tbud;pm; owÅkwl;azmfri ukrÜpdrsm;tm; … · david manley, sebastian sahla, ko ko lwin and khin...

10
1 tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm; David Manley, Sebasan Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf ukrÜPD rsm; ydkrdk0ifa&mufvm&ef qGJaqmifEdkifonhf taetxm;jzpfNyD;? vuf&Sd 0ifaiGyrmPxuf ydkí &SmazGEdkifonhf tajctae&Sdonf/ ¼ tpdk;&onf owÅKwl;azmfonhf ukrÜPDrsm;udk qGJaqmifEdkifouJhodkY EdkifiHawmftwGufvnf; 0ifaiGwdk;wufaprnhf tcGefpepf wpfckudk ykHazmf tokH;jyKoihfonf/ ¼ tpdk;&onf tm;aumif; cdkifrmonhf erlempmcsKyf (robust model contract) wpfck jyKpkxm;oihfonf/ ukrÜPDrsm;ESihf n§dEIdif;NyD; pmcsKyfrsm;udk xkwfjyefjcif;? 0efBuD;Xme pGrf;aqmif&nf jr§ihfwifjcif;? tpdk;& 0efBuD;Xmersm;Mum; n§dEIdif;aqmif&GufrI tm;aumif; ap&ef aqmif&Gufoihfonf/ rdwfquf ,ckpmwrf;wGif jrefrmtpdk;& &ifqdkifae&onhf tcuftcJrsm;udk azmfjyxm;onf/ owÅKwGif; u@twGuf trSefwu,f tvkyfjzpfonhf tcGefpepf ykHazmf&mwGif xnhfoGif;pOf;pm;&rnhf udpörsm;udkvnf; azmfjyxm;ygonf/ &if;ESD;jr§yfESHrIrsm;udk ydkí qGJaqmifEdkifNyD; EdkifiHom;rsm;twGuf vnf; ydkí tusdK;jyKaprnhf jyKjyifajymif;vJrI jyKvkyf&ef tBuHjyKvdkygonf/ o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;Xme\ r[mAsL[majrmuf jyKjyifajymif;vJrI taumif txnfazmf vkyfief;rsm;wGif yHYydk;rI jyKvkyfay;aeonfh Natural Resource Governance Instute \ vkyfief;rsm;ay:wGif tajccHum jyKpkxm;onhf pmwrf;jzpfygonf/ tajctae &Sif;vif;csuf jrefrmEdkifiH\ "mwfowÅKu@ (ausmufrsuf&wemrSvGJí usefwl;azmfrItm;vkH;) rS tpdk;&twGuf 0ifaiG &SmazGay;EdkifrIrSm tenf;i,fom jzpfonf/ 2016 {NyDrS 2017 rwfvxd "mwfowÅK wl;azmfrIrS &&Sdonhf yrmPrSm tpdk;& pkpkaygif;0ifaiG\ 0 . 6 &mcdkifEIef;om &Sdonf/ 1 ykH 1 udk Munhfyg/ u@wGif tao;pm;ESihf tvwfpm; ukrÜPDrsm; pdk;rdk;aeNyD; tBuD;pm; &if;ESD;jr§yfESHrIrsm; tenf;i,fom &Sdonf/ 1 2016^2017 b@ma&;ESpfwGif wl;azmfrIu@onf tpdk;& pkpkaygif;0ifaiG\ 15 &mcdkifEIef;udk &SmazGay;cJYonf/ ¤if;teuf 4 &mcdkifEIef;onf "mwfowÅK wl;azmfrIrS &&Sdjcif;jzpfonf/ Myanmar Extracve Industries Transpar- ency Iniave (MEITI) The Fourth Myanmar EITI Report for the Period 1 April 2016 to 31 March 2017 (2019), 8-11. ei.org/sites/default/files/documents/4th_mei_report_30_march_2019.pdf. rl0g'pmwrf; tESpfcsKyf pufwifbmv 2019

Upload: others

Post on 24-Jun-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

1

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m

tBuHjyKcsufrsm;

David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay

t"du tcsufrsm;

¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf ukrÜPD

rsm; ydkrdk0ifa&mufvm&ef qGJaqmifEdkifonhf taetxm;jzpfNyD;? vuf&Sd 0ifaiGyrmPxuf

ydkí &SmazGEdkifonhf tajctae&Sdonf/

¼ tpdk;&onf owÅKwl;azmfonhf ukrÜPDrsm;udk qGJaqmifEdkifouJhodkY EdkifiHawmftwGufvnf;

0ifaiGwdk;wufaprnhf tcGefpepf wpfckudk ykHazmf tokH;jyKoihfonf/

¼ tpdk;&onf tm;aumif; cdkifrmonhf erlempmcsKyf (robust model contract) wpfck

jyKpkxm;oihfonf/ ukrÜPDrsm;ESihf n§dEIdif;NyD; pmcsKyfrsm;udk xkwfjyefjcif;? 0efBuD;Xme

pGrf;aqmif&nf jr§ihfwifjcif;? tpdk;& 0efBuD;Xmersm;Mum; n§dEIdif;aqmif&GufrI tm;aumif;

ap&ef aqmif&Gufoihfonf/

rdwfquf

,ckpmwrf;wGif jrefrmtpdk;& &ifqdkifae&onhf tcuftcJrsm;udk azmfjyxm;onf/ owÅKwGif;

u@twGuf trSefwu,f tvkyfjzpfonhf tcGefpepf ykHazmf&mwGif xnhfoGif;pOf;pm;&rnhf

udpörsm;udkvnf; azmfjyxm;ygonf/ &if;ESD;jr§yfESHrIrsm;udk ydkí qGJaqmifEdkifNyD; EdkifiHom;rsm;twGuf

vnf; ydkí tusdK;jyKaprnhf jyKjyifajymif;vJrI jyKvkyf&ef tBuHjyKvdkygonf/ o,HZmw ESihf

obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;Xme\ r[mAsL[majrmuf jyKjyifajymif;vJrI taumif

txnfazmf vkyfief;rsm;wGif yHYydk;rI jyKvkyfay;aeonfh Natural Resource Governance Institute \ vkyfief;rsm;ay:wGif tajccHum jyKpkxm;onhf pmwrf;jzpfygonf/

tajctae &Sif;vif;csuf

jrefrmEdkifiH\ "mwfowÅKu@ (ausmufrsuf&wemrSvGJí usefwl;azmfrItm;vkH;) rS tpdk;&twGuf

0ifaiG &SmazGay;EdkifrIrSm tenf;i,fom jzpfonf/ 2016 {NyDrS 2017 rwfvxd "mwfowÅK

wl;azmfrIrS &&Sdonhf yrmPrSm tpdk;& pkpkaygif;0ifaiG\ 0 .6 &mcdkifEIef;om &Sdonf/1 ykH 1 udk

Munhfyg/ u@wGif tao;pm;ESihf tvwfpm; ukrÜPDrsm; pdk;rdk;aeNyD; tBuD;pm; &if;ESD;jr§yfESHrIrsm;

tenf;i,fom &Sdonf/

1 2016^2017 b@ma&;ESpfwGif wl;azmfrIu@onf tpdk;& pkpkaygif;0ifaiG\ 15 &mcdkifEIef;udk &SmazGay;cJYonf/

¤if;teuf 4 &mcdkifEIef;onf "mwfowÅK wl;azmfrIrS &&Sdjcif;jzpfonf/ Myanmar Extractive Industries Transpar-ency Initiative (MEITI) The Fourth Myanmar EITI Report for the Period 1 April 2016 to 31 March 2017 (2019), 8-11. eiti.org/sites/default/files/documents/4th_meiti_report_30_march_2019.pdf.

rl0g'pmwrf; tESpfcsKyf

pufwifbmv 2019

Page 2: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

2

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

0 .6

&mcdkifEIef;

14 .4

&mcdkifEIef;

85 &mcdkifEIef;

n "gwfowÅKu@rS &&Sdonhf tpdk;&0ifaiGrsm;

n o,HZmwu@rS &&Sdonhf tpdk;&0ifaiGrsm;

n tjcm;u@rS &&Sdonhf tpdk;&0ifaiGrsm;

tem*wfwGif u@rS EdkifiHawmftwGuf 0ifaiGrsm;pGm &SmazGay;Edkifonf/ owÅKwl;azmfonhf

ukrÜPD trsm;tjym;onf EdkifiH\ blrdaA' jzpfwnfrIudk oabmusMuonf/ t&nftaoG;

jrihfonhf odkuftenf;i,f wl;azmfjcif;onf "mwfowÅK wl;azmfrIrS &&Sdonhf0ifaiGudk tajymif;

tvJ jzpfapEdkifonf/3 tBuD;rm;qkH; &if;ESD;jr§yfESHrIjzpfaom &Srf;jynfe,f? abmfwGif;rS cJ ESihf aiG

xkwfvkyfrI wefzdk; wpfckwnf;yifvQif vuf&Sd wl;azmfaeonhf vkyfief;rsm; tm;vkH;rS &&Sdonhf

0ifaiGESihf wef;wl jzpfvmEdkifonf/ ykH 2 udkMunhfyg/

400

350

300

250

200

150

100

50

-

a':v

m oef;aygif;

abmfwGif; (wpfESpftwGif;

ysrf;rQ xkwfvkyfrI

arQmfrSef;csuf)

tjcm;"mwfowÅK xkwfvkyfrI

pkpkaygif; (2016 - 2017

xkwfvkyfrI)

2 Ibid.

3 jrefrmEdkifiH\ blrdtajctaeonf &if;ESD;jr§yfESHrIrsm;udk tm;ay;onf odkYr[kwf tenf;qkH;taeESihf twm;tqD;

rjzpfapyg[k ppfwrf;wGif ajzqdkol av;ykHokH;ykHu xkwfajymonf/ Fraser Institute. Annual Survey of Mining Companies (2016), 19. www.fraserinstitute.org/sites/default/files/survey-of-mining-companies-2016.pdf.

4 Myanmar Metals. Equity Raising Investor Presentation (5 June 2018); Myanmar EITI, Myanmar 2016-17 EITI Report (2019) ESihf pmwrf;&Sifrsm; wGufcsufrI/

ykH 1/ 2016^17 b@ma&;ESpf

tpdk;& pkpkaygif; 0ifaiGwGif

"mwfowÅK wl;azmfrIrS &&Sdonhf

yrmP2

ykH 2/ "mwfowÅKu@

wpfckvkH; xkwfvkyfrI wefzdk;ESihf

abmfwGif; owÅKwGif;rS

xkwfvkyfrIwefzdk; cehfrSef;4

Page 3: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

3

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

"gwfyHk - Lauren De Cicca

owÅKwl;azmfonfU ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyf&mwGif BuHKawGY&onfU tcuftcJrsm;

abmfwGif;uJhodkYaom &if;ESD;jr§yfESHrIudk pDrHjcif;? tem*wfwGif tBuD;pm; wl;azmfrIrsm; qGJaqmif&ef

aqmif&Guf&mwGif ukrÜPDrsm;udkvnf; qGJaqmifEdkif? EdkifiHawmftwGufvnf; tusdK;jzpfxGef;aprnhf

tcGefowfrSwfcsufrsm;udk csrSwfEdkif&ef vdkonf/ ,if;udpöonf jrefrmEdkifiHtwGuf tcuftcJ

jzpfouJhodkY urÇmwpf0Srf;rS tpdk;&rsm;twGufvnf; tcuftcJrsm; qufvufjzpfay:aprnhf udpö

jzpfonf/

jrifUrm;onfU tcGefEIef;xm;onf EdkifiHwGif; 0ifa&muf&if;ESD;rnfU ukrÜPDrsm;udk twm;tqD; jzpfaponf/

jrefrmEdkifiH\ owÅKwl;azmfrI tcGefaumuf,lykHonf wGif;0cGef? xkwfvkyfrI a0pkay:wGif tBuD;

tus,f rSDcdkaeonf/ ¤if;onf xkwfvkyfrI wefzdk;ESihf yrmPay:wGif tajccHonhf tcGef 2 rsdK;

jzpfonf/ o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;XmerS xkwfjyefxm;onhf

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI pmcsKyferlemyg EIef;xm;t& ,if;tcGef trsdK;tpm;twGuf jrefrmEdkifiH

wGif aumuf,lonhf EIef;xm;onf EdkifiHwumpHEIef;ESihf ,SOfygu tvGeftrif; rsm;jym;aeonf/5

ykH 3 udkMunhfyg/

tjrwftpGef;r&onhf tajctaewGifyif ay;oGif;&rnfjzpfaomaMumihf xkwfvkyfrIa0pk trsm;

tjym; ay;oGif;&ef owfrSwfjcif;? tvm;wl tcGefrsm; ay;oGif;&ef owfrSwfxm;jcif;wdkYESihf

ywfoufNyD; ukrÜPDrsm;rS vdkvdkvm;vm; r&Sdyg/ tqdk;qkH;taejzihf vkyfief; ydwfodrf;ojzihf

tpdk;& 0ifaiGavsmh? tvkyftudkifrsm; epfemjcif;wdkY jzpfEdkifonf/

wGif;wpfckjcif;pDtvdkuf n§dEIdif; twnfjyKxm;onhf owfrSwfcsufrsm;onf erlempmcsKyfwGif

azmfjyxm;onhf EIef;xm;xuf rsm;pGm avsmhenf;Edkifonf/ (Oyrm ykH 3 wGif azmfjyxm;onhf

waumif;awmif xkwfvkyfrI cGJa0rI pmcsKyfudk Munhfyg) ukrÜPD\ tcGefay;oGif;rI enf;pepfrsm;

uvnf; ¤if;wdkY trSefwu,f ay;oGif;&onhf yrmPudk avsmhusoGm;aponf/ ,if;udpöudk

aemuftcef;wGif azmfjyxm;ygonf/ odkYaomfvnf; jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD;rI r&Sdo;onhf &if;ESD;

jr§yfESHolrsm;u erlempmcsKyfwGif azmfjyxm;onhf tcGefowfrSwfcsuftwdkif; ¤if;wdkYudk pnf;Muyf

rnf[k ,lqoGm;EdkifNyD;? tjcm;ae&mwGif oGm;a&muf&if;ESD;jcif; odkYr[kwf oufomonhfEIef;xm;

&&Sd&eftwGuf tpdk;& wm0ef&SdolESihf n§dEIdif;jcif;rsm; jzpfay:apEdkifonf/

5 Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation. Production Sharing Contract for Large-scale Mining (2018). www.mining.gov.mm/DM_mm/default.asp?page=2. (jrefrmbmomoD;oehf)

Page 4: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

4

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

erlempmcsKyfwGif azmfjyxm;onhf eDu,fxkwfvkyfrI

a0pk owfrSwfcsuf ESihf wGif;0cGef owfrSwfcsuf

tdE´d,

zdvpfydkif

OZbufupöwef

waumif;awmif eDu,fxkwfvkyfrIa0pk

owfrSwfcsufESihf wGif;0cGef owfrSwfcsuf

umZufupöwef

tif'dkeD;&Sm;

taemufMopaMw;vs

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35%

ysrf;rQ a0pkowfrSwfEIef;? wGif;0cGef owfrSwfcsufESifh

xkwfvkyfrIwefzdk;tay: aumufcHonfh tjcm;tcGefrsm;

ukrÜPDrsm; vdkvm;onfU tcGefEIef;xm;rsm;udk owfrSwfrnfqdkygu tcGef,dkpD;rIBuD;rsm; jzpfay:apEdkifonf/

ukrÜPDrsm;onf xkwfvkyfrI a0pktpm; tjrwftpGef;ay: pnf;Muyfonhf tcGefudk ydkí vdkvm;Mu

onf/ odkYaomfvnf; tjrwftpGef;ay:wGif pnf;MuyfrIrsm;uvnf; tjcm;tcuftcJrsm; jzpfay:

aponf/ tcsdKUaom ukrÜPDrsm;onf p&dwfrsm;udk ykHrSefxuf jr§ihfí pm&if;jyNyD; tjrwfr&[k

aMunmum tjrwftpGef;ay: pnf;Muyfonhf tcGefrsm; (vkyfief;0ifaiGcGef) udk a&Smif&Sm;jcif;rsm;

jzpfEdkifonf/ rSefrSefuefuef pdppfEdkif&efrSm tpdk;& trsm;pktwGuf tcuftcJ &Sdonf/ pDrHudef;ESihf

b@ma&;0efBuD;Xmeonf tjrwfay: pnf;MuyfonhftcGefudk zdzdpD;pD; aumuf,lEdkif&ef tifwdkuf

tm;wdkuf aqmif&Gufaeonf/ ukrÜPDrsm;rS tjrwfay: pnf;MuyfonhftcGefudk a&Smif&Sm;rIrsm;

ay:aygufvmEdkifonf/7

6 Holman Fenwick Willan. A guide to investing in a mining project: An overview of four of Asia Pacific’s key mining areas: Indonesia, Mongolia, Vietnam and Western Australia (2012). www.hfw.com/A-Guide-to- Investing-in-a-Mining-Project-Oct-2012; mining laws and regulation 2019 International comparative legal guides. 2019 Mo*kwf 2 &ufaeYwGif 0ifa&mufxm;ygonf/ https://iclg.com/practice-areas/mining-laws-and-regulations o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;XmerS - tBuD;pm; wl;azmf

xkwfvkyfrItwGuf xkwfvkyfrIa0pk cGJa0jcif;? trsdK;om;vTwfawmfwGif? trsdK;om;ygwDrS OD;apmrdk; ar;cGef;odkY

ajzMum;csuf/ 2019 azazmf0g&D 7

7 pD;yGm;a&;ESihf vlrIa&; jyKjyifajymif;vJrI rlabmifwGif tcGefjyKjyifajymif;vJa&;udk tpdk;&\ OD;pm;ay; wpf&yftaejzihf

xnhfoGif;xm;onf/ urÇmhbPf? urÇmhaiGaMu;&efykHaiG? US Treasury and the International Tax and Investment Center wdkYrS ,if;jyKjyifajymif;vJrIrsm;udk yHYydk;vsuf&Sdonf/ tcGefxrf;BuD;rsm;qdkif&m tcGef½kH;zGihfvSpfjcif;? qef;ppfrI

vkyfief;pOfrsm;udk acwfrDpepf ajymif;vJjcif;? enf;ynm tajcjyK tcGefpDrHrI pepfrsm; pwifusihfokH;jcif;rsm; jyKvkyf

onf/ pDrHudef;ESihf b@ma&;0efBuD;Xme/ IRD Tax Reform. www.mopf.gov.mm/en/content/internal-revenue-news.

ykH 3/ tjcm;EdkifiHrsm;wGif

owfrSwfxm;onfU

wGif;0cGefESifU tvm;wl

tcGeftcrsm; EIef;xm;6

Page 5: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

5

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

"gwfyHk - Andre Malerba

"gwfyHk - rif;aZ,smOD;

&if;ESD;jr§yfESHrIrsm; qGJaqmifEdkif&ef tcGef avsmhayghay;rIrsm;vnf; jyKvkyfavY&Sdonf/ waumif;

awmifwGif China Non-Ferrous Metal Mining (CNMC) udk vkyfief;0ifaiGcGef uif;vGwfcGihf 5

ESpf ay;cJYonf/8 a&G;cs,frI rSm;,Gif;ygu tcGefuif;vGwfcGihfrsm;onf &if;ESD;jr§yfESHrIrsm;udk qGJ

aqmif&ef xda&mufrIr&SdqkH; enf;vrf;jzpfoGm;EdkifNyD; tcGef0ifaiGudkvnf; avsmhusoGm;apEdkifonf/9

8 a'gufwm&JjrihfaqG? o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;XmerS trsdK;om;vTwfawmfodkY wifjy

csuf/

9 Alexandra Readhead. Tax Incentives in Mining: Minimising Risks to Revenue (IGF-OECD, 2019), 15. www.oecd.org/tax/beps/tax-incentives-in-mining-minimising-risks-to-revenue-oecd-igf.pdf.

Page 6: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

6

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

tcGefowfrSwfcsufrsm; rMumcP n§dEIdif; ajymif;vJaomfvnf; xkwfjyefavh r&Sdyg/

jrefrmEdkifiHwGif &if;ESD;jr§yfESHrI jyKvkyfxm;onhf tBuD;pm; wl;azmfonhf ukrÜPDtcsdKUonf rlv

o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;Xme erlempmcsKyfwGif azmfjyxm;onhf

owfrSwfcsufrsm;rS ododomom aoGznfoGm;onfh pmcsKyfrsm;ESihf vkyfief;aqmif&GufaeMuonf/

0efBuD;XmerSvnf; xdkpmcsKyfrsm;udk xkwfjyefjcif;r&Sdyg/ ¤if;taetxm;onf pmcsKyfn§dEIdif;onhf

wm0ef&Sdolrsm;onf usdK;aMumif;qDavsmfrI r&Sd? worwfwnf; r[kwfonhf cGihfjyKrdefYcsxm;jcif;rsm;

ay:aygufvmapEdkifonf/ ¤if;pmcsKyfrsm;udk n§dEIdif;rIrsm; jyKvkyfum jyifqif&rnfjzpfonf/

waumif;awmif pDrHudef;wGif ukrÜPD ESihf o,HZmwESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;

0efBuD;XmewdkYonf eDu,faps; tvGefjrihfrm;aecsdefwGif xkwfvkyfrIa0pk cGJa0a&; oabmwlnDcsuf

udk pmcsKyfcsKyfqdkxm;cJYMuonf/ aps;usonhftcsdefwGif tcGef &oihfoavmuf r&aMumif;udk

wm0ef&Sdolrsm; oabmaygufcJYMuonf/ aemufqufwGJ jyKvkyfonhf pmcsKyfjyefvnfn§dEIdif;a&;

rsm;wGif 0efBuD;XmerS ¤if;tm;enf;csufudk jyifqif&ef tm;xkwfcJYonf/ odkYaomfvnf; tpdk;&

a0pkonf enf;vGef;onf[k vTwfawmfrS tjrif&SdaomaMumihf vTwfawmfonf waumif;awmif

pDrHudef;udk pdppfrIrsm; qufvufjyKvkyfcJYonf/

aps;wufonfjzpfap? usonfjzpfap tpdk;&twGufa&m? ukrÜPDtwGufyg vufcHEdkifonhf tcGef

owfrSwfcsufjzpf&ef vdkonf/ pmcsKyfrsm; rMumcP tajymif;tvJ jyKvkyfjcif;onf &if;ESD;jr§yfESHrI

udk twm;tqD; jzpfapNyD;? EdkifiHtwGuf bDvD,HESihfcsDum epfemrnhf trSm;t,Gif;rsm; ay:ayguf

apEdkifonf/

Page 7: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

7

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

tBuHjyKcsufrsm;

aps;EIef;? ukefusp&dwf tajymif;tvJESihf vdkufavsmnDaxG&Sdonhf tcGefaumuf,l&rnf/ tcGef

pepf pDrH&mwGif vG,ful&rnf/ jyefvnfn§dEIdif;&ef rvdkonhf tcGefpepf jzpf&rnf/ urÇmwpf0Srf;rS

tpdk;&rsm;onfvnf; ,if;&nfrSef;csufrsm;ESihfywfoufNyD; ½kef;uefae&qJjzpfaomaMumihf jrefrm

EdkifiH\ jyóemonf tvGefxl;qef;aejcif; r&Sdyg/ atmufazmfjyyg tBuHjyKcsufrsm; aqmif&Guf

jcif;jzihf azmfjycJYyg &nfrSef;csufrsm; jynhfrDaprnfjzpfygonf/

erlem pmcsKyfaumif;wpfck jyifqifxm;NyD; wwfEdkiforQ eD;pyfrI&Sdatmif aqmif&Gufyg

tpdk;&twGuf? ukrÜPDrsm;twGuf tvkyfjzpfonhf erlempmcsKyf wpfckudk o,HZmw ESihf obm0

ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;XmerS jyifqifxm;oihfonf/ ajymif;vJjzpfay:aeonhf tjrwf

tpGef; tajctaeESihf vdkufzufnD&rnfjzpfNyD; tvG,fwul pDrHEdkif&rnf/ o,HZmwESihf obm0

ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;vufatmufcH Xmersm;? EdkifiHawmfydkif pD;yGm;a&;vkyfief;rsm;?

pDrHudef; ESihf b@ma&;0efBuD;Xme vufatmufcH aiGwdkufXme? &okH;rSef;ajc aiGpm&if;Xme?

jynfwGif;tcGef? jrefrm&if;ESD;jr§yfESHrI aumfr&Sif tp&Sdaom tpdk;& Xmersm;ESihf n§dEIdif;NyD; jyKpkxm;&

rnf/ rlMurf;jyKpkolrsm;onf ukrÜPDrsm;? t&yfbuf vlYtzGJUtpnf;ESihf tjcm; uRrf;usifolrsm;xHrS

tBuHjyKcsufrsm;udkvnf; xnhfoGif;pOf;pm;&ef vdktyfonf/10 ,if;vkyfief;pOftwdkif; aqmif&Guf

jcif;jzihf ydkí pepfus? ydkícdkifrmNyD; aiG&if;ESD;rnhfolrsm;udk qGJaqmifEdkifonhf tcGefpepfudk azmf

aqmifEdkifrnfjzpfonf/

&if;ESD;jr§yfESHrIBuD;rsm;ESihf ywfoufvmvQif o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usif xdef;odrf;a&;

0efBuD;Xmeonf erlempmcsKyfwpfck jyKvkyfNyD; wwfEdkiforQ eD;pyfrI&Sdatmif aqmif&Guf&rnhftpm;

ukrÜPD wpfckjcif;pDESihf ½IyfaxG;NyD;? wpfckESihfwpfck rwlonhf pmcsKyfrsm; csKyfqdkonfrSm ,aeYxd

jzpfonf/ tao;pdwf n§dEIdif;&rnhf tcsufrsm; &SdEdkifaomfvnf; n§dEIdif;&rnhf twdkif;twmudk

uefYowfxm;NyD; &Sif;vif;pGm owfrSwfxm;&rnf/ o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&;

0efBuD;Xme\ erlempmcsKyfESihf vkH;0 uGJaeonhf oabmwlnDcsufrsm; jzpfay:aeonhf tajctae

udk a&Smif&Sm;Edkifrnfjzpfonf/

o,HZmw ESihf obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; 0efBuD;onf ukrÜPDrsm;ESihf n§dEIdif;xm;onhf

pmcsKyfrsm;udk xkwfjyef&ef vdktyfonf/ pmcsKyfxkwfjyefjcif;onf tpdk;& 0efBuD;Xmersm;? ukrÜPD

rsm;ESihf vlxkMum; ,kHMunfrIudk jrihfwufaponf/ erlempmcsKyfESihf rqdkifonhftcsufrsm;udk

trsm;odEdkifNyD; &Sif;vif;csufrsm; jyKvkyfEdkifrnfjzpfonf/ pmcsKyfrsm; xkwfjyefjcif;aMumihf tpdk;&

ESihf ukrÜPDrsm;udkvnf; ydkíaumif;rGefaom? ydkíwnfNidrfaom pmcsKyfrsm; n§dEIdif;&ef wGef;tm;jzpf

apEdkifonf/ jrefrmEdkifiHrS tzGJU0ifxm;onhf Extractive Industries Transparency Initiative owfrSwfcsuft& 2021 rSpNyD; pmcsKyfrsm;udk zGihfjy&awmhrnfjzpfonf/11 jrefrmtpdk;&taejzihf

EdkifiHtwGuf tusdK;jzpfxGef;aprnhf tcGeftwdkif;twmudk owfrSwfNyD;ygu xkwfvkyfrIESihfywfouf

NyD; tawGUtBuHK&ihfaeNyDjzpfaom EdkifiHrsm;wGif aqmif&GufavY&Sdonhftwdkif; tcGefpepf\ t"du

OD;pm;ay; udpörsm;udk Oya'wGif xnhfoGif;jyXmef;&rnf jzpfonf/

ukrÜPDrsm;ESifU n§dEIdif;&ef tpdk;&\ pGrf;aqmif&nf jr§ifUwifyg

ukrÜPDrsm;ESihf aqG;aEG;rIrsm; tqihfqihf jyKvkyf&mwGifvnf;aumif;? erlempmcsKyfykHpH xkwf&mwGif

vnf;aumif; tpdk;&onf cufcJonhf tay;t,lrsm;udk rjzpfrae vkyf&ef vdktyfouJhodkY

10 pDrHudef;ESihf b@ma&;0efBuD;Xmeonf wl;azmfa&;u@ xkwfvkyfrIa0pk cGJa0jcif; pmcsKyfrsm; okH;oyf&ef uRrf;usif

olrsm;tm; pkpnf;vsuf rMumao;rDu aqG;aEG;yGJwpfck jyKvkyfcJYonf/ owÅKwl;azmfrIu@ ydkí jynhfpkHonhf erlem

pmcsKyfrsm;twGuf tajccHtjzpf tokH;jyKEdkifonf/

11 Sebastian Sahla, Hosana Chay and Rob Pitman. How and Why the Myanmar Government Should Publish Petroleum and Mining Contracts (Natural Resource Governance Institute, 2019). resourcegovernance.org/analysis-tools/publications/how-and-why-myanmar-government-should-publish-petroleum-and-mining.

Page 8: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

8

tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; tcGefpnf;Muyfjcif;qdkif&m tBuHjyKcsufrsm;

½IyfaxG;vSonhf b@ma&;qdkif&m owfrSwfcsufrsm;udkvnf; rjzpfrae em;vnfxm;&rnf jzpf

onf/ xdkvkyfief;rsm;udk Edkifeif;pGm aqmif&GufEdkif&eftwGuf tpdk;&0efBuD;Xmersm;onf XmewGif;

pGrf;&nf jr§ihfwifxm;&rnf? Mum;umvwGif jyify uRrf;usifolrsm;\ taxmuftyHY ,l&rnf/

tpdk;& udk,fpm;vS,frsm;udk yHYydk;Edkif&ef o,HZmw ESihf obm0ywf0ef;usif xdef;odrf;a&; 0efBuD;

Xme? pDrHudef;ESihf b@ma&;0efBuD;XmewGif uRrf;usifolrsm; tpktzGJU zGJUpnf;NyD; b@ma&;qdkif&m

pdppfjcif;rsm;udk t"duxm; aqmif&Guf&rnf/ jyify uRrf;usifolrsm;ESihf vufwGJvsuf vkyfief;

aqmif&Guf&ef tzGJUwpfck zGJUpnf;xm;jcif;jcihf pmcsKyfn§dEIdif;rIqdkif&m uRrf;usifrIudk oif,lEdkif

onf/12

tpdk;& Xmersm;Mum; n§dEIdif;í tcGefaumuf,lyg/

tcGefaumuf,l&mwGif tpdk;& Xmersm;Mum; n§dEIdif;aqmif&GufrI jyKvkyf&ef rjzpfrae vdktyfonf/

rwlnDonhf tpdk;& Xmersm;wGif owÅKwl;azmfonhf ukrÜPDrsm;? vkyfief;aqmif&Gufcsufrsm;ESihf

ywfoufonhf tcsuftvufrsm; &SdMuaomfvnf; XmewpfckESihfwpfck todray;Muonfrsm; &Sd

onf/ xdkYaMumihf oihfawmfonhf tcGefEIef;xm; owfrSwfjcif;ESihf tcGefudpö pDrHjcif;wdkYwGif

tcuftcJrsm; jzpfay:aponf/ &&Sdxm;onhf tcsuftvufrsm;udk pkaygif;okH;pGJjcif;jzihf n§dEIdif;

csufrsm; ydkí tm;aumif;apouJhodkY? ukrÜPDrsm;taejzihfvnf; tcGefa&Smif&ef cufcJaprnfjzpf

onf/

ukrÜPDrsm; vdkufem&rnhf owfrSwfcsufrsm;udk oufqdkif&m tpdk;& Xmersm;u odxm;&rnf/

pDrHudef;ESihf b@ma&;0efBuD;Xmeonf o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;

Xme oabmwlxm;onhf xkwfa0rI cGJa0jcif; owfrSwfcsuf? jrefrm&if;ESD;jr§yfESHrI aumfr&SifrS

cGihfjyKonhf tcGefuif;vGwfcGihfrsm;udk em;vnfxm;&rnf/ xdkYjyif o,HZmwESihf obm0ywf0ef;usif

xdef;odrf;a&; 0efBuD;Xme ESihf ¤if;vufatmuf&Sd EdkifiHawmfydkif vkyfief;taejzihf pDrHudef;qdkif&m

tcsuftvufrsm;udk (xkwfvkyfrI yrmP? oH½dkif; t&nftaoG;? xkwfvkyfrIp&dwf) Xme

tcsif;csif; Mum;wGifvnf;aumif;? pDrHudef;ESihf b@ma&; 0efBuD;XmeodkYvnf;aumif; vufOD;rI

&,l xkwfjyefay;&rnf/ EdkifiHawmfydkif vkyfief;rsm;udk pDrHudef;tvdkuf &&Sdonhf 0ifaiGESihf ukefus

p&dwfrsm; tygt0if b@ma&;qdkif&m tpD&ifcHpm tjynhftpkH? ESpfywfvnf tpD&ifcHpmrsm;

xkwfjyef&ef owfrSwfxm;jcif;jzihf xkwfjyefrIudk atmifjrifpGm aqmif&GufEdkifonf/13 xdkuJYodkY

xkwfjyefjcif;jzihf tpdk;& Xmersm; (jynfolvlxkrsm;) onf pDrHudef;qdkif&m t"du tcsuftvufrsm;

udk avYvmcGihf&rnfjzpfonf/ xdkrSwqihf oufqdkif&mXmersm; odkYr[kwf EdkifiHawmfydkif pD;yGm;a&;

vkyfief;rsm;udk qufvufar;jref;NyD;? o,HZmw ESihf obm0 ywf0ef;usifxdef;odrf;a&; 0efBuD;

Xme vkyfief;aqmifwmrsm;udk ydkíem;vnf? cufcJonhf qkH;jzwfcsufrsm; csrSwfae&aMumif;udk

jynfolrsm;u odem;vnf pmemEdkifrnfjzpfonf/

12 ydkí tao;pdwfusaom tBuHjyKcsufrsm;twGuf African Development Bank and OpenOil, Running the Numbers: How African governments model extractive projects (2018) udkMunhfyg/

13 Andrew Bauer, Arkar Hein, Khin Saw Htay, Matthew Hamilton and Paul Shortell. State-owned Economic Enterprise Reform in Myanmar: The Case of Natural Resource Enterprises (Natural Resource Governance Institute, 2018), 110 and 115. resourcegovernance.org/sites/default/files/documents/state-owned-economic-enterprise-reform-in-myanmar_0.pdf.

Page 9: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf
Page 10: tBuD;pm; owÅKwl;azmfrI ukrÜPDrsm;tm; … · David Manley, Sebastian Sahla, Ko Ko Lwin and Khin Saw Htay t"du tcsufrsm; ¼ jrefrmEdkifiH\ blrdaA'taetxm;onf tBuD;pm; owÅKwl;azmfxkwfvkyfonhf

David Manley onf Natural Resource Governance Institute (NRGI) rS tBuD;wef; pD;yGm;a&;

okH;oyfol jzpfonf/ Sebastian Sahla onf NRGI \ tBuHay; jzpfonf/ Ko Ko Lwin onf

NRGI \ jrefrmYta&; okH;oyfoljzpfonf/ Khin Saw Htay onf ,cifu NRGI jrefrmEdkifiH½kH;wGif

wm0efxrf;aqmifcJYonf/

vGwfvyfNyD; tusdK;tjrwf r&SmazGonfh tzGJUtpnf;wpfckjzpfaom obm0 o,HZmwt&if;tjrpf pDrHcefYcGJrI tBuHay;

tzGJU (Natural Resource Governance Institute) onf jynfolrsm; rdrdwdkif;jynfrS xGufaom a&eH? obm0"gwfaiGU

ESifh owÅKwGif;xGufrsm; <u,f0rI\ tusdK;aus;Zl;rsm;udk od&Sdem;vnfap&ef vufawGU toHk;cs okawoejyKjcif;?

pGrf;aqmif&nf jr§ifhwifay;jcif;? enf;ynmqdkif&m tBuHÓmPfay;jcif; ESifh pnf;½Hk;a&; jyKvkyfay;jcif;jzifh ulnDay;ygonf/

xyfrHavYvm&ef - www.resourcegovernance.org