t.c. merkez bankasi
DESCRIPTION
T.C. MERKEZ BANKASI. PARA POLİTİKASI UYGULAMALARI OCAK 2002. Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı. Para politikası açısından veri koşullar: - Merkez Bankası özerk - Dalgalı kur rejimi 1- Sıkı para ve maliye politikaları 2- Bankacılık ve kamu finansmanı reformları. Ancak, Sorunlar:. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
1
T.C. MERKEZ BANKASI
PARA POLİTİKASI UYGULAMALARI
OCAK 2002
2
Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı
• Para politikası açısından veri koşullar:
- Merkez Bankası özerk
- Dalgalı kur rejimi
1- Sıkı para ve maliye politikaları
2- Bankacılık ve kamu finansmanı reformları
3
Ancak, Sorunlar:
1- Yapısallar ile ilgili tartışmalar
İç borcun sürdürülebilirliği ?
Bekleyişler yeniden olumsuz
TL aşırı değer kaybetti, faizler yükseldi
4
-70-60-50-40-30-20-1001020304050
9901
9903
9905
9907
9909
9911
0001
0003
0005
0007
0009
0011
0101
0103
0105
0107
Ocak 1999 - Temmuz 2001, Bekleyişler: Genel Gidişat Eğilimi(Sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla görüşler
(iyimser eksi kötümser, yüzde)
5
Bekleyişler Neden Önemli ?
Aynı iktisadi temeller çok farklı sonuçlara yol
açabilir. Neden ?
Bekleyişler
• İki ekonomi; Birinde bekleyişler olumlu, diğerinde olumsuz.
• Olumsuz ekonomi: Yerli para değersiz, faizler
yüksek, enflasyon yüksek.
6
Ancak, Sorunlar: 2- Dalgalı kur rejimine uyum sorunlarıİstikrarlı bir ekonomik ortam için, iktisadi temellerin düzgün olmasıgerekir. Değilse, herhangi bir para politikası ya da kur rejimi ileistikrarlı bir ortam yaratılamaz. Bu gerçek, kur rejimi tartışmalarındagözardı edilmiştir.
• Geçmişinin olmaması; Piyasa oyuncuları, MB davranışı
• Açık pozisyon
• Müdahale ikilemi• Spekülasyon
Yerli yabancı banka ayrımı?Değişen uyum hızı
7
Ancak, Sorunlar:
3- Çapa sorunu
• Ekonominin bir nominal çapaya ihtiyacı vardırEkonomik birimlerin önlerini görmeleri, geleceğe yönelik hesapyapmaları için. Çünkü nominal çapa bekleyişleri şekillendirir,geleceğe yönelik belirlilik sunar, karar alım süreçlerine yardımeder.
• Döviz kuruDenenmiştir
• Enflasyon çapasıEnflasyon hedeflemesi rejiminde: Ama ön koşulları yok
• Parasal büyüklüklerİlişki zayıf
8
Sorunlar Aşılıyor:11 Eylül’e rağmen...
• İktisadi temeller kuvvetlenmiş, reform sürecine ve programın
sürdürülemeyeceğine ilişkin gereksiz tartışmalar sona ermiştir.
• İç borcun sürdürülebilirliği anlaşılmıştır.
• Bekleyişler hak ettiği olumluluk düzeyine nihayet ulaşmıştır.
• Döviz kuru istikrar kazanmıştır.
• Dış dünya politikalarımızı benimsemiş, Arjantin ile farkımız anlaşılmıştır.
Bu eğilim yurtdışı spreadlerimizden kolaylıkla görülmektedir.
9
-70-60-50-40-30-20-1001020304050
9901
9903
9905
9907
9909
9911
0001
0003
0005
0007
0009
0011
0101
0103
0105
0107
0109
0111
Ocak 1999 - Aralık 2001, Bekleyişler: Genel Gidişat Eğilimi (Sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla görüşler,
(iyimser eksi kötümser, yüzde)
10
Enflasyon Üzerine
• Tüm dünyada enflasyon hızla düşmektedir.
• Oranlar son 25 yılın en düşük seviyeleridir.
• Türkiye hariç
11
Ülke Grupları İtibarı ile Ortalama TÜFE Oranları
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
1983-1992 1993-2002 2001
Dönemler
TÜFE
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
Gelişmekte Olan Latin Amerika Ülkeleri
Türkiye
Gelişmekte Olan Asya ÜlkeleriGelişmiş Ülkeler
Doğu Bloku Ülkeleri
Kaynak: World Development Indicators, World Bank
12
Enflasyon Üzerine• Dünyada para politikaları enflasyonla mücadelede başarılı
olmuşlardır. Nasıl ?
1- Bir Hedefin Gözetilmesi.
Belli bir büyüklük; döviz kuru, parasal büyüklükler veya enflasyonun kendisi tek başına veya birlikte doğrudan hedeflenmektedir.
Bu kapsamda, giderek daha çok sayıda ülke enflasyonun kendisini
hedeflemeye yönelmektedir.
13
Para Politikası Çerçevesinde, 91 Ülke İçinde Enflasyon, Parasal Büyüklükler veya
Döviz Kuru Hedeflemesi Yapan Ülkelerin Yüzde Payları
Kaynak: Bank of England web sitesi
14%
32%54%
Enflasyon
Parasal Büyüklük
Döviz Kuru
1990 Yılı
26%
40%34%
Enflasyon
Parasal Büyüklük
Döviz Kuru1999 Yılı
14
2- Hedeflerin Açıklanması
• Hedefler açık ve net bir biçimde, bir büyüklük veya bu
büyüklüğün içerisinde yer alacağı bir band şeklinde,
kamuoyuna duyurulmaktadır.
Açık bir hedef belirten ülke sayısı
Açık bir hedef belirtmeyen ülke sayısı
50
41
91 Ülke İçinde Para Politikası Uygulamasında Hedeflerini Açıkça Kamuoyuna Duyuran ve Duyurmayan Ülke Sayıları
Açık bir hedef belirten ülke sayısı
Açık bir hedef belirtmeyen ülke sayısı
2
89
1999 Yılı
Kaynak; Bank of England, Central Banking
1990 Yılı
15
16
3- Sorumluluk Paylaşımı
• Parasal büyüklük hedeflemesinin yapıldığı ülkelerde, hedef ile
ilgili sorumluluk büyük oranda merkez bankasına ait olmaktadır.
• Enflasyon hedeflemesi yapan ülkelerde ise sorumluluk, ağırlıklı
olarak, hedefin, toplumun hemen hemen tüm kesimlerini
doğrudan ilgilendirmesi ve kapsamının genişliği itibarı ile
hükümet ile birlikte merkez bankasına aittir.
17
Açık Bir Biçimde Hedefleme Yapan Ülkelerde, Hedeflemeyi Kim Yapıyor ?
17
28
10
23
10
14
15
1
18
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Enflasyon
Parasal Büyüklük
Döviz Kuru
Merkez Bankası
Merkez Bankası
Merkez Bankası
MB+Hükümet Beraber
MB + Hükümet Beraber
Hükümet
Hü
MB + Hükümet Beraber Hükümet
48 Ülke
37 Ülke
55 Ülke
Kaynak; Central Banking, cilt 11, sayı 3, Şubat 2001
18
Merkez Bankalarının Kurumsal
Tasarımlarında Ön Plana Çıkan Hususlar
• Bağımsızlık
• Şeffaflık• Hesapverebilirlik
19
Nasıl Bir Ortamdayız ?
• Dalgalı kur rejiminde kur istikrarı
• Ters para ikamesi
• Dünya ekonomilerinde olumlu bekleyişler
• Türkiye ekonomisinde olumlu bekleyişler
20
• EnflasyonGerçekleşmeler: Döviz kuru
Tarım Kamu fiyatları Bekleyişler
İç talep daralmasına rağmen.
Beklentiler: - Şirketler kesimi 12 aylık enflasyon beklentisi
TEFE yıllık % 58.4 de
- 3 aylık dönem için olumlu gelişmeler
- Finans sektörü beklentileri
Nasıl Bir Ortamdayız ?
21
Gelecek 12 Aylık Dönemde Enflasyon Beklentileri
25
30
35
40
45
50
55
60
65
12
.99
2.0
0
4.0
0
6.0
0
8.0
0
10
.00
12
.00
2.0
1
4.0
1
6.0
1
8.0
1
10
.01
12
.01
-80
-60
-40
-20
0
20
40
60
80
100
12
.99
2.0
0
4.0
0
6.0
0
8.0
0
10
.00
12
.00
2.0
1
4.0
1
6.0
1
8.0
1
10
.01
12
.01
Gelecek 3 Aylık Dönemde Enflasyon Beklentisi Eğilimi (TEFE, yukarı-aşağı farkı, yüzde)
Nasıl Bir Çerçeve ? (1)• Kamu kesiminin yeniden yapılanmasıGevşek kamu harcamaları şirketler kesimine destek mi?Reel faiz yukarı, faiz dışı fazla aşağı, net dış borç ödemeleri yukarı
İç borç reel olarak büyür sürdürülemezlik
Artan risk primi kuru etkiler
Bekleyişler olumsuz.
• Dış finansal destek • Bankacılık reformuna devam Şirketler kesimi için önemliMB desteği
• Fiyat istikrarını amaçlayan bir Merkez BankasıÖzerklik; amaç-araç bağımsızlığı, Maastrich kriteri, şeffaflık; duyurular,istatistikler, PPK çalışmaları, hesapverebilirlik; Meclis, Hükümet, kamuoyu
22
23
Nasıl Bir Çerçeve ? (2)
Geçmiş alışkanlıkların aşılması
• Döviz kuru: neden - sonuç
• Geçmiş enflasyon, gelecek enflasyon
- Geçmişin sonucu bugünkü enflasyon- Geçmişin koşulları aynen devam ediyor mu ?- Endeksleme
• Kısa vadeli faizler – uzun vadeli faizler
24
Nasıl Bir Para Politikası ? (1)
• Parasal hedefleme Enflasyon hedeflemesi
Örtük EH, gelecek dönem enflasyonuna odaklanma
Para Tabanı: Nominal çapa
Performans kriteri
Para Tabanı nasıl artacak?
Reel büyüme ve enflasyon hedefine paralel % 40 artış
Ters para ikamesi revizyon gerektirebilir Enflasyon?
25
Nasıl Bir Para Politikası ? (2)
Kısa vadeli faizler nasıl belirlenir ?
Geleceğe bakarak:• Ücretler• Toplam arz ve talep• Döviz kuru• Enflasyonist beklentiler• Kamu fiyatları• Ödemeler dengesi• Uluslararası gelişmeler
• Ödemeler dengesi gelişmeleri
26
Nasıl Bir Para Politikası ? (3)
• Kur politikaları - Az bir reel değer artışı olacak; hedef değil tahmin
- Ayrıca, ters para ikamesi + güçlü ödemeler dengesi döviz
arz fazlası rezervler artıyor
- Kısa vadeli oynaklığa müdahale
- Uzun dönem denge değerine karışmama
• Piyasalar - Aracılıktan çekilme: Kur faiz riski
Karşı taraf riski
27
Nasıl Bir Para Politikası ? (4)
• TL piyasalarıAPİ, BPP, geç likidite penceresi
• Döviz piyasalarıMB dışında vadeli işlem piyasalarının geliştirilmesi
- TİBOR- SPK, İMKB- BDDK: muhasebe- Maliye Bakanlığı: vergi konusu açıklığı
KİT’ lerin uyum sorunu
28
Enflasyon Hedeflemesi Rejimi
• Güçlü bir çapadır.
• Fiyat istikrarına yönelik Merkez Bankası taahhüdünü güçlü bir biçimde içermektedir.
• Merkez bankasının bütün para politikası araçları, kamuoyuna açıklanmış bulunan enflasyon hedefini gerçekleştirmeye yönelik olarak kullanılacaktır.
• Hedefe yönelik araçların belirlenmesinde, parasal büyüklükler, kurlar da dahil olmak üzere, enflasyon hakkında bilgi içeren diğer tüm veri setleri aynı önemle kullanılacaktır.
29
Enflasyon Hedeflemesi
• 2002 yılı başında geçilecekti ?. Ne oldu ?
– İç konjonktür: Kamu maliyesi baskısı sürdü, enflasyon
yüksek seyretti. Kur, tarım fiyatları
– Dış konjonktür: 11 Eylül, finans piyasalarında yaşanan
belirsizlikler
• Ön koşulları oluştuğunda enflasyon hedeflemesine
geçilecektir.
30
Ön koşullar ?
• Kamu maliyesi baskısının azaltılması• Kamu maliye politikası disiplininin sürmesi• Kurun enflasyon üzerindeki etkisinin zayıflaması ve istikrara
kavuşması• Finansal derinleşme• Geçmişe endeksleme alışkanlıklarından vazgeçilerek, ileriye
dönük endeksleme sistemine geçilmesi. Bu noktada kamu kesimine önemli bir rol düşmektedir.
• Mal ve hizmet piyasalarının göreceli fiyat değişmelerine karşı esnek bir yapıya kavuşması
• Başarı önemli ölçüde diğer politikalarla desteklenmesine bağlıdır.
31
Yasal HazırlıklarTeknik Hazırlıklar
• Yeni yönelim anketleri hazırlanmış, kısa ve orta vadeli tahmin grupları oluşturulmuş enformasyon bazı genişletilmiştir.
• İletişimi artırmak, kamuoyunu bilgilendirmek amacı ile hedeflere, faiz değişikliklerine ve operasyonlara ilişkin halen yapılmakta olan basın duyuruları devam edecek, para politikası raporu adı altında ilki Kasım ayında yayımlanan rapor daha sonra “enflasyon raporu” adı altında dönemsel olarak yayımlanacak ve karar alma süreçlerine ilişkin her türlü bilgiyi içerecektir.
32
T.C. MERKEZ BANKASI
PARA POLİTİKASI UYGULAMALARI
OCAK 2002