taryarminwai memories

192

Upload: minnhein-khant

Post on 10-Feb-2016

222 views

Category:

Documents


2 download

DESCRIPTION

TaryarMinwai Memories Writer-@ungDin

TRANSCRIPT

Page 1: TaryarMinwai Memories
Page 2: TaryarMinwai Memories
Page 3: TaryarMinwai Memories

wm7mrif;a0

t rS wf w 7 p m pk rsm;

Page 4: TaryarMinwai Memories

pmtkyftrnfwm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;

pDpOfolatmif'if

apmifa&500

wefzdk;pdwf0ifpm;vdk� zwfcsifolrsm;xH arwWmjzifhay;wJh vufaqmif/ a&mif;&efr[kwf?

xkwfa0umv2009 -o*wfpf

rsufESmzHk; ESifh aemufausmzHk; yef;csD'DZdkif;oef;aX;armif

twGif; yef;csDum;rsm;xdefvif; (www.hteinlin.com)

rkwfokef

armifEdk;

bdkbdkxGef;

xkwfa0/ jzef@csd tGefvdkif;rdk;rc rmvfwDrD'D,m pme,fZif;tzGJ� (www.moemaka.com)

PO Box 320-207 San Francisco CA USA 94132-0207

pmrsufESm tjyiftqifudkOD;/ roEWm

yg0ifa&;om;=uolrsm;atmif'if/ a&$bkef;vl/ wm&mrif;a0/ rif;udkEdkif/ acvGef;/ udkòzd;/ rdk;v+difn/ ndrf;ndK/ yef'dk&m/ pef;pef;wif/

aEGql;vuFm/ xdkufolEdkif/ armiftdk;/ atmifa0;/ aebkef;vwf/ xifrif;rif;vwf/ cufrm/ bdk-unf/pdk;xufcdkif/ ar_idrf;/ rif;Zif/ jrifhpdk;/ yef;csD xdefvif;/ rif;vGif/ armifpGrf;&nf/ armif&pf

pmtkyfrSwfwrf;

Page 5: TaryarMinwai Memories

rmwdum

1? tydkif; (1)usaemfeJ� uAsma&;aom vlwa,mufta-umif; (odk�r[kwf)a&$bkef;vl (odk�r[kwf) wm&mrif;a0 12

2? tydkif; (2)a&$bkef;vl&J� 1988 ta&;awmfyHkumvrSma&;cJhwJh awmfvSefa&; uAsm 4 yk'f 27

(1) ausmif;zGifhcsdef 29(2) ausmif;om; tw�Ky`wWd 37(3) O'gef; 43(4) ar#mf 45

3? tydkif; (3)wm&mrif;a0&J� uAsm&Snf 3 yk'f 47

(1) acgif;avmif;oH pmwrf; 49(2) opPmw&m;twGuf rD;tdrfwvHk;ESifh 59(3) rD;awmuf &pforf 71

4? tydkif; (4)psmye rSwfwrf;"mwfyHkrsm; 82

5? tydkif; (5)wm&mrif;a0 trSwfw& uAsmrsm; 95

(1) -u,faºuG owdk�om; (rif;udkEdkif) 97(2) wm&mrif;a0odk� tvGrf; (atmif'if) 98

pOf ta-umif;t&m pmrsufESm

Page 6: TaryarMinwai Memories

(3) xm0& tdyfaysmfoGm;wJh-u,f (acvGef;) 100(4) vlrkdufrsm;ESifh cGJcGmjcif; (udkòzd;) 101(5) arSmfom;rD;v#H (rdk;v+difn) 103(6) vGrf;qGwf-u,f (ndrf;ndK) 104(7) wm&maºuGwJhn (yef'dk&m) 105(8) wm&mrif;a0 (pef;pef;wif) 106(9) xm0&vif;r,fh wm&modk� (aEGql;vuFm) 107(10) a&$bkef;vl (odk�r[kwf) wm&mrif;a0eJ� e,fpnf;rjcm; uAsmrsm; (xdkufolEdkif) 109(11) ta0;u yef;csDum; (armiftdk;) 110(12) vkvif-u,f (atmifa0;) 113

7? tydkif; (6)wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm; 115

(1) rdk;acgifwJhavmurSm tudk�udk,fpm; usaemfwdk� (aebkef;vwf) 117(2) usaemfrodaom wm&mrif;a0 (xifrif;rif;vwf) 119(3) E+wfqufjcif; (cufrm) 121(4) a&$bkef;vludk owd&jcif; (bdk-unf) 129(5) i&Jcef;u jcaoFh (pdk;xufcdkif) 133(6) -u,faºuGwyGifh æ (ar_idrf;) 137(7) udka&$bkef;vl ESifh wavSwnf;pD; (rif;Zif) 143(8) wm&mrif;a0 (odk�r[kwf) jrm;xufjrifhatmif ysHwJhiSuf (jrifhpdk;) 153(9) yef;acwfu vrif;odk� vGrf;csif; (yef;csD xdefvif;) 161(10) nDav;rGef tvnfvmwkef;u (rif;vGif) 171(11) wm&mrif;a0 eJ� ol�arG;pm;tazta-umif; (armifpGrf;&nf) 179(12) 88 xJu wa,muf (armif&pf) 183

aus;Zl;rSwfwrf; 187

Page 7: TaryarMinwai Memories

�vrf;wlolrsm;csif;om'%f&mudk ðypkaoG;wdwfatmif ukovdk@'dk@aemufu vlawGvnf;owd&ae=uOD;awmhr,f æ �

atmifcsdrfh

Page 8: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;8

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&$bkef;vl (wm&mrif;a0)(1966 = 2007)tw�KywWd tusOf;

trnf&if;rSm cspfnDnDjzpfonf? 1966 pufwifbm 13 &ufae@ &efukefòrd�wGif zcif(OD;ausmf&Sdef) rdcif a':vS=unf wdk@u arG;zGm;onf? armifESrrsm;tjzpf tudk cspfudkudk (atmif'if/U.S. Campaign for Burma, USA) ESifh nDr cifpENmrdk; wdk@ jzpfonf? 1986-87 wGif txu(2) &efuif;òrd�e,fu 10 wef;udk jrefrmpm*k%fxl;jzifh atmifjrif+yD; 1988 wGif &efukefwUodkvfv_dife,fajrwGif t*Fvdyfpmt"du ESifh ynmoif=um;cJhonf?

1988 vlxkta&;awmfykH}uD;wGif ausmif;om;wOD;tjzpf wufºuGpGmyg0ifv_yf&Sm;cJh+yD; 1988'DZifbm - Auorsm;tzGJ@csKyfwGif A[kdaumfrDwD0ifwa,muftjzpf aqmif&GufcJhonf? EdkifiHa&;v_yf&Sm;r_rsm;a=umihf 1990 rS 1994 ckESpftxd tusOf;cscHchJ&+yD; 2005 ckESpf arvwGifvnf;rdom;pkESihftwl ,m,D txdef;odrf;cHchJ&onf?

ta&;tcif;umvtwGif; a&$bkef;vl trnfjzifh�ausmif;zGifhcsdef�uAsm&SnfrSm xif&Sm;onf?tvm;wl tjcm;xif&Sm;aom awmfvSefa&;uAsmrsm;a&;om;ol ausmif;om;acgif;aqmifwOD;tjzpf od&Sd=uonf?

axmifrS vGwfajrmufvm+yD; �wm&mrif;a0� uavmiftrnfudkcH,l+yD; pma&;q&m uAsmq&mwOD;tjzpf pmayavmuwGif pwif&yfwnfcJh&m 1994 &ifckefoHr*~Zif;wGif �avpD;a=umif;xJrS vlrsm;�onf �if;. yxrOD;qkH; pmrljzpfonf?

1995 ckESpf �pmay*sme,f�r*~Zif;wGifazmfjycJhaom �tmvl;pm;olrsm;� 0w�Kwdkjzifh jzL;rdwfaqGrsm; pmayqk &&SdcJhonf? 0w�Kwdk/ 0w�K&Snf/ uAsmESihf aqmif;yg;rsm;pGma&;om;chJ+yD; �if;.tcsKd�aom 0w�Krsm;udk AD'D,dk±kyf&Sifrsm; ±dkuful;cJhonf? armifa,m ESifh pefwD,m*dk uavmifcGJwdk@jzifh pmaya0zefa&;aqmif;yg;rsm; a&;om;cJhonf?

,if;wdk@teuf armifrsKd;rif;(&ifwGif;jzpf) ±dkuful;I a'G;/ eENmv_difwdk@ o±kyfaqmifxm;aom�aumif;uiftaºuG aumufwJhvuf�/ 'g±dkufwm vGifrif; ±dkuful;+yD; aewdk;/ td¹ENmausmfZif

Page 9: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 9

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wdk@ o±kyfaqmifxm;onfh �wudk,fawmfa&;wJh u}uD;cacG;�wdk@ xif&Sm;onf? 'g±dkufwmarmifol& (Zm*em) ±dkuful;cJhonfh �jrif;pD;xGufaom tdyfrufrsm;� ±kyf&SifrSmrl jrefrmjynfwGif;YjyocGifh r&&SdcJhyg?

2007 =o*kwfv 5 &ufae@wGif uG,fvGefonf? uG,fvGefcsdefwGif ZeD; (uGm&Sif;) raemf[&D(pma&;q&mr) ESifh om; acwfae wdk@ usef&pfcJhonf?

wm&mrif;a0 a&;om;xkwfa0cJhonfh vHk;csif;pmtkyfrsm;udk vufvSrf;rDor# azmfjyvdkufygonf?

1? yef;acwfu vrif;2? ta&S�òrd@±dk;rS rdk;a&pufrsm;3? vli,fwa,muf&J�ausmufxGif;&mZ0if4? jym5? yef;vufz0g;rSm yg;tyfcGifhr&SdwJh aumifrav;6? usaemfESifh {'ifuacsonf7? usaemfESifh a=u;oGef;,Ofaus;r_8? usaemfESifh =u,fjrifvjrif avmu"H9? ewfysKdrtwGuf yef; ('DZifbm 2000)10? udk,fhvufeJ@ zrf;rdwJh e*g;aiG@wef; (atmufwdkbm 2002)11? rdk;acgifvdk@ wD;wJhAHkoH (Zlvdkif 2004)12? òydifjrif;wdk@&J� cGmoH (Zefe0g&D 2005) 'kwd,t}udrf13? usaemfwl;azmfcJhonfh ajrpdkifajrcJrsm; ta=umif; (pufwifbm 2005)14? a&$zdeyfrSm tpdrf;a&mif=uufajccwfeJ@aumifrav; (Zefe0g&D 2006) wwd,t}udrf15? aumif;uiftaºuG aumufwJhvuf (Zefe0g&D 2006)16? b,fbufvufxJrSm 0Sufxm;wJhyHkjyif (ZGef 2006)17? tmvm'if rodvdkufwJh rD;cGuf (Zlvdkif 2006)18? u|ef;awmfrS tjyef (=o*kwf 2006)19? 0uFygudk zGifhwJhaomh (pufwifbm 2006)20? jrif;pD;xGufaom tdyfrufrsm; (Edk0ifbm 2006)21? reufjzefcgrSm xm;cJhwJhrsufESm (Edk0ifbm 2006)22? igonfom yef;jzpfI aemufw}udrf jyefyGifhcGifh&cJhaomf ('DZifbm 2006) 'kwd,t}udrf23? usaemfESifh aqmif;&moD'\e (Zefe0g&D 2007)24? udk,fa&;udk,fwm yk&ydkuf (azazmf0g&D 2007)25? tvHrxlcJhaom vufrsm; (ar 2007)26? oifESifheHeufcif;udkom 0ifcGifhðyrnf (ZGef 200&) wwd,t}udrf27? ol@tdk;ykwfuav;udk usaemf jyefray;yg (Zlvdkif 2007)

Page 10: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;10

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 11: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 11

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 1 )

usaemfeJ@ uAsma&;aom vlwa,mufta=umif; (odk@r[kwf)a&$bkef;vl (odk@r[kwf) wm&mrif;a0

Page 12: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;12

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(1)

usaemfhudkarG;+yD; 4 ESpfavmuft=umrSm araru usaemfhtwGuf nDi,fav;wa,mufxyfrHarG;zGm;ay;ygw,f? 1966 ckESpf/ pufwifbm v 13 &uf/ t*F gae@rSmyg? ol@udk arG;zGm;awmhivsifrv_yfygbl;/ av}uD;rdk;}uD; rusygbl;/ rdk;óud;awGvnf; rypfygbl;/ t&mcyfodrf;u yHkrSeftwdkif;ygyJ? usaemfwdk@rdom;pkrSm vluav;wa,muf wdk;wmuvGJvdk@aygh? jrefrmEdkifiHuawmhAdkvfcsKyfae0if; OD;aqmifwJh ppftkyfpdk;r_atmufa&mufwm 4 ESpfausmfcJhyg+yD?

usaemfhrdbrsm;u tr0rf;uGJwa,muf&J�pum;udkem;a,mif+yD; usaemhfudk �cspfudkudk� vdk@trnfay;xm;wmrdk@ ol@udkvnf; vG,fvG,fululyJ �cspfnDnD� vdk@ trnfay;vdkuf=uygw,f?araru usaemhfudk �om;}uD;�vdk@ac:+yD; ol@udkawmh �om;i,fav;�vdk@ ac:ygw,f? 'DvdkeJ@ ol@&J�tdrfemrnfu ti,fav; jzpfvmygw,f? oluvnf; pum;ajym&if ol@udk,fol�i,fi,f�vdk@okH;avh&Sdygw,f?

usaemfeJ� uAsma&;aom vlwa,mufta=umif; (odk�r[kwf)a&$bkef;vl (odk�r[kwf) wm&mrif;a0

atmif'if

Page 13: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 13

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

aemuf 2 ESpft=um nDrti,fqkH;udkarG;awmh usaemfu 6 ESpfom;&Sd+yD; 0w�KpmtkyfawG pzwfaeyg+yD? pma&;q&m rdk;a0 &J� pHkaxmuf0w�KawGzwf+yD; tvGwfpHkaxmuf wifarmifaqGeJ@ ol@&J�vufaxmuf rdk;pENmwdk@udk oabmusaecsdefrdk@ nDrav;udk �cifpENmrdk;� vdk@ trnfay;vdkufEdkifygw,f? usaemfrsm;vufOD;r_r&cJh&ifjzifh nDrav;crsm �cspfrr� jzpfvmp&mta=umif;&Sdygw,f?

om;orD; 3 a,muf&Sd&if t}uD;qkH;eJ@ ti,fqkH;u rdbarw�mydk&+yD; tvwfu rdbarw�mcsKd�wJhw,fvdk@ajym=uwm =um;zl;/ awG@zl;ygw,f? usaemfwdk@rdom;pkrSmawmh tJ'Dvdk r[kwfyg?tvwfjzpfwJh ol[m rdbESpfyg;pvkH;&J� tcspfqkH; eJ@ tvdkvdkuf tcH&qkH;yg? t}uD;qkH; usaemfeJ@ti,fqkH; nDrav;wdk@uawmh tqlcH&qkH;eJ@ rdom;pkwm0efawGudk trsm;qkH; r#a0,l&olawGjzpfcJhygw,f?

(2)

usaemfwdk@armifESr 3 a,mufpvkH; awmifOuUvmyòrd�e,f 9 &yfuGufu trSwf (10)tajccHynm rlvwef;ausmif;rSm oli,fwef;uae av;wef;txd ynmoif=um;cJh&ygw,f?usaemfu ig;wef;wESpfudk awmifOuUvmyòrd�e,f tajccHynm tv,fwef;ausmif; trSwf(3)rSmaecJh&+yD; 6 wef;uae 10 wef;txd &efuif; txu (2) pdef@rdkufu,frSm wufcJhygw,f?'ga=umifhvnf; usaemhf nDeJ@ nDryg &efuif; txu (2) ausmif;om;awG jzpfvmcJh=uygw,f?

a&$bkef;vl[m i,fi,fwkef;uawmh pmawmfwJh ausmif;om;wa,mufyg? twef;xJrSmxdyfqkH;rSm&Sd+yD; yxr/ 'kwd,/ wwd, qkawG pmar;yGJwdkif;rSm &cJhwmyg? wwef;+yD; wwef;rSefrSefatmifcJhayr,fh 10 wef;rSm wpfaeygawmhw,f? 10 wef;pmar;yGJudk av;}udrf/ ig;}udrfavmufajz&+yD; ESpf}udrfajz&wJh nDrav;xuf wESpfaemufus+yD; 1986-87 pmoifESpfusrSyJ10 wef;udk jrefrmpm*k%fxl;eJ@ atmifygw,f? 1988 rwfvta&;tcif;jzpfcsdefrSm usaemfu&efukefpufr_wuUodkvfrSm pufr_tif*sifeD,m aemufqkH;ESpf/ nDrav; u "mwkaA' t"du'kwd,ESpfeJ@ a&$bkef; u t*Fvdyfpm t"dueJ@ yxrESpf/ &efukefwuUodkvf vd_ife,fajrrSmausmif;wufae=uwmyg?

tJ'Dvdk 10 wef;pmar;yGJ wzkef;zkef;us&wmeJ@ywfouf+yD; azaz u rSwfcsufcsygw,f?�uAsm a&;vdk@ æ� wJh/ 'gvnf; rSefEdkifygw,f? ol tv,fwef; ausmif;om;b0rSmuwnf;uuAsmawG a&;aeyg+yD? a&;awmhvnf; jrefrmpm uAsm!Gef@aygif;usrf;}uD;awGudk taotcsmzwf¶_avhvm +yD;a&;wmyg? a&S;uAsm a&;[efrsm;udktwk,l+yD; av;csKd;awG/ a'G;csKd;awG/ tdkifcsif;awG/ &wkawG a&;Edkifygw,f? tJ'Dacwfu vlóudufrsm;wJh okH;a=umif; uAsmav;awG a&;ygw,f?tJ'Dacwfu ±kyf&Sifa=u;rHk wdk@/ *Dwya'om wdk@/ ,k0wD/ *Dw owif;pOfpwJh *sme,fawGrSmazmfjycH&ygw,f? pmrlc r&yg? pmapmifudk udk,fhydkufqHeJ@ udk,f 0,f&ygw,f? tJ'Dwkef;uol@uavmifemrnfu �rD;cdk;jzL� yg? 1982 rSm ol@&J� �rD;cdk;jzL� emrnfeJ@ yxrqkH; r*~Zif;uAsm�ppfjyef� r*~Zif;rSm yHkESdyfazmfjyygw,f? tJ'DuAsmuvnf; av;csKd;&Snf}uD;ygyJ?

Page 14: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;14

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jrefrmpmudk Edkifeif;u|rf;usifvGef;vdk@ twef;xJrSm ol@a&;om;wJh pmpDpmuHk;awG[m trSwftrsm;qkH;&+yD; q&m/ q&mrrsm;&J� todtrSwfðyjcif;/ csD;usL;jcif;cH&ygw,f? òrd�e,ftqifh/wdkif;tqifh pmpDpmukH;òydifyGJawGrSm ausmif;udk udk,fpm;ðyyg0if&+yD; qkawGvnf; &cJhygw,f? ol@&J�t"dutm;enf;csufuawmh odyHqdkif&m ¶lyaA'/ "mwkaA'/ ocsFm wdk@udk pdwfr0ifpm;wmygyJ?'ga=umifhvnf; 0dZ�m/ odyH bmompkHajz&wJh 10 wef;udk awmf¶HkeJ@ratmifwmyg? aemufydkif; 10wef;udk 0dZ�m owfowf/ odyH` owfowf/ cGJvdkufwJhtcgusrSyJ 0dZ�mwGJoufoufudk,l+yD;pdwfóudufjrefrmpm *k%fxl;eJ@ atmifygawmhw,f? t*FvdyfpmrSmvnf; *k%fxl;rSwfeD;yg;&vdk@&efukefwuUodkvfudk t*Fvdyfpm t"dueJ@ wufa&mufcGifh&ygw,f? 'gayr,fh 1988 rwfvta&;tcif;upcJhwJh vlxkta&;awmfykH}uD;u ol@&J�ynma&;vrf;a=umif;udk tqkH;owfay;vdkufygw,f? b0wuUodkvfu ausmif;+yD;cJhayr,fh &efukefwuUodkvfuawmh ausmif;r+yD;cJhyg?

(3)

1988 vlxkta&;awmfyHk}uD;[m jrefrmEdkifiHu oef;aygif;rsm;pGmaom jynfolawG&J�b0awGudk t}uD;tus,f ¶dkufcwfajymif;vJapcJhygw,f? tJ'DxJrSm usaemfwdk@rdom;pkuav;vnf; ygcJhwmaygh? azazu EdkifiHa&;orm;a[mif;/ owif;pmq&ma[mif;}uD;jzpf+yD; om;orD; 3 a,mufpvkH;u wuUodkvfausmif;om;awG jzpfaewJhtcg ausmif;om;v_yf&Sm;r_upcJhwJh EdkifiHvkH;qdkif&mv_yf&Sm;r_}uD;rSm usaemfwdk@rdom;pkwpkvkH; us&mae&muae wm0efxrf;aqmifcJh=uwmaygh?usaemfwdk@ nDtudkESpfa,mufpvkH; ausmif;om;acgif;aqmif armifarmifausmfeJ@wGJzuf+yD;�Armjynf jynfol@vGwfajrmufa&; vli,fwyfOD;� (Burma Youth Liberation Front) udk &efukefwuUodkvf ZGefta&;tcif; wywf=umqENjyr_awGt+yD;rSm ajratmuf tzGJ@tpnf;wcktjzpfzGJ�pnf;wnfaxmifcJh=u+yD; e,fpyfa'otajcpdkuf awmfvSefa&;tzGJ�rsm;eJ@pwif qufoG,fcJh=uygw,f? armifarmifausmfuawmh ZGefvukefrSm xdkif;-jrefrm e,fpyfudk v#Kd�0SufxGufcGmoGm;ygw,f? tJ'D aemuf =o*wfpf 8 &uf vlxktHkºuGr_}uD; ay:aygufvma&;twGuf usaemfwdk@tm;vkH;jrefrmEdkifiHweHwvsm; c&D;awGxGuf+yD; jynfolawG ausmif;om;awG=um;xJrSm v#Kd�0SufpGm pnf;¶kH;a&; qif;=u&ygw,f?

1988 'DZifbm/ Auorsm;tzGJ@csKyfudk jyefvnfzGJ�pnf;=uwJhtcg usaemfu 'k-OuUÏ (2)jzpfvm+yD; a&$bkef;vl u A[dkaumfrDwD0if wa,mufjzpfvmcJhygw,f? 1989/ rwfv 23 &ufae@rSm OuUÏ rif;udkEdkif tzrf;cH&/ {+yD 23 &ufae@rSm usaemf tzrf;cH&+yD;wJhaemufrSmawmha&$bkef;vlwa,muf ol@&J� �ausmif;zGifhcsdef� uAsmeJ@xif&Sm;vm+yD; Auorsm;tzGJ@csKyf&J�A[dktvkyftr_aqmif aumfrDwD0ifwa,mufvnf; jzpfvmygw,f? tJ'Daemuf ol tdEdN,e,fpyfbufudk xGufcGmoGm;+yD; vufeufudkifawmfvSefa&;vkyfzdk@ óud;pm;ygao;w,f? tqifrajyr_awGrsm;vGef;wmeJ@ jrefrmEdkifiHxJ jyefvnf0ifa&mufvm+yD; 1990 azazmf0g&DrSm tzrf;cH&ygw,f? ppfaxmufvSrf;a&;&J� ppfa=uma&;pcef;rSm &uf&ufpufpuf n�Of;yef;ESdyfpufcH&+yD;aemufppfcHk¶kH;u ol@udk tvkyf=urf;eJ@ axmif 5 ESpf csvdkufygawmhw,f?

Ð Ð Ð

Page 15: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 15

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(4)

usaemfu tif;pdefaxmifxJrSm 1989 {+yDvuae 1990 arvtxd 13 v/ yk'fr 10 (u)eJ@ txdef;odrf;cHcJh&+yD; 1990 arv 23 &ufae@/ a&G;aumufyGJvkyfzdk@ 4 &uftvdkrSmrS tif;pdefaxmifwGif; ppfcHk¶kH;wif+yD; jypf'%fcscH&wmyg? 13 vvkH;vkH; rdom;pkeJ@ tquftoG,f r&cJhyg?jypf'%f 4 ESpfuscH&+yD;rS w&m;0if tusOf;om;jzpfvm+yDrdk@ ESpfywf wcg axmif0ifpm awG@cGifh&ygw,f? yxrqkH; axmif0ifpmrSmyJ azazeJ@ araruajymvdk@ a&$bkef;vlwa,muf axmif ig;ESpfus+yD; 5 aqmifrSm a&mufaew,fqdkwm od&ygw,f?

pawG@awG@csif; araru usaemfhudk �om;}uD;&,f æ/ rif;nDav;udk rif;tem; ac:xm;Edkifzdk@óud;pm;=unfhyguG,f� wJh? tJ'D tcsdefrSm usaemfwdk@ axmif0ifpmawG@&wJh tcsdef/ ae@&ufuvnf;rwlvdk@ azazeJ@ararcrsm wywfudk ESpf}udrfvm&ygw,f?

tJ'geJ@ axmifydkifwef;pDvSnfhwJhtcsdefrSm usaemfu usaemfhnDudk usaemfeJ@twlxm;ay;zdk@awmif;qdkawmh axmifydkifu cGifhðyygw,f? 'DvdkeJ@ a&$bkef;vlwa,muf usaemf&Sd&m 5 wdkuf(wdkuftrSwf 5) udk a&mufvmygawmhw,f? tJ'Dwkef;u usaemfu 5 wdkuf/ tcef;trSwf 19rSmyg? tcef;azmfawGu udkwifjrifh (OD;&JxGef; tr_wGJ)/ omauw NLD u jrifhaomif; eJ@ vSoef;wdk@yg? a&$bkef;vl a&mufvmawmh 8 ay/ 12 ay tcef;usOf;uav;xJrSm usaemfwdk@ 5 a,muftwlae=u&ygw,f?

ol a&mufrvmcifu usaemf pdwfylcJh&wm&Sdygw,f? oleJ@ usaemfu nDtudkt&if;awGjzpfayr,fh odyf+yD;wnfhvSwm r[kwfygbl;? olu 4 *%ef;orm;jzpf+yD; usaemfu 8 *%ef;orm;jzpfaevdk@vm;awmh rodygbl;? r=umc% jiif;ckef/ pdwfqdk;/ a'goxGuf/ &efjzpfaeusyg? 'Dtcef;usOf;uav;xJrSm xyf+yD;tqifrajy=u&ifjzifh usaemfwdk@ESpfa,mufwifru usefwJhtcef;azmfawGyg t}uD;tus,f pdwfnpf=u&rSmyg?

'gayr,fh usaemf ar#mfvifhxm;oavmuf jy\em rsm;rsm;pm;pm; r&SdcJhyg? axmif0ifpmawG@zdk@vnf; twlxGufcGifh&cJhvdk@ azazeJ@ ararvnf; tweftoifh pdwfcsrf;omcJh=u&ygw,f?odyfr=umygbl;? nDtudkESpfa,muf wcef;xJtwl&SdaewmudkróudufwJh axmifrª;wa,mufuol@udk usaemfhtcef;xJuae okH;cef;ausmf tcef;trSwf 22 udk a&$�ajymif;vdkufygw,f?

1990/ pufwifbm 26 &ufae@uawmh tif;pdefaxmifrSm ordkif;0ifwJh ae@wae@yg?a&G;aumufyGJt+yD; tm%mv$Jajymif;ay;zdk@jiif;qefaewJh e0w ppftkyfpkudk tif;pdefaxmifxJuEdkifiHa&;tusOf;om;awGu wnDw!Gwfwnf; qENjycJh=uwmyg? 2 wdkufeJ@ trsKd;orD;aqmifawGupwifcJh+yD; usefwJhwdkuftm;vkH;u EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vkH; yg0ifqifE$J+yD; EdkifiHa&;tusOf;om;rsm;tm;vkH; vGwfajrmufa&;eJ@ tm%mv$Jajymif;a&; atmf[pf awmif;qdkcJh=uwmyg?wdkufcef;usOf;uav;&J� oHwHcg;udkrsufESmtyf+yD; 'Drdkua&pDaºuG;a=umfoHawG toHukefatmf[pf

Page 16: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;16

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

cJh=uwmyg? tm%mydkifawGbufuvnf; &uf&ufpufpuf t=urf;zuf wkH@jyefcJhwmyg? wdkufcef;awGxJu tusOf;om;wcsKd�udkqGJxkwf+yD; jyif;jyif;xefxef eHygwfwkwfawG/ cg;ywfawG/ vufoD;awG/ ppfzdeyf}uD;awGeJ@ ¶dkufESufcJhygw,f? tJ'DxJ a&$bkef;vlvnf;ygoGm;cJh+yD; jyif;jyif;xefxef¶dkufESufcH&ygw,f? tJ'DaemufrSmawmh a&$bkef;vludk axmiftm%mydkifawGu wdkufuaetaqmif 5 udk ajymif;a&$�vdkufygawmhw,f? wdkuftm;vkH;u EdkifiHa&;tusOf;om;tm;vkH;udkvnf; axmif0ifpm 2 v ydwfvdkufygw,f? vlowfr_awGeJ@axmifuswJh ESpf}uD; &mZ0wftusOf;om;awGudk wdkufwef;pD;awGcef@+yD; EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk =urf;=urf;wrf;wrf; tkyfcsKyfygawmhw,f?

(5)

'DvdkeJ@ a&$bkef;vleJ@usaemf axmifxJrSm uGJuGmoGm;+yD;wJhaemuf aemufw}udrf jyefqkH=u&jyefygw,f? 'Dwcgawmh tif;pdefaxmifrSm r[kwfawmhygbl;? &efukefuae rdkif 200 ausmfuGma0;wJh rauG;wdkif;twGif;u o&ufaxmifrSmyg?

axmifxJrSm EdkifiHa&;tusOf;om;wa,muf[m wae&mwnf;rSm =um=umae&avh r&Sdygbl;? tm%mydkifawGu ta=umif;trsKd;rsKd;jy+yD; wae&mu wae&m ajymif;a&$�aewmyg?usaemfvnf; 1990 tukefavmufrSm 5 wdkufuae 4 aqmifudk a&$�ajymif;cH&ygw,f? tJ'DtaqmifrSmvnf; 6 vavmufyJaevdkuf&w,f xifygw,f? aqmif;wGif;}uD; at;pufpufwnrSm tif;pdefaxmifu EdkifiHa&;tusOf;om; 99 a,mufudk o&ufaxmifudk ¶kwfw&ufa&$�ajymif;vdkufygw,f? reuf 2 em&DavmufrSm vufeuftjynfhtpkHeJ@ tusOf;axmif0efxrf;awGu taqmifawGudk0dkif;+yD; tusOf;om;tm;vkH;udk tdyf&muEd_;+yD; yHkpHxdkifcdkif;ygw,f? +yD;awmhrSaxmift&m&SdawGu axmifajymif;pm&if;rSmygolawGudk emrnfac:+yD; &SdwJhypPnf;,l+yD; xGufvmcdkif;ygw,f? wu,fawmh bmypPnf;rS ,lcsdefr&yg? udk,fhtdyf&mvdyfawmif jynfhpkHatmif rvdyfEdkifcJhyg? tom;vGwf}uD; }udrf;armif;aewJh 0efxrf;awGu usaemfwdk@udk EGm;tkyf}uD;armif;ovdkarmif;+yD; axmifAl;0udk ac:oGm;=uygw,f? axmifAl;0rSmawmh taqmifaygif;pkHeJ@ wdkufaygif;pkHua&G;cs,fac:xkwfvmwJh EdkifiHa&;tusOf;om; 99 a,mufeJ@ usaemfwdk@udkxdef;zdk@&nf&G,f+yD;usaemfwdk@eJ@twl axmifajymif;vdkuf&r,fh ESpf}uD; 0g&ifh&mZ0wftusOf;om; pdk;jrwfwdk@ qHk=u&ygw,f? 'D axmifajymif;tkyfpkxJ usaemfu 4 aqmifuygvm+yD; a&$bkef;vl u 5 aqmifuaeygvmygw,f? axmifAl;0rSm usaemfwdk@ tm;vkH;udk yHkpHqHyif n�yf/ ajcusif; ¶dkuf/ +yD;wJhaemuftif;pdefblwmudk um;}uD; ESpfpD;eJ@ ac:aqmifoGm;ygawmhw,f? tif;pdefuae jynfudk avmfu,f&xm; tcsKyfwGJeJ@ac:oGm;+yD; jynf axmifrSm wntdyf&ygw,f? aemufw&ufrSm jynfqdyfurf;uae oabFmeJ@ o&ufudkac:aqmifoGm;+yD; tifrwefrSemrnfqdk;eJ@ ausmf=um;vSwJh o&ufaxmif}uD;xJudk usaemfwdk@ &efukefu EdkifiHa&;tusOf;om;awGudk ypfxnfhvdkufygawmhw,f?o&ufaxmif&J� i&Jcef;rsm;ta=umif;awmh wae@usrS a&;ygOD;r,f? b,fvdkyJjzpfjzpf usaemfwdk@nDtudkESpfa,muf o&ufaxmif/ taqmif 2 rSm jyefqkHpnf; =u&jyefyg+yD?

o&ufaxmifrSm usaemfwdk@ra&mufcifuwnf;u EdkifiHa&;tusOf;om;wcsKd@ &Sdaeygw,f?

Page 17: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 17

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&S�ae OD;aZmfrsKd;0if; wdk@/ ruo OuUÏ rif;aZ,s wdk@yg? 1990 pufwifbm 26 axmifwGif;qENjyr_}uD;udk axmiftm%mydkifawGu t=urf;zufòzdcGJt+yD;rSm &uf&ufpufpuf ¶dkufESuf+yD;olwdk@udk axmifajymif;vdkufwmyg? olwdk@tm;vkH; wdkufxJrSmae&ygw,f? a&mufa&mufcsif;usaemfwdk@tkyfpkxJu 10 a,mufudk wdkufxJydk@vdkuf+yD; usefwJhvlawGudk taqmif 2 aqmifrSm&mZ0wftusOf;om;awGeJ@ twlxm;ygw,f? o&ufòrd�[m c¶dkifòrd�jzpf+yD; &efukefuae rdkif 250ausmf uGma0;ygw,f? &efukefuaevmzdk@qdk&if yxr jynftxd um;eJ@jzpfap/ &xm;eJ@jzpfapvm&ygw,f? tJ'Daemuf jynfuae atmifvH udk um;xyfpD;/ atmifvH qdyfurf;uae oabFm(odk@r[kwf) ul;wdk@or�mefpD;+yD; {&m0wDjrpf}uD;udkjzwful;+yD;rS o&ufudk a&mufygw,f? {&m0wDjrpf}uD; vd_if;}uD;csdefrSm jrpfudkjzwfzdk@rjzpfEdkifvdk@ a&+idrfwJhtcsdefxd apmifh=u&wwfygw,f?

usaemfwdk�trsm;pku &efukefom;awGjzpf=u+yD; rE Wav;eJ@ yJcl;wdkif;rsm;u vlwcsKd�vnf;ygygw,f? {&m0wDwdkif;eJ@ u&ifjynfe,fu zxD;}uD;awGvnf; ygygw,f? tif;pdefaxmifrSmwkef;uawmh rdom;pkawGu 2 ywfwcg axmif0ifpmvmEdkif=uayr,fh o&ufaxmif ajymif;vdkufwJhtcgrSmawmh yHkrSef rvmEdkifawmhygbl;? c&D;ua0;wJhtjyif ukefusp&dwfursm;vGef;awmh rdom;pkawG tawmf'kuQa&muf=u&ygw,f? wcsKd�u 3 vrS wcgavmuf/ wcsKd�u 6 vrS wcgavmufyJvmEdkifygawmhw,f? tJ'Dawmh rdom;pkuaxmif0ifpmvmawG@&if; axmufyHhwJhtpm;taomufeJ@ aq;0g;awGudkom tm;udk;tm;xm;ðyae&wJh usaemfwdk@twGufvnf; tqifrajyr_awG ydk+yD;rsm;vmwmygyJ?

(6)

usaemfwdk@a&mufwJhtcsdefrSm o&ufaxmifydkifu Adkvf}uD; aomif;!Gef@yg? a&S�wef;ppfrsufESmrSm ausmif;om;wyfawGeJ@wdkufcJhzl;+yD; ta&;edrfhcJh+yD;wJhaemuf ol@q&m jynfxJa&;0ef}uD; AdkvfcsKyfbkef;jrifh&J� apmifr=unfh¶_r_eJ@ axmifydkifjzpfvmwmyg? 'gha=umifh olu ausmif;om;awG/ u&ifawmfvSefa&;orm;awG/ EdkifiHa&;orm;awGudk rkef;ygw,f? +yD;awmhvnf; usaemfwdk@udk tif;pdefaxmifu qdk;vGef;vdk@ axmifajymif;vdkufwmvdk@vnf; em;vnfxm;ygw,f? 'gha=umifh oluusaemfwdk@tm;vkH;udk oHr%dpnf;urf;awGeJ@ wif;wif;usyfusyf tkyfcsKyfygw,f? olup+yD; &efvdkaerSawmh ol@vufatmufu t&m&SdawG 0efxrf;awGuvnf; usaemfwdk@tay: tEdkifusifhqufqH=ur,fqdkwm txl;&Sif;jyzdk@vdkr,frxifyg? usaemfwdk@eJ@twlae&wJh &mZ0wftusOf;om;awGudkvnf; av#mh&ufawG qkcsr,fvdk@jr�LqG,f+yD; usaemfwdk@tay: tEdkifusifhcdkif;/ tjypf&Smcdkif;/axmufvSrf;cdkif;=uygw,f? a&qGJ/ qeftdyfxrf;/ awmif,m pwJh tvkyf=urf;awGudkvnf; aeylusJusJrSm vkyf=u&ygw,f?

'DvdkeJ@yJ usaemfwdk�tm;vkH;[m r=umc% axmifwGif;rSmyJ ¶kH;wifcH&/ tjypfay;cH&/ t¶dkuftESufcHae=u&wmyg? tJ'Dvdk zdESdyfae&wmudkrStm;r&ao;vdk@ aemufwrsKd; xyfxGifjyefygao;w,f? 'Dvdkyg æ?

Ð Ð Ð

Page 18: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;18

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

w&ufrSm axmifydkifu trdef@wck xkwfjyefygw,f? tJ'guawmh tJ'Dtcsdefup+yD; tusOf;om;awGtm;vkH;[m axmif0ifpmawG@csdefrSm tcsdefaph&if wm0efus0efxrf;u yHkpHvdk@atmfrSmjzpf+yD; tusOf;om;u rdom;pkeJ@ pum;ajymaewm csufcsif;&yf+yD; rdom;pka&S�rSmwif =urf;ay:rSmyHkpHxdkif&rSmyg? tusOf;om;u yHkpHxdkifaewJhtcsdefrSm rdom;pku axmif0ifpmcef;xJu xGufcGmoGm;=u&rSmyg?

usaemfwdk@ axmifxJrSm yHkpHxdkif&ygw,f? yHkpH (1) (2) (3) (4)/ yHkpH}uD; qdk+yD; &Sdygw,f? yHkpH(1) u xdkifyHkpHyg? axmifzGifhcsdef/ axmifydwfcsdef/ vla&wGufwJhtcsdefawGrSm xdkif&ygw,f?wifyv�ifacGrSm vufESpfzufudka&S�qef@+yD; vufoD;qkyf+yD; 'l;ay:wifxm;&ygw,f? rsufESmudkvnf; ikH@xm;&ygw,f? yHkpH (2)u &yf yHkpHyg? axmift&m&SdeJ@awG�&wJhtcsdef/ taqmifrSm axmifydkifwef;pDvSnfhwJhtcsdefawGrSm &yf&ygw,f? rwfwyf&yf/ vufz0g;ESpfzufudkcsdwfquf+yD; vkHcsnfcg;yHkp a&S�rSmcsxm;&ygw,f? rsufESmudkvnf; iHk@xm;&ygw,f? yHkpH (3)u ta&;ay:yHkpHvdk@ ac:ygw,f? tvkyfvkyfaewkef; axmift&m&Sd tem;a&mufvmwJhtcsdefrSm ta&;ay: xdkif&wmyg?aqmifha=umifhxdkif&if; vufESpfzufudk a&S�xkwf/ vufoD;qkyf+yD; 'l;ay:wifxm;&ygw,f? rsufESmuawmh xkH;pHtwdkif;iHk@xm;&ygw,f? tckaxmif0ifpmawG@csdefrSm tJ'D yHkpH(3) xdkif&r,fvdk@ trdef@xGufvmwmyg? yHkpH (4)uawmh tjypfay;yHkpHrdk@ a&S�uyHkpHokH;ckxuf trsm;}uD; ydkqdk;ygw,f?yHkpH}uD;qdkwmuvnf; axmifwGif;rSm ta&;ay:tajctaewckjzpfcsdefrSmxdkif&wmrdk@ tvGef@tvGefudk qdk;w,fvdk@yJ ajymyg&ap? aocsmwmu tJ'DyHkpHawGtm;vkH;rSm rsufESmudkiHk@xm;&wmyg?cGifhðycsufr&bJ rsufESmarmh=unfh&if tjypf&Sdygw,f? yHkpHxdkifwmrrSef&if tjypf&Sdygw,f? wdkufydwfcH&ygw,f? t¶dkuftESufcH&ygw,f? vlwa,mufudk pdwf"mwfa&;&m csKd;ESdrfzdk@/ tEdkifhtxufðyusifhzdk@/ vlwa,muftay: tjcm;wa,mufu vlyg;0 apmfum;Edkifzdk@/ pHepfwus wDxGifxm;wmyg?

'D trdef@xGufvmawmh o&ufaxmifxJu tusOf;om;tm;vkH; rausreyf jzpf=uygw,f?EdkifiHa&;tusOf;om;awGwif ruygbl;? &mZ0wftusOf;om;awGyg olwdk@&J�rdom;pk0ifawGa&S�rSm udk,f&J�edrfhus&r_udk rjycsif=uygbl;? b,faxmifrSmrS 'Dvdkpnf;urf;rsKd;r&SdwJhtwGuf 'gaxmifydkifu oufouf tm%mtvGJokH;+yD; rw&m;vkyfw,fqdkwmudk oabmayguf em;vnf=uygw,f? 'gayr,fh trdef@udkrvdkufem&ifvnf; tjypf&Sdw,fqdk+yD; axmif0ifpm tydwfcH&r,f/wdkufydwfcH&r,f/ t¶dkuftESufcH&r,f? 'Dawmh 'Drw&m;r_}uD;udk olwdk@tzdk@rSmawmh vufoifhcHvdkufem¶HkuvGJvdk� wjcm;enf;vrf; r&Sd=uygbl;? 'DvdkeJ@ tJ'Dtrdef@u touf0ifvmcJh+yD; qdk;ygw,frdkufygw,fqdkwJh &mZ0wftusOf;om;wcsKd� axmif0ifpmrSm/ olwdk@&J�rdom;pkawGa&S�rSm ususeeyHkpHxdkif+yD; jyefvmcJh=uyg+yD? olwdk@tm;vkH;u usaemfwdk@ EdkifiHa&;tusOf;om;awG b,fvdk wkH@jyef=urvJqdkwm apmifh=unfhae=uav&J�?

usaemfwdk@ EdkifiHa&;tusOf;om;awGrSmvnf; axmif0ifpmvmEdkifwJhrdom;pku enf;wJhtjyifa0;vHvGef;vdk@ 3§4 v avmufrS wacgufvmEdkif=uwmyg? 'Dawmh wywfrSm EdkifiHa&;tusOf;om; 2 a,muf 3 a,mufavmufyJ axmif0ifpmvmwm &Sdygw,f? tJ'D trdef@xGufwJh

Page 19: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 19

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tywfrSm axmif0ifpmvmzdk@ usaemfwdk@taqmifu tvSnfhuswmu usaemfwdk@ nDtudkESpfa,mufyg? &JabmfawGtm;vkH;u usaemfwdk@nDtudk udk bmzdtm;rS ray;ygbl;? vGwfvGwfvyfvyfqkH;jzwf+yD; ,Hk=unfovdk &ifqdkifzdk@yJ ajym=uygw,f? [kwfygw,f/ 'g[mjzifh wa,mufcsif;&ifqdkif&r,fh wdkufyGJyg?

usaemfwdk@ nDtudk ESpfa,muf acgif;csif;qdkif=uygw,f? a&$bkef; u ajymygw,f? �udkudkqkH;jzwfyg/ i,fi,f aemufuvdkufyghr,f� wJh? 'geJ@ usaemfhtpDtpOfudk ol@udk &Sif;jyw,f? olucsufcsif;yJ oabmwlygw,f?

axmif0ifpmvmwJhae@udk a&mufyg+yD? reuf rdk;vif;uwnf;u bk&m;&Sdcdk;+yD;/ bk&m;pmawG&Gwfzwf+yD; udk,fhudkudk,f pdwf&Sif;vif;atmif vkyf=uygw,f? b,foleJ@rSvnf; pum;rajymjzpfyg? 'DvdkeJ@ reuf 10 em&Davmuf axmif0ifpm¶kH;u 0efxrf;wa,mufeJ@ taqmifaxmifrª;a&mufvm+yD; usaemfwdk@ ESpfa,mufudk axmif0ifpmawG�zdk@ vmac:ygw,f? nDtudkESpfa,mufpvkH; wòydifwnf;rawG�&yg? wa,muf+yD;rS wa,muf awG�&rSmyg? 'geJ@ wdkifyifxm;wJhtwdkif;usaemf t&ifvdkufoGm;cJhygw,f? taqmif¶kH;cef;rSmyJ usaemfu taqmifaxmifrª;udk owif;ydk@p&m&Sda=umif; ajymygw,f? axmifrª;ucGifhðywJhtcgusrS usaemfu usaemf 'Dae@ axmif0ifpmawG@&r,fhtcGifhta&;udk pGef@v$wfa=umif;/ axmif0ifpmawG@rSmr[kwfwJhta=umif; wifjyvdkufygw,f? ol rar#mfvifhwm=um;vdkuf&wJhtwGuf axmifrª;vnf; tvef@w=um; jzpfoGm;ygw,f?�bmjzpfvdk@vJ� vdk@ tarmwaum ar;ygw,f?

�axmif0ifpmawG@csdefrSm q&mwdk@u yHkpH vdk@ atmfvdkuf&if usaemfwdk@u rdom;pkeJ@pum;ajymaewm csufcsif;&yf+yD; ta&;ay: yHkpHxdkif&r,fvdk@ trdef@xkwfxm;w,fvdk@ usaemfwdk@ od&ygw,f? tJ'Dvdkvkyfzdk@twGuf usaemhfrSm jy\em&Sdygw,f? usaemhfazazu touf 70 ausmfyg+yD/araruvnf; touf 60 ausmfyg+yD? olwdk@rSmvnf; ESvkH;a&m*g/ aoG;wdk;a&m*gawGeJ@yg? +yD;awmh[dk;ta0;}uD;uae usaemfwdk@udkawG@zdk@ um;wwef/ &xm;wwefeJ@ {&m0wDjrpf}uD;udkjzwf+yD;vd_if;awG/ avawG=um;u pGef@+yD;vm=u&wmyg? usaemfwdk@udk c%wðzwfawG�&csdefrSmyJ usaemfwdk@olwdk@a&S�rSm yHkpHxdkif&wmudkom awG@vdkuf&&if olwdk@ &ifusKd;=urSmyg? usaemhfa=umifh olwdk@pdwfxdcdkuf&/ a=uuGJ&wmrjzpfapcsifygbl;? 'gha=umifh usaemhf&J�axmif0ifpmawG@&r,fhtcGifhta&;udk usaemf pGef@v$wfygw,f/ usaemf rawG@Edkifyg�

axmifrª;vnf; bmjyefajym&rSef;rodjzpfoGm;+yD;wJhaemuf usaemhfudk taqmifrª; ¶kH;cef;rSmyJ 0efxrf;wa,mufeJ@xm;cJh+yD; axmifydkifxHowif;ydk@zdk@ xGufcGmoGm;ygw,f? 15 rdepfavmuft=umrSmawmh axmif0efxrf;awGwtkyf}uD;eJ@ jyefa&mufvm+yD; usaemhfudk axmifydkif¶kH;cef;qDtjypf&Sdolwa,mufvdk twif;qGJac:oGm;=uygawmhw,f?

axmifydkif ¶kH;cef;xJrSmawmh a'gotrsuf acsmif;acsmif;xGufaewJh axmifydkifu usaemhfudk}udrf;armif;ygawmhw,f?

Page 20: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;20

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�a[haumif æ rif; bm vlyg;0wmvJ/ 'g axmifuG/ igu axmifydkifuG/ igxkwfjyefwJhpnf;urf;udk rif; vdkufem&r,f�

usaemfuvnf; jyefajymygw,f?

�Adkvf}uD;/ axmif0ifpmawG@w,fqdkwm usaemhf&J�tcGifhta&;yg? tck usaemhf&J�tcGifhta&;udk usaemfhbmom pGef@v$wfwmyg�

axmifydkifrSm ajymp&mpum; r&Sdawmhygbl;? axmifrª;udk �'Daumifhudk jypf'%fwdkufudk ydk@vdkuf�vdk@ !$ef=um;ygw,f? 'DvdkeJ@ usaemhfudk jypf'%fwdkufxJ ydk@vdkufygawmhw,f?

jypf'%fwdkufrSm tcef; 12 cef;&Sd+yD; wjcm;wdkufydwfcH&olawG tJ'DtcsdefrSmr&Sdvdk@ wwdkufvkH;rSm usaemfwa,mufwnf; &Sdygw,f? odyfr=umygbl;/ usaemhfab;u tcef;wcef; wHcg;zGifhoH/ jyefydwfoH =um;&ygw,f? 0efxrf;awG xGufcGmoGm;wJhtoH=um;&+yD; c%t=umrSmawmh�udkudk/ b,ftcef;rSmvJ� vdk@ atmfar;vdkufwJh a&$bkef;vl&J�toHudk =um;vdkuf&ygw,f? oleJ@usaemfeJ@t=um; tcef;wcef; jcm;ygw,f? usaemfwdk@ óudwifwdkifyifxm;wJhtwdkif;yJ oluvnf;ol@tvSnfhrSm axmif0ifpmawG@zdk@udk pGef@v$wfa=umif; a=ujimvdkufwJhtwGufa=umifh usaemhfvdkyJaxmifydkifu ac:awG@ }udrf;armif;+yD; wdkufxJydk@vdkufwmyg?

aemufem&D0ufavmuf=umawmh aemufwa,muf xyfa&mufvmjyefygw,f? oluawmh(1) aqmifu pnfolxGwf yg? pufr_wuUodkvf ausmif;om;wa,mufjzpf+yD; trsKd;om;'Drdkua&pDtzGJ@csKyf&J� A[dkaumfrDwD0if/ v$wfawmfudk,fpm;vS,f OD;wifxGwf&J�om;yg? ol@taruvnf; 'Dae@rSmyJ axmif0ifpmvmawG@+yD; oluvnf; usaemfwdk@vdkyJ yHkpH rxdkifcsifvdk@ axmif0ifpm rawG@csifa=umif;jiif;qefvdk@ axmifydkifu wdkufxJydk@vdkufwmyg? ola&mufvmwJhtcsdef[m ae@v,f wem&Dausmfaeyg+yD? usaemfwdk@udk b,folurS ae@v,fpmxrif; rau|;yg? wdkufcef;usOf;uav;xJrSmvnf; xdkifp&m 0g;zsmawmif r&Sdyg?

ae@vnf 3 em&DavmufrSmawmh usaemfwdk@ nDtudkESpfa,mufudk axmif0efxrf;awGuvmac:ygw,f? axmifydkif¶kH;cef;rSmawmh axmifydkif/ 'k axmifydkif/ axmifrª;}uD; eJ@ tjcm; axmift&m&SdawGtjyif usaemfwdk@&J�rdbawGyg &Sdae=uygw,f? usaemfwdk@tcef;xJudka&muf a&mufjcif;yJ axmifydkifu usaemfwdk@rdbawGudk �uJ æ/ cifAsm; om;awGudk cifAsm;udk,fwdkif ar;=unfh/usKyfwdk@u ¶dkufovm;/ r¶dkufovm; qdkwm�

azazu �om;wdk@ æ azazhudk rSefrSefajymprf;/ rif;wdk@udk axmift&m&SdawGu ¶dkufESufxm;ovm;? n�Of;yef;ESdyfpufovm;�

usaemfwdk@ ESpfa,mufpvkH;u t¶dkufrcH&ao;a=umif; ajymygw,f? tJ'Dwkef;u a&$bkef;&J�b,fbuf rsufvkH;rSm aoG;ajcOaeygw,f? ntdyfwkef;u rsufvkH;em;udk ydk;aumif jzwfoGm;

Page 21: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 21

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vdk@/ ,m;vdk@ vufeJ@yGwfoyf&if;u jzpfwmyg? 'gudkjrifawmh araru ol@om; t¶dkufcHxm;&w,fvdk@xif+yD; �[,f =unfhprf; æ/ ighom;av; rsufvkH;rSm aoG;ajcOaeygvm;/ om;av;/om;av;udk olwdk@¶dkufxm;ovm;�qdk+yD; pdk;&drfw}uD; ar;ygw,f? 'geJ@yJ a&$bkef;u ol nutdyf&if; rsufvkH;udk vufeJ@yGwfrdvdk@jzpfwmygvdk@ tjrefjyefajz&ygw,f? azazu axmifydkifbufvSnfh+yD; �tckxd t¶dkufrcH&ao;bl;qdkawmh igwdk@jyefoGm;&if rif;u ighom;awGudk ¶dkufrSmvm;�

touf 70 ausmf azazu axmifydkifudk �rif;�eJ@ �ig�eJ@ajymwmudk touf 40 ausmfaxmifydkif tawmfcH&cufaeyHkygyJ? a'gow}uD;eJ@ wkH@jyefygw,f? �usKyf cifAsm;om;awGudkvufzsm;eJ@awmif rxdbl;� azazu ol@udkr=unfhawmhbJ usaemfwdk@udk �bma=umifh axmif0ifpmrawG@Edkif&wmvJ�vdk@ ar;ygw,f? usaemfu axmifydkif aemufqkH;xkwfjyefwJh axmif0ifpmawG@csdef rdom;pka&S�rSm yHkpHxdkif&r,fhtrdef@udk&Sif;jy+yD; usaemfwdk@taeeJ@ tJ'Dvdk azazeJ@arara&S�rSm yHkpH rxdkifcsifvdk@ tckvdk axmif0ifpmawG@cGifh pGef@v$wf&wJhta=umif; &Sif;jyygw,f?

tJ'geJ@ azaz u axmifydkifudk ar;ygw,f? �'Dvdk pnf;urf;rsKd; b,faxmifrSmrS r&Sdbl;/rif;u bmvdk@ 'Dtrdef@udk xkwf&wmvJ/ tusOf;om;awG[mvnf; vlawGyJ/ olwdk@udk vlawGvdkyJqufqHoifhw,f/ 'Dtrdef@uawmh tawmhfudk vlrqefwJhtrdef@yJ�

axmifydkif a'goaygufuGJygawmhw,f? �'g usKyf axmif/ usKyf óudufovdk tkyfcsKyfr,f/usKyfóudufovdk trdef@xkwfr,f/ cifAsm; bmrS ajymp&mrvdkbl;? cifAsm;om;awG 'DaxmifxJrSm&Sdaeoa&G� usKyftrdef@udk emcH&rSmyJ�

araru 0ifajymygw,f? �at;uG,f/ rif;u 'Daxmifudk tkyfcsKyfaeovdk/ rif;u wdk@om;awGudk tkyfcsKyfaeovdk/ rif;udkvnf; tkyfcsKyfaewJhvl&SdwmygyJ/ rif;eJ@aqG;aEG;vdk@r&&if rif;udktkyfcsKyfwJhvlawGeJ@wdk@ pum;ajym&rSmaygh�

axmifydkif quf+yD; onf;rcHEdkifawmhygbl;? �awmf+yD/ awmf+yD/ cifAsm;wdk@ rauseyf&if óudufwJhae&m wdkif/ usKyf *¶krpdkufbl;/ a[haumifawG æ 'Daumif ESpfaumifudk jyefac:oGm;awmh/cifAsm;wdk@vnf; oGm;=uawmh æ�

usaemfwdk@ESpfa,mufvnf; uref;uwef; 'l;axmuf+yD; azazeJ@ararudk uefawmh=u&ygw,f? tJ'Daemuf 0efxrf;awGu usaemfwdk@ESpfa,mufudk wdkufxJjyefxnfhvdkuf=uygw,f/pnfolxGwfudkvnf; ol@rdcifeJ@ axmifydkif¶kH;cef;rSm tvm;wl ay;awG@ygw,f?

aemufrS usaemfwdk@od&wmu azazeJ@ararudk axmift&m&SdawGu usaemfwdk@ESpfa,mufu axmif0ifpmrawG@Edkifbl;vdk@ jiif;qefa=umif;ajymwmudk azazeJ@araru vufrcHygbl;? �'grif;wdk@ ighom;awGudk ¶dkufESufxm;vdk@/ olwdk@udk,frSm '%f&m'%fcsufawG&Sdaevdk�/ ighom;awGuigwdk@udk rawG@apcsifwmyJ jzpf&r,f�vdk@ azazu pGyfpGJygowJh? +yD;awmh axmifydkifeJ@ awG�cGifh

Page 22: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;22

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

awmif;awmh axmifydkifu awG@zdk@jiif;qefygowJh? tJ'DrSmwif 'DudpPudkwdkifr,fqdk+yD; o&ufòrd�v,facgifu c¶dkif (c0w) OuU϶kH;udk csDwufoGm;ygowJh? (c0w) OuUÏu tawG@rcHayr,fhwm0ef&Sdolwa,mufu axmifydkifxHzkef;quf+yD; 'DudpPudk wdk;wdk;wdwfwdwfajz&Sif;zdk@ wdkufwGef;ygowJh? tJ'DtcsdefrSm &efukefuvmwJh tbdk;}uD;/ tbGm;}uD; ESpfa,muf olwdk@om; ausmif;om;tusOf;om;awGudk axmif0ifpmawG@cGifhr&vdk@ a'goaygufuGJae=uw,fqdkwJhowif;u o&ufòrd�usOf;usOf;uav;rSm ysH�ESH@ausmf=um;aeyg+yD? tJ'D tbdk;}uD;/ tbGm;}uD; ESpfa,mufudk =unfhjrifcsifvdk@ o&ufaxmifa&S�udk pka0;a&mufvm=uolrsm;vnf; &Sd=uygw,f? azazu c¶dkif (c0w)OuU϶kH;udkoGm;r,fqdk+yD; jrif;vSnf;iSm;awmh vdkufydk@ay;csifwJh jrif;vSnf;orm; 5 a,muf 6a,mufavmuf &SdygowJh? vdkufydk@ay;wJh jrif;vSnf;q&m}uD;uvnf; c¶dkif (c0w) OuU϶kH;rSmapmifhay;/ +yD;awmh axmifudkjyefydk@ay;wJhtjyif ydkufqHay;awmhvnf; r,lbl;wJh/ 'ga=umifhvnf;aemufqkH;rSm axmifydkifu ol¶dkufESufxm;wmr[kwfwJhta=umif; oufaojyzdk@twGuf azazeJ@ararudk ol@¶kH;cef;udkac:+yD; usaemfwdk@ESpfa,mufeJ@ ay;awG@wmyg?

wdkufudkjyefa&muf+yD; odyfr=umcifrSm usaemfwdk@&J�axmif0ifpmypPnf;awGudk 0efxrf;awGuvmydk@ygw,f? azazeJ@ arar o,faqmifvm=uwJh tpm;taomufawG/ aq;0g;awGyg? txkyfawGtm;vkH;uawmh aoaocsmcsm&Smxm;vdk@ z±dkz&Jjzpfaeygw,f/ naeapmif;rSmawmh 0efxrf;awGu usaemfwdk@taqmifrSmusefcJhwJh tdyf&mvdyfawG vmydk@jyefygw,f? wdkufrSm usaemfwdk@=umr,fqdkwJhoabmygyJ?

wdkufrSmae&wJhumvawG[m usaemfwdk@nDtudkESpfa,muf&J� teD;pyfqkH;/ tnD!GwfqkH;/wa,mufeJ@wa,muf em;vnfr_t&SdqkH; ae@&ufawGyg? usaemfwdk@ pum;awGtrsm;}uD;ajymjzpf=uw,f? twdwf/ ypPKy`ef/ tem*wf usaemfwdk@b0awG&J� umvokH;yg;ta=umif;awG aqG;aEG;jzpf=uw,f? uAsmawG trsm;}uD; pdwful;eJ@a&;+yD; wa,mufa&;wJhuAsm wa,mufudk&Gwfzwfjy+yD; a0zeft=uHðy=uw,f?

nwnrSmawmh olu usaemhfudk ar;ygw,f?

�udkudk axmifuvGwf&if bmvkyfr,f pdwful;xm;ovJ�

usaemfu �t&ifqkH; tvkyfwckck &Sm&rSmayghuGm/ azaz a&m/ arar a&m/ nDrav; a&m/olwdk@tm;vkH; yifyef;vS+yD/ tdrfrSmvnf; taºuG;awGwifaewm rsm;vS+yD/ 'DtaºuG;awG tjrefqkH;qyfEdkifatmif óud;pm;&rSmaygh�

olu �i,fi,fawmh axmifuvGwf&if pmayavmuxJ ajcpkHypf0ifawmhr,f/ pma&;q&mwa,muftjzpf &yfwnfawmhr,f�

usaemfu �aumif;ygw,fuGm� vdk@ axmufcHvdkufwJhtcg olu �i,fi,f udkudk@qDuwck awmif;csifw,f� vdk@ ajymygw,f?

Page 23: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 23

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�bmrsm;vJuGm� vdk@ usaemfuar;vdkufawmh olu æ ��wm&mrif;a0� qdkwJhemrnfudki,fi,fh uavmifemrnftjzpf okH;csifw,f? udkudk tJ'Demrnf i,fi,fhudk ay;Edkifrvm;´�

�wm&mrif;a0�qdkwm usaemhf&J�uavmif trnfcGJwckyg/ �'w�� qdkwJh uavmiftrnfeJ@uAsmawGa&;aewJhtcsdefrSmyJ pum;ajya&;&if okH;zdk@ �wm&mrif;a0� qdkwJh uavmiftrnfudkarG;xm;cJhwmyg? 1986 avmufuxkwfa0wJh awmifOuUvmyòrd�e,f ESpfvnfr*~Zif;wtkyfrSmusaemhf&J� �acwf &J� [mo�qdkwJh uAsmwyk'f �wm&mrif;a0�uavmifeJ@ azmfjycJh+yD;yg+yD? tckusaemhfnDu 'Demrnfudk usaemhfxHu awmif;cHaeygw,f? usaemf =unf=unfEl;El;yJ �,lyguGm�vdk@ ay;vdkufygw,f?

(7)

wdkufrSm ESpfywfavmufae+yD;wJhtcg usaemfwdk@udk taqmifjyefydk@ygw,f? axmifydwfcsdefwef;pDae=uwJhtcsdefrSm 0efxrf;awGa&mufvm+yD;awmh wdkufcef;wHcg;awGzGifh+yD; usaemfwdk@udkypPnf;awGodrf;+yD; xGufcJh=uzdk@ajymygw,f? tJ'Daemuf taqmifudk jyefac:oGm;ygw,f? taqmifudkjyef0ifwJhtcsdefrSm axmifydwfcsdef vla&wGufzdk@ +idrfoufpGm wef;pDae=uwJh tusOf;om;tkyf}uD;udk jzwfoef;oGm;&ygw,f? olwdk@tm;vkH;u usaemfwdk@udk 0rf;omwJh/ aus;Zl;wifwJh rsufvkH;rsm;eJ@=unfhae=uygw,f? tJ'DtcsdefrSm axmifydkifu axmif0ifpmawG@csdefrSm yHkpHxdkif&r,fhtrdef@udkjyef¶kyfodrf;vdkufyg+yD?

axmifydwf+yD; wef;ðzwf+yD;wJhtcsdefrSmawmh EdkifiHa&;tusOf;om;awGa&m/ &mZ0wftusOf;om;awGa&m/ usaemfwdk@nDtudkESpfa,muftem; 0dkif;tHka&muf&Sdvm=u+yD; usaemfwdk@udk aus;Zl;wifpum; ajym=uygw,f? trdef@¶kyfodrf;oGm;vdk@ tm;vkH; 0rf;omaysmf&$ifae=uayr,fh usaemfwdk@udk taqmifudkjyefydk@vdkuf+yDjzpfayr,fh usaemfuawmh pdwfxifhaeqJygyJ? axmifydkifu usaemfwdk@tay: wenf;enf;eJ@ taumuf=uHvdrfhOD;r,fvdk@ xifaeqJjzpfygw,f? usaemfxifwm rSefa=umif;odyfr=umcifrSmyJ odvdkuf&ygw,f?

aemufwywfavmuft=um ae@v,fbuf xrif;pm;+yD; taqmifc%ydwfcsdefrSm axmifrª;wa,mufeJ@ 0efxrf;awGa&mufvm+yD; a&$bkef;vludk ypPnf;awGodrf;+yD;vdkufcJhzdk@ ac:xkwfoGm;ygw,f? a&$bkef;vnf; ol@ypPnf;av;awG uref;uwef;odrf;+yD; vdkufoGm;&ygw,f? taqmifudk jyefa&mufrvmawmhyg? naeapmif;avmufrSm usaemfwdk@=um;&wmu a&$bkef;vludk o&ufaxmifuae om,m0wDaxmifudk ajymif;vdkuf+yD wJh? axmifydkifu tusOf;OD;pD;Xme !$efcsKyfqDpmwifygowJh? �atmif'if� eJ@ �a&$bkef;vl� nDtudk ESpfa,mufudk waxmifxJrSm twlxm;&iftkyfcsKyf&cufwmrdk@ wa,mufa,mufudk ol@&J�o&ufaxmifuae tjcm; axmifwaxmifudkajymif;a&$�ay;zdk@ awmif;qdkygowJh? 'DvdkeJ@ usaemfwdk@nDtudkESpfa,muf o&ufaxmifrSm twlae&wJhumv tqkH;owfcJh&ygawmhw,f?

Ð Ð Ð

Page 24: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;24

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(8)

usaemfu 1993 *sLvdkifvrSm o&ufaxmifu vGwfygw,f? a&$bkef;vlu 1994 azazmf0g&DrSm om,m0wDaxmifu vGwfygw,f? ol rvGwfcifrSm usaemf om,m0wDaxmif udk okH;}udrfoGm;+yD; a&$bkef;vludk axmif0ifpmawG@cJhygw,f? om,m0wDaxmif&J� =urf;ñuwf &ufpufr_awGudk ol =uHh=uHhcH&ifqdkifcJhovdk ol@tifol@tm;eJ@ Edkifoavmufvnf; wkH@jyefawmfvSefcJhygao;w,f?

olvGwf+yD;wJhaemuf 1995 azazmf0g&DvrSm usaemf puFmylEdkifiHudk tvkyf&Smzdk@xGufcGmoGm;cJhygw,f? tJ'Daemuf 1996 rwfvrSm ESpfywf=um/ 1998 Zefe0g&DvrSm okH;ywf=um/ ESpf}udrfjyefcJhcsdefawGrSm oleJ@ jyefawG@cJhygao;w,f? tJ'DtcsdefrSm ol[m �wm&mrif;a0� qdkwJh atmifjrifausmf=um;wJh pma&;q&mwa,mufjzpfaeyg+yD? ol@&J�atmifjrifr_twGuf usaemf 0rf;om *k%f,l&ygw,f? 1998 Zefe0g&DvrSm ol@udkusaemf aemufqkH;awG@cJh&wmyg/ tJ'Daemuf usaemf jrefrmEdkifiHudk jyefra&mufjzpfawmhygbl;?

ol@&J�aemufqkH;tajctaeudk usaemhfqDta=umif;=um;wmu udkZm*emyg? 2007 =o*wfpf4 &ufae@ ae@v,fydkif; (&efukefrSmawmh 4 &ufae@n) rSm udkZm*emeJ@usaemfeJ@ tGefvdkif;csufwif;vkyfaecsdefrSmyJ udkZm*em u ajymygw,f? �cifAsm;nD tajctae raumif;bl;� wJh?olu tJ'Dvdkajymayr,fh usaemfu odyf+yD;qdk;w,frxifcJhrdyg? tJ'Dn reuf 3 em&DavmufrSmawmh rav;&Sm;rSm tvkyfvkyfaewJh nDrti,fqkH; zkef;qufvmygw,f? nDru zkef;xJrSmidk&if;eJ@ �udkudka& æ ti,fav; ckeuwif qkH;+yD�vdk@ ajymygw,f? tdyf&mu ua,mifacsmufcsm;x&if; ol@udk usaemfjyefrawG@Edkifawmhbl;qdkwmudk vufcHem;vnfvdkuf&ygawmhw,f?

tJ'D&ufawGtwGif; usaemfholi,fcsif;awGudk qufoG,fygw,f? rif;udkEdkif udk/ udkudk}uD;udk/ jrat; udk? usaemf olwdk@awGudk awmif;qdkygw,f?

�ighnDuGm æ Auo acgif;aqmifwa,mufvnf; jzpfcJhygw,f? EdkifiHa&;tusOf;om;wa,mufvnf; jzpfcJhygw,f? aowJhtxdvnf; tm%m&Sifudk 'l;raxmufcJhygbl;? 'Dawmhol@&J�tokbrSm ¶kyftavmif;udk ausmif;om;or*~&J� cGyfa'gif;tvHv$rf;ðcH+yD; Auo OuUÏrif;udkEdkif u trdef@jyefwrf; zwfapcsifygw,f�

usaemhfoli,fcsif;awGtm;vkH; tvkyfrsm;ukefygw,f? usaemhfudkvnf; olwdk@tvdkvdkufcsif=uygw,f? a&$bkef;vludkvnf; olwdk@cspf=uygw,f? wu,fawmh olwdk@tm;vkH;u wcsdefcsdefrSm a&$bkef;vlwa,muf olwdk@eJ@jyefvnfvufwGJ+yD; �88 rsKd;qufausmif;om;rsm;�tkyfpkrSmyg0ifvmvdrfhr,fvdk@ ar#mfvifhaecJh=uwmyg? wzufrSmvnf; olwdk@rSm tuef@towfawG&Sdaejyefygw,f? a&$bkef;vluvnf; wdkuf&if;cdkuf&if; usqkH;oGm;wm r[kwfjyefygbl;? aemufqkH;awmh or*~tvHv$rf;zdk@eJ@ trdef@jyefwrf;zwfzdk@qdkwm rjzpfEdkifwJhta=umif;/ 'gayr,fhvnf; olwdk@tm;vkH; tokbudkoGm;+yD; olwdk@oli,fcsif;udk taumif;qkH; E_wfquf=ur,fvdk@ ta=umif;jyefygw,f?

Page 25: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 25

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

'DvdkeJ@ 1988 vlxkta&;awmfyHk}uD; 19 ESpf ESpfywfvnfrwdkifrD w&uftvdk/ 2007 ckESpf=o*wfpf 7 &ufae@rSm a&$bkef;vl (odk@r[kwf) wm&mrif;a0 udk a&a0; ok\efrSm tm;vkH;E_wfqufcJh=u&ygw,f? rif;udkEdkif/ udkudk}uD;eJ@ 88 rsKd;qufausmif;om;rsm;u a&$bkef;vlodk@aemufqkH;E_wfqufjcif; qdkif;bkwfudkifaqmifwufa&mufcJh=u+yD; rif;udkEdkifu tm;vkH;&J�udk,fpm;�=u,faºuG owdk@om;�uAsmudk &Gwfqdk*k%fðycJhygw,f?

(9)

�uAsma&;aom vlwa,mufta=umif;�qdkwm a&$bkef;vlrjzpfcif wm&mrif;a0 rjzpfcifu �rD;cdk;jzL�trnfeJ@a&;cJhwJh okH;a=umif; uAsmuav;yg? 'Dpmpkudka&;awmh usaemfeJ@ oleJ@ywfoufcJhor# twljzwfoef;cJhor#awGxJu trSwfw&jzpf&wmawGudk pkpnf;wifjywmrdk@�usaemfeJ@ uAsma&;aom vlwa,mufta=umif;� vdk@ acgif;pOfay;vdkufygw,f?

tudk}uD; udkatmifcsdrfh &J� uAsmwydk'fudk owd&rdygw,f?

�vrf;wlolrsm;csif;om'%f&mudkðypkaoG;wdwfatmif ukovdk@'dk@aemufuvlawGvnf;owd&ae=uOD;awmhr,f� æ wJh?

trSefygyJ? vrf;wlol/ bmompum;wlol/ cHpm;csufwlolrsm;/ &ifckefoHwlolrsm; tcsif;csif;om wa,muf&J�a0'emudk wa,mufuodem;vnf+yD; tm;ay;Edkif=uwmyg? az;rðypkzdk@ ròidjiif=uwmyg? aoG;pufawGudk rsuf&nfrsm;eJ@ wdwfap=urSmyg? tJ'DvlawGudkvnf; bmompum;wlwJh/ ESvkH;om;wlwJh/ vrf;wlwJh/ &ifckefoHwlol aemufvlawGu trSwf&ae=urSmyg? tcka&$bkef;vl udk wm&mrif;a0 udk usaemfwdk@ trSwf&ae=uovdkaygh? ?

av;pm;pGm

atmif'if17 *sLvdkif 2009

Page 26: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;26

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 27: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 27

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 2 )

a&$bkef;vl&J� 1988 ta&;awmfyHkumvrSm a&;cJhwJh

awmfvSefa&;uAsm 4 yk'f

ausmif;zGifhcsdef ausmif;om; t�K`Wd

O'gef;ar#mf

Page 28: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;28

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 29: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 29

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(1)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�

armfuGef;xdef;odrf;a&;tcef;rSm[pfwvm±kyfxkudk

vlwpk xkqpfae=uw,f?olwdk@[m ²²²

±kyfwk&J�a&S�rSm usdefpmawG &Gwfzwfysm;&nfpufawGudk rD;±d_� ylaZmf

qdkif&mEkdufjzLavsmfavsmfawG oGef;=uJyufcs[pfwvmyg;pyfxJu

usnfqefwawmifh xGuftHusvmw,f?olwdk@[m ²²²

ausmufoifykef;ay:rSm tJ'DusnfqHeJ@�ausmif;zGifh+yD� qdkwJh pmudka&;

aoG;pGef;vufawGeJ@ ysLiSmpGmzdwfac:=uyg+yD?

ausmif;zGifhcsdef

a7GSbkef;vl

Page 30: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;30

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(2)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�a[mif;EGrf;aewJh tcef;vGwfwck[mwjznf;jznf; ESpfig;q,favmuf jyefi,f&G,foGm;w,f?t&ifu rjrif&wJh [kdwkef;u t&dyfawGeH&HawG/ cHkwef;vsm;awGqDu vGef@vl;xtJ'g ²²² �atmifqef;�wkd@/ �ausmf+idrf;�wdk@/ �odef;az�wdk@/ �ndKjr�wdk@&J�0d mOfawGyJ ²²²ArmjynfvGwfvyfa&;udk olwdk@jrwfEkd;ArmjynfvGwfvyfa&;twGuf olwkd@±kef;ueftm%m&Sifudk zDqefcJh=uw,f?ck ²²² olwdk@&J� 0d mOfawG[m�urBmra=ubl; ²²² ²²² ²²²igwdk@aoG;eJ@a&;cJh=uwJh armfuGef;aw; ²²²�oDcsif;av; em;qif&if;&mZ0if&J� wausmhjyefpdrfac:yJGukdrsuf&nfw0J0JeJ@ apmifh=unhfaeygw,f?

(3)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�'Dbufacwf 1987 - 88 ESpfrsm;xJrSmygwuUodkvfpm=unfhwkdufxJrSmjzL0g;0g;t&dyfwcsKd�pmxdkifzwfae=uw,f?wcsKd�zwfwm æ uAsmpmtkyfwcsKd�zwfwm æ ordkif;pmtkyfwcsKd�zwfwm æ EkdifiHa&;pmtkyf±kwfw&uftjzL&dyfwck[m xkdif&mux�Armjynfudk u,fwif&awmhr,f�aemufxyf tjzL&dyfwck pmtkyfydwf�Armjynfudk u,fwif&awmhr,fArmjynfudk xdwfwHk;cwfay;&r,f�olwdk@[m wdwfqdwfpGmtcef;jyifudk xGufoGm;=uygawmhw,f?pm=unfhwkduf&J� pmtkyfydwfoHrsm;vG,ftdwfvG,foHrsm;

Page 31: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 31

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

zdeyfpD;oHrsm; tqHk;rSmaemufxyf tjzL&dyfwck xyfxGuf ²²²²²² ²²² aemufxyf ²²² ²²²²²² ²²² aemufxyf ²²² ²²²

(4)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�pmroifjzpfwJh pmoifcef;wckrSmt±dk;pkwtkyf tpnf;ta0;vkyfaew,f?t±dk;pkwcku ²²² xkdif&mrS jznf;n�if;pGmx�usaemfwkd� awmfvSefa&;tm%m&SifawG aemufqHk;ae@txd�ponfjzifh ajym=um;tm;vHk;+idrfoufem;axmifae=uw,f?tcef;xJrSmtusOf;axmifu ajy;xGufvmwJhAdkvfcsKyf&J� rdef@cGef;awGowdWAHk;udk aESmifxHk;cwfywf=um;tufaewJh &efol@rsufESmawGtJ'DrSm ²²² t±dk;pkwcku vufoD;qkyfol@ E_wfu wdk;wdk;av;ajym�awmu tazeJ@ tarawmhusaemfhudk ar#mfae=uawmhr,fAsm æ�a=uuGJpGm ol@rsufvHk;aygufxJursuf&nfjzLwpufpD;oufusvmw,f?

(5)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�y&0%f t0iftxGufvrf;awGrSmtcsKyfum;jymjym}uD;awG'&=urf; ESifae=uw,f?tJ'Dum;}uD;awGxJrSm�urBmra=u/ Armajy æ 'g wkd@ajy'g wdk@ajr æ wkd@ydkifwJh ajr� qkdwJhaw;oHom,mnDnmpGm yJhwifay:xGuf

Page 32: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;32

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ausmif;om;vufawG aoG;pdrfh,kdpD;cJh+yDtcsKyfum;jymjym}uD;&J� OD;xdyfrSmolwdk@&J�wHqdyf ²²² wkd@&J�tvHOD;acgif;cHGrSm t±dk;ESpfacsmif; uef@vef@jzwfxm;wJh o¾efomjzpfw,f?ausmif;acgif;avmif;tdk}uD;[mxGufcGmoGm;wJh tcsKyfum;aemufajy;vdkufcvkyfwkduf+yD; vJòyduscsKdvGif&SwwJh acgif;avmif;oHxGuf&r,fhtpm;�om;a& æ tar vdkuf&Smaew,fav æ om;a&�qdkwJh idk±d_ufnnf;wGm;oHtjzpfeJ@om&mZ0ifwkefcgatmif jrnf[nf;vmcJh+yD?

(6)igwdk@ausmif;awmf}uD;&J�eDarmif;aomvrf;}uD;/ vrf;i,frsm;rSma'gif;tvHwvlvl v$ifhxlvdk@ausmif;om;awG csDvmyg+yD&ifwtHkvHk;yGifhxGufaewJh ausmif;om;ua&S�qHk;u tvHudkif+yD; aoG;yGufyGuftefxGufaewJhausmif;om;awGuaemufu csDwufvdkufygvmw,f?�'Drdkua&pD&&Sda&; ²²² wkd@ta&;��tm%m&SifpepfusqHk;a&; ²²² wkd@ta&;� wJh?udk,fhudkudk,f wcgwnf; tokbcs&if;wdkufyJG0ifcJh=u&wJh igwdk@&J�awmfvSefa&;b,fawmhrS ²²² t±_H;ray;bl; a[h ²²²aoewfoHwcsufazmuf&if&mZyv�if rD;[kef;[kef;awmufoGm;r,f ²²²aemufqHk;ae@txd ²²²

(7)idkufjrnf;aewJh tif;vsm;a&jyif[m±kwfw&uf &J&JeDapG;oGm;w,f?csufjcif;yJ a&aiG�ysHwufaumif;uifxufrSm wdrftjzpf rkd;pufcdkausmif;awmf}uD;ukd rdk;aoG;awG jyef&Gmcsv#yfawGjyuf/ rdk;awG+cdrf; ²²² ²²² ²²²

Page 33: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 33

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

'def;'Hk; qlnHoGm;w,f ²²²tJ'Dtcg ²²² ausmif;awmfrSm ²²²

yef;awG zswfueJ yGifh=uiSufqdk;awG a0gueJ xysH=u

opf&GufawG wvufvuf awmufy=ucHkwef;vsm;awG tkwf*ltjzpf ajymif;vJ=u

ajr}uD;awG wkefcgawmfvJ=uwkd@ta&; æ wdk@ta&; æ wkd@ta&; æ wdk@ta&;

aºuG;a=umfoHawGeJ@Armjynf}uD; w0kef;0kef;±kef;uef

Edk;x+yD; aemufqHk;+idrfoufoGm;wJhtcgigwdk@ausmif;awmf}uD;[m ²²² ²²²

wvJhvJh w0if;0if;aoG;eDa&mif awmufycg ²²²

tmZmenf ol&Jaumif;wdk@&J�*lAdrmef}uD;yrmom wnf&Sdaeygawmhw,f ²²²?

(8)ausmif;om;awGeJ@ ausmif;awmf}uD;=um;

ck ²²² aoG;yifv,f}uD; jcm;aeyg+yD ²²²�ausmif;zGifh+yD� qdkwJh tm%m&SifawG[m

aoG;yifv,f}uD;udk ausmfeif;xHk;wHwm;}uD;udk ausmcif;ay;w,f?

wcsKd�awGu ausmif;wufvm=uvdrfhr,f ²²²tJ'DxJu wcsKd�[m ²²²

�ta=umif;a=umif;a=umifhyg�vdk@pdwfraumif;pGmajym&if; ²²²

xHk;wHwm;udk av#mufeif; ²²²ausmif;cef;twGif; 0wW&m;t&xdkif

igwdk@ ²²² em;vnfcGifhv$wfEkdifygw,f ²²²wcsKd�uawmh ²²²

�*k%fwk *k%fòydif� aumif;a=umif;ajym&if;xHk;eH@oif;wJh yef;cif;udkjzwf ²²²

&nf;pm;xm;zdk@ ausmif;jyefwufvdrfhr,f?tJ'Dvkd ²²² vlpm;awGudkawmh ²²²igwdk@u cGifhv$wfonfhwdkifatmif

&mZ0ifu cGifhrv$wfoa&G�

Page 34: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;34

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

olwdk@[m ²²² ordkif;rSm ²²²�opPmazmuf�rsm;om jzpfw,f?

(9)ausmif;om; eJ@ ausmif;wae@awmh aygif;&rSmyJ

igwdk@awG aoG;yifv,fudk jzwful;+yD;ausmif;}uD;qD ta&mufoGm;=ur,f?

aoG;yifv,f}uD;[mwaiG@aiG@yljcpf qlyGuf

xufaumif;uif rkefwdkif;wdk@ tpysKd;aoG;vd_if;wHydk; w0kef;0kef;jyif;xef

igwdk@awGigwdk@awG vSnfhrjyefbl;/igwdk@xJu wcsKd�[m æ

udk,fht±dk;udk,fcsKd; avStjzpf xGif;xkigwkd@txJu wcsKd�[m æ

udk,fhtom;udk,fvSD; avSeH&Htjzpf cif;±kdufigwdk@txJu wcsKd�[m æ

ukd,hfvufz0g; udk,f±kdufjzwfavS&Guftjzpf pyfcsKyf

rkefwdkif;udk cJG0ifaoG;yifv,fudkjzwf+yD;

ausmif;awmf}uD;qDoGm;zkd@vkyfaew,f æ?

(10)aemufqHk;rSm æ

a'gif;tvHudk ²²² ajzmif;qefatmif v$ifhxl&if;trSefw&m;wckxH

igwdk@ opPmt"dÏmefðytdk æ ol&Jaumif;wdk@

tkd æ usqHk;cJhavaom'Drdkua&pD wkdufyJG0ifoli,fcsif;a[mif; æ

ol&Jaumif;wdk@xm0pOf rysufjy,fEkdifavmufatmif

Page 35: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 35

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jrifhjrwfpGm usqHk;cJhaom æoifwdk@. 0dnmOfwefcdk;awmfrsm;onfigwdk@. a&S�aemuf0J,m æxufatmuf0ef;usifYysH�ESH@wnf&Sd=uukefawmh.?xdkaom ²²²oifwdk@. 0dnmOfwefcdk;awmfrsm;onfigwdk@. cE<mudk,fae&mtESH@tjym;odk@xkd;azmuf,dkpdrfhpD;0ifum&J&ifhjcif;rSm igwdk@tm;jzpfwnfapawmh.?tkd ²²² ol&Jaumif;wdk@tdk ²²² usqHk;avaom'Drdkua&pDwkdufyJG0ifoli,fcsif;a[mif; ol&Jaumif;wdk@Armjynfudk &Sdcdk;umTaoG;yifv,ftm;igwdk@ jzwfultHhrkd;vHk;jynfh aumif;csD;=obmay;oHrsm;=um;[email protected]&;awmfyHk atmifjrifygapownf;? ?

Page 36: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;36

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 37: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 37

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(1)

rif;&J�¶kyftavmif;[mjcaoFh*lxJrSm &Sdvdrfhr,ftarSmifpkef;pkef;rSmt&mtm;vHk; arhazsmufypfaemufwacwf rif; atmifjrifapuG,f

tufuGJaeaomvufrsm;eJ@bk&m;ocifxH igwdk@qkawmif;rif; æ aumif;&mok*wdvm;ygap æ vdk@igwdk@&J�aoG;wpufudk xuf0ufcGJrif; cHwGif;xJwJwJav;av#mcs=unfh&ifE_wfcrf;aorsm;uzGzGwdk;wdk;av; v_yf&Sm;atmfjrnf'D æ rdk æ u æ a& æ pD æ'Drdkua&pDvdk@ æ qdkvdrfhr,f

ausmif;om; t�K`Wd

a7GSbkef;vl

Page 38: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;38

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

nDav;&,f&Edkifr,fqdk&if

rif;&J�t¶dk;wr_efudkedA�mefbHktxd,l+yD;

bk&m;&Sifudk jy=unfhcsifw,f ærif;[m ol&Jaumif;av; jzpfw,frif;[m tmZmenfav; jzpfw,f

rif;[m Armausmif;om;av; æ jzpfw,fav?

(2)a&iwfovdk æ iwfcJh&wJh

Armjynfu �vl@tcGifhta&;�[mtusOf;axmifxJrSm

ocsõKif;ajrrSmw&m;¶Hk;&J� &mZ0wfr_awGxJrSm æ &Sdaew,f²²

rif; æ pGef@cGmcJhwJhpmoifausmif;uav;

rif;owif;awG ar;ae+yDrif;&J� pmtkyfa[mif;xJrSm

q&mr&J� rSwfcsuf ærif;twGuf æ

�aemufxyfpmtkyftopfvJyg� wJhpmtkyf rvHkavmufr_

azmifwdef rvHkavmufr_rkef@pm;qif;csdefrSm ausmif;cef;xJtdyfaer_ æ pwJh

vlr_udpPt00rif;csnf;rS r[kwfcJhygbl;uG,f

wdkufyGJrSmc|efjrpGm awmif;qdkEdkifzdk@

acgif;avmif;tdk}uD;udk E_wfqufcsDwufvmwJh tmZmenfav;a& æ

cGyfa'gif;&J�wa=umif;pmc|efordkif;pifudkxrf;

&mZ0if=urf;cuf aoG;puf&$Jpdkckawmh æ

rif;&J� cHkeHygwfav; �idk�ae+yD æ?

Page 39: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 39

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(3)a&$bkef;a&mifvuf0if;wJhESif;jymjym reufOD;rsm;rSm'dk@urBmudkjyefvmOD;rSmvm; æ [if æ�trsKd; bmom omoemtwGufom; æ E_wfqufcJhygw,f� wJhrif;xm;cJhwJh pmwdkuav;rif;wdk@tdrfudk ay;vdkuf+yD,dkifeJ@usOf;ajrmif;aewJhrif;wdk@&J� tdrfuav;xJrSmrif;&J� azaz[mvufoD;udk uspfuspfygatmifqkyfxm;w,f ærif;&J�arar[mtcef;axmifhrSm+idrfoufpGmxdkif+yD;rsuf&nfpD;a=umif;wckudk tazmfðy(&ifxJrSmawmh)om; jyef�vk�ae&Smawmhr,f?

�aumif;rGefpGmoò* õ[f +yD;pD;yga=umif;� æ wJhtavmif;udkrSrjrif& rawG�&b,fae&mrSm usqHk;cJhovJ nDav;&,f æa'gif;¶kyfuav;vdkyJrif;&J� tw�Ky`wWd[mtawmifyHygw,fwdkufyGJ0ifw,fEG,fvdkywfcsnf cdkifusnfepfpl;a&mufav&mb0tqufqufrSmrif; æ armfzl;&jcif;rsm;pGmeJ@uif;a0;ygvdrfhr,f æ?

Page 40: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;40

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(4)tdrfx&HrSmwcgcg rif;rsuf&nfokwfwJhpkwfcsmcsm vG,ftdwfuav;acwfab; acwf'%foifhae&Smw,f æ�acwf vGwfvyfrSausmif;om; vGwfvyfr,f�t&G,feJ@rvdkufatmifawG;�ausmif;om;ta&;�qdkwmrif;rSm r&SdcJhygbl;�bk&m;acwfrSmqdk&if&[E WmjzpfwJhtxd vdrRmr,f�'gayr,fh æ�tarSmifacwfrSmawmhtm%m&Sifudk zDqefw,f�nDav;&,f rif;odyfrSefw,f æ

cH,lcsufudktajrmufqHvdk ypfazmufta0;qHk; tjrifhqHk;b0wqHk; rif;a&mufcJhw,f æppfarmif;oH=um;&ifcGmw&Syf&SyfjzpfcsifwJhacwf&J� ppfjrif;uav;vdk rif;[m&mZ0ifudk xdk;cGJwdkufyGJudk 'kef;azmufrD;awmufql;jcpfacwfopfylaZmfawmfvSefwJh nDav;a&cGyfa'gif;taygif;&J�aumif;csD;=obmoHaprif;a&muf&mt&yfu =um;ygap æ

(5)nDav;a&&mZ0ifa&;&mpmtkyfydwf

Page 41: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 41

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

awmfvSefa&;rSm �tdyf�awmhaemfpdwfcsoGm;yg

t&mtm;vHk;udk arhazsmufaoG;eJ@wnfaqmufwJh tkwf*lwvHk;wavmuvHk; vif;apom;uG,f æææææ

wdrfom;¶dk;&D'Drdkua&pD awmifwufvrf;u

cyf=urf;=urf;ausmufav;awGtjzpfpGJepfusefwifvdk@ æ atmifjrifrSmyg

ArmjynftwGufvdktyfwJh

�vl@tcGifhta&;eJ@ 'Drdkua&pD�ta&S�zuft&yfrSmjcaoFhawG csDvm+yD

ppfjrif;awG òydifvm+yDcGyfa'gif;awG ysHvmae+yDav²²

nDav;&,f+idrf;csrf;pGmat;jrpGm

&Sif;oef@pGmaemufb0rSm jrifa,mif=unfhprf;uG,f

bmyJjzpfjzpf,rf;aiG@wvlvl=um;xJrSmrif;cspfwJh Armjynf}uD;[m

a'gif;tvHudk yef;vdk yefvdk@ vSvdk@ æa=omf æ

a'gif;tvHudk yef;vdk yefvdk@vSvdk@ygyJ æ nDav;&,f æ ? ?

Page 42: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;42

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 43: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 43

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jym0if;0dk;0g;wJhaqmif;ESif;rsm;uom

ordkif;&J�bmompum;jzpfr,fqdk&ifwvdrfhvdrfh c,Gif;wJh

aoG;ESif;pufawGwdk@ajrrSm rd_if;r_dif;a0a&mhr,f?

aool&J� t±dk;awGu&Sifoludk bmvkyf&r,fvdk@tHhcsD;zGzG &nf!$ef;=uwm

ordkif;vdk@ qdk&r,f?

O'gef;

a7GSbkef;vl

Page 44: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;44

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

&mZ0ifqkd;&J�t±dk;wGefoHb,fol@xHyg;

o,faqmifoGm;rvJ ESif;wdk@&,f?

'Dbuf urBmacwf&J�&J&ifhwJh ordkif;a=umif;[m

wkd@jynfu ausmif;om;tavmif;awGqDrSm &Sdw,f?

om;aysmuf&SmaewJh tarudkol@atmufu ajru

�arar� vkd@ wkd;wdk;av; ac:aew,farar&,f arar&,f arar&,f?

Zmbk&if&J� pepfqkd;a=umifhjynfhwefqmjzpf&wJh

±k&Sm;rav;[mtdyf&mxJrSm idkaew,f/

ae0if;&J�pepfa=umifholykefjzpf&wJh ausmif;om;awGvrf;ray:rSm wkdufyGJ0ifaew,f?

'Dae@yGJ[m±H_;±_H; EkdifEdkif

,SOfòydifjcif;om t"du qkdwhJ yGJr[kwfbl;olaoudk,fao tòydifE$J

0dnmOfcsif; ±dkufcGJwJhyGJ jzpfw,f?

�a[h æ óud;pif�ig &ifaumh+yD; vmcJhr,f? ?

Page 45: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 45

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jrefrmjynf +idrf;csrf;ygapaoG;pawG pdkvl;

tvHOD;rSm udk,fhtrnfcsdwfvdk@óud;pif&dyf0,f

usaemfwdk@ wdkufyGJ0ifaeygw,f?

ydwfrxm;&ao;wJhom;}uD;wdk@&J� ausmif;pmtkyfrSm

a'gif;±kyfav;awG om;i,fqGJawmharar rsuf&nf0Ja&mhr,f?

&Spfq,fh&SpfckESpf&J�vufeufeJ@ vG,ftdwfwdkufyGJrsm;

r_ef0g;jyma0urBmra=ubl;

bDvl;wacwf/ a'gif;wacwf?

wae@ae@avraoao;&if jyefvmcsifw,f

&ifcGifrSm axG;vdk@óudyg arar&,f?

jrefrmjynf +idrf;csrf;ygapaoG;pawG pdkvl;

tvHOD;rSm udk,fhtrnfcsdwfvdk@óud;pif&dyf0,f

usaemfwdk@ wdkufyGJ0ifaeygw,f? ?

ar#mf

a7GSbkef;vl

Page 46: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;46

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 47: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 47

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 3 )

wm&mrif;a0 &J� uAsm&Snf 3 yk'f

acgif;avmif;oH pmwrf;oPmw&m;twGuf rD;tdrfwvHk;ESifh

rD;awmuf &pforf

Page 48: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;48

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 49: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 49

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(1)=u,fwm&mawG pl;pl;0g;0g;iHk@=unfhaewJh ua0nararh æ udk usaemfowd&vdkufwm ænOfhiSufawGu urBmtay:,HrSm vl;vmysHoef;va&mifudkawmifyHeJ@ wzsef;zsef;¶kduf=uw,f æ?

avmutwkrSm æ vlom;twkwa,mufudk,fhaygufc|ef;udk,fxrf;+yD; vrf;av#mufaew,farar æusaemfhtwGufawmh ararh&ifcGif[maomuuif;a0;wJh +idrf;csrf;a&; �e,f� ygtck æ b,frSmvJb,frSmvJ æ?

jrLr_efrdk;ESif;awGu a&$a&mifw0if;0if;awmufararhtkwf*ludk apmifha&Smuf=uvdrfhr,faumif;&mbHkodk@oGm; tm;vHk;udkarhxm;cJhygawmharar æ?

wm7mrif;a0

acgif;avmif;oH pmwrf;

Page 50: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;50

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(2)usaemfrSwfrdor# æararhrsufvHk;[m aqmif;&moD qefvGef;w,fjrLawGzHk;/ ESif;pufawGzHk;aea&mifawGvnf; cg;ukef;atmif ¶kef;cJh&ayghopfudkif;ajcmuf}uD;u rD;awmufuav;udk arG;zGm;jymteE Wwdkifatmif axG;ydkufysKd;axmifoGm;ovdkarar[m æol@udk,foljzef@cif;+yD; usaemfhudk av#mufeif;cdkif;cJhw,f æ?

rkom;wv$m rm,mwxyf/ 0wf&nfwpufeJ@tdk æ cwWma& æykcufv$JaomvufawGeJ@ usaemfhudkpdkufysKd;cJh¶Hkomruolr æ udk,fwdkifu æusaemfhtwGufqdk&if ykcufjzpfjycJhw,f æ?

�tar�tjzpfpkefa&opfpD;a=umif;/ awmifusacsmif;uav;at;vdk@ar$;vdk@ wnfcJhjyefw,f?

(3)ajcaxmufawGu avSum;xpftwdkif;wufoGm;+yD; ævlu æ avSum;ajc&if;rSm usefcJh&w,fb,folrqdkudk,fht&dyfxJrSm udk,fjyefcdkcsifvdk@r&bl;usaemfhudk �arar� jyefay;=uyg æ?

jyuQ'defxJrSm =u,fyGifhjya&;p&mrvdkwJhomreftnw& rGef;vGJtdkwcku�ararh�udk vkoGm;w,f æ?

aeylt&yf&J�aumif;uifeuQwfjzLrsm;[mvif;tm;jyif;xef/ vli,fwa,muf&J�ESvHk;om;twGif;udkw¶SL;xdk; qif;csw,f æ?vufzrdk;eJ@ zsufzsuf vufz0g;eJ@ zsufzsufyg;ay:pD;wJhrsuf&nfpufav;uawmh ysufoGm;rSmyg'gayr,fh arar&,f æ?

Page 51: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 51

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(4)ararhrSm

emusifcJh&wJh *E W0ifouU&mZfrsm;qufxHk;&Snfvsm;vsm;eJ@ &SdcJhw,f æ?

i,fi,fwnf;u�0�vHk; b,frSmpzwf&rSef;rodwJhusaemf[m

ararhta=umif;udkvnf; ckxd pmvHk;raygif;EdkifcJhbl; æ?

ararhrSmbmomaA'rwl/ zwfwJhpmcsif;rwl/ cl;wJhyef;csif;rwl

rdwfaqGeJ@rwlwJh rdwfaqGawG&Sdw,f æ?

arar[mtuQ&meJ@azmfðyvdk@rpGrf;wJh/ ,Ofaus;r_tcef;cef;udk

v$rf;¶Hkzefqif;xm;oljzpfw,f æ?

usaemfharar[molrsm;ararawGxuf æ Edk@&nf ydkrxGufygbl; æ

'gayr,hf rsuf&nfawmh ydkxGuf&ifxGufr,f æusaemfuvnf; qdk;cJhw,fav æ?

(5)zkefr_ef@ysH�pif æ

usaemfh&J� pdwful;w,Of,Of wGif;a[mif;tck æ vif;Edk@awG atmif;ae+yDarar æ?

vGefcJhwJhtESpf 20 ausmfusaemf jrif;¶kyfpD;+yD;/ opfom;cGm}uD;eJ@ c&D;awGESif

ararhvufckyfoH wvGifvGifaygh æ?

pdwfrvdk&if aumif;bdGKifOD;xkyfudk qGJjzJ*spfum;awG wufeif;/ &xm;wpif;vHk; aqmifhuef

usaemhfxrif;yef;uef txltyg;arar cGH@au|;rSpm;cJhw,f²²?araru OHKzGvdk@ ref;r_wf&if

'kuQtaygif;[m wdwfqdwf+idrfoufusaemfha&S�arSmufrSm a=umuf&GH�pGm vufydkuf&yf=uw,f æ?

Page 52: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;52

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�vluav;&J�tdyfcsdef wef/ AsKdif;a&S�u ysH�wJhrdk;tHk@aewJhrsufvHk;eJ@ ararhykcHk;rSm rSDwG,fidkufrsOf;

usaemfuvnf; tdyfykyf}uD;w,f æusaemftdyfwdkif; ararhAsKdif;uvnf; a&S�rSmysHw,f æ?

usaemfhtdyfrufararhvnfwdkifudk zufvdk@aygh æ?

(6)[if;vif;yGifhaewJh usaemfh&ifbwfudk zHk;zdk@

tusôrSm =u,foD;wvHk;vdkae+yD æ arar æ?

i,fi,fuwnf;u æararu cHwyfvkyf/ usaemfu ol&Jaumif;vkyf

&efolawGeJ@ a0a0qmqm "m;csif;ckwfzl;w,f æ?

usaemfhb0 awmufav#mufarar[m cHwyfqefolwa,mufygyJ æ

usaemfhbufrSm &yfwnf/ umuG,f/ wdkufcdkufolrudkawmh jrm;tpif;pif;pdkufcJhw,f æ?

usaemfhudk tvdkvdkuf æ usaemfhudk r¶dkufusaemfhudk¶kdufvnf; usaemf ridk æ araryJ idk æ?

ararajymwJh aus;vufeDwd�rwwfbJref;&if wap>rkef;vdrfhr,f�

aq;rsufvHk;eJ@ =unfh æ wJh?

(7)avudkaveJ@r_wfwmurS vGJOD;r,f æ

usaemfhudk araru æynmvSvSwwfapcsifwm æ taotcsmaygh æ?

aumif;uifay:u �v� eJ@ Asnf;pmvHk;xJu �v�bma=umifhrwlwmvJ æ

usaemfeJ@ tazmfrsm;ausmif;awmfrSm oabmuGJjym;=u æ?

Page 53: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 53

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

usaemfu vlysif; æopfyifajc&if;rSm &yfvdkuf/ opfyifzsm;udk wufvdkufpmar;yGJawGrSm ætqifhawGu 1 rS 100 ra&&m æ?

wpwp ævli,foDcsif;/ ESif;qD"m;oGm;/ &if=um;pdkufepfusaemf[m awavukef;rSm uAsmq&mjzpfvmw,f²²?vli,fwa,muf&J�&ifacgif;rSm ætdyfrufawG tajr�mif;ajr�mif;x æ*rBD&vrif;uvnf; 0dkuftkyfjzmqif;usaeawmhw,f²²?

(8)w&ufrSmjrLjymrd_if;r_ef/ tdyfrufudk apmifvdkðcHqJ æ=u,fawGtukefaºuGwJh nusaemfhtay: óud;jywfusw,f æ/usaemf æraysmfavvGifh/ &ifteifhqHk; aqmif;ESif;awG ajymif;jyefpD;arsmvm æ?

arar[m æusaemfjyefvmr,fh oef;acgif,Hudk jcH&Hapmifh=uyftvif;&J�ewforD;vdk æ rD;tdrfudkif+yD; apmifhaew,f²²?em=unf;yifhouf/ t&ufaomufvmwJh om;tarhtm; pum;rqdktarum; æ om;udk,fpm; rsuf&nfrJhpGm idk æ?

om; æb0qdkwm a&pD;xJuaA'g æ ra&&mbl;uGJ@'gayr,fh æar#mfvifhcsuf&J� t¶kyfrsm;/ ta&mifrsm;/ t&dyfrsm;v$ifhrypfeJ@ odrf;xm; æ0dnmOf¶kef;uef wae@rSm olwdk@jyef&Sifoefvdrfhr,f²²?ararhpum;uusaemfh&J�rdk;cg;a&rsm;udkwpufcsif; æ wpufcsif; æ wpufcsif; æ csKdapcJh æ?

Page 54: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;54

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(9)0gqdkyef;cl;/ pHy,fOD;wdk@ ar$;oufa0a0rkwfokefav&J�rSwfwrf;rD;udkvnf; usaemf erf;cJh æ a&udkvnf; usaemf erf;cJh æ?

arar[m æjcHaxmifhrSm a'vD,mawGysKd;&if;rdk;pdkaewJhqHEG,fcufudk vufeJ@oyfwifolrvnf; &ifhusuf=unfvifaew,f²²?

ararcsKyfwJhZmr%D¶kyfeJ@ tusôcsnfr#if=urf;=urf;usaemf æ vrf;rSm0wf&ef æ?

EGm;u oliHk@pm;wJhjrufawGudk0HykavGwaumif&J�atmfoH=um;w,fvdk@ ajymqdkaeqJoGm;=updk@av æ

rkqdk;ajcaxmufrsm;eJ@ usaemfoGm;&m usaemfvdkufavqefawG ypfpvufcwfwdkufwJh cifwef;y'dkif;yef;awGvnf; aAmif;vefatmif cg&rf; yGifha0 æ?

(10)om; æ�1? wdrfawGysHwm rdk;ay:rSm bmeJ@rSr+idbl;2? wawmvHk;udkvnf; =unfh wyifcsif;vnf; =unfh� wJh

ararhqkawmif; bk&m;ausmif;rS 0wfðyoHavmu"HtopfopfawGeJ@ jrifh¶dkif;rdk;ukwfpuf0dkif;wjcrf;udk xdk;azmufusaemf qufav#mufaew,f æ (zdeyfvnf; tcgcgaygufcJh)

naygif; 14000uFygawmif=um;rSm æ uHewfbk&m;eJ@ pD;csif;xdk;usaemfóud;pm;/ trSm;rsm;vnf; csif;csif;eD æ?

Page 55: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 55

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

{&m0wD arar/ ydawmufyif[m ararza,mif;wdkifjzLjzL[m arar/ eHeufcif;a=u;¶kyf[m arar æ?

ck æ ararqHk;+yDqdkwJh owif;rSmusaemf[m t&m&m0if;&Sif;aygufuGJ æ eDvJh æ

vlwqHk; æ 0dnmOfwqHk;/ tºuGif;rJh Akef;Akef;vJus�arar æ�

(11)arar[m æ em&DoHeJ@ tdyf/ em&DoHeJ@ Edk; æ

b,fawmhrS xrif;tdk;a0ruswwfwJh rdef;rrsKd; jzpfw,f²²?

rD;avmifaewJh i&JyifysKdrSm/ yGifhtdkav;yrm/ 0g0gEGJ�EGJ�owWdopfawGeJ@ a0&JcJhw,f æ?

om;i,f&J�rsufESmudktvuFmvdkvnf; zwf/ ykp>mvdkvnf; zwf

qdkvdk&if;udk csufcsif;&SmazGawG@wwfw,f²²?

vifr&Sdawmhayr,fhom;i,ftwGuf &ifcGifwck&SdwJhrdef;r

vluE Wm&wdk@&J� ausmufwdkif/ ajrcdk;ajraiG�udk ydkifw,f æ?(tvif;jymrSwfausmuftwGuf rifwaygufjzpfw,f æ)

(12)tarr&SdwJhom;rSmom

apwef&J�v$oGm;udk cg;oD;uGJ&St¶kd;ðryfatmif udkufòrdcJh&+yD æ?

rsufESmudk vuf0g;eJ@tkyf¶kHuvGJvdk@bmrSvnf;vkyfray;EdkifwJhae&m æ ta0;rSm æ

usaemfu æ [dk; æ ta0;}uD;rSm æ?usefwmawGuawmh bmrSrajymif;vJygbl;

rD;cdk;aiG@awGuvnf;¶dk;&mtajctaetwdkif;/ vd_if;xaumhvef

'&GwfwdkufysHwufqJ æ?

Page 56: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;56

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tarh&J� ajcvdk/ vufvdk aecJhwJhaumiftarr&Sdcsdefrdk@ vrf;ay:rSm jyef@vdk@ usJvdk@ æ?

trSm;vuQ%m/ trSefvuQ%m/ bmeJ@rSvmrwdkif;wmeJ@�tar�qdkwm xm0& tuef@towfrJhw,fcspfaomarar æ aumif;&mbHkodk@ a&mufygap æ?(aumif;&[email protected];onf rdcifrsm;twGuf yGifhapownf; æ)

(13)aemif æ ESpfaygif;rsm;pGm=um&ifararhtkwf*ludk/ 0wf¶HkjzLeJ@ vlwa,mufvmr,fteufa&mifuwfjym; ryg/ vGrf;ol@yef;acG rygavxefvrf;rSm qHr#ifawG vGifh0J ætJ'Dvl[m æ om;yJaygh arar æb,foHo&mrSmjyef&Sm&if ararhudkawG@EdkifrvJ æusaemfha&S�arSmuf va&mifawG auG@aumufvGef;vScsnfh æ?

tarhudk,fpm; ætarhudk,fyGm; æ=u,fpifrsm;udk vufz0g;eJ@yef/ jrif;cGmoHrSm tyfESHvdrfhqif;t0ga&mifrD;¶SL;rD;yef;vdk�vif;�+yD;rS aysmufr,f æ?

usaemf æarar ærm,mawmifajcrS '&rfwD;olrsm;/ rsufvSnfhwD;vHk;rsm;oDcsif;tuGJtp æ wyk'f+yD;qHk;oGm;yg+yD æ?arar æaumif;&mok*wdvm;ygap æacgif;avmif;xdk;oH wdk;wdwfvGifha0 æacgif;avmif;xdk;oH wdk;wdwfvGifha0 æacgif;avmif;xdk;oH wdk;wdwfvGifha0 ææ æ ææ æ ææ æ æ ? ?

Page 57: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 57

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(pDpOfol&J�rSwfcsuf æ'DuAsmudk pdwful;cHpm;r_eJ@ a&;zGJ@cJhw,fxifygw,f? ol@pdwfxJrSm usaemfwdk@&J�usef;rma&;raumif;vSwJhrdcif}uD; ol@t&ifuG,fvGefvdrfhr,fvdk@ xifxm;cJhyHk&+yD;'D ararhvGrf;csif; uAsmudk óua&;cJhwmjzpfygvdrfhr,f/ olcspfwJhararu'Dpmtkyfuav;xkwfa0csdefrSm ouf&Sdxif&Sm;&SdaeqJyg? oluom ararhudkt&ifcGJcGmoGm;ESifhwmyg?atmif'if)

(raemf[&D &J� http://www.manorhary.blogspot.com/ rS ul;,lonf)

Page 58: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;58

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 59: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 59

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

1?t&Sif æoif.ac:&mxyfcsyf æ ig æ vdkufygrnf?=u,fwyGifhudkqGJ,lighudk æ xlyg?

[dk;rSm æaotHhrl;rl;vluajrjyifay:u ol@t&dyfudkuysmu,m tdwfxJ,laumufvufonf;awGawmif acGacgufae+yD?'DrSm æOD;acgif;cGHxufqHjzLawG 0yfwGm;wufaewJh tbdk;tdkawmifa0S;usKd;udk &Da0=unfhai;ol æ bmawG awG;+yDenf;?

oPmw&m;twGuf rD;tdrfwvkH;ESifh

wm7mrif;a0

Page 60: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;60

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

prf;a&udkiHk@aomufrSudk,fhrsufESmudk,f jyefjrif&aomvlrsm;tjcm; bmudkawG@pGrf;rvJuG,f?

tw�qdkif;bkwfukdvnfrsKdrSm oHikwfeJ@¶dkufvrf;rSm;vdkufaom c&D;onfrsm;oHo&m&xm;udk apmifhaeonf?

0g;wyif&dyfrSmjcaoFhwdk@yif tdyf0Hhygovm;?0g;wyif&dyfYolawmfpifwdk@ aysmfydkufcJh=u+yD?

tarSmifu euf.=u,fu vufrnfTc&D;a0;ovm;ig æ a&mufatmifoGm;ygrnfav æ?

2?aEG æ aEG rdk; rdk;wGif;xJrSm ESif;cJawG ykyfodk;aea&mhovm;?

aqmif;udkyef+yD;ajrmufjyefava&mufvmrSjyma0r_dif;tkyfa[m æ ESif;awG wqkyf+yD; wqkyf?

oJuE�m&uoJawGeJ@zGJ@pnf;jyovdkrm,mavmurm,mawGeJ@ r_H&DtHkcsaew,f?

ausmufqpf¶kyfuacgif;ndwfjy¶Hkr[kwfvufckyfwD;+yD; vuftkyfcsDjywmig awG@cJhzl;+yD?

Page 61: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 61

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

aoG;pufawGaemufrSmvufonf;eDpuf&J&Jawmufjywm

ig awG�zl;+yD?

u|JcsKdr_wf+yD;u|Jtkyfudk azsmfajzwm

aysmfp&mrS r[kwfyJuG,f?

12 óud;uaomavmu. ua0vufacsmif;rsm;

ightm; æ qGJac:ig æ rarG@aysmfawmhyg+yD t&Sif?

3?igonf æ wcgu za,mif;wdkifuJhodk@jzpf.

xdk@a=umifhrD;awmufudk cspfavonf?

rdk;.tjrifhudkrod æ [kudk,fhudk,fudk txif&Sd.?

trSefum; æajr.teufrSmyif a00g;qJ?

pD;arsm&mwGifaA'gudk ukyfzuf

teufa&mif v_dif;acgif;rsm;=um;rSma'gotrsufacsmif;acsmif;yGm;vsuf?

xkdaom æ rae@uigonf0gusifa[mif;EGrf; aevHk;udkxrf;I

awmifpG,fwef;rSm 0ifa&mufaysmufuG,fcJh+yD?

T,ae@ æ ig æ onfrD;cdk;uJhodk@ rdk;ay:xdk;wuf

E_wfqufxGufcGmtm;vHk;udk v$wfcscJhcsifyg+yD?

Page 62: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;62

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

igonf ig. bk&ifjzpfIigonf ig. jynfoljzpf.?

ighudk igu tkyfcsKyfIightvkyfudk ig vkyf&ayawmhrnf?

4?Oykofonf oDvusKd;awmh

bk&m;&Sdcdk;&if; &Sufavonf?

igwdk@onf æ vlom;rsm;jzpf.vufz0g;rSm

trSm;vuQ%m ygavonf?

[dkcsKd; æ onfauG�c|wf,Gif;aom armif;wHjzifh a&$�vsm;

vrf;av#mufaeaom ocFsKdif;rSwfwdkifrsm;jzpf.?

tyfcsnfESifhjyefcsKyfxm;aompuf¶kyf.tpdwftydkif;rsm;yrm

wcgwcgrSDwG,f&mvnf; rJhwwfonf?

tdk æ vlom;tm;vHk; csrf;ajrhygapom; ´´tm;vHk;xJrSm

igonfvnf; yg0ifcsrf;ajrhygapom;?

olwyg;udkvnf; cGifhv$wfudk,fhudk,fudkvnf; cGifhv$wf

tem&GwfrSefor#qGJc|wfz,f&Sm;=uyg?

eif;vmaom ajcaxmufudkajrr_ef@oJausmufwdk@u

cGifhv$wf=uovdkrsKd;¶dk;om;jynfh0

wa,mufudkwa,muf cGifhv$wf=uyg?

Page 63: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 63

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

5?xrif;0dkif;rSmv#mESifhcyfIpm;=uolrsm;oGm;=um;xdk;wH pl;=uavonf?

pyg;aph (100) ESifhoifvHkavmufygupyg;aph (101)aemufvltwGuf jzpfygapuG,f?

qifjzLawmfrSD+yD;awmhvnf;=uHrpkyf=uygESifh/=uHau|;+yD;awmhvnf;qifudkESmarmif; rðzwf=uygESifh?

anmif&GufawGeJ@rdk;wJha&tdk;pifav;yrmom,majrhcsrf;aeylvrf;rSm wGJac:=uyg?

trSefpifppfacgif;iHk@ay;vdkufjcif;[macgif;armhxm;&jcif;avmufanmif;nmvdrfhrnf r[kwfyg?

0ifoufESifh,lcJhor#xGufoufESifh jyefay;&rnf?'g æ urBmtp&J�yxroDtdk&DyJjzpfonf?

iguawmh (&rnfqdkygv#if)aovGef+yD;cgrStiftm;wp jyef,loHk;ightacgif;udk igyJ zHk;oGm;csifawmh.?

Page 64: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;64

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

6?+idrf;csrf;a&;twGufawmhvif;yGifhjrifhjrwf&OD;rnf?xdk@twGufudk,fhudk,fudk wHjrufpnf;vSJ+yD;wzGm;zGm; a¹cGcsypf&rnf?

vufoD;qkyfjcif; æ qdkwmwkefcgjzLazsmh axmhvefauG;vkyfvufacsmif;awGtcsif;csif; jyefzrf;csKyf=ujcif;jzpf.?

udk,fhudk,fudk 'dkif;eJ@umxm;+yD;rSolwyg;udk "m;jzifh&G,f&Jv#ifol&Jaumif;[k rac:csif

wcguTvufwdk@ tvHvkcJh=u.?xkd æ qkwHqdyf,ck b,fqDcsdwfrnfenf;?

igh&dyfðrHudk¶kyfyHkpmwrf;bmrSruyfwrf;vrf;ab;rSm jrufjzifhaqmufrnf?

rmeudkajzavsmha&pifat;jzifh ig uefawmhygthH?ajcz0g;rS OD;uif;arw�mjzLjzifh vif;vdkvSygawmhonf ight&Sif æ?

7?(avmu}uD;onf tHhzG,ftwd+yD;.?e*dkrlv wdrfonf[kxif&aom wGif;rsm;yifv#ifqif;=unfhcgrS euf&Sv_dufpm;ydkI æ edrfh0ifoGm;wwf.)

Page 65: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 65

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

=uufajccwf æ .qHk&yfrSmae &Da0axGjym;aomnrsm;

rdk;cg;&eH@ oif;ysH�aewwf.?

igha&S�rSvlrsm;ighudkydwfIumxm;.

ighaemufrSvlrsm;ighudkwGef;I ausmfoGm;.?

xdk@aemuf æacsmufurBm;a&mufrS

a=umuftm;jzifh vSnfhjyefigESifhwzef æ

vlcsif;vJ=ujyef.?

atmifjrif=uygapuG,faea&mifva&mif jzef@cif;

tvif;wa0a0eJ@ae@awG nawG

+idrf;csrf;onfxuf +idrf;csrf;ygap?

olzkef;pm;vnf;ajrom;yef;uefrSm

aumufESHyifwdk@a0òzd;toa& wdk;onfxuf wdk;ygap?

olºuG,f}uD;vnf;i&Jjynfu "m;udka&Smif&Sm;ydkif;csifh

ESdrfhcstyfaom OD;acgif;jzifhjrifhonfxuf jrifhygap?

8?idkaºuG;zdk@twGuf

touf0ifvmaomvlrsm;opPmw&m;udk

[m;wkduf&,farmae=uonf?

Page 66: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;66

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

&Sifaorif;utpG,fw0if;0if;ESifh apmifhpm;oufwrf;u|HonfESifhwrvGefrSmtcGHcGmI pm;vdrfhrnf?

[dkpOfcguigonfvnf; pdk;a=umufausmufawmifudk yef;ESifhjyefayguf&if;ajcajr�muf vufajr�mufajcmufjcm;zl;onf?

wkwfaumufr&Sdol æ ESifhcsKdif;axmuf r&Sdol ævrf;av#muf&efrSmyif'kuQcsif; rwl=u?

wa*smufa*smufESifh&$H�¶kyfom;aumifrkqdk;vdkjyefavSmifonfharSmf¶HkaxmifacsmufrsufvSnfhq&mawG aºuGtHacgufaeonf?

rsufpdudkrSdwf+yD;udk,fxJudk wdwfwdwfuav;jyef=unfhaomtcgn�dK�jym,Sufoef;wavmuvHk; teufa&mifv$rf;awmh.?

xdkodk@jzifhESif;&nfpdkaomr_dyGihfuav;.yifajc&if;rSmrmeudktdyfarG@csxm0& ig æ xm;cJhcsifyg+yDav?

9?avmu"Hw&m;ue*g;&Spfaumifyrm

Page 67: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 67

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ajrudkxdk;cJG avudkqGJjzJvlawGxJrSmysHoef;oGm;vmaeonf?

,Ofaus;r_t&wae&mwGif zdeyfpD;&aomigwdk@onf,Ofaus;r_t&yifwae&mwGif zdeyfc|wf&OD;awmhrnf?

bk&m;ajymwmudkrSig æ r,Hk&bl;qdkv#ifrm&fewfajymwmudkig æ ,Hk&awmhrnfavm?

tpdk;r&aomavmu.em&DpufoHudkvufwHwdk@u armif;ESifzefwD;eD; æ eD; æ eD;I vmcJh+yD?

rD;udk ausmfjzwfa&udk ausmfjzwfoHcsyfum0wf¶HkðcHvdk@ rvHkygbl;uG,f?

w&m;&dyfrSmpdwfudkxkwf+yD; zkefcg+yD;awmh æudk,fxJrSm jyefvnfaomhydwfoknuav;vdk+idrfoufwdwfqdwfae&rnf?

apwDtdka[mif;rSacgif;avmif;oH wkd;zGwdk;n�if;tdk æ t&Sif æajrrSxaom ighudkjrifyg?

Page 68: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;68

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

10?tcsKd�aomvlrsm;v,fxGefoGm;&if;

EGm;ay: tdyfae=uygovm;?tcsKd�aomvlrsm;v,fxGefoGm;&if;

pyg;jzpfatmif pdkuf=uygovm;?

vlom;wa,muftaeESifhrkd;aumif;uifatmufrSm

cdkifrmuspfvspfwm0efausaom aywqpfr#awmh

jzpfoifhonf?

t&yf&yfrSvmaom avwdk@Yajrpdkufausmufwkdifwdk@

rwkefv_yf=uouJhodk@igwdk@ aeoGm;&rnf?

t&Sif,laqmifonfh=u,fwaxmifjrifhacgif 0if;yonfhnum;

v$v$azG;qGwfvSHoGm;wdk@udkyif acG!$wfapawmh.?

"rRaw;ukdaoG;tpufpufwkdifatmif jzef;qGwf

E_wfqufawmf&GwfqdkoHrsm;wdk;um us,fum ig æ =um;ae&.?

avjynfnif;wGifa&$tqif;jzifh oGm;ESifh=uolrsm;

OayuQmudkbmrSrajymbJ xm;oGm;.?

xdkolwdk@aemufig waumufaumufvdkufygawmhtHh?

xkdolwdk@aemuf

Page 69: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 69

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ig awmufav#mufvdkufygawmhtHh?=u,fa&mifauG@aumufxdkaom aumif;uifrsOf;a=umif;rsm;atmufrSyifightm;vrf;jyappm;awmfrlygavmh ²²² jrwfaom igh ²²²t&Sif? ?

(Ak< æ odk@)

(wm&mrif;a0 trSwfw& http://www.taryarminwaimemorial.blogspot.com/rS ul;,lonf)

Page 70: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;70

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 71: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 71

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(1)tckvkd ævSyat;pufaewJhnrSmyJig æ ysKd;xm;wJh jrESif;qD[m æ=u,fw&m jcH&H+yD; aºuGusoGm;cJhw,f?

wdrfv$mrsOf;aumufawGuvnf;cspfolwpa,muf&J� rD;tdyfrufrSma&$rsuf&nfawG pkdvufvm+yDvkd@r_dif;ndK�aewJh aumif;uif}uD;ukdwD;wkd;ajym=um;vkdufw,f?

�cspfjcif;arwWm[m� æ [marSmfq&mwa,muf&J�ed*kH;vkdaemufqkH;rSm ærD;ckd;vkH;rsm; jzpfoGm;a&mhrvm; æ vkd�E_wfcrf;ukduf+yD; æ ig pOf;pm;zl;w,f?

rD;awmuf &pforfwm7mrif;a0

Page 72: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;72

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vli,fwa,mufukdðypm;zkd@b,fewfbk&m;xHrSm

eifhvufawG jzef@um;awmif;cHcJhovJ æigh&mZ0if cyfusJusJukd

i&JrD;xJ wGef;csvkdufcsifw,f?oHa,mZOf æ qkdwm

ta&m0ifvkd@raumif;wJh acG;uav;ygyJ æ?

avmu"H OD;wkef;u ætvGeft=uL;aomufcJhwJh t&ufwcGuf

ckrS æ pHy,f&Gufay:rl;vJ ætonf;uGJw,f æ qkdwm

oDcsif;av;awG wkd;wkd;nnf;&if;u æxd&ScJhwJh æ aoG;rJh'%f&m wcsufyg æ

okd;ausmif;om;&J� cHEkdif&nfeJ@ewfbDvl;awG&J� owd&jcif;rsKd;u

ighukd æ pD;rkd;xm;w,f æ?

puf±kyfukd 'l;axmufusapwJheifh&J� æ rsuf0ef;pdrf;vJhrSm æ

ig æ b,fvkdrS arhr&wJhr[mvuFm wpykdif;wp æ &Sdaeav&J�?

tJ'DvkdeJ@yJig jyefvnf csnfaESmifcJhygr,f æ

cspfaom æ zJóud;0guav;&,f æ(vufeufrygbJ æ

ppf0uFygrSm ig æ rwkduf&Jbl; æ)nHhw,fvkd@yJ æ

vufnd�K;xkd;+yD; ajymvkdufygawmh æ?

v#yfppfr#ifwef;vkd æylvif;jyif;xefvGef;wJh

ol±l;wa,muf&J� ayG@zufr_awGxJ æck æ &xm;wkd@ O=oqGJvkduf=u+yD æ

� æ +yD;qkH;oGm;yg+yD æ æ tm;vkH; +yD;qkH;oGm;yg+yD æ�wJh?

Page 73: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 73

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(2)ta&S�avawGwkdufwkef;ucg;ukef;aewJh igwkd@&J� jr&myiftkd}uD;[mwkef,ifcsnfheJ@pGm ,drf;xkd;aeawmhw,f æ?ausmif;awmf&J� pnf;tjyifaESmif;&dyfawG opfvGifvGifeJ@xifa,mifxifrSm;vrf;ay:rSm igpOf;pm;wm æeifhta=umif; acgif;pOfrsm;pGmygyJ?

xdyfxm;&,f ætD*spfjyuQ'defxJurkd;wdrfawG &Gmr,fhae@eifeJ@ig jyefvnfqkHawG@=u&if'Dta=umif;awG ajymjycsifygao;w,f æ?

igu qyfjymylazmif;ukd ckdpD;+yD;jrifhrkd&fawmif}uD;eJ@wkdufrdrSmpkd;&drf&Smol r[kwfcJh æ/'gayr,fhavayGvrf;a=umif;rsm;rSwkef0g;azsmhat;�opPm�ukd yJhwifoHeJ@yJ jyefay;EkdifcJhol æ?

ighukdowf æ igh&ifbwfukd xkd;cGJazmufvSef=unfhighvufoD;xJrSm uspfuspfygatmif qkyfxm;wJhoknwvkH;yJ &Sdvdrhfr,f æ?

0kdif,móud;awG�axmif;�ceJ rD;yGifhjywfawmuf+yD;±kwfcsnf; arSmiftwdusoGm;wJh�tE<�wkd@&J� tdrftkdrSm æawavyDopGm æ igaew,f?

wdwfqdwf æ jymvJhaewJhn æa&wGif;xJ acgif;ikH@+yD; æ�æ�ukd cspfw,f æ vkd@

Page 74: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;74

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

b,fqDb,f0,f æ [pfatmf wrf;w&wm æbma=umifhygvJ æ?

�tkH@ykH;cspf�oDcsif;ukdrqkdcsifbJ qkd&wma&$&nfpdrfxm;wJh vufypfAkH;ukdukdufrsKd&ovkdygyJ æ vkd@tufuGJaewJh r,f'vif}uD;u æighukd ajymjyw,f?

tJ'DvkdeJ@ ærkd;ukd qef@ajr�mufxm;wJhrrDEkdifaom urf;vufawG[m[kd; æ wkef;uvkdyJighqDrSm æ ajrr_efawG pGef;xifv#ufygyJav æ?

(3)�vlqkdwm ævif;a0pdrf;jrwJh yef;nrsm;pGmxufo&Jajcmuf&m nwnukd æ ykdowd&wwfw,f�

igaooGm;cJhvkd@&Sd&ifigh&J�ocFsKdif;*lrSm æ=uufajccwfwckukdomrSwfwkdiftjzpf pkdufay;xm;yg?wu,fawmh æ tJ'g[migodor# avmu"rRukdtºuGif;rJh azmfjyoGm;jcif;yJ jzpfvdrhfr,f?

[kd;i,fi,f æ ausmif;rajy;wwfcifwkef;uca&yGifhjyxm;wJh ocsFmwyk'fightay: ckeftkyf+yD;rifeDawG &JceJ okwfoGm;zl;w,f?

ig æ owWdaumif;uifrSm æ eDvGifxpfcsKef;wpf æ ESpf æ okH;

Page 75: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 75

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

teuf±_dif;qkH; xkd;usypfvkdufw,f?xl;vSw,fawmhvnf; r[kwfygbl;av æ

a=umufrufzG,f&m vlawG&J�r[mbkwf aA'ifxJrSmrS

iguvnf; �t"dywdbGm;� jzpfcsifcJhwmukd;?

tdrftjyef nrsm;pGmrSm æb,folrS rajymcsifwJhpum;awG ayG@ykduf

ukd,fhukdukd,f �vlrkduf�vkd@ jyefac:cJh&w,f?

1993 æ 1994 æighuAsmav;awG aqG;ajr�a=uuGJ

vrf;ab;tkwfckHay: vJusaew,f æ?

ESif;jrm;wvuf&J� tqdyfeJ@edrdwfraumif;wJhykHjyif

rjrifbl;aom ae@rsm; æ nrsm;ydawmufykdif;zsm;rSm æ 0yfwGm;pk±kH;

ighukd æ csnfxkH;cJhwm æ(ck æ tcsdefwkdifatmif æ)

tvif;pdrf;wef;awG &pfzGmvkd@uG,f?

(4)òrd�jyifvrf;auG@u

awG@cJhzl;wJh *spfypDawGvkdjzpfcJhor#ukd

&,fumarmum jyefajymEkdifwJh tusifhav;aoG;at;at;eJ@ óud;pm;arG;EkdifcJh+yD?

bmyJjzpfjzpfausmufacwf/ a=u;acwf

EsLuvD;,m; uifqm/ tem*wfacwftm;vkH;twGuf

aocsmwJh igh æ a=unmcsufuawmheifhukd xm0& cspfaer,fqkdwmygyJ æ?

Page 76: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;76

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

xdyfxm;&,f æjzpfEkdifr,fqkd&if æ*E�0if yef;yk&yk'frSm æeef;okH;tuQ&meJ@ jc,fr_ef;eifhemrnfav; pmokH;vkH;ukdpD&D oDukH;ay;csifw,f æ?eifhtay:xm;wJh igh&J�cspfjcif;arwWm[mrkd;ay:ukd OD;armh+yD;0if;ypGm vif;jrwkefcgaewJha&$0ga&mif rD;awmufrD;v#HvkdygyJ æ?

ausmif;a&S�u pHy,f±kHrSmAD;eyfpf&J� euQwfwkd@ wvufvuf jyma0r_efoif;ausmif;cef;wGif;rSm ævrif;uav; omcJhzl;w,f æ

cspfaom ausmif;oGm;azmf&J�yef;±kyfv$mukd ar#mfawG;&if;aqG;vsnd�K;acG ajzrajyolav; tw�Ky`wWdjr&myif}uD; odygw,f?

urBmOD;vlwkd@vnf; (*leH&HrSm)i,fu|rf;rsufESma00g;ynm&Sif}uD;rsm;&,f æygVdpmvkH;awGeJ@ightay: rqkH;jzwfygeJ@OD; æ?

�cspfolukdawmifcspfw,fvkd@ rajym&JwJhaumif æ&mpkwaxmifae&pfcJh æxkdokd@jzifh pum;rJhapownf;�

jr&myif}uD;&J�nnf;wGm;oJhoJh oef;acgif,HiSufqkd;tkyfeJ@twl±kwfw&uf vef@ysHoGm;w,f æ?csKd�wJhaom ausmif;om;b0

Page 77: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 77

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

qEN&J� rajyvnfr_teDa&mifrSwfwrf;wckeJ@ cspfoltwGuf yefopPma=omf æ ighukdav æem;vnfyg æ em;vnfyg æem;vnfprf;yg æ?

(5)tJh'Dae@&ufawGrSmrm&fewf&J� b,fbufvufuteufa&mif usrf;csyfwykd'f[mighukd pD;eif;wkdufckdufzkd@jrif;uóud;wkd@ukd jyifvkd@ �o�vkd@aecJhaygh?

bmyJajymajyma&$eJ@puf0,fvkd@r&wJhaemufqkH;uvl&J� tawG@tñuHrSm æoHr_efawG uyfygae&J�ig æ bmukdrS ra=umufcJhbl;?

a[m'Davmu awmufav#muf�ausmufoifykef;ay:u okneJ@pm&ifAvmpmtkyfay:u oknu jrwfw,f�wJhtJ'DatmfoHukd ig&,faecJhw,f?

�rif;uaum æ bmvJ�vkd@teE WawGu 0dkif;ar;awmh1 æ 2 æ 3 æ 4 æ 5 æig æ tukefpOf;pm;w,f6 æ 7 æ 8æ 9 æ 0 æwckrSr[kwfbl;ightwGuf *%ef;r&Sdbl; æ?

aoG;eJ@,ufwJh uwWDygpvkdeDvG&Sif;awmufa=umufcref;vdvd vSywJhESvkH;om;u *DwoHpOfESif;q0d mOfrSm wifwJhur�nf;

Page 78: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;78

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vuG,fna&mufwkdif; æ ig*pfwmwD;aer,f æ?

usqkH;awmhr,fh ppfol&Jtkdui,fb0u "m;eJ@cspfolukd

jyif;&SpGm owd&vkdufovkdrsKd;eifhukd igowd&aew,f?

xdyfxm;a& æxdyfxm;a& æxdyfxm;a& æ

opfckwform;awGr&SdwJh wkdif;jynfrSmig æ v,form; jzpfcsifw,f æ

eif æ bk&ifr æ vmrvkyf&bl;aemf?

awmfawmf=um æwHpOfwvuf&J� usifh0wfrSm

oefvsuftwGuf yef;cl;ay;cGifhrygvkd@ æ&GmZeyk'feJ@ rkd;a&xJ

ig æ wa,mufwnf;rsuf&nf0Jae&ygOD;r,f æ?

iguvnf; cufw,f æuAsmwyk'feJ@

aer0if tifyg,mb,f[m,lrvJvkd@ ar;vm&if

'kwd,t&mukd ig æjiif;w,f æ?

tJ'DvkdeJ@yJarSmufxm;wJh

igh&J� uHaumf&Guf zJcsyfuav;awGavmu}uD;ukd tr#a0&if;

umvrsm;pGm æ =um+yDaumav æ?

(6)awmifndKrSm ysKd;wJhrkd;awG

eifhrsufESmvkH;ukd wkd;oufwJhtcg

Page 79: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 79

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

awmifyifv,fu aA'gawG[maqmufwnf&mr& jzpfukef=uw,f?

a[; æ igajymr,f ææ æ tufqpfwdrfckd; æ wkd@rkwfokefukd E_d;yg'Dvlqkd;twGufvnf;rkd;=urf;wkd@ wpufpuf&Gmyg æ?

�rxkdufwefolqkdwmvGifharsm&rSmygyJ æ�cGJcGmjcif;[m æc&rf;jymusnfzl;ukdtqdyfcsKdawG vdrf;okwfESvkH;om; wnfhwnfhqDcsdef&G,f armif;ðzwfvkdufw,f æ?

oufjyif;a0a0ca&wkd@ ESif;pufzm;vsm;rsuf&nfukdpm;wJhacsmufcsm;zG,f pum;rJhnig[m æ xufykdif;csKd;cH&wJhwjcrf;yJh �v�yJ jzpfw,f?

tdyfrufxJu urBmppfvkdt±kd;òydif;òydif;naetkdu æajrukd&Sdckd; æjrLckd;wkd@ aysmif;td!GwfwGJvli,fb0&J�n&dyfwkd@ r_efa00rf;enf;cJh&w,f?

tcifqkH; rjzpfcJhayr,fhtcifqkH;awGta=umiff; ajymwkdif;owd&rdaeus oli,fcsif;wa,mufqDig æ ra&mufa&mufatmif oGm;r,f æ?

+yD;awmh æ

Page 80: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;80

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

c±dk;c±dkif æ vufzuf&nfqkdifav;rSmuAsmta=umif; pmta=umif;awGajym&if;ukd,fhukdukd,f jyefvnfzefqif;ypfr,f æ uG,f?

t&uform;uolwyg;ukd vGrf;qGwfwm&,fp&m r[kwfygbl;w&Hwcg&J�jyefrvmwJholwkd@od=uzkd@aumif;w,f æ?

avnif;uav;a& æig cspfjrwf&wJh urBm&J�xdyfxm;ukdol@qHEG,fcufav;awGzGm;ceJ vGifh0JoGm;±kHwcsufavmuf tkH@onf; wkdufcwfay;yg æ?

avpD;xJrSmzGm=uJvSyae&Smr,fhol@&J�auomqHjrukdta0;uae æ ±_dufar$; vGrf;qGwfyg&apOD;aemf æ?

(7)txD;usefawmifukd tkyfpkd;zkd@ewfjynfu &GmcswJhightwGuf æ tnw&rdk; æ a&aeygapawmh æ?

tJ'Dn[mwjcrf;yJh �v�utoufay;+yD; umuG,fcJh&wJhtvHrvSJrD �n� æ jzpfw,f?

jruf±kdif;u ærkd;ukyfpuf0kdif;ukd erf;r&ovkdrsKd;aeeJ@vu æwa,mufukdwa,muf rykdifqkdifEkdif=uovkdrsKd;

Page 81: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 81

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

±kd;om;pGm æ wkd@a0;vkduf=uygpkd@?cspfolukd jrwfEkd;±kHeJ@t&m&mukd vufjzef@rdk; apmifha&SmufcsifwJhvli,fck æ c|if;csufeJ@ vufeufcsvkdufygw,f æ?

awavb0&J�yxrqk& trSm;awGukdvG,ftdwfndKxJ xnfh+yD;rD;tdrfvufqGJ æ&mZ0ifxJrSm c&D;quf&OD;r,f?

xdyfxm;a& æuacsonfwkd@&J� aw;awGeJ@+idrfat;aysmf&$if xm0pOf csrf;ajr�apom; æaumif;aom rkd;aomufcsdefYvnf;+idrfoufwnf=unfap æig æ qkawmif;ay;aer,f æ?

yef;cl;&if;oli,fcsif;awGeJ@ae&if; æpum;ajym&if; æoDcsif;av;awGqkd&if ærif; æ ighukd arhoGm;rSmyg æ?

ckawmh æ oGm;awmhaemfig cspfjrwf&wJh aea&mifjcnfawGeJ@ rdef;rysKdukd�b0� qkdwJh rm,mEkdifiHtkdu æapmifhóudvkd@ aea&mhr,f æomrn vrf;cGJrSm æ0rf;renf;ovkd igwkd@E_wfqufreufjzefcgrSm æ atmifjrifygapreufjzefcgrSm æ atmifjrifygapreufjzefcgwkdif;rSm æ atmifjrifygap æxdyfxm;a&? ?

(wm&mrif;a0 trSwfw& http://www.taryarminwaimemorial.blogspot.com/rS ul;,lonf)

Page 82: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;82

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 4 )

psmye rSwfwrf;"mwfyHkrsm;

(=o*wfpf 7/ 2007 ck/ &efukef a&a0; ok\ef)

Page 83: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 83

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&$bkef;vl (wm&mrif;a0)(1966 =2007)

Page 84: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;84

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

psmye vufurf; a=umfjim

Page 85: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 85

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 86: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;86

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

rdom;pk&J� trSwfw& vGrf;ol�yef;jcif;av;awGaygh æ

Page 87: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 87

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

&Spfq,fh&Spf rsKd;qufausmif;om;rsm; &J� aemufqkH; E_wfqufpum; æ?

om,m0wDaxmifrSoli,fcsif;rsm;&J� vGrf;ol�yef;jcif;

ol�twGuf0rf;enf;jcif;rSwfwrf; pmtkyfav;

Page 88: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;88

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

psmye udk vdkufygydk@aqmifay;r,fholrsm; 33 vrf;/ avxefukef;rSm pka0;ae=uwmyg?

psmyeum;udk udk,fwdkif vdkufarmif;ydk@ay;r,fh udkausmfol

Page 89: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 89

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

psmyeum; udkjyifqifaewJhudkausmfol

udkausmfol eJ@ udkZm*em

raemf[&D eJ@roef;jrifhatmif

Page 90: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;90

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

±kyfuvyfudk jyifqifae=uwJh udkausmfol eJ@ roef;jrifhatmif

rSefacgif;xJu wm&mrif;a0

±kyftavmif; udk o,faqmif=upOf

Page 91: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 91

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

acwfaeav; ESifh raemf[&D

yef;awG=um;uwm&mrif;a0

Page 92: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;92

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

om;&J� psmyeudkoGm;r,fhazaz OD;ausmf&Sdef

ol�udk cspfcif=uwJhpmaye,frS yk~dKvfwcsKd�

88 rsKd;qufausmif;om;rsm;udk,fpm; rif;udkEdkif udk,fwdkif a&;zGJ�&GwfqdkwJh=u,faºuowdk@om;

Page 93: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 93

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

udkudk}uD; ESifh rif;udkEdkif

("mwfyHktcsKd�udk tifwmeufu ,lygw,f?cGifhðycsuf rawmif;cHEdkifcJhjcif;twGuf av;pm;pGm awmif;yeftyfygw,f)

33 vrf;rSm um;r&vdk@ qüjyae=uolrsm;

Page 94: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;94

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 95: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 95

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 5 )

wm&mrif;a0 trSwfw& uAsmrsm;

=u,faºu owdk@om; (rif;udkEdkif)wm&mrif;a0odk@ tvGrf; (atmif'if)

xm0& tdyfaysmfoGm;wJh =u,f (acvGef;)vlrdkufrsm;ESifh cGJcGmjcif; (udkòz;)

arSmfom;rD;v#H (rdk;v_difn)vGrf;qGwf=u,f (ndrf;ndK)wm&maºuwJh n (yef'dk&m)wm&mrif;a0 (pef;pef;wif)

xm0&vif;r,fh wm&modk@ (aEGql;vuFm)a&$bkef;vl (odk@r[kwf) wm&mrif;a0eJ@ e,fpnf;rjcm; uAsmrsm; (xdkufolEdkif)

ta0;u yef;csDum; (armiftdk;)vkvif=u,f (atmifa0;)

Page 96: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;96

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 97: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 97

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

oli,fcsif;rif;[m ,Hk=unf&mudk&ifaoG;vdkvnf; arG;cJhw,f?

oli,fcsif;rif;[m '%f&mawGudkqDrD;vdkvnf; xGef;cJhw,f?

oli,fcsif;rif;[m udk,fhtemudk,fhv#meJ@ jyefoyf&SifwwfcJh+yD;+yDyJ?

oli,fcsif;rif;[mudk,fhta&jym; udk,fv$mudk,fht±dk;udk tyfvdkaoG;udk,fh0wfpHk udk,fcsKyfvdk@ususee vScJh+yD;+yDyJ?

oli,fcsif;oGm;ESifh oli,fcsif;=u,ftpif;pif; aºuwJha[m'DuBmajr&J� temw&awGudkpGrf;or# ukpm;zdk@igwdk@ ae&pfcJhOD;r,f?

=u,faºu owdk@om;

rif;udkedkif

oGm;ESifh oli,fcsif;aetpif;pif;ylwJhuBmajr&J� '%f&mawGudkvufz0g;awGeJ@ umuG,fzdk@igwdk@ ae&pfcJhOD;r,f?

oGm;ESifh oli,fcsif;uBmajr&J� a=uuGJjcif;"mwfjym;xJrif;&J� uAsmawGrmwdumpDzdk@igwdk@ ae&pfcJhOD;r,f?

oGm;ESifh oli,fcsif;ausmif;eH&Hw0dkufa'gif;tvH jyefpdkufwJhwae@igwdk@ æ æ æ ? ?

(2007 -o*kwfv 7 &ufae�u wm&mrif;a0&J� psmyerSm

88 rsKd;qufausmif;om;rsm;udk,fpm; rif;udkEdkif

a&;zGJ�&GwfqdkwJh uAsm)

Page 98: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;98

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

nDav;=o*wfpf&J� rkd;a&pufawGxJrif;uawmh cGJcGmoGm;cJh+yD

r_efr_dif;at;pufwJh aumif;uifrSmòyifjrif;waumif&J� cGmoHawGom

yJhwifxyf usef&pfcJh æ?

nDav;rif;cspfwJh b0ukd

rif;trsm;}uD; jyefay;qyfcJhrif;cspfwJh vl@avmuukd

rif;taEG;axG;qkH; ±d_uferf;cJh'%f&mawGtjynfheJ@/ rif;&J�ESvkH;om;u

aoG;pufpufus/ ikdnnf;aewmawmif æ rS?

wm&mrif;a0okd@ tvGrf;

atmif'if

Page 99: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 99

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tEkynmeJ@ EkdifiHa&;b0ESpfckpm arG;zGm;b0ESpfckrSm }uD;jyif;

b0ESpfckpvkH;ukd yckH;ay:rSmxrf;wwfpGrf;or#/ rif;wm0ef,lcJhwmtif;pdefaxmif}uD; odygw,f æo&ufaxmif}uD; odygw,f æ

om,m0wDaxmif}uD; odygw,f æ�tmvl;pm;olrsm;� æ odygw,f æ uG,f æ

uH=uRmukd r,kH&JcJhayr,fhwkd;wkd;av; qkawmif;cJhzl;yg&J�

�wae@awmh jyefqkHawG@=ur,f æ� vkd@ckawmhvnf;'DuH=uRmuyJ

igwkd@ukd &uf&ufpufpuf æ cGJ æ

oGm;ESifhuG,fb0qkdwm wkdwkdav; æ vkd@

rif; oufaojycJh+yDtJh'D æ b0wdkwkdav;ukdyJteuf±d_if;qkH; cspfruf=uzkd@tjrifhrm;qkH; ay;qyf=uzkd@

tawmufyqkH; wG,fzuf&J=uzkd@t±kd;om;qkH; a=uuGJwwf=uzkd@

rif; æ igwkd@ukd oifjycJh+yDyJ æ? ?

-o*kwfv 10/ 2007

Page 100: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;100

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

=u,fwyGifhvGifhxGufaºucdkufyifhoufawG ±d_uf&jyefw,f æ?

�ryGifhbJ zl;cJh&wJhaumifrdk@ arSmifw,f� wJhtckawmh cifAsm;tvif;awG=um; xGufoGm;cJh+yD?

�w,fvDzkef;ac:oHawG =um;wmawmifjyefrxl;jzpfwJhaumif� wJhtckawmh cifAsm;jyefxl;p&mrvdkatmif xGufoGm;cJh+yD?

�ighrSmwa,mufwnf; jzpfae&wJhtxJa0gueJ aysmufqHk;vdkuf&� wJhtckawmh cifAsm;taiG@awG=um; aysmufuG,foGm;cJh+yD?

�avmurm,mqdkwmtwD;cH&wJhAHkawG&J� *DwygyJ� wJhtckawmh cifAsm;AHkoHawGr=um;wJht&yfqD xGufoGm;cJh+yD?

�,Hk=unfxm;prf; a&cdk;a&aiG@awGuvnf;yifv,fudk ypfaygufpdkufysKd;Edkif&r,fqdkwm� wJhtckawmh cifAsm;yifv,fudk pdkufysKd;jy+yD; xGufoGm;cJh+yD?

�arara& æ rdk;wdrfawGxJ ajcypfvufypfom; 0iftdyfypfvdkufcsif&J�� wJhtckawmh cifAsm;ajcypfvufypftdyfaeyHkrsm;usaemfwdk@ac:wmawmif r=um;awmhbl;? ?

(bavmh*g nDnD (oHvGif) &J� bavmh*fwGif -o*kwfv

6 &uf 2007 &ufpGJjzifh azmfjycJhaom uAsm)

xm0& tdyfaysmfoGm;wJh =u,f

acvGef;

Page 101: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 101

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vlawGaygh æenf;enf;awmh ±l;ae=uw,f

'g[m vlwa,mufaowm r[kwfbl;tEkynmwckaooGm;wmbmeJ@ tpm;xdk;jy=urSmvJ

a=uuGJzl;yg&J�vdk@ ajymjyae±HkeJ@aum&ifckefoHawG jyef&EdkifrSmvm;

pum;tvGefrsm;wJh vlawGtck aoae=u+yDvm;

cifAsm;[m ayghpwm; r[kwfwmenf;enf;awmh emw,fAsm

romawG vdkufydk@=ubk&m;awG wnfvdkuf=u

0rf;enf;jyvdkuf=uowif;awG a&mif;pm;vdkuf=u

vlrdkufrsm;ESifh cGJcGmjcif;

udkjzdK;

Page 102: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;102

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

&ifxJu atmifh+yD;emvmw,fcifAsm; apmapmxGufoGm;wmvnf;cyfaumif;aumif;ygyJAsmvlawG[m tEkynmudk em;rSrvnf=uwmcifAsm;&J� ESvHk;om;}uD;udk csxm;wmawmifb,faumifrS vmrpm;=ubl;usaemfwdk@rSmu wrf;wrdef;armae&vJao=uvJao=u�ighb0wckvHk;eJ@ vJaovdkuf=u�tWrmeawGudk c0gcs+yD;c%jzpfjzpfaygh tEkynmjrpfxJckefcsvdkufw,fusaemf bmrSjyefr&awmhbl;tEkynmudk ±kyfawGeJ@ wefzdk;jzwfae=uw,fvlawG b0ajymif;ukef=u+yDAef;*dk;&J�yef;csDwcsyf[m oef;csDwefcJhcsdefrSmrm&DvifrGef±dk;&J�"mwfyHkwcsyf b,favmufwefygovJusaemfh&ifxJrSm cHjyif;pdwfawGcsnf;yJcyf±dkif;±dkif;yJ ajymvdkufawmhr,faomufoHk;udkruswJh aorif;uGmtEkynmudkrS ac:oGm;w,fbmrS vm&Sif;jyrae=ueJ@awmhb,favmuf ±dkif;=uvJqdkwmbk&m;yg odoGm;+yD�vlrdkufawGaum vlaumif;awGudkaum cifAsm;xm;cJh+yD�&ifxJrSm twm;tqD;r&SdolawGvGrf;=u æ? ?

Page 103: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 103

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vli,fwa,muf&J�ausmufxGif;&mZ0iftyDjyifqkH;jzpfapr,fh

a[m'Dpum;vkH;rsm;&J�vrf;r[mcHpm;csufawGukd ukd,fpm;ðyzufwG,fcJh

90 vGefvli,fawG[mol@,Ofaus;r_rSm xGef;um;cJhzl;w,f?

z,fay;vkduf=uprf;ygrmefewf&J@twGif;om;ukd

v_dufv_dufvSJvSJ pm;aomufzkd@twGufarSmfom;rD;v#H c&D;xGufoGm;jyef+yD?

ar#mfvifhcsufeJ@ aoqkH;aeolawG&J�vrif;uifqmukd ukpm;zkd@

arSmf0ifaewJhpum;vkH;awGeJ@ol@ukd,fol tavmifu|rf;cHcJhwJh

arSmfom;rD;v#HumveJ@ tmumoukdyg

ul;pufavmifu|rf;apcJh+yD æ? ?

arSmfom; rD;v#H

rdk;vSKdifn

Page 104: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;104

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�aqmif;wckrSmyg0ifcJhzl;wJh ESif;wpufvdkpm&if;vnf; r&Sd/ eHygwfvnf; rodb,ftxdrSvnf; r}uD;us,fygbl;uG,f� wJh?

ol@udk,fol EdSrfhcsajr}uD;&J� oauFweJ@tEkynmudk yef;vdkar$;jrapcJhw,fvli,fwa,mufua&;wJh ausmufxGif;&mZ0ifawGusaemfwdk@&iftHkudk wnfhwnfhypfaygufvdk@cspfoludk ESvHk;om;topfeJ@ cspf=unfhzdk@b0udk ±_axmifhtopfeJ@csOf;uyfzdk@avmuudk jrwfEdk;jcif;oufoufeJ@ apmifha&Smufzdk@ol@&J�tEkynm aygif;acsmifav;xJrSmavmuygvw&m;udk pDuHk;a&;zGJ@avnif;av;vdk woGJ@oGJ@wdkufcwfcJhw,ftJ'D æ =u,fuav;wvHk;ayghtHk@ysarSmif&D avmu"HxpfcsKef;rSmusaemfwdk@ESvHk;om;awG vif;yGifhysKdjrpfzdk@ol&J�tEkynmykckH;tm;eJ@ xrf;wifay;aeqJc&D;wckudk xGufcGmoGm;cJh&+yDESvHk;om;&Sdvdk@ usaemfwdk@ vGrf;qGwf&ESvHk;om;&Sdvdk@ usaemfwdk@ a=uuGJ&ESvHk;om;&Sdvdk@ usaemfwdk@ ESarsmwrf;w&tudka& ævGrf;qGwf=u,fuav;u ay;wJhtvif;&mifrSmatmufarhowd&jcif;awG xyfaygif;vdk@tudk aumif;&mok*wda&mufygapAsm æ? ?

vGrf;qGwf=u,f

ndrf;ndK

Page 105: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 105

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tJ'Dnu=u,fawGtm;vHk;

a&qif;aomuf=uw,f æyifv,f&J� iefysys*k%foWdrSm

tm;vHk; pdkpdkpGwfpGwfeJ@ ævrif;u r=unfh&Jvdk�

rsufESmv$JoGm;w,f æææ

"m;oGm;awG òy;òy;jyufjyufvufvufxwJh n

raumif;qdk;0g;awG jrL;x&ifckefoHwðyHwreJ@ AHkwD;uuAsmawG zdwfpifxGufus

yef; yGifh awG a¹c csyÌvuf rdk;awG &Gm us

arm [kduf EGrf; vsææ

[dk; axmifhwae&mrSmawmh0wfpHkjzLwvGifhvGifheJ@

*sLEdk&,faemufxyf=u,fwyGifh&,f

tarSmifxJudkpdkufvdk@ai;=unfhaevdkufwm

t=um æ æ }uD; æ? ?

wm&maºuwJh n

yef'dk7m

Page 106: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;106

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

avmuudk cHkrifavmuudk cspfcif

avmuudk tvSqif

cHkrifqJ cspfcifqJ tvSqifqJavmuu qHk;±_H;oGm;

wm&mrif;a0=u,fwyGifh

aºuvifhapmayr,fhpmaumif;uif

tcif;tusif;rSmwm&mrif;a0

vif;vufvdk@aeuBmrysufavoa&G@ æ? ?

wm&mrif;a0

prf;prf;wif

Page 107: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 107

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

qdkif;oH AHkoHrygbJeJ@cifAsm;xGufoGm;wJhae@urdk;awG ndK�aevdkufwm æ?

wm0efauscJhygw,fqdkwmxufydk+yD;wefzdk;&SdatmifcifAsm; aexdkifcJhwmyg?

vl@tcGifhta&;eJ@ vGwfvyfcGifhawGrdk;vdkacgifaewJhacwfrSmcifAsm;wD;jycJhwJh AHkoHawGutm;rmeftppf jzpfapcJhw,f?

tvHrxlcJhwJh vufawGeJ@b,fvufxJrSm 0Sufxm;wJhyHkjyifawGudkrajymEdkifawmhayr,fhreufjzefrSmxm;cJhwJhcifAsm;&J�rsufESmudktqHk;r&Sdtem*wfrsm;pGmwkdifvleHygwf 13 tjzpfeJ@jrifa,mifae=uOD;rSmyg æ?

cifAsm;a&;cJhwJhoHo&maw;oGm;xJuvdk,rrif;qDrSm eDudk&JeJ@awG@&J�vm;´'gayr,fh aocsmygw,fcifAsm;u b,fol@&J�xdkifcHkudkrStwif;t"R rvkcJhbl;qdkawmhaumif;&mrGef&mudkyJ a&muf&rSmaygh æ?

cifAsm;xm;cJhwJhusaemfwdk@aewJhEdkifiHucifAsm; rjrifvdkuf&wJha&$0ga&mifawmfvSefa&;ta=umif;cifAsm;udk ajymjycsifvdkufwm?

tm%m±l; zufqpfvufopfawG&J�&ufpufr_awG æ ±dkif;ysr_awG ætkd æ tudk a&$bkef;vlñuHwJhtcg cifAsm;&J�tdyfrufawGeJ@jrif;pD;xGuf+yD; =unfhvSnfhygOD;? ?

(q&m wm&mrif;a0 odk� trSwfw&)

xm0&vif;r,fh wm&modk�

aeGql;vuFm

Page 108: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;108

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ydwfroGm;&ao;wJhom;}uD;wdk@&J� ausmif;pmtkyfrSma'gif;±kyfuav;awG om;i,fqGJawmharar æ rsuf&nf0Ja&mhr,f?

a&$bkef;vl (ar#mf uAsmrS)

pufbD;awG pD;vmwJh tjzLtpdrf;0wf ausmif;om;wpk vrf;ab;rSm&yf+yD; a'gif;tvHudk±kwfw&uf jzef@vdkuf=uw,f? zrf;qD;ausmif;om; jyefv$wfa&;/ ausmif;om;or~zGJ@pnf;a&; awmif;qkdwJh aºu;a=umfoHawG 84 vrf;ay:rSm nHoGm;w,f? c%=umawmhppfum;awG vkHxdef;awG a&mufvmw,f? vlpkrcGJcif oli,fcsif;u a&$bkef;vl&JJ�uAsmpm&Gufav; rarhcifay;vkdufzdk@ ajymw,f? 1990 ckESpf Zlvkdifv/ r�av; òr�jy/vlxkwdkufyGJeJ@ vrf;ray:u ol&Jaumif;awG/ usaemf tJ'D tjzpftysufav;udk trSwfw&&Sdaewwfygw,f?

jym0if;0dk;0g;wJhaqmif;ESif;rsm;uomordkif;&J� bmompum;jzpfr,fqkd&ifwvdrfhvdrfhc,Gef;wJhaoG;pGef;ESif;pufawG æ wdk@jynfrSm rd_if;rd_if;a0a&mhr,f?

a&$bkef;vl (O'gef; uAsmrS)

a&$bkef;vl (odk�r[kwf) wm&mrif;a0eJ� e,fpnf;rjcm; uAsmrsm;

xdkufoledkif

Page 109: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 109

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

avwcsufwcsuf wdkufvdkufwkdif; va&mifatmufu 0g;&GufawG usaemhfvufay:rSmt&dyfvmvm xdk;aew,f? 0g;qpfudk jzwfxm;wJh a&aEG;=urf;cGufawGudk pDodrf;+yD;ppfykcufay:wuftdyfzdk@ usaemf jyifqifrdw,f? nOfheufae+yDav? cifAsm; cke &GwfjywJha&$bkef;vl&J�uAsmav; csa&;xm;&if aumif;r,f? =um&if arhoGm;vdrfhr,f wJh? v&dyfðcHwJh±dk;r/ aomif&if;&J� ppfcsDoDcsif;awG/ aoG;eJ@a&;wJh rSwfwdkifawG wcgwcg usaemfowd&rdwwfw,f? q,fhig;ESpf q,fajcmufESpfawmh =umcJhyg+yD? uAsmeJ@uspfwJhóu;awG±dk;rudk wcgu &pfywfcJhzl;w,f?

oGm;ESifh oli,fcsif;aetpif;pif;ylwJhuBmajr&J� '%f&mudkvufz0g;awGeJ@ umzdk@igwkd@ ae&pfcJhtkH;r,f?

rif;udkEkdif (2007 ckESpf =o*wfpfv/ wm&mrif;a0&J�psmyerSm &Spfq,hf&SpfrsKd;qufausmif;om;awG&J�udk,fpm; &GwfqdkwJh =u,faºuowdk@om; uAsmrS)

'Dbuf uBmacwf&J�&J&ifhwJh orkdif;a=umif;[mwdk@jynfu ausmif;om;tavmif;awGqDrSm &Sdw,fwJh?

udkatmif'ifa&uBmajr&J� a=uuGJjcif;ykH&dyfawGudkaq;a=umoef@pifzkd@ol@uAsmawGukd usaemfwdk@ &GwfzwfcJhzl;w,f?

tdrfrufr&SdwJh nawGxJaysmufqkH;aewJh nDtudkawGudk&Smzdk@ol@ uAsmawGudkusaemf rD;xGef;cJh&zl;w,f?

tESpf 20 Asm æ&ifbwfay:rSmom tQ&m rwifcJh&ifavwkdufpm;vdk@ vGifh+yDaygh? ?

(udka&$bkef;vl uG,fvGefjcif; 2 ESpfjynfh)

Page 110: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;110

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

usaemf=unfhavh&SdwJhyef;csDum;awG &Sdw,f?wcsKd�u teD;uyf yef;csDum;awG?wcsKd�u ta0;u yef;csDum;awG?udka&$bkef;vl[musaemf=unfhavh&SdwJhusaemf&J� ta0;u yef;csDum;wcsyfaygh?ol@udkol@tudk}uD;avmufol@rdbawGavmufusaemf r&if;ESD;cJh?usaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?ol@udkuAsmq&mav;88 rsKd;quf ausmif;om;acgif;aqmifav;tjzpf odcJhusaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?88 ta&;awmfyHk}uD; rjzpfcifuwnf;uolwdk@nDtudk&J@ uAsmawGvufa&;rlawGeJ@ zwfcJh&?ta&;awmfyHkaoG;awGudkxHk;awGeJ@ okwfwJhumvawGrSmol@uAsmawGu ydkvdk@awmufycJh?rd>mawG ausmif;zGifhcsdef*k%fwk*k%fòyifjyZmwf oGm;=unfh=ur,fhazmufjyefolwcsKd�udk oa&mfxm;wJhol@&J�ausmif;zGihfcsdef uAsmausmif;om;awG=um; ausmf=um;cJha&$bkef;vlqdkwmawmfvSefwJh armf'efuAsmq&m jzpfcJh+yDusaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?

ta0;u yef;csDum;

armiftdk;

Page 111: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 111

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

89 rwfvxJol@tudk}uD; tzrf;cH&+yD;aemufydkif;

omrefausmif;om; r[kwfwJhol&ef ig pnf;jywfwJhol

Auo/ &uo tpnf;a0;awGrSmausmif;om;acgif;aqmifav;tjzpf wm0efauscJh

usaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?awmfvSefwJh armf'efuAsmq&m

&Spfav;vHk; rsKd;qufausmif;om; acgif;aqmifav;a&$bkef;vlqdkwm atmif'if&J�nDaygh?

ol@tazu EdkifiHa&;orm;a[mif;}uD;om;awGvnf; rajymif;vJwJhpdwfxm;eJ@

88 rsKd;qufausmif;om;awGtjzpfppftm%m&Sifudk awmfvSefcJh

usaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?tJ'Dyef;csDum;u

a&=unftdkifrSonftif;pdef/ o&uf/ om,m0wDaxmifawGtxd ausmf=um;cJhaygh?

usaemhf&J� ta0;u yef;csDum;udk91 ckESpfrSm

tif;pdefaxmifrSm axmif0g'gawGudkpdefac:vdk@qüjyvdk@qdk+yD;

axmiftm%myg;uGufom;awGuom,m0wDaxmif oD;oef@wdkufxJudk

ajymif;a&$�cJh?q&mpHyef;csDum;csyf}uD;&SdwJh

om,m0wDaxmif aps;wdkuf wkdufcef;eJ@uyfvsufrSmusaemfh&J� ta0;u yef;csDum; a&mufaewmodayr,fh

usaemfoGm;=unfhcGifh r&SdcJh?'DvdkeJ@

92 rSm usaemf axmifuvGwfcsdeftxdusaemhfta0;u yefcsDum;eJ@ rqHkjzpfvdkuf=u

tJ'Daemuf usaemfhyef;csDum;udko&ufaxmif xyfajymif;a&$�vdkufw,fvdk@

=um;odcJh&?a'gif;tvHudkifpGJ

axmifxJ0ifoGm;wJh

Page 112: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;112

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

usaemfh ta0;u yef;csDum;94 ckESpfrSmuavmifwH udkifpGJ+yD; jyefxGufcJh?r=umcif wm&mrif;a0 qdkwJharmf'efpma&;q&mav;tjzpfausmf=um;vmcJhusaemfh&J� ta0;u yef;csDum;?ol@uavmifvufeufeJ@ppftm%m±l;awGudk edrdwfyHkðy wdkufcdkufcJh?ol@&J�atmifjrifjcif;awGeJ@twlraemf[&D qdkwJh uAsmq&mrav;wa,mufeJ@vufxyfcJhol@&J�b0rSm taysmfqHk;umvrsm;aygh?2002 ckESpf usaemf jynfya&mufcsdefusaemhf ta0;u yef;csDum;udkowd&rdcJh?'gayr,fhtrdajrudk rypfjynfyajrudk rcspfwJh ol@twGufol@atmifjrifr_awGuoleJ@ eD;uyfpGm&SdaecJhusaemhf&J� ta0;u yef;csDum;?awmfvSefwJh armf'efuAsmq&mav;ausmif;om;acgif;aqmifav;armf'ef0�Ka&;q&mav;±kyf&SifZmwf!$ef;a&;q&mav;ol@atmifjrifr_ rSwfwdkifawGwdkifaygif;rsm;pGm pdkufxlEkdifcJh?

ol@aumif;owif;awGta0;uae =um;ae&ovdk

ol@qdk;owif;awGvnf;=um;vmcJh&?

ol@om;av;wa,muf&+yD;cgrStdrfaxmifa&;òyuGJ

om;uGJ r,m;uGJ t&ufpGJusaemhf ta0;u yefcsDum;av;ta&mifawG azsmhawmha=uuGJ

'DvdkeJ@jyefjyifa&;csdefr&vdkuf&SmwJh

usaemfh&J� ta0;u yef;csDum;ol@uif;bwfpfay:rSm a&;vdkufwJh

yvHk qdkwJh aemufqHk;uAsmav;[m2007 =o*wfpf 5 rSm

vl@avmuxJu aemufqHk;xGufcGmzdk@edrdwfyHkjy a&;vdkufava&mhovm;

usaemhf&J� ta0;u yef;csDum;a&? ?

(2009/ ZGef 15)

Page 113: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 113

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wm wm wm wm wm 0efauscJhwJh 88 cGyfa'gif;&m &m &m &m &m oufyef t=urf;rzuf awmfvSefa&;orm;rif;rif;rif;rif;rif; qdk;rif;npfudk ykefuefjcm;em;ola0 a0 a0 a0 a0 zl;vmr,fh yef;opfawG rsKd;aphcscJhavw,f? ?

(Zlvdkif 18/ 2009)

vkvif=u,f

atmifa0;

Page 114: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;114

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 115: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 115

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tydkif; ( 6 )

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;

rdk;acgifwJhavmurSm tudk@udk,fpm; usaemfwdk@ (aebkef;vwf)usaemf rodaom wm&mrif;a0 (xifrif;rif;vwf)

E_wfqufjcif; (cufrm)a&$bkef;vludk owd&jcif; (bdk=unf)

i&Jcef;u jcaoFh (pdk;xufcdkif)=u,faºuwyGifh æ (ar+idrf;)

udka&$bkef;vl ESifh wavSwnf;pD; (rif;Zif)wm&mrif;a0 (odk@r[kwf) jrm;xufjrifhatmif ysHwJhiSuf (jrifhpdk;)

yef;acwfu vrif;odk@ vGrf;csif; (yef;csD xdefvif;)nDav;rGef tvnfvmwkef;u (rif;vGif)

wm&mrif;a0 eJ@ ol@arG;pm;tazta=umif; (armifpGrf;&nf)88 xJu wa,muf (armif&pf)

Page 116: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;116

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 117: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 117

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

yef;acwfu vrif; æyef;csDq&mav;wa,muf/ aemuf olcspfwJhtEkynm/ olcspfwJhaumifrav; æ/ ol@&J�

tEkynmtay: ±l;oGyfr_ æ aemufqHk; tEkynm&J� tqHk;rJhwJhpGrf;yum; æ? xyfcg xyfcg zwfjzpfovdk zwfrdwJhtcgwdkif; usaemf rsuf&nf0J&w,f æ?

oifESifh eHeufcif;udkom 0ifcGifhðyrnf æ? tJ'Dhpmtkyfav;udk zwft+yD;rSm usaemf&J�pdwfxJudk zdk;=u,f&J�0d mOfu uyfygvmw,f?

ta&S�òrd�±dk;ay:u rdk;a&pufrsm; æ? *sLEdkqdkwJh uacsonfrav; usaemf&J�tm±HkxJrSmajyjypfvSypGm uaew,f æ? tEkynm&Sifrav;*sLEdk&J� ESvHk;ckefoHawGu usaemfhESvHk;ckefoHawGeJ@ xyfwlusoGm;w,f?

odk;aqmif;*pfwmwvuf&J� rSwfwrf; æ? tEkynmarSmf0ifaewJh rD;awmuf&pforfqdkwJhuAsm&Snfwyk'f æ usaemhf&J�ESvHk;om;udk nifnifomomav; zrf;qkwf,liifoGm;w,f?0w�Kav;&J�tqHk; æ tEkynmorm;wa,muf&J�pdwfudk &Sif;&Sif;}uD;jrifodoGm;csdefrSm usaemf=uufoD;ar$;n�if;xrdw,f?

rdk;acgifaewJhavmurSm tudk@udk,fpm; usaemfwdk@ æ æaebkef;vwf

Page 118: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;118

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

"m;oGm;ay:rSmuwJh qyfuyf æyifv,fw0uf awmifwef;w0ufjzpfaewJh aumifav; æ{'if uacsonf ævli,fwa,muf&J� ausmufxGif;&mZ0if æòydifjrif;wdk&J� cGmoH æ

vGrf;w,f æ vGrf;w,f æ?vSyajyjypfwJh pum;vHk;twGJtqufawG&J� t&Sifocif ævli,fawG&J�pdwfxJudk xGif;azmuf0if=unhf pdwf0d mOfwckvHk;rSm tEkynmtwd+yD;wJhusaemfav;pm;tm;uscJh&wJh pma&;q&m æ

tudka& æ

tudkwl;azmfcJhwJh ajrpdkifajrcJawGudk zufwG,f&if; ætudka&;vdk@r+yD;cJhwJh ausmufxGif;&mZ0ifudk usaemfwdk@ qufxGif;r,f ærdk;acgifaewJhavmurSm tudk@udk,fpm; usaemfwdk@ AHkawG qufwD;r,fAsm æ? ?

Page 119: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 119

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ol@udk wm&mrif;a0tjzpfeJ@ rñuHbl;/ rawG@bl;vdkuf&yg/ ol@pmawGudkom zwfcGifh&if;ESD;cGifh&cJhygw,f? ol@udk odcJh &if;EêD;cJhwkef;u nDnD/ aemuf a&$bkef;vltjzpfeJ@om?

oleJ@usaemfwdk@wawG pwifwGJcJhwmu vGefcJhwJhESpfaygif;20 ausmf/ 88 ta&;tcif;}uD;jzpfcgp/ usaemfwdk@ausmif;om;awG wdk;wdk;wdwfwdwfeJ@ ajratmufv_yf&Sm;r_awG vkyfaecsdef/oli,fcsif;vnf; jzpf/ nDrwydkif;vnf;jzpfwJh olwdk@(udkatmif'if/ a&$bkef;vl) nDru usaemfhudkawmifOuUvmybufu tdrf}uD;wtdrfudk ac:oGm;w,f? tJh'Dtdrfa&mufawmh tdrftay:xyfrSm udkatmif'ifudk vSJ+yD;tem;,laewm awG�&w,f? yifyef;+yD; aumif;aumif; rtdyf&ao;wJhyHkygyJ? udkatmif'ifeJ@ a&S;a[mif;aESmif;jzpfawG tenf;i,fajym+yD; udkatmif'ifu tckolvkyfaewJhta=umif;awG/ a&S�vkyfief;pOfawG &Sif;vif;ajymjycJhw,f? aemuf udkatmif'ifeJ@pum;ajym+yD;jyefr,ftvkyfrSm a&$bkef; a&mufvmw,f? 'geJ� a&$bkef;eJ@yg pum;qufajymjzpfcJhw,f? tJh'Daemufydkif;up+yD; oleJ@ tvkyftwlwl vkyfjzpfcJhwmygyJ?

ta=umif;trsKd;rsKd;a=umifh ol usaemfwdk@tdrfrSm vmaew,f/ ol&,f usaemf&,f tjcm;taygif;toif;awG aygif;+yD; jynfol@udk,f&HawmfwyfOD; ukd zJG@w,f? olu OuUÏ? yOPrEdkifiHawmfpmapmifukd xkwfa0cJhw,f? tJh'Duwnf;u ol[m tEkynmorm;ppfppfrSef; odomxif&Sm;cJhw,f? vufa&;vufom;utp pma&;jcif;twwfynm/ tdkif'D,myg xl;xl;jcm;jcm; &SdcJhw,f?ol usaemfwdk@tdrfrSmaecJhwJhwav#mufvkH; ol@udk pmzwfaewm&,f/ pma&;aewm&,fyJ tawG@& rsm;w,f? usaemfwdk@oli,fcsif;nDtwGuf oDcsif;wyk'fvnf; a&;ay;cJhzl;w,f? wcgwavusaemfwdk@ wcGufwzvm; aomuf=uw,f? tJ'Dwkef;u ol aumif;aumif; raomufwwfao;?

usaemf rodaom wm&mrif;a0xifrif;rif;vwf

Page 120: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;120

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

odyfóudufyHkvnf;r&? rSwfrSwf&& 1988 &J�c&pfprwf tóudn æ udkatmif'if&,f ol&,fusaemf&,f enf;enf;yg;yg;aomuf&if; pum;ajymjzpf=uw,f? aomuf&if;eJ@aygufuGJvm+yD;udkatmif'ifudk a0zefajymqdkaewJh ol@&J�yHkudk jrifa,mifrSwfrdaeygao;w,f?

Auoudk jyefvnfzGJ@pnf;wJhtcsdefrSm ola&m usaemfyg yg0ifcJhw,f? ol[m EdkifiHa&;udkvnf; wpdkufrwfrwfvkyfcJhw,f? ol@acgif;xJrêmwcsdefvHk; tJh'DudpPyJ&SdaecJhygvdrfhr,f? aemufykdif;rSm tm;vHk;vkdvkd tzrf;cH&w,f/ olvnf; ygoGm;cJhw,f? trSeftwkdif;ajym&&if axmif0ifpmawmh a=umufvk@d oGm;rawG@jzpfcJhyg? axmifxJu ol@owif;awGawmh =um;aecJh&w,f? 1991rSm usaemfvnf; jrefrmjynfu xGufcJhw,f? ol o&ufaxmifa&mufoGm;wm/ axmifxJrSmyHkpHrxdkifEkdifbl; jiif;wmawG =um;ae&w,f? 1995 avmufjzpfr,fxifw,f? udkatmif'ifqDuol wm&mrif;a0 emrnfeJ@ pmtkyfxkwfr,fhta=umif; =um;&w,f? aemuf ol@pmtkyfawGaecsif;ncsif;yJ ausmf=um;vmw,f? usaemfvnf; vufvSrf;rDoavmuf &SmzwfcJhygw,f?ol@pmtkyfawGxJrSm ol@&J� e*kdyifudkyHkpHudk jrif&w,f? ol t&ufaomufaewm =um;&w,f/aemuf oltdrfaxmifðywJhta=umif;/ acwfaeav; arG;wJhta=umif; od&w,f? zkef;awGbmawGawmh rac: jzpfawmh/ olom aooGm;a&m ol@udk wm&mrif;a0tjzpfeJ@ usaemfpum;rajymjzpfcJh?tquftoG,f rvkyfjzpfcJhyg?

usaemfodwJh ausmif;om;acgif;aqmif cspfnDnD/ awmfvSefa&;orm; a&$bkef;vl/ ol[mwm&mrif;a0 rjzpfcifuwnf;u tEkynmorm;ppfppf jzpfcJhwmawmh usaemf &J&J}uD;ajym&Jygw,f? (oleJ@ywfouf+yD; tao;pdwfa&;csifwm ajymcsifwmav;awG&Sdao;ayr,fh pmodyf&SnfrSmpdk;wJhtwGuf ra&;jzpfawmhyg)? awmfvSefa&;orm; a&$bkef;vl ukd vGrf;w,f? tEkynmorm;wm&mrif;a0 ukd ESarsmaerdygw,f? ?

Page 121: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 121

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wu,fawmh olESifhusru pmwapmifaywzGJ@ a&;&avmufatmif r&if;ESD;cJhyg? 'gayr,fholESifhywfoufaom trSwf&p&mav;awG usrrSm &SdaecJhonf?

Ð Ð Ð

olESifhywfouf+yD; yxrqkH;rSwfrdaewmu ol. �tmvl;pm;olrsm;� 0w�Kwdkuav; jzpfonf? 0w�Kudkzwf+yD;+yD;csif; tJh'Dvdka&;wwfcsifvdkufwm[k pOf;pm;cJhzl;wm owd&onf?aemufawmh tJh'D0w�Kwdkav;u jzL;rdwfaqGrsm; pm=unfhtoif;rSay;aom 0w�Kwdkqk &onf?xdkqkay;yGJwGif usr &SdaecJh.? qk&0w�Kwdka&;oltaeESifh aus;Zl;wifpum;ajym&ef ol pifay:wufvmcJhonf? ¶dk;pif;aom 0wfpm;qif,ifyHk/ wnf+idrfaomrsufESmESifh �usaemf a&$bkef;vlyg�qdkaompum;jzifh pwif rdwfqufonf? ajzmifhajzmifhpif;pif; qHyifawGu ol@ezl;ay: 0Jusaeonf? olu r&,frðyH;aomfvnf; rwnfwif;aomrsufESmjzif@ pum;udk wnfwnf+idrf+idrf ajymoGm;onf? bma=umifhrSef;odayr,fh =unf=unfvifvif rsufESmay;jzifh �usaemf a&$zkef;vlyg�[k E_wfqufpum;udk pwifvdkufwm usr awmfawmf oabmusoGm;onf? ESpfvdkzG,faumif;aom vli,fuav;tjzpf cifrifrdoGm;onf?

tJh'DyGJrSm udkZm*emu olESifhusrudk rdwfqufay;cJhonf? odk@aomf oluvnf; cyfat;at;aewwfol usruvnf; vlr_a&;nHhzsif;olqdkawmh ðyH;jyE_wfquf todtrSwfðycJh=u±Hktjyifpum;a0qm rajymjzpfcJh=uyg? (tcktcsdefrSmawmh usr. vlr_a&;nHhzsif;r_udk twwfEdkifqHk;óud;pm;jyifaeygonf?)

E_wfqufjcif;cufrm

Page 122: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;122

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

o&zlr*~Zif;udk OD;+idrf;at;tdrfvkyfawmh o&zlr*~Zif;wdkufodk@ oGm;wdkif;vdkvdk ol@udk awG�&onf? r*~Zif;wdkufrSm [dk[dkonfonf pum;awG ajymjzpf=uonf? xdkumvrsm;wGif oluwmxGufaumif;aom vli,fpma&;q&muav;tjzpf 0w�Kwdk/ 0w�K&Snf/ pmayaqmif;yg;awGudk tm;aumif;armif;oef a&;aeonf? ol@pmawG qufwdkufvdkvdkawG@&awmh usr 0rf;omonf? tm;usonf? 0D&d,pdkufI avhvmtm;xkwfEdkifol vli,fwOD;tjzpf todtrSwfðycsD;usL;rdonf? 'gayr,fh usr&J�tm;enf;csufuawmh olESifhqHkawG�csdefawGrSm olESifhywfoufaom usr.cHpm;csufawGudk ajymrjyjzpfcJhjcif;yif jzpfonf?

tJh'Dvdk pum;wkH@qdkif;wwfjcif;. rESpfòrd�zG,ftusKd;udk r=umcifrSmyJ usr odcJh&onf?ol@ oli,fcsif;awGu usr oli,fcsif;awGyJqdkawmh ol@pmawGzwfae&csdefESifh wòydifwnf;vdkvdkrSmyif ol@ta=umif;awGvnf; =um;ae&onf? tJh'Doli,fcsif;rsm;xJrS wa,mufjyefajymjyaomusrESifhywfoufonfh ol@cHpm;csufudk=um;&awmh usr awmfawmfpdwfraumif;jzpf&ovdk E_wfpv#mp enf;jcif; tm;enf;csufudk jyifzdk@vdk+yDqdkwmvnf; rSwfrSwfrSwf&& owdrlrdcJhonf?

�cufrmu usaemfhudk v_dufvd_ufvSJvSJ Welcome rvkyfovdkyJAs æ�

tJonfvdk ol ajymcJhowJh? usr wu,fyJ pdwfraumif;yg? olESifhusr vlcsif;reD;pyf=uayr,fh olESifhywfoufaom usr &ifxJu trSwfxifxif&Sdr_/ wefzkd;wckowfrSwfI tav;teufxm;r_udk usrudk,fwdkif todqkH; r[kwfvm;? olpma&;ovdk usr ra&;Ekdifwm/ olavhvmtm;xkwfovdk usr ravhvm tm;rxkwfEkdifwm usrudk,f usrodonfav?

ol@pum;a=umifh pdwfraumif;jzpfrdaom usru w&ufrSm OD;+idrf;at;tdrfESifh pum;0dkif;zGJ@rdpOf ol@ta=umif; pum;pyfrd=uonf? ol@óud;pm;tm;xkwfr_awGta=umif;ajym&if; usru±kwfw&uf rSwfcsufay;rdonf?

�udka&$bkef;u Sensitive jzpfw,faemf�

ol@udkcspfaom OD;+idrf;at;u b,fvdk t"dym,faumuf,lonf rod? �tdk æ tJ'Dvdk r[kwfygbl;� [k csufjcif;jiif;onf?

�Sensitive jzpfw,fqdkwm ol xdcdkufcHpm;vG,fwmudk ajymcsifwmyg�usru tJ'Dvdkxyf&Sif;jyawmhrS OD;+idrf;at;u �at; æ 'gqdk [kwfw,f�[k oabmwl

awmhonf? wu,fawmh olrSr[kwfyg? usrwdk@vdk tEkynmESifh wenf;wzHk ywfoufaerdolrsm;tm;vkH;u cHEdkif&nf&Sdonfhae&mwGif tHhrcef; cHEdkif&nf&Sd=uoavmuf pdwfxdcdkufvG,f=ujyefawmhvnf; omrefvlawG ðyH;csifp&maumif;avmufatmif El;nHhae=ujyefa&mav?

Ð Ð Ð

Page 123: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 123

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

aemufydkif;rSmawmh usrtay:&SdcJhaom ol@xifjrifcsufawG ajymif;oGm;yHk&onf? o&zlr*~Zif;wdkuf&Sd&m 32 vrf;xdyfu vufzuf&nfqdkifrSm/ bm;vrf;xJu udkxGef;&D vufzuf&nfqdkifrSm usrwdk@xdkifjzpfv#if olu &,f&,farmarm yl;aygif;yg0ifvmonf? rsm;aomtm;jzifhola&m usryg em;axmiform;oufoufyrmyif?

1996 ckESpf Edk0ifbmvqef;xJu w&ufrSm usr vufxyfawmh r*FvmqGrf;au|;yGJudk oluokwfu&uf a&mufvmonf? r*FvmqGrf;au|;yJGrSmau|;aom 'efaygufxrif;udkyif rpm;bJoGm;awmhrnf jyif.? uokwfu&ufEdkifvGef;aom ol@[efa=umifh usr pdwfraumif;wmukdjrifawmh usr ycHk;udk cyfzGzGykwfum usr oabmusaom =unf=unfvifviftðyH;jzifh ol ajymcJhonf?

�usaemf vmcsifvGef;vdk@ a&mufatmifvmwm æ? usaemfhtudk puFmylu jyefvmrSmrdk@av,mOfuGif; oGm;óud&r,f? awmf=um av,mOfqdkufESifhae&if tudk apmifhae&vdrfhr,f?'ga=umifhyg? aemufawmh at;at;aq;aq; pm;wmaygh æ�

tJ'Dae@u ol usrwdk@udk 0uf0H±kyf}uD;w±kyf r*FvmvufzGJ@cJhonf? usrwdk@r*FvmaqmifrSm olwa,mufwnf; t±kyfvufzGJ@cJhwmrdk@ rSwfrSwf&& &SdcJh=uonf?

wdkufwdkufqdkifqdkif usr trsKd;om;.tru olESifhtwl q,fwef;rSm usL&SiftwlwufzuftvGef&if;ESD;aom oli,fcsif;awG jzpfcJh=uowJh? usr a,mif;ru pum;pyfrdwdkif; ol t*FvdyfpmrSm awmfa=umif;/ oli,fcsif;awGudk az;rulnDwwfonfhta=umif; &$ef;&$ef;a0atmif ajymjywwfonf? azazmf0g&DvxJu w&ufrSm olwdk@oli,fcsif;awGpk+yD; usKdufuUpHuGif;xJujynfaxmifpkyGJudk oGm;=uowJh? narSmifcgeD;rSm tdrfjyefvm=u+yD; tdrfa&mufcgeD;rS usr a,mif;ru jycef;awGxJrSm xD; usefcJhwm owd&cJhonf? 0efxrf;om;orD;rdk@ ac|wm pnf;urf;&Sd&ola,mif;ru xD;rygbJtdrfjyefv#if rdcifqlrSmpdk;+yD; vrf;cJG+yD;prSmyJ ol@tdrfudk vdkufoGm;cJhowJh?olESifhawG@um tusKd;ta=umif;ajymjyawmh tdrfa&mufcgp xdkifyifrxdkif&ao;aomolu usra,mif;raemuf apG@ueJvdkufoGm;+yD; usKdufuUqHuGif;qD aemufwacguf xyfoGm;cJh=uonf wJh?n}uD;rif;}uD; usKdufuUqHuGif;xJu jycef;aygif;rsm;pGmrSm wcef;0if wcef;xGuf xD;aysmuf t&SmxGufcJh=uowJh?

tJ'DZmwfvrf;udk a,mif;rxHrS usr q,fcgxufrenf; =um;cJhzl;onf? Zmwfvrf;qHk;wdkif; a,mif;rjzpfolu pnfpnfvGifvGif&,farmum �tJ'Daumifav; odyfcifzdk@aumif;w,f�[k ajymzdk@udkvnf; b,fawmhrS rarhcJhyg?

olu usrudk wcgar;cJhzl;onf?

�rjrifhjrifhoef;u cufrmtrsKd;om;&J� trqdk�

Page 124: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;124

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�[kwfw,fav�

�avmu}uD;u usOf;vdkufwmAsm? usaemfwdk@u odyfcif=uwm�

�trav; æ odygw,f? n}uD;rif;}uD; xD; t&SmxGuf=uwJh Zmwfvrf;awGav�

olu xHk;pHtwdkif; =unf=unfvifvif &,favonf? ol tJ'Dvdk&,farmawmh bma=umifhrSef;rod �usaemf æ a&$bkef;vl yg� [k ol@udk,fol pwifrdwfqufcJhonfh qkay;yGJrSm ol@udkpwifjrifawG@cJh+yD; ESpfvdkpGm cifrifcJhrdwmudk jyeftrSwf&oGm;onf?

Ð Ð Ð

2007 ckESpf =o*kwfvtwGif;rS w&ufwGif usrudk vlawmfawmfrsm;rsm; zkef;ac:=uonf?usrtdrfwGif zkef;r&Sdwma=umifh zkef;ac:ay;&ol tdrfeD;csif;tr}uD;uyif 'Dae@ zkef;awGvmvScsnfvm;[k ar;&Smonf? xdkzkef;tm;vHk;u ol aoqHk;a=umif; vSrf;umtoday;=uaomjynfwGif;jynfyrS zkef;rsm;jzpfonf? jynfyrSrdwfaqG oli,fcsif;rsm;u �ol@tdrfrSm ol@tazeJ@tar ESpfa,mufyJ&Sdw,f oGm;=unfhvdkufygtHk;� [k wdkufwGef;=uovdk jynfwGif;rSrdwfaqGoli,fcsif;rsm;u �ol@tdrfudk oGm;=u&atmif� [k csdef;qdk=uonf?

ol@tdrfrSm avmu"Hudk wnfwnf+idrf+idrf &ifqdkifaeaom ol@ rdb ESpfyg;udk awG@&onf?tdrfeH&Hrsm;ESifhtjynfh pmtkyfawGukd awG@&onf? ol@udkcspfcif=uaom ol@rdwfaqG oli,fcsif;awGESifh olpmayudk tav;xm;=uaom r*~Zif;*sme,frsm;rS owif;axmufawGtjyif ol@ESifha&m ol@rdom;pkESifhyg rdwfaqGoli,fcsif; r[kwfaom/ ar;cGef;csnf;oufoufar;zdk@ a&mufvm=uolrsm;udkvnf; awG@&onf? olpma&;aeus pm;yGJay:wGifwifxm;onfh ol@qJvfzkef;av;uvnf; r=umc% w*Grf*Grf jrnf&Smonf? &yfeD;&yfa0;rS ol@rdwfaqGoli,fcsif;rsm;. zkef;jzifhar;oH/ ol@aemufqHk;c&D;twGuf wm0efcGJa0,lae=uaom ol@rdwfaqG oli,fcsif;rsm;xHrSqufoG,foHrsm;jzpfonf?

�yef;zvufudpP +yD;oGm;+yD tar�

�,yfawmifeJ@ a&oef@bl;pDpOfwJhbufu tqifajy+yDvm;�

�'Hayguf b,frSm rSmrvJ�

�avxefukef;rSm um;b,fESpD;xm;rvJ tar�

�tar vdkwm&Sd&if usaemfwdk@udk vSrf;ajymaemf�

Page 125: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 125

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�tar bmrS pdwfryleJ@aemf? tm;vHk;udk usaemfwdk@tqifajyatmif pDpOfr,f�

ol@aemufqHk;c&D;twGuf jyifqifae=ucsdefwGif ol tygt0if ol@rdcif. om;orD;t&if;rsm;xdktdrfwGif&Sdraeayr,fh xdktdrfywf0ef;usifwGif tar ac:oHrsm; v$rf;aecJhonf? [email protected],fcsif;rsm; ol@tudk ol@nDrtm;vHk;wdk@. rdwfaqGoli,fcsif;rsm;twGuf tarozG,fjzpfaecJhonf? {nfhcef;eH&HwGif uyfaxmifxm;aom "mwfyHkxJrSoluawm@ ysm;yef;cyfovdk pDpOfv_yf&Sm;ae=uaom {nfhcef;twGif;rSvlrsm;udk rðyH;wkH@wkH@jzifh =unfhaecJhavonf?

Ð Ð Ð

ol@udkoò* õ[frnfhae@wGif &efukefòrd�wGif;&Sdpk&yf avxefukef;odk@ usrwdk@ cyfapmapma&mufaecJhonf? avxefukef; vufzuf&nfqdkifuav;twGif;&Sd cHkykuav;rsm;wGif ol@udk cifrifav;pm;aom EdkifiHa&;ESifh pmaytodkif;t0dkif;rSvlrsm;ESifh jynfhESufaeojzifh 33 vrf;udkjzwfumAdkvfcsKyfvrf;ray:wGif &yfapmifhae=uaom [D;Edk;um;rsm;ay:wGif usrwdk@ae&m,lxm;=u onf?um;awGay:rSmvnf; vlawmfawmfrsm;rsm; a&mufae+yD? um;ay:wGif eD;pyf&m tkyfpkvdkufpum;0dkif;zGJ@ae=uwm ol@ta=umif;awGjzpfonf? usrwdk@ pum;0dkif;rSmawmh rESif;a0+idrf;u olrESifh wm&mrif;a0 ywfoufeD;pyfcJhyHkawGudk xHk;pHtwdkif; ajc[efvuf[efESifh rmefygyg ajymaeavonf? usruvnf; xHk;pHtwdkif; ai;armem;axmif+yD; &,fp&m&Sd &,fvdkuf/ 0rf;enf;p&m&Sdrsuf&nf0Jvdkuf&SdaecJhonf?

tm;vHk;u pum;0dkif;rSm tm±HkepfðryfaepOf usrwdk@ae&m,lxm;aomum;. '±dkifbmjzpfyHk&olwOD; um;ay:wufvm+yD; cyfus,fus,f ajymonf?

�wjcm;um; ajymif;pD;=uyg? 'Dum; xGufvdk@r&awmhbl; æ�

um;ay:rSvlrsm; ±kwf±kwfoJoJ jzpfukefonf? bmjzpfvdk@vJ bma=umifhvJ ar;cGef;oHawGqlnHvmovdk wcsKd�u wjcm;um;rSm wae&m&a&; ajy;OD;zdk@ óud;pm;.? odk@aomf wjcm;um;ay:rS vlrsm;vnf; tv#Kdv#Kdqif;vm=uonf?

�um;awG tm;vHk; xGufcGifhr&bl; æ wJh�

�rxo æ u vmwm;oGm;wm�

�[ æ tokbydk@wJhum;udk wm;&owJhvm;uGm�

wa,mufwayguf pum;oHawGjzif@ vlawGvrf;ay: jyef@usJukefonf? vufudkifzkef;awGwuGDuGD w*Grf*Grf jrnfukefonf? a'gow}uD; v_yf&Sm;[efawGjzifh ywf0ef;usifu ±kwf±kwfoJoJ

Page 126: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;126

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jzpfoGm;onf? xl;jcm;aomtajctaerdk@ vrf;oGm;vrf;vmawG wuUpDorm;awGu &yf=unfha0zef&if; vltkyfu ydk}uD;rm;oGm;onf?

usrESifh rESif;a0+idrf; wa,mufrsufESm wa,muf=unfh&if; um;vrf;rudk jzwful;vdkufonf? wuUpDum; wpD;ay:wuf+yD; �a&a0; udk æ�[kajymawmh um;orm;u �av;axmif�[kwHk;wdwd jyefajzonf? usrwdk@ESpfa,mufuvnf; �oGm;r,f�[k cyfjywfjywfyif jyefajzvdkufonf? ol.aemufqHk;c&D;udk a&mufroGm;&aomtjzpfrsKd; usrwdk@ tjzpfrcHEdkifyg? aemufusrSa&mufoGm;wmrsKd;yif rjzpfcsifyg? 0l;ueJxGufvmaom um;av;.aemufrSmawmh a'gojzifh±kwf±kwfoJoJjzpfaeaom vltkyf}uD; usefcJhavonf?

usrwdk@a&a0;okomefudka&mufawmh ol@±kyfuvyfudkyif rxkwf&ao;? ±kyfuvyfxm;&ma&cJwdkuft0wGif EdkifiHa&;/ pmayESifh tEkynmtodkif;t0dkif;rSvlawG ±kwfpk±kwfpkjzpfaeonf?ukdZm*em/ OD;+idrf;at;tdrf/ armifrsKd; (a=umifESpfaumif)/ ausmfol/ roef;jrifhatmif +yD;awmhol@ZeD;onf raemf[&D ESifh olwdk@. cspfpzG,f om;av; acwfae?

usrwdk@ apma&mufaeoltcsif;csif; E_wfquf{nfhcH=uonf? wzGJzGJa&mufvm=uolrsm;tm;óudqdkoifholudk óudqdk/ ae&mcsay;oifholudk ae&mcsxm;ay;&if; i,fi,f&G,f&G,fESifh aºuGvGifh&&Smaom ol@twGuf ESajrmwo=uonf? wcsdefu wavSwnf;pD;cJh=uayr,fh ,cktcsdefrSmawmhvlr_a&;udpPwckck&SdrS awG@qHk=u&avaom oli,fcsif;/ &Jabmf&JbufawG ol@psmyeudk ta=umif;ðy+yD; qHkqnf;=u&avaomtcg qHkqnf;&r_twGuf 0rf;om=u&ayr,fh qHkqnf;&aomta=umif;t&mtwGuf &ifem 0rf;enf;=u&avonf?

ol@rdwfaqGoli,fcsif;awG ol@±kyfuvyfudk wGef;+yD;xGufvm=ucsdefrSmawmh olu yef;yGifhrsm;tv,fwGif +idrfoufpGmtem;,l&if; vdkufygvmavonf? usrwdk@wawG ol@udk wdwfqdwfpGm E_wfquf=uonf?

E_wfqufaeoltm;vHk;u a=uuGJpGmwdwfqdwfaeayr,fh tm;vHk;&ifxJwGif ol@udk us,favmifpGmE_wfqufpum;awG ajymae=urnfqdkwm usr odonf?

�om;av;a& æ om;trSm;awGðycJhwm&Sd&if arar cGifhv$wfw,f æ odvm;? pdwfajzmifhajzmifhom oGm;aemf æ? aemufb0us&if vlaumif;av;tjzpfjyefvm+yD; touf&Snf&Snfaeaemfom;av; æ�

toufrJhaeaom om;rsufESmudk wnfhwnfhpdkuf=unfhum rsuf&nfrusbJ ouf&Sdvlwa,mufudk ajymaeonfhtvm; avoHrSefrSefESifhajymaeonfh [email protected] usrudkawmh rsuf&nf ydk;ydk;aygufaygufusvmapygonf?

Ð Ð Ð

Page 127: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 127

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

usrwdk@ ol@udk tav;ðycJh=uonf? E_wfqufuAsmawG/ E_wfqufpum;awG ajymcJh=uonf?ol@twGuf *k%f,lcJh=uonf? ol@twGuf a=uuGJcJh=uonf? ol@twGuf ESarsmwocJh=uonf?rD;cdk;acgif;wdkifrS v$ifhysHxGufvmaom ol@. aemufqHk; ±kyfcE<m"mwfwptjzpf rSwf,l&rnfh rD;cdk;aiG@rD;cdk;r#ifawGudk=unfh+yD; qkwfqdkif;aom ajcvSrf;rsm;jzifh usrwdk@ tdrfjyefcJh=uonf? um;ay: ætjyefvrf;rSm rðyH;wHk@wHk@ ol@±kyfv$mu usrrsufaphxJ a0h0Jaeovdkvdk/ ol@toHudkvnf;=um;a,mifaeovdkvdk?

�cufrmu usaemfhudk v_dufvd_ufvSJvSJ róudqdkbl;vdk@ usaemfxifcJhayr,fh 0rf;yef;wenf;awmh vdkufydk@cJhom;As æ�

olom usrudk pum;ajymcGifh&SdOD;rnfqdkv#if rðyH;wHk@wHk@rsufESmjzifh TuJhodk@ aemufovdkvdktwnfvdkvdk ajymavrvm;[k pOf;pm;cJhrdygonf? ?

Page 128: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;128

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 129: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 129

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wm&mrif;a0 qHk;oGm;wm 2 ESpfawmif&Sd+yD? ol@ta=umif;trSwfw& pmtkyfav;xkwfcsifw,f wJh? wckcka&;ay;ygqdk+yD; pmtkyfxkwfzdk@pDpOfaewJh rdwfaqGawGu awmif;cHvmygw,f?wu,fawmh usaemfodcJhwmu wm&mrif;a0taeeJ@ r[kwfygbl;? a&$bkef;vltaeeJ@/ oydwfarSmufausmif;om;wa,muftaeeJ@ oleJ@ u|rf;0ifcJhwmyg?

oleJ@usaemfeJ@ podwmu 1988 ckESpfta&;awmfyHktwGif;u r[kwfyg? olvnf; ol@e,fajr/ ol@tzJG@tpnf;eJ@ vkyfaewmqdkawmh vlcsif;rqHkjzpfygbl;? vlyHkpHu t&yfykyk/ tom;uvwfvwf/ =unfhvdkuf&if rxHkwufaw;eJ@ayhg? oleJ@ vlcsif;pqHkjzpfwmuawmh 1989 ckESpfrSmrSpod/ pwJGjzpfwmyg? 'gayr,fh usaemfwdk@ ESpfa,muf[m pOf;pm;yHkcsif; odyfrwl=uovdk/ 0goemcsif;vnf;wl=uwm r[kwfyg? 'gayr,fh usaemfwdk@ESpfa,muf=um;rSm wlwmuawmh 'Drdkua&pDvdkcsifw,f/ trSefw&m;udk cspfjrwfEdk;w,f/ vlom;awGudk tusKd;ðycsifw,f? 'DvdkeJ@ usaemfwdk@ESpfa,muf twltdyf/ twlpm;/ twlykef;ckd=u&if; wa,mufeJ@ wa,muf ydkem;vnfvm=u/wa,mufta=umif;wa,muf ydkodvm=uygw,f?

a&$bkef;vl udk owd&jcif;

bdkjunf

Page 130: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;130

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tJ'DtcsdefawGuwnf;u usaemfodwmu ol uAsm a&;aumif;w,fqdkwmudk odw,f?wae@ae@rSm atmifjrifwJh uAsmq&m 'grSr[kwf pma&;q&mjzpfEdkifw,fqdkwmudk usaemfodaew,f?

yef;uav;rsm; yGifhawmhrnfzl;wH0ifhvdk@csDaejcnfrSma&$&nfavmif;igwdk@ tcsKyfausmif; æ æ

txufyguAsmav;uawmh usaemfwdk@ ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*~rsm;tzJG@csKyfrSxkwfa0cJhwJh or*~owif;pmxJu uAsmav;wyk'fyg? usaemfwdk@u oifykef;}uD;vdk@ trnfay;xm;w,f? 'Dacgif;pOfudk t=uHay;+yD; a&;wmuvnf; aemifwcsdefrSm wm&mrif;a0 jzpfvmr,fh a&$bkef;vlygyJ? tcsdefumvuawmh 1989 ckESpfuyg? tJ'Dtcsdefu usaemfwdk@&J� or*~owif;pmudkzwfcJhwJh y&dwfowftóuduf uAsmuav;ygyJ?

tvm;wl uAsmawG trsm;}uD;vnf; ol a&;cJhygao;w,f?

aemufxyf tJ'Dacwf tJ'DtcsdefeJ@ udkufnDwJh uAsmwyk'fuawmh �ausmif;zGifhcsdef� uAsmav;yg? tcsdefuvnf; ppftkyfpku ausmif;awGjyefzGifhawmhr,fqdk+yD; avoHypfaecsdef? usaemfwdk@ ausmif;om;xktwGif;rSmvnf; ausmif;wufr,f/ rwufbl; jiif;ckefae=ucsdefaygh? tJ'DtcsdefrSm olu ausmif;wufr,f/ rwufbl;qdkwJh ol@&J�oabmxm;udk �ausmif;zGifhcsdef� qdkwJhuAsm&Snf}uD;eJ@ xif[yfapcJhw,f? tJ'DuAsm&Snfu ausmif;om;awGudk towfcHcJh&wJh jrifuGif;awGudk arhaysmufroGm;atmif jc,frlef;xm;wmyg? tJ'D uAsm&Snf}uD;[m tckcsdeftxd 88rsKd;qufawG=um;xJrSm pJGusef&pfaewJh uAsmwyk'fyg?

�ausmif;zGifhcsdef�

ausmif;om;awGeJ@ ausmif;awmf}uD;=um;ck æ aoG;yifv,f}uD;jcm;aeyg+yD æ�ausmif;zGifh+yD� qkdwJh tm%m&SifawG[maoG;yifv,f}uD;udk ausmfeif;xHk;wHwm;}uD;udk ausmcif;ay;w,fwcsKd@awGu ausmif;wufvm=uvdrfhr,f ætJ'DxJu wcsKd�[m æ�ta=umif;a=umif;a=umihfyg�vdk@pdwfraumif;pGmajym&if;xHk;wHwm;udk av#mufeif;ausmif;cef;wGif; 0wW&m;t&xdkif

Page 131: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 131

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

igwdk@ æ em;vnfcGifhv$wfEdkifygw,f æwcsKd�uawmh æ�*k%fwk*k%fòydif� aumif;a=umif;ajym&if;xHk;eH@oif;wJh yef;cif;udkjzwf æ&nf;pm;xm;zdk@ ausmif;jyefwufvdrfhr,f ætJ'Dvdk æ vlpm;awGudkawmhigwdk@u æ cGifhv$wfonfhwdkifatmif&mZ0ifu cGifhrv$wfoa&G�olwdk@[m æ ordkif;rSm æ�opPmazmuf�rsm;om jzpfw,f æ?

tJ'DvdkeJ@ pmoifcef;udkausmcdkif; wdkufyJGquf0if&if; 1989 ckESpf ESpfukefydkif;avmufrSm oltzrf;qD;cHvdkuf&w,f? tJ'Daemuf axmif 4 ESpfusoGm;cJhw,f? 'gayr,fh ol[m pdwf"mwfrusbl;? axmifxJudk a&mufaeayr,fhvnf; uAsmawG qufa&;aew,f? tusOf;axmif[mol@twGuf axmifvdk@ rcHpm;&bl; xifw,f? a&;vdkufwJh uAsmawG[mvnf; renf;ygyJ? tJ'DxJu xif&Sm;+yD; tjcm;axmifawGqDudk ysH�ESH�vmwmu �vGwfvyfa&; ewforD;� wJh?

'DvdkeJ@ usaemf yxrt}udrf axmifuvGwfvm+yD; 1993 ckESpftukefydkif;avmufrSm xifw,f? ol jyefvGwfvmw,f? +yD;awmh usaemfwdk@ jyefawG@jzpf=uw,f?

1988 ckESpfrSm olu t*Fvdyfpmar*sm yxrESpf ausmif;om;wa,mufyg? tJ'Dawmhusaemfu ar;w,f? �rif; ausmif;jyefwufrvm;�ayghvdk@? 'gayr,fh olu acgif;cg+yD; tajzay;w,f? �'gqdk rif;bmqufvkyfrSmvJ�ar;awmh �ig æ pma&;r,f�vdk@ wHk;wdwd jyefajzw,f?�rif; pmaypdppfa&;uae vGwfatmifa&;Edkifyghrvm;�vdk@ xyfar;awmh �óud;pm;&rSmayghuGm�vdk@ jyefajzygw,f? 'DvdkeJ@ oleJ@usaemfrawG@jzpfbJ wvavmuf=umoGm;w,f? +yD;awmh jyefawG@wJhtcsdefrSm ol axmifuxGuf+yD; yxrqHk;jyefa&;wJh uAsmav;wyk'fudk usaemfhudk jyw,f?usaemfvnf; acgif;pOfrrSwfrdawmhyg? 'gayr,fh a'gooHenf;enf;rsm;aew,fqdkwmudkawmhowdðyrdw,f? a'gooH enf;enf;av#mhzdk@awmh t=uHay;jzpfw,f? wzufuvnf; udk,fhbmomodaeonfu tcsdefu ol@udk ukpm;ay;vdrfhr,f?

aemufawmh ol@uAsmawG r*~Zif;awGrSm ygvmwmudk awG@&w,f? t&rf;*k%f,lcJh&wmaygh? bmjzpfvdk@vJqdkawmh axmifxGufawG[m axmifuxGufvm+yD;&if oHk;pm;vdk@&wJh aumifawGr[kwfygbl;vdk@ xifjrifae=uwJhywf0ef;usifudk tEdkif,lEdkifcJhvdk@yg?

'gayr,fh usaemfu ol@uAsmawGudk zwfcGifhrsm;rsm; r&EdkifcJhygbl;? bmjzpfvdk@vJqdkawmhusaemfu axmifjyefusoGm;vdk@yg? 'gayr,fh axmifeH&Hudkausmfjzwf+yD; wm&mrif;a0 a&;cJhwJhuAsmawG/ 0wWKawG a&mufvmcJhygw,f? �tmvl;pm;=uolrsm;/ yef;acwfu vrif;�wJh?

Page 132: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;132

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tJ'DvdkeJ@ usaemfaxmifuae jyefxGufvmawmh oleJ@ ol@trsKd;orD; (raemf[&D) wdk@usaemfhtdrfudkvm+yD; ol@tdrfudkvdkufcJhzdk@ ac:=uw,f? usaemfvnf;vdkufoGm;+yD; oleJ@pum;awGtrsm;}uD; ajymjzpf=uw,f? 'gayr,fh usaemfowdxm;rdwmu ol t&ufawmfawmfaomufjzpfae+yD? rdwfaqGwa,muftaeeJ@ ol@udk t&ufav#mhaomufzdk@ t=uHðyygao;w,f? tJ'Dae@[m oleJ@usaemf aemufqHk;awG@cJhjcif;ygyJ? rSwfrSwf&& 1998 ckESpf atmufwdkbmv 7 &ufae@?

aojcif;w&m;udk vlwdkif;u vGefqefEdkifrSmr[kwfbl;qdkwm odygw,f? 'gayr,fh tckvdkrsKd;i,fi,f&G,f&G,frSm aoqHk;oGm;r,fvdk@awmh rxifcJhrdygbl;? 'g[m tEkynmavmutwGufqHk;±H_;rl/ wdkif;jynftwGuf qHk;±H_;rlyg? tckawmhvnf; aºuGvGifhapmvdkufwm æ? ?

Page 133: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 133

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

1990 jynfha&G;aumufyGJtóudumvrSm waygif;aEGeJ@twl ausmif;om;rsm;/ ausmif;om;acgif;aqmifrsm;/ ygwD0if/ ygwDacgif;aqmifrsm;/ tif;pdefaxmif&J�wdkuftoD;oD;rSm a&muf&SdaecsdefrSm ol (a&$bkef;vl) eJ@ usaemfqHkcJhw,f? usaemfu 5 wdkuf 15 cef;rSm ae&+yD; udkatmif'ifu19 cef;rSm/ a&$bkef;vlu tcef; 22 rSmae&ygw,f? oleJ@twl udkxufrdk;(usqHk; - atbDtufpf'Dtufzf - pDtD;pD)/ udkausmfwifh ('v teft,fvf'D tzGJ@0if) wdk@twl wcef;xJae&ygw,f?

usaemfwdk@ 5 wdkufrSm tcef;aygif; 22 cef; &Sdw,f? tcef; 1 rSm *sifrD (88 rsKd;quf)/tcef; 6 rSm ppfudkEdkif (c) pdk;odrf; tp&SdwJh emrnf}uD; ausmif;om;acgif;aqmifawG &Sd=uw,f?ruo twGif;a&;rSL; aZmfrsKd;atmifeJ@ 'k OuUÏ atmifrsKd;wifhu tcef; 18 rSmyg/ vl&$ifawmft±dkif; eJ@ 88 rsKd;quf udkjrat;wdk@u tcef; 16 rSmyg? 5 wdkufrSm usaemfeJ@ usaemfhnDt&if;atmifrsKd;odef; nDtudkt&if; ESpfa,mufae=uovdk/ udkatmif'ifeJ@ a&$bkef;vl nDtudkt&if;ESpfa,mufvnf;&Sdae=uwJh 5 wdkuf&J� xl;jcm;wJhumvwckayhg?

tJ'Dumvu ol[m uAsmawGa&;aecsdefyg? a&csKd;qif;csdefav; 15 rdepfrSm a&tajy;tv$m;ajy;csKd;+yD;&if ol@tcef;&Sd&modk@ usaemfoGm;um ol&GwfwJhol@uAsmawGudk usaemf em;axmifwwfwm yHkrSeftvkyfwckvdk jzpfcJhygw,f? ol@&J� arSmfqefwJhtawG;tac:awGudk usaemfwdk@em;axmif=u&if; aemifwcsdef (tem*wfrSm) emrnf}uD; pma&;q&mwa,mufjzpfvmvdrfhr,fqdkwm b,folrS rcef@rSef;cJh=uygbl;?

i&Jcef; u jcaoFhpdk;xufcdkif

(tif;pdef eSifh awmifil axmifxGuf)

Page 134: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;134

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

1990 arva&G;aumufyGJt+yD; NLD wm0efcH OD;=unfarmifxHodk@ axmifxJu ausmif;om;acgif;aqmifawGu oabmxm;wifjycsufudk v#Kd�0SufpGm ay;ydk@cJh=uw,f? tJ'D v_yf&Sm;r_rSmvnf;a&$bkef;vlwdk@nDtudkESpfa,muf &J0HhpGmyg0ifcJh=uwm rarhEdkifwJhordkif;rSwfwdkifwckyg?

tJ'Daemufydkif;umvawGrSmvnf; axmifxJrSm EdkifiHa&;aqG;aEG;yGJawG ydkrdkjyif;xefvmw,f?ppftpdk;&u tm%mrv$J&ifqdkwJhacgif;pOfatmufrSm oabmxm;trsKd;rsKd;&Sd=uwJhtwGuf 2 wdkufrSm&SdwJh vl@abmifopfygwDOuUÏ udkatmifaZ,s eJ@ óud;orm;rsm;[m 1990 pufwifbm26&uf reufrSm tusOf;om;vGwfajrmufa&;/ tm%mv$Jajymif;a&; awmif;qdkcsuf 2 csufeJ@ qENjyyGJpwifvkyfcsdef 2 wdkufbufu aºuG;a=umfoHawG=um;vm&+yD; odyfr=umcif trsKd;orD;taqmifbufu ausmif;om;or*~oDcsif; oDqdkoHawG =um;vm&w,f? r=umcif usaemfwdk@ 5 wdkufvnf;qENjyyGJxJ yg0ifcJhw,f?

ppftm%m&Sifpepf usqHk;ygap? 'Drdkua&pD ta&;awmfyHk atmif&rnf æ pwJh aºuG;a=umfoHawGudk udkatmif'ifu a&S�uwdkifay;+yD; usaemfwdk@u aemufu vdkufqdkcJh=uw,f? r=umcifaxmiftm%m&SifawGbufu axmifAl;0bufuae ydkrdkus,favmifwJh oDcsif;oHrsm; wdk;csJ�zGifhxm;+yD; axmifwGif;qlyloHudk axmiftjyifbufu r=um;&atmifvkyf+yD; axmifwGif;qENjyyGJudk pwifòzdcGJcJh=uw,f?

axmif0g'gawG eHygwfwkwfawGeJ@ wdkuf0if;xJ0ifvm+yD; tcef;wHcg;awGzGifhum qENjyolawGudk tcef;xJu qGJxkwf/ 0if±kdufvkyf=uw,f? ae@v,f2 em&DavmufrSm tcef;xJu vlawGudk yHkpHxdkifcdkif;w,f? +yD;wmeJ@ tusOf;OD;pD;Xme 'k-!$efrª;csKyf aoewfcg;=um;xdk;+yD; 5 wdkufudka&mufvmw,f?

wcef;0ifwcef;xGufoGm;&if; ol@cg;rSm&SdwJh aoewfudkykwfjy&if; �tjyifrSm 'geJ@tkyfcsKyfwm/ 'Drdkua&pDawmhr&bl; æ 'gyJ&r,f� qdk+yD; vrf;av#muf&if; ol@abmif;bDudk c|wfjyygao;w,f? a&$bkef;vlwdk@aewJh tcef; 22 a&S�udka&mufawmh (tm%m&Sif vufwdkifwkwf) 'k!$efcsKyfu a&$bkef;udk �rif;owWd&dSvm;vdk@� ar;awmh �&Sdw,f� vdk@ ajzvdkufw,f?

�aºuG;a=umfoHatmfao;vm;� vdk@ xyfar;awmh �atmfw,f� vdk@ olu jyefajymw,f?�rif;eJ@igeJ@ csrvm;�vdk@ 'k!$efcsKyfuar;awmh ol@udk apmfum;wJhtoHyJvdk@ a&$bkef;u rcHr&yfEdkifjzpf+yD; �csr,fuGm æ � vdk@ &J&J0Hh0Hh jyefajymvdkufw,f?

tJ'Daemuf tm%m&Sif vufyg;apawG xyfa&mufvm+yD; tcef; 22 u 3 a,mufvHk;udktjyifqGJxkwf+yD; yHkpHxdkifcdkif;w,f? ppfzdeyfawGeJ@ uefw,f? ajcaxmufawG vufawGudk wufeif;=uw,f? a&$bkef;&J�rsufESmudk 'k!$efcsKyfudk,fwdkif ppfzdeyfeJ@uefwm ol�rsufvHk;xJ aoG;ajcOoGm;wJhtxd cHpm;cJh&w,f?

Ð Ð Ð

Page 135: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 135

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

udka&$bkef;a& æ cifAsm;eJ� w'*Fc% axmifxJ ñuHqHkcJh& æ? cifAsm;&J� tm%m&SifudkawmfvSefwJh &J&ifhwJhpdwf"mwfudk awG�chJ& æ? cifAsm;&J�pdwf"mwf[m ppftm%m&SifawG&J�vufyg;apawGudk wu,f wkefv_yfapcJhw,f? ausmif;om;rsKd;qufawGudk &J&ifhwJhpdwfawG tarGay;EdkifcJhw,fqdkwm usaemfudk,fwdkif awG@cJh&ovdk æ cifAsm;&J� tcef; 22 xJ jyefa&mufawmhvnf; �ig.OD;acgif;wGif aoG;csif;csif;wdk@ eD&Jaevifhupm; igum; OD;r!$wf�vdk@ aºuG;a=umfchJao;w,f r[kwfvm;?

tck cifAsm;uG,fvGefwJh 2 ESpfjynfhrSm wm&mrif;a0 (a&$bkef;vl) trSwfw& cifAsm;&J�tif;pdefaxmifwGif;u qENjyyGJordkif;udk rSwfwdkifwcktjzpf ur�nf;xdk;vdkufygw,fAsm æ? ?

(2009 Zlvdkif 14)

Page 136: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;136

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 137: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 137

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

usrwdk@aumif;uifrSm vif;vufawmufyaeqJ=u,fawG tcsdefrwefbJ aºuG aºuGuscJh&wm æ rsm;vS+yD? armifacsmEG,fuawmh aºuGwmudku yGifhjcif;yJ æ wJh æ? [kwfrSm =u,ftaºuGawG wzswfzswfawmufyaeqJ&Sdwmudk usrwdk@ jrifae&wmyJav æ?

'gayr,fh quf+yD; tvif; topf topfawG arG;zGm;awmufywmrsKd;awmh r[kwfawmh+yD? olwdk@&J� avmifu|rf;awmufyzl;cJhwJh tvif;a[mif;awGom æ waiG�aiG� æ? tJ'Dtcg raºuGcJhbl;qdk&if æ olwdk@&J�tvif;opfawGudk avmuu pm;oHk;cGifh&OD;rSmvdk@awmh ESarsmwojzpf&wmawGawmh cHpm;&wmayghav? ododomom rSwfrSwf&& =u,faºuGawG æ òrd�r+idrf; æ azmfa0;æ rZPsdrvd_if; udkarmifarmif æ zdk;csKd æ pdk;vGifvGif æ 'dk;vHk; æ t,fvfjzL æ xl;tdrfoif æarmifacsmEG,f æ v$rf;rdk; æ wm&mrif;a0 æ olwdk@[m topfzefwD;&Sif =u,fyGifhawGcsnf; æ?ckawmh ylylaEG;vufv$wfcJh&wJh =u,fwyGifh wm&mrif;a0awmifrS aºuGcJhwm æ 2 ESpf&SdcJh+yD æ?

Ð Ð Ð

=u,faºuwyGifh æ æarjidrf;

Page 138: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;138

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ol@ta=umif; wckcka&;zdk@pOf;pm;awmh usrtwGuf tcufawG@&ygw,f? 'gayr,fh pOf;pm;=unfhawmh tJ'DtcufuyJ a&;p&maumif;aecJhawmhwm?

&efukefwuUodkvfavmu tusOf;av;xJrSm ausmif;olb0a&m q&mrb0yg aygif;&ifESpf tpdwfausmf usifvnfcJhwJh usru usrxuf wESpfavmufyJi,fwJh wm&mrif;a0eJ@ wcgrSrqHkbl;cJhyg? &efukefwuUodkvf(vd_ife,fajrrSm q&mr jzpfawmhvnf; usru ausmif;wGif; uAsmpmtkyfawGrSm 0if0ifa&;wwfwJh q&mrrdk@ ausmif;om;avmueJ@ awmfawmf eD;pyfwmyg?rqDrqdkif pufr_wuUodkvfwdk@ aq;wuUodkvfwdk@u ausmif;om;awGxkwfwJh uAsmpmtkyfxJrSmawmif uAsma&;zl;wmyg? 'ga=umifh wm&mrif;a0&J�tudk}uD; RIT u �'w��eJ@awmif uAsmpmtkyfwtkyfxJrSm qHkzl;ygao;w,f? tJ'Dtcg ausmif;om;b0uwnf;u ol@ae&meJ@olemrnf&SdaecJhwJh a&$bkef;vl (wm&mrif;a0) eJ@ wcgom;rS rqHkcJhzl;wm æ rodu|rf; r&if;ESD;cJhzl;wm[m usrtwGufawmh trSwfw&ygyJ? (+yD;awmh ol@oli,fcsif;qdkolawGuvnf; usreJ@odu|rf;cifrifolawGyg)?

aemufawmh 1994 avmufrSm wm&mrif;a0qdkwJhemrnfeJ@ 0w�KwdkawGudk usr p+yD;owdxm;rdvmygw,f? usrpdwfxif æ [efopf r*~Zif;rSmyg? aemufawmh o&zl? Modernvdk@ vlawGowfrSwfwJh ol@0w�KawGudk pum;vHk;toHk;tE_ef;topf æ a&;[eftopfeJ@ tawG;tac:opfawGa=umifh usr rSwfrSwf&&&Sdwmyg? aemufawmh vHk;csif;0w�Kopf a=umfjimwmrSm0wWKacgif;pOfup usrudk pdwf0ifpm;atmifqGJaqmifcJhwm rSwfrdygw,f? �yef;acwfu vrif; æ� wJh?�acwf�qdkwJh pum;vHk;udk �yef;�qdkwmeJ@ wGJoHk;wm[m wu,fhudk topfyg? t"duuawmhpum;vHk;awG&J� uAsmqefr_ æ? pxGufwJh vHk;csif;xJrSmudkyJ �tcef;xJrSm waiG@aiG@ wdwfqdwfvmonf æ�qdkwmrsKd; / �vrf;av;u woGifoGifpD;aeonf æ� �jrLaºuGusoHawGudk em;xJrSmwzGm;zGm; =um;ae&w,f æ�qdkwmrsKd;/ t"dy`m,fydkay:vGifapwJh æ topf æ? pum;vHk;avmfvDr_rygwJh topf æ? tJ'D yxrqHk; vHk;csif;0w�K[m vli,fawG=um;xJrSm pDpDnHnHjrnfoGm;cJhw,f? yef;acwf&J� vrif;[m pmayacwfwacwfrSm wm&mrif;a0udk =u,fwyGifhvwpif; jzpfoGm;apcJhygw,f? &efukefwuUodkvf awmifilaqmifa&S�u awmifydEMJyifawGatmufu uifwD;xdkifcHkawGrSm at;wdat;puf æ rðyH;r&,feJ@ vmxdkifzl;wJh ±kyfoef@oef@ vli,fav;udktcsif;csif; vufwdk@jy+yD; �tJ'g æ wm&mrif;a0�vdk@ pdwf0ifwpm;=unfholawG&SdvmwJhtcsdefæ usr ol@udk aoaocsmcsmjrifzl;csdefrSmawmh olu wm&mrif;a0&,f vdk@ udk,fydkiftvif;eJ@[kef;[kef;awmufaecJh+yD? ol@atmifjrifr_u jrefrmpmay yifv,fjyifxJrSmawmh vd_if;vHk;}uD;wvHk;vdk w0kef;0kef;±dkufcwfvmwm jiif;r&? wm&mrif;a0acwf&,fvkd@ &SdcJh+yD?

aemufawmh &efukef pmaytodkif;t0dkif;usOf;usOf;av;xJ æ usrrSm oli,fcsif; rdwfaqGawGtrsm;}uD;eJ@ avxefukef; xdkif æ? ol@udkawmh avxefukef;rSmxdkifaewm wcgrSrawG@zl;ygbl;? avxefukef;a&S�ujzwfav#muf+yD; wcsKd�udkE_wfqufvnf; olu usefwJholawGudk vSnfhywf=unfhavhr&Sdawmh oleJ@ usru wcgrS rdwfjzpfaqGjzpf ðyH;jy&wmrsKd;awmif r&SdcJhwm æ/usrtwGufawmh tJ'gu qef;ygw,f? bmvdk@qdk usru odyf rdwfaqGaygwmudk;? ol r_efukyf

Page 139: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 139

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ukyf cyfwnfwnfaewwfawmh trSeftwdkif;ajym&&if tifrwef rdwfaqGjzpfvG,fwJh usrawmifol@udk E_wfqufzdk@ wGef@cJhygw,f? usru eDukd&Jwdk@ æ rif;cdkufpdk;pefwdk@eJ@ armifESrt&if;awGvdk&,farm ajymifaemufaewwfayr,fh udka&$bkef;eJ@awmh wcgrS rsufESmcsif;rqdkifcJhzl;ygbl;? 'gayr,fhol@tEkynmeJ@ pmayt,ltq aqmif;yg;awGudkawmh usr rjywfzwfqJ æ? b0xJ vufyrf;usaewJh touf 30 ausmf rdef;rwa,muftaeeJ@ ol@&J�wcsKd�vHk;csif;0w�KawGudk &ifrckefwwfawmhayr,fh ol@tEkynmudkawmh todtrSwfrðybJ raeEdkifygbl;? ol@&J� tifwmAsL;wckxJrSmæ jzpfEdkif&if ckcsdefrSm udk,fhudk,fudk aveJ@r_wf+yD; +id�rf;ypfcsifw,fvdk@ajymwmav;udkawmifoabmusvGef;vdk@ iSm;ajymjzpfwwfygao;w,f? wu,fyJ taiG@av;vdk aysmufysufoGm;rSmb,favmufaumif;vdkufovJaygh? aemufawmh usru òrd@jytodkuft0dkif;uaexGufajy;+yD;e,fòrd�av;wòrd�rSm awm&dyfcdk? tJ'DumvawG pma&;wmawGawmif cyfusJusJ æ? wm&mrif;a0uawmh w&Sdef&Sdef awmufyqJ æ? aemufawmh oleJ@twl vSywJh emrnfav;wck ,SOfwGJ æ?raemf[&D æ wJh? ewforD;av;wyg;&J� emrnf? tJ'D emrnfav;u vd_ifwuUodkvf&J� aemufqHk;tcsdefawGrSmuwnf;u usrodcJh&wJh uAsmewforD;av;aygh æ? tJ'DemrnfESpfck&J� tEkynmawGvnf; ,SOfwGJ zl;yGifhawmufywJh umvwck? 'g[m =u,fESpfpif; tòydifxGef;vif;wJh aumif;uifwck? aemufawmh =u,fESpfpif;&J�tvif;awG pkpnf; æ aewpif; topfxGef;vif;owJh?

�acwfae� æ?

Ð Ð Ð

udk,fwdkif 'Dvdkavmu"Hudk &ifqdkifcJhzl;wmrdk@ �wm&mrif;a0�vdk@ awG;vdkuf&if æ �acwfae�qdkwmu yJhwifxyf+yD; vdkufvmw,f? aewpif;vdk xGef;yr,fh acwfwacwfrSm =u,fwpif;vdkat;jrwJh tvif;ay;r,fh taz qdkwmu wu,fawmh pdwftiftm;wck æ?

tJvdkeJ@ ðAef;qdk æ umv,E W,m;}uD;u wGef;wGef;wdkufwdkuf vnfywf æ? bmrSef;rSrodvdkuf&cif æ 2007 qdkwm}uD;u usrqD jrefjref}uD;a&mufvmw,fvdk@ cHpm;&qJ æ? 19ESpfjynfh 8 av;vHk;ta&;awmfyHktwGuf txdrf;trSwfpmawG a&;r,fjyifqJ æ? 8 av;vHk;&J�aoG;aomuf&Jabmfwa,mufjzpfwJh wm&mrif;a0 qdkwJh =u,fwyGifh aºuG+yDwJh? vGefcJhwJh 19ESpf&J� 8 av;vHk;rSm aºuGcJhwJh=u,fawGta=umif; a&;zdk@jyifaewJhusr vwfwavm aºuGoGm;&wJh 8 av;vHk;&J�=u,fwyGifhvnf;jzpfwJh ol@aºuGjcif;udkom t&ifa&;vdkuf&awmhw,f? tJ'Dwkef;u usr bavmhrSma&;jzpfcJhwJh 0rf;enf;pmav;rSm usr&J� ESarsmwor_udk ckvdka&; jzpfcJhygw,f?

jrefrmjynf&J� &opmayavmuxJ v_yfv_yf&Sm;&Sm;jzpfoGm;wJh tcsdefwcsdefudk wm&mrif;a0u zefwD;EkdifcJhygw,f? vli,fawG&J� cHpm;csufawG &ifckefoHawG aygufuGJr_awG tm;vHk;udk oluudk,fpm;ðyEdkifcJhw,f? wenf;tm;jzifhawmh acwfudktrDudk,fpm;ðyEdkifwJh tEkynmawG todawGol ay;EdkifcJhw,f? ol@pmawGu vli,fawG vlvwfawGudk trsm;qHk; v$rf;rdk;cJhw,f? jrefrmjynf&opmay a&pD;a=umif;xJrSm tEkynmtaeeJ@ tm;aumif;ovdk aps;uGuft&yg tm;aumif;

Page 140: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;140

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

xdyfwef;a&mufEdkifw,fqdkwm tvGefenf;yg;wmyg? tEkynm tm;aumif;ayr,fh aps;uGufrSmratmifjrifolawG æ? aps;uGuft& atmifjrifayr,fh tEkynmrSm wef;r0ifolawGom rsm;wm?wm&mrif;a0uawmh 0w�Kwdk æ vHk;csif;0w�K æ +yD;awmh uAsm? ae&mwdkif;rSm AdkvfpGJEdkifcJhol?ol@uAsmawG tawG;awGudk a&$bkef;vl qdkwJh uAsma&;olb0uwnf;u oabmuscJhwmyg?

olu tifwmAsL; ajzwmrSmawmif tEkynmeJ@ tawG;tac:ygol?acwftay: wm0efausol? tJ'Dtjyif EdkifiHa&;rSmvnf; wm0efausol?bmtwGufeJ@rS tm%m&SifawGudk 'l;raxmufcJhol?ck ol@owif;udk=um;awmh ol tifwmAsL;wckrSmajymzl;wJh pum;wckudk owd&oGm;ygw,f?tJ'DrSm olajymcJhwm æudk,fhudk,fudk aveJ@r_wf+yD; +id�rf;vdkufcsifw,f æ wJh?

wm&mrif;a0 (a&$bkef;vl)touf (40) ESpf5/ 8/ 07 (we*FaEGae@) ae@v,f 12;40 wGif uG,fvGeff?

ckawmh ²² ol ajymcJhovdk +idrf;cJh+yDaygh?'g[m acwfopfpmayavmurSmvnf; qDrD;wwdkif +idrf;oGm;wmygyJ?

wdkufwdkufqdkifqdkif ætrSwf&p&m =o*kwfvrSm atmufarhzG,f rSwfwdkifwwdkif wdk;jyefaygh?

'Dae&mrSm xl;tdrfoif trSwfw&taeeJ@ uAsmq&m apma0 a&;cJhzl;wmav; owd&w,f?

�aorif;u taumif;óudufvGef;vdk@ tvGrf;udk &GufukefzGifhxm;&w,f æ � wJh?

ar+idrf;(=o*kwf 6/ 07)

Ð Ð Ð

wdkufwdkufqdkifqdkif Armjynf&J� =o*kwfvrSm 88 aoG;pGef;ae@awG &SdcJhw,f? xl;tdrfoifeJ@q&mrif;ok0%f &ufqifh qHk;cJhw,f? aemufawmh wm&mrif;a0 æ? usruawmh apmaºuGoGm;=uwJh=u,fawG&J� awmufyEdkifao;wJh tvif;awGudkyJ ESarsmwo vGrf;qGwfwmyg? +yD;awmhtJ'D=u,fawGu &Sm;&Sm;yg;yg; tm;&SdwJhtvif;a&mifeJ@ vif;ywJh=u,fawG æ? wcgwcgawmhtJ'D=u,fawGu olwdk@udkolwdk@ ac|csypfae=uwmyJvdk@vnf; cHpm;rdygw,f? bma=umifh tJvdk

Page 141: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 141

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

awGjzpfae=u&wmvJvdk@ ta=umif;&if;udkqef;ppfrdwJhtcg pdwfxJ wqpfqpf emusifudkufcJ&ygw,f? 'Dawmhvnf; wm&mrif;a0&J� psmyeae@ =o*kwf 7 &ufae@ (wdkufwdkufqdkifqdkif 8av;vHk;tóudae@)rSm usr bavmhrSmyJ aemufxyf 0rf;enf;pmwydk'f a&;jzpfcJhygw,f?

wu,fawmh t*F gae@qdkwm ol@&J�arG;ae@?'gayr,fh ol@rdbawGcrsm olwdk@ om;uav;udk arG;xkwfcJh&wJhae@rsKd;rSmyJolwdk@ arG;cJh&wJh tJ'D om;av;&J� ±kyfcE<mudk ed*Hk;csKyfay;&awmhr,f?'gayr,fh æ tJ'Dom;av;[mavmu}uD;xJuae vltaeeJ@om aysmufuG,foGm;ayr,fhemrnfeJ@ ordkif;a=umif;wckawmh usef&pfEdkifcJholrdk@rdbawGtzdk@awmh emusifa=uuGJ&ayr,fh *k%f,lp&mvdk@ qdk&rSmyg?æ ESarsmp&m aumif;vSygw,f?odyfawmfwJh pma&;q&mwa,muf æodyfarSmfatmifwJh uAsmorm;wa,muf æodyfc|efwJh pmayorm;wa,muf æusrwdk@ qHk;±_H;&jyef+yD?wu,fawmh olvkyfcsifwmawGolvkyfEdkifpGrf;wmawG trsm;}uD; usefaeOD;rSm?usrwdk@ wm&mrif;a0 udk qHk;±_H;&wm[mpmaytEkynmavmu}uD;wckvHk;&J� qHk;±H_;r_wckvnf; jzpfygw,f?

tJ'D 0rf;enf;pm 2 ESpfjynfhcJhyg+yD?'gayr,fh æ usrwdk@&J� ESarsmwor_ qHk;±H_;r_awGuawmh vwfqwfqJ æ? +yD;awmh æ

acwfaeav;twGufvnf; wm&mrif;a0 qdkwJh =u,fwyGifh vif;vufcJhwJh aumif;uifuawmufyqJ æ? ?

(15 Zlvdkif/ 2009)

Page 142: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;142

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 143: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 143

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(tydkif; 1)

trsm;tusKd; aqmif&GufcGifh&jcif;onf b0ukd t"dy`m,f jynfh0&ifhusufaponf[k xifygonf? cspfjrwfEkd;jcif;/ tepfemcHjcif;/ wm0ef,lwwfjcif;/ apmifhxdef;wwfjcif;/ onf;cHem;vnfjcif;/ av;pm;jcif;/ cGifhv$wfjcif; pwJh t&nftaoG; aumif;wkd@onf trsm;eJ@qufpyfrS trsm;eJ@qkdifwJh tvkyfukdvkyfrSom jznfhqnf;cGifh&onfh tavhtxrsm; jzpfygonf? trsm;aumif;usKd;aqmif=unfhzl;rSom cHpm;csufeJ@vl/ &nfrSef;csufeJ@vl pwJh vlxJu vlawGukdomru ,kH=unfcsufeJ@vlqkdwJh vlpm;rsKd;ukdyg &if;ESD;av;pm;cGifh&wwfwm jzpfygonf?

ukda&$bkef;ESifh wavSwnf;pD;cJh&jcif;ukd jyefpOf;pm;rdwkdif; 'DvkdtawG;rsKd;awG ykdckdifrmvmwwfygonf?

udka&$bkef;vl ESifh wavSwnf;pD;rif;Zif

Page 144: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;144

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(tykdif; 2)

�'DuAsmu rif;wkd@twGuf a&;xm;wm? a[mh'DrSm æ�

ajymajymqkdqkdeJ@yJ ukda&$bkef;u tjzLtpdrf; 2 a&miftzkH;eJ@csKyfxm;wJh pmtkyfyg;av;awGukdtxyfvkduf usaemfhvufxJ xnfhay;onf?

�ausmif;zGifhcsdef� æ wJh?

1989 ckESpf ZGefvxJrSm[k rSwfrdaeygonf? usaemfu 15 ESpf0ef;usif txufwef;ausmif;om;? t-u-o vkd@twkdaumuf vlodrsm;wJh tajccHynmausmif;om;or*~ukdvkyfazmfukdifzufawGeJ@twl &efukefwkdif;rSmzGJ@pnf;+yD;vkd@ wjynfvkH;tESH@ zGJ@pnf;Ekdifzkd@ óud;pm;ae=uwJhtcsdef? Auo (ArmEkdifiH vkH;qkdif&m ausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyf)rSmvnf; t-u-oukd,fpm;vS,ftjzpfeJ@ usaemfu wm0ef,l&onf?

1988 ckESpf aESmif;ykdif;vawGxJupvkd@ Auotpnf;ta0;awGrSmyJ ukda&$bkef;eJ@ qkHjzpfcJhonf? ukda&$bkef;oGifjyifu cyfydefydef/ rsufESm 0kdif;0kdif;? ab;cGJqHyif ajzmifhpif;pif;u ol@nmbufrsufvkH;ukd r=umc% zkH;zkH;oGm;wwfonf? rsufvkH;awGu cyfndK�ndK�ESifh taqG;&dyfoef;aewwfovkd *spfuefuefeJ@ rr_wwfwJht=unfhukdvnf; ol@rsufvkH;rSm awG@&onf? 'gayr,fh ukda&$bkef;&,f&ifawmh ododomomyJ rsufvkH;eJ@ p&,fwwfonf? +yD;rS uGrf;aoG;eJ@eD&JaewwfwJh E_wfcrf;ukdaxmifhrS pauG;+yD; ðyH;&,f &,favh&Sdonf? ukda&$bkef;u pykd@&SyfeJ@ &Syftusôvufwkd cyfEGrf;EGrf;ukdyJoyfoyf&yf&yf 0wfwwfonf? tJh'Dumvu acwfpm;aeovkd ykqkd;ukd cyfwkdwkdr0wfbJ cyf&Snf&SnfeJ@ ykHusus 0wfonf?

usaemf tygt0if txufwef;ausmif;om; ta&;awmfykHorm;awGuawmh ukda&$bkef;eJ@tzGJ@uswm rsm;onf? pum;ukd wkd;wkd;eJ@ cyfjznf;jznf;ajymwwfwJh ukda&$bkef;u usaemfwkd@ukdtcsdefay;onf? 88/ 89 umvwav#muf usaemfeJ@ vufyGef;wwD; taersm;olawGukdtrSwfw&ajym&&if ukday: (ukdrif;ukdEkdif)/ ukd*sifrDESifh ukda&$bkef;wkd@ukdom owd&wwfonf?usef Auo acgif;aqmifawGu ol@tvkyfeJ@ol±_yfaewm rsm;onf? ukdrkd;oD;ZGefu vl@abmifopfygwD c&D;pOfawG/ tpnf;a0;awGeJ@ rtm;vyfwwf? auusK(ukdukd}uD;)eJ@u tpnf;ta0;tjyifcsdefqkdvkd@ ol ykef;a&SmifaewwfwJh uefawmfav;tdrfoGm;rSom awG@&wwfonf? qHyif*kyfw0ufaxmuft&SnfeJ@ ukdatmif'ifuawmh cyfwnfwnfaewm rsm;onf? ukdndKxGef; uawmh ol@tpktzGJ@av;eJ@ ol? 'DtxJrSmyJ ukda&$bkef;ukdawmh awmfvSefa&;eJ@ tEkynmwGJaeolrkd@ usaemfwkd@acwf&J� ukdA[def;yJ jzpfavrvm;vkd@ av;pm;rdonf?

ppfwyfu tm%modrf;+yD;aemuf a&$*kHwkdifu zqyvjcH/ ajcmufxyf}uD;eJ@ vSnf;wef; Auotpnf;ta0;awGrSm qkHjzpf=uonf? Auov_yf&Sm;r_awGrSm tvkyfcGJa0 wm0ef,lcJh=uonf?

Page 145: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 145

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vufzuf&nfqkdifrSm 'l;csif;cwf/ wawmifcsif;wkdufxkdif+yD; pum;awG trsm;}uD; ajymjzpf=uonf?ppftpkd;&u ausmif;awGjyefzGifhr,fvkd@ a=unmawmhvnf; usaemfwkd@ acgif;csif;qkdif jzpf=uonf?

�ausmif;om;awGeJ@ ausmif;awmf}uD;t=um;ck aoG;yifv,f}uD; jcm;aeyg+yD�ausmif;zGifh+yD� qkdwJh tm%m&SifawG[maoG;yifv,f}uD;ukd ausmfeif;xkH;wHwm;}uD;ukd ausmcif;ay;w,f?wcsKd�awGu ausmif;wufvm=uvdrfhr,f�

�ausmif;zGifhcsdef� uAsmxJu tykd'fwykd'f?

1989 arv tv,fykdif; rE Wav;rSm ausmif;om;nDvmcH vkyfonf? usaemfeJ@ tuovkyfazmfukdifzufwcsKd� oGm;wufcJhonf? t"du aqG;aEG;&wJhudpPwcku ppftpkd;&u ausmif;jyefzGifhwmukd ausmif;om;or*~awGtaeeJ@ oydwf arSmufoifh/ rarSmufoifh jzpfonf? usaemfu ausmif;zGifhwmukd oydwfrarSmufoifh/ ausmif;om; ausmif;wuf+yD; ausmif;xJrSmyJausmif;om;v_yf&Sm;r_awG qufvkyfoifhonf[k ,lqonf? ausmif;zGifhwmukd oydwfarSmuf&ifausmif;om;trsm;pk vkdufygEkdifrSmr[kwfvkd@ ausmif;om;or*~[m ausmif;om;eJ@ uif;uGmoGm;vdrfhrnf[k aqG;aEG;onf? 'g[m tuo twGif;rSm trsm;oabmwl qkH;jzwfxm;wJhrlvnf; jzpfonf? rE Wav; rpkd;&drfausmif;wkdufrSmvkyfwJh nDvmcH tóudtpnf;ta0;awGrSmnvkH;ayguf jiif;ckefcJh=u&onf? jiif;&if;eJ@yJ =urf;jyifay:rSm tdyfaysmfoGm;cJhwmukd rSwfrdaeonf?

'Dvkd ausmif;wufa&;/ rwufa&; aqG;aEG;jiif;ckefaewJhumvawGrSm ukda&$bkef;u ol@&J��ausmif;zGifhcsdef� uAsmpmtkyfawGukd usaemfhvufxJ vmxnfhwmjzpfonf? pmtkyftzkH;ukdtpdrf;a&mifeJ@ ykHESdyfxm;ukdu tjzLtpdrf;0wf txufwef; ausmif;om;av;awG&J� pGef@v$wfr_ukd *k%fðycsifvkd@ vkd@ ukda&$bkef;u &Sif;jyonf? uAsm&J� tEkynmcGeftm;uvnf; }uD;rm;vSonf?tuo tpnf;a0;awG/ tcrf;tem;awGeJ@ qENjyyGJawGrSmygrusef ukda&$bkef;&J� ausmif;zGifhcsdefuAsmxJu tykd'fawGukd &Gwf=uonf? &Gwfola&m/ emolyg rsuf&nf0J a=uuGJ&onf? tm;jyefarG;zkd@ vufcsif;qkyfukdif rmefwif; jzpf=uonf?

'gayr,fh ol@uAsm&J�rufaqhcsfu jyif;xefonf? atmifyGJeJ@om ausmif;awmfqD jyefoGm;a&; jzpfonf? ppftpkd;&zGifhwJh ausmif;ukd jyefrwufa&;qkdwJhoabmbuf ,drf;onf? usaemfwkd@tuoawG tm;vkH; bmvkyf&rSef; rod? tuo&J�rleJ@ qef@usifaewJh 'DuAsmpmtkyfukd tuoòrd�e,feJ@ ausmif;udk,fpm;vS,fawG tm;vkH;qD jzef@ay;&rvm;/ rjzef@bJxm;&rvm; ±kwfw&ufrqkH;jzwfEkdif? aemufqkH;awmh tuo acgif;aqmifwcsKd�eJ@wkdifyif+yD; pmtkyfukd jzef@ay;zkd@ usaemfqkH;jzwfcJhonf? t,ltqpGJ jyif;xefvSwJh EkdifiHa&; aoG;Ekom;Ekt&G,frSm t,ltqrwlwJhuAsm&Snfwyk'fukd jzef@ay;zkd@qkH;jzwfcJhwmukd thH=oaerdonf? 'g[m ukda&$bkef;&J�tEkynma=umifh

Page 146: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;146

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vm;/ ukda&$bkef;qkdwJh yk*~dKvfa&;oHa,mZOfa=umifhvm;/ ESpfckpvkH;a=umifhvm;/ bma=umifhvJtckcsdefxd ra0cGJwwf?

�ausmif;om;eJ@ ausmif;wae@awmh aygif;&rSmyJigwdk@awG aoG;yifv,fukd jzwful;+yD;ausmif;}uD;qD ta&mufoGm;=ur,f�'DuAsmykd'fav;ukdawmh 'Dae@xd pGJaerdonf?

(tykdif; 3)

1989 ckESpf Zlvkdifva&mufawmh usaemf pwdrf;a&Smif&onf? 1990 rSm ukda&$bkef; tzrf;cH&wJh owif;=um;&onf? aemuf ukda&$bkef;eJ@ ukdatmif'if nDtpfukd ESpfa,mufpvkH;ukd o&ufaxmifajymif;vkdufwm =um;&onf? ouf0if;atmif/ pkd;rkd;/ eef;EG,f/ zkd;nD pwJh usaemfh vkyfazmfukdifzufawGu ukda&$bkef;wkd@tdrf t0iftxGuf &Sdonf? owif;ar;onf/ pGrf;or# ukd,ftm;E_wftm;wkd@jzifh ulnDonf? rdbawG pm;0wfaea&; usyfwnf;wm/ ukda&$bkef;wkd@ nDtpfukd ukdaxmif0ifpm ta0;}uD;vkdufawG@&wJh tazeJ@ tar&J� 'kuQawGukd =um;&onf?

1992/ 1993/ 1994 ckESpfawG[m EkdifiHa&;v_yf&Sm;r_awG a&csdeftedrfhqkH;vkd@ qkd&rnfxifonf?pD;yGm;a&;tay: tm±kHpkdufr_awG ykdrsm;vmonf? typf&yf +idrf;tzGJ@wcsKd�u ukr`%DawG axmifonf? aiGrnf;awG aiGjzLjzpfvmonf? avòydifyGJ/ rm&oGefòydifyGJ/ pawhcsf±d_;/ avxD;ckefolckefeJ@aysmfaysmfarmfarmf òrd�jyvlwef;pm;w&yf ay:vma&mhovm;vkd@ awG;rdonf? 'Drkdua&pDa&;vkyfvkd@usqkH;cJhol/ tepfemcHae&olawGukd vlawGu arhrsm;arhae+yDvm;[k usaemf cHpm;rdonf? pmawGukd oJoJrJrJ zwfjzpfonf? a'ghpwkd ,ufpuD;/ uyfzum/ url;/ eDa&S;pwJh ewWd0g'qefqef/ jzpfwnfr_t"du tawG;tac:qefqefawGu usaemfwkd@ukd v$rf;rkd;aewJhumv jzpfonf?

wcgawmh ouf0if;atmifu aq;ayghvdyf zifpDcH pm&Guftykdif;tpawGrSm vufa&;ao;ao;eJ@a&;xm;wJh uAsmykd'fwcsKd�ukd usaemfhqD ,lvmjyonf?

�'g æ ukda&$bkef; axmifxJuae a&;ay;vkdufwm�

rSifa&mif cyfrSdefrdSef uAsmtykdif;tpawGukd tm;pkdufzwf=unfh&onf?�a=umufrufzG,f&m vlawG&J�r[mbkwf aA'ifrSmrSiguvnf; �t"dywdbGm;� jzpfcsifcJhwmukd;?

tdrftjyef nrsm;pGmrSm æ

Page 147: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 147

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

b,folrS rajymcsifwJh pum;awG ayG�ykdufukd,fhukd,fukd,f �vlrkduf� vkd@ jyefac:cJh&w,f?�

�xdyfxm;a& æuacsonfwkd@&J� aw;awGeJ@+idrf;at;aysmf&$if xm0pOf csrf;ajr�apom; æaumif;aom rkd;aomufcsdefYvnf;+idrfoufwnf=unfap æig æ qkawmif;ay;aer,f æyef;cl;&if;oli,fcsif;awGeJ@ ae&if; æpum;ajym&if; æoDcsif;av;awGqkd&if; ærif; æ ighukd arhoGm;rSmyg æ?�

usaemfwkd@ cHpm;ae&wJh typfy,fcH cHpm;r_rsKd;ukd tusOf;axmifwGif;u ukda&$bkef;vnf;cHpm;&[efwlonf?

wcgwavusawmhvnf; trsm;tusKd;aqmifolawG&J@b0[m opfjrpfawGeJ@ wlrsm; wlovm;vdk@ awG;=unfhzl;onf? opfyifwyif &Sifoef}uD;xGm;+yD; tukdif;tvuf tcuf tyGifhtoD;awG a0jzmzkd@/ aea&mifjcnf&Sd&mukd wkd;jr�ifhaEG;axG;apzkd@/ opfjrpfawG[m [kd;teuf±d_if;qkH;/tarSmifrJqkH;xJukd xkd;azmufcJG ykef;v#Kd; ukwfwG,fay;xm;&onf? tJh'Dumvu ukda&$bkef;&J�,kH=unfcsuftjrpfawG oefrmtm;aumif;vSygonf?

(tykdif; 4)

95/ 96 ckESpfawG[musaemfhb0&J� tcuftcJqkH;umvawGyg/ukda&$bkef;u �wm&mrif;a0� &,fvkd@ p atmifjrifaecsdefusaemfwkd@eJ@ ausmcsif;uyf�pdwf"mwfruseJ@ nDav;a& æ� vkd@tm;ay;cJhwm tjrJtrSwf&rdygw,f?'*kHòrd@opf&J� arSmifarSmifrJrJ/ rkd;xJ a&xJnDtpfukdawG jzwfoef;cJh&ykHyg�

ukda&$bkef; qkH;+yD qkdawmh 'Dpmwkdav;ukd aumufjcpfrdonf?1994 ckESpf ukda&$bkef; axmifu jyefvGwfvmwJhtcsdefrSm usaemfwkd@ tuo awGu Auo

Page 148: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;148

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wm0efawGukd tifjynfhtm;jynfh wm0efquf,lae=ucsdefjzpfonf? ukda&$bkef;u wm&mrif;a0uavmiftrnfeJ@ tEkynmavmuukd ajcvSrf;usJusJeJ@ jyef0ifonf? usaemfodoavmuf'Duavmifemrnfu ukdatmif'ifh&J� uavmifemrnfwck jzpfonf? ukda&$bkef;u nDav;rGeftrnfeJ@ pmtenf;i,fa&;+yD;rS ukdatmif'ifqDu uavmifemrnfukd qufcH,ljcif; jzpfonf?ukdatmif'ifuawmh axmifujyefvGwfwmawmif ppftpkd;&&J� taESmifht,SuftrsKd;rsKd;ukd ñuH&+yD; jynfwGif;rSm vkyfukdifpm;aomuf r&avmufatmifjzpfcJhonf? aemufawmh ukdatmif'ifpifumylxGuf+yD; tvkyfvkyfonf[k =um;&onf?

1994 ckESpfrSm usaemf wdrf;a&Smifae&mukd ykHrSef0ifxGufaewJh ausmif;om;wcsKd� tzrf;cH&onf? usaemfvnf; ajratmuf EkdifiHa&;v_yf&Sm;r_awGukd c%t&Sdefav#mhum pma&;wJhtvkyfukdtvSnfhay;jzpfonf? wm&m+idrf;csrf; uavmiftrnfjzifh 1994 ckESpf Ekd0ifbmvxkwf &eH@opfr*~Zif;rSm aqmif;yg;wyk'f p a&;jzpfonf? 'Dhaemuf pmay*sme,f/ tawG;tjrif pwJhr*~Zif;awGrSmyg EkdifiHa&;'\eqkdif&m aqmif;yg;awG a&;onf? t"duuawmh tJh'Dumvu acwfpm;aewJh �pdwfaumif;&SdwJh tm%m&Sifpepf� tawG;tac:eJ@ pD;yGm;a&; vGwfvyfcGifhomay;+yD; EkdifiHa&;vGwfvyfcGifhukd xdef;csKyfxm;oifhonfqkdwJh tm&Swefzkd; t,ltqawGukd ±laxmifhaygif;pkH a0zefa&;om;cJhwmjzpfonf?

usaemf wm&m+idrf;csrf; uavmiftrnfeJ pmawGa&;ae+yDqkdwmukdodawmh ukdatmif'ifu�'Daumifa&;wm [kwf&ifawmh aumif;wmaygh�vkd@omqkda=umif; ukdatmif'ifeJ@qkHcJhwJh ouf0if;atmifu usaemfhukd jyefajymjyonf? usaemfu odyf b0ifrus? udk,fav;pm;cJhwJh acgif;aqmifawGqDu 'DhxufykdwJh todtrSwfðyr_rsKd;ukd usaemf ar#mfvifhcJh[efwlonf? 'gayr,fh ukda&$bkef;odawmh 0rf;omonf[k qkdonf? ouf0if;atmifuwqifh usaemfeJ@awG@zkd@ pDpOfckdif;onf? 'DvkdeJ@yJ'*kHòrd�opfu tdrfwtdrfrSm usaemfwkd@ yxrqkH;t}udrf jyefawG@jzpf=uonf? ±kyfenf;enf;&ifhoGm;wmuvGJvkd@ ukda&$bkef;u odyfrajymif;vJ? t&ifuvkdyJ [uf[ufyufyuf &Sdonf? E_wfcrf;axmifhukd pauG;+yD; ðyH;&,fwwfwmuvnf; t&ifvkdyif? �a[ha&mif (aumif) rif; pGyfpGyf rvkyfeJ@OD;� vkd@ t&ifuvkdyJ usaemfhukd owday;wkef;yif?

usaemf wdrf;a&Smifae&wJh tajctaeawGeJ@ Auovkyfief;awGta=umif; ar;onf? tJh'Dumvu AuotrnfeJ@ v_yf&Sm;aewJh t"du tpktzGJ� ESpfck &Sdonf? usaemf tygt0if tuovla[mif;awGqufcHwJh AuoeJ@ tjcm;wpku Auo pnf;±kH;a&;aumfrwD trnfcHonf?ukda&$bkef; tygt0if tjyifrSm&Sdonfh Auo vla[mif;tawmfrsm;rsm;uawmh usaemfeJ@ vl&if;jzpfwma&m/ EkdifiHa&;t,ltq eD;pyfwmawGa&ma=umifh usaemfhukd yhHykd;ulnD=uonf? ukda&$bkef;u axmifwGif;ñuHcJh&wmawGukd jyefajymjyonf? tJh'Dumvu wcsKd�u ukdatmif'ifeJ@ ukda&$bkef;wkd@ axmifwGif;wkdufyGJawGukd a&Smifonf/ a=umufonf[k pGyfpGJwm usaemfwkd@ =um;&zl;onf?ukda&$bkef;u axmifwGif;umv olwkd@nDtpfukdawG wkdufyGJ0ifoifhwkdif; jywfjywfom;om; wkdufyGJ0ifcJhykHeJ@ uGefjrLepf tpGJoefolawGeJ@ t,ltq rwkdufqkdifcJhwJhtwGuf tckvkd oGm;ykwfavvGifhpGyfpGJcHcJh&ykHawGudk &Sif;jyonf? ukda&$bkef;&Sif;jyaeykHu cyfat;at;? ol@ukd,fol ckcHumuG,faeykH

Page 149: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 149

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wpufr#rayguf? vdyfjymoef@vGef;wmvm;/ ol@rsufvkH;awGrSm awG@&wwfonf@ *±krpkdufbl;qkdwJhoabmxm;rsKd;vm; usaemfu t"dy`m,f&Smaerdonf?

EkdifiHa&;v_yf&Sm;r_twGif; uGefjrLepftpGJoefwJhwcsKd@a=umifh rvkdtyfbJ tm;ukef tifukefawG jzpf&wm/ pdwf0rf;uGJ rnDr!Gwfjzpf&wmawGvnf; rsm;vSonf? wu,fawmh ukda&$bkef;taza&m/ usaemfhtazyg vuf0JEkdifiHa&;eJ@ ausmif;om;v_yf&Sm;r_ tokdif;t0ef;xJu jzpfonf?tazholi,fcsif;awG/ tJh'D tepfemcHwJh vuf0Jorm;awG&J�vufay:rSmyJ usaemfwkd@ }uD;jyif;cJh=uwmjzpfonf? usaemfwkd@tjrifrSmawmh olwkd@[m wu,f wkdif;cspfjynfcspf yk*~KdvfawGyJjzpfonf?olwkd@ukd av;pm;=unfndKonf/ wefzkd;vnf;xm;onf? usaemf uavmifemrnf,lwmukduq&m'*kefwm&mukd jrwfEkd;vGef;vkd@ wm&m+idrf;csrf;vkd@ ,lcJhonf? ukdatmif'ifeJ@ ukda&$bkef;wkd@vnf; xkd@twlyif? pmzwfESHpyfolwkdif; q&mwm&m&J� orkdif;tpOftvmeJ@ &yfwnfcsufukd od=uonfcsnf;om?

'gayr,fh usaemfeJ@ ukda&$bkef;t=um;rSm wlnDwmwck&Sdonf? tJh'gu trSDtckduif;csifwm/ vGwfvyfcsifwmyJ jzpfonf? t*Fvdyfpum;rSm Independent jzpfw,f qkdwm&Sdonf? usaemfodyf,kH=unfonf? b,fEkdifiHa&; avmif;&dyfrS rrdcsif/ ygwDvkdif; vrf;pOfwckckatmufrSm Ekd@oufcHrpkd@csifwmyJ jzpfonf? EkdifiHa&;q&marG; wynfharG; tpOftvmukd r,kH=unfawmh? ukd,f,kHwmukd,fvkyfrnf? ausmif;om;or*~qkdwm vGwfvyf&rnf? ukd,frSm;&if ukd,fwm0ef,lrnf? usaemhfaqmif;yg;awGrSm vGwfvyfwJh vlr_tzGJ@tpnf; Civil Society &J� ta&;ygykHukd tJh'Dwkef;uwnf;up a&;om;zl;cJhonf? Civil Society t,ltqukd a[*,f Hegel upvkd@ usaemf rdwfqufay;cJhonf? tawG;tjrif pmapmifrSm[k xifonf? ukda&$bkef;u v_dufv_dufvSJvSJ axmufcHonf?

tJh'D yxqkH;awG@wJhae@rSmyJ usaemfpmawGa&;wJhta=umif; ajymjzpf=uonf? ukda&$bkef;u0Dbm Max Weber pmawGzwfjzpfovm;vkd@ usaemfhukdar;wm rSwfrdaeonf? +yD;awmh &oqkdif&m aqmif;yg;awGa&;zkd@ wkdufwGef;onf? 'geJ@yJ �ay:OD;ouf/ c±kda&S;ESifh &owefzkd;rsm;� qkdwJhaqmif;yg;ukd [efopfr*~Zif;rSm usaemfa&;jzpfcJhonf? ay:OD;ouf&J� tEkynmtjrifukd tDwvDawG;ac:&Sif c±kda&S; Benedetto Croce &J� &oaA'oabmw&m;eJ@ qufpyfa&;cJhjcif; jzpfonf?'Daqmif;yg; yg+yD;aemuf [efopfr*~Zif;u �tawG;[efopf�qkdwJhu¾ zGifhay;onf? usaemfwyk'fvm;yJ xyfa&;jzpfonf? aemuf ra&;jzpfawmh?

ukda&$bkef;eJ@awmh r=umc% awG@jzpfonf? usaemfykef;aewJhae&mtxd olu vkdufvmawG@wwfonf? wcgwavawmhvnf; ol@ '*kHtdrfem;u vufzuf&nfqkdifrSmxkdif+yD; pum;awGtr#ifrjywf ajymjzpfonf? wcgwavawmh t&ufcGufcsif;wkduf+yD; rsuf&nfawG wGifwGifuscJh=uzl;onf? pum;awGuawmh qufajymjrJ? �tmvl;pm;olrsm;�vnf; ygonf? a':atmifqef;pk=unf eJ@ usaemfwkd@ qufoG,faqG;aEG;r_awG ta=umif;vnf; ygonf? [efwifwef SamuelHuntington eJ@ ZifAk'<bmomta=umif;vnf; ygonf? armifa,m&J��òydifjrif;wkd@&J� cGmoH�vnf;ygonf? Auo/ ruo eJ@ atmufArmjynf AuoawG ta=umif;vnf; ygonf? *gpD,m

Page 150: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;150

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

rm;uGwfpf Garcia Marquez eJ@ rDvefuGef'&m Milan Kundera vnf;ygonf? trsKd;om;nDvmcHvnf;ygonf? aemufqkH;awmh tJh'Dwkef;u olóudufaeonfh ,Ofaus;r_wuUokdvfu aumifrav;ta=umif;eJ@yJ tqkH;owfoGm;wwfwm rsm;onf? pmtkyftiSm;qkdif zGifhxm;wJh tJh'Daumifrav;ta=umif; ðyH;+zD;+zD;eJ@ ajymaewwfonf?

wcgwavawmh usaemfu ukda&$bkef;ukd �p�onf?�vufzuf&nfqkdifxkdifvkduf/ òrd�xJxGuf r*~Zif;wkdufawGoGm;vkduf/ wcgwav usaemfwkd@

eJ@ t&uf0kdif;zGJ@vkduf/ aumifrav; jyefvmwJhvrf;rSm apmifhaevkdufeJ@ ukda&$bkef; pmzwfcsdefa&m&Sd&J�vm;�

tJ'DtcgrsKd;us&ifawmh ukda&$bkef;qDu pum;jyefr&? cyfwnfwnfeJ@ rodcsifa,mifaqmifaewwfonf? aemufusawmh ol@ukd yg&rD&Sifwa,muftjzpf usaemfykdjrifvmrdonf? ol@bmomol tEkynmrSm arSmfatmif+yD;olyif jzpfonf?

wcgwavusawmhvnf; ukda&$bkef;ukd=unf@&wm wckck v#Kd�0Sufxm;olwa,mufvkdusaemf cHpm;&onf? 'gayr,fh usaemfwkd@ tay:rSmawmh tjrJaEG;axG;onfom? w&ufawmhusaemfwkd@eJ@twl xrif;pm;/ waeukefeD;yg;twlae+yD; nbuf t&ufaomuf&if; usaemfeJ@ouf0if;atmif *pfwmwD;wmukd cyfawGawGeJ@ em;axmifaeonf? '*kHòrd�opftdrf&J� opfom;jyLwif;aygufuae tqD;twm;r&Sd jzmqif;vif;usaewJh va&mifomom/ yk&pfawG wpDpDjrnfaewJhnrSm usaemfhykckH;ukdukdif+yD; �pdwf"mwfruseJ@ nDav;a&�vkd@ ukda&$bkef;u tm;ay;cJhonf?

(tykdif; 5)

1995/ 1996 ckESpfawGtwGif; Auov_yf&Sm;r_ukd ,l*sDac: ajratmuftoGifomruajray:v_yf&Sm;r_wcsKd@tjzpf pm=unfhwkdufzGifhwm/ pmaya[majymyGJawGukd pDpOfwm/ wuUokdvftwGif; uAsmpmtkyfeJ@ pmapmifawGxkwfwm vkyfcJh=uonf? �pkpnf;r_�/ �&mpkopfjrpfusOf;�pwJh pmtkyfawGu oufaojzpfcJhonf? tJh'DumvrSmyJ ukda&$bkef;u aq;wuUokdvf ausmif;om;armf'ef pma&;q&m vli,fwa,mufeJ@qufoG,fzkd@ wkdufwGef;onf? usaemfwkd@ oD;jcm; csdef;qkdawG@jzpfonf? ajratmufEkdifiHa&;udpPawGtjyif ynma&;e,fy,frSm vGwfvyfwJh Civil Soci-ety oif;zGJ@v_yf&Sm;r_awGvkyfa&; aqG;aEG;jzpf=uonf? tvGwfpmoifwef;awGeJ@ oif±kd;ðypka&;awGtwGuf b,folu b,fwm0ef,lrnf/ b,fq&morm;awGukd xyfcsOf;uyf=urnf pojzifhajymjzpf qkdjzpf=uonf?

1996 ESpfv,favmufa&mufawmh rE Wav;eJ@ &efukefu Auov_yf&Sm;olwcsKd@ tzrf;cH&onf? aq;ausmif;om; armf'ef pma&;q&mav;&J�tdrfukdvnf; axmufvSrf;a&;u 0if&Smonf?olu tdrfrSm r&Sd/ aemufrS &Jpcef;ukdoGm;+yD; tzrf;cHum axmufvSrf;a&;eJ@ awG@onf[k qkdonf?tjcm; zrf;qD;cH&wJh ausmif;om;trsm;pk&J�tajymt&awmh axmufvSrf;a&; ppfaq;a&;umvtwGif; xkdq&mav;&J�xGufcsufonf ajzmifhcsufozG,f tukefazmfonf[k qkdonf? usaemfwkd@

Page 151: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 151

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

twGuf txdemcJhaomfvnf; ausmif;om; v_yf&Sm;r_t&Sdefuawmh rao? ausmif;awGqufzGifhaewmeJ@ a':pk&J� pae/ we*FaEG w&m;yGJawGu EkdifiHa&;todukd Ekd;=um;aponf? &efukefwuUokdvf/'*kHwuUokdvfupvkd@ e,fòrd�ausmif;awGtxd tcsdwftqufrdaeonf? txufwef;ausmif;om;awG=um;rSmvnf; pma0/ pmjzef@v_yf&Sm;r_awG awG@&onf? tpktzGJ@tm;vkH; ukd,fenf;udk,fh[efeJ@v_yf&Sm;=u/ tcsif;csif; qufpyfv_yf&Sm;=uonfhtwGuf aemufqkH; awmh 1996 'DZifbmausmif;om;v_yf&Sm;r_ ay:vmcJhonfrSm txift&Sm;yif?

tJh'Dumv0ef;usifwkef;u ukda&$bkef;eJ@jyefawG@awmh aq;ausmif;om; armf'efq&mav;ta=umif; pum;pyfrd=uonf? ukda&$bkef;u odyfpdwfqkd;[ef rjy? pmayorm;csif; ukd,fcsif;pmvkd@yJvm;/ 'grsKd;awGjzpfwwfw,fqkdwm owdxm;aewwfolrkd@vm; rajymwwf? 'gayr,fhEkdifiHa&;rSm ukd,fhtxGm ukd,fodzkd@/ rEkdifwJhudpPrvkyfzkd@ vkdwJhta=umif;ukdawmh oHa0*ozG,foifcef;pmxkwf ajymjyaeonf?

'Dhaemufykdif;awmh usaemfwkd@ xyfrawG@jzpf? vkyfazmfukdifzufawGuwqifh owif;ar;wm/qufoG,fwmawmh &Sdaeonf? usaemfvnf; vkHðcHa&;t& ykd+yD; usyfoxufusyfvmonf? a&$�&a&Smif& ykdrsm;/ ykdcufvmonf? usaemf/ ouf0if;atmifeJ@ vkyfazmfukdifzufwcsKd� &efukefuaetypftcwf&yf wkdif;&if;om;tzGJ@wzGJ@&J�a'oqD a&$�ajymif;wdrf;a&Smifzkd@qkH;jzwfawmh ukda&$bkef;ukd ta=umif;=um;onf? ukda&$bkef;u *±kpkdufzkd@rSmonf? +yD;awmh ol r*Fvmaqmifawmhrnfhta=umif; ðyH;+zD;+zD;eJ@ajymjyonf[k qkdonf? ,Ofaus;r_wuUokdvfu aumifrav;awmh [kwf[ef rwl? ukda&$bkef;u wm&mrif;a0 tjzpfeJ@ atmifjrifoxuf atmifjrifae+yD?

(tykdif; 6)

usaemf xkdif;a&muf+yD; ESpftenf;i,f=umawmh ukdatmif'ifeJ@ jyefqkHonf? tvGef aysmfzkd@aumif;onf? pum;awG trsm;}uD; ajym/ a&S;a[mif;aESmif;jzpfawG ar;jref;/ wcsKd@w0uf odxm;wmawGu jyefqkHajymvkduf em;axmifvkdufrS ±kyfykHum;csyfwck jzpfvmonf? ouf0if;atmifjynfwGif;jyef0if+yD; tzrf;cH&onfhta=umif;eJ@ ukda&$bkef;ta=umif;awGvnf; ajymjzpfonf?rdom;pkpm;0wfaea&; vkH;yrf;ae&vkd@ umvwcktwGif; EkdifiHa&;wm0efawG vpf[if;cJhwmukdusaemfwkd@&J�acgif;aqmifwa,muftaeeJ@ pdwfraumif;wJh t&dyfta,mifukd ukdatmif'ifrsufESmrSm awG@&onf? usaemfwkd@tay:vnf; ykd tm;ukd;vmonf? 'gayr,fh ol@pdwftcef@ roifh&ifawmh t&ifwkef;uvkd rsufESmxm;wnfwnfeJ@ qlwkef;yif?

aemufykdif; usaemf 0g&Sifwef'DpDajymif;+yD; a&'D,kdtvkyfvkyfjzpfawmh ukdatmif'ifeJ@twlwtdrfwnf; tcef;azmftjzpfaeonf? 4 ESpfeD;yg; =umcJhonf? usaemfwkd@ pum;qkHwkdif;ukda&$bkef;ta=umif;u r=umr=um ygjrJ? 2004 ckESpftwGif; ukday:/ auusKeJ@ 88 rsKd;qufawGaxmifujyefvGwf+yD; v_yf&Sm;r_awGjyefvkyfvmawmhvnf; olwkd@eJ@ pum;pjrnfajymjzpf&ifukda&$bkef;ta=umif; wcgwav ygvmjrJ? usaemfwkd@tm;vkH; ol@ukd cspfonf? ol@yg&rDukd tvGef

Page 152: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;152

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

av;pm;wefzkd;xm;onf? wcsdefwnf;rSmyJ ol@qDu 'Dhxufykd+yD; ar#mfvifhaewmawG&Sdonf?

1988 ckESpfupvkd@ wavSwnf;pD;cJhwJh or*~nDtpfukdawG wcsKd� ysHoef;qJ/ wcsKd� avSmifcsKdifhxJ/ ouf0if;atmifwa,mufawmh tqkH;pGefxd ay;qyfoGm;cJhonf? tJh'DumvawGwkef;uusaemfhukd,f usaemfvnf; tm;r&/ ukda&$bkef;ukdvnf; tm;r&? aemufqkH;awmh acwfqkd;}uD;ukdyJ jrnfwGefawmufwD;aerdonf?

(tykdif; 7)

�rif;Zifa& æ�vkd@ Ed_;oH=um;awmh tdyf&may:u ±kwfw&uf xxkdifrdonf? =o*kwfv&J�nu eufoxufeuf arSmifvkd@ aumif;qJ?

�rif;Zifa&/ a&$bkef; qkH;+yD æ�

ukdatmif'ifh&J�toHukd=um;awmh pdwfxJ jymrGef;oGm;onf? ukdatmif'ifu ukdol& (Zm*em)ajymwJh ukda&$bkef;&J� aq;±kHay: aemufqkH;tajctaeta=umif;ukd wkef,ifpGm &Sif;jyonf?a,musfm;om;qkdvkd@ ukdatmif'ifrSmu oleJ@ ukda&$bkef; nDtpfukdESpfa,mufwnf;&Sdonf?nDtpfukdvnf; [kwfonf/ pmayrdwfaqGvnf; rSefonf/ awmfvSefa&; &Jabmf&Jbufvnf;jzpfcJh=uonf? udkatmif'ifukdyJ tm;ay;&rvm;/ ukd,fhukd,fukd,fyJ jyeftm;ay;&rvm; bmukdOD;pm;ay;&rSef;awmif usaemf rodwwfawmh? 'geJ@ &efukefu tazeJ@ tar aeaumif;vm;/rD'D,mawGukd ta=umif;=um;+yD;+yDvm;pwJh vufawG@udpPawGukdyJ ar;aerdonf? ukda&$bkef;uawmh oGm;ESifhcJh+yD?

1988 ckESpf ta&;awmfykHwkef;u jynfolawGu ar#mfvifhtm;ukd;pdwfeJ@urf;cJhwJh xrif;xkyfukd oydwfpcef;rSm opPmqkd pm;cJhzl;ygonf? �trsm;jynfol&J� ar#mfvifhcsuf awmifhwcsufawGukdjznfhpGrf;ay;Ekdif&ygvkd.� wcgu 'Dta=umif;ukd ukda&$bkef;eJ@ pum;pyf ajymjzpfcJhzl;onf?xrif;xkyftaºuG;awG rsm;vSonf? xrif;xkyfaºuG;awGrauscif taºuGapmolawGu apmESifhcJh+yD? usefolawGuawmh opPmjynfhatmif c&D;quff&tkH;rnf? oGm;ESifhOD;awmh ukda&$bkef;?

aumif;&m ok*wdvm;ygap? ?

July 16, 2009

Page 153: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 153

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&$bkef;vlta=umif;pOf;pm;rdawmh ajymcsifwmawGjzpfvmw,f? 2007 a&$0ga&mifawmfvSefa&;jzpfawmh ausmif;om;vli,f awmfawmfrsm;rsm; axmifxJ a&mufukef=uw,f?axmifxJrSm tcsdefawGukefw,f? axmifxJrSm bmrSvkyfvdk@r&bl;qdkwJh t,ltqawGudk omrefoabmavmuf a&;=u ajym=uwmrsKd;awG=um;&awmh ajymcsifpdwfawG ydkjzpfvmw,f? erlemjyp&mpOf;pm;&if a&$bkef;vlu ausmif;om;vli,fawGtwGuf pHerlemaumif;wckyJ? aemufvlawG ppftm%m&SifatmufrSm jynfolawGbufu&yfwnf&if; axmifxJa&mufoGm;cJh&ifawmif bmawGvkyfvdk@&w,fqdkwm ajymcsifvmw,f?

a&$bkef;vl axmifxJa&mufawmh toufu 20 0ef;usif&Sdr,f cef@rSef;w,f? pmayeJ@ywfoufwJh tawG@tñuH/ EdkifiHa&;eJ@ywfoufwJh tawG@tñuHawGuvnf; wyHkwyifeJ@qdkawmhaxmifxJrSm ajymp&mpum;vnf;&Sdw,f? toufui,fao;awmh oif,lcsifpdwf&Sd&if avhvmvdkpdwf&Sd&if axmifxJrSm oif,lp&mavhvmp&m wyHkwyif}uD;ygyJ? rlv"mwfcHuvnf; xufjrufwJh pdwf"mwfeJ@ ZGJaumif;aumif; acgif;rmrmqdkawmh olvdkor#udk ,l±HkygyJ? a&$bkef;u 1990rSm tif;pdefaxmif (5)wdkufuae taqmifudk a&mufw,f? tif;pdef&J�pufwifbmta&;tcif;vdk@ axmifwGif;todrsm;wJh axmifwdkufyGJrSm ±dkufESufcH&+yD; taqmifudk ydk@cHvdkuf&wmyg/

wm&mrif;a0 (odk@r[kwf) jrm;xufjrifhatmif ysHwJhiSuf

jrifhpdk; (o7ufaxmif? 1991-2005)

Page 154: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;154

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

(axmifwGif;wdkufyGJawGta=umif;ajymr,fqdk&if 14 ESpfpmavmufqdkawmh tawmfrsm;r,fhoabm&Sdygw,f? tckawmh a&$bkef;ta=umif;ajym&if wdkufyGJeJ@qufpyfaewJhta=umif;awGudkyg ajym&ifaumif;r,fqdkawmh pmvnf;&SnfoGm;rSmpdk;w,f? aemufñuH&ifawmh ordkif;rSwfwdkifawGeJ@ axmifwGif;aexdkifr_ av;pm;p&maumif;wJholawGta=umif; ajymcsifygao;w,f)

a&$bkef;vleJ@awG�awmh olpmawGa&;cJhw,fqdkwJhta=umif; ajymw,f? &SJ'dk;pma&;q&mvdk@vnf; ajymw,f? b,fpma&;q&mtwGuf ola&;wJhpmawGudk b,fpmtkyfwdkufu 0,fw,f?b,favmufyJ&w,fqdkwmvnf; ajymw,f? (ol@tazu EdkifiHa&;orm; owif;axmufa[mif;}uD;qdkawmh 0ifaiGr&Sdoavmuf? tudkvkyfoluvnf; ol�ausmif;pm&dwfol &Smwufae&wJhtcsdef? nDrav;uvnf; i,fao;awmh/ wcgwav ol pma&;+yD; rqdkpavmuf aiGav;&vm&ifol@tazaomufcsifvsufeJ� raomuf&&SmwJh &rft&ufudk wul;wu0,fvm+yD;ay;wJhtcg ol�tazu tm;&0rf;omjzpfwwfa=umif;udk ajymjywwfw,f? oluawmh t&ufudk vHk;0raomufwwfolyg)? wcgwavvnf; uAsmawGa&;+yD; r*~Zif;wdkufawGydk@awmh wyk'fp ESpfyk'fpazmfjycH&zl;w,f? 'gayr,fh uAsma&;vdk@&wJh m%fylaZmfcqdkwm tJ'Dacwfu rqdkpavmufyg?

'DvdkeJ@ 1988 a&mufawmh nDtudkESpfa,mufpvHk; rdom;pkta&;udkvspfvsL±_+yD; EdkifiHa&;xJ ajcpHkjypf0if=uw,f? ESpfa,mufpvHk;axmifuswm aocsmwmaygh? axmifajymif;cH&awmhvnf; twlwl? nDrav;u zdeyfaumfuyfwJh tvkyfvkyf+yD; rdbvnf; &Smau|;? tudkawGaxmif0ifpmtwGufvnf; pDpOfaygh? (axmifxJrSm vrf;av#muf&if; opfyifpdkuf&if;/ a&qGJ&if;wa,mufrdom;pkta=umif; wa,muf ajymwwf=u? pmemwwf=u? tm;ay;avh&Sdwwf=uw,fav)/ a&$bkef;u tcsdef&&if r*~ifq&mawmf}uD;qDoGm;+yD; r[m,me&J� Zif Ak'<bmomta=umif; ar;avh&Sdw,f? (q&mawmf}uD;u Ak'<bmomeJ@ywfouf&if usrf;}uD;ayguf? bmompum; &SpfrsKd;avmufu|rf;usif+yD; t&m&mrSmtawmf ESH�pyfw,f)? q&mawmf}uD;a[mwJh Zifta=umif;awGrSm pOf;pm;p&mawGtjynfhaygh? (wm&mrif;a0jzpfvmawmh tJ'Du tcsufwcsKd�jyefa&;wm awG�&w,f? txl;ojzifh r*~Zif;0w�KwdkawGrSmaygh)

a&$bkef;eJ�ywfoufvdk@ usaemf rjzpfrae tH=owJhtcsufuawmh axmifxJrSm uAsmpyfwJhenf;pepfygyJ? uAsmpyfoltrsm;pku uAsmwdkav;awGqdk&if E_wfeJ@wwGwfwGwf &Gwf+yD;pyfw,f(av;ig;q,fa=umif;aygh)? wcsKd�uawmh oHrHwvif;=urf;jyifrSm xHk;ausmufcJeJ@ a&;vdkufzsufvdkufeJ@ pyf=uw,f? odyf+yD; pGef@pm;vGef;wwfwJh ('grSr[kwf ydkifwJholawGavmufom) pm&Gufay:rSm cJwHeJ@a&;+yD; pyfwwf=uw,f?

(axmifxJa&mufrS igwdk@awmfvSefa&;rSm uAsmq&mawGtrsm;om;vdk@ awmifxifrdav&J�)/ uAsmq&mawGu olwdk@a&;pyf+yD;wJh uAsmawG tcsif;csif;vnf; &Gwfzwfjy? wjcm;olawGvnf; rae&? b,fvdkaevJeJ@ ar;wwf=uawmhwmudk;/ a&$bkef;&J�tudk atmif'ifuawmh 88rwdkifcifuwnf;udku uAsmawG tyk'f 80 0ef;usifavmuf r*~Zif;pmrsufESmawGrSm azmfjywmcHcJh&vdk@ uAsmq&mppfppfvdk@ajymEdkifayr,fh trsm;pkuawmh uAsmvufoifawGyg? usaemfwdk@u

Page 155: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 155

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

awmh pma&;wmom;wm 0goemawmh yg yg&J�? &Sif;&Sif;ajym&&ifawmh armf'efuAsmvdkrsKd;cHpm;a&;zGJ@wmrsKd;udk tawmfem;vnfatmif óud;pm;&olyg? uAsma&;zGJ@wJholawGu olwdk@uAsmawGem;axmifjzpfatmif aq;ayghvdyfwvdyfavmufay;+yD; pnf;±Hk;cJhawmh? usaemfvdkaumifrsKd;em;axmif&wmaygh ( aq;vdyfaomufcsifwmvnf; ygwmayghav)? a&$bkef;uawmh reufapmapm tdyfaqmifzGifh+yDqdkwmeJ@ usaemhfhqDwef;vm+yD; �a[hvl}uD; æ a&mh aomuf usaemf nuwyk'f&w,fAs�vdk@ajym+yD; uAsm&Gwfzdk@ jyifawmhwmyJ? wu,fqdk rsufESmawmif opf&ao;yHkray:bl;? +yD;awmh rsufwGif;awGuvnf; acsmifvdk@? usaemffuvnf; �aumif;Asm;�vdk@ ajym&if;aq;vdyfrD;n�dvdkufwmyJ? nu a0pkeJ@&wJh usaemhfaq;vdyfu ukef+yD? a&$bkef;u rkefn�if;pdkufcif;abmifay: zdeyf zifckxdkifvdkuf&if; aumif;uifudk armh=unfh? uAsmudk jznf;jznf;csif; p+yD;&Gwfw,f? rSwfrSwf&& tJ'Dae@u 1991 'DZifbmv 10 &ufae@yg?

�ausmuf*lxJuwvSrf;csif;xGufvmwJhjcaoFh}uD;waumif[mol�udk,fay:u vnfqHar$;awGudkcgcsvdkufw,fae@opfwae@&J�tpaygh�

trSefajym&&if usaemfvnf; odyfawmh rrSwfrdawmhygbl;? 'gayr,fh wdkufwdkufqdkifqdkifta&S�bufuxGufvmwJh aerif;}uD;udk=unfhrd&ufom;jzpfaeawmh aexGufwmudk wifpm;ajymwmyJvdk@ em;vnfrdw,f? a&$bkef;vludk,fwdkif&GwfjywJhuAsmudk em;axmif&if; usaemf =uufoD;awG wjzef;jzef;xvmwm owdxm;rdw,f? ol&GwfjywJhae@u EdkifiHwum vl@tcGifhta&;ae@?a':atmifqef;pk=unf Edkb,fvfqk,l&r,fhae@? a':atmifqef;pk=unfudk *k%fðya&;pyfxm;wJhuAsm&Snf}uD;u pma=umif;a& 80 ausmfr,f xifw,f? erdwfyHkawG/ pum;vHk;a&G;cs,fr_eJ@ '\eawG/ tiftm;awG cHpm;csufawG/ tem*wfawGwyHk}uD;eJ@ygyJ? usaemf wkefwkefv_yfv_yfygyJ? 'DvdkuAsmrsKd; r=um;cJhzl;vdk@yg/ awmif;yef+yD; 2 cgavmuf&Gwfjyzdk@ajym taotcsmvnf; em;axmifw,f?

+yD;awmhrS cifAsm;b,fvdkpyfwmvJvdk@ar;rdawmh æ �nu wnvHk;tdyf,mxJrSm yufvufvSef+yD; pyfwm? zsufvdkuf jyifvdkufeJ@aygh? taqmifzGifhrSyJ t+yD;owfawmhw,f? cifAsm;udkt&ifqHk; vm&Gwfjywm�vdk@ajymawmh usaemf rsufarSmifñuwfrdw,f? tdyfaqmifrSm b,fvdktdyf&w,fqdkwm tawG@tñuH&Sd+yD;om;yg? axmifxJrSm tdyfw,fqdkwmawmif vGwfvGwfvyfvyfeJ@ aumif;aumif;rGefrGef tdyf&wmr[kwfygbl;? tdyfaewJh ab;rSm bm,mtapmifhawG&J�atmfoHawG/ npfywfeHapmfaewJh axmifustusOf;om;awG&J� aeavmifapmfeH/ =urf;ydk;awGajy;v$m;aewJh zsmpkwfay:rSm 'DvdkyJ&atmiftdyfjzpfatmif tdyf=u&wmyg? tif; æ a&$bkef;uawmh tdyfcsdefrSmawmif rtdyfEdkifbJ pdwfxJuae pmawGa&;vdkuf/ róuduf&if jyifvdkuf/ yufvufvSeftaetxm;eJ@ rsufpdrSdwfwJhtcg rSdwf? zGifhwJhtcgzGifheJ@ pdwful;pma&;ae&wJhb0yg? rtdyfcsif

Page 156: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;156

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

vdk@qdk+yD; xxdkifaevdk@r&wJhb0/ at;at;aq;aq; pmxdkifa&;aevdk@rSr&wJh taetxm;uae'Davmufawmifaumif;wJh uAsmrsKd;xGufvmatmif a&;Edkifw,fqdkwm usaemfhtzdk@awmh tvGefudk tHh=op&mygyJ?

a&$bkef;vltaeeJ@ axmifxJrSm pm&GufroHk;(r&Sdvdk�) cJwH/ abmyifroHk;bJ pyfqdkcJhwJh uAsmawG tyk'faygif; 80 avmuf&cJhw,fvdk@ od&w,f? uAsmwifruygbl; 0w�KwdkawGvnf; pdwfeJ@a&;cJhwmyJ? axmifxJrSm aemufxyf tHh=o&wJhtcsufwckuawmh olpyfxm;wJh uAsmawGtm;vHk;udk oludk,fwdkif rSwfrdaewmyJ? �oHavSmiftdrf}uD;udk acgif;ay:&Gufxm;&wJh qyfjymblazmif;av;&J�b0rsKd;�qdkwJh toHk;tE_ef;rsKd;udk axmifwGif;b0 aer_xdkifr_uae wdkuf±dkufcHpm;vdk@&atmif &GwfjycJhwmrsKd;aygh? tcsdefra&G; ae&mra&G;/ aygufuGJysufpD;oGm;EdkifwmrsKd;av?

tEkynmorm;vdk@ajym±HkeJ@ b,fvHkavmufyghrvJ? =uHhcdkifwJh EdkifiHa&;orm;/ jywfom;wJhEdkifiHa&;orm;vdk@vnf; jrifw,f? (axmifwGif;jzwfoef;r_qdkwm axmifxJrSmae&wJh ESpftydkif;tjcm;tvdkuf b,favmufyJ enf;enf; rsm;rsm;? pdwf"mwf=uH�cdkifr_ &Sdr&Sdqdkwm rD;wifppfaq;cH&wJh ae&mjzpfw,f? wcsKd�u axmifxJrSm av;ig;q,fESpf=umvmwJhtcg wif;cHxm;wJhpdwf"mwfawG av#mhyg;vmwwf=uw,f? rdom;pktajctaet&yJjzpfjzpf? usef;rma&;tajctaet&yJjzpfjzpf wnfaqmufxm;wJh pdwf"mwfawG òydtdusvmwwfw,f?

wcsKd�usawmh axmifxJrSm oHk;av;vawmif rae&ao;bl;? aemifudk EdkifiHa&;rvkyfawmhygbl;? rodvdk@rSm;rdwmyg pojzifh a,mifa,mifuef;uef; ajymwwf=uw,f? tm%mydkifqDudkvnf; wdk;v#Kd;awmif;yefwwf=uw,f? v#Kd�0Suf+yD;awmhvnf; toem;cHpm a&;wwf=uw,f?wcsKd�usawmh e0w/ etz axmufvSrf;a&;eJ@awG@wJhtcg ,Hk=unfcsufudkajymif;vJzdk@ tpDtpOfr&SdwJhta=umif;/ trSefw&m;tay: jynfoltay:b,fawmhrS opPmazmufrSm r[kwfa=umif;,Hk,Hk=unf=unf cdkifcdkifrmrmeJ� ajymwwf=uw,f? tJ'DvlawGta=umif;udkawmh ñuH&ifajymjycsifao;w,f? 'l;axmufcJhwJholawGta=umif; ajymzdk@awmh pdwfr0ifpm;bl;)

trSeftwdkif;ajym&&ifawmh usaemffvnf; =unfh usufawmh aecJh&wmyJ? udk,fu udkif;}uD;}uD;rSmem;awmh tiftm;udk ac|wmoHk;&w,f? axmifxJ udk,fha&S�rSm rw&m;wm jrifwdkif;/r[kwfwmvkyfwmawG�wdkif; tm%mydkifawGeJ@ &efvdkufjzpfaer,fqdk&if r[kwfao;bl;? 'grSr[kwftm%mydkifawG&J� vkyfcsifovdkvkyfcdkif;/ aeapcsifovdkaecdkif;wmrsKd;usjyefawmhvnf; 5 naoG;r&Sdovdkjzpfaer,f? 'Dawmh axmifwGif;jy\em awmfawmfrsm;rsm;udkajz&Sif;&if pdwfcHpm;r_udkwwfEdkifor#av#mh+yD; qifjcifwHkw&m;eJ@ ajz&Sif;&w,f? tuef@towfxm;&w,f? ol@bufudk,fhbuf =unfh&w,f? twdk;tqkwf csifhcsdef&w,f? 'Dawmh axmifwGif;wdkufyGJawGrSm Edkifwm&Sdw,f?qHk;±H_;&wmawG &Sdw,f? bmyJjzpfjzpf axmifxJu rvGwfoa&G�uawmh 'DvdkyJ usOf;vdkuf us,fvdkuf? =uyfvdkuf acsmifvdkufeJ@ oHo&mvnfaewmygyJ? 'gayr,fh wcsKd�udpPawGusawmh EdkifiHa&;orm; *k%foduQmawGeJ@qdkifwJh wdkufyGJawGqdk&ifawmh t±H_;cH temcH wdkuf&wmawGvnf; &Sdw,f?aocsifvnf;ao axmifxJrSmaemuf xyfaxmifcscsifvnf;cs tjypfay;csifvnf;ay; rav#mhEdkif

Page 157: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 157

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

bl;aygh? axmifwGif;wdkufyGJawGuawmh rsm;vnf; rsm;/ trsKd;tpm;uvnf; pHkvSawmh wxdkifwnf;ajym±HkeJ@ rvHkavmufjyefbl;? tpm;taomuf taetxdkif/ &ydkifcGifh/ EdkifiHa&;tcef;tem;rsm;/ pmayavhvmr_oif=um;r_/ rdv�m/ pdkufysKd;a&;/ oef@&Sif;a&; tygt0if tvkyfwm0efcsxm;r_/vHkðcHa&;/ usef;rma&;/ tkyfcsKyfa&; pojzifh ae@pOf ae@wdkif;udk xdyfwdkufawG@csifp&mawGcsnf;ygyJ?ae@pOfeJ@tr# jy\emawGudk udkifwG,fajz&Sif;ae&wmygyJ?

OyrmwcsKd�ajym&&if wae@rSm axmif&duQm qefwifwJhum;u tusOf;om;awG naeydkif;xrif;pm;+yD;wJhtcsdefusrS axmifxJ0ifvmw,f? wu,fqdk&if axmif0if;txJxdatmifudkarmif;0ifvmvdk@&ayr,fh (5 n) awGudk axmifydkif aomif;!Gef@u ynmay;csifawmh axmifAl;0rSmyJ qefum;udk &yfcdkif;w,f? axmifAl;0uae qefawGxm;odkr,fhae&mtxdqdk&if tenf;qHk;ajcvSrf; 200 0ef;usifavmuf qeftdwfudkxrf;+yD; oGm;&r,f? +yD;&if tay:xyfudk avScg;xpf30 avmuf wuf&r,f? taqmifxJu 5 n awGudkxkwf+yD; qefxrf;cdkif;wmaygh? qeftdwfxrf;Edkifr,fh cyfawmifhawmifhvlawG xGuf&r,fqdkawmh wu,fvdk@ udk,fomrxGuf&if udk,fholi,fcsif;awGxJu xGuf&awmhr,f? (vl 20 qdk 20 jynfhatmif xGuf&w,f) urf;em;awGrSmqdyfurf;tvkyform;awG qeftdwfawGxrf;+yD; wef;pDo,fydk;ae=uwJhjrifuGif;vdkygyJ? 5 nawGum;ay:u qeftdwfcswJholucs o,fwJholuo,faygh? usaemfu tavhtusifhr&Sdayr,fh(b,folrSvnf; tom;vGwf qeftdwfxrf;wJh tavhtusifhawmh r&Sdygbl;) qefwtdwfxrf;+yD; ajcvSrf;200 avmufudk cyfrSefrSefoGm;zdk@ óud;pm;w,f? olrsm;awGawmif vkyfEdkif&if igbmvdk@rvkyfEdkif&rSmvJqdkwJh pdwfuvnf; ygwmayghav? 'gayr,fh vufawG@usawmh ajcvSrf;200avmufudk cyfrSefrSefvSrf;Edkifayr,fh qeftdwfxrf;+yD; avScg;xpf 30 avmufudk wufwJhae&musawmh jy\emwufygava&mh? avScg;xpf 10 xpfavmufta&mufrSm ajcvSrf;awGu ,dkifvmw,f? 'l;awGu rcdkifcsifjzpfvmw,f? 'gayr,fh avScg;uusOf;awmh udk,frwufEdkifvdk@ avScg;vuf&rf;udk tm;ðy+yD; &atmifwufr,fqdk&ifvnf; avScg;uusOf;awmh udk,fhaemufu qeftdwfxrf;+yD;vdkufwJholuyg qeftdwfxrf;+yD; wef;pDapmifhae&ovdk jzpfaejyefw,f? oli,fcsif;wcsKd�uawmh tm;ay;ygw,f/ rEdkif&if ypfcsvdkuf olwdk@ qufo,fr,faygh? rjzpfbl; &atmifwufr,f? armuvnf; arm? pdwfuvnf; wdk? jzpfcsif&mjzpfqdk+yD; &atmifqufwufw,f?avScg;xpf 30 tay:a&mufzdk@ avScg;2 xpfavmuftvdkusawmh usaemf aemufvefusawmhwmygyJ? �oli,fcsif; æ qeftdwfypfcsvdkuf�vdk@ atmf[pfowday;oHeJ@twl usaemhfaemufu0ifxdrf;vdkufwmuawmh a&$bkef;vl&J�tudk atmif'if? usaemf armaew,f/ 'l;awG wkefaew,f/cg;enf;enf; emoGm;w,f/ awmufwcsuf cwfw,f?

awmif,mtaeeJ@ opfyifawG a&avmif;&awmh a&$bkef;eJ@usaemf twlwl ,mcif;wcif;wnf; vkyf&w,f? a&avmif;cdkif;wmu tnmae ae@vnf wem&DavmufrSm a&avmif;cdkif;w,f? a&qGJwJholawGu qGJaygh? a&$bkef; ydefydefanmifanmifu a&ESpfyHk;udk vufESpfzufuqGJ+yD;',dkif;',dkif a&avmif;zdk@óud;pm;w,f? yljyif;vSwJh aeyl'%fudkcHEdkifatmif acgif;udk t0wftusôeJ@acgif;aygif; vkyf&w,f? 'gawmif tm;enf;wJhol zsm;wmygbJ? 'Dawmh usaemfu a&$bkef;tpm;opfyifa&avmif;ay;w,f? a&avmif;aewJh usaemfhudk=unfh+yD; a&qGJaewJh oli,fcsif;awGudk

Page 158: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;158

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

=unfh+yD; a&$bkef; uAsma&;w,f? usaemfwdk@ a&avmif;+yD; c%em;wJhtcsdefrSm ol pyfxm;wJhuAsmudk &Gwfjyw,f? usaemf aq;vdyfaomuftyef;ajz&if; ol@uAsmawGudk em;axmif? tm;awGjyefjznfh&w,f? �puULeH&HawG òydvJcsdef� qdkwJh emrnfeJ@aygh?

usaemfu ol@pmom;awG rrSwfrdawmhbl;? erdwfyHkeJ@ajymcsifwmawGudkawmh zrf;rdw,f?trSefawmh a&$bkef;ajymovdkygyJ/ 5 n awGtwGuf axmifqdkwm tkwf±dk;eJ@um&Hxm;wmrSr[kwfwm? tck qkwfjzJcsifjzJvdk@&wJh puULawGeJ@ csKyfaESmifxm;wmyg? Oya'rJh axmifxJxnfhcsifoludk tcsdefra&G;zrf;+yD;xnfh? Oya'rJh v$wfcsifwJholawGudk tcsdefra&G;v$wfEdkifwJh tm%m&SifawGyg? 5 nawGtwGuf axmifb,favmufyJcscs? vGwf&ufqdkwm reufjzefygyJ? 'DvdkeJ@ usaemf17 ESpfuswm 14 ESpfavmufaecJh&+yD; wcsKd�awGusawmh 25 ESpfavmufuswm 1 ESpf ausmfausmfavmufyJ ae&olawG&Sdw,f?

axmiftm%mydkifu tvkyfawGrw&m;cdkif;awmh jy\emjzpfw,f? tusOf;om;tcGifhta&;awGray;awmh jy\emjzpfw,f? axmiftm%mydkifawGu trsKd;rsKd;ynmawGjy+yD; ESdyfpufw,f? 5 nawGu trsKd;rsKd; qDvdktayguf&Sm+yD; tcGifhta&;awG&atmif jyefwdkufw,f? Zmwfawmfudkaygif;awmh axmifrSL;awG/ t=uyfwyfom;awG ðywfwJholu ðywf? e,fvGifhwJholu vGifh?5 n awGvnf; ±dkufcH&wJholawGu ±dkufcH&? wdkufydwf? axmif0ifpmydwf? a&csKd;ydwf? rdv�mcscGifhydwf? ajcjcif;cwf? a'gufcwf? axmifajymif;? aemuftr_uyf pojzifhaygh? o&ufaxmifu rEdkifvdk@yxrOD;qHk; axmifajymif;cH&wm a&$bkef;vlygyJ/ om,m0wD axmifudk?

a&$bkef;vluae wm&mrif;a0jzpfvmawmh usaemf axmifurvGwfao;bl;? tawG;qef;qef; ta&;qef;qef;awGeJ@ vli,fawG=um;rSm atmifjrifw,fvdk@=um;awmh 0rf;omrdw,f?aqmif;yg;awG/ uAsmawG/ 0w�Kwdk &SnfawG/ bmrSef;rodwJh pmtrsKd;tpm;awG a&;w,f? vufcH=uw,f? atmifjrifw,f=um;awmh axmifxJrSm aemufxyftopftopfawGa&mufvmwJhausmif;om;vli,fawGudk axmifxJrSm aeenf;xdkifenf; Oyrmay;p&m&oGm;w,f? (axmifxJuvGwfcgeD;vlawmfawmfrsm;rsm;eJ@ awG@zl;w,f? trsm;pku axmifujyefvGwf&if bmvkyf&rSef;rodEdkifwJholursm;wm awG@&w,f) axmifxJrSm b0&J�t"dym,fqdkwm bmvJ/ yk*~vdu &nf&G,fcsufu bmvJ/ b0rSm jzpfcsifwmawGu bmvJ/ rjzpfcsifwmawGu bmvJ/ r&Sdrjzpf vdktyfcsufawGu bmvJ/ r&Sdrjzpf r[kwfwmawGubmvJ qdkwJhar;cGef;awGudk tcsif;csif; ar;=u/ awG;=u/pdwful;awGwnfaqmuf=u/ tm±Hkpl;pdkufxm;=u/ tm±HkawGpkpnf;xm;=u/ tqifoifhvdk� axmifxJujyefvGwfwmeJ@ wGef;ueftm;tjynfhoHk;wJh tmumo 'Hk;ysH,mOf}uD;vdk w[kefxdk; w&Sdefxdk;wufoGm;Edkif=ur,faygh? 'gqdk&if axmifqdkwm jynfolawG udk,fpm; EdkifiHa&;udpPawGudkaqmif&Guf&if; axmifxJa&mufvmwJh EdkifiHa&;orm;awGtwGuf &GHp&m/ a=umufp&m/ ysif;p&m/ysufp&m r[kwf?

r*~ifq&mawmf}uD; a[movdk ysif;w,f aysmfw,fqdkwmvnf; pdwf? usOf;w,f us,fw,fqdkwmvnf; pdwf? edrfhw,f jrifhw,fqdkwmvnf; pdwf? eD;w,f a0;w,fqdkwmvnf; pdwf?

Page 159: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 159

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tJ'Dpdwfudk tm±Hkpl;pdkufxm;Edkif&if rif;udk b,fae&mrSm b,fvdkxm;xm;/ wkefv_yfr_ r&Sdawmhbl;?rif;udk,frif; tm%mydkifjzpfaer,f? rif;udk,frif; tm%mydkifrS rif;udk,frif; tpdk;&r,f? rif;udk,frif; tpdk;&rS rif;udk,frif; u,fwifEdkifr,f? rif;udk,frif; u,fwifEdkifrS rif;udk,frif; vGwfajrmufEdkifr,f? rif;vGwfajrmufrS wjcm;olawG vGwfajrmufatmif ulnDEdkifr,f?

a&$bkef;u usef;rma&;t& awmif,ma&ravmif;&awmh reufydkif;qdk vrf;av#muf&if;uAsmta=umif; pmta=umif; ajymw,f? ae@cif;ydkif;qdk w&m;xdkifw,f? naeydkif; vrf;av#mufw,f? nzufrSm pdwful;eJ@ pma&;w,f? tJ'g ae@pOf&ufquf vkyfw,f? axmifxJrSm ol@&J�aeyHkxdkifyHk vkyfyHkudkifyHkudk=unfh+yD; usaemfu �cifAsm; atmifjrifwJhpma&;q&mwa,muf jzpfudkjzpf&r,fvdk@�ajymcJhzl;w,f? �jrefrmjynf&Jh pma&;q&mawmfawmfrsm;rsm;u t&ufaomuf=uw,f? ,pfxkwf}uD;awG jzpfwwf=uw,f? cifAsm;pma&;q&mjzpfwJhtcg t&ufraomufbJaeEdkifyghrvm;�vdk� rSwfrSwf&& ar;zl;w,f? a&$bkef;u �usaemfi,fi,fu usaemfhtaz t&ufaomufwmawG@wmeJ@wif t&ufaomufcsifpdwfr&Sdawmhbl;? t&ufaomufjzpfr,f rxifbl;�vdk@awmhajymzl;w,f? 'gayr,fh 2005 usaemfjyefvGwfawmh a&$bkef; t&ufykvif;xJ a&mufae+yD? �usaemf t&ufjzwfcsifpdwf&Sdw,f? t&ufjzwfr,f pmjyefa&;r,f� qdkwmeJ@ 0rf;om tm;&t&ufjywfatmifulnDcJhw,f? olvnf; vHk;0 t&ufjywfoGm;w,f? vHk;0udk raomufawmhbl;?'gayr,fh odyfawmhr=umvdkufbl;?

jynfwGif;u ukefwdkufawGrSm AHk;uGJawmh etz u tar&duefrSma&mufaewJh ol@tudkatmif'if&J� vufcsufvdk� pGyfpGJw,f? bmrSrqdkifwJh a&$bkef;eJ@ ol@tarudk atmifoajy ppfa=uma&;pcef;rSm ac:ppfaq;w,f? ol@nDrav;vnf; ygw,f? t&ufjzwfxm;vdk@ usef;rma&;tm;enf;aewJh a&$bkef;vnf; awmfawmfcHvdkuf&w,f? tr_pGJwifvdk@r&awmh tdrfjyefydk@w,f?tdrfem;w0dkufrSm axmufvSrf;a&;awG apmifh=unfhw,f? wdkif;tqifh &JaxmufvSrf;a&;uatmif'ifeJ@tquftoG,f&Sdr&Sd c%c% ac:ar;w,f? ajrmuf'*Hk&Jpcef;uvnf; ae@wdkif; tdrfudkvm=unfhw,f? tdrfudk t0iftxGufvkyfwJholawGudk ppfaq;w,f? wu,fawmh ,ltufpfpDbD (USCB)rSm etz qef@usifa&; urfydef;vkyfaewJh atmif'ifhudkcsvdk@r&vdk@ npfwGef; wGef;w,fqdkwm usaemfwdk@ odw,f? t&ufjzwfaq;awGaomufaewJh a&$bkef; t&ufjyefaomufjzpfwm etz a=umifhvdk@yJ wnfhwnfhajymcsifw,f? olqHk;awmh usaemf tjyifa&mufae+yD?

aoawmhvnf; b0jywfwmyJqdkwJh t,ltqu 'dXd t,lyg? ao&if aemufb0&Sdao;w,fqdkwmvnf; 'dXdt,lyJ? Ak'< bmomu w%m/ Oyg'ef/ uH? tJ'D uH&SdaeoI oHo&mrSmrGwfaeatmif vnfaeOD;rSmyg? a&$bkef;vl ac: wm&mrif;a0 b,fa&mufoGm;w,fqdkwmb,folrSawmh wyftyfajymEdkifrSm r[kwfbl;? 'gayr,fh a&muf&mb0rSmawmh ol@udk,folatmifjrifatmif pGrf;aqmifEdkifvdrfhr,f? olatmifjrif&if ol@ywf0ef;usifudk atmifjrifvmatmifpGrf;aqmifEdkifvdrfhr,fvdk@awmh usaemf ,Hk=unfw,f? bmjzpfvdk@vJqdkawmh ynmqdkwm txHkyg&rDoabmaqmifwmudk;? ?

Page 160: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;160

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 161: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 161

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

avmu avtqefrSmudk,fhudkudk,f tefxkwfigwdk@tm;vHk; rdk;rcsKyfrDtdrf udk jyef =u rnf? (wm&mrif;a0 &J� wdrfjzLwdk@ESifhtwl æ uAsm rS)

2 ESpf qdkygvm;? cifAsm;eJ@ywfoufvdk@awmh rae@wae@uvdkygyJ? usKyftaeeJ@ tJ'Dae@[mtaES;eJ@tjrefqdkovdk ñuHvm&r,fvkd@odaeayr,fh 'Davmufjrefjref}uD; ñuH&vdrfhr,fvdk@ rxifcJhbl;? =o*kwfv 5 &uf? ±kwfw&uf bDbDpD u udk0if;EdkifOD;u zkef;qufvmw,f? �a[hvl æod+yD;+yDvm;/ wm&mrif;a0 qHk;oGm;+yD? tJ'g c%=um&if zkef;jyefqufr,f? ol@ rdom;pkudkqufzdk@&efukefrSm tdyfcsdef}uD;jzpfaevdk@ rqufEdkifbl;? toHv$ifhcsdef eD;ae+yD/ cifAsm;toH vdkcsifw,fwJh�?

yef;acwfu vrif;odk@ vGrf;csif;yef;csD xdefvif;

Page 162: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;162

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ðcHcdkwdkufwmcHvdkuf&ovdk tvJvJtuGJuGJ=um;rSm pmtkyfpif=um;uae pmtkyfwcsKd� qGJxkwfvdkufw,f? rdk;acgifvdk@ wD;wJhAHkoH? òydifjrif;wdk@&J� cGmoH? [kwfw,f æ cifAsm;xGufcGm oGm;wJhcGmoH? 'gayr,fh usKyftzdk@awmh AHkoHr[kwfbJ AHk;oHudk =um;vdkuf&ovdk ajcmufajcmufjcm;jcm;usef&pfcJh&w,f udka&$bkef;a& æ?

a=uuGJp&meJ@ ed*kH;csKyfcJhwJh zwfxm;+yD;om;0w�Kwckudk ±kyf&Siftjzpf=unfh&wJhtcg óudodxm;+yD;om; ed*Hk;xufydk+yD;udk a=uuGJ&ovdkrsKd; tvef@w=um; a=uuGJ&wmuawmh tifwmeufpmrsufESmay:u "mwfyHkrSm cifAsm;tavmif;em;rSm udkol& aigifpifpif;}uD; &yfaewJhyHkygyJ?ol@a=umifhyJ cifAsm;eJ@ usaemfwdk@ awG@qHkcJhwmav?

cifAsm;udk vlcsif;rawG@&ao;cifrSm jrif;pD;xGufaom tdrfrufrsm; qdkwJh cifAsm;&J� AD'D,dkZmwf!Gef;udk udkol&qDu zwf&w,f? cifAsm; odygw,f? udkol& ta=umif;? trSefawmh usKyfudkxkwfºuGm;wmav? usKyfu,l+yD; wcef;zwf+yD;wmeJ@ oleJ@tquftoG,fjywf+yD; cifAsm;Zmwf!Gef;xJ epfu|HusoGm;awmhwmudk;? �'Dvdkawmh b,f&rSmvJ? aemufrSzwfprf;yg? tJ'g ig0,fxm;wm rif;tdrf,loGm;vdk@ &w,f? tJ'D wm&mrif;a0 qdkwJh pma&;q&mqdkwm æ�u tpcsD+yD;zGJ�EGJ�awmhoudk;As? EdkifiHa&;eJ@axmifus+yD; jyefvGwfvmwJhta=umif;eJ@ pwm?

ol@ tzGJ@tEGJ@rSm cifAsm;u Aef;armfwifatmifwdk@ odef;azjrifhwdk@0w�KawGxJu Zmwfvdkufvdkvdkjzpfvm+yD; usKyfb0rSm axmifrusrdwmbJ wpfzlemovdkvdk cHpm;vm&awmhwm?

cifAsm;udkvnf; usKyfeJ@ywfouf+yD; aocsmayguf cif;usif;cJhw,fqdkwmudk;? ol vl&$ifawmfòydifyGJrSm a&G;ay;cJhwJh vl&$ifawmfav;ygayghav? tJ'g &Spfav;vHk;t+yD;rSm olykefav; jzpfoGm;+yD;awmxJrSm axmufvSrf;a&;tcsif;csif; tm%mvk=uwJhyGJrSm axmufvSrf;a&;qdkpGyfpJG+yD; n�Of;yef;ESdyfpufwmawGcH&vdk@ jyeffajy;vm+yD;uwnf;u vljyufuae yef;csDq&m vkyfr,fqdk+yD; bmyHkawGrSef;rodwJh pdwWZyef;csDyHkawGqGJ+yD; ,Of,Ofav;eJ@ ±l;ae&SmwJhta=umif; ol ajymr,f? usKyfu'Dvl@ tzGJ@tEGJ@eJ@ cifAsm; Zmwf!Gef;udkzwf+yD; vlrjrifbl;cifuwnf;u txif}uD;aecJh+yD; cifAsm;uawmh usKyfudk vlcsif;rawG@cifuwnf;uwif óud+yD; aygufwwfu& awmfawmfvkyfwwfwJhaumifwaumifqdkwm odaecJhyHk&ygw,f?

usKyfwdk@csif; pawG@=uwJhae@rSmyJ udkol&tdrfutjyef cifAsm; usKyftdrfvdkufvm+yD; usKyfa&;xm;wJh um;awGudk aygufxGufoGm;rwwf pdkuf=unfhw,f? aemufawmh o&zl r*~Zif;�yifv,fw0uf awmifwef;w0ufjzpfaewJh aumifav;�qdkwJh0w�K ay;zwfw,f? w&ufwnf;twGif;rSmyJ usKyfwdk@csif; i,faygif;}uD;azmfawGvdk wa,mufeJ@wa,muf azmufxGif;odjrifcifrifoGm;cJh=u? usKyfuvnf; tdrfaxmifusump '*Hkajrmufu 50 &yfuGufrSm tdrfiSm;aewJhtcsdef? cifAsm;tdrfeJ@u rSwfwdkif ajcmufwdkifavmufyJ uGmwmqdkawmh/ aemufqHk; usaemfwdk@tdrfrSmyJ aeoavmufeD;eD; jzpfoGm;awmhwmaygh?

ÐÐÐ

Page 163: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 163

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

tJ'DvkdeJ@ oluvnf; pma&;q&maygufpb0eJ@ pmayavmuxJudk t&Sdefjyif;jyif;eJ@ wdk;0ifp/usaemfuvnf; olykefvlxGufb0uae cyfwnfwnfeJ@ yef;csDq&mvdk@ udk,fhzmoma=unm+yD;yef;csDavmuxJudk qdkif;rqifh AHkrqifh 0ifcsvmumprSm ig;xef;&Gufwaumifvdk yl;wGJrd=uoAs?tJ'Dtcsdef udka&$bkef;uvnf; vlu tvdkvdku r_efukyfukyf/ ol@&J� òydifjrif;wdk@&J� cGmoH tEkynma&;&maqmif;yg;awGa&;awmhvnf; avoHucyfjyif;jyif;qdkawmh tawmfav;awmh vlrsm; rsufpdaemufcH&ovdk/ usaemfuvnf; awmxJu '%f&mawG/ tjzpftysufawGeJ@ wavmuvHk; udktcsOfayguf+yD; taomufu=urf;=urf;eJ@ &rf;&rf;um;um;vkyfwJhae&mrSmawmh awmfawmfemrnfysufav; &aepðyyg+yD? tJ'DvdktajctaersKd;rSm wGJrd=uwmyg?

b,favmuftwGJnD=uovJqdkawmh usaemfwdk@ ESpfa,mufudk rdwfqufay;wJh udkol&qDvnf; roGm;=uawmhygbl;? usaemfu ol@udk usaemf aomufpm;&rf;um;or#udk =unf=unfjzLjzL em;vnfcGifhv$wf+yD; usaemfhtwGuf wHcg;tjrJzGifhay;xm;wJh (trSefawmhvnf; tJ'Dyk*~dKvfawGtm;vHk;u usaemfhxufqdk;wJhvlcsnf;yg?) OD;atmifjrifh&J� tif;vsm;yef;csDjycef;/ yef;csD auòrd;eJ@ uef@aumf&Gm yef;csDtzGJ@? aemuf avmuewfjycef;wdk@udkac:oGm;+yD; oluawmh usaemfhudkvlcsif;p&if;ESD;+yD;wJh aemufw&ufrSmwif ol@&J� tJ'Dtcsdefu cHppfpnf;vdk@ajymvdk@&/ a&S�wef;ppfrsufESmvdk@ ajym&ifvnf;rrSm;wJh vrf; 30 xJ o&zl r*~Zif;udkac:oGm;+yD; tzGJ@om;awGeJ@rdwfqufay;oAs? tJ'Dtcsdefu o&zlr*~Zif;u ydk@pfarmf'ef tEkynmawGudk OD;pm;ay;azmfjyae+yD;t,f'DwmtzGJ@0ifawGu udk+idrf; (+idrf;at;tdrf)/ uAsmq&m rif;xufarmifeJ@ emrnfausmfodrf;wifom; trnfcH udkºuGufeDwdk@yg? 0dkif;om;awGtaeeJ@awmh q&maZmf (aZmfaZmfatmif)/q&mOD;udk,k(tJ'Dumvu armifopfemrnfeJ@ vpOf oa&mfpmawG vufoHajymifaewmyg)?opPmeD/ udkatmifa0; aemuf rif;cdkufpdk;pef/ eDudk&J/ yef;csDarmifEdk;/ udkydkydk wdk@yg? tJ'Dvdk udka&$bkef;aumif;r_ ta=umif;ðy+yD; usaemf[mvnf; o&zl 0dkif;awmfom;wa,muf jzpfvmoAs? aemufawmh [efopfr*~Zif;t,f'Dwm udkwifudkatmifeJ@yg &if;EDS;jzpfoGm;ygw,f? usaemfvnf; 'DvdkeJ@r*~Zif;awGrSm óud=um; óud;=um; uAsmawG 0ifa&;jzpfcJhygw,f?

ola&m usaemfyg vufxJrSm aiGrsm;rsm;pm;pm;r&dSwJhtcsdefu rsm;ygw,f? tJ'ga=umifhusaemfwdk@ESpfa,muf xrif;pm;/ vufbuf&nfaomufcsif&if udk&J (opPmeD) &J� ajrmufOuUmytdrf/ q&maZmf (aZmfaZmfatmif)eJ@ udk+idrf;at;tdrfwdk@&J� 8 rdkifudk ajy;awmhwmygyJ? t&ufaomufcsif&ifawmh aemufqHk; udkol& (Zm*em) blwm±Hkudk qdkufuyf&ygw,f? usaemfu udkol&±dkufwJh±kyf&Sifum;awGrSm Zmwfydk@o±kyfaqmifvkyf+yD;0if aiG&Smovdk oluvnf; Zmwf!$ef;awGa&;ay;aewmyg? 'gayr,fh usaemfwdk@u udkol&qD odyftoGm;enf;ygw,f? wpftcsufuawmhudkol&u t&rf;atmifjrifaewJh AD'D,dk 'g±dkufwmrdk@ tvkyft&rf;rsm;vdk@yg? ESpftcsufuawmhudkol&u usaemfwdk@&J� ydk�pfarmf'ef yef;csD/ ydk�pfarmf'ef uAsmawGudk ol@&J�(ydk�pfarmf'ef) jyufvHk;awGeJ@ aumif;aumif;ESdyfuGyfwwfwmrdk@yg? udkol&uvnf; usaemfwdk@uG,f&mrSm ol rdwfqufay;cJhwJh usaemfwdk@ESpfaumif[m bkef;}uD;±l;eJ@ avSvl; awG�ae=uwJhta=umif; us,fus,favmifavmif ajymaea=umif; odae&ygw,f? tJ'DumvrSm udkol&u ol@&J� ±kyf&Sif ±dkufuGif;wckrSma&mufvmwJh vnfuwHk; tusôtjzLeJ@ rGefrGef&nf&nfvlwa,mufeJ@ rdwfqufay;oAs? awmifil

Page 164: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;164

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

axmifu avmavmvwfvwf vGwfvmwJh uAsmq&m aZmfoufaxG; trnfcH udkoufaZmfyg? usaemfhpdwfxJrSmawmh [if; æ vmjyefr[ axmifxGufwa,mufaygh? udkoufaZmf[mvnf;tHh=op&maumif;avmufatmif tcsdefwdkwdkav;twGif;rSmyJ usaemfwdk@ ESpfa,mufeJ@ olawmfcsif;csif; aygif;zufawG� qdkovkd ykvif;wl Al;qdk@ jzpfoGm;oAs? 'Dae&mrSm ajymp&m&Sdwmu olwdk@ESpfa,mufpvkH;[m t&ufaomufzdk@yJ =uHqae=uwJholawGr[kwfa=umif; t&ifajymzdk@ vdkvmoAs? ajym&&if udka&$bkef;qdk bD,muvGJvdk@ t&ufjyif;udk aomufwwfwJhol r[kwfao;yg?bD,m2 Al;avmufqdk awmfawmfudk rl;aevSyg+yD? usaemfuawmh tjzLa&m teDa&m? t&nfa&m/taiG@rSmyg aysmfarG@aewJh tajctaerSmyg? tEkynmt&mrSm olwdk@xuf0gEkayr,fh rl;,pfaomufpm;r_rSm aysmfarG@yHkrSmawmh olwdk@u vufajr�mufxm;&wJhtjyif olwdk@&nf;pm;av;wa,mufavmuf&Sd&ifaumif;rSmyJvdk@ p�pOf;pm;csdefrSm usaemfu tdrfaxmifonftjzpfeJ@ ycHk;ay:rSmwyGifhwifxm;yg+yD?

usaemfh yxr ZeD;uvnf; olwdk@ESpfa,mufpvHk;udk cspfcifygw,f? wpfu olwdk@ ESpfa,mufvHk;u olwdk@pmrlc&vmwJhtcsdefwdkif; tdrfudk aomufp&meJ@ jyefvmwwfovdk/ usaemfhZeD;pm;zdk@vnf; wckckawmh ygatmifqGJvmwwfvdk@yg? wcgwavvnf; �a&mh æ roif;/ tdrfp&dwf�qdk+yD;tifrwef vufzGmwwfwJh udka&$bkef;u ay;wwfwmrdk@ olwdk@ESpfa,mufpvHk;udk usaemfhZeD;u=unfjzLoAs? ESpftcsufuawmh udka&$bkef;&J�pmrlawGudk r*~Zif; rydk@cifuwnf;u óudzwfcGifh&aewmrdk@yg? pmrlawGxuf olrtwGuf ydk+yD;pdwf0ifpm;p&maumif;wmuawmh rdwfqufpmawGygcifAs? xHk;pHtwdkif; pmawGtrsm;pkuvnf; aumifrav;awGucsnf;ayghAsm?

wcgw&Hawmh oltdrfjyefrvmwm=umawmh }uD;}uD; (ol@rdcif)u rSmwJhtcgrSmawmh usaemfyg ol@tdrfvdkufoGm;wwfygw,f? pdwfrylzdk@eJ@ wjcm;oGm;aewmr[kwfbJ usaemfwdk@eJ@ ae aea=umif;ajymqdk+yD; csufðywfxm;wm pm;aomuf+yD; jyef=uygw,f? udka&$bkef;u ol@tar&J�arwWm}uD;rm;wJhta=umif; i,fpOfu olwdk@udk cufcufcJcJ ausmif;xm;cJhyHkeJ@ oleJ@ udkatmif'ifwdk@axmifusaepOfrSmvnf; tjiLtpl r&Sd/ owWd&dS&dS &yfwnfyHhydk;ay;cJhyHkawGudk ajymjyygw,f?}uD;}uD;u ol@om;awGwifr[kwfbJ om;awG&J�oli,fcsif;tay:rSmyg wm0efauswJholyg? om;oli,fcsif;awG&J� oma&;ema&;udpPawGrSmvnf; rysuftuGuf wufjzpfatmifwuf wwfygoAs?

usaemfwdk@eJ@aejzpfwJhtcsdefu ol &GufEka0 r*~Zif;rSm �a&$bdeyfrSm tpdrf;a&mif =uufajccwfeJ@ aumifrav;� 0w�Kudk tcef;quf pa&;aewJhtcsdefyg? usaemfwdk@aewJhtdrfav;u òrd�opftdrfav;jzpfwmeJ@tnD v#yfppfrD;u awmfawmfav; tm;enf;ygw,f? (ckawmh vHk;0 rvmoavmufyJvdk@=um;&awmh igwdk@uHaumif;cJhygvm;vdk@ 0rf;yJom&awmhrvdkvdkyg?) rD;tm;jr�ifhpufawG bmawGvnf;r&Sdwmrdk@ 10 em&DausmfavmufrSyJ rD;acsmif;u vmygw,f? rD;acsmif;uvnf;wacsmif;yJ&Sdwmrdk@ tJ 'DrD;acsmif;tvif;a&mifav;udkr#+yD; oleJ@usaemfwdk@ tvkyf vkyf&ygw,f?pma&;pm;yGJuvnf; wvHk;wnf;&dSwmrdk@ ol@udkay;+yD; usaemfuawmh =urf;jyifay:rSmyJ yef;csDypPnf;awGcs+yD; a&;&ygw,f? tJ'Dwkef;u usaemfhtay: tar&duef yef;csDq&m *syfqif aygavmhcf &J�=oZmu awmfawmfoufa&mufaewmrdk@ =urf;ay: wrifudkcs+yD;vnf; qGJcsifaevdk@yg? ol pma&;yHk

Page 165: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 165

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&;enf;uvnf; awmfawmfudk xl;jcm;ygw,f? usaemfu yef;csDaq;bl;awGudkzGifh jyifqifae+yDqdkoluvnf; A4 pm&GufvGwfav;awGudk ab;rsOf;udk t&if acgufcsKd;vdkuf+yD; usefwJhpm&Gufudkxyf+yD; av;acguf nDnDav; csKd;csygw,f? tJ'Dvdk pm&Gufacgufav;awGudk wacguf+yD;wacgufcsKd;+yD; oyfoyf&yfav; t&ifxyfxm;oAs? +yD;rS w&Guf+yD;w&Guf qGJ,l+yD; pm&Gufacgufxm;wJhtwdkif;rSm pmrsufESmwckudk aumfvHESpfckcGJ+yD; tifrwefudk oyf&yf 0kdif;pufwJh vufa&;rsKd;eJ@oyfoyf&yf&yfa&;+yD; trSm;wckyg&ifvnf; trSm;jyifwJh rSiftjzLeJ@okwf+yD; tJ'Dtay:uae trSefudk wdwdusus0ifatmif jyifa&;wwfwmrdk@ ol@0w�K pmrlawG udkzwf&wm tifrwef pdwfcsrf;omp&maumif;vSygoAs? pma&;&if;uvnf; c%c% vrf; xxav#mufoAs? rsm;aomtm;jzifhawmh =urf;ay:xdkifqGJaewJh usaemfhudk ywfav#mufaewm rsm;ygw,f? usaemfeJ@ pum;ajymwJhtcgawGrSmvnf; tJvdkygyJ? usaemfuxdkif olu acgufwHk@ acgufjyefav#muf+yD; ta=umif;t&mrsKd;pHk ajym=uygw,f? 'Dtusifhudk ol axmifxJu&vm [efwlygw,f? tJ'Dwkef;uawmh usaemfvnf; rodao;ygbl;? aemuf udk,fwdkifaxmifus+yD; wae@udk em&D ESpfq,fausmfavmuf 10ayywfvnftcef;xJ olrsm;awGeJ@ r#ae&awmhrS tanmif;rrdatmif xxav#mufay;zdk@ta&;}uD;w,fqdkwm odvm&wmyg?

olu usaemfhudk axmifxJrSmaewkef;uta=umif;awGudk ta=umif;wdkufqdkifvmwdkif;ajymjywwfygw,f? olu taqmifrSm tjcm;&mZ0wftusOf;om;awGeJ@yg wGJaecJh&wkef;uemrnf}uD; odkif;0w�KawGudk npOf tcef;quf ajymcJhygowJh? �e*g;Edkif "m;� pmpOfwdk@/ �odkif;avmu&J� pdrfac:oH�wdk@ayghAsm? q&mav; wqlvkd ae&wmaygh? nqdk 0dkif;tHkaeqdkyJ? aemufqHk;rSmawmh zwfzl;xm;wJh odkif;0w�KuukefoGm;ayr,fh y&dwfowfuvnf; xyfawmif;waeawmh rxl;bl;qdk+yD; udk,fhzmom odkif;0w�K pdwfxJuaezefwD;+yD; a[mawmhwmudk;? q&morm;±_yfyHku? tJ'DusawmhrS y&dwfowfu 'D0w�Ku ydkaumif;w,fqdk+yD;awmif tm;ay;=uowJh?tJ'Dvdkajym+yD; ol@yg;csKdifhawGcGufwJhtxd wcGdcdGeJ@ &,foAs? usaemfhtaeeJ@awmh wm&mrif;a0&,fvdk@ pma&;q&mwOD;tjzpf atmifjrifvmapzdk@rSm axmifwGif;umvawG[m ol@&J�avhusifhuGif;jzpfcJhw,fvdk@yJ ajym&ygvdrfhr,f?

n ESpfem&Davmufqdk&ifawmh usaemhfudk ola&;xm;wJhpmrludkay;zwf+yD; oluawmh usaemfqGJ+yD;p um;udk pl;pl;pdkufpdkuf=unfh+yD; rSwfcsufawGay;wwf+yD; olay;wJh t=uH m%ftrsm;pk[musaemfhtwGufawmh wefzdk;&Sdwmrsm;ygw,f?

awmfawmfrsm;rsm;u ol@"mwfudkrod=uawmh wm&mrif;a0 qdkwm ±SL;odk;odk; npfxyfxyf rsufESmay;eJ@ *spfuyfuyf vlwa,mufvdk@ ajym=uwm r=umc% =um;&zl;ygw,f? trSefawmh tifrwef pum;ajym+yD; tifrwef [mo^m%f&$ifwJholyg? ol@udkaemuf&ifvnf; rSwfxm;+yD; ñuH&ifjyefajymwwfygw,f? ol@tdrfudk yxrqHk;t}udrfvdkufoGm;wkef;u vrf;udk rSwfrdatmifrSwfaewkef; olu usaemfhukd �udkrif;vlu t=uHay;zl;w,fAs æ/ cifAsm;tdrfudk olrsm;&Sm&vG,fatmif tdrfa&S�rSm um;wm&m}uD;wckqGJ+yD; tJ'Day:rSm rif;a0 vdk@ a&;xm;ygvm;As� qdk+yD;ajymzl;a=umif; ajym+yD; w[m;[m; &,fygao;w,f?

Page 166: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;166

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ol@&J� 'kwd,ajrmuf0w�KjzpfwJh a&$zdeyf [m tcef;quf 0w�K&Snfb0rSmudk y&dwfowfwcJeuftm;ay;r_&cJh+yD; 0w�Kr+yD;cifrSmwif vHk;csif;xkwfr,fhol ay:vmoAs? prf;uvdkufvmawmh vHk;csif;vnf;xGuf+yD;a&m 'g±dkufwm armifoDu AD'D,dkZmwfvrf;tjzpf±dkuful;zdk@ 0,foAs?tJ'D0w�Kudk0,fuwnf;u t"duZmwfaumif&J� oli,fcsif; yef;csDq&mae&mrSm udkxdefvif;udk iSm;ygvdk@ajymxm;wmrdk@ usaemf 0ifo±kyfaqmifjzpfcJhygw,f? pm;tdk;u wGJxm;wmqdkawmhzdwfcsif;zdwf udk,fhtdwfxJzdwf qdkovdkayghAsm?

usaemfwdk@ESpfa,muf &Hzef&Hcg oGm;vnfwwfwJhtdrfuawmh udkndK (armifopfqif;) &J�tdrfyg? ukdndKtdrfu usaemftdrfeJ@ udka&$bkef;tdrf=um; vrf;qHkrSwfwdkifrSmyg? wcgrSmawmh usaemfeJ@ udkndKudk qHyifuspfqH+rD;eJ@ aumifrav;wa,mufudk rdwfqufay;ygw,f? ,Ofaus;r_wuUodkvfu yef;csDoifwef;olrdk@ usaemfhyef;csDum;awGudk pdwf0ifpm;wJhtwGuf usaemfhyef;csDum;awG=unfhzdk@ olac:vm&if;u usaemfwdk@rdom;pkeJ@yg awmfawmfav; &if;ESD;oGm;ygw,f?olvnf; usaemfhudkta=umif;ðy+yD; usaemfholi,fcsif;awGwifru &Hzef&Hcg &efukefudktvnfvmwJh usaemfh&Gmom;awGeJ@ygtzGJ@us+yD; ol@pmzwfy&dwfowfawG jzpfvmoAs?

1996 rSmawmh usaemfh&J� yxrqHk;aom wudk,fawmf yef;csDjyyGJusif;yjzpfcJhoAs? jyyGJtwGGufjyifqifaewkef; olu yef;csDausmif;olav; cdkif udk usaemfwdk@tdrfudk tvnfac:vmygw,f?tuJcwf=unfhcsifwJh usaemfhyxrZeD;udk usaemf ae@wdkif; ajymajymaewJh rdef;uav; u olyJvdk@rdwfqufay;ygw,f? wu,f jyyGJem;eD;vmcsdefrSmawmh ol@qDuae xl;xl;qef;qef; uAsmq&mrav;wOD;eJ@ rdwfaqGjzpfvmwJhta=umif; ajymvmygoAs? raemf[&D vdk@ ac:wJhta=umif;/ rdbawGu qpf'eDrSm aeaewJhta=umif;/ tJ'DxJrSm xl;jcm;wmuawmh raemf[&D u ol a&$bkef;vluavmifemrnfeJ@ a&;cJhwJh uAsmawGtm;vHk;udk odrf;xm;cJhw,f qdkwmygyJ? 'DvdkeJ@ usaemf&J�wudk,fawmfjyyGJvkyfjzpfwJh wywfwGif;rSm ol@rdwfaqGawGudk ac:ac:+yD; a&mufa&mufvmwwfygw,f? olac:vmwJh rdwfaqGawGxJrSm txl;rdwfaqG q&mr av; raemf[&D u xdyfqHk;uygw,fqdkwmawmh txl;ajymp&mrvdkawmhygbl;?

aemufydkif;rSmawmh trsm;odxm;=uwJhtwkdif; q&mrav; raemf[&D eJ@ q&mav;wdk@pHkwGJ[m pmayavmuxJrSm tifrwef vdkufzufnDwJhpHkwGJawGxJu wwGJtjzpf [dk[dk'D'D yGJvrf;awG@vm=u&oAs? usaemfwdk@tdrfudkvnf; r=umc% tvnfac:vmwwfoAs?

tJ'Daemuf w&ufrSm olyef;csD qGJcsifw,f vdk@ ajymvmoAs? usaemfu qGJav/ aumif;wmayghqdk+yD; usaemfhyef;csDypPnf;awGudk csay;vdkufoAs? olu wcsufrS r&GH�r&J[efyefr&SdbJ csay;wJhaq;a&mifawGeJ@ puULay:rSm bmyHkvdk@ vHk;0 ajymvdk@r&EdkifwJh j'AfrJhyef;csDum;wcsyfudkqGJ+yD;+yD;wJhtcgrSmawmh ol@yef;csDum;av;udkol pdrf;pdrf;}uD;=unfhaewkef; �bmemrnfay;rvJ� vdk@ar;awmh�aumifrav; a&�vdk@ ajymoAs? tJ'Daemufawmh aemufxyf um; awmfawmfrsm;rsm;qGJjzpfoGm;ygw,f? tJ'Dum;awGudk oHvGifvrf;xJu Art club yef;csDjycef;rSm tkyfpkjyyGJvkyfawmhxnfhjyjzpfcJhygw,f? aemufydkif; ol qHk;+yD;awmh tJ'Dum;awGu &efukeftdrfrSmyJ csdwfxm;w,fvdk@

Page 167: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 167

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

raemf (raemf[&D)u ajymygw,f? ol@taeeJ@ uAsm/ yef;csD/ *Dw/ tu bmyJjzpfjzpf tEkynmyHkpHawGtm;vHk;&J� tajccHoabmw&m;[m tm;vHk;twlwlyJvdk@ eufeuf±d_if;±d_if; cH,lxm;wJholyg?'ga=umifhvnf; wcsKd@nawGrSm usaemfwdk@oli,fcsif;awGpHkvdk@ aomuf=u pm;=u+yD; xHk;pHtwdkif;wD;=u qdk=uvdk@ t&dSefaumif;vm+yDqdk oluyg wufºuGvm+yD; olaxmifxJrSm&SdpOfu a&;cJhwJhoDcsif;awGudk twD; vHk;0rygbJ oHaeoHxm;eJ@ ususee qdkoAs? tJ'Dwkef;uawmh b0qdkwmwdkwdkav;ygvm;vdk@ aoaocsmcsm rodao;awmh (ckvnf; odyfrodao;ygbl;) tJ'D oDcsif;awGudktoHzrf;xm;zdk@ owdr&=uygbl;?

wnrSmawmh �a[hvlawG reufjzef apmapmx=u 0g;wD;&Sdw,f? usaemhftudk r*Fvmaqmif whJ�? usaemfwdk@bwf*sufudkvnf;odawmh �bmvufaqmifrS,lrvmeJ@ 0g;zdk@oufoufzdwfwm? vm0g;&if wm0efaus+yD�wJh? 'DvdkeJ@ udkcspfudkudk ac: udkatmif'if&J� r*Fvm{nfhcHyGJudkusaemfwdk@wyfzGJ@vdkufcsDwuf+yD; w0 0g;jzpf=uygw,f? usaemfhtaeeJ@awmh ausmif;om;acgif;aqmifwOD;a&m/ acwfay:uAsmq&mwOD;taeeJ@yg =um;zl;xm;wJh udkatmif'ifudk yxrqHk; vludk,fwdkif awG@&jcif;ygyJ?

tJ'DnrSmawmh olu udkatmif'if&J� i,fpOfumvu ynmudk cufcufcJcJ óud;pm;oif=um;cJhyHkawGudk rSwfrSwf&& ajymjyzl;ygw,f?

aemufydkif;umvawGrSmawmh rsKd;ausmf pmayu udkrif;awZwdk@eJ@ quf+yD; vHk;csif;awGpxkwfjzpfcJhygw,f? ol@vHk;csif;twGuf tzHk;awGudk usaemhfudk qGJcdkif;ygw,f? uHqdk;csifawmhusaemfqGJwJhtzHk;awGudk pmaypdppfa&;u cGifhrðyygbl;? rSwfrSwf&& rdk;acgifvdk@wD;wJhAHkoH twGufESpfcgwdwd qGJcdkif;ygw,f? ESpfcgajrmufy,f+yD;wJhaemufrSmawmhudk pdk;0if;+idrf;udk tyf&ygawmhw,f?usaemfvnf; tJ'Daemufydkif; pme,fZif;awGrSm o±kyfazmfyHkqGJzdk@ vufav#mhvdkufygawmhw,f?

1997 aemufydkif;rSm usaemf yxr orD; arG;zdk@ a,muQrrsm;ae&m ajrmufOuUvmy pufr_vufr_&yfuGufu tdrfudk ajymif;&ygw,f? udka&$bkef;u usaemfwdk@aecJhwJhtdrfudk quf iSm;xm;+yD;usaemfholi,fcsif;awGeJ@ twlqufaecJhwmrdk@ usaemfvnf; r=umc% a&mufjzpfcJhygw,f? 1998ck azazmf0g&D 14 &ufrSma&G;+yD; olwdk@vufxyfjzpfcJhygw,f? usaemfu ±kyf&SiftzGJ@eJ@ acsmif;oma&mufaewmrdk@vufxyfyGJawmh rwufEdkifcJhygbl;? tJ'Daemufydkif;rSmawmh ol armifrsKd;(a=umifESpfaumif) pmayeJ@ vHk;csif;0w�KawG qufwdkufxkwfa0zdk@ pmcsKyf csKyfjzpfoGm;ygw,f?tJ'Daemufydkif;rSmawmh jrefrmEdkifiH vHk;csif;avmu&J� ta&mif;&qHk; pma&;q&mwa,muftjzpfudk tHh=o&avmufatmif a&muf&SdoGm;ygawmhw,f?

'DvdkeJ@ usaemfvnf; ol@wdk@r*FvmyGJt+yD; 3 vavmuft=umrSm axmifeef;pHzdk@ jzpfvmygw,f? usaemf axmif0ifpmawG@cGifhp&wJhtcsdefrSmyJ tdrfudk ol =um;=um;csif; raemfeJ@ ESpfa,mufom;a&mufvm+yD; owif;ar;wJhta=umif;eJ@ awG@cGifh&wmeJ@oGm;awG@zdk@ aiGvmay;oGm;w,fqdkwJhta=umif;awG tdrfu ajymjyygw,f?

Page 168: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;168

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

'DvdkeJ@ ESpfawG=umvmygw,f? ajcmuf ESpfcGJumvtwGif;rSm ol@owif;awG &Hzef&Hcg=um;&ygw,f? txJrSm r*~Zif;awG zwfjzpfwJhtcgawGrSmvnf; ol@0w�KwdkawG pmaya&;&maqmif;yg;awGudkawG@wdkif; rSwfrSwf&& zwfjzpfygw,f? ajcmufESpfcGJumvudk jzwfoef;+yD;vdk@usaemftjyifxGufvmwJhtcgrSmawmh usaemfhb0uvnf; awmfawmf}uD; ajymif;vJoGm;ygw,f?axmifuvGwfayr,fh tdrfrjyefEdkifbJ w&m;&dyfomrSm aomifwif+yD; csnfwdkifaysmufaecsdefrSmxHk;pHtwkdif; udkol&u owif;&oGm;wmrdk@ udkol&qDrSm c%aezdk@a&mufoGm;rS ol@ta=umif;udkvnf; awmfawmfodvm&ygw,f?

tJ'DaemufrSmawmh olaecJhwJh raemf[&Dwdk@tdrfem;u oli,fcsif;wa,muf&J� vlraewJhtdrfav;wvHk;rSm c%aeaeygw,f? tJ'DaemufrSmawmh raemf[&DeJ@awG@+yD; ol@usef;rma&;tajctae/ tdrfaxmifa&;tajctae awmfawmfrsm;rsm; od&ygw,f? 'ga=umifh raemf[&DqDuae vdyfpmawmif;+yD;awmh olaeaewJh v_difom,m u (FMI)tdrf,mudk vdkufoGm;ygw,f?ol usaemfa&mufvmvdrfhr,fqdkwm óudodxm;ykH&ygw,f? raemfu ol@qDrSm vdyfpmawmif;oGm;w,fvdk@ zkef;xJrSmajymoGm;w,fvkd@ ol ajymygw,f? +yD;awmh usaemfh tdrfaxmifa&;jy\emudk ol aoaocsmcsm ar;ygw,f? +yD;awmh �[m æ 'Dvdkvkyfvdk@b,fjzpfrvJ igudk,fwkdifreufjzef oGm;ajymr,f�vdk@ twif;vkyfaewmrdk@ tajctaeawGu odyfrxl;awmhwJhta=umif;awmfawmf azsmif;zs&ygw,f? 'gudkyJ olrauseyfEdkifao;bJ wAspfawmufawmufeJ@ vkyfaeygao;w,f? usaemfuyJ �wjcm;udpPawG ajym&atmifAsm�vdk@ awmif;yef&ygw,f? +yD;awmh oleJ@raemf=um;u jy\emudk tusOf;ajymjyygw,f? raemfudk zkef;quf+yD;awmhvnf; usaemfa&mufvmwJhta=umif; ol ajymygw,f? c%aeawmh ol@udkðypkaewJh ol@wynfhav;udk olaomufzdk@ aq;awmif;ygw,f? +yD;awmh usaemfudk xrif;au|;zdk@ jyifqifcdkif;ygw,f? usaemfhudkvnf; oleJ@twlvmaevdk@&wJhta=umif; ajymygw,f? usaemfuawmh usef;rma&;udk *±kpdkufzdk@yJ owday;jzpfygw,f? ol@ajcckHawGu awmfawmfav; trf;aewmrdk@yg? usaemfwdk@ xrif;pm;+yD;awmh usaemfu usaemfwdk@&GmrSm&SdwJh ausmif;om;acgif;aqmif Adkvfatmifausmf trSwfw&pm=unfhwkduftwGuf olwdk@t&ifzGifhcJhwJh �yef;acwfu vrif;� pmtkyftiSm;qdkifu pmtkyfawGtvSLcHawmh csufcsif;yJ olu óudufwJhtcsdefrSmoGm;,lqdk+yD; vSLwJhtjyif ol pkaqmif;xm;wJhpmtkyfawGxJuygvm,lzdk@ ajymygw,f? pmtkyfu enf;enf;aemaem r[kwfygbl;? umvaygufaps;eJ@wGuf&ifudk 8 odef;ausmfzkd; &Sdygw,f? &Gmu Adkvfatmifausmfpm=unfhwdkufrSm ckyef;acwfu vrif; pmay&J�aumif;r_udk ur�nf;xdk;EdkifcJhygw,f? ol@tvSLpmtkyfawGa=umifhvnf;usaemfhrSm &Gmtjyef rsufESmyef;vScJh&ygw,f?

oleJ@usaemfwdk@ ajymcJhwJha=umif;t&mawGuvnf; rsKd;pHkaecJhwmrdk@ aemufydkif;awG@wJh tcsdefawGrSmawmh pum;awG odyfrajym=uawmhygbl;? t=um}uD; pum;rajymbJ xdkifae&wmudkusaemfwdk@ESpfa,mufpvHk; ydkt&omawG@vm=uygw,f? wcgawmh ol b,folrS toHk;rðyao;wJhtEkynmyHkpHopfwck wifqufzdk@ vkyfaew,fvdk@ ajymvmygw,f? usaemfuawmh usef;rma&;udkyJ t&ifqHk;*±kpdkufygAsm vdk@ xyf xyf rSmae&ygw,f? ol b,favmuf acgif;rmw,f/ ayw,fqdkwmudkodwmrdk@ ol@udkðypkaewJhvli,fav;udkvnf; zkef;eHywfay;xm;+yD; ol@udk *±kpdkufzdk@eJ@

Page 169: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 169

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ta&;&Sd zkef;qufzdk@ rSm&ygw,f?

'DvdkeJ@ usaemf 2005 rSm Recycle qdkwJh wukd,fawmf yef;csDjyyGJudk avmuewf yef;csDjycef;rSm vkyfjzpfcJhygw,f? &efukefòrd�xJudk b,fawmhrS rvmawmhbl;vdk@ajym=uwJh ol@udk jycef;xJ0ifvmawG@awmh wjcm;vlawGu awmfawmf tHh=oae=uygw,f? usaemfudk,fwdkifvnf;awmfawmf tHh=oaerdygw,f? ola&mufvmvdk@ 0rf;omayr,fh ol aeraumif;rSef;odwmrdk@�bmvdk@vm&wmvJ udka&$bkef;&,f� vdk� ajymrdygw,f? olu bmrSrwkH@jyefbJ �csmwdwfawGeJ@vmwmyg? olwdk@uvnf; oGm;csifaevdk@�vdk� ajymygw,f? oleJ@ygvmwJh ol@udk &ifckefaeqJcsmwdwfawGu um;awG wum;csif;vdkuf=unfhae=uayr,fh oluawmh cef;rtv,fu ukvm;xdkifay:uae xdkifae&if;uyJ wum;csif;udk rsufpda&$�+yD; vdkuf=unfhEdkifygw,f? ol tm;&awmhrSusaemfhudk aoaocsmcsm=unfh+yD; �awmfawmf ajymif;vJoGm;w,f� vdk@ wcGef;ajymygw,f?

tJ'g oleJ@usaemfwdk@ aemufqHk;awG@qHkr_ygyJ? usaemfvnf; ar#mfvifhrxm;bJeJ@ aemufxyftdrfaxmifðyjzpfoGm;+yD; EkdifiHtjyifbufudk a&mufvm&ygw,f? tdrfaxmifbuf&J�tvkyfuavmavmq,f vef'efrSmrdk@ awmfawmfeJ@ tdrfrjyefEkdifjzpfaewkef;rSmyJ olxGufcGmoGm;awmhwmygyJ?

usaemf axmifuvGwf+yD; udkol&u ±kyf&Sif±dkufuGif;udk vmcJhygac:wma=umifh oGm;awmhawmfawmftHh=o&ygw,f? ±kyf&SiftjzpfzefwD;zdk@ rvG,fvSwJh ol@&J�Zmwf!$ef; �jrif;pD;xGufaomtdyfrufrsm;�udk ±dkufaevdk@ygyJ? udkol&tdrfrSm vGefcJhwJh q,fESpfausmfavmufuzwf+yD; oabmuscJhwJh Zmwf!$ef;yg? �rif;udk 0rf;om&atmif wrifac:wm? uJ æ Zmwf0ifcef;wckckrSmawmh0ifxdkifoGm;uGm? trSwfw& aygh æ a&$bkef;uawmh rvmEdkifbl;�qdkwmeJ@ 0ifxdkifjzpfcJhygao;w,f? jrefrmEkdifiHu rxGufcifav;rSm wnf;jzwf+yD;wmrdk@ udkol&tdrfrSm =unfhcJh&ygw,f? udkol&uvnf; rJjymykqdk;awGeJ@yJ+yD;aewJh AD'D,dkavmurSm xl;xl;jcm;jcm;um;av; wifqufcGifh&vkd@aysmfaecJhygw,f? 'gayr,fh r=umcifrSmyJ udka&$qifqmtzGJ�u ydwfvdkufwJhta=umif;vnf; odcJh&ygw,f? usaemft*Fvefa&muf+yD;aemufrSm tJ'D AD'D,dk udk DVB uae v$ifhxkwfvmwmrdk@awmfawmfudk tm;&0rf;om&jzpfcJhygw,f? udka&$bkef;udk,fwkdifvnf; aemufqHk;=unfhcGifh&cJhwJhol@&J�vuf&m AD'D,dk Zmwfum;wxkwf jzpfcJhygvdrfhr,f?

�jrif;pD;xGufaom tdyfrufrsm;� Zmwfum; DVB uvm+yD; r=umcifrSmyJ olvnf; avmuxJu xGufcGmoGm;+yDvdk@ usaemfwdk@ odcJh&wmygyJ? �vli,fwa,muf&J� ausmufxGif;&mZ0if�rSmoleJ@ 'DacwfxJ ckefcscGifh ul;cwfcGifh&wJhtwGuf 'Dae@xd*k%f,lae&qJyg? wm&mrif;a0 &J��òydifjrif;wdk@&J� cGmoH� acwfay: tEkynmqdkif&m aqmif;yg;awG[m twkdif;wmwckxd usaemfh&J�yef;csDq&maygufpb0rSm aus;Zl;&SdcJhygw,f? wm&mrif;a0 a&;cJhor#xJu �yef;acwfu vrif;�/�"m;oGm;ay:u qyfuyf�/ �ta&S�òrd�±dk;u rdk;a&pufrsm;�wdk@[m usaemfh&J� &ifxJrSm 'Dae@xdv_yfcwfaeqJygyJ? aemufqHk;tcsdefxda&;oGm;wJh tdkif'D,m r*~Zif;u 0w�KwdkawGeJ@ wm&mrif;a0&J� ESvHk;om;pGrf;tm;udk jyoGm;w,fvdk@ ajym&ygvdrfhr,f?

Page 170: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;170

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

a&$bkef;vl&J� EdkifiHa&;jzwfoef;r_rSmvnf; ol@,Hk=unfcsufudk aemufqHk;tcsdefxd qkwfudkifoGm;cJhjcif;twGuf *k%f,lcJh&ygw,f?

ol@&J� aemufqHk;tcsdefawGrSm udk,fu tem;rSmr&SdcJh&vdk@ udk,fhudkudk,f tjypf&SdaeovkdtjrJcHpm;aecJhcsdefrSm ck 2 ESpfjynfh trSwfw& pmpkav; a&;cGifh&vdk@ awmfao;&J�vdk@ ESvHk;oGif;+yD;yef;acwfu vrif; odk@ vGrf;csif; pmpDcJhrdygw,f?

avmu avtqefrSm udk,fhudkudk,f tefxkwfigwdk@tm;vHk; rdk;rcsKyfrD tdrf udk jyef =u rnf? ?

(wm&mrif;a0 &J� wdrfjzLwdk@ESifhtwl æ uAsm rS)

Page 171: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 171

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

rdk;awGuvnf; wae@vHk;&Gmvdkufwm? csif;rdkifrdk;uawmh t&ifESpfawGxufawmif ydk&Gmw,fvdk@ xifao;w,f? ajrmufbufu vdGKifqlxpfawmifrSmawmh rdk;pufawG=um; xD;xD;}uD;? nutdyfr&wmeJ@ tcef;tjyifxGufxdkifr,fvdk@ pdwful;wmeJ h tjyifudk xGufcJhw,f? tjyifudkxGufxdkifvnf; rdk;uvnf; rpJbJ &Gmaew,f? tòid;w}uD;eJ@yJ? rdk;&Gmaewkef; tdrfa&S�rSm vlwa,muftdrfxJudk0ifvmaeovdkyHkpHeJ@ vlwa,muf0ifvmw,fvdk@ xifw,f? 'geJ@ tdrfa&S�udkxGufvmvdkufw,f? wudk,fvHk;vnf; rdk;awGpdk&$Jaewm tay:u *sif;tusô0wfxm;wmawmif rvHkbJeJ@twGif;xd cE<mudk,fxdawmif pdkaewm? wvrf;vHk; rdk;rdvmwJhyHkrsKd;yJ? idkufpdkuf idkufpdkuf tdrfxJudk 0ifvmw,f? ol0ifvmwJh tdrfa&S�bufudk rD;rxGef;xm;awmh csufcsif; b,folrSef; cGJr&bl;?rD;tvif;a&mifbuf 0ifvmwmawmif udk,fu b,folrSef;cGJr&bl;? OD;aESmufudk tjrefqHk;pOf;pm;w,f? oluawmh idkufpdkuf idkufpdkuf {nfhcef;xJxd 0ifvmw,f? +yD;awmh usaemfhudkarmh=unfh+yD; E_wfqufw,f?

�a[h aumifav; æ rif;bmvkyfaewmvJ? ighrSmawmh renf; rif;qDa&mufatmif vmcJh&w,f? rdk;uvnf; &Gmvdkufwm/ at;aewm� ajymvnf;+yD; wqufwnf; ol@acgif;udk armhvdkufw,f?

nDav;rGef tvnfvmwkef;urif;vGif

Page 172: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;172

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�[m æ udka&$bkef;� usaemf tJ'DtoHyJ ajymEdkifw,f? usaemf wu,fudk t&rf;tH=ooGm;w,f? usaemf wtHw=o)eJ@ ol@udk =unfhw,f? &ifbwfwckvHk; usm;acgif;tjynfhyHkygwJhtjzLa&mif wD&Syfudk0wfxm;w,f? yg;pyfrSmvnf; t&iftwdkif; uGrf;0g;xm;w,f? xl;jcm;wmu ol@vnfyif;eJ@ vufaumuf0wfrSm ow�KwrsKd;udk yHkazmf+yD; 0wfxm;w,f?

�cifAsm; b,fvdkvkyf a&mufvmwmvJAsm? cifAsm; 0 vmw,fAsm? usaemfwdk@ rawG@&wmawmif q,fpkESpfwpk &Sd+yDaemf? usaemf xifw,f/ aemufqHk;tacgufu udk0if;udk r*FvmaqmifrSm r[kwfvm;� usaemf tqufrjywf ajymcsvdkufw,f? oluawmh ol@ZmwfaumifawGxJuvdkyJ rxdwxd?

�aumifav;&m æ rif;wdk@udk &Sm&wm vG,fygw,f? tck igvmwm rif;udk awG@csifvdkyg�

usaemf udka&$bkef;udkpawG@zl;wm oCFefu|ef;òrd�e,fu 16 &yfuGufu tdrfuav;rSmyg?udka&$bkef;u tJ'Dtdrfuav;udk vmwwfw,f? tJ'Dwkef;u udka&$bkef; tdk;a0 r*~Zif;&J�t,f'Dwmvdk@ xifw,f? rdwfqufay;wmu qHk;oGm;wJh udkjrwfarmf? olu udkrdk;oD;wdk@ &yfuGufrSm aew,f? udkrif;udkEdkifwdk@eJ@vnf; oli,fcsif;aygh? aemufodyfr=umbl;/ udka&$bkef; tzrf;cH&w,f? tjyifrSmawmh ol@ta=umif; trsm;}uD;ajym=uwm =um;aew,f? udkjrwfarmfvnf;89 ESpfukefydkif;avmufrSm tzrf;cH&w,f? axmifxJrSm udka&$bkef;eJ@twlae&w,f? udkjrwfarmfu udka&$bkef;&J�tvkyftay: pnf;urf;&Sdr_ &Jabmf&Jbuftay: umuG,fEdkifr_awG ajymwwfw,f? jy\emwckay:&if rnnf;rnL vkyfay;wwfwm/ tJ'Dwkef;u tepfemcJhp&m&Sdvnf;tepfemcHwwfwJh &Jabmf&Jbufpdwf? udkjrwfarmf&J�ajympum;t& udka&$bkef; uHqdk;w,fyJajym&rvm;? ol@udk zrf;rdoGm;wJhtcsdef ol@'dkif,m&Dav;udk axmufvSrf;a&;u odrf;EdkifcJhw,f?tJ'geJ@uGif;pyfvkduf+yD; rHk&Gmu ol@&Jabmfwa,muf tzrf;cH&w,f? olawmifhcHxm;ayr,fh'dkif,m&Dpmtkyfa=umifhjzpfayr,fh oltawmfav;udk pdwfraumif;bl;? oljyefvGwfvmcsif;yJ tJ'D&Jabmfudk rHk&Gmxdawmif oGm;awG@w,f? 19 ESpfeD;yg;u tjzpftysufawG?

usaemf tawG;awGudk jzwfvdkufw,f? ol@udk pum;jyefajymw,f?

�udka&$bkef; bmpm;+yD;+yDvJ? bmpm;csifvJ�vdk@ usaemfu ar;w,f?

�tpm;uawmh rpm;csifawmhygbl;? vufzuf&nfcsKdcsKdwcGuf aomufcsifw,f�vdk@ajymawmh usaemf tdrfaemufaz; rD;zdk;bufxGuf+yD; udka&$bkef;twGuf vufzuf&nfwcGuf oGm;azsmfay;w,f? jyefxGufvmawmh udka&$bkef;u vuf&rf;ygwJh ESpfa,mufxdkifcHkrSm xdkifaew,f?t&iftwdkif; ol wckckudk pOf;pm;aew,f? uAsmawGyJ pdwful;xJrSm zGJ@aevm;rodbl;? rdk;pufrdk;r_efawG=um;rSm udka&$bkef;pdwfawG tHk@jymaervm;?

Ð Ð Ð

Page 173: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 173

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

'Dae hyGJ[m±_H;±H_; EkdifEdkif,SOfòydifjcif;om t"du qkdwhJ yGJr[kwfbl;olao udk,fao tòydifE$J0d mOfcsif; ±dkufcGJwJh yGJ jzpfw,f?

�a[h æ óud;pif�ig &ifaumh+yD; vmcJhr,f?(O'gef;)

aemufqHk;rSm æa'gif;tvHudk æ ajymif;qefatmif v$ifhxl&if;trSefw&m;wckxHigwdk@ opPmt"dÏmefðytdk æ ol&Jaumif;wdk�tkd æ usqHk;cJhavaom'Drdkua&pD wkdufyJG0ifoli,fcsif;a[mif; æol&Jaumif;wdk@xm0pOf rysufjy,fEkdifavmufatmifjrifhjrwfpGm usqHk;cJhaom æ[email protected] mOfwefcdk;awmfrsm;onfigwdk@. a&S�aemuf0J,m æxufatmuf0ef;usifYysH�ESH@wnf&Sd=uukefawmh.?(ausmif;zGifhcsdef)

udka&$bkef; axmifxJa&mufoGm;ayr,fh ol@uAsmawGuawmh ausmif;om;vli,ft=um;ysH�ae+yD? O'gef; eJ@ ausmif;zGifhcsdef? tJ'DuAsmawGxGufvmvdk@ udka&$bkef; taz �bb�udk ac:ppfcH&w,f? bb uawmh axmufvSrf;a&;ar;or#udk rajzwJhtjyif pum;wvHk;rS rajymbl;?axmufvSrf;a&;u bbyg;pyfudk olwdk@vufawGeJ@ twif;[cdkif;w,f? vHk;0 r[bl;? aemufqHk;awmh axmufvSrf;a&; t¶_H;ay;&awmhwmygyJ? bbudk tdrfjyefydk@ay;&awmhwmaygh?udka&$bkef;uAsmawGu ausmif;om;vli,fawGtay: b,favmufxdawmif =oZmv$rf;rdk;ovJqdk&if aemufydkif;rSm udkrif;cdkufpdk;pH uawmif ajymzl;w,f? ol udka&$bkef;uAsmawGzwf+yD; oluAsma&;cJh&wmyg wJh? udka&$bkef;uAsmawG ol@tay: v$rf;rdk;ygw,f wJh?

ol@eJ@ydk+yD;eD;pyfwmu olvGwf+yD; r=umbl;? usaemfwdk@wawG &efukefòrd@jyifudk c&D;wdk

Page 174: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;174

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wacgufoGm;w,f? oGm;wmuawmh ausmufwef;òrd�rSm&SdwJh a&v,fbk&m;? 'Daemuf oefvsifusKdufacguf yg? ygwJhvlu udka&$bkef;eJ@ usaemfhtjyif rE�av;axmifrSm usoGm;wJh udkouf0if;atmif/ udkeef;EG,feJ@ &Srf;jynfu {nfhonfESpfa,mufygw,f? wae@wm c&D;qdkawmh pum;awGtrsm;}uD; ajymjzpfw,f? axmifxJtawG@tñuHuawmh vwfvwf}uD;vGwfvmwJhol@twGufajymp&mtopfawGyJaygh? olu 3 axmif ajymif;cJhzl;w,fvdk@ xifw,f? axmifuxGuf+yD;r=umbl;/ uAsmwyk'fp+yD; r*~Zif;rSm pygw,f? �nDav;rGef�emrnfeJ@? 'Daemufydkif; �nDav;rGef�uae�wm&mrif;a0� jzpfoGm;w,f? udka&$bkef;udk wm&mrif;a0 emrnfeJ@ jrefrmpmaye,frSm 0w�Kwdke,fy,frSm atmifjrifw,f? �armifa,m�qdk+yD; a0zefa&;awG p a&;w,f?

�udka&$bkef;udk usaemf ar;csifw,f? t&ifuvnf; usaemf ar;zl;w,f? udka&$bkef; bmvdk@armifa,m eJ@ uAsmq&m =unfatmifwdk@udk a0zefwmvJ? olwdk@bmom olwdk@aeaewmtaumif;om; r[kwfvm;? tJ'Dvdk a0zefvdk@vJ armifndKrd_if;wdk@uvnf; �a&$bkef;vl�taeeJ@qufqHa&; rysufcsifayr,fhvnf; �armifa,m�udkawmh tawmfemwmvnf; cifAsm;odom;eJ@�vdk@ ajymw,f?

csufcsif;tajzray;bJ vufzuf&nfcsKdcsKdudk ol tukefaomufvdkufw,f? vufzuf&nfyk*HvHk;udk toHrjrnfatmifcsvdkuf+yD;rSm usaemf ar;wmudk ajzw,f?

�topfxGifzdk@twGuf 'DvlawGu ydwfaewmuG� 'gyJajym+yD; udka&$zkef;qufrajymawmhbl;?

aemufydkif;awmh armifa,memrnfeJ@ usaemf rawG@&awmhyg? usaemf c&D;oGm;ae&vdk@ rawG@jzpf/ rzwfjzpfwmvnf; jzpfEdkifw,f?

�aemufydkif; udka&$bkef; t,ltqawG ajymif;vmw,faemf� usaemf ar;awmh æ

�aumifav;&m æ rif; igh0w�KawG tukefvkH;eD;yg; zwfbl;vdk@vm;uGm? igu ajymif;wmrSr[kwfbl;? ighpdwfxJ&Sdwmudk a&;wm? o±kyfrSefwdk@ armf'efwdk@ rcGJbl;? odk;aqmif; pum;vdkayghuGm?av;onfawmfwa,muf ausmf=um;wmu oljrm;a=umifh r[kwf? ol&J� csdefom;udkufr_a=umifhyJvdk@ ajymw,fav? igu ightEkynm csdefom;udkufatmif v$wfEdkifzdk@yJ r[kwfvm;�

udka&$bkef; wm&mrif;a0eJ@ atmifjrifaewJhtcsdefrSmyJ udkrif;ZifeJ@ usaemfwdk@ tajccHynmausmif;om;rsm;or*~u &JabmfawG ArmEdkifiHvHk;qdkif&m ausmif;om;or*~rsm;tzGJ@csKyfuae+yD;EdkifiHa&; ,Ofaus;r_pmwrf;udk tdk;a0 uae+yD; trSwfpOfvdkuf xkwfw,f? tJ'Daemufydkif; udka&$bkef;tdrfudk usaemfwdk@ r=umr=um a&mufw,f? txl;ojzifh udkrif;ZifeJ@ usaemf? udkrif;Zifrygvnf; usaemfu ydka&mufjzpfw,f?

ÐÐÐ

Page 175: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 175

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Auo &J� 94-96 v_yf&Sm;r_awGudk txl;ojzifh usaemfeJ@ ydk+yD;pum;ajymjzpfw,f? udka&$bkef;udkvnf; today;wJhoabmaygh? udka&$bkef;eJ@ pum;awGtrsm;}uD; ajymjzpfw,f? EdkifiHa&;/ausmif;om;a&;/ 'Drdkua&pDynma&;/ ppftm%m&SifcsKyf+idrf;a&;?

�wu,fawmhuGm aumifav;&? yg0g (Power) udk upm;wJhtcgrSm tcif;tusif; (Space)eJ@ acgif;aqmifae&m,lr_ (Position) vdkw,fuG? wcgwav yGef; uae+yD; bk&if udk csufvdk@&w,fav�

udka&$bkef;&J� q,fpkESpfausmfwkef;u EkdifiHa&;oabmw&m;u tckxd&Sdaewkef;vdk@ usaemfar;w,f?

ol rajzbl;? ta0;u rdk;pufawG=um;u vdGKifqlxpfawmifudk ai;aew,f? t&ifwkef;uwnf;u axmfavmfuef@vef@jzpfwJhol@twGufu tckcsdefxd axmfavmfuef@vef@jzpfaewkef;rSmygyJ? udka&$bkef;u e*dkuwnf;u bDvl;qdkwm wu,f&Sdr&Sd oHo, &SdaeolyJav? tEkynmu udka&$bkef;&ifbwfxJrSm udef;0yfoGm;cJhav+yD?

�udka&$bkef; cifAsm; �tmvl;pm;olrsm;&J�wnaecif;� udka&;wm bm&nf&G,f+yD; a&;cJhwmvJAs�

usaemfu udka&$bkef;&J� tatmifjrifqHk;0w�Kwckudk ar;rdw,f? tJ'D0w�Kwdkav;u jrefrmpmaye,frSm atmifjrifcJhwJhwckayghav? vGefcJhwJh 15 ESpfavmufwkef;u?

�ukd,fa&;cJhwkef;u t"duuawmh acwfudkvnf; xif[wfcsifw,f? vlawG ppfab;ppf'%fñuHae&wmudk;? igu tJ'gudk t"du rD;armif;xdk;jycsifw,f�

wu,fawmh udka&$bkef;[m awmifwGif;&Sif+idrf;r,f&J�&mjynfhtdkifawGudk óudufw,f? q&maZmfaZmfatmif&J� ,kZe rcifysKdudkvnf; óudufw,f?

usaemfwdk@&J�b0awGxJ npfax;=urf;wrf;atmif aq;a&mifqkd;rnfh wdrfwdkufawGa&mufvmwJh 1996 ckESpfrwdkifcifxd udka&$bkef;eJ@ ydkawG@jzpfw,f? tJ'Dtcsdefwkef;u udka&$bkef;&J�vrif;av;u rE Wav;vrf;rSm omae+yDav?

cspfolvGrf;&ifar#mfwdkif;jrifvGef;vdk@vufnd�K;!$ef&moljzpfygapom;t&Sifbk&m; æ

Page 176: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;176

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�udka&$bkef; cifAsm;rSwfrdvm;? cifAsm;ajymw,f tdrfaxmifa&;eJ@ywfowfwJh oabmw&m;av? ESpfuawmh =umcJh+yDaemf� usaemfpum;pawmh udka&$bkef;u b,fbuf E_wfcrf;udkyg;yg;av;wGef@+yD; ðyH;w,f?

�[m æ rSwfrdwmaygh aumifav;&? rif;udk udk,fajymzl;om;yJ? udk,fhrSm tdrfaxmifa&;eJ@ywfowfwJht,ltqu ESpfckyJ&Sdw,f? udk,fvufxyfjzpfcJh&if bmrSrodwJh omreftrsKd;orD;jzpf&ifjzpf/ rjzpf&if wae&m&mrSm odyfawmfwJh trsKd;orD;rsKd; jzpf&r,f? tpGef;ESpfbufayghuGm?bmrSrodwJhvleJ@ odyfodwJhvlaygh? [dkvdkvdk 'Dvdkvdkawmh enf;enf; odwJhvludkawmh vufrxyfcsifbl;�

udka&$bkef;u ol@0w�KxJu ZmwfaumifajymovdkrsKd; odk;aqmif;pum;eJ@ ajymw,f? �Littleknowledge is dangerous� wJh?

[dk;ta0;u udka&$bkef;&J� yGJawmfnu vif;jymvSyaeqJ? wzuf rdk;aumif;uifodk@ar#mf=unfhvdkufaomtcg rE Wav;vrf;[m va&mifatmufrS wdrfcdk;awG arsmvGifhaewmudkawG@r,f? tckawmh tJ'DyGJawmf&J h acgifrdk;rSm ESif;aiG@ESifh rD;ckd;aiG�awG vl;vdrfhaew,ff?

udka&$bkef;u �ig jyefawmhr,f�ajymw,f? olajymwJhtcsdefu oef;acgifausmf+yDaygh?usaemfu �aeygtHk; æ� vdk@ wm;ao;w,f?

�rif;u tvkyf&Sdw,f? reufjzef tvkyfudkoGm;&tHk;r,f? rjzpfygbl;� wJh?

usaemfu �[m æ jzpfygw,f? udka&$bkef;&,f at;at;aq;aq; w&uf aeoGm;ygtHk;?usaemfrSm udka&$bkef;udk ajymp&mawG&Sdao;w,f? aeygtHk;Asm� ajymw,f?

r&bl;? udka&$bkef; jyefzdk@jyifw,f? ol@aemufqHk;tusef uGrf;,mudk yvpfpwpftdwfxJu xkwf+yD; 0g;w,f?

udka&$bkef; rE Wav;vrf;bufudk jyefa&mufjzpfao;vm;vdk har;awmh jyefrajzbl;? ta0;udkoDu&D ai;aew,f? t&ifvdkygyJ tawG;aygif;rsm;pGmeJ@ udka&$bkef; usaemfhtdrfuae jyefxGufoGm;cJh+yD?

udka&$bkef;u =o*wfpf&J� rdk;a&pufawG=um;rSm jyefxGufoGm;cJh+yD? cifAsm;u usaemfwdk@udkðypm;+yD; xm;cJhwmvm;Asm? rE Wav;vrf;u udka&$bkef;&J�&ifbwfwae&mwnf;rSm &SdaerSmyg?'grSr[kwfvnf; t"dywdvrf;u udka&$bkef; &ifbwfxJrSmvm;? ewfqdk;wdk@vnf; aysmfaeavmuf+yDxifyg&J�? tarSmifwacwfrSm yGifhv#ufajymifajrmuf udka&$bkef; u acwfwacwfudk axmifcJh+yDav?

Page 177: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 177

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

jrefrmjynf +idrf;csrf;ygapaoG;pawG pdkvl;tvHOD;rSm udk,fhtrnfcsdwfvdk@óud;pif&dyf0,fusaemfwdk@ wdkufyGJ0ifaeygw,f?

ydwfrxm;&ao;wJhom;}uD;wdk@&J� ausmif;pmtkyfrSma'gif;±kyfav;awG om;i,fqGJawmharar rsuf&nf0Ja&mhr,f?

&Spfq,fh&SpfckESpf&J�vufeuf eJ@ vG,ftdwf wdkufyGJrsm;r_ef0g;jyma0urBmra=ubl;bDvl; wacwf/ a'gif; wacwf?

wae@ae@avraoao;&if jyefvmcsifw,f&ifcGifrSm axG;vdk@óudyg arar&,f?

jrefrmjynf +idrf;csrf;ygapaoG;pawG pdkvl;tvHOD;rSm udk,fhtrnfcsdwfvdk@óud;pif&dyf0,fusaemfwdk� wdkufyGJ0ifaeygw,f? ?

(a&$bkef;vl . æ ar#mf)

Page 178: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;178

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Page 179: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 179

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

wm&mrif;a0udk usaemf yxrqkH;odykHu uAsmq&mwifrdk;&J�arG;pm;om;wa,muftjzpfeJ@yg? �wifrdk;&J� arG;pm;om;�wa,mufvdk@ ajym&wmu wifrdk;rSm arG;pm;om;awG trsm;}uD;&Sdaevdk@ygyJ?

wifrdk;[m axmifxJrSm ausmif;om;t&G,f vlrr,fuav;awG trsm;}uD;eJ@ awG@qkHaygif;oif;cJh&ygw,f? vli,fav;awGudk awG@&wJhtcg uav;cspfwwf/ ausmif;om; cspfwwfwJh wifrdk;u tvGefoem;*±k%moufrdygw,f? ol@'kuQolarh+yD; uav;awG&J@'kuQudk twwfEdkifqkH; ulnDajz&Sif;ay;ygw,f? pm;a&; aomufa&; usef;rma&; vlr_qufqHa&; ynma&; ponfwdk@udk tpGrf;ukef ulnDygw,f? uav;awGuvnf; ol@udk rd&if;/ z&if; q&m&if;vdk atmufarh+yD; ol@twGufqdktaocH&rvm; qdkwmrsKd;txd cspfcif=uygw,f? olwdk@tcsif;csif; oHa,mZOfu axmiftjyiftxd ygvmcJhygw,f?

wifrdk;u pm;p&m&Sd&if olrpm;bJ uav;awGudk au|;ovdk/ uav;awGuvnf; aq;vdyfvdk[mrsKd;u tp ol@udk tvGefpkHrufygvsuf olwkd@q&m}uD;twGuf odrf;qnf; ac|wm &Sm=uH+yD;ay;=uygw,f? uav;awGrSm pmoifay;p&m&Sdvnf; oifay;ygw,f? qdkqkH;rp&m&Sd&ifvnf; qkH;rygw,f? uAsmpyfenf;vdk[mrsKd; oifay;ygqdkvnf; oifay;ygw,f?

wm&mrif;a0eJ@ ol�arG;pm;taz ta=umif;

armifpGrf;7nf

Page 180: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;180

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

ysif&d+iD;aiG@vm&if wifrdk;u ol@rdom;pkta=umif;/ ol@i,fb0rSm qif;qif;&J&J ynm&SmcJh&ykHta=umif;/ ol@oli,fcsif;rsm;ta=umif; ponfwdk@udk txyfxyftcgcg jyefvnf ajymjyavh&Sdygw,f? 'ga=umifh uav;awGu armifomEdk;/ armifpGrf;&nf/ =unfatmif pwJh wifrdk;&J�oli,fcsif;awGta=umif;udk �acs;cg; tlr rusef�qdkovdk od&Sd&if;ESD;ae=uygw,f? 'Dvdk od&Sdae=uolawGxJrSm �wm&mrif;a0� vnf; ygcJhygw,f?

wm&mrif;a0 axmifuvGwfvmawmh usaemfwkd@udk pdrf;raeygbl;? tvGef&if;ESD;wJh OD;}uD;/OD;av;awGvdk qufqHygw,f? ol axmifuvGwfvmawmh &efukefwuUodkvfausmif;/ awmifilaqmifa&S�/ awmifydEMJyifatmufu pmaypum;0dkif;udk a&mufvmwwfygw,f? wifrdk;u ol@udkAspfawmuf AspfawmufeJ@qJqdk&if; ol@udk aygif;ay:qGJxdkifcdkif;+yD; ayG@zufxm;ygw,f? wm&mrif;a0&J�ykcHk;udk ar;eJ@ zdvdkuf/ udkufvdkuf/ erf;vdkufeJ@ pum;awG ajymr0 jzpfaeygw,f? +yD;rS usaemfwdk@eJ@rdwfqufay;ygw,f?

tu,fI wm&mrif;a0u ol@t&ifvGwfwmqdk&if usaemfhqD wm&mrif;a0 t&ifa&muf&ygr,f? usaemfhqDudk pmta=umif;/ ayta=umif; vmajymr,f? ol&J� i,faygif;oli,fcsif;vdkusaemfhta=umif;awG jyefjyefajymr,f? wcsKd@uav;awGqdk&if usaemfh&nf;pm;pmwdk@/ usaemfarhae+yDjzpfwJh usaemfhi,fvuf&m uAsmwdk@udkawmif &Gwfjywwfygw,f? wcsKd�udk tzGJ@vdkufpmoifay;&ygw,f? udk,frEdkifwJh bmom&yfudk olrsm;qDudk vdkuftyfay;&ygw,f? twef;ratmifao;&if ratmifrjcif; oifay;zdk@ rSmygw,f?

wm&mrif;a0u usaemhfemrnfudkrlwnf+yD; rE Wav;pmayorm;awGudk uvdwJh aqmif;yg;wapmifa&;vdkufw,fvdk@ =um;&ygw,f? wifrdk;u wm&mrif;a0 vmawmh�acG;aumifav; ærif;bmodvdk@vJ/ vl}uD;awGudk ruvdeJ@ æ�vdk@qdk+yD; AdkufqGJvdrfygw,f? wm&mrif;a0u wcGD;cGD;eJ@ oabmusaeygw,f?

tJ'Dae@rSm usaemf wuUodkvfpum;0dkif;xJuapm+yD; tjyifxGufvmawmh jynfvrf;rjzwftul;rSm ordkif;q&m udkat;csrf;(&cdkif) eJ@ awG@ygw,f? (udkat;csrf;u cktcg *syefrSm ordkif;ygarmuQ a'gufwmat;csrf; jzpfaeygw,f)? udkat;csrf;eJ@E_wfquf&if; �cifAsm; wynfh a&mufaew,f� vdk@ owif;ay;vdkufygw,f? �b,folvJ�vdk@ oluar;awmh �wm&mrif;a0� vdk@ajymjyvdkufygw,f? axmifxJrSm q&mat;csrf;eJ@ wm&mrif;a0 wdk@ awG@qkH&if;ESD;cJh=uw,f vdk@usaemf odxm;&vdk@ ajymjyvdkufwmyg?

�usaemfhudk uvdwJh aqmif;yg;a&;vdk@ wJh/ q&m*srf;(wifrdk;)u qkH;raew,f�vdk@vnf;usaemfu ajymjyvdkufygw,f? q&mat;csrf;u �atmifr,f/ 'Dtaumif aeESifhtkH;/ qkH;r&tkH;r,f ²²� qdk+yD; olwdk@ axmifaqGrsKd;awG qkHzdk@ 0rf;yef;womeJ@ ajy;ygw,f?

r=umcif wm&mrif;a0 pmawG trsm;}uD;a&;vmwmawG@&awmh usaemfwdk@ rDatmif&Sm

Page 181: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 181

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

rzwfEdkifawmhygbl;? wae@awmh usaemf &,f/ wifrdk; &,f/ yef;csD,Ofrif;ydkuf &,f/ ±kyf&Sifrif;om;}uD; OD;xGef;a0tdrfudk oGm;vnf=uw,f? c&pf,mefomoemydkifcsKyf tif'±l; jr[ef(uAsmq&m armifaygufpnf/ ref;wuUodkvf)u um;eJ@vdkufydk@wmyg? tJ'DurS ODxGef;a0udkygac:+yD; yef;csD udkndK0if;tdrfudk oGm;=uygw,f? ajrmuf'*kHxJudk oGm;wmyg? tJ'DurS xGufvm+yD;ajrmufOuUvmvrf;qkHu pm;aomufqdkifav; 0if&atmif/ opfyiftkyfuav;eJ@ om,mw,fqdk+yD;0if=uawmh wm&mrif;a0eJ@ rdef;uav;wa,muf at;at;aq;aq; pm;aomufzdk@ xdkifaewm awG@vdkufygw,f? tJ'g oleJ@&cgp ZeD;yg? wifrdk;u tvsifpvdk ajy;oGm;+yD; wm&mrif;a0udkayG@zufE_wfqufygw,f? olwdk@ ZeD;armifESHeJ@ usaemfwdk@wzGJ@vkH;eJ@ rdwfqufay;ygw,f?

wm&rif;a0&J�ZeD;u c&pf,mefruav; vdk@qdkawmh c&pf,mefomoemydkifcsKyf}uD;jzpfoltif'±l;jr[efu qkrGefaumif;awGawmif;+yD; qkH;rygw,f?

�igwdk@ wynfhruav;udk aumif;aumif; aygif;oif;yg? ighwynfhruav; pdwftaESmuft,Sufjzpfatmif rvkyfygeJ@/ vkyf&if igeJ@awG@r,f æ� ponfjzifh &,farmaemufajymif qkH;r+yD;q&mawmfuyJ 'umcHvdkufygw,f?

tJ'Dwkef;u q&mawmfu "mwfykH±dkufay;ygw,f? usaemfwdk@wzGJ@vkH;eJ@ wm&mrif;a0ZeD;armifESHykH usaemfhtdrfu "mwfykHt,fvfbef pmtkyfxJrSm &Sd&pfygw,f?

wm&mrif;a0&J�zcif[m zufqpfawmfvSefa&;orm;/ EdkifiHa&;orm;a[mif;}uD;wOD;vdk@od&wJhtcg wm&mrif;a0udk pdwfxJu ydk&if;ESD;oGm;rdygw,f? EdkifiHa&;orm;a[mif;}uD;awGqdk&ifudk,fhOD;}uD; OD;av;vdkyJ cifavh&Sdygw,f? udkatmif'ifeJ@vnf; nDtudkqdkwm odvm&awmh'Drdkua&pDrdom;pktjzpf ydkrdkoHa,mZOf wG,f&ygw,f?

e,l;a,mufrSm �qkHqnf;&m� pmtkyfqdkifqdkwm &Sdygw,f? e,l;a,mufudk a&muf&SdwJhpmayorm;wdkif; tJ'Dpmtkyfqdkifudk 0if=uygw,f? wifrdk;eJ@ usaemf a&muf&ifvnf; tJ'DrSmwcsdefvkH; pmxdkifzwf=uygw,f? wifrdk;u pmtkyfqdkifjywif;aygufem;rSm aq;vdyfaomuf&if;pmzwfavh&Sdygw,f? wm&mrif;a0 topfawG@&if usaemfu ol@qDoGm;ay;ygw,f?

�a&mh cifAsm;om;&J�pm� vdk@vnf; ajymavh&Sdygw,f? wcgwav av;/ ig; tkyf ykHay;vdkufygw,f? wifrdk;u �'Daumifa&;wmawmh topftqef;awGcsnf;yJ? bmawGrSef;vnf;rodbl;� vdk@ qdkavh&Sdygw,f? �awmfawmfa&;EdkifwJh aumif� vdk@vnf; tjrJ rSwfcsufcsygw,f?

rsm;vGef;vdk@ usaemfvnf; pkHatmif rzwfEdkfifyg? ckawmh wm&mrif;a0vnf; uG,fvGef&Sm+yD?ol@arG;pm;tazvnf; uG,fvGefcJh&Smyg+yD? axmifu tv#Kdv#KdxGufvm=uwJh vli,fawG[m wcsKd�u pmayorm; r[kwf=uyg? wifrdk;eJ@awG@+yD; uAsmawG/ pmawG a&;csifpdwfay:vm+yD; ckqdk&ifaxmifxGufpma&;q&mav;awG&J�pmawGudk vdkufzwfvdk@ rqkH;Edkifyg? jynfwGif;rSm a&;cGifh r&Sdyg?

Page 182: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;182

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

pmtkyfxkwfcGifhvnf; r&Sdyg? jynfyrSm a&;=u/ xkwf=uvdk@ zwf&ygw,f?

wm&mrif;a0eJ@ wifrdk;wdk@&J� pmaytkyfpk[m axmifxJrSm b,fvdkaecJh=uygovJ? b,fvdkpmayqnf;yl;=uygovJ? okawoe ðy=u&ygvdrfhr,f? wm&mrif;a0&J�pmawGudkvnf; jyefvnfpkpnf; zwf±_+yD; ol@pmayt,ltq/ ol@ta&;tom;udk avhvm+yD; pmwrf;a&;=u&ygvdrfhr,f?ol@pmtrsKd;tpm;[m acwfwacwfjzpfcJhw,fvdk@ xifygw,f? ol@pmtrsKd;tpm;rSm ol[m v$rf;rdk;cJhw,fvdk@vnf; em;vnfxm;ygw,f? wae@awmh wuUodkvfu pmwrf;zwfygvdrfhr,f?

usaemf pdwf0ifpm;wmuawmh wm&mrif;a0 tygt0if axmifwGif; pmayvli,frsm;[molwdk@pmayb0udk b,fvdkðypkysKd;axmifcJh=uygovJ? wifrdk;wdk@vdk/ OD;0if;wifwdk@vkd vl}uD;awGub,fvdktcef;u ygcJh=uygovJ?

tJ'D 2 csufudk pdwf0ifpm;ygw,f? ?

(Zlvdkif 17/ 2009)

Page 183: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 183

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

1988 ta&;awmfykHrSm tvGefi,f&G,f/ Eke,fwJh ausmif;om;vli,fawG[m ppfvufeuftjynfhtpkH/ &ufpuf=urf;ñuwfr_ urf;ukefwJh ppftm%m&SifawGudkzDqefvdk@ awmfvSefcJh=uygw,f? tJonf vufeufrJhawmfvSefa&;rSm rdbjynfolawG[m v_dif;vkH;rsm;ozG,f w0kef;0kef;eJ@xºuGvmcJh=uw,f? ,cktcsdeftxd ppftm%m&Sifvufatmufu vGwfajrmufzdk@ pcJh=u&wJhajcvSrf;awG rqkH;ao;yg? tJonf ajcvSrf;awGaemuf qufavsmufvm=uwJh &J&ifhwJh rsKd;qufopfvli,fawG&J� vufqifhurf;c&D;=urf;uvnf; a&S�odk@ tjrifhrm;qkH; csDwufaeqJygyJ?

[kd; vGefcJhwJh tESpf 20 wkef;u usaemfwdk@ wOD;udk wOD;vnf; rod=ubl;? wOD;udk wOD;vnf;r&if;ESD;=uygbl;? odk@aomfvnf; wavSwnf;pD;/ wc&D;wnf;oGm;=uwJholawGtjzpf wOD;vufrSmwOD;toufudktyf+yD; csDwufae=uw,fqdkwJh &Jabmf &Jbufpdwftjynfhqdkwmudkawmh tcdkiftrmodcJhw,f?

88 xJu wa,mufarmif7pf

Page 184: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;184

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

Oyrm ausmif;om;nDvmcHawGrSm te,fe,ft&yf&yfu or*~ eJ@ wyfOD; toD;oD;ucsDwufvm=uwJh ausmif;om;vli,fawGudk nDtudkarmifESrt&if;awGvdk yuwdtwdkif; cifrifcspfcifaewmrsKd;? axmifawG &Jpcef;awGxJrSm =urf;wajy;xJ/ uGyfjypfwckxJ &ifabmifwef; aexdkif&if;rSm aotwl &SifruGJ tumtuG,fay;&r,fh aoG;aomufolykefawGvdkrsKd;? vrf;ay:rSm/+yD;awmh aoewfajymif;awGa&S� csDwuf=uwJhtcg vufcsif;jrJjrJcsdwfvdk@ tHwif;wif;}udwfvdk@ igwdk@&JabmfawG 'Dae&mrSm wcgyJ twlwlao=ur,fqdkwJh pdwf"mwfrsKd;awGeJ@ wufºuGcJh=uovdkrsKd;usaemfwdk@wawG tJonfvdk &Jabmf &Jbuf pdwfawGeJ@ usaemfwdk@ touf&SifcJh=uw,f? touf±SLcJh=uw,f?

tJonf tod/ tJonf ,kH=unfr_eJ@ tJonf&J� pdwf"mwf[m tJonf 1988 ta&;awmfykH}uD;uae usaemfwdk@&J� vdyfjymxJudk csif;eif;a&muf&SdcJhvdk@ tJonfpdwf"mwftarGeJ@ usaemfwdk@wawG cspfcifvdk@ &J&ifhvdk@ opPmawG&Sdvkd@vmcJhygw,f?

1988 aemufydkif;rSm usaemfwdk@wawG t&yf 10 rsufESm b,fae&m/ b,furBmodk@ vGifhpifusa&mufcJhygap/ tJonf oHa,mZOfawG[m jrJjrHcdkifjrJpGm usaemfwdk@udk csnfaESmifcJhw,f? usaemfwdk@wawG[m wcgzl;r# rqkHcJhzl;ygap? awG@vdkuf&wJhc%rSm 88 ta&;awmfykHwkef;u jzwfoef;cJh=u&wJh &JabmfawGvdk@ odvdkuf&w,fqdk&ifyJ wr[kwfcsif; ESpfaygif;rsm;pGmu i,faygif;}uD;azmfrsm;yrm jzpfvdk@oGm;cJh=uwm b,fvdkrS&Sif;jyvdk@rvG,fwJh vSywJhcHpm;r_wckyJ jzpfygw,f?

tJonfvdkrsKd;eJ@ a&$bkef;vludk usaemfwdk@ cspfcifnD!GwfcJhw,f? tJonfvdkrsKd;eJ@ wm&mrif;a0udk em;vnfcHpm;cJhw,f? tJonfvdkrsKd; cspfcifnD!GwfwJh tJonfvdkrsKd; em;vnfcHpm;wJh 88xJu vlwa,muf a&;vdkufwJh tEkynmawGqdkwm tm;vkH;udk &yfwef@ ai;armrdapatmif=oZm}uD;apcJhwmaygh vdk@ em;vnfrdygw,f?

tJonfvdkrsKd;cHpm;csufawGqdkwm ESpfumv=umvmonfESifhtr# wjznf;jznf;csif; zGJ@wnfvm pGJjrJvmwmrsKd;yg? 1988 eJ@ wjznf;jznf;a0;vmwJhtcg usaemfwdk@wawG usaemfwdk@a&mufaewJhae&mav;awGrSm txD;usefovdkjzpfcJh=u&wJh umvawGvnf; trsm;}uD;yg? tusOf;axmifxJu &JabmfawG/ e,fpyfa'ou &JabmfawG/ usqkH;oGm;wJh &JabmfawG +yD;awmh usaemfwdk@vdkvGifhpifaysmufqkH;oGm;wJh &JabmfawG[m wpdrf;awG=um;rSm cGeftm;awGwif;+yD; &SifoefcJh=uwJh&ufawGvnf; trsm;}uD;yg?

'gayr,fh 2004 ckESpfumvrsm;rSm tusOf;axmifxJu usaemfwdk@&J� ausmif;om;vli,fawG ESpfaygif;rsm;pGm tusOf;usae&mu vGwfajrmufvm=uwJhtcsdefup+yD; usaemfwdk@a&S�u&Jabmf}uD;awG (rif;udkEdkif/ udkudk}uD;/ *sifrD/ vSrsKd;aemif/ udkaX;ºuG,f tp&SdwJh æ) tusOf;axmiftoD;oD;u xGufav#mufvm=uwJh tcsdefup+yD; tJonf �vdyfjym�[m usaemfwdk@tm;vkH;&ifxJrSm ydkrdkjyif;xefpGm Edk;xvdk@vmcJh=uw,f xifygw,f?

Ð Ð Ð

Page 185: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 185

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

�88 rsKd;quf ausmif;om; æ�vdk@ olwdk@wawGu vlod&Sif=um; armfuGef;xdk;+yD; &J&J0Hh0HhxkwfazmfcH,ljyvdkufwm[m usaemfwdk@wawGtm;vkH; wppDuGJuGmae=uwJh nDtudk armifESrawGudk &Jabmf &JbufawGtjzpf topfwzef aoG;opfavmif;vdkufovdkygyJ? jrefrmjynfwESH@wvsm;rSm/ jrefrmjynfjyify upifhuvsm;rSma&muf&Sdae=uwJh 1988 ta&;awmfykHuausmif;om;vli,fawG[m a&mufwJhae&mu csufcsif;udk rwfrwfx&yfvdk@ usaemfwdk@ &JabmfawGtcsif;csif; jyefvnfvdk@ &SmazGawG@&SdcJhaygh?

usaemfwdk@ tJonftcsdefrSm jyefpOf;pm;rdvdkufwmu igwdk@wawG ae&ma'otoD;oD;rSmb,favmufyJ a0;uGmaeae/ uGJuGmaeae igwdk@wawG[m wavSwnf;pD; wc&D;wnf; oGm;ae=uwJh &JabmfrdwfaqGawGygvm; qdkwmygyJ? 88 rsKd;qufawGxJrSm axmifxGufawG/ olykefawG/0&rf;ajy;awGtjyif uAsmq&m/ pma&;q&m/ ±kyf&Sif'g±kdufwm/ aps;onf/ 0efxrf;/ vkyfief;&SifeJ@b0rsKd;pkH tzkHzkHeJ@ b,fvdkyJ ±kyfzsufvdk@ zkH;uG,fxm;ygap? igwdk@wawG[m 88 awGygvm; qdkwJhtodvdyfjym[m ydkvdk@ cdkifrmoGm;ygawmhw,f?

2007 =o*kwfv 5 &ufrSm a&$bkef;vl (wm&mrif;a0) uG,fvGefw,f?

88 rsKd;quf ausmif;om;vli,frsm; wpkwa0;wnf; &yfwnf=u+yD; olwdk@&J� &Jabmf&J�aemufqkH;c&D;udk ydk@aqmifE_wfquf=uw,f? &yfeD; &yfa0;u 88 cGyfa'gif;awG[m olwdk@odwJha&$bkef;vl/ olwdk@cifwJh wm&mrif;a0udk olwdk@&J� &Jabmf 88 xJu wa,muftjzpfeJ@ 0rf;enf;jcif;txdrf;trSwfðy=uw,f? tJonfrSm usaemf jyefvnfcHpm;vdk@&wmu 88 ta&;awmfykH}uD;rSmtcsif;csif; vufwGJnD!Gwf &J0HhpGef@pm; pdwful;,OfcJh=uzl;wJh &Jabmf&Jbuf qdkwJh pdwful;vdyfjymjzpfygw,f? +yD;awmh 88 u a&$bkef;vl wjzpfvJ uAsmq&m wm&mrif;a0 trnfeJ@ vufqifhurf;vdkufwJh ol@tEkynmtvif;a&mifatmufrSm ol&J� cspfcifol vli,fy&dowfawGudkvnf;usaemfwdk@&J� &ifckefoHcsif;wlwJh nDtudk armifESrawGvdkrsKd; &SmazGawG@&Sdvdkufygw,f?

olu aemufqkH; uAsmwyk'frSm a&;cJhw,f? ol&J� txky`wWdudk zGifh=unfhw,f wJh? a&xJudkcJusovdk/ a&xJu ig; ckefwufvmovdkrsKd; wJh? �yvkH� wJh? usaemfhtaeeJ@ ol@udk tJovdkrsKd;rjrifyg? 88 xJu wa,muf æ +yD;awmh a&$bkef;vl twGuf æ usaemfwdk@awGrSm vufqifhurf;wJh*,ufawGeJ@ usef&pfcJhw,fvdk@ ,kHygw,f? bma=umifhqdkawmh 88 xJu wa,mufrdk@vdk@yg?

usaemfuawmh 88 xJu wa,mufudk ay;vdkufp&m uAsmwyk'fyJ &Sdygw,f?

2008 u a&;cJhwJh uAsmyg?

Ð Ð Ð

Page 186: TaryarMinwai Memories

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;186

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

88 opfyif

-o*kwf 8/ 2008

tJonfwkef;uolwdk@rSm ay;p&mqdkvdk@toufyJ &Sdw,f?

olwdk@rSm pGef@p&mcýmyJ &Sdw,f?

tJ'gudktukefvkH; ðr�yfESHvdk@tJ'Du ta&;awmfykHrSmolwdk@udk,f olwdk@ajcpkHypf csDwufcJh=u?

olwdk@ aoG;awGolwdk@ toufawGeJ@olwdk@ pdkufcJhwJh opfyiftJ'Du &SifoefvmwJh æ88 ta&;awmfykH opfyif?

igwdk@ æoifwdk@ t&dyfatmufrSmoifwdk@ ajc&if;rSmigwdk@ tav;ðyvdkufygw,f? ?

(Zlvdkif 20/ 2009)

Page 187: TaryarMinwai Memories

atmif'if pDpOfonf? 187

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0jzefhcsdonf/

aus;Zl; rSwfwrf;

wm&mrif;a0 uG,fvGefjcif; 2 ESpfjynfh trSwfw&tjzpf 'Dpmtkyfuav;udk pDpOfxkwfa0vdkufygw,f? 2007 =o*wfpf 5/ ol uG,fvGefcsdefuwnf;u pDpOfzdk@qü&SdcJhayr,fh ta=umif;trsKd;rsKd;a=umifh wm0efrauscJhyg? ckawmh xkwfa0jzpfyg+yD?

wm&mrif;a0 udk cspfwJhvlawG&Sd=uovdk rkef;wJhvlawGvnf; &Sd=urSmyg? ol@udk owd&ae=uwJhvlawG&Sdovdk arhaysmufxm;csifwJhvlawGvnf; &Sd=urSmyg? ol[m vltm;vkH;twGufwm0efausEdkifcJholr[kwfwm aocsmygw,f? 'gayr,fh ol@a=umifh emusifcJh&olawGawmh odwfrsm;rsm; &Sdr,frxifyg? ol[m ol@udk rkef;wJhvlawGudkawmif emusifatmif wkH@jyef&ufolr[kwfyg? ol@udk cspfwJhvlawGtwGuf 'Dpmtkyfuav;[m tvGrf;ajyp&m jzpfygvdrfhr,f? ol@a=umifhemusifcHpm;cJholawGtwGufvnf; 'Dpmtkyfuav;[m rsufajzvuFmjzpfygap vdk@ qkawmif;ygw,f?

Page 188: TaryarMinwai Memories

oHa,mZOf}uD;rm;pGmeJ@ trSwfw& uAsm pmpkrsm; yg0ifa&;om;=uoltm;vkH;udk aus;Zl;txl;wif&Sda=umif; ajymyg&ap? wcsKd�u ol@udk a&$bkef;vltaeeJ� odu|rf;cJh=u+yD; wcsKd�uawmhol@udk wm&mrif;a0 tjzpf &if;ESD;cJh=u/ ol@uAsmrsm;/ 0�Krsm;udk ESpfoufcJh=uolawGyg? wcsKd�uawmh ol@udk a&$bkef;vl taeeJ@a&m/ wm&mrif;a0 tjzpfeJ@yg b0ESpfckpvkH;eJ@ ywfoufcJh=uolawGyg? olwdk@&J� yg0ifa&;om;r_a=umifhom 'Dpmtkyfuav; touf0ifvmwmyg? tcsdefwdkwdktwGif;rSm wufokwf±dkuf pDpOf&wmrdk@ tcsKd�&if;ESD;olrsm;xH pmrl rawmif;EdkifcJhwJhtwGufawmif;yefyg&ap?

rsufESmzkH; 'DZdkif;a&;qGJay;wJh yef;csDq&m udkoef;aX;armifudkvnf; aus;Zl;wif&ygw,f?pmtkyftwGif;rSm ol@yef;csDum;awG okH;zdk@cGifhðywJh xdefxdef (yef;csD xdefvif;) udkvnf; aus;Zl;wifyg&ap? pmtkyfjzpfajrmufatmif zGJ@pnf;jyifqifay;wJh udkarmif&pf/ udkOD;/ ro�m eJ@ rdk;rctzGJ@om;rsm;udkvnf; rarhravsmh rSwfwrf;wif&ygw,f? wm&mrif;a0&J� uAsmawG/ pmrlawGudkpepfwus pkpnf;xm;wJh pdk;nDnD (acvGef;) udkvnf; txl;aus;Zl;wif&ygw,f? pmrlawGudkpmvkH;aygif;/ owfykHppfay;wJh rar+idrf; udkvnf; rSwfwrf;wif&rSmyg? aemufqkH;rSa&mufvmwJhpmrlwcsKd� (q&m armifpGrf;&nf/ armif&pf/ yef;csD xdefvif; eJ@ 'D aus;Zl; rSwfwrf;) udk pmvkH;aygif;/owfykH ppfcsdefr&cJhyg? udkrkwfokef/ udkarmifEdk;/ udkbdkbdkxGef;wdk@. yef;csDum;rsm; ESifh acvGef;/rdk;v_difn/ udkòz; wdk@&J@ uAsmrsm;twGufvnf; cGifhðycsuf rawmif;EdkifcJhyg?

wm&mrif;a0&J� aemufqkH;tcsdefawGrSm teD;uyfapmifha&SmufcJh+yD; psmye tpDtpOf vSyatmif 0dkif;0ef;cJh=uwJh oli,fcsif;rsm;tm;vkH;udkvnf; txl;yJ aus;Zl;wif vGrf;qGwfrdygw,f?tawmfrsm;rsm;[m rw&m;ojzifh tusOf;cscHae=u&wmrdk@ olwdk@tusOf;axmifrsm;u tjrefqkH;jyefvGwf=uygap vdk@vnf; qkawmif;ygw,f?

uAsma&;zdk@vljzpfvmwmrdk@ wrvGefrSmvnf; ol uAsmawG qufa&;aerSmygyJ? wrvGefrSmqufa&;aer,fh ol@&J�uAsmawGudk usaemfwdk@ zwfcGifhr&Sdawmhyg? tESpf 40 aecJhwJhb0rSmol csefxm;&pfcJhwJhuAsmawGeJ@yJ ol@udk vGrf;qGwfae&ygawmhr,f? a&$bkef;vl (ac: ) wm&mrif;a0wrvGefrSm +idrf;csrf;ygap? ?

arWmjzifh æ

atmif'ifjo8wfpf 5?2009

rdk;rc pme,fZif;tzGJhu xkwfa0 jzefhcsdonf/

wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm;188

Page 189: TaryarMinwai Memories

�yvHk�

a&xJudk cJusoGm;wmvnf; jzpfEdkifw,f æ

a&xJu ig; ckefwufvmwmvnf; jzpfEdkifw,f?

wae@rSm igh t�K`Wdudk ig zGifh=unfhvdkufw,f æ

b,fvdkjzpfoGm;ovJ rodbl;?

�yvHk�wm&mrif;a0

Page 190: TaryarMinwai Memories

1? rdk;rc a&'D,dk = wifrdk;eJ� 12 v&moD cHpm;r+rsm;/ toHoGif;tifwmAsL; pkpnf;r+rsm;/ 2004

2? rdk;rc a&'D,dk = 2004 ckESpf tywfpOf tpDtpOfrsm; toHzdkifaygif;csKyf/ 2005

3? Zm*em = oD;av;oD;eJ� aq;a&mifpkHt_idrfh = 'DAD'D ±kyfoHacG/ 2006

4? rdk;rc rD'D,m = vpOfowif;v$mrsm; 2006 aygif;csKyf = yD'Dtufzf pD'D/ 2007

5? Zm*em = 1990 o}uFef oHcsyfrsm; = pD'D ±kyfoHacG/ 2007

6? 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH "mwfykHrSwfwrf;rsm; = yD'Dtufzf pD'D/ 2007

7? 2007 oHCmhoydwf ta&;awmfykH trSwfw& aw;oDcsif;/ uAsm rSwfwrf;rsm; = 'DAD'D ±kyfoHacG/ 2007

8? uAsmq&m}uD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 1 v jynfh/ zvfrD;tdrfodk� tvGrf;pm pmpkrsm; = pmtkyf/ 2007

9? uAsmq&m}uD; OD;wifrdk; uG,fvGefjcif; 6 v jynfh/ pmayaqG;aEG;yGJ txdrf;trSwf = pmtkyf/ 2007

10? rdk;rc rD'D,m = a-u;rkH OD;aomif; (atmifAv) uG,fvGefjcif;/ trSwfw& pmpkrsm; = pmtkyf/ 2008

11? oD;av;oD;eJ� aq;a&mifpkH t_idrfh/ uefawmf}uD; ar#mfpifu|ef;yGJ 2007 = 'DAD'D ±kyfoHacG/ 2008

12? rdk;rc rD'D,m = a':atmifqef;pk-unf 63 ESpfajrmufarG;ae�yGJ a':rmrmat; *k%fðytpDtpOf = 'DAD'D ±kyfoHacG/ 2008

13? rdk;rc rD'D,m = [Hom0wD OD;0if;wif ESifh pme,fZif;aqmif;yg;rsm; = pmtkyf/ 2008

14? rdk;rc rD'D,m = rmrmat; azmif;a';&Sif;&efyHkaiG = oDcsif;pD'D = 2008

(trsKd;om;a&;oDcsif;opfrsm; ESifh EdkifiHawmfoDcsif; jyefvnfxkwfazmfr+)

,ck

15? rdk;rc rD'D,m = wm&mrif;a0 trSwfw& pmpkrsm; = pmtkyf/ 2009

qufoG,f&ef = rdk;rc a&'D,dk eJ� rD'D,m/ pmwkdufaowWmtrSwf 320=207

qefz&efppPudkòrd�/ u,fvDzdk;eD;,m;/ ,ltufpfat/ 94132=0207/

tifwmeufvdyfpm = rdk;rc a'ghuGef;

rdk;rcrD'D,m u xkwfa0cJhonfh pmtkyfeSifh rSwfwrf;rsm; pm7if;

Page 191: TaryarMinwai Memories
Page 192: TaryarMinwai Memories