng truyeàn ñi

trong khoâng gian goïi laø soùng döøng. Vaäy: Soùng döøng laø soùng coù caùc nuùt vaø buïng coá ñònh trong khoâng gian

2. GIAÛI THÍCH CAÙCH HÌNH THAØNH SOÙNG DÖØNG TREÂN MOÄT SÔÏI DAÂY VAØ NEÂU ÑIEÀU KIEÄN ÑEÅ COÙ SOÙNG DÖØNG:

a. Caùch hình thaønh soùng döøng:

Buoäc ñaàu M cuûa sôïi daây coá ñònh vaøo töôøng vaø cho ñaàu P dao ñoäng.

- Thay ñoåi ña soá dao ñoäng cuûa P ñeán moät luùc naøo ñoù ta thaáy sôïi daày

dao ñoäng oån ñònh trong ñoù coù nhöõng choã dao ñoäng raát maïnh vaø nhöõng choã haàu

nhö khoâng dao ñoäng.

b. Giaûi thích: Dao ñoäng truyeàn töø A ñeán B treân ñaày döôùi daïng moät

soùng ngang. Ñeán B soùng N Phaûn xaï truyeàn ngöôïc laïi A. Soùng tôùi vaø soùng phaûn

xaï thoûa maõn ñieàu kieän soùng keát hôïp vaø ngöôïc pha nhau taïi B (B coá ñònh) hai

soùng naøy giao nhau taïo neân soùng döøng.

Keát quaû cho thaáy: A, B laø hai ñieåm luoân ñöùng yeân, caùc ñieåm treân sôïi

daây AB caùch A vaø B nhöng khoaûng baèng moät soá nguyeân laàn nöûa böôùc soùng

(k/2) luoân luoân ñöùng yeân (goïi laø caùc nuùt cuûa soùng döøng), caùc ñieåm treân AB naèm caùch A vaø B nhöõng khoaûng caùch baèng moät soá leû

phaàn tö böôùc soùng [(2k + 1) /4] thì dao ñoäng vôùi bieân ñoä cöïc ñaïi (goïi laø caùc buïng cuûa soùng döøng). Khoaûng caùch giöõa 2 nuùt hay 2

buïng lieân tieáp nhau laø /2. Ñoái vôùi soùng doïc tuy hình aûnh soùng döøng coù khaùc nhöng noù vaãn goàm coù caùc nuùt vaø buïng. Khoaûng caùch

giöõa hai nuùt treân tieáp vaãn baèng /2

c. Ñieàu kieän coù soùng döøng:

Ñeå coù soùng döøng vôùi hai ñieåm nuùt ôû hai ñaàu daây phaûi coù ñieàu kieän:

k ( )vôùi

2

laø chieàu daøi daây

Ñeå coù soùng döøng vôùi moät nuùt ôû ñaàu naøy vaø moät buïng ôû ñaàu kia phaûi coù ñieàu kieän:

(2k 1) (k Z)

4

3. CAÙCH XAÙC ÑÒNH VAÄN TOÁC TRUYEÀN SOÙNG BAÈNG HIEÄN TÖÔÏNG SOÙNG DÖØNG:

Hieän töôïng soùng döøng cho pheùp ta ñaõ ñöôïc böôùc soùng 1 moät caùch chính xaùc. Ñoái vôùi soùng aâm vaø caùc soùng khaùc, vieäc do

taàn soá f cuõng ñôn giaûn. Bieát vaø f ta xaùc ñònh vaän toác truyeàn soùng theo heä thöùc: v = f

Ví duï: Vôùi moät sôïi daây ñaøn hoài coù hai ñaàu coá ñònh. Quan saùt soùng treân daây ta ñeám ñöôïc soá baèng (k). Bieát chieàu daøi l cuûa sôïi

daây ta thaáy:

2

k

2 k

Vaäy: v = f =

2

f

k

Caâu 6: Theá naøo laø dao ñoäng aâm vaø soùng aâm? Moâi tröôøng truyeàn aâm vaø vaän toác aâm, vai troø cuûa baàu ñaøn vaø caùc daây ñaøn cuûa chieác

ñaøn ghi - ta.

1. DAO ÑOÄNG VAØ SOÙNG AÂM:

a. Soùng aâm: Laø caùc soùng cô hoïc truyeàn trong caùc moâi tröôøng khí, loûng hay raén.

Soùng aâm nghe ñöôïc coù taàn soá naèm trong khoaûng töø 16Hz ñeán 20.000Hz

Soùng aâm coù taàn soá nhoû hôn 16Hz goïi laø caùc soùng haï aâm. Soùng aâm coù taàn soá lôùn hôn 20.000Hz goïi laø caùc soùng sieâu aâm. Tai

ta khoâng nghe ñöôïc haï aâm vaø sieâu aâm.

b. Dao ñoäng aâm: Laø caùc dao ñoäng cô hoïc cuûa caùc vaät raén, loûng, khí v.v … coù taàn soá naèm trong khoaûng noùi treân.

Caùc vaät coù dao ñoäng aâm, coù khaû naêng taïo ra soùng aâm trong moâi tröôøng bao quanh goïi laø caùc vaät phaùt dao ñoäng aâm.

2. MOÂI TRÖÔØNG TRUYEÀN AÂM - VAÄN TOÁC AÂM:

a. Moâi tröôøng truyeàn aâm: Soùng aâm truyeàn ñöôïc truyeàn caû 3 moâi tröôøng raén, loûng, khí, nhöng khoâng truyeàn ñöôïc trong chaân khoâng.

A B

2

Hình veõ coù: 4 buïng, 4 nuùt vaø 3 boù soùng

4


: 00998822..660022..660022 Trang: 178

b. Vaän toác truyeàn cuûa soùng aâm:

Phuï thuoäc vaøo tính ñaøn hoài vaø maät ñoä cuûa môùi tröôøng: Vaän toác aâm trong chaát raén lôùn hôn trong chaát loûng vaø trong chaát

loûng lôùn hôn trong chaát khí

Vaän toác aâm thay ñoåi theo nhieät ñoä

Nhöõng vaät lieäu nhö boâng, nhung, taám xoáp v.v… truyeàn aâm keùm vì tính ñaøn hoài cuûa chuùng keùm. Chuùng ñöôïc duøng ñeå

laøm caùc vaät lieäu caùch aâm.

3. VAI TROØ CUÛA DAÂY ÑAØN VAØ BAÀU ÑAØN TRONG CHIEÁC ÑAØN GHI TA:

Trong ñaøn ghi ta caùc daây ñaøn ñoùng vai troø vaät phaùt dao ñoäng aâm. Dao ñoäng naøy thoâng qua giaù ñôõ, ñaây ñaøn gaén treân maët

baàu ñaøn seõ laøm cho maët baàu ñaøn ñao ñoäng. Baàu ñaøn ñoùng vai troø hôïp coäng höôûng coù khaû naêng coäng höôûng ñoái vôùi nhieàu taàn soá khaùc

nhau vaø taêng cöôøng nhöõng aâm coù caùc ña soá ñoù. Baàu ñaøn ghi ta coù hình daïng rieâng vaø laøm baèng goã ñaëc bieät neân noù coù khaû naêng coäng

höôûng vaø taêng cöôøng moät soá hoïa aâm xaùc ñònh, taïo ra aâm saéc ñaëc tröng cho loaïi ñaøn naøy.

Caâu 7: Nhöõng ñaëc tröng sinh lyù cuûa aâm vaø söï phuï thuoäc cuûa chuùng vaøo nhöõng ñaëc tröng vaät lí cuûa aâm

1. ÑOÄ CAO CUÛA AÂM: laø moät ñaëc tröng sinh lí cuûa aâm, phuï thuoäc vaøo ñaëc tính vaät lyù cuûa aâm ñoù laø taàn soá.

AÂm coù taàn soá caøng lôùn thì caøng cao (caøng thanh)

AÂm coù taàn soá caøng nhoû thì caøng thaáp (caøng traàm)

2. AÂM SAÉC:

Moãi ngöôøi, moãi nhaïc cuï phaùt ra nhöõng aâm thanh coù saéc thaùi khaùc nhau (duø cuøng moät cao ñoä) maø tai coù theå phaân bieät ñöôïc.

Ñaëc tính ñoù ñöôïc goïi laø aâm saéc.

Thí nghieäm cho bieát neáu nhaïc cuï vaø ngöôøi phaùt ra cuøng moät aâm coù taàn soá f1 thì ñoàng thôøi cuõng phaùt ra caùc aâm coù taàn soá f2 =

2f1, f3 = 3f1, ... aâm coù ña soá f1 laø aâm cô baûn, aâm coù taàn soá f2, f3 goïi laø caùc hoïa aâm thöù 2, thöù 3,.. Do ñoù, aâm phaùt ra laø söï toång

hôïp cuûa caùc aâm cô baûn vaø caùc hoïa aâm cuûa noù (vôùi caùc bieân ñoä khaùc nhau) neân ñöôøng bieåu dieãn cuûa noù coù daïng phöùc taïp

nhöng chu kyø nhaát ñònh vaø moãi daïng taïo ra moät aàm saéc nhaát ñònh.

Vaäy aâm saéc laø moät ñaëc tröng sinh lyù cuûa aâm, noù phuï thuoäc vaøo ñaëc tính vaät lyù cuûa aâm laø taàn soá vaø bieân ñoä cuûa aâm cô baûn

vaø caùc hoïa aâm cuûa noù.

3. ÑOÄ TO CUÛA AÂM:

a. Naêng löôïng aâm: Soùng aâm mang theo naêng löôïng truyeàn ñi töø nguoàn aâm ñeán tai ngöôøi nghe. Naêng löôïng naøy tæ leä vôùi

bình phöông bieân ñoä soùng. Cöôøng ñoä aâm laø naêng löôïng aâm ñöôïc soùng aâm truyeàn trong moät ñôn vò thôøi gian qua moät ñôn vò dieän tích

ñaët vuoâng goùc vôùi phöông truyeàn aâm, kyù hieäu I, ñôn vò W/m2.

b. Ñoä to cuûa aâm:

Muoán gaây caûm giaùc aâm, cöôøng ñoä aâm phaûi lôùn hôn moät giaù trò cöïc tieåu naøo ñoù ñöôïc goïi laø ngöôõng nghe. Ngöôõng nghe

phuï thuoäc vaøo ña soá aâm.

Ñoä to cuûa aâm laø moät ñaëc tính sinh lyù cuûa aâm, noù phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä cuûa aâm vaø taàn soá cuûa aâm.

Ví duï:

- Vôùi aâm coù taàn soá f töø 1000Hz – 1500Hz thì ngöôõng nghe I0 = 10-12

W/m2

- Vôùi aâm coù taàn soá f = 1000Hz thì ngöôõng nghe I0 = 10-7W/m

2

- Vôùi aâm coù taàn soá 1000Hz coù cöôøng ñoä I = 10-7W/m

2 lôùn gaáp 10

5 laàn ngöôõng nghe laø moät aâm khaù to nghe raát roõ. Vôùi moät

aâm coù taàn soá f = 50Hz cuõng coù cöôøng ñoä 10-7 W/m

2 thì chæ môùi vöøa baèng ngöôõng nghe I0 cuûa noù neân chæ hôi nghe. Ñoä to cuûa aâm coøn

phuï thuoäc vaøo taàn soá aâm.

Tai nghe tính nhaát ñoái vôùi caùc aâm coù taàn soá trong khoaûng 1000Hz ñeán 5000Hz vaø nghe aâm coù taàn soá cao (aâm cao) thích hôn aâm coù

taàn soá thaáp (aâm traàm).

Neáu cöôøng ñoä aâm leân tôùi 10W/m2 thì ñoái vôùi moïi taàn soá ñeàu gaây ra caûm giaùc cho tai, giaù trò naøy goïi laø ngöôõng ñau.

Mieàn naèm giöõa ngöôõng nghe vaø ngöôõng ñau laø mieàn nghe ñöôïc.

c. Möùc ñoä aâm:

Ñeå ñaëc tröng cho ñoä to cuûa aâm ta thöôøng duøng moät ñaïi löôïng laø möùc cöôøng ñoä aâm (kí hieäu L).

Möùc cöôøng ñoä aâm laø logarit thaäp phaân cuûa tæ soá cöôøng ñoä aâm vaø ngöôõng nghe. L(B) =

0 0

I Ilg ; L(dB) = 10lg

I I

Ñôn vò laø Ben (B) hay ñeàxiben (dB), 1dB =

1

B

10

Caâu 8: Vaän toác truyeàn aâm trong khoâng khí ôû 3500C vaø 200

0C coù khaùc nhau khoâng? Taïi sao. So saùnh vaän toác truyeàn aâm trong khí

oxy vaø khí hidro ôû cuøng nhieät ñoä. Giaûi thích. Thay ñoåi ñoä caêng daây ñaøn hoài thì böôùc soùng cuûa soùng döøng coù ñoåi khoâng. Taïi sao (cho

taàn soá soùng döøng khoâng ñoåi).

1. Vaän toác truyeàn aâm trong khoâng khí ôû 350C vaø 20

0C khaùc nhau vì vaän toác truyeàn aâm thay ñoåi theo nhieät ñoä (vaän toác tæ leä

caên baäc 2 cuûa nhieät ñoä tuyeät ñoái).


: 00998822..660022..660022 Trang: 179

2. Vaän toác truyeàn aâm tæ leä nghòch vôùi khoái löôïng phaân töû cuûa chaát khí. Ta thaáy khí hydro coù khoái löôïng phaân töû nhoû hôn

oxy neân vaän toác truyeàn aâm trong hydro nhanh hôn.

3. Theo coâng thöùc Melde :

T

v vôùi T laø löïc caêng daây vaø laø khoái löôïng cuûa moät ñôn vò chieàu daøi daây. Vaäy khi löïc

caêng T ñoåi thì vaän toác v ñoåi. Vì v = f böôùc soùng ñoåi.

DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU

Caâu 1 :

1. Nguyeân taéc taïo ra doøng ñieän xoay chieàu. Hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän xoay chieàu.

2. Theá naøo laø cöôøng ñoä doøng ñieän hieäu duïng, hieäu ñieän theá hieäu duïng? Vì sao ñoái vôùi doøng ñieän xoay chieàu ngöôøi ta söû duïng

caùc ñaïi löôïng naøy?

1. NGUYEÂN TAÉC TAÏO RA DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU

Nguyeân taéc taïo ra doøng ñieän xoay chieàu döïa treân hieän

töôïng caûm öùng ñieän töø.

Cho moät khung daây kim loaïi coù N voøng daây, coù dieän tích S

quay vôùi vaän toác goùc khoâng ñoåi trong töø tröôøng ñeàu B sao cho

truïc xoay x’x vuoâng goùc vôùi ñöôøng caûm öùng cuûa töø tröôøng.

Luùc t = 0: Phaùp tuyeán n cuûa khung daây truøng

phöông chieàu cuûa töø tröôøng B .

Luùc t : Phaùp tuyeán n hôïp vôùi vectô B moät goùc (t).

- Khi ñoù töø thoâng qua khung daây laø : = NBScost.

- Theo ñònh luaät caûm öùng ñieän töø trong khung daây xuaát

hieän SÑÑ caûm öùng : E = -’ = NBSsint

Ñaët Eo = NBS : Bieân ñoä suaát ñieän ñoäng hay suaát ñieän ñoäng cöïc ñaïi. e = Eosint

Vaäy : Suaát ñieän ñoäng caûm öùng trong khung daây laø ñaïi löôïng bieán ñoåi ñieàu hoaø ñöôïc goïi laø suaát ñieän ñoäng xoay chieàu.

Noái hai ñaàu khung daây vôùi maïch ngoaøi thì trong maïch ngoaøi coù moät doøng ñieän xoay chieàu.

2. HIEÄU ÑIEÄN THEÁ XOAY CHIEÀU VAØ CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU

- Vì suaát ñieän ñoäng xoay chieàu bieán thieân ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc neân hieäu ñieän theá maø noù gaây ra ôû maïch ngoaøi cuõng

bieán thieân ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc .

u = Uosin(t + u)

- Doøng ñieän xoay chieàu trong maïch ngoaøi cuõng bieán thieân ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc .

i = Iosin(t + i) trong ñoù u = i +

laø goùc leäch pha giöõa u, i vaø noù tuyø thuoäc tính chaát cuûa maïch ñieän. Vì ñieän tröôøng truyeàn trong daây daãn coù vaän toác vaøo

khoaûng 3.108 m/s neân ôû moãi thôøi ñieåm nhaát ñònh ñieän tröôøng ôû moïi ñieåm treân maïch noái tieáp laø nhö nhau, do ñoù cöôøng ñoä doøng ñieän ôû

moïi ñieåm treân maïch noái tieáp laø nhö nhau.

3. CÖÔØNG ÑOÄ HIEÄU DUÏNG VAØ HIEÄU ÑIEÄN THEÁ HIEÄU DUÏNG

Cho moät doøng ñieän xoay chieàu i = Iosint chaïy qua ñieän trôû thuaàn R trong thôøi gian t thì nhieät löôïng toaû ra treân ñieän trôû laø :

22

0 0I I

Q R t R t

2 2

Baây giôø cho doøng ñieän khoâng ñoåi coù cöôøng ñoä I chaïy qua ñieän trôû thuaàn R nhö treân sao cho cuõng trong thôøi gian t thì nhieät löôïng toaû

ra cuõng laø : Q = RI2t . So saùnh : I =

0I

2

. Vaäy: Xeùt veà taùc duïng nhieät trong moät thôøi gian daøi thì doøng ñieän xoay chieàu i = Iosint

töông ñöông vôùi doøng ñieän khoâng ñoåi I = 0

I

2

. Cöôøng ñoä doøng ñieän I goïi laø cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu.

Ñònh nghóa : Cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu baèng cöôøng ñoä cuûa moät doøng ñieän khoâng ñoåi maø neáu chuùng laàn

löôït ñi qua cuøng moät ñieän trôû trong cuøng moät thôøi gian thì toaû ra cuøng moät nhieät löôïng. Töông töï suaát ñieän ñoäng hieäu duïng vaø hieäu

ñieän theá hieäu duïng laàn löôït laø: 0 0

E U

E ; U

2 2

B

x

x'

t = 0

t

O

B

n

n

t


: 00998822..660022..660022 Trang: 180

4. LYÙ DO SÖÛ DUÏNG CAÙC GIAÙ TRÒ HIEÄU DUÏNG CUÛA CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU

Vôùi doøng ñieän xoay chieàu, ta khoâng theå xaùc ñònh cöôøng ñoä töùc thôøi cuûa noù vì noù bieán ñoåi raát nhanh cuõng nhö khoâng theå laáy giaù trò

trung bình cuûa cöôøng ñoä vì trong chu kyø giaù trò naøy baèng khoâng. Ta cuõng khoâng theå duøng ampe keá hay voân keá khung quanh ñeå ño

cöôøng ñoä hay hieäu ñieän theá xoay chieàu, vì moãi khi doøng ñieän ñoåi chieàu thì chieàu quay cuûa kim cuõng thay ñoåi nhöng do quaùn tính lôùn

cuûa kim vaø khung daây neân kim khoâng theo kòp söï ñoåi chieàu nhanh cuûa doøng ñieän vaø kim seõ ñöùng yeân.

Vôùi doøng ñieän xoay chieàu, ta khoâng caàn quan taâm taùc duïng töùc thôøi cuûa noù ôû töøng thôøi ñieåm maø chæ quan taâm taùc duïng cuûa doøng

ñieän xoay chieàu trong thôøi gian daøi. Maët khaùc, taùc duïng nhieät cuûa doøng ñieän thì tæ leä vôùi bình phöông cuûa cöôøng ñoä doøng ñieän, khoâng

phuï thuoäc chieàu doøng ñieän; do ñoù coù theå so saùnh doøng ñieän xoay chieàu vôùi doøng ñieän khoâng ñoåi gaây ra taùc duïng nhieät töông ñöông.

Ñoù laø caùc lyù do ñeå ñöa ra khaùi nieäm cuûa cöôøng ñoä hieäu duïng cuûa doøng ñieän xoay chieàu.

Caâu 2 :

1. Trình baøy coâng suaát cuûa doøng ñieän xoay chieàu.

Xeùt caùc tröôøng hôïp rieâng : Maïch chæ coù R. Maïch chæ coù C. Maïch chæ coù L. Maïch RLC maéc noái tieáp trong ñieàu kieän coù

coäng höôûng ñieän.

2. Neâu yù nghóa cuûa heä soá coâng suaát.

3. Vì sao khi cheá taïo caùc duïng cuï ñieän nhö quaït, tuû laïnh, ñoäng cô… ngöôøi ta coá gaéng taêng heä soá coâng suaát.

1. COÂNG SUAÁT CUÛA DOØNG ÑIEÄN XOAY CHIEÀU

Ñaët moät hieäu ñieän theá xoay chieàu ôû 2 ñaàu moät ñoaïn maïch. Duøng voân keá, ampe keá, watt keá ñeå ño hieäu ñieän theá hieäu duïng

U ôû 2 ñaàu ñoaïn maïch; cöôøng ñoä hieäu duïng I cuûa doøng ñieän qua maïch; coâng suaát tieâu thuï P cuûa ñoaïn maïch thì thaáy :

* Neáu ñoaïn maïch chæ coù ñieän trôû thuaàn thì : P = UI.

* Neáu ñoaïn maïch coù theâm cuoän caûm hay tuï ñieän hay caû hai thì : P < UI.

* Caùc keát quaû ño cho ta : P = UI vôùi K 1.

* Thöïc nghieäm cho thaáy giöõa heä soá K vaø goùc leäch pha (cuûa u vaø i) coù moái lieân heä : k = cos.

Vaäy : P = UIcos cos : goïi laø heä soá coâng suaát

R

cos

Z

Ta xeùt caùc tröôøng hôïp rieâng :

* Vôùi maïch chæ coù R : cos = 1 P = UI

* Vôùi maïch chæ coù C : cos = 0 P = 0

* Vôùi maïch chæ coù L : cos = 0 P = 0

* Vôùi maïch RLC maéc noái tieáp trong ñieàu kieän coù coäng höôûng :

ZL = ZC cos = 1 P = UI

2. YÙ NGHÓA CUÛA HEÄ SOÁ COÂNG SUAÁT

Khi U vaø I coù moät giaù trò nhaát ñònh thì töø P = UIcos, ta thaáy P caøng lôùn khi cos caøng lôùn.

* cos = 1 = 0 : ñaây laø tröôøng hôïp ñoaïn maïch chæ coù R hay ñoaïn maïch coù RLC maéc noái tieáp trong ñieàu kieän coäng höôûng.

Khi ñoù coâng suaát tieâu thuï treân ñoaïn maïch lôùn nhaát vaø baèng UI.

* cos = 0 = /2 : ñaây laø tröôøng hôïp ñoaïn maïch chæ coù C hay L, hay coù L, C. Khi coù coâng suaát tieâu thuï treân ñoaïn maïch

nhoû nhaát vaø baèng khoâng. Luùc naøy nguoàn ñieän coù theå cung caáp cho ñoaïn maïch moät coâng suaát khaù lôùn töùc laø U vaø I cuûa ñoaïn maïch

khaù lôùn, nhöng ñoaïn maïch vaãn khoâng tieâu thuï moät phaàn naøo cuûa coâng suaát ñoù, coù nghóa laø doøng ñieän khoâng coù hieäu quaû coù ích trong

khi coù moät phaàn nhoû cuûa coâng suaát vaãn bò hao phí voâ ích treân ñöôøng daây ñieän truyeàn taûi.

* 0 < cos < 1 töùc laø -/2 < < 0 hay 0 < < /2 : ñaây laø tröôøng hôïp thöôøng gaëp trong thöïc teá.

* Khi ñoù coâng suaát tieâu thuï treân ñoaïn maïch P = UIcos nhoû hôn coâng suaát Po = UI cung caáp cho ñoaïn maïch.

3. LYÙ DO TAÊNG cos

Muoán taêng hieäu quaû cuûa vieäc söû duïng ñieän naêng, ta phaûi tìm caùch naâng cao trò soá cuûa heä soá coâng suaát cos ñeå ñoaïn maïch

söû duïng ñöôïc phaàn lôùn coâng suaát do nguoàn cung caáp.

Coâng suaát tieâu thuï P = UIcos goàm coâng suaát höõu ích (cô naêng, hoaù naêng,…) vaø moät phaàn coâng suaát hao phí döôùi daïng

nhieät naêng (tröø tröôøng hôïp caùc maùy thu chæ toaû nhieät nhö beáp dieän, baøn laø…).

Phaàn coâng suaát höõu ích vaø hieäu ñieän theá U cuûa maïch laø do nhu caàu tieâu duøng neân chuùng khoâng ñoåi. Vaäy cöôøng ñoä doøng

ñieän

P

I

U cos

chæ phuï thuoäc cos.

Neáu cos lôùn thì I nhoû phaàn hao phí döôùi daïng nhieät naêng nhoû, nhöng neáu cos nhoû thì I lôùn phaàn hao phí döôùi

daïng nhieät lôùn coù theå laøm hoûng caùc duïng cuï ñieän. Chính vì theá khi cheá taïo caùc duïng cuï tieâu thuï ñieän nhjö quaït, tuû laïnh, ñoäng cô, …

ngöôøi ta coá gaéng taêng heä soá coâng suaát (trong thöïc teá cos > 0,85).


: 00998822..660022..660022 Trang: 181

Caâu 3 : Trình baøy nguyeân taéc hoaït ñoäng, caáu taïo vaø bieåu thöùc suaát ñieän ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän xoay chieàu 1 pha. Trình baøy

nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuøa maùy phaùt ñieän xoay chieàu 3 pha. So sánh máy phát điện một pha và 3 pha. Vì sao doøng ñieän

xoay chieàu laïi ñöôïc söû duïng roäng raõi trong thöïc teá.

1. MAÙY PHAÙT ÑIEÄN XOAY CHIEÀU 1 PHA

a. Nguyeân taéc hoaït ñoäng

Maùy phaùt ñieän xoay chieàu kieåu caûm öùng hoaït ñoäng döïa vaøo hieän töôïng caûm öùng ñieän töø.

Cho khung daây kim loaïi coù N voøng daây coù dieän tích S quay vôùi vaän

toác goùc khoâng ñoåi trong moät tröôøng ñeàu B sao cho truïc quay cuûa khung daây

vuoâng goùc ñöôøng caûm öùng cuûa töø tröôøng.

Khi ñoù töø thoâng qua khung daây dao ñoäng ñieàu hoaø laøm phaùt sinh trong khung daây

moät suaát ñieän ñoäng xoay chieàu.

Suaát ñieän ñoäng trong moät khung daây laø raát nhoû. Ñeå coù suaát ñieän ñoäng ñuû lôùn duøng

ñöôïc trong coâng nghieäp vaø ñôøi soáng, ngöôøi ta boá trí trong maùy phaùt ñieän nhieàu cuoän

daây daãn, moãi cuoän goàm nhieàu voøng daây vaø nhieàu nam chaâm ñieän taïo thaønh nhieàu

caëp cöïc N – S khaùc nhau. Caùc cuoän daây trong maùy phaùt ñieän ñöôïc maéc noái tieáp

nhau vaø hai ñaàu ñöôïc noái vôùi maïch tieâu thuï baèng moät cô caáu rieâng goïi laø boä goùp.

b. Caáu taïo

- Boä goùp laø heä thoáng vaønh khuyeân – choåi queùt : hai vaønh khuyeân ñaët ñoàng truïc vôùi khung daây vaø cuøng quay vôùi khung daây. Noái ñaàu

daây A vôùi vaønh khuyeân 1 vaø ñaàu daây B vôùi vaønh khuyeân 2. Hai choåi queùt a, b coá ñònh tì leân 2 vaønh khuyeân vaø ñöôïc noái vôùi maïch

ngoaøi. Khi khung daây quay, hai vaønh khuyeân tröôïc treân hai choåi queùt vaø doøng ñieän töø khung daây chuyeàn qua vaønh khuyeân, choåi

queùt ra maïch ngoaøi.

- Phaàn caûm taïo ra töø tröôøng: trong maùy phaùt ñieän nhoû, phaàn caûm laø nam chaâm vónh cöõu; trong maùy phaùt ñieän lôùn, phaàn caûm laø nam

chaâm ñieän.

- Phaàn öùng taïo ra doøng ñieän.

- Caùc cuoän daây cuûa phaàn caûm vaø phaàn öùng ñeàu quaán treân loõi laøm baèng theùp Silic ñeå taêng cöôøng töø thoâng qua cuoän daây. Ñeå traùnh

doøng Foucault caùc loõi ñöôïc gheùp baèng nhieàu taám theùp moûng caùch ñieän vôùi nhau.

- Phaàn caûm vaø phaàn öùng coù theå laø boä phaän ñöùng yeân hay boä phaän chuyeån ñoäng cuûa maùy. Boä phaän ñöùng yeân goïi laø stato, boä phaän

chuyeån ñoäng goïi laø roâto.

- Goïi p laø soá caëp cöïc cuûa phaàn caûm vaø quay vôùi vaän toác quay n (voøng/s) thì taàn soá doøng ñieän phaùt ra laø: f = np

c. Bieåu thöùc suaát ñieän ñoäng

- Luùc t = 0 giaû söû phaùp tuyeán n cuûa khung daây truøng vôùi töø tröôøng B .

- Luùc t 0 thì n quay vôùi moät goùc t vaø töø thoâng bieán ñoåi qua khung daây laø: = NBScost

- Theo ñònh luaät caûm öùng ñieän töø trong khung xuaát hieän suaát ñieän ñoäng caûm öùng töùc thôøi :

e = -’ = NBSsint ñaët Eo = NBS e = Eosint

Khi ñoù giöõa hai ñaàu A, B cuûa khung xuaát hieän hieäu ñieän theá töùc thôøi : u = e = Uosint

2 CAÁU TAÏO VAØ HOAÏT ÑOÄNG CUÛA MAÙY PHAÙT ÑIEÄN XOAY CHIEÀU 3 PHA

a. Ñònh nghóa

Doøng ñieän xoay chieàu ba pha laø heä thoáng goàm ba doøng ñieän xoay chieàu moät pha, 3 doøng ñieän naøy

taïo bôûi 3 suaát ñieän ñoäng coù cuøng bieân ñoä, cuøng taàn soá nhöng leäch nhau veà pha moät goùc baèng 2/3

rad hay 120o

töùc laø leäch nhau veà thôøi gian 1/3 chu kyø.

b. Caáu taïo : goàm 2 phaàn

- Phaàn caûm (Roto) laø nam chaâm ñieän.

- Phaàn öùng (Stato) goàm 3 cuoän daây gioáng nhau ñöôïc ñaët leäch nhau 120o treân voøng troøn.

c. Hoaït ñoäng

Khi Roto quay, vaøo luùc cöïc N ñoái dieän vôùi 1 cuoän 1 thí töø thoâng qua cuoän 1 cöïc ñaïi. Roto quay

theâm 120o hay tính veà thôøi gian laø T/3 thì töø thoâng qua cuoän 2 cöïc ñaïi vaø sau thôøi gian 1/3 nöõa thì

töø thoâng qua cuoän 3 cöïc ñaïi. Nhö vaäy töø thoâng qua caùc cuoän daây leäch nhau 1/3 chu kyø veà thôøi gian

hay leäch nhau 120o veà pha. Do ñoù suaát ñieän ñoäng trong 3 cuoän daây cuõng leäch nhau 120

o. Neáu noái caùc ñaàu daây cuûa 3 cuoän vôùi 3

maïch ngoaøi gioáng nhau thì 3 doøng ñieän trong 3 maïch cuõng leäch pha nhau laø 120o :

i1 = Iosint ; i2 = Iosin

2

t

3

; i3 = Iosin

4

t

3

d) So sánh máy phát 1 pha và 3 pha:

Giống nhau đều hoạt động dựa trên nguyên tắc cảm ứng điện từ và chuyển hóa cơ năng thành điện năng.


: 00998822..660022..660022 Trang: 182

máy điện phát 1 pha máy phát điện 3 pha

- Phần cảm thường là nam châm vĩnh cửu.

- Phần ứng gồm nhiều cuộn dây mắc nối tiếp nhằm tăng suất điện

động cho máy và giảm kích thức máy.

- Công suất nhỏ, thường dùng ở mức độ gia đình.

- Phần cảm thường là nam châm điện.

- Phần ứng gồm 3 cuộn dây độc, lập đặt lệch nhau 1200.

- Công suất lớn, thường dùng trong công nghiệp.

e. Lyù do söû duïng roäng raõi doøng ñieän xoay chieàu

- Ñoái vôùi caùc öùng duïng thöïc tieãn nhö thaép saùng, ñun naáu, chaïy caùc maùy quaït, maùy coâng cuï… thì doøng ñieän xoay chieàu cuõng

cho keát quaû toát nhö doøng ñieän khoâng ñoåi.

- Doøng ñieän xoay chieàu deã saûn xuaát hôn (maùy phaùt ñieän xoay chieàu coù caáu taïo ñôn giaûn hôn maùy phaùt ñieän moät chieàu).

- Doøng ñieän xoay chieàu coù theå taûi ñi xa ñöôïc vôùi hao phí ít vaø chi phí nhoû vaø vieäc phaân phoái ñieän cuõng thuaän tieän hôn nhôø

maùy bieán theá.

- Khi caàn coù doøng ñieän moät chieàu, ngöôøi ta coù theå chænh löu doøng ñieän xoay chieàu ñeå taïo ra doøng ñieän moät chieàu.

- Doøng ñieän xoay chieàu deã taêng hay giaûm hieäu ñieän theá nhôø maùy bieán theá hôn so vôùi doøng ñieän moät chieàu.

- Doøng ñieän xoay chieàu coù theå cung caáp moät coâng suaát raát lôùn.

- Ñoái vôùi doøng ñieän xoay chieàu 3 pha coøn coù theâm öu ñieåm :

* Coù caùch maéc daây tieát kieäm : hình sao, tam giaùc.

* Taïo töø tröôøng quay ñeå vaän ñoäng ñoäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha.

Caâu 4 : Caùch maéc maïch ñieän 3 pha. Doøng ñieän 3 pha coù öu ñieåm gì so vôùi doøng ñieän 1 pha.

1. CAÙCH MAÉC MAÏCH ÑIEÄN 3 PHA

a. Caùch maéc hình sao

Ba ñieåm ñaàu cuûa 3 cuoän daây noái vôùi nhau vaø ñöa ra ngoaøi baèng 1 daây trung hoaø, ba ñieåm cuoái ñöa ra ngoaøi baèng 3 daây

khaùc nhau goïi laø 3 daây pha.

- Taûi tieâu thuï thöôøng ñöôïc noái vôùi moät daây trung hoaø (daây nguoäi) vaø moät daây pha (daây noùng).

Cöôøng ñoä doøng ñieän treân daây trung hoaø : i = i1 + i2 + i3

- Neáu taûi ñoái xöùng töùc laø taûi tieâu thuï treân 3 maïch ngoaøi baèng nhua thì i = 0.

- Neáu taûi khoâng ñoái xöùng thì i 0 nhöng thöôøng raát nhoû => daây trung hoøa thöôøng nhoû hôn daây pha vì noù taûi doøng ñieän nhoû hôn.

b. Caùch maéc tam giaùc

- Ñieåm cuoái cuûa cuoän daây 1 ñöôïc noái vôùi ñieåm ñaàu cuûa cuoän daây 2, ñieåm cuoái cuûa cuoän daây 2 noái vôùi ñieåm ñaàu cuûa cuoän 3 vaø ñieåm

cuoái cuûa cuoän 3 noái vôùi ñieåm ñaàu cuûa cuoän 1.

- Ba ñieåm noái ñoù ñöôïc noái vôùi 3 maïch ngoaøi baèng 3 daây pha. Caùch maéc naøy caàn 3 taûi tieâu thuï phaûi gioáng nhau (taûi ñoái xöùng).

- Ta coù theå maéc moät taûi hình tam giaùc vaøo moät maùy phaùt ñieän maéc hình sao hay ngöôïc laïi.

- Ngöôøi ta chöùng minh ñöôïc : d p

U U 3

Ud laø hieäu ñieän theá giöõa 2 daây pha.

Up laø hieäu ñieän theá giöõa daây trung hoaø vaø daây pha.


: 00998822..660022..660022 Trang: 183

2. ÖU ÑIEÅM CUÛA DOØNG ÑIEÄN 3 PHA SO VÔÙI DOØNG ÑIEÄN MOÄT PHA

- Baèng caùch maéc hình sao hay tam giaùc, ta taûi ñöôïc ba doøng ñieän maø chæ caàn ba daây noái, do ñoù tieát kieäm ñöôïc daây daãn vaø

hao phí ñieän naêng treân daây.

- Taïo ra töø tröôøng quay ñeå söû duïng trong ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha laø loaïi ñoäng cô coù coâng suaát lôùn, deã saûn xuaát hôn

ñoäng cô duøng doøng ñieän moät pha, chieàu quay cuûa chuùng coù theå thay ñoåi deã daøng.

Caâu 5 : Trình baøy

* Nguyeân taéc hoaït ñoäng cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä.

* Nguyeân taéc caáu taïo cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha.

* Öu ñieåm cuûa doäng cô khoâng ñoàng boä 3 pha.

* So saùnh roto vaø stato cuûa maùy dao ñieän 3 pha vaø cuûa ñoäng cô khoâng ñoàng boä ba pha.

1. NGUYEÂN TAÉC HOAÏT ÑOÄNG

Bieán ñieän naêng thaønh cô naêng treân cô sôû hieän töôïng caûm öùng ñieän töø vaø söû duïng töø tröôøng töø tröôøng quay.

* Thí nghieäm :

Quay ñeàu moät nam chaâm chöõ U vôùi vaän toác goùc quanh truïc x’x thì töø tröôøng B

giöõa hai nhaùnh cuûa noù cuõng quay ñeàu vôùi vaän toác goùc .

Khi ñoù moät khung daây ñaët giöõa hai nhaùnh coù truïc quay laø x’x quay nhanh daàn

cuøng chieàu quay cuûa nam chaâm vaø khi ñaït tôùi vaän toác o < thì giöõ nguyeân vaän toác ñoù. Ta

noùi khung daây quay khoâng ñoàng boä vôùi töø tröôøng quay.

* Giaûi thích

Khi nam chaâm baét ñaàu quay (töø tröôøng quay) thì töø thoâng qua khung bieán thieân laøm xuaát hieän doøng ñieän caûm öùng.

Theo ñònh luaät Lenz, doøng ñieän naøy choáng laïi söï bieán thieân cuûa töø thoâng sinh ra noù, nghóa laø choáng laïi söï chuyeån ñoäng töông ñoái

giöõa nam chaâm vaø khung daây, do ñoù löïc ñieän töø taùc duïng leân khung daây laøm khung quay cuøng chieàu vôùi nam chaâm.

Neáu khung daây ñaït tôùi vaän toác thì töø thoâng qua noù khoâng bieán thieân nöõa, doøng ñieän caûm

öùng maát ñi, löïc töø cuõng maát ñi, khung daây quay chaäm laïi neân thöïc teá khung daây chæ ñaït tôùi

moät vaän toác goùc oån ñònh o < .

Ta noùi khung daây quay khoâng ñoàng boä vôùi nam chaâm.

Ñoäng cô hoaït ñoäng theo nguyeân taéc treân goïi laø ñoäng cô khoâng ñoàng boä.

2. TÖØ TRÖÔØNG QUAY CUÛA DOØNG ÑIEÄN 3 PHA

Cho doøng ñieän xoay chieàu 3 pha ñi vaøo trong 3 cuoän daây daãn gioáng nhau ñaët leäch

nhau 120o treân moät voøng troøn.

Giaû söû ôû thôøi ñieåm t = T/4 thì töø tröôøng cuûa cuoän daây 1 coù giaù trò cöïc ñaïi döông

B01 vaø höôùng töø trong ra ngoaøi cuoän daây.

Khi ñoù, töø tröôøng cuûa cuoän daây 2 vaø 3 coù giaù trò aâm. B2 = B3 = 01

B

2

Vaäy : Töø tröôøng toång hôïp B cuûa 3 cuoän daây coù höôùng truøng vôùi töø tröôøng B töùc laø höôùng töø cuoän daây 1 ra ngoaøi.

- Lyù luaän töông töï, ta thaáy sau1/3 chu kyø thì B höôùng töø cuoän daây 2 ra vaø sau 1/3 chu kyø nöõa thì B höôùng töø cuoän daây 3 ra.

- Gọi B0 là từ trường cực đại của mỗi cuộn, khi đó từ trường tổng hợp tại O có độ lớn không đổi là B = 3

2B0 và töø tröôøng

toång hôïp B cuûa 3 cuoän daây quay quanh taâm O vôùi taàn soá baèng taàn soá goùc cuûa doøng ñieän 3 pha.

Tóm lại : Từ trƣờng quay của động cơ ba pha có đặc điểm:

- Từ trường do mỗi cuộn dây có phương không đổi (dọc theo trục của cuộn dây) nhưng có độ lớn biến thiên điều hòa với tần

số bằng tần số dòng điện.

- Từ trường tổng hợp cuộn dây ở tâm động cơ có độ lớn không đổi B = 3

2B0 nhưng có phương quay đều với tốc độ quay

bằng tần số góc của dòng xoay chiều.

3. CAÁU TAÏO CUÛA ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ BA PHA

* Goàm 2 phaàn chính :

- Stato goàm 3 cuoän daây gioáng nhua quaán treân loõi saét leäch nhau 120o treân moät voøng troøn ñeå taïo ra töø tröôøng quay.

- Roto laø hình truï coù taùc duïng nhö moät cuoän daây quaán treân loõi theùp.

Khi maéc ñoäng cô vaøo maïng ñieän 3 pha thì töø tröôøng quay do Stato gaây ra laøm cho Roto quay quanh truïc. Chuyeån ñoäng

quay cuûa roto ñöôïc truïc maùy truyeàn ra ngoaøi vaø ñöôïc söû duïng ñeå vaän haønh caùc maùy coâng cuï …


: 00998822..660022..660022 Trang: 184

4. ÖU ÑIEÅM CUÛA ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ BA PHA

- Caáu taïo ñôn giaûn, deã cheá taïo.

- Söû duïng tieän lôïi, khoâng caàn vaønh khuyeân, choåi queùt.

- Coù theå thay ñoåi chieàu quay deã daøng.

5. SO SAÙNH ROTO VAØ STATO CUÛA MAÙY PHAÙT ÑIEÄN XOAY CHIEÀU 3 PHA VAØ ÑOÄNG CÔ KHOÂNG ÑOÀNG BOÄ 3 PHA

- Stato cuûa maùy phaùt vaø cuûa ñoäng cô gioáng nhau: goàm 3 cuoän daây daãn gioáng nhau quaán treân loõi saét ñaët leäch nhau 120o treân voøng

troøn.

- Roto khaùc nhau : Roto cuûa maùy phaùt laø nam chaâm ñieän, coøn cuûa ñoäng cô laø hình truï coù taùc duïng nhö moät cuoän daây quaán treân loõi theùp.

Để biến một động cơ ba pha thành máy phát 3 pha ta phải thay khung dây hình lồng sóc bằng một nam châm điện.

Caâu 6 : Maùy bieán theá : Ñònh nghóa vaø caáu taïo, Nguyeân taéc hoaït ñoäng, söï bieán ñoåi hieäu ñieän theá vaø cöôøng ñoä doøng ñieän qua maùy

bieán theá, Coâng duïng cuûa maùy bieán theá.

1. ÑÒNH NGHÓA : Bieán theá laø moät thieát bò duøng ñeå thay ñoåi hieäu ñieän theá

cuûa doøng ñieän xoay chieàu.

2. CAÁU TAÏO

- Moät loõi theùp kyõ thuaät do nhieàu laù theùp moûng hình khung chöõ nhaät ghaùp saùt

vaø caùch ñieän vôùi nhau (ñeå taêng ñieän trôû cuûa loõi saét, traùnh ñöôïc hao phí do

doøng ñieän phucoâ).

- Hai cuoän daây ñoàng quaán treân loõi theùp: cuoän sô caáp n1 voøng laø cuoän maéc vaøo

maïng ñieän xoay chieàu; cuoän thöù caáp nhieàu voøng laø cuoän noái vôùi taûi tieâu thuï.

3. NGUYEÂN TAÉC HOAÏT ÑOÄNG

- Hoaït ñoäng cuûa maùy bieán theá döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän töø.

- Khi cuoän sô caáp ñöôïc maéc vaøo nguoàn ñieän xoay chieàu thì doøng ñieän trong cuoän sô caáp laøm phaùt sinh moät töø tröôøng bieán thieân trong

loõi theùp.

- Töø thoâng bieán thieân cuûa töø tröôøng ñoù truyeàn qua cuoän thöù caáp. Neáu maïch thöù caáp noái vôùi taûi thì trong taûi coù doøng ñieän caûm öùng.

4. SÖÏ BIEÁN ÑOÅI HIEÄU ÑIEÄN THEÁ VAØ CÖÔØNG ÑOÄ DOØNG ÑIEÄN

a. Hieäu ñieän theá

- Goïi n1, e1, u1, i1 laø soá voøng daây, suaát ñieän ñoäng, hieäu ñieän theá, cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa cuoän sô caáp. Goïi n2, e2, u2, i2 laø soá

voøng daây, suaát ñieän ñoäng, hieäu ñieän theá, cöôøng ñoä doøng ñieän cuûa cuoän thöù caáp.

- Theo ñònh luaät caûm öùng ñieän töø : e1 = -’1 = -n1

d

dt

vaø e2 = -’2 = -n2

d

dt

- Theo ñònh luaät Ohm : u1 = e1 vôùi r1 = 0

- Khi maïch thöù caáp hôû : u2 = e2. 1 1 1

2 2 2

u e n

u e n

1 1

2 2

U n

U n

- Neáu n1 > n2 U1 > U2 : maùy haï theá

- Neáu n1 < n2 U1 < U2 : maùy taêng theá.

b. Cöôøng ñoä doøng ñieän

Neáu boû qua hao phí naêng löôïng trong maùy bieán theá thì coâng suaát trong maïch sô caáp vaø thöù caáp baèng nhau :

P1 = P2 U1I1 = U2I2 1 2 2

2 1 1

I U n

I U n

Vaäy : Duøng laøm maùy bieán theá laøm hieäu ñieän theá taêng bao nhieâu laàn thì cöôøng ñoä doøng ñieän giaûm baáy nhieâu laàn vaø ngöôïc laïi.

5. COÂNG DUÏNG: Maùy bieán theá duøng ñeå taïo hieäu ñieän theá thích hôïp trong sinh hoaït, trong kyõ thuaät vaø nhaát laø ñeå truyeàn taûi ñieän

naêng ñi xa vôùi hao phí nhoû.


: 00998822..660022..660022 Trang: 185

Caâu 7 : Vai troø cuûa maùy bieán theá trong vieäc vaän taûi ñieän naêng ñi xa vaø söû duïng ñieän.

1. COÂNG SUAÁT HAO PHÍ TREÂN ÑÖÔØNG DAÂY TAÛI

Khi ñöa doøng ñieän töø nhaø maùy ñeán nôi tieâu thuï (thöôøng raát xa) seõ phaûi maát naêng löôïng hao phí treân ñöôøng daây toaû nhieät.

Goïi P laø coâng suaát cung caáp cuûa nhaø maùy. Goïi U laø hieäu ñieän theá ôû hai ñaàu ñöôøng daây.

- Cöôøng ñoä doøng ñieän treân ñöôøng daây : I = P/U

- Coâng suaát hao phí treân ñöôøng daây coù ñieän trôû R : P’ = RI2 = R

2

2

P

U

Ta thaáy ñeå giaûm coâng suaát hao phí treân ñöôøng daây thì :

- Giaûm R töùc laø taêng tieát dieän daây. Caùch naøy raát toán keùm.

- Taêng U baèng caùch duøng maùy bieán theá ñöa hieäu ñieän theá ôû nhaø maùy leân raát cao. Gaàn ñeán nôi tieâu thuï laïi giaûm hieäu ñieän

theá töøng böôùc ñeán giaù trò thích hôïp.

2. SÔ ÑOÀ HEÄ THOÁNG CHUYEÅN TAÛI VAØ PHAÂN PHOÁI ÑIEÄN NAÊNG

Caâu 8: Söï caàn thieát cuûa doøng ñieän moät chieàu. Trình baøy phöông phaùp chænh löu doøng ñieän xoay chieàu baèng diod. Öu ñieåm vaø

nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy.

1. SÖÏ CAÀN THIEÁT CUÛA DOØNG ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU

Moät soá ngaønh kyõ thuaät sau ñaây vaãn phaûi duøng doøng ñieän moät chieàu :

- Maï ñieän, ñuùc ñieän, voâ tuyeán ñieän, naïp ñieän cho acquy, saûn xuaát hoaù chaát, tinh cheá kim loaïi…

- Ñoäng cô ñieän moät chieàu vì chuùng coù öu ñieåm hôn ñoäng cô ñieän xoay chieàu ôû choã coù moment

khôûi ñoäng lôùn vaø thay ñoåi ñöôïc vaän toác deã daøng.

- Moät soá maïch ñieän töû hoaëc moät soá boä phaän caàn ñieän aùp moät chieàu.

2. PHÖÔNG PHAÙP CHÆNH LÖU BAÈNG DIOD

a. Chænh löu nöûa chu kyø :

- Trong nöûa chu kyø ñaàu cuûa doøng ñieän xoay chieàu thì A laø cöïc döông, B laø

cöïc aâm: doøng ñieän truyeàn töø A qua dido D, qua R veà B.

- Trong nöûa chu kyø sau cuûa doøng ñieän xoay chieàu thì A laø cöïc aâm, B laø cöïc

döông: khi ñoù khoâng coù doøng ñieän qua R.

Vaäy doøng ñieän qua R laø doøng ñieän 1 chieàu nhaáp nhaùy coù daïng :

b. Chænh löu 2 nöûa chu kyø

- Trong nöûa chu kyø cuûa doøng ñieän xoay chieàu thì A laø cöïc döông, B laø cöïc aâm: doøng ñieän ñi töø A tôùi M qua diod D1 tôùi N

qua R tôùi Q qua diod D3 tôùi P roài veà B.

- Trong nöûa chu kyø sau cuûa doøng ñieän xoay chieàu thì A laø cöïc aâm, B laø cöïc döông: doøng ñieän ñi töø B tôùi P qua diod D2 tôùi

N qua R tôùi Q qua diod D4 ñeán M roài veà A.

Vaäy doøng ñieän qua R cuõng laø doøng 1 chieàu vaãn coøn nhaáp nhaùy. Ñeå doøng ñieän moät chieàu bôùt nhaáp nhaùy, ta duøng boä loïc.

3. ÖU VAØ NHÖÔÏC ÑIEÅM CUÛA PHÖÔNG PHAÙP CHÆNH LÖU

Taêng theá Haï

theá

Haï

theá

Haï

theá

11 KV 110 V 35 KV 6 KV 220V

Nhaø maùy ñieän

R

Ñ

P n

Io

O

i

t


: 00998822..660022..660022 Trang: 186

* Öu ñieåm :

Laø phöông phaùp kinh teá, thieát bò deã cheá taïo, ít toán keùm, goïn, vaän chuyeån deã daøng.

Coù theå taïo ra doøng ñieän moät chieàu coâng suaát lôùn.

* Nhöôïc ñieåm : Doøng ñieän moät chieàu ñöôïc taïo ra vaãn coøn nhaáp nhaùy. Ta coù theå laøm giaûm söï nhaáp nhaùy baèng caùch duøng ‘boä loïc.’

Caâu 9 :

1. Trình baøy nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu.

2. Taïi sao phöông phaùp chænh löu ñöôïc duøng phoå bieán hôn maùy phaùt ñieän moät chieàu.

3. Öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa phöông phaùp naøy.

1. MAÙY PHAÙT ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU

a. Caáu taïo

Moät khung daây coù theå quay xung quanh truïc ñoái xöùng cuaû noù trong moät töø tröôøng ñeàu vôùi vaän toác

goùc khoâng ñoåi sao cho truïc vuoâng goùc töø tröôøng.

Boä goùp ñieän goàm hai vaønh baùn khuyeân vaø hai choåi queùt ñeå laáy ñieän ra maïch ngoaøi.

b. Hoaït ñoäng

Döïa treân hieän töôïng caûm öùng ñieän töø. Khi töø thoâng qua khung daây bieán thieân ñieàu hoaø thì laøm

phaùt sinh trong khung moät suaát ñieän ñoäng caûm öùng cuõng bieán thieân ñieàu hoaø. Doøng ñieän trong

khung laø doøng xoay chieàu nhöng do boá trí hai vaønh baùn khuyeân, neân khi doøng ñieän trong khung

ñoåi chieàu thì vaønh baùn nguyeät ñoåi chieàu queùt, neân ôû choåi a luoân luoân coù doøng ñieän ñi ra maïch ngoaøi vaø ôû choåi b luoân luoân coù doøng

ñieän töø maïch ngoaøi ñi vaøo. Vaäy choåi a laø cöïc döông, choåi b laø cöïc aâm cuûa maùy phaùt ñieän moät chieàu naøy. Doøng ñieän phaùt ra laø doøng

nhaáp nhaùy.

* Trong kyõ thuaät maùy phaùt ñieän coù nhieàu khung daây ñaët leäch nhau vaø maéc noái tieáp

nhau taïo ra doøng ñieän moät chieàu haàu nhö khoâng nhaáp nhaùy.

* Neáu cho doøng ñieän moät chieàu chaïy vaøo khung daây thì döôùi taùc duïng cuûa löïc ñieän

töø khung daây seõ quay: maùy phaùt ñieän moät chieàu trôû thaønh ñoäng cô ñieän moät chieàu.

2. LYÙ DO PHÖÔNG PHAÙP CHÆNH LÖU ÑÖÔÏC DUØNG PHOÅ BIEÁN HÔN

MAÙY PHAÙT ÑIEÄN MOÄT CHIEÀU

So vôùi maùy phaùt ñieän moät chieàu, phöông phaùp chænh löu ñöôïc duøng phoå bieán hôn, vì noù coù caùc öu ñieåm :

* Laø phöông phaùp kinh teá nhaát, tieän lôïi nhaát.

* Thieát bò chænh löu deã cheá taïo nhaát, ít toán keùm, goïn, vaän chuyeån deã daøng.

* Coù theå taïo ra doøng ñieän moät chieàu coù coâng suaát lôùn.

Trong khi maùy phaùt ñieän moät chieàu cheá taïo phöùc taïp, toán keøm hôn neân khoâng kinh teá vaø khoâng tieän lôïi. Coå goùp thöôøng

xuyeân coù tia löûa ñieän, neân choùng hö hoûng vaø laøm aûnh höôûng ñeán caùc thieát bò ñieän töû khaùc ôû laân caän.

DAO ÑOÄNG ÑIEÄN TÖØ – SOÙNG ÑIEÄN TÖØ

Caâu 1 :

1. Khaûo saùt söï bieán thieân cuûa ñieän tích treân 2 baûn tuï ñieän vaø söï bieán thieân cuûa cöôøng ñoä doùng ñieän trong maïch dao ñoäng.

2. Khaûo saùt naêng löôïng ñieän töø trong maïch dao ñoäng.

Vì sao dao ñoäng trong maïch laïi taét daàn

1. SÖÏ BIEÁN THIEÂN ÑIEÄN TÍCH VAØ DOØNG ÑIEÄN TRONG MAÏCH DAO ÑOÄNG

- Maïch dao ñoäng goàm tuï C maéc noái tieáp vôùi cuoän caûm L.

- Noái K vôùi A thì nguoàn ñieän P tích cho tuï ñieän moät ñieän tích cöïc ñaïi Qo.

- Sau ñoù noái K vôùi B thì tuï ñieän phoùng ñieän laøm phaùt sinh doøng ñieän i = q’.

Doøng ñieän naøy taêng daàn laøm xuaát hieän trong cuoän caûm moät suaát ñieän ñoäng töï caûm :

e = -Li’ = -Lq”

- AÙp duïng ñònh luaät Ohm : u - e = 0 u = +e = -Lq”

Vôùi u laø hieäu ñieän theá giöõa 2 ñaàu cuoän daây, ñoàng thôøi cuõng laø hieäu ñieän theá giöõa 2

ñaàu tuï ñieän neân :

q

u

C

q

Lq "

C

1

q " q 0

LC

ñaët 2

1

LC

2

q " q 0

- Phöông trình vi phaân naøy coù nghieäm : q Q sin to

Io

O

i

t


: 00998822..660022..660022 Trang: 187

Phöông trình cho thaáy ñieän tích tuï ñieän bieán thieân ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc . Vì 1

LC

chæ phuï thuoäc vaøo ñaëc tính cuûa

maïch, neân dao ñoäng ñieän trong maïch goïi laø dao ñoäng rieâng.

- Cöôøng ñoä doøng ñieän : i = q’ = Qocos(t + ) = Iocos(t + ) vôùi Io = Qo : cöôøng ñoä cöïc ñaïi.

Vaäy : Doøng ñieän i cuõng bieán thieân ñieàu hoaø vôùi taàn soá goùc nhöng sôùm pha /2 so vôùi ñieän tích.

2. KHAÛO SAÙT NAÊNG LÖÔÏNG ÑIEÄN TÖØ TRONG MAÏCH DAO ÑOÄNG

Naêng löôïng trong maïch dao ñoäng goàm naêng löôïng ñieän tröôøng taäp trung ôû tuï ñieän vaø naêng löôïng töø tröôøng taäp trung ôû cuoän caûm.

- Naêng löôïng ñieän tröôøng :

2 2

20

E

1 q Q

W . sin t

2 C 2C

- Naêng löôïng töø tröôøng : 2 2 2 2

B 0

1 1

W Li LQ cos cos t

2 2

vì 2

1

LC

2

20

B

Q

W cos t

2C

- Naêng löôïng cuûa maïch dao ñoäng :

2

0

E B

Q

W W W W

2C

Vaäy :

* Naêng löôïng ñieän tröôøng vaø naêng löôïng töø tröôøng bieán thieân ñieàu hoaø theo thôøi gian vôùi cuøng moät taàn soá nhưng ngược pha nhau vaø

taàn soá naøy gaáp 2 laàn taàn soá dao ñoäng cuûa maïch.

* Naêng löôïng cuûa maïch dao ñoäng laø khoâng ñoåi.

* Trong maïch dao ñoäng luoân luoân coù söï chuyeån hoaù giöõa naêng löôïng ñieän tröôøng trong tuï ñieän vaø naêng löôïng töø tröôøng trong cuoän daây.

3. NGUYEÂN NHAÂN TAÉT DAÀN CUÛA DAO ÑOÄNG ÑIEÄN TÖØ TRONG MAÏCH DAO ÑOÄNG

Thöïc teá cuoän caûm, daây noái ñeàu coù ñieän trôû R (duø nhoû) laøm tieâu hao naêng löôïng trong maïch, ñoàng thôøi moät phaàn naêng

löôïng cuûa maïch bò böùc xaï ra khoâng gian xung quanh döôùi daïng soùng ñieän töø laøm naêng löôïng cuûa maïch dao ñoäng giaûm daàn, do ñoù

dao ñoäng ñieän töø trong maïch taét daàn.

Caâu 2 : So saùnh dao ñoäng cuûa con laéc loø xo vaø dao ñoäng cuûa maïch LC veà caùc maët : caùc ñaïi löôïng bieán thieân, phöông trình dao

ñoäng rieâng, taàn soá dao ñoäng rieâng, naêng öôïng dao ñoäng rieâng, taùc nhaân laøm taét dao ñoäng, ñieàu kieän coäng höôûng nhoïn.

a. Veà caùc ñaïi löôïng bieán thieân

- Cuøng bieán thieân ñieàu hoaø vôùi cuøng taàn soá.

* ÔÛ con laéc loø xo : li ñoä, vaän toác, gia toác.

* ÔÛ maïch LC : ñieän tích cuûa tuï, cöôøng ñoä doøng ñieän qua cuoän caûm, hieäu ñieän theá.

b. Phöông trình dao ñoäng rieâng

- Coù cuøng moät daïng :

* ÔÛ con laéc : x” + 2x = 0 x = Asin(ot + )

* ÔÛ maïch LC : q” + 2

oq = 0 q = Qosin(t + )

c. Taàn soá dao ñoäng rieâng

- Ñeàu chæ phuï thuoäc caáu taïo cuûa heä.

* ÔÛ con laéc : K

o

m

* ÔÛ maïch LC : 1

o

LC

d. Naêng löôïng dao ñoäng rieâng

Laø toång cuûa hai daïng naêng löôïng, caùc daïng naêng löôïng ñeàu bieán thieân tuaàn hoaøn vôùi cuøng taàn soá nhöng toång coù giaù trò

khoâng ñoåi ôû moïi thôøi ñieåm.

* ÔÛ con laéc : W = Eñ + Et = 2

1

KA

2

* ÔÛ maïch LC : W = WE + WB =

2

01 Q

.

2 C

e. Taùc nhaân laøm taét daàn dao ñoäng

Laøm cho naêng löôïng dao ñoäng bò tieâu hao.

* ÔÛ con laéc : löïc ma saùt laøm naêng löôïng con laéc chuyeån hoaù thaønh nhieät.

* ÔÛ maïch LC : toûa nhieät treân ñieän trôû R cuûa cuoän caûm hoaëc söï böùc xaï soùng ñieän töø cuûa tuï.


: 00998822..660022..660022 Trang: 188

Caâu 3 : Phaùt bieåu 2 giaû thieát cuûa Maxwell veà ñieän tröôøng bieán thieân vaø töø tröôøng bieán thieân. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän tröôøng xoaùy. Theá

naøo laø doøng ñieän dòch? Theá naøo laø ñieän tröôøng töø tröôøng.

1. HAI GIAÛ THUYEÁT CUÛA MAXWELL VEÀ TÖØ TRÖÔØNG BIEÁN THIEÂN VAØ ÑIEÄN TRÖÔØNG BIEÁN THIEÂN

a. Giaû thuyeát veà töø tröôøng bieán thieân

Moïi töø tröôøng bieán thieân theo thôøi gian ñeàu laøm xuaát hieän moät ñieän tröôøng xoaùy, töùc laø moät ñieän tröôøng maø caùc ñöôøng söùc bao quanh

caùc ñöôøng caûm öùng.

b. Giaû thuyeát veà ñieän tröôøng bieán thieân

Moïi ñieän tröôøng bieán thieân theo thôøi gian ñeàu laøm xuaát hieän moät töø tröôøng bieán thieân. Caùc ñöôøng söùc cuûa töø tröôøng naøy bao quanh

caùc ñöôøng söùc cuûa ñieän tröôøng.

c. Ñaëc ñieåm cuûa ñieän tröôøng xoaùy: Ñieän tröôøng xoaùy coù caùc ñöôøng söùc laø ñöôøng cong kheùp kín bao quanh caùc ñöôøng caûm öùng töø,

khaùc vôùi ñöôøng tónh ñieän trong ñoù ñöôøng söùc hôû (ñi ra töø ñieän tích döông, ñi vaøo ñieän tích aâm).

d. Doøng ñieän dòch

Doøng ñieän daãn laø doøng chyueån dôøi coù höôùng cuûa caùc haït ñieän tích töï do.

Doøng ñieän dòch laø khaùi nieäm ñeå chæ söï bieán thieân cuûa ñieän tröôøng (giöõa caùc baûn cuûa tuï ñieän), noù töông ñöông nhö moät doøng ñieän.

Doøng ñieän trong maïch dao ñoäng ñöôïc coi laø moät doøng ñieän kheùp kín bôûi doøng ñieän daãn chaïy trong daây daãn vaø doøng ñieän dòch chaïy

qua tuï ñieän.

2. ÑIEÄN TÖØ TRÖÔØNG

Töø hai giaû thuyeát, Maxwell keát luaän : “Moãi bieán thieân cuûa töø tröôøng ñeàu gaây ra moät ñieän tröôøng xoaùy cuûa bieán thieân trong khoâng

gian xung quanh vaø ñeán löôït mình moãi bieán thieân cuûa ñieän tröôøng cuõng laøm xuaát hieän töø tröôøng bieán thieân trong khoâng gian xung

quanh.

Vaäy ñieän tröôøng vaø töø tröôøng coù theå chuyeån hoaù laãn nhau, lieân heä vôùi nhau raát chaët cheõ, chuùng laø hai maët khaùc nhau cuûa moät tröôøng

duy nhaát goïi laø tröôøng ñieän töø.

- Tröôøng ñieän töø laø moät daïng cuûa vaät chaát, toàn taïi khaùch quan, noù goàm ñieän tröôøng vaø töø tröôøng bieán thieân, lieân heä vôùi nhau raát chaët

cheõ, ñoùng vai troø truyeàn töông taùc giöõa caùc ñieän tích.

- Töông taùc ñieän töø lan truyeàn trong khoâng gian vôùi vaän toác höõu haïn gaàn baèng c = 3.108m/s.

- Tröôøng tónh ñieän vaø töø tröôøng laø tröôøng hôïp rieâng cuûa tröôøng ñieän töø.

Caâu 4 : Giaûi thích söï hình thaønh soùng ñieän töø khi 1 ñieän tích ñieåm dao ñoäng ñieàu hoaø. Töø ñoù phaùt bieåu theá naøo laø soùng ñieän töø. Neâu

caùc tính chaát cuûa soùng ñieän töø.

1. GIAÛI THÍCH SÖÏ HÌNH THAØNH SOÙNG ÑIEÄN TÖØ

o Giaû söû taïi O moät ñieän tích ñieåm dao ñoäng ñieàu hoaø vôùi taàn soá f theo phöông thaúng ñöùng thì noù sinh ra moät ñieän tröôøng dao

ñoäng ñieàu hoaø cuøng taàn soá f.

o Giaû thuyeát Maxwell cho raèng ñieän tröôøng treân laøm xuaát hieän ôû ñieåm laâm caän xung quanh moät töø tröôøng dao ñoäng ñieàu

hoaø vôùi cuøng taàn soá.

o Ñeán löôït töø tröôøng dao ñoäng sinh ra ñieän tröôøng dao ñoäng ôû laân caän khaùc trong khoâng gian, quaù trình treân cöù lan truyeàn goïi

laø soùng ñieän töø.

o Vaäy ñieän töø tröôøng lan truyeàn trong khoâng gian döôùi daïng

soùng goïi laø soùng ñieän töø.

Moät ñieän tích +q dao ñoäng ñieàu hoaø vôùi taàn soá f treân truïc

thaúng ñöùng cho soùng ñieän töø truyeàn theo truïc Ox (nhö hình veõ).

Vaäy soùng ñieän töø laø quaù trình truyeàn ñi trong khoâng gian cuûa

tröôøng ñieän töø bieán thieân tuaàn hoaøn theo thôøi gian.

2. TÍNH CHAÁT CUÛA SOÙNG ÑIEÄN TÖØ

o Coù ñaày ñuû tính chaát nhö soùng coâ nhöng quaù trình lan truyeàn khoâng caàn ñeán moâi tröôøng ñaøn hoài, vì vaäy noù coù theå truyeàn

ñöôïc trong chaân khoâng.

o Coù vaän toác truyeàn trong khoâng khí (hay chaân khoâng) laø c = 3.108 (m/s) vaø coù böôùc soùng tính theo bieåu thöùc :

c

f

o Taïi moät ñieåm baát kyø treân phöông truyeàn, vectô cöôøng ñoä ñieän tröôøng E , vectô caûm öùng töø B ñeàu vuoâng goùc vôùi höôùng

truyeàn cuûa soùng. Vectô E , B vaø vectô vaän toác v taïo thaønh moät tam dieän thuaän. Soùng ñieän töø laø soùng ngang.

o Quaù trình truyeàn soùng ñieän töø trong khoâng gian, noù mang theo naêng löôïng tæ leä vôùi luyõ thöøa baäc 4 cuûa taàn soá.

o Soùng ñieän töø cuõng tuaân theo caùc ñònh luaät phaûn xaï, khuùc xaï vaø cuõng cho hieän töôïng giao thoa.


: 00998822..660022..660022 Trang: 189

Caâu 5 : Neâu nguyeân nhaân taét daàn cuûa dao ñoäng ñieän töø trong maïch dao ñoäng vaø cuûa dao ñoäng con laéc ñôn. Ñeå dao ñoäng ñöôïc duy

trì vaø nguyeân taéc phaûi laøm gì? Moâ taû sô ñoà nguyeân taéc vaø giaûi thích hoaït ñoäng cuûa moät maùy phaùt dao ñoäng ñieàu hoaø transitor.

1. NGUYEÂN NHAÂN TAÉT DAÀN

a. Cuûa dao ñoäng ñieän töø trong maïch

o Do cuoän caûm vaø daây noái coù ñieän trôû R neân moät phaàn naêng löôïng maát ñi döôùi daïng nhieät.

o Naêng löôïng giaûm daàn neân q, i cuõng giaûm daàn neân dao ñoäng ñieän töø trong maïch bò taét

daàn.

o Do böùc xaï soùng ñieän töø neân naêng löôïng cuõng giaûm daàn.

b. Dao ñoäng cuûa con laéc ñôn

Do löïc ma saùt cuûa moâi tröôøng luoân höôùng ngöôïc chieàu chuyeån ñoäng, neân sinh coâng caûn,

naêng löôïng dao ñoäng giaûm daàn.

c. Duy trì dao ñoäng : Phaûi buø cho maïch dao ñoäng moät naêng löôïng baèng naêng löôïng ñaõ

tieâu hao. Sau moãi chu kyø, maïch ñöôïc boå sung ñuùng luùc moät naêng löôïng khoâng nhoû hôn vaø cuõng

khoâng lôùn hôn naêng löôïng ñaõ tieâu hao.

2. MAÙY PHAÙT DAO ÑOÄNG ÑIEÀU HOAØ

a. Caáu taïo: Sô ñoà goàm khung dao ñoäng LC noái vôùi nguoàn ñieän khoâng ñoåi qua tranzito. Moät cuoän caûm L’ ñöôïc ñaët gaàn cuoän L cuûa

maïch dao ñoäng. Hai ñaàu cuûa L’ noái vôùi eâmitô vaø bazô cuûa tranzito qua tuï ñieän C’ ñeå ngaên oøng ñieän moät chieàu.

b. Nguyeân taéc hoaït ñoäng: Khi maïch dao ñoäng hoaït ñoäng, töø tröôøng bieán thieân cuûa cuoän L gaây ra suaát ñieän ñoäng caûm öùng trong L’;

hai cuoän L vaø L’ ñöôïc boáù trí sao cho khi doøng colectô IC taêng B > E khoâng coù doøng ñieän chaïy qua tranzito. Traùi laïi, khi coù doøng

ñieän IC giaûm E > B thì coù doøng ñieän chaïy qua tranzito töø eâmitô vaø laøm giaûm IC, maïch dao ñoäng ñöôïc boå sung theâm naêng löôïng.

Phaûi choïn caùc thoâng soá cuûa maïch cho thích hôïp ñeå trong moãi chu kyø maïch dao ñoäng ñöôïc boå sung ñuùng soá naêng löôïng maø noù ñaõ maát

ñi. Söï duy trì ôû ñaây, töông töï nhö söï duy trì dao ñoäng cuûa quaû laéc trong ñoàng hoà quaû laéc; nguoàn ñieän coù vai troø nhö naêng löôïng döï tröõ

cuûa daây coát, transistor coù vai troø nhö boä phaän baùnh xe coù raêng cöa xieân vaø choát hình cung, moãi chu kyø hai laàn ñieàu chænh soá naêng

löôïng cho quaû laéc ñang dao ñoäng.

Caâu 6 : Vai troø cuûa taàng ñieän li trong vieäc truyeàn soùng voâ tuyeán treân Traùi ñaát

- Taàng ñieän li laø taàng khí quyeån ôû ñoä cao 50km trôû leân, chöùa raát nhieàu haït tích ñieän laø caùc electron vaø caùc ion.

Vai troø truyeàn soùng :

* Vôùi soùng trung bình ( > 1000m): Có năng lượng nhỏ nhưng vì ít bị nước hấp thụ nên được dùng thông tin dưới nước.

* Vôùi soùng trung bình ( töø 100m – 1000m): Ban ngaøy bò haáp thuï maïnh, neân khoâng truyeàn ñi xa ñöôïc. Ban ñeâm ít bò haáp thuï, phaûn

xaï toát ôû taàng ñieän li neân soùng coù theå truyeàn ñi xa ñöôïc. Vì vaäy, bam ñeâm nghe ñaøi baèng soùng trung roõ hôn ban ngaøy.

* Vôùi soùng ngaén ( töø 10m – 100m) : Noù coù naêng löôïng lôùn, bò taàng ñieän li phaûn xaï maïnh xuoáng ñaát, roài töø maët ñaát laïi phaûn xaï leân

taàng ñieän li, quaù trình cöù tieáp tuïc nhö vaäy. Do ñoù moät daøi phaùt soùng ngaén coù coâng suaát lôùn coù theå truyeàn soùng tôùi moïi ñieåm treân traùi

ñaát.

* Vôùi soùng cöïc ngaén ( töø 10m – 0,01m): Khoâng bò taàng ñieän li haáp thuï hay phaûn xaï, noù xuyeân qua taàng ñieän li vaø truyeàn ñi xa

trong vuõ truï (vệ tinh) neân ñöôïc duøng trong thoâng tin vuõ truï.

Caâu 7 : Moâ taû: Maïch dao ñoäng hôû – Aêngten, Trình baøy nguyeân taéc phaùt vaø thu soùng ñieän töø

1. MAÏCH DAO ÑOÄNG HÔÛ – AÊNGTEN

o Khi maïch dao ñoäng kín, naêng löôïng ñieän tröôøng taäp trung khoaûng khoâng gian giöõa hai baûn tuï ñieän vaø naêng löôïng töø tröôøng

taäp trung ôû cuoän caûm, do ñoù naêng löôïng ñieän tröôøng böùc xaï ra ngoaøi khoâng ñaùng keå.

o Muoán naêng löôïng ñieän töø tröôøng böùc xaï ra ngoaøi vaø truyeàn ñi baèng soùng ñieän töø, ta thöïc hieän khung dao ñoäng hôû baèng

caùch taùch rôøi hai cöïc cuûa tuï ñieän ra xa. Giôùi haïn cuûa khung dao ñoäng hôû goïi laø aêngten : moãi baûn cuûa tuï ñieän leäch haún moät

goùc 180o vaø khaû naêng phaùt soùng cuûa maïch dao ñoäng laø lôùn nhaát. Trong thöïc teá, aêngten laø moät cuoän caûm nhoû coù giôùi haïn laø

moät daây daãn thaúng ñöùng, baûn cöïc thöù nhaát cuûa tuï ñieän laø maët ñaát, baûn cöïc thöù hai laø daây daãn caêng thaúng naèm ngang caøng

cao caøng daøi caøng toát.


: 00998822..660022..660022 Trang: 190

2. NGUYEÂN TAÉC PHAÙT VAØ THU SOÙNG ÑIEÄN TÖØ

o Dao ñoäng ñieän töø tuaàn hoaøn ñöôïc duy trì baèng tranzito coù taàn soá

1

f

2 LC

caøng cao khi C vaø L caøng nhoû, cuoän caûm L

cuûa maïch ñöôïc caûm öùng vôùi moät aêngten phaùt, soùng ñieän töø ñöôïc phaùt ñi coù taàn soá f. Taàn soá f caøng cao, naêng löôïng cuûa soùng

caøng lôùn.

o Ñeå thu soùng ñieän töø, ngöôøi ta duøng moät aêngten thu caûm öùng vôùi maïch dao ñoäng LC vôùi tuï ñieän

C coù theå ñieàu chænh ñöôïc. Khi tuï ñieän C ñöôïc ñieàu chænh maïch coù taàn soá rieâng

o

1

f

2 LC

khôùp vôùi taàn soá f cuûa nguoàn phaùt thì trong maïch coù coäng höôûng.

Dao ñoäng ñieän töø trong maïch öùng vôùi taàn soá f coù bieân ñoä lôùn haún so

vôùi caùc dao ñoäng khaùc.

Keát quaû ta ñaõ choïn vaø thu ñöôïc soùng ñieän töø coù choïn loïc.

SOÙNG AÙNH SAÙNG VAØ LÖÔÏNG TÖÛ AÙNH SAÙNG

Caâu 1 : Trình baøy thí nghieäm Newton veà taùn saéc aùnh saùng. Nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa maùy quang phoå.

1. Thí nghieäm cuûa Newton veà taùn saéc aùnh saùng

a. Thí nghieäm

- Cho aùnh saùng maët trôøi (aùnh saùng traéng) ñi qua khe heïp A cuûa maøn

chaén taïo ra daõi saùng heïp chieáu vaøo 1 laêng kính coù caïnh song song

vôùi khe A ta thaáy treân maøn (E) ñaët phía sau laêng kính coù 1 daõi maøu:

ñoû, cam, vaøng, luïc, lam, chaøm, tím, trong ñoù maøu ñoû leäch ít nhaát vaø

maøu tím leäch nhieàu nhaát.

- Vaäy moät chuøm saùng traéng khi laêng kính khoâng nhöõng bò khuùc xaï

leäch veà phía ñaùy laêng kính maø coøn bò taùch ra thaønh nhieàu maøu saéc

khaùc nhau. Hieän töôïng naøy goïi laø hieän töôïng taùn saéc aùnh saùng vaø daõi

maøu noùi treân goïi laø quang phoå cuûa aùnh saùng traéng.

b. Nguyeân nhaân cuûa hieän töôïng taùn saéc

- Ta bieát chieát suaát cuûa laêng kính coù giaù trò khaùc nhau ñoái vôùi aùnh

saùng ñôn saéc khau. Do ñoù khi qua laêng kính caùc aùnh saùng ñôn saéc trong chuøm saùnh saùng traéng bò leäch veà ñaùy laêng kính vôùi caùc goùc

leäch khaùc nhau vì goùc leäch D = (n – 1)A ñoåi theo chieát suaát. Vaäy caùc aùnh saùng ñôn saéc khoâng coøn choàng chaát leân nhau maø taùch ra

thaønh caùc maøu rieâng bieät.

* AÙnh saùng ñoû thì laêng kính coù chieát suaát nhoû nhaát neân D nhoû nhaát.

* AÙnh saùng tím thì laêng kính coù chieát

suaát lôùn nhaát neân D lôùn nhaát.

2. Nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa maùy

quang phoå

- Maùy quang phoå laø duïng cuï phaân tích chuøm

saùng taïp saéc thaønh nhöõng thaønh phaàn ñôn saéc

khaùc nhau. Maùy hoaït ñoäng treân hieän töôïng taùn

saéc.

Caáu taïo : Goàm 3 phaàn chính

* OÁng chuaån truïc : laø boä phaän taïo ra chuøm saùng song song. Noù goàm khe heïp S truøng vôùi tieâu dieän cuûa thaáu kính hoäi tuï L1.

Khi khe S ñöôïc roïi baèng chuøm saùng töø nguoàn J

thì aùnh saùng qua oáng chuaån tröïc trôû thaønh chuøm

saùng song song.

* Laêng kính P: laø boä phaän taùn saéc phaân

tích chuøm saùng song song keå treân thaønh chuøm ñôn

saéc. Moãi chuøm ñôn saéc laø chuøm song song nhöng

leäch theo phöông khaùc nhau.

* Buoàng toái : goàm thaáu kính hoäi tuï L2

vaø phim ñaët taïi tieâu dieän aûnh cuûa L2 thaáu kính L2

hoäi tuï moãi chuøm ñôn saéc thaønh veät saùng treân phim.

J

L

S

L1 L2

P

E

ñ

t

S

(L)

B

A

ñ

t

B’

A’

O

E


: 00998822..660022..660022 Trang: 191

Caâu 2 :

* Ñònh nghóa aùnh saùng ñôn saéc. Trình baøy thí nghieäm ñeå minh hoaï ñònh nghóa ñoù.

* Ñònh nghóa aùnh saùng traéng. Trình baøy thí nghieäm ñeå minh hoaï ñònh nghóa ñoù.

1. AÙnh saùng ñôn saéc

a. Ñònh nghóa aùnh saùng ñôn saéc: AÙnh saùng ñôn saéc laø aùnh saùng khoâng bò taùn saéc khi ñi qua laêng kính. Moãi aùnh saùng ñôn

saéc coù moät maøu nhaát ñònh goïi laø maøu ñôn saéc.

b. Thí nghieäm cuûa Newton veà aùnh saùng ñôn saéc

Moâ taû :

* Laêng kính P1 laøm taùn saéc chuøm saùng traéng heïp song song.

* Caùc khe heïp treân maøn B, C ñeå loït moät chuøm saùng maøu

heïp roïi tôùi laêng kính P2.

Nhaän xeùt : Treân maøn E sau P2 ta thaáy moät veät saùng heïp

coù maøu ñuùng nhö maøu tôùi P2. Keát quaû naøy ñuùng cho moïi

maøu maø ta laøm thí nghieäm.

Keát luaän :

Chuøm saùng maøu heïp trong chuøm saùng ñaõ taùn saéc khoâng bò

taùn saéc laàn nöõa. Noù ñöôïc goïi laø aùnh saùng ñôn saéc.

2. AÙnh saùng traéng

a. Ñònh nghóa: AÙnh saùng traéng laø taäp hôïp cuûa voâ soá aùnh saùng ñôn saéc khaùc nhau coù maøu bieán thieân lieân tuïc töø ñoû ñeán tím.

b. Thí nghieäm toång hôïp aùnh saùng traéng

Moâ taû :

* Nguoàn ñieåm S vaø thaáu kính hoäi tuï L taïo ra chuøm saùng traéng roäng, hoäi tuï, roïi leân laêng kính trong khoaûng töø A ñeán B.

* Laêng kính laøm taùn saéc chuøm saùng traéng vaø cho daõi maøu lieân tuïc naèm ngay treân maët thaáu kính O. Moät maøn E ñaët naèm sau thaáu

kính O seõ thu veät saùng traéng khi dôøi maøn ñeán vò trí thích hôïp.

Keát luaän : Nhöõng tia saùng maøu trong aùnh saùng traéng bò laêng kính taùch ra töø moät ñieåm B (hay A) khi gaëp laïi nhau chuùng taùi taïo bôùi aùnh

saùng traéng taïi B’ (hay A’).

Caâu 3 :

* Trình baøy thí nghieäm Young veà giao thoa aùnh saùng. Giaûi thích keát quaû cuûa thí nghieäm ñoù vaø ruùt ra keát luaän tính chaát cuûa

aùnh saùng.

* Theá naøo laø 2 nguoàn saùng keát hôïp. Nguoàn saùng ñieåm S vaø aûnh S’ cuûa noù qua göông phaúng coù theå laø 2 nguoàn keát hôïp ñöôïc

khoâng? Taïi sao?

1. Thí nghieäm Young veà hieän töôïng giao thoa aùnh saùng.

a. Thí nghieäm

- AÙnh saùng töø ñeøn Ñ qua kính loïc saéc F (ví duï kính ñoû) chieáu vaøo khe heïp S treân maøn M. Khi ñoù S trôû thaønh khe saùng ñôn saéc vaø

chuøm tia saùng ñôn saéc töø khe S tieáp tuïc chieáu saùng hai khe heïp S1, S2. Hai khe heïp S1, S2 raát gaàn nhau vaø cuøng song song vôùi khe S.

Maét ñaët sau S1, S2 sao cho coù theå

höùng ñöôïc ñoàng thôøi hai chuøm saùng loït qua 2

khe naøy vaøo maét. Ñieàu tieát maét ñeå nhìn vaøo

khe S ta thaáy vuøng saùng heïp trong ñoù xuaát

hieän caùc vaïch saùng (vaïch ñoû) vaø vaïch toái xen

keû nhau moät caùch ñeàu ñaën. Hieän töôïng naøy

goïi laø hieän töôïng giao thoa.

b. Giaûi thích

Hieän töôïng giao thoa chæ coù theå giaûi thích ñöôïc neáu thöøa nhaän aùnh saùng coù tính chaát soùng.

AÙnh saùng töø ñeøn Ñ chieáu vaøo khe S laøm khe S trôû thaønh moät nguoàn phaùt soùng aùnh saùng lan toaû veà phía hai khe S1, S2 vaø hai khe S1,

S2 trôû thaønh hai nguoàn phaùt soùng aùnh saùng phía sau. Hai nguoàn naøy coù cuøng taàn soá coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi neân chuùng laø hai nguoàn

keát hôïp. Vì vaäy hai soùng aùnh saùng do S1, S2 phaùt ra khi gaëp nhau seõ giao thoa vôùi nhau; Vaïch saùng laø do 2 soùng cuøng pha gaëp nhau;

Vaïch toái laø do 2 soùng ngöôïc pha gaëp nhau. Caùc vaïch saùng, vaïch toái goïi laø vaân giao thoa.

c. Keát luaän: Hieän töôïng giao thoa aùnh saùng laø baèng chöùng thöïc nghieäm chöùng toû aùnh saùng coù tính chaát soùng.

2. Nguoàn keát hôïp

* Hai nguoàn soùng keát hôïp laø hai nguoàn phaùt ra hai soùng coù cuøng taàn soá vaø coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi. Khi ñoù hai soùng goïi laø hai soùng

keát hôïp. Thoâng thöôøng muoán coù hai soùng keát hôïp ngöôøi ta taùch chuøm saùng phaùt ra töø cuøng moät nguoàn thaønh hai chuøm roài cho

chuùng giao thoa.

* Nguoàn saùng ñieåm S vaø aûnh S’ cuûa noù qua göông phaúng coù theå coi laø hai nguoàn keát hôïp lyù do vì chuøm saùng phaùt ra töø nguoàn S ñeán

maøn E vaø chuøm tia saùng phaûn xaï töø göông phaúng ñeán maøn E ñeàu naèm trong moät chuøm aùnh saùng do S phaùt ra. Do vaäy hai chuøm saùng

(chuøm saùng töø S vaø chuøm saùng töø S’) coù cuøng taàn soá vaø coù ñoä leäch pha khoâng ñoåi.

A

P1 P2 (E)

B C

Ñ

F M

S S1

S2

Maét


: 00998822..660022..660022 Trang: 192

Caâu 4 : Trình baøy phöông phaùp xaùc ñònh böôùc soùng aùnh saùng nhôø hieän töôïng giao thoa trong thí nghieäm Young. Moái lieân heä

giöõa maøu saéc vaù böôùc soùng aùnh saùng.

1. Phöông phaùp xaùc ñònh böôùc soùng aùnh saùng nhôø giao thoa

a. Xaùc ñònh hieäu quang hình

Ñaët : a = S1S2

x = OM

D laø khoaûng caùch töø hai

nguoàn S1S2 ñeán maøn :

Ta coù : H1M = d1cos1 = IM - IH1

d1cos1 = IM -

a

2

sin (1)

H2M = d2cos2 = IM + IH2

d2cos2 = IM +

a

2

sin (2)

Do 1, 2 laø goùc raát nhoû neân: d1 cos1 = d1 vaø d2 cos2 = d2

(2) - (1) cho : d2 - d1 = asin

do raát nhoû neân : sin = tg =

x

D

d2 - d1 =

ax

D

ñaët = d2 - d1 goïi laø hieäu quang trình taïi M. =ax

D

b. Vò trí caùc vaân giao thoa

* Vò trí vaân saùng

M laø vaân saùng neáu : = k

ax

D

= k x = k

D

a

k = 0 x = 0 M 0 : laø vaân saùng trung taâm. k = 1, 2, … goïi laø vaân saùng baäc 1, 2, …

* Vò trí vaân toái

M laø vaân toái neáu : = (2k + 1)

2

ax

D

= (2k + 1)

2

x = (2k + 1)

D

2a

c. Khoaûng caùch vaân li

* Caùc vaân saùng vaø vaân toái xen keõ caùch ñeàu nhau khoaûng caùch giöõa hai vaân saùng (hay vaân toái) lieân tieáp laø :

i = xk+1 - xk = (k + 1)

D

a

- k

D

a

i =

D

a

d. Ño böôùc soùng aùnh saùng

Khoaûng caùch vaân : khoaûng caùch a giöõa hai nguoàn S1, S2; khoaûng caùch D töø hai nguoàn ñeán maøn coù theå ño moät caùch chính xaùc. Do ñoù

töø i =

D

a

ta xaùc ñònh ñöôïc böôùc soùng . Ñoù laø nguyeân taéc cuûa vieäc ño böôùc soùng . Ñoù laø nguyeân taéc cuûa vieäc ño böôùc soùng aùnh

saùng baèng phöông phaùp giao thoa.

2. Lieân heä giöõa maøu saéc vaø böôùc soùng aùnh saùng

Pheùp xaùc ñònh böôùc soùng aùnh saùng theo keát quaû giao thoa cho thaáy:

- Böôùc soùng aùnh saùng nhoû hôn böôùc soùng cô hoïc thoâng thöôøng.

- Moãi aùnh saùng ñôn saéc coù moät böôùc soùng hoaøn toaøn xaùc ñònh.

- Nhöõng maøu chính khoâng phaûi öùng vôùi 1 böôùc soùng maø öùng vôùi nhöõng aùnh saùng coù böôùc soùng naèm trong moät khoaûng trò soá nhaát ñònh.

Caâu 5 : Neáu chieáu saùng khe maùy quang phoå baèng moät trong nhöõng chuøm saùng sau ñaây thì seõ thu ñöôïc hình aûnh nhö theá naøo.

Chuøm saùng ñôn saéc. Chuøm saùng traéng. Chuøm saùng do ñeøn hôi hydro phaùt ra.

Chieáu saùng khe S cuûa maùy quang phoå baèng caùc chuøm saùng

- Neáu chieáu khe S baèng moät chuøm saùng ñôn saéc thì ta thu ñöôïc aûnh laø moät vaïch maøu.

- Neáu chieáu khe S baèng moät chuøm aùnh saùng traéng thì ta thu ñöôïc aûnh laø moät quang phoå lieân tuïc goàm moät daõi maøy töø ñoû ñeán tím.

- Neáu chieáu khe S baèng moät chuøm saùng do ñeøn hôi hydro phaùt ra thì ta thu ñöôïc aûnh laø moät quang phoå vaïch cuûa hydro. Trong vuøng

aùnh saùng nhìn thaáy coù 4 vaïch laø: ñoû, lam, chaøm tím.

H2

H1

S1

S2

I O

(E)

D

M

d1

d2

1

2 x


: 00998822..660022..660022 Trang: 193

Caâu 6 : Trình baøy quang phoå lieân tuïc vaø quang phoå vaïch phaùt xaï veà caùc maët : ñònh nghóa, nguoàn goác phaùt sinh, ñaët ñieåm vaø

öùng duïng. Neâu nhöõng tieän lôïi cuûa pheùp phaân tích baèng quang phoå.

1. Quang phoå lieân tuïc

a. Ñònh nghóa: Khi chieáu chuøm saùng traéng vaøo khe cuûa moät maùy quang phoå thì treân taám kính môø ta thu ñöôïc moät daûi saùng coù maøu

bieán ñoåi lieân tuïc töø ñoû ñeán tím. Ñoù laø quang phoå lieân tuïc.

b. Nguoàn phaùt sinh: Taát caû caùc vaät raén, loûng hoaëc khí coù tyû khoái lôùn khi bò nung noùng ñeàu phaùt ra quang phoå lieân tuïc.

c. Ñaëc ñieåm: Quang phoå lieân tuïc khoâng phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn caáu taïo cuûa nguoàn saùng, maø chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa

nguoàn saùng. Moät mieáng saét vaø moät mieáng söù, nung ñeán cuøng nhieät ñoä seõ cho hai quang phoå lieân tuïc gioáng nhau. Nhieät ñoä cuûa vaät

nung caøng cao, chuùng caøng phaùt saùng maïnh ôû vuøng coù böôùc soùng ngaén.

Vì duï : ÔÛ 500oC vaät phaùt saùng cho quang phoå ôû vuøng ñoû (nhöng raát yeáu). Khi nhieät ñoä taêng leân quang phoå môû roäng sang caùc maøu da

cam, vaøng, luïc… Khi vaät nung ñeán saùng traéng (chaúng haïn caùc daây toùc boùng ñeøn coù nhieät ñoä töø 2500K ñeán 3000K) thì noù cho moät

quang phoå lieân tuïc coù ñuû maøu saéc töø ñoû ñeán tím.

d. ÖÙng duïng: Vì quang phoå lieân tuïc chæ phuï thuoäc vaøo nhieät ñoä cuûa nguoàn saùng, neân caên cöù vaøo quang phoå lieân tuïc ngöôøi ta xaùc ñònh

ñöôïc nhieät ñoä cuûa vaät phaùt saùng, ñaëc bieät laø caùc vaät ôû xa nhö maët trôøi, caùc ngoâi sao… Chaúng haïn pheùp ño theo quang phoå lieân tuïc cho

bieát beà maët Maët trôøi coù nhieät ñoä khoaûng 6000K.

2. Quang phoå vaïch phaùt xaï

a. Ñònh nghóa: Quang phoå vaïch phaùt xaï laø quang phoå coù daïng nhöõng maøu rieâng bieät naèm treân moät neàn toái.

b. Nguoàn phaùt sinh: Caùc khí bay hôi ôû aùp suaát thaáp khi bò kích thích phaùt saùng seõ cho ra quang phoå vaïch phaùt xaï. Coù theå kích thích

cho moät chaát khí bay hôi phaùt saùng baèng caùch ñoát noùng hoaëc baèng caùch phoùng moät tia löûa ñieän qua ñaùm khí hay hôi ñoù.

c. Ñaëc ñieåm: Quang phoå vaïch phaùt xaï cuûa caùc nguyeân toá khaùc nhau thì raát khaùc nhau veà soá löôïng vaïch, vò trí caùc vaïch, maøu saéc caùc

vaïch vaø ñoä saùng tyû ñoái cuûa caùc vaïch ñoù.

Ví duï : Quang phoå vaïch cuûa hôi natri coù hai vaïch vaøng raát saùng naèm saùt caïnh nhau (vaïch keùp). Quang phoå cuûa hidro coù boán vaïch

ñaëc tröng laø vaïch ñoû H; vaïch lam H; vaïch chaøm H vaø vaïch tímH.

d. ÖÙng duïng: Quang phoå vaïch phaùt xaï ñöôïc öùng duïng ñeå nhaän bieát söï coù maët cuûa caùc nguyeân toá hoaù hoïc vaø noàng ñoä, tyû leä cuûa caùc

nguyeân toá ñoù trong moät hôïp chaát, moät maãu ñem phaân tích naøo ñoù.

3. Pheùp phaân tích quang phoå vaø tieän lôïi cuûa pheùp phaân tích quang phoå

- Pheùp phaân tích quang phoå laø pheùp xaùc ñònh thaønh phaàn hôïp thaønh caùc chaát döïa vaøo quang phoå cuûa chuùng.

Trong pheùp phaân tích ñònh tính, ngöôøi ta chæ caàn nhaän bieát söï coù maët cuûa caùc thaønh phaàn khaùc nhau trong maãu ñem phaân tích. Pheùp

phaân tích quang phoå ñònh tính tieän lôïi ôû choã: ñôn giaûn vaø cho keát quaû nhanh hôn pheùp phaân tích hoaù hoïc.

- Trong pheùp phaân tích ñònh löôïng, ngöôøi ta chæ caàn xaùc ñònh caû noàng ñoä cuûa caùc thaønh phaàn trong maãu. Pheùp phaân tích quang phoå

ñònh löôïng coù öu ñieåm: raát nhaïy, coù khaû naêng phaùt hieän ñöôïc moät noàng ñoä raát nhoû cuûa chaát naøo ñoù trong maãu.

- Öu ñieåm tuyeät ñoái cuûa pheùp phaân tích quang phoå laø: xaùc ñònh ñöôïc thaønh phaàn caáu taïo vaø nhieät ñoä cuûa caùc vaät ôû xa nhö Maët trôøi vaø

caùc sao.

Caâu 7 : Caùch taïo vaø ñieàu kieän thu ñöôïc quang phoå vaïch haáp thuï cuûa moät chaát. Hieän töôïng ñaûo saéc cuûa vaïch quang phoå.

Nhöõng tieän lôïi cuûa pheùp phaân tích baèng quang phoå. Coù theå duøng quang phoå vaïch haáp thuï cuûa moät chaát thay cho quang phoå

vaïch phaùt xaï cuûa chaát ñoù trong pheùp phaân tích ñöôïc khoâng? Taïi sao?

1. Quang phoå vaïch haáp thuï

a. Ñònh nghóa: Quang phoå coù daïng nhöõng vaïch toái naèm treân neàn moät quang phoå lieân tuïc goïi laø quang phoå vaïch haáp thuï.

b. Caùch taïo quang phoå vaïch haáp thuï

Chieáu aùnh saùng traéng töø moät ngoïn ñeøn daây toùc vaøo khe cuûa moät maùy quang phoå thì treân taám kính cuûa buoàng aûnh ta thu

ñöôïc moät quang phoå lieân tuïc. Neáu treân ñöôøng ñi cuûa chuøm saùng ta ñaët moät ngoïn ñeøn coù hôi natri nung noùng thì trong quang phoå lieân

tuïc noùi treân xuaát hieän moät vaïch toái (thöïc ra laø hai vaïch toái naèm saùt nhau) ôû ñuùng vò trí cuûa vaïch vaøng trong quang phoå phaùt xaï

cuûanatri. Ñoù laø quang phoå haáp thuï natri. Neáu thay hôi natri baèng hôi kali thì treân quang phoå lieân tuïc xuaát hieän caùc vaïch toái ôû ñuùng

choã caùc vaïch maøu cuûa quang phoå phaùt xaï kali.

Vaïch ñen

Vaïch ñen

(E)

(E)

Maùy

Quang phoå

Ñen hôi natri

noùng saùng


: 00998822..660022..660022 Trang: 194

c. Ñieàu kieän ñeå thu ñöôïc quang phoå vaïch haáp thuï: Nhieät ñoä cuûa ñaùm khí hay hôi haáp thuï phaûi thaáp hôn nhieät ñoä cuûa nguoàn phaùt saùng

ra quang phoå lieân tuïc.

2. Hieän töôïng ñaûo saéc caùc vaïch quang phoå

Giaû söû ñaùm hôi haáp thuï ôû trong thí nghieäm treân ñöôïc nung noùng ñeán nhieät ñoä chuùng coù theå phaùt saùng, nhöng vaãn thaáp hôn nhieät ñoä

cuûa nguoàn saùng traéng thì treân kính aûnh cuûa maùy quang phoå ta vaãn luoân thu ñöôïc quang phoå haáp thuï cuûa ñaùm hôi ñoù. Baây giôø, taét

nguoàn saùng traéng ñi, ta thaáy neàn quang phoå lieân tuïc bieán maát, ñoàng thôøi caùc vaïch toái cuûa quang phoå haáp thuï bieán thaønh caùc vaïch

maøu cuûa quang phoå vaïch phaùt xaï cuûa chính ñaùm hôi ñoù. Hieän töôïng naøy goïi laø hieän töôïng ñaûo saéc cuûa vaïch quang phoå.

Vaäy : ÔÛ moät nhieät ñoä nhaát ñònh, moät ñaùm hôi coù khaû naêng phaùt ra nhöõng aùnh saùng ñôn saéc naøo thì noù cuõng coù khaû naêng haáp thuï

nhöõng aùnh saùng ñôn saéc ñoù.

3. Pheùp phaân tích quang phoå vaø tieän lôïi cuûa pheùp phaân tích quang phoå

(Xem phaàn 3)

Caâu 8 : Trình baøy thí nghieäm phaùt hieän tia hoàng ngoaïi vaø tia töû ngoaïi. Neâu caùc tính chaát vaø öùng duïng cuûa tia hoàng ngoaïi vaø

tia töû ngoaïi. Hai loaïi tia treân coù khaû naêng gaây ñöôïc hieän töôïng quang ñieän trong caùc tröôøng hôïp sau khoâng? Taïi sao? Moät

baùn daãn coù giôùi haïn quang ñieän laø 0,84m, Hai kim loaïi coù giôùi haïn quang ñieän laàn löôït laø 0,5m vaø 0,36m

1. Thí nghieäm phaùt hieän caùc tia hoàng ngoaïi vaø tia töû ngoaïi

- Chieáu aùnh saùng maët trôøi (hoaëc aùnh saùng töø ñeøn daây toùc coù coâng suaát lôùn) vaøo khe S cuûa maùy quang phoå. Treân maøn F cuûa buoàng

aûnh ta thu moät quang phoå lieân tuïc.

- Di chuyeån moái haøn cuûa pin nhieät ñieän vaøo vuøng quang phoå lieân tuïc thì ñieän keá G cho thaáy trong maïch coù doøng ñieän, chöùng toû aùnh

saùng ñôn saéc coù taùc duïng nhieät.

- Tieáp tuïc di chuyeån moái haøn ra ngoaøi vuøng ñoû hoaëc ngoaøi vuøng tím cuûa quang phoå, ñieän keá G cho thaáy trong maïch vaãn coù doøng

ñieän. Ñieàu naøy chöùng toû phía ngoaøi vuøng ñoû vaø vuøng tím vaãn coù nhöõng böùc xaï naøo ñoù khoâng nhìn thaáy ñöôïc goïi laø tia hoàng ngoaïi vaø

tia töû ngoaïi.

2. Tia hoàng ngoaïi

a. Ñònh nghóa: Tia hoàng ngoaïi laø nhöõng böùc xaï khoâng nhìn thaáy ñöôïc, coù böôùc soùng lôùn hôn cuøa aùnh saùng ñoû ( > 0,75m).

b. Nguoàn phaùt sinh: Caùc vaät bò nung noùng ñeàu phaùt ra tia hoàng ngoaïi. Vaät ôû nhieät ñoä thaáp chæ phaùt ñöôïc caùc tia hoàng ngoaïi. Vaät ôû

nhieät ñoä 500oC baét ñaàu phaùt ra aùnh saùng maøu ñoû toái, nhöng maïnh nhaát vaãn laø caùc tia hoàng ngoaïi. Trong aùnh saùng maët trôøi, coù khoaûng

50% naêng löôïng thuoäc veà caùc tia hoàng ngoaïi.

c. Tính chaát, taùc duïng cuûa tia hoàng ngoaïi

* Coù baûn chaát laø soùng ñieän töø.

* Taùc duïng noåi baät nhaát cuûa tia hoàng ngoaïi laø taùc duïng nhieät.

* Taùc duïng leân moät loaïi kính aûnh ñaëc bieät, goïi laø kính aûnh hoàng ngoaïi.

d. ÖÙng duïng: Chuû yeáu ñeå saáy khoâ vaø söôûi aám (trong coâng nghieäp, trong y hoïc…).

3. Tia töû ngoaïi

a. Ñònh nghóa: Tia töû ngoaïi laø nhöõng böùc xaï khoâng nhìn thaáy ñöôïc, coù böôùc soùng ngaén hôn böôùc soùng cuûa aùnh saùng tím ( < 0,40m).

b. Nguoàn phaùt sinh: Nhöõng vaät bò nung noùng treân 3000oC phaùt ra moät löôïng ñaùng keå tia töû ngoaïi. Trong böùc xaï Maët trôøi coù khoaûng

9% naêng löôïng thuoäc vuøng töû ngoaïi. Caùc hoà quang ñieän hoaëc ñeøn thuyû ngaân cuõng laø nhöõng nguoàn phaùt ra tia töû ngoaïi.

c. Tính chaát, taùc duïng cuûa tia töû ngoaïi

- Coù baûn chaát laø soùng ñieän töø.

- Taùc duïng raát maïnh leân kính aûnh.

- Coù theå laøm cho moät soá chaát phaùt quang.

- Coù taùc duïng ion hoaù chaát khí.

- Coù khaû naêng gaây ra moät soá phaûn öùng quang hoaù, phaûn öùng quang hôïp.

- Coù taùc duïng gaây hieäu öùng quang ñieän.

- Coù moät soá taùc duïng sinh hoïc.

- Bò thuyû tinh, nöôùc… haáp thuï maïnh.

(Thaïch anh thì gaàn nhö trong suoát vôùi caùc tia töû ngoaïi coù böôùc soùng töø 0,18m ñeán 0,4m).

J

L

S

L1 L2

P

F


: 00998822..660022..660022 Trang: 195

d. ÖÙng duïng:

- Khaû naêng gaây phaùt quang ñöôïc öùng duïng ñeå tìm veát nöùt, veát xöôùc trong kyõ thuaät cheá taïo maùy.

- Taùc duïng sinh hoïc ñöôïc öùng duïng ñeå chöõa beänh coøi xöông, dieät vi khuaån…

4. Taùc duïng quang ñieän cuûa tia hoàng ngoaïi, tia töû ngoaïi

Ñeå gaây ra hieän töôïng quang ñieän, böôùc soùng cuûa aùnh saùng kích thích phaûi nhoû hôn giôùi haïn quang ñieän ( o).

Caên cöù vaøo ñieàu kieän treân ta thaáy :

- Caùc tia hoàng ngoaïi coù böôùc soùng töø 0,75m ñeán 0,84m vaø taát caû caùc tia töû ngoaïi ñeàu gaây ñöôïc hieäu öùng quang ñieän cho chaát baùn

daãn coù o = 0,84m.

- Moïi tia töû ngoaïi ñeàu gaây ñöôïc hieäu öùng quang ñieän cho kim loaïi = 0,5m. Moïi tia hoàng ngoaïi ñeàu khoâng gaây ñöôïc hieäu öùng

quang ñieän cho kim loaïi naøy.

- Chæ coù nhöõng tia töû ngoaïi coù 0,36m môùi gaây ñöôïc hieäu öùng quang ñieän cho kim loaïi coù o = 0,36m.

Caâu 9 :

1. Trình baøy nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa oáng Rônghen.

2. Neâu baûn chaát, caùc tính chaát vaø öùng duïng cuûa tia Rônghen.

3. Bieát raèng coâng thoaùt electron Ao cuûa caùc kim loaïi ñeàu nhoû hôn 10eV. Hoûi caùc tia Rônghen coù gaây ñöôïc hieäu öùng

quang ñieän khoâng? Vì sao?

4. Coâng thöùc giaûi baøi toùan tia ronghen.

1. OÁng Rônghen

a. Caáu taïo: OÁng Rônghen ñôn giaûn laø moät oáng tia aâm cöïc, trong ñoù coù laép theâm

moät ñieän cöïc laøm baèng kim loaïi coù nguyeân töû löôïng lôùn vaø khoù noùng chaûy

(platin, vonfram…) ñeå chaén doøng tia aâm cöïc. Ñieän cöïc laép theâm naøy goïi laø ñoái

aâm cöïc. Ñoái aâm cöïc thöôøng ñöôïc noái vôùi anoât. Trong oáng coù aùp suaát keùm (côõ 10-

3 mmHg).

b. Hoaït ñoäng: Noái anot vaø catot vaøo hieäu ñieän theá moät chieàu khoaûng vaøi vaïn

voân. Do trong oáng coù saün moät ít ion döông neân döôùi hieäu ñieän theá cao noùi treân,

caùc ion ñoù ñöôïc taêng toác maïnh, bay tôùi ñaäp vaøo catot laøm töø ñoù baät ra caùc

electron. Doøng caùc electron naøy ñöôïc taêng toác maïnh trong ñieän tröôøng bay tôùi

vaø ñaäp vaøo ñoái aâm cöïc, laøm phaùt ra moät böùc xaï khoâng nhìn thaáy goïi laø tia

Rônghen.

2. Baûn chaát, tính chaát vaø öùng duïng cuûa tia Rônghen

a. Baûn chaát tia Rônghen

- Khoâng mang ñieän vì khoâng bò leäch trong ñieän tröôøng hoaëc töø tröôøng.

- Thöïc chaát, tia Rônghen laø loaïi soùng ñieän töø coù böôùc soùng ngaén hôn böôùc soùng cuûa tia töû ngoaïi. Cuï theå, böôùc soùng cuûa tia

Rônghen töø 10-12

m (tia Rônghen cöùng) ñeán 10-8m (tia Rônghen meàm).

b. Cô cheá phaùt ra tia Rônghen

Caùc electron trong tia aâm cöïc ñöôïc taêng toác trong ñieän tröôøng maïnh, neân thu ñöôïc moät ñoäng naêng raát lôùn. Khi ñaäp vaøo ñoái aâm cöïc,

chuùng gaëp caùc nguyeân töû cuûa ñoái aâm cöïc, xuyeân saâu vaøo nhöõng lôùp beân torng cuûa voû nguyeân töû, töông taùc vôùi caùc haït nhaân nguyeân

töû vaø caùc electron cuûa caùc lôùp naøy, laøm phaùt ra soùng ñieän töø coù böôùc soùng raát ngaén, goïi laø böùc xaï haõm. Ñoù chính laø tia Rônghen.

c. Tính chaát vaø öùng duïng cuûa tia Rônghen

* Coù khaû naêng ñaâm xuyeân maïnh:

Tia Rônghen ñi xuyeân qua bìa, giaáy, goã… deã daøng, nhöng khoù ñi qua kim loaïi hôn. Kim loaïi coù khoái löôïng rieâng caøng lôùn thì

khaû naêng caûn tia Rônghen caøng maïnh.

Nhôø khaû naêng ñaâm xuyeân maïnh, tia Rônghen ñöôïc duøng trong y hoïc ñeå chieáu ñieän, chuïp ñieän; trong coâng nghieäp ñeå doø caùc loã

hoång khuyeát taät trong caùc saûn phaåm ñuùc.

* Coù taùc duïng raát maïnh leân kính aûnh neân noù ñöôïc duøng ñeå chuïp ñieän.

* Laøm phaùt quang moät soá chaát neân ñöôïc öùng duïng ñeå quan saùt maøn hình trong vieäc chieáu ñieän.

* Coù khaû naêng ion hoaù caùc chaát khí. Tính chaát naøy ñöôïc öùng duïng ñeå laøm caùc maùy ño lieàu löôïng tia Rônghen.

* Coù taùc duïng sinh lyù: huyû hoaïi teá baøo, dieät vi khuaån. Vì vaäy, tia Rônghen ñöôïc öùng duïng ñeå chöõa beänh ung thö.

3. Taùc duïng quang ñieän cuûa Rônghen

Phoâtoân tia Rônghen coù naêng löôïng cöïc tieåu: min =

34 8

8

max

hc 6,6.10 .3.10

10

19,8.10-8J 124eV

Naêng löôïng naøy quaù lôùn so vôùi naêng löôïng caàn thieát A ñeå böùt electron ra khoûi kim loaïi (coâng thoaùt A). Vì vaäy moïi tia

Rônghen ñeàu deã daøng gaây hieäu öùng quang ñieän cho caùc kim loaïi.

+

Anoát

Doøng

electron

Ñoái aâm cöïc

Catoât

Tia Rônghen


: 00998822..660022..660022 Trang: 196

4. Coâng thöùc giaûi baøi toùan tia ronghen.

*. Böôùc soùng nhoû nhaát, taàn soá lôùn nhaát cuûa tia Rôn ghen phaùt ra töø oáng Rôn ghen:

2

Max e e AK

Min

hc 1

h.f m v e.U

2

; ve laø vaän toác electron khi ñaäp vaøo catoát

*. Coâng cuûa löïc ñieän tröôøng: 2

e e AK

1

m v e.U

2

*. Böôùc soùng cöïc tieåu tia Rônghen: X min

AK

h.c

e.U

*. AK

e.U = ε + Q = h.fX + Q ; Naêng löôïng electron khi va ñaäp vaøo ñoái Catoát moät phaàn bieán ñoåi thaønh naêng löôïng tia Ron-

ghen moät phaàn thaønh noäi naêng Q laøm noùng catot

*. Ñoä taêng nhieät ñoä t0 cuûa ñoái catot: Q = m.C.t

0

trong ñoù m(kg) laø khoái löôïng catot, C nhieät dung rieâng cuûa chaát laøm catot .

*. Cöôøng ñoä doøng ñieän qua oáng Rônghen: I = n.e = .

N

e

t

; N laø soá e ñaäp vaøo catot trong thôøi gian t(s).

Caâu 10 : Theá naøo laø hieän töôïng quang ñieän. Moâ taû thí nghieäm Hecxô vaø caùc keát quaû chính. Moâ taû thí nghieäm quang

ñieän vôùi teá baøo quang ñieän vaø caùc keát quaû chính. Trong thí nghieäm ôû caâu 2, neáu thay aùnh saùng ñang thí nghieäm baèng aùnh

saùng coù böôùc soùng nhoû hôn thì hieäu ñieän theá haõm Uh taêng hay giaûm. Giaûi thích.

1. Hieän töôïng quang ñieän

a. Ñònh nghóa: Khi chieáu moät chuøm aùnh saùng thích hôïp (coù böôùc soùng ngaén) vaøo maët kim loaïi thì noù laøm cho electron ôû

maët kim loaïi ñoù bò baät ra. Ñoù laø hieän töôïng quang ñieän. Caùc electron baät ra goïi laø caùc electron quang ñieän.

b. Thí nghieäm Hecxô (Hertz)

Chieáu aùnh saùng do moät hoà quang ñieän phaùt ra vaøo moät taám keõm (hoaëc ñoàng nhoâm) ñang tích ñieän aâm gaén treân moät ñieän nghieäm.

Henxô nhaän thaáy hai laù cuûa ñieän nghieäm cuïp laïi. Chöùng toû taám keõm (hoaëc ñoàng, nhoâm…) ñaõ maát ñieän tích aâm.

Chaén tia töû ngoaïi töø hoà quang ñieän ñeán taám keõm baèng moät baûn thuyû tinh hoaëc ban ñaàu taám keõm tích ñieän döông, thì hieän töôïng treân

khoâng xaûy ra.

Ví duï : Khi chieáu moät chuøm aùnh saùng thích hôïp (coù böôùc soùng ngaén) vaøo maët moät taám kim loaïi thì caùc electron treân maët kim loaïi ñoù

bò baät ra.

Neáu taám Zn tích ñieän döông thì thí nghieäm cho thaáy hai laù ñieän nghieäm khoâng bò cuïp laïi, nhöng hieän töôïng quang ñieän vaãn xaûy ra.

Ñoù laø do döôùi taùc duïng cuûa tia töû ngoaïi, caùc electron vaãn bò baät ra, nhöng laäp töùc chuùng bò huùt trôû laïi neân ñieän tích treân taám Zn khoâng

thay ñoåi.

2. Thí nghieäm vôùi teá baøo quang ñieän

a. Moâ taû thí nghieäm

Teá baøo quang ñieän laø moät bình chaân khoâng nhoû, trong ñoù coù ñieän cöïc: anoât A vaø catoât C.

Anoât laø moät voøng daây kim loaïi. Catoât coù daïng moät choõm caàu laøm baèng kim loaïi (maø ta caàn

nghieân cöùu) phuû ôû thaønh trong cuûa bình, coù chöøa moät loã nhoû cho aùnh saùng loït qua.

- AÙnh saùng töø hoà quang ñöôïc chieáu qua kinh loïc F ñeå loïc laáy moät phaàn ñôn saéc nhaát ñònh

chieáu vaøo catoât C.

- Hieäu ñieän theá UAC giöõa A vaø C ñöôïc thieát laäp nhôø boä nguoàn E vaø ñöôïc ño baèng voân keá V.

Ñoä lôùn cuûa UAC thay ñoåi ñöôïc nhôø thay ñoåi cuûa choát caém P; G laø moät miliampe keá nhaïy

duøng ñeå ño cöôøng ñoä doøng ñieän chaïy qua teá baøo quang ñieän.

b. Thí nghieäm vaø caùc keát quaû chính cuûa thí nghieäm

* Doøng quang ñieän : Khi chieáu vaøo catot aùnh saùng coù böôùc soùng ngaén, thì trong maïch ñieän xuaát hieän moät doøng ñieän goïi

laø doøng quang ñieän. Doøng quang ñieän coù chieàu töø A sang C noù laø doøng caùc

electron quang ñieän bay töø C sang A döôùi taùc duïng cuûa ñieän tröôøng giöõa A vaø

C.

* Veà böôùc soùng aùnh saùng : Ñoái vôùi moãi kim loaïi duøng laøm catot, aùnh

saùng kích thích phaûi coù böôùc soùng nhoû hôn moät giôùi haïn o naøo ñoù thì môùi gaây ra

hieän töôïng quang ñieän. (Neáu aùnh saùng kích thích coù böôùc soùng lôùn hôn thì duø

chuøm saùng raát maïnh cuïng khoâng gaây ra hieän töôïng quang ñieän).

* Ñöôøng ñaëc tröng voân – ampe : Keát quaû thí nghieäm cho thaáy cöôøng

ñoä doøng quang ñieän I phuï thuoäc vaøo hieäu ñieän theá UAC giöõa A vaø C theo ñöôøng

bieåu dieãn treân hình veõ. Ñöôøng naøy goïi laø ñöôøng ñaëc tröng Voân – ampe cuûa teá baøo quang ñieän. Ta thaáy ñöôøng ñaëc tröng voân – ampe

coù ñaëc ñieåm :

C

A

F G

V

P

Uh Uo UA

C

Ibh

I


: 00998822..660022..660022 Trang: 197

- Luùc UAC > 0 : baét ñaàu taêng AC tôùi moät giaù trò naøo ñoù thì I ñaït tôùi giaù trò baõo hoaø Ibh, sau ñoù tieáp tuïc taêng UAC thì I khoâng taêng nöõa.

- Luùc UAC < 0 : doøng quang ñieän I khoâng trieät tieâu ngay. Phaûi ñaët giöõa A vaø C moät hieäu ñieän theá aâm Uh naøo ñoù thì I môùi trieät tieâu

hoaøn toaøn Uh ñöôïc goïi laø hieäu ñieän theá haõm.

* Veà ñoä lôùn cuûa Ibh : Cöôøng ñoä doøng ñieän quang ñieän baõo hoaø tyû leä thuaän vôùi cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích.

* Veà ñoä lôùn Uh : Thí nghieäm cho thaáy giaù trò cuûa hieäu ñieän theá haõm Uh öùng vôùi moãi kim loaïi duøng laøm catot hoaøn toaøn

khoâng phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích maø chæ phuï thuoäc vaøo böôùc soùng cuûa chuøm saùng kích thích ñoù.

Caâu 11 : Doøng quang ñieän laø gì? Neâu ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaëc tröng Voân – ampe cuûa teá baøo quang ñieän. Veõ sô ñoà thí nghieäm

ñeå thu ñöôïc ñöôøng ñaëc tröng ñoù. Phaùt bieåu caùc ñònh luaät quang ñieän. Taïi sao khoâng giaûi thích ñöôïc caùc ñònh luaät quang ñieän

baèng thuyeát soùng aùnh saùng.

1. Doøng quang ñieän: Laø doøng chuyeån dôøi coù höôùng cuûa caùc electron baät ra

khoûi catot kim loaïi khi catot ñöôïc chieáu baèng aùnh saùng thích hôïp.

Ñaëc ñieåm cuûa ñöôøng ñaëc tröng Voân – ampe cuûa teá baøo quang ñieän

Doøng quang ñieän I phuï thuoäc vaøo hieäu ñieän theá U giöõa A vaø C cuûa teá baøo

quang ñieän theo ñöôøng cong nhö hình veõ.

- Vôùi U > 0 : Luùc ñaàu I taêng theo U, nhöng khi U taêng ñeán moät trò soá naøo ñoù

(U = Uo) vaø neáu giöõ cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích khoâng ñoåi thì I

khoâng taêng nöõa, luùc ñoù doøng quang ñieän baõo hoaø (I = Ibh).

- Vôùi U < 0 : Ñieän tröôøng giöõa A vaø C laø tröôøng caûn electron, nhöng doøng

quang ñieän khoâng trieät tieâu khoâng trieät tieâu ngay maø giaûm daàn khi hieäu

ñieän theá tröôøng caûn taêng daàn. Khi hieäu ñieän theá naøy ñaït ñeán trò soá Uh (hieäu

ñieän theá haõm) thì doøng ñieän trieät tieâu.

2. Phaùt bieåu caùc ñònh luaät quang ñieän

a. Ñònh luaät quang ñieän thöù nhaát: Ñoái vôùi moãi kim loaïi duøng laøm catot coù moät böôùc soùng giôùi haïn o nhaát ñònh goïi laø giôùi haïn quang

ñieän. Hieän töôïng quang ñieän chæ xaûy ra khi böôùc soùng cuûa aùnh saùng kích thích nhoû hôn giôùi haïn quang ñieän ( o).

b. Ñònh luaät quang ñieän thöù hai: Vôùi aùnh saùng kích thích coù böôùc soùng thoaû maõn ñònh luaät quang ñieän thöù nhaát thì cöôøng ñoä doøng

quang ñieän baõo hoaø tyû leä thuaän vôùi cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích.

c. Ñònh luaät quang ñieän thöù ba

Ñoäng naêng ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa caùc electron quang ñieän khoâng phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích maø chæ phuï thuoäc

vaøo böôùc soùng cuûa aùnh saùng kích thích vaø baûn chaát kim loaïi duøng laøm catot.

3. Taïi sao khoâng giaûi thích ñöôïc caùc ñònh luaät quang ñieän baèng thuyeát soùng aùnh saùng

Theo thuyeát soùng aùnh saùng thì khi chieáu aùnh saùng vaøo maët catot, ñieän tröôøng bieán thieân trong soùng aùnh saùng seõ laøm cho caùc electron

trong kim loaïi dao ñoäng. Cöôøng ñoä cuûa chuøm saùng kích thích caøng maïnh, ñieän tröôøng caøng lôùn laøm cho electron dao ñoäng caøng

maïnh ñeán möùc coù theå baät ra khoûi kim loaïi vaø coù theå coù moät ñoäng naêng ban ñaàu naøo ñoù. Nhö vaäy, theo thuyeát soùng aùnh saùng thì :

- Hieän töôïng quang ñieän coù theå xaûy ra vôùi baát cöù aùnh saùng coù böôùc soùng naøo, mieãn laø coù cöôøng ñoä ñuû maïnh. Ñieàu naøy traùi vôùi ñònh

luaät thöù nhaát veà giôùi haïn quang ñieän. Ñoäng naêng ban ñaàu cöïc ñaïi cuûa electron quang ñieän phaûi phuï thuoäc vaøo cöôøng ñoä cuûa chuøm

saùng kích thích. Ñieàu naøy traùi vôùi quang ñieän thöù ba. Maët khaùc, theo thuyeát soùng aùnh saùng, cöôøng ñoä chuøm saùng phaûi ñuû lôùn hieän

töôïng quang ñieän môùi xaûy ra. Theá nhöng treân thöïc teá, cöôøng ñoä chuøm saùng kích thích duø nhoû, hieän töôïng quang ñieän vaãn xaûy ra,

mieãn laø chuøm saùng kích thích coù böôùc soùng o. Vaäy thuyeát soùng aùnh saùng baát löïc trong vieäc giaûi thích caùc ñònh luaät quang ñieän.

Caâu 12 : Trình baøy noäi dung thuyeát löôïng töï aùnh saùng. Vaän duïng thuyeát löôïng töû aùnh saùng ñeå giaûi thích caùc ñònh luaät quang

ñieän.

1. Thuyeát löôïng töû aùnh saùng

- Nhöõng nguyeân töû hay phaân töû vaät chaát khoâng haáp thuï hay böùc xaï aùnh saùng moät caùch lieân tuïc, maø thaønh töøng phaàn rieâng bieät, ñöùt

quaõng. Moãi phaàn ñoù mang moät naêng löôïng hoaøn toaøn xaùc ñònh, coù ñoä lôùn laø = hf, trong ñoù f laø taàn soá aùnh saùng, coøn h laø moät haèng

soá goïi laø haèng soá Plaêng (Planck). h = 6,625.10-34

J.s. Moãi phaàn ñoù goïi laø moät löôïng töû naêng löôïng.

- Chuøm aùnh saùng ñöôïc coi nhö moät chuøm haït, moãi haït goïi laø moät phoâtoân, mang moät löôïng töû naêng löôïng. Caùc phoâtoân chuyeån

ñoäng vôùi vaän toác aùnh saùng. Khi aùnh saùng truyeàn ñi, caùc phoâtoân khoâng bò thay ñoåi, khoâng phuï thuoäc vaøo khoaûng caùch tôùi nguoàn saùng.

- Vôùi aùnh saùng coù taàn soá ñaõ cho, cöôøng ñoä chuøm saùng tæ leä vôùi phoâ toân trong chuøm.

2. Giaûi thích caùc ñònh luaät quang ñieän baèng thuyeát löôïng töû aùnh saùng.

a. Giaûi thích ñònh luaät thöù nhaát: Ñeå xaûy ra hieän töôïng quang ñieän, phoâtoân cuûa aùnh saùng kích thích phaûi coù naêng löôïng lôùn hôn

hoaëc baèng coâng thoaùt A (coâng ñeå böùt electron thoaùt khoûi maët kim loaïi).

= hf A hay h

c

A Suy ra:

hc

A

hay o vôùi o =

hc

A

Uh Uo UAC

Ibh

I

Ibh

2

1

O


: 00998822..660022..660022 Trang: 198

b. Giaûi thích ñònh luaät thöù hai: Vôùi o neáu cöôøng ñoä chuøm saùng kích thích caøng lôùn thì trong moät ñôn vò thôøi gian : soá phoâtoân

ñeán ñaäp vaøo maët catoât caøng nhieàu, soá electron quang ñieän bò baät ra caøng nhieàu. Do ñoù cöôøng ñoä doøng quang ñieän baõo hoaø caøng lôùn.

c. Giaûi thích ñònh luaät thöù ba: Moãi phoâtoân bò haáp thuï seõ truyeàn toaøn boä naêng löôïng cuûa noù cho moät electron. Ñoái vôùi caùc

electron naèm ngay treân beà maët kim loaïi thì moät phaàn naêng löôïng naøy ñöôïc chuyeån thaønh coâng A (goïi laø coâng thoaùt) laøm taùch

electorn ra khoûi kim loaïi, phaàn coøn laïi chuyeån thaønh ñoäng naêng ban ñaàu cuûa electron quang ñieän. So vôùi ñoäng naêng ban ñaàu maø caùc

electron naèm ôû lôùp saâu thu ñöôïc khi baät ra khoûi kim loaïi thì ñoäng naêng ban ñaàu naøy laø cöïc ñaïi. Do vaäy, ta coù: hf = A + 2

e o max

1

m v

2

.

Ñaây laø coâng thöùc Einstein veà hieän töôïng quang ñieän, noù cho thaáy: ñoäng naêng ban ñaâàu cöïc ñaïi cuûa electron quang ñieän chæ phuï thuoäc

vaøo taàn soá f (hay böôùc soùng ) cuûa aùnh saùng kích thích vaø coâng thoaùt A (A phuï thuoäc vaøo baûn chaát kim loaïi).

Caâu 13 : Theá naøo laø hieäu öùng quang ñieän beân trong. So saùnh hieäu öùng quang ñieän beân trong vaø hieäu öùng quang ñieän beân

ngoaøi. Trình baøy nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa: Quang trôû. Pin quang ñieän.

1. Hieäu öùng quang ñieän beân trong

a. Ñònh nghóa. Hieäu öùng quang ñieän beân trong laø hieän töôïng khi chaát baùn daãn ñöôïc chieáu baèng moät chuøm aùnh saùng thích

hôïp thì caùc electron lieân keát bò böùt ra khoûi lieân keát giöõa caùc nuùt maïng baùn daãn, trôû thaønh caùc electron daãn, töï do di chuyeån trong khoái

baùn daãn ñoù (electron töï do). Ngoaøi ra, moãi electron bò böùt ra laïi “giaûi phoùng” moät “loã troáng” mang ñieän döông. Caùc loã troáng naøy

cuõng coù theå chuyeån ñoäng töï do töø nguyeân töû naøy sang nguyeân töû khaùc vaø cuõng tham gia vaøo quaù trình daãn ñieän, laøm chaát baùn daãn bò

chieáu saùng seõ trôû thaønh daãn ñieän toát.

b. So saùnh hieän töôïng quang ñieän beân trong vaø hieän töôïng quang ñieän beân ngoaøi.

* Trong hieän töôïng quang ñieän, khi coù aùnh saùng thích hôïp chieáu vaøo kim loaïi thì electron seõ bò baät ra khoûi kim loaïi. Vì vaäy, hieän

töôïng quang ñieän coøn goïi laø hieän töôïng quang ñieän ngoaøi.

- Nhö vaäy hieäu öùng quang ñieän beân trong vaø hieäu öùng quang ñieän beân ngoaøi gioáng nhau ôû choã caùc phoâtoân aùnh saùng ñeàu laøm böùt caùc

electron nhöng khaùc nhau ôû choã: hieäu öùng quang ñieän ngoaøi böùt caùc electron ra ngoaøi khoái chaát (kim loaïi), coøn hieäu öùng quang ñieän

beân trong chæ böùt electron ra khoûi lieân keát ñeå trôû thaønh electron daãn ngaøy trong khoái chaát ñoù.

- Ngoaøi ra, caû hai hieäu öùng coøn gioáng nhau ôû choã: aùnh saùng kích thích phaûi coù böôùc soùng thích hôïp, nghóa laø ñeàu coù böôùc soùng giôùi

haïn o nhöng laïi khaùc nhau laø: naêng löôïng caàn ñeå böùt electron ra khoûi lieân keát trong baùn daãn thöôøng laø khaù nhoû so vôùi coâng thoaùt

electron ra khoûi kim loaïi (coâng A), neân giôùi haïn quang ñieän o cuûa hieäu öùng quang ñieän beân trong coù theå naèm trong vuøng hoàng

ngoaïi.

2. Quang trôû

a. Khaùi nieäm quang trôû

- Hieän töôïng khoái baùn daãn trôû neân daãn ñieän toát hôn (töùc ñieän trôû cuûa khoái baùn daãn giaûm ñi) khi bò

chieáu saùng goïi hieän töôïng quang daãn. Noù ñöôïc öùng duïng ñeå taïo ra caùc ñieän trôû thay ñoåi ñöôïc trò

soá nhôø bieán thieân cöôøng ñoä chuøm saùng chieáu vaøo goïi laø caùc quang trôû.

- Caáu taïo quang trôû ñôn giaûn, chæ goàm caùc lôùp baùn daãn moûng (1) (Cadimisunfua CdS chaúng haïn)

phuû leân moät lôùp nhöïa caùch ñieän (2). Hai ñaàu lôùp baùn daãn ñöôïc gaén vôùi hai ñieän cöïc (3) vaø (4)

baèng kim loaïi ñeå noái ra ngoaøi.

b. Hoaït ñoäng : Noái moät nguoàn khoaûng vaøi voân vôùi quang trôû thoâng qua moät miliampe keá. Ta thaáy,

khi ñaët quang trôû trong toái maïch khoâng coù doøng ñieän. Khi chieáu quang trôû baèng aùnh saùng coù böôùc

soùng ngaén hôn giôùi haïn quang daãn cuûa quang ñieän thì trong maïch seõ xuaát hieän doøng ñieän. Ñieän trôû cuûa quang trôû giaûm ñi raát maïnh

khi bò chieáu saùng bôûi aùnh saùng noùi treân.

Quang trôû ñöôïc duøng thay theá cho teá baøo quang ñieän trong caùc maïch ñieàu khieån töï ñoäng.

3. Pin quang ñieän

a. Ñònh nghóa: Pin quang ñieän laø moät nguoàn ñieän trong ñoù quang naêng ñöôïc bieán ñoåi tröïc tieáp

thaønh ñieän naêng. Pin hoaït ñoäng döïa vaøo hieän töôïng quang ñieän beân trong xaûy ra trong moät chaát

baùn daãn.

b. Caáu taïo: Xeùt moät pin quang daãn ñôn giaûn: pin ñoàng oxit. Pin coù moät ñieän cöïc baèng ñoàng treân

ñoù phuû moät lôùp ñoàng (I) oxit Cu2O. Ngöôøi ta phun moät lôùp kim loaïi raát moûng leân treân maët cuûa lôùp

Cu2O ñeå laøm ñieän cöïc thöù hai. Noù moûng tôùi möùc cho aùnh saùng truyeàn qua ñöôïc. ÔÛ choã tieáp xuùc

giöõa Cu2O vaø Cu hình thaønh moät lôùp taùc duïng ñaëc bieät : noù chæ cho pheùp electron chaïy qua noù

theo chieàu töø Cu2O sang Cu.

c. Hoaït ñoäng : Khi chieáu aùnh saùng coù böôùc soùng thích hôïp vaøo maët lôùp Cu2O thì aùnh saùng seõ giaûi phoùng caùc electron lieân keát trong

Cu2O thaønh electron daãn. Moät phaàn caùc electron naøy khueách taùn sang cöïc Cu. Cöïc Cu thöøa electron neân nhieãm ñieän aâm, Cu2O

nhieãm ñieän döông. Giöõa hai ñieän cöïc cuûa pin hình thaønh moät suaát ñieän ñoäng. Neáu noái hai cöïc vôùi nhau baèng moät daây daãn thoâng qua

moät ñieän keá, ta seõ coù vôùi nhau baèng moät daây daãn thoâng qua moät ñieän keá, ta seõ thaáy coù doøng dieän chaïy trong maïch theo chieàu töø

Cu2O sang Cu. Caùc pin maët trôøi duøng trong caùc maùy tính bæ tuùi, treân caùc veä tinh nhaân taïo… ñeàu duøng pin quang ñieän.

3 4

1

2

mA

Cu2O

Cu

G


: 00998822..660022..660022 Trang: 199

Caâu 14 :

1. Theá naøo laø söï phaùt quang. Phaân bieät huyønh quang vaø laân quang. Giaûi thích caùc ñaëc ñieåm cuûa söï phaùt quang baèng

thuyeát löôïng töû aùnh saùng.

2. Theá naøo laø hieän töôïng quang hoaù? Neâu moät soá phaûn öùng quang hoaù ñôn giaûn. Hieän töôïng quang hoaù coù theå hieän tính

chaát haït cuûa aùnh saùng khoâng? Taïi sao?

1. Söï phaùt quang

a. Theá naøo laø söï phaùt quang: Söï phaùt quang laø hieän töôïng phaùt aùnh saùng laïnh cuûa moät soá vaät khi coù aùnh saùng thích hôïp chieáu vaøo.

Ñaëc ñieåm noåi baät cuûa söï phaùt quang laø böôùc soùng cuûa aùnh saùng phaùt quang daøi hôn böôùc soùng cuûa aùnh saùng kích thích.

Ví duï : Khi chieáu saùng tia töû ngoaïi vaøo dung dòch fluoârexeâin hoaëc vaøo boät keõm sunfua coù pha ñoàng thì chuùng ñeàu phaùt ra aùnh saùng

maøu luïc.

b. Phaân bieät huyønh quang vaø laân quang

- Huyønh quang laø hieän töôïng maø aùnh saùng phaùt quang taét ngay khi ngöøng aùnh saùng kích thích. Noù thöôøng xaûy ra vôùi chaát

loûng vaø chaát khí.

- Laân quang laø hieän töôïng maø aùnh saùng phaùt quang coøn keùo daøi töø vaøi giaây, ñeán haøng giôø (tuyø theo chaát) sau khi taét aùnh

saùng kích thích. Noù thöôøng xaûy ra vôùi caùc vaät raén.

c. Giaûi thích ñaëc ñieåm cuûa söï phaùt quang baèng thuyeát löôïng töï aùnh saùng

Khi phaân töû fluoârexeâin, haáp thuï moät phoâtoân tia töû ngoaïi coù naêng löôïng hf thì noù chuyeån sang traïng thaùi kích thích. Thôøi

gian cuûa traïng thaùi kích thích raát ngaén vaø trong thôøi gian naøy noù va chaïm vôùi caùc phaân töû xung quanh, maát bôùt naêng löôïng nhaän

ñöôïc. Vì theá, khi trôû veà traïng thaùi ban ñaàu, noù böùc xaï phoâtoân coù naêng löôïng hf’ nhoû hôn: hf’ < hf hay h

c hc

'

suy ra ’ >

Nhö vaäy, phaùt quang laø hieän töôïng trong ñoù xaûy ra söï haáp thuï.

2. Hieän töôïng quang hoaù

a. Theá naøo laø hieän töôïng quang hoaù

Hieän töôïng quang hoaù laø hieän töôïng caùc phaûn öùng hoaù hoïc xaûy ra döôùi daïng taùc duïng cuûa aùnh saùng. Naêng löôïng caàn thieát

ñeå phaûn öùng xaûy ra laø naêng löôïng cuûa phoâtoân coù taàn soá thích hôïp.

b. Moät soá phaûn öùng quang hoaù ñôn giaûn

Döôùi taùc duïng cuûa aùnh saùng coù theå xaûy ra:

- Phaûn öùng phaân tích : AgBr + hf Ag + Br

Ñaây laø cô sôû cuûa kyõ thuaät laøm aûnh coå ñieån.

- Phaûn öùng toång hôïp: H2 + Cl2 + hf HCl

- Phaûn öùng trong quaù trình quang hôïp : 2CO2 + hf 2CO + O2

c. Hieän töôïng quang hoaù theå hieän tính haït nhaân cuûa aùnh saùng

Neáu aùnh saùng bieåu hieän tính soùng thì naêng löôïng coù nhöôøng cho phaân töû phuï thuoäc beâin ñoä soùng, töùc cöôøng ñoä chuøm saùng,

chöù khoâng phuï thuoäc böôùc soùng. Thöïc teá, khoâng phaûi noù ñuû lôùn môùi khieán phaûn öùng quang hoaù xaûy ra. Vì vaäy, hieän töôïng quang hoaù

chính laø moät tröôøng hôïp, trong ñoù tính haït cuûa aùnh saùng ñöôïc theå hieän roõ.

VAÄT LYÙ HAÏT NHAÂN

Caâu 15 : Haõy trình baøy maãu nguyeân töû Bo vaø aùp duïng noù ñeå giaûi thích quang phoå vaïch cuûa nguyeân töû hidro.

1. Maãu nguyeân töû Bohr

a. Tieân ñeà traïng thaùi döøng: Nguyeân töû chæ toàn taïi trong nhöõng traïng thaùi coù naêng löôïng xaùc ñònh goïi laø traïng thaùi döøng. Trong

caùc traïng thaùi döøng, nguyeân töû khoâng böùc xaï hoaëc haáp thuï.Naêng löôïng nguyeân töû ôû traïng thaùi döøng bao goàm ñoäng naêng cuûa caùc

electron vaø theá naêng cuûa chuùng ñoái vôùi haït nhaân.

b. Tieân ñeà veà söï böùc xaï vaø haáp thuï naêng löôïng cuûa nguyeân töû

Traïng thaùi döøng coù naêng löôïng caøng thaáp thì caøng beàn vöõng. Traïng thaùi döøng coù naêng löôïng caøng cao thì caøng keùm beàn vöõng.

Do ñoù, nguyeân töû bao giôø cuõng coù xu höôùng chuyeån töø traïng thaùi döøng coù möùc naêng löôïng cao sang traïng thaùi döøng coù möùc naêng

löôïng thaáp hôn. Khi nguyeân töû chuyeån töø traïng thaùi döøng coù naêng löôïng Em sang traïng thaùi

döøng coù naêng löôïng En (Em > En) thì nguyeân töû phaùt ra 1 phoâtoân coù:

= hf = Em - En

Vôùi f laø taàn soá cuûa soùng aùnh saùng öùng vôùi phoâtoân ñoù. Ngöôïc laïi, neáu nguyeân töû ñang ôû traïng

thaùi coù naêng löôïng En thaáp maø haáp thuï ñöôïc moät phoâtoân coù naêng löôïng hf ñuùng baèng hieäu

Em – En thì noù chuyeån leân traïng thaùi coù möùc naêng löôïng cao hôn Em.

Em

En

hf


: 00998822..660022..660022 Trang: 200

Heä quaû:

* Trong caùc traïng thaùi döøng cuûa nguyeân töû, electron chæ chuyeån ñoäng xung quanh haït nhaân theo nhöõng quyõ ñaïo coù baùn kính

hoaøn toaøn xaùc ñònh goïi laø quyõ ñaïo döøng.

* Nhö vaäy, moãi quyõ ñaïo cuûa electron öùng vôùi moät möùc naêng löôïng cuûa nguyeân töû.

2. Giaûi thích söï taïo thaønh quang phoå vaïch cuûa nguyeân töû hidro

* Ñaëc ñieåm : quang phoå vaïch phaùt xaï cuûa nguyeân töû hidro laø caùc vaïch ñöôïc saép xeáp 3 daõy :

- Daõy Lyman naèm trong vuøng töû ngoaïi.

- Daõy Banme coù moät phaàn naèm trong vuøng töû ngoaïi vaø moät phaàn trong vuøng aùnh saùng nhìn thaáy, trong phaàn naøy coù 4

vaïch: Vaïch ñoû H ( = 0,6563m), vaïch laøm H ( = 0,4861m), vaïch chaøm H ( = 0,4340m) vaø vaïch tím H ( =

0,4102m).

- Daõy Pasen naèm trong vuøng hoàng ngoaïi.

* Giaûi thích : Nguyeân töû hidro coù 1 electron quay xung quanh haït nhaân. ÔÛ traïng thaùi bình thöôøng (traïng thaùi cô baûn), nguyeân töû

hydro coù naêng löôïng thaáp nhaát, electron naøy chuyeån ñoäng treân quyõ ñaïo K (gaàn haït nhaân nhaát). Khi nguyeân töû nhaän ñöôïc naêng löôïng

kích thích (ñoát noùng hoaëc chieáu saùng), electron chuyeån leân caùc quyõ ñaïo coù möùc naêng löôïng cao hôn : L, M, N, O, P… Luùc ñoù nguyeân

töû ôû traïng thaùi kích thích, traïng thaùi naøy khoâng beàn vöõng (thôøi gian toàn taïi khoaûng 10-8s) neân ngay sau ñoù electron laàn löôït chuyeån veà

caùc quyõ ñaïo coù möùc naêng löôïng thaáp hôn. Moãi laàn electron chuyeån töø quyõ ñaïo coù möùc naêng löôïng cao xuoáng quyõ ñaïo coù möùc naêng

löôïng thaáp hôn, theo tieâu ñeà 2, nguyeân töû phaùt ra moät phoâtoân coù naêng löôïng : hf = Ecao - Ethaáp hay hc/ =Ecao - Ethaáp

Luùc ñoù nguyeân töû phaùt ra moät soùng aùnh saùng ñôn saéc coù böôùc soùng xaùc ñònh öùng vôùi 1 vaïch maøu xaùc ñònh treân quang phoå.

Do ñoù, quang phoå cuûa hydro laø quang phoå vaïch.

* Söï taïo thaønh caùc daõy vaø caùc vaïch

- Daõy Laiman ñöôïc taïo thaønh khi electron chuyeån töø caùc quyõ ñaïo beân ngoaøi veà quyõ ñaïo K.

- Daõy Banme ñöôïc taïo thaønh khi electron chuyeån töø caùc quyõ ñaïo beân ngoaøi veà quyõ ñaïo L, trong ñoù ;

Vaïch ñoû H öùng vôùi söï chuyeån electron töø : M L

Vaïch lam H öùng vôùi söï chuyeån electron töø : N L

Vaïch chaøm H öùng vôùi söï chuyeån electron töø : O L

Vaïch tím H öùng vôùi söï chuyeån electron töø : P L

- Daõy Pasen ñöôïc taïo thaønh khi electron chuyeån töø caùc quyõ ñaïo beân ngoaøi veà quyõ ñaïo M.

Caâu 16 : Hieän töôïng phoùng xaï laø gì? Ñaëc ñieåm cuûa hieän töôïng phoùng xaï, ñònh luaät phoùng xaï. Trình baøy baûn chaát vaø tính chaát

cuûa caùc loaïi tia phoùng xaï.

1. Hieän töôïng phoùng xaï

a. Theá naøo laø hieän töôïng phoùng xaï?

Phoùng xaï laø hieän töôïng haït nhaân nguyeân töû töï ñoäng phoùng ra böùc xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït nhaân khaùc. Nhöõng böùc xaï ñoù goïi laø caùc tia

phoùng xaï, khoâng nhìn thaáy ñöôïc, nhöng coù theå phaùt hieän ñöôïc chuùng do coù khaû naêng laøm ñen kính aûnh, ion hoaù caùc chaát, leäch trong

ñieän tröôøng, töø tröôøng…

b. Ñaëc ñieåm cuûa hieän töôïng phoùng xaï

Hieän töôïng phoùng xaï hoaøn toaøn do caùc nguyeân nhaân beân trong haït nhaân gaây ra, tuyeät ñoái khoâng phuï thuoäc vaøo caùc taùc ñoäng beân

ngoaøi. Duø nguyeân töû phoùng xaï coù naèm trong caùc hôïp chaát khaùc nhau, duø chaát phoùng xaï chòu aùp suaát hay nhieät ñoä khaùc nhau… thì moïi

taùc ñoäng ñoù ñeàu khoâng gaây aûnh höôûng naøo ñeán quaù trình phoùng xaï cuûa haït nhaân nguyeân töû.

c. Ñònh luaät phoùng xaï

Söï phoùng xaï cuûa moät chaát hoaøn toaøn do nguyeân nhaân beân trong chi phoái vaø tuaân theo ñònh luaät sau, goïi laø ñònh luaät phoùng xaï:

‚Moãi chaát phoùng xaï ñöôïc ñaëc tröng bôûi moät thôøi gian T goïi laø chu kyø baùn raõ.

Cöù sau moãi chu kyø naøy thì 1/2 soá nguyeân töû cuûa chaát aáy ñaõ ñoåi thaønh chaát khaùc‛.

Goïi No vaø mo laø soá nguyeân töû vaø khoái löôïng ban ñaàu cuûa khoái chaát phoùng xaï; N vaø m laø soá nguyeân töû vaø

khoái löôïng coøn laïi ôû thôøi ñieåm t, ta coù:

t

k

No

N N eo

2

vaø

t

k

mo

m m eo

2

trong ñoù k laø soá chu kyø baùn raõ trong khoaûng thôøi gian t; laø haèng soá phoùng xaï

ln 2 0, 693

T T

d. Ñoä phoùng xaï

Ñoä phoùng xaï H cuûa moät löôïng chaát phoùng xaï laø ñaïi löôïng ñaëc tröng cho tính phoùng xaï maïnh hay

yeáu, ño baèng soá phaân raõ trong 1 giaây. Ñôn vò ño laø Becoren (Bq) hoaëc (Ci)

1 Bq baèng 1 phaân raõ /giaây vaø 1 Ci = 3,7.1010

Bq

Ñoä phoùng xaï H giaûm theo thôøi gian vôùi quy luaät: H = N = Noe-t

= Hoe-t

trong ñoù Ho = No laø ñoä phoùng xaï ban ñaàu.

+

-

+

-


: 00998822..660022..660022 Trang: 201

2. Baûn chaát vaø tính chaát cuûa caùc loaïi tia phoùng xaï

Cho caùc tia phoùng ñi qua ñieän tröôøng giöõa hai baûn moät tuï ñieän, ta coù theå xaùc

ñònh ñöôïc baûn chaát cuûa caùc tia phoùng xaï. Chuùng goàm 3 loaïi tia :

a. Tia alpha ()

Kyù hieäu , thöïc chaát laø chuøm haït nhaân heâli 4

2He , goïi laø haït , coù tính chaát :

- Bò leäch veà baûn aâm cuûa tuï ñieän (do mang ñieän tích +2e).

- Ñöôïc phoùng ra vôùi vaän toác khoaûng 107 m/s.

- Coù khaû naêng ion hoaù chaát khí.

- Khaû naêng ñaâm xuyeân yeáu, trong khoâng khí chæ ñi ñöôïc toái ña khoaûng 8cm.

b. Tia beâta ()

Goàm 2 loaïi: loaïi leäch veà baûn döông cuûa tuï ñieän, kyù hieäu -, thöïc chaát laø doøng caùc electron vaø loaïi leäch veà baûn aâm cuûa tuï

ñieän, kyù hieäu + (loaïi naøy hieám thaáy hôn), thöïc chaát laø chuøm haït coù khoái löôïng nhö electron nhöng mang ñieän tích +e goïi laø electron

döông hay pozitron.

- Caùc haït ñöôïc phoùng ra vôùi vaän toác gaàn baèng vaän toác aùnh saùng.

- Coù khaû naêng ion hoaù chaát khí nhöng yeáu hôn tia .

- Coù khaû naêng ñaâm xuyeân maïnh hôn tia , coù theå ñi ñöôïc haøng traêm meùt trong khoâng khí.

c. Tia gamma ()

Kyù hieäu , coù baûn chaát ñieän töø nhö tia Rônghen, nhöng coù böôùc soùng ngaén hôn nhieàu. Ñaây laø chuøm phoâtoân naêng löôïng cao.

- Khoâng bò leäch trong ñieän tröôøng, töø tröôøng.

- Coù caùc tính chaát nhö tia Rônghen.

- Ñaëc bieät coù khaû naêng ñaâm xuyeân lôùn, coù theå ñi qua lôùp chì daøy haøng chuïc cm vaø raát nguy hieåm cho con ngöôøi.

Caâu 17 : Phaûn öùng haït nhaân laø gì? Söï phoùng xaï coù phaûi laø phaûn öùng haït nhaân khoâng? Taïi sao? Phaùt bieåu ñònh luaät baûo toaøn

ñieän tích vaø ñònh luaät baûo toaøn soá khoái trong phaûn öùng haït nhaân. Vaän duïng chuùng ñeå laäp caùc quy taéc dòch chuyeån trong hieän

töôïng phoùng xaï.

1. Phaûn öùng haït nhaân

a. Ñònh nghóa: Phaûn öùng haït nhaân laø caùc töông taùc giöõa hai haït daãn ñeán söï bieán ñoåi cuûa chuùng thaønh caùc haït

khaùc, theo sô ñoà : a + b c + d

- Soá haït nhaân tröôùc vaø sau phaûn öùng coù theå nhieàu hoaëc ít hôn 2.

- Caùc haït ôû veá traùi hoaëc ôû veá phaûi coù theå chæ laø haït sô caáp nhö electron (

0

1e hoaëc

1e ) poâzitron (

0

1e hoaëc e

+), proâtoân (

1

1H

hoaëc p), nôtroân (1

0n hoaëc n), phoâtoân ()…

b. Söï phoùng xaï coù phaûi laø phaûn öùng haït nhaân khoâng?

Phoùng xaï laø quaù trình laøm bieán ñoåi haït nhaân nguyeân töû naøy thaønh haït nhaân nguyeân töû khaùc, do ñoù phoùng xaï laø moät tröôøng hôïp

rieâng cuûa phaûn öùng haït nhaân. So vôùi phaûn öùng haït nhaân ñaày ñuû thì trong quaù trình phoùng xaï, ôû veá traùi chæ coù moät haït nhaân, goïi laø haït

nhaân meï : a b + c

Neáu b laø haït nhaân môùi thì noù ñöôïc goïi laø haït nhaân con; coøn c laø haït vaø .

2. Ñònh luaät baûo toaøn

a. Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân

- Baûo toaøn soá nucloân (soá khoái A) : Toång soá nucleoâân cuûa caùc haït tröôùc phaûn öùng vaø sau phaûn öùng bao giôø cuõng baèng nhau :

Aa + Ab = Ac + Ad

- Baûo toaøn ñieän tích (nguyeân töû soá Z) : Toång ñieän tích cuûa caùc haït tröôùc v2 sau phaûn öùng bao giôø cuõng baèng nhau :

Za + Zb = Zc + Zd

- Baûo toaøn naêng löôïng vaø baûo toaøn ñoäng löôïng : “Trong phaûn öùng haït nhaân, naêng löôïng vaø ñoäng löôïng ñöôïc baûo toaøn”.

* Chuù yù : Khoâng coù ñònh luaät baøo toaøn khoái löôïng cuûa heä.

b. Vaän duïng caùc ñònh luaät baûo toaøn ñeå laäp caùc quy taéc dòch chuyeån trong hieän töôïng phoùng xaï

AÙp duïng ñònh luaät baûo toaøn soá nucleoân baø vaûo toaøn ñieän tích vaøo quaù trình phoùng xaï, ta thu ñöôïc caùc quy taéc dòch chuyeån sau :

* Phoùng xaï (4

2He ):

A 4 A 4

Z 2 Z 2X He Y

So vôùi haït nhaân meï, haït nhaân con ôû vò trí luøi 2 oâ trong baûng tuaàn hoaøn vaø coù soá khoái nhoû hôn 4 ñôn vò (“luøi” laø ñi veà ñaàu baûng, “tieán”

laø ñi veà cuoái baûng).

Ví duï : 226 4 222

88 2 86Ra He Rn

* Phoùng xaï -

0

1e :

A 0 A

Z 1 Z 1X e Y


: 00998822..660022..660022 Trang: 202

So vôùi haït nhaân meï, haït nhaân con ôû vò trí tieán 1 oâ vaø coù cuøng soá khoái.

Ví duï :

210 0 210

83 1 84Bi e Po v (Bi : Bitmut)

v laø haït nôtri noâ, khoâng mang ñieän, coù soá khoái A = 0, chuyeån ñoäng vôùi vaän toác aùnh saùng. Thöïc chaát cuûa phoùng xaï - laø trong

haït nhaân, moät nôtroân bieán thaønh moät proâtoân, moät electron vaø moät nôtrinoâ. n p + e + v

* Phoùng xaï +

0

1e :

A 0 A

Z 1 Z 1X e Y

So vôùi haït nhaân meï, haït nhaân con ôû vò trí luøi 1 oâ vaø coù cuøng soá khoái. Thöïc chaát cuûa phoùng xaï + laø trong haït nhaân, moät proâtoân bieán

thaønh moät nôtroân, moät poâzitroân vaø moät nôtrinoâ: p n + e+ + v

* Phoùng xaï : Phoùng xaï phoâtoân coù naêng löôïng : hf = E2 - E1 (E2 > E1)

Do coù Z = 0 vaø A = 0 neân khi phoùng xaï khoâng coù bieán ñoåi haït nhaân cuûa nguyeân toá naøy thaønh haït nhaân cuûa nguyeân toá

kia, chæ coù giaûm naêng löôïng cuûa haït nhaân ñoù moät löôïng baèng hf. Tuy nhieân, böùc xaï khoâng phaùt ra ñoäc laäp maø laø böùc xaï luoân keøm

theo böùc xaï vaø böùc xaï .

Caâu 18 : Phaùt bieåu caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân. Taïi sao trong phaûn öùng haït nhaân khoâng coù söï baûo toaøn

khoái löôïng, maëc duø coù söï baûo toaøn soá khoái. Theá naøo laø 1 ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû u. So saùnh ñôn vò naøy vôùi ñôn vò kg vaø

ñôn vò MeV/c2. Vieäc tính khoái löôïng nguyeân töû theo 1 ñôn vò u cho ta bieát ñieàu gì?

1. Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân

Xem phaàn 2a caâu 17.

2. Giaûi thích taïi sao trong phaûn öùng haït nhaân khoâng coù söï baûo toaøn khoái löôïng

a. Ñoä huït khoái

Z proâtoân vaø N nôtroân chöa lieân keát vaø ñöùng yeân coù toång khoái löôïng laø :

mo = Zmp + Nmn

Khi chuùng lieân keát vôùi nhau thaønh moät haït nhaân khoái löôïng m thì m < mo

Hieäu m = mo - m, goïi laø ñoä huït khoái.

b. Naêng löôïng lieân keát

Theo thuyeát töông ñoái, toång naêng löôïng nghæ cuûa caùc nucloân luùc ôû rieâng reõ laø Eo = moc2. Haït nhaân taïo thaønh coù naêng löôïng nghæ E =

mc2. Vì m < mo neân E < Eo. Nghóa laø, khi caùc nucloân rieâng reõ lieân keát laïi thaønh moät haït nhaân thì coù moät naêng löôïng. E = Eo - E =

(mo - m)c2 toaû ra :

Ngöôïc laïi, neáu muoán phaù haït nhaân coù khoái löôïng m thaønh caùc nucloân coù toång khoái löôïng mo > m thì ta phaûi toán naêng löôïng E =

(mo - m)c2 ñeå thaéng löïc haït nhaân. E caøng lôùn thì caùc nucloân lieân keát caøng maïnh, caøng toán nhieàu naêng löôïng ñeå phaù lieân keát, neân

E goïi laø naêng löôïng lieân keát.

Vaäy haït nhaân coù ñoä huït khoái caøng lôùn, töùc naêng löôïng lien keát caøng lôùn, thì caøng beàn vöõng.

c. Giaûi thích taïi sao khoâng coù söï baûo toaøn khoái löôïng

Caùc quan saùt thöïc nghieäm cho bieát, ñoä beàn vöõng cuûa caùc haït nhaân khoâng gioáng nhau, nghóa laø: Toång ñoä huït khoái cuûa caùc haït nhaân

sau phaûn öùng coù theå nhoû (hoaëc lôùn) hôn toång ñoä huït khoái cuûa caùc haït nhaân tröôùc phaûn öùng. Khi aáy toång khoái löôïng cuûa caùc haït nhaân

sau phaûn öùng phaûi lôùn (hoaëc nhoû) hôn toång khoái löôïng cuûa caùc haït nhaân tröôùc phaûn öùng. Nhö vaäy khoái löôïng khoâng baûo toaøn, maëc

duø soá nucloân vaãn baûo toaøn.

3. Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû

a. Theá naøo laø ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû

Ñôn vò khoái löôïng nguyeân töû (kí hieäu u) baèng 1/12 khoái löôïng nguyeân töû cuûa ñoàng vò phoå bieán 12

6C , do ñoù ñoâi khi ñôn vò naøy coøn goïi

laø ñôn vò cacbon.

b. So saùnh ñôn vò u vôùi ñôn vò kg

Vì 1 mol cacbon coù khoái löôïng 12g chöùa NA nguyeân töû (NA = 6,02.1023

mol-1 laø soá Avoâgadroâ) neân khoái löôïng nguyeân töû cuûa ñoàng vò

12

6C laø :

A

0, 012

N

(kg). Do vaäy, ta coù :

27

A

1 0, 012 1 0, 012

u . . 1, 66055.10 kg23

12 N 12 6, 02.10

c. So saùnh ñôn vò u vôùi ñôn vò McV/C2

- Do coù heä thöùc : E = mc2 neân coù :

E(J)

m(kg)

2

- Vì : 1MeV = 106 eV = 10

6.1,6022.10

-19 J = 1,6022.10

-13 J vaø c = 2,99792.10

8 m/s

neân : 1

13

30

2 8 2

MeV 1, 6022.10 J

1, 7827.10 kg

c (2, 99792.10 m / s)

suy ra : 1 kg = 0,561.10-30

MeV/c2

Vaäy : u = 1,66055.10-27

kg 931MeV/c2


: 00998822..660022..660022 Trang: 203

- So saùnh khoái löôïng cuûa proâtoân vaø nôtroân vôùi u, ta thaáy proâtoân vaø nôtroân ñeàu coù khoái löôïng xaáp xæ baèng 1u, trong khi khoái

löôïng cuûa electron chæ baèng

u

1800

, neân vieäc tính khoái löôïng nguyeân töû theo ñôn vò u cho ta bieát trò soá gaàn ñuùng cuûa soá khoái A, töùc laø

bieát soá nucloân trong haït nhaân nguyeân töû ñoù.

Caâu 19 : Trình baøy nhöõng vaán ñeà sau daây veà phaûn öùng haït nhaân :

1. Ñònh nghóa.

2. Caùc ñònh luaät baûo toaøn.

3. AÙp duïng caùc ñònh luaät baûo toaøn ñeå vieát caùc phaûn öùng xaûy ra khi baén pha haït nhaân 27

13Al baèng haït .

Bieát raèng trong soá hai haït nhaân sinh ra sau phaûn öùng thì moät haït laø nôtroân coøn haït thöù hai coù khaû naêng phaùt ra tia +.

1. Ñònh nghóa: Phaûn öùng haït nhaân laø caùc töông taùc giöõa hai haït daãn ñeán söï bieán ñoåi cuûa chuùng thaønh caùc haït khaùc, theo sô ñoà :

A + B C + D

Trong ñoù : A vaø B laø 2 haït nhaân töông taùc vôùi nhau. C vaø D laø 2 haït nhaân môùi ñöôïc taïo thaønh.

- Trong soá caùc haït A, B, C, D coù theå coù haït laø haït sô caáp: electron (

0

1e hoaëc e

-) poâzitron (

0

1e hoaëc e

+), proâtoân (

1

1H

hoaëc p), nôtroân (1

0n hoaëc n), phoâtoân ()…

- Soá haït nhaân tröôùc vaø sau phaûn öùng coù theå coù nhieàu hoaëc ít hôn 2.

- Phoùng xaï laø moät tröôøng hôïp rieâng cuûa phaûn öùng haït nhaân, trong ñoù veá traùi chæ coù moät haït nhaân goïi laø haït nhaân meï.

2. Caùc ñònh luaät baûo toaøn trong phaûn öùng haït nhaân: (Xem phaàn 2a caâu 17.)

3. Caùc phaûn öùng haït nhaân khi baén phaù Al baèng haït

Ñoù laø phaûn öùng nhaân taïo do hai oâng baø Joliot – Curi duøng haït baén phaù vaøo moät laù nhoâm (naêm 1934).

4 27 30 1

2 13 15 0He Al P n

Haït nhaân phoátpho 30

15P sinh ra khoâng beàn vöõng, noù phoùng xaï

+ ñeå trôû thaønh silic :

30 30 0

15 14 1P Si e

30

15P laø ñoàng vò phoùng xaï nhaân taïo cuûa phoátpho vì noù khoâng coù trong töï nhieân.

Caâu 20 : Haõy trình baøy veà: Caáu taïo haït nhaân nguyeân töû. Ñoàng vò. Löïc haït nhaân. Ñoä huït khoái vaø naêng löôïng lieân keát –

naêng löôïng lieân keát rieâng.

1. Caáu taïo haït nhaân nguyeân töû

a. Nucloân: Tuy haït nhaân coù kích thöôùc raát nhoû (10-4 - 10

-5m) nhöng thöïc nghieäm chöùng toû raèng haït nhaân ñöôïc caáu taïo töø nhöõng haït

nhoû hôn goïi laø caùc nucloân.

Coù 2 loaïi nucloân:

- Photon (kí hieäu p) mang ñieän tích +e, coù khoái löôïng mp = 1,007276u.

- Nôtroân (kí hieäu n) khoâng mang ñieän, coù khoái löôïng mn = 1,008665u.

b. Soá thöù töï vaø khoái löôïng soá

Haït nhaân nguyeân töû cuûa nguyeân toá thöù Z trong baûng tuaàn hoaøn (Z laø soá thöù töï) coù Z proâtoân vaø N nôtroân. Do ñoù soá nucloân

trong haït nhaân A = Z + N, A goïi laø khoái löôïng soá (hoaëc soá khoái).

Thí duï : Ngyeân töû natri coù soá thöù töï Z = 11, haït nhaân chöùa 11 proâtoân vaø 12 nôtroân, soá khoái A = 11 + 12 = 23. Kí hieäu : 23

11Na .

- Nguyeân töû hidro öùng vôùi Z = 1 coù 1 electron ôû voû ngoaøi, haït nhaân cuûa noù coù 1 proâtoân vaø khoâng coù nôtroân, soá khoái A = 1.

- Nguyeân töû cacbon (than) öùng vôùi Z = 6 coù 6 electron ôû voû ngoaøi, haït nhaân cuûa noù chöùa 6 proâtoân vaø 6 nôtroân, oá khoái:

A = 6 + 6 = 12.

c. Kí hieäu : Moät nguyeân töû hoaëc haït nhaân cuûa noù ñöôïc kí hieäu baèng caùch ghi beân caïnh kí hieäu hoaù hoïc: nguyeân töû soá (ôû phía döôùi) vaø

soá khoái (ôû phía treân). Chaúng haïn, caùc nguyeân töû neâu ôû treân coù kí hieäu laø : 1 12 23

1 6 11H, C, Na . Vì kí hieäu hoaù hoïc ñaõ xaùc ñònh nguyeân töû

soá neân coù khi chæ caàn ghi : 1H,

12C,

23Na hoaëc C

12, Na

23…

2. Ñoàng vò : Caùc haït nhaân coù cuøng soá proâtoân Z, duø coù khaùc nhau veà khoái löôïng soá (d soá nôtroân N khaùc nhau) thì caùc haït nhaân ñoù vaãn

coù cuøng soá electron quay xung quanh, khieán nguyeân töû cuûa chuùng coù cuøng tính chaát hoaù hoïc. Vì vaäy, caùc nguyeân töû ñoù ñöôïc xeáp

cuøng moät vò trí (ñoàng vò) trong baûng tuaàn hoaøn vaø ñöôïc goïi laø caùc ñoàng vò cuûa nguyeân toá coù soá thöù töï Z. Haàu heát caùc nguyeân toá trong

baûng tuaàn hoaøn ñeàu coù vaøi ñoàng vò trôû leân.

Ví duï : Hidro coù 3 ñoàng vò : hidro thöôøng 1H , hidro naëng hay ñôteâri 2

1H hoaëc D , hidro sieâu naëng hay triti 3

1H hoaëc T .

- Cacbon coù 4 ñoàng vò : 11 12 13 14

6 6 6 6C, C, C, C . Trong ñoù 2 ñoàng vò

12 12

6 6C vaø C laø beàn vöõng. Trong cacbon thieân nhieân , ñoàng vò

12

6C

chieám tæ leä 99%.


: 00998822..660022..660022 Trang: 204

3. Löïc haït nhaân: Maëc duø haït nhaân nguyeân töû ñöôïc caáu taïo töø caùc haït mang ñieän cuøng daáu hoaëc khoâng mang ñieän, nhöng haït nhaân

laïi khaù beàn vöõng. Chöùng toû, löïc lieân keát caùc nucloân phaûi laø loaïi löïc khaùc baûn chaát so vôùi troïng löïc, löïc ñieän vaø löïc töø, ñoàng thôøi phaûi

raát maïnh so vôùi caùc löïc ñoù. Noù ñöôïc goïi laø löïc haït nhaân.

Löïc haït nhaân chæ maïnh khi khoaûng caùch giöõa hai nucloân baèng hoaëc nhoû hôn kích thöôùc cuûa haït nhaân, nghóa laø haït nhaân coù

baùn kính taùc duïng khoaûng 10-13

m.

4. Ñoä huït khoái vaø naêng löôïng lieân keát - Naêng löôïng lieân keát rieâng:

Trong lónh vöïc haït nhaân coù ñeàu ñaëc bieät sau ñaây: neáu Z proâtoân vaø N nôtroân toàn taïi rieâng reõ, coù khoái löôïng toång coäng mo = Zmp +

Nmn thì khi chuùng lien keát laïi thaønh 1 haït nhaân coù khoái löôïng m thì m < mo. Hieäu m = mo - m goïi laø ñoä huït khoái cuûa haït nhaân ñoù.

Theo heä thöùc Anhxtanh thì naêng löôïng nghæ cuûa haït nmhaân E = mc2 phaûi nhoû hôn naêng löôïng cuûa caùc nucloân toàn taïi rieâng reõ Eo =

moc2. Do ñoù khi caùc nucloân lieân keát laïi thaønh 1 haït nhaân coù naêng löôïng E = Eo – E = (mo – m)c

2 = mc

2 toaû ra.

Naêng löôïng E = m.c2 goïi laø naêng löôïng lieân keát öùng vôùi haït nhaân ñoù.

Ngöôïc laïi, muoán phaù vôõ 1 haït nhaân thaønh caùc nucloân rieâng reõ thì phaûi hoaøn laïi ñoä huït khoái m ñoù, töùc laø phaûi toán moät naêng löôïng

ñuùng baèng E ñeå thaéng löïc haït nhaân.

Haït nhaân caøng beàn vöõng thì E caøng phaûi lôùn, do ñoù ñoä huït khoái m caøng lôùn.

*) Naêng löôïng lieân keát rieâng: Laø naêng löôïng lieân keát treân moät nuclon 0

EE

A

. Haït nhaân X beàn vöõng hôn haït nhaân Y khi naêng

löôïng lieân keát rieâng cuûa haït nhaân X lôùn hôn naêng löôïng lieân keát rieâng cuûa haït nhaân Y.

Caâu 21 : Theá naøo laø ñoàng vò? Phaân bieät ñoàng vò phoùng xaï vaø ñoàng vò beàn. ÖÙng duïng cuûa caùc ñoàng vò phoùng xaï. Ñònh luaät

phoùng xaï coù yù nghóa gì trong öùng duïng caùc ñoàng vò phoùng xaï.

1. Ñoàng vò

* Ñoàng vò : Xem phaàn 2 caâu 20.

* Ñoàng vò phoùng xaï laø ñoàng vò maø caùc haït nhaân cuûa noù coù theå phoùng ra caùc tia phoùng xaï vaø bieán ñoåi thaønh haït nhaân cuûa

nguyeân toá khaùc.

Ví duï : Ñoàng vò urani 238

92U coù theå phoùng ra tia ñeå bieán thaønh haït nhaân cuûa nguyeân toá Thori :

238

92

4 234

2 90U He Th

Ñoàng vò cacbon 14

6C coù theå phoùng ra tia

- ñeå bieán thaønh haït nhaân cuûa nguyeân toá Nitô :

14 0 14

6 1 7C e N

Ñoàng vò cacbon 11

6C coù theå phoùng ra tia

+ ñeå bieán thaønh haït nhaân cuûa nguyeân toá Bo :

11 0 11

6 1 5C e B

* Ñoàng vò beàn laø ñoàng vò maø haït nhaân cuûa noù khoâng coù moät bieán ñoåi töï phaùt naøo trong suoát thôøi gian toàn taïi.

2. ÖÙng duïng cuûa caùc ñoàng vò phoùng xaï

a. Caùc ñoàng vò phoùng xaï

Caùc ñoàng vò phoùng xaï (töï nhieân hoaëc nhaân taïo) coù raát nhieàu öùng duïng trong khoa hoïc vaø ñôøi soáng.

- Tia phoùng ra töø coâban 60

27Co coù khaû naêng ñaâm xuyeân lôùn neân ñöôïc duøng ñeå

+ Tìm khuyeát taät trong caùc chi tieát maùy.

+ Dieät khuaån ñeå baûo quaûn noâng saûn, thöïc phaåm.

+ Chöõa beänh ung thö.

- Nhôø phaùt ra tia - neân ñoàng vò phoùng xaï

32

15P ñöôïc duøng laøm nguyeân toá phoùng xaï ñaùnh daáu trong noâng nghieäp.

- Ñoàng vò cacbon 14 14

6C : phoùng ra

- ñöôïc öùng duïng ñeå xaùc ñònh tuoåi cuûa caùc vaät coå.

b. YÙ nghóa cuûa ñònh luaät phoùng xaï trong öùng duïng caùc ñoàng vò phoùng xa.

Ñònh luaät phoùng xaï laø cô sôû cuûa pheùp xaùc ñònh tuoåi cuûa vaät coå döïa vaøo xchu kyø baùn raõ cuûa cacbon 14.

C14

laø chaát phoùng xaï - ñöôïc taïo ra trong khí quyeån vaø thaâm nhaäp vaøo moïi vaät treân Traùi Ñaát. Noù coù chu kyø baùn raõ 5600 naêm. Söï

phaân raõ naøy caân baèng vôùi söï taïo ra neân töø haøng vaïn naêm nay maät ñoä cuûa C14

trong khí quyeån khoâng ñoåi: cöù trong 1012

nguyeân töû

cacbon thì coù 1 nguyeân töû C14

. Moät thöïc vaät coøn soáng coøn quaù trình dieäp luïc hoaù thì coøn giöõ tyû leä treân trong caùc thaønh phaàn chöùa

cacbon cuûa noù. Nhöng neáu thöïc vaät cheát thì noù khoâng trao ñoåi gì vôùi khoâng khí nöõa, C14

vaãn phaân raõ maø khoâng ñöôïc buø laïi neân tæ leä

cuûa noù giaûm : cöù sau 5600 naêm thì chæ coù moät nöõa, ñoä phoùng xaï H cuûa noù cuõng giaûm ñi töông öùng theo coâng thöùc ruùt ra töø ñònh luaát

phoùng xaï :

0.693

T

H H eo

hoaëc

0,693

t

T

N N eo

. Bieát H, Ho, T hoaëc N, No, T ta seõ tính ñöôïc… thôøi gian t (tuoåi) cuûa caùc vaät coå coù

nguoàn goác sinh vaät (trong thaønh phaàn coù ñoàng vò cacbon 14).


: 00998822..660022..660022 Trang: 205

Caâu 22 : Haõy trình baøy : Heä thöùc Anhxtanh giöõa naêng löôïng vaø khoái löôïng. Ñoä huït khoái vaø naêng löôïng lieân keát – naêng löôïng

lieân keát rieâng. Phaân bieät phaûn öùng haït nhaân toaû naêng löôïng vaø phaûn öùng haït nhaân thu naêng löôïng.

1. Heä thöùc Anhxtanh giöõa naêng löôïng vaø khoái löôïng.

a. Thuyeát töông ñoái cuûa Anhxtanh ñaõ neâu leân moät heä thöùc raát quan troïng giöõa naêng löôïng vaø khoái löôïng cuûa moät vaät: Neáu

moät vaät coù khoái löôïng m thì noù coù naêng löôïng E tæ leä vôùi m goïi laø naêng löôïng nghæ

E = mc2 (1)

Trong ñoù c laø vaän toác aùnh saùng trong chaân khoâng. Theo heä thöùc (1) thì 1 gam baát kyø chaát gì cuõng chöùa moät naêng löôïng raát

lôùn, baèng 25 trieäu kWh.

b. Naêng löôïng nghæ coù theå chuyeån ñoåi thaønh naêng löôïng thoâng thöôøng (nhö ñoäng naêng) hoaëc ngöôïc laïi, khieán naêng löôïng nghæ coù theå

taêng hay giaûm. Khi naêng löôïng nghæ taêng hay giaûm thì khoái löôïng cuõng taêng hay giaûm theo tæ leä trong heä thöùc (1).

c. Vì naêng löôïng nghæ coù theå taêng hay giaûm, töùc khoâng ñöôïc baûo toaøn, do ñoù khoái löôïng cuõng khoâng nhaát thieát ñöôïc baûo toaøn, chæ coù

naêng löôïng toaøn phaàn, bao goàm caû naêng löôïng nghæ coäng vôùi naêng löôïng thoâng thöôøng laø ñöôïc baûo toaøn.

d. Töø heä thöùc (1) ta suy ra : m = E/c2; nghóa laø khoái löôïng khoâng chæ ño baèng kg maø coøn coù theå ño theo ñôn vò naêng löôïng chia cho

c2.

Ví duï :

* 1 kg = 0,561.1030

MeV/c2

* Khoái löôïng cuûa electron : me = 9,1095.10-31

kg = 0,511 MeV/c2

2. Ñoä huït khoái vaø naêng löôïng lieân keát

Xem phaàn 4 caâu 20

3. Phaân bieät phaûn öùng haït nhaân toaû naêng löôïng vaø phaûn öùng haït nhaân thu naêng löôïng

Xeùt phaûn öùng haït nhaân : A + B C + D

Do ñoä huït khoái cuûa caùc haït nhaân laø khaùc nhau, khieán toång khoái löôïng M cuûa caùc haït nhaân sau phaûn öùng coù theå khaùc toång

khoái löôïng Mo cuûa caùc haït nhaân tröôùc phaûn öùng.

a. Neáu M < Mo thì :

Toång khoái löôïng giaûm neân phaûn öùng toaû naêng löôïng.

E = (Mo - M)c2 döôùi daïng ñoäng naêng cuûa caùc haït nhaân sinh ra hoaëc phoâtoân tia .

Vaäy : Phaûn öùng haït nhaân toaû naêng löôïng, neáu nhö caùc haït sinh ra toång khoái löôïng beù hôn caùc haït ban ñaàu, seõ khieán chuùng

beàn vöõng hôn.

b. Neáu M > Mo thì :

Toång khoái löôïng taêng neân phaûn öùng thu naêng löôïng. Song muoán phaûn öùng xaûy ra, phaûi cung caáp naêng löôïng döôùi daïng

ñoäng naêng cuûa caùc haït A vaø B. Naêng löôïng cung caáp cho phaûn öùng W bao goàm E = (M - Mo)c2 coäng vôùi ñoäng naêng Wñ cuûa caùc

haït môùi sinh ra : W = E + Wñ

Vaäy : Phaûn öùng haït nhaân thu naêng löôïng, neáu nhö caùc haït sinh ra coù toång khoái löôïng lôùn hôn caùc haït ban ñaàu, seõ khieán

chuùng keùm beàn vöõng hôn.

Caâu 23 : Theá naøo laø :

a. Hieän töôïng phoùng xaï.

b. Hieän töôïng phaân haïch

2. So saùnh hieän töôïng phoùng xaï vaø hieän töôïng phaân haïch.

3. Trình baøy ñònh luaät phoùng xaï vaø ñoä phoùng xaï

1. Trình baøy

a. Phoùng xaï: Laø hieän töôïng haït nhaân nguyeân töû töï ñoäng phoùng ra nhöõng böùc xaï vaø bieán ñoâåi thaønh haït nhaân khaùc. Nhöõng böùc

xaï ñoù goïi laø tia phoùng xaï, khoâng nhìn thaáy ñöôïc nhöng coù theå phaùt hieän ñöôïc chuùng do chuùng coù khaû naêng laøm ñen kính aûnh, ion hoaù

caùc chaát, leäch trong ñieän tröôøng, töø tröôøng…

b. Phaân haïch : Laø hieän töôïng moät haït nhaân raát naëng (nhö ñoàng vò töï nhieân 235

92U hoaëc ñoàng vò nhaân taïo Plutoâni 239), khi haáp

thuï 1 nôtroân chaäm thì vôõ ra thaønh 2 haït nhaân coù soá khoái trung bình, ñoàng thôøi phoùng ra töø 2 ñeán 3 nôtroân vaø toaû ra moät naêng löôïng lôùn

khoaûng 200MeV.

2. So saùnh hieän töôïng phoùng xaï vaø hieän töôïng phaân haïch

a. Nhöõng ñieåm gioáng nhau chuû yeáu

- Caû hai hieän töôïng ñeàu daãn ñeán söï bieán ñoåi moät haït nhaân ban ñaàu thaønh caùc haït nhaân khaùc. Chuùng ñeàu laø caùc tröôøng hôïp cuûa phaûn

öùng haït nhaân.

- Caû 2 hieän töôïng ñeàu laø caùc quaù trình keøm theo söï toaû naêng löôïng döôùi daïng ñoäng naêng cuûa caùc haït sinh ra vaø naêng löôïng böùc xaï .


: 00998822..660022..660022 Trang: 206

b. Nhöõng ñieåm khaùc nhau chuû yeáu

- Hieän töôïng phoùng xaï khoâng chòu taùc ñoäng caùc yeáu toá beân ngoaøi, toác ñoä phaân raõ cuûa moãi chaát hoaøn toaøn do nguyeân nhaân beân trong

quyeát ñònh vaø ñöôïc ñaëc tröng bôûi chu kyø baùn raõ T, coù trò soá xaùc ñònh ñoái vôùi moãi chaát. Trong khi ñoù, toác ñoä cuûa quaù trình phaân haïch

cuûa 235

U chaúng haïn phuï thuoäc vaøo khoái löôïng nôtroân chaäm coù trong khoái Urani, do ñoù toác ñoä naøy coù theå khoáng cheá ñöôïc.

- Ñoái vôùi moãi chaát phoùng xaï, thaønh phaàn cuûa tia phoùng xaï laø hoaøn toaøn oån ñònh, trong khi ñoù caáu taïo vaø khoái löôïng cuûa 2 maûnh vôõ töø

haït nhaân 235

U khoâng hoaøn toaøn xaùc ñònh.

3. Ñònh luaät phoùng xaï vaø ñoä phoùng xaï

(Xem phaàn c, d caâu 16)

Caâu 24 : Haõy trình baøy veà :

1. Söï phaân haïch.

2. Phaûn öùng daây chuyeàn vaø ñieàu kieän ñeå noù xaûy ra.

3. Nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy ñieän nguyeân töû.

1. Söï phaân haïch

Söï phaân haïch laø hieän töôïng moät haït nhaân raát naëêng haáp thuï 1 nôtroân chaäm roài vôõ ra thaønh 2 haït nhaân coù soá khoái trung bình.

Nôtroân laø nôtroân coù ñoäng naêng nhoû vaø côõ ñoäng naêng trung bình cuûa chuyeån ñoäng nhieät (döôùi 0,1eV).

Söï phaân haïch coù 2 ñaëc ñieåm quan troïng sau ñaây:

- Phaûn öùng phaân haïch sinh ra 2 ñeán 3 nôtroân.

- Phaûn öùng phaân haïch taûo ra moät naêng löôïng raát lôùn khoaûng 200MeV.

Thí duï : Phaûn öùng phaân haïch Urani 235: 235 1 236 A A' 1

92 0 92 Z Z' 0U n U X X' k n 200MeV

trong ñoù : X vaø X’ laø caùc haït nhaân trung bình, coù soá khoái töø 80 ñeán 160.

- Ñaëc ñieåm cuûa phaûn öùng phaân haïch treân laø :

+ Phaûn öùng sinh ra k (töø 2 ñeán 3) nôtroân.

+ Phaûn öùng toaû ra moät naêng löôïng lôùn, khoaûng 200MeV.

- Söï toaû naêng löôïng khi phaân haïch laø do toång khoái löôïng cuûa caùc haït ñöôïc taïo thaønh nhoû hôn toång khoái löôïng haït nhaân U235

vaø nôtroân maø noù haáp thuï : mX + mX

,k.mn < mU + mn

2. Phaûn öùng daây chuyeàn vaø ñieàu kieän ñeå phaûn öùng xaûy ra

- Moät phaàn nôtroân sinh ra, bò maát maùt vì nhieàu nguyeân nhaân (thoaùt ra ngoaøi, bò caùc haït nhaân haáp thuï…) nhöng neáu sau moãi phaân haïch

vaãn coøn laïi trung bình s nôtroân (s > 1) gaây ra s phaân haïch môùi, sinh ra s2 nôtroân, roài s

3, s

4 … nôtroân. Keát quaû soá phaân haïch xaûy ra lieân

tieáp vaø taêng leân raát nhanh. Ñoù laø phaûn öùng haït nhaân daây chuyeàn; s goïi laø heä soá nhaân nôtroân. Hình minh hoaï tröôøng hôïp s = 2.

- Ñeå xaûy ra phaûn öùng daây chuyeàn phaûi coù ñieàu kieän: s 1.

* Vôùi s > 1, thì heä thoáng goïi laø vöôït haïn : ta coù phaûn öùng daây chuyeàn thaùc luõ, naêng löôïng toaû ra raát lôùn, khoâng khoáng cheá

ñöôïc (tröôøng hôïp naøy ñaõ ñöôïc söû duïng ñeå cheá taïo boom nguyeân töû).

* Vôùi s = 1, thì heä thoáng goïi laø tôùi haïn : phaûn öùng daây chuyeàn tieáp dieãn nhöng khoâng taêng voït, naêng löôïng toaû ra khoâng ñoåi

vaø kieåm soaùt ñöôïc. Ñoù laø cheá ñoä laøm vieäc cuûa caùc loø phaûn öùng haït nhaân trong nhaø maùy ñieän nguyeân töû.

* Vôùi s < 1, thì heä thoáng goïi laø döôùi haïn : phaûn öùng daây chuyeàn khoâng xaûy ra.

Ñeå coù ñieàu kieän s 1 thì khoái löôïng cuûa khoái chaát haït nhaân phaûi ñaït tôùi moät giaù trò toái thieåu goïi laø khoái löôïng tôùi haïn mh (ví

duï: vôùi U235

, khoái löôïng tôùi haïn mh = 50kg).

3. Nguyeân taéc caáu taïo vaø hoaït ñoäng cuûa nhaø maùy ñieän nguyeân töû

- Boä phaän chính cuûa nhaø maùy ñieän nguyeân töû laø loø phaûn öùng haït nhaân. Trong ñoù coù : A laø nhöõng thanh nhieân lieäu haït

nhaân, thöôøng laøm baèng hôïp kim chöùa Urani ñaõ laøm giaøu. Caùc thanh naøy ñaët trong chaát laøm chaäm B laø nöôùc naëng D2O, than chì

hoaëc berili, coù taùc duïng laøm giaûm vaän toác nôtroân ñeå trôû thaønh nôtroân chaäm, deã bò urani haáp thuï. C laø caùc thanh ñieàu chænh laøm baèng

nhöõng chaát haáp thuï nôtroân maø khoâng bò phaân haïch nhö Bo, Cd. Khi haï thaáp caùc thanh naøy thì heä soá nhaân nôtroân s giaûm; khi naâng

leân thì s taêng; khi loø hoaït ñoäng thì chuùng ñöôïc töï ñoäng giöõ ôû ñoä cao sao cho s = 1.

- Phaûn öùng phaân haïch toaû ra naêng löôïng döôùi daïng ñoäng naêng cuûa caùc maïnh haït nhaân vaø caùc haït khaùc. Ñoäng naêng naøy

chuyeån ñoäng thaønh nhieät naêng cuûa loø vaø nhieät naøy ñöôïc chaát taûi nhieät (thöôøng laø moät chaát loûng) mang ñeán loø sinh hôi D chöùa nöôùc.

Hôi nöôùc töø loø sinh hôi ñöôïc ñöa vaøo tuabin maùy phaùt ñieän, gioáng nhö trong nhaø maùy nhieät ñieän thoâng thöôøng.

- Neáu kyõ thuaät an toaøn ñöôïc baûo ñaûm toát, thì nhaø maùy ñieän nguyeân töû raát tieän lôïi vì kích thöôùc nhoû, tieâu toán raát ít nhieân lieäu.

Do ñoù coù theå ñaët chuùng leân maùy bay, taøu thuyû.


: 00998822..660022..660022 Trang: 207

Caâu 25 : Theá naøo laø söï phaân haïch? Ñaëc ñieåm cuûa noù laø gì? Cho thí duï minh hoaï. Vôùi ñieàu kieän naøo thì phaûn öùng phaân haïch

daây chuyeàn xaûy ra? Giaûi thích. Phaûn öùng nhieät haïch laø gì? Vôùi ñieàu kieän naøo thì xaûy ra phaûn öùng nhieät haïch? Giaûi thích. So

sánh phản ứng phân hạch và nhiệt hạch. Neâu nhöõng lyù do khieán ngöôøi ta quan taâm ñeán naêng löôïng nhieät haïch.

1. Söï phaân haïch: Xem phaàn 1, 2 caâu 24.

2. Phaûn öùng nhieät haïch

a. Ñònh nghóa:Phaûn öùng nhieät haïch laø phaûn öùng keát hôïp hai haït nhaân raát nheï thaønh moät haït nhaân naëng hôn.

- Ví duï :

2 2 3 1

1 1 2 0H H He n 3,25MeV

2 3 4 1

1 1 2 0H H He n 17,6MeV

- Ñaëc ñieåm cuûa phaûn öùng nhieät haïch : cuõng laø moät phaûn öùng toaû naêng löôïng. Tuy moät phaûn öùng keát hôïp (phaûn öùng nhieät haïch) toaû

naêng löôïng ít hôn moät phaûn öùng phaân haïch, nhöng tính theo khoái löôïng nhieân lieäu thì phaûn öùng keát hôïp toaû naêng löôïng nhieàu hôn.

b. Ñieàu kieän ñeå xaûy ra phaûn öùng nhieät haïch

Caùc phaûn öùng keát hôïp raát khoù xaûy ra vì caùc haït nhaân tích ñieän döông neân ñaåy nhau. Muoán chuùng tieán laïi gaàn nhau vaø keát

hôïp thì chuùng phaûi coù moät ñoäng naêng raát lôùn ñeå thaéng löïc ñaåy Culoâng. Muoán coù ñoäng naêng raát lôùn thì phaûi coù nhieät ñoä raát cao. Chính

vì phaûn öùng keát hôïp chæ xaûy ra ôû nhieät ñoä raát cao neân môùi goïi laø phaûn öùng nhieät haïch.

Vaäy : Nhieät ñoä raát cao (haøng chuïc haøng traêm trieäu ñoä) laø ñieàu kieän ñeå xaûy ra phaûn öùng nhieät haïch.

Ví duï : Trong loøng Maët trôøi coù nhieät ñoä cao, cho pheùp xaûy ra caùc phaûn öùng nhieät haïch. Ñoù laø nguoàn goác cuûa naêng löôïng Maët Trôøi.

Con ngöôøi cuõng thöïc hieän ñöôïc phaûn öùng nhieät haïch döôùi daïng khoâng kieåm soaùt ñöôïc, vì duï nhö söï noå cuûa bom khinh khí. Moät muïc

tieâu quan troïng cuûa vaät lyù laø thöïc hieän phaûn öùng nhieät haïch döôùi daïng kieåm soaùt ñöôïc, ñeå noù toaû ra naêng löôïng haïn cheá theo yù muoán.

c. So sánh phản ứng phân hạch và nhiệt hạch: Giống nhau đều là phản ứng hạt nhân dây truyền và tỏa năng lượng.

phản ứng phân hạch phản ứng nhiệt hạch

- Phân chia hạt nhân nặng thành các hạt có số khối nhỏ hơn.

- Điều kiện xảy ra là khối lượng tham gia phải lớn hơn khối lượng

tới hạn, tức là hệ số nhân notron s ≥ 1, đồng thời các notron phải

được làm chậm (giảm động năng) tới mức hạt nhân có thể hấp thụ

được.

- Một phản ứng phân hạch tỏa nhiều năng lượng hơn 1 phản ứng

nhiệt hạch.

- Dùng tạo ra bom nguyên tử (Bom A)

- Được điều kiểm soát, chỉnh để tạo ra năng lượng điện hạt nhân.

- Tổng hợp các hạt nhân nhẹ thành hạt nhân có số khối lớn hơn.

- Các hạt nhân tham gia phản ứng phải được tăng tốc rất lớn bằng

cách tăng nhiệt độ khối chất hàng triệu độ.

- Cùng một khối lượng chất tham gia, quá trình nhiệt hạch tỏa

nhiều năng lượng hơn quá trình phân hạch.

- Dùng tạo ra bom khinh khí (Bom H).

- Chưa thể khống chế được để ứng dụng trong công nghiệp.

d. Lyù do khieán con ngöôøi quan taâm ñeán naêng löôïng nhieät haïch

- Naêng löôïng nhieät haïch laø nguoàn naêng löôïng voâ taän cho con ngöôøi, vì nhieân lieäu cuûa phaûn öùng nhieät haïch laø ñôteâri, triti coù

raát nhieàu treân Traùi Ñaát (trong nöôùc soâng, bieån).

- Veà maët sinh thaùi, phaûn öùng nhieät haïch “saïch” hôn phaûn öùng phaân haïch vì ít coù böùc xaï hay caën baõ phoùng xaï laøm oâ nhieãm

moâi tröôøng.

(Chúc các em thành công!)


: 00998822..660022..660022 Trang: 208

BAÛNG TOÙM TAÉT COÂNG THÖÙC LÖÔÏNG GIAÙC THÖÔØNG DUØNG TRONG VAÄT LYÙ

1. Ñôn vò ño – Giaù trò löôïng giaùc caùc cung.

10 = 60’ (phuùt), 1’= 60” ( giaây) ; 1

0 =

π

180(rad); 1rad =

180

π(ñoä)

Goïi laø soá ño baèng ñoä cuûa 1 goùc, a laø soá ño tính baèng radian töông öùng vôùi ñoä khi ñoù ta coù pheùp bieán ñoåi sau:

a =

α.π

180( radian) ; =

180.a

π(ñoä)

Ñoåi dôn vò: 1mF = 10-3

F; 1F = 10-6F; 1nF = 10

-9F; 1pF = 10

-12F ; 1

0

= 10-10

m. Caùc ñôn vò khaùc cuõng ñoåi töông töï.

Baûng giaù trò löôïng giaùc cung ñaëc bieät.

Goùc

Giaù trò

00

0

300

/6

450

/4

600

/3

900

/2

1200

2/3

1350

3/4

1500

5/6

1800

2700

3/2

3600

2

sin 0

1

2

2

2

3

2 1

3

2

2

2

1

2 0 -1 0

cos 1 3

2

2

2

1

2 0 -

1

2 -

2

2 -

3

2 -1 0 1

tg 0

1

3 1 3 + - 3 -1 -

1

3 0 0

cotg + 3 1

1

3 0

1

3 -1 - 3 0

Cung ñoái nhau

( vaø -)

Cung buø nhau

vaø ( - )

Cung hôn keùm

( vaø + )

Cung phuï nhau

( vaø /2 - )

Cung hôn keùm /2

( vaø /2 + )

cos(-) = cos

sin(-) = -sin

tg(-) = -tg

cotg(-) = -cotg

cos( - ) = -cos

sin( - ) = sin

tg( - ) = -tg

cotg( - ) = -cotg

cos( + ) = -cos

sin( + ) = -sin

tg( + ) = tg

cotg( + ) = cotg

cos(/2 - )= sin

sin(/2 - ) = cos

tg(/2 - ) = cotg

cotg(/2 - ) = tg

cos(/2 +) = -sin

sin(/2 +) = cos

tg(/2 +) = -cotg

cotg(/2 +) = -tg

2) Caùc haèng ñaúng thöùc löôïng giaùc cô baûn:

sin2 + cos

2 = 1 ; tg.cotg = 1 ;

2

1

sin = 1 + cotg

2 1 + tg

2 =

2

1

cos α

4) Coâng thöùc bieán ñoåi

a) Coâng thöùc coäng

cos(a + b) = cosa.cos b - sina.sin b cos (a - b) = cosa.cos b + sin a.sin b

sin(a + b) = sina.cos b + sinb.cos a sin (a - b) = sin a.cos b - sin b.cos a

tg(a - b) =

tga - tgb

1+ tga.tgb tg(a + b) =

tga + tgb

1- tga.tgb

b) Coâng thöùc nhaân ñoâi, nhaân ba

cos 2a 2 2 2 2

cos a - sin a = 2 cos a - 1 = 1 - 2sin a ; sin 3a = 3sina – 4sin3a

sin 2a = 2 sin a.cos a ; cos 3a = 4cos3a – 3cosa ; tg 2a =

2

2

1

tga

tg a

c) Coâng thöùc haï baäc: cos2a =

1 cos 2

2

a; sin

2a =

1 cos 2

2

a ; tg

2a =

1 cos 2

1 cos 2

a

a

; cotg

2a =

1 cos 2

1 cos 2

a

a

d) Coâng thöùc tính sin, cos, tg theo t = tg

α

2

sin = 2

2

1

t

t tg =

2

2

1

t

t ,

2k k z

cos =

2

2

1

1

t

t


: 00998822..660022..660022 Trang: 209

e) Coâng thöùc bieán ñoåi tích thaønh toång

cosa.cosb =

1

2[cos(a-b) + cos(a+b)] sina.sinb =

1

2 [cos(a-b) - cos(a+b)]

sina.cosb =

1

2 [sin(a-b) + sin(a+b)]

f) Coâng thöùc bieán ñoåi toång thaønh tích

* cosa + cosb = 2 cos

2

a bcos

2

a b * sina + sinb = 2 sin

2

a b cos

2

a b

* cosa - cosb = -2 sin

2

a bsin

2

a b * sina - sinb = 2 cos

2

a b sin

2

a b

* tga + tgb =

sin( )

cos .cos

a b

a b

* tga - tgb =

sin( )

cos .cos

a b

a b

; ,

2a b k

5) PHÖÔNG TRÌNH VAØ HEÄ PHÖÔNG TRÌNH LÖÔÏNG GIAÙC

a) Caùc coâng thöùc nghieäm – pt cô baûn:

* sinx = a = sin 2

2

x k

x k

* cosx = a = cos 2x k

* tgx = a = tg x k * cotgx = a = cotg x k

b) phöông trình baäc nhaát vôùi sin vaø cos:

Daïng phöông trình: a.sinx + b.cosx = c (1) vôùi ñieàu kieän (a2 + b

2 0 vaø c2 a

2 + b

2)

Caùch giaûi: chia caû 2 veá cuûa (1) cho 2 2

a + b ta ñöôïc: 2 2 2 2 2 2

a b csin cos

a + b a + b a + bx x

Ta ñaët:

2 2

2 2

acos

a + b

bsin

a + b

Ta ñöôïc pt:

2 2

2 2

ccos .sin sin .cos

a + b

csin( ) (2)

a + b

x x

x

Giaûi (2) ta ñöôïc nghieäm.

c) phöông trình ñoái xöùng : Daïng phöông trình: a.(sinx + cosx) + b.sinx. cosx = c (1) (a,b,c R)

Caùch giaûi: ñaët t = sinx + cosx = 2.cos( )4

x

, ñieàu kieän 2 t 2

t2 = 1+ 2sinx.cosx

2t 1

sin .cos2

x x

theá vaøo (1) ta ñöôïc phöông trình :

2

2t 1a.t + b c b.t 2.a.t - (b + 2c) = 0

2

Giaûi vaø so saùnh vôùi ñieàup kieän t ta tìm ñöôïc nghieäm x.

Chuù yù : Vôùi daïng phöông trình : a.(sinx - cosx) + b.sinx. cosx = c ta cuõng laøm töông töï, vôùi caùch ñaët

t = sinx - cosx = 2.cos( π/4)x .

d) phöông trình ñaúng caáp. Daïng phöông trình: a.sin2

x + b.cosx.sinx + c.cos2

x = 0 (1)

Caùch giaûi: b1 Xeùt tröôøng hôïp cosx = 0

b2 Vôùi cosx 0 (

2x k

) ta chia caû 2 veá cuûa (1) cho cos

2x ta ñöôïc pt :

a.tg2x + b.tgx + c = 0 ñaët t = tgx ta giaûi pt baäc 2 : a.t

2 + b.t +c = 0.

Chuù yù : Ta coù theå xeùt tröôøng hôïp sinx 0 roài chia 2 veá cho sin2x.

6. Một số hệ thức trong tam giác:

a) Định lý hàm số cos: a2 = b

2 + c

2 – 2bc.cosA ; định lý hàm sin:

sin sin sin

a b c

A B C

b) Với tam giác vuông tại A, có đường cao AH:

2 2 2

1 1 1= +

AH AC AB ; AC

2 = CH.CB ; AH

2 = CH.HB ; AC.AB = AH.CB

A

B C

H

tai lieu toan tap ltdh mon vat ly 2013 bui gia noi.thuvienvatly.com.efe2c.19590

Documents