tala ‘o tonga - edu.gov.to tfsc/2015 tfsc tala-'o-ton… · f poto ‘i leá 15 miniti ... tokua...
TRANSCRIPT
-
1
SIVI FAKAMO‘ONI AKO ‘A TONGA FOOMU ONO
2015
TALA ‘O TONGA
Taimi: Houa ‘e 3
KĀTAKI TĀNAKI HO‘O PEPA SIVÍ KI HE FAISIVÍ ‘I HE ‘OSI ‘A E SIVÍ.
FIKA ‘A‘AHI
FIKA SIVI
PEPA FEHU‘I MO E TALI
NGAAHI FAKAHINOHINO ́
‘Oku KONGA FĀ ‘a e pepa siví: Tali KOTOA ‘a e ngaahi fehu‘i ‘i he konga
takitaha.
KONGA FAKAMATALA MAAKA TAIMI KE TALI AI E FEHU‘Iʹ
A MAHINO ‘O E LAUKONGÁ 25 Miniti ‘e 40
E FATU TOHÍ 30 Miniti ‘e 60
F POTO‘I LEÁ 15 Miniti ‘e 20
H TA‘ANGA ́ 30 Miniti ‘e 60
Tohi ho‘o talí ‘i he feitu‘u ‘oku ‘oatu ‘i he pepa ko ‘eni ́.
Fakapapau‘i ‘oku kakato e pepa sivi ́ (peesi 1-19) kimu‘a peá ke toki kamata.
Kapau te ke fiema‘u ha pepa pea kole ki he tokotaha faisivi ́.
Hiki ho FIKA SIVÍ ‘i he puha ‘oku hā atu ‘i ‘olunga he to‘omata‘u ́ pea mo ia ‘i
he loto peesi faka‘osi ́.
100 MAAKA FAKAKĀTOA
-
2
KONGA A : MAHINO ‘O E LAUKONGA ́ (MAAKA 25)
(Fakafuofua ki he miniti ‘e 40)
TALANOA I (Maaka 13)
Lau ke mahino ‘a e talanoa ko ‘eni pea tali ‘a e fehu‘i 1-7.
HISITŌLIA ‘O KALISÍ
1. Ko e hā ‘a e tūkunga ‘o e nofo ‘a e kau Kalisí ‘i he hisitōliá.
‘I he fakamatala ‘a e hisitōliaʹ na’e tokehekehe ‘a Kalisi mo e ngaahi pule‘anga
‘o māmaniʹ koe‘uhiʹ na‘e ‘ikai ke tu‘u fakataha ‘a e kau Kalisiʹ. Ko e uho ‘o Kalisiʹ ‘a e nofo faka-koló. Ne si‘i ‘a e ‘ofa fakafonua ‘a e tangata Kalisí. Ko e
me‘a pē ‘e taha na‘a ne tokanga ki aiʹ, ko hono koloʹ. ‘E ‘ikai te ne mamae ki he‘ene koloaʹ, ‘io, na‘e va‘inga pē ‘ene mo‘ui, pea te ne lavaki‘i ‘a e fonuaʹ ‘o
kapau ‘e hakeaki‘i ai hono koloʹ. Na‘e lau ko ha muli ka ‘alu ha tangata ki ha kolo kehe: ‘e tapu ‘ene mali aiʹ, pe te ne fakatau ha konga fonua. Na‘e nofo feteketeke‘i ‘a e ngaahi fonuaʹ pea
ko ia na‘e faingofua ‘a e tau‘i ‘o Kalisiʹ, he kuopau ke kau mo e fili ‘a e ni‘ihi.
2. Na‘e ‘i ai ha ngaahi me‘a ne nau faaitaha ai ‘i he tukufakaholo.
Ka neongo ‘eniʹ, na‘e ‘i ai ‘a e ngaahi me‘a na‘e fakapinepine ke ‘oua te nau
faikehekehe. Ko e tala tukufakaholo honau tupu’angaʹ na‘e taha pē, ko e
fānau kotoa pē ‘a Hēleni : pea na‘a nau ‘ai ki he kakai kehe kotoa pē ‘a e hingoa ko e papale pe papālangi ‘i he lea faka-Tongaʹ. Na‘a nau ngāue‘aki ‘a e
lea pē ‘e taha ka ko e me‘a na‘e kau lahi ke fakataha‘i kinautoluʹ ko e lotuʹ, pea mo e ngaahi kātoanga fakafonuaʹ. Neongo pe ko e fē ha potu ‘i Kalisi ‘e
‘alu ki ai ha tangata na‘e tatau ai pē ‘a e ngaahi ‘Otua na‘a nau tauhi ki aiʹ.
3. Fēfē ‘enau ngaahi katoanga fakafonua
Ko e taha ‘o ‘enau ngaahi kātoanga lalahiʹ na‘e fai ‘i he kolo ko ‘Olupi ‘o
fakata‘u fā. Ko e kātoanga eni ne ‘unaloto ki ai ‘a e Kalisi katoa. ‘I he lolotonga ‘o e kātoangaʹ ni, ne fakatatafe ‘a e lau ‘eikiʹ, koloa‘ia pe masiva, ka
ko e Kalisi kotoa pē, pea tapu ke kau ai ha papale. Ko e pale ‘o e fakapuepueʹ
ni ko e ha‘inga lou ‘ōlive; kaneongo ko e lou‘akau pē, ka ko e fungani ia e me‘a ne vēlevele ki ai ‘a e hou‘eikiʹ mo e kakaiʹ. Na‘e kalanga‘aki ‘a e hingoa ‘o e tangata na‘e pueʹ ‘i he ‘ao ‘o e kakaiʹ kotoa. Na‘e fokotu’u hono fakatātaaʹ ‘i he
mala‘e ko Siupitaʹ. Ne hapai ia ki ‘api ‘e he kakai ‘o hono koloʹ, ‘o nau hiva‘aki hono fakamālō. Na‘e hae e ‘ā ‘o e koloʹ ke ne hū ai ‘o hangē kuo ta‘etaau mo
ia ke ‘alu he matapaaʹ. Ne fakatau‘ataina‘i ia mei he tukuhauʹ, pea na‘e ‘a‘ana ‘a e nofo‘a mā‘olunga ‘i he lotuʹ mo e ngaahi kātoangaʹ.
-
3
4. Ko e hā ha felave‘i ‘a e katoanga mo e fakalakalaka ‘a Kalisi
‘Oku fakamanatu mai ‘e he ngaahi kātoanga ko ‘eniʹ, ki he Kalisi kotoa ‘oku taha pē honau tupu‘angaʹ. Ka ai ha me‘a fo‘ou ‘e ‘ilo ki ai ‘i Kalisi, na‘e ‘omi ia
ki he kātoangaʹ, pea toki ‘inasi ai ‘a e kakaiʹ kotoa. Ko e hisitōlia ‘o e ‘ilo ko ia na‘e lau‘i he kātoanga peheeʹ, pea na‘e o‘i ai ‘a e loto ‘o e tokolahi ke tokanga ki he faiva ko iaʹ. Na‘e fakataha ai ‘a e kakai potoʹ, pea lahi ‘e ‘ilo ne a‘usia ‘i
he‘enau talanoaʹ mo e fakakikihiʹ.
5. Ko e hā ha me‘a na‘a ne ta‘ofi ‘enau faikehekehe.
Ko e me‘a ‘e taha na‘a ne ta‘ota‘ofi ‘enau faikehekeheʹ, ko e tatau honau
‘ulungaangaʹ, ‘o ‘ilonga ai ‘enau faikehekehe mo e papaleʹ. Na‘a nau fehi‘a ki he pule tāfatahaʹ, feilaulau‘aki e tangataʹ, nofo sinifuʹ, fakatau ‘o e fanauʹ; ‘a ia
na‘e fa‘a fai ‘i he kuonga ko iaʹ.
(Ohi mei he Makasini Kolisi ko Tupou, 1874)
NGAAHI FEHU‘I
1. Tohi mai ‘a e ‘uhinga ‘o e ngaahi fo‘ilea ko ‘eniʹ ‘i he‘enau hā he talanoaʹ. (2)
a. fakapinepine
______________________________________________________________________
e. ‘unaloto
______________________________________________________________________
f. fakapuepue
______________________________________________________________________
h. vēlevele
______________________________________________________________________
2
P.3
-
4
2. Ko e hā ne faingofua ai ki ha taha Kalisi ke kau mo e filiʹ? (1)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
3. Ko e hā e me‘a na‘e kau lahi ki hono fakataha‘i e kakai Kalisi? (1)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. Ko e hā e me‘a mahu‘inga na‘á ne fakatatafe ‘a e lau ‘eiki, lau koloa‘ia mo e
lau masivá ‘i he kātoanga ‘oku lau ki ai ‘a e palakalafi 3? (2)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. Ko e hā ha‘o faka‘uhinga ne ‘ikai ngāue‘aki ai ‘a e matapā kae hae ‘a e ‘ā ke
fou ai ‘a e tokotaha ikuná? (2)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. Ko e hā ha fa‘ahinga ‘ulungaanga ne fehi‘anekina‘i ‘e he kakai Kalisí? (2)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
7. Fakama‘opo‘opo ‘i ha sētesi e TOLU (3) ‘a e ‘ata totonu ‘o ha tokotaha Kalisi mei he fakamatala kuo ke ma‘u? (3)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
11
P.4
-
5
TALANOA II (Maaka 12)
Lau ke mahino ‘a e ngaahi fakamatala ‘oku hā atú pea tali ‘a e fehu‘i 1-6.
KAVA
Ko e taha ha me‘a ‘oku makehe ai e kakai Polinisiá mei he Uesité ko e fa‘ahinga inu fakafonua ko ia ko e “KAVA”. ‘Oku ‘ikai ha fa‘ahinga ouau mahu‘inga fakafonua ‘e fai ‘i Tonga pē ‘i Ha‘amoa ‘e li‘ekina ai e kavaʹ.
Ko e me‘a mālieange fau ‘a e tala ‘o e kavaʹ pea tuku kehe foki mo e me‘a ia ‘oku tala ‘e he naunau ngaohi kavaʹ. Ko e kumete ngaohi kavá foki ‘oku fulihi ma‘u pē hono taungaʹ ki he tou‘aʹ. Ka ‘oku ‘afio mei ai ‘a e Tu‘i Tongá pea ‘oku fulitaunga leva e tāno‘a ki he Olovahaʹ.
Tokua hili e hala ‘a e Tu‘i Tonga fakamuimuí ne me‘a atu ha ongo ‘eiki lahi mei Kauhala‘uta ke fai ‘enau ‘ilo kava mo Siaosi Tupou. Ko e toki hili ange pē ia ha ngaahi ikuna kāfakafa ‘a Tupou. Ne fakahāange ‘e he ongo ‘eikí te na ngaohi ‘e kinaua e kavaʹ. Ko ia ne me‘a leva e ongo ‘eikiʹ he tou‘á ‘o nau fehangahangai mo Siaosi Tupou.
‘I he kamata atu pē ‘a e ngaohi ‘o e kavá, ne fakatokanga‘i atu ‘e Tupou ‘oku fulitaunga mai e kumeté ia ki ai. Ne ‘ohovale mo mo‘utāfu‘ua ‘a Tupou kae me‘a fakamama‘u mai pē ‘a e ongo ‘eikiʹ mo na ‘amanaki ‘oku mahino kia Tupou ‘a e fokotu‘utu‘u fo’ou kuo
fakahā ‘e he kumeté.
(Liliu mo fakafōtunga mei he fa‘u ‘a Peter Buck)
NGAAHI FEHU’I
1. Tohi mai ‘a e ‘uhinga ‘o e ngaahi fo‘ilea ko ‘ení ‘i he‘enau hā he talanoá. (2)
a. li‘ekina
______________________________________________________________________
e. fulitaunga
______________________________________________________________________
f. kāfakafa
______________________________________________________________________
h. mo‘utāfu‘ua
______________________________________________________________________
2
P.5
-
6
2. Ko e hā e matakali ‘oku nau inu fakafonua ‘aki ‘a e kavaʹ? (1)
____________________________________________________________________________
3. Ko e hā ‘a e ‘olovaha ‘i he taumafakava ‘a e Tu‘i Tonga? (1) ____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
4. Ko e hā e me‘a ‘oku ne fakahā ‘a e mahu‘inga ‘o ha katoanga ‘i Ha‘a Polinisia? (2)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
5. Ko e hā e ‘uhinga ne mo‘utāfu‘ua ai ‘a Tupou he fulitaunga mai ‘a e kumete ki aí? (3)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
6. Ko e hā e fokotu‘utu‘u fo‘ou kuo fakahā ‘e he kumeté? (3)
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________
10
P.6
25
K.A
-
7
KONGA E FATU TOHI (MAAKA 30)
(Fakafuofua ki he miniti 60)
Fehu‘i 1 : FA‘U ‘ĒSEI (Maaka 15)
Fa‘u ha‘o ‘Ēsei fo‘i lea ‘e 200-300 ‘o ngāue‘aki ‘a e kaveinga
ko ‘enÍ.
KAVEINGA : Ko e Nofo ‘a Kainga ‘a e fakatetu‘a‘anga ‘o e masiva
faka‘ofá.
Poupou pe ‘ikai poupou.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
-
8
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
15
P.8
-
9
Fehu‘i 2: FA‘U TALANOA (Maaka 15)
Ngāue‘aki ‘a e kupu‘i lea ko ‘ení ke fa‘u‘aki ha‘o talanoa. Ko e lōloa ‘o e talanoá ko e fo‘ilea ‘e 200 – 300.
KAVEINGA : ‘Osi ‘eku tumú
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
-
10
__________________________________________________________________________________
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
15
P.10
30
K.E
-
11
KONGA F: PŌTO‘ILEA (MAAKA 15)
(Fakafuofua ki he miniti ‘e 20)
Fehu‘i 1 : KALAMA (Maaka 5)
‘I he palakalafi ‘i lalo′, ‘oku ‘i ai ‘a e fo‘ilea ‘e HONGOFULU (10) ‘oku hala hono ngāue‘akí. Hiki ‘a e ngaahi fo‘ilea halaʹ pea mo honau ngaahi fakatonutonú ‘i he
feitu‘u ‘oku faka‘atā atú.
LEA HALA FAKATONUTONU
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kapau koe tukunga e hoomou fakakaukauʹ pea mou alu a ki ho ‘api ‘o ma‘u
ha malolo pea kapau ‘oku ke fiehoko atu pe pea mou hoko atu.
5
P.11
-
12
Fehu’i 2: FAKATONUTONU LEA (Maaka 5)
Fetongi ‘a e ngaahi fo‘ilea ‘oku laine‘i he palakalafí ke hoa ‘a hono ngāue‘aki ki he ‘Ene ‘Afió.
LEA KE FETONGI FETONGI
1.
‘a hake
2.
kai
3.
talaange
4.
hoa
5.
kali
6.
mohe‘anga
7.
kaukau
8.
ngangau
9.
‘ulu
10.
puke
Na‘e ‘ā hake pe ‘a Sione ‘o kai pea ne talaange ki hono hoá ke ‘ave hono kali
ki hono mohe‘anga ka e ‘alu ‘o kaukau. Ne ngangau hono ‘ulú lolotonga
‘ene kaukaú pea ne ongo‘i puke.
5
P.12
-
13
Fehu‘i 3: LEA MULI MO E LEA TONGA (Maaka 5)
Fetongi ‘a e ngaahi fo‘ilea muli kuo laine‘í ‘aki ‘a e ngaahi lea Faka-Tonga ‘Uhinga Totonu.
‘Ana : “Pita ko e sakisesi ho‘o siví koe‘uhi ko ‘eta felení ‘oke fa‘a ha‘u ‘o
likuesi mai ke u ‘ofa atu ha ‘etivaisi kiate koe”.
Pita : “‘Oku similā pē mo koe ‘Ana ‘oku ke fa‘a ha‘uʹ ko ho‘o lavi mo laiki
‘iate au”.
.
‘Ana : Mahalo ‘oku totonu ā ke u hoko ko ho uaifi he ‘oku ke tomineiti ‘eku
tokangaʹ
1. sakisesi : __________________________________________________________
2. feleni : __________________________________________________________
3. likuesi : __________________________________________________________
4. ‘ofa : __________________________________________________________
5. ‘etivaisi : __________________________________________________________
6. simila : __________________________________________________________
7. lavi : __________________________________________________________
8. laiki : __________________________________________________________
9. uaifi : __________________________________________________________
10. tomineiti : __________________________________________________________
5
P.13
15
K.F
-
14
KONGA H : KO E TA‘ANGA MO E TUKUFAKAHOLO (MAAKA 30)
1. FATU TA‘ANGA MO E MAAU (Maaka 15)
Fili ‘ia A pe ko E ‘o fa‘u mei ai ho‘o ta‘anga′.
A. Fekau‘aki mo e Heliaki Fakafeitu‘u :-
1. Tohi mai ha hingoa ‘o ha ta‘anga na’a ke ako ki ai pea mo e
hingoa ‘o e Punaké.
2. Hiki mai ha kupu ‘e UA (2) ‘o e ta‘angá pea
3. Fakamatala‘i mai ‘a e fekau‘aki ‘a e ongo kupú mo e naunau ‘o e
Heliaki Fakafeitu‘ú.
E. Fekau‘aki mo e Heliaki Fakamāmani Lahi :-
1. Fa‘u mai ha‘o ta‘anga kupu ‘e UA (2) taki laine ‘e 4.
2. Fakamatala‘i mai ‘a e fekau‘aki ‘a e fakalea ho‘o ta‘angá mo e naunau ‘o e Heliaki Fakamāmani Lahí.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
-
15
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
15
P.15
-
16
2. TALATUPU‘ANGA (Maaka 15)
Fili ‘ia A pe ko E ‘o fai ki ai ha‘o fakamatala ‘o ‘oua to e si‘i hifo he fo‘ilea ‘e 300.
A. Fakamatala‘i ‘a e tuku‘au mai ‘a e Talatupu‘anga ‘o e Tukufakaholo′ pea
mo e mafai ki hono pule‘i ‘o Tonga′.
‘Oku totonu nai ke tau hokohoko atu mo e founga pule‘i ko ia′ pe ‘ikai?
‘Omai ho‘o ‘uhinga ki ho‘o poupou pe ‘ikai poupou.
E. ‘Oku fehangahangai nai ‘a e founga tala Tukufakaholo′ pea mo e
fakamamafa‘i ‘o e Totonu mo e Ngeia tatau ‘a e fa‘ahinga ‘o e Tangatá?
Fakamatala‘i mahino mai ‘a hona faikehekehe′ pea ke aofangatuku‘aki ‘a ho’o fakamatala ‘aki ho’o poupou pe ‘ikai poupou ki he Tukufakaholo′
pe Totonu ‘a e Tangatá.
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
-
17
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
15
P.17
30
K.H
-
18
‘OKU ‘IKAI KE ‘I AI HA FEHU’I ‘I HE PEESI KO ‘ENI′.
-
19
FIKA SIVI
TALA ‘O TONGA
2015
(Ki he tokotaha maaká pē)
KONGA FAKAMATALA MAAKA MAAKA
FAKALELEI
KĀTOA
A MAHINO ‘O E LAUKONGÁ 25
E FATU TOHÍ 30
F PŌTO‘I LEÁ 15
H TA‘ANGÁ 30
KĀTOA 100