tdlc chinhthuc in

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n x©y dùng C«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u

Më ®Çu

1. XuÊt xø dù ¸n

1.1. C«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u trong quy ho¹ch bËc thang

thuû ®iÖn s«ng §µ

S«ng §µ b¾t ®Çu tõ vïng nói Nguþ S¬n (V©n Nam - Trung

Quèc) cã chiÒu dµi 980 km, ch¶y theo híng T©y B¾c - §«ng Nam

®Õn ViÖt Nam vµ nhËp víi s«ng Hång t¹i ViÖt Tr×. ChiÒu dµi s«ng §µ

thuéc l·nh thæ ViÖt Nam lµ 540 km, phÇn l·nh thæ Trung Quèc lµ

440 km.

DiÖn tÝch lu vùc s«ng §µ réng 52.500 km2 (phÇn thuéc l·nh thæ

ViÖt Nam cã diÖn tÝch 27.000 km2, chiÕm 51,4% diÖn tÝch lu vùc, vµ

25.500 km2 thuéc l·nh thæ Trung Quèc), cã chiÒu réng trung b×nh 80

km vµ kÐo dµi 380 km theo híng T©y B¾c - §«ng Nam; ®é cao b×nh

qu©n lu vùc lµ 965 m, ®é dèc s«ng trung b×nh lµ 3,58%. Lßng s«ng

ë thîng lu hÑp, nhiÒu th¸c ghÒnh. ë h¹ lu, lßng s«ng më réng h¬n.

Tæng lîng dßng ch¶y s«ng §µ tÝnh ®Õn Hoµ B×nh lµ 55,6 tû

m3 trong ®ã tæng lîng tÝnh ®Õn biªn giíi ViÖt - Trung lµ 14,8 tû

chiÕm 26,6%. Dßng ch¶y lò s«ng §µ chñ yÕu h×nh thµnh trªn l·nh

thæ ViÖt Nam.

S«ng §µ cã tiÒm n¨ng thuû ®iÖn rÊt lín. Theo b¸o c¸o quy

ho¹ch bËc thang thuû ®iÖn S«ng §µ do C«ng ty T vÊn x©y dùng

®iÖn I lËp vµo th¸ng 7/2002 ®· nghiªn cøu 4 s¬ ®å tæ hîp tõ 10

ph¬ng ¸n khai th¸c bËc thang lu vùc s«ng §µ. Thñ tíng ChÝnh phñ

®· phª duyÖt Quy ho¹ch bËc thang s«ng §µ (v¨n b¶n sè 1320/CP-CN

ngµy 20/10/2002) víi néi dung khai th¸c thuû ®iÖn s«ng §µ theo 3

bËc thang nh sau:

- Hoµ B×nh quy m« c«ng tr×nh cã mùc níc d©ng b×nh thêng

(MNDBT) 115m (®· hoµn thµnh n¨m 1994).

- S¬n La thÊp quy m« c«ng tr×nh cã MNDBT tõ 205-215m trªn

s«ng nh¸nh NËm Mu, tæ hîp B¶n Ch¾t quy m« c«ng tr×nh cã

MNDBT 470m vµ Huéi Qu¶ng quy m« c«ng tr×nh cã MNDBT 370 m.

1


- Lai Ch©u (®o¹n thuéc tuyÕn NËm Nhïn) quy m« cã MNDBT

295m.

XÐt vÒ nhiÒu ph¬ng diÖn: hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, rñi ro sù

cè vì ®Ëp, kh¶ n¨ng t¸i ®Þnh c d©n vïng lßng hå... th× ph¬ng ¸n

quy m« S¬n La thÊp víi MND 205-215m tho¶ m·n ®îc çc yªu cÇu

cña quèc héi ®Æt ra lµ: ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ tæng hîp, gi¶m thiÓu

thiÖt h¹i vµ ®¶m b¶o an toµn h¹ lu cao nhÊt.

1.2. C«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u

C«ng tr×nh thñy ®iÖn (CTT§) Lai Ch©u lµ mét c«ng tr×nh cã

quy m« rÊt lín, dù kiÕn c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 1.200 MW víi nguån

n¨ng lîng ®¹t 4,625 tû KWh. Tæng møc ®Çu t dù kiÕn lµ 27.188,390

tû ®ång.

CTT§ Lai Ch©u cã môc tiªu lµ:

- Ph¸t ®iÖn: Nhµ m¸y sÏ cã 4 tæ m¸y x 300 MW = 1200 MW.

Hµng n¨m sÏ cung cÊp cho hÖ thèng ®iÖn quèc gia lµ 4,625 tû KWh

®iÖn, ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn ®iÖn theo quy ho¹ch ph¸t triÓn

®iÖn lùc giai ®o¹n 2006-2015 xÐt ®Õn triÓn väng n¨m 2025.

- ViÖc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u sÏ gãp phÇn ph¸t triÓn c¬ së h¹

tÇng, kinh tÕ - x· héi cho mét sè huyÖn miÒn nói T©y B¾c, cã ý

nghÜa chÝnh trÞ to lín ®èi víi c«ng t¸c xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, n©ng cao

d©n trÝ, ®oµn kÕt d©n téc cña §¶ng vµ Nhµ níc ViÖt Nam.

- Theo quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, nhiÖm vô chèng lò h¹ du

cña çc bËc thang trªn s«ng §µ víi tæng dung tÝch phßng lò yªu cÇu

lµ 7 tû m3 do 2 CTT§ S¬n La vµ CTT§ Hoµ B×nh ®¶m nhiÖm. BËc

thang trªn cïng lµ thuû ®iÖn Lai Ch©u kh«ng cã nhiÖm vô chèng lò

h¹ du.

1.3. Ph¹m vi vµ ®èi tîng thùc hiÖn §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng

dù ¸n x©y dùng C«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u.

Dù ¸n CTT§ Lai Ch©u ®· ®îc TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam giao

cho Ban qu¶n lý dù ¸n thuû ®iÖn S¬n La lµm chñ dù ¸n vµ tæ chøc

x©y dùng çc dù ¸n, gåm:

- Dù ¸n chÝnh: Dù ¸n ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh do c«ng ty t

vÊn x©y dùng ®iÖn I thùc hiÖn. Dù ¸n nµy bao gåm çc néi dung

chÝnh sau: §iÒu kiÖn khÝ tîng thuû v¨n, nghiªn cøu ®Þa h×nh vµ ®Þa

chÊt c«ng tr×nh thuû n¨ng kinh tÕ n¨ng lîng, çc c«ng tr×nh chÝnh,

2


tæ chøc x©y dùng, ®¸nh gi¸ møc ®é thiÖt h¹i vµ tæng møc ®Çu t s¬

bé .

- Çc dù ¸n hîp phÇn, gåm:

+ Quy ho¹ch tæng thÓ båi thêng, hç trî, t¸i ®Þnh c CTT§ Lai

Ch©u.

+ Dù ¸n ®êng d©y 110KV TuÇn Gi¸o - Thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ

tr¹m biÕn ¸p 110KV thñy ®iÖn Lai Ch©u.

+Dù ¸n hÖ thèng ®êng giao th«ng CTT§ Lai Ch©u.

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng çc dù ¸n hîp phÇn nµy ®· ®îc TËp

®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam vµ Ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y thñy ®iÖn

S¬n La giao cho çc bé phËn chøc n¨ng cña TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt

Nam thùc hiÖn.

V× vËy, Ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y thñy ®iÖn S¬n La lµ c¬

quan chñ ®Çu t chØ ký hîp ®ång víi c¬ quan t vÊn lµ ViÖn §Þa lý thùc

hiÖn §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n chÝnh : §Çu t x©y dùng c«ng

tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u.

Tuy nhiªn, ®Ó cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ t¸c ®éng m«i tr-

êng cña tÊt c¶ çc h¹ng môc ®Çu t x©y dùng CTT§ Lai Ch©u, trong

b¸o ço §TM nµy tæ t vÊn sÏ trÝch dÉn mét sè kÕt qu¶ chÝnh cña viÖc

®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®èi víi çc dù ¸n hîp phÇn.

B¸o ço §TM Dù ¸n ®Çu t x©y dùng CTT§ Lai Ch©u sau khi ®îc

TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam vµ Ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y thñy

®iÖn S¬n La nghiÖm thu sÏ ®îc tr×nh Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng

(TN&MT) thÈm ®Þnh, th«ng qua vµ lµ mét trong nh÷ng hå s¬ ®Ó

tr×nh c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt Dù ¸n ®Çu t x©y dùng

CTT§ Lai Ch©u.

2. C¨n cø ph¸p luËt vµ kü thuËt cña viÖc thùc hiÖn ®¸nh gi¸

t¸c ®éng m«i trêng (§TM)

§Ó lËp b¸o ço §TM dù ¸n CTT§ Lai Ch©u, chóng t«i ®· sö dông

nhiÒu nguån tµi liÖu, sè liÖu cña çc c«ng tr×nh nghiªn cøu liªn

quan ®· cã, ®ång thêi ®· dùa vµo nh÷ng c¨n cø vµ tµi liÖu nghiªn

cøu míi cña çc t vÊn kh¸c trong qu¸ tr×nh lËp b¸o ço nghiªn cøu

kh¶ thi dù ¸n CTT§ Lai Ch©u. Sau ®©y lµ nh÷ng c¨n cø vµ tµi liÖu

®îc sö dông:

3


2.1. Çc c¨n cø ph¸p lý

- LuËt b¶o vÖ m«i trêng 2005 ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy

29/11/2006 vµ cã hiÖu lùc tõ 1/7/2006.

- NghÞ ®Þnh 80/2006/N§-CP ngµy 9/8/2006 cña ChÝnh phñ vÒ

viÖc quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt

b¶o vÖ m«i trêng.

- Th«ng t 08/2006/TT-BTNMT ngµy 8/9/2006 cña Bé TN&MT híng

dÉn vÒ ®¸nh gi¸ m«i trêng chiÕn lîc, ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng vµ

cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng.

- C«ng v¨n sè 1320/CP-CN cña ChÝnh phñ ký ngµy 22/10/2002

göi Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam vÒ viÖc th«ng qua quy ho¹ch

bËc thang s«ng §µ.

- C«ng v¨n sè 400/CP-CN cña ChÝnh phñ ký ngµy 26/3/2004 göi

Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam vÒ viÖc thùc hiÖn c¬ chÕ ®èi víi

çc dù ¸n thuû ®iÖn.

- C«ng v¨n sè 1718CV/EVN-KH ký ngµy 15/4/2004 göi C«ng ty T

vÊn x©y dùng §iÖn I, Ban qu¶n lý dù ¸n thuû ®iÖn S¬n La... vÒ viÖc

lËp BCNCKT, TKKT - TDT çc dù ¸n nhiÖt ®iÖn M«ng D¬ng, thuû ®iÖn

Lai Ch©u vµ thuû ®iÖn Héi Qu¶ng.

- NghÞ ®Þnh sè 21/2008/N § - CP ngµy 28/2/2008 vÒ söa ®æi,

bæ sung mét sè ®iÒu cña nghÞ ®Þnh sè 80/2006/N§ - CP ngµy

9/8/2006 cña chÝnh phñ vÒ viÖc quy ®Þnh chi tiÕt vµ híng dÉn thi

hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt b¶o vÖ m«i trêng.

2.2. Çc tµi liÖu khoa häc, kü thuËt lµm c¨n cø ®¸nh gi¸

- B¸o ço Quy ho¹ch bËc thang thuû ®iÖn trªn s«ng §µ. B¸o ço

chÝnh. C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2002.

- B¸o ço CTT§ Lai Ch©u. §Ò c¬ng kh¶o s¸t ®Þa h×nh, ®Þa

chÊt, thuû v¨n. C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, 5/2004.

- B¸o ço thuyÕt minh chung nghiªn cøu kü thuËt CTT§ Lai

Ch©u cña C«ng ty T vÊn X©y dùng §iÖn I, 5/2005.

- B¸o ço Nghiªn cøu båi l¾ng níc dÒnh hå chøa cña ViÖn KhÝ

tîng - Thuû v¨n, Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng, 11/2004.

- B¸o ço ®iÒu kiÖn khÝ tîng thuû v¨n tËp II, C«ng ty t vÊn x©y

dùng §iÖn I th¸ng 11/2004.

4


- B¸o ço §¸nh gi¸ ®é nguy hiÓm ®éng ®Êt vµ ph©n vïng ®Þa

chÊn CTT§ Lai Ch©u cña ViÖn VËt lý §Þa cÇu, 12/2004.

- B¸o ço §êng vËn t¶i ngoµi c«ng trêng phôc vô x©y dùng

NMT§ Lai Ch©u cña C«ng ty T vÊn thiÕt kÕ ®êng bé, 11/2000.

- B¸o ço KÕt qu¶ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh ®iÒu tra kh¶o cæ häc

vïng ngËp CTT§ S¬n La. ViÖn Kh¶o cæ häc, Trung t©m Khoa häc vµ

Nh©n v¨n Quèc gia, 1998.

- B¸o ço Tæng hîp tµi nguyªn kho¸ng s¶n tØnh Lai Ch©u, n¨m

2003 cña Së c«ng nghiÖp-x©y dùng tØnh Lai Ch©u.

- B¸o ço kÕt qu¶ kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ kho¸ng s¶n vïng hå CTT§ Lai

Ch©u do Liªn ®oµn ®Þa chÊt x¹ hiÕm, Côc ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n

ViÖt Nam thùc hiÖn, 11/2004

- C«ng v¨n tr¶ lêi cña Côc ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n ViÖt Nam sè

912/CV-§CKS-§C ngµy 8/6/2005 vÒ kho¸ng s¶n vïng hå thuû ®iÖn Lai

Ch©u.

- B¸o ço §iÒu tra thiÖt h¹i vïng hå, mÆt b»ng c«ng trêng, quy

ho¹ch tæng thÓ khu t¸i ®Þnh canh, ®Þnh c CTT§ Lai Ch©u. C«ng ty

T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 6/2005.

- B¸o ço Tæ chøc x©y dùng, tËp 6, CTT§ Lai Ch©u. C«ng ty T

vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 6/2005.

- TËp b¶n vÏ tæ chøc x©y dùng. CTT§ Lai Ch©u. C«ng ty T vÊn

x©y dùng §iÖn I, th¸ng 6/2005.

- Çc sè liÖu ®iÒu tra vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi,

çc kÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu ®Êt, níc, thùc vËt, ®éng vËt lu vùc dù

¸n Nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u do ViÖn §Þa lý thùc hiÖn th¸ng

9/2004.

- QuyÕt ®Þnh sè 22/2006/Q§-BTNMT ngµy 18/12/2006 cña Bé

Tµi Nguyªn vµ M«i trêng vÒ viÖc b¾t buéc ¸p dông TCVN vÒ m«i tr-

êng (TCVN 5937-2005 - ChÊt lîng kh«ng khÝ, Tiªu chuÈn chÊt lîng

kh«ng khÝ xung quanh; TCVN 5938-2005 – ChÊt lîng kh«ng khÝ,

Nång ®é tèi ®a cho phÐp cña mét sè chÊt ®éc h¹i trong kh«ng khÝ

xung quanh; TCVN 5939-2005 - ChÊt lîng kh«ng khÝ, Tiªu chuÈn khÝ

th¶i ®èi víi bôi vµ çc chÊt v« c¬; TCVN 5940-2005 - ChÊt lîng kh«ng

khÝ, Tiªu chuÈn khÝ th¶i c«ng nghiÖp ®èi víi mét sè chÊt h÷u c¬;

TCVN 5945-2005 - Tiªu chuÈn th¶i, Níc th¶i c«ng nghiÖp);

5


- QuyÕt ®Þnh sè 35/2002/Q§-BKHCNMT ngµy 25/06/2002 vÒ

viÖc c«ng bè danh môc TCVN vÒ m«i trêng ¸p dông (TCVN 5942-

1995 - ChÊt lîng níc, Tiªu chuÈn chÊt lîng níc mÆt; TCVN 5944-1995 -

ChÊt lîng níc, Tiªu chuÈn chÊt lîng níc ngÇm; TCVN 6772-1995 - ChÊt

lîng níc, Níc th¶i sinh ho¹t cho phÐp; TCVN 6773-1995 - ChÊt lîng níc,

ChÊt lîng níc ngät b¶o vÖ ®êi sèng thuû sinh...).

2.3. Çc tµi liÖu kü thuËt lµm c¨n cø ®Ó ®iÒu chØnh, cËp nhËt b¸o ço §TM CTT§ Lai Ch©u

- B¸o ço ®Çu t x©y dùng CTT§ Lai Ch©u. ThuyÕt minh chung,

C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 10/2006.

- B¸o ço Quy ho¹ch tæng thÓ t¸i ®Þnh c CTT§ Lai Ch©u. B¸o

ço bæ sung, C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007.

- B¸o ço hiÖu chØnh bæ sung hiÖu qu¶ kinh tÕ tµi chÝnh CTT§

Lai Ch©u, C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007.

- B¸o ço tæng møc ®Çu t s¬ bé (hiÖu chØnh vµ bæ sung)

CTT§ Lai Ch©u, C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007.

- TËp b¶n vÏ ®Þa chÊt c«ng tr×nh. CTT§ Lai Ch©u. C«ng ty T

vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 9/2006.

- B¸o ço §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n x©y dùng c«ng

tr×nh thuû ®iÖn S¬n La (®· ®îc chØnh söa theo ý kiÕn cña héi

®ång thÈm ®Þnh ngµy 17/10/2006), th¸ng 7/2007.

3. Tæ chøc thùc hiÖn §TM

3.1. Tæ chøc thùc hiÖn

Chñ dù ¸n ®Çu t CTT§ Lai Ch©u lµ tËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt

Nam. TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam giao tr¸ch nhiÖm lËp b¸o ço vµ

uû quyÒn tr×nh nép b¸o ço lªn Héi ®ång thÈm ®Þnh cña Bé Tµi

nguyªn vµ M«i trêng cho Ban qu¶n lý dù ¸n thuû ®iÖn S¬n La (theo

c«ng v¨n sè 4574/CV-EVN-KHCN&MT ngµy 28/8/2007). V× vËy, b¸o

ço §TM ®îc thµnh lËp díi sù chñ tr× cña Ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y

thuû ®iÖn S¬n La thuéc TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam.

C¬ quan t vÊn lËp b¸o ço §TM lµ ViÖn §Þa lý, ViÖn Khoa häc

vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam víi sù tham gia cña mét sè ViÖn nghiªn cøu

kh¸c nh ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt, ViÖn Khoa häc C«ng

nghÖ ViÖt Nam.

6


- §Þa chØ c¬ quan t vÊn: ViÖn §Þa lý, ViÖn Khoa häc vµ C«ng

nghÖ ViÖt Nam, 18 Hoµng Quèc ViÖt, quËn CÇu GiÊy, Hµ néi

- Ngêi ®øng ®Çu c¬ quan: PGS.TSKH. NguyÔn V¨n C

B¸o ço §TM Dù ¸n CTT§ Lai Ch©u ®îc thµnh lËp theo hîp ®ång t

vÊn sè 72/EVN-ASLA-KH-H§ ký ngµy 13/9/2004 gi÷a Ban qu¶n lý dù ¸n

Nhµ m¸y thuû ®iÖn S¬n La vµ ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN ViÖt Nam.

B¸o ço §TM dù ¸n CTT§ Lai Ch©u ®îc thµnh lËp phï hîp víi çc yªu cÇu

cña nghÞ ®Þnh 175 CP ngµy 18/10/1994 cña ChÝnh phñ vµ ®· ®îc

Ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y thuû ®iÖn S¬n La thuéc Tæng c«ng ty

®iÖn lùc ViÖt Nam nghiÖm thu vµo th¸ng 12/2004. Sau khi chØnh söa

b¸o ço theo kÕt luËn cña héi ®ång, ViÖn §Þa lý ®· giao nép cho Ban

qu¶n lý Dù ¸n thñy ®iÖn S¬n La vµo th¸ng 3/2006. Tuy nhiªn, thùc

hiÖn LuËt B¶o vÖ m«i trêng n¨m 2005 vµ nghÞ ®Þnh sè 80/2006/N§-

CP ngµy 9/8/2006, th«ng t 08/2006/TT-BTNMT ngµy 8/9/2006, Ban

qu¶n lý Dù ¸n thñy ®iÖn S¬n La ®· yªu cÇu c¬ quan t vÊn lËp l¹i b¸o

ço §TM theo cÊu tróc vµ néi dung cña phô lôc 4 trong th«ng t

08/2006, ®ång thêi cËp nhËt vµ hiÖu chØnh sè liÖu trong b¸o ço §TM

theo b¸o ço ®Çu t ®îc hiÖu chØnh vµo th¸ng 10/2006 vµ mét sè b¸o

ço hîp phÇn ®îc hiÖu chØnh vµo th¸ng 7/2007.

§Ó cËp nhËt sè liÖu tríc khi ®¸nh gi¸, chóng t«i ®· tiÕn hµnh

chuyÕn kh¶o s¸t dµi ngµy (th¸ng 9/2004) thu thËp tµi liÖu, sè liÖu

thèng kª, lÊy mÉu ph©n tÝch m«i trêng níc vµ ®Êt trong ph¹m vi lu

vùc hå chøa phÇn l·nh thæ ViÖt Nam, trao ®æi víi çc nhµ qu¶n lý tõ

cÊp tØnh, huyÖn ®Õn x· n»m trong ph¹m vi hå chøa.

T¹i héi nghÞ thÈm ®Þnh b¸o ço §TM dù ¸n CTT§ Lai Ch©u do

Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng tæ chøc vµo th¸ng 10/2007 Héi ®ång ®·

®¸nh gi¸ b¸o ço §TM ®¹t yªu cÇu nhng ph¶i chØnh söa, ®Æc biÖt

cÇn bæ sung sè liÖu vÒ hiÖn tr¹ng m«i trêng míi nhÊt b»ng çch tæ

chøc ®iÒu tra, kh¶o s¸t, lÊy mÉu ph©n tÝch khu vùc dù ¸n. ViÖn §Þa

lý ®· ®îc Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n La ký hîp ®ång bæ sung, cÊp

kinh phÝ vµ ®· thùc hiÖn c«ng viÖc nµy vµo th¸ng 3/2008.

B¶n b¸o ço §TM dù ¸n CTT§ Lai Ch©u nµy ®· ®îc chØnh söa,

bæ sung, cËp nhËt sè liÖu míi theo ®óng yªu cÇu cña Héi ®ång

thÈm ®Þnh vµo th¸ng 10/2007.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, chóng t«i ®· cã sù hîp t¸c chÆt chÏ

víi C«ng ty t vÊn X©y dùng §iÖn I, ®¬n vÞ lËp dù ¸n ®Çu t CTT§ Lai

7


Ch©u díi nhiÒu h×nh thøc nh: trao ®æi thèng nhÊt çc lo¹i sè liÖu

kü thuËt, gi¸ c¶ ®Çu t, di d©n t¸i ®Þnh c, tham kh¶o çc b¸o ço

®¸nh gi¸ chuyªn ngµnh kh¸c trong hå s¬ cña dù ¸n.

3.2. Danh s¸ch nh÷ng ngêi trùc tiÕp tham gia lËp b¸o ço §TM

TT Hä vµ tªn §¬n vÞ c«ng t¸c C«ng viÖc trong b¸o ço §TM

1 KS. Vâ Danh Thuþ Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n La

Cung cÊp tµi liÖu, tham gia viÕt phÇn giíi thiÖu dù ¸n

2 CN. Hoµng Minh HiÕu

Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n La

Tham gia phÇn çc gi¶i ph¸p vµ biªn tËp b¸o ço tæng hîp.

3 Vò V¨n TuÊn Trëng phßng DD-T§C, Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n

La

§¹i diÖn chñ dù ¸n. Cung cÊp tµi liÖu vµ tham gia biªn tËp

b¸o ço §TM

4 Lª V¨n Hïng Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n La

Cung cÊp tµi liÖu vµ tham gia biªn tËp b¸o ço §TM

5 TS. Mai Träng Th«ng

ViÖn §Þa lý Chñ tr× thùc hiÖn, chñ tr× viÕt phÇn kinh tÕ - x· héi, viÕt b¸o ço §TM tæng hîp

6 ThS. Tèng Phóc TuÊn

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o

7 TS. L¹i Huy Anh ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i tr-êng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o

8 ThS. Hoµng Lu Thu Thuû

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn khÝ hËu vµ m«i trêng kh«ng khÝ

9 KS. Vò ThÞ Hßa ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn khÝ hËu vµ m«i trêng kh«ng khÝ

10

TS. NguyÔn LËp D©n

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn m«i trêng níc mÆt

11

TS. Vò ThÞ Thu Lan ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i trêng níc mÆt

12

ThS. Phan ThÞ Thanh H»ng

ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i trêng níc mÆt

13

KS. Ph¹m V¨n Ng¹c ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i trêng níc mÆt

14

ThS. TrÞnh Ngäc TuyÕn

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn m«i trêng níc díi ®Êt (ND§)

15

TS. Lª Thanh T©m ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i tr-êng ND§

16

NCS. §Æng Xu©n Phong

ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i tr-êng ND§

17

KS. NguyÔn B¸ NhuËn

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn m«i trêng ®Êt vµ xãi mßn ®Êt

1 KS. NguyÔn Ngäc ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn m«i tr-

8


8 Anh êng ®Êt, xãi mßn ®Êt19

KS. Huúnh Nhung ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn thùc vËt vµ th¶m thùc vËt

20

KS. NguyÔn ViÕt L-¬ng

ViÖn §Þa lý Tham gia viÕt phÇn thùc vËt vµ th¶m thùc vËt

21

CN. TrÇn ThÞ Thóy V©n

ViÖn §Þa lý Chñ tr× viÕt phÇn hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt

22

CN. Lª Phó Cêng ViÖn §Þa lý Chñ tr× x©y dùng c¸c b¶n ®å GIS

23

CN. Ph¹m ThÞ Lý ViÖn §Þa lý Tham gia hiÖu chØnh b¸o c¸o §TM

24

TS. §ç H÷u Th ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn sinh

vËt

Tham gia viÕt phÇn thùc vËt vµ th¶m thùc vËt

25

TS. Hå Thanh H¶i ViÖn ST&TNSV Chñ tr× viÕt phÇn thñy sinh vËt

26

KS. Ph¹m V¨n M¹ch ViÖn ST&TNSV Tham gia viÕt phÇn thñy sinh vËt

27

TS. NguyÔn V¨n S¸ng

ViÖn ST&TNSV Chñ tr× viÕt phÇn ®éng vËt

9


Ch¬ng 1: m« t¶ tãm t¾t dù ¸n

1.1. Tªn dù ¸n: Dù ¸n x©y dùng C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai

Ch©u

1.2. Chñ dù ¸n: TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam, Bé C«ng Th¬ng

§Þa chØ: 18 TrÇn Nguyªn H·n, quËn Hoµn KiÕm, Hµ

néi

Ngêi ®øng ®Çu: §µo V¨n Hng, Chñ tÞch tËp ®oµn

1.3. VÞ trÝ ®Þa lý cña dù ¸n

CTT§ Lai Ch©u dù kiÕn ®îc x©y dùng trªn s«ng §µ thuéc x·

NËm Hµng huyÖn Mêng TÌ tØnh Lai Ch©u (thuéc tuyÕn NËm Nhïn).

§©y lµ CTT§ bËc cao nhÊt trªn hÖ thèng bËc thang thuû ®iÖn s«ng

§µ, bao gåm 3 CTT§ lín lµ Lai Ch©u, S¬n La vµ Hoµ B×nh.

HuyÖn Mêng TÌ phÝa b¾c gi¸p tØnh V©n Nam Trung Quèc,

phÝa t©y vµ phÝa nam gi¸p huyÖn Mêng Lay, Mêng NhÐ tØnh §iÖn

Biªn, phÝa ®«ng gi¸p huyÖn S×n Hå tØnh Lai Ch©u.

TuyÕn ®Ëp dù kiÕn (tuyÕn NËm Nhïn III) ®Æt t¹i b¶n Mêng

Teng x· NËm Hµng thuéc huyÖn Mêng TÌ cã to¹ ®é 22007’ vÜ B¾c vµ

102057’ kinh §«ng, çch thÞ x· Lai Ch©u kho¶ng 20 km vÒ phÝa

T©y. MÆt b»ng c«ng trêng ®îc bè trÝ ë c¶ 2 bê thuéc ®Þa phËn

hµnh chÝnh x· NËm H»ng. Vïng hå chøa sÏ gåm mét phÇn ®Êt tù

nhiªn cña 8 x·, thÞ trÊn thuéc huyÖn Mêng TÌ: x· NËm H»ng, x· Mêng

M«, Can Hå, thÞ trÊn Mêng TÌ, Bum Të, x· NËm Khao, Mêng TÌ vµ Mï

C¶.

Ph¬ng ¸n chän MND cña C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I lµ 295

m víi MNDBT çch biªn giíi ViÖt - Trung 18 km vµ trong trêng hîp mùc

níc d©ng cao nhÊt do lò còng cßn çch biªn giíi ViÖt - Trung 2 km.

Nh vËy, nh÷ng biÕn ®éng vÒ m«i trêng ë phÇn lu vùc s«ng §µ thuéc

l·nh thæ Trung Quèc sÏ kh«ng ®îc xem xÐt vµ ®a vµo ®¸nh gi¸

trong b¸o ço nµy.

1.4. néi dung chñ yÕu cña dù ¸n

1.4.1. Çc c«ng tr×nh chÝnh vµ c«ng tr×nh phô trî

1.4.1.1. C«ng tr×nh chÝnh

1. TuyÕn n¨ng lîng - Nhµ m¸y thñy ®iÖn

10


- Nhµ m¸y thuû ®iÖn ®îc bè trÝ th¼ng gãc víi çc ®êng dÉn n-

íc çch cöa lÊy níc theo tim c«ng tr×nh lµ 125,0 m. Nhµ m¸y gåm 4

tæ m¸y, c«ng suÊt mçi tæ 300 MW, tuèc bin lo¹i Francis, buång

xo¾n kim lo¹i, kÝch thíc trªn mÆt b»ng : 135 m x 46,7 m, kho¶ng

çch gi÷a çc tim tæ m¸y lµ 26,0 m, chiÒu dµi sµn l¾p gi¸p lµ 26,0

m.

ChiÒu réng gian m¸y lµ 22,7 m, cao tr×nh sµn l¾p m¸y vµ sµn

m¸y lµ 208,8 m. Trong gian m¸y bè trÝ cÇn trôc ®Ó l¾p gi¸p thiÕt

bÞ.

+ Sµn phÝa thîng lu gian m¸y tiÕp gi¸p ®êng èng ¸p lùc cã

chiÒu réng 42,0 m, bè trÝ thiÕt bÞ m¸y biÕn ¸p bao gåm 12 m¸y

biÕn ¸p (vµ 1 m¸y dù phßng) 1 pha 15,75/525 kV vµ çc cét ®Êu nèi

víi tr¹m ph©n phèi 500 kV bªn ngoµi. PhÝa díi sµn nµy bè trÝ çc

phßng ®Æt çc thiÕt bÞ ®iÖn cña nhµ m¸y.

+ Cao tr×nh ®Æt tuèc bin ®îc x¸c ®Þnh tõ mùc níc vËn hµnh

thÊp nhÊt cña nhµ m¸y thuû ®iÖn lµ 193,5 m cao tr×nh ®¸y èng hót

®îc x¸c ®Þnh lµ 173,87 m. Nèi tiÕp èng hót lµ ®o¹n s©n sau dµi 44

m cã ®é dèc 1:3, ®Õn kªnh ra cña nhµ m¸y cã chiÒu réng 107 m vµ

cao tr×nh 190,0 m, dµi theo tim kªnh lµ 300 m.

- Cöa lÊy níc vµo nhµ m¸y ®îc bè trÝ trong phÇn ®Ëp cã chiÒu

dµi theo ®Ønh lµ 105,5m, ng¨n çch gi÷a phÇn ®Ëp - cöa lÊy níc vµ

c«ng tr×nh x¶ s©u lµ phÇn ®Ëp kh«ng trµn cã chiÒu dµi theo ®Ønh

lµ 55 m. Cöa lÊy níc bao gåm 8 cöa, chiÒu réng mçi cöa lµ 10m, cao

tr×nh ngìng ë 250,0 m, bè trÝ trong 4 ph©n ®o¹n, mçi ph©n ®o¹n

gåm 2 cöa vµo. Cöa lÊy níc ®îc bè trÝ hÖ thèng, líi ch¾n r¸c, cöa van

ph¼ng söa ch÷a vµ vËn hµnh víi çc thiÕt bÞ n©ng h¹ b»ng cÇn trôc.

Nèi tiÕp cöa lÊy níc lµ hÖ thèng 4 ®êng èng ¸p lùc b»ng thÐp ®êng

kÝnh 9 m, ®îc ®Æt trªn m¸i h¹ lu cña phÇn ®Ëp - cöa lÊy níc, dÉn níc

vµo çc tuèc bin cña nhµ m¸y thuû ®iÖn.

B¶ng 1.1: Çc th«ng sè chÝnh nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u

TT Th«ng sè & chØ tiªu §¬n vÞ Th«ng sè

1 Qmax m3/s 1.732

2 Hmax M 96,5

3 Hmin M 66,89

4 HtÝnh to¸n M 80,66

5 C«ng suÊt ®¶m b¶o (Nbd) MW 136

11


6 CS l¾p m¸y MW 1200

7 NLTB nhiÒu n¨m (E0) 109kWh 4704

8 Lo¹i nhµ m¸y Sau ®Ëp

9 Sè tæ m¸y Tæ 4

2. C«ng tr×nh x¶ lò

Bè trÝ lßng s«ng bao gåm c«ng tr×nh x¶ mÆt vµ x¶ s©u

- C«ng tr×nh x¶ mÆt bè trÝ trong khèi ®Ëp chiÒu dµi theo tim

®Ëp lµ 78,0 m ë phÇn lßng s«ng bªn ph¶i, 8 khoang x¶ b = 15,0 m.

Cao tr×nh ngìng x¶ lµ 278,0 m. MÆt c¾t ®Ëp kiÓu thùc dông, mòi

phãng ë cao tr×nh 234,4 m tiªu n¨ng b»ng dßng ch¶y phun xa.

- §Ønh ®Ëp trµn ë cao tr×nh 303.0 m ®îc x¸c ®Þnh tõ mùc níc

lò tÝnh to¸n kiÓm tra, chiÒu réng ®Ønh lµ 46,0 m theo çc yªu cÇu

bè trÝ thiÕt bÞ n©ng h¹ vµ giao th«ng. VËn hµnh x¶ lò b»ng cöa van

cung vµ thiÕt bÞ n©ng h¹ thuû lùc.

- C«ng tr×nh x¶ s©u, bè trÝ ë lßng s«ng bªn tr¸i trong khèi

®Ëp cã chiÒu dµi theo tim ®Ëp lµ 78,0 m, gåm 8 lç x¶ kÝch thíc bxh

= 6x8 m, ngìng ë cao tr×nh 235,0 m, mòi phãng ë cïng mòi phãng

cña c«ng tr×nh x¶ mÆt lµ 234,4 m. §Ønh ®Ëp cã chiÒu réng 28,0

m, cao tr×nh 303,0 m vËn hµnh x¶ lò b»ng cöa van cung bè trÝ

trong hµnh lang th©n ®Ëp. ChiÒu cao lín nhÊt cña c«ng tr×nh x¶ lò

lµ 119,0 m. C«ng tr×nh x¶ lò ®îc tÝnh to¸n víi lò P = 0,01% Qmax =

22.259 m3/s vµ kiÓm tra víi lò PMF Qmax = 27.823 m3/s. Kh¶ n¨ng x¶

cña c«ng tr×nh x¶ lò ë mùc níc gia cêng (MNGC) 296,13 m Q =

19.510 m3/s. Kh¶ n¨ng x¶ cña c«ng tr×nh x¶ lò ë mùc níc kiÓm tra

(MNKT) 302,7 m Q = 25.400 m3/s. PhÇn th©n ®Ëp träng lùc c«ng

tr×nh x¶ lò ®îc dù kiÕn chñ yÕu b»ng bª t«ng ®Çm l¨n (RCC), çc

kÕt cÊu mÆt trµn vµ çc phÇn kÕt cÊu máng sö dông bª t«ng ®Çm

rung th«ng thêng.

3. §Ëp kh«ng trµn

PhÇn ®Ëp kh«ng trµn bao gåm : §o¹n 55 m n»m gi÷a c«ng

tr×nh x¶ lò vµ phÇn ®Ëp - cöa lÊy níc, ®o¹n 31,5 m trªn cèng dÉn

dßng thi c«ng vµ ®o¹n nèi tiÕp vai bê ph¶i 166,9 m, ®o¹n nèi tiÕp

vai bê tr¸i 139,7 m.

§Ëp cã kÕt cÊu bª t«ng träng lùc ®Çm l¨n chiÒu réng ®Ønh 12 m,

mÆt c¾t ®Ëp cã d¹ng mÆt thîng lu th¼ng ®øng, mÆt h¹ lu m = 0,8

12


xuÊt ph¸t tõ mÐp thîng lu ®Ønh ®Ëp. ChiÒu cao lín nhÊt cña ®Ëp

kh«ng trµn lµ 113 m.

B¶ng 1.2: Çc th«ng sè cña çc c«ng tr×nh chÝnh nhµ m¸y

thñy ®iÖn Lai Ch©u


I. §Ëp d©ng

1 Lo¹i Bª t«ng träng lùc

2 ChiÒu cao lín nhÊt m 120

II. C«ng tr×nh x¶ lò

1 Qx¶ max m3/s 19.510

2

TÇn suÊt thiÕt kÕ+ X¶ s©u: - Sè lç x¶ (b x h) - Cao ®é ngìng x¶+ X¶ mÆt: - Sè khoang x¶ (b x h) - Cao ®é ngìng x¶

LçM

Khoangm

8 (6 x 8 m)235

4 (6 x17)278

4. Tr¹m ph©n phèi ®iÖn 500KV vµ ph¬ng ¸n ®Êu nèi nhµ m¸y

vµo líi ®iÖn quèc gia.

Tr¹m ph©n phèi ®iÖn 500 KV ®îc bè trÝ trªn sên ®åi bê tr¸i n¬i

cã çc tô thuû nhá c¾t qua phÝa h¹ lu tuyÕn ®Ëp, cã cao tr×nh tù

nhiªn kho¶ng 230-270 m. VÞ trÝ tr¹m thuËn lîi cho viÖc ®Êu nèi tõ nhµ

m¸y ®Õn tr¹m vµ xuÊt tuyÕn cña ®êng d©y 500 KV vÒ tr¹m ph©n

phèi trung t©m cña khu vùc ®Æt t¹i Pi toong - Mêng La - S¬n La (çch

Thuû ®iÖn S¬n La 5 km). Tr¹m cã kÝch thíc trªn mÆt b»ng lµ 230x120

m bè trÝ trªn cïng ®é cao lµ 235,0 m.

Phï hîp víi quy ho¹ch líi ®iÖn khu vùc T©y B¾c, ph¬ng ¸n ®Êu

nèi dù kiÕn nh sau: Toµn bé çc tæ m¸y cña thñy ®iÖn Lai Ch©u

®Òu ph¸t lªn líi ë cÊp ®iÖn ¸p 500KV vµ ®Êu nèi ®Õn thanh çi

500KV cña tr¹m biÕn ¸p 500/220KV S¬n La b»ng 2 m¹ch ®êng d©y

500KV, d©y dÉn sö dông lo¹i ACSR-4x330, cét thÐp.

5. §êng d©y 110 KV TuÇn Gi¸o – Thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m

biÕn ¸p 110KV

Dù ¸n ®Çu t x©y dùng c«ng tr×nh ®êng d©y 110 KV TuÇn

Gi¸o – Thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110KV thñy ®iÖn Lai

Ch©u ®· ®îc Tæng gi¸m ®èc TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam phª

duyÖt theo quyÕt ®Þnh sè 626/Q§-EVN ngµy 14/4/2008. §êng d©y

13


110KV TuÇn Gi¸o – Thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110KV thñy

®iÖn Lai Ch©u n»m trªn 5 huyÖn thuéc 2 tØnh §iÖn Biªn vµ Lai

Ch©u, ®ã lµ: S×n Hå, Mêng TÌ thuéc tØnh Lai Ch©u vµ TuÇn Gi¸o, M-

êng Chµ, thÞ x· Mêng Lay thuéc tØnh §iÖn Biªn.

- §êng d©y 110KV TuÇn Gi¸o – Thñy ®iÖn Lai Ch©u cã cÊp

®iÖn ¸p 110KV víi tæng chiÒu dµi 92,067km, cét thÐp m· kÏm nhóng

nãng. Trªn toµn tuyÕn ®êng d©y cã 278 vÞ trÝ mãng cét, tØnh §iÖn

Biªn cã 213 vÞ trÝ cét vµ tØnh Lai Ch©u cã 75 vÞ trÝ cét. Çc vÞ trÝ

mãng cét chñ yÕu n»m trªn nói cao, ®Þa h×nh phøc t¹p.

- Tr¹m biÕn ¸p 110KV thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc thiÕt kÕ l¾p

®Æt 2 m¸y biÕn ¸p cã c«ng suÊt mçi m¸y lµ 25MVA. PhÝa cao ¸p sö

dông cÊp ®iÖn ¸p 110KV, phÝa trung ¸p sö dông cÊp ®iÖn ¸p 35KV,

phÝa h¹ ¸p sö dông cÊp ®iÖn ¸p 6KV.

TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam vµ ban qu¶n lý dù ¸n nhµ m¸y

thñy ®iÖn S¬n La ®· thùc hiÖn b¸o ço §TM cho dù ¸n nµy. UBND

huyÖn Mêng TÌ (c«ng v¨n sè 82/XN-UBND ngµy 14/5/2008) vµ UBND

huyÖn TuÇn Gi¸o (145/XN-UBND ngµy 13/5/2008) ®· nhÊt trÝ víi néi

dung dù ¸n vµ x¸c nhËn b¶n ®¨ng kÝ cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng cña

chñ dù ¸n.

6. HÖ thèng ®êng giao th«ng.

HÖ thèng ®êng giao th«ng cña CTT§ Lai Ch©u gåm:

1. CÇu Lai Hµ qua S«ng §µ phÝa h¹ lu tuyÕn ®Ëp vµ ®êng giao

th«ng vµo ®Þa ®iÓm x©y dùng thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc thiÕt kÕ

theo quy m« ®êng cÊp IV miÒn nói theo tiªu chuÈn TCVN 4054- 85 (®-

êng tØnh lé 127-tuyÕn tr¸nh ngËp khi x©y dùng thñy ®iÖn S¬n La) víi

tæng chiÒu dµi ®îc x©y dùng lµ 31,6 km.

TØnh lé 127 lµ tuyÕn ®êng giao th«ng huyÕt m¹ch gi÷a huyÖn

Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u víi thÞ x· Mêng Lay, tØnh §iÖn Biªn, dµi 91km

®i qua ®Þa phËn çc huyÖn S×n Hå vµ Mêng TÌ. Dù ¸n x©y dùng cÇu

Lai Hµ vµ ®êng giao th«ng vµo ®Þa ®iÓm x©y dùng thñy ®iÖn Lai

Ch©u nh»m tr¸nh ngËp khi tÝch níc hå thñy ®iÖn S¬n La, t¨ng n¨ng

lùc vËn t¶i hµng hãa phôc vô x©y dùng thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ ph¸t

triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh Lai Ch©u, ®Æc biÖt lµ huyÖn miÒn nói

biªn giíi Mêng TÌ cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n.

14


Dù ¸n ®· ®îc TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam vµ Ban qu¶n lý dù ¸n

nhµ m¸y thñy ®iÖn S¬n La lËp b¸o ço §TM vµ ®· ®îc UBND huyÖn M-

êng TÌ x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng khi triÓn khai

thùc hiÖn cña chñ dù ¸n theo c«ng v¨n sè 96/GXN-UBND ngµy

02/6/2008.

2. §êng giao th«ng trong c«ng trêng cã tæng chiÒu dµi lµ 48,44

km, gåm:

- HÖ thèng ®êng thi c«ng kÕt hîp vËn hµnh (6,4km): lµ çc

tuyÕn ®êng vËn hµnh c«ng tr×nh sau nµy, trong giai ®o¹n thi c«ng

sÏ ®îc sö dông lµm ®êng thi c«ng. HÖ thèng ®êng vËn hµnh bao

gåm :

+ Çc ®êng ®Õn khu vùc tr¹m ph©n phèi ®iÖn vµ ®Õn khu

vùc nhµ m¸y ë çc cao tr×nh 228,5 m vµ 208,5 m

+ §êng ®Õn ®Ønh ®Ëp bê tr¸i vµ bê ph¶i ë cao tr×nh 303,0m

Toµn bé hÖ thèng ®êng vËn hµnh trong khu vùc c«ng tr×nh

®îc nèi vµo ®êng giao th«ng chÝnh ®i vµo thÞ trÊn Mêng TÌ sau nµy

(®êng tr¸nh ngËp cña tØnh lé 127 ®i Mêng TÌ hiÖn nay khi cã Thuû

®iÖn S¬n La). §o¹n ®êng nèi nµy dµi 8 km. Çc ®êng vËn hµnh

trong khu vùc c«ng tr×nh sö dông t¹m thêi trong thêi gian thi c«ng,

sÏ ®îc hoµn chØnh n©ng cÊp sau khi kÕt thóc x©y dùng c«ng tr×nh.

- HÖ thèng ®êng t¹m cè ®Þnh phôc vô thi c«ng (10,44km): lµ

çc tuyÕn ®êng t¹m chØ phôc vô thi c«ng nhng cè ®Þnh trong suèt

qu¸ tr×nh thi c«ng vµ çc ®êng chØ tån t¹i trong tõng thêi k× thi

c«ng vµ chÊm døt nhiÖm vô khi hÕt thêi k× ®ã.

3. HÖ thèng giao th«ng ®Õn tõng ®iÓm , khu T§C: Víi tæng

chiÒu dµi dù kiÕn x©y dùng lµ 61km. Tuy nhiªn, hÖ thèng ®êng

giao th«ng nµy sÏ ®îc lËp b¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng sau

khi cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt Quy ho¹ch tæng thÓ båi thêng, hç trî

T§C dù ¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u cña Thñ tíng ChÝnh phñ.

1.4.1.2. Çc c«ng tr×nh phô trî

1. HÖ thèng cÊp ®iÖn cho c«ng trêng

Trªn c¬ së tæng mÆt b»ng thi c«ng c«ng tr×nh, çc c¬ së

phôc vô thi c«ng, khu nhµ ë c«ng nh©n, khèi lîng x©y l¾p vµ biÖn

ph¸p thi c«ng chñ yÕu ®· tÝnh to¸n nhu cÇu phô t¶i cña c«ng trêng

kho¶ng 25.700 KVA. §iÖn thi c«ng dù kiÕn sÏ ®îc cÊp tõ tr¹m biÕn ¸p

15


110/35 KV Lai Ch©u. Tr¹m nµy sÏ ®îc ®Æt t¹i bê tr¸i, çch tuyÕn

NËm Nhïn 3 kho¶ng 2km vÒ phÝa h¹ lu, l¾p ®Æt 1MBA cã c«ng suÊt

25MVA.

2. HÖ thèng cÊp níc cho c«ng trêng

- Níc sinh ho¹t: CÊp cho sinh ho¹t cña çn bé vµ c«ng nh©n víi

tæng sè kho¶ng 15.900 ngêi trªn c«ng trêng tõ nguån níc ngÇm t¹i

çc giÕng khoan. Tõ çc giÕng khoan sÏ x©y dùng ®êng èng cÊp níc

®Õn çc khu vùc nhµ ë ®Ó cÊp níc vµo çc bÓ chung cho toµn khu

vùc. Trong giai ®o¹n sau sÏ kh¶o s¸t nguån níc tù ch¶y cña çc s«ng

suèi trong khu vùc vµ sÏ quy ho¹ch nguån níc phôc vô sinh ho¹t nh»m

gi¶m chi phÝ.

- Níc kü thuËt: Dù kiÕn lÊy tõ nguån níc tù ch¶y cña çc s«ng

suèi gÇn khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh hoÆc níc b¬m tõ s«ng §µ

hoÆc suèi NËm Nhïn.

3. HÖ thèng th«ng tin liªn l¹c

ViÖc ®¶m b¶o th«ng tin liªn l¹c gi÷a c«ng trêng víi bªn ngoµi

do hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c cña nhµ cung cÊp ®¶m nhiÖm. Tuú

theo nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c tõng giai ®o¹n thi c«ng çc ®¬n vÞ ký

hîp ®ång dÞch vô th«ng tin víi nhµ cung cÊp.

4. Nhµ lµm viÖc vµ khu nhµ ë

Dù kiÕn x©y dùng khu nhµ lµm viÖc cho 267 çn bé víi diÖn

tÝch lµm viÖc phßng lµm viÖc yªu cÇu lµ 1138m2 vµ khu nhµ ë, c«ng

tr×nh c«ng céng cho çn bé c«ng nh©n x©y dùng t¹i khu vùc cöa

suèi NËm Hµng, çch h¹ lu tuyÕn ®Ëp kho¶ng 3km.

1.4.1.3. Hå chøa

1. Lùa chän MNDBT

DiÖn tÝch vµ dung tÝch hå chøa níc øng víi çc mùc níc d©ng

b×nh thêng dù kiÕn nh sau:

- 285 m: diÖn tÝch : 3.034 ha, dung tÝch níc : 869 x 106 m3

- 290 m: diÖn tÝch : 3.428 ha, dung tÝch níc : 1.030 x 106 m3

- 295 m: diÖn tÝch : 3.963 ha, dung tÝch níc : 1.215 x 106 m3

- 300 m: diÖn tÝch : 4.425 ha, dung tÝch níc : 1.424 x 106 m3.

VÊn ®Ò lùa chän MNDBT cã g©y ¶nh hëng ®Õn biªn giíi ViÖt -

Trung hay kh«ng, tÝnh to¸n cña C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I trong

b¸o ço nghiªn cøu kh¶ thi CTT§ Lai Ch©u ®· cho thÊy:

16


- ë MNDBT 295 m, mùc níc d©ng çch biªn giíi 18 km vµ khi cã

níc dÒnh do lò (P=1%) mùc níc d©ng cao nhÊt cßn çch biªn giíi 2

km.

- KiÓm tra víi MNDBT 300 m, mùc níc d©ng çch biªn giíi 8 km

vµ khi cã níc dÒnh do lò (P=1%) mùc níc vît qua biªn giíi ViÖt -

Trung.

Tõ kÕt luËn trªn, kiÕn nghÞ chän MNDBT lµ 295 m, sÏ ®¶m

b¶o:

- Kh«ng ¶nh hëng ®Õn biªn giíi ViÖt - Trung.

- Mùc níc d©ng trªn dßng chÝnh s«ng §µ vÉn ®¶m b¶o hµnh

lang tõ 15-20 km ®Õn biªn giíi ViÖt - Trung, kh«ng “t¹o ®êng thuû”

tõ biªn giíi vµo s©u trong l·nh thæ.

- Khi cã níc dÒnh do lò (P=1%), mùc níc d©ng cao nhÊt kh«ng

lµm ngËp biªn giíi ViÖt - Trung, çch biªn giíi 2km.

- MNDBT ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c«ng tr×nh.

Ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ chän tuyÕn vµ bè trÝ c«ng tr×nh trong

giai ®o¹n nghiªn cøu kh¶ thi lµ ph¬ng ¸n tuyÕn NËm Nhïn III, bè trÝ

nhµ m¸y hë, ®êng dÉn ¸p lùc bê tr¸i.

B¶ng 1.3: Çc th«ng sè cña hå chøa c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai

Ch©u


I VÞ trÝ x©y dùng

- Trªn s«ng §µ

- HuyÖn, tØnhMêng TÌ, Lai Ch©u

II Thñy v¨n

1 DiÖn tÝch lu vùc km2 26.000

2 Qtb nhiÒu n¨m m3/s 854

3 Wtb nhiÒu n¨m 109m3 26,8

4 Q (P=0.01%) m3/s 22.259

5 Q (P=0.1%) m3/s 15.075

6 Q (P=1%) m3/s 11.974

7 Q (P=5%) m3/s 9.677

8 Q (P=10%) m3/s 8.623

9Lò lín nhÊt cã thÓ x¶y ra (PMF) m3/s 27.823

III Hå chøa

1 ChÕ ®é ®iÒu tiÕt Ngµy

17


2 MNDBT m 295

3 MNGC (øng víi lò 0,01%) m 296,13

4 MNKT (øng víi lò PMF) m 302,7

5 MNC m 270

6 Wtoµn bé 106m3 1.215

7 Whi 106m3 711

8 Wchèng lò 106m3 0

9 F mÆt hå øng víi MNDBT km2 39,63

2. TiÕn ®é tÝch níc hå chøa

- Tríc th¸ng XI/2009: X¶ níc qua lßng s«ng tù nhiªn. Mùc níc nh

trung b×nh nhiÒu n¨m (xem b¶ng 3.15)

- Tõ th¸ng XI/2009 ®Õn th¸ng VIII/2013 dÉn dßng thi c«ng qua

cèng. T¹i khu vùc thi c«ng kh«ng cã níc ë cao ®é ®¸y s«ng lµ 191,5

m.

- Tõ th¸ng IX/2003 tÝch níc trong hå chøa ®Õn mùc 275 m .

- Tõ 2004 tÝch níc ®Õn MNDBT ®Õn 295 m.

3. ChÕ ®é vËn hµnh

Chèng lò hÖ thèng s«ng §µ do c¸c c«ng tr×nh Hoµ B×nh vµ

S¬n La ®¶m nhiÖm. CTT§ Lai Ch©u chØ lµm nhiÖm vô ph¸t ®iÖn lµ

chñ yÕu vµ vËn hµnh theo chÕ ®é ®iÒu tiÕt ngµy. Giai ®o¹n lËp

b¸o c¸o ®Çu t c«ng tr×nh cha lËp quy tr×nh vËn hµnh. Tuy nhiªn, cã

thÓ x¸c ®Þnh c«ng tr×nh lµm viÖc nh sau:

Cuèi mïa lò, hå chøa tÝch níc ®Õn ®é cao 295 m. Sau mïa mò,

lu lîng vµo hå thêng nhá h¬n lu lîng ph¸t ®iÖn. C¨n cø yªu cÇu cña

phô t¶i vµ lu lîng vµo hå ®Ó ®iÒu ®é ph¸t ®iÖn thÝch hîp. Trong

thêi gian nµy mùc níc hå sÏ gi¶m dÇn ®Õn mùc níc chÕt 270 m.

Khi mùc níc hå ®Õn mùc níc chÕt c«ng tr×nh ph¸t ®iÖn theo l-

u lîng ®Õn.

1.4.2. HÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ

1.4.2.1. HÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ

HÖ thèng thiÕt bÞ ®îc l¾p ®Æt bao gåm: thiÕt bÞ c¬ khÝ,

thuû lùc, thuû c«ng vµ thiÕt bÞ kü thuËt ®iÒu khiÓn. Tæng träng l-

îng l¾p ®Æt lµ 11.705,16 tÊn (víi ph¬ng ¸n MNDBT 295 m, MNC 270

m, c«ng suÊt l¾p m¸y 1200 MW, b¶ng 1.4).

B¶ng 1.4: B¶ng liÖt kª thiÕt bÞ thuû lùc chÝnh vµ phô

18


(Ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ)

TT Tªn thiÕt bÞ Th«ng sè chÝnh§¬n vÞ

Sè lîng

Khèi lîng (TÊn)Ghi chó§¬n

vÞToµn bé

1 2 3 4 5 6 7 8A ThiÕt bÞ thuû lùc chÝnh

1 Tua binFrancis; Htt=80.66m; Nt=304,569 MW;

bé 04 892,6 3570,4

2§iÒu tèc (thiÕt bÞ dÇu ¸p lùc, m¸y ®iÒu tèc)

¸p lùc dÇu 6,3MPa §iÖn - kü thuËt sè

bé 04 20 80

3M¸y ph¸t ®iÖn ®ång bé ba pha

N=300MW; U=15,75Kv; cos=0,9;

bé 04 1722,8 6891,2

4HÖ thèng kÝch thÝch

bé 04 25 100

Céng: 10641.6 (TÊn) B ThiÕt bÞ phô tæ m¸yB1 HÖ thèng tho¸t níc tæ m¸y

1Tæ m¸y b¬m ly t©m

Q=800m3/h,H=50m

bé 03 3 9


Q=20m3/h,H=50m

bé 02 0,5 1

3 Phô tïng ®êng èng l« 01 70 70Céng: 80,0 (TÊn)

B2 HÖ thèng tiªu níc rß rØ nhµ m¸y thuû ®iÖn


Q=75m3/h,H=45m

bé 04 1 4

2 Phô tïng ®êng èng l« 01 36 31Céng: 35 (TÊn)

B3 HÖ thèng níc lµm m¸t tæ m¸y1 ERECTOR bé 08 2 162 ThiÕt bÞ läc níc bé 12 0,5 63 Phô tïng ®êng èng l« 01 158 158

Céng: 180 (TÊn)B4 HÖ thèng níc lµm m¸t m¸y biÕn ¸p

1 ThiÕt bÞ läc níc Bé 08 0,5 42 Phô tïng ®êng èng l« 01 126 126

Céng: 130 (TÊn)B5 HÖ thèng khÝ nÐn

1 Tæ m¸y nÐn khÝQ=12m3/ph-6.3MPa

bé 02 5 10

2 Tæ m¸y nÐn khÝQ=10m3/ph-0.8MPa

bé 02 3 6

3B×nh khÝ nÐn cao ¸p

V=5m3, p=6.5MPa

c¸i 06 3,5 21

4 B×nh khÝ nÐn h¹ ¸pV=5m3, p=0.8MPa

c¸i 03 2 6

19


TT Tªn thiÕt bÞ Th«ng sè chÝnh§¬n vÞ

Sè lîng

Khèi lîng (TÊn)Ghi chó§¬n

vÞToµn bé

1 2 3 4 5 6 7 85 Phô tïng ®êng èng l« 01 62 62

Céng: 105 (TÊn)B6 HÖ thèng dÇu

1ThiÕt bÞ lµm s¹ch dÇu

bé 02 8 16

2 Thïng dÇu V=35m3 çi 06 8 483 Thïng dÇu V=5m3 çi 02 3 64 Thïng dÇu V=3m3 çi 02 1,5 35 Phô tïng ®êng èng l« 01 82 82

Céng: 155 (TÊn)B7 HÖ thèng ®o lêng thuû lùc

1 Çc thiÕt bÞ ®o l« 01 2 22 Gi¸ g¸ l¾p l« 01 8 8

Céng: 10 (TÊn)B8 HÖ thèng phßng ch¸y

1 ThiÕt bÞ l« 01 25 252 Phô tïng ®êng èng l« 01 35 35

Céng: 60 (TÊn)B9 Xëng söa ch÷a c¬ khÝ

1 Çc m¸y c«ng cô l« 01 85 852 VËt t dù phßng l« 01 35 35

Céng: 120 TÊnB10 VÖ sinh c«ng nghiÖp vµ m«i trêng

1Th«ng giã ®iÒu hoµ kh«ng khÝ

l« 01 20 20

2 Xö lÝ níc th¶i l« 01 25 25Céng: 45,0 TÊn

B11 VËt t phô tïng thay thÕ kh¸c1 VËt t l« 01 80 802 Phô tïng l« 01 64.16 64.16

Céng: 144.16 (TÊn)Tæng B: 1064.16 (TÊn)

Céng A + B: 11705.16 (TÊn)

1.4.2.2. Ph¬ng ph¸p thi c«ng

1. §Ëp chÝnhTrong ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ, kÕt cÊu ®Ëp chÝnh ®îc chän

chÝnh lµ kÕt cÊu ®Ëp bª t«ng träng lùc. §©y lµ d¹ng thi c«ng bª t«ng

khèi lín, thêi gian hoµn thµnh x©y dùng phô thuéc vµo cêng ®é thi

c«ng bª t«ng ®Ëp. Dù ¸n ®· kiÕn nghÞ chän c«ng nghÖ thi c«ng

®Ëp bª t«ng träng lùc thñy ®iÖn Lai Ch©u theo c«ng nghÖ ®Çm

l¨n.

20


2. §µo ®Êt

- T¹i çc khu vùc cã tÇng ®µo lín sö dông m¸y ®µo 2.5÷4.6m3

xóc trùc tiÕp lªn « t« chuyÓn ra b·i th¶i.

- §µo ®Êt ë çc ®êng thi c«ng sÏ dïng m¸y ñi do chiÒu dµy tÇng

®µo kh«ng lín vµ cã thÓ th¶i gÇn.

3. §µo ®¸ hë

§îc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p khoan næ, bèc xóc vËn chuyÓn

ra b·i tr÷ ®Ó sö dông hoÆc ra b·i th¶i. Sö dông çc ph¬ng ph¸p

khoan næ:

- Khoan næ lín víi ®êng kÝnh lç khoan ®Õn 105 mm.

- Khoan næ nhæ víi ®êng kÝnh lç khoan ®Õn 56 mm, ®îc sö

dông trong ph¹m vi 2m s¸t ®¸y vµ m¸i hè cña mãng c«ng tr×nh bª

t«ng.

- Khoan næ ®êng viÒn víi ®êng kÝnh lç khoan ®Õn 105 mm,

bíc khoan a= 0.7m t¹i nh÷ng vÞ trÝ hè mãng.

4. Xö lý çc ®øt g·y khe nøt

Çc ®øt g·y, khe nøt trªn mÆt ®¸ sau khi ®µo lµ nÒn c«ng

tr×nh bª t«ng ph¶i ®îc ®µo më réng ®Ó t¹o m¸i cã ®é dèc 4:1

hoÆc tho¶i h¬n däc theo khe ®øt g·y, c¹y dän hÕt ®¸ lßng rêi ®Õn

®é s©u kh«ng nhá h¬n 2 lÇn chiÒu réng ®øt g·y, khe nøt, sau ®ã

®îc lÊp ®Çy b»ng bª t«ng ®Õn ®é cao mÆt nÒn thiÕt kÕ.

5. §µo ngÇm

§µo ®¸ ngÇm ®îc tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p khoan næ th«ng

thêng. §¸ ®µo ®êng hÇm dÉn níc ®îc chuyÓn ra ngoµi qua phÇn

hÇm ®· ®µo. Trong qu¸ tr×nh ®µo ngÇm, t¹i çc vÞ trÝ cã ®øt g·y,

s¹t lë ... ®êng hÇm ®îc gia cè b»ng khung thÐp h×nh, khoan nÐo ...

6. C«ng t¸c bª t«ng

- Khèi lîng bª t«ng thêng hë ®îc thi c«ng b»ng ph¬ng ph¸p

th«ng thêng: Trén b»ng tr¹m trén cè ®Þnh, vËn chuyÓn b»ng xe

chuyÓn– trén, ®æ b»ng cÇn trôc hoÆc m¸y b¬m .

- Bª t«ng ngÇm ®îc ®æ b»ng m¸y b¬m víi cèt pha trît.

- Bª t«ng ®Çm l¨n ®îc s¶n xuÊt b»ng m¸y trén liªn tôc ®Æt t¹i

tr¹m trén bª t«ng ®Çm l¨n, çch h¹ lu tuyÕn ®Ëp kho¶ng 200m trªn

®é cao 235 m. Tõ tr¹m trén, hçn hîp bª t«ng ®Çm l¨n ®îc chuyÓn

®Õn çc thïng bª t«ng cë lín ®Æt ë bê tr¸i vµ bê ph¶i ®Ëp b»ng çc

21


hÖ thèng b¨ng t¶i. Tõ vÞ trÝ thung phÔu sö dông « t« tù ®æ vËn

chuyÓn hçn hîp bª t«ng ®Çm l¨n ®Õn çc b·i ®¾p. T¹i b·i ®¾p sÏ sö

dông m¸y ñi ®Ó san thµnh líp cã chiÒu dµy kho¶ng 35 cm, sau ®ã

®îc ®Çm b»ng m¸y ®Çm rung b¸nh thÐp tr¬n.

7. Khoan phun gia cè nÒn ®Ëp

C«ng t¸c khoan phun gia cè nÒn ®îc tiÕn hµnh xen kÏ gi÷a çc

®ît thi c«ng, ngay sau khi ®æ líp bª t«ng ®¸y ®Ëp vµ ®îc thùc hiÖn

b»ng çc m¸y khoan tù hµnh cã tÇm khoan phï hîp, tèc ®é nhanh.

8. C«ng t¸c khoan phun chèng thÊm vµ khoan tho¸t níc

§îc thùc hiÖn b»ng çc m¸y khoan sö dông khÝ nÐn hoÆc m¸y

khoan tù hµnh. Sau khi khoan xong çc lç khoan phôt tiÕn hµnh Ðp

níc kiÓm tra ®Ó x¸c ®Þnh lîng mÊt níc díi nÒn, lµm c¬ së ®Ó x¸c

®Þnh nång ®é dung dÞch phôt. C«ng t¸c phôt xi m¨ng chèng thÊm

vµ nÒn ®Ëp ®îc thùc hiÖn tõng ®o¹n phôt dµi 5 m vµ tïy thuéc bµo

hè khoan, ph¶i thùc hiÖn theo 2 ph¬ng ph¸p: Phôt tõ trªn xuèng vµ

díi lªn b»ng çc thiÕt bÞ phôt xi m¨ng chuyªn dïng.

1.4.3. ThiÕt bÞ phôc vô thi c«ng bª t«ng

Do c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u lµ mét c«ng tr×nh cã

chiÒu cao ®Ëp rÊt cao (130m) vµ c«ng suÊt nhµ m¸y lín (1.200MW)

nªn trong x©y dùng dù kiÕn sÏ sö dông çc thiÕt bÞ n©ng tiªn tiÕn

nh:

- CÇn trôc b¨ng t¶i MD 2200 Top belt 30 chiÒu cao n©ng tíi

185m, tÇm víi lín nhÊt 105 m.

- CÇn trôc MD 1400 víi chiÒu cao n©ng tíi 107m, tÇm víi lín

nhÊt 80m.

- CÇn trôc MD 900 víi chiÒu cao n©ng tíi 107m, tÇm víi lín nhÊt

70 m.

1.4.4. Nguyªn vËt liÖu x©y dùng

• VËt liÖu x©y dùng:

- VËt liÖu ®Êt dÝnh ®îc lÊy tõ 2 má. Má ®Êt dÝnh sè 1 n»m ë

bê ph¶i suèi NËm Nhïn, çch tuyÕn c«ng tr×nh ë phÝa h¹ du 2-

2,5km, cã diÖn tÝch khai th¸c 0,35 km2. ChÊt lîng cña ®Êt ®¶m b¶o

kü thuËt cho viÖc sö dông ®¾p ®Ëp ®Êt. Má ®Êt dÝnh sè 2 ë bê

ph¶i çch tuyÕn ®Ëp 3 kho¶ng 3 km vÒ phÝa h¹ lu. ChÊt lîng ®¶m

22


b¶o cho c«ng viÖc sö dông lµm vËt liÖu ®¾p ®Ëp, lµm nâi chèng

thÊm.

- VËt liÖu çt sái: Gåm b·i cuéi sái lÉn çt ë Ch¨n Na, n»m ë bê

ph¶i s«ng NËm Na, çch tuyÕn c«ng tr×nh 4km. Çt dïng ®Ó x©y

dùng c«ng tr×nh lµ çt xay tõ má ®¸ sè 1.

- VËt liÖu ®¸ cøng: Má ®¸ sè 1 (má ®Êt dÝnh sè 1) sau khi

bãc líp ®Êt dÝnh sÏ sö dông ®Ó khai th¸c ®¸. Má cã chÊt lîng ®¸

®¶m b¶o cho viÖc xay nghiÒn lµm d¨m bª t«ng, xay çt, ®¸

x©y...bÒ dµy bãc bá trung b×nh 20-22 m.

• B·i th¶i x©y dùng

X©y dùng 3 b·i th¶i. B·i th¶i 1 cã diÖn tÝch 10,20 ha ®Æt ë bê

tr¸i, çch ®Ëp gÇn 1630 m ®Õn ®é cao ®Õn 300 m; b·i th¶i 2 cã

diÖn tÝch 3,49 ha ®Æt ë bê ph¶i çch ®Ëp gÇn 620 m ®Õn ®é cao

300 m. Hai b·i th¶i nµy ®Òu ®îc ®Æt ë tríc ®Ëp. B·i th¶i sè 3 cã

diÖn tÝch 12,58 ha ®Æt ë bê ph¶i sau ®Ëp vµ çch ®Ëp 1,5-2 km

®Õn ®é cao 260m. ChÊt th¶i x©y dùng khi ®a ®Õn çc b·i th¶i nµy

sÏ dïng çc biÖn ph¸p san ñi ®Çm l¨n nªn kh«ng ¶nh hëng ®Õn bê

s«ng vµ chÊt lîng níc.

1.4.5. Khèi lîng thi c«ng

Theo sè liÖu tÝnh to¸n trong dù ¸n ®Çu t cña c«ng ty T vÊn

x©y dùng ®iÖn I, khèi lîng c«ng tr×nh chÝnh theo ph¬ng ¸n kiÕn

nghÞ (MND 295 m) gåm: ®µo ®Êt ®¸: 8,652 triÖu m3, ®æ bª t«ng

çc lo¹i: 2,72 triÖu m3, cèt thÐp: 49.227 tÊn, khoan phun: 79,73 m3

(xem chi tiÕt ë b¶ng 1.5 )

B¶ng 1.5: Khèi lîng thi c«ng chÝnh c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai

Ch©u

TT Th«ng sè & chØ tiªu §¬n vÞ Th«ng sè 1 §µo ®Êt ®¸ 103m3 8.692

- §µo ®Êt 103m3 2.519- §µo ®¸ 103m3 6.173

2 §¾p ®Êt ®¸ 103m3

3 Bª t«ng çc lo¹i 103m3 2.7834 Khoan phôt xi m¨ng 103md 71,65 ThiÕt bÞ c«ng nghÖ 103tÊn 31,112

1.4.6. TiÕn ®é thi c«ng

Dù ¸n dù kiÕn sÏ ®îc thùc hiÖn tõ n¨m 2009-2015, trong ®ã

23


1. Giai ®o¹n chuÈn bÞ: 2007-2008: Thi c«ng çc h¹ng môc phô trî vµ nhµ ë, ®êng trong vµ ngoµi c«ng trêng, tiÕn hµnh ®µo hè mãng ®ît mét cña c«ng tr×nh chÝnh.

2. X©y dùng c«ng tr×nh: 6 n¨m (2009-2014)

- Khëi c«ng: QuÝ IV/2009.

+Trong n¨m 2009: Hoµn thµnh c¬ b¶n c«ng t¸c ®µo hè mãng, cöa lÊy níc, ®Ëp kh«ng trµn, tiÕp tôc ®µo hè mãng nhµ m¸y thuû ®iÖn.

+ Trong n¨m 2010: Thi c«ng ®Ëp kh«ng trµn bê tr¸i, cöa lÊy n-íc ®Õn ®é cao 245 m, thi c«ng bª t«ng ®Ëp kh«ng trµn bê ph¶i. §Çu quý III b¾t ®Çu thi c«ng bª t«ng nhµ m¸y thuû ®iÖn. Thùc hiÖn lÊp s«ng hoµn toµn vµo cuèi n¨m 2010.

+ N¨m 2011: TiÕn hµnh ®µo mãng ®Ëp trµn lßng s«ng ph¶i, khoan phun gia cè nÒn, ®æ bª t«ng ®¸y mãng. Thùc hiÖn c«ng t¸c ®æ bª t«ng ®Çm l¨n. Sau khi ng¨n s«ng hoµn thiÖn ®ª quai thîng lu theo mÆt c¾t thiÕt kÕ, hoµn thµnh çc h¹ng môc c«ng tr×nh kh¸c nh, cöa lÊy níc, nhµ m¸y thuû ®iÖn.

+ N¨m 2012: Thi c«ng bª t«ng ®Ëp trµn phÇn lßng s«ng. T¹i cöa lÊy níc vµ nhµ m¸y thuû ®iÖn b¾t ®Çu c«ng t¸c l¾p ®Æt thiÕt bÞ.

+ N¨m 2013: Thi c«ng bª t«ng t¹i ph©n ®o¹n x¶ mÆt lªn trªn ®é cao 278m ®Ó ®¶m b¶o ®é cao chèng lò. TiÕn hµnh th¶ çc cöa van thi c«ng, tÝch níc lu lîng dßng dÉn thi c«ng. Hoµn thµnh thi c«ng cöa lÊy níc theo thiÕt kÕ. Ch¹y tæ m¸y sè 1.

+ N¨m 2014: Hoµn chØnh toµn bé phÇn x©y dùng c«ng tr×nh. Çc tæ m¸y cßn l¹i ®îc lÇn lît ®a vµo vËn hµnh çch nhau 4 th¸ng. Hoµn thµnh toµn bé nhµ m¸y vµo quý IV n¨m 2014.

1.5. Tæ chøc qu¶n lý vËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn

Tæ chøc qu¶n lý vËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn gåm 2 bé phËn: bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ bé phËn gi¸n tiÕp.

NhiÖm vô cña çc bé phËn

Bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt

- VËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn s¶n xuÊt ®iÖn n¨ng theo chÕ ®é 4 ca liªn tôc.

- Thùc hiÖn c«ng t¸c b¶o dìng di tu thêng xuyªn vµ ®Þnh kú çc thiÕt bÞ c«ng nghÖ cña c«ng tr×nh thuû c«ng vµ nhµ m¸y thuû ®iÖn.

24


- Gi¸m s¸t c«ng tr×nh thuû c«ng, ph¸t hiÖn vµ söa ch÷a nh÷ng h h¹i nhá cña c«ng tr×nh, nhµ xëng do ma lò g©y ra.

Bé phËn gi¸n tiÕp

- Qu¶n lý toµn bé nh©n sù trùc tiÕp s¶n xuÊt vµ gi¸n tiÕp.

- B¶o qu¶n vµ cung øng vËt t, phô tïng vµ çc nhu cÇu thiÕt yÕu kh¸c cho c«ng t¸c vËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn, thiÕt bÞ c«ng nghÖ c«ng tr×nh thuû c«ng vµ söa ch÷a nh÷ng h h¹i cña c«ng tr×nh, nhµ xëng do ma lò g©y ra.

- Ch¨m lo ®êi sèng vËt chÊt,tinh thÇn cho mäi çn bé c«ng nh©n viªn cña nhµ m¸y.

- B¶o vÖ cña c¶i vËt t cña nhµ níc. B¶o ®¶m an toµn cho nhµ m¸y vµ c«ng tr×nh ®Ó s¶n xuÊt, tr¸nh mäi x©m h¹i tõ bªn ngoµi.

Biªn chÕ nh©n sù trong tæ chøc qu¶n lý vËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn

L·nh ®¹o: 04 ngêi

01 Gi¸m ®èc (Phô tr¸ch chung)

02 Phã gi¸m ®èc (Phô tr¸ch kü thuËt)

01 Phã gi¸m ®èc (Phô tr¸ch tæ chøc, ®êi sèng)

Bé phËn trùc tiÕp s¶n xuÊt: 154 ngêi

Bé phËn gi¸n tiÕp: 109 ngêi

Tæng sè çn bé c«ng nh©n viªn nhµ m¸y: 267 ngêi.

25


B¶ng 1.6: Khèi lîng c«ng t¸c chÝnh ph¬ng ¸n bè trÝ c«ng tr×nh kiÕn nghÞ

TuyÕn III, MNDBT= 295.00 m, MNC= 270.00 m; N=1200.00 MW; 4x300MW

Nhµ m¸y hë bê tr¸i; §êng èng ¸p lùc)

TT Tªn c«ng viÖc §¬n vÞ

§Ëp kh«ng

trµn tr¸i

§Ëp kh«ng

trµn ph¶i

CLN+Kªnh vµo

NM+Kªnh x¶

TuyÕn trµn

Tr¹m OPY Kªnh dÉn thi c«ng

Tæng

1 §µo ®Êt ®¸ 103 m3 937,10 742,90 616,83 2738,86 553,37 875,77 2187,35 8652,18 §Êt líp edQ 103 m3 70,00 58,61 42,90 122,93 4,33 94,10 202,30 595,17 §Êt líp IA1 103 m3 422,33 121,69 67,24 334,81 16,38 574,82 386,52 1923,78 §¸ phong ho¸ líp IA2 103 m3 150,96 122,75 138,19 218,63 65,93 133,59 467,77 1297,81 §¸ phong ho¸ líp IB 103 m3 266,58 389,35 190,99 466,40 356,13 60,25 793,55 2523,24 §¸ cøng líp IIA 103 m3 27,24 50,50 162,25 1155,00 110,61 13,01 335,63 1854,24 §¸ cøng líp IIB 103 m3 15,26 441,10 1,58 457,94

2 §µo ®¸ ngÇm 103m3 39,93 39,933 Bª t«ng hë 103m3 433,24 430,13 350,93 420,45 1049,73 59,79 2744,27

Bª T«ng M30 103m3 277,68 277,68Bª t«ng M25 103m3 203,50 420,45 59,79 683,74Bª T«ng M20 103m3 97,21 95,75 26,40 95,47 314,83RCC 103m3 336,03 334,38 121,03 676,58 1468,02

4 Bª t«ng ngÇm 103m3 6,85 31,86 38,71Bª T«ng M25 103m3 6,85 6,85Bª T«ng M20 103m3 31,86 31,86

5 Cèt thÐp hë TÊn 10175,00 21022,50 13884,20 2989,50 48071,20Cèt thÐp trong bª t«ng TÊn 10175,00 21022,50 13884,20 2989,50 48071,20

6 Cèt thÐp ngÇm TÊn 205,50 950,40 1155,90Cèt thÐp trong bª t«ng TÊn 205,50 950,4 1155,90

7 Khoan phun 103m 12,07 13,45 9,80 12,91 19,30 4,14 71,66 Khoan phun chèng thÊm 103m 6,37 7,10 5,19 10,26 2,26 31,18 Khoan phun gia cè 103m 5,71 6,35 4,61 9,04 1,88 27,58 Khoan phun gia cè §.hÇm 103m 12,91

8 Khoan neo §.hÇm 103m 8,07 8,07

26


9 ThiÕt bÞ c«ng nghÖ T 31.112- C¬ khÝ thuû lùc - 11.705- C¬ khÝ thuû c«ng - 16.436- ThiÕt bÞ ®iÖn - 2971,0

27


1.6. Tæng møc ®Çu t s¬ bé ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ

Tæng hîp Tæng møc ®Çu t

C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u

Ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ: MND = 295 m; Nlm = 1200 MW

(C¬ cÊu tæng hîp theo TT.05/2007/TT-BXD ngµy 25/7/2007 cña Bé X©y dùng)

(§¬n vÞ tÝnh: TriÖu VN§)

TT Danh môc vènGi¸ trÞ

tríc thuÕThuÕ VAT

Gi¸ trÞ sau thuÕ

I Chi phÝ x©y dùng 11.714.429 1.171.443 12.885.872II Chi phÝ thiÕt bÞ 5.101.980 103.882 5.205.862III Chi phÝ båi thêng gi¶i

phãng mÆt b»ng, t¸i ®Þnh c, m«i trêng

2.153.820 177.273 2.331.057

IV Chi phÝ qu¶n lý dù ¸n 90.348 90.348V Chi phÝ t vÊn ®Çu t x©y

dùng648.373 62.013 746.385

VI Chi phÝ kh¸c 7.729.900 15.809 7.745.710VI.1 Chi phÝ kh¸c 316.447 15.809 332.257VI.2 L·i vay 7.413.453 7.413.453VII Dù phßng 5.015.349 382.596 5.397.945VII.1

Dù phßng do yÕu tè khèi l-îng c«ng viÖc ph¸t sinh (5%)

1.003.070 76.519 1.079.589

VII.2

Dù phßng do yÕu tè trît gi¸ (10%)

4.012.279 306.077 4.318.356

Tæng céng 32.490.199 1.912.980 34.403.180

(Nguån: Dù ¸n “CTT§Lai Ch©u” C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I)Ghi chó:- L·i vay trong thêi gian x©y dùng ®îc x¸c ®Þnh qua c©n

b»ng tµi chÝnh víi vèn tù cã cña chñ ®Çu t lµ 30%,

- Vay th¬ng m¹i lµ 70%

28


Ch¬ng 2: ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i trêng vµ kinh tÕ - x· héi

2.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn

2.1.1. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt

CÊu tróc ®Þa chÊt hiÖn t¹i vµ thµnh phÇn th¹ch häc cña nã lµ

sù ph¶n ¶nh hÖ qu¶ cña çc ho¹t ®éng ®Þa chÊt trong qu¸ khø, ®îc

g¾n kÕt trong mèi t¬ng t¸c gi÷a çc quyÓn theo c¶ trôc kh«ng gian

vµ thêi gian. V× vËy, khi thùc hiÖn nh÷ng nghiªn cøu nµy sÏ gãp

phÇn x¸c ®Þnh xu thÕ vËn ®éng trong líp vá ®Þa lý vµ t¹o tiÒn ®Ò

thuËn lîi h¬n trong quy ho¹ch vµ sö dông l·nh thæ nãi chung vµ nhÊt

lµ ®èi víi CTT§ Lai Ch©u nãi riªng.

§Æc ®iÓm ®Þa chÊt t¹i khu vùc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u cÇn

®îc xem xÐt trªn c¬ së ph©n tÝch tæng thÓ vÒ cÊu tróc vµ kiÕn t¹o

cña Lai Ch©u nãi riªng vµ MiÒn kiÕn t¹o T©y b¾c ViÖt Nam nãi

chung, víi nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:

2.1.1.1. CÊu tróc ®Þa chÊt vµ thµnh phÇn th¹ch häc

N»m trong MiÒn kiÕn t¹o T©y B¾c, lu vùc lßng hå thuû ®iÖn

Lai Ch©u n»m trong çc ®íi kiÕn t¹o Pu Si Lung, Mêng TÌ - Mêng

NhÐ. §Æc ®iÓm chung cña vïng theo çc tµi liÖu träng lùc vµ tõ thÓ

hiÖn lµ mét vïng cã ho¹t ®éng cña vá kh¸ tÝch cùc, biÓu hiÖn ë chç

cã sù biÕn ®æi phøc t¹p vµ Ýt t¬ng ®ång gi÷a trêng träng lùc vµ

tõ. BÒ mÆt mãng kÕt tinh cña khu vùc dao ®éng trong kho¶ng 3-

5km, vµ ®é s©u cña bÒ mÆt Moho n»m ë møc 36 ®Õn 38 km (Cao

§×nh TriÒu, 1998).

Çc ®íi kiÕn t¹o nµy ®îc ph©n chia víi nhau bëi çc ®øt g·y M-

êng TÌ. Ranh giíi phÝa §«ng, §«ng nam cña nh÷ng phô ®íi kiÕn tróc

nµy vît qua ranh giíi lu vùc hå chøa vµ kÐo dµi ®Õn ®íi ®øt g·y

chÝnh §iÖn Biªn - Lai Ch©u.

Thµnh phÇn th¹ch häc vµ møc ®é biÕn c¶i cña nã phô thuéc rÊt

nhiÒu vµo lÞch sö ph¸t triÓn cña çc ®íi kiÕn tróc ®Þa chÊt vµ cêng

®é ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®øt g·y.

§íi kiÕn t¹o Pu Si Lung:

29


Ph©n bè ë phÇn phÝa B¾c lu vùc nghiªn cøu. PhÝa Nam cña ®íi

tiÕp gi¸p víi ®íi Mêng TÌ qua ®øt g·y MÌ Gi¶ng - Mêng M« - Nµ H (gäi

t¾t lµ ®øt g·y Mêng TÌ). §íi ®îc cÊu thµnh bëi çc phøc hÖ th¹ch kiÕn

t¹o Paleozoi trung (S-D), Paleozoi thîng - Mesozoi h¹ (P1-T1), Kainozoi

(KZ).

Thµnh phÇn th¹ch häc cña ®íi kiÕn tróc gåm çc thµnh t¹o

x©m nhËp phøc hÖ Pu Si Lung, trÇm tÝch biÕn chÊt hÖ tÇng NËm C-

êi vµ mét phÇn nhá trÇm tÝch phun trµo hÖ tÇng S«ng §µ.

Phøc hÖ x©m nhËp Pu Si Lung (aC1 pl) lµ d¹ng x©m nhËp thÓ

nÒn batholit (tuæi cña phøc hÖ ®îc §ovjikov A.E. (1965) xÕp vµo s¸t

tríc Nori (aT3n), sau ®ã TrÇn V¨n TrÞ (1977) x¸c ®Þnh vµo Paleozoi

muén - s¸t tríc Cacbon sím (aC1)). Khèi x©m nhËp nµy kÐo dµi theo

ph¬ng TB - §N trªn 70 km däc theo biªn giíi ViÖt - Trung, víi diÖn

tÝch kho¶ng 964 km2. CÊu t¹o nªn khèi Phu Si Lung lµ çc ®¸ granit

biotit sÉm mµu d¹ng porphyr, granit hai mica vµ çc ®¸ m¹ch s¸ng

mµu, ®îc ph©n chia thµnh 2 pha x©m nhËp vµ 1 pha ®¸ m¹ch:

+ Pha 1 (aC1 pl1): granit biotit sÉm mµu, granit biotit d¹ng

porphyr, granit hai mica h¹t võa ®Õn lín, bÞ Ðp.

+ Pha 2 (aC1 pl2): granit biotit, granit hai mica h¹t nhá s¸ng

mµu.

+ Pha ®¸ m¹ch: granit aplit.

Nh×n chung, çc ®¸ ®Òu bÞ Ðp m¹nh víi cÊu t¹o ph©n d¶i râ,

ë n¬i tiÕp xóc víi çc ®¸ trÇm tÝch v©y quanh ®«i khi cã biÓu hiÖn

greizen hãa yÕu.

Khèi Pu Si Lung xuyªn c¾t vµ g©y sõng hãa m¹nh çc trÇm

tÝch lôc nguyªn cña hÖ tÇng NËm Cêi (S-D nc) víi çc ®¸ sõng biotit,

®¸ sõng ®èm cã cor®ierit t¹i ®íi tiÔp xóc. Trong khi ®ã thµnh phÇn

chÝnh cña hÖ tÇng NËm Cêi lµ ®¸ phiÕn sÐt, ®¸ phiÕn sÐt bÞ

serixit ho¸, xen çt kÕt, çt kÕt d¹ng quazit, ®¸ v«i.

§íi kiÕn t¹o Mêng TÌ- Mêng NhÐ:

Ph©n bè ë phÇn T©y nam lu vùc nghiªn cøu. §íi ®îc cÊu thµnh

bëi çc phøc hÖ th¹ch kiÕn t¹o Paleozoi thîng - Mesozoi h¹ (P1-T1),

Mesozoi trung - thîng (T3n-K) vµ Kainozoi (/ - Q).

§íi næi bËt víi çc thµnh t¹o trÎ vµ x©m nhËp cßn sãt l¹i ë phÇn

cao cña ph«ng ®Þa h×nh chung, trong khi ®ã çc thµnh t¹o cã tuæi

30


cæ h¬n thêng bÞ bãc lé däc theo çc thung lòng vµ çc ®íi ®øt g·y

víi ®é cao ®Þa h×nh t¬ng ®èi thÊp h¬n. Thµnh t¹o cña ®íi cÊu tróc

bao gåm çc ®Êt ®¸ cña hÖ tÇng S«ng §µ, Suèi Bµng, NËm P«, NËm

Bay vµ phøc hÖ x©m nhËp §iÖn Biªn, trong ®ã cã xen kÏ víi diÖn

tÝch rÊt h¹n chÕ cña nh÷ng thµnh t¹o trÎ ®Ö tø díi d¹ng çc b·i båi,

v¹t tÝch tô vµ bËc thÒm kh«ng ph©n chia.

HÖ tÇng S«ng §µ (P1-2 s®): trÇm tÝch cña hÖ tÇng lé thµnh çc

d¶i hÑp ë cÊu tróc nÕp lâm Cao Ch¶i vµ ë cÊu tróc nÕp låi B¶n Den

Din. D¶i lín h¬n c¶ lµ d¶i lé däc s«ng §µ tõ P¸c Ma ®Õn NËm P« dµi

hµng tr¨m kil«met, réng vµi chôc kil«met. HÖ tÇng S«ng §µ cã thµnh

phÇn vËt chÊt ®îc ®Æc trng lµ trÇm tÝch lôc nguyªn silic, ®¸ v«i h¹t

mÞn xen phun trµo andesitobazan, andesit b×nh thêng vµ tuf, ®¸

phiÕn tuf.

HÖ tÇng Suèi Bµng (T3 n-rsb): trong ph¹m vi nghiªn cøu, hÖ tÇng

Suèi Bµng t¹o thµnh çc nÕp lâm ë vïng NËm P« (Vµng X©m - Nµ

Ðn), Mêng NhÐ, Mêng Toong, SÝn ThÇu, Gß Cø....HÖ tÇng Suèi Bµng

®îc ®Æc trng ë phÇn trªn lµ trÇm tÝch lôc nguyªn h¹t mÞn chøa çc

vØa than máng. Çc ho¸ th¹ch cã trong hÖ tÇng ®Æc trng cho tuæi

Nori vµ Ret.

HÖ tÇng NËm P« (J1-2 np): ph©n bè thµnh d¶i kh¸ lín ë phÇn

trung t©m cña ®íi cÊu tróc víi diÖn tÝch 1500 km2 vµ bÒ dµy 1800 -

2000 m, vµ n»m chØnh hîp trªn trÇm tÝch cña hÖ tÇng Suèi Bµng.

Thµnh phÇn gåm çt kÕt mµu ®á, tr¾ng ®ôc h¹t th« xen s¹n kÕt,

çt bét kÕt, bét kÕt, sÐt kÕt.

HÖ tÇng NËm Ma (K nm): ®îc ®Æc trng bëi trÇm tÝch lôc ®Þa

vôn th« mµu n©u ®á, n©u tÝm ®á, ph©n líp dµy chøa dÊu vÕt giun

bß vµ vÕt in cµnh c©y, bµo tö phÊn hoa tuæi Jura - Creta. TrÇm tÝch

nµy cã ®Æc ®iÓm th¹ch häc, mµu s¾c gièng víi trÇm tÝch mµu ®á

hÖ tÇng Yªn Ch©u, nhng cã kiÓu mÆt c¾t kh¸c biÖt víi hÖ tÇng Yªn

Ch©u lµ khèi lîng cuéi kÕt Ýt, kh«ng cã tÇng cuéi kÕt v«i. Chóng cã

thÓ t¬ng øng víi phÇn thÊp cña thµnh t¹o mµu ®á chøa muèi (halit)

vµ th¹ch cao (anhy®rit - th¹ch cao) ë vïng Nam Lµo cã ho¸ th¹ch:

Trigonoides sp., Nippononaia mekongensis, Plicatowria sp.,

Paraodonta (?) khonatensis tuæi Creta muén (Kobayashi, 1963).

31


HÖ tÇng NËm Bay: ph©n bè ë phÝa nam khu vùc NËm Bay

(/nb), ph©n bè tËp trung ë s¸t biªn giíi ViÖt - Lµo t¹i phÝa t©y nam lu

vùc. Thµnh phÇn cuéi kÕt, t¶ng kÕt, çt kÕt mµu x¸m phít xanh, bét

kÕt, sÐt kÕt mÇu n©u ®á, n©u x¸m. Çc ®¸ thuéc hÖ tÇng NËm

Bay cã møc ®é g¾n kÕt yÕu, mµu n©u ®á, n©u x¸m, thÕ n»m

n»m ngang ®Õn dèc 10-15o. Çc d¹ng phÊn hoa kháa tö, bµo tö cho

tuæi Oligocen (Paleogen muén) nhng do møc ®é nghiªn cøu cßn h¹n

chÕ, nªn xÕp tuæi hÖ tÇng vµo Paleogen kh«ng ph©n chia.

Phøc hÖ x©m nhËp §iÖn Biªn (P3-T1 ®b): phøc hÖ magma

x©m nhËp §iÖn Biªn Phñ ®· ®îc Izokh E.P. (1965) ghi nhËn vµ m«

t¶, gåm cã çc khèi lín ph©n bè theo ph¬ng TB - §N tõ khu vùc b¶n

P« LÕch ®Õn khu vùc Mêng M« däc theo hai bê S«ng §µ: khèi Mêng

M« cã diÖn tÝch lín h¬n c¶ (gÇn 40 km2), çc khèi cßn l¹i ®Òu cã

diÖn tÝch nhá ®Õn rÊt nhá (1,5-3,0 km2, thËm chÝ 0,5-1 km2), lé ë

vïng thîng nguån s«ng §µ. Çc khèi granitoit thuéc phøc hÖ §iÖn Biªn

Phñ xuyªn c¾t g©y sõng hãa (cã n¬i réng 300-500 m) çc thµnh t¹o

lôc nguyªn xen carbonat tuæi Silur - Devon thuéc hÖ tÇng NËm Cêi

(S2-D1 nc), vµ çc trÇm tÝch - phun trµo cña hÖ tÇng S«ng §µ (P1-2

s®). Thµnh phÇn th¹ch häc chñ yÕu cña phøc hÖ gåm: gabro-®iorit,

®iorit, ®iorit th¹ch anh, granodiorit vµ granit. Theo thêi gian thµnh

t¹o, phøc hÖ cã thÓ chÝ thµnh 3 pha x©m nhËp:

+ Pha 1: gabro - ®iorit, ®iorit h¹t nhá - võa.

+ Pha 2: ®iorit th¹ch anh, grano®iorit

+ Pha 3: granit biotit cã hornblen® h¹t lín-võa, granit giµu

felspat kali

Xuyªn lªn nh÷ng pha x©m nhËp chÝnh nµy lµ çc ®¸ m¹ch:

gabro®iabas, ®iabas, ®iorit porphyr, grano®iorit porphyr, granit

aplit vµ lamprophyr.

2.1.1.2. Trêng øng suÊt hiÖn ®¹i khu vùc

- ChuyÓn ®éng m¶ng t©n kiÕn t¹o:

Sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®øt g·y vµ chÕ ®é ®Þa chÊn lu

vùc hå chøa phô thuéc rÊt nhiÒu vµo bèi c¶nh ®Þa ®éng lùc hiÖn t¹i

do dÞch chuyÓn çc m¶ng t¹o nªn. Do vËy, nh÷ng nhËn thøc vÒ ho¹t

®éng dÞch chuyÓn m¶ng lµ nÒn t¶ng x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm ®Þa

®éng lùc néi sinh vµ dÉn xuÊt ®Þa ®éng lùc ngo¹i sinh cña khu vùc.

32


Xem xÐt khu vùc nghiªn cøu trong tæng thÓ miÒn kiÕn t¹o

T©y B¾c cã thÓ thÊy r»ng vïng n»m trong ®íi t¬ng t¸c gi÷a §Þa

khèi Nam Trung Hoa (qua ®íi ®øt g·y S«ng Hång ë phÝa ®«ng b¾c

vïng nghiªn cøu) víi Vµnh kiÕn tróc r×a t©y (ë phÝa T©y b¾c),

M¶ng kiÕn tróc SÇm Na - Xiªng Kho¶ng (ë phÝa T©y nam), vµ BÓ

trÇm tÝch S«ng Hång kÕ cËn biÓn §«ng (ë phÝa §«ng).

Trong Kainozoi, vËn ®éng cña çc kiÕn tróc nµy x¶y ra trong

bèi c¶nh t¬ng t¸c ®ång thêi cña m¶ng Th¸i B×nh D¬ng vµ m¶ng Ên

- óc vµo lôc ®Þa ¢u - ¸. §©y ®îc xem lµ nh÷ng vËn ®éng mang tÝnh

quyÕt ®Þnh trong thiÕt lËp trêng øng suÊt cña vïng nghiªn cøu. Cã

thÓ chia giai ®o¹n nµy thµnh 2 pha kiÕn t¹o chÝnh: Paleogen -

Mioxen, vµ Pliocen - HiÖn ®¹i.

Trong giai ®o¹n Paleogen - Mioxen, m¶ng Th¸i B×nh D¬ng chói

ch×m tõ phÝa §«ng, vµ phÇn T©y b¾c m¶ng Ên - óc (lôc ®Þa Ên §é

vµ phô cËn) x« hóc vµo lôc ®Þa ¢u - ¸, trît däc theo ®Þa khèi

Indosini. Hai qu¸ tr×nh nµy t¹o ra trêng øng suÊt nÐn Ðp chÝnh cã

ph¬ng §«ng - T©y t¹i khu vùc, g©y nªn qu¸ tr×nh trît b»ng tr¸i däc

®íi ®øt g·y s«ng Hång vµ trît b»ng ph¶i däc ®íi ®øt g·y §iÖn Biªn -

Lai Ch©u. Trong khi ®ã lu vùc nghiªn cøu cã phÇn lu gi÷ ®îc thÓ

cÊu tróc ban ®Çu cña vµnh kiÕn tróc r×a t©y, song nh÷ng biÕn c¶i

cña nã còng thÓ hiÖn ë mét lo¹t çc ®øt g·y cã ph¬ng T©y b¾c -

§«ng nam, råi bÞ uèn cong dÇn sang ph¬ng §«ng b¾c- T©y nam víi

tÝnh chÊt cña ®øt g·y chñ yÕu lµ vËn ®éng chêm nghÞch. Tuy nhiªn

trong giai ®o¹n nµy, cêng ®é ho¹t ®éng cña hÖ thèng ®øt g·y nµy

®îc x¸c ®Þnh lµ cßn rÊt yÕu, chØ lµ bíc chuÈn bÞ tiÒn ®Ò trong pha

kiÕn t¹o tiÕp theo.

Giai ®o¹n Pliocen- HiÖn ®¹i, x¶y ra trong bèi c¶nh m¶ng Ên -

óc di chuyÓn m¹nh lªn phÝa B¾c, chói m¹nh xuèng quÇn ®¶o

Indonesia, vµ lôc ®Þa Ên §é chói s©u xuèng díi d·y Hymalaya lµm

cho lôc ®Þa Nam Trung Hoa bÞ ®Èy vÒ phÝa §«ng nam g©y t¸c

®éng t¬ng hç víi ®Þa khèi Indosini tõ phÝa B¾c. V× vËy, trêng øng

suÊt víi lùc nÐn Ðp khu vùc tríc cã ph¬ng §«ng - T©y th× trong giai

®o¹n nµy chuyÓn sang ph¬ng B¾c - Nam. Díi ¶nh hëng cña trêng

øng suÊt trªn víi ph¬ng nÐp Ðp ¸ kinh tuyÕn ®· t¹o nªn ph«ng chung

trît b»ng cho çc ®íi ®øt g·y ë T©y B¾c. Song víi vïng nghiªn cøu,

do tÝnh kÕ thõa tõ giai ®o¹n tríc, thuéc tÝnh chÞu ¶nh hëng yÕu tõ

33


çc ®Þa khèi vµ tÝnh côc bé ®Þa ph¬ng ®· t¹o ra tÝnh chÊt thuËn

cña ®øt g·y Lai Ch©u - §iÖn Biªn (®øt gÉy chÝnh khèng chÕ n»m ë

phÇn h¹ lu c«ng tr×nh). Trong khi ®ã vÒ c¬ b¶n nh÷ng ®íi ®øt g·y

kh¸c trong khu vùc nghiªn cøu ®Òu cã tÝnh chÊt trît b»ng thuËn.

- HÖ thèng ®øt g·y chÝnh:

Trong ph¹m vi lu vùc hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u, ph¸t triÓn

çc ®íi ®øt g·y chÝnh: ®íi ®øt g·y Mêng TÌ, Mêng NhÐ, NËm Ch¶.

Ngoµi ra cßn ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña ®íi ®øt gÉy

s©u §iÖn Biªn - Lai Ch©u v× nã cã ¶nh hëng lín ®Õn an toµn ®Þa

®éng lùc néi sinh tuyÕn ®Ëp.

Nh×n chung çc ®øt g·y trong ph¹m vi nghiªn cøu ho¹t ®éng

kh¸ tÝch cùc vµ phøc t¹p, song theo ph¬ng ph¸t triÓn cña ®øt g·y cã

thÓ chia chóng theo 3 ph¬ng chÝnh T©y b¾c - §«ng nam, ¸ kinh

tuyÕn vµ ¸ vÜ tuyÕn.

1 - HÖ thèng ®øt g·y theo ph¬ng T©y b¾c - §«ng nam: lµ hÖ

thèng ph¸t triÓn m¹nh nhÊt khèng chÕ çc cÊu tróc ®Þa chÊt trong

vïng, trong ®ã cã 4 ®øt g·y chÝnh lµ ®øt g·y Mêng TÌ (MÌ Gi¶ng - Nµ

H), ®øt g·y Pac Ma, ®øt g·y NËm Chµ, ®øt g·y Mêng Toong.

- §øt g·y Mêng TÌ: kÐo dµi vµi tr¨m kilomet, tõ biªn giíi ViÖt -

Trung qua MÌ Gi¶ng theo bê ph¶i s«ng §µ, ®Õn nam Nµ H (vît qua

giíi h¹n diÖn tÝch nghiªn cøu) ®øt g·y uèn cong theo ph¬ng kinh

tuyÕn vµ nhËp vµo hÖ thèng ®øt g·y §iÖn Biªn - Lai Ch©u. §øt g·y lµ

ranh giíi gi÷a ®íi Phu Si Lung vµ ®íi Mêng TÌ. Däc theo ®øt g·y nµy

xuÊt hiÖn çc ®íi dËp vì, milonit hãa réng vµi chôc mÐt; mÆt trît vµ

mÆt nghiªng cña ®øt g·y c¾m vÒ ®«ng b¾c dèc 60-70o. Ngoµi ra

trong ®íi ®øt g·y cßn xuÊt lé çc thµnh t¹o x©m nhËp phøc hÖ §iÖn

Biªn.

- §øt g·y Pac Ma: kÐo dµi tõ biªn giíi ViÖt - Trung qua Pac Ma

xuèng Mêng Bum, dµi gÇn 100 km sang Lµo Cai - Kim B×nh. Lµ ®øt

g·y lín nhng lµ ®øt g·y néi ®íi cña ®íi Phu Si Lung, däc ®øt g·y cã

®íi ph¸ hñy tõ vµi chôc mÐt ®Õn hµng tr¨m mÐt, mÆt nghiªng cña

®øt g·y nghiªng vÒ ®«ng b¾c gãc dèc 60-75o.

- §øt g·y NËm Chµ: cã ph¬ng T©y b¾c - §«ng nam kÐo dµi 50 km, n»m trong ®íi Mêng TÌ, ph¸ hñy hÖ tÇng S«ng §µ (P1-2 s®) vµ çc thµnh t¹o cã tuæi Trias.

34


- §øt g·y Mêng Toong: còng kÐo dµi tõ biªn giíi ViÖt - Lµo vÒ M-êng Toong, dµi h¬n 50 km, lµ ®øt g·y néi ®íi Mêng TÌ, cã ®íi ph¸ hñy ®Õn vµi chôc mÐt, thÓ hiÖn râ trªn ®Þa h×nh.

2 - HÖ thèng ®øt g·y theo ph¬ng ¸ kinh tuyÕn: hÖ thèng nµy kh¸ ph¸t triÓn nhng thêng kh«ng lín, chØ kÐo dµi vµi chôc kilomet, ®ãng vai trß lµm phøc t¹p çc cÊu tróc néi ®íi. Trong sè ®ã cã thÓ kÓ ®Õn ®øt g·y NËm Sa, ®øt g·y NËm P«... Nh÷ng ®øt g·y trªn th-êng lµ ®øt g·y thuËn trît ph¶i.

3 - HÖ thèng ®øt g·y theo ph¬ng ¸ vÜ tuyÕn: còng kh¸ ph¸t triÓn nhng thêng rÊt ng¾n, ®Òu lµ çc ®øt g·y nh¸nh cña hai hÖ thèng ®øt g·y trªn. Chóng chØ ®ãng vai trß ph¸ hñy çc cÊu tróc néi ®íi. Trong sè ®øt g·y nµy cã thÓ kÓ ®Õn çc ®øt g·y Phu Si Lung - C«ng Kha, Tac Nga,...

2.1.1.3. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n

Tµi nguyªn kho¸ng s¶n theo b¸o ço: “KÕt qu¶ kh¶o s¸t, ®¸nh

gi¸ kho¸ng s¶n vïng hå CTT§ Lai Ch©u” do Liªn ®oµn ®Þa chÊt x¹

hiÕm Côc ®Þa chÊt kho¸ng s¶n thùc hiÖn n¨m 2004, kÕt hîp víi sè

liÖu cña Së C«ng nghiÖp-X©y dùng Lai Ch©u th× chØ cã çc mét sè

má nhá vµ ®iÓm quÆng. KÕt qu¶ ®iÒu ®îc tr×nh bµy trong b¶ng

2.1 vµ s¬ ®å 2.1.

B¶ng 2.1: Çc lo¹i h×nh kho¸ng s¶n ®· ®îc thèng kª trong lu

vùc

Kho¸ng s¶n

Tªn má/ ®iÓm

quÆng

Quy m«

To¹ ®é ®Þa lý Ghi chó

1. Than Vµng X«n

§iÓmquÆn

g

b¶n Vµng X«n, Mêng Lay

102o52’35”-22o01’12”

Dù b¸o kho¶ng 50.000 tÊn.

2. S¾t NËm Pôc §iÓmquÆn

g

X· NËm Khao- Mêng TÌ.

102o42’12” - 22o23’21”

Kh¶o s¸t s¬ bé

3. Si Thao Ch¶i

§iÓmquÆn

g

X· Kan Hå- Mêng TÌ.102o48’00” -

22o16’50”

T×m kiÕm chi tiÕt, quÆng d¹ng hÖ m¹ch lo¹i Hematit d¹ng v¶y, hµm l-îng Fe 39,7%.

4. Th¸c Míi §iÓmquÆn

g

X· Kan Hå- Mêng TÌ.102o49’10”-

22o15’20”

Kh¶o s¸t s¬ bé.

5. §ång Kan Hå- §iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ. T×m kiÕm, hµm lîng

35


P« LÕch

quÆng

102o49’25”- 22o17’43”

Cu 0,228-3,36%, dù b¸o tr÷ lîng trªn 1500 tÊn quÆng ®ång.

6. Wolfram Na Hõ §iÓmquÆn

g

102o52’34”- 22o22’24”

P2=27000 tÊn Cu, 24000 tÊn W.

7. Vµng

Vµng

B¶n Bo Má nhá

thÞ trÊn Mêng TÌ- M-êng TÌ.

102o49’12”- 22o22’32”.

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, tr÷ lîng nhá.

8. Kan Hå §iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ.102o49’50”-

22o18’00”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, hµm l-îng Au 0,4-5,4 g/t.

9. NËm Khao §iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ.

102o40’30”- 22o24’55”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.4-5.4

g/t, tr÷ lîng nhá.

10. DÞu S»ng §iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ.

102o42’18”- 22o23’50”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.1-6 g/t, tr÷ lîng nhá.

11. NËm Péc- Ph×n Khß

§iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ

22o23’30’’-22o25’30” 102o39’40”-102o44’10”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0,1-2,8 g/t, tr÷ lîng dù b¸o

nhá.

12. P« LÕch §iÓm X· Kan Hå, Mêng TÌ102o45’50”- 22o22’30”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.1-3.2

g/t.

13. Mêng TÌ §iÓm X· Mêng TÌ- Mêng TÌ.102o37’40”- 22o31’00”

Kh¶o s¸t s¬ bé

14. Mêng M« §iÓm X· Mêng M«- Mêng TÌ.102o52’30”- 22o11’40”

Kh¶o s¸t s¬ bé, vµng gèc.

15. B¶n MÊu §iÓm X· Bum Të- Mêng TÌ102o47’10”- 22o22’00”

Kh¶o s¸t s¬ bé, vµng gèc.

16. Sang Sui- NËm

Suæng

Má X· Bum Na- Mêng TÌ T×m kiÕm chi tiÕt, hµm lîng cao, tr÷ lîng

nhá.17. Ta P¸n §iÓm 102o46’54”-

22o21’47”18. X¹ hiÕm Urani

thori M-êng Boum

§iÓm X· Mêng Boum, huyÖn Mêng TÌ.

Nghiªn cøu dõng l¹i ë møc ®é phæ tra.

19. Urani- Thori NËm

Luång

§iÓm X· NËm Luång- Mêng TÌ.

102o44’00”- 22o21’00”

Nghiªn cøu míi ë møc ®é phæ tra.

36


20. Urani- Thori Kan

Hå

§iÓm X· Kan Hå, Mêng TÌ.102o50’00”- 22o17’00”

Nghiªn cøu ë møc phæ tra.

21.

Pyrit

P« LÕch §iÓm X· Kan Hå, Mêng TÌ102o47’20”- 22o20’40”

Kh¶o s¸t s¬ bé.

22. Pac Ma §iÓm X· Mêng TÌ-Mêng TÌ.102o31’01”- 22o33’41”

Kh¶o s¸t s¬ bé.

23. Xinª §iÓm B¶n Xinª- Mêng TÌ Kh¶o s¸t s¬ bé24. Salo- Mifa §iÓm X· Ka L¨ng- Mêng TÌ

102o26’08”- 22o43’33”

Kh¶o s¸t s¬ bé.

25. B¶n Bo §iÓm X· B¶n Bo- Mêng TÌ102o48’40”-22o33’41”

Kh¶o s¸t s¬ bé

26. NËm Tin §iÓm B¶n MêngChï-Mêng TÌ102o47’15”- 21o55’20”

Kh¶o s¸t s¬ bé

27.

§¸ quÝ

Rubi NËm SÎ

§iÓm NËm SÎ- Mêng TÌ Kh¶o s¸t s¬ bé

28. Rubi P« LÕch 1

§iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ102o47’35”- 22o22’15’

Kh¶o s¸t s¬ bé

29. Rubi P« LÕch 2

§iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ102o47’00”- 22o22’00’

Kh¶o s¸t s¬ bé

30. Corindon sa kho¸ng Vµng San

§iÓm X· Bum Na- Mêng TÌ102o51’00- 22o21’00”

Kh¶o s¸t s¬ bé

31. Corindon sa kho¸ng NËm Cèm

§iÓm X· Mêng TÌ- Mêng TÌ102o49’00”- 22o23’40”

Kh¶o s¸t s¬ bé

32. B¶n Bo §iÓm X· Bum Na- Mêng TÌ102o50’10”- 22o22’30”

Kh¶o s¸t s¬ bé

33. §¸ v«i Can Hå Má X· Can Hå, Mêng TÌ102o49’06”-22o17’33”.

Tµi nguyªn dù b¸o 432 tr m3.

34. Kaolin B¶n MÊn §iÓm b¶n MÊn x· Bum Të, Mêng TÌ

102o52’37”-22o22’29”.

Ýt triÓn väng.

35.

§¸ èp l¸t

Gabrodiaba NËm Ty

Má X· NËm H¾ng- Mêng TÌ

102o49’40”- 22o14’30”

T×m kiÕm s¬ bé, ®¸ mµu hång, Ýt nøc nÎ,

®é nguyªn khèi > 1m3.

36. Silic säc d¶i

Má X· Mêng M«- Mêng TÌ.102o55’08”- 22o10’10”

Kh¶o s¸t s¬ bé, kh«ng nøt nÎ, ®é bãng tèt, hoa v©n ®Ñp. Tr÷ l-îng dù b¸o 26 tr.m3.

37. §¸ tr¾ng- th¹ch anh fenspat

Má X· Mêng M«- Mêng TÌ.102o55’16”-22o12’27”

Kh¶o s¸t s¬ bé, tr÷ l-îng 100.000 m3.

37


38. §¸ phiÕn lîp

NËm Cãc Má X· Bum Na- Mêng TÌ102o50’05”- 22o04’00”

Kh¶o s¸t s¬ bé

39. Çt, cuéi, sái

B¶n Gi¶ng Má X· Mêng TÌ- Mêng TÌ.102o37’49”- 22o30’37”

Kh¶o s¸t s¬ bé.

40. Níc kho¸ng, níc nãng

Níc kho¸ng P¨c Ma

Nhá X· P¨c Ma- Mêng TÌ.102o32’00”- 22o30’00”

Kh¶o s¸t, lo¹i níc bicarbonat natri, nhiÖt

®é 63,5oC, lu lîng 1.2l/s.

41. Níc kho¸ng

MËn Lu«ng

Nhá X· Kan Hå- Mêng TÌ102o42’00”- 22o19’27”

Kh¶o s¸t, nhiÖt ®é 50oC, lu lîng 0.33 l/s.

42. La Si Nhá X· Ka L¨ng- Mêng TÌ102o30’59”- 22o42’22”

Kh¶o s¸t, lo¹i níc bicarbonat, lu lîng 1.2

l/s.

(Nguån: Liªn ®oµn ®Þa chÊt x¹ hiÕm, Côc ®Þa chÊt kho¸ng s¶n, 2004

Së C«ng NghiÖp- X©y dùng Lai Ch©u, 2003)

2.1.2. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh - ®Þa m¹o

§Æc ®iÓm ®Þa m¹o khu vùc nghiªn cøu ®îc xem xÐt díi gãc

®é ®Æc ®iÓm s¬n v¨n vµ m¹ng líi thuû v¨n; tr¾c lîng h×nh th¸i

®Þa h×nh; çc d¹ng ®Þa h×nh víi çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng

trÞ.

2.1.2.1. §Æc ®iÓm s¬n v¨n vµ hÖ thèng thuû v¨n

§Æc ®iÓm s¬n v¨n cña lu vùc nghiªn cøu cã thÓ chia thµnh 3

vïng chÝnh: vïng nói cao Pu Si Lung, vïng nói trung b×nh - thÊp xen

thung lòng hÑp Mêng TÌ, Mêng NhÐ vµ vïng nói trung b×nh Pu §en

§inh.

D·y nói cao Pu Si Lung:

Ph©n bè ë phÝa B¾c ph¹m vi nghiªn cøu, kÐo dµi theo ph¬ng

TB - §N däc biªn giíi ViÖt - Trung. D·y nói cÊu t¹o tõ ®¸ x©m nhËp, cã

®Þa h×nh mang s¾c th¸i cña vïng nói kiÕn t¹o x©m thùc víi sèng

nói hÑp, víi çc ®Ønh ë ®é cao 2000-3000m. Sên nói chñ yÕu ph¸t

triÓn qu¸ tr×nh x©m thùc, bãc mßn x©m thùc vµ ®æ lë. HiÖn t¹i s-

ên cña khèi nói bÞ chia c¾t m¹nh bëi hÖ thèng s«ng suèi, vµ nhÊt lµ

çc dßng ch¶y t¹m thêi.

Vïng nói trung b×nh - thÊp Mêng TÌ:

38


§©y lµ vïng nói uèn nÕp n»m ë ®é cao 1000-2100m víi c¶nh

quan chung lµ çc d·y nói song song tr¶i réng l¹i bÞ chia c¾t ®· t¹o

nªn çc c¶nh nói rõng trïng ®iÖp. §Þa h×nh ®ang bÞ chia c¾t bëi

ho¹t ®éng x©m thùc cña s«ng §µ vµ hÖ thèng phô lu cña nã. Qu¸

tr×nh ngo¹i sinh chñ yÕu lµ x©m thùc bãc mßn vµ bãc mßn tæng hîp.

HiÖn t¹i, d¹ng ®Þa h×nh chñ yÕu lµ çc d¹ng sên träng lùc víi ®êng

ph©n thuû tho¶i hÑp. VÒ phÝa T©y - T©y nam cña vïng, di tÝch cña

bÒ mÆt san b»ng 1000-1300m cßn gi÷a l¹i ®îc víi çc m¶nh b»ng

kh¸ réng. HÖ thèng s«ng suèi cã hai híng ch¶y chÝnh: híng ch¶y t©y

b¾c-®«ng nam phï hîp víi híng cÊu tróc ®Þa chÊt, vµ híng ch¶y §«ng

b¾c- T©y nam c¾t qua ph¬ng cÊu tróc ®Þa chÊt vµ ®æ vµo s«ng

§µ.

D·y nói trung b×nh (chñ yÕu ®Þa h×nh ®¬n nghiªng) Pu §en

§inh:

D·y nói cã ®êng chia níc n»m ë ®é cao 1800-2000m (vïng biªn

giíi ViÖt Lµo), nói thêng cã sên kh«ng c©n xøng, víi sên tho¶i

nghiªng vÒ phÝa §«ng - §«ng b¾c, phï hîp víi híng c¾m cña ®¸ nÒn.

§êng chia níc cña d·y nói chÝnh lµ mét phÇn ®êng ph©n thuû gi÷a

hÖ thèng s«ng Hång vµ s«ng Mª K«ng. TÝnh ®Þnh híng hÖ thèng

dßng ch¶y ë phÇn cao cña sên nói theo híng T©y nam - §«ng b¾c,

nhng khi ch¶y xuèng vïng nói Mêng TÌ th× çc dßng ch¶y bÞ chi phèi

rÊt lín bëi cÊu tróc ®Þa chÊt.

2.1.2.2. §Æc ®iÓm tr¾c lîng h×nh th¸i ®Þa h×nh

a. TÝnh ph©n bËc ®Þa h×nh Lu vùc hå chøa phÇn l·nh thæ ViÖt Nam cã thÓ ph©n thµnh

n¨m bËc ®Þa h×nh chÝnh sau:

BËc ®Þa h×nh cao trªn 2500m: ®©y chÝnh lµ phÇn sãt cña bÒ

mÆt san b»ng hoµn toµn, tËp trung ë phÇn ®Ønh cña d·y nói Pu Si

Lung díi d¹ng ®êng ph©n thuû cã bÒ réng hÑp.

BËc ®Þa h×nh cao 1600-2000m: thÓ hiÖn díi d¹ng bÒ mÆt

ph©n thuû thø cÊp cña d·y Pu Si Lung, bÒ mÆt ph©n thuû d·y Pu

§en §inh, vµ mét vµi bÒ mÆt ®Ønh næi cao trong vïng nói trung

b×nh - thÊp Mêng TÌ.

BËc ®Þa h×nh cao 1100-1200m: rÊt phæ biÕn díi d¹ng bÒ

mÆt ®Ønh cña vïng nói trung b×nh - thÊp Mêng TÌ. Çc bÒ mÆt nµy

39


bÞ chia c¾t m¹nh bëi ho¹t ®éng x©m thùc s©u cña hÖ thèng dßng

ch¶y, t¹o thµnh nh÷ng m¶nh nhá rêi r¹c.

BËc ®Þa h×nh 600-800m: ph©n bè kh«ng liªn tôc díi d¹ng çc

bÒ mÆt pediment thung lòng, ®iÓn h×nh ë khu vùc thÞ trÊn Mêng

NhÐ.

BËc ®Þa h×nh 300-500m: ®©y lµ mùc ®Þa thÊp nhÊt trong

khu vùc, víi diÖn tÝch nhá vµ thêng thÓ hiÖn díi d¹ng bÒ mÆt cña

nh÷ng nãn phãng vËt lín, hay nh÷ng bËc thÒm côc bé nh ë çc khu

vùc thÞ trÊn Mêng TÌ, Mêng M«.

b. §é dèc

§é dèc cña lu vùc hå chøa liªn quan chÆt chÏ ®Õn çc mùc ®Þa

h×nh vµ ®íi chuyÓn tiÕp gi÷a chóng. Cã thÓ chia diÖn tÝch lu vùc

thµnh nh÷ng vïng cã ®é dèc cÊp I (3-8o), cÊp II (8-15o) vµ cÊp III

(15-250), vµ cÊp IV (>25o, cã n¬i ®¹t tíi >450).

CÊp ®é dèc I: lµ phÇn diÖn tÝch cña çc bÒ mÆt ®Ønh çc khèi

nói, d·y nói vµ mét sè bÒ mÆt ®Þa h×nh cã nguån gèc thµnh t¹o hçn

hîp aluvi, proluvi, deluvi, coluvi.

CÊp ®é dèc II: lµ cÊp ®é dèc phæ biÕn trong lu vùc, thÓ hiÖn

®iÓn h×nh ë vïng nói trung b×nh - thÊp Mêng TÌ, vµ vïng l©n cËn

thÞ trÊn Mêng NhÐ.

CÊp ®éc dèc III: ph©n bè tËp trung t¹i khu vùc d·y nói Pu Si

Lung. Ngoµi ra cßn gÆp r¶i r¸c ë mét sè n¬i kh¸c nhng kh«ng mang

tÝnh ®iÓn h×nh, ch¼ng h¹n nh nh÷ng v¸ch dèc ®øng däc s«ng §µ.

CÊp ®é dèc IV: ph©n bè trªn çc sên dèc ®øng vïng nói Pu Si

Lung, vµ d¹ng v¸ch hÎm vùc do ho¹t ®éng x©m thùc s©u cña hÖ

thèng s«ng suèi trong vïng.

c. §é chia c¾t ngang§é chia c¾t ngang cña lu vùc c«ng tr×nh ®· ®îc tr×nh bÇy

trong phÇn b¸o ço thuû v¨n víi ®Æc ®iÓm chung lµ ®é ph©n c¾t

ngang (mËt ®é dßng ch¶y trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch c¬ së) kh¸ lín

dao ®éng trong kho¶ng 2-3 km/km2, vµ Ýt bÞ ph©n ho¸ theo çc khu

vùc ®Þa lý.

d. §é chia c¾t s©u

40


§é chia c¾t s©u (®é chªnh cao ®Þa h×nh trªn mét ®¬n vÞ

diÖn tÝch c¬ së) dao ®éng kh¸ lín, tõ trong kho¶ng 40-600 m/km2,

trong ®ã phæ biÕn çc cÊp sau:

- 40-120 m/km2: tËp trung ë bÒ mÆt mùc ®Þa h×nh thÊp nhÊt

trong lu vùc, t¬ng øng víi çc vïng tròng thung lòng, mµ ®iÓn h×nh

nhÊt lµ ë khu vùc thÞ trÊn Mêng NhÐ.

- 120-300 m/km2: chiÕm phÇn lín diÖn tÝch vïng nói trung

b×nh- thÊp Mêng TÌ vµ mét sè sên cña çc thung lòng gi÷a nói.

- 300-600 m/km2: chiÕm diÖn tÝch phÇn sên cña çc khèi nói

lín mµ ®iÓn h×nh ë khu vùc d·y Pu Si Lung, Pu §en §inh víi mùc ®Þa

h×nh cao 1600-2000m vµ mùc trªn 2500 m.

2.1.2.3. §Æc ®iÓm çc d¹ng ®Þa h×nh

Trªn c¬ së ph©n tÝch ë trªn vÒ ®Æc ®iÓm cÊu tróc ®Þa chÊt,

thµnh phÇn th¹ch häc, ®Æc ®iÓm s¬n v¨n vµ m¹ng líi thuû v¨n,

®Æc ®iÓm tr¾c lîng h×nh th¸i ®Þa h×nh, chóng t«i ®· ph©n chia

vïng nghiªn cøu thµnh 17 d¹ng ®Þa h×nh, trong 4 nhãm chÝnh

(nhãm d¹ng ®Þa h×nh thµnh t¹o do qu¸ tr×nh bãc mßn; do dßng

ch¶y t¹m thêi; dßng ch¶y thêng xuyªn vµ nh©n t¸c).

a. Nhãm d¹ng ®Þa h×nh do ho¹t ®éng bãc mßn1. PhÇn sãt bÒ mÆt san b»ng bãc mßn hoµn toµn

Ph©n bè chñ yÕu däc biªn giíi ViÖt Trung, díi d¹ng nh÷ng bÒ

mÆt ph©n thuû hÑp cña khèi nói Pu Si Lung ë ®é cao trªn 2000m

víi ®é dèc bÒ mÆt phæ biÕn 3-8o, ®«i n¬i lªn ®Õn 10-15o. CÊu t¹o

líp phñ bÒ mÆt máng (díi 0,5m), hoÆc tr¬ ®¸ gèc, víi vá phong ho¸

Saprolit. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng trÞ trªn nh÷ng bÒ mÆt nµy chñ

yÕu lµ röa tr«i xãi röa, vµ röa tr«i díi bÒ mÆt. Tuæi thµnh t¹o d¹ng

®Þa h×nh nµy ®îc xÕp vµo Neogen sím.

2. PhÇn sãt bÒ mÆt san b»ng bãc mßn kh«ng hoµn toµn

Ph©n bè däc biªn giíi ViÖt Lµo trªn d·y Pu §en §inh, vµ trªn çc

nh¸nh nói lín trong lu vùc. Chóng lµ bÒ mÆt chia níc cña çc nh¸nh

nói, çc bËc tríc nói víi ®é cao dao ®éng trong kho¶ng 1500-2000m.

CÊu t¹o líp phñ bÒ mÆt gåm líp tµn tÝch máng (0,5-1m), ®«i chç tr¬

®¸ gèc, ®¸ t¶ng. Vá phong ho¸ ®Æc trng trªn çc bÒ mÆt nµy lµ

d¹ng saprolit, víi çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng trÞ gåm: röa tr«i, xãi

röa. Tuæi thµnh t¹o bÒ mÆt xÕp vµo Neogen.

3. PhÇn sãt bÒ mÆt pediment thung lòng

41


D¹ng bÒ mÆt ®åi däc thung lòng, ®iÓn h×nh ë khu vùc däc

thung lòng Mêng NhÐ. Çc bÒ mÆt nµy cã ®é cao trung b×nh 700-

800m, Ýt bÞ chia c¾t h¬n so víi nh÷ng bÒ mÆt ®· ®Ò cËp ë trªn.

CÊu t¹o líp phñ eluvi dÇy 0,5-1m, víi vá phong ho¸ ®Æc trng saprolit.

Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng trÞ gåm röa tr«i, xãi röa bÒ mÆt vµ díi

bÒ mÆt. Tuæi bÒ mÆt xÕp vµo Neogen muén.

4. PhÇn sãt bÒ mÆt bãc mßn x©m thùc

BÒ mÆt d¹ng ®åi cao, lîn sãng tríc nói, cã ®é cao trung

b×nh 1000-1300m. CÊu t¹o bÒ mÆt lµ líp eluvi dÇy 1-1,5m, víi vá

phong ho¸ saprolit- litoma. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ ®¹o lµ röa tr«i

bÒ mÆt vµ xãi röa, t¹o nªn nh÷ng khe r·nh nhá trªn bÒ mÆt ®Þa

h×nh. Tuæi thµnh t¹o ®Þa h×nh ®îc xÕp vµo Pleistocen sím.

5. Sên träng lùc nhanh

ChiÕm diÖn tÝch lín trong khu vùc nói cao trong lu vùc, nhÊt lµ

t¹i d·y Pu Si Lung. Çc sên cã d¹ng th¼ng, víi ®é dèc cao lªn ®Õn

trªn 30o, cã n¬i ®¹t 45-50o díi d¹ng nh÷ng v¸ch sËp lë. CÊu t¹o líp

phñ sên máng, víi chiÒu dÇy thêng kh«ng ®Õn 0,5m, thËm chÝ cßn

nhiÒu n¬i tr¬ lé ®¸ gèc. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng trÞ trªn çc

d¹ng sên nµy lµ ®æ vì, sËp lë. Tuæi d¹ng ®Þa h×nh xÕp vµo ®Ö tø.

6. Sên träng lùc chËm

Lµ d¹ng ®Þa h×nh cã diÖn tÝch lín trong vïng nghiªn cøu, bao

phñ hÇu hÕt çc sên nói trong vïng nói trung b×nh Mêng TÌ. Çc sên

nµy cã ®é dèc 25-30o, víi tr¾c diÖn sên låi lâm, ph©n bËc, bÞ chia

c¾t yÕu. CÊu t¹o líp phñ sên gåm d¨m, s¹n, m¶nh vì cã chiÒu dÇy tõ

0,5m ®Õn 1m. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ ®¹o lµ trît tr«i, trît ch¶y

(deflucxi). Tuæi cña d¹ng ®Þa h×nh xÕp vµo hiÖn t¹i.

7. Sên röa tr«i- xãi röa

ChiÕm diÖn tÝch h¹n chÕ trong lu vùc nghiªn cøu. Chóng thÓ

hiÖn díi d¹ng çc sên cã ®é dèc 8-15o, víi tr¾c diÖn låi lâm, ph©n

bËc, Ýt bÞ chia c¾t. Líp phñ sên gåm d¨m, s¹n, lÉn khèi t¶ng víi

chiÒu dÇy trung b×nh 1-1,5m. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chÝnh lµ x©m

thùc m¬ng xãi, vµ r·nh xãi, víi tuæi ®Þa h×nh xÕp vµo ®Ö tø.

8. Sên tÝch tô Deluvi- Coluvi

ChiÕm diÖn tÝch kh¸ khiªm tèn trong vïng, díi d¹ng nh÷ng phÇn

sên tho¶i ch©n çc nói ®åi. VÒ h×nh th¸i chóng lµ çc sên cã ®é dèc

42


8-15o, víi tr¾c diÖn lâm, Ýt bÞ chia c¾t. Líp phñ sên cã thµnh phÇn

hçn ®én víi chiÒu dÇy trªn 1,5m. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ yÕu trªn

çc sên nµy lµ röa tr«i, xãi röa. Tuæi ®Þa h×nh xÕp vµo ®Ö tø.

b. Nhãm d¹ng ®Þa h×nh do ho¹t ®éng dßng ch¶y t¹m thêi9. §¸y m¸ng tròng x©m thùc

Ph©n bè phæ biÕn trªn çc sên träng lùc nhanh vµ chËm díi

d¹ng khe hÎm cã tr¾c diÖn ngang d¹ng ch÷ V vµ tr¾c diÖn däc

ph©n bËc. T¹i nh÷ng m¸ng tròng x©m thùc nµy, qu¸ tr×nh x©m

thùc s©u diÔn ra m¹nh mÏ, nªn trªn bÒ mÆt cña chóng thêng tr¬ lé

®¸ gèc.

10. §¸y m¸ng tròng x©m thùc- tÝch tô

Thêng ph©n bè trªn khu vùc sên träng lùc chËm, víi tr¾c diÖn

ngang d¹ng ch÷ V ®· ®îc më réng h¬n so víi m¸ng tròng x©m thùc.

Tr¾c diÖn däc cña chóng cã d¹ng låi lâm, ph©n bËc. CÊu t¹o bÒ mÆt

theo tr¾c diÖn däc thêng kh«ng æn ®Þnh víi sù xen kÏ gi÷a nh÷ng

®o¹n bÞ tr¬ ®¸ gèc víi nh÷ng ®o¹n tÝch tô vËt liÖu vôn th«. Qu¸

tr×nh ngo¹i sinh thèng trÞ gåm c¶ qu¸ tr×nh x©m thùc s©u, víi ®«i

n¬i x©m thùc ngang, xen çc “æ” tÝch tô, vµ ®«i khi x¶y ra hiÖn tîng

lò bïn ®¸. Tuæi ®Þa h×nh xÕp vµo hiÖn t¹i.

11. V¹t tÝch tô Proluvi

Thêng ph©n bè ë phÇn cuèi cña m¸ng tròng dßng ch¶y t¹m

thêi díi d¹ng nh÷ng bÒ mÆt nghiªng tho¶i, h¬i låi, cã ®é dèc 5-8o,

®«i n¬i lªn ®Õn 10-15o. CÊu t¹o líp phñ bÒ mÆt gåm d¨m, s¹n, sái,

t¶ng l¨n, vµ cã chiÒu dÇy kh«ng æn ®Þnh. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ

®¹o lµ tÝch tô vµ röa tr«i. Tuæi ®Þa h×nh xÕp vµo hiÖn t¹i.

c. Nhãm d¹ng ®Þa h×nh do ho¹t ®éng dßng ch¶y thêng xuyªn12. B·i båi thÊp

BÒ mÆt b»ng ph¼ng, ph¸t triÓn kh«ng liªn tôc däc s«ng. §é

cao t¬ng ®èi 0,5-1m, biÕn ®æi m¹nh theo mïa. Thµnh t¹o líp phñ

bÒ mÆt gåm çt, cuéi, sái lÉn bét sÐt. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh thèng

trÞ gåm tÝch tô, tÝch tô vïi lÊp vµ ngËp lôt.

13. Phøc hÖ thÒm kh«ng ph©n chia

D¹ng ®Þa h×nh thÓ hiÖn díi d¹ng nh÷ng bÒ mÆt kh¸ b»ng

ph¼ng cã ®é dèc trung b×nh 3-8o, chñ yÕu ë n¬i héi lu cña çc

s«ng suèi lín trong vïng. Çc vËn ®éng kiÕn t¹o vµ t¸c ®éng cña qu¸

43


tr×nh ngo¹i sinh lµm biÕn ®æi vµ kh«ng thÓ ph©n t¸ch ®îc çc

thÒm theo tõng thêi kú thµnh t¹o nªn t¹m xÕp chóng chung vµo d¹ng

phøc hÖ thÒm kh«ng ph©n chia. Thµnh t¹o líp phñ bÒ mÆt cña d¹ng

®Þa h×nh nµy bao gåm çt bét, cuéi, sái lÉn ®¸ t¶ng. Qu¸ tr×nh

ngo¹i sinh chñ ®¹o gåm röa tr«i, xãi röa vµ tÝch tô ngËp lôt. Tuæi

®Þa h×nh ®îc xÕp vµo ®Ö tø.

14. §¸y thung lòng x©m thùc

Do ®Æc ®iÓm çc s«ng ch¶y trong miÒn nói nªn d¹ng ®Þa

h×nh nµy lµ kh¸ phæ biÕn cña çc ®¸y tròng thung lòng dßng ch¶y

thêng xuyªn. Tr¾c diÖn ngang cña chóng cã d¹ng khe hÎm ch÷ V

®Õn thung lòng hÑp. Tr¾c diÖn däc kh¸ th¼ng, cã nhiÒu ghÒnh

th¸c. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ ®¹o lµ x©m thùc s©u. Tuæi cña d¹ng

®Þa h×nh xÕp vµo hiÖn t¹i.

15. §¸y thung lòng x©m thùc- tÝch tô

Ph¸t triÓn chñ yÕu trªn nh÷ng vïng thung lòng s«ng chÝnh ®îc

më réng, vµ dßng ch¶y t¬ng ®èi hiÒn hoµ h¬n so víi nh÷ng ®o¹n

s«ng kh¸c. Tr¾c diÖn ngang cña d¹ng ®Þa h×nh ®îc më réng d¹ng

ch÷ U, tr¾c diÖn däc ph©n bËc vµ thêng ë mçi cuèi cña ®o¹n thung

lòng x©m thùc- tÝch tô ®Òu cã çc nghÒnh th¸c. Thµnh t¹o bÒ mÆt

chñ yÕu lµ cuéi sái, çt bét hçn ®én. Qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ ®¹o

lµ tÝch tô, s¹t trît vµ ®«i khi c¶ xãi lë.

d. Nhãm d¹ng ®Þa h×nh do ho¹t ®éng con ngêi16. Hå chøa níc nh©n t¹o

Cho ®Õn nay trong ph¹m vi nghiªn cøu, cha cã mét hå nµo ®îc

x©y dùng cã diÖn tÝch ®¸ng kÓ nÕu nh kh«ng muèn nãi lµ hÖ

thèng hå cha ®îc quan t©m x©y dùng ë ®©y. Nhng trong t¬ng lai,

khi x©y ®Ëp thuû ®iÖn Lai Ch©u t¹i tuyÕn NËm Nhïn sÏ t¹o ra mét

hå chøa cã diÖn tÝch kh¸ lín, kho¶ng 39 km2 (theo c«ng ty t vÊn

®iÖn I). H×nh th¸i cña hå chøa t¬ng lai sÏ lµ h×nh th¸i thung lòng

s«ng §µ vµ phô lu cña nã, tõ tuyÕn ®Ëp lªn trªn thîng nguån víi code

cao 300m. Khi ®ã qu¸ tr×nh ngo¹i sinh chñ ®¹o trªn vïng hå chøa sÏ

lµ tÝch tô l¾ng ®äng, vµ s¹t lë bê.

17. HÖ thèng ®êng giao th«ng vµ v¸ch taluy cña nã

Do ®iÒu kiÖn b¶n ®å kh«ng thÓ hiÖn ®îc, song ®©y lµ d¹ng

®Þa h×nh nh©n t¸c kh¸ quan träng v× nã cã ¶nh hëng rÊt nhanh

®Õn ho¹t ®éng giao th«ng, vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong vïng. Víi d¹ng

44


®Þa h×nh nµy, nhÊt lµ trªn çc v¸ch taluy t¹i vïng sên träng lùc th×

qu¸ tr×nh s¹t lë, ®æ lë sÏ diÔn ra cµng m¹nh h¬n. Ngoµi ra tuyÕn

giao th«ng c¾t qua nh÷ng vïng cöa s«ng suèi, còng sÏ bÞ ®e do¹ bëi

hiÖn tîng lò quÐt.

2.1.3. §Æc ®iÓm khÝ hËu

KhÝ hËu lu vùc hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u mang tÝnh chÊt

nhiÖt ®íi giã mïa vïng nói, mïa ®«ng l¹nh, cã s¬ng muèi vµ Ýt ma.

Mïa hÌ nãng, ma nhiÒu. ChÕ ®é bøc x¹ néi chÝ tuyÕn, hoµn lu lµ c¬

chÕ giã mïa víi sù x©m nhËp cña kh«ng khÝ cùc ®íi trong mïa ®«ng

vµ mïa hÌ lµ hoµn lu cña ®íi vÜ ®é thÊp.

N»m khuÊt bªn sên T©y cña d·y Hoµng Liªn S¬n, l¹i ë vÞ trÝ xa

nhÊt cña l·nh thæ vÒ phÝa T©y lu vùc nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u

cã khÝ hËu kh¸c biÖt rÊt râ rÖt so víi çc phÇn cßn l¹i cña B¾c bé vµ

thÓ hiÖn nhiÒu nÐt dÞ thêng nhÊt so víi khÝ hËu chung cña miÒn

khÝ hËu phÝa B¾c. Sù h×nh thµnh nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt cña

khÝ hËu khu vùc lµ mét trong nh÷ng trêng hîp thÓ hiÖn râ rÖt nhÊt

cña sù kÕt hîp gi÷a ®Þa h×nh vµ hoµn lu khÝ quyÓn ®ã lµ cã mét

mïa ®«ng t¬ng ®èi Êm do ¶nh hëng cña giã mïa cùc ®íi ®Õn khu

vùc nµy ®· suy gi¶m nhiÒu vµ suèt mïa duy tr× mét t×nh tr¹ng kh«

hanh ®iÓn h×nh cña khÝ hËu giã mïa.

Sè liÖu sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ chÕ ®é khÝ hËu khu vùc lµ chuçi

sè liÖu cña 3 tr¹m khÝ hËu vµ 11 tr¹m ®o ma víi ®é dµi chuçi chñ

yÕu tõ n¨m 1960 ®Õn 1999. Çc yÕu tè chÝnh (ma vµ nhiÖt) ®îc

cËp nhËt ®Õn n¨m 2003 do ViÖn KhÝ tîng - Thuû v¨n vµ M«i trêng

cung cÊp (b¶ng 2.2 - 2.24).

2.1.3.1. ChÕ ®é bøc x¹, m©y, n¾ng

Khu vùc nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u cã chÕ ®é bøc x¹ t¬ng

®èi dåi dµo 127 Kcal/cm2. §©y lµ khu vùc t¬ng ®èi Ýt m©y, vµ

nhiÒu n¾ng. Lîng m©y tæng quan trung b×nh n¨m chiÕm 7 phÇn

mêi bÇu trêi (b¶ng 2.2) vµ cã 1820-1869 giê n¾ng/n¨m (b¶ng 2.3).

Tuy kh«ng cã nhiÒu n¾ng nh ë Nam bé vµ Nam Trung bé nhng lµ

khu vùc cã nhiÒu n¾ng nhÊt ë miÒn B¾c. Hµng n¨m trung b×nh cã

1820-1869 giê n¾ng. Do kh«ng bÞ ¶nh hëng trùc tiÕp cña hoµn lu

giã mïa §«ng b¾c nªn khu vùc cã nhiÒu n¾ng vµ Ýt m©y trong thêi

kú ®«ng xu©n, nhÊt lµ vµ th¸ng III, IV víi 180-200 giê n¾ng/th¸ng

45


vµ lîng m©y trung b×nh trong çc th¸ng nµy chØ chiÕm 4,8-5,8

phÇn mêi bÇu trêi. Ngîc l¹i, lîng m©y t¨ng nhanh vµ sè giê n¾ng

gi¶m trong çc th¸ng mïa hÌ do chÞu ¶nh hëng trùc tiÕp cña giã mïa

T©y nam. Lîng m©y tæng quan cùc ®¹i r¬i vµo th¸ng VI, VII lµ 8,6-

8,7/10, ®©y còng lµ thêi gian Ýt n¾ng nhÊt trong n¨m víi 100-124

giê n¾ng/th¸ng.

B¶ng 2.2: Lîng m©y tæng quan trung b×nh th¸ng vµ n¨m

(phÇn mêi bÇu trêi)

TT Tr¹m I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII N¨m

1 Lai Ch©u 6.5 6.1 5.1 5.7 7.2 8.6 8.7 8.3 7.4 6.9 6.9 6.7 7.0

2 Mêng TÌ 6.5 6.0 4.9 5.8 7.2 8.7 8.7 8.2 7.3 7.3 6.7 6.2 7.0

3 S×n Hå 5.7 5.3 4.8 5.6 7.3 8.7 8.7 8.0 7.0 6.6 6.4 5.6 6.6

Nguån: ViÖn KhÝ tîng Thuû v¨n vµ M«i trêng

B¶ng 2.3: Tæng sè giê n¾ng trung b×nh th¸ng vµ n¨m

(Kcal/cm2)


1 Lai Ch©u 130.0 144.5 184.0 201.0 183.1 119.4 122.2 151.2 165.0 150.1 138.8 131.21820.

5

2 Mêng TÌ 146.6 156.9 188.8 199.3 184.2 121.1 124.3 152.3 167.0 151.3 138.0 137.61867.

2

3 S×n Hå 169.9 167.3 206.3 211.2 180.3 106.9 109.7 135.7 146.6 137.9 142.0 155.61869.

4


2.1.3.2. ChÕ ®é nhiÖt

Nh ®èi víi mäi vïng nói, khu vùc cã sù kh¸c biÖt rÊt râ rÖt vÒ

chÕ ®é khÝ hËu nãi chung vµ chÕ ®é nhiÖt nãi riªng gi÷a vïng

thÊp, vïng cã ®é cao trung b×nh vµ vïng nói cao.

NhiÖt ®é kh«ng khÝ gi¶m theo chiÒu cao ®Þa h×nh. Vïng thÊp

ë ®é cao díi 300m trong thung lòng s«ng §µ vµ çc phô lu cña chóng

cã nÒn nhiÖt t¬ng ®èi cao. NhiÖt ®é trung b×nh n¨m kho¶ng 23o

víi tæng nhiÖt n¨m 8400oC. Song ë çc khu vùc nµy cã mét ®Æc

®iÓm lµ biªn ®é dao ®éng ngµy ®ªm cña nhiÖt ®é rÊt lín, nhÊt lµ

trong çc th¸ng mïa ®«ng.

46


Vïng cã ®é cao trung b×nh tõ 300 m ®Õn 700-800 m, bao

gåm çc thung lòng ë thîng nguån vµ çc vïng nói thÊp, nhiÖt ®é ë

®©y ®· gi¶m kho¶ng 2-3oC.

Vïng nói cao bao gåm nh÷ng d·y nói cã ®é cao tõ 700-800 m

trë lªn tËp trung chñ yÕu ë phÝa T©y B¾c vµ biªn giíi ViÖt Lµo. So víi

vïng thÊp nhiÖt ®é trung b×nh ®· gi¶m 4-5oC ë ®é cao 1000 m,

®Õn ®é cao 1500 m th× nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m vµo

kho¶ng 16oC, t¬ng øng víi tæng nhiÖt n¨m lµ 4300oC (b¶ng 2.4).

B¶ng 2.4: NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh th¸ng vµ n¨m (oC)


1 Lai Ch©u 17.3 18.8 21.9 24.8 26.4 26.6 26.4 26.6 26.0 23.8 20.5 17.3 23.0

2 Mêng TÌ 16.8 18.3 21.0 24.0 25.8 26.3 26.1 26.2 25.4 23.5 20.1 17.1 22.6

3 S×n Hå 10.1 11.9 15.4 17.9 19.3 19.9 19.8 19.8 18.5 16.3 12.9 10.0 16.0


Mïa ®«ng nhiÖt ®é t¬ng ®èi cao so víi çc vïng nói kh¸c ë B¾c

bé. Th¸ng cã nhiÖt ®é thÊp nhÊt trong n¨m lµ th¸ng I víi nhiÖt ®é

trung b×nh kho¶ng 17oC vïng thÊp, 14-15oC ë ®é cao 500-700 m vµ

13oC ë ®é cao 1000 m, 10oC ë ®é cao 1500 m. NhiÖt ®é tèi thÊp

trung b×nh trong th¸ng nµy cã thÓ xuèng tíi 13-13,5oC ë vïng thÊp,

9oC ë ®é cao 1000 m vµ 6oC ë ®é cao 1500 m.

Mïa nãng ë nh÷ng vïng thÊp kÐo dµi 5 th¸ng, tõ th¸ng V ®Õn

th¸ng IX víi nhiÖt ®é trung b×nh dao ®éng trong kho¶ng 25,5-

26,6oC. Lªn ®Õn ®é cao 700-800 m th× hÇu nh kh«ng cßn mïa nãng

n÷a nhiÖt ®é trung b×nh trong çc th¸ng nµy dao ®éng trong

kho¶ng 22-23oC vµ ®Õn ®é cao 1500 m th× quanh n¨m lµ mïa l¹nh,

nhiÖt ®é trung b×nh trong çc th¸ng ®Òu díi 20oC.

NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao trung b×nh dao ®éng trong

kho¶ng 29,5-30oC vïng thÊp, 23,5-24o ë ®é cao 800-1000 m vµ 20oC

ë ®é cao 1500 m (b¶ng 2.5). NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao tuyÖt ®èi

cã thÓ ®¹t ®îc nh÷ng gi¸ trÞ kh¸ cao trong nh÷ng d¹ng ®Þa h×nh

thung lòng hay lßng ch¶o, nhÊt lµ vµo th¸ng V, gi¸ trÞ cùc trÞ cña

nhiÖt ®é cã thÓ lªn ®Õn 41-42,5oC ë vïng thÊp vµ 30,7oC ë ®é cao

kho¶ng 1500 m (b¶ng 2.6).

B¶ng 2.5: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao trung b×nh th¸ng vµ

n¨m (oC)

47



1 Lai Ch©u 24.0 26.2 29.9 32.5 32.7 31.7 31.3 32.1 32.0 30.0 26.7 23.9 29.4

2 Mêng TÌ 24.7 27.2 30.5 33.0 33.1 32.1 31.6 32.3 32.2 30.4 27.2 24.7 29.9

3 S×n Hå 15.1 17.0 20.7 23.0 23.5 23.2 23.1 23.5 22.7 20.5 17.5 14.9 20.4


B¶ng 2.6: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao tuyÖt ®èi th¸ng vµ n¨m

(oC)


1 Lai Ch©u 34.3 38.0 39.0 41.0 42.5 39.1 37.5 38.9 38.0 37.0 37.0 34.0 42.5

2 Mêng TÌ 33.9 35.5 38.2 40.5 41.3 38.8 38.0 37.6 37.4 36.2 35.5 34.2 41.3

3 S×n Hå 22.0 25.6 27.9 30.7 29.9 28.7 27.9 27.9 27.3 26.4 25.2 22.5 30.7


NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp trung b×nh dao ®éng trong

kho¶ng 19-19,5oC ë vïng thÊp, 15-16oC ë ®é cao 700-800 m vµ 13oC

ë ®é cao 1500m (b¶ng 2.7). Cùc tiÓu cña nhiÖt ®é tèi thÊp trung

b×nh th¸ng r¬i vµo th¸ng I, trong th¸ng nµy giíi h¹n tèi thÊp cña

nhiÖt ®é xuèng 3,5-4oC vïng thÊp vµ xuèng díi 0oC ë cao 500 m trë

lªn (b¶ng 2.8).

B¶ng 2.7: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp trung b×nh th¸ng vµ

n¨m (oC)


1 Lai Ch©u 13.5 14.4 16.7 20.0 22.4 23.8 23.8 23.6 22.6 20.4 17.1 13.8 19.4

2 Mêng TÌ 13.3 13.9 16.0 19.3 22.0 23.5 23.5 23.2 22.2 20.3 17.0 13.9 19.0

3 S×n Hå 6.7 8.3 11.2 14.0 16.5 18.0 17.9 17.5 15.9 13.7 9.9 6.6 13.0


B¶ng 2.8: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp tuyÖt ®èi th¸ng vµ

n¨m (oC)


1 Lai Ch©u 3.4 7.1 8.1 12.9 14.1 18.2 20.7 19.1 16.4 10.0 7.5 3.6 3.4

2 Mêng TÌ 3.9 7.7 8.0 12.2 15.8 16.8 20.6 20.3 16.0 10.3 8.2 4.4 3.9

3 S×n Hå -3.1 -0.4 -1.0 4.3 0.1 11.0 12.9 12.4 8.9 2.1 -0.5 -3.3 -3.3


Do cã vÞ trÝ n»m khuÊt s©u trong ®Êt liÒn, nh÷ng vïng thÊp

trong lu vùc chñ yÕu lµ thung lòng hÎm vùc nªn biªn ®é nhiÖt ngµy

trung b×nh cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ rÊt lín, thuéc lo¹i lín nhÊt so víi

c¸c vïng kh¸c trªn toµn quèc. NhÊt lµ trong thêi kú cuèi ®«ng, tõ

48


th¸ng II ®Õn th¸ng IV, thÞnh hµnh kiÓu thêi tiÕt kh«, quang m©y,

nhiÒu n¾ng, nhiÖt ®é dao ®éng nhiÒu nhÊt, biªn ®é nhiÖt ngµy

®¹t gi¸ trÞ 12-14,5oC. Trªn vïng cao biªn ®é cã gi¶m nhng còng

ph¶i ®¹t tíi 8,7-9oC ë ®é cao 1500m (b¶ng 2.9).

B¶ng 2.9: Biªn ®é nhiÖt ngµy cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung

b×nh th¸ng vµ n¨m (oC)


1 Lai Ch©u 10.5 11.8 13.1 12.5 10.3 7.9 7.5 8.4 9.4 9.7 9.6 10.1 10.1

2 Mêng TÌ 11.4 13.3 14.5 13.7 11.1 8.5 8.1 9.1 10.0 10.1 10.2 10.8 10.9

3 S×n Hå 8.4 8.7 9.5 9.0 7.0 5.3 5.2 6.0 6.8 6.8 7.6 8.3 7.4


Trong thêi kú hÌ thu, biªn ®é nhiÖt ngµy gi¶m ®i râ rÖt do

trong thêi gian nµy cã nhiÒu m©y vµ ma lín. Ba th¸ng VI, VII, VIII lµ

çc th¸ng cã dao ®éng nhiÖt ®é ngµy ®ªm Ýt nhÊt, biªn ®é nhiÖt

ngµy ®¹t 7,5-9oC ë vïng thÊp vµ 5-6oC ë ®é cao kho¶ng 1500m.

2.1.3.3. ChÕ ®é ma Èm

a. ChÕ ®é ma

Khu vùc nghiªn cøu cã sù ph©n ho¸ theo mïa s©u s¾c cña chÕ

®é ma Èm, tiªu biÓu cho khÝ hËu giã mïa. Mïa kh« trïng víi mïa giã

mïa mïa ®«ng vµ mïa ma trïng víi mïa giã mïa mïa hÌ mang l¹i nh÷ng

khèi kh«ng khÝ nhiÖt ®íi vµ xÝch ®¹o nãng Èm cïng víi nh÷ng nhiÔu

®éng khÝ quyÓn.

Lu vùc nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u cã lîng ma rÊt phong phó,

tæng lîng ma n¨m dao ®éng trong kho¶ng tõ 1600 mm ®Õn trªn

3000 mm. Lîng ma cã xu híng t¨ng dÇn tõ Nam ra B¾c. Vïng cã lîng

ma thÊp nhÊt n»m ë phÝa Nam cña lu vùc, chñ yÕu thuéc vïng tròng

Mêng NhÐ vµ trªn çc d·y nói thuéc biªn giíi ViÖt Lµo víi tæng lîng m-

a n¨m <2000 mm. Cµng tiÕn lªn phÝa B¾c lîng ma cµng t¨ng. Ma lín

ë ®©y liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña çc r·nh phÝa T©y vµ ®îc t¨ng

cêng bëi ®Þa h×nh nói cao mám cùc B¾c cña vïng lµ d·y Phu Si

Lung, do ®ã t¹i khu vùc ®· h×nh thµnh nªn mét trong nh÷ng t©m

ma lín cña níc ta ®ã lµ t©m ma Mêng TÌ víi lîng ma n¨m trung b×nh

kho¶ng 2000-3000 mm.

B¶ng 2.10: Lîng ma trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm)

49



1 Pa Th¾ng 37.5 43.0 48.7 144.1 314.2 596.0 717.0 584.0 285.8 204.7 122.8 43.2 3140.7

2 Nhï C¶ 27.6 23.3 77.7 133.2 275.6 563.1 756.9 447.5 208.6 125.0 69.9 40.1 2748.3

3 Tµ Tæng 30.4 35.0 51.1 115.7 261.6 462.5 607.9 489.2 222.1 131.5 72.6 33.5 2513.1

4 Mêng TÌ (KH) 27.7 29.5 48.9 122.7 257.7 479.2 612.4 446.9 191.2 113.1 66.9 34.1 2430.2

5 Mêng TÌ (TV) 26.7 34.9 48.3 115.0 238.0 398.8 455.7 369.0 193.2 111.1 72.7 30.7 2094.2

6 Ma Ký 20.5 46.0 73.9 103.8 231.1 431.4 533.2 428.1 206.5 122.9 77.0 33.2 2307.7

7 §oµn KÕt 35.1 16.2 38.3 135.3 233.9 414.0 359.4 405.6 191.9 152.7 67.4 33.1 2082.9

8 Mêng M« 31.1 37.5 63.9 144.2 284.2 427.0 476.2 392.2 142.5 104.3 53.6 36.8 2193.6

9 Mêng ¼ng 29.1 38.1 65.9 104.5 201.6 344.7 407.6 302.0 164.4 70.7 33.6 33.2 1795.2

10 Mêng NhÐ 21.7 28.0 39.5 93.2 208.2 361.7 340.3 315.3 150.8 94.4 57.1 27.2 1737.4

11 Mêng Tæng 27.7 29.6 36.9 109.0 211.0 324.3 375.5 328.0 144.7 107.4 62.7 26.1 1782.8

12 Mêng Chµ 24.0 26.1 54.8 97.1 193.6 286.3 337.7 328.8 111.9 76.1 46.2 22.2 1604.7


ChÕ ®é ma cã sù ph©n ho¸ râ rÖt thµnh hai mïa. Mïa ma trïng

víi mïa giã mïa mïa h¹, trung b×nh kÐo dµi 7-8 th¸ng (tõ th¸ng IV

®Õn th¸ng X vµ th¸ng XI ë trung t©m ma lín víi lîng ma trªn 3000

mm). Tæng lîng ma mïa ma chiÕm 89-95% lîng ma toµn n¨m ë vïng

cã lîng ma trªn 2000 mm, vµ 78-87% ë vïng cã lîng ma <2000 mm.

Th¸ng cã lîng ma lín nhÊt lµ th¸ng VII víi lîng ma trung b×nh dao

®éng trong kho¶ng 450-750 mm ë vïng cã lîng ma trªn 2000

mm/n¨m vµ 340-400 mm ë vïng cã lîng ma <2000 mm. C¸c th¸ng

cßn l¹i trong mïa ma cã lîng ma trung b×nh dao ®éng trong kho¶ng

100 mm ®Õn trªn 300 mm/th¸ng (b¶ng 2.10).

Mïa Ýt ma trïng víi mïa giã mïa §«ng b¾c trong mïa ®«ng,

nh×n chung kÐo dµi tõ th¸ng XI ®Õn th¸ng III. Trong ®ã th¸ng I vµ

th¸ng II lµ hai th¸ng Ýt ma nhÊt víi lîng ma <40 mm/th¸ng ë khu vùc

cã lîng ma tõ 2000 mm/n¨m trë lªn vµ <30 mm/th¸ng ë khu vùc cã l-

îng ma <2000 mm/n¨m trë lªn víi tæng lîng ma trong hai th¸ng nµy

chØ chiÕm 2-4% tæng lîng ma n¨m (b¶ng 2.10).

Hµng n¨m trong khu vùc cã 145-162 ngµy ma/n¨m, th¸ng VII

th¸ng cã sè ngµy ma nhiÒu nhÊt, trung b×nh cã 25-27 ngµy m-

a/th¸ng, th¸ng cã Ýt ngµy ma nhÊt lµ th¸ng I vµ th¸ng II, trung b×nh

cã 4-6 ngµy ma/th¸ng (b¶ng 2.11).

50


B¶ng 2.11: Sè ngµy ma trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)


1 Lai Ch©u 4.4 5.1 6.8 11.7 18.7 22.9 24.5 20.5 12.1 8.1 5.9 4.4 145.1

2 Mêng TÌ 5.0 5.3 6.9 12.2 19.7 24.7 26.2 23.1 14.5 11.6 7.3 5.2 161.7

3 S×n Hå 8.0 8.5 9.0 14.4 21.7 26.0 27.2 24.7 18.3 14.4 9.2 7.0 188.6


Do khu vùc cã vÞ trÝ n»m s©u trong ®Êt liÒn, kh«ng bÞ chÞu

¶nh hëng trùc tiÕp cña b·o, ¸p thÊp lµ nh÷ng nhiÔu ®éng khÝ

quyÓn m¹nh. Mïa kh« chñ yÕu lµ luång tÝn phong æn ®Þnh lµ giã

mïa mïa ®«ng chi phèi vµ mïa ma trïng víi mïa giã mïa mïa hÌ v× vËy

trong chÕ ®é ma Èm tuy cã møc ®é biÕn ®éng nhiÒu h¬n chÕ ®é

nhiÖt, nhng so víi çc miÒn khÝ hËu kh¸c th× ®©y lµ khu vùc cã hÖ

sè biÕn ®éng cña lîng ma nhá. HÖ sè biÕn ®éng cña tæng lîng ma

n¨m dao ®éng trong kho¶ng tõ 0,14-0,23 (b¶ng 2.12). HÖ sè

biÕn ®éng cña lîng ma th¸ng lín h¬n nhiÒu so víi tæng lîng ma n¨m.

Trong mïa Ýt ma, hÖ sè biÕn ®éng cña lîng ma th¸ng thêng lín h¬n

0,8 vµ trong mïa ma nhÊt lµ çc th¸ng chÝnh gi÷a mïa ma (V, VI, VII,

VIII) hÖ sè biÕn ®éng thêng nhá h¬n 0,5.

B¶ng 2.12: HÖ sè biÕn ®éng (Cv) cña lîng ma th¸ng vµ n¨m


1 Pa Th¾ng 0.93 0.77 0.83 0.45 0.45 0.30 0.35 0.38 0.43 0.58 0.91 1.23 0.16

2 Tµ Tæng 0.94 0.89 0.87 0.56 0.44 0.33 0.32 0.48 0.54 0.78 0.90 0.94 0.21

3 Mêng TÌ (KH) 1.01 0.90 0.81 0.55 0.37 0.31 0.33 0.41 0.38 0.66 0.85 1.14 0.14

4 Mêng TÌ (TV) 1.20 0.87 0.90 0.55 0.35 0.38 0.37 0.38 1.08 0.67 0.86 1.09 0.14

5 Mêng M« 1.68 0.77 1.00 0.69 0.53 0.36 0.42 0.50 0.56 0.71 0.95 1.09 0.23

6 Mêng Chµ 0.99 0.84 0.88 0.55 0.37 0.29 0.32 0.36 0.55 0.59 1.15 1.33 0.14


b. Bèc h¬iLîng bèc tho¸t h¬i Piche trung b×nh n¨m trong khu vùc dao

®éng trong kho¶ng 670-888 mm/n¨m (b¶ng 2.13), ®¹t gi¸ trÞ lín vµo

thêi kú ®«ng xu©n trong mïa Ýt ma, nhÊt lµ vµo çc th¸ng III, IV lµ

thêi kú kh« vµ bøc x¹ phong phó nhÊt trong n¨m lîng bèc h¬i thêng

®¹t trªn 100 mm/th¸ng, trõ ë vïng ma lín Mêng TÌ, gi¸ trÞ nµy ®¹t

51


kho¶ng 80mm/th¸ng. Çc th¸ng kh¸c trong n¨m, lîng bèc h¬i <70

mm/th¸ng.

B¶ng 2.13: Lîng bèc h¬i Piche trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm)


1 Lai Ch©u 70.9 87.0 115.5 108.7 91.7 56.1 51.9 59.0 64.2 64.1 59.0 59.6 887.9

2 Mêng TÌ 45.8 58.4 77.9 79.7 73.0 48.8 45.3 50.5 54.2 51.9 43.7 41.0 670.1

3 S×n Hå 48.8 72.5 114.4 97.2 68.0 43.7 40.3 41.9 43.2 42.4 36.5 38.9 687.6


c. §é Èm kh«ng khÝ

§é Èm kh«ng khÝ cã sù ph©n ho¸ kh«ng gian phøc t¹p, phô

thuéc vµo d¹ng ®Þa h×nh cña khu vùc nhá. §èi víi nh÷ng d¹ng ®Þa

h×nh thung lòng lßng ch¶o cã ®é Èm thÊp, ngîc l¹i ®é Èm cao gÆp

trªn çc sên ®ãn giã. §é Èm t¬ng ®èi thÊp so víi çc vïng kh¸c, trung

b×nh n¨m ®¹t 82-84%. Hµng n¨m h×nh thµnh mét thêi kú mïa kh«

tõ gi÷a mïa ®«ng ®Õn ®Çu mïa h¹ (tõ th¸ng I ®Õn th¸ng V) víi ®é

Èm <84%. Vµ mét thêi kú Èm trong suèt mïa h¹ vµ ®Çu mïa ®«ng tõ

th¸ng VI ®Õn th¸ng XII víi ®é Èm thêng ®¹t trªn 84%.

Liªn quan víi sù gi¶m sót hµm lîng Èm cña kh«ng khÝ cùc ®íi

trong mïa ®«ng vµ sù v¾ng mÆt cña front cùc ®íi, ë vïng nµy ®·

thÞnh hµnh mét chÕ ®é thêi tiÕt kh« hanh cµng vÒ cuèi mïa cµng

trÇm träng. Nh÷ng th¸ng II, III, IV lµ nh÷ng th¸ng cã ®é Èm kh«ng

khÝ thÊp nhÊt trong n¨m. Víi gi¸ trÞ trung b×nh cña ®é Èm kho¶ng

75-81%, ®é Èm thÊp nhÊt tuyÖt ®èi cã thÓ xuèng tíi 10-11%.

Thêi kú Èm nhÊt lµ gi÷a mïa ma (th¸ng VI, VII, VIII), ®é Èm trªn 85%,

trong ®ã th¸ng VII lµ th¸ng Èm nhÊt, ®¹t gi¸ trÞ kho¶ng 88% (b¶ng

2.14, 2.15, 2.16).

B¶ng 2.14: §é Èm kh«ng khÝ t¬ng ®èi trung b×nh th¸ng vµ

n¨m (%)


1 Lai Ch©u 81 78 76 78 81 87 88 87 85 84 85 84 83

2 Mêng TÌ 84 81 79 79 82 85 88 87 86 86 86 86 84

3 S×n Hå 86 80 75 78 84 89 90 89 88 88 89 87 85


52


B¶ng 2.15: §é Èm kh«ng khÝ thÊp nhÊt trung b×nh th¸ng vµ

n¨m (%)


1 Lai Ch©u 56 50 46 48 56 65 69 65 61 59 59 59 58

2 Mêng TÌ 58 52 49 50 58 67 71 67 62 61 61 60 60

3 S×n Hå 70 64 57 61 71 78 80 77 74 74 73 70 71


B¶ng 2.16: §é Èm kh«ng khÝ thÊp nhÊt tuyÖt ®èi th¸ng vµ

n¨m (%)


1 Lai Ch©u 20 15 11 17 20 21 39 31 38 28 31 28 11

2 Mêng TÌ 21 13 11 16 20 34 38 35 32 23 34 22 11

3 S×n Hå 18 20 10 23 32 40 47 39 24 17 15 15 10


2.1.4.4. ChÕ ®é giã

Híng giã thay ®æi tõng n¬i phô thuéc m¹nh mÏ vµo d¹ng ®Þa

h×nh nhá cña khu vùc. ë nh÷ng n¬i tho¸ng giã mïa ®«ng thÞnh

hµnh giã §«ng b¾c víi tÇn suÊt 10-15%; mïa hÌ thÞnh hµnh giã T©y

vµ Nam víi tÇn suÊt 8-11%. TÇn suÊt lÆng giã ë khu vùc lín, dao

®éng trong kho¶ng 47-60% (b¶ng 2.17). Trong çc thung lòng, giã

thêng thæi theo híng thung lòng cã khi ®èi lËp víi híng hoµn lu

chung. Ở Mêng TÌ, quanh n¨m giã thêng thæi theo híng T©y vµ T©y

b¾c víi u thÕ tuyÖt ®èi 60-80%. Tèc ®é giã trong çc thung lòng th-

êng nhá, 0,5-0,8 m/s (b¶ng 2.18). Trªn çc rÎo cao, tèc ®é giã t¨ng

lªn râ rÖt, trung b×nh thêng trªn 1 m/s. Tèc ®é giã m¹nh nhÊt thêng

quan s¸t ®îc trong mïa thêi kú cuèi ®«ng, ®Çu hÌ, cã thÓ ®¹t tíi 30-

40 m/s trong nh÷ng c¬n d«ng (b¶ng 2.19).

B¶ng 2.17: TÇn suÊt lÆng giã (PL), tÇn suÊt (P%) vµ tèc ®é giã

trung b×nh

theo 8 híng tr¹m Lai Ch©u

Huíng giã/ lÆng

giã

§Æc trng

I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

LÆng giã PL 50.1 46.9 52.4 53.6 56.5 60.5 57.0 57.9 59.8 62.1 59.1 55.3

NP 6.6 7.9 7.0 6.2 4.5 4.9 3.9 4.1 5.1 5.6 5.6 5.0

V 1.9 2.1 1.9 2.2 2.5 1.7 1.4 1.6 1.6 1.8 1.8 1.6

NEP 12.8 15.6 10.9 7.8 4.4 2.8 3.3 3.4 4.2 5.4 7.3 7.9

V 3.0 3.5 4.0 2.7 2.1 1.6 1.6 1.5 1.7 1.7 2.2 2.8

53


EP 3.5 4.7 4.3 2.9 2.0 1.4 1.6 1.6 1.5 2.2 1.9 2.2

V 3.3 3.9 3.0 2.5 1.7 1.7 1.4 1.6 0.6 1.6 2.4 2.3

SEP 3.5 3.7 3.3 3.7 4.1 3.1 3.4 4.1 3.6 3.1 2.9 3.9

V 1.9 2.0 2.1 1.8 1.7 1.6 1.5 1.6 1.4 1.5 1.6 1.5

SP 6.6 5.6 5.8 8.1 10.7 10.2 11.2 10.4 11.2 8.5 8.5 8.2

V 1.3 1.4 1.6 1.8 1.9 1.8 2.0 1.9 1.5 1.4 1.3 1.4

SWP 2.8 1.9 3.0 2.9 3.2 2.7 3.7 4.0 2.7 1.6 1.8 2.5

V 1.4 1.3 1.4 1.5 1.4 1.4 1.5 1.6 1.3 1.5 1.2 1.4

WP 6.5 5.8 6.6 6.3 7.3 8.1 9.1 8.5 5.8 4.6 5.9 7.3

V 1.8 1.8 0.8 1.7 1.6 1.6 1.7 1.6 1.7 1.5 1.9 2.0

NWP 7.6 7.9 6.7 8.5 7.3 6.3 6.8 6.0 6.1 6.9 7.0 7.7

V 1.9 1.8 1.9 1.8 1.7 1.5 1.6 1.6 1.7 0.7 1.6 1.7


B¶ng 2.18: Tèc ®é giã trung b×nh th¸ng vµ n¨m (m/s)


1 Lai Ch©u 1.1 1.3 1.0 0.9 0.8 0.6 0.7 0.7 0.7 0.5 0.6 0.8 0.8

2 Mêng TÌ 0.5 0.6 0.5 0.5 0.5 0.4 0.4 0.4 0.5 0.5 0.4 0.5 0.5

3 S×n Hå 1.3 1.7 1.7 1.5 1.5 1.6 1.4 1.1 1.0 1.1 1.1 1.1 1.3


B¶ng 2.19: Tèc ®é giã m¹nh nhÊt (m/s)


1 Lai Ch©u 30 40 40 40 40 34 24 24 24 28 24 18 40

2 Mêng TÌ 20 20 20 40 40 20 20 20 20 24 16 18 40

3 S×n Hå 16 20 24 30 30 16 20 20 20 14 24 20 30


2.1.3.5. C¸c hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt

a. D«ng

§©y lµ khu vùc t¬ng ®èi nhiÒu d«ng. Hµng n¨m cã kho¶ng 81-

89 ngµy d«ng (b¶ng 2.20). Mïa d«ng b¾t ®Çu tõ th¸ng III vµ kÕt

thóc vµo th¸ng IX. Trõ hai th¸ng ®Çu vµ cuèi mïa d«ng (th¸ng III, IX)

mçi th¸ng trung b×nh cã 5-7 ngµy d«ng, c¸c th¸ng IV ®Õn th¸ng VIII,

trung b×nh cã ®Òu cã 10-15 ngµy d«ng/th¸ng. Th¸ng cã nhiÒu ngµy

d«ng nhÊt lµ th¸ng V, cã 14-15 ngµy d«ng. Trong mïa ®«ng vÉn cã

kh¶ n¨ng cã d«ng nhng tÇn suÊt Ýt h¼n, trung b×nh mçi th¸ng cã tõ

1 ®Õn 3 ngµy d«ng.

B¶ng 2.20: Sè ngµy d«ng trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)


1 Lai Ch©u 1.2 2.8 6.6 13.3 15.2 14.6 12.5 11.2 6.5 3.1 1.1 0.4 88.6

2 Mêng TÌ 1.1 2.3 5.9 12.4 13.9 13.1 11.2 10.0 5.5 3.2 1.8 0.8 81.0

3 S×n Hå 0.9 2.7 6.3 13.4 14.4 12.2 10.9 11.3 6.1 3.1 1.3 0.3 83.0

54



b. Ma ®¸

§©y lµ vïng cã nhiÒu ma ®¸ gÇn nh nhÊt níc ta. Trung b×nh

hµng n¨m cã 1-2 trËn ma ®¸. Ma ®¸ xuÊt hiÖn nhiÒu nhÊt vµo thêi

kú cuèi ®«ng, ®Çu h¹ (th¸ng II, III, IV) trong nh÷ng c¬n d«ng m¹nh.

TÝnh trung b×nh trong çc th¸ng nµy mçi th¸ng cã tõ 0,1-0,8 ngµy

ma ®¸. Th¸ng cã nhiÒu ma ®¸ nhÊt lµ th¸ng IV, trung b×nh cã 0,3-

0,8 ngµy ma ®¸/th¸ng (b¶ng 2.21).

B¶ng 2.21: Sè ngµy ma ®¸ trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)


1 Lai Ch©u 0.0 0.2 0.4 0.6 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.4

2 Mêng TÌ 0.0 0.1 0.3 0.3 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.8

3 S×n Hå 0.0 0.2 0.3 0.8 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.6


c. S¬ng mï

S¬ng mï lµ mét hiÖn tîng kh¸ phæ biÕn trong khu vùc. S¬ng

mï ph©n bè rÊt kh¸c nhau phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh,

trong çc thung lòng kÝn vµ vïng lßng ch¶o s¬ng mï h×nh thµnh rÊt

thêng xuyªn vµ dµy ®Æc. Trung b×nh hµng n¨m quan tr¾c ®îc 32-

95 ngµy s¬ng mï (b¶ng 2.22). S¬ng mï chñ yÕu xuÊt hiÖn mïa ®«ng

tõ th¸ng X, XI ®Õn th¸ng III, IV n¨m sau. Trong ®ã th¸ng I vµ th¸ng II

lµ hai th¸ng cã nhiÒu s¬ng mï nhÊt, ë nh÷ng n¬i cã nhiÒu s¬ng mï

trong çc th¸ng nµy cã thÓ quan s¸t ®îc 15-18 ngµy/th¸ng vµ ë

nh÷ng n¬i cã Ýt s¬ng mï còng cã 4-9 ngµy/th¸ng. Trong mïa hÌ còng

xuÊt hiÖn s¬ng mï nhng víi tÇn suÊt nhá. S¬ng mï trong khu vùc chñ

yÕu lµ s¬ng mï bèc h¬i vµ s¬ng mï bøc x¹.

B¶ng 2.22: Sè ngµy s¬ng mï trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)


1 Lai Ch©u 8.8 4.7 3.2 0.9 0.1 0.0 0.0 0.2 0.2 0.7 3.8 9.5 32.2

2 Mêng TÌ 17.8 15.2 14.8 7.5 1.4 0.3 0.2 0.6 2.4 5.0 12.1 17.9 95.1

3 S×n Hå 10.0 7.8 6.0 3.6 1.2 0.4 0.2 0.3 0.6 1.7 3.9 6.3 41.9


d. S¬ng muèi Tuy mïa ®«ng ë khu vùc Êm h¬n so víi çc vïng kh¸c ë B¾c bé

nhng do ë ®©y kh« vµ Ýt giã nªn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh

55


thµnh s¬ng muèi. Ở ®é cao díi 300m hÇu nh kh«ng cã s¬ng muèi.

Tõ ®é cao 500-600m trë lªn trung b×nh 10 n¨m cã tõ 3 ®Õn 8

ngµy s¬ng muèi. Lªn ®Õn ®é cao 1500m th× s¬ng muèi lµ hiÖn t-

îng thêng xuyªn xuÊt hiÖn trong mïa ®«ng, tõ th¸ng XI ®Õn th¸ng

III, trong ®ã th¸ng XII vµ th¸ng I trung b×nh mçi th¸ng cã 4-5 ngµy s-

¬ng muèi (b¶ng 2.23).

B¶ng 2.23: Sè ngµy s¬ng muèi trung b×nh th¸ng vµ n¨m

(ngµy)


1 Lai Ch©u 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

2 Mêng TÌ 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0

3 S×n Hå 4.0 0.8 0.1 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 0.0 1.3 4.5 10.6


e. Giã kh« nãng So víi çc khu vùc kh¸c ë B¾c bé ®©y lµ khu vùc cã nhiÒu

ngµy kh« nãng nhÊt. Møc ®é kh« nãng ë ®©y chØ thua kÐm vïng

Trung bé. HÇu hÕt çc vïng cã ®é cao díi 700m ®Òu chÞu ¶nh hëng

cña thêi tiÕt kh« nãng. Kh« nãng nhiÒu nhÊt x¶y ra ë vïng thÊp

trong çc thung lòng s«ng, trung b×nh hµng n¨m trong çc d¹ng ®Þa

h×nh nãi trªn cã 28-35 ngµy kh« nãng.

B¶ng 2.24: Sè ngµy kh« nãng trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)


1 Lai Ch©u 0 0.04 3 7.8 7.3 3 2.4 3.3 1.3 0 0 0 28

2 Mêng TÌ 0 0.08 3.8 8.7 8.2 3.8 3.2 5.3 2.1 0 0 0 35.2


Kh« nãng xuÊt hiÖn tõ th¸ng II ®Õn hÕt th¸ng IX. Hai th¸ng cã

nhiÒu ngµy kh« nãng nhÊt lµ th¸ng IV vµ th¸ng V, trung b×nh cã 7-9

ngµy/th¸ng. Çc th¸ng kh¸c trung b×nh cã 1-5 ngµy kh« nãng (b¶ng

2.24).

Tãm l¹i, khÝ hËu trong khu vùc cã mét mïa ®«ng Ýt l¹nh vµ t-

¬ng ®èi kh«. Mïa h¹ nãng vµ ma nhiÒu. KhÝ hËu thÝch hîp ®èi víi

çc loµi gia sóc vµ c©y trång «n ®íi trong mïa ®«ng vµ mïa hÌ víi l-

îng ma lín ®em l¹i nguån tµi nguyªn níc phong phó. Khã kh¨n lín

56


nhÊt ë khu vùc do khÝ hËu ®em l¹i lµ t¬ng ®èi thiÕu níc trong mïa

®«ng vµ çc hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt thêng ph¸ h¹i mïa mµng vµ

¶nh hëng xÊu ®Õn ®êi sèng cña ngêi d©n nh: ma ®¸ trong thêi kú

cuèi ®«ng, ®Çu h¹, s¬ng muèi hay xuÊt hiÖn trªn çc rÎo cao vµo

mïa ®«ng vµ trong çc thung lòng còng ph¶i chÞu ®ùng kiÓu thêi

tiÕt kh« nãng nhÊt lµ trong çc th¸ng ®Çu mïa h¹.

2.1.4. §Æc ®iÓm chÕ ®é thuû v¨n vµ nguån níc

2.1.4.1. Kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm lu vùc s«ng §µ

A. Lu vùc s«ng §µLu vùc s«ng §µ lµ 1 trong 3 phô lu h×nh thµnh nªn hÖ thèng

s«ng Hång vµ ®©y lµ con s«ng cã tiÒm n¨ng níc lín, tiÒm n¨ng thñy

®iÖn cao nhÊt níc ta nhng còng lµ n¬i thêng xuyªn diÔn ra çc cùc

®oan cña dßng ch¶y kh«ng nh÷ng ¶nh hëng tíi bÒ mÆt lu vùc mµ

cßn ¶nh hëng tíi ®ång b»ng s«ng Hång.

Lu vùc s«ng §µ cã diÖn tÝch 52.500 km2 trong ®ã thuéc phÇn

l·nh thæ ViÖt Nam cã diÖn tÝch 27.000 km2, chiÕm 51,4% bao gåm

phÇn trung vµ h¹ lu s«ng. B¾t nguån tõ ®é cao 2440 m cña vïng nói

Nguþ S¬n thuéc tØnh V©n Nam (Trung Quèc) s«ng §µ cã chiÒu dµi

dßng chÝnh lµ 980 km (trong ®ã thuéc l·nh thæ ViÖt Nam lµ 540 km)

®æ vµo dßng chÝnh s«ng Hång t¹i Trung Hµ. Lu vùc s«ng §µ cã d¹ng

h×nh thu«n dµi ch¹y däc theo thung lòng s©u cña çc d·y nói cao víi

chiÒu dµi lu vùc 690 km vµ chiÒu réng b×nh qu©n lu vùc 76 km

(chiÒu réng lu vùc lín nhÊt 165 km thuéc vÒ trung lu). Bªn tr¸i lu vùc

s«ng §µ lµ d·y Ai Lao S¬n tiÕp ®Õn d·y Hoµng Liªn S¬n cã ®Ønh

Fanxipan cao nhÊt ViÖt Nam vµ bªn ph¶i lµ d·y V« L¬ng tiÕp ®Õn d·y

Pu §en §inh vµ d·y nói ®¸ v«i, ch¹y song song ®· t¹o nªn híng ch¶y

T©y B¾c - §«ng Nam cña dßng chÝnh s«ng §µ. §Þa h×nh trªn lu vùc

s«ng §µ chñ yÕu lµ nói cao vµ cao nguyªn (chiÕm 83% diÖn tÝch) v×

vËy ®é cao b×nh qu©n lu vùc ®¹t tíi 1.130 m, phÇn thîng du (thuéc

Trung Quèc) cã ®é cao b×nh qu©n 1390 m, phÇn trung vµ h¹ du

(thuéc ViÖt Nam) cã ®é cao b×nh qu©n 900 m. §é dèc b×nh qu©n

lßng s«ng trung b×nh 0,41‰, trong ®ã ®é dèc lßng s«ng thuéc l·nh

thæ Trung Quèc lµ 2,54‰, trªn s«ng nhiÒu th¸c ghÒnh, tõ Lai Ch©u

®Õn Hoµ B×nh cã tíi 60 th¸c, thËm chÝ ë h¹ lu vÉn xuÊt hiÖn th¸c

(Th¸c Bê). Çc d·y nói cao ch¹y s¸t bê s«ng nªn thung lòng s«ng §µ

57


hÑp cã d¹ng hÎm vùc, s«ng ®ang ®µo lßng m¹nh. S«ng ch¶y th¼ng víi

hÖ sè uèn khóc ®¹t 1,42. M¹ng líi s«ng suèi trong lu vùc s«ng §µ ph¸t

triÓn kh«ng ®ång ®Òu, mËt ®é s«ng suèi dao ®éng tõ cÊp rÊt tha (díi

0,5 km/km2) ë çc vïng cao nguyªn ®¸ v«i ®Õn rÊt dµy (tíi 1,67

km/km2) ë vïng nói Hoµng Liªn S¬n. S«ng §µ cã 68 s«ng nh¸nh cÊp I,

108 s«ng nh¸nh cÊp II vµ 47 s«ng nh¸nh cÊp III.

B. Lu vùc hå chøa Lai Ch©uHå chøa Lai Ch©u lµ bËc thang ®Çu tiªn n»m ë thîng nguån

khai th¸c dßng chÝnh s«ng §µ cã diÖn tÝch lu vùc khèng chÕ lµ

26.000 km2 trong ®ã phÇn diÖn tÝch thuéc níc ta lµ 2770 km2

(chiÕm 10,7%). Lu vùc n»m hoµn toµn trong vïng nói cao vµ cao

nguyªn cã tíi 72% diÖn tÝch ë ®é cao trªn 500 m nªn ®é cao b×nh

qu©n lu vùc hå chøa Lai Ch©u lín, ®¹t 1100 m. §é dèc trung b×nh

cña lu vùc lµ 35 – 38o vµ ®é dèc lßng s«ng còng ®¹t tíi 2‰. Thung

lòng s«ng d¹ng hÎm vùc, lßng s«ng hÑp, ®é réng trong mïa kiÖt ®¹t

40 - 60 m, trªn s«ng nhiÒu th¸c ghÒnh (23 th¸c). Çc d·y nói ch¹y s¸t

bê s«ng, çc phô lu ®Òu cã híng ®æ th¼ng gãc vµo dßng chÝnh.

NÒn nham th¹ch chñ yÕu lµ sa diÖp th¹ch nªn m¹ng líi s«ng suèi

trong khu vùc hå chøa kÐm ph¸t triÓn h¬n so víi çc khu vùc kh¸c,

trung b×nh ®¹t 0,5 km/km2. Lu vùc s«ng më réng vÒ phÝa bê ph¶i.

§Æc trng h×nh th¸i m¹ng líi s«ng suèi trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u

®îc tr×nh bµy trong b¶ng 2.25

M¹ng líi s«ng suèi trªn lu vùc s«ng §µ cã d¹ng h×nh l«ng chim

vµ çc phô lu ®æ th¼ng gãc vµo dßng chÝnh, kh¶ n¨ng tËp trung n-

íc trªn s«ng §µ rÊt lín vµ ®©y lµ nguyªn nh©n cã tÝnh ¸c liÖt cña

dßng ch¶y lò trªn lu vùc vµ çc hiÖn tîng lò quÐt, lò bïn ®¸... x¶y ra

mang tÝnh chÊt thêng xuyªn trªn lu vùc. Kh¶ n¨ng xãi mßn x©m

thùc çt bïn trªn bÒ mÆt ®a xuèng s«ng còng rÊt lín.

2.1.4.2. Tµi nguyªn níc lu vùc hå chøa Lai Ch©u

§Þa h×nh trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u chñ yÕu lµ nói cao nh-

ng phÇn lín bÞ khuÊt giã nªn lîng ma mang ®Õn lu vùc hå chøa Lai

Ch©u kh«ng lín. PhÇn bê tr¸i lu vùc hå chøa Lai Ch©u thuéc vïng nói

cao Hoµng Liªn S¬n nªn lîng ma ë ®©y lín, dao ®éng tõ 2127 mm

(tr¹m Lai Ch©u) tíi 2768 mm (tr¹m S×n Hå). Bê ph¶i lu vùc hå chøa

lµ vïng nói ®¸ v«i Pudendinh, cã khÝ hËu kh« h¹n, lîng ma ®¹t tõ

1400 – 1700 mm nh ë tr¹m Nµ H lµ 1088 mm, t¹i tr¹m Mêng Toong

58


1561 mm... Däc theo thung lòng s«ng §µ, lîng ma t¹i tr¹m Lai Ch©u

lµ 2127 mm. T¹i biªn giíi víi Trung Quèc, lîng ma nµy ®¹t 2026 mm

vµ lªn ®Õn thîng nguån s«ng §µ t¹i Trung Quèc, lîng ma chØ cßn

1069 mm (tr¹m M¹n YÕn). Nh vËy, trung b×nh hµng n¨m trªn toµn lu

vùc ®Õn tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u tiÕp nhËn líp níc ma lµ 1710 mm. Do

chÞu t¸c ®éng cña hoµn lu æn ®Þnh nªn lîng ma trªn lu vùc hå chøa

Lai Ch©u Ýt biÕn ®éng qua çc n¨m, hÖ sè biÕn ®éng lîng ma chØ

®¹t 0,15–0,20. Lîng ma tËp trung trong 6 th¸ng (tõ th¸ng IV – IX)

chiÕm tíi 80–85% lîng ma c¶ n¨m.

Lîng bèc h¬i piche quan tr¾c ®îc trªn lu vùc hå chøa dao

®éng tõ 650 - 900 mm, so víi thùc tÕ bèc h¬i trªn lu vùc lµ 675 mm,

lîng bèc h¬i kh¶ n¨ng lín h¬n, tuy nhiªn møc ®é chªnh lÖch kh«ng

lín.

Hµng n¨m lîng dßng ch¶y trªn toµn lu vùc ®æ vµo hå chøa Lai

Ch©u lµ 26,9 tû m3 níc t¬ng øng víi moduyn dßng ch¶y trung b×nh

lµ 32,8 l/s.km2. So víi çc s«ng suèi trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®©y lµ lu

vùc cã tiÒm n¨ng nguån níc dåi dµo lu«n ®¹t tíi thõa Èm. Díi t¸c

®éng cña ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, phÇn lu vùc bê tr¸i s«ng §µ - sên

d·y Hoµng Liªn S¬n cã lîng dßng ch¶y lín, moduyn dßng ch¶y n¨m

®¹t trªn 40 l/s.km2. Bê ph¶i s«ng §µ cã ®Þa h×nh thÊp h¬n vµ diÖn

tÝch ®¸ v«i lín nªn dßng ch¶y ë khu vùc nµy thÊp h¬n so víi bê tr¸i.

Dßng ch¶y thÊp nhÊt thuéc vïng cao nguyªn T¶ Giµng Pin víi moduyn

trung b×nh lµ 10 - 20 l/s.km2.

BÒ mÆt ®Þa h×nh lu vùc bê tr¸i cã møc ®é chia c¾t ngang

bÒ mÆt lín ë nhng do qu¸ tr×nh lò tÝch nªn vá phong ho¸ bao gåm

nhiÒu líp vµ ®é dèc ®Þa h×nh lín, kh¶ n¨ng gi÷ níc kÐm. Bê ph¶i lu

vùc lµ cao nguyªn ®¸ v«i víi çc dßng s«ng ngÇm. V× vËy lîng dßng

ch¶y ngÇm (nguån níc tÝch tô trong líp ®Êt ®¸ tõ mÆt ®Êt ®Õn

mùc x©m thùc c¬ së lßng s«ng vµ cung cÊp níc cho s«ng vµo mïa

kiÖt) kh«ng lín. Lîng dßng ch¶y ngÇm chiÕm 28% lîng dßng ch¶y

toµn phÇn, moduyn dßng ch¶y ngÇm trung b×nh ®¹t 9,8 l/s.km2.

Nguån níc nµy cßn cã thÓ ®îc khai th¸c sö dông qua çc lç khoan

hoÆc giÕng ®µo.

59

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u

B¶ng 2.25: §Æc trng h×nh th¸i s«ng §µ (TÝnh ®Õn tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u)

Tªn s«ng

§æ vµo

Kho¶ng c¸ch

tõ cöa phô lu

®Õn cöas«ng

chÝnh(km)

§é cao nguåns«ng

(m)

ChiÒu

dµiS«ng

(km)

ChiÒu

dµilu

vùc

(km)

DiÖn tÝch§é

caob×n

hqu©

nlu

vùc(m)

§é dècb×n

h qu©

nLuvùc(%)

ChiÒu

réngb×nhqu©

nlu

vùc(m)

MËt®élíi

s«ng(km/km2)

HÖsè

kh«ng®èixøng

HÖ sè

kh«ng

c©nb»nglíi

s«ng

HÖsèuèn

khóc

Toµn bélu vùc

(km2)

PhÇ

n ®¸v«i (km

2)

S¤NG §µSg Hg

(P) 2391010/5

7052900/26

800 982 965 36.8

Phô l u cÊp I

1 NËm N¸pSg §µ

(P) 541.5 12 14.5 84.7 5.8 1.2

2 NËm LaSg §µ

(P) 538.0 1600 38.5 32 276 1119 51.2 8.6 0.21 1.35

3 NËm L¨nSg §µ

(T) 525.0 19 17.5 82.2 4.7 1.37

4 NËm M¹Sg §µ

(P) 519.7 1400 63 65 918 936 42 14.1 0.26 1.4

5 NËm NgoaSg §µ

(T) 518.7 1100 10.5 12 30.7 2.6 1.24

6 NËm CñmSg §µ

(T) 501.5 2000 39 33 395 1288 54.5 12 0.54 0.3 0.721.58

7 NËm H¸nSg §µ

(T) 497.5 15.5 16 70 4.4 1.24

8 NËm C¸nSg §µ

(P) 497.5 17 15 57.5 3.8 1.54

9 NËm KhenSg §µ

(P) 495.5 900 38.5 27.5 284 918 45.2 10.3 0.02 1.910 NËm Pèc

Sg §µ (T) 487.5 12 12 48.3 4 1.5

60

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u

11 NËm Long

Sg §µ (P) 482.5 1050 17 17 108 1139 51.2 6.4 -0.06

1.42

12 NËm Bum

Sg §µ (T) 476.0 2000 36 48 653 1269 48.5 13.6 0.63 0.41 0.5

1.46

13 NËm Man

Sg §µ (P) 462.0 14.5 12.5 51.6 4.1

1.45

14 NËm M«

Sg §µ (T) 449.0 13.5 17.5 94.1 5.4

1.23

15 NËm P«

Sg §µ (P) 441.5 103 91.5 2280 24.9 0.55

1.69

16 H. N¨m

Sg §µ (P) 434.5 12.5 14.5 58.8 4.1

1.19

17 NËm Khum

Sg §µ (T) 433.8 15.5 16 63.1 4

18 NËm Miªng

Sg §µ (P) 429.8 12 10 27.7

(Nguån: §Æc trng h×nh th¸i m¹ng líi s«ng suèi l·nh thæ ViÖt Nam. NXB KH&KT, 1987)

61


B¶ng 2.26 : Çn c©n níc trªn lu vùc s«ng §µ t¹i tuyÕn ®Ëp Lai

Ch©u

§¬n vi:

mm

P R U E W

1710 1035 290 675 965

(Nguån: §iÒu kiÖn khÝ tîng thñy v¨n CTT§ Lai Ch©u, C«ng ty T vÊn x©y dùng

§iÖn I, 2004)

Trong ®ã: P - lîng ma trung b×nh lu vùc;

R - Líp dßng ch¶y toµn phÇn lu vùc s«ng;

U - Líp dßng ch¶y ngÇm;

E - Lîng bèc h¬i thùc tÕ;

W – Lîng tr÷ Èm l·nh thæ.

Lîng dßng ch¶y trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u kh¸ æn ®Þnh qua

çc n¨m víi hÖ sè biÕn ®éng dßng ch¶y 0,17 nhng trong tõng n¨m l-

îng dßng ch¶y cã sù ph©n mïa rÊt râ rÖt phï hîp víi chÕ ®é giã mïa

trªn lu vùc:

- Mïa lò

Mïa lò trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u kÐo dµi tõ th¸ng (VI - X) cã

lîng dßng ch¶y chiÕm 78,6% lîng dßng ch¶y n¨m vµ lu lîng trung

b×nh mïa lò lµ 1610 m3/s - ®©y lµ lu vùc s«ng lín nhng cã tû lÖ

dßng ch¶y mïa lò cao so víi toµn l·nh thæ ViÖt Nam. Ba th¸ng cã lîng

dßng ch¶y lín nhÊt (VII - IX) chiÕm 58% lîng dßng ch¶y n¨m víi

moduyn trung b×nh ®¹t 76,2 l/s.km2 trong ®ã th¸ng cã lîng dßng

ch¶y lín nhÊt (th¸ng VIII) chiÕm tíi 22,8% lîng dßng ch¶y n¨m.

Moduyn dßng ch¶y th¸ng lín nhÊt lµ 89,8 l/s.km2.

§Æc ®iÓm lò trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u trong çc thêi kú

mïa lò còng kh¸c nhau. Lò trong nh÷ng th¸ng V, VI thêng mang tÝnh

chÊt lò nói, mùc níc biÕn ®æi m¹nh. Vµo çc th¸ng VII, VIII lò lín xuÊt

hiÖn liªn tiÕp t¹o thµnh trËn lò nhiÒu ®Ønh víi ®êng qu¸ tr×nh lò

h×nh r¨ng ca, nhiÒu ®Ønh n©ng cao dÇn. Trung b×nh çc th¸ng

nµy thêng xuÊt hiÖn tõ (2 - 6) ®Ønh lò. Nguyªn nh©n lµ do ¶nh h-

62


ëng cña ¸p thÊp nhiÖt ®íi vµ b·o ®· g©y ma lín trªn diÖn réng trªn

toµn lu vùc.

§Ønh lò cao nhÊt hµng n¨m thêng xuÊt hiÖn vµo th¸ng VII (31%

sè ®Ønh lò lín nhÊt), th¸ng VIII (58%) cã thêi gian duy tr× ®Ønh lò

thêng kÐo dµi vµi giê ®Õn vµi ba ngµy. Thêi gian lò lªn tõ 2 - 6 ngµy,

lò xuèng dµi gÊp 2 - 3 lÇn lò lªn.

§Ønh lò lín nhÊt ®· quan tr¾c ®îc t¹i tr¹m thuû v¨n Lai Ch©u

®¹t 14.142 m3/s (t¬ng øng 544 l/s.km2) vµo th¸ng VIII/1945.

B¶ng 2.27 : §Æc trng dßng ch¶y mïa lò trªn lu vùc hå chøa

Lai Ch©u

(T¹i tuyÕn ®Ëp d©ng Lai Ch©u)

Mïa lò Ba th¸ng lín nhÊt Th¸ng lín nhÊt

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

161

0

61,9 VI - X 78,6 198

0

76,2 VII - IX 58,0 234

0

89,8 VIII 22,8


§iÖn I, 2004)

§é dèc ®Þa h×nh lín, ma víi cêng ®é lín trªn bÒ mÆt cã th¶m

rõng bÞ tµn ph¸ m¹nh mÏ, thung lòng s«ng bÞ th¾t hÑp thuËn lîi cho

dßng ch¶y lò tËp trung nhanh trªn s«ng nªn ®Æc ®iÓm lò s«ng §µ

tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u lµ lò lín, ®Ønh lò cao víi biªn ®é lò lín (t¹i tr¹m

thuû v¨n Lai Ch©u cao nhÊt ®¹t trªn 25,15 m) vµ cêng suÊt lò (77,4

cm/h) thuéc vµo lo¹i lín nhÊt so víi çc s«ng lín ë níc ta.

- Mïa kiÖt

Çc d·y nói ch¹y song song thuËn lîi cho giã mïa T©y Nam ®i

s©u vµo thung lòng s«ng §µ nhng ®ã còng lµ nguyªn nh©n ng¨n c¶n

sù ¶nh hëng cña çc hoµn lu §«ng B¾c tíi lu vùc trong mïa kiÖt. Lîng

ma trong mïa kh« trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u nhá, chØ chiÕm

13,8% lîng ma n¨m vµ liªn tôc tõ th¸ng XII tíi th¸ng III lîng ma nhá h¬n

50 mm/th¸ng. Lîng níc trong s«ng phô thuéc vµo dßng ch¶y ngÇm,

nhng ë ®©y tû lÖ dßng ch¶y ngÇm so víi dßng ch¶y toµn phÇn

kh«ng cao (chiÕm 28%). V× vËy lu lîng trung b×nh mïa kiÖt ®Õn

63


tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u lµ 313 m3/s t¬ng øng víi moduyn dßng ch¶y mïa

kiÖt lµ 12 l/s.km2. Ba th¸ng tõ (II - IV) cã dßng ch¶y nhá nhÊt, chiÕm

5,49% lîng dßng ch¶y n¨m vµ moduyn dßng ch¶y trung b×nh lµ 7,21

l/s.km2. Th¸ng IV cã dßng ch¶y nhá nhÊt cã moduyn dßng ch¶y trung

b×nh 6,5 l/s.km2 chiÕm 1,65% lîng dßng ch¶y n¨m. Gi¸ trÞ moduyn

dßng ch¶y mïa kiÖt trªn lu vùc thuéc vµo lo¹i thÊp nhÊt ë miÒn B¾c

níc ta.

B¶ng 2.28 : §Æc trng dßng ch¶y mïa kiÖt trªn lu vùc hå chøa

Lai Ch©u

(T¹i tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u)

Mïa kiÖt Ba th¸ng nhá nhÊt Th¸ng nhá nhÊt

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

Q

m3/s

M

l/s.km2

TGXH % so

n¨m

313 12,0 XI - V 21,

4

18

7

7,21 II – IV 5,4

9

16

9

6,50 IV 1,65


§iÖn I, 2004)

TiÒm n¨ng níc trªn lu vùc s«ng §µ thuéc vµo lo¹i phong phó. Tuy

nhiªn, sù ph©n mïa dßng ch¶y ®· ®a ®Õn nh÷ng hiÖn tîng cùc

®oan cña dßng ch¶y x¶y ra víi tÇn suÊt xuÊt hiÖn cao. Lò quÐt vµ lò

lín trªn s«ng kÕ tiÕp h¹n kiÖt ®· ®a ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng

cña lu vùc nh xãi mßn bÒ mÆt,... trong mïa ma lò vµ kh« h¹n, thiÕu

níc sö dông... trong mïa kiÖt. ViÖc x©y dùng hå chøa Lai Ch©u nh»m

®iÒu tiÕt dßng ch¶y cïng víi viÖc khai th¸c tæng hîp lµ ®iÒu rÊt cÇn

thiÕt kh«ng nh÷ng cho phÇn lu vùc s«ng mµ cßn c¶ h¹ du - vïng

®ång b»ng B¾c Bé.

2.1.5. §Æc ®iÓm níc díi ®Êt

Lu vùc s«ng §µ cña CTT§Lai Ch©u ®îc giíi h¹n trong ph¹m vi çc

huyÖn Mêng TÌ, Mêng NhÐ vµ huyÖn Mêng Lay víi diÖn tÝch 5860

km2. Trªn c¬ së çc tµi liÖu thùc tÕ thu thËp ®îc c«ng t¸c thùc ®Þa

vµ kÕ thõa kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o s¸t ®Þa chÊt thuû v¨n tríc ®©y,

trong vïng nghiªn cøu chia ra çc tÇng chøa níc sau:

64


2.1.5.1. TÇng chøa níc çc trÇm tÝch hÖ Paleogen hÖ tÇng

NËm Bay (ք nb)

TÇng chøa níc nµy ph©n bè ë phÝa Nam vµ T©y Nam khu vùc

nghiªn cøu (NËm Bay - Mêng Lay) . Thµnh phÇn th¹ch häc cña tÇng

chøa níc kh«ng ®ång nhÊt, møc ®é nøt nÎ, phong ho¸ cña tõng lo¹i

®¸ rÊt kh¸c nhau. §èi víi çc líp ®¸ s¹n kÕt, çt kÕt xen cuéi kÕt mËt

®é khe nøt ®¹t 1-10 khe nøt /m2. Çc khe nøt nµy cã ®é më kh¸ lín,

tõ 1 ®Õn 5 cm. Çc khe nøt nµy chñ yÕu thuéc khe nøt t¸ch vµ

chóng ph¸t triÓn theo hai ph¬ng, ph¬ng vu«ng gãc víi mÆt líp vµ

ph¬ng trïng víi bÒ mÆt ph©n líp. Çc khe nøt trong çc ®¸ s¹n kÕt,

çt kÕt Ýt bÞ çc s¶n phÈm phong ho¸ lÊp ®Çy. Çc líp ®¸ bét kÕt

®¸ phiÕn sÐt, mËt ®é khe nøt kh¸ lín, ®¹t tíi 15-20 khe nøt /m2. Çc

khe nøt nµy nhá, ®é më cña khe nøt tõ vµi mm ®Õn 1 cm vµ bÞ çc

s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ gèc lÊp ®Çy. ChiÒu dµy cña tÇng chøa

níc ®¹t 100-150 m.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t 3 nguån lé tù nhiªn ë d¹ng thÊm rØ qua líp

®Êt phñ máng trªn bÒ mÆt ®¸ gèc cho thÊy: lu lîng nguån lé nhá tõ

0,031/s ®Õn 0,081/s, nhiÖt ®é níc tõ 18-20 0C. Nguån cung cÊp níc

cho phøc hÖ chøa níc nµy chñ yÕu lµ níc ma. MiÒn tho¸t níc lµ çc

khe suèi. Níc trong, kh«ng mµu, kh«ng mïi, vÞ nh¹t ®é pH = 7, ®é

cøng 0,7 ®é ®øc, thuéc lo¹i níc rÊt mÒm, tæng kho¸ng ho¸ cña níc

®¹t 0,1g/l (thuéc lo¹i níc siªu nh¹t) vµ cã lo¹i h×nh níc Bicacbonat -

Clorua - Natri Kali ®îc biÓu diÔn qua c«ng thøc Cuèc lèp nh sau:

TÇng chøa níc nµy gåm çc líp s¹n kÕt, çt kÕt xen cuéi kÕt ®îc

xem lµ cã triÓn väng chøa níc tèt nhng møc ®é nghiªn cøu cßn h¹n

chÕ.

2.1.5.2. TÇng chøa níc trong çc trÇm tÝch hÖ Creta hÖ tÇng

NËm Ma (K nm)

TÇng chøa níc hÖ tÇng NËm Ma lé ra ë vïng Mêng NhÐ, NËm

Ma, A Pa Ch¶i, Nµ Hú, Phu §en §inh, NËm Cay, Mêng Toong... DiÖn

tÝch kho¶ng vµi tr¨m km2. Thµnh phÇn th¹ch häc cña tÇng chøa níc

NËm Ma gåm cã: cuéi kÕt, s¹n kÕt, çt kÕt, bét kÕt. Tæng chiÒu

dµy ®¹t 2400 - 2700m.

65


Çc líp cÊu lªn phøc hÖ chøa níc NËm Ma kh«ng ®ång nhÊt, nh-

ng çc líp ®¸ ®Òu cã kh¶ n¨ng thÊm níc vµ gi÷ níc tèt. Çc líp cuéi

kÕt, s¹n kÕt, çt kÕt cã møc ®é nøt nÎ kh¸ tèt, mËt ®é khe nøt thay

®æi tõ mét vµi khe nøt tíi 15-20 khe nøt/m2. Çc khe nøt nµy chñ

yÕu lµ khe nøt t¸ch cã ®é më tõ 1 ®Õn vµi cm, ph¸t triÓn theo hai

ph¬ng: ph¬ng vu«ng gãc víi bÒ mÆt ph©n líp vµ ph¬ng n»m trïng

víi bÒ mÆt ph©n líp. Çc khe nøt rÊt Ýt bÞ çc s¶n phÈm phong ho¸

lÊp ®Çy. Do ®ã kh¶ n¨ng lu th«ng, vËn chuyÓn vµ tµng tr÷ níc díi

®Êt trong çc ®¸ cÊu lªn phøc hÖ chøa níc rÊt tèt.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t çc nguån lé níc tù nhiªn trong çc líp ®¸

diÖn lé cña tÇng chøa níc cho thÊy: Lu lîng çc nguån lé cã gi¸ trÞ

thay ®æi tõ 0,011/s ®Õn 0,51/s, phæ biÕn nhÊt lµ çc gi¸ trÞ lu lîng

tõ 0,041/s ®Õn 0,081/s. NhiÖt ®é níc thay ®æi tõ 20-250C.

Nguån cung cÊp níc cho tÇng chøa níc nµy chñ yÕu lµ níc ma.

MiÒn tho¸t níc cña phøc hÖ lµ çc khe suèi, ranh giíi tiÕp xóc ®Þa

chÊt vµ ®øt g·y ph¸ huû.

Níc cã nång ®é pH ®¹t gi¸ trÞ tõ 6-8, ®é cøng tõ 1,54 ®Õn

9,22 ®é ®øc (thuéc lo¹i níc mÒm). Níc trong, kh«ng mµu, kh«ng mïi,

vÞ nh¹t. Tæng kho¸ng ho¸ cña níc cã gi¸ trÞ tõ (0,1-0,3g/l) (thuéc lo¹i

níc nh¹t) vµ cã hai lo¹i h×nh níc chÝnh: Bicacbonat - Canxi vµ

Bicacbonat - Canxi - Natri Kali, ®îc biÓu diÔn qua c«ng thøc Cuèc

Lèp nh sau:

Çc líp ®Êt ®¸ cña tÇng chøa níc cã kh¶ n¨ng thÊm, lu th«ng,

tr÷ níc tèt l¹i chiÕm u thÕ vµ çc líp ®¸ chÞu t¸c ®éng cña ho¹t

®éng ph¸ huû cña ®øt g·y, ®Êt ®¸ bÞ nøt nÎ nhiÒu, lµm t¨ng kh¶

n¨ng lu th«ng vµ gi÷ níc. DiÖn lé cña tÇng chøa níc réng, bÒ dµy lín.

Do ®ã cã thÓ xem tÇng chøa níc nµy lµ mét ®¬n vÞ chøa níc cã

triÓn väng.

66


2.1.5.3. TÇng chøa níc çc trÇm tÝch hÖ Jura hÖ tÇng NËm P«

(J1-2 np)

TÇng chøa níc ph©n bè chñ yÕu ë NËm Ma, NËm P«, NËm Khao

víi diÖn tÝch 3000 km2. Chóng lé gÇn nh liªn tôc, kÐo dµi theo ph-

¬ng TB - §N. Tæng chiÒu dµy cña çc líp ®¸ cÊu nªn phøc hÖ chøa

níc dµy kho¶ng 1800-2000m.

Thµnh phÇn th¹ch häc gåm: cuéi kÕt, çt kÕt h¹t th«, s¹n kÕt,

bét kÕt xen ®¸ phiÕn sÐt. Çc líp ®¸ bÞ nøt nÎ kh¸ m¹nh. MËt ®é

khe nøt ®¹t tõ mét vµi khe nøt têi hµng chôc khe nøt trªn mÐt

vu«ng. ë nh÷ng n¬i ®ã ®øt g·y c¾t qua th× mËt ®é khe nøt ®îc

gia t¨ng h¬n nhiÒu lÇn. Çc khe nøt nµy Ýt bÞ çc s¶n phÈm phong

ho¸ lÊp nhÐt. Çc líp ®¸ bét kÕt, ®¸ phiÕn sÐt khe nøt cã ®é më

nhá vµ thêng bÞ çc s¶n phÈm phong ho¸ lÊp ®Çy. Çc líp ®¸ s¶n

kÕt, cuéi kÕt çt kÕt cã kh¶ n¨ng thÊm níc, lu th«ng vµ gi÷ níc lín

h¬n rÊt nhiÒu so víi çc líp bét kÕt vµ ®¸ phiÕn sÐt vµ chiÕm khèi l -

îng lín.

KÕt qu¶ nghiªn cøu 108 nguån lé níc tù nhiªn trong çc líp ®¸

thuéc phøc hÖ cho thÊy: Lu lîng níc ë çc nguån xuÊt lé thay ®æi tõ

0,01l/s ®Õn 1,5l/s. §a sè çc nguån lé cã lu lîng n»m trong kho¶ng tõ

0,04l/s ®Õn 0,08l/s. NhiÖt ®é cña níc thay ®æi tõ 19 ®Õn 230C. Ç

biÖt cã nguån lé ®¹t 490C . §©y thuéc nguån níc nãng, níc ¸p lùc

chóng ch¶y lªn vµ tho¹t ra tõ khe nøt cña çc líp çt kÕt. §é pH cña n-

íc chñ yÕu lµ 7. §é cøng cña níc thay ®æi trong ph¹m vÞ tõ 0,25

®Õn 5,04 ®é, chñ yÕu lµ ®é cøng t¹m thêi, níc thuéc lo¹i níc mÒm.

Tæng kho¸ng ho¸ cña níc tõ 0,1-0,3g/l thuéc lo¹i níc nh¹t. Lo¹i h×nh

ho¸ häc cña níc lµ: níc Bicacbonat - Canxi vµ Bicacbonat Canxi - Natri

Kali ®îc biÓu hiÖn qua c«ng thøc Cuèc Lèp nh sau:

Trªn diÖn tÝch lu vùc, tÇng chøa níc nµy cã bÒ dµy lín, ph©n

bè réng. Çc líp ®¸ cã kh¶ n¨ng thÊm, lu th«ng vµ gi÷ níc tèt. Çc

67


nguån xuÊt lé níc lu lîng lín nhÊt ®¹t 1,5 l/s. §©y lµ ®¬n vÞ chøa níc

cã triÓn väng.

2.1.5.4. TÇng chøa níc çc ®¸ Trias thèng thîng, bËc Nori -

Reti hÖ tÇng Suèi Bµng (T3n-r sb)

§¸ trÇm tÝch cña hÖ tÇng Suèi Bµng Gåm lé ra thµnh nh÷ng d¶i kÐo dµi t¹o thµnh çc nÕp lâm ë vïng NËm P« (Vµng X©m - Nµ Ðn), Mêng NhÐ, Mêng Toong, SÝn ThÇu, Gß Cø..., víi tæng diÖn tÝch diÖn lé vµo kho¶ng trªn 1000 km2. Tæng bÒ dµy cña çc líp ®¸ cÊu nªn ®¬n vÞ chøa níc nµy ®¹t 600 - 1000 m, bao gåm : cuéi kÕt çt kÕt, çt bét kÕt, ®¸ phiÕn sÐt vµ sÐt than, Çc líp ®¸ cÊu nªn ®¬n vÞ chøa níc nµy kh«ng ®ång nhÊt vÒ th¹ch häc vÒ møc ®é nøt nÎ, mËt ®é khe nøt vµ ®é më cña khe nøt. Çc líp çt kÕt cã mËt ®é khe nøt ®¹t mét vµi khe nøt ®Õn 10 khe nøt/m2, ®é më khe nøt lín: tõ 1 vµi cm ®Õn 10-15 cm vµ çc khe nøt Ýt bÞ çc s¶n phÈm phong ho¸ lÊp ®Çy. Çc líp ®¸ phiÕn sÐt, bét kÕt cã mËt ®é khe nøt ®¹t 30-35 khe nøt /m2, ®é më khe nøt rÊt nhá vµ thêng bÞ çc s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ gèc lÊp ®Çy. Çc líp sÐt than kh¶ n¨ng thÊm níc chøa níc rÊt kÐm. Do ®ã kh¶ n¨ng thÊm níc, gi÷ níc, lu th«ng níc díi ®Êt kh«ng ®ång nhÊt, kh«ng liªn tôc.

Çc nguån xuÊt lé níc cã lu lîng tõ 0,005l/s ®Õn 0,14l/s, gi¸ trÞ lu lîng phæ biÕn nhÊt lµ 0,04l/s. NhiÖt ®é níc thay ®æi trong kho¶ng tõ 19-240C. Níc trong, kh«ngmµu, kh«ng mïi, vÞ nh¹t. Nång ®é pH cña níc lµ 7. §é cøng cña níc thay ®æi tõ 0,27-5,38 ®é ®øc, thuéc lo¹i níc mÒm. Tæng kho¸ng ho¸ cña níc M tõ 01-0,5g/l, thuéc lo¹i níc nh¹t. Níc cã lo¹i h×nh chÝnh lµ: Bicacbonat - Canxi.

Níc díi ®Êt tÇng chøa níc nµy mang tÝnh chÊt kh«ng liªn tôc, lu

lîng nhá. Do vËy ®¬n vÞ chøa níc nµy Ýt cã ý nghÜa c«ng nghiÖp.

2.1.5.5. TÇng chøa níc çc ®¸ hÖ Permi hÖ tÇng S«ng §µ (P1-

2s®)

§Êt ®¸ cÊu nªn phøc hÖ chøa níc nµy lé ra thµnh çc d¶i hÑp ë

cÊu tróc nÕp lâm Cao Ch¶i vµ ë cÊu tróc nÕp låi B¶n Den Din. D¶i lín

h¬n c¶ lµ d¶i lé däc s«ng §µ tõ P¸c Ma ®Õn NËm P« dµi hµng tr¨m

kil«met, réng vµi chôc kil«met. Chóng lé thµnh nh÷ng d¶i kÐo dµi

68


theo ph¬ng TB - §N. D¶i lín h¬n c¶ lµ d¶i däc theo bê ph¶i S«ng §µ.

Tæng diÖn tÝch kho¶ng 1000 km2.

Thµnh phÇn th¹ch häc bao gåm: ®¸ phiÕn sÐt, ®¸ sillic xen s¹n

kÕt, çt kÕt d¹ng Quarzit, cuéi kÕt, sÐt v«i ®¸, ®¸ phun trµo. BÒ dµy

tÇng chøa níc ®¹t tíi 1350 m ®Õn 1900 m).

§Êt ®¸ tÇng chøa níc nµy kh«ng ®ång nhÊt vÒ mÆt th¹ch häc

vµ møc ®é nøt nÎ, kh¶ n¨ng thÊm, lu th«ng chøa níc cña tõng lo¹i ®¸

rÊt kh¸c nhau. Cã thÓ xem cã kh¶ n¨ng thÊm níc vµ chøa níc h¬n c¶

trong tæ phÇn ®¸ cÊu t¹o nªn tÇng chøa níc nµy lµ ®¸ v«i, cuéi kÕt,

s¹n kÕt, çt kÕt.

KÕt qu¶ ®iÒu tra, kh¶o s¸t cho thÊy, hÇu hÕt çc nguån lé níc

tù nhiªn, ch¶y ra ë d¹ng níc thÊm rØ, lu lîng nhá, gi¸ trÞ lu lîng thay

®æi tõ 0,008l/s ®Õn 0,33l/s, phæ biÕn nhÊt lµ gi¸ trÞ tõ 0,04l/s

®Õn 0,08l/s. NhiÖt ®é cña níc tõ 18-240C. MiÒn cung cÊp níc cho

tÇng chøa níc nµy chñ yÕu lµ níc ma, níc mÆt vµ miÒn tho¸t níc cña

chóng lµ çc khe, çc suèi.

KÕt qu¶ ph©n tÝch níc díi ®Êt cho thÊy: nång ®é pH cña níc

thay ®æi tõ 7-8; thuéc m«i trêng níc trung tÝnh ®Õn kiÒm yÕu. §é

cøng cña níc thay ®æi tõ 0,51 ®Õn 10,08 ®é ®øc, thuéc lo¹i níc

mÒm. Tæng kho¸ng ho¸ cña níc thay ®æi tõ (0,1-0,3)g/l, thuéc lo¹i

níc nh¹t, ç biÖt cã ®iÓm tæng kho¸ng ho¸ ®¹t 0,89g/l ®ã lµ ®iÓm

7167. Lo¹i h×nh cña níc chñ yÕu lµ: Bicacbonat - Canxi:

Thµnh phÇn th¹ch häc cña tÇng chøa níc nµy kh«ng ®ång

nhÊt, gåm çc ®¸ cã kh¶ n¨ng chøa níc tèt n»m xen kÏ víi çc líp ®¸

cã kh¶ n¨ng chøa níc kÐm.

2.1.5.6. TÇng chøa níc çc ®¸ hÖ Silua - hÖ Devon hÖ tÇng

NËm cêi (S2 - D1 nc)

TÇng chøa níc nµy bao gåm çc líp ®¸ hÖ tÇng NËm Cêi, thµnh

phÇn gåm çc líp ®¸ phiÕn sÐt - sercit bÞ Ðp ph©n phiÕn máng xen

çc líp çt kÕt d¹ng quarzit, sÐt v«i, ®¸ v«i, ph©n bè trong giíi h¹n

hai ®øt g·y MÌ Gi¶ng - Nµ Hõ vµ ®øt g·y Pac ma, ph¬ng T©y b¾c -

§«ng nam. Tæng diÖn tÝch lé kho¶ng 1000 km2. ChiÒu dµy tõ 1200-

1400 m. Thµnh phÇn th¹ch häc kh«ng ®ång nhÊt, møc ®é nøt nÎ,

69


dËp vì, nÐn Ðp rÊt kh¸c nhau. Çc khe nøt chñ yÕu thuéc khe nøt

t¸ch, ®é më cña khe nøt thêng nhá tõ mét mm ®Õn mét vµi cm.

HÇu hÕt çc nguån lé níc thuéc nguån níc ch¶y xuèng vµ ®îc ch¶y

ra díi d¹ng níc thÊm rØ qua líp phñ trªn bÒ mÆt ®¸ gèc. Lu lîng çc

nguån lé níc thay ®æi tõ 0,01l/s ®Õn 1l/s, gi¸ trÞ lu lîng phæ biÕn lµ

0,041l/s. Níc trong, kh«ng mµu, kh«ng mïi, vÞ nh¹t. NhiÖt ®é cña níc

tõ 18 - 250C. Nång ®é pH cña níc lµ 7. Tæng kho¸ng ho¸ M tõ 0,1-

0,3g/l, ®é cøng cña níc thay ®æi tõ 1,12-4,48 ®é ®øc. Níc cã lo¹i

h×nh chÝnh lµ Bicacbonat - Canxi - Natri Kali.

TÇng chøa níc nµy lµ mét ®¬n vÞ chøa níc Ýt cã ý nghÜa c«ng

nghiÖp.

2.1.5.7. TÇng chøa níc khe nøt ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ

Phu Si Lung (T3pl)

Çc ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ Phu Si Lung ph©n bè

thµnh d¶i kÐo dµi theo híng TB - §N däc theo biªn giíi ViÖt Trung, tõ

Phu Ca Lan tíi Mêng TÌ, diÖn tÝch kho¶ng 1000 km2, gåm çc ®¸

granit cã cÊu t¹o d¹ng khèi, ®Æt sÝt r¾n ch¾c. Nhng møc ®é nøt nÎ

cña ®¸ kh¸ tèt, çc khe nøt t¸ch cã ®é më tõ 1-2 cm ®Õn hµng chôc

cm; mËt ®é khe nøt kh«ng ®ång ®Õu, cã chç mËt ®é khe nøt chØ

®¹t 0,5 ®Õn 1 khe nøt/m2, nhng cã chç mËt ®é khe nøt ®¹t tíi 5-10

khe nøt/m2. §¸ bÞ phong ho¸, t¹o líp ®¸ bë rêi cã kh¶ n¨ng thÊm níc

tèt.

KÕt qu¶ nghiªn cøu 30 nguån xuÊt lé níc n»m trªn diÖn lé cña

tÇng chøa níc nµy cho thÊy: hÇu hÕt çc nguån lé ®Òu ®îc ch¶y ra

tõ khe nøt cña ®¸ gèc, vµ ®Òu thuéc níc ch¶y xuèng. Lu lîng çc

nguån lé thay ®æi tõ 0,008l/s ®Õn 2,5l/s. Phæ biÕn nhÊt vÉn lµ çc

nguån lé cã lu lîng 0,04l/s. NhiÖt ®é cña níc thÊp, dao ®éng trong

kho¶ng 18 ®Õn 200C. §Æc ®iÓm níc thêng trong suèt, kh«ng mµu,

vÞ nh¹t, ®é pH cña níc cã gi¸ trÞ 7. MiÒn cung cÊp níc chÝnh cho

®¬n vÞ chøa níc nµy lµ níc ma, níc mÆt, miÒn tho¸t níc lµ çc khe

suèi n»m trong diÖn lé cña çc ®¸ cÊu nªn ®íi chøa níc. Níc cã ®é

cøng rÊt thÊp, ®é cøng tõ 0,09-0,42, ®é ®øc, ®é cøng t¹m thêi, níc

ë ®©y thuéc lo¹i níc siªu nh¹t. Níc cã lo¹i h×nh chÝnh lµ : Bicacbonat

- Natri Kali:

70


Níc n»m trong çc ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ Phu Si Lung

vµ tån t¹i ë d¹ng níc trong khe nøt cña ®¸, lu lîng rÊt thÊp. Do vËy

®¬n vÞ chøa níc nµy thuéc lo¹i nghÌo níc.

2.1.5.8. TÇng chøa níc khe nøt trong ®¸ magma x©m nhËp

phøc hÖ §iÖn Biªn (P3 - T1 ®b)

Çc ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ §iÖn Biªn gåm cã çc khèi

lín ph©n bè theo ph¬ng TB - §N tõ khu vùc b¶n P« LÕch ®Õn khu

vùc Mêng M« däc theo hai bê S«ng §µ: khèi Mêng M« cã diÖn tÝch lín

h¬n c¶ (gÇn 40 km2), çc khèi GÒnh Man, NËm Long Hå, NËm P« -

Tæng PÞt cã diÖn tÝch nhá (1,5-3,0 km2, thËm chÝ 0,5-1 km2), lé ë

vïng thîng nguån s«ng §µ. Tæng diÖn tÝch cña çc khèi ®¸ t¹o nªn

®íi chøa níc nµy kho¶ng vµi chôc km2. Thµnh phÇn th¹ch häc t¹o nªn

®íi chøa níc nµy bao gåm çc ®¸: gabro, diorit - horblen - biotit,

diorit th¹ch anh, granodiorit. Çc ®¸ nµy cã cÊu t¹o khèi ®Æc sÝt,

r¾n ch¾c, nhng ®¸ cã hÖ thèng khe nøt ph¸t triÓn, mËt ®é khe nøt

thay ®æi ë tõng khu vùc cña ®¸, cã chç mËt ®é khe nøt ®¹t 1-2

khe nøt/m2, cã chç mËt ®é khe nøt ®¹t trªn 10 khe nøt/m2. Çc khe

nøt nµy chñ yÕu lµ khe nøt t¸ch, ®é më khe nøt ®¹t 1- 2 cm, cã chç

®é më khe nøt ®¹t trªn tíi 10 ®Õn 15cm. HÖ thèng khe nøt trong

®¸ t¹o thuËn lîi cho qu¸ tr×nh lu th«ng, vËn chuyÓn vµ tµng tr÷ níc

díi ®Êt trong ®¸.

Qua nghiªn cøu 16 m¹ch lé níc tù nhiªn cho thÊy hÇu hÕt çc

nguån lé ®Òu lµ níc ch¶y xuèng vµ ch¶y tõ khe nøt cña ®¸ gèc. Lu l-

îng thay ®æi tõ 0,03 l/s ®Õn 0,14 l/s. Lu lîng phæ biÕn nhÊt lµ 0,08

l/s. NhiÖt ®é cña níc n»m trong kho¶ng 20-220C, pH cña níc cã gi¸

trÞ 7. §é cøng cña níc thay ®æi tõ 3.88-11,99 ®é ®øc, thuéc lo¹i níc

mÒm. Tæng kho¸ng ho¸ cña níc cã gi¸ trÞ tõ 0,1-0,3g/l thuéc lo¹i níc

nh¹t. Níc cã lo¹i h×nh chÝnh lµ Bicacbonat - Canxi - Natri Kali:

MiÒn cung cÊp níc cho ®¬n vÞ chøa níc nµy chñ yÕu lµ níc

ma, níc mÆt vµ níc cña çc ®¬n vÞ n»m phñ trªn chóng. MiÒn tho¸t

níc chñ yÕu lµ çc khe, çc suèi. Níc trong suèt kh«ng mµu, kh«ng

71


mïi, vÞ nh¹t, ®ñ tiªu chuÈn phôc vô cho sinh ho¹t vµ ®êi sèng cña

nh©n d©n ®Þa ph¬ng.

TÇng chøa níc nµy cã diÖn tÝch lé nhá vµ níc tån t¹i trong ®¸

chñ yÕu ë trong çc khe nøt cña ®¸, nguån lé níc cã lu lîng kh«ng lín

(0,03l/s-0,14l/s). TÇng chøa níc nµy thuéc lo¹i nghÌo níc.

* §Æc ®iÓm níc nãng - níc kho¸ng

Trªn diÖn tÝch vïng nghiªn cøu, çc thµnh t¹o ®Þa chÊt chÞu

t¸c ®éng ph¸ huû m¹nh mÏ cña qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kiÕn t¹o, ho¹t

®éng ®øt g·y t¹o nªn çc ®íi dËp vì, cµ n¸t t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi

sinh thµnh çc nguån níc ¸p lùc níc nãng - níc kho¸ng. Theo kÕt qu¶

®iÒu tra cña §oµn 203 - Liªn ®oµn B¶n ®å ®Þa chÊt, trong lu vùc

s«ng §µ, ®Õn nay ®· x¸c ®Þnh ®îc ®îc 06 nguån lé níc nãng víi

nhiÖt ®é tõ 370 C ®Õn 680 C.

Trªn c¬ së kÕt qu¶ ph©n tÝch cho thÊy: ®iÓm lé 8289 t¹i Chµ

Cang, Mêng Lay [14] lµ ®iÓm níc ®¹t tiªu chuÈn níc nãng - kho¸ng,

khÝ CO2 tù do ®¹t tíi 120mg/l, tæng kho¸ng ho¸ tíi 1,63g/l. Níc thuéc

lo¹i h×nh Bicacbonat - Clorua - Natri Kali - Canxi.

§èi víi çc ®iÓm lé 7167 (NËm Luång, x· Kan Hå) vµ 8300 (NËm

Ngµ, Nµ Hû, Mêng Lay) níc ®Òu thuéc lo¹i h×nh Bicacbonat - Natri

Kali. Hµm lîng khÝ CO2 tù do trong níc lÇn lît lµ 33,92 mg/l vµ 12,88

mg/l. Tæng kho¸ng ho¸ cña níc cã gi¸ trÞ lÇn lît lµ 0,89g/l vµ 0,73g/l.

Çc nguån níc cßn l¹i chóng chØ ®¹t tiªu chuÈn lµ çc nguån níc

nãng.

2.1.6. §Æc ®iÓm thæ nhìng vµ m«i trêng ®Êt

C¨n cø ®Ó ph©n lo¹i ph¸t sinh tµi nguyªn ®Êt lu vùc hå chøa:

- B¶ng Ph©n lo¹i ®Êt cña Ban Biªn tËp B¶n ®å §Êt ViÖt Nam,

- B¶n ®å Thæ nhìng tØnh Lai Ch©u tû lÖ 1:100.000 x©y dùng

n¨m 1970 - 1971 (Vô Qu¶n lý Ruéng ®Êt, Bé N«ng nghiÖp vµ Phßng

Qu¶n lý ruéng ®Êt, Ty N«ng nghiÖp tØnh Lai Ch©u cò),

- Çc kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ sè liÖu ph©n tÝch ®Êt cña Së Tµi

nguyªn M«i trêng tØnh Lai Ch©u, cña ViÖn Thæ nhìng N«ng ho¸,

ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp (Bé NN-PTNT), cña ViÖn

§Þa lý (ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam) tõ n¨m 1970 ®Õn

2003,

72


- Çc tµi liÖu nghiªn cøu vµ ph©n tÝch cña ®ît thùc ®Þa thùc

hiÖn ®Ò tµi trong th¸ng 9 vµ 10 n¨m 2004.

2.1.6.1. Ph©n lo¹i ®Êt lu vùc hå chøa

Nhãm vµ lo¹i ®Êt .............................................................Ký hiÖu

I. §Êt Phï sa s«ng suèi

1. §Êt Phï sa s«ng suèi...............................................................................Pb

II. §Êt X¸m - B¹c mµu

2. §Êt X¸m - B¹c mµu trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ çt vµ granit ......Xa

III. §Êt §á vµng (®Êt Feralit)

Thêng ph©n bè trªn vïng ®åi nói cao díi 900 m

3. §Êt N©u ®á trªn ®¸ macma trung tÝnh vµ baz¬ .................................Fk

4. §Êt §á n©u trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ v«i .................................Fv

5. §Êt §á vµng trªn çc ®¸ biÕn chÊt .........................................................Fj

6. §Êt Vµng ®á trªn ®¸ sÐt ......................................................................Fs

7. §Êt Vµng ®á vµ Vµng x¸m trªn ®¸ granit .............................................Fa

8. §Êt Vµng nh¹t trªn ®¸ çt .....................................................................Fq

9. §Êt Vµng n©u trªn phï sa cæ vµ lò tÝch ...............................................Fp

IV. §Êt Mïn - Vµng ®á hoÆc Mïn - Vµng x¸m (®Êt Mïn - Feralit)

Thêng ph©n bè trªn nói cao tõ 900 - 1.800m

10. §Êt Mïn - Vµng ®á trªn çc ®¸ biÕn chÊt vµ ®¸ sÐt .......................HFj

11. §Êt Mïn - Vµng nh¹t trªn ®¸ granit ...................................................HFa

V. §Êt Mïn Alit

Thêng ph©n bè trªn ®é cao tõ 1.800 - 2.800 m

12. §Êt Mïn Alit

VI. §Êt Mïn th« than bïn trªn nói cao

Thêng ph©n bè trªn ®é cao > 2.800 m

13. §Êt Mïn th« than bïn trªn nói cao

VII. §Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa níc

14. §Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa níc ................................................Fl

VIII. §Êt Dèc tô

15. §Êt Dèc tô ............................................................................................D

2.1.6.2. §Æc ®iÓm chÝnh cña tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt lu

vùc hå chøa

1. §Êt Phï sa

73


Trªn lu vùc hå chøa cña CTT§Lai Ch©u, çc s«ng suèi chñ yÕu

b¾t nguån tõ çc vïng nói trung b×nh - cao ph¸t triÓn trªn granit, ®¸

biÕn chÊt vµ ®¸ sÐt, ch¶y trong vïng thîng - trung nguån cã ®Þa

h×nh chia c¾t m¹nh, nªn ®Êt Phï sa s«ng vµ ngßi suèi cã thµnh

phÇn c¬ giíi tõ thÞt nhÑ - thÞt trung b×nh, tÇng ®Êt mÆt kh¸ giµu

h÷u c¬ vµ nh×n chung kh¸ mµu mì.

§Êt Phï sa n»m trªn b·i båi ë s¸t ven s«ng rÊt hÑp vµ më réng

h¬n ë vïng ng· ba çc suèi lín ®æ ra s«ng §µ ë x· Bum Tëi, Mêng TÌ,

NËm Khao, Mêng M«, Kan Hå, NËm Hµng (huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai

Ch©u), gÇn cöa NËm P« ë vïng Mêng Chµ huyÖn Mêng Lay, tØnh

§iÖn Biªn. Cßn chÞu ¶nh hëng cña lò lôt, nªn nhiÒu v¹t ®Êt vÉn th-

êng xuyªn ®îc båi ®¾p mét líp phï sa míi mµu n©u t¬i vµ máng.

MÆt c¾t ph¸t sinh cña ®Êt ven s«ng suèi ph©n líp rÊt râ víi çc líp

máng çt pha mÞn - thÞt nhÑ chång xÕp liªn tôc. §Êt Phï sa cã mét

sè ®Æc ®iÓm chÝnh nh sau:

- §Êt Phï sa cÊy lóa cã thµnh phÇn c¬ giíi çt thÞt nhÑ - trung

b×nh.

- §Êt Ýt chua - gÇn trung tÝnh (pHKCl tõ 6,0-6,5).

- §¹m tæng sè N% ®¹t tõ 0,10 - 0,12%.

- Hµm lîng h÷u c¬% biÕn thiªn trong kho¶ng tõ 1,5-2,0%,

- L©n tæng sè P2O5% tõ 0,09-0,12%,

- K2O% tæng sè biÕn thiªn tõ 0,10 - 0,15%.

§Êt Phï sa s«ng cã ®Þa h×nh kh¸ b»ng ph¼ng - Ýt dèc, gÇn

nguån níc tíi tù ch¶y, nªn tõ l©u ®· ®îc khai th¸c cÊy 1-2 vô lóa,

trång rau mµu, ®Ëu ®ç, l¹c... Do ®îc th©m canh tèt, ®Êt Phï sa trë

nªn kh¸ thuÇn thôc vµ lµ lo¹i ®Êt canh t¸c cã gi¸ trÞ cao nhÊt cña lu

vùc. Tuy nhiªn, khi hå chøa cña C«ng tr×nh Lai Ch©u tÝch níc, phÇn

lín ®Êt Phï sa ®ang canh t¸c nªu trªn sÏ bÞ ®¸nh ch×m.

2. §Êt §á vµng (®Êt Feralit)

§Êt §á vµng (®Êt Feralit) thêng ph©n bè ë ®é cao díi 900m.

Nh÷ng nghiªn cøu vÒ thæ nhìng nhiÖt ®íi cho biÕt, díi t¸c ®éng ¶nh

hëng trùc tiÕp vµ s©u s¾c cña khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, nhiÒu lo¹i

®¸ mÑ bÞ phong ho¸ s©u vµ kh¸ triÖt ®Ó, khiÕn çc kho¸ng vËt

nguyªn sinh, trõ th¹ch anh, hÇu nh kh«ng cßn; thµnh phÇn çc

kho¸ng vËt sÐt cña ®Êt chñ yÕu lµ caolinit, hal«izit (caolinit ngËm n-

74


íc)..., t¹o nªn vá phong ho¸ thæ nhìng - feralit ®á vµng ph©n bè trªn

kh¾p çc vïng ®Êt ®åi, nói thÊp - trung b×nh díi 900 m cña lu vùc

hå chøa.

Líp phñ ®Êt §á vµng võa lµ tÇng sinh häc cña vá phong ho¸

võa lµ hÖ qu¶ cña qu¸ tr×nh phong ho¸ thæ nhìng - feralit vµ vÒ

tæng quan chóng cã chung mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y:

- Trong toµn bé çc tÇng cña ®Êt §á vµng cã qu¸ tr×nh tÝch

luü Fe, Al t¬ng ®èi (nªn gäi lµ qu¸ tr×nh feralit).

- Do qu¸ tr×nh tÝch luü Fe, Al liªn tôc vµ dµi l©u, nªn tÇng B

cña ®Êt cã mµu ®á vµng, vµng ®á, n©u ®á, n©u vµng, vµng nh¹t

rÊt ®iÓn h×nh cho çc lo¹i ®Êt feralit vïng nhiÖt ®íi Èm.

- Do tÝch luü kh¸ nhiÒu «xit nh«m, nªn tû lÖ SiO2/Al2O3 thêng <

2.

- Keo sÐt cña ®Êt chñ yÕu lµ caolinit cã kh¶ n¨ng hÊp phô

cation thÊp. V× vËy, çc tÇng ®Êt mÆt nh×n chung rÊt dÔ bÞ xãi

mßn röa tr«i, nghÌo canxi, magiª vµ çc dìng chÊt.

- Kh«ng cã tÇng th¶m môc, hoÆc cã nhng rÊt máng. Trong

thµnh phÇn axit mïn, axit funvic nhiÒu h¬n axit humic.

- Çc chÊt baz¬ (kÓ c¶ baz¬ kiÒm thæ nh Ca, Mg...) bÞ röa tr«i

theo chiÒu ngang vµ chiÒu th¼ng ®øng rÊt m¹nh, nªn ®Êt thêng

chua ®Õn rÊt chua.

Còng lu ý thªm r»ng, bªn c¹nh qu¸ tr×nh feralit, ë ®Þa h×nh

thuËn lîi, díi tÇng s©u cña çc ®Êt §á vµng cßn cã thÓ diÔn ra qu¸

tr×nh tÝch luü Fe, Al tuyÖt ®èi ®ñ ®Ó h×nh thµnh kÕt von, ®¸ ong

non hoÆc kh¸ cøng ch¾c. Qu¸ tr×nh nµy thêng diÔn tiÕn kh¸ m¹nh

trong çc lo¹i ®Êt Vµng n©u trªn phï sa cæ vµ lò tÝch, ®Êt Vµng nh¹t

trªn ®¸ çt ë sên thÊp vµ ch©n sên Ýt dèc do thêng xuyªn tiÕp nhËn

®îc thªm lîng Fe, Al tõ trªn çc triÒn ®åi nói cao h¬n ë kÕ cËn röa

tr«i xuèng.

Tuú thuéc vµo kiÓu phong ho¸ thæ nhìng - feralit, b¶n chÊt vµ

thµnh phÇn kho¸ng vËt cña ®¸ mÑ, vµo h×nh th¸i mÆt c¾t ph¸t

sinh vµ mµu s¾c ®Æc trng cña tÇng B, vµo çc ®Æc ®iÓm vµ tÝnh

chÊt ho¸ vµ lý häc..., nhãm ®Êt §á vµng trªn lu vùc hå chøa ®îc chia

ra thµnh çc lo¹i sau:

75


- §Êt N©u ®á trªn ®¸ macma trung tÝnh vµ

baz¬................................Fk

- §Êt §á n©u trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸

v«i............................Fv

- §Êt §á vµng trªn çc ®¸ biÕn

chÊt...................................................Fj

- §Êt Vµng ®á trªn ®¸

sÐt...................................................................Fs

- §Êt Vµng ®á vµ Vµng x¸m trªn ®¸

granit....................................... Fa

- §Êt Vµng nh¹t trªn ®¸

çt................................................................Fq

- §Êt Vµng n©u trªn phï sa cæ vµ lò

tÝch...........................................Fp

2a. §Êt N©u ®á trªn ®¸ macma trung tÝnh vµ baz¬

§Êt N©u ®á trong lu vùc chñ yÕu ph¸t triÓn trªn ®¸ bazan cæ

hoÆc spilit, cã diÖn tÝch rÊt hÑp, xuÊt hiÖn ph©n t¸n ë gÇn trôc ®-

êng Lai Ch©u ®i §iÖn Biªn, vµ khu vùc cÇu P« LÕch gÇn ngo¹i vi thÞ

trÊn Mêng TÌ... §Êt N©u ®á cã mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh sau:

- Vá phong ho¸ thæ nhìng rÊt dµy, cã thÓ s©u tíi 10 m.

- V× vËy, ®Êt N©u ®á cã tÇng rÊt dµy, nhiÒu n¬i ®µo s©u tíi

trªn 5-10 m míi gÆp ®¸ mÑ. Mµu n©u ®á ®iÓn h×nh ®ång nhÊt

toµn mÆt c¾t ®Êt.

- Thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt: thÞt nÆng, v× ®Êt cã tû lÖ cÊp

h¹t sÐt cao vît qu¸ 50%, nÕu tÝnh c¶ sÐt vËt lý (nh÷ng h¹t nhá h¬n

0,01 mm) th× tû lÖ sÐt cã thÓ ®¹t tíi 75-85%. Tuy nhiªn, ®Êt kh«ng

cøng ch¾c, rêi r¹c, do çc tÇng ®Êt mÆt giµu h÷u c¬, cã cÊu tróc

viªn nhá (thêng tõ 1,5-3,0 mm), nªn ®Êt rÊt t¬i xèp, tho¸ng khÝ

s©u, kh¶ n¨ng gi÷ níc cao, thÊm níc tèt, h¹n chÕ ®îc qu¸ tr×nh röa

tr«i bÒ mÆt.

- Lîng cation kiÒm C++ vµ Mg++ trao ®æi thÊp, dung tÝch hÊp

thu (CEC) cña çc tÇng ®Êt biÕn thiªn tõ 9,5-12,5 meq/100g ®Êt.

§Êt cã ph¶n øng chua, pHKCl biÕn thiªn tõ 4,5-5,0.

- Tû lÖ h÷u c¬ % trong çc tÇng ®Êt mÆt kh¸ cao (tõ 2,5-

3,5%).

76


- Do giµu h÷u c¬ vµ mïn, nªn ®Êt cßn rõng thø sinh che phñ ë

P« Lªch, N% biÕn thiªn trong kho¶ng 0,12-0,20%, kh¸ giµu.

- §Êt N©u ®á giµu l©n tæng sè P2O5% cña ®Êt díi t¸n rõng tù

nhiªn cã thÓ cao tíi 0,20-0,25%.

- Trong thµnh phÇn çc dìng chÊt, ®Êt N©u ®á ph¸t triÓn trªn

®¸ bazan cæ vµ spilit thêng rÊt nghÌo K2O%.

§Êt N©u ®á cã ®é ph× tù nhiªn cao vµ mµu mì, nªn ®îc nh©n

d©n khai th¸c ®Ó trång chÌ, c©y ¨n qu¶, ng«, khoai, s¾n vµ çc lo¹i

®Ëu ®ç... cho n¨ng suÊt kh¸ cao. Tuy nhiªn, do rõng bÞ tµn ph¸ vµ

®· tr¶i qua rÊt nhiÒu chu kú n¬ng r·y du canh, nªn nhiÒu ®åi nói

®Êt N©u ®á Ýt dèc däc ®êng Lai Ch©u - §iÖn Biªn...®· bÞ tho¸i ho¸

vµ trë nªn kh« kiÖt trong mïa kh« hanh.

2b. §Êt §á n©u ph¸t triÓn trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ v«i

§Êt §á n©u trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ v«i ph©n bè

ph©n t¸n ë khu vùc çc vïng ®¸ v«i ë x· NËm Hµng , vµ däc theo bê

s«ng §µ ven ®êng Lai Ch©u ®i thÞ trÊn Mêng TÌ.

- §Êt §á n©u cã tÇng dµy 1,0-1,5 m (v× dÔ bÞ xãi röa xuèng çc

v¹t ®Êt cã ®Þa h×nh thÊp h¬n).

- Cã thµnh phÇn c¬ giíi thÞt nÆng - sÐt.

- CEC cña çc tÇng ®Êt biÕn thiªn trong kho¶ng 12,5-14,5

meq/100g ®Êt. §Êt cã ph¶n øng Ýt chua - gÇn trung tÝnh (pHKCl tõ

5,5-6,0).

- Tû lÖ h÷u c¬ trong ®Êt biÕn thiªn tõ trung b×nh - kh¸ (2,5-

3,0%), nªn ®Êt cã cÊu tróc viªn bÒn hoÆc côc nhá. Do cã cÊu tróc

tèt, ®Êt lu«n t¬i xèp, tho¸ng khÝ, tÝnh thÊm cao vµ dÔ tho¸t níc.

- Cã hµm lîng N% biÕn thiªn lín tõ 0,10-0,25%, ®¹t trung b×nh -

giµu.

- P2O5% tæng sè b×nh qu©n ®¹t 0,15-0,25%, rÊt giµu; nhng

l©n dÔ tiªu l¹i nghÌo (nhiÒu mÉu ph©n tÝch chØ ®¹t 2-3 mg/100g

®Êt).

- Hµm lîng K2O% tæng sè trong ®Êt cao (K2O% çc tÇng ®Òu

®¹t > 0,50%), song K2O dÔ tiªu thêng rÊt nghÌo.

Nh÷ng sè liÖu ph©n tÝch b×nh qu©n dÉn ë trªn chøng tá, §Êt

§á n©u ph¸t triÓn trªn s¶n phÈm phong ho¸ cña ®¸ v«i cã ®é ph×

nhiªu cao, mµu mì nªn rÊt thÝch hîp víi nhiÒu lo¹i c©y trång. Nh©n

77


d©n ®Þa ph¬ng ®· tËn dông çc v¹t ®Êt Ýt dèc t¹o n¬ng cè ®Þnh

®Ó trång ng«, khoai, s¾n, rau xanh, çc lo¹i ®Ëu ®ç...

2c. §Êt §á vµng ph¸t triÓn trªn çc ®¸ biÕn chÊt

§Êt §á vµng ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn trªn çc ®¸ biÕn chÊt nh

philit, ®¸ phiÕn mica, g¬nai...Mµu ®á vµng rùc rì lµ mµu ®Æc trng

vµ ®ång nhÊt cho toµn bé çc tÇng cña mÆt c¾t. Tuy nhiªn, ë

nh÷ng n¬i rõng ®· bÞ ph¸, sau khi cÊy trång nhiÒu n¨m, ®Êt cã

mµu ®á vµng hoÆc vµng ®á nh¹t vµ kÐm rùc rì h¬n rÊt nhiÒu. §Êt

§á vµng trªn çc ®¸ biÕn chÊt cã ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y:

- §Êt cã tÇng rÊt dµy, nhiÒu n¬i ®µo s©u 2-3 m vÉn cha gÆp

®¸ mÑ.

- Cã thµnh phÇn c¬ giíi thÞt trung b×nh - thÞt nÆng, cµng xuèng

çc tÇng ®Êt díi s©u cña mÆt c¾t, ®Êt cµng giµu sÐt nªn chÆt vµ

mÞn h¬n çc tÇng ®Êt mÆt rÊt nhiÒu.

- Hµm lîng h÷u c¬ cña ®Êt tõ trung b×nh - kh¸, b×nh qu©n

tÇng ®Êt mÆt tû lÖ h÷u c¬ thêng dao ®éng tõ 2,3-4,1%. Do cã tû

lÖ chÊt h÷u c¬ kh¸ cao, nªn ë çc tÇng ®Êt mÆt cã cÊu tróc h¹t viªn

kh¸ ®Ñp.

- N% cña tÇng ®Êt mÆt biÕn thiªn tõ 0,080 - 0,165%.

- P2O5% tæng sè: 0,075-0,120%, tõ trung b×nh - kh¸. Toµn bé

çc sè liÖu ph©n tÝch l©n dÔ tiªu ®Òu cho kÕt qu¶ < 2,0 mg/100g

®Êt, rÊt nghÌo. Cµng xuèng çc tÇng ®Êt s©u l©n tæng sè vµ dÔ

tiªu cµng nghÌo.

- §Êt cã hµm lîng K2O% tæng sè tõ 0,09-0,14% ,®¹t møc trung

b×nh. K2O dÔ tiªu nghÌo (tõ 5,60-2,20 mg/100g ®Êt).

- Lîng cation trao ®æi thÊp, trong ®ã, Ca++ chiÕm tû lÖ cao

h¬n Mg++ trao ®æi rÊt nhiÒu.

- §Êt cã ph¶n øng chua toµn mÆt c¾t, pHKCl çc tÇng lu«n < 4,0

Nh×n chung, ®Êt §á vµng cã ®é ph× nhiªu trung b×nh - kh¸,

®Æc biÖt thÝch hîp víi chÌ, c©y ¨n tr¸i, s¾n, rõng nguyªn liÖu giÊy

vµ gç trô má.

2d. §Êt §á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ sÐt

§Êt §á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ sÐt (phiÕn th¹ch sÐt, bét kÕt h¹t

mÞn), ph©n bè kh¸ réng trªn tÊt c¶ vïng ®åi nói cña lu vùc. §Êt §á

vµng trªn ®¸ sÐt cã mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n chñ yÕu sau ®©y:

78


- Thêng cã ®Þa h×nh chia c¾t kh¸ m¹nh, dèc tõ 15-30o; nhiÒu n¬i

dèc cao tíi 35-40o.

- Do tÝnh ph©n líp cña ®¸ phiÕn vµ ®Þa h×nh dèc, nªn ®Êt trªn

çc sên dèc cao dÔ bÞ trît lë trong mïa ma lò.

- Vá phong ho¸ cña çc ®¸ sÐt kh¸ s©u (5-8 m), nªn líp phñ ®Êt

§á vµng cã tÇng dµy trung b×nh 1,5-2,5 m. MÆt c¾t ®Êt h×nh

thµnh ®ñ 3 tÇng ph¸t sinh A,B,C râ rÖt. TÇng C thêng chøa nhiÒu

m¶nh ®¸ mÑ ®ang phong ho¸ vôn bë, chøa Èm kh¸ nªn rÔ c©y lín

cã thÓ ®©m xuèng ®îc.

- Thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt tõ trung b×nh - nÆng, giµu sÐt,

kÕt cÊu chÆt, kÐm bÒn v÷ng vµ Ýt t¬i xèp h¬n ®Êt §á vµng ph¸t

triÓn trªn çc ®¸ biÕn chÊt.

- §Êt cã pHKCl thêng 4,0-4,5. Lîng cation Ca++, Mg++ trao ®æi cña

mÆt c¾t rÊt thÊp, nªn tÊt c¶ çc tÇng ®Êt ®Òu cã ph¶n øng chua -

rÊt chua.

- Tû lÖ h÷u c¬ % thay ®æi tuú theo th¶m phñ thùc vËt, b×nh

qu©n ®¹t 1,2-2,0%.

- N% tæng sè biÕn thiªn réng tõ 0,1-0,25%, kh¸ giµu.

- K2O% dao ®éng tõ 0,08-0,10%, thuéc lo¹i nghÌo - trung b×nh.

- P2O5% tæng sè tõ nghÌo - trung b×nh (P2O5% thêng < 0,09%).

§Êt §á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ sÐt cã ®é ph× nhiªu trung b×nh

- kh¸, cã kh¶ n¨ng gi÷ Èm, nhng çc tÇng ®Êt mÆt rÊt dÔ bÞ tho¸i

ho¸ sau khi ®èt ph¸ rõng tØa n¬ng r·y. Tuy nhiªn, cã thÓ khai th¸c

çc v¹t ®Êt dèc díi 15o ®Ó trång hoa mµu, c©y c«ng nghiÖp dµi

ngµy (®Æc biÖt lµ chÌ) vµ c©y ¨n tr¸i.

2e. §Êt Vµng ®á vµ Vµng x¸m ph¸t triÓn trªn ®¸ granit

§Êt Vµng ®á vµ Vµng x¸m ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn trªn ®¸ granit

cã ®Þa h×nh chia c¾t theo chiÒu th¼ng ®øng rÊt m¹nh, dèc ®Õn 25

- 35 o hoÆc h¬n n÷a vµ thêng chiÕm phÇn ®Ønh sên chia níc vïng

®Çu nguån, ph©n bè ë hÇu hÕt çc x· trong huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai

Ch©u; huyÖn Mêng NhÐ vµ huyÖn Mêng Lay, tØnh §iÖn Biªn.

Díi ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh cña ®Êt ph¸t triÓn trªn

®¸ granit:

79


- TÇng ®Êt dµy trung b×nh tõ 0,7-1,5 m, thêng máng h¬n çc

lo¹i ®Êt ph¸t triÓn trªn ®¸ bazan, ®¸ biÕn chÊt vµ ®¸ sÐt. TÇng C

thêng gÆp ®¸ mÑ cøng ch¾c phong ho¸ rÊt yÕu.

- Thµnh phÇn c¬ giíi tÇng ®Êt mÆt th« nhÑ, kÕt cÊu rêi r¹c,

nªn dÔ bÞ röa lòa vµ xãi mßn trong mïa ma vµ cøng nh¾c trong mïa

kh«; v× vËy, ®Êt tÇng mÆt nhiÒu n¬i rÊt máng vµ lÉn nhiÒu s¹n

sái.

- §é ph× nhiªu trung b×nh - kÐm: hµm lîng Mïn% thêng < 2,00%;

tæng sè N% tõ 0,05-0,09%; P2O5% trung b×nh - kh¸ (thêng tõ 0,07-

0,12%) nhng rÊt nghÌo l©n dÔ tiªu; K2O% tæng sè vµ dÔ tiªu kh¸ giµu

(tæng sè K2O% tõ 0,20-0,45%).

- Lîng cation Ca++ vµ Mg++ trao ®æi thÊp; ®Êt chua - rÊt chua,

pHKCl tÊt c¶ çc tÇng cña mÆt c¾t ®Êt thêng < 4,0

- §Êt rÊt nhanh bÞ kiÖt mµu, tho¸i ho¸ sau khi rõng bÞ ®èt ph¸

tØa n¬ng r·y hoÆc chuyÓn sang canh t¸c n«ng nghiÖp.

2g. §Êt Vµng nh¹t trªn ®¸ çt

§Êt vµng nh¹t ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn trªn ®¸ çt hoÆc bét kÕt

h¹t th« ph©n bè hÑp trªn ®Þa h×nh dèc > 25o ë Mêng Chµ (Chµ

Cang, Chµ Të, Chµ Në thuéc huyÖn Mêng Lay), r¶i r¸c ë NËm Hµng ,

Can Hå (Mêng TÌ) vµ mét sè n¬i ë Mêng NhÐ.... Sè liÖu ph©n tÝch

çc mÉu ®· lÊy t¹i ®Þa ph¬ng cho phÐp ®¸nh gi¸ ®Êt Vµng nh¹t

trªn ®¸ çt nh sau:

- Thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt tõ çt pha - thÞt nhÑ, rêi r¹c, nªn

kh¶ n¨ng gi÷ Èm vµ çc lo¹i ph©n bãn ®Òu rÊt kÐm.

- §Êt chua - rÊt chua, pHKCl thêng < 4,00.

- TÇng ®Êt mÆt cã hµm lîng h÷u c¬ % rÊt nghÌo (thêng <

1,60%); do ®ã, N% tæng sè còng chØ ®¹t møc nghÌo - trung b×nh

(N% chØ xÊp xØ 0,080%).

- P2O5% tæng sè thêng chØ ®¹t < 0,040% vµ dÔ tiªu (<

2mg/100g ®Êt), ®Òu rÊt nghÌo.

- Hµm lîng K2O% tæng sè vµ dÔ tiªu rÊt nghÌo (tæng sè K2O% tõ

0,1-0,15%, dÔ tiªu lu«n < 4 mg/100g ®Êt)

Çc dÉn liÖu trung b×nh ë phÇn trªn cho thÊy, §Êt Vµng nh¹t

trªn ®¸ çt cã ®é ph× rÊt thÊp, kÐm mµu mì; v× vËy tÊt c¶ diÖn

tÝch rõng cßn l¹i trªn lo¹i ®Êt nµy cÇn ®îc b¶o vÖ nghiªm ngÆt.

80


RÊt nhiÒu kÕt qu¶ nghiªn cøu xãi mßn ®Êt cña ViÖn §Þa Lý (tõ

n¨m 1995-2003) cho thÊy, qu¸ tr×nh xãi mßn ®Êt lµ qu¸ tr×nh ®·

vµ ®ang tiÕp diÔn vµ cã nguy c¬ gia t¨ng m¹nh mÏ h¬n trªn çc

vïng ®Êt Vµng ®á - Vµng x¸m ph¸t triÓn trªn ®¸ granit vµ ®Êt Vµng

nh¹t trªn ®¸ çt. TÊt c¶ ®Òu b¾t nguån tõ t×nh tr¹ng khai th¸c rõng

qu¸ møc, ®Æc biÖt lµ x©m h¹i çc khu rõng trªn phÇn ®Ønh, rõng

trªn sên dèc vµ rõng ®Çu nguån, dÉn ®Õn lîng tr÷ Èm l·nh thæ bÞ

suy gi¶m. §Ó cã thÓ duy tr× nguån cÊp níc cho lu vùc, kh«ng cã

biÖn ph¸p nµo hiÖu qu¶ h¬n lµ b¶o vÖ nghiªm ngÆt tÊt c¶ çc khu

rõng ®Çu nguån v× phÇn lín çc khu vùc nµy trªn lu vùc cßn kh¸

Èm, ®ñ gióp th¶m rõng t¸i sinh vµ phôc håi xanh tèt trªn tÊt c¶ çc

vïng ®Êt Vµng ®á hoÆc Vµng x¸m ph¸t triÓn trªn ®¸ granit rÊt dèc.

2h. §Êt vµng n©u trªn phï sa cæ

§Êt Vµng n©u ph¸t triÓn trªn phï sa cæ vµ lò tÝch rÊt hÑp, th-

êng chØ lµ çc v¹t nhá ë kÕ cËn vïng ®åi nói thÊp, cã ®Þa h×nh

d¹ng bËc thÒm, Ýt dèc (thêng < 15o) vµ lîn sãng thÊp tho¶i. Trong

mÆt c¾t cña ®Êt nhiÒu n¬i xuÊt hiÖn tÇng kÕt von, ®¸ ong hoÆc

cuéi sái víi çc møc ®é chÆt cøng vµ n«ng s©u kh¸c nhau.

§Êt Vµng n©u ph¸t triÓn trªn phï sa cæ cã mét sè ®Æc ®iÓm

chÝnh sau:

- §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi thÞt nhÑ - trung b×nh, cã cÊu tróc

viªn hoÆc côc nhá, kh¶ n¨ng thÊm - gi÷ níc vµ çc dìng chÊt kh¸ tèt.

- Hµm lîng h÷u c¬% cña tÇng ®Êt mÆt trung b×nh - kh¸ (tõ 2,0-

2,5%).

- §Êt cã ph¶n øng chua, pHKCl phÇn lín çc mÉu ph©n tÝch ®Òu <

4,50.

- N% tæng sè biÕn thiªn tõ 0,100 - 0,125, thuéc møc trung b×nh

- kh¸.

- P2O5% tæng sè vµ dÔ tiªu nghÌo - trung b×nh (P2O5% thêng

<0,065% vµ l©n dÔ tiªu chØ ®¹t kho¶ng 5 mg/100g ®Êt).

- K2O% tæng sè tõ trung b×nh - kh¸ (K2O% thêng < 0,100%), nhng

K2O dÔ tiªu nghÌo.

§Êt Vµng n©u ph¸t triÓn trªn phï sa cæ cã ®é ph× nhiªu trung

b×nh - kh¸, ë ®Þa h×nh Ýt dèc, cã nguån níc ngÇm phong phó, gÇn

nguån níc tíi, nªn phÇn lín diÖn tÝch ®Êt N©u vµng xung quanh çc

81


khu d©n c tËp trung (ven thÞ trÊn Mêng TÌ, vµ thÞ tø Mêng M«...) ®·

®îc khai th¸c tõ l©u ®Ó trång hoa mµu l¬ng thùc (ng«, s¾n, khoai

lang), mÝa, x¶, çc c©y ¨n qu¶, trång rõng.

3. §Êt Mïn - Vµng ®á (®Êt Mïn - Feralit)

§Êt Mïn - Vµng ®á trong khu vùc ph©n bè trªn ®ai cao tõ 900-

1.800 m thuéc vïng ®Ønh hoÆc ®Ønh sên çc nói trung b×nh - cao,

thêng lµ vïng chia níc hay vïng nói ®Çu nguån ranh giíi gi÷a çc

huyÖn Mêng TÌ - Mêng Lay, Mêng TÌ - Mêng NhÐ; gi÷a Mêng TÌ vµ

Trung Quèc vµ Mêng NhÐ - CHDCND Lµo. Do ®ã, ®Êt cã ®Þa h×nh

dèc - rÊt dèc (phÇn lín tõ 25-40o), chia c¾t s©u m¹nh, hiÓm trë vµ

phÇn lín çc hÎm vùc tô thuû cßn th¶m rõng hçn giao vµ tre nøa che

phñ.

Dùa vµo b¶n chÊt cña ®¸ mÑ, ®Æc ®iÓm vá phong ho¸, mÆt

c¾t ph¸t sinh vµ mµu s¾c ®Æc trng cña çc tÇng ®Êt, cã thÓ chia

nhãm ®Êt Mïn - Vµng ®á thµnh 2 lo¹i ®Êt:

§Êt Mïn - Vµng ®á trªn çc ®¸ sÐt vµ ®¸ biÕn

chÊt........................HFj

§Êt Mïn - Vµng x¸m trªn ®¸ macma

axit.......................................HFa

Díi ®©y, lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh cña çc ®Êt Mïn - Vµng

®á ph¸t triÓn trªn çc ®¸ biÕn chÊt, ®¸ sÐt vµ ®Êt Mïn - Vµng x¸m

trªn ®¸ macma axit:

- Trªn ®ai cao 900-1.800 m, khÝ hËu m¸t - l¹nh vµ Èm, tèc ®é

ph©n gi¶i h÷u c¬, tèc ®é vµ cêng ®é kho¸ng ho¸ cêng ®é phong

ho¸ thæ nhìng - feralit gi¶m râ rÖt. V× vËy, ®Êt kh«ng cßn cã çc

mµu ®á vµng hoÆc vµng ®á rùc rì nh ®ai ®Êt Feralit; mÆt c¾t

xuÊt hiÖn tÇng B kh«ng râ rÖt vµ cµng lªn cao ®Êt chuyÓn sang

mµu vµng ®á nh¹t - vµng x¸m rÊt ®Æc trng. Còng do kh¶ n¨ng tÝch

luü mïn t¨ng kh¸ cao nªn çc tÇng ®Êt mÆt thêng cã mµu ®Ëm

sÉm.

- TÇng ®Êt rÊt Ýt n¬i dµy > 2,50 m vµ cã thÓ lÉn mét sè m¶nh

®¸ vôn do qu¸ tr×nh phong ho¸ feralit yÕu dÇn hoÆc do çc qu¸

tr×nh sên tÝch.

- §Êt Mïn - Vµng ®á trong lu vùc phÇn lín cßn rõng che phñ nªn

tÇng ®Êt mÆt dµy, hµm lîng h÷u c¬ cã thÓ ®¹t tíi 4,5-6,0%) nhng

82


møc ®é ph©n gi¶i yÕu. Trªn mÆt ®Êt, n¬i cßn rõng che phñ tèt th-

êng xuÊt hiÖn mét líp máng l¸, cµnh c©y kh« ®ang hoai môc.

- §Êt chua, pHKCl thêng < 4,5.

- Thµnh phÇn c¬ giíi tõ thÞt nhÑ - thÞt trung b×nh. Nhng do

giµu h÷u c¬ nªn tÇng ®Êt mÆt mµu n©u - n©u x¸m sÉm, cã cÊu

tróc viªn - h¹t nhá kh¸ ®Ñp, ®Êt t¬i xèp, kh¶ n¨ng thÊm níc vµ gi÷

Èm rÊt cao.

- N tæng sè tÇng mÆt rÊt cao (cã thÓ ®¹t tõ 0, 20- 0, 25%).

- Hµm lîng l©n tæng sè% biÕn thiªn tõ møc trung b×nh - kh¸

(P2O5% tõ 0,080 - 0,115%), nhng nghÌo l©n dÔ tiªu (çc mÉu ®· ph©n

tÝch chØ ®¹t tõ 3,1-4,5 mg/100g ®Êt).

- K2O% thêng <0,160%: ®¹t møc trung b×nh; K2O dÔ tiªu nghÌo

(thêng kh«ng vît qu¸ 10 mg/100g ®Êt).

- Lîng cation trao ®æi thÊp, dung tÝch hÊp thu (CEC) b×nh

qu©n chØ ®¹t <15 meq/100g ®Êt.

XÐt vÒ hµm lîng h÷u c¬ vµ hµm lîng çc chÊt dinh dìng, ®Êt

Mïn - Vµng ®á ph¸t triÓn trªn çc ®¸ biÕn chÊt vµ ®¸ sÐt lµ lo¹i ®Êt

cã ®é ph× nhiªu kh¸ cao; ngîc l¹i, ®Êt Mïn - Vµng nh¹t trªn ®¸

macma axit kÐm mµu mì vµ cã thµnh phÇn c¬ giíi nhÑ (tÇng ®Êt

mÆt thêng tõ çt pha - thÞt nhÑ), liªn kÕt kÐm bÒn v÷ng nªn dÔ bÞ

bµo mßn röa tr«i h¬n rÊt nhiÒu.

4. §Êt Mïn Alit

Vá phong ho¸ Alit ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn trªn ®é cao tõ 1.800-

2.800 m, trong ®iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh - Èm (nhiÖt ®é b×nh qu©n

n¨m ≤15oC, quanh n¨m cã s¬ng mï, díi th¶m thùc vËt chñ yÕu lµ tróc

lïn, ®ç quyªn (Rhododendron), rõng hçn giao m©y mï th©n cµnh

cong queo b¸m ®Çy rªu...

§Êt Mïn Alit phñ vïng ®Ønh nói cao ë ®©y cã:

- TÇng thêng máng <0,70 m, lÉn rÊt nhiÒu sái s¹n vµ çc

m¶nh ®¸ mÑ. Trong mÆt c¾t ph¸t sinh, tÇng B hÇu nh mÊt h¼n;

chØ cßn tÇng A vµ C.

- Trong ®Êt, hµm lîng «xit nh«m cao h¬n «xit s¾t rÊt nhiÒu.

- Do tÇng th¶m môc dµy (cã thÓ tíi 20-30 cm), nªn ®Êt cã tû

lÖ h÷u c¬ cao, thêng ®¹t tõ 8-12%, nhng ph©n gi¶i rÊt kÐm. Trong

83


thµnh phÇn mïn, hµm lîng axit humic cao gÇn xÊp xØ hµm lîng axit

fulvic.

- ë nh÷ng phÇn ®Ønh Ýt dèc, cã thÓ x¶y ra qu¸ tr×nh p«tz«n

ho¸: díi tÇng ®Êt mïn mµu x¸m xuÊt hiÖn tÇng A2 x¸m tr¾ng vµ díi

tÇng A2 lµ mét tÇng ®Êt máng (kho¶ng 20-30 cm) loang læ mµu vµng

nh¹t do rÊt Ýt «xit s¾t tõ phÝa trªn röa tr«i xuèng.

- §Êt lu«n sòng níc. Chua toµn mÆt c¾t, pHKCl thêng < 4,5.

- N tæng sè tÇng ®Êt mÆt cã thÓ cao tíi 0,35-0,50%.

- P2O5 biÕn thiªn tõ 0,10-0,12%.

§Êt Mïn Alit ph©n bè chñ yÕu trªn phÇn ®Ønh cao vµ dèc cña

Pu Si Lung (3.079 m), Phu Kho Mo (2.658 m), Phu Khe Lã (2.524 m),

Phu Nam San (2.453 m), Phu N¨m CÊu (2.429 m), Phu Lµ S×n (2.278

m), Phu Lµ Pho (2.262 m), Phu §en §in (2.228 m), Phu Ta Len P«

(2.226 m)... Tuy nhiªn, do cã hµm lîng chÊt h÷u c¬ cao vµ tÇng

th¶m môc kh¸ dµy nªn ®Êt cã kh¶ n¨ng tµng tr÷ vµ t¹o dßng ®Çu

nguån cho rÊt nhiÒu s«ng suèi. V× vËy, viÖc b¶o vÖ thËt tèt th¶m

phñ rõng m©y mï trªn ®ai ®Êt Mïn Alit lµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt nhÊt

®Ó b¶o vÖ kh¶ n¨ng cÊp níc ®Çu nguån thêng xuyªn cho lu vùc

s«ng §µ.

5. §Êt Mïn th« than bïn trªn nói cao

§Êt Mïn th« than bïn trªn nói cao chØ ph¸t sinh vµ ph©n bè trªn

phÇn ®Ønh cao vît qu¸ 2.800 m cña çc d·y nói cao nhÊt ViÖt Nam.

V× vËy, trªn lu vùc s«ng §µ chØ ph¸t hiÖn ®Êt Mïn th« than bïn ë

phÇn ®Ønh nói Phu Si Lung (3.079 m) vµ ®Ønh Ph¨ng xi Pan (3.143

m).

§iÒu kiÖn khÝ hËu l¹nh quanh n¨m, mïa ®«ng cã thÓ cã b¨ng

tuyÕt, khiÕn cho çc qu¸ tr×nh phong ho¸ ®¸ diÔn ra rÊt yÕu vµ

chËm. Qu¸ tr×nh tÝch luü h÷u c¬ vît tréi vµ qu¸ tr×nh ph©n gi¶i vµ

kho¸ng ho¸ rÊt yÕu, lµ ®iÒu kiÖn thÝch hîp t¹o nªn çc “th¶m h÷u

c¬ rïng r×nh” ë çc n¬i ®Êt b»ng tròng côc bé.

MÆt c¾t ph¸t sinh ®iÓn h×nh cña ®Êt Mïn th« lµ: trªn cïng lµ

tÇng th¶m môc kÐm ph©n gi¶i ®«i n¬i dµy 70-100 cm, tiÕp ®Õn lµ

tÇng mïn th« dµy 20-30 cm vµ díi cïng lµ mét Ýt ®Êt th« vµ çc m¶nh

®¸ mÑ cøng ch¾c - kiÓu mÆt c¾t Aoo-Ao-C rÊt ®iÓn h×nh. §Êt rÊt

giµu h÷u c¬ (cã thÓ ®¹t 20%) vµ giµu ®¹m tæng sè (N% ®¹t 0,15-

0,20%).

84


§Êt Mïn Alit vµ Mïn th« than bïn trªn nói cao b¶o tån çc gi¸ trÞ

®a d¹ng sinh häc cña çc ®ai ®Êt cao nhÊt ViÖt Nam, lµ n¬i sinh tr-

ëng nhiÒu loµi thùc vËt vµ c©y thuèc quý... nªn cã ý nghÜa khoa

häc vµ sinh th¸i rÊt ®Æc s¾c.

Trong lu vùc nghiªn cøu, çc ®ai cao 900-1.800 m, 1.800-2.800

vµ cao trªn 2.800 m thêng lµ phÇn ®Ønh chia níc chÝnh vµ quan

träng cña hµng lo¹t s«ng suèi ®æ vµo hå chøa cña CTT§Lai Ch©u t-

¬ng lai.

Trªn çc ®ai ®Êt nµy, nhiÒu n¬i vá phong ho¸ - thæ nhìng cßn

®îc che phñ kh¸ tèt nªn cã tÇng th¶m môc dµy vµ tÇng ®Êt mïn s©u;

cã tèc ®é thÊm níc nhanh, kh¶ n¨ng gi÷ níc lín, lµ vïng sinh thuû ®Çu

nguån cña hÇu hÕt çc s«ng suèi cña lu vùc.

NÕu ph¸ ®èt rõng trªn ®Êt Mïn - Vµng ®á hoÆc Mïn - Vµng

nh¹t cßn ®é ph× tù nhiªn kh¸ ®Ó canh t¸c n¬ng r·y, ®ã sÏ lµ t¸c

nh©n nhanh chãng lµm thu hÑp diÖn tÝch vµ sÏ lµm manh món thªm

çc khu rõng ®Çu nguån quan träng nhÊt vµ ch¾c ch¾n, lò lôt, h¹n

h¸n vµ xãi mßn ®Êt sÏ trë thµnh nh÷ng qu¸ tr×nh cïng t¸c ®éng

g©y th¶m ho¹ cho vïng l·nh thæ nµy. V× vËy, th¶m rõng cßn l¹i t¹i

çc ®ai cao nµy cÇn ®îc b¶o vÖ thËt nghiªm ngÆt.

6. §Êt §á vµng bÞ biÕn ®æi do trång lóa níc

§Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa níc trong vïng ph©n bè réng

kh¾p trªn tÊt c¶ çc triÒn ruéng bËc thang hÑp cã ®é chªnh bê

kh«ng lín ë hÇu hÕt çc b¶n lµng, çc x· thuéc trong huyÖn Mêng TÌ,

Mêng NhÐ, Mêng Lay.

§Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa níc ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn

trªn çc ruéng bËc thang ®îc t¹o lËp trªn çc lo¹i ®Êt §á vµng. T¸c

®éng trùc tiÕp vµ dµi l©u cña hµng lo¹t biÖn ph¸p kü thuËt lµm ®Êt,

ch¨m sãc, bãn ph©n, gi÷ níc dìng lóa ®· lµm thay ®æi c¬ b¶n tÇng

®Êt mÆt cña ®Êt ®åi nói nguyªn thuû vÒ: mµu s¾c, cÊu tróc, chÕ

®é thÊm vµ gi÷ níc, hµm lîng mïn vµ çc chÊt dinh dìng; h×nh thµnh

thªm tÇng canh t¸c dµy tõ 12-20 cm, tÇng ®Õ cµy rÊt chÆt (dµy 8-12

cm, cã t¸c dông gi÷ níc vµ dìng chÊt) vµ díi tÇng ®Õ cµy cã thÓ thªm

tÇng loang læ ®á vµng hoÆc tÇng g¬l©y - kÕt von non... §ã chÝnh lµ

mÆt c¾t ®Æc trng cña mét lo¹i ®Êt ph¸t sinh míi (tõ nÒn ®Êt ®åi nói

t¹i chç cò) - ®Êt §á vµng bÞ biÕn ®æi do trång lóa níc. V× vËy, ®Êt §á

85


vµng bÞ biÕn ®æi do trång lóa níc cã mµu s¾c tÇng mÆt (tÇng canh

t¸c), tÇng ®Õ cµy kh¸c h¼n víi çc lo¹i ®Êt §á vµng cïng lo¹i.

Mét sè ®Æc ®iÓm chÝnh cña ®Êt §á vµng biÕn ®æi do trång

lóa níc:

- §Êt cã thµnh phÇn c¬ giíi thÞt trung b×nh. Díi tÇng ®Õ cµy, ®Êt

nÆng do nhiÒu sÐt h¬n.

- §Êt Ýt chua, pHKCl biÕn thiªn tõ 5-5,5.

- Hµm lîng h÷u c¬ tÇng ®Êt mÆt kh¸ cao, cã thÓ ®¹t kho¶ng

3%, nhng cã chiÒu híng gi¶m rÊt nhanh theo chiÒu s©u mÆt c¾t.

- Hµm lîng N tæng sè kh¸ cao, thêng biÕn thiªn tõ 0,1-0,15% vµ

cµng xuèng s©u N cµng gi¶m nhanh.

- P2O5 tæng sè tõ nghÌo ®Õn trung b×nh (P2O5% tõ 0,075-

0,080%), nhng l©n dÔ tiªu rÊt nghÌo.

- K2O tæng sè giµu (cã thÓ ®¹t tíi 1,5-1,6%), K2O ®Ô tiªu nghÌo.

- Lîng Ca++ vµ Mg++ trao ®æi thÊp, dung tÝch hÊp thu (CEC) tÇng

®Êt mÆt Ýt khi vît qu¸ 10,5 meq/100g ®Êt.

Nh×n chung, ®Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa níc cã ®é ph×

tõ trung b×nh - kh¸, nhng nhiÒu trµn ruéng bËc thang ë vïng nói Mêng

TÌ, Mêng NhÐ, Mêng Lay... hiÖn nay míi chØ cÊy 1 vô lóa, nªn kh¶ n¨ng

cÊy thªm 1 vô lóa hoÆc lu©n canh lóa - mµu ®Ó t¨ng hÖ sè sö dông

®Êt nµy cßn rÊt cao.

7. §Êt Dèc tô

§Êt Dèc tô h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trªn s¶n phÈm röa tr«i cña

tÊt c¶ çc lo¹i ®Êt ®åi nói tÝch tô l¹i ë çc ch©n sên tho¶i hoÆc khe

déc hÑp. Do ®ã, ®Êt ph©n bè ph©n t¸n thµnh rÊt nhiÒu kho¶nh nhá

ë kh¾p mäi n¬i vµ ®é ph× nhiªu còng nh thµnh phÇn c¬ giíi cña ®Êt

Dèc tô phô thuéc kh¸ nhiÒu vµo ®Æc ®iÓm thæ nhìng cña çc lo¹i

®Êt ®åi nói kÕ cËn.

Do ë ch©n sên thÊp liªn tiÕp nhËn ®îc çc s¶n phÈm röa tr«i tõ

trªn cao tÝch ®äng xuèng trong mïa ma, nªn trong mÆt c¾t ®Êt Dèc

tô cã thÓ xuÊt hiÖn nhiÒu tÇng A máng chång xÕp lªn nhau, ®Êt kh¸

giµu mïn vµ çc chÊt h÷u c¬, lÉn Ýt m¶nh ®¸ mÑ hoÆc th¹ch anh nhá

s¾c c¹nh. ë ®Þa h×nh thÊp, trong mÆt c¾t ph¸t sinh cã thÓ xuÊt

hiÖn tÇng g¬l©y.

§Êt Dèc tô cã nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh sau ®©y:

86


- Cã tÇng dµy >1m. TÇng ®Êt mÆt cã thµnh phÇn c¬ giíi thÞt

trung b×nh, çc tÇng ®Êt s©u ®Êt nÆng h¬n.

- Hµm lîng % h÷u c¬ kh¸ cao, tÇng ®Êt mÆt cã thÓ ®¹t tíi 2,5-

3,0%.

- Giµu ®¹m tæng sè, N% tÇng mÆt ®¹t kho¶ng 0,18%.

- L©n tæng sè vµ dÔ tiªu ®Òu rÊt nghÌo. P2O5% tÇng ®Êt mÆt

biÕn thiªn tõ 0,04-0,07%, l©n dÔ tiªu çc tÇng ®Òu < 4,0 mg/100g

®Êt.

- K2O tæng sè giµu (cã thÓ ®¹t kho¶ng 1,2%), nhng nghÌo Kali

dÔ tiªu (thêng ®¹t <7,20 mg/100g ®Êt).

- Lîng cation Ca++ vµ Mg++ trao ®æi thÊp, dung tÝch hÊp thu

cña çc tÇng lu«n < 9,10 meq/100g ®Êt, ®Êt chua víi pHKCl < 4,5.

Sau khi cã nguån níc tíi bæ sung tõ hå chøa Lai Ch©u, ®Êt Dèc

tô trªn lu vùc cßn kh¶ n¨ng më réng diÖn tÝch t¹o ruéng bËc thang ®é

chªnh bê thÊp cÊy trång hoÆc t¨ng thªm 1 vô lóa, hoa mµu, c©y c«ng

nghiÖp ng¾n ngµy.

2.1.6.3. §¸nh gi¸ tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt lu vùc hå chøa

Trªn c¬ së nghiªn cøu vµ tham kh¶o çc v¨n liÖu vµ B¶n ®å §Êt

tØnh Lai Ch©u vµ §iÖn Biªn tû lÖ 1:100.000, çc tµi liÖu ®iÒu tra

thùc ®Þa vµ sè liÖu ph©n tÝch çc mÉu ®Êt trªn lu vùc tõ 1971-

2003 cña ViÖn §Þa lý (thuéc ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt

Nam), ViÖn Thæ nhìng N«ng ho¸, ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng

nghiÖp (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n), çc tµi liÖu ®iÒu

tra vµ nghiªn cøu ë thùc ®Þa cña ®Ò tµi trong th¸ng 9, 10 n¨m

2004..., cho phÐp ®¸nh gi¸ bíc ®Çu vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm chÝnh

cña tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt lu vùc hå chøa cña CTT§Lai Ch©u.

1. Çc tµi liÖu, b¶n ®å nghiªn cøu vµ ®iÒu tra thùc ®Þa ®· cho phÐp:

Ph©n lo¹i ®Êt lu vùc thµnh 8 nhãm vµ 15 lo¹i ®Êt ph¸t sinh chÝnh.

2. Çc lo¹i ®Êt ®åi nói ph©n bè trªn 4 ®ai cao:

- Díi 900 m ph©n bè líp phñ ®Êt Feralit,

- Tõ 900-1.800 m lµ ®ai ®Êt Mïn - Vµng ®á hoÆc Mïn - Vµng

x¸m.

- Tõ 1.800-2.800 m lµ ®ai ®Êt Mïn Alit

87


- Trªn phÇn ®Ønh vît qu¸ 2.800 m lµ ®ai ®Êt Mïn th« than bïn

trªn nói cao.

Nh vËy ®iÒu dÔ thÊy lµ, lu vùc lµ vïng nói ph©n bè ®µy ®ñ 4

®ai sinh khÝ hËu - thæ nhìng kh¸ ®Æc s¾c. Trªn çc ®ai cao ph©n bè

çc nhãm ®Êt Feralit, Mïn - Feralit, Mïn Alit vµ Mïn th« than bïn kh¸

giµu mïn, ®é ph× nhiªu trung b×nh - kh¸, cã ®Þa h×nh cao, dèc - rÊt

dèc, chØ cßn rõng thêng xanh hçn giao rõng tre nøa, rõng m©y mï...

che phñ tõng phÇn trªn vïng ®Ønh hoÆc çc khe tô thuû s©u, vµ tríc

®ã ®· tõng b¶o tån mét quü ®a d¹ng sinh häc trªn çc ®ai cao ®îc

xem lµ rÊt quý hiÕm cña ViÖt Nam.

Sù cÇn thiÕt ph¶i b¶o tån çc gi¸ trÞ sinh th¸i ®· bÞ suy gi¶m

nghiªm träng cña lu vùc s«ng §µ nãi chung vµ cña lu vùc hå chøa Lai

Ch©u nãi riªng trong thêi gian qua, ®ßi hái kh«ng nªn híng nh©n

d©n trong vïng khai th¸c sö dông çc lo¹i ®Êt ®åi nói dèc ®Æc biÖt

lµ §Êt Vµng ®á - Vµng x¸m ph¸t triÓn trªn ®¸ granit vµ §Êt Vµng nh¹t

trªn ®¸ çt cho çc môc ®Ých ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Chóng cÇn ®-

îc khuyÕn ço khoanh nu«i b¶o vÖ rõng vµ ph¸t triÓn trång rõng

nguyªn liÖu trªn çc triÒn ®Êt dèc 15-20o.

3. §Êt dèc, møc chia c¾t s©u hiÓm trë, vèn rõng bÞ suy kiÖt nghiªm

träng, lîng ma lín kh«ng chØ lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn bét ph¸t cña nhiÒu

thiªn tai (s¹t, trît lë ®Êt, lò quÐt, lò bïn ®¸...), mµ cßn lµ nh÷ng nh©n

tè g©y xãi mßn ®Êt trªn b×nh diÖn réng, lµm gia t¨ng møc ®Çu t

kinh phÝ vµ çc ®¶m b¶o sö dông nhiÒu biÖn ph¸p kü thuËt trong s¶n

xuÊt n«ng - l©m nghiÖp.

CÇn nhÊn m¹nh thªm r»ng, do rõng tù nhiªn çc khu vùc ®Çu

nguån thuéc Trung Quèc chóng ta kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc, do çc

biÓu hiÖn bÊt thêng cña thêi tiÕt khÝ hËu trong vïng nói cao, lu vùc

s«ng §µ thêi gian gÇn ®©y vµ hiÖn nay ®ang g¸nh chÞu nghÞch c¶nh

cña mét khu vùc võa thiÕu níc (mïa kh« hanh), võa ph¶i g¸nh chÞu çc

th¶m ho¹ trît lë ®Êt, lò èng, lò quÐt do thõa níc trong mïa ma lò rÊt

nghiªm träng.

Tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt nµy híng tíi nh÷ng ho¹ch ®Þnh

trong ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi lu vùc theo c¬ cÊu l©m - n«ng nghiÖp

®a d¹ng ngµnh nghÒ (trång nhiÒu lo¹i c©y rõng, c©y c«ng nghiÖp dµi

ngµy, çc lo¹i c©y thuèc, nÊm, h¬ng liÖu...) ®a d¹ng s¶n phÈm hµng

ho¸ kÓ c¶ s¶n phÈm hµng ho¸ cã chÊt lîng cao ®· qua chÕ biÕn, kÕt

88


hîp víi ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i, du lÞch céng ®ång, du lÞch m¹o

hiÓm...

ChÝnh v× vËy, tÊt c¶ çc ph¬ng ¸n quy ho¹ch thuû lîi, x©y dùng

hå chøa çc CTT§nh»m ph¸t triÓn nguån n¨ng lîng, t¨ng cêng n¨ng lùc

dù tr÷ vµ ®¶m b¶o nguån níc cho çc vïng ®Êt thiÕu níc, thiÕu n¨ng l-

îng nh vïng l·nh thæ T©y B¾c ®Òu cÇn thiÕt ®îc quan t©m ®Çu t

vèn x©y dùng.

2.2. §Æc ®iÓm thùc, ®éng vËt vµ §a d¹ng sinh häc

2.2.1. M«i trêng sinh vËt lu vùc hå chøa

2.2.1.1. Thùc vËt

HÖ thùc vËtTheo sè liÖu ®iÒu tra kh¶o s¸t cña ViÖn Sinh th¸i vµ Tµi nguyªn

sinh vËt, ViÖn §Þa lý - ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam tiÕn

hµnh vµo çc thêi kú 1993, 1996 - 1997 vµ th¸ng 9 n¨m 2004, bíc ®Çu

®· thèng kª ®îc 2.000 loµi thuéc 135 hä thùc vËt bËc cao cã m¹ch

trong ®ã cã 31 loµi thùc vËt quÝ hiÕm trong toµn bé lu vùc hå chøa

thñy ®iÖn Lai Ch©u.

Trong sè 2.000 loµi cã 400 loµi ®îc sö dông lµm thuèc, 370 c©y

lÊy gç. Çc loµi c©y lÊy gç chñ yÕu trong çc hä: §Ëu (Fabaceae), Xoan

(Meliaceae), DÎ (Fagaceae), D©u t»m (Moraceae), ThÇu dÇu

(Euphorbiaceae), Tróc ®µo (Apocynaceae), Bå hßn (Sapidaceae), Re

(Lauraceae), DÇu (Dipterocarpaceae), §µo lén hét (Anacardiaceae), Na

(Annonaceae), ChÌ (Theaceae), Cµ phª (Rubiaceae), v.v... Çc loµi c©y

thuèc chñ yÕu tËp trung trong çc hä: Cóc (Asteraceae), Ngò gia b×

(Araliaceae), B¹c hµ (Malvaceae), Thiªn lý (Asclepiadaceae), Khóc kh¾c

(Smilacaceae), TiÕt dª (Menispermaceae), ¤ r« (Acanthaceae), R¸y

(Araceae), ThÇu dÇu (Euphorbiaceae), Vang (Caesalpiniaceae), §¬n

nem (Myrsinaceae),...

Ngoµi ra cßn cã nhiÒu loµi c©y cho tinh dÇu, dÇu bÐo, tanin,

nhuém, nhùa, lÊy sîi, l¬ng thùc, thùc phÈm, c©y c¶nh, v.v...

Çc hä cã sè loµi nhiÒu nhÊt (trªn 40 loµi) gåm:

- Cãi (Cyperaceae): 109 loµi

- Lan (Orchidaceae): 90 loµi

- Hoµ th¶o (Poaceae): 71 loµi

- Hoa m«i (Laminaceae): 65 loµi

- ThÇu dÇu (Euphorbiaceae): 59 loµi

89


- R¸ng (Polupodiaceae): 53 loµi

- DÎ (Fagaceae): 53 loµi

- D©u t»m (Moraceae): 47 loµi

- §¬n nem (Myrsinaceae): 47 loµi

Ngoµi nhãm c©y gç, trong hÖ thùc vËt cßn cã nhiÒu loµi d©y leo

gç vµ d©y leo cá mäc phæ biÕn trong çc hä sau:

- Nhãm d©y leo th©n gç gåm cã çc loµi thuéc çc hä: D©y

g¾m (Gnetaceae), Thiªn lý (Asclepiadaceae), Na (Annonaceae), D©y

gèi (Celastraceae), D©y khÕ (Connavolvulaceae), Nho (Vitaceae), §¬n

nem (Myrsinaceae), v.v...

- Nhãm d©y leo th©n cá gåm çc loµi thuéc çc hä: Hoµng liªn

(Berberidaceae), B¸ch bé (Stemonaceae), TiÕt dª (Menispermaceae),

v.v...

Trong lu vùc d¹ng sèng b× sinh thêng gÆp kh¸ phæ biÕn gåm

çc loµi thuéc hä Lan (Orchidaceae).

Th¶m thùc vËt

A. Th¶m thùc vËt tù nhiªn

Çc lo¹i th¶m thùc vËt tù nhiªn cã sù kh¸c biÖt kh¸ râ vÒ cÊu tróc

h×nh th¸i, thµnh phÇn loµi chiÕm u thÕ theo ®ai cao.

Trong ph¹m vi lu vùc cã çc lo¹i th¶m sau:

+ §ai thÊp ( < 700m)

1. Rõng kÝn thêng xanh c©y l¸ réng

Lo¹i rõng nµy ph¸t triÓn trªn çc lo¹i ®Êt phong hãa tõ çc lo¹i ®¸

mÑ kh¸c nhau (trõ ®¸ v«i).

Rõng cã cÊu tróc 4 tÇng, gåm 2 tÇng c©y gç, tÇng c©y bôi vµ

tÇng cá.

TÇng u thÕ sinh th¸i gåm nh÷ng loµi c©y gç tõ 25-30m, ®é tµn

che 60-70%. Çc loµi thêng gÆp: Bombax ceiba, Canarium album,

Garuga ponnata, Elaeocapus grandiflorus, Bischofia favanica, Albizia

chinensis Pterocarya tonkinensis, v.v...

TÇng díi t¸n gåm nh÷ng loµi c©y gç cao 15-20m víi çc loµi th-

êng gÆp nh: Garcinia bonii, Garcinia ablongiflia, Anogeissus

acuminata, Diblenia baillonii, Elaeocarpus dubilis, Antidesma acidum,

Baccaurea ramiflora, Adenanthera lucidor, Archidendron sp, v.v...

90


TÇng c©y bôi gåm nh÷ng c©y bôi vµ c©y nhá cña nh÷ng c©y

gç lín cã chiÒu cao díi 7m

Çc loµi thêng gÆp gåm: Scolopia macrophylla, Canarium

parvum, Capparris floribunda, Cratoxylon polyanthum, Diospiros sp,

Antidesma acidum, A. bunius, A. montanum, A. velutinum, Breynia

fruticosa, Bridelia tomentosa, Cleistanthus tonkinensis, Croton tiglium,

C. agyratuss, v.v...

TÇng cá chñ yÕu gåm çc loµi: Oplismenuss compositus,

Panicum montanum, Miscanthus floridulus, Paspalum longifolium,

Amonum vespectilia, çc loµi thuéc chi Smilax (Smilacaceae), mét sè

loµi thuéc hä r¸y (Araceae), Cóc (Asteraceae), Dicranopteriss

dichotoma, D. linearis, v.v...

2. Rõng hçn giao tre nøa - c©y l¸ réng

Thµnh phÇn thùc vËt chiÕm u thÕ lµ çc lo¹i tre tróc nh:

Bambusa spp, M¹y sang (Dendrocalamus sericeus), VÇu ®¾ng

(Indosasa amabilis), VÇu l¸ mËp (Indosasa crassiflora), Giang

(Ampelocalamus ptellaris), Nøa (Neohouzeana dulloa),...

Çc loµi c©y l¸ réng víi çc loµi thêng gÆp gåm: Çc loµi thuéc

chi Ficus (Moraceae), Alphonsea sonlaensis, Holarrehna antidysenteria,

Aporusa dioica, Aprusa serrata, çc loµi thuéc chi Mallotus

(Euphorbiaceae),...

3. Rõng tre nøa

Gåm çc loµi tre, nøa mäc thuÇn loµi nh: M¹y sang

(Dendrocalamus sericeus), VÇu ®¾ng (Indosasa amabilis), Giang

(Ampelocalamus patellaris), Nøa (Neohouzeana dulloa),...

4. Tr¶ng c©y bôi

Gåm çc loµi c©y bôi hoÆc nöa c©y bôi cã chiÒu cao díi 5m. Çc

loµi thêng gÆp thuéc çc chi Salix (Salicaceae), Wendlandia

(Rubiaceae), Mallotus macaranga (Euphorbiaceae), Eurya (Theaceae),

Melastoma, Blastus (Melastomataceae), Asdisia (Myrsinaceae),

Rhodomyrtus tomentosa (Myrtaceae), Eupatorium odoratum...

5. Tr¶ng cá

Çc loµi chiÕm u thÕ thuéc hä Poaceae: Chrysopogon

aciculatum, Cymbopogon fleuxuosus, çc loµi thuéc chi Digitaria,

91


Panicum, Imperata, Cylindrica; çc loµi thuéc hä Asteraceae: Ageratum

congzoides, Artemisia vulgaris, Artemisia annua,...

+ §ai nói thÊp (700m-1600m)


Rõng cã cÊu tróc 4 tÇng, 2 tÇng c©y gç, tÇng c©y bôi vµ tÇng

c©y cá.

TÇng u thÕ sinh th¸i gåm nh÷ng c©y gç cao 20-25m. Çc loµi

chiÕm u thÕ lµ Cµ æi §iÖn Biªn (Castanopsis ceratacantha), DÎ gai

(Castanopsis chinensis), DÎ såi (Castanopsis fleuryi), ChÑo tÝa

(Engelhardtia chrysolepis), Bå ®Ò (Styrav tonkinensis)...

TÇng díi t¸n gåm çc loµi thêng gÆp nh: M¾c niÔng (Eberhardtia

tonkinensis), T« h¹p §iÖn Biªn (Altingia takhtajanii), çc loµi thuéc çc

chi Phoebe, Machilus, Litsea, Ng¸t (Gironniera subaequalis), Tr¸m

tr¾ng (Canarium album), Hoµng linh (Peltophorum spp.), Lithocarpus

corneus, Hydnocarpus kurzii, Cinnamomum sp.,...

TÇng c©y bôi gåm nh÷ng loµi c©y bôi hoÆc nh÷ng c©y gç nhá,

cã ®é cao díi 5m thêng gÆp nh: Litsea baviensis, Actinodaphne pilosa,

çc loµi thuéc çc chi Ardisia (Myrsinaceae), Psychoria (Rubiaceae),

Helicteres (Sterculiaceae), Boehmeria (Urticadaceae),...

Trong çc quÇn x· thùc vËt thuéc kiÓu rõng kÝn thêng xanh, cïng

víi çc loµi c©y l¸ réng ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn çc loµi c©y l¸ kim nh

Th«ng nµng (Podocarpus keteleria), P¬ mu (Fkienia hodginsii), mét sè

loµi thuéc chi Pinus.

2. Rõng tre nøa hçn giao c©y l¸ réng

Tre, nøa chiÕm u thÕ trong rõng nµy víi çc loµi: Luång

(Dedrocalamus membraceus), M¹y sang (Dendrocalnus sericeus), Tre

mì (Bambusa vulgaris), Nøa (Neohouzeana dulloa), VÇu ®¾ng

(Indosasa crassifolius), VÇu l¸ mËp (Indosasaflora crassiflora).v.v... mäc

chung víi mét sè loµi c©y l¸ réng nh: Castanopsis spp, Lithocarpus spp,

Gironniera subaequalis, Mallotus spp, Litsea spp,v.v...

+ §ai nói trung b×nh (1.600-2.600m)


Rõng cã cÊu tróc 4 tÇng gåm 2 tÇng c©y gç, tÇng c©y bôi vµ

tÇng cá.

92


Çc loµi c©y gç chiÕm u thÕ thuéc çc chi cña çc hä:

Lithocarpus, Quercus (Fagaceae); Illicium (Iliciaceae); Eurya, Camelia,

Hartia (Theaceae), Acer (Aceraceae), Alnus nepalensis (Betulaceae);

Maynoilia, Manglietia (Magnoliacea); Diplopanax (Arliaceae);

Pentaphylax (Pentaphyllaceae); Rhodoleia (Rhodoleiaceae). Ngoµi ra

cßn cã mét sè loµi c©y l¸ kim nh P¬ mu (Fokienia hodginsii), Tsuga

yunnanensis, Abies delavayi,... ë tÇng c©y díi t¸n vµ tÇng c©y bôi

xuÊt hiÖn çc loµi thuéc çc chi Rhododendron, Lyonia, Gaultheria,

Vaccinium (Ericaceae); Sonerilla (Melastomataceae). ë tÇng cá thêng

gÆp çc loµi c©y bôi phôc sinh còng kh¸ phæ biÕn víi çc ®¹i diÖn th-

êng gÆp thuéc çc chi Rhododendron, Vaccinium (Ericaceae),

Lysionotus (Gesneriaceae), Stanrogyne (Acanthaceae). Ngoµi ra cßn

gÆp mét sè loµi d©y leo nhá, bôi cuèn thuéc çc chi Celastrus

(Celastraceae), Embelia (Myrcinaceae),...

2. Rõng tre nøa

Thµnh phÇn loµi rÊt ®¬n u, chñ yÕu lµ çc loµi tróc nhá cao

kho¶ng 1,5-2m thuéc çc chi thuéc çc hä Poaceae (Arundiaria,

Phyllostachys).

+ §ai nói cao >2.600m

1. Rõng kÝn thêng xanh c©y l¸ réng hoÆc hçn giao ma mïa trªn nói

cao

Lo¹i rõng nµy n»m ë ®ai cã khÝ hËu l¹nh vµ s¬ng mï quanh n¨m

vµ cã lîng ma trung b×nh tõ 1.800-3.200mm, ph¸t triÓn trªn ®Êt chua,

cã tÇng ®Êt máng vµ tho¸t níc nhanh.

Rõng cã cÊu tróc 3 tÇng gåm mét tÇng c©y gç thÊp (gç lïn) cã

chiÒu cao 8-10m, víi çc loµi thêng gÆp thuéc çc chi thuéc çc hä:

Adinandra, Pyrenaria, Achima (Theaceae), Illicium (Illiciaceae), Acer

(Aceraceae); Quercus, Castanopsis (Fagaceae); Schefflera,

Dendropanax (Araliaceae); Atranvaesia, Eribotria (Rosaceae);... Tsuga,

Abies (Pinaceae). Trªn çc th©n c©y gç b¸m ®Çy çc rªu, ®Þa y vµ

mét sè loµi sèng b¸m trªn th©n c©y thuéc çc chi: Dendrobium,

Coelogyne (Orchidaceae).

TÇng c©y bôi tha thít víi çc loµi thêng gÆp thuéc çc chi cña çc

hä: Gaultheria, Viccinium, Rhododendron (Ercaceae); Tricalysia

(Rubiaceae), Hydrangea (Hydrangeaceae); Sorbus, Rubus (Rosaceae);

Schefflera, Pentopanax (Araliaceae).

93


TÇng cá còng tha thít víi çc loµi thuéc çc hä: Poaceae, Ranun

culaceae.

2. Tr¶ng tróc lïn hçn giao c©y l¸ réng

Thµnh phÇn thùc vËt lo¹i th¶m nµy cã Ýt loµi h¬n so víi ®ai thÊp,

vÒ cÊu tróc h×nh th¸i ®©y còng lµ quÇn x· thùc vËt kÝn, rËm tr«ng

gièng nh tr¶ng cá cao, xen c©y bôi víi chiÒu cao kho¶ng 1,5-2m. Çc

sè liÖu nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy sè lîng çc chi tham gia

trong tæ thµnh cã kho¶ng 10-12 chi. Loµi c©y u thÕ lµ loµi tróc

Arundinaria sp cã th©n mµu vµng, cao kho¶ng 1-1,5m mäc dµy ®Æc.

Ngoµi ra cßn cã mét sè loµi c©y bôi thuéc çc chi cña çc hä:

Rhododendron, Vaccinium, pieris, Agapetes, Gaultheria (Eriaceae);

Illicium (Illiciaceae); Rubus (Rosaceae), Schefflerra (Arliaceae),

Adinandron (Theaceae),...

B. Th¶m thùc vËt nh©n t¹o

Trong ph¹m vi lu vùc cã çc lo¹i th¶m thùc vËt nh©n t¹o sau:

1. Rõng trång víi çc loµi c©y gç: keo tai tîng, keo l¸ trµm, b¹ch ®µn,

tÕch, mì, vÇu, tre.

2. C©y c«ng nghiÖp: chÌ, trÈu, mÝa

3. C©y ¨n qu¶: Cam, chanh, hång, chuèi, mÝt, døa, v.v...

4. C©y trång ng¾n ngµy: lóa n¬ng, ng«, khoai, s¾n, rau ®Ëu çc lo¹i.

5. Lóa níc

Çc loµi thùc vËt quý hiÕm

Vïng T©y B¾c nãi chung vµ lu vùc thuû ®iÖn Lai Ch©u nãi riªng,

trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KT-XH tõ nh÷ng thËp kû çc n¨m 70-90 th×

diÖn tÝch rõng tù nhiªn ®· bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, ®é che phñ cña rõng

tù nhiªn suy gi¶m nghiªm träng, chØ cßn çc kho¶nh rõng tèt trªn çc

®ai cao tõ 600-700m trë lªn, mÆc dï trong nh÷ng n¨m qua chÝnh

quyÒn ®Þa ph¬ng ®· ®Ò ra nhiÒu biÖn ph¸p nh»m b¶o vÖ rõng,

song vÉn cßn mét sè ngêi vµo rõng khai th¸c gç tr¸i phÐp, cïng mét sè

loµi c©y thuèc. Do vËy th¶m vµ nhiÒu loµi thùc vËt ngµ cµng nghÌo

kiÖt, thËm chÝ mÊt dÇn.

Theo s¸ch ®á ViÖt Nam 2007, trong toµn bé lu vùc cña CTT§Lai

Ch©u ®· x¸c ®Þnh ®îc 31 loµi thùc vËt quÝ hiÕm, trong ®ã:

- SÏ nguy cÊp (V): 14 loµi

- HiÕm (R): 4 loµi

94


- BÞ ®e do¹ (T): 7 loµi

- Kh«ng biÕt chÝnh x¸c: 6 loµi

Danh môc c¸c loµi thùc vËt quÝ hiÕm trªn toµn bé lu vùc CTT§Lai

Ch©u ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 2.29.

B¶ng 2.29: C¸c lo¹i thùc vËt quÝ hiÕm thuéc lu vùc CTT§Lai Ch©u

TT Tªn khoa häc Tªn ViÖt NamT×nh tr¹ng

1 Acanthopanax trifoliatus L. Ngò gia b× T2 Annamocarya sinensis (Dode) J. Leroy Chß d¸i V3 Ardisia silvestris Pit. L¸ kh«i V4 Burretiodendzon tonkinensis (A. Chev)

Kosterm.NghiÕn V

5 Chukrasia tabularis Juss. L¸t hoa K6 Cibotium barometz (L.) J. Simth CÈu tÝch K7 Codonopsis Javanica (Blum.) Hook.f §¼ng s©m V8 Dipsacus Japonicus Mip Tôc ®o¹n V

9 Docynia indica (Wall.) Deene T¸o mÌo R

10 Drynaria fortunei (Mett.) J. Smith Cèt to¸i bæ T

11 Eria lanigera Seidenf Ni lan ®en T

12 Fallopia multiflora (Thumb.) Haral. dson Hµ thñ « ®á V

13 Fokiepia hodginsii (Dunn) A. Henry et Thomas

P¬ mu K

14 Itoa orientalis Hensl Cêm ®á R

15 Madhuca pasqueri (Dubard) H.J. Lan SÕn mËt K

16 Parashorea chinensis H. Wang Chß chØ K

17 Phoebe poilanei Kosterme Sô l¸ dµi T

18 Platanus kerrii Gagnep Chß níc T

19 Polygonatum kingianum Collett et Hense Hoµng tinh hoµ ®á

V

20 Rhamanoneuron balansae (Drake) Gilg Dã giÊy V

21 Smilax glabra Roxb Thæ phôc linh V

22 Thalictrum foliosum D.C Thæ hoµng liªn V

23 Tetrameles nudiflora R.Br Thung K

24 Zenia insignis Chin Muång tr¾ng V

25 Tetrapanax papyriferus Th«ng th¶o T

26 Pauldopia ghorta §inh vang T

27 Markhamia stipulata §inh V

28 Altingia chinensis TÇm R

29 Manglietia fordiana (Hemsl.) oliv Vµng t©m V

30 Buddleja macrostachya Bemth. Bä chã b«ng to R

95


31 Nageia fleuryi (Hickel.) de Laub. Kim giao V

(Nguån: S¸ch ®á ViÖt Nam 2007)

2.2.1.2. HÖ ®éng vËt trªn lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u

Çc tµi liÖu ®îc sö dông ®ª ®¸nh gi¸ lµ nh÷ng tµi liÖu cña çc

nhµ khoa häc ë ViÖn §Þa lý, Phßng §éng vËt cã x¬ng sèng, ViÖn Sinh

th¸i vµ Tµi nguyªn sinh vËt (ViÖn Khoa häc vµ C«ng nghÖ ViÖt Nam),

ViÖn §iÒu tra Quy ho¹ch rõng (Bé N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng

th«n), Tæ chøc b¶o tån ®éng vËt hoang d· quèc tÕ t¹i ViÖt Nam

(WWF) còng nh çc t liÖu cña ®oµn kh¶o s¸t ®éng vËt kÝ sinh trïng

cña ñy ban Khoa häc nhµ níc trong thËp kû 60 vµ c«ng bè cña cè gi¸o

s §µo V¨n TiÕn n¨m 1985.

Khu hÖ ®éng vËt

1. Thµnh phÇn loµi

Tõ kÕt qu¶ kh¶o s¸t vµ tham kh¶o çc tµi liÖu ®· c«ng bè tríc

®©y th× toµn bé lu vùc thuû ®iÖn Lai Ch©u cã 375 loµi ®éng vËt

cã x¬ng sèng, bao gåm 62 loµi thó, 247 loµi chim, 46 loµi bß s¸t vµ

20 loµi Õch nh¸i.

B¶ng 2.30: Thµnh phÇn ph©n lo¹i häc çc líp Thó, Chim, Bß s¸t

vµ Õch nh¸i ë lu vùc hå chøa

Líp Sè bé Sè hä Sè loµi

Thó (Mammalia) 9 22 62

Chim (Aves) 17 54 247

Bß s¸t (Reptilia) 2 15 46

Õch nh¸i (Amphibia) 1 5 20

Tæng céngTØ lÖ % so víi toµn quèc

2978,37

9663,57

37524,85

(Nguån: NguyÔn V¨n S¸ng: Danh môc Õch nh¸i vµ bß s¸t ViÖt Nam, 2004;

§Æng Huy Huúnh: Danh môc çc loµi thó ViÖt Nam, 1994)

2. TÝnh ®a d¹ng cña khu hÖ ®éng vËt

So s¸nh víi thµnh phÇn loµi Thó, Chim, Bß s¸t vµ Õch nh¸i cña

toµn bé lu vùc thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ Khu b¶o tån thiªn nhiªn

(KBTTN) Mêng NhÐ (tØnh Lai Ch©u cò) cho thÊy: tríc ®©y thµnh phÇn

loµi Thó, Chim, Bß s¸t vµ Õch nh¸i t¹i lu vùc CTT§ Lai Ch©u còng nh ë

Khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ phong phó ®a d¹ng h¬n hiÖn nay.

96


B¶ng 2.31: So s¸nh thµnh phÇn loµi mét sè líp ®éng vËt lu vùc

hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u víi Khu b¶o tån thiªn nhiªn M-

êng NhÐ

VQG vµ KBTTN Thó

Chim

Bß s¸t

Õch nh¸i

Nguån tµi liÖu

Lu vùc thuû ®iÖn Lai Ch©u

62 247 46 20 T¸c gi¶

Mêng NhÐ 44 236 36 9 Tµi liÖu sè 2

ViÖt Nam 227

828 296 162 NhiÒu t¸c gi¶

(Nguån: NguyÔn V¨n S¸ng: Danh môc Õch nh¸i vµ bß s¸t ViÖt Nam,

2004;

§Æng Huy Huúnh: Danh môc çc loµi thó ViÖt Nam, 1994)

3. Ph©n bè cña çc loµi

XÐt vÒ ph©n bè cña çc loµi ®éng vËt rõng cña lu vùc c«ng

tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u cho thÊy, phÇn lín lµ çc loµi ®éng vËt

trong khu vùc ®Òu cã diÖn ph©n bè réng nh: voi, bß tãt, nai, ho·ng,

khØ, c«ng, rïa, r¾n ... còng ®Òu cã mÆt ë mét sè vïng kh¸c thuéc

tØnh Lai Ch©u vµ T©y B¾c ViÖt Nam. HiÖn nay hÇu hÕt nh÷ng loµi

thó, chim cì lín vµ nh÷ng loµi cã vïng ho¹t ®éng réng nh: çc loµi khØ,

voäc, gÊu chã, gÊu ngùa, b¸o löa, b¸o hoa mai, hæ, bß tãt, chñ yÕu

ph©n bè ë nh÷ng khu rõng nguyªn sinh vµ thø sinh, xa khu d©n c, çc

loµi thó nhá nh: ho½ng, lîn rõng, çc loµi cÇy, r¸i ç, çc lµi chim phæ

biÕn th× thêng ho¹t ®éng ë çc khu rõng thø sinh, b×a rõng, çc n-

¬ng b·i hoÆc däc hai bªn bê s«ng, suèi. Tuy vËy, sè lîng ç thÓ cña

loµi th«ng thêng ë lu vùc x©y CTT§ Lai Ch©u còng ®· gi¶m sót nghiªm

träng do sinh c¶nh sèng bÞ tµn ph¸ vµ viÖc khai th¸c qu¸ møc çc loµi

®éng vËt vÉn thêng xuyªn xÈy ra. Çc loµi thuéc diÖn quý hiÕm hÇu

nh kh«ng cßn, nguyªn nh©n do ngêi d©n ®Þa ph¬ng thêng ®i khai

th¸c ®éng vËt rõng vµo nh÷ng thêi gian nhµn rçi víi nh÷ng môc ®Ých

kh¸c nhau, chñ yÕu lµ: dïng lµm thùc phÈm, dïng lµm thuèc, khai th¸c

víi môc ®Ých th¬ng m¹i. Ngoµi ra, mét sè loµi ®îc khai th¸c víi môc

®Ých lµm c¶nh: nu«i trong çc gia ®×nh hoÆc çc s¶n phÈm cña

chóng ®îc lµm vËt trang trÝ trong nhµ.

4. Nhãm ®éng vËt quý hiÕm cã gi¸ trÞ b¶o tån

97


Nh×n chung, nh÷ng loµi thuéc nhãm nµy cã gi¸ trÞ vÒ nhiÒu

mÆt: khoa häc, dîc liÖu, thùc phÈm, cung cÊp nguyªn liÖu kü nghÖ

(da, l«ng), lµm vËt trang trÝ, ®«i khi cßn ®îc nu«i trong çc vên

®éng vËt, n¬i vui ch¬i gi¶i trÝ c«ng céng còng nh trao ®æi, bu«n

b¸n.

V× vËy, çc loµi ®éng vËt thuéc nhãm nµy tõ l©u nay ®· lµ ®èi

tîng s¨n b¾t cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng. Bªn c¹nh ®ã, sinh c¶nh sèng

cña çc loµi ®éng vËt nµy ngµy cµng bÞ thu hÑp do viÖc x©m lÊn ®Êt

rõng lµm n¬ng rÉy, n¹n ch¸y rõng, khai th¸c gç ®Ó bu«n b¸n, x©y

dùng vµ lµm cñi, khai th¸c çc s¶n phÈm phi gç kh¸c (m¨ng, c©y

thuèc, song m©y,...), s¨n b¾t ®éng vËt hoang d·. Do ®ã hÖ ®éng vËt

trong vïng ®· bÞ suy tho¸i nghiªm träng, nhiÒu loµi trë nªn hiÕm hoÆc

chóng ®· ph¶i di chuyÓn ®Õn vïng an toµn h¬n ®Ó sinh sèng vµ ph¸t

triÓn.

C¨n cø vµo hai tµi liÖu:

- S¸ch §á ViÖt Nam (phÇn ®éng vËt) n¨m 2007

- Danh lôc §á IUCN n¨m 2006

Trong sè 375 loµi ®· thèng kª ®îc trªn toµn bé lu vùc hå chøa

th× cã 61 loµi (chiÕm 16,26% tæng sè loµi trong khu vùc) quý hiÕm,

cã gi¸ trÞ b¶o tån, cÇn ®îc quan t©m b¶o vÖ, phôc håi vµ ph¸t

triÓn.

B¶ng 2.32: Danh s¸ch çc loµi ®éng vËt rõng quý hiÕm

ë lu vùc hå chøa nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u

TT

Tªn loµiS§VN IUCNLV

LH

LVLH

Líp thó - Mammalia1. Cu li lín - Nycticebus coucang V + DD +2. Cu li nhá - Nycticebus pygmaeus V VU3. KhØ mÆt ®á - Macaca arctoides V + VU +4. KhØ mèc - Macaca assamensis V + VU +5. KhØ vµng - Macaca mulatta LR/

nt6. KhØ ®u«i lîn - Macaca nemetrima V + VU +7. Voäc x¸m - Trachypithecus

phayreiV DD

8. Vîn ®en - Hylobates concolor E EN9. Sãi ®á - Cuon alpinus E VU10. GÊu chã - Ursus malayanus E DD11. GÊu ngùa - Ursus thibetanus E + VU +

98


12. R¸i c¸ thêng - Lutra lutra V + VU +13. CÇy mùc - Arctictis binturong V14. CÇy v»n - Hemigalus owstoni V VU15. CÇy gÊm - Prionodon pardicolor R16. B¸o löa - Catopuma temminckki E VU17. B¸o gÊm - Pardofelis nebulosa V VU18. MÌo gÊm - P. marmonata V VU19. B¸o hoa mai - Panthera pardus E20. Hæ - P. tigris E EN21. Voi - Elephas maximus V EN22. S¬n d¬ng - Capricornis

sumatraensisV + VU +

23. Bß tãt - Bos gaurus E VU24. Tª tª - Manis pentadactyla V + LR/

nt+

25. Sãc bay l«ng tai - Belomys pearsonii

R LR/nt

26. Sãc bay lín- Petaurista philippiensis

R

27. NhÝm - Hytrix brachyurus VU +Líp Chim - Aves

28. DiÒu c¸ lín - Icthyophaga ichthyaetus

LR/nt

29. C«ng - Pavo muticus R VU30. Gµ l«i v»n - Lophura nycthemera T31. Hï lng n©u - Strix leptogrammica R32. YÕn nói - Callocalia brevirestris R +33. Bßng chanh rõng - Alcedo

herculesT + LR/

nt+

34. S¶ hung - Halcyon coromando R +35. NiÖc n©u - Aceros nipalensis E VU36. Hång hoµng - Buceros bicornis T LR/

nt37. NiÖc hung - Ptilolaemus tickelli T LR/

nt38. Má réng xanh - Psarisomus

dalhousiaeT

39. §u«i côt ®Çu ®á - Pitta cyanea R40. Chim kh¸ch ®u«i cê - Temnurus

temnurusT +

41. Qu¹ khoang - Corvus torquatus E +42. ¸c lµ - Pica pica E

Líp Bß s¸t - Reptilia43. T¾c kÌ - Gekko gecko T +44. ¤ r« v¶y - Acanthosaura

lepidogasterT +

45. Rång ®Êt - Physignathus cocincinus

V +

46. Kú ®µ hoa -Varanus salvator V +

99


47. Tr¨n ®Êt - Python molurus V LR/nt

48. R¾n r¸o thêng - Ptyas korros T +49. R¾n r¸o tr©u - Ptyas mucosus V50. R¾n c¹p nong - Bungarus

fasciatusT +

51. R¾n hæ mang - Naja naja T +52. R¾n hæ chóa - Ophiophagus

hannahE +

53. Rïa sa nh©n - Pyxidea mouhoti EN54. Rïa hép tr¸n vµng - Cuora

galbinifronsV VU

55. Rïa nói viÒn - Manouria impressa V VU56. Rïa nói vµng - Indotestudo

elongataV VU

57. Ba ba gai - Palea steindachneri EN +58. Gi¶i - Pelochelys bibroni V EN

Líp Õch nh¸i - AMphibia59. Cãc gai m¾t - Megophrys longipes T60. Chµng An®ecs¬n - Rana

andersoniT

(Nguån: S¸ch ®á ViÖt Nam 2007)

Ghi chó: - S§VN: S¸ch §á ViÖt Nam

E: §ang nguy cÊp, V: SÏ nguy cÊp, R: HiÕm, T: BÞ

®e do¹.

- IUCN: Danh Lôc §á IUCN n¨m 2002

EN: Nguy cÊp, VU: SÏ nguy cÊp, LR/nt: Ýt nguy cÊp, DD:

ThiÕu t th«ng tin.

2.2.1.3. Khu b¶o tån thiªn nhiªn

Trong ph¹m vi trªn lu vùc CTT§ Lai Ch©u cã khu b¶o tån thiªn

nhiªn Mêng NhÐ, c¸ch c«ng tr×nh T§LC 20-25 km vÒ phÝa T©y Nam.

Khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ ®îc thµnh lËp theo quyÕt

®Þnh sè 194 ngµy 9/8/1986 cña Chñ tÞch Héi ®ång bé trëng, cã to¹

®é: 22000' - 22026' VÜ ®é B¾c, 102010' - 102045' Kinh ®é §«ng vµ cã

diÖn tÝch 182.000 ha, n»m trong hai huyÖn Mêng Lay vµ Mêng NhÐ,

thuéc c¸c x·: Chung Chai, Mêng NhÐ, Mêng Toong, Tµ T«ng, XÝn ThÇu,

Mêng M«. Trong 182.000 ha chØ cã 47.400 ha rõng tù nhiªn. §©y lµ

khu b¶o tån tríc ®©y ®· tõng cã nhiÒu loµi thùc vËt, ®éng vËt quý

hiÕm, ®Æc biÖt cã mét sè loµi thó lín nh: voi, bß tãt, nai...

100


VÒ thùc vËt: §· thèng kª ®îc 540 loµi thuéc 104 hä thùc vËt bËc

cao cã m¹ch trong ®ã cã 13 loµi thùc vËt quÝ hiÕm ph©n bè trªn

®ai cao tõ 600 m trë lªn.

Dù ¸n CTT§ Lai Ch©u cã diÖn tÝch hå chøa 3.963 ha vµ mÆt

b»ng c«ng tr×nh 180 ha. Nh vËy, trong sè diÖn tÝch 182.000 ha cña

khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ sÏ bÞ ngËp mét diÖn tÝch rõng

kh«ng ®¸ng kÓ, chñ yÕu lµ rõng tre nøa, rõng hçn giao nghÌo ë NËm

Cha víi çc loµi thùc vËt, ®éng vËt th«ng thêng, phæ biÕn trong vïng

®Þa lý sinh vËt T©y B¾c. Çc loµi gç quý, çc loµi thó lín hÇu nh

kh«ng cßn.

Tuy nhiªn, n¨m 1996 ViÖn ®iÒu tra quy ho¹ch rõng còng ®· x©y

dùng mét b¶n dù ¸n ®Çu t víi diÖn tÝch réng h¬n lµ 310.216 ha. Theo

dù ¸n nµy th× ph¹m vi b¶o tån sÏ réng ®Õn s«ng §µ vµ kÐo dµi cho

®Õn P¾c Ma, nh»m b¶o tån §DSH, çc loµi thó lín. Ph¬ng ¸n nµy cho

®Õn nay cha ®îc Bé kÕ ho¹ch vµ §Çu t phª duyÖt.

B¶ng 2.33: Çc lo¹i thùc vËt quÝ hiÕm thuéc khu b¶o tån thiªn

nhiªn Mêng NhÐ

TT Tªn khoa häcTªn ViÖt

NamT×nh tr¹ng

1 Drynaria fortunei (Mett.) J. Smith Cèt to¸i bæ T

2 Cibotium barometz (L.) J. Simth CÈu tÝch K

3Tetrapanax papyriferus (Hook.) Rotch.

Th«ng th¶o T

4 Markhamia stipulata §inh V

5 Pauldopia ghorta §inh vang T

6 Buddleja macrostachya Bemth.Bä chã b«ng to

R

7Codonopsis Javanica (Blum.) Hook.f

§¼ng s©m V

8 Altingia chinensis TÇm R

9 Manglietia fordiana (Hemsl.) oliv Vµng t©m (V)

10 Chukrasia tabularis Juss. L¸t hoa K

11 Smilax glabra Roxb Thæ phôc linh

V

12 Tetrameles nudiflora R.Br Thung K

13 Parashorea chinensis H. Wang Chß chØ K

(Nguån:S¸ch ®á ViÖt Nam 2007)

2.2.1.3. Thuû sinh vËt

Thùc vËt næi

101


KÕt qu¶ ph©n tÝch çc mÉu thùc vËt næi thu ®îc trong ®ît

kh¶o s¸t x¸c ®Þnh ®îc 60 loµi thuéc 4 ngµnh t¶o bao gåm t¶o Si lÝc

(Bacillariophyta), t¶o Lam (Cyanophyta) t¶o Lôc (Chlorophyta) vµ t¶o

M¾t (Euglenophyta). Thµnh phÇn loµi nh trªn lµ h¬i thÊp so h¬n víi

thèng kª thµnh phÇn thùc vËt næi t¹i çc thuû vùc trong khu vùc nµy

(72 loµi). Trong thµnh phÇn thùc vËt næi, t¶o Lôc vµ t¶o SilÝc chiÕm

u thÕ vÒ sè lîng loµi. Trong thùc vËt næi, çc loµi ®Æc trng cho çc

thuû vùc níc chÈy s«ng suèi miÒn nói lµ çc nhãm t¶o ®¬n bµo

thuéc t¶o SilÝc cã çc chi Navicula, Nitzschia, Diatoma, thuéc t¶o

Lam vµ t¶o Lôc cã çc nhãm t¶o ®a bµo d¹ng sîi nh çc chi

Oscillatoria thuéc t¶o Lam, chi Spirogyra thuéc T¶o Lôc cã tÇn suÊt

xuÊt hiÖn nhiÒu h¬n c¶ (Phô lôc 6). §©y lµ nh÷ng loµi a níc s¹ch th-

êng xuÊt hiÖn trong çc thuû vùc s«ng suèi tù nhiªn. Trong çc d¹ng

thuû vùc th× suèi cã thµnh phÇn loµi nhiÒu h¬n c¶ (32 loµi) sau

®Õn thuû vùc d¹ng ao, hå (25 loµi) vµ cuèi cïng lµ thuû vùc s«ng (24

loµi). Thuû vùc d¹ng s«ng thµnh phÇn loµi thÊp do níc ch¶y m¹nh,

®é ®ôc lín nªn thuû sinh vËt ph¸t triÓn kÐm c¶ vÒ thµnh phÇn loµi

vµ sè lîng.

B¶ng 2.34: MËt ®é sè lîng thùc vËt næi thîng lu s«ng §µ (th¸ng

9/2004 )

Çc §iÓm MËt ®é thùc vËt næi (tb/l)

thu mÉu T. silic

T. Lam

T. Luc T.Gi¸p

T.M¾t Tæng sè

S«ng §µ ( CÇu Lai Hµ) 2222 0 453,5 0 0 2675

NËm Ti 4761 2721 0 0 0 7482

NËm Hµng 907 1814 0 0 0 2721

NËm Nhïn 1587 907 0 0 0 2494

S«ng §µ (khu dù kiÕn x©y ®Ëp)

2040 0 0 0 0 2040

Suèi Mêng m« ( cÇu) 2040 1133,8 0 0 0 3173

S«ng §µ ( Mêng M«) 2494 0 0 0 0 2494

Suèi TT Mêng tÌ 2947 2267 0 0 0 5214

CÇu Mêng m« (TT Mêng tÌ)

908 1834 0 0 0 2742

CÇu Po lech ( §Çu TT M-êng tÌ)

2268 18141 4535 0 0 24944

Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 1 11338 24943 40816 0 0 77097

Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 2 18141 43084 4535 0 0 65760

Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 3 36282 29478 20408 0 0 86168

102


Ao nu«i ç x· NËm Hµng 49887 49887 6803 0 0 106577

KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Þnh lîng thùc vËt næi ®îc tr×nh bµy trong

b¶ng 2.36. Qua ®ã thÊy mËt ®é thùc vËt næi thÊp t¹i thuû vùc d¹ng

s«ng, suèi vµ cao t¹i çc thuû vùc ao nu«i. MËt ®é thùc vËt næi dao

®éng tõ 2.040 tb/l ®Õn 22.944 tb/l t¹i çc suèi, s«ng vµ tõ 65.766 tb/l

®Õn 106.577 tb/l t¹i çc ao nu«i. T¹i çc suèi, s«ng, mËt ®é thùc vËt

næi cao nhÊt thuéc vÒ çc nhãm t¶o Silic vµ mét phÇn t¶o lam, trong

khi ®ã t¹i çc ao mËt ®é thùc vËt næi ngoµi t¶o Lam, t¶o Silic cßn cã

t¶o Lôc gãp phÇn quyÕt ®Þnh mËt ®é.

§éng vËt næi

KÕt qu¶ ph©n tÝch vËt mÉu thu ®îc trong chuyÕn kh¶o s¸t

th¸ng 9/2004 ®· x¸c ®Þnh ®îc 54 loµi ®éng vËt næi thuéc çc nhãm

gi¸p x¸c ch©n chÌo ( Copepoda), gi¸p x¸c r©u ngµnh (Cladocera),

trïng b¸nh xe ( Rotatoria), gi¸p x¸c Ostracoda vµ Êu trïng c«n trïng.

Sè lîng loµi nh trªn lµ xÊp xØ so víi thèng kª tõ çc kÕt qu¶

nghiªn cøu tríc ®©y ë khu vùc nµy (50 loµi vµ nhãm ®éng vËt næi).

Trong thµnh phÇn ®éng vËt næi, nhãm Trïng b¸nh xe cã sè loµi cao

nhÊt, sau ®Õn nhãm gi¸p x¸c R©u ngµnh, gi¸p x¸c Ch©n chÌo vµ

cuèi cïng lµ nhãm gi¸p x¸c Ostracoda vµ nhãm Êu trïng c«n trïng

(phô lôc 9). T¹i çc ao nu«i x¸c ®Þnh ®îc nhiÒu loµi nhÊt (36 loµi)

trong ®ã nhãm Trïng b¸nh xe cã nhiÒu loµi h¬n c¶. T¹i çc suèi x¸c

®Þnh ®îc 33 loµi trong ®ã nhãm gi¸p x¸c R©u ngµnh cã sè lîng loµi

®«ng nhÊt. T¹i S«ng x¸c ®Þnh ®îc Ýt loµi nhÊt thuéc çc nhãm

®éng vËt næi tuy nhiªn mËt ®é cña chóng kh«ng cao.

KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Þnh lîng ®éng vËt næi ®îc tr×nh bµy

trong b¶ng 2.35. Qua ®ã thÊy mËt ®é §VN rÊt thÊp, dao ®éng tõ 6-

36 con/m3. Trong ®ã, chñ yÕu lµ nhãm ch©n chÌo Copepoda.

B¶ng 2.35: MËt ®é ®éng vËt næi s«ng §µ khu vùc Mêng TÌ

(th¸ng 9/2004)Çc ®iÓm thu mÉu

MËt ®é §éng vËt næi (con/m3)Tæng sè Copepod

aCladocer

aOstraco

daS«ng §µ ( CÇu Lai Hµ) 36 23 9 4 NËm Ti 14 9 4 1NËm Hµng 10 9 1 0NËm Nhïn 10 8 0 2S«ng §µ (khu ®Ëp) 6 4 2 0

103


Suèi Mêng m« ( cÇu) 36 23 9 4 S«ng §µ ( Mêng M«) 15 9 4 2Suèi TT Mêng tÌ 12 9 3 0CÇu Mêng m« ( TT Mêng tÌ) 15 10 4 1CÇu Po lech ( §Çu TT Mêng TÌ) 11 8 3 0Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 1 30 23 5 2 Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 2 24 19 4 1Ao nu«i ç TT. Mêng tÌ 3 23 21 2 0Ao nu«i ç x· NËm Hµng 31 23 6 2

§éng vËt ®¸y vµ çc nhãm C«n trïng níc

KÕt qu¶ ph©n tÝch ®éng vËt ®¸y thu ®îc trong th¸ng 9/2004

®· x¸c ®Þnh ®îc 25 taxon ®éng vËt ®¸y bao gåm çc nhãm èc

(Gastropoda), Trai hÕn (Bivalvia) t«m cµng, t«m con (Macrura) vµ

cua (Brachyura). Çc kÕt qu¶ ph©n tÝch ®éng vËt ®¸y tríc ®©y ®·

thèng kª ®îc 16 loµi ®éng vËt ®¸y thuéc çc nhãm gi¸p x¸c t«m,

cua vµ trai èc. Tuy nhiªn, trong ®ã ®¸ng lu ý cã loµi t«m cµng

Macrobrachyum dienbienphuense cho ®Õn nay vÉn ®îc coi lµ loµi

®Æc h÷u cña vïng nµy. Thµnh phÇn ®éng vËt ®¸y t¹i çc ao nu«i lµ

cao nhÊt (23 loµi) sau ®Õn çc suèi (14 loµi) vµ cuèi cïng lµ s«ng (5

loµi). MËt ®é ®éng vËt ®¸y çc thuû vùc kh¶o s¸t kh«ng cao nhÊt

lµ çc suèi, s«ng do níc ch¶y m¹nh, ®ôc.

Çc nhãm c«n trïng níc x¸c ®Þnh ®îc 37 loµi thuéc çc nhãm

c«n trïng níc thêng cã mÆt t¹i çc s«ng suèi tù nhiªn vïng rõng nói

nh çc nhãm c«n trïng bé phï du (Ephemeroptera), bé çnh óp

(Plecoptera) , bé çnh cøng (Coleoptera), bé çnh l«ng (Tricoptera),

bé Chuån chuån( Odonata), bé çnh nöa (Hemiptera), bé çnh réng

(Megeloptera) vµ bé Hai çnh (Diptera). T¹i çc suèi thµnh phÇn loµi

c«n trïng phong nhó nhÊt vµ mËt ®é còng cao nhÊt (32 loµi) sau

®Õn ao vµ s«ng (12 vµ 11 loµi).

Thùc vËt ngËp níc

KÕt qu¶ kh¶o s¸t çc thuû vùc thîng lu s«ng §µ x¸c ®Þnh ®îc

21 loµi thùc vËt ngËp níc chñ yÕu ph©n bè däc theo suèi, ven çc ao

nu«i vµ trong çc khu vùc ruéng tròng. Kh«ng thÊy cã loµi hoÆc

nhãm loµi nµo phæ biÕn vµ ®Æc trng cho çc d¹ng thuû vùc. Thµnh

phÇn thùc vËt ngËp níc t¹i çc suèi x¸c ®Þnh ®îc 15 loµi, ao vµ

ruéng tròng 14 loµi vµ s«ng cã 3 loµi. Çc loµi thùc vËt níc t¹i khu vùc

kh«ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ vµ kh«ng mang ®Æc tÝnh sinh th¸i ®Æc tr-

ng.

104


Khu hÖ ç vµ nghÒ ç

Khu vùc thîng lu s«ng §µ vµ vïng phô cËn ®îc thèng kª vµ x¸c

®Þnh trong th¸ng 9/2004 cã 62 loµi thuéc çc bé ç ChÐp

(Cypriniformes), bé ç Sãc (Cyprininodontoformes), bé ç Chuèi

(Oliocephaliformes), bé L¬n (Synbrachiformes), bé ç Vîc

(Perciformes) vµ bé ç Ch¹ch (Mastacembeliformes). Trong ®ã hä ç

ChÐp Cyprinidae cã sè loµi ®«ng nhÊt vµ còng lµ nhãm cã nhiÒu

loµi cã gi¸ trÞ kinh tÕ nhÊt. (phô lôc 10). Thµnh phÇn loµi ç ë s«ng

§µ tríc khi h×nh thµnh hå Hoµ B×nh ®îc thèng kª cã kho¶ng 80 loµi

(Mai §×nh Yªn, 1985). Çc kÕt qu¶ ®iÒu tra thèng kª khu hÖ ç hå

Hoµ b×nh ®· ghi nhËn cã 21 loµi (NguyÔn Kiªm S¬n, 1991, Hå

Thanh H¶i, 1995). Trong lu vùc s«ng §µ cã tíi 19 loµi cã gi¸ trÞ kinh

tÕ. Trong ®ã cã 8 loµi quý hiÕm ®îc ghi trong S¸ch §á ViÖt Nam: ç

chiªn, ç anh vò, ç l¨ng...

Trong thµnh phÇn, çc loµi thêng ®îc khai th¸c tù nhiªn vµ nu«i

th¶ lµ ç mÌ, tr«i, chÐp, l¨ng, rÇm xanh, chµy, m¬ng... Theo Mai

§×nh Yªn (1996), s¶n lîng ç khai th¸c tù nhiªn trªn s«ng §µ íc tÝnh

kho¶ng 500 tÊn/n¨m. Çc kÕt qu¶ kh¶o s¸t vµ pháng vÊn nh©n d©n

®Þa ph¬ng trong ®ît ®iÒu tra nµy cho thÊy nghÒ khai th¸c ç trªn

s«ng lµ nghÒ kh«ng thêng xuyªn vµ thêng ®îc tiÕn hµnh trong thêi

kú mïa kh« níc kh«ng ch¶y m¹nh. Cã kho¶ng vµi chôc thuyÒn khai

th¸c ç thêng xuyªn trªn s«ng b»ng çc dông cô nh líi, c©u, te,

vã ,vÐt. Mét thuyÒn thêng khai th¸c ®îc 2-3 kg/ngµy, cã ngµy khai

th¸c ®îc tíi 15 kg ç. Khu vùc nµy, ç khai th¸c ®îc cã c¶ ç thuéc

khu vùc ao nu«i do níc ngËp trµn ra ngoµi. Çc loµi ç nu«i trong khu

vùc nh ç chÐp, r« phi, mÌ, tr¾m cá, tr«i, tr«i Ên, l¬n. DiÖn tÝch nu«i

kh«ng nhiÒu chñ yÕu do chÆn çc chç tròng kh«ng cho níc ch¶y ra

ngoµi ®Ó nu«i. N¨ng suÊt kh«ng cao vµ chØ dïng lµm thùc phÈm

phôc vô gia ®×nh. DiÖn tÝch çc ao nu«i ç kh«ng thèng kª ®îc do

çc diÖn tÝch nu«i kh«ng cè ®Þnh.

2.2.2. M«i trêng sinh vËt vïng lßng hå

2.2.2.1. Thùc vËt

A. Th¶m thùc vËt

A.1. Th¶m thùc vËt tù nhiªn

1. Rõng kÝn thêng xanh c©y l¸ réng thø sinh bÞ t¸c ®éng m¹nh

105


§©y lµ nh÷ng diÖn tÝch rõng cßn sãt l¹i trong khu vùc ph©n bè

chñ yÕu ë nh÷ng sên dèc däc theo bê s«ng §µ ë cèt ®é cao lªn tíi

300m. Th¶m thùc vËt vèn lµ nh÷ng khu rõng giµ ®· bÞ t¸c ®éng

m¹nh, cã c¶ diÖn tÝch rõng thø sinh trëng thµnh ®· bÞ chÆt ph¸ do

khai th¸c gç hoÆc ®· t¸i sinh trë l¹i sau mét thêi gian dµi n¬ng rÉy bÞ

bá hoang. Nh÷ng loµi c©y gç cã tÇm vãc lín, cã gi¸ trÞ kinh tÕ kh«ng

nhiÒu. Çc loµi c©y gç t¹p, a s¸ng, mäc nhanh, nh÷ng loµi c©y gç cã

gi¸ trÞ sö dông thÊp x©m lÊn m¹nh, chiÕm u thÕ râ rÖt trong çc

quÇn x· thùc vËt rõng. Nh÷ng loµi c©y gç chiÕm u thÕ, thêng gÆp

trong çc lo¹i rõng nµy lµ: Såi (Lithocarpus cerebrina), Såi l«ng

( Lithocarpus sp.), Re (Cinnamomum sp), Ng¸t (Giromiera

subaequalis), Rµng rµng (Ormosia balansnae), Xoan nhõ

(Choerospondiae sp), Muèi (Rhus chinensis), Thõng mùc (Wrghtia

pubescens), Hoa ban (Bauhinia variegata), Mßng bß (Bauhinia

championii), Thµnh ng¹nh (Cratoxylum polyanthum), §á ngän (C.

prumifolium), Thung (Tetramales nudiflora), Ba bÐt (Mallotus

cochinchinensis), Ba soi (Macaranga denticulata), ChÑo tÝa

(Engelthardtia colebrockeana), Me rõng (Phyllanthus embica), PhÌn

®en. P. Reticulatus... Çc loµi cßn sãt l¹i trong rõng nguyªn sinh gåm

çc ®¹i diÖn trong çc chi Castanopsis, Lithocarpus, Quercus

(Fagaceae), Ficus (Moraceae), Aphanamixis, Dysoxylum, Aglaia

(Meliaceae), Dalbergia, Pelthophorum, Archidendron, Ormosia

(Fabaceae), Mischocarpus (Sapindaceae)v.v...

Trong lo¹i h×nh th¶m thùc vËt nµy cã gÆp mét sè kiÓu th¶m

thùc vËt ®Æc trng cho mét sè sinh c¶nh ®Æc biÖt, ®ã lµ th¶m thùc

vËt ven bê níc, th¶m thùc vËt trong çc thung lòng ®¸ v«i, th¶m

thùc vËt trªn çc sên nói ®¸ v«i.

Th¶m thùc vËt ven bê níc. Däc ven bê s«ng §µ, nhiÒu n¬i th¶m

thùc vËt ph¸t triÓn ®Õn s¸t mÐp níc, t¹o nªn mét tr¹ng th¸i rõng ven

bê rÊt ®Æc s¾c vµ hÊp dÉn. Thµnh phÇn loµi u thÕ trong çc tr¹ng

th¸i rõng nµy lµ Vèi rõng (Cleistocapus hiananensis), Sa (Dalbergia

sp.), LiÔu b¾c (Salix tonkinensis), nhiÒu chç phæ biÕn lµ Sung

(Ficus racemosa), C¬i (Pterocarya tonkinensis), PhÌn ®en

(Phylanthus reticulata), Phay (Duabanga gradiflora), G¸o (Adina

spp.,) v.v.... Cã nhiÒu n¬i c©y gç rõng mäc xen lÉn víi çc loµi tre

106


tróc (Bambusa spp., (Dendrocalamus spp.,) v.v...T¹o nªn nh÷ng sinh

c¶nh rÊt ®Ñp m¾t.

Th¶m thùc vËt trªn çc sên nói ®¸. Nh÷ng n¬i sên tho¶i hoÆc

®¸ xÕp theo kiÓu thang tù do th× gÆp chñ yÕu lµ çc loµi nhá thÊp,

th©n nhá, ph©n cµnh sím nh; ¤ r« (Alphonsea tonkinensis), Ch©n

chim (Schefflera leucantha), §¹i phong tö (Hydrocarpus

annamensis),v.v... Çc loµi c©y cã kÝch thíc lín thêng mäc r¶i r¸c ë

çc hang hèc, kÏ ®¸ cã chÊt phong ho¸ nh NghiÕn (Excentrodendron

tonkinensis), L¸t hoa (Chukrasia tabularis), Chß vÈy (Dysoxylum

hainanensis var. Glaberrimum), B¶n xe (Adenanthera lucidor), S©ng

(Pometia pinnata), Trêng mËt (Paviesia annamensis), Chß xanh

(Terminalia mycrocarpa)... Nh÷ng n¬i dèc hiÓm, c©y thêng bÞ vÆn

th©n, lÖch t¸n hoÆc th©n cong, b¹nh vÌ vµ rÔ næi nhiÒu. Nh÷ng

n¬i nhiÒu khe r·nh gi÷a çc kÏ ®¸, cã líp ®Êt phÝa díi phong ho¸

dµy, c©y thêng cã th©n th¼ng h¬n vµ cã ®êng kÝnh lín, nh

nghiÕn, trêng. v.v...

2. Rõng thø sinh phôc håi sau n¬ng rÉy

§©y lµ lo¹i h×nh th¶m thùc vËt míi ®îc phôc håi sau n¬ng rÉy,

kho¶ng trªn díi 10 n¨m. Theo íc tÝnh s¬ bé diÖn tÝch lo¹i h×nh rõng

nµy chiÕm tíi 60% diÖn tÝch rõng trong lu vùc. Th¶m thùc vËt rõng

thêng chØ cã 2 hoÆc 3 tÇng, trong ®ã cã thÓ cã 1 ®Õn 2 tÇng c©y

gç. Thµnh phÇn loµi còng nghÌo ®i râ rÖt. ChiÕm u thÕ ë ®©y lµ

nh÷ng loµi loµi c©y a s¸ng, mäc nhanh, cã ®êi sèng ng¾n, hoÆc

nh÷ng c©y cßn sãt l¹i trong rõng cò nhng sinh trëng kÐm, s©u

bÖnh, cong queo. Trªn nh÷ng diÖn tÝch nµy ë nh÷ng n¬i cã hoµn

c¶nh rõng míi bÞ ph¸ vì, tÇng ®Êt mÆt cßn tèt (®Êt rõng cßn

nguyªn tr¹ng) thêng gÆp çc loµi Rµng rµng (Ormosia), Kh¸o

(Machilus), Mµng tang (Litsea), Hu ®ay (Trema), ChÑo

(Engeltherdtia), DÎ (Castanopsis), Lithocarpus), nhiÒu loµi trong chi

Ficus.v.v...

3. Rõng tre nøa

Lo¹i h×nh rõng nµy thêng chiÕm diÖn tÝch nhá, ph©n bè r¶i

r¸c trong khu vùc, thêng gÆp nh÷ng n¬i Èm ít, ven s«ng suèi hoÆc

trªn çc sên dèc cßn tÇng ®Êt dµy, Èm. VÒ cÊu tróc h×nh th¸i, bao

gåm chñ yÕu lµ çc loµi tre, nøa trong hä phô Bambusoidae cña hä

107


Lóa (Poaceae). Ngoµi ra, cßn gÆp mét sè loµi c©y gç mäc r¶i r¸c, t¹o

thµnh tÇng vît t¸n kh«ng liªn tôc. QuÇn x· thùc vËt lo¹i nµy thêng 3

tÇng: TÇng c©y vît t¸n (çc loµi trong chi Litsea, Castanopsis,

Lithocarpus, Macaranga, Trema...), tÇng u thÕ sinh th¸i cã t¸n liªn

tôc hoÆc thµnh ®¸m, çc loµi chiÕm u thÕ gåm; M¹y b«ng

(Bambusa tulda), M¹y sang (Dendrocalamus sericeus), Nøa

(Neuhouzesus dulloa),v.v... Víi mËt ®é trung b×nh tõ 4000-

7000c©y/ha, ®êng kÝnh trung b×nh 3-4 cm, chiÒu cao quÇn x·

trung b×nh 7-10m vµ tÇng cá quyÕt díi t¸n (Pteris, Asplenium,

Panicum, Digitaria, Miscanthus...).

Ngoµi nh÷ng ®¹i diÖn çc loµi trªn, cßn cã quÇn x· tre nøa kh¸c

mäc thµnh ®èm nhá xen víi rõng hoÆc tr¶ng c©y bôi díi d¹ng kh¶m.

Çc quÇn x· nµy cã thÓ t¹o thµnh bëi çc loµi SÆt (Arundinaria sat),

VÇu ®¸ (Arundinaria sp.,) Hãp gai (Bambusa fleuxuosa), Hãp (B.

tuldoides), Giang (Dendrocalamus patellaris), VÇu (Phyllotachys

bambusoides,v.v ...

4. Th¶m c©y bôi cã c©y gç r¶i r¸c

Lµ lo¹i h×nh kh¸ phæ biÕn trong vïng, ph©n bè réng r·i. Trong

çc lo¹i h×nh thùc vËt nµy tû lÖ çc loµi c©y th©n gç cßn sãt l¹i

trong quÇn x· dao ®éng trong kho¶ng tõ 10% ®Õn 40% víi chiÒu

cao quÇn x· trung b×nh 4-7m. TÇng u thÕ sinh th¸i kh¸c thuéc vÒ

çc lo¹i c©y bôi. Çc loµi u thÕ thêng kh«ng râ, thµnh phÇn loµi t¬ng

®èi ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Tuy nhiªn çc loµi thêng gÆp lµ Thµnh

ng¹nh (Cratoxylum polyanthum), §om ®ãm (Alchornea sp.,) Ba bÐt

(Mallotus apelta), Cß ke (Grewia paniculata), Hoa ban (Bauhinia

variegata), L¸ nÕn (Macaranga denticulata) v.v...Nh÷ng loµi ®i theo

thêng lµ Me rõng (Phyllanthus embica), Bå cu vÏ (Breynia fructicosa),

Hu ®ay (Trema orientalis), Muèi (Rhus chinensis), Chµ h¬u

(Wendlandia glabracta), §¾ng c¶y (Clerodendron cyrtophylum), Çng

lß (Betula alnoides), Ba ch¹c (Euodia lepta), Vèi thuèc (Schima

wallichii), Bå ®Ò (Styrax tonkinensis), Th¸u kÐn (Helictheres sp.,...

vµ mét sè loµi kh¸c thuéc çc hä Cau (Arecaceae), hä Chuèi rõng

(Musaceae) vµ çc ®¹i diÖn cña ngµnh D¬ng xØ (Polypodiophyta).

5. Tr¶ng c©y bôi

§©y lµ loµi h×nh thùc vËt tho¸i ho¸ h¬n so víi quÇn x· ë trªn,

ph©n bè chñ yÕu ë trªn çc vïng ®Êt ®· bÞ tho¸i ho¸ m¹nh do xãi

108


mßn vµ ch¨n th¶ gia sóc. Sau khi bÞ chÆt ph¸ vµ lµm n¬ng rÉy

nhiÒu lÇn, lÆp ®i lÆp l¹i, líp diÖn tÝch nµy xuÊt hiÖn tr¶ng c©y bôi

c»n cçi víi thµnh phÇn nghÌo nµn, chiÒu cao quÇn x· tõ 2-3m, chñ

yÕu gåm çc loµi c©y bôi, d©y leo, th©n th¶o a s¸ng, chÞu h¹n, cã

kh¶ n¨ng sinh trëng vµ ph¸t triÓn trªn ®Êt nghÌo dinh dìng. Çc loµi

thùc vËt thêng gÆp lµ SÇm (Memecylon spp.,), Mua (Mellastoma

candiadum), Ba ch¹c (Evodia lepta), Bå cu vÏ (Breynia fructicosa), Cá

lµo (Chromolaena odorata), Cá tranh (Imperata cylindrica), §¾ng c¶y

(Clerodendron cyrtophylum), ChÌ vÌ (Miscanthus floridus), ChÝt

(Thysannoplaena maxima),v.v...

6. Tr¶ng cá

Thêng ph¸t triÓn sau n¬ng rÉy bá hoang hoÆc xuÊt hiÖn trªn

nh÷ng diÖn tÝch rõng míi bÞ ch¸y. Trong çc tr¹ng th¸i thùc b× nµy,

ë giai ®o¹n ®Çu çc loµi cá th©n th¶o thuéc hä Lóa (Poaceae) thêng

chiÕm u thÕ víi çc loµi chñ yÕu nh; Cá tranh (I. cylindrica), ChÌ vÌ

(Miscanthus floridulus), ChÝt (Thysanolaena maxima).v.v... vµ mét sè

loµi th©n th¶o, bôi trên thuéc çc hä Fabaceae (mét sè loµi trong çc

chi Mimosa, Crotalaria, Desmodium), hä Rau dÒn (Amaranthaceae)

nh: Cá xíc (Achyranthes aspera), hä Cóc (Asteraceae) nh: Cøt lîn

(Ageratum conyzoides), Ng¶i cøu d¹i (Artemisia vulgaris), Cá lµo (C.

odorata), Cóc h«i (Synedrella nodiflora), Cãc mÈn (Thespis

tonkinensis), hä Thiªn lý (Asclepiadaceae), nh Hµ thñ « tr¾ng

(Streptocaulon juventas) vµ mét sè loµi c©y kh¸c. ë çc khu vùc

®iÒu tra kh¶o s¸t, th¶m cá thø sinh lµ giai ®o¹n ®Çu trong trong

lo¹t diÔn thÕ thø sinh nh©n t¸c phôc håi l¹i th¶m thùc vËt rõng. Do

cã nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc loµi c©y gç rõng ®Þnh c vµ

ph¸t triÓn, nªn giai ®o¹n th¶m cá chØ tån t¹i trong mét thêi gian

ng¾n 1-2 n¨m. Sau ®ã, çc lo¹i c©y gç rõng sÏ nhanh chãng chiÕm

lÜnh nh÷ng lËp ®Þa nµy ®Ó t¹o thµnh çc hÖ sinh th¸i rõng thø

sinh.

A.2. Th¶m nh©n t¹o

Rõng trång trong khu vùc chiÕm mét tû lÖ nhá trong diÖn tÝch

che phñ cña th¶m thùc vËt. TrÈu lµ c©y ®îc trång thµnh rõng nhiÒu

nhÊt trong khu vùc, víi môc ®Ých lÊy h¹t ®Ó thu dÇu. Tuy nhiªn

hiÖn nay rõng trÈu nãi chung ®· bÞ giµ cçi, tho¸i ho¸, gi¸ trÞ kinh tÕ

kh«ng cao. CÇn cã kÕ ho¹ch ®Ó c¶i t¹o hoÆc trång l¹i rõng trªn

109


nh÷ng diÖn tÝch rõng trÈu ®· cã. HiÖn nay cã mét sè diÖn tÝch ®Êt

kh«ng rõng ®· ®îc trång nh÷ng lo¹i c©y gç míi nhËp néi nh Keo l¸

chµm (Acasia aurilculaeformis), Keo mì (A. mangium), b¹ch ®µn çc

lo¹i (Eucalyptus spp.,) Th«ng (Pinus spp.,). Rõng trång tre nøa còng

®îc ph¸t triÓn t¹i ®©y. Tõ l©u d©n ë ®©y cã truyÒn thèng trång

VÇu (Phyllostachys sp.) quanh nhµ vµ trªn n¬ng ®Ó lÊy m¨ng ¨n vµ

th©n ®Ó lµm nhµ. Ngoµi vÇu cßn cã Mai, DiÔn ®¸, DiÔn trøng, Tróc

cÇn c©u, Tre gai, Tre ®»ng ngµ, Tre léc ngéc... ®îc trång phæ biÕn

trong vïng. HiÖn c©y Luång Thanh Ho¸ (Dendrocalamus

membranaceus) ®îc trång rÊt nhiÒu ë trong vïng ®Ó lÊy nguyªn

liÖu lµm bét giÊy. §Êt trång c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m chñ yÕu lµ

c©y chÌ (Camellia sinensis) ®îc trªn nh÷ng diÖn tÝch nhá quanh

nhµ, trªn çc ®åi thÊp. Quanh çc khu d©n c, trªn nh÷ng m¶nh vên

xung quanh nhµ ®îc trång çc lo¹i c©y ¨n qu¶, c©y cho gç nh (xoan,

b¹ch ®µn çc lo¹i) vµ tre tróc çc lo¹i. §Êt n«ng nghiÖp trång c©y

hµng n¨m (lóa, s¾n, khoai, rau mµu) thêng ph©n bè r¶i r¸c trªn çc

sên ®åi cã ®é dèc thÊp (<250), trong çc thung lòng hoÆc çc

®Çm lÇy ®· ®îc c¶i t¹o.

B. Thùc vËt quý hiÕm

Trong vïng lßng hå chØ cã 6 loµi thùc vËt thuéc diÖn quÝ hiÕm

cã tªn trong s¸ch ®á ViÖt Nam n¨m 2007, ®ã lµ:

1. Drynaria fortunei (Cèt to¸i bæ)

2. Tetrameles nudiflora (C©y thung)

3. Pararhorea chinensis (Chß chØ)

4. Annamocarya sinensis (Chß d·i)

5. Chukrasia tabularis (L¸t hoa)

6. Smilax glabra (Thæ phôc linh)

S¸u loµi thùc vËt quÝ hiÕm nµy ph©n bè rÊt ph©n t¸n víi sè l-

îng ç thÓ rÊt Ýt.

2.2.2.2. Khu hÖ ®éng vËt

A. Thµnh phÇn loµi

Vïng lßng tuy cã diÖn tÝch kh¸ réng (kho¶ng 42 km2) nhng rõng

còng nh ®Êt rõng ®· bÞ khai th¸c tõ l©u nªn ngµy nay phÇn lín lµ

rõng hçn giao tre nøa, tr¶ng cá vµ c©y bôi, rõng thø sinh cßn diÖn

tÝch nhá n»m r¶i r¸c ë çc x·. Do ®ã mµ hÖ ®éng vËt Thó, Chim, Bß

110


s¸t vµ Õch nh¸i ë ®©y kh«ng phong phó vµ ®a d¹ng nh tríc ®©y.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t bíc ®Çu ®· x¸c ®Þnh cã 237 loµi thuéc 81 hä, 25

bé cña 4 líp Thó, Chim, Bß s¸t vµ Õch nh¸i (b¶ng 2.36).

Trong sè ®ã thiÕu v¾ng nh÷ng loµi thó lín, nh: voi, hæ, b¸o, bß

tãt, nai..., mµ chñ yÕu lµ nh÷ng loµi thó nhá; chim nhá ¨n h¹t thêng

sèng ë rõng thø sinh, tr¶ng cá c©y bôi hay n¬ng b·i; nh÷ng loµi sèng

gÇn níc... cã vïng ph©n bè réng.

B¶ng 2.36: Thµnh phÇn ph©n lo¹i çc líp ®éng vËt vïng lßng

hå

Líp Sè bé Sè hä Sè loµi

Thó (Mammalia) 7 17 37

Chim (Aves) 15 49 161

Bß s¸t (Reptilia) 2 11 28

Õch nh¸i (Amphibia) 1 4 11

Tæng céngTØ lÖ % so víi toµn quèc

2567,56

8153,64

23715,70

(Nguån:NguyÔn V¨n S¸ng: Danh môc Õch nh¸i vµ bß s¸t ViÖt Nam 1994;

§Æng Huy Huúnh: Danh môc çc loµi thó ViÖt nam, 1994)

B. Loµi quý hiÕm

Trong tæng sè 237 loµi chØ cã 23 loµi (chiÕm 6,13% tæng sè

loµi trong lu vùc) thuéc diÖn quý hiÕm . CÇn quan t©m vµ cã çc

biÖn ph¸p gi¶m thiÓu trong qu¸ tr×nh triÓn khai x©y dùng CTT§ Lai

Ch©u.

Tuy nhiªn, sè lîng ç thÓ cña nh÷ng loµi quý hiÕm ë vïng lßng

hå thÊp, çc loµi nµy l¹i cã vïng ph©n bè réng. Do ®ã khi x©y dùng

CTT§ Lai Ch©u, t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh x©y dùng ®Õn hÖ ®éng

vËt trong khu vùc nãi chung vµ mét sè çc loµi quý hiÕm lµ kh«ng

tr¸nh khái, nhng ë møc ®é kh«ng lín. Çc nguån gen cña nh÷ng loµi

nµy kh«ng bÞ mÊt ®i tuy nhiªn còng cÇn cã çc biÖn ph¸p gi¶m

thiÓu thÝch øng.

2.3. HiÖn tr¹ng m«i trêng lu vùc hå chøa

2.3.1. §Æc ®iÓm ®Þa ®éng lùc

Trªn c¬ së ph©n tÝch ®Æc ®iÓm ®Þa ®éng lùc néi sinh (®·

tr×nh bÇy ë phÇn ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt) vµ ®Þa ®éng lùc ngo¹i

111


sinh (tr×nh bÇy ë phÇn ®Þa m¹o), vµ tham kh¶o mét sè tµi liÖu ®Þa

chÊn cña ViÖn VËt lý ®Þa cÇu cho thÊy vïng cã mét sè ®Æc ®iÓm

®Þa ®éng lùc sau.

2.3.1.1. §Æc ®iÓm ®Þa chÊn

§Æc tÝnh ®Þa chÊn cña vïng ®îc x¸c ®Þnh th«ng qua nh÷ng

ph©n tÝch vÒ cÊu tróc ®Þa chÊt, vÒ cêng ®é dÞch chuyÓn çc

m¶ng kiÕn t¹o, vµ sè liÖu thèng kª. Chóng t«i chia tiÒm n¨ng ®Þa

chÊn vïng thµnh hai d¹ng, d¹ng tiÒm n¨ng ®Þa chÊn néi sinh, vµ

d¹ng tiÒm n¨ng ®Þa chÊn kÝch thÝch.

TÝnh ®Þa chÊn l·nh thæ ViÖt Nam nãi chung vµ cña vïng

nghiªn cøu nãi riªng ®· ®îc nhiÒu t¸c gi¶ ®Ò cËp trong çc nghiªn

cøu tríc ®©y (NguyÔn §×nh Xuyªn, NguyÔn CÈn, NguyÔn Kim

H¹p...), vµ gÇn ®©y h¬n trong ®¸nh gi¸ ®Þa chÊn thuû ®iÖn S¬n

La (Ph¹m Hoµng H¶i, 2003). Theo çc t¸c gi¶ nµy vµ cïng víi nh÷ng

nghiªn cøu cña chóng t«i cho thÊy lu vùc thuû ®iÖn Lai Ch©u kh«ng

cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh ®éng ®Êt néi vïng. Kh¶ n¨ng ph¸t sinh ®éng

®Êt trong vïng nghiªn cøu sÏ lµ do lan truyÒn tõ çc t©m ®éng ®Êt

kh¸c.

Çc hÖ thèng ®øt g·y sinh chÊn g©y ¶nh hëng m¹nh tíi tuyÕn

®Ëp vµ c«ng tr×nh lµ §øt g·y §iÖn Biªn - Lai Ch©u (çch vÞ trÝ tuyÕn

®Ëp gÇn 20km vÒ phÝa §«ng), vµ Phong Thæ - NËm P×a (çch tuyÕn

®Ëp 57 km vÒ phÝa §«ng b¾c). Th«ng sè ®Þa chÊn chÝnh cña çc

®øt g·y nµy bao gåm: hÖ thèng ®øt g·y §iÖn Biªn - Lai Ch©u (Mmax

6,6-7, cêng ®é ®éng ®Êt cùc ®¹i t¹i chÊn t©m Iomax= 8-9, ®é s©u

chÊn t©m h=25-30km); hÖ thèng ®øt g·y s«ng §µ vµ Phong Thæ -

NËm P×a (Mmax5.5, ®é s©u chÊn t©m h=10-15km).

Trªn ph«ng ®Þa chÊn chung khu vùc nµy, th× trong ph¹m vi

tuyÕn ®Ëp vµ CTT§Lai Ch©u sÏ cã kh¶ n¨ng ph¶i chÞu t¸c ®éng ®Þa

chÊn lan truyÒn tõ vïng kh¸c víi cêng ®é ®Þa chÊn cùc ®¹i Mmax 7

(thang MSK 64).

2.3.1.2. Çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh tai

biÕn

Tai biÕn do ho¹t ®éng Karst NÕu hiÖn tîng karst ph¸t triÓn trong ph¹m vi lu vùc nãi chung

vµ nhÊt lµ víi vïng hå chøa nãi riªng sÏ lµm gi¶m tÝnh hiÖu qu¶ cña

c«ng tr×nh.

112


Xem xÐt vÒ thµnh phÇn th¹ch häc cã thÓ thÊy trong sè çc

thµnh t¹o cña çc hÖ tÇng trong khu vùc th× kh¶ n¨ng ph¸t triÓn

karst chØ cã thÓ x¶y ra trªn ph¹m vi cña hÖ tÇng Suèi Bµng, n¬i cã

nh÷ng tËp ®¸ cacbonat kh¸ dÇy (çc thµnh t¹o cña çc hÖ tÇng kh¸c

hoÆc lµ kh«ng cã hoÆc lµ chØ cã nh÷ng thÊu kÝnh, hay líp máng

®¸ v«i nªn cã thÓ kh¼ng ®Þnh lµ rÊt hiÕm cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn

ho¹t ®éng karst ngÇm cã ®ñ cêng ®é g©y nªn t¸c ®éng tiªu cùc tíi

hå chøa).

Vïng hå chøa theo thiÕt kÕ víi cao tr×nh 300m, th× toµn bé hå

lßng hå sÏ n»m trªn çc thµnh t¹o hÖ tÇng S«ng §µ, vµ hÖ tÇng NËm

Cêi, phøc hÖ x©m nhËp §iÖn Biªn. Do vËy, cã thÓ kÕt luËn r»ng qu¸

tr×nh karst rÊt Ýt cho ®Õn hoµn toµn kh«ng cã thÓ x¶y ra trªn vïng

hå chøa.

Tai biÕn do s¹t trît sên ®åi nói, s«ng

Trªn çc sên dèc >25o, víi vá phong ho¸ dÇy vµ ®iÒu kiÖn thêi

tiÕt ma ®ñ lín cã thÓ dÉn ®Õn hiÖn têng s¹t trît sên ®åi nói. Chuçi

sè liÖu quan tr¾c vÒ hiÖn tîng tù nhiªn nay ë níc ta cho thÊy ph¹m vi

lu vùc nghiªn cøu nãi riªng vµ l·nh thæ Lai Ch©u nãi chung lµ khu

vùc mµ hiÖn tîng nµy x¶y ra m·nh liÖt nhÊt c¶ níc.

Khèi lîng vËt liÖu tõ qu¸ tr×nh s¹t trît nµy dÔ bÞ vËn chuyÓn

h¬n nhiÒu so víi nh÷ng vËt liÖu vÉn cßn liÒn thæ kh¸c vµ sÏ lµ

nguån bæ xung vµo lîng vËt chÊt xãi mßn ®a vµo çc dßng ch¶y víi

nh÷ng nguy c¬ g©y båi l¾ng lßng hå t¬ng lai.

Tai biÕn do lò quÐt, lò bïn ®¸

HiÖn tîng lò quÐt, lò bïn ®¸ lµ nhãm hiÖn tîng tù nhiªn x¶y ra

phæ biÕn trong vïng nghiªn cøu. Trong thêi gian gÇn ®©y, cïng víi sù

ph¸t triÓn tõng bíc kinh tÕ- x· héi, t¨ng cêng çc tô ®iÓm d©n c th×

nh÷ng hiÖn tîng nµy ngµy cµng cã nguy c¬ trë thµnh nh÷ng tai biÕn

nguy h¹i ®èi víi con ngêi vµ tµi s¶n trong khu vùc.

Nh vËy, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña khu vùc, viÖc bè trÝ

kh«ng gian ph¸t triÓn víi nh÷ng n¬i tËp trung tµi s¶n vµ d©n c, c¬

së h¹ tÇng ph¶i hÕt søc chó träng phßng tr¸nh nh÷ng vÞ trÝ cã tiÒm

n¨ng lín víi d¹ng thiªn tai nµy. Cô thÓ ®ã lµ vïng nãn phãng vËt, (thÓ

hiÖn trªn b¶n ®å ®Þa m¹o çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh), çc khu vùc cã

mùc n¨ng lîng ®Þa h×nh cao.

Tai biÕn do qu¸ tr×nh phong ho¸

113


Qu¸ tr×nh phong hãa, thùc tÕ kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh cã kh¶

n¨ng trùc tiÕp dÉn ®Õn nh÷ng d¹ng tai biÕn cho con ngêi. Song v×

chóng lµm bë vôn líp ®Êt ®¸ tÇng mÆt cña mét vïng víi nhiÒu sên

dèc nªn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho çc qu¸ tr×nh kh¸c ph¸t triÓn nh

s¹t lë, trît ch¶y, hay chuÈn bÞ vËt chÊt cho qu¸ tr×nh lò quÐt. V×

vËy, cã thÓ xem chóng lµ mét qu¸ tr×nh g©y nªn d¹ng tai biÕn tiÒm

tµng.

2.3.2. HiÖn tr¹ng m«i trêng kh«ng khÝ.

Vïng Dù ¸n lµ khu vùc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, çc

ngµnh nghÒ chñ yÕu trong khu vùc lµ n«ng nghiÖp (trång trät, ch¨n

nu«i) vµ l©m nghiÖp.

ChÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ khu vùc ®îc ®¸nh gi¸ th«ng qua

sè liÖu ®o ®¹c, ph©n tÝch chÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ do ViÖn

§Þa lý thùc hiÖn trong chuyÕn kh¶o s¸t thùc ®Þa vµo th¸ng 3/2008.

KÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 2.37.

Do mËt ®é d©n c tha thít, nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng

nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, dÞch vô vµ c«ng nghiÖp chiÕm tû träng

thÊp nªn m«i trêng kh«ng khÝ khu vùc khi cha cã c«ng tr×nh thuû

®iÖn nh×n chung cßn trong s¹ch, hÇu hÕt çc chØ tiªu ®Òu thÊp

h¬n TCCP rÊt nhiÒu lÇn.

B¶ng 2.37: KÕt qu¶ kh¶o s¸t m«i trêng kh«ng khÝ c«ng tr×nh thuû

®iÖn Lai Ch©u

TT §Þa ®iÓm

Nång ®é çc lo¹i khÝ

(g/m3)ån

(dB)

§Æc trng khÝ tîng

SO2 NO2 CO Bôi

NhiÖt

®é

(oC)

§é Èm

(%)

Tèc

®é giã

(m/s)

Híng

Giã

§Æc trng

kh¸c

1. C¹nh QL 127,

çch UBND

thÞ trÊn M-

êng TÌ

kho¶ng

1,5km vÒ

phÝa TN

29,

7

12,

92.800 32

65,

7

17,

975 - -

MÆt ®Êt

h¬i Èm,

trêi r©m,

m©y 9/10

2. CÇu NËm

CÊu, thÞ trÊn

Mêng TÌ, bªn

18,

3

6,9 3.540 21 61,

0

20,

2

68 0,8 WNW Trêi

quang,

mÆt ®Êt

114


c¹nh QL 127 kh«,

kh«ng

n¾ng,

m©y

10/10

3. C¹nh nhµ

nghØ, t¹i ng·

4 TT Mêng TÌ 33,

124 2.635 40

68,

7

18,

267 0,2 ENE

M©y

10/10,

mÆt ®Êt

kh«,

kh«ng s-

¬ng

4. Trªn QL 127,

®o¹n thuéc

®Þa phËn x·

Can Hå

6,822,

32.870 30

59,

8

19,

072 0,7 NW

N¾ng

nhÑ, mÆt

®Êt h¬i

Èm, m©y

8/10

5. C¹nh suèi M-

êng M«, trªn

®êng 127,

c¸ch UBND x·

Mêng M«

kho¶ng 2km

vÒ phÝa T©y

b¾c

9,418,

91.750 31

52,

4

17,

669 0,5 N

Trêi

quang,

r©m,

mÆt ®Êt

kh«, m©y

9/10

6. C¹nh UBND x·

Mêng M«

30,

88,1 2.120 20

52,

2

20,

177 1,9 NE

Trêi r©m,

m©y

10/10,

mÆt ®Êt

h¬i Èm

sau ma

7. Suèi NËm

Hµng , thuéc

x· NËm

Hµng , c¹nh

cÇu, trªn QL

127

7,4 5,8 2.564 1563,

2

18,

653 1,4 NW

M©y

10/10,

mÆt ®Êt

kh«,

kh«ng s-

¬ng

8. N»m trong

b¶n NËm

Hµng , x·

NËm Hµng

8 4,9 2.980 3864,

1

18,

056 2,3 NW

MÆt ®Êt

Èm, h¬i

mï, m©y

10/10

9. Bê suèi NËm

Nhïn, thuéc x·

NËm Hµng

5,7 7 3.620 37 60,

8

21,

0

51 1,1 W M©y

8/10,

r©m,

115


gÇn ®êng

giao th«ng

ch¹y qua bê

suèi

mÆt ®Êt

ít

10. TuyÕn ®Ëp

c¹nh QL 127

thuéc x· NËm

Hµng , çch

TT x· 5,5km

5,6 9,3 2.341 2956,

7

20,

257 0,4 NWN

N¾ng,

m©y

9/10,

kh«ng mï

11. TCVN

5937-2005

35

0200

30.00

0300

Nguån: ViÖn §Þa lý III/2008

2.3.3. HiÖn tr¹ng chÊt lîng níc s«ng tù nhiªn

2.3.3.1. Dßng ch¶y çt bïn

Xãi mßn bÒ mÆt lu vùc ®· t¹o nªn dßng ch¶y çt bïn trong

s«ng v× vËy ®©y lµ vÊn ®Ò rÊt ®îc quan t©m, nh»m ®¸nh gi¸ çc

vÊn ®Ò båi l¾ng lßng hå khi x©y dùng çc hå chøa trªn s«ng. Lu

vùc s«ng §µ thuéc hå chøa Lai Ch©u víi chÕ ®é nhiÖt ®íi nói cao cã

mïa ®«ng l¹nh, sù chªnh lÖch nhiÖt ®é theo thêi gian ®· thóc ®Èy

m¹nh mÏ qu¸ tr×nh phong ho¸ bÒ mÆt. Ngoµi ra lîng ma lín cêng ®é

cao tËp trung trong thêi gian ng¾n cïng víi ®é dèc ®Þa h×nh lín, sù

chia c¾t s©u cña bÒ mÆt lín ®· thuËn lîi cho sù vËn chuyÓn çc vËt

liÖu trªn bÒ mÆt xuèng lßng s«ng. Theo tÝnh to¸n cña phßng C¶nh

quan sinh th¸i viÖn §Þa lý, tiÒm n¨ng xãi mßn trªn bÒ mÆt lu vùc

s«ng §µ dao ®éng tõ cÊp kh¸ m¹nh (50 - 99) tÊn/ha.n¨m ®Õn xãi

mßn nguy hiÓm (> 200 tÊn/ha.n¨m) [5, 6]. Theo tµi liÖu quan tr¾c

dµi n¨m cña tr¹m Lai Ch©u, ®é ®ôc trung b×nh t¹i tuyÕn ®Ëp ®¹t

1670g/m3, lu lîng çt bïn ®¹t 1940kg/s vµ hÖ sè x©m thùc bÒ mÆt

®¹t 2350 tÊn/km2.n¨m.

B¶ng 2.38 : Ph©n phèi dßng ch¶y çt bïn t¹i tr¹m Lai Ch©u trªn

s«ng §µ

§T §V I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII TB

ρg/m3 123 101 81 158 545

1310

2439

2784

1560

1097

586 261167

0

Rkg/s 46,9 31,4 20,5 40,2 267

1969

7108

8603

3063

1515

515 139194

0

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng ®iÖn I: §iÒu kiÖn KTTV, c«ng tr×nh thñy ®iÖn

Lai Ch©u, 2004)

116


So víi çc lu vùc kh¸c ë níc ta, lu vùc s«ng §µ cã lîng çt bïn cao

nhÊt. Tuy nhiªn phÇn lín lîng çt bïn trong s«ng ®îc mang tõ l·nh thæ

Trung Quèc. §iÒu nµy thÓ hiÖn qua hÖ sè x©m thùc bÒ mÆt t¹i çc

phô lu ®æ vµo hå chøa Lai Ch©u nhá h¬n rÊt nhiÒu so víi hÖ sè

x©m thùc bÒ mÆt t¹i mÆt c¾t hå chøa. HÖ sè x©m thùc bÒ mÆt lu

vùc cña tr¹m Nµ Hõ (trªn s«ng NËm Buom) lµ 742 tÊn/km2/n¨m, t¹i

tr¹m NËm P« (s«ng NËm P«) lµ 717 tÊn/km2.n¨m .

Lîng çt bïn tËp trung chñ yÕu lµ çc th¸ng mïa lò, chiÕm tíi

94% lîng çt bïn c¶ n¨m vµ hai th¸ng VII, VIII cã lîng çt bïn trong

s«ng chiÕm tíi 60% lîng çt bïn n¨m ®iÒu nµy thÓ hiÖn lîng çt bïn

rÊt phô thuéc vµo lîng ma do qua mïa kh« h¹n nh÷ng trËn ma lín

®Çu mïa ®· cuèn tr«i hÇu hÕt çc vËt liÖu trªn bÒ mÆt. Lîng çt bïn

lín nhÊt ®· quan tr¾c ®îc ®¹t tíi 139000 kg/s (vµo ngµy 14/VII/1984)

vµ ®é ®ôc lín nhÊt ®· quan tr¾c ®îc ®¹t tíi 24500 g/m3

(6/VIII/2000). Trong khi ®ã lîng çt bïn nhá nhÊt ®· quan tr¾c ®îc

®Òu rÊt nhá vµ xuÊt hiÖn ®ång thêi vµo ngµy 31/VIII/1979 víi çc

trÞ sè 0,031 kg/s t¬ng øng 0,1 g/m3. Nh vËy lîng çt bïn lín nhÊt gÊp

tíi trªn 100.000 lÇn so víi çt bïn nhá nhÊt. §©y lµ nguyªn nh©n g©y

ra çc trËn lò bïn ®¸ còng nh lò quÐt trªn lu vùc.

B¶ng 2.39: Gi¸ trÞ cùc trÞ cña dßng ch¶y çt bïn trªn s«ng §µ

t¹i Lai Ch©u

§Æc trng§é ®ôc (g/m3) Lu lîng phï sa (kg/s)

Max Min Max Min

TrÞ sè 24500 0,1 139000 0,031

Thêi gian xuÊt hiÖn 6/VIII/2000

31/VIII/1979

14/VII/1984

31/VIII/1979

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng ®iÖn I: §iÒu kiÖn KTTV, c«ng tr×nh thñy ®iÖn

Lai Ch©u, 2004)

T©y B¾c, ®Æc biÖt lµ tØnh Lai Ch©u lµ n¬i thêng xuyªn x¶y

ra lò quÐt - lò bïn ®¸ [10]. TrËn lò quÐt ®îc quan t©m xem xÐt ®Çu

tiªn ë níc ta lµ trËn lò quÐt x¶y ra t¹i NËm Lum phô lu cÊp II cña NËm

Na (F = 217 km2) ngµy 26/VI/1958 víi moduyn dßng ch¶y lín nhÊt lµ

23 m3/s.km2. TrËn lò quÐt nµy ®· g©y thiÖt h¹i lín cho b¶n Lang,

Khæng Lao, Mêng So thuéc huyÖn Phong Thæ (Lai Ch©u) nh: ph¸

cÇu Phong Thæ, tµn ph¸ toµn bé çc c«ng tr×nh thñy lîi do nhµ níc

117


vµ d©n lµm. Nói s¹t lë lµm háng nhiÒu ®o¹n ®êng giao th«ng, båi

lÊp 41,4 ha ruéng. Tr«i ®æ båi lÊp 40 nhµ, tr©u chÕt lîn tr«i 50

con,.. kh«ng râ ngêi chÕt.

TiÕp theo lµ trËn lò quÐt x¶y ra ë NËm Lay ngµy 27/VI/1990, ®·

g©y thiÖt h¹i rÊt lín cho d©n c trªn bÒ mÆt lu vùc. Theo thèng kª cña

tØnh Lai Ch©u cho thÊy 76 ngêi chÕt vµ mÊt tÝch, 1157 gia ®×nh bÞ

¶nh hëng. Tµi s¶n cña d©n bÞ mÊt kho¶ng 5 tû ®ång. Tr«i 15 c¬ quan

thiÖt h¹i kho¶ng 15 tû ®ång vµ tr«i 3 cÇu trong ®ã cã cÇu B¶n X¸,

B¶n æ. S¹t lë kho¶ng 30.000 m3 ®êng giao th«ng. Ph¸ háng toµn bé

hÖ thèng çc c«ng tr×nh thñy lîi vµ hÖ thèng cét, ®êng d©y t¶i ®iÖn

thiÖt h¹i trªn 20 tû ®ång. Vïi lÊp 243 ha ruéng.

§Õn ngµy 23/7/1994, lò quÐt x¶y ra ë khe Huæi Lã thuéc

huyÖn Mêng Lay chØ dµi trªn 1km, diÖn tÝch lu vùc kho¶ng 0,6 km2.

§é dèc lßng suèi trung b×nh 20°, v¸ch suèi rÊt dèc, ®«i chç dùng

®øng. Tõ ngµy 20 th¸ng 7 n¨m 1994 ma kÐo dµi, dßng ch¶y khoÐt

s©u lßng suèi vµ s¹t lë hai bªn bê, ®· lµm ®Êt ®¸ trît lë xuèng lßng

suèi, chÑn lÊp dßng ch¶y. Do s¹t lë, dßng ch¶y bÞ ch¾n l¹i h×nh

thµnh khèi níc tËp trung. Tíi 2h30' ngµy 23 th¸ng 7 n¨m 1994, khèi

níc ®æ xuèng cuèn theo ®Êt ®¸ vÒ h¹ lu, quÐt ®i mét phÇn thÞ

trÊn Mêng Lay cïng víi ngêi vµ nhµ cöa. ThiÖt h¹i: ChÕt 17 ngêi, bÞ

th¬ng 34 ngêi, nhµ bÞ tr«i 18 çi, nhiÒu tµi s¶n, hµng ho¸ bÞ cuèn

tr«i, giao th«ng bÞ t¾c nghÏn do bïn ®¸ vïi lÊp.

TrËn lò quÐt ngµy 17,18/VIII/1996 trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng

Lay, thÞ x· Lai Ch©u. ThiÖt h¹i íc tÝnh 89 tû ®ång, 81 ngêi chÕt, vïi

lÊp kÝn c¶ huyÖn lÞ Mêng Lay khiÕn thÞ trÊn nµy ph¶i di chuyÓn

çch chç cò kho¶ng 30 km vÒ phÝa §iÖn Biªn.

Lò bïn ®¸ g¾n liÒn víi trît lë nói. Mét sè phßng häc cña trêng

PTCS thÞ trÊn Mêng Lay vµ nh÷ng nhµ sµn cßn sãt l¹i, cha bÞ lò cuèn

®i cho thÊy dÊu vÕt cña lò: ®Êt, ®¸, bïn trµn vµo çc nhµ dµy tíi 3

m, níc bïn ®· leo lªn tíi sµn ngñ cña ®ång bµo Th¸i ë ven suèi NËm

He. NhiÒu t¶ng ®¸ ®êng kÝnh 4 - 5 m tõ trong lßng nói tr«i ra ch¾n

ngang suèi. T¹i l©m trêng ®Æc s¶n (x· Mêng Tïng) lò bïn ®¸ tõ trong

thung lòng tu«n ra hµng v¹n mÐt khèi ®¸ víi kÝch thíc tõ 0,3 – 2 m

vïi kÝn c¶ çnh ®ång lóa, nhiÒu ®o¹n ®êng giao th«ng chÝnh bÞ

t¾c nghÏn do trît lë ®Êt ®¸.

118


T¹i Lai Ch©u trËn lò quÐt x¶y ra ngµy 27/VII/1991 trªn suèi M-

êng La. Tæng thiÖt h¹i lµ 40,47 tû ®ång, 40 ngêi chÕt, 15 ngêi bÞ

th¬ng, cøu sèng ®îc 49 ngêi.

T¹i NËm Coãng, tØnh Lai Ch©u vµo ngµy 4/X/2000 do ma to

bÊt ngê ®· g©y trËn lò quÐt - lò bïn ®¸ khñng khiÕp t¹i b¶n NËm

Coãng, x· NËm Cuæi, huyÖn S×n Hå tØnh Lai Ch©u. ThiÖt h¹i: 39

ngêi chÕt, 17 ngêi bÞ th¬ng vµ thiÖt h¹i nhiÒu tµi s¶n.

Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng lò quÐt - lò bïn ®¸ trªn s«ng §µ, ®Æc

biÖt ë Lai Ch©u ®· x¶y ra thêng xuyªn nhiÒu n¬i kh«ng chØ ë ®Çu

mïa lò, mµ ngay ë chÝnh gi÷a mïa lò, cuèi mïa lò.

Lò quÐt t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn bÒ mÆt lu vùc, t¨ng lîng çt

bïn trong s«ng.

B¶ng 2.40: Çc trËn lò quÐt ®iÓn h×nh trªn lu vùc hå chøa Lai

Ch©u

TTNgµy xuÊt

hiÖnN¬i xuÊt hiÖn

123456789101112131415161718192021

26/V/19586/VII/197612/IX/197627/VI/199027/VII/199127/VII/199127/VII/19912/VII/1992

17/VII/199423/VII/1994

17,18/VIII/199610/VIII/199725/VI/199811/VII/199822/VII/199819/IV/199926/IV/19993/VI/19994/X/2000

13/VI/20021/VIII/2002

B¶n Lang, Khæng Lao, Phong Thæ, Lai Ch©uSuèi NËm Na - Lai Ch©uSuèi NËm NhÐ, NËm P« - Lai Ch©uSuèi NËm Lay- Lai Ch©uSuèi NËm Lay- Lai Ch©uS«ng NËm La - TX. Lai Ch©u, Lai Ch©uS«ng NËm Pµn - TT. Mai S¬n, Lai Ch©uS. NËm So, H Phong Thæ, Lai Ch©uS«ng NËm Møc - H.Tña Chïa&TuÇn Gi¸o, Lai Ch©uS«ng Lo LÐ - H. Mêng Lay, Lai Ch©uHuyÖn Mêng Lay, TX Lai Ch©u - Lai Ch©uSuèi NËm Hó - H.TuÇn Gi¸o, Lai Ch©uÇc suèi ®Çu nguån s«ng NËm Mu - Lai Ch©uÇc suèi khu vùc h¹ du s«ng NËm Na - Lai Ch©uSuèi Tµ LÌng - H.Phong Thæ, Lai Ch©uPhiªng Ban - H. Méc Ch©u, Lai Ch©uMêng Bó, Mêng Ong - H.Mêng La, Lai Ch©uSuèi SËp V¹t - H.Yªn Ch©u, Lai Ch©uSuèi NËm Coãng - S×n Hå, Lai Ch©u Çc suèi ë P¾c T¹, Th©n Thuéc, Hè MÝt - Lai Ch©uS.NËm Møc, NËm P«, NËm Lay - TØnh Lai

119


Ch©u

( Nguån:Lª Th¹c Çn: DiÔn biÕn m«i trêng liªn quan ®Õn CTT§ S¬n La, 1999)

2.3.3.2. ChÊt lîng níc

ChÊt lîng níc s«ng suèi trªn mét lu vùc phô thuéc chÆt chÏ vµo

çc yÕu tè khÝ hËu vµ mÆt ®Öm thÓ hiÖn ë tèc ®é phong hãa çc

®¸ gèc vµ møc ®é hoµ tan cña chóng trong níc cïng víi çc ho¹t

®éng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña con ngêi trªn bÒ mÆt. §Ó ®¸nh

gi¸ chÊt lîng níc s«ng §µ chóng t«i dùa vµo tµi liÖu quan tr¾c trªn

s«ng cña çc tr¹m thuû v¨n vµ sè liÖu ph©n tÝch çc mÉu níc cña

çc ®ît thùc ®Þa vµo IX/2004 vµ th¸ng III/2008 cña ViÖn §Þa Lý . Sè

liÖu ph©n tÝch chÊt lîng níc ®îc tr×nh bµy trong çc b¶ng 2.41,

2.42a, 2.42b.

* §é kho¸ng ho¸

Theo sè liÖu quan tr¾c nhiÒu n¨m, níc s«ng §µ cã ®é kho¸ng ho¸ trung b×nh lµ 167 mg/l (t¹i tr¹m thñy v¨n Lai Ch©u) nhng biÕn ®éng m¹nh mÏ theo thêi gian. Mïa lò cã ®é kho¸ng ho¸ níc s«ng thÊp h¬n so víi mïa kiÖt, chªnh lÖch ®é kho¸ng ho¸ níc s«ng §µ theo mïa ®¹t tõ (50-70) mg/l. Trong thêi gian quan tr¾c (1961-2000) ®é kho¸ng ho¸ thÊp nhÊt lµ 102 mg/l vµ cao nhÊt ®¹t 343 mg/l. Theo sè liÖu quan tr¾c vµo th¸ng III n¨m 2008 cho thÊy ®é kho¸ng hãa níc s«ng §µ gi¶m dÇn vÒ phÝa thîng lu víi ®é kho¸ng hãa t¹i tuyÕn ®Ëp lµ 162mg/l. Cã thÓ thÊy ®©y lµ thêi kú ®ang tiÕn hµnh x©y dung c«ng tr×nh nªn ®é kho¸ng hãa níc s«ng cã xu híng gia t¨ng h¬n.

N»m s©u trong lôc ®Þa nªn níc s«ng §µ cã d¹ng Bycacbonnat

nhãm Canxy kiÓu I - kiÓu níc rÊt phæ biÕn cña s«ng miÒn nói phÝa

B¾c ViÖt Nam.

Çc thµnh phÇn ion chÝnh kh¸c nh Mg++, Cl-, SO4-2... Ýt biÕn

®æi theo kh«ng gian vµ thêi gian.

* Çc chÊt dinh dìng: Nguån níc phong phó, d©n c trªn lu vùc

tha thít vµ canh t¸c n«ng nghiÖp cßn mang tÝnh chÊt ®¬n lÎ v× vËy

níc s«ng §µ cã hµm lîng çc chÊt dinh dìng kh«ng lín :

- Silic (Si) : Nguyªn tè nµy rÊt phæ biÕn trong líp vá tr¸i ®Êt nh-

ng khã hoµ tan nªn sù tån t¹i cu¶ Si thêng díi d¹ng SiO3-2, HSiO3

- vµ Ýt

biÕn ®æi theo thêi gian. Níc s«ng §µ cã hµm lîng SiO3-2 dao ®éng

120


trong kho¶ng (4 - 32) mg/l vµ ph©n bè kh¸ ®ång ®Òu theo däc

s«ng.

- Nit¬: Çc hîp chÊt v« c¬ cña N tån t¹i trong níc s«ng suèi tù

nhiªn díi d¹ng NO3-, NO2

- vµ NH4+.

Theo çc nghiªn cøu lý thuyÕt, NO3- cã mÆt trong níc tù nhiªn

thêng nhá do çc nguån tõ khÝ quyÓn, çc chÊt dinh dìng trªn bÒ

mÆt vµ trong níc (nh çc x¸c sinh vËt, çc lo¹i ph©n ®¹m ®îc sö

dông trong n«ng nghiÖp...). Níc s«ng §µ cã hµm lîng NO3- dao ®éng

tõ (0,15 - 1,46) mg/l. Trong mïa lò níc s«ng §µ cã hµm lîng NO3- cao

h¬n h¼n so víi mïa kiÖt do trong níc s«ng cuèn tr«i nhiÒu çc chÊt

mïn trªn bÒ mÆt. Trong mïa lò hµm lîng NO3- thêng ®¹t (0,72 - 1,46)

mg/l cßn trong mïa kiÖt hµm lîng NO3- chØ díi 0,5 mg/l. So víi tiªu

chuÈn ViÖt Nam TCVN 5942 - 1995, hµm lîng cña ion NO3- trªn s«ng

§µ n»m trong giíi h¹n cho phÐp cña níc bÒ mÆt lo¹i A – 10 mg/l (lo¹i

níc mÆt dïng lµm nguån cÊp níc sinh ho¹t nhng ph¶i qua qu¸ tr×nh

xö lý theo quy ®Þnh).

NO2- lµ d¹ng chuyÓn ho¸ cña NO3

- theo ph¶n øng khö (hay cßn

gäi lµ qu¸ tr×nh ®¹m ho¸) vµ theo TCVN 5942 - 1995 lo¹i A, hµm lîng

cña ion NO2- ph¶i ®¹t díi 0,01 mg/l. Hµm lîng NO2

- trong níc s«ng §µ

dao ®éng tõ (0,007 – 0,025) mg/l. Còng nh NO3- , hµm lîng NO2

- cña

níc s«ng §µ còng biÕn ®æi theo mïa. Trung b×nh mïa lò ®¹t (0,01 -

0,025), cßn trong mïa kiÖt ®· quan tr¾c ®îc gi¸ trÞ NO2- díi 0,01

mg/l. Nh vËy ®©y lµ sù tån t¹i tù nhiªn cña ion NO2- trong níc.

NH4+ ®îc t¹o ra trong níc do qu¸ tr×nh khö NO3

- díi ®iÒu kiÖn

yÕm khÝ vµ trong níc tù nhiªn (®Æc biÖt ®èi víi níc tÇng mÆt) kh«ng

xuÊt hiÖn d¹ng ion nµy. Qua sè liÖu ph©n tÝch cho thÊy níc s«ng §µ

®Òu xuÊt hiÖn NH4+ tuy nhiªn çc gi¸ trÞ nµy thêng nhá tõ (0,1 –

0,146) mg/l. Çc gi¸ trÞ nµy cã thÓ coi n»m trong ngìng tån t¹i tù

nhiªn trong níc s«ng vµ ®îc sinh ra trong qu¸ tr×nh b¶o qu¶n mÉu.

Çc hîp chÊt v« c¬ cña Nit¬ cã mÆt trong níc s«ng §µ n»m

trong giíi h¹n cña níc mÆt cÊp cho sinh ho¹t theo TCVN 5942 - 1995.

- Phèt pho cã mÆt trong níc s«ng tù nhiªn thêng ë díi d¹ng PO4-3

vµ sù chuyÓn ®æi çc d¹ng cña muèi phèt pho chØ lµ sù c©n b»ng

®éng kh«ng chÞu t¸c ®éng cña m«i trêng bªn ngoµi nh ®èi víi çc

d¹ng cña muèi Nit¬. Trong níc s«ng §µ cã hµm lîng PO4-3 (0,3 - 0,4)

mg/l. Hµm lîng PO4-3 ë ®©y liªn quan tíi ho¹t ®éng cña t¶o, vµ víi

121


chÕ ®é s«ng miÒn nói cã tèc ®é dßng ch¶y lín nªn hµm lîng PO4-3

thÊp.

(Fe+2+Fe+3): trong níc s«ng §µ hµm lîng ion s¾t trung b×nh

®¹t 0,4 mg/l vµ dao ®éng trong kho¶ng (0,1 - 4) mg/l vµ theo TCVN

5942 - 1995. Tuy nhiªn ®ang trong qu¸ tr×nh x©y dung nªn hµm l-

îng ion s¾t trong níc s«ng t¹i tuyÕn ®ang x©y dung ®Ëp cao h¬n

h¼n so víi tù nhiªn.

* Çc ion vi lîng:

Ph©n tÝch chÊt lîng níc s«ng §µ cho thÊy hµm lîng çc ion Pb+2,

Zn+2, Cu+2, Mn+2, cã hµm lîng ®Òu nhá h¬n 0,01 mg/l ®Òu n»m

trong giíi h¹n cho phÐp cña níc tù nhiªn cßn çc ion Hg+2, As+3 cã

hµm lîng rÊt nhá chØ xuÊt hiÖn çc vÕt. Tuy nhiªn hµm lîng I-, Br- cã

hµm lîng nhá h¬n tiªu chuÈn quy ®Þnh.

* Çc chÊt h÷u c¬:

Hµm lîng çc chÊt h÷u c¬ cã mÆt trong níc s«ng §µ dao ®éng

kh¸ lín. Theo sè liÖu quan tr¾c nhiÒu n¨m cña tr¹m thñy v¨n Lai

Ch©u, ®é oxy ho¸ trung b×nh ®¹t 2,35 mg/l, cao nhÊt ®¹t tíi 13,8

mg/l.

Qua sè liÖu thùc ®o cña ViÖn §Þa Lý trong thêi kú (2001–

2004), cho thÊy vµo mïa lò, níc s«ng §µ cã hµm lîng chÊt h÷u c¬

trung b×nh. Vµo mïa kiÖt çc chØ sè BOD5 (nhu cÇu oxy sinh ho¸) n-

íc s«ng §µ ®¹t (3,5 - 5) mg/l vµ chØ sè COD (nhu cÇu oxy ho¸ häc)

®¹t tõ (6,4 - 8,8) mg/l, níc s«ng nghÌo çc chÊt h÷u c¬.

Sè liÖu ph©n tÝch chÊt lîng níc cña ViÖn §Þa lý vµo mïa kiÖt

n¨m 2008 cho thÊy: hµm lîng BOD5 thÊp (çc gi¸ trÞ quan tr¾c ®îc

®Òu díi 3mg/l), n»m trong giíi h¹n cho phÐp cña TCVN 5942-1995

lo¹i A. Tuy nhiªn hµm lîng COD cao h¬n TCVN 5942-1995 lo¹i A thÓ

hiÖn do hµm lîng çt bïn trªn s«ng §µ trong thêi kú nµy gia t¨ng h¬n

do c«ng tr×nh ®ang ho¹t ®éng nªn çc chÊt h÷u c¬ kh«ng bÞ ph©n

hñy bëi sinh vËt lín h¬n h¼n so víi thêi kú quan tr¾c tríc ®©y. Hµm

lîng COD cao nhÊt ®¹t tíi 28,8mg/l.

* §é pH: Níc s«ng §µ cã d¹ng bicacbonnat nhãm Canxy nªn níc

s«ng mang ph¶n øng trung tÝnh ng¶ sang kiÒm yÕu cã ®é pH ®¹t

tõ (7,0–7,4).

* §é cøng: Theo ph©n lo¹i cña Alekin, níc s«ng §µ thuéc vµo lo¹i

mÒm cã ®é cøng níc < 0,4 me/l.

122


ChØ sè Coliform ®· quan tr¾c thÊy cã gi¸ trÞ nhá h¬n 1000

MPN/100ml.

Nh vËy, níc s«ng §µ cã ®é kho¸ng hãa thÊp thuéc nhãm

bycacbonnat nhãm Canxy kiÓu I – lo¹i níc ®Æc trng cña vïng nói cao

phÝa B¾c ViÖt Nam, níc cã ph¶n øng trung tÝnh, mÒm. D©n c tha

thít, kh«ng tËp trung vµ nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp nªn t¸c

®éng cña con ngêi tíi chÊt lîng níc s«ng §µ kh«ng lín. Theo tiªu

chuÈn sö dông níc cho c¸c ngµnh cho thÊy níc s«ng §µ :

Níc cho sö dông n«ng nghiÖp: Theo tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN

6773 - 2000, chÊt lîng níc s«ng §µ hoµn toµn ®¸p øng níc dïng cho

thuû lîi.

Níc cho sö dông nu«i trång thñy s¶n: Theo tiªu chuÈn ViÖt

Nam TCVN 6774 - 2000, chÊt lîng níc s«ng §µ hoµn toµn ®¸p øng

chÊt lîng níc ngät dïng b¶o vÖ ®êi sèng thñy sinh.

Níc sö dông cho c«ng nghiÖp: Theo tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN

5942 - 1995, chÊt lîng níc s«ng §µ hoµn toµn ®¸p øng níc dïng cho cÊp

níc c«ng nghiÖp.

Níc dïng cho cÊp níc sinh ho¹t: Theo tiªu chuÈn ViÖt Nam TCVN

5942 - 1995, chÊt lîng níc s«ng §µ hoµn toµn ®¸p øng níc dïng cho cÊp

níc sinh ho¹t.

123


B¶ng 2.41: Thµnh phÇn hãa häc níc s«ng §µ

TT

Tr¹mS«ng

TKQT

«xy tæn thÊt

(mg/l)

§KH(mg/l)

Hµm lîng ion (mg/l)§é

kiÒm(m/l)

§é cøng(m/l)

pH

Ca+2

Mg+2

Na+

+K+HCO

3-

SO4-- Cl- Tæng

FeSiO3

-2

1Lai

Ch©u§µ 76-85 TB 6,

82,35 167 24,

16,04 11,1 118 5 3,1

80,4 14,7 1,94 1,64

Max

7,8 13,8 343

67,3 25,3 37,8 256

20,6

14,9 4 32 4,2 4

Min 6 0,1 102 1,8 0 0,8 68,3 0 0,7 0 4 1,12 0,94

2Hßa

B×nh§µ 64-85 TB 7,

11,64 182 25,

27,13 14,2 122 8,2

85,16

0,38 17,8 2,21 2,05

Max 8 15,8 558

46,1 27,8 244 250

30,3

341 2 60 7,85 7,51

Min 5 0 68,5 9,8 0,5 13,2 0,8 0,8 0,7 0 2 0,8 0,8


124


B¶ng 2.42a: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc vïng hå Lai Ch©u (Th¸ng IX/12004)

TT

§é

kiÒm

ml

§CTP

ml

§KH

(mg/l)

Hµm lîng çc ion chÝnh (mg/l)

Çc chÊt dinh dìng (mg/l) Çc ion vi lîng (mg/l) H÷u c¬ (mg/l)

MÉupH

Na+

+

K+

Ca+2

Mg+2

HCO3

- Cl- SO4-

2SiO3

-2NO3

- NO2- NH4

+PO4

-3

Fe+2

+Fe+3

Al+3 Mn+2

Cu+2*10-3

Pb+2*10-3

BOD5

COD

1LCMT

17.4

1 0.26 81.90.833

9.60.48

617.1

2.95

4.34

0.38

0.008

0.078

0.57

0.15

0.082

0.02

7.68 1.18 3.86 8.8

2LCMT

27.4

1 0.26 81.90.835

9.60.48

617.1

2.86

4.095

0.38

0.007

0.086

1.23

0.103

0.076

0.02

7.25 1.21 5.15 9.6

3 LC-CD7.5

2 1171.

92.379

32 4.8 1228.9

1.85

3.51

1.60.014

0.115

0.41

0.282

0.068

0.03

8.24 1.96 6.3 10.8

4 LC227.8

2.2 1.04 1852.464

325.76

134.2

8.9

1.68

3.72

10.014

0.124

0.41

0.291

0.076

0.03

6.37 2.01 5.98 10.2

Nguån: ViÖn §Þa Lý, 2004

LC_MT1: CÇu P« LÕch 22o 21’ 37”, 102o46’55” çch Mêng TÌ 5km (tr¸i)LC_MT2: thÞ trÊn Mêng TÌ - suèiLC_CD: Çch Lai Ch©u 37km, çch Mêng TÌ 61km ch©n ®Ëp (22o 08’19”, 102o 59’10”)LC22: H¹ lu ®Ëp çch Lai Ch©u 22km(22o 07’09”, 103o 04’16”) B¶n NËm Ty - X· NËm H»ng

125


B¶ng 2.42b: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc vïng hå Lai Ch©u (Th¸ngIII /2008)

§é Hµm lîng çc ion chÝnh Çc ion vi lîng

STT §Þa ®iÓm S«ng §é pH kho¸ng

ho¸ Ca+2 Mg+2 K++Na+ HCO3- Cl- SO4

-2 Al Mn Cu Pb1 Ch©n ®Ëp Lai

Ch©u§µ

7.54 161.46 23.2 10.5 21.7 102 2.8 1.26 1.0400 0.0360 0.0003 0.06002 Mêng M« §µ 7.53 142.29 22.1 10.5 13.9 90.9 1.4 3.49 0.9800 0.0380 0.0008 0.03303 Kan Hå §µ 7.77 119.93 19.7 13.9 7.45 66.5 2.8 9.58 1.1300 0.0120 0.0000 0.09704 P« lÕch §µ 7.59 77.11 13.3 1.16 13.7 44.53 2.8 1.62 0.7300 0.0060 0.0012 0.03205 Mêng TÌ §µ 7.8 98.85 12.8 11.6 16.8 51.6 2.8 3.25 0.7300 0.0060 0.0012 0.03206 TT. Mêng TÌ NËm Na 7.68 83.67 15.1 12.8 8.98 42.7 2.8 1.29 1.1200 0.0420 0.0001 0.02407 Chµ Të NËm

H»ng 7.78 262.4 40.7 22.6 27 166 2.8 3.3 1.0800 0.0030 0.0014 0.06808 Huæi SÇu NËm P« 7.85 190.11 34.8 16.3 8.18 120 2.8 8.03 1.2100 0.0100 0.0006 0.01309 §an §ãn NËm M« 7.81 80.73 16.3 2.13 1.58 56.12 2.8 1.8 0.9900 0.0190 0.0020 0.043010 NËm Cóm SÜ Lu«ng 7.81 150.01 22.1 26.3 11.73 79.3 4.2 6.38 1.0400 0.0270 0.0004 0.0430

Çc chÊt dinh dìng Çc chÊt h÷u c¬STT §Þa ®iÓm S«ng

SiO2 NO3- NO2

- NH4+ PO4

-3 Fe BOD COD1 Ch©n ®Ëp Lai

Ch©u§µ

26.8 0.90 0.017 0.11 0.46 0.02 0.54 3.0 3.92 Mêng M« §µ 30.8 0.92 0.018 0.117 0.47 0.01 0.31 2.0 9.63 Kan Hå §µ 26.8 0.70 0.036 0.115 0.54 0.02 0.17 1.0 3.24 P« lÕch §µ 23.2 0.26 0.034 0.117 0.46 0.01 0.08 2.0 19.25 Mêng TÌ §µ 34.8 0.42 0.025 0.117 0.52 0.02 0.07 12.86 TT. Mêng TÌ NËm Na 17.6 1.00 0.023 0.116 0.45 0.01 0.08 1.0 11.5

126


7 Chµ Të NËm H»ng 32.4 0.54 0.029 0.125 0.47 0.05 2.0 9.68 Huæi SÇu NËm P« 30.4 0.81 0.021 0.12 0.55 0.01 0.15 1.0 28.89 §an §ãn NËm M« 16.4 0.50 0.023 0.114 0.46 0.03 0.19 2.0 6.4

10 NËm Cóm SÜ Lu«ng 26.0 0.92 0.020 0.115 0.50 0.02 0.17 2.0 2.3

Nguån: ViÖn §Þa Lý, 2008

127


2.3.4. HiÖn tr¹ng chÊt lîng níc díi ®Êt

Th¸ng 9 n¨m 2004 cña §oµn nghiªn cøu ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i

trêng cña ViÖn §Þa lý ®· tiÕn hµnh kh¶o s¸t tæng hîp khu vùc lßng hå

dù kiÕn, lÊy vµ ph©n tÝch 06 mÉu níc díi ®Êt däc theo tuyÕn ®Ëp vµ

çc vïng dù kiÕn sÏ bÞ ngËp. Theo yªu cÇu cña Héi ®ång thÈm ®Þnh,

vµo th¸ng III/2008 ViÖn §Þa lý ®· tæ chøc kh¶o s¸t thùc ®Þa bæ sung,

lÊy 10 mÉu ph©n tÝch vÒ chÊt lîng níc ngÇm t¹i khu vùc dù ¸n (däc

theo tuyÕn ®Ëp vµ çc vïng dù kiÕn bÞ ngËp) phôc vô cho viÖc ®¸nh

gi¸ l¹i hiÖn tr¹ng chÊt lîng níc díi ®Êt khu vùc nµy. Çc mÉu níc díi ®Êt

®îc lÊy lÆp l¹i çc ®iÓm ®· kh¶o s¸t n¨m 2004 vµ lÊy bæ sung mét sè

mÉu víi çc vÞ trÝ kh¸c nhau. KÕt qu¶ ph©n tÝch vÒ chÊt lîng níc díi

®Êt khu vùc dù ¸n ®· ®îc tr×nh bµy trong phÇn phô lôc b¸o ço §TM.

Tõ kÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc cho thÊy hiÖn tr¹ng chÊt lîng díi

®Êt cña vïng nghiªn cøu nh sau:

+ §é pH cña çc mÉu níc dao ®éng tõ 6,9 (mÉu LC2- 6) ®Õn

7,87(mÉu LC2-9), ®¹t tiªu chuÈn chho phÐp (TCCP) chÊt lîng níc phôc

vô ¨n uèng vµ sinh ho¹t (TCVN 5944-1995).

+ Hµm lîng S¾t tæng ( Fe ): hÇu hÕt çc mÉu ®Òu cã hµm lîng

kh¸ thÊp ®¹t 0,093 mg/l (mÉu LC2-5) ®Õn 0,37 mg/l (mÉu LC2-10),

dïng ®îc cho ¨n uèng vµ sinh ho¹t mµ kh«ng cÇn xö lý. Hµm lîng

Mangan dao ®éng tõ 0,013 mg/l(mÉu LC2-2) ®Õn 0,027 mg/l (mÉu

LC2-5) ®Òu nhá h¬n TCCP.

+ Hµm lîng çc kim lo¹i nÆng: Trong tæng sè 10 mÉu níc níc díi

®Êt ph©n tÝch kh«ng cã mÉu nµo cã hµm lîng kim lo¹i nÆng vît TCCP.

Hµm lîng Asen ®¹t tõ 0,00016 mg/l (mÉu LC2-3) ®Õn 0,00026 mg/l

(mÉu LC2-6). Hµm lîng Ch× ®¹t tõ 0,00169 (mÉu LC2-4) mg/l ®Õn

0,0027 mg/l (mÉu LC2-6). Hµm lîng Thuû ng©n dao ®éng tõ 0,00016

mg/l (mÉu LC2-3) ®Õn 0,00023 (mÉu LC2-4).

+ §é cøng cña níc tÝnh theo CaCO3 ®¹t tõ 38,9 mg/l (mÉu LC2-9)

®Õn 115,7 mg/l (mÉu LC2-5) ®Òu phï hîp víi tiªu chuÈn níc ¨n uèng vµ

sinh ho¹t.

128


+ §é tæng kho¸ng ho¸ cña níc thÊp biÕn ®æi tõ 0,111 g/l (mÉu

LC2-9) ®Õn 0,234 g/l (LC2-5), níc thuéc lo¹i siªu nh¹t. Lo¹i h×nh ho¸

häc chñ yÕu cña níc lµ: Bicacbonat - Canxi - Natri.

+ Hµm lîng çc chÊt dinh dìng: NO2- dao ®éng tõ 0,001 mg/l (mÉu sè

LC2-7) ®Õn 0,019 mg/l (mÉu LC2-10), nh×n chung chØ bÞ « nhiÔm nhÑ.

Hµm lîng NO3- kh¸ thÊp biÕn ®æi tõ 0,16 (mÉu LC2-5) ®Õn 0,66 mg/l

(mÉu LC2-10), ®¹t tiªu chuÈn sö dông ¨n uèng sinh ho¹t. Hµm lîng NH4+

®¹t tõ 0,039 (mÉu LC2-2) ®Õn 0,074 mg/l (mÉu LC2-5) hoµn toµn phï hîp

víi tiªu chuÈn níc ¨n uèng vµ sinh ho¹t. Hµm lîng PO4+3 kh¸ thÊp , ®¹t tõ

0,91 ®Õn 2,05 mg/l.

+ Hµm lîng I- ®¹t tõ 0,0103 mg/l (mÉu LC2-10) ®Õn 0,028 mg/l

(mÉu LC2-7).

Trªn c¬ së ®¸nh gi¸ çc chØ tiªu ph©n tÝch cña níc díi ®Êt, cã

thÓ thÊy ®îc chÊt lîng níc díi ®Êt vïng lßng hå thuû ®iÖn Lai Ch©u

nh×n chung cßn kh¸ tèt, chØ bÞ « nhiÔm nhÑ bëi NO2-.

So víi çc kÕt qu¶ nghiªn cøu n¨m 2004, chÊt lîng m«i trêng níc

díi ®Êt vïng nghiªn cøu hÇu nh kh«ng cã biÕn ®éng g× lín. HiÖn tr¹ng

m«i trêng níc díi ®Êt khu vùc lßng hå dù kiÕn kh¸ tèt, ®¹t tiªu chuÈn

sö dông trong ¨n uèng vµ sinh ho¹t.

2.3.5. Xãi mßn ®Êt lu vùc hå chøa

2.3.5.1. Ph¬ng tr×nh tÝnh lîng ®Êt bÞ xãi mßn do ma

§Ó tÝnh xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng vµ xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i trªn lu vùc

hå chøa cña CTT§Lai Ch©u ®Ò môc sö dông Ph¬ng tr×nh mÊt ®Êt

phæ dông cña Whischmeier vµ Smith hiÖn ®ang ®îc sö dông réng

r·i trªn kh¾p çc vïng l·nh thæ cËn nhiÖt ®íi, nhiÖt ®íi, xÝch ®¹o vµ7

nhiÖt ®íi giã mïa, trong ®ã cã ViÖt Nam.

Ph¬ng tr×nh cña Whischmeier - Smith cã d¹ng nh sau:

A = R.K.L.S.C.P

Trong ®ã:

A : Lîng ®Êt tÝnh b»ng tÊn/ha/n¨m

R : Lµ hÖ sè xãi mßn cña ma

K : Lµ hÖ sè xãi mßn cña ®Êt

L : Lµ hÖ sè xãi mßn cña chiÒu dµi sên dèc

129


S : Lµ hÖ sè xãi mßn cña ®é dèc

C : Lµ hÖ sè xãi mßn cña líp phñ thùc vËt

P : Lµ hÖ sè xãi mßn cña çc biÖn ph¸p canh t¸c.

Tõ ®ã suy ra phÐp tÝnh:

+ Xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng: Ph¬ng tr×nh cã d¹ng: A = R.K.L.S

+ Xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i : Ph¬ng tr×nh cã d¹ng: A = R.K.L.S.C.P

Ph¬ng tr×nh mÊt ®Êt phæ dông Whischmeier - Smith cã rÊt

nhiÒu u thÕ trong c«ng t¸c nghiªn cøu x¸c ®Þnh lîng ®Êt mÊt do bÞ xãi

mßn, v× nh÷ng lý do sau:

- ThÓ hiÖn mèi t¬ng quan thuËn rÊt chÆt: lîng ma t¨ng, dèc cao,

chiÒu dµi sên dèc lín, hÖ sè che phñ thÊp, sÏ lµm t¨ng rÊt cao lîng ®Êt

bÞ mÊt vµ ngîc l¹i.

- ThÓ hiÖn vÒ mèi quan hÖ t¬ng t¸c trong hÖ sinh th¸i rÊt râ.

- §Æc ®iÓm khÝ hËu ®Þa ph¬ng vµ kü thËt canh t¸c n«ng l©m

nghiÖp kh«ng thÝch hîp ®îc xem nh nh÷ng nh©n tè g©y xãi mßn

nghiªm träng.

- So s¸nh hµng lo¹t çc kÕt qu¶ thö nghiÖm trªn çc lo¹i ®Êt cã ®é

dèc, cïng çc lo¹i c©y rõng, c©y trång kh¸c nhau t¹i çc tr¹m thÝ nghiÖm

víi çc vïng cã ®iÒu kiÖn t¬ng øng, ®· cho phÐp më réng ph¹m vi nghiªn

cøu ®Ó x¸c lËp çc hÖ sè xãi mßn ®Êt ®Þa ph¬ng.

- Mèi quan hÖ t¸c ®éng ¶nh hëng cña çc hîp phÇn cÊu thµnh

n¨ng suÊt c©y trång cao ®îc chó ý khuyÕn khÝch trong viÖc lu©n

phiªn gi÷a nhiÒu lo¹i c©y trong hÖ thèng lu©n canh vµ sù tËn dông

çc phô phÈm cña c©y ®Ó c¶i t¹o vµ che phñ ®Êt...

2.3.5.2. Çc tµi liÖu sö dông ®Ó x©y dùng B¶n ®å xãi mßn ®Êt

hiÖn t¹i

§Ó x©y dùng B¶n ®å Xãi mßn §Êt hiÖn t¹i lu vùc hå chøa cña

CTT§Lai Ch©u tû lÖ 1:100.000 ®· x©y dùng vµ tham kh¶o nghiªn cøu

çc b¶n ®å chuyªn m«n sau:

- B¶n ®å §Êt tØnh Lai Ch©u tû lÖ 1:100.000.

- B¶n ®å §Êt tØnh §iÖn Biªn tû lÖ 1:100.000.

130


- B¶n ®å HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc hå chøa Lai Ch©u tû lÖ

1:100.000, cña KS. Huúnh Nhung, ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN ViÖt Nam,

n¨m 2004.

- B¶n ®å Ph©n bè ma n¨m lu vùc hå chøa tû lÖ 1:100.000, cña

ThS. Hoµng Lu Thu Thuû, ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN ViÖt Nam, x©y

dùng n¨m 2004.

- TËp B¶n ®å KhÝ tîng Thuû v¨n ViÖt Nam cña Tæng côc KhÝ tîng

Thuû v¨n xuÊt b¶n n¨m 1995.

- B¶n ®å §é dèc vµ ChiÒu dµi sên dèc b×nh qu©n lu vùc hå chøa

Lai Ch©u tû lÖ 1:100.000 cña KSC. NguyÔn B¸ NhuËn, ViÖn §Þa lý,

ViÖn KH&CN ViÖt Nam, x©y dùng n¨m 2004.

- B¶n ®å Tû lÖ % che phñ ®Êt lu vùc hå chøa tû lÖ 1:100.000 cña

KSC. NguyÔn B¸ NhuËn, ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN ViÖt Nam, x©y dùng

n¨m 2004.

2.3.5.3. Lîng ®Êt bÞ xãi mßn

Lu vùc hå chøa CTT§ Lai Ch©u tuyÕn NËm Nhïn ®o trªn b¶n ®å

®Þa h×nh tû lÖ 1:100.000 UTM réng kho¶ng 586.000 ha vµ ®· ®îc chia

ra 280 ®¬n vÞ xãi mßn theo çc lu vùc s«ng suèi phô lu vµ chi lu ®æ

vµo s«ng §µ phÝa thîng lu ®Ëp. Trong ®ã cã:

- 140 ®¬n vÞ bê tr¸i réng: 287.629 ha,

- 140 ®¬n vÞ bê ph¶i réng: 298.371 ha.

KÕt qu¶ tÝnh tæng lîng ®Êt bÞ mÊt do ma g©y xãi mßn tiÒm n¨ng

vµ xãi mßn hiÖn t¹i trªn toµn bé lu vùc hå chøa cña CTT§ Lai Ch©u ®îc

tæng hîp tr×nh bµy trong phô lôc 12.

A. Xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng trªn lu vùc

- Tæng lîng ®Êt xãi mßn tiÒm n¨ng cña çc ®¬n vÞ bê tr¸i:

2.700.613.290 T/tn-bt. Trung b×nh: 9.389 T/ha/n¨m.

- Tæng lîng ®Êt xãi mßn tiÒm n¨ng cña çc ®¬n vÞ bê ph¶i:

2.861.277.077 T/bp. Trung b×nh: 9.589 T/ha/n¨m.

Nh vËy, nÕu gi¶ thiÕt r»ng th¶m phñ rõng vµ çc lo¹i c©y trång

hoµn toµn bÞ ph¸ huû, ®Êt tr¬ trôi díi n¾ng ma, tæng lîng ®Êt xãi

mßn tiÒm n¨ng lu vùc sÏ rÊt lín: 5.561.890.367 T/tn-lv/n¨m.

131


B. Xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i trªn lu vùc

- Tæng lîng ®Êt xãi mßn hiÖn t¹i çc ®¬n vÞ bê tr¸i: 61.226.222

T/ht-bt/n¨m. Trung b×nh: 212 T/ha/n¨m.

- Tæng lîng ®Êt xãi mßn hiÖn t¹i çc ®¬n vÞ bê ph¶i: 61.357.610

T/ht-bp/n¨m. Trung b×nh: 205 T/ha/n¨m.

- Tæng lîng xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i trªn toµn lu vùc hå chøa Lai

Ch©u vµo kho¶ng: 122.583.832 T/ht-lv/n¨m. Trung b×nh 209

T/ha/n¨m.

2.3.5.4. §¸nh gi¸ xãi mßn ®Êt trªn lu vùc

1- Víi lîng ma n¨m tõ 2.400-2.800 mm/n¨m, trung b×nh mçi ha ®Êt lu

vùc hå chøa Lai Ch©u t¬ng lai bÞ xãi mßn mÊt 209 T/ha/n¨m. Nh vËy,

xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i trªn lu vùc ®îc xÕp vµo cÊp rÊt m¹nh theo ph©n

cÊp xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i cña nhiÒu t¸c gi¶ nghiªn cøu xãi mßn ®Êt cña

ViÖt Nam .

2- Nh÷ng lu vùc s«ng suèi chi vµ phô lu xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i rÊt m¹nh

bao gåm: Xi Nª (241 T/ha/n¨m), NËm P¸ (tõ 194-201 T/ha/n¨m), NËm Mï

Ç (tõ 198-227 T/ha/n¨m); NËm Pa M¸, Bµn Bã H«, NËm Lïm (332- 411

T/ha/n¨m); NËm Mo Phi (308 T/ha/n¨m); Y. Ma H« (369-381 T/ha/n¨m);

NËm Sin (332-411 T/ha/n¨m); NËm Cãn (398-493 T/ha/n¨m); NËm Cu

Lon (379-751 T/ha/n¨m); çc suèi c¾t xÎ vïng ®Êt granit ë x· Kan Hå

(361-578 T/ha/n¨m); bê tr¸i NËm SÎ (263 T/ha/n¨m); Huæi Ch« 277-531

T/ha/n¨m); NËm NhÐ (268-531 T/ha/n¨m); NËm §eng (223-268

T/ha/n¨m); Khu vùc ®Êt rÊt dèc bê tr¸i cña NËm NhÝe (375 T/ha/n¨m),

NËm P« (215-426 T/ha/n¨m), NËm L¬ (282 T/ha/n¨m); NËm La (227-

235 T/ha/n¨m); NËm KhÐ (260-451 T/ha/n¨m); bê ph¶i NËm Khe Né

(390 T/ha/n¨m); Huæi LÕch (219 T/ha/n¨m); khu vùc Qu¶ng L©m (208-

392 T/ha/n¨m); vïng nói Pu §en §inh (208 T/ha/n¨m); Huæi Hoi (208

T/ha/n¨m); NËm Pang ( 234 T/ha/n¨m); NËm Ban (234-375 T/ha/n¨m);

Ma Khoa (215-426 T/ha/n¨m); vïng Pou Kouat (215-222 T/ha/n¨m); Pula

ta Son (215-245 T/ha/n¨m)...

3- §Æc biÖt mét sè lu vùc suèi cã lîng ®Êt xãi mßn hiÖn t¹i rÊt lín, ®ã

lµ: NËm Chµ (366-440 T/ha/n¨m); NËm Cãn (486-602 T/ha/n¨m); NËm

132


Khen (493-658 T/ha/n¨m); vïng ®Êt rÊt dèc bê ph¶i NËm A Mª (789

T/ha/n¨m)...

4- Çc ®¬n vÞ xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i m¹nh - rÊt m¹nh (tõ 150-200 vµ

trªn 200 T/ha/n¨m) thêng r¬i vµo çc vïng ®Êt ph¸t triÓn trªn ®¸

granit, ®¸ çt cã sên dèc cao tíi 30-35o thËm chÝ 40-45o rõng bÞ ph¸

®Ó lµm n¬ng r·y hoÆc ®· tr¶i qua nhiÒu chu kú n¬ng r·y du canh chØ

cßn cá - c©y bôi tha che phñ.

CÇn lu ý r»ng, nÕu çc c©n b»ng hiÖn t¹i cña hÖ sinh th¸i rõng tù

nhiªn trªn ®Êt Vµng nh¹t trªn ®¸ çt vµ lo¹i ®Êt Vµng ®á - Vµng x¸m

trªn ®¸ granit bÞ ph¸ vì, çc khu vùc ®Êt nµy sÏ nhanh chãng bÞ ®Èy

®Õn t×nh tr¹ng cùc ®oan: khi ma níc tu«n, ®Êt tr«i xèi x¶; khi n¾ng

®Êt nhanh chãng bÞ kh« kiÖt, lú cøng...V× vËy, nÕu cßn nhiÒu quü

®Êt kh¸c, kh«ng nªn c¬ cÊu çc lo¹i ®Êt dèc >15o vµo khai th¸c sö

dông ®Ó canh t¸c n«ng nghiÖp, ®Æc biÖt lµ cÊy trång nh÷ng c©y

ng¾n ngµy.

5- Xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u hiÖn ®ang diÔn

tiÕn kh¸ m¹nh bëi çc nh©n tè:

- Lu vùc lµ mét trong nh÷ng t©m ma lín cña phÝa T©y d·y Hoµng

Liªn S¬n, víi lîng ma biÕn thiªn tõ 2.400-2.800 mm/n¨m, ma tËp trung

trong mïa hÌ vµ thêng xuyªn g©y ra lò quÐt, lò èng ë mét ®«i n¬i rÊt

th¶m khèc.

V× vËy, hÖ sè R g©y xãi mßn ®Êt cña lîng ma/n¨m trªn lu vùc rÊt

lín:

+ Gi¸ trÞ cùc ®¹i cña R cùc ®¹i (Rmax) lµ 149,45 øng víi lîng ma

2.800 mm/n¨m vµ trªn 2.800 mm/n¨m ë thîng lu.

+ Gi¸ trÞ R trung b×nh (Rmed) cña toµn l·nh thæ biÕn thiªn tõ

110,25 - øng víi lîng ma kho¶ng 2.400 mm.

- Sù cã mÆt hµng lo¹t d·y nói cao vµ dèc nh Pu Si Lung (3.079 m),

Phu Kho Mo (2.658 m), Phu Khe Lã (2.524 m), Phu Nam San (2.453 m),

Phu N¨m CÊu (2.429 m), Phu Lµ S×n (2.278 m), Phu Lµ Pho (2.262 m),

Phu §en §in (2.228 m), Phu Ta Len P« (2.226 m)... khiÕn cho ®Þa h×nh

lu vùc s«ng §µ nãi chung vµ lu vùc hå chøa Lai Ch©u nãi riªng chia c¾t

133


s©u m¹nh, dèc, chiÒu dµi sên dèc lín vµo lo¹i hiÓm trë nhÊt cña ViÖt

Nam.

ChÝnh v× vËy, hÖ sè xãi mßn trung b×nh cña chiÒu dµi sên vµ

®é dèc trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u lín, v× ®é dèc trung b×nh cña s-

ên nói ë ®©y chñ yÕu lµ cÊp V, cÊp VI - tøc lµ tõ 20 o ®Õn lín h¬n 25o

thËm chÝ dèc cao tíi 35-40o.

+ HÖ sè L g©y xãi mßn ®Êt cña chiÒu dµi sên dèc tuy kÐm vÒ c-

êng ®é g©y xãi mßn ®Êt do lîng ma/n¨m, nhng còng rÊt m¹nh, chØ

kÐm R, víi gi¸ trÞ:

Lmax ®¹t tíi 24,40

Lmed ®¹t kho¶ng 15,25

Lmin ®¹t 10,25

+ HÖ sè S cña ®é dèc chøng tá ®é dèc lµ nh©n tè g©y xãi mßn

m¹nh thø ba sau lîng ma/n¨m vµ chiÒu dµi sên dèc:

KÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy: S max= 10,56 - øng víi ®é dèc >25o Smed = 3,10 - øng víi ph©n ranh giíi ®Êt n«ng - l©m nghiÖp (dèc

15o )

- Th¶m phñ rõng trªn lu vùc bÞ tµn ph¸ rÊt m¹nh ë thËp kû 90 cña

thÕ kû 20, (íc tÝnh chØ cßn kho¶ng 10% diÖn tÝch vïng T©y B¾c ®îc

rõng che phñ). HiÖn t¹i rõng ®ang ®îc phôc håi, cã thÓ ®¹t kho¶ng 25-

30%, nhng chÊt lîng suy gi¶m so víi tríc rÊt nhiÒu bëi phÇn lín lµ rõng

tre nøa, rõng hçn giao ®ang t¸i sinh, tr¶ng c©y bôi cá... cã ®é tµn che

thÊp tõ 40-60%.

Tuy nhiªn, ë nh÷ng n¬i cßn rõng, canh t¸c trªn ruéng bËc thang

hoÆc trång c©y ¨n qu¶, c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy theo ®êng ®ång

møc, hÖ sè xãi mßn ®Êt cña th¶m phñ thùc vËt (C) vµ c¸c biÖn ph¸p

kü thuËt canh t¸c (P) rÊt thÊp:

+ C¸c lo¹i th¶m rõng rËm thêng xanh c©y l¸ réng nhiÖt ®íi giã

mïa cã hÖ sè C rÊt nhá, biÕn thiªn tõ 0,003- 0,005 trong kho¶ng rÊt

nhá.

134


V× vËy, cã thÓ nãi th¶m rõng tù nhiªn vµ rõng trång, çc biÖn

ph¸p canh t¸c trªn ®Êt dèc ®óng kü thuËt, çc lo¹i c©y trång cã ®é

che phñ ®Êt cao lµ nh÷ng nh©n tè chèng xãi mßn ®Êt cã hiÖu qu¶ rÊt

cao vµ t¹o ra m«i trêng s¶n xuÊt n«ng - l©m nghiÖp bÒn v÷ng nhÊt.

- HÖ sè xãi mßn K thÊp lµ cña çc lo¹i ®Êt:

HA, Fk, Fv, Fp dµy > 200 cm, h÷u c¬ > 3%

%..... .............................0,27

Fk, Fv, Fp, dµy > 200 cm, h÷u c¬ tõ 2 -

3%................... ...................0,29

HFj, HFs dµy 150 -200 cm, giµu h÷u c¬ (2,5-

4%)........................... 0,36

HFa, Fj dµy 150 - 200 cm, h÷u c¬ tõ 2,0 -

2,5%.... ..........................0,44

HFa dµy 100 - 150 cm, h÷u c¬ tõ 2,0 -

2,5%...................................0,48

HFa, Fa, Fq dµy < 70 cm, h÷u c¬ <

2,00% ........................................0,50

Tõ çc gi¸ trÞ nªu trªn cã thÓ nhËn xÐt:

Trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u, hÖ sè xãi mßn cña lîng ma n¨m r¬i

trªn l·nh thæ (R) cã gi¸ trÞ lín nhÊt, tiÕp ®Õn lµ gi¸ trÞ cña hÖ sè xãi mßn

cña chiÒu dµi sên dèc (L) vµ hÖ sè xãi mßn cña ®é dèc ®Þa h×nh lu vùc

(S). ThÊp lµ hÖ sè xãi mßn cña çc lo¹i ®Êt ph¸t sinh (K), rÊt nhá lµ hÖ sè

xãi mßn cña th¶m phñ thùc vËt (C) vµ hÖ sè xãi mßn cña biÖn ph¸p canh

t¸c ruéng bËc thang trªn ®Êt dèc (P cã thÓ < 0,003).

2.4. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi

2.4.1. D©n c, d©n téc, lao ®éng

2.4.1.1. D©n c, d©n téc

Theo niªm gi¸m thèng kª tØnh Lai Ch©u n¨m 2006, d©n sè trung

b×nh cña huyÖn Mêng TÌ lµ 47.915 ngêi chiÕm 14,51% sè d©n toµn

tØnh.

135


Do cã ®Þa h×nh nói cao, hiÓm trë, nªn cã mËt ®é d©n c ph©n

bè tha thít, trung b×nh chØ ®¹t 13 ngêi/km2. Sè liÖu nµy cha ph¶n ¸nh

®óng thùc chÊt vÊn ®Ò, v× ®Æc ®iÓm çc khu tËp trung d©n c, c¬

së h¹ tÇng cña çc huyÖn ®Òu n»m ven theo s«ng §µ, (nhÊt lµ t¹i

nh÷ng vïng giao héi gi÷a s«ng §µ víi çc suèi lín), cho nªn nh÷ng t¸c

®éng cña dù ¸n lªn vïng ®Þa h×nh thÊp nhng tËp trung cao c d©n vµ

tµi s¶n cña çc huyÖn trªn sÏ lµ kh¸ lín.

B¶ng 2.43: DiÖn tÝch, d©n sè huyÖn Mêng TÌ

Tªn huyÖn

DiÖn

tÝch

(ha)

D©n sè

(ngêi)

MËt ®é

(ngêi/km2)

HuyÖn Mêng TÌ 366.875 47.915 13

(Nguån: NGTK tØnh Lai Ch©u, n¨m 2006)

Tû lÖ d©n c sinh sèng gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n trªn ®Þa bµn

ph¶n ¸nh ®Æc trng cña çc huyÖn miÒn nói cßn kÐm ph¸t triÓn kinh

tÕ- x· héi víi chØ 4,5% d©n sè sinh sèng ë vïng thÞ trÊn, thÞ tø, trong

khi ®ã ®Õn 95,5% d©n sè hiÖn ®ang c tró t¹i khu vùc n«ng th«n.

C¬ cÊu giíi tÝnh d©n sè cã sù chªnh lÖch nhá gi÷a nam vµ n÷

(nam chiÕm 49% vµ n÷ chiÕm 51%.

TØnh Lai Ch©u cã nhiÒu d©n téc kh¸c nhau nh Th¸i, Hm«ng, Kinh,

Dao, Kh¬ Mó, Hµ Nh×, Gi¸y, La Hñ, Lµo, Lù, Hoa, Kh¸ng, M¶ng, Cèng,

Tµy, Xinh Mun, Si La, Nïng, Thæ, L« L«... Trong ®ã d©n téc Th¸i chiÕm

®«ng nhÊt (35,75%).

Trªn toµn lu vùc hå chøa, sù ph©n bè cña çc nhãm céng ®ång

d©n téc chÞu ¶nh hëng chÝnh cña tÝnh lÞch sö l·nh ®Þa, phong tôc tËp

qu¸n, vµ ngoµi ra cßn chÞu sù chi phèi bëi qu¸ tr×nh trao ®æi, khai th¸c

tµi nguyªn còng nh çc chÝnh s¸ch cña §¶ng, Nhµ níc. MÆt kh¸c nÐt c¬

b¶n vÒ ®Æc trng ph©n bè d©n c trong vïng lµ mang ®Æc thï tha thít

vµ r¶i r¸c, vµ phÇn lín nh÷ng b¶n lµng nµy ®Òu ë çc vïng s©u, víi ®Þa

h×nh nói non hiÓm trë nªn viÖc x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng

nh»m n©ng cao ®êi sèng cho ®ång bµo gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n.

136


Çc d©n téc Th¸i, Lù, Hoa, Kinh sèng trong vïng thung lòng lµm

canh t¸c lóa níc lµ chÝnh. Çc tÝn ngìng d©n gian cßn s©u ®Ëm, song

çc t«n gi¸o lín nh PhËt gi¸o ®· th©m nhËp vµo ®êi sèng cña ®ång bµo.

Çc d©n téc La Ha, Kh¬ Mó, Kh¸ng, Mµng, Hm«ng, Dao sèng chñ

yÕu ë vïng gi÷a vµ vïng cao lµm canh t¸c n¬ng rÉy, song còng cã

nh÷ng bé phËn nhá lµm ruéng níc bËc thang. VÒ tÝn ngìng, hÇu hÕt çc

d©n téc ®Òu thê cóng tæ tiªn, cã tÝn ngìng ®a thÇn bëi hä quan niÖm

v¹n vËt h÷u linh.

Céng ®ång çc d©n téc trong khu vùc ph¸t triÓn chñ yÕu dùa trªn

nÒn kinh tÕ mang tÝnh tù cung, tù cÊp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc lîng

s¶n xuÊt cßn thÊp. Tuy vËy, trong nh÷ng n¨m gÇy ®©y, mét bé phËn c

d©n, mµ chñ yÕu lµ ngêi Th¸i vµ ngêi Kinh ®ang chuyÓn dÇn sang

tham gia vµo çc ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng ho¸, dÞch vô th¬ng m¹i vµ

c«ng nghiÖp.

Trong sè çc d©n téc trong vïng th× ngêi Dao, M¶ng, Hµ Nh×, La

Hñ lµ cßn gi÷ t×nh tr¹ng sèng du canh du c. Çc d©n téc sèng víi c«ng

viÖc trång tØa vµ çc nghÒ truyÒn thèng l©u ®êi cña m×nh: ngêi Th¸i

sèng tËp trung thµnh çc b¶n lín, chñ yÕu ë çc thung lòng mµu mì vµ

ven çc s«ng suèi víi nghÒ trång lóa níc vµ dÖt v¶i thæ cÈm vµ ®¸nh ç

trªn çc s«ng suèi; ngêi M«ng c tró trªn çc ®Þa bµn cao h¬n rÊt giái

lµm ruéng bËc thang, lµm çc n¬ng trång lóa, trång ng«, trång çc c©y

thuèc, cã kü nghÖ rÌn n«ng cô vµ giái s¨n b¾t; ngêi Dao c tró ph©n t¸n,

thêng sèng trªn çc rÎo cao, chñ yÕu sèng b»ng çc n¬ng r·y du canh,

nhng hiÖn nay còng ®ang dÇn chuyÓn sang ®Þnh canh, ngêi Dao cã

kinh nghiÖm trång vên rõng ®Æc biÖt lµ çc loµi c©y ¨n qu¶ vµ c©y

®Æc s¶n nh quÕ... Ngêi Kinh ë ®©y chiÕm tû lÖ thÊp, hä ®Õn ®Þnh c

theo çc ch¬ng tr×nh khai hoang, x©y dùng kinh tÕ míi. Ngêi Kinh chñ

yÕu sèng däc theo çc tuyÕn ®êng giao th«ng, n¬i thuËn tiÖn cho viÖc

®i l¹i, bu«n b¸n.

Lai Ch©u lµ vïng ®Êt cßn lu gi÷ nhiÒu di tÝch kh¶o cæ häc quan

träng, ®¸nh dÊu nh÷ng mèc lín cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö, v¨n

hãa d©n téc (18 di tÝch, theo ViÖn Kh¶o cæ häc, 1998). §ã lµ çc di tÝch

®éng vËt hãa th¹ch, di tÝch kh¶o cæ thêi ®å ®¸ cò, ®¸ míi, ®ång thau -

s¾t sím, di tÝch kh¶o cæ häc lÞch sö vµ çch m¹ng. Do nhiÒu nguyªn

137


nh©n, çc di tÝch ®ã cha ®îc nghiªn cøu cã hÖ thèng. Theo kÕt qu¶

®iÒu tra, kh¶o s¸t cña ViÖn Kh¶o cæ häc (1998), trªn ®Þa bµn tØnh Lai

Ch©u cã nhiÒu di tÝch lÞch sö vµ v¨n hãa. Riªng t¹i TX. Lai Ch©u cã bia

Lª Lîi (®îc kh¾c vµo n¨m 1432) vµ ®îc Nhµ níc xÕp h¹ng b¶o vÖ. Ngoµi

ra cßn cã di tÝch ®Ìo V¨n Long (®îc x©y dùng tríc 1945) vµ di tÝch ®å

®· cò ®åi cao, ®Æc trng cho giai ®o¹n hËu kú ®¸ cò. Nh vËy, çc di tÝch

nµy kh«ng n»m vµo vïng lßng hå nªn kh«ng bÞ ¶nh hëng do viÖc x©y

dùng NMT§ Lai Ch©u.

2.4.1.2. Lao ®éng

Tæng sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng

TÌ lµ 22.193 ngêi, chiÕm 59% d©n sè (sè liÖu th¸ng 3/2006). Nh vËy, tØ

lÖ sè ngêi trong ®é tuæi lao ®éng trong lu vùc lµ lín, ph¶n ¸nh c¬ cÊu

d©n sè trÎ, vµ ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch, chiÕn lîc nh»m gi¶i

quyÕt vÊn ®Ò vÒ c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng.

Trong tæng 22.193 ngêi trong ®é tuæi lao ®éng trªn ®Þa bµn, ®·

cã 21.106 ngêi (chiÕm 95,1%) ®ang lµm viÖc trong çc ngµnh kinh tÕ

quèc d©n. Do cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ sè liÖu thèng kª tØ

träng çc ngµnh kinh tÕ, nhng th«ng qua sè liÖu ph©n bè lao ®éng cña

tõng ngµnh còng phÇn nµo ph¶n ¸nh ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ trªn

®Þa bµn (b¶ng 2.44).

B¶ng 2.44: Ph©n bè lao ®éng x· héi theo çc ngµnh nghÒ

Néi dung Mêng TÌ

1. D©n sè trong ®é tuæi lao ®éng 22.193

2. L§ lµm viÖc trong çc ngµnh KT: 21.106

- N«ng, l©m, thuû s¶n 20.320

- C«ng nghiÖp 189

- X©y dùng 405

- DÞch vô 192

(Nguån: Sè liÖu tõ Phßng Thèng kª HuyÖn Mêng TÌ,2006)

C¬ cÊu lao ®éng lµm viÖc trong lÜnh vùc n«ng, l©m vµ thuû s¶n

chiÕm tû lÖ rÊt cao (96,3%), nhng hiÖu qu¶ lao ®éng l¹i thÊp ®· cho

thÊy thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ khu vùc chñ yÕu mang tÝnh tù tóc, tù

138


cung, tù cÊp, víi kinh tÕ hé gia ®×nh gÇn nh khÐp kÝn trong çc c«ng

viÖc ®ång ¸ng, n¬ng r·y vµ trång rõng. Nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ cho

hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nh th¬ng m¹i, dÞch vô, x©y dùng vµ c«ng nghiÖp

chiÕm tØ lÖ lao ®éng thÊp, víi tæng céng chØ lµ 3,7%.

C¬ cÊu lao ®éng ph©n theo çc ngµnh nghÒ cã sù ph©n ho¸ râ

rÖt. Ngêi Th¸i chñ yÕu lµm lóa níc, trång trät, ch¨n nu«i; çc d©n téc Ýt

ngêi kh¸c chñ yÕu lµm n¬ng rÉy vµ nghÒ rõng; d©n téc kinh chiÕm

kho¶ng 5% d©n sè, chñ yÕu tham gia trong lÜnh vùc th¬ng m¹i, giao

th«ng vµ çc ngµnh nghÒ kh¸c nhng ho¹t ®éng tËp trung däc ®êng giao

th«ng vµ çc ®iÓm d©n c chÝnh.

HiÖn nay, ®éi ngò lao ®éng trªn ®Þa bµn hÇu nh vÉn cha ®îc

®µo t¹o qua çc trêng líp dËy nghÒ, çc kho¸ huÊn luyÖn, hay çc ch-

¬ng tr×nh ®µo t¹o cao h¬n. Do vËy, tr×nh ®é ngêi lao ®éng vÉn cßn

kh¸ thÊp nªn ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn hiÖu qu¶ lao ®éng. Theo nh÷ng

sè liÖu trªn cho thÊy sè lao ®éng trong vïng dù ¸n lµ kh¸ nhiÒu vµ chñ

yÕu lµ lao ®éng n«ng th«n miÒn nói nªn cã thÓ sö dông trong bè trÝ çc

c«ng viÖc ®¬n gi¶n trªn c«ng trêng.

2.4.2. Çc ho¹t ®éng kinh tÕ

Trªn b×nh diÖn ph¸t triÓn kinh tÕ chung cña toµn quèc, vïng Dù ¸n

lµ khu vùc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, víi çc ngµnh nghÒ chñ yÕu

trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp (trång trät, ch¨n nu«i) vµ l©m nghiÖp.

Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, vïng nghiªn cøu ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn

nhÊt ®Þnh trong viÖc khai th¸c kinh tÕ vïng cöa khÈu, song quy m« vµ

hiÖu qu¶ cña nã ®em l¹i vÉn cßn rÊt nhá.

HuyÖn Mêng TÌ hiÖn t¹i ®ang thuéc diÖn ®Æc biÖt khã kh¨n. Thu

nhËp GDP ®Çu ngêi cña huyÖn thuéc lo¹i thÊp so víi c¶ níc nãi chung,

vµ ngay c¶ so víi tØnh Lai Ch©u, §iÖn Biªn. Trong çc ngµnh nghÒ s¶n

xuÊt th× n«ng nghiÖp chiÕm tØ träng chÝnh, l©m nghiÖp ®øng thø

hai, vµ tiÕp ®Õn lµ giao th«ng vËn t¶i, th¬ng m¹i vµ dÞch vô. C«ng

nghiÖp chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp nhÑ, do t nh©n ®¶m tr¸ch vµ hiÖn nay

vÉn chiÕm tØ träng rÊt nhá trong c¬ cÊu nÒn kinh tÕ khu vùc. Çc ho¹t

®éng khai th¸c kho¸ng s¶n ®Òu ®ang ë møc ®é rÊt manh món, vµ

mang tÝnh tù ph¸t.

139


B¶ng 2.45: HiÖn tr¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ chÝnh

Mêng TÌ

N«n

g n

gh

iÖp

Lóa (tÊn) 13.803,57

Ng« (tÊn) 2.452

Khoai lang (tÊn) 2.555,5

S¾n (tÊn) 12.725,2

C©y c«ng nghiÖp hµng n¨m (ha) 383,29

Ch¨n nu«i (gia sóc, gia cÇm ) 130.587

Thuû s¶n (tÊn) 8,1

L©m

ng

hiÖ

p Trång rõng (ha) 129,8

Ch¨m sãc rõng (ha) -

Khoanh nu«i rõng (ha) 47.881.4

Gç trßn khai th¸c (m3) 525

C«n

g

ng

hiÖ

p Sè c¬ së s¶n xuÊt CN 237

Gi¸ trÞ s¶n xuÊt (gi¸ hiÖn hµnh, ®v

tr.®)

4.756,8

(Nguån: Phßng thèng kª huyÖn Mêng TÌ, 2006)

2.4.3. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt

2.4.3.1. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc hå chøa

B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ph¶n ¸nh ®îc quy luËt hiÖn tr¹ng vµ h×nh th¸i ph©n bè cña c¸c ®¬n vÞ sö dông ®Êt t¹i thêi ®iÓm n¨m 2005.

HÖ thèng ®Þnh lo¹i c¸c ®èi tîng ®îc phï hîp víi chØ tiªu ph©n h¹ng sö dông ®Êt, ®ång thêi ph¶n ¸nh møc ®é chi tiÕt cao nhÊt vÒ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt phï hîp víi chØ tiªu ®¸nh gi¸ vµ tû lÖ b¶n ®å 1/100.000.

T liÖu thµnh lËp b¶n ®å bao gåm ¶nh vÖ tinh LANDSAT th¸ng 10 n¨m 2003 vµ mét sè b¶n ®å phô trî cã liªn quan.

Sö dông ph¬ng ph¸p gi¶i ®o¸n ¶nh vÖ tinh b»ng m¾t kÕt hîp víi kh¶o s¸t thùc ®Þa vµo th¸ng 9/2004.

140


Dùa trªn çc t liÖu vµ ph¬ng ph¸p trªn x©y dùng ®îc chó gi¶i b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt bao gåm çc ®èi tîng chÝnh sau:

A. §Êt n«ng nghiÖp B.2. Rõng trång

1. §Êt trång lóa, mµu 6. Rõng trång

B. §Êt cã rõng C. §Êt thæ c

B.1. Rõng tù nhiªn 7. Khu d©n c

2. Rõng cã tr÷ lîng giµu D. §Êt cha sö dông

3. Rõng cã tr÷ lîng trung b×nh 8. §Êt ®åi nói cha sö dông cßn c©y bôi

4. Rõng cã tr÷ lîng nghÌo 9. §Êt ®åi nói cha sö dông cã cá

5. Rõng tre nøa, hçn giao tre nøa c©y l¸ réng E. §Êt kh¸c

10. Hå, s«ng, suèi

Tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn lu vùc dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u

(phÇn l·nh thæ ViÖt Nam) lµ 586.000 ha ®îc sö dông víi çc môc ®Ých

sau:

B¶ng 2.46: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc dù ¸n thuû ®iÖn Lai

Ch©u

Lo¹i ®ÊtDiÖn tÝch

(ha)% so víi tæng

diÖn tÝch

§Êt sö dông vµo n«ng nghiÖp

18.345 3,13

§Êt sö dông vµo l©m nghiÖp

193.325 32,99

§Êt khu d©n c 2.491 0,43

§Êt cha sö dông 370.339 63,2

S«ng 1.500 0,25

Tæng 586.000 100

A. §Êt n«ng nghiÖp

Lu vùc CTT§Lai Ch©u n»m trªn ®Þa h×nh ®åi nói thuéc ®ai ®Êt

thÊp, nói thÊp vµ nói trung b×nh víi c¬ cÊu canh t¸c mang nÆng ®Æc

141


trng cña miÒn nói T©y B¾c c¶ vÒ tËp qu¸n canh t¸c æn ®Þnh trªn çc

diÖn tÝch l©u ®êi lÉn çc h×nh thøc canh t¸c t¹m thêi.

DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp trong lu vùc CTT§18.345ha chiÕm

3,13% tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn. Chñ yÕu lµ ®Êt trång c©y hµng

n¨m bao gåm çc lo¹i ®Êt trång lóa, mµu, lóa n¬ng, ng«, s¾n, l¹c, ®Ëu

t¬ng, khoai çc lo¹i, võng. Trong ®ã lóa n¬ng, ng«, s¾n chiÕm diÖn

tÝch nhiÒu nhÊt sau ®ã míi ®Õn diÖn tÝch lóa, mµu. Çc lo¹i c©y n«ng

nghiÖp ®îc trång chñ yÕu trªn çc sên ®åi, ®Êt dèc. Ngêi d©n ë ®©y

canh t¸c theo kiÓu lu©n canh thêng kÐo dµi tõ 3 ®Õn 15 n¨m, mçi lo¹i

®Êt chØ trång mét vµi gièng lóa nhÊt ®Þnh, sau mét thêi gian trång

ng«, lóa ®Êt trë nªn b¹c mµu cho n¨ng suÊt thÊp nªn ngêi d©n thêng

trång1 vô s¾n ®Ó kho¶ng 2 n¨m sau th× ®Êt l¹i phôc håi, khi ®ã cÊy

lóa, ng« th× l¹i cho n¨ng suÊt cao. ViÖc trång xen canh còng ®îc chó

träng, ngêi d©n ë khu vùc nµy thêng trång xen trªn n¬ng lóa çc lo¹i

rau c¶i, da chuét, bÝ ng«... c©y xen canh còng ®Òu sö dông çc gièng

c©y b¶n ®Þa ®· lùa chän tõ l©u ®êi.

1. §Êt trång lóa, mµu

DiÖn tÝch ®Êt trång lóa, mµu tËp trung chÝnh ë n¬i ®Êt b»ng däc

çc s«ng suèi, çc sên nói Ýt dèc vµ thung lòng gi÷a nói. Theo sè liÖu

kiÓm kª ®Êt n¨m 2005 cña huyÖn Mêng TÌ th× çc x· Mêng M«

(135,75ha), Tµ Tæng (105,2ha), Mêng TÌ (264,6ha), Ka L¨ng (115,31ha),

Thu Lòm (103,38ha), Bum Na (237,95ha) cã diÖn tÝch ®Êt lóa mµu lín

nhÊt. Çc x· cã diÖn tÝch ®Êt n¬ng rÉy nhiÒu nh©t lµ Bum Tê (600ha),

Tµ Tæng (724ha), Pa ñ (615ha), Bum Na (608ha). DiÖn tÝch ®Êt n¬ng

rÉy chiÕm nhiÒu nhÊt trong diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp thuéc lu vùc

thñy ®iÖn Lai Ch©u ®iÒu nµy phï hîp víi tû lÖ ®Êt n«ng nghiÖp cña vïng

nói T©y B¾c vµ ph¶n ¸nh ®îc thùc tr¹ng canh t¸c cña khu vùc.

B. §Êt l©m nghiÖp

Mét diÖn tÝch kh¸ quan träng lµ ®Êt l©m nghiÖp (®Êt cã rõng) víi

diÖn tÝch 193325 ha chiÕm 32,99 % tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn.

Trong ®ã cã rõng giµu, rõng trung b×nh, nghÌo, rõng hçn giao tre nøa

c©y gç l¸ réng, rõng trång.

2. Rõng cã tr÷ lîng giµu

142


§Æc ®iÓm cña rõng giµu lµ rõng nguyªn sinh Ýt bÞ t¸c ®éng hoÆc

lµ rõng thø sinh nhng ®· qua thêi kú phôc håi l©u dµi kh«ng bÞ t¸c

®éng, tËp ®oµn c©y th©n gç ph¸t triÓn tèt, nhiÒu c©y gç tèt, cã tr÷ l-

îng b×nh qu©n kho¶ng 150-180m3gç/ha, ®é tµn che 0,5—0,6% trë lªn,

nhiÒu c©y gç lín. Rõng giµu rÊt cã gi¸ trÞ trong viÖc phßng hé ®Çu

nguån, chèng xãi mßn ®Êt b¶o vÖ m«i trêng cao. Trong lu vùc diÖn

tÝch cña lo¹i rõng nµy 57835 ha chiÕm 29,91% so víi diÖn tÝch ®Êt

l©m nghiÖp toµn lu vùc. Ph©n bè chñ yÕu ë ®ai cao tõ 1600m trë lªn

nh Mêng NhÐ, Chung Ch¶i, Thu Lòm, Pa ó, Mï C¶, Ka L¨ng.

3. Rõng cã tr÷ lîng trung b×nh

Rõng trung b×nh ph©n bè ë Pa Vª Sö, Ka L¨ng, Chung Ch¶i, Mêng

Toong, Kan H«, Chµ Cang. Lo¹i rõng nµy c©y gç lín kh«ng nhiÒu phÇn lín

lµ c¸c c©y gç nhá h¬n ë rõng giµu, Ýt tÇng t¸n, tr÷ lîng kho¶ng 90-

125m3gç/ha, tæ thµnh loµi c©y cßn t¬ng ®èi ®a d¹ng, kh¶ n¨ng t¸i

sinh tù nhiªn cßn tèt. Rõng trung b×nh cã diÖn tÝch 56051ha, chiÕm

28,99 % so víi diÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp.

4. Rõng cã tr÷ lîng nghÌo

Rõng nghÌo lµ nh÷ng diÖn tÝch rõng ®· bÞ t¸c ®éng m¹nh, khai

th¸c chän kh¸ m¹nh kh«ng ch¨m sãc vµ mét phÇn cßn do nh÷ng yÕu tè

tù nhiªn kh¾c nghiÖt g©y ra khã kh¨n cho rõng phôc håi. Trong lu vùc

cña CTT§lo¹i rõng nµy ®· bÞ con ngêi t¸c ®éng m¹nh ®ang phôc håi sau

khai th¸c kiÖt vµ phôc håi sau n¬ng rÉy. Lo¹i rõng nµy cã ®êng kÝnh

b×nh qu©n kho¶ng 17-20cm, chiÒu cao b×nh qu©n tõ 12-14m, c©y gç

nhá, Ýt, phÈm chÊt xÊu, tr÷ lîng kho¶ng 50-70m3gç/ha. Ph©n bè ë

nhiÒu n¬i trong lu vùc, diÖn tÝch 60621ha, chiÕm 31,36 % diÖn tÝch

®Êt l©m nghiÖp trong lu vùc.

5. Rõng tre nøa hçn giao

Rõng tre nøa hçn giao c©y l¸ réng ®îc h×nh thµnh do t¸c ®éng

liªn tôc cña con ngêi vµo rõng c©y gç. Tre nøa ph¸t triÓn rÊt nhanh nªn

sau khi rõng bÞ khai th¸c hoÆc bÞ ®èt ch¸y mét thêi gian sau tõ th©n

ngÇm l¹i mäc lªn thµnh c©y non. Ph©n bè chñ yÕu däc theo c¸c thung

lòng s«ng suèi Èm nh ë Mï C¶, Chung Ch¶i, Mêng TÌ, Mêng NhÐ, nhiÒu

khi tËp trung thµnh nh÷ng kho¶ng rõng cã diÖn tÝch t¬ng ®èi lín. DiÖn

tÝch rõng tre nøa hçn giao lµ 18206ha chiÕm 9,41 % so víi diÖn tÝch

®Êt l©m nghiÖp toµn lu vùc.

143


6. Rõng trång

DiÖn tÝch rõng trång 612 ha, chiÕm 0,31 % diÖn tÝch ®Êt l©m

nghiÖp trong lu vùc. Çc loµi c©y l©m nghiÖp trång chñ yÕu lµ keo l¸

trµm, b¹ch ®µn, vÇu, luång...®îc trång ë Chµ Na, Bum Të, Mêng M«,

Bum Na, Mêng TÌ.

C. §Êt khu d©n c

7. Khu d©n c

§Êt khu d©n c gåm cã ®Êt thæ c + thæ canh cã diÖn tÝch 2491

ha, chiÕm 0,43% so víi tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn lu vùc. TËp

trung chñ yÕu ë trung t©m çc huyÖn, x·... Trªn nh÷ng diÖn tÝch nµy

môc ®Ých sö dông chñ yÕu lµ ®Êt ë vµ ®Êt vên trång çc loµi c©y ¨n

qu¶, c©y l©u n¨m vµ hoa mµu. ë khu vùc nµy cha cã nh÷ng vên c©y

¨n qu¶ tËp trung, chñ yÕu vÉn lµ çc diÖn tÝch trång r¶i r¸c, ph©n t¸n.

D. §Êt cha sö dông

Ngoµi 3 lo¹i ®Êt hiÖn ®· ®îc sö dông vµo çc môc ®Ých: n«ng

nghiÖp, l©m nghiÖp, ®Êt khu d©n c nãi trªn, lu vùc cßn mét diÖn tÝch

®¸ng kÓ cha sö dông bao gåm:

Tæng diÖn tÝch ®Êt cha sö dông lµ 370339 ha, chiÕm 63,2% diÖn

tÝch ®Êt tù nhiªn toµn lu vùc. C©y bôi vµ cá chiÕm diÖn tÝch lín nhÊt

vµ ph©n bè kh¾p mäi n¬i tõ vïng nói cao ®Õn çc thung lòng díi thÊp.

§©y lµ ®èi tîng lµm n¬ng rÉy vµ n¹n löa rõng thêng x¶y ra hµng n¨m ®·

¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn kh¶ n¨ng phôc håi cña chóng.

8. §Êt cha sö dông cã c©y bôi

Ph©n bè nhiÒu ë Ka L¨ng, Kan Hå, Mêng Toong, Mêng Lay, Pa VÖ

Sö... nh÷ng n¬i nµy rõng ®· bÞ khai th¸c kiÖt cha phôc håi chØ cßn l¹i

c©y bôi kh«ng cßn c©y gç, nh÷ng c©y bÖnh tËt kh¸c, kh«ng cã gi¸ trÞ

kinh tÕ víi chiÒu cao tõ 2-8m. DiÖn tÝch 180217 ha chiÕm 49% diÖn

tÝch ®Êt cha sö dông.

9. §Êt cha sö dông cã cá

DiÖn tÝch ®Êt trèng träc cã cá xuÊt hiÖn sau nh÷ng cuéc ®èt ph¸

rõng, khai hoang, bá ho¸ ®Êt ®ai. Trong lu vùc c«ng tr×nh ®Êt cha sö

dông cã cá ph©n bè ë Pa ñ, NËm Khao, Bun Na, Tµ Tæng, Chµ Na, M-

êng Toong vµ mét vµi n¬i kh¸c trong lu vùc cña c«ng tr×nh. DiÖn tÝch

187.725 ha chiÕm 51% diÖn tÝch ®Êt cha sö dông.

144


E. §Êt kh¸c

10. Hå, s«ng, suèi

DiÖn tÝch 1500 ha chiÕm 0,25% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn lu vùc

c«ng tr×nh thuû ®iÖn.

2.4.3.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn Mêng TÌ

CTT§ Lai Ch©u dù kiÕn x©y dùng trªn s«ng §µ, tuyÕn NËm Nhïn

thuéc x· NËm H»ng, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u. Mêng TÌ lµ huyÖn

miÒn nói tËn cïng phÝa T©y B¾c cña ViÖt Nam, cã diÖn tÝch tù nhiªn

lµ 366.875ha, chiÕm 40,44% diÖn tÝch toµn tØnh Lai Ch©u. PhÝa b¾c

gi¸p tØnh V©n Nam, Trung Quèc, phÝa nam vµ phÝa t©y gi¸p huyÖn

Mêng Lay vµ Mêng NhÐ, tØnh §iÖn Biªn, phÝa t©y gi¸p huyÖn S×n Hå.

Sè liÖu b¶ng 2.47 cho thÊy: ®Êt s¶n xuÊt n«ng nghiÖp chØ chiÕm

2,75% diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn, ®Êt l©m nghiÖp chiÕm kho¶ng 45%

diÖn tÝch tù nhiªn, ®Êt cha sö dông chiÕm kho¶ng 51%. Nh vËy, ë

huyÖn Mêng TÌ, chñ yÕu lµ ®Êt cã rõng vµ ®Êt cha sö dông. Khi x©y

dùng hå chøa CTT§ Lai Ch©u, ®Êt s¶n xuÊt cña ngêi d©n bÞ mÊt lµ

kh«ng ®¸ng kÓ.

B¶ng 2.47: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn Mêng TÌ

TT

§èi tîng sö dông ®Êt

DiÖn tÝch (ha)

TT

§èi tîng sö dông ®Êt

DiÖn tÝch (ha)

DiÖn tÝch tù nhiªn 366.875,28

I §Êt n«ng nghiÖp 174.524,76

1.2

§Êt ë t¹i thµnh thÞ

18,49

1 §Êt SXNN 9.432,16 2 §Êt chuyªn dïng 810,68

1.1

§Êt trång c©y HN 9.264,74 2.1

Trô së CQHCSN 24,88

1.2

§Êt trång c©y LN 167,42 2.2

§Êt ANQP 30,17

2 §Êt l©m nghiÖp 165.055,92

2.3

SXKD phi NN 8,69

2.1

§Êt rõng s¶n xuÊt 27.292,06 2.4

Môc ®Ých CC 746,94

145


2.2

§Êt rõng phßng hé 110.332,16

3 NghÜa trang 67,29

2.3

§Êt rõng ®Æc dông

27.431,70 4 MÆt níc CD 2.385,07

3 MÆt níc NTTS 36,50 III §Êt cha sö dông 188.802,49

4 §Êt NN kh¸c 0,18 1 §Êt b»ng 134,35

II §Êt phi n«ng nghiÖp

3.548,03 2 §Êt ®åi nói 188.668,14

1 §Êt ë 284,99 3 Nói ®¸ ®åi träc -

1.1

§Êt ë t¹i n«ng th«n 266,50

(Nguån: B¸o ço kiÓm kª ®Êt ®ai huyÖn Mêng TÌ ®Õn ngµy 1/1/2005)

2.4.4. C¬ së h¹ tÇng

2.4.4.1. HÖ thèng ®êng giao th«ng

HuyÖn Mêng Lay, ®Æc biÖt lµ khu vùc thÞ trÊn lµ ®Çu mèi giao

th«ng quan träng cña vïng dù ¸n. Tõ ®©y cã çc con ®êng giao th«ng

chÝnh nèi víi çc tØnh vµ khu vùc kh¸c, còng nh nèi víi hÖ thèng giao

th«ng néi vïng. HÖ thèng ®êng giao th«ng liªn tØnh ®· ®îc ®Çu t,

n©ng cÊp nªn cã chÊt lîng kh¸ tèt, víi tæng chiÒu dµi gÇn 100 km. HÖ

thèng giao th«ng tØnh lé, tèt nhÊt lµ ®êng quèc lé 127 nèi Mêng Lay víi

thÞ trÊn Mêng TÌ (dµi kho¶ng 76 km), vµ 42,5 km trªn cung ®êng nèi M-

êng Lay ®Õn TuÇn Gi¸o. HÖ thèng ®êng « t« ®¾p ®Êt 4 m tíi çc x·

huyÖn kh¸c cã tæng chiÒu dµi gÇn 200 km vÉn ®ang ë møc ®é chÊt l-

îng kÐm, vµ thêng xuyªn bÞ h h¹i do thiªn tai (nguån: Atlat ®iÖn tö ViÖt

Nam, Bé Khoa häc C«ng nghÖ M«i trêng, 2000).

HiÖn t¹i, huyÖn Mêng TÌ lµ cã ®êng « t« tíi 9/14 UBND x·. Con sè

nµy ®· phÇn nµo ph¶n ¸nh thùc tr¹ng khã kh¨n trong giao th«ng ë çc

huyÖn. MÆt kh¸c, t×nh tr¹ng giao th«ng thêng xuyªn bÞ ¸ch nghÏn, nhÊt

lµ vµo mïa ma do chÊt lîng ®êng kÐm, thêng xuyªn bÞ s¹t lë còng lµ vÊn

®Ò kh¸ næi cém trong lÜnh vùc giao th«ng cña khu vùc.

2.4.4.2. HÖ thèng ®iÖn vµ níc sinh ho¹t

HiÖn tr¹ng hÖ thèng ®iÖn, níc cña huyÖn Mêng TÌ thuéc vïng dù

¸n ®ang ë t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn.

146


§Æc trng c¬ b¶n cña çc x· miÒn nói vïng s©u vïng xa vµ çc x·

cña huyÖn Mêng TÌ nãi chung lµ sö dông hÖ thèng níc tù ch¶y ®îc thu

gom níc tõ çc khe, suèi, m¹ch lé tù nhiªn, b»ng çc h×nh thøc x©y bÓ,

®¾p ®Ëp vv...

Theo sè liÖu thèng kª cña Phßng N«ng nghiÖp ®Þa chÝnh - huyÖn

Mêng TÌ: hiÖn nay sè ngêi sö dông nguån níc tõ çc c«ng tr×nh cÊp níc

cña huyÖn lµ 25360 ngêi trong 14 x· vµ thÞ trÊn huyÖn, víi tæng sè bÓ

chøa lµ 330 çi vµ 15 giÕng ®µo. HiÖn tr¹ng sö dông nguån níc tõ çc

c«ng tr×nh cÊp níc ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng 2.48.

B¶ng 2.48: Tæng hîp çc c«ng tr×nh cÊp níc huyÖn Mêng TÌ

TT§Þa danh - Tªn

c«ng tr×nh

Sè ngêidïng

N¨m XD

Lo¹i h×nh cÊp nícvµ sè lîng

Ghi chó§Ëp BÓ chøa

I X· Mêng TÌ12345678

NSH - B¶n Mêng TÌNSH - B¶n gi¼ngNSH - B¶n NËm h¼nNSH - B¶n BãNSH - B¶n §on l¹tNSH - B¶n NËm cñmNSH - B¶n P¾c maNSH - B¶n P¾c ma

52455562222088

913423178

2001

2003200320032001

§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp

Mã níc§Ëp§Ëp

77

10436

104

Dù ícDù íc

II X· Ka l¨ng9

101112

NSH - Lß maNSH - NËm l»nNSH - Nhï teNSH - Tô n¹

226291128149

1996199920021999

§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp

2442

Dù íc

III X· Thu lòm131415

NSH - UmaNSH - Coßng khµNSH - Pa th¾ng

189199209

200120031998

§Ëp§Ëp§Ëp

223 Dù íc

IV X· Mï c¶16171819202121

NSH - Xi nÕNSH - Ma kýNSH - Gß cøNSH - Ph×n khßNSH - Mï c¶NSH - Cõ x¸NSH - Tã khß

346267468246241100143

2003200020032003200020022002

§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp§Ëp

5244424

V X· NËm khao2223

NSH - NËm khaoNSH - NËm pôc

218105

19931995

§Ëp§Ëp

22

Dù ícDù íc

147


2425

NSH - Huæi t¸tNSH - NËm ph×n

234256

19962002

§Ëp§Ëp

34

Dù ícN©ng cÊp

VI Bum të262728293031

NSH - NËm x¶NSH - Huæi hanNSH - Pa thoãngNSH - Chµ d×NSH - T¶ ph×nNSH - Ph×n khß

278275119220189445

199420002003200220032003


442446

VII Bum na323334353637

NSH - Bum naNSH - Nµ hõNSH - Nµ phÇyNSH - Vµng sanNSH - NËm xÎNSH - Huæi cuæng

1054880295523258215

200319992001

20032003


1079544

Dù íc

VIII X· Hua bum38394041

NSH - Pa muNSH - Chang chµ p¸NSH - NËm nghÑNSH - Pa cheo

139528136214

2004

20032003


3644

IX X· Pa vÖ sñ42434445

NSH - PhÝ chi ANSH - P¸ cñmNSH - PhÝ chi BNSH - Hoang thÌn

166119287157

2002200119962002

§Ëp §Ëp

§Ëp

3233

N©ng cÊp

X X· Pa ñ4647

NSH - Th¨m paNSH - Chµ kÕ

289142 2003

§Ëp§Ëp

44

XI X· Kan hå484950515253

NSH - NËm hµNSH - Seo haiNSH - NËm thóNSH - NËm lä ANSH - NËm lä BNSH - P« lÕch

1962261979574

136

200320022002200220022002


644343

XII X· Mêng m«5455565758596061

NSH - Mêng m«NSH - B¶n cangNSH - B¶n h¸iNSH - P¸ m«NSH - Gi¼ngNSH - Huæi sãNSH - Huæi m¾nNSH - H¸t mÐ

154315496

135267279575231

2.0032.0032003 2.00

3

200320022002


Má níc§Ëp§Ëp

5444

444

XIII X· NËm Hµng 6263

NSH - NËm Hµng NSH - NËm gißn

427125

20012001

§Ëp§Ëp

99

148


6465

NSH - NËm tyNSH - NËm manh

1961120

20012002

§Ëp§Ëp

75

XIV X· Tµ tæng6667686970

NSH - B¶n Tµ tængNSH - B¶n Giang ly chaNSH - B¶n NËm dÝnhNSH - B¶n NËm v×NSH - B¶n A mÐ

970320312284123

19942004 200320022004


23433

XV ThÞ trÊn7172

Côm sè 1Côm sè 2

13641396

19901996

§Ëp§Ëp

Tæng céng 25360 303

(Nguån: Phßng N«ng nghiÖp ®Þa chÝnh huyÖn Mêng TÌ, 2006)

Khi CTT§ ®i vµo ho¹t ®éng, çc vïng bÞ ngËp sÏ ph¶i di chuyÓn ®i

n¬i kh¸c, vÊn ®Ò níc sinh ho¹t trong t¬ng lai cña çc hé di d©n sÏ gÆp

nhiÒu khã kh¨n.

§iÖn sö dông trong d©n chñ yÕu lµ thuû ®iÖn nhá do d©n tù khai

th¸c ®Ó phôc vô cho nhu cÇu th¾p s¸ng cña gia ®×nh. HÖ thèng ®iÖn líi

quèc gia míi chØ phñ 2/14 x·, phêng cña huyÖn Mêng TÌ vµ viÖc sö dông

còng chØ tËp trung nhÊt t¹i thÞ trÊn Mêng TÌ. Víi hiÖn tr¹ng nµy, th× khi

CTT§ Lai Ch©u ®i vµo sö dông sÏ gãp phÇn gi¶m bít khã kh¨n vÒ ®iÖn

cho ®ång bµo, vµ kÝch thÝch ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi trong vïng.

2.4.5. §êi sèng céng ®ång

2.4.5.1. Thu nhËp

Thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cña huyÖn Mêng TÌ thÊp vµ cã

sù chªnh lÖch lín gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. §êi sèng ngêi d©n cßn

nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ khu vùc n«ng th«n. Theo thèng kª n¨m

2007, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi ®¹t 3,1 triÖu ®ång, b×nh

qu©n l¬ng thùc ®Çu ngêi ®¹t 379 kg/ngêi.

Do møc thu nhËp qu¸ thÊp cña 95,5% d©n c sèng ë vïng n«ng

th«n, nªn tØ lÖ hé nghÌo ®ãi trong huyÖn kh¸ cao, chiÕm 50,71% vµo

n¨m 2007.

2.4.5.2. Gi¸o dôc

Tuy lµ nh÷ng huyÖn miÒn nói cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n thiÕu

thèn, nhng c¬ së vËt chÊt dµnh cho gi¸o dôc vÉn ®îc çc cÊp, çc

149


ngµnh, chÝnh quyÒn vµ nh©n d©n quan t©m ®Çu t. Sè liÖu thèng kª ë

b¶ng 2.49 lµ hiÖn tr¹ng vÒ ngµnh gi¸o dôc trªn ®Þa bµn.

B¶ng 2.49: HiÖn tr¹ng gi¸o dôc huyÖn Mêng TÌ

(Nguån: Sè liÖu tõ phßng thèng kª huyÖn Mêng TÌ, 2006)

Cho ®Õn thêi ®iÓm n¨m 2006, toµn bé c¸c x· phêng ®Òu ®· cã

trêng tiÓu häc vµ tuy häc sinh ®i häc kh«ng ®óng ®é tuæi qui ®Þnh

nhng ë tÊt c¶ x·, phêng cña huyÖn ®Òu ®· ®îc phæ cËp tiÓu häc lµ

mét sù cè g¾ng lín cña nh©n d©n vµ chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng.

§éi ngò gi¸o viªn hiÖn nay cßn thiÕu vÒ sè lîng vµ tr×nh ®é

chuyªn m«n cha ®ñ. Sè gi¸o viªn d¹y trêng trung häc phæ th«ng chØ cã

30 ngêi.

HiÖn nay, trong vïng vÉn cha cã c¸c c¬ së, trêng líp ®µo t¹o ngµnh

nghÒ hoÆc nh÷ng bËc häc cao h¬n, vµ ®ã còng lµ mét trong nh÷ng h¹n

chÕ ®Ó ngêi d©n tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i, nh»m tõng bíc

n©ng cao tri thøc vµ møc sèng chung cña céng ®ång.

2.4.5.3. Y tÕ

1. HiÖn tr¹ng c¬ së h¹ tÇng, nh©n lùc ngµnh y tÕ

150

§V tÝnh Mêng TÌSè trêng TrêngTrêng mÇm nonTrêng tiÓu häc Trêng THCS cÊp 2 Trêng THPT Trêng d©n téc néi tró

1914

611

Sè häc sinh Häc sinh

584

- MÇm non- TiÓu häc - THCS

2.4236.557

2.358415

- THPT

Sè gi¸o viªn Ngêi- MÇm non- TiÓu häc- THCS- THPT

227715220

30Tû lÖ ngêi biÕt ®äc, biÕt viÕt

% 95


VÒ h¹ tÇng y tÕ, tÊt c¶ x· phêng ë huyÖn Mêng TÌ cã tr¹m y tÕ vµ

çn bé y tÕ, tæng sè 16 c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh, 108 çn bé lµm viÖc

trong ngµnh y vµ chØ cã 2 çn bé ngµnh dîc.

HuyÖn Mêng TÌ cã sù ®Çu t lín h¬n vÒ c¬ së vËt chÊt còng nh con

ngêi trong ngµnh y tÕ. Tuy nhiªn ®iÒu kiÖn lµm viÖc cßn thiÕu thèn,

viÖc phßng, ch÷a bÖnh cho ngêi d©n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n vÒ c¶

chuyªn m«n vµ vËt chÊt (B¶ng 2.50).

B¶ng 2.50: HiÖn tr¹ng y tÕ huyÖn Mêng TÌ

§¬n vÞ tÝnh

Mêng TÌ

C¬ së kh¸m ch÷a bÖnh, trong ®ã: C¬ së 17- BÖnh viÖn - Phßng kh¸m khu vùc, viÖn ®iÒu dìng

1 1

- Tr¹m y tÕ x·, phêng, c¬ quan, xÝ nghiÖp 15Giêng bÖnh, trong ®ã: Giêng 150- BÖnh viÖn, phßng kh¸m khu vùc 100- Tr¹m y tÕ x·, phêng, c¬ quan, xÝ nghiÖp 50Çn bé ngµnh y - B¸c sÜ vµ tr×nh ®é cao h¬n - Y sÜ - Y t¸

Ngêi 1087

91122

(Nguån: Sè liÖu tõ phßng thèng kª huyÖn Mêng TÌ, 2006)

Mét khã kh¨n n÷a mµ ngµnh y tÕ cña huyÖn, nhÊt lµ t¹i ®Þa bµn

lu vùc hå Lai Ch©u ®ang ph¶i ®èi mÆt ®ã lµ viÖc ®i l¹i khã kh¨n, ®-

êng x¸ xÊu vµ thËm chÝ kh«ng ®i ®îc ®· lµm c¶n trë rÊt nhiÒu ®Õn

c«ng t¸c ch÷a trÞ cho ngêi bÖnh ®Æc biÖt lµ çc bÖnh nÆng cÇn

chuyÓn lªn tuyÕn trªn.

2. HiÖn tr¹ng dÞch bÖnh, vÖ sinh dÞch tÔ

Trong khu vùc, bÖnh sèt rÐt cã nhiÒu æ bÖnh vµ cã nguy c¬ bïng

ph¸t thµnh dÞch. Ngoµi ra, theo thèng kª n¨m 2007, ë Mêng TÌ tû lÖ ngêi

bÞ bÖnh sèt rÐt lµ 1,35%, lao lµ 26 ngêi, bÖnh bíu cæ lµ 0,034%. Ngoµi

ra, bÖnh ®au m¾t hét còng lµ mét bÖnh kh¸ phæ biÕn trong vïng do

nguån níc sö dông kh«ng ®îc s¹ch.

HiÖn tr¹ng vÖ sinh dÞch tÔ cha ®îc chó träng ®óng møc. Ngo¹i trõ

mét bé phËn çc hé d©n ë nh÷ng vïng trung t©m trong khu vùc thÞ

151


trÊn Mêng TÌ, cßn l¹i phÇn lín çc hé d©n ®Òu cha cã nhµ vÖ sinh. HiÖn

t¹i còng míi chØ cã trªn 50% sè b¶n ®îc sö dông níc tõ çc c«ng tr×nh

®Çu t.

2.4.5.4. V¨n ho¸ th«ng tin

Th«ng tin ®îc chuyÓn ®Õn víi ngêi d©n trong vïng chñ yÕu th«ng

qua çc ph¬ng tiÖn truyÒn thanh, vµ mét phÇn th«ng qua truyÒn h×nh,

s¸ch b¸o. VÒ truyÒn h×nh, huyÖn Mêng TÌ chØ cã 2/14 x· phêng. VÒ

truyÒn thanh, tÊt c¶ phêng, x· ë huyÖn Mêng TÌ ®· ®îc phñ sãng.

Nh÷ng ho¹t ®éng v¨n ho¸ thÓ thao trong khu vùc vÉn ®îc tæ chøc

®Òu ®Æn theo truyÒn thèng cña nh©n d©n ®Þa ph¬ng, vµ thØnh

tho¶ng lµ çc ch¬ng tr×nh tuyªn truyÒn cæ ®éng. Song ngo¹i trõ lÔ héi

theo truyÒn thèng cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng, th× nh÷ng ho¹t ®éng

kh¸c ®Òu ®îc tæ chøc víi quy m« nhá, Ýt l«i cuèn ®îc sù tham gia

®«ng ®¶o cña céng ®ång çc d©n téc.

Çc di s¶n v¨n ho¸ trong khu vùc cho ®Õn nay ®· ®îc c«ng nhËn

míi chØ cã Bia Lª Lîi n»m ë h¹ lu ®Ëp. Ngoµi ra ngêi d©n b¶n ®Þa cßn

cã nh÷ng d¹ng di s¶n v¨n ho¸ vËt thÓ (kiÕn tróc nhµ, ®Æc thï n¬i c

tró...), phi vËt thÓ (çc ho¹t ®éng, lÔ nghi v¨n ho¸ truyÒn thèng).

152


Ch¬ng 3: ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng

3.1. Nguån g©y t¸c ®éng

3.1.1. Nguån g©y t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i

3.1.1.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng

Qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh, kÐo dµi tõ n¨m 2009 ®Õn 2014

trªn mét diÖn tÝch réng 165,9 ha. Trong giai ®o¹n nµy çc ho¹t ®éng

cã ph¸t sinh chÊt th¶i t¸c ®éng lín ®Õn m«i trêng, ®ã lµ:

Ho¹t ®éng x©y dùng c«ng tr×nh diÔn ra trªn diÖn tÝch 138,4 ha

®îc bè trÝ däc theo 2 bê s«ng §µ (x©y dùng çc c«ng tr×nh c¬ së h¹

tÇng phô trî, tiÕp nhËn vËt liÖu x©y dùng, khai th¸c nguyªn liÖu, vËn

chuyÓn vËt liÖu x©y dùng m¸y mãc, çc ho¹t ®éng ®µo, san ñi, ®æ

®Êt ®¸...), bao gåm:

- San ñi t¹o mÆt b»ng cho çc c¬ së phô trî, c«ng tr×nh c«ng céng,

nhµ ë: 165,9 ha.

- §µo ®Êt, ®¸: 8.652 x 103 m3;

- Khai th¸c vËt liÖu x©y dùng t¹i ®Þa ph¬ng gåm: 0,3 tr.m3 ®Êt

®¾p; 1.3x106 m3 çt cho bª t«ng; 3.1 x106 m3 ®¸ d¨m cho bª t«ng vµ

®¾p ®¸ läc.

- VËn chuyÓn vËt liÖu x©y dùng, vËt t, thiÕt bÞ ngoµi c«ng trêng víi

tæng khèi lîng 9,089 triÖu tÊn;

- X©y dùng ®êng giao th«ng trong c«ng trêng: 44,84 km;

- Çc b·i chøa chÊt th¶i x©y dùng: gåm 3 b·i th¶i, 2 b·i ë tríc

®Ëp, 1 b·i sau ®Ëp víi tæng diÖn tÝch 26,27 ha, ë çc ®é cao: ®Õn

260 m vµ 300 m

ChÊt th¶i ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh x©y dùng vµ chÊt th¶i sinh ho¹t,

bao gåm:

- ChÊt th¶i r¾n x©y dùng: chñ yÕu lµ ®Êt ®¸, kh«ng cã çc chÊt

th¶i r¾n nguy h¹i.

- ChÊt th¶i c«ng nghiÖp: chñ yÕu lµ çc lo¹i dÇu mì do vËn hµnh

m¸y mãc, tõ çc ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn, b¶o dìng söa ch÷a xe, m¸y,

çc thiÕt bÞ kh¸c...

153


- ChÊt th¶i sinh ho¹t tõ c«ng nh©n x©y dùng: r¸c th¶i sinh ho¹t:

kho¶ng 7,98 tÊn/ngµy, níc th¶i sinh ho¹t kho¶ng: 1.360 m3/ngµy (trong

®ã: BOD5: 588kg/ngµy; COD: 246kg/ngµy;SS: 424kg/ngµy)

3.1.1.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh

- R¸c th¶i sinh ho¹t: Sau khi CTT§ Lai Ch©u ®i vµo ho¹t ®éng, phÇn lín c«ng nh©n x©y dùng sÏ rót khái c«ng trêng, nhng søc hót cña mét trung t©m míi nªn dù b¸o d©n c trong khu vùc nhµ m¸y sÏ t¨ng m¹nh (kh«ng chØ c«ng nh©n lµm viÖc trong nhµ m¸y mµ cßn c¶ mét l-îng lín d©n c tham gia hÖ thèng dÞch vô vµ nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c mµ dù ¸n sÏ ®em l¹i). Sù gia t¨ng d©n c nhanh trong vïng sÏ g©y nªn nh÷ng ¸p lùc míi vÒ r¸c th¶i sinh ho¹t.

- ChÊt th¶i trong qu¸ tr×nh vËn hµnh nhµ m¸y: Tuy nhµ m¸y thuû ®iÖn hÇu nh kh«ng cã chÊt th¶i, song trªn thùc tÕ ®Ó vËn hµnh khèi l-îng lín hÖ thèng m¸y mãc c¬ khÝ th× cÇn sö dông mét khèi lîng lín dÇu mì. §iÒu nµy lu«n tiÒm Èn nh÷ng nguy c¬ rß rØ vµ th¶i ra m«i trêng bªn ngoµi mét lîngdÇu nµo ®ã. Tuy vËy, chÊt th¶i tõ nguån t¸c ®éng g©y nµy cã thÓ sÏ ®îc h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a nÕu tu©n thñ chÆt chÏ çc quy tr×nh vËn hµnh, duy tu söa ch÷a m¸y mãc.

3.1.2. Nguån g©y t¸c ®éng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i

3.1.2.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng

- Khèi níc lßng hå dÇn ®îc tÝch dÇn vµ sù xuÊt hiÖn çc vïng sinh

th¸i ®Êt bÞ ngËp, b¸n ngËp thay thÕ cho vïng sinh th¸i ®åi nói tríc

®©y, cïng víi nh÷ng thay ®æi vÒ tiÓu khÝ hËu sÏ g©y chuçi ph¶n øng

d©y chuyÒn trong hÖ sinh th¸i còng nh nÒn ®Þa chÊt, ®Þa lý trong

khu vùc;

- §µo ®¾p ®Êt ®¸, san ñi mÆt b»ng cho çc c«ng tr×nh phô trî

vµ møc ®é g©y biÕn ®æi tù nhiªn cña nã (mÊt líp phñ thùc vËt, thay

®æi çc sinh c¶nh tù nhiªn, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh phong ho¸, gia t¨ng

çc qu¸ tr×nh trît lë, xãi mßn, cung cÊp thªm vËt liÖu cho qu¸ tr×nh

vËn chuyÓn vËt chÊt...);

- Ho¹t ®éng thi c«ng, giao th«ng vËn t¶i vµ møc ®é g©y ¶nh h-

ëng tíi ®é æn ®Þnh nÒn r¾n, çc hÖ sinh th¸i b¶n ®Þa, còng nh m«i

trêng sèng céng ®ång;

154


- Sù h×nh thµnh hå chøa sÏ lµm n¶y sinh vÊn ®Ò båi thêng thiÖt

h¹i cho ngêi d©n bÞ m Êt ®Êt, tµi s¶n vµ di d©n t¸i ®Þnh c vïng lßng

hå

- TËp trung lao ®éng, d©n c tõ n¬i kh¸c ®Õn vµ mèi quan hÖ

vÒ v¨n ho¸, tÝn ngìng gi÷a nh÷ng ngêi du nhËp víi ngêi d©n b¶n ®Þa;

3.1.2.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh

ViÖc h×nh thµnh mét hå chøa lín trªn s«ng, çc t¸c ®éng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i sÏ x¶y ra thêng xuyªn, ®Æc biÖt trong khi vËn hµnh hå chøa. Çc t¸c ®éng nµy cã thÓ lµ:

- T¸i t¹o bê hå: Do viÖc ngËp níc ®· xuÊt hiÖn hiÖn trîng t¹o mét bê hå vµ ë ®©y sÏ diÔn ra çc qu¸ tr×nh nh trît lë, ®æ lë g©y lîng çt bïn lín ®æ vµo lßng hå, gi¶m hiÖu Ých c«ng tr×nh còng nh tuæi thä cña hå.

- T¨ng diÖn tÝch mÆt níc lµm biÕn ®æi tû lÖ ®Êt níc trªn lu vùc vµ çc thµnh phÇn çn c©n níc.

- BiÕn ®æi tr¹ng th¸i níc ch¶y (níc s«ng) sang tr¹ng th¸i níc tÜnh (trong hå)

- BiÕn ®æi chÕ ®é dßng ch¶y sau hå chøa.

- T¸c ®éng cña khèi níc hå chøa lµm biÕn ®æi çc ®iÒu kiÖn

sinh khÝ hËu, g©y nªn çc xu híng biÕn ®æi thÝch nghi kh¸c nhau ®èi

víi çc loµi sinh vËt vµ cã thÓ dÉn ®Õn ph¸t sinh mét sè loµi míi hoÆc

biÕn mÊt mét sè loµi cò;

- Hå chøa víi ®íi b¸n ngËp lµ ®iÒu kiÖn thóc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh

phong ho¸, cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng çc chÊt ®éc h¹i vµo hå chøa;

- §íi ngËp thêng xuyªn hå chøa lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸

tr×nh hoµ tan, çc ph¶n øng yÕm khÝ cã kh¶ n¨ng gi¶i phãng çc chÊt

®éc h¹i vµo m«i trêng hå chøa, còng nh t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho

mét sè loµi sinh vËt cã h¹i ph¸t triÓn;

- Khèi níc hå chøa lµ m«i trêng thuËn lîi cho mét sè loµi sinh vËt,

vi sinh vËt cã h¹i ph¸t triÓn, ®ång thêi còng lµ m«i trêng lan truyÒn

nhanh çc chÊt ®éc h¹i;

155


- Çc ®Æc trng hå chøa vµ kh¶ n¨ng lµm gia t¨ng çc ho¹t ®éng

®Þa ®éng lùc nh ®éng ®Êt kÝch thÝch, sôt lón nÒn, gia t¨ng ho¹t

®éng ®øt g·y ®Þa chÊt...Trong ®ã cÇn ®Æc biÖt quan t©m ®Õn kh¶

n¨ng x¶y ra sù cè vì ®Ëp (do ®éng ®Êt, ®éng ®Êt kÝch thÝch, hay

nh÷ng nguyªn nh©n kh¸c);

- Sù thay ®æi ®Æc trng thuû th¹ch ®éng lùc dßng ch¶y, mùc c¬

së x©m thùc g©y ¶nh hëng ®Õn çc qu¸ tr×nh tù nhiªn, trong ®ã ph¸t

sinh mét sè d¹ng tai biÕn nh xãi lë, trît lë, båi l¾ng cña vïng lßng hå vµ

l©n cËn, hay g©y xãi lë, thay ®æi dßng ch¶y r¾n vïng h¹ du c«ng

tr×nh;

- ¶nh hëng v¨n ho¸, lèi sèng cña ngêi lao ®éng tõ bªn ngoµi tíi

nÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa, trong ®ã cã mét sè xu híng xÊu nh mai mét b¶n

s¾c v¨n ho¸;

- ¶nh hëng cña çc dÞch bÖnh cã thÓ tõ ngêi lao ®éng nhËp c

vµo ®Þa bµn;

- ¶nh hëng cña hÖ thèng giao th«ng (më réng m¹ng líi, t¨ng tÇn

suÊt ho¹t ®éng), tô ®iÓm d©n c (gia t¨ng quy m«) lªn hÖ sinh th¸i tù

nhiªn;

- Sù h×nh thµnh hå chøa vµ nhµ m¸y sÏ lµm n¶y sinh çc ngµnh

nghÒ míi (giao th«ng thuû, nu«i trång thuû s¶n, çc ngµnh dÞch vô

kh¸c...)

- Nguy c¬ x¶y ra sù cè trong qu¸ tr×nh vËn hµnh: ch¸y næ, thÊt

tho¸t çc chÊt ®éc h¹i ra m«i trêng...

- Nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc cña trêng ®iÖn tõ cao do hÖ thèng tr¹m biÕn ¸p, truyÒn t¶i ®iÖn cao thÕ g©y ra ®èi víi hÖ sinh th¸i khu vùc nãi chung vµ søc khoÎ d©n c nãi riªng.

3.1.3. Dù b¸o nh÷ng rñi ro vÒ sù cè m«i trêng

Qua ph©n tÝch nguyªn nh©n, c¬ chÕ h×nh thµnh, cêng ®é vµ møc ®é t¸c h¹i cña çc tai biÕn ®· tõng x¶y ra ë khu vùc §iÖn Biªn, Lai Ch©u tríc khi cã c«ng tr×nh thuû ®iÖn, vµ kÕt hîp víi ph©n tÝch t¸c ®éng cña khèi níc hå chøa nh lµ mét yÕu tè míi ®a vµo hÖ thèng, lµm thay ®æi c©n b»ng tù nhiªn cò, thiÕt lËp dÇn tr¹ng th¸i c©n b»ng míi,

156


cho phÐp ®a ra çc dù b¸o vÒ sù cè m«i trêng sau khi cã ®Ëp vµ hå chøa T§LC. Çc sù cè m«i trêng ®îc chia thµnh hai nhãm:

+ Nhãm çc sù cè kh«ng thÓ can thiÖp: gåm sù cè lón lßng hå vµ l©n cËn, ®éng ®Êt kÝch thÝch;

+ Nhãm çc sù cè cã thÓ cã çc biÖn ph¸p phßng chèng vµ gi¶m thiÓu t¸c ®éng tiªu cùc:

- Trît lë ®Êt, båi l¾ng lßng hå, mÊt níc hå chøa.

- Lò lín ph¸ hñy çc c«ng tr×nh thi c«ng dÉn dßng g©y lò quÐt ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La.

- Vì ®Ëp trong qu¸ tr×nh vËn hµnh.

- ¤ nhiÔm m«i trêng níc trong qu¸ tr×nh vËn hµnh hå chøa.

3.1.4. Ph¹m vi t¸c ®éng cña dù ¸n

CTT§ Lai Ch©u khi x©y dùng sÏ g©y nªn nh÷ng t¸c ®éng c¶ ë phÇn thîng du vµ h¹ du ®Ëp.

- ë phÇn thîng du ®Ëp do sù h×nh thµnh hå chøa sÏ t¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc, m«i trêng ®Êt, rõng vµ ®a d¹ng sinh häc. Ngoµi ra, cßn lµm biÕn ®æi sö dông ®Êt t¸c ®éng lín ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña ngêi d©n trong khu vùc.

- ë h¹ du ®Ëp sÏ g©y t¸c ®éng ®Õn phÇn ®u«i cña hå chøa thuû ®iÖn S¬n La, lµm thay ®æi dßng ch¶y çt bïn, thay ®æi lu lîng dßng ch¶y mÆt, cã kh¶ n¨ng g©y xãi lë, s¹t lë bê s«ng.

3.2. §èi tîng, quy m« bÞ t¸c ®éng

3.2.1. §èi tîng bÞ t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i

3.2.1.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng:

- Çc thµnh phÇn tù nhiªn nh ®Þa m¹o, ®Þa h×nh, c¶nh quan tù

nhiªn... bÞ biÕn ®æi do x©y dùng nhµ m¸y, khai th¸c vËt liÖu x©y

dùng, lµm ®êng giao th«ng.

- Lßng s«ng bÞ biÕn ®æi do x©y dùng çc c«ng tr×nh dÉn dßng.

- Çc thµnh phÇn m«i trêng nh kh«ng khÝ, níc, ®Êt... t¹i khu vùc

dù ¸n sÏ bÞ t¸c ®éng cña çc chÊt th¶i tõ qu¸ tr×nh x©y dùng (®µo

®¾p ®Êt ®¸, khai th¸c vËt liÖu x©y dùng, ho¹t ®éng giao th«ng vËn

157


chuyÓn, chÊt th¶i sinh ho¹t...).

- M«i trêng sinh häc vµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc còng bÞ t¸c ®éng

do viÖc x©y dùng hå chøa.

- ViÖc x©y dùng hå chøa sÏ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn 1.071 hé víi

5.593 nh©n khÈu vïng lßng hå vµ 493 hé víi 3.292 nh©n khÈu bÞ c« lËp

giao th«ng ph¶i di dêi ®Õn n¬i t¸i ®Þnh c.

- ViÖc x©y dùng mÆt b»ng c«ng tr×nh ë x· NËm Nhïn víi diÖn

tÝch 180 ha còng sÏ t¸c ®éng ®Õn 30 hé víi 182 nh©n khÈu bÞ mÊt

®Êt ph¶i di dêi ®Õn n¬i t¸i ®Þnh c.

- NÐt v¨n ho¸ b¶n ®Þa còng sÏ bÞ t¸c ®éng do viÖc ngêi d©n ph¶i

®Þa ph¬ng ph¶i di dêi tõ n¬i c tró l©u ®êi v× h×nh thµnh hå chøa vµ

sù du nhËp cña çc lèi sèng tõ bªn ngoµi.

- C¬ cÊu kinh tÕ vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn çc ngµnh kinh tÕ, c¬

së h¹ tÇng còng sÏ bÞ biÕn ®æi trong qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh

T§LC.

3.2.1.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh:

Do sù h×nh thµnh vµ vËn hµnh hå chøa sÏ dÉn ®Õn:

- Tr÷ lîng níc, chÕ ®é dßng ch¶y, qu¸ tr×nh xãi lë, båi tô cña s«ng §µ sÏ bÞ biÕn ®æi.

- ChÊt lîng m«i trêng níc mÆt hå chøa vµ ë h¹ lu hå chøa sÏ bÞ biÕn ®æi.

- Tr÷ lîng vµ mùc níc ngÇm còng sÏ bÞ biÕn ®æi.

- §iÒu kiÖn khÝ hËu (chÕ ®é nhiÖt Èm), c¶nh quan sinh th¸i khu vùc sÏ cã nh÷ng biÕn ®æi.

- M«i trêng ®Êt, ®êng bê hå bÞ biÕn ®æi, xuÊt hiÖn çc vïng b¸n ngËp.

- §iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ - x· héi sÏ cã nh÷ng biÕn ®æi, chñ yÕu theo chiÒu híng tÝch cùc (sù xuÊt hiÖn nh÷ng ngµnh nghÒ míi, thay ®æi c¬ cÊu sö dông ®Êt, thay ®æi c¬ së h¹ tÇng vµ ®êi sèng d©n trÝ...)

158


3.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng

3.3.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng trong giai ®o¹n x©y dùng

3.3.1.1. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt - ®Þa m¹o

Çc ho¹t ®éng chÝnh trong giai ®o¹n x©y dùng cã t¸c ®éng lín

®Õn m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o diÔn ra ë khu vùc sÏ x©y dùng ®Ëp

vµ vïng phô cËn dµnh cho khai th¸c, vËn chuyÓn vËt liÖu x©y dùng...

A. Vïng lßng hå vµ mÆt b»ng c«ng tr×nh

* T¸c ®éng tiªu cùc vµo ®é æn ®Þnh sên dèc (g©y s¹t lë, trît lë ®Êt)

do qu¸ tr×nh x©y dùng vµ khai th¸c ®êng giao th«ng:

Tæng chiÒu dµi ®êng sÏ ®îc x©y dùng míi lµ 48,44 km (31,6 km

lµ ®êng §T 127 ®îc n©ng cÊp, 6,4 km lµ ®êng ®¸ d¨m th¶m nhùa vµ

10,44 km ®êng cÊp phèi ®¸ d¨m) bao gåm c¶ nh÷ng tuyÕn ®êng cè

®Þnh vµ nh÷ng tuyÕn ®êng t¹m thêi. Ngoµi ra c«ng tr×nh cßn n©ng

cÊp vµ më réng çc tuyÕn ®êng ®· cã. Nh÷ng con ®êng nµy ®îc sö

dông ®Ó vËn chuyÓn lîng lín nguyªn vËt liÖu trong qu¸ tr×nh thi c«ng

vµ thêng b»ng çc ph¬ng tiÖn vËn t¶i nÆng. ViÖc më míi, më réng vµ

khai th¸c çc tuyÕn ®êng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt,

®Þa m¹o khu vùc, chñ yÕu th«ng qua sù t¸c ®éng tiªu cùc vµo ®é æn

®Þnh çc sên dèc. Sù t¸c ®éng nµy thÓ hiÖn theo 3 ph¬ng thøc:

- HÖ thèng ®êng c¾t xÎ vµo ch©n çc sên dèc (®Þa h×nh çc s-

ên trong vïng cã ®é dèc lín, thêng trªn 30o) g©y nªn:

+ MÊt c©n b»ng träng lùc ®èi víi taluy d¬ng;

+ Gia t¨ng ®é dèc cña taluy ©m;

+ Gia t¨ng x©m thùc, xãi mßn trªn sên;

- T¨ng vËt liÖu cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn: viÖc bãc lé ®Êt ®¸ vµ

®æ th¶i do lµm ®êng vµ çc c«ng tr×nh phô trî sÏ ®Èy nhanh tèc ®é

phong ho¸, gi¶m liªn kÕt ®Êt ®¸ t¹o nªn nguån cung cÊp thªm vËt liÖu

cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vËt chÊt trong tù nhiªn, cã thÓ dÉn tíi ¸ch

t¾c çc cöa suèi, hay båi l¾ng lßng hå.

- VËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, nhÊt lµ khi sö dông çc ph¬ng tiÖn

vËn t¶i nÆng sÏ g©y rung chÊn, lµm gi¶m ®é æn ®Þnh sên.

159


Tuy nhiªn, møc ®é vµ quy m« g©y ¶nh hëng tiªu cùc tíi m«i trêng

®Þa chÊt, ®Þa m¹o cña c¶ 3 ph¬ng thøc t¸c ®éng trªn sÏ kh«ng lín.

Nhng ch¾c ch¾n nh÷ng qu¸ tr×nh trît lë, s¹t lë, bãc mßn, phong hãa

trªn sên sÏ ®îc t¨ng cêng, vµ lîng vËt liÖu cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn tù

nhiªn sÏ ®îc gia t¨ng, nhÊt lµ víi sù céng hëng cña çc hiÖn tîng thêi

tiÕt cùc ®oan.

* T¸c ®éng do khai th¸c vËt liÖu x©y dùng

Theo thiÕt kÕ, nhu cÇu x©y dùng cña c«ng tr×nh sÏ lÊy t¹i ®Þa

ph¬ng 0,3 triÖu m3 ®Êt ®¾p, 1,3 triÖu m3 çt cho bª t«ng vµ 3,1 triÖu

m3 ®¸ d¨m cho bª t«ng vµ ®¾p ®¸ läc. Qu¸ tr×nh khai th¸c nµy ngoµi

viÖc lµm thay ®æi çc d¹ng ®Þa h×nh, ph©n bè l¹i vËt chÊt trong líp

vá ®Þa lý cßn g©y nªn chÊn ®éng tíi nÒn mãng trong vïng do ph¬ng

ph¸p khai th¸c chÝnh lµ khoan næ m×n. Do toµn bé ho¹t ®éng khai

th¸c vËt liÖu x©y dùng ®Òu ë h¹ du tuyÕn ®Ëp nªn sÏ kh«ng g©y t¸c

®éng cho vïng lßng hå.

* T¸c ®éng do vËn hµnh vµ khai th¸c çc b·i th¶i

- B·i th¶i ë tríc ®Ëp: 2 b·i (b·i th¶i sè 1 cã diÖn tÝch 10,20ha ë bê

tr¸i, çch ®Ëp gÇn 1630m; b·i th¶i sè 2 ë bê ph¶i cã diÖn tÝch 3,49 ha,

çch ®Ëp gÇn 620 m), lªn tíi ®é cao 300m. Hai b·i th¶i nµy sÏ lµm biÕn

®æi dßng ch¶y cña ba con suèi (b·i th¶i sè 1 ë vÞ trÝ hîp lu cña hai

nh¸nh suèi), t¨ng ®ét biÕn qu¸ tr×nh båi lÊp ë cöa suèi, båi l¾ng lßng

hå. Khi h×nh thµnh hå, çc b·i th¶i nµy chÞu ¶nh hëng cña chÕ ®é b¸n

ngËp, qu¸ tr×nh phong hãa diÔn ra kh¸ m¹nh, nhng víi nh÷ng biÖn

ph¸p h¹n chÕ t¸c ®éng b»ng biÖn ph¸p san ñi, ®Çm nÐn vµ chÊt th¶i

chñ yÕu lµ ®Êt ®¸ chøa Ýt ®éc tè nªn kh¶ n¨ng « nhiÔm cho níc hå lµ

kh«ng ®¸ng kÓ.

- B·i th¶i sau ®Ëp: chØ cã 1 b·i th¶i sè 3 cã diÖn tÝch 12,58ha, ë

bê ph¶i, çch ®Ëp 1,5-2km, lªn tíi ®é cao 260m. B·i th¶i nµy sÏ lµm

biÕn ®æi dßng ch¶y 2 suèi nhá, thay ®æi çc qu¸ tr×nh sên t¹i khu

vùc, vµ ®Èy nhanh tèc ®é phong ho¸ gi¶i phãng vËt chÊt trong ®Êt

®¸. Tuy nhiªn, diÖn tÝch bån thu níc nhá, vµ nÒn sên nguyªn thuû kh¸

r¾n ch¾c cïng víi çc biÖn ph¸p san ñi, ®Çm l¨n sÏ lµm cho ¶nh hëng

cña b·i th¶i tíi vïng h¹ du lµ kh«ng ®¸ng kÓ.

160


* T¸c ®éng tíi ®é æn ®Þnh bê hå do qu¸ tr×nh tÝch níc lßng hå

Hå thuû ®iÖn Lai Ch©u trong qu¸ tr×nh tÝch níc ®Ó ®¹t tíi dung

tÝch dù kiÕn ®Ó s¶n xuÊt cÇn cã mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh.

Trong thêi kú nµy diÔn ra hai qu¸ tr×nh biÕn ®æi vÒ ®Þa chÊt, ®Þa

m¹o chÝnh lµ: thø nhÊt lµ x¶y ra qu¸ tr×nh trît ch¶y ngÇm díi mùc níc,

võa lµm biÕn ®æi h×nh th¸i ®¸y bê, võa lµm thay ®æi c©n b»ng

träng lùc cho c¶ phÇn trªn c¹n; thø hai lµ do gia t¨ng ®é Èm çc th©n

sên cã tiÒm n¨ng trît, kÕt hîp víi nguy c¬ th¶m phñ thùc vËt bÞ x©m

h¹i m¹nh dÉn ®Õn gia t¨ng qu¸ tr×nh ®æ lë, trît lë vµ xãi mßn bÒ

mÆt.

* T¸c ®éng do x©y dùng çc c«ng tr×nh phô trî kh¸c

Sù t¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o cña çc c«ng

tr×nh phô trî kh¸c (l¸n tr¹i c«ng nh©n, hÖ thèng cÊp níc, ®iÖn sinh

ho¹t, nhµ ®iÒu hµnh...) lµ do nhu cÇu san ñi t¹o mÆt b»ng. ViÖc san ñi

mét mÆt c¾t vµo çc sên dèc lµm gia t¨ng qu¸ tr×nh s¹t lë, ®Èy m¹nh

qu¸ tr×nh phong ho¸ t¹o nguån vËt liÖu vôn bë cho qu¸ tr×nh vËn

chuyÓn. MÆt kh¸c viÖc x©y dùng çc c«ng tr×nh trªn còng lµm biÕn

®æi chÕ ®é thuû v¨n cña çc suèi (chñ yÕu lµ thu hÑp lßng dÉn). Do

khu vùc bê tr¸i bè trÝ hÇu hÕt çc c«ng tr×nh phô trî nªn sÏ cã t¸c

®éng m¹nh h¬n bê ph¶i, ®iÓn h×nh lµ çc khu vùc sên dèc gÇn ®Ëp,

hÖ thèng suèi NËm H»ng, NËm Nhïn. Khi Dù ¸n ®i vµo vËn hµnh, do

®Æc tÝnh ph©n bè kh«ng gian vµ tÝnh chÊt cña nh÷ng c«ng tr×nh

phô trî nªn çc t¸c ®éng ®èi víi m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o cña

chóng sÏ gi¶m ®i kh¸ nhanh ë khu vùc suèi NËm Nhïn, nhng ë khu vùc

hÖ thèng suèi NËm Hµng sÏ cßn tiÕp diÔn.

B. Vïng h¹ du

* T¸c ®éng ®Õn ®é æn ®Þnh ®êng bê hå S¬n La

§Ó tiÕn hµnh x©y dùng ®Ëp ng¨n lßng s«ng §µ ph¶i më kªnh dÉn

dßng s«ng t¹i bê ph¶i, cao ®é 193,0m vµ 8 cöa x¶ s©u. Nh vËy, qu¸

tr×nh ®µo bíi, næ m×n, thay ®æi thuû th¹ch ®éng lùc dßng ch¶y sÏ

võa kÝch thÝch çc ho¹t ®éng ®Þa ®éng lùc hiÖn ®¹i, võa lµm thay

®æi c¬ chÕ xãi lë, båi tô ®êng bå hå S¬n La, nhÊt lµ nh÷ng vÞ trÝ

nÒn ®Þa chÊt c«ng tr×nh yÕu vµ gÇn CTT§ Lai Ch©u. Tuy nhiªn t¸c

®éng nµy nhá, vµ gi¶m ®i nhanh chãng theo thêi gian.

161


3.3.1.2. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ

Trong qu¸ tr×nh x©y dùng m«i trêng kh«ng khÝ sÏ bÞ « nhiÔm ë

møc ®é kh¸c nhau. Nguån ph¸t th¶i çc chÊt « nhiÔm nh: Bôi, tiÕng

ån, CO, CO2, NO2, SO2, NH3... sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ do çc ho¹t ®éng vËn

chuyÓn nguyªn vËt liÖu, næ m×n ph¸ ®¸, san ñi mÆt b»ng vµ do çc

ch¸t th¶i sinh ho¹t cña çn bé c«ng nh©n tham gia x©y dùng. Cô thÓ

nh sau:

A. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ do bôi vµ khÝ th¶i ®éc

h¹i

- ¤ nhiÔm bôi: §©y lµ lo¹i h×nh g©y « nhiÔm dÔ nhËn

thÊy trong qu¸ tr×nh thi c«ng. Bôi ph¸t sinh chñ yÕu trong çc qu¸

tr×nh san ñi mÆt b»ng; ®µo vµ vËn chuyÓn ®Êt ®¸, nguyªn vËt liÖu

x©y dùng; trén bª t«ng; vËn chuyÓn vËt t thiÕt bÞ; x©y dùng c¬ së h¹

tÇng. Lîng bôi ph¸t sinh phô thuéc nhiÒu vµo viÖc tæ chøc thi c«ng nh:

khèi lîng nguyªn vËt liÖu bèc xóc, vËn chuyÓn, ph¬ng tiÖn thi c«ng,

chÊt lîng ®êng x¸... vµ ý thøc vÒ b¶o vÖ m«i trêng, chÊp hµnh çc quy

®inh thi c«ng cña çn bé c«ng nh©n viªn t¹i c«ng trêng.

Theo kÕt qu¶ kh¶o s¸t t¹i mét sè c«ng tr×nh x©y dùng çc khu

c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cña mét sè b¸o ço §TM cho thÊy møc ®é «

nhiÔm bôi vµ tiÕng ån ë khu vùc thi c«ng rÊt lín, nång ®é bôi cã thÓ v-

ît TCCP 2-5 lÇn, cã n¬i ®Õn 15 lÇn. ¤ nhiÔm bôi ¶nh hëng trùc tiÕp

®Õn c«ng nh©n lµm viÖc trªn c«ng trêng vµ çc khu vùc xung quanh

trong vßng b¸n kÝnh 5 km.

ViÖc næ m×n ph¸ ®¸ còng lµm ph¸t sinh mét hµm lîng bôi ®¸ng

kÓ. Theo WHO [81], t¶i lîng bôi h¹t cã kÝch thíc <1000 khi næ ph¸ 1m3

®¸ lµ 0,17 kg, víi ®¸m m©y bôi cao 1000-1600m. Bªn c¹nh ®ã viÖc

bèc xóc vËn chuyÓn ®¸ còng ph¸t sinh ra mét lîng bôi rÊt lín.

- ¤ nhiÔm do çc khÝ th¶i: Qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ cã mét khèi l-

îng lín çc lo¹i m¸y mãc, xe t¶i sö dông çc lo¹i nhiªn liÖu ®èt nh x¨ng,

dÇu diezel, dÇu FO... Çc lo¹i nhiªn liÖu nµy khi ch¸y sÏ x¶ ra mét lîng

khÝ th¶i, bao gåm çc lo¹i: CO, CO2, NOx, SO2, VOC, h¬i x¨ng, khãi...

nhÊt lµ ®èi víi çc lo¹i xe cã ®éng c¬ lín, sö dông nhiÒu nhiªn liÖu vµ

162


ho¹t ®éng liªn tôc. Çc lo¹i khÝ nµy sÏ gãp phÇn lµm m«i trêng kh«ng

khÝ bÞ « nhiÔm. D¹ng « nhiÔm nµy chØ x¶y ra côc bé vµ trong ph¹m vi

hÑp, chØ mang tÝnh nhÊt thêi, côc bé, diÔn ra trong thêi gian ng¾n

nhng chóng cã t¸c ®éng ®Õn c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt.

Theo nhiÒu tÝnh to¸n, hµm lîng chÊt « nhiÔm cã thÓ t¨ng 4-5 lÇn trong

vßng b¸n kÝnh kho¶ng 100 m, víi b¸n kÝnh kho¶ng 200 m trë lªn chØ

¶nh hëng nhÑ vµ trªn 400 m coi nh kh«ng ®¸ng kÓ.

Theo B¸o ço ®Çu t, cã kho¶ng 15.955 çn bé c«ng nh©n sÏ ®Õn

lµm viÖc. Ho¹t ®éng sinh ho¹t cña con ngêi sÏ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp

g©y « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ. ViÖc ®èt dÇu, cñi, ®un than phôc

vô sinh ho¹t ph¸t th¶i chñ yÕu lµ CO, SO2... « nhiÔm nµy mang tÝnh côc

bé. Lîng chÊt th¶i r¾n nh ph©n vµ r¸c th¶i (NH3, H2S...) sÏ g©y « nhiÔm

trong ph¹m vi lín h¬n nÕu kh«ng ®îc thu gom vµ xö lý.

- TÝnh to¸n t¶i lîng bôi, çc khÝ th¶i:

Lo¹i h×nh g©y « nhiÔm t¸c ®éng tíi m«i trêng kh«ng khÝ trong

qu¸ tr×nh x©y dùng chñ yÕu phô thuéc vµo sè lîng ph¬ng tiÖn m¸y

mãc, ph¬ng thøc thi c«ng vµ chÊt lîng ®êng x¸. HiÖn nay ë ViÖt Nam

cha cã tiªu chuÈn cô thÓ vÒ møc ®é ph¸t th¶i khÝ cña tõng lo¹i ph¬ng

tiÖn thi c«ng, bëi vËy viÖc tÝnh t¶i lîng « nhiÔm khÝ th¶i tõ çc ph¬ng

tiÖn c¬ giíi vµ giao th«ng ®îc dùa trªn hÖ sè t¶i lîng « nhiÔm do Tæ

chøc Y tÕ thÕ giíi (WHO) thiÕt lËp ¸p dông ®èi víi xe t¶i lín, ®éng c¬

diezel 3,5-16 tÊn nh sau:

B¶ng 3.1: HÖ sè « nhiÔm kh«ng khÝ ®èi víi xe t¶i lín, ®éng c¬

diezel 3,5-16 tÊn (kg)

§¬n vÞ TSP SO2 NOx CO VOC1000km 0,9 4,29S 11,8 6,0 2,6

Nguån: WHO ; S lµ hµm lîng lu huúnh cã trong x¨ng dÇu (S=0,1%)

* Ho¹t ®éng vËn t¶i ®êng bé

- VËn chuyÓn vËt t, thiÕt bÞ ngoµi c«ng trêng trªn tæng chiÒu dµi

®êng giao th«ng 48,44km. Trong ®ã ®êng thi c«ng kÕt hîp víi vËn

hµnh (lµm míi): 6,4 km ; §êng thi c«ng (lµm míi): 10,44 km vµ ®êng

tØnh lé §T127: 31,6 km.

163


VËn chuyÓn ngoµi c«ng trêng bao gåm vËt liÖu x©y dùng, thiÕt

bÞ thi c«ng, thiÕt bÞ l¾p ®Æt, x¨ng dÇu, l¬ng thùc, thùc phÈm dù

kiÕn víi tæng khèi lîng lµ 9.089.970 tÊn trong 8 n¨m (tõ n¨m 2007 ®Õn

2014).

+ NÕu lÊy trung b×nh xe t¶i träng cña xe t¶i lµ 5 tÊn/xe th× sè

xe t¬ng ®¬ng khi vËn chuyÓn hµng ho¸ trªn c«ng tr×nh:

9.089.970 tÊn : 5 tÊn/xe = 1.817.994 lît xe = 623 lît xe/ngµy

+ Sè km vËn chuyÓn vËt t, hµng ho¸ t¹i c«ng trêng: 48,44km x 2

= 96,88 km

Dùa vµo hÖ sè ph¸t th¶i çc lo¹i khÝ cho lo¹i xe t¶i ë b¶ng trªn, t¶i

lîng çc khÝ th¶i do ho¹t ®éng vËn chuyÓn hµng ho¸ t¹i c«ng trêng t¹i

CTT§ Lai Ch©u ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 3.2.

B¶ng 3.2: T¶i lîng çc khÝ th¶i do ho¹t ®éng vËn chuyÓn vËt t, hµng

ho¸

Lo¹i khÝ th¶i Tæng lîng (tÊn) TÊn/n¨m kg/ngµy

Bôi 158,5 19,8 54,3

CO 1.056,8 132,1 361,9

SO2 755,6 0,9 2,6

NOx 2.078,3 259,8 711,7

VOC 457,9 57,2 156,8

* Ho¹t ®éng san ñi mÆt b»ng, ®µo ®¾p ®Êt ®¸

C«ng t¸c san lÊp mÆt b»ng bao gåm c¶ ®µo vµ ®¾p ®Êt ®¸.

Tæng khèi lîng ®Êt ®¸ ®µo ®¾p lµ: 12.580,7x103m3 bao gåm:

§µo ®Êt, ®¸: 12.332 x103 m3

§¾p ®Êt, ®¸: 248,7 x103 m3

Theo tÝnh to¸n cña Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi WHO, khèi lîng cña ®Êt

®¸ lµ 1,7 tÊn/m3 vµ lîng bôi ph¸t sinh lµ 0,17 kg/tÊn th×:

- Tæng lîng ®Êt ®¸ ®µo ®¾p: 12.580.700 m3 x 1,7 tÊn/m3 =

21.387.190 tÊn

- Tæng lîng bôi ph¸t sinh do ®µo ®¾p ®Êt ®¸ lµ:

164


21.387.190 tÊn x 0,17 kg/tÊn = 3.635.822,3 kg

Møc ®é ph¸t th¶i cña çc khÝ ®éc do çc ph¬ng tiÖn san ñi vµ

bôi dÇu ®îc tÝnh to¸n dùa theo tµi liÖu cña NATZ [3], tÝnh trung b×nh

cø san ñi 1m3 ®Êt ®¸, çc ph¬ng tiÖn thi c«ng ph¶i tiªu tèn 0,37 kg

dÇu. Do vËy, tæng lîng dÇu tiªu thô cho c«ng viÖc ®µo ®¾p ®Êt ®¸

cña thuû ®iÖn Lai Ch©u lµ:

12.580.700 m3 x 0,37 kg/m3 = 4.654.859 kg

B¶ng 3.3: T¶i lîng çc khÝ th¶i do ho¹t ®éng san ñi mÆt b»ng vµ

®µo ®¾p ®Êt ®¸

Lo¹i khÝ th¶i

HÖ sè

(kg/tÊn

dÇu)

Tæng lîng

(tÊn)TÊn/n¨m kg/ngµy

Bôi dÇu 4,3 20,0 2,5 6,9

CO 28 130,3 16,3 44,6

SO2 0,1 0,5 0,1 0,2

NOx 55 256,0 32,0 87,7

VOC 12 55,9 7,0 19,1

* Khu vùc khai th¸c má ®¸ sè 1

Má ®¸ n»m phÝa ph¶i suèi NËm Nhïn, cã diÖn tÝch 348x103m2

çch tuyÕn c«ng tr×nh 2-2,5km, chÊt lîng ®¸ ®¸p øng yªu cÇu kü

thuËt cho nghiÒn d¨m bª t«ng, ®¸ x©y, ®¸ xay çt... Tr÷ lîng cã Ých

tÝnh cho cÊp C lµ 26.148x103m3. Theo híng dÉn cña WHO, t¶i lîng bôi

khi næ m×n ph¸ ®¸ 0,17 kg/m3. NÕu khai th¸c khèi lîng ®¸ trªn phôc

vô cho c«ng tr×nh th× tæng lîng bôi sinh ra sÏ lµ: 4.445,16 tÊn bôi (t-

¬ng ®¬ng víi 555,645 tÊn/n¨m vµ 1,522 tÊn/ngµy).

¸p dông m« h×nh Gauss ®Ó tÝnh to¸n nång ®é bôi « nhiÔm

trong kh«ng khÝ t¹i khu vùc næ m×n trong trêng hîp coi b·i næ m×n

lµm « nhiÔm nguån mÆt b»ng c«ng thøc:

165


Víi:

E: Lîng ph¸t th¶i « nhiÔm tÝnh trªn ®¬n vÞ diÖn tÝch (mg/m2.s)

H: ChiÒu cao mùc x¸o trén cña khÝ quyÓn

L: ChiÒu dµi (m)

U: Tèc ®é giã trung b×nh (V=0,8m/s)

NÕu lÊy chiÒu cao mùc x¸o trén cña khÝ quyÓn trong khu vùc lµ

100-500m th× nång ®é bôi trung b×nh 1 giê t¹i khu vùc khai th¸c cã

thÓ ®¹t 0,27-1,34 mg/m3 (tÝnh trung b×nh trªn toµn má ®¸ vµ nÕu lÊy

chiÒu cao mùc x¸o trén cña khÝ quyÓn 100-500m), gÊp 4,5 lÇn tiªu

chuÈn cho phÐp, nÕu lÊy chiÒu cao mùc x¸o trén 1000-1600m th×

nång ®é bôi trung b×nh 1 giê sÏ lµ 0,08-0,13 mg/m3 thÊp h¬n TCCP.

Ngoµi lîng bôi, næ m×n cßn sinh ra mét lîng khÝ ®éc nh SO2, NOx,

CO. VOC vµ THC, nhng hµm lîng çc khÝ nµy ®Òu thÊp, chØ g©y «

nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ côc bé ë ph¹m vi hÑp trong thêi gian næ

m×n.

B. ¤ nhiÔm tiÕng ån vµ ®é rung

TiÕng ån trong giai ®o¹n thi c«ng sinh ra do ho¹t ®éng cña çc

lo¹i xe t¶i vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc phôc vô c«ng tr×nh;

ho¹t ®éng cña çc m¸y khoan, m¸y ®ãng cäc, m¸y trén bª t«ng... tiÕng

ån trong khu vùc cã thÓ vît TCCP (TCVN-1998) 10-20dB.

Mét sè nguån ph¸t sinh tiÕng ån n¬i thi c«ng x©y dùng ®îc tr×nh bµy

ë b¶ng sau:

B¶ng 3.4: Nguån ph¸t sinh vµ møc ®é ån cña mét sè m¸y x©y

dùng

ThiÕt bÞ Møc tiÕng ån ë ®iÓm çch m¸y

15m

M¸y ñi 93 dB

M¸y khoan ®¸ 87 dB

M¸y ®Ëp bª t«ng 85 dB

M¸y ca tay 82 dB

166


M¸y nÐn diezel cã vßng quay

réng

80 dB

M¸y ®ãng bóa 1,5 tÊn 75 dB

M¸y trén bª t«ng ch¹y b»ng diezel 75dB

(Nguån: Ph¹m Ngäc §¨ng, M«i trêng kh«ng khÝ, 2003)

Tõ b¶ng trªn ta cã thÓ tÝnh møc ®é ån cña mçi lo¹i m¸y theo çc

kho¶ng çch kh¸c nhau theo c«ng thøc ®èi víi nguån ®iÓm:

Trong ®ã :

, kho¶ng çch so víi nguån (m)

a : hÖ sè kÓ ®Õn ¶nh hëng hÊp thô tiÕng ån cña ®Þa h×nh mÆt

®Êt

®èi víi ®êng nhùa vµ bª t«ng a=-0,1

®èi víi mÆt ®Êt trèng tr¶i, kh«ng cã c©y a=0

®èi víi mÆt ®Êt trång cá a=0,1

B¶ng 3.5 : Møc ån cña çc lo¹i thiÕt bÞ ®èi víi çc kho¶ng çch

kh¸c nhau

ThiÕt bÞMøc ån ë çc kho¶ng çch (dB)

15m 50m 80m 100m

500m

1000m

2000m

3000m

M¸y ñi 83 78 77 63 57 51 47 83M¸y khoan ®¸ 77 72 71 57 51 45 41 77M¸y ®Ëp bª t«ng 75 70 69 55 49 43 39 75M¸y ca tay 72 67 66 52 46 40 36 72M¸y nÐn diezel cã vßng quay réng

70 65 64 50 44 38 34 70

M¸y ®ãng bóa 1,5 tÊn 75-105 65-95 60-90 59-89 45-75 39-69 33-63 29-59

M¸y trén bª t«ng ch¹y b»ng diezel 75-90 65-80 60-75 59-74 45-65 39-59 33-53 29-44

Næ m×n ph¸ ®¸ 95-100 85-90 80-95 79-84 65-70 59-64 53-58 49-54

167


- Çc ho¹t ®éng trén bª t«ng: Møc ån lín nhÊt çch vÞ trÝ trén bª

t«ng 15 m lµ 90 dB vµ ë ®iÓm çch 100 m cßn kho¶ng 74 dB ®¹t

TCCP.

- Çc ho¹t ®éng ®ãng cäc cã thÓ t¹o nªn møc ån trªn 105 dB,

møc ®é ¶nh hëng cña tiÕng ån sÏ ®Õn kho¶ng çch 75dB.

- §Ó san lÊp mÆt b»ng, tiÕng ån do ho¹t ®éng cña xe t¶i, m¸y ñi,

m¸y xóc, m¸y ph¸t ®iÖn thêng ë møc 85-90 dB, cã nh÷ng xung giao

®éng cã thÓ ®¹t trªn 100 dB khi cã nhiÒu m¸y cïng ho¹t ®éng. Cêng

®é tiÕng ån trong c«ng trêng thêng vît TCCP.

TiÕng ån do næ m×n ph¸ ®¸ cêng ®é cã thÓ ®¹t 95-100 dB, ë

kho¶ng çch 300m gi¸ trÞ nµy cßn kho¶ng 69-74 dB. Ngoµi tiÕng ån,

®é rung do næ m×n còng cã thÓ ¶nh hëng ®Õn kho¶ng çch 500 m tõ

vÞ trÝ m×n næ.

TiÕng ån cña tõng thiÕt bÞ g©y ra ë trong khu vùc x©y dùng cßn

®îc t¨ng lªn so víi khu trèng tr¶i v× bæ sung ©m ph¶n x¹ tõ çc nguån

ån kh¸c.

§é rung sinh ra trong thêi gian thi c«ng do næ m×n ph¸ ®¸, ®ãng

cäc, vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu. Theo tÝnh to¸n tõ CTT§ S¬n La th×

®é rung do næ m×n sÏ t¹o ra chÊn ®éng trong vßng b¸n kÝnh 500m, t-

¬ng ®¬ng víi ®éng ®Êt cÊp III hoÆc cÊp IV vµ khu vùc Ýt bÞ ¶nh hëng

n»m ngoµi vßng b¸n kÝnh 500 m. Cßn ®é rung cã bóa m¸y diezel cã gi¸

trÞ 7 mm/s ë kho¶ng çch 10 m, nÕu ®ãng cäc d¹ng nèi liÒn trªn nÒn

®Êt sÐt vµ phï sa víi chiÒu dµi 7,5-15 m, tiÕt diÖn h×nh ch÷ U cã thÓ

t¹o ra ®é rung 12,9 mm/s ë kho¶ng çch 10 m.

3.3.1.3. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc mÆt

Trong qu¸ tr×nh thi c«ng, çc t¸c ®éng cña c«ng tr×nh tíi tµi nguyªn

níc bao gåm:

1. Do níc ma ch¶y trµn

Khu vùc ph¸t sinh chÊt th¶i do khai th¸c nguyªn vËt liÖu lµ má ®¸

cøng sè 1, má ®Êt dÝnh NËm Nhïn vµ má ®Êt dÝnh sè 3, b·i th¶i, ®Òu

n»m ë khu vùc tuyÕn ®Ëp vµ çch ®Ëp (c¶ thîng du lÉn h¹ du) 1 - 2

km. Khu vùc chÞu ¶nh hëng lµ ®o¹n s«ng §µ dµi kho¶ng 2 km tõ b·i

168


th¶i (cã diÖn tÝch 26,27 ha thuéc khu vùc lßng hå) ®Õn tuyÕn ®Ëp vµ

lan truyÒn xuèng h¹ du.

Níc th¶i má ë ®©y chñ yÕu lµ níc ma ch¶y trµn. §Ó ®¸p øng nhu

cÇu x©y dùng c«ng tr×nh Lai Ch©u, dù kiÕn sÏ khai th¸c ®¸ cøng t¹i

má sè 1 (n»m phÝa ph¶i suèi NËm Nhïn) víi tæng diÖn tÝch khai th¸c

0,35 km2. Lîng ma lín sÏ cuèn tr«i theo ®Êt ®¸ trong khu khai th¸c

mang xuèng s«ng. Khu vùc dù ¸n n»m trong vïng cã lîng ma lín vµ theo

çc nghiªn cøu thùc nghiÖm ë trong vïng tæng lîng ma ngµy trªn

300mm sÏ sinh ra 25-27 ngh×n m3 níc cã ®é ®ôc lªn tíi 500-1100 mg/l.

Vµ ®©y lµ nguån t¨ng dßng ch¶y çt bïn trong lßng s«ng. Ngoµi ra

viÖc khai th¸c má ®¸ bazan Pa TÇn ®Ó lµm phô gia cho bª t«ng ®Çm

l¨n Ýt t¸c ®éng ®Õn lîng çt bïn trong s«ng (v× ®Þa ®iÓm khai th¸c

má rÊt xa, tíi 90 km so víi tuyÕn c«ng tr×nh)

Bªn c¹nh ®ã b·i th¶i (0,26 km2) lµ n¬i nhËn çc vËt liÖu phong

hãa bÒ mÆt ®îc bãc t¸ch tõ çc ho¹t ®éng khai th¸c má vµ tõ c«ng

tr×nh lªn tíi 12,3 triÖu m3 còng lµ n¬i t¹o ra lîng çt bïn vµo s«ng khi cã

ma lín. ¦íc kho¶ng víi tæng lîng ma ngµy trªn 300 mm sÏ sinh ra 18-20

ngh×n m3 níc cã ®é ®ôc tíi 1000 mg/l.

Nh vËy, tæng lîng níc cã ®é ®ôc lín (tõ 500 ®Õn trªn 1000 mg/l)

tõ má ®¸ vµ b·i th¶i sÏ lµ kho¶ng 33-35 ngh×n m3. Møc ®é ¶nh hëng t¹i

®o¹n s«ng §µ víi chiÒu dµi kho¶ng 2 km tõ b·i th¶i ë thîng du ®Õn

tuyÕn ®Ëp sÏ lµ ®¸ng kÓ vµ gi¶m dÇn vÒ phÝa h¹ du. ¦íc tÝnh tõ km

thø 20 kÓ tõ ®Ëp Lai Ch©u vÒ phÝa h¹ du, t¸c ®éng cña dßng bïn çt

do khai th¸c vËt liÖu vµ b·i th¶i kh«ng cßn biÓu hiÖn.

Ngoµi ra, lîng ®Êt ®¸ th¶i íc tÝnh vµo kho¶ng 9 triÖu m3 sÏ ®îc

tËp trung vµo b·i th¶i víi tæng diÖn tÝch kho¶ng 26 ha. Trong qu¸

tr×nh thi c«ng sÏ ®îc san ñi vµ ®Çm nÐn; khi tÝch níc sÏ bÞ ngËp trong

lßng hå. Do chÊt th¶i chñ yÕu lµ ®Êt ®¸ nªn hÇu nh kh«ng ¶nh hëng

®Õn chÊt lîng níc hå.

2. Do chÊt th¶i nguy h¹i (dÇu mì)

ChÊt th¶i nguy h¹i chñ yÕu lµ dÇu nhít th¶i, chñ yÕu ph¸t sinh tõ

çc c¬ së b¶o tr× vµ söa ch÷a c¬ khÝ, xe m¸y còng nh çc tr¹m cÊp

169


ph¸t x¨ng dÇu. Nguån tiÕp nhËn chÊt th¶i dÇu mì lµ ®o¹n s«ng §µ çch

®Ëp kho¶ng 1-1,5 km vÒ phÝa h¹ lu, n¬i bè trÝ çc c¬ së kÓ trªn. ¤

nhiÔm dÇu mì sÏ lan truyÒn theo dßng ch¶y xuèng h¹ du, cã thÓ tíi km

thø 20 kÓ tõ tuyÕn ®Ëp.

Sè lîng dÇu nhít trung b×nh sö dông cho mét lÇn thay lµ 18

lÝt/lÇn.xe. Sè lÇn thay dÇu nhít trung b×nh lµ 4 lÇn/n¨m.xe. ¦íc tÝnh

trung b×nh hµng ngµy trªn c«ng trêng thi c«ng sÏ cã 446 xe ho¹t ®éng

th× hµng n¨m cã kho¶ng trªn 32.000 lÝt dÇu mì th¶i. Lîng dÇu mì nµy

nÕu kh«ng ®îc thu gom, xö lý sÏ g©y « nhiÔm ®¸ng kÓ ®èi víi chÊt l-

îng níc mÆt còng nh níc díi ®Êt trong khu vùc.

3. Do chÊt th¶i ph¸t sinh tõ níc th¶i sinh ho¹t

T¹i khu vùc c«ng trêng, nh©n c«ng sÏ tËp trung víi mËt ®é cao,

thêi kú cao ®iÓm nhÊt cã thÓ ®¹t ®Õn 15.955 ngêi. Khu nhµ ë cña çn

bé vµ c«ng nh©n ®îc bè trÝ ë thung lòng cöa s«ng NËm Hµng víi diÖn

tÝch 27 ha. ViÖc tËp trung c«ng nh©n vµ nh÷ng ngêi ®i theo sÏ ph¸t

sinh lîng rÊt lín chÊt th¶i sinh ho¹t.

Níc th¶i sinh ho¹t :

Víi lîng ma trung b×nh 2000 mm, qua nhiÒu n¨m quan tr¾c vµ

kÕt qu¶ ph©n tÝch níc th¶i sinh ho¹t nhiÒu n¨m qua ë çc khu ®« thÞ

vµ khu vùc d©n c khu vùc phÝa B¾c cña bé m«n CÊp tho¸t níc (§H

X©y dùng) thµnh phÇn vµ chÊt lîng níc th¶i sinh ho¹t ®îc tr×nh bµy

trong b¶ng 3.5.

B¶ng 3.5 : Thµnh phÇn vµ chÊt lîng níc th¶i sinh ho¹t

(¸p dông cho çc khu d©n c)

STT

Th«ng sè ph©n tÝch

§¬n vÞ Níc th¶i cèng chung

Níc th¶i cèng riªng

1 pH 7,0 – 7,8 7,2 – 7,8

3 TDS mg/l 100 – 250 150 – 350

4 DO mg/l 0,5 – 2,0 0 – 1,5

5 BOD5 mg/l 80 – 250 150 – 350

6 COD mg/l 120 – 400 180 – 600

7 Nit¬ tæng mg/l 5 – 30 8 – 35

8 Phèt pho tæng mg/l 1,5 – 3,5 1,5 – 4,5

9 Coliform MNP/100ml

104 – 107 105 – 107

170


( Nguån : TrÇn §øcH¹, Trêng §H X©y dùng, 2004 )

Víi sè lîng ngêi lóc cao ®iÓm trªn c«ng trêng sÏ lµ 15.955 ngêi th×

theo çc quy ®Þnh hiÖn hµnh cho phÐp x¸c ®Þnh lu lîng níc th¶i theo

tiªu chuÈn cÊp níc (85% cña 100 l/ngêi.ngµy ®ªm), tæng lîng níc th¶i

hµng ngµy sÏ lµ 1.360 m3 t¬ng øng víi 15,7 l/s

Víi møc sö dông lµ 100 l/ngêi/ngµy th× t¶i lîng « nhiÔm trong níc

th¶i sinh ho¹t cha qua xö lý sÏ lµ:

BOD5 = 50g/ngêi/ngµy;

COD = 22g/ngêi/ngµy;

SS = 38g/ngêi/ngµy.

Tæng t¶i lîng « nhiÔm ®îc tÝnh b»ng tÝch sè gi÷a ®¬n vÞ t¶i l-

îng « nhiÔm vµ sè d©n. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ, hµm lîng çc chÊt «

nhiÔm nµy kh«ng ®æ trùc tiÕp hoµn toµn vµo s«ng mµ chØ ®¹t 70%.

V× vËy, kÕt qu¶ tÝnh to¸n nh sau:

- Hµm lîng BOD5 = 50g/ngêi/ngµy x 15.955 ngêi x 70% = 558

kg/ngµy = 204 tÊn/n¨m.

- Hµm lîng COD = 22g/ngêi/ngµy x 15.955 ngêi x 70% = 246

kg/ngµy = 89,7tÊn/n¨m.

- Hµm lîng SS = 38g/ngêi/ngµy x 15.955 ngêi x 70% = 424

kg/ngµy = 155 tÊn/n¨m.

Víi lîng níc th¶i nµy nÕu ®æ trùc tiÕp vµo suèi NËm Hµng t¹i khu

vùc x©y dùng nhµ ë sÏ lµm gia t¨ng hµm lîng çc chÊt dinh dìng vµ çc

chÊt h÷u c¬, ®Æc biÖt trong th¸ng mïa kiÖt. Níc suèi NËm Hµng trung

b×nh th¸ng kiÖt nhÊt lµ 0,29 m3/s vµ dßng ch¶y kiÖt nhÊt lµ 0,13 m3/s,

tæng lîng níc th¶i hµng ngµy tõ khu vùc nhµ ë cao nhÊt lµ 1360m3 (t-

¬ng øng víi 15,7 l/s) íc tÝnh hµm lîng BOD5 cña suèi NËm Hµng lóc ®ã

sÏ ®¹t ë møc 12,6 mg/l, COD ®¹t ë møc 21,7 mg/l, tæng Nito ®¹t 1,35

mg/l vµ tæng Ph«tpho lµ 0,69 mg/l. Nh vËy níc suèi NËm Hµng theo tiªu

chuÈn chÊt lîng níc cña ViÖt Nam 1995 trong trêng hîp cùc ®oan nhÊt

(kÐo dµi trong th¸ng III) sÏ ë møc « nhiÔm trung b×nh, çc th¸ng cßn l¹i

trong mïa kiÖt ë møc « nhiÔm nhÑ (tõ th¸ng XI ®Õn th¸ng II vµ th¸ng

171


IV, V). Cßn trong çc th¸ng mïa lò (tõ th¸ng VI ®Õn th¸ng X) dù b¸o

hµm lîng BOD5 níc s«ng NËm Hµng lµ 4,6 mg/l, COD 9,9 mg/l, tæng N

lµ 0,56 mg/l vµ tæng P lµ 0,58 mg/l ®îc xÕp vµo lo¹i níc s¹ch.

So víi lu lîng níc s«ng §µ t¹i T¹ Bó, lîng níc th¶i ra nhËp cã tû träng

rÊt nhá (so víi dßng ch¶y nhá nhÊt cña tr¹m Lai Ch©u quan tr¾c ®îc lµ

425 m3/s chiÕm 0,003%). V× vËy ¶nh hëng cña çc chÊt th¶i sinh ho¹t

c«ng trêng thñy ®iÖn Lai Ch©u ®Õn chÊt lîng níc hå S¬n La cã thÓ coi

lµ kh«ng ®¸ng kÓ do kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña dßng s«ng.

3.3.1.4. T¸c ®éng ®Õn tµi nguyªn ®Êt vµ m«i trêng ®Êt

A. MÊt ®Êt do h×nh thµnh hå chøa vµ khu vùc c«ng trêng

Çc t¸c ®éng ¶nh hëng tíi diÖn tÝch tµi nguyªn ®Êt râ nhÊt cña

çc CTT§ lµ lµm ngËp mét sè lîng tµi nguyªn ®Êt khi tÝch níc vµo hå

chøa.

DiÖn tÝch tµi nguyªn vµ hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt bÞ ®¸nh ch×m khi

hå chøa cña CTT§ Lai Ch©u tÝch níc ë çc mùc níc d©ng b×nh thêng 295

m ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 3.6.

B¶ng 3.6: DiÖn tÝch çc lo¹i ®Êt ph¸t sinh bÞ ngËp

TT Lo¹i ®Êt ph¸t sinh bÞ ngËp

DiÖn tÝch (ha)

Tû lÖ (%)

1 §Êt phï sa s«ng suèi 270,0 6,81 2 §Êt Dèc tô 165,0 4,16

3 §Êt §á vµng bÞ biÕn ®æi do trång lóa níc

85,0 2,15

4 §Êt §á vµng trªn ®¸ sÐt vµ ®¸ biÕn chÊt

1.490,0 37,60

5 §Êt Vµng ®á - Vµng x¸m trªn granit 1.883,0 47,51 6 V¸ch ®¸ ven s«ng suèi 5,0 0,13 7 Vïng níc s«ng suèi cò, ao hå nhá... 65,0 1,64 Tæng céng

3.963,0 100,00

Do bÞ khèng chÕ bëi v¸ch bê s«ng §µ vµ çc s«ng suèi phô lu ë

thîng lu ®Ëp rÊt dèc (nhiÒu ®o¹n cã d¹ng hÎm vùc - canyon), nªn hå

chøa cña CTT§ Lai Ch©u khi tÝch níc sÏ cã d¹ng lßng s«ng më réng. V×

172


vËy, diÖn tÝch tµi nguyªn ®Êt bÞ ngËp (DT§BN) t¬ng lai kh«ng réng,

chØ vµo kho¶ng tõ 3.963 ha.

Vïng ®Êt bÞ ®¸nh ch×m phÇn lín lµ ®Êt l©m nghiÖp cã th¶m

rõng thø sinh nghÌo kiÖt hoÆc tr¶ng cá c©y bôi ph©n bè ph©n t¸n trªn

çc sên ®åi nói dèc - rÊt dèc (20-35º) ven bê s«ng, bê çc suèi phô lu.

DiÖn tÝch ®Êt ®ang cÊy trång lóa vµ hoa mµu hoÆc cã kh¶ n¨ng më

réng canh t¸c n«ng nghiÖp bÞ ngËp rÊt Ýt, chØ vµo kho¶ng 520 ha. §ã

lµ çc v¹t ®Êt Phï sa, ®Êt Dèc tô vµ ®Êt §á vµng biÕn ®æi do trång lóa

níc cã ®Þa h×nh dèc tõ 3-15o, ph©n bè tËp trung ë xung quanh thÞ

trÊn Mêng TÌ, ë x· NËm Nhïn vµ ph©n bè ph©n t¸n nhá lÎ ë gÇn çc khu

quÇn c ven s«ng suèi kh¸c...

Còng cÇn thÊy r»ng, tuy c«ng tr×nh chØ lµm ngËp kho¶ng xÊp

xØ 520 ha ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp, nhng ®©y lµ ®Þa bµn s¶n xuÊt

l¬ng thùc, thùc phÈm cho kh¸ nhiÒu b¶n lµng trong khu vùc vµ lµ quü

®Êt rÊt khã t¹o nguån vµ ®Þnh h×nh ë Mêng TÌ, Lai Ch©u; nªn cã thÓ

nãi ®©y lµ mét t¸c ®éng rÊt ®¸ng quan t©m cña c«ng tr×nh.

Tuy nhiªn, vïng ®Êt bÞ ®¸nh ch×m sÏ t¹o ra mét hå chøa réng

3.963,0 ha kh«ng chØ lµm gia t¨ng nguån dù tr÷ níc cho khu vùc; mµ cßn

t¹o rÊt nhiÒu tiÒn ®Ò thuËn lîi cho nh©n d©n ven bê chuyÓn ®æi c¬ cÊu

sö dông ®Êt, thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, ph¸t triÓn nghÒ rõng,

nghÒ nu«i trång thñ s¶n vµ ph¸t triÓn çc dÞch vô giao th«ng thuû, dÞch

vô du lÞch…

Ngoµi ra, khi thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh cã mét phÇn diÖn tÝch

®Êt sÏ bÞ trng dông ®Ó khai th¸c vËt liÖu, x©y dùng l¸n tr¹i, b·i ®Ó vËt t

thiÕt bÞ, më ®êng, mÆt b»ng thi c«ng. Theo tÝnh to¸n th× toµn bé khu

vùc c«ng trêng sÏ chiÕm 180ha bao gåm: ®Êt l©m nghiÖp 120ha, ®Êt

n«ng nghiÖp 58,5ha, ®Êt ë 1,5ha ë x· NËm Hµng.

B. Lîng ®Êt xãi mßn gia nhËp t¹o phï sa ®æ vµo çc s«ng suèi

vµ hå chøa

§Ó tÝnh lîng ®Êt xãi mßn hµng n¨m gia nhËp t¹o phï sa s«ng suèi båi tô vµo çc vïng ®Êt tròng thÊp vµ ®æ vµo hå chøa cña CTT§Lai Ch©u (E), ®· sö dông c«ng thøc cña White (1989):

E = A.Dr

Víi A: lµ tæng lîng ®Êt xãi mßn hiÖn t¹i lu vùc

173


Dr: lµ hÖ sè gia nhËp phï sa cña lu vùc Dr = r/l.

Trong ®ã, r: ®é chªnh cao lu vùc(m)

l: chiÒu dµi lín nhÊt cña lu vùc (m)

ë khu vùc nghiªn cøu qua ®o tÝnh trªn b¶n ®å ®Þa h×nh thÊy:

- ChiÒu dµi lín nhÊt cña lu vùc: l kho¶ng 127.000 m

(tÝnh tõ vïng nói Mu Só C»ng cao 2.328 m ë biªn giíi ViÖt - Trung

tíi vïng nói Phu Ta Te San lµ ranh giíi hai huyÖn Mêng Lay (ViÖt Nam)

vµ Phong Xa Lú (Lµo).

- §é chªnh cao lu vùc: r = 3.079 - 295 = 2.784 m

Nh vËy, HÖ sè Dr = 0,021

Tæng lîng ®Êt bÞ xãi mßn hiÖn t¹i trªn lu vùc hå chøa cña CTT§Lai Ch©u ®· tÝnh ®îc = 122.583.832 T/ht-lv/n¨m.

Do ®é che phñ rõng trªn ®Êt dèc vµ rõng ®Çu nguån cßn kh¸ thÊp (kho¶ng 27 - 28% diÖn tÝch lu vùc), ®Êt trèng träc nhiÒu vµ trªn ®Êt dèc trung b×nh > 20o hoÆc h¬n n÷a, nªn lîng ®Êt xãi mßn hµng n¨m gia nhËp t¹o phï sa ®æ vµo çc ao hå, khe déc tròng thÊp, çc s«ng suèi trong lu vùc hå chøa cña CTT§Lai Ch©u (réng kho¶ng 586.000 ha) lªn tíi kho¶ng 2.574.260 T/phï sa/n¨m, trung b×nh mçi hecta ®Êt trªn lu vùc tham gia t¹o 4,393 T phï sa/n¨m.

Sè lîng phï sa nµy t¬ng ®¬ng víi 1.471.005 m3 (víi tû lÖ 1m3 phï sa= 1,75T), b×nh qu©n chØ cã 2.510 m3/ha/lu vùc + çcvïng ®ång b»ng h¹ lu, vµ khèi lîng phï sa nµy kh«ng ¶nh hëng tíi tuæi thä cña hå chøa ®· dù liÖu trong thiÕt kÕ cña CTT§Lai Ch©u.

3.3.1.5. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng sinh vËt

A. T¸c ®éng ®Õn hÖ thùc vËt

Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn tµi nguyªn thùc vËt trong giai ®o¹n thi c«ng x©y dùng thñy ®iÖn Lai Ch©u x¶y ra nh sau:

- MÊt mét sè diÖn tÝch th¶m thùc vËt trong vïng lßng hå

Khi hå tÝch níc ë MNDBT 295 m víi ph¬ng ¸n tuyÕn ®Ëp ë NËm Nhïn ®Æt t¹i b¶n Mêng Teng x· NËm Hµng thuéc huyÖn Mêng TÌ. DiÖn tÝch rõng bÞ ngËp lµ 345,9ha, chiÕm 8,7% diÖn tÝch bÞ ngËp. DiÖn tÝch rõng bÞ ngËp lµ rõng thø sinh, rõng nghÌo, rõng hçn giao tre nøa, tuy nhiªn çc th¶m nµy còng cã vai trß trong phßng hé nªn còng cÇn lu

174


ý. DiÖn tÝch ®Êt trèng (tr¶ng c©y bôi, tr¶ng cá) chiÕm diÖn tÝch nhiÒu nhÊt 2044,19 ha, ngoµi ra cßn cã mét sè diÖn tÝch bÞ ngËp kh¸c lµ th¶m thùc vËt nh©n t¹o (n¬ng rÉy, lóa, mµu) vµ ®Êt thæ c.

Khi hå tÝch níc lµm ngËp 658 loµi thùc vËt bËc cao cã m¹ch víi 218 loµi c©y cho gç, 128 loµi c©y lµm thuèc vµ 6 loµi thùc vËt quý hiÕm ®îc ghi trong s¸ch ®á ViÖt Nam (2007) bÞ ngËp, nhng víi sè lîng ç thÓ rÊt Ýt. Nh÷ng loµi nµy ph©n bè ë c¶ nh÷ng vïng kh«ng bÞ ngËp, sinh trëng tèt nªn kh«ng g©y ¶nh hëng tíi nguån gen ®Ó duy tr× loµi. Do ®ã nh÷ng thiÖt h¹i nªu trªn kh«ng lµm gi¶m ®i tÝnh ®a d¹ng sinh häc trong lu vùc.

- Mét lîng sinh khèi thùc vËt bÞ ngËp khi h×nh thµnh hå.

Víi çc kiÓu th¶m thùc vËt tù nhiªn vµ nh©n t¹o bÞ ngËp khi hå tÝch níc sÏ kÐo theo mét lîng sinh khèi thùc vËt bÞ ngËp ®©y lµ mét trong nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ¶nh hëng tíi m«i trêng sinh th¸i, ¶nh h-ëng tíi m«i trêng níc lßng hå vµ c¶ h¹ du.

Çc sè liÖu vÒ diÖn tÝch, hiÖn tr¹ng çc kiÓu th¶m bÞ ngËp chóng

t«i c¨n cø vµo nh÷ng sè liÖu ®iÒu tra kh¶o s¸t cña ViÖn §Þa lý vµ B¸o

ço bæ sung "Quy ho¹ch tæng thÓ t¸i ®Þnh c do C«ng ty t vÊn x©y

dùng ®iÖn I thµnh lËp 7/2007". §Ó tÝnh khèi lîng chÊt h÷u c¬ thùc vËt

trªn 1ha cña tõng tr¹ng th¸i th¶m thùc tù nhiªn ë lßng hå thñy ®iÖn Lai

Ch©u chóng t«i dùa vµo tµi liÖu cña :”B¸o ço §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i

trêng dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La th¸ng 7/2007” ®·

®îc Héi ®ång thÈm ®Þnh cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng th«ng qua.

KÕt qu¶ tÝnh to¸n lîng sinh khèi cña çc kiÓu th¶m bÞ ngËp trong lßng

hå ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau:

B¶ng 3.7: Dù b¸o lîng sinh khèi çc kiÓu th¶m bÞ ngËp trong

lßng hå

TTTªn kiÓu th¶m thùc

vËtDiÖn tÝch

(ha)

Sinh khèi b×nh qu©n

(tÊn/ha)

Tæng sinh khèi (tÊn)

1 Rõng thø sinh 345,9 120 41.5082 Tr¶ng c©y bôi 796,4 10 7.9643 §Êt trèng 901,8 5 4.5094 Lóa, mµu 518,86 9 4.669,74

Tæng 2.562,96 58.650,74

175


Qua b¶ng trªn cho thÊy tæng sinh khèi thùc vËt bÞ ngËp khi x©y

dùng thñy ®iÖn Lai Ch©u kho¶ng 58.650,74tÊn. Trong ®ã sinh khèi

cña rõng thø sinh chiÕm tíi 70,77%, tiÕp ®Õn lµ tr¶ng c©y bôi, cá. Víi

lîng sinh khèi trªn th× tríc khi hå tÝch níc ph¶i cã kÕ ho¹ch khai th¸c

diÖn tÝch rõng, c©y bôi th× sÏ gi¶m mét lîng sinh khèi ®¸ng kÓ bÞ

ngËp.

- MÊt mét sè diÖn tÝch th¶m thùc vËt phôc vô lµm ®êng vµ çc khu

phô trî

Khi x©y dùng c«ng tr×nh thñy ®iÖn, theo tÝnh to¸n khu vùc

c«ng trêng sÏ chiÕm 180ha, trong ®ã cã 120ha rõng t¸i sinh, tr÷ lîng

kh«ng lín, chÊt lîng kh«ng cao nªn khi bÞ trng dông th× còng kh«ng

g©y ¶nh hëng g× ®Õn th¶m thùc vËt vµ tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña

khu vùc.

- Tµi nguyªn rõng bÞ x©m h¹i (t¸c ®éng gi¸n tiÕp)

§Ó phôc vô x©y dùng c«ng tr×nh cÇn ph¶i cã mét ®éi ngò c«ng

nh©n lín (theo dù tÝnh cña C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I cã kho¶ng

15.955 ngêi) kÐo theo çc nhu cÇu vÒ ¨n, ë vµ çc sinh ho¹t kh¸c cïng víi

thêi gian thi c«ng kÐo dµi tõ n¨m 6-8 n¨m ch¾c ch¾n nguån tµi nguyªn

thùc vËt sÏ bÞ khai th¸c l¹m dông sÏ lµm gi¶m diÖn tÝch vµ chÊt lîng rõng

trong khu vùc mÆc dï hiÖn tr¹ng rõng trong khu vùc nµy lµ rõng trung

b×nh vµ rõng nghÌo do ®ã møc ®é ¶nh hëng ®Õn tµi nguyªn rõng phô

thuéc rÊt nhiÒu vµo c«ng t¸c qu¶n lý cña chñ dù ¸n vµ ý thøc cña c«ng

nh©n x©y dùng còng nh d©n nhËp c.

Nh vËy, trong qu¸ tr×nh gi¶i phãng mÆt b»ng vµ thi c«ng x©y

dùng c«ng tr×nh sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng nhÊt ®Þnh tíi m«i trêng nãi

chung vµ ®a d¹ng thùc vËt nãi riªng. Nh÷ng t¸c ®éng ®ã bÞ t¸c ®éng

nhiÒu hay Ýt phô lµ thuéc rÊt nhiÒu vµo ý thøc b¶o vÖ m«i trêng cña

c«ng nh©n x©y dùng vµ d©n ®Þa ph¬ng.

B. T¸c ®éng ®Õn hÖ ®éng vËt rõng

Qua ®iÒu tra, kh¶o s¸t cho thÊy vïng lßng hå thñy ®iÖn Lai

Ch©u gåm phÇn lín cã çc loµi ®éng vËt nhá nh: Lîn rõng, Ho½ng, Dói,

NhÝm, Sãc, Chuét, Nh«ng, Th»n l»n. Çc loµi chim nhá tuy r»ng vÉn

cßn gÆp mét sè loµi quý hiÕm cã tªn trong s¸ch ®á ViÖt Nam vµ cã tªn

176


trong danh lôc ®á UNCN. Tuy nhiªn, xÐt vÒ tËp tÝnh ho¹t ®éng, ph©n

bè cña çc loµi th× Ýt cã ¶nh hëng tíi hÖ ®éng vËt trong khu vùc, v×

chóng ph©n bè rÊt réng, cã mÆt ë nhiÒu vïng trªn çc ®é cao kh¸c

nhau trªn lu vùc.

- MÊt sinh c¶nh sèng

Khi hå tÝch níc lµm ngËp 345,9ha rõng thø sinh däc hai bªn s«ng.

Còng nh trong qu¸ tr×nh x©y dùng, më ®êng giao th«ng, mÆt b»ng

x©y dùng, kh¸c th¸c c©y ®Ó lµm vËt liÖu x©y dùng l¸n tr¹i, khai th¸c

tµi nguyªn kho¸ng s¶n…còng sÏ t¸c ®éng ®Õn m«i trßng sèng cña hÖ

®éng vËt hoang d· trong khu vùc lßng hå.

- Chia c¾t sinh c¶nh sèng.

Khi çc tuyÕn ®êng giao th«ng ®îc më ra, çc khu phô trî ®îc

x©y dùng míi trong khu vùc, khai th¸c vËt liÖu x©y dùng sÏ lµm chia

c¾t ®êng di chuyÓn cña mét sè loµi ®éng vËt hoang d·, thu hÑp sinh

c¶nh sèng cña çc loµi ®éng vËt.

- T¸c ®éng do çc ho¹t ®éng x©y dùng.

Sù tËp trung c«ng nh©n, m¸y mãc, ho¹t ®éng cña xe c¬ giíi vµ

çc thiÕt bÞ m¸y mãc x©y dùng, næ m×n, khai th¸c vËt liÖu x©y

dùng, lµm ®êng t¸c ®éng ®Õn cuéc sèng yªn tÜnh cña çc loµi ®éng

vËt sèng trong khu vùc.

Nhng khi hå tÝch níc còng sÏ cã ¶nh hëng tèt ®Õn cuéc sèng cña

mét sè loµi ®éng vËt thÝch nghi víi cuéc sèng ë çc bê ve s«ng suèi nh

r¸i ç, çc loµi chim níc, çc loµi kú ®µ, çc loµi r¾n níc vµ çc loµi Õch

nh¸i, thËm chÝ mét sè loµi thó nh: în rõng, Ho½ng, Nai, KhØ, CÇy, Chån...

nhng khi cã hå chøa çc loµi sèng díi ®Ëp vµ vïng h¹ du sÏ phÇn nµo bÞ

¶nh hëng bëi chÊt lîng níc suy gi¶m do ®é ®ôc t¨ng, trµn x¨ng, dÇu, mì...

- S¨n b¾t ®éng vËt rõng.

C«ng nh©n, d©n c tËp trung ë c«ng trêng sÏ t¹o ra thÞ trêng cã

nhu cÇu cung cÊp ®Æc s¶n thó rõng vµ çc dîc liÖu quý hiÕm kh¸c tõ

thó rõng nh khØ, r¾n, tr¨n, t¾c kÌ. Thªm vµo ®ã lµ khi hå tÝch níc sÏ t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó cho bän l©m tÆc ®Õn n¬i cã ®Þa h×nh hiÓm

177


trë mµ tríc ®©y kh«ng ®Õn ®îc ®Ó s¨n b¾t ®éng vËt rõng. Nh÷ng t¸c

®éng ®ã còng sÏ lµm ¶nh hëng tíi hÖ ®éng vËt trong khu vùc.

Tãm l¹i, trong thêi gian x©y dùng c«ng tr×nh thñy ®iÖn th× hÖ

®éng vËt trong khu vùc còng sÏ bÞ ¶nh hëng mÆc dï sù t¸c ®éng nµy

kh«ng lín, tuy nhiªn còng cã mét thuËn lîi cÇn khai th¸c lµ trong lu vùc

cã Khu BTTN Mêng NhÐ réng lín ch¹y dµi theo biªn giíi ViÖt - Lµo vµ cã

nh÷ng khu rõng thuéc biªn giíi ViÖt - Trung ë phÝa B¾c sÏ lµ nh÷ng

khu vùc yªn tÜnh nÕu ®îc ®Çu t cho c«ng t¸c b¶o tån th× sÏ lµ n¬i di

chuyÓn ®Õn cho çc loµi sinh sèng vµ ph¸t triÓn.

C. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng thñy sinh vËt.

Trong giai ®o¹n x©y dùng kÐo dµi 6-8 n¨m cña c«ng tr×nh thñy

®iÖn Lai Ch©u sÏ cã sù thay ®æi vÒ chÕ ®é thñy v¨n, m«i trêng níc,

g©y t¸c ®éng ®Õn m«i trêng thñy sinh vËt cña s«ng §µ. Nguyªn nh©n

cña sù thay ®æi nµy lµ:

- Do chÊt th¶i nh ®Êt, çt, sái, ®¸ tõ çc khu vùc khai th¸c vËt

liÖu x©y dùng, xi m¨ng, dÇu mì... tõ çc khu vùc thi c«ng çc h¹ng môc

cña c«ng tr×nh (nhµ m¸y, ®Ëp, ®êng giao th«ng...). Khèi lîng vËt liÖu

x©y dùng sÏ khai th¸c gåm 0,3 triÖu m3 ®Êt ®¾p, 1,3 triÖu m3 çt cho

bª t«ng vµ 3,1 triÖu m3 ®¸ d¨m cho bª t«ng. Khèi lîng bª t«ng çc lo¹i

vµ khoan phôt xi m¨ng kho¶ng 2,8 triÖu m3. Çc chÊt th¶i tõ çc ho¹t

®éng nµy sÏ theo dßng ch¶y níc ma ch¶y xuèng s«ng §µ lµm t¨ng ®é

®ôc cña níc s«ng trong khu vùc nµy. Bªn c¹nh ®ã, cßn ph¶i kÓ ®Õn

chÊt h÷u c¬ cã nguån gèc thùc vËt do çc loµi thùc vËt bÞ ngËp níc

ph©n hñy mµ thµnh. TÊt c¶ çc t¸c ®éng trªn lµm ¶nh hëng ®Õn ®êi

sèng cña çc quÇn x· thñy sinh vËt vµ nghÒ ç trong khu vùc. Cô thÓ:

Çc chÊt th¶i ®Êt ®¸, xi m¨ng lµm níc s«ng ®ôc lªn gi¶m cêng

®é ¸nh s¸ng xuèng tÇng níc s©u tõ ®ã lµm gi¶m sù ph¸t triÓn cña çc

nhãm thùc vËt tù dìng, thùc vËt b¸m. Nh÷ng thùc vËt nµy trong hÖ sinh

th¸i thñy vùc lµ m¾t xÝch ®Çu tiªn trong chuçi thøc ¨n tù nhiªn cña

nhãm sinh vËt tiªu thô (®éng vËt næi, ®éng vËt ®¸y, ç). Ngoµi ra, çc

chÊt th¶i ®Êt ®¸ lµm t¨ng lîng trÇm tÝch ®¸y sÏ cã nh÷ng ¶nh hëng

kh«ng nhá tíi vïng h¹ lu.

178


ChÊt th¶i dÇu, mì, x¨ng lµm ¶nh hëng tíi m«i trêng níc sÏ t¸c

®éng lªn çc quÇn x· thñy sinh vËt nh gi¶m thµnh phÇn, sè lîng loµi.

- Do níc th¶i sinh ho¹t cña sè lîng ngêi lµm viÖc trªn c«ng trêng:

Theo tÝnh to¸n th× lîng níc th¶i sinh ho¹t sÏ lµ 1360 m3 /ngµy. Lîng chÊt

« nhiÔm çc lo¹i tõ níc th¶i sinh ho¹t nh BOD5, COD, SS sÏ ®æ trùc tiÕp

xuèng s«ng b»ng kho¶ng 70% tæng lîng çc chÊt « nhiÔm, ®¹t

1.228kg/ngµy, t¬ng ®¬ng 448,7 tÊn/n¨m. Çc chÊt « nhiÔm nµy còng

sÏ lµm gi¶m lîng oxy trong níc s«ng, g©y ¶nh hëng ®Õn m«i trêng

sèng cña çc loµi thñy sinh s«ng §µ.

D. T¸c ®éng ®Õn çc khu b¶o tån thiªn nhiªn

Khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ n»m ë vÞ trÝ çch c«ng trêng

thuû ®iÖn Lai Ch©u kho¶ng 20-25 km. Tuy nhiªn, khi hå tÝch níc sÏ

lµm ngËp 139 ha ®Êt thuéc khu b¶o tån thiªn Mêng NhÐ, trong ®ã cã

117ha thuéc rõng tre nøa, rõng hçn giao tre nøa - c©y l¸ réng, 7,5 ha

tr¶ng c©y bôi, cá vµ 5 ha ®Êt d©n c b¶n NËm Cha, x· Mêng M«. Trong

qu¸ tr×nh thi c«ng tÝnh ®a d¹ng sinh häc trong khu b¶o tån sÏ bÞ ¶nh

hëng nhng kh«ng lín v× hÖ thùc vËt, ®éng vËt t¹i lu vùc lßng hå vµ çc

vïng ven lu vùc ®· bÞ suy gi¶m tõ tríc.

3.3.1.6. ChÊt th¶i r¾n

Trong giai ®o¹n thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, chÊt th¶i r¾n ®îc

ph¸t sinh bao gåm: ChÊt th¶i r¾n x©y dùng vµ r¸c th¶i sinh ho¹t cña

c«ng nh©n.

- ChÊt th¶i r¾n x©y dùng: Khi thi c«ng sÏ khai th¸c çc vËt liÖu x©y

dùng nh ®¸, çt, sái, ®Êt dÝnh ®Ó x©y dùng nhµ m¸y, ®Ëp, lµm ®êng.

PhÇn thõa hoÆc phÕ th¶i sÏ tËp trung vµo 3 b·i th¶i, trong ®ã cã 2 b·i

th¶i n»m ë phÝa tríc ®Ëp vµ 1 b·i th¶i n»m ë sau ®Ëp. ChÊt th¶i x©y

dùng khi ®a ®Õn çc b·i th¶i nµy sÏ dïng çc biÖn ph¸p san ñi vµ ®Çm

nÐn t¹i chç nªn kh«ng ¶nh hëng ®Õn bê s«ng vµ chÊt lîng níc hå chøa, n-

íc s«ng.

- ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t: Trong giai ®o¹n thi c«ng nguån chÊt th¶i

r¾n sinh ho¹t chñ yÕu tõ n¬i ë cña lùc lîng çn bé, c«ng nh©n tham gia

x©y dùng c«ng tr×nh, tËp trung ë x· NËm Hµng . ¦íc tÝnh trªn c«ng trêng

179


sÏ cã kho¶ng 15.955 ngêi. Víi lîng r¸c th¶i sinh ho¹t tÝnh b×nh qu©n

0.5kg/ngêi ngµy ®ªm th× tæng lîng r¸c th¶i sinh ho¹t hµng ngµy cña

c«ng trêng lµ 7,98 tÊn/ngµy. Theo trung t©m KTMT§T vµ KCN (CEETIA) tû

träng cña chÊt th¶i r¾n dao ®éng tõ 480-580kg/m3 t¹i Hµ Néi, 420kg/m3

t¹i §µ N½ng, 580kg/m3 t¹i H¶i Phßng, 500kg/m3 t¹i thµnh phè Hå ChÝ

Minh. Chóng t«i ®· lÊy trÞ sè trung b×nh 500kg/m3 ®Ó tÝnh to¸n. Nh

vËy thÓ tÝch r¸c th¶i hµng ngµy t¹i khu c«ng trêng kho¶ng 16m3.

Tæng lîng r¸c th¶i sinh ho¹t trong sau 6 n¨m thi c«ng c«ng tr×nh (tõ

n¨m 2009 ®Õn 2014) íc tÝnh: 7.980 kg/ngµy x 365 ngµy x 6 n¨m =

17.476, 2 tÊn ≈ 35.000 m3

3.3.1.7. T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ - x· héi

Dù ¸n nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u lµ mét c«ng tr×nh cã ý nghÜa

quan träng c¶ vÒ kinh tÕ - x· héi lÉn chÝnh trÞ ®èi víi ®Þa ph¬ng.

Nh÷ng t¸c ®éng cña dù ¸n ®èi víi m«i trêng kinh tÕ - x· héi cã rÊt nhiÒu,

bao gåm c¶ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc.

Nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc sÏ x¶y ra chñ yÕu trong giai ®o¹n vËn hµnh

nhµ m¸y vµ sau khi cã hå chøa. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc thÓ hiÖn chñ

yÕu trong giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh. Trong môc nµy chóng t«i tËp

trung ®i vµo ph©n tÝch nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i trêng kinh tÕ

- x· héi trong giai ®o¹n thi c«ng nhµ m¸y.

ViÖc x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u kh«ng tr¸nh khái

nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch

quan ®em l¹i. §ã lµ:

1. MÊt ®Êt thæ c vµ ®Êt s¶n xuÊt:

ViÖc x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn nªn sÏ lµm mÊt ®i mét sè

diÖn tÝch ®Êt nhÊt ®Þnh do h×nh thµnh hå chøa vµ ®Êt sö dông lµm

mÆt b»ng c«ng tr×nh.

DiÖn tÝch ®Êt bÞ chiÕm dông làm mÆt b»ng c«ng tr×nh ë x·

NËm Hµng lµ 180ha, trong ®ã ®Êt ë: 1,5ha, ®Êt n«ng nghiÖp : 58,5ha

vµ ®Êt l©m nghiÖp: 120ha.

180


Hå chøa sÏ chiÕm mét phÇn ®Êt tù nhiªn cña 8 x·, thÞ trÊn cña

huyÖn Mêng TÌ (xem b¶ng 3.8).

B¶ng 3.8: DiÖn tÝch ®Êt bÞ chiÕm dông cña dù ¸n (ha)

TT

§Þa danhThæ

c

§Êt n«ng nghiÖp§Êt l©m nghiÖp S«ng,

suèi

B·i båiTæng

Tæng

§Êt mµu

§Êt lóa

Tæng§Êt

rõng

I Vïng hå 32,15

518,86

269,26

249,60

2044,19

345,90

1367,60

3963,00

1 NËm H»ng 0,07 11,40 9,40 2,00 251,30 0,50 93,40 356,17

2 Mêng M« 17,40

295,12

183,62

111,50

1255,09

153,90

424,20 1991,81

3 Can Hå 5,43 69,70 23,30 46,40 287,20 82,40 237,70 600,03

4 Bum Të 0,30 29,10 26,10 67,90 97,30

5 TT Mêng TÌ 1,26 37,40 37,40 5,00 5,00 55,70 99,36

6 NËm Khao 0,35 105,50 18,80 164,10 269,95

7 Mêng TÌ 7,34 105,24

52,94 52,30 106,00 59,20 268,90 487,48

8 Mï C¶ 0,20 5,00 55,70 60,90

IIKhu MBCT

1,5058,5

051,4

07,10

120,00

180,00

Tæng 33,65

577,36

320,66

256,70

2164,19

345,90

1367,60

4143,00

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I: B¸o ço QHTT T§C dù ¸n CTT§ Lai Ch©u,

th¸ng 7/2007)

§Êt n«ng nghiÖp trong khu vùc chñ yÕu ®îc dïng ®Ó trång c©y

hµng n¨m bao gåm c©y l¬ng thùc: lóa, ng«, khoai, s¾n... vµ çc lo¹i

c©y thùc phÈm: rau, ®Ëu, ®ç çc lo¹i, n¨ng suÊt c©y trång ®Òu thÊp

do Ýt ®îc ®Çu t khoa häc, kü thuËt vµ ph¬ng thøc canh t¸c l¹c hËu,

chñ yÕu lµ ®éc canh. Ngoµi ra trong ®Êt n«ng nghiÖp cßn cã ®Êt vên,

®Êt trång c©y l©u n¨m vµ ®ång cá. MÆt kh¸c, do ®©y lµ mét khu

vùc miÒn nói, ®ång bµo chñ yÕu trång lóa ë vïng thÊp ven s«ng suèi

nªn viÖc mÊt ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp lµ mÊt ®i mét ngµnh nghÒ

sinh sèng chÝnh cña nh©n d©n, ®ßi hái ph¶i cã mét chÝnh s¸ch ®Òn

bï tho¶ ®¸ng cho ®ång bµo ë khu vùc t¸i ®Þnh c.

181


§Êt l©m nghiÖp chñ yÕu lµ ®Êt rõng tù nhiªn vµ rõng trång. DiÖn

tÝch rõng tù nhiªn bÞ ngËp chñ yÕu lµ rõng tre nøa ven çc s«ng suèi

nªn thiÖt h¹i Ýt. Rõng trång chñ yÕu lµ b¹ch ®µn, keo, bå ®Ò,

tÕch...Rõng trång ngoµi t¸c dông cung cÊp gç, cñi, nguyªn liÖu cho

c«ng nghiÖp giÊy cßn gãp phÇn b¶o vÖ m«i trêng, t¨ng ®é che phñ

cña lu vùc, chèng xãi mßn vµ ®iÒu tiÕt níc...

2. T¸c ®éng ®Õn d©n c

Theo ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ (MNDBT 295m) sè d©n ph¶i di chuyÓn

bao gåm sè hé bÞ thu håi ®Êt vµ sè hé ë trong çc b¶n cã tõ 50% sè hé

bÞ thu håi ®Êt trë lªn. KÕt qu¶ ®iÒu tra ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 3.9.

Sè liÖu cho thÊy: tæng sè d©n vµ sè hé ph¶i di dêi ra khái lßng hå lµ

kh¸ lín. Møc ®é ¶nh hëng cña hå chøa ®Õn d©n c còng rÊt kh¸c nhau

phô thuéc vµ çc ph¬ng ¸n ngËp.

B¶ng 3.9: Sè d©n bÞ ¶nh hëng theo ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ

(Sè liÖu ®iÒu tra th¸ng 12/2006)

TT Tªn x· b¶n

Sè d©n bÞ ¶nh hëng

Sè d©n t¸i ®Þnh c

Sè d©n bÞ c« lËp

giao th«ng

Sè hé Sè khÈu Sè hé Sè khÈu

I Vïng hå chøa 1.071 5.593 493 3.292

1 X· NËm Hµng 8 23

2 X· Mêng M« 443 2.259 367 2.510

3 X· Can Hå 153 871 48 285

4 X· Bum Të 12 58

5 TT Mêng TÌ 154 859

6 X· NËm Khao 33 150 78 497

7 X· Mêng TÌ 253 1.301

8 X· Mï C¶ 15 72

II Khu MBCT 30 182

1 X· NËm Hµng 30 182

Tæng sè 1.101 5.775 493 3.292

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I: B¸o ço QHTT T§C dù ¸n CTT§ Lai Ch©u, th¸ng 7/2007)

182


ViÖc di dêi n¬i ë cña nh©n d©n trong vïng ngËp vµ vïng bÞ c«

lËp v× ngËp kh«ng nh÷ng g©y nªn nh÷ng tæn thÊt vÒ tµi s¶n cña ng-

êi d©n mµ sÏ t¹o ra nh÷ng x¸o trén trong tæ chøc cuéc sèng cña hä.

Nh÷ng x¸o trén nµy cã thÓ c¶ vÒ ph¬ng thøc s¶n xuÊt, ngµnh nghÒ

s¶n xuÊt hay v¨n ho¸... Do ®ã trong çc ph¬ng ¸n di d©n t¸i ®Þnh c

nªn tÝnh to¸n çc yÕu tè nµy ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi d©n.

ViÖc thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï, chuyÓn d©n ®ßi hái sù quan t©m

cña tÊt c¶ çc cÊp, çc ngµnh tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng sao cho

ph¶i ®¶m b¶o ®îc cuéc sèng vËt chÊt, v¨n ho¸ Ýt nhÊt ph¶i b»ng n¬i

cò vµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn l©u dµi.

3. Tæn thÊt vÒ nhµ ë, chuång tr¹i vµ c¬ së h¹ tÇng

Hå chøa sÏ lµm ngËp nhµ ë, chuång tr¹i, çc c«ng tr×nh v¨n hãa,

gi¸o dôc, y tÕ, tr¹m thñy v¨n, trô së ñy ban qu¶n lý ®êng bé, çc lo¹i

kho.

Nhµ ë cña ®ång bµo çc d©n téc ë huyÖn Mêng TÌ lµ nhµ sµn vµ

nhµ trÖt, cã kÕt cÊu khung gç lîp tranh, nøa, tÊm lîp phi br« xi m¨ng vµ

ngãi. DiÖn tÝch trung b×nh 60-80 m2. Nhµ phô chñ yÕu lµ bÕp, kho

®îc nèi liÒn víi nhµ chÝnh, diÖn tÝch b×nh qu©n 8-10m2. Chuång tr¹i

phÇn lín ®îc t¸ch khái nhµ chÝnh, phÇn lín lµm b»ng gç lîp tranh hoÆc

tÊm lîp phi br« xi m¨ng.

Tuy nh÷ng tµi s¶n c¬ së h¹ tÇng trong vïng lßng hå kh«ng lín, nh-

ng vai trß cña chóng ®èi víi cuéc sèng cña ®ång bµo hiÖn nay lµ rÊt

quan träng. Do ®ã, nh÷ng mÊt m¸t nµy ngoµi gi¸ trÞ vËt chÊt nã cßn

mang nh÷ng gi¸ trÞ tinh thÇn vµ ph¬ng thøc sèng cña nh©n d©n ®Þa

ph¬ng.

Chi tiÕt møc ®é tæn thÊt vÒ nhµ ë, chuång tr¹i, çc lo¹i c«ng

tr×nh c¬ së h¹ tÇng ®îc nªu trong b¶ng 3.10

B¶ng 3.10: Tæng hîp møc ®é thiÖt h¹i vÒ nhµ ë, chuång tr¹i, c¬

së h¹ tÇng

theo ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ

TT H¹ng môc§¬n vÞ

Khèi l-îng

Ghi chó

I. DiÖn tÝch nhµ ë m2 101.910

183


TT H¹ng môc§¬n vÞ

Khèi l-îng

Ghi chó

1.1 Nhµ sµn m2 61.716

1.2 Nhµ trÖt m2 40.194

1.3 C«ng tr×nh phô m2 8.556

1.4 Chuång tr¹i m2 15.889

II.C«ng tr×nh c«ng céng, c¬ së h¹ tÇng

2.1Trô së H§ND x· Çi 2 X· Mêng M«, Can Hå

Tæng diÖn tÝch m2 501

2.2Nhµ v¨n ho¸ x· Çi 4 X· Mêng M«, Can Hå


2.3Tr¹m y tÕ x· Çi 4 X· Mêng M«, Can Hå


2.4 Trêng häc m2 3.327 X· Mêng M«, Can Hå

2.5 Tr¹m Thuû v¨n cÊp 3 m2 100

2.6 Trô së BQL ®êng bé m2 700

2.7 Trô së BQL ®êng bé m2 700

2.8

§êng giao th«ng

+ TØnh lé 127 Km 49,8

+ §êng TT Mêng TÌ - P¾c Ma

Km 7,0

+ §êng liªn x· (®Êt 4m)

Km 19,5 Néi bé x· Mêng M«

2.10

CÇu cèng trªn ®êng TL 127

+ CÇu BTCT >10m Çi 3

+ Cèng, cÇu nhá <10m

Çi 33

2.11

CÇu treo Çi 5

+ Qua s«ng §µ Çi 3

+ Qua suèi Çi 2

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I: B¸o ço QHTT T§C dù ¸n CTT§ Lai Ch©u, th¸ng 7/2007)

4. Ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng trong vïng x©y dùng nhµ m¸y

thñy ®iÖn

HÖ thèng giao th«ng trong ph¹m vi lu vùc nghiªn cøu cho ®Õn

nay cßn ®ang ë tr¹ng th¸i rÊt kÐm ph¸t triÓn. Khi CTT§ Lai Ch©u ®i

184


vµo khai th¸c sÏ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè kÝch thÝch ph¸t triÓn kinh

tÕ - x· héi trong vïng vµ ®i kÌm víi nã lµ hÖ thèng giao th«ng sÏ ®îc

x©y dùng míi vµ n©ng cÊp.

Theo dù ¸n ®Çu t x©y dùng CTT§ Lai Ch©u hÖ thèng giao th«ng

sÏ ®îc më réng vµ n©ng cÊp bao gåm: §êng giao th«ng vµo ®Þa ®iÓm

x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn, ®êng phôc vô thi c«ng vµ hÖ thèng ®-

êng ®Õn tõng khu, ®iÓm t¸i ®Þnh c. ViÖc ®Çu t x©y dùng hÖ thèng

giao th«ng trong khu vùc tuy cã ¶nh hëng ®Õn m«i trêng sinh th¸i, hÖ

thùc vËt ... Tuy nhiªn, nh÷ng t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng lµ kh«ng lín

vµ ngîc l¹i, nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc lµ v« cïng to lín: Vïng nói d©n téc

Ýt ngêi cña huyÖn Mêng TÌ sÏ ph¸t triÓn lu th«ng hµng hãa, ®i l¹i, t¹o

®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó giao lu sinh ho¹t, giao lu céng ®ång, æn ®Þnh

cuéc sèng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi.

§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng (§TM) cña dù ¸n x©y dùng hÖ thèng

giao th«ng khu vùc thñy ®iÖn Lai Ch©u theo chñ tr¬ng cña TËp ®oµn

§iÖn lùc sÏ ®îc thùc hiÖn riªng. V× vËy, trong b¸o ço §TM chung chóng

t«i kh«ng thùc hiÖn viÖc ®¸nh gi¸ nµy.

5. Gia t¨ng ®ét biÕn vµ kÐo dµi ¸p lùc lªn m«i trêng:

Theo dù tÝnh trong qu¸ tr×nh x©y dùng tõ n¨m 2008 ®Õn n¨m

2014 th× chØ tÝnh riªng sè lîng çn bé, c«ng nh©n tham gia x©y dùng

c«ng tr×nh ®· lµ 15.955 ngêi (C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I). Thªm

vµo ®ã sÏ lµ mét bé phËn d©n c di d©n ®Õn khu vùc theo gia ®×nh,

hay tham gia vµo nh÷ng ngµnh nghÒ míi cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn nh

th¬ng m¹i, dÞch vô. Céng ®ång di d©n míi tíi nµy sÏ h×nh thµnh nªn

mét ®« thÞ vµ kÌm theo ®ã lµ nh÷ng nhu cÇu tÊt yÕu vÒ nhµ ë, l¬ng

thùc, thùc phÈm, níc, n¨ng lîng vµ çc ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng. §ång

thêi, vÊn ®Ò x¶ th¶i chÊt th¶i cña khèi céng ®ång ®« thÞ nµy còng

nh ph¸t th¶i trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ m¸y lµ kh«ng nhá. ChÝnh

nh÷ng yÕu tè trªn ®· t¹o xung lùc tøc thêi lªn m«i trêng, nhÊt lµ t¹i khu

vùc x· NËm Hµng. TÝnh riªng ®èi víi lîng chÊt th¶i th¶i sinh ho¹t cña sè

c«ng nh©n tham gia x©y dùng c«ng tr×nh ®· lµ 7,98 tÊn r¸c/ngµy vµ

1.360 m3 níc th¶i/ngµy .

185


6. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng v¨n ho¸

B¶n s¾c v¨n ho¸ cña ®ång bµo çc d©n téc c ngô trong vïng ®·

®îc g×n gi÷ vµ b¶o tån qua rÊt nhiÒu thÕ hÖ. Nhng khi x©y dùng

CTT§ Lai Ch©u sÏ xuÊt hiÖn sè lîng lín lao ®éng vµ d©n nhËp c vµo

trong vïng. Sù gia t¨ng d©n sè bªn ngoµi sÏ cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn

b¶n s¾c v¨n hãa, nÕp sèng, phong tôc tËp qu¸n cña ®ång bµo çc

d©n téc b¶n ®Þa, ®Æc biÖt lµ d©n téc Th¸i víi gÇn 36% tæng d©n sè

trong vïng. Çc trµo lu v¨n ho¸ kh«ng lµnh m¹nh còng cã kh¶ n¨ng

th©m nhËp vµo céng ®ång d©n b¶n ®Þa vµ ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng

biÖn ph¸p qu¶n lý vµ phßng ngõa ngay tõ ®Çu cña chÝnh quyÒn ®Þa

ph¬ng.

7. T¸c ®éng ®Õn çc di s¶n v¨n ho¸, lÞch sö

HiÖn trong vïng chØ cã di s¶n Bia Lª Lîi ®· ®îc Bé V¨n Ho¸ c«ng

nhËn, nhng l¹i n»m ë phÝa h¹ lu ®Ëp, nªn sÏ kh«ng bÞ ngËp khi h×nh

thµnh hå chøa. Ngoµi Bia Lª Lîi ë h¹ lu, theo kÕt qu¶ ®iÒu tra kh¶o cæ

häc vïng ngËp CTT§ S¬n La trong vïng kh«ng cã çc di s¶n d©n téc nµo

kh¸c bÞ ¶nh hëng do x©y dùng hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u.

8. Kh¶ n¨ng ph¸t sinh dÞch bÖnh

Khi x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y, sÏ cã hai nhãm bÖnh chÝnh lµ

nhãm bÖnh nghÒ nghiÖp vµ nhãm bÖnh céng ®ång. Nhãm bÖnh, tai

n¹n nghÒ nghiÖp chñ yÕu liªn quan ®Õn yÕu tè bôi, hay çc ®Æc thï

nghÒ nghiÖp vµ nh÷ng sù cè x¶y ra trong qu¸ tr×nh x©y dùng, vËn

hµnh c«ng tr×nh. Nhãm bÖnh céng ®ång cÇn ®Ò phßng gåm sèt rÐt

(cã nh÷ng æ bÖnh t¹i khu vùc), çc bÖnh vÒ ®êng tiªu ho¸ (®iÒu kiÖn

vÖ sinh dÞch tÔ khu vùc cha ®îc tèt), çc bÖnh vÒ ®êng h« hÊp (do bôi

trong qu¸ tr×nh x©y dùng c«ng tr×nh).

Ngoµi ra, nh÷ng bÖnh kh¸c liªn quan tíi çc tÖ n¹n x· héi còng cÇn

®îc c©n nh¾c.

3.3.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng trong giai ®o¹n vËn hµnh

3.3.2.1. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt - ®Þa m¹o

ViÖc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o trong giai

®o¹n vËn hµnh c«ng tr×nh ®îc xem xÐt t¹i vïng lßng hå, tuyÕn ®Ëp vµ

186


h¹ du th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ çc tai biÕn ®Þa chÊt, ®Þa m¹o vµ tai

biÕn m«i trêng nãi chung cã thÓ x¶y ra.

A. Vïng lßng hå vµ l©n cËn

* Kh¶ n¨ng t¸i t¹o ®êng bê

Khi ®i vµo tÝch níc, mùc c¬ së x©m thùc sÏ ®îc d©ng cao vµ sÏ

ph¸t sinh qu¸ tr×nh t¸i t¹o ®êng bê. Nh×n chung vá phong ho¸ ë phÇn

thÊp (díi 295m) cã chiÒu dÇy 1-5m cßn ë phÇn cao lªn tíi 20-30 m. VÊn

®Ò ë ®©y lµ x¸c ®Þnh quy m« vµ ph¹m vi ¶nh hëng cña qu¸ tr×nh

nµy ®èi víi tÝnh hiÖu qu¶ vµ tuæi thä cña hå chøa. Theo thiÕt kÕ, ®-

êng bê hå chøa lµ mét d¶i ven bê ®íi b¸n ngËp, ®îc tÝnh tõ mùc níc

d©ng cùc ®¹i ®Õn mùc níc chÕt (270- 295 m), víi biªn ®é chiÒu cao

th¼ng ®øng 25m. Do ®Þa h×nh thung lòng s«ng §µ trong khu vùc hå

chøa cã d¹ng khe hÎm, nªn diÖn tÝch ®íi b¸n ngËp nµy lµ kh«ng ®¸ng

kÓ.

H¬n thÕ n÷a, cã thÓ quan s¸t thÊy lßng s«ng §µ hiÖn t¹i c¾t sÎ

kh¸ s©u trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh chung, vµ dßng ch¶y thÓ hiÖn giai

®o¹n ph¸t triÓn trÎ cña m×nh víi lßng s«ng ®a phÇn ®Òu tr¬ ®¸ gèc,

®«i khi cã nh÷ng doi çt nhá däc bê, vµ t¹i mét vµi ®iÓm héi lu víi çc

suèi lín cã h×nh thµnh nªn nh÷ng b·i cuéi sái. Däc theo s«ng §µ, còng

®· quan s¸t thÊy nh÷ng ®iÓm s¹t trît côc bé lµ biÓu hiÖn cña tiÒm n¨ng

g©y biÕn ®éng ®êng bê, song nh÷ng th©n trît nµy quan s¸t ®îc cã

kÝch thíc nhá, réng kho¶ng 20-30 m, dµi 60-70 m.

Khi hå chøa ®i vµo sö dông víi mùc níc d©ng tèi ®a 295 m, sÏ

n©ng mùc x©m thùc c¬ së x©m thùc ®Þa ph¬ng vµ thùc tÕ lµ gi¶m

cêng ®é qu¸ tr×nh xãi mßn bÒ mÆt. Nhng ë ®©y ®iÒu ®¸ng quan

t©m chÝnh lµ hiÖn tîng gia t¨ng lîng tr÷ Èm trong çc líp phñ sên, cã

kh¶ n¨ng vît ngìng ma s¸t trong, dÉn ®Õn hiÖn tîng s¹t trît lµm biÕn

®æi ®êng bê. Còng cÇn ph¶i ®Ò cËp ë ®©y lµ vïng lßng hå víi nh÷ng

sên ®åi nói kÕ cËn chñ yÕu dùa trªn nÒn ®¸ gèc trÇm tÝch lôc nguyªn

silic, ®¸ v«i h¹t mÞn xen phun trµo andesitobazan, andesit trung tÝnh,

tuf, ®¸ phiÕn tuf, ®¸ x©m nhËp granit, granodiorit, gabro - diorit. §©y

lµ nh÷ng lo¹i ®¸ gèc mµ cha t¹o nªn mét líp vá phong ho¸ cã çc tÝnh

187


chÊt c¬ lý vµ chiÒu dÇy thuËn lîi cho qu¸ tr×nh s¹t trît ph¸t triÓn ë quy

m« lín.

Theo quy luËt khi hå tÝch níc vµ ®i vµo ho¹t ®éng th× mùc níc

hå chøa lµ c¬ së x©m thùc bãc mßn míi vµ sÏ t¹o ra:

- §íi bÞ ¶nh hëng trùc tiÕp: lµ tÊt c¶ çc bÒ mÆt sên ®æ trùc tiÕp

xuèng mÆt hå (cã chiÒu dµi sên dao ®éng trong kho¶ng 250m ®Õn

200-300m), nhng so víi diÖn tÝch cña toµn lu vùc th× phÇn diÖn tÝch

nµy lµ rÊt hÑp.

- §íi bÞ ¶nh hëng gi¸n tiÕp: gåm toµn bé çc sên cña çc s«ng suèi

cÊp III, IV. T¸c ®éng cña hå chøa ®Õn çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh ë ®©y

chØ th«ng qua thay ®æi c¬ së x©m thùc cña çc s«ng suèi, víi xu thÕ

gi¶m qu¸ tr×nh x©m thùc s©u vµ ®i kÌm víi nã lµ gi¶m cêng ®é cña

qu¸ tr×nh sên (th«ng qua chuçi ho¹t ®éng cña çc qu¸ tr×nh diÔn ra

trªn sên: phong ho¸ - qu¸ tr×nh sên - qu¸ tr×nh dßng ch¶y). DiÖn tÝch

cña ®íi nµy lµ kh¸ lín so víi diÖn tÝch lu vùc lßng hå.

- §íi hÇu nh kh«ng bÞ ¶nh hëng: lµ sên cña çc s«ng suèi cÊp I, II.

Chóng chiÕm tû lÖ diÖn tÝch lín trong lu vùc vµ tËp trung ë khu vùc ®-

êng chia níc trong lu vùc.

Theo tÝnh to¸n æn ®Þnh m¸i dèc vµ ®¸nh gi¸ chØ sè ho¹t ®éng

®Þa chÊt ®éng lùc th× çc ®o¹n bê cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trît lë gåm

2 ®o¹n: ®o¹n chÞu ¶nh hëng nhiÒu vÒ híng giã tõ nh¸nh hå suèi NËm

Nh¹t ch¶y ra; vµ ®o¹n bê hå tõ Mêng M« ®Õn Mêng TÌ, n¬i cã ®é dèc

sên lªn ®Õn 35-40o.

C¨n cø vµo nh÷ng c¬ së trªn, theo chóng t«i khi hå chøa ®i vµo

ho¹t ®éng ch¾c ch¾n sÏ x¶y ra hiÖn tîng s¹t lë, t¸i t¹o ®êng bê ®Ó tiÕn

tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng phï hîp víi mùc x©m thùc c¬ së ®Þa ph¬ng míi

®îc x¸c lËp víi cêng ®é ë møc yÕu ®Õn trung b×nh.

* S¹t trît ®êng giao th«ng

ViÖc më mang ®êng giao th«ng trong khu vùc sÏ lu«n ph¶i chÞu

¸p lùc tõ hiÖn tîng s¹t trît, c¶ ë taluy ©m vµ taluy d¬ng. Cã thÓ lÊy vÝ

dô trêng hîp ®êng 12 ®o¹n §iÖn Biªn-Lai Ch©u (gÇn víi khu vùc Dù ¸n)

®· thêng xuyªn bÞ s¹t lë trªn nhiÒu ®o¹n, nhÊt lµ vµo thêi kú mïa ma.

188


§êng 127 ®i qua khu vùc Dù ¸n còng ®· bÞ s¹t trît mét sè ®o¹n nhng ë

quy m« nhá.

* MÊt níc hå chøa

Kh¶ n¨ng mÊt níc cña lßng hå vµ tuyÕn ®Ëp xuèng h¹ lu hay sang

lu vùc kh¸c ®îc xem xÐt trªn quan ®iÓm ®Þa chÊt, ®Þa m¹o víi mét sè

®Æc ®iÓm sau:

- MÊt níc do bèc h¬i: do diÖn tÝch mÆt tho¸ng hå kh¸ nhá nªn l-

îng tæn thÊt níc bèc h¬i kh«ng ®¸ng kÓ so víi dung tÝch hå chøa.

- MÊt níc do ngÊm, thÊm qua th©n vµ vai ®Ëp: çc biÖn ph¸p

c«ng tr×nh theo thiÕt kÕ sÏ ®¶m b¶o lîng tæn thÊt lµ kh«ng ®¸ng kÓ

so víi dung tÝch hå.

- MÊt níc do ho¹t ®éng karst: cã kh¶ n¨ng x¶y ra trong thµnh t¹o

hÖ tÇng S«ng §µ phÇn trªn (C2-P1s®2). Tuy nhiªn, kÕt hîp víi kh¶o s¸t

thùc tÕ (cha ph¸t hiÖn ®îc biÓu hiÖn ho¹t ®éng karst), ph©n tÝch cÊu

tróc ®Þa chÊt ë mùc níc d©ng b×nh thêng (295m) th× kh¶ n¨ng mÊt

níc do karst trong vïng lßng hå sÏ kh«ng x¶y ra.

- MÊt níc do çc ®íi ph¸ huû kiÕn t¹o: çc ®øt g·y ®Þa chÊt c¾t

qua khu vùc tuyÕn ®Ëp kh«ng cã, cßn ë vïng lßng hå ®Òu lµ nh÷ng

®øt g·y nhá, ng¾n nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng dÉn níc qua th©n ®Ëp

xuèng h¹ lu hay sang lu vùc kh¸c. Nh vËy, kh«ng cã kh¶ n¨ng mÊt níc

do ¶nh hëng cña ®íi ph¸ huû kiÕn t¹o.

* T¸c ®éng tíi ho¹t ®éng ®Þa ®éng lùc hiÖn t¹i

Khi ho¹t ®éng, hå chøa tÝch níc víi khèi lîng lín sÏ g©y t¸c ®éng

tíi çc ho¹t ®éng ®Þa ®éng lùc hiÖn ®¹i khu vùc lßng hå vµ l©n cËn.

Bªn c¹nh viÖc lµm gia t¨ng møc ®é ho¹t ®éng cña çc hÖ thèng ®øt

g·y, ®Þa chÊn (nh ®· quan s¸t ®îc ë CTT§ Hoµ B×nh), hoÆc lµm ph©n

dÞ côc bé ®Þa h×nh th× t¸c ®éng trùc tiÕp, ®¸ng kÓ nhÊt cña khèi n-

íc hå chøa lµ ®éng ®Êt kÝch thÝch vµ sôt lón lßng hå.

- §éng ®Êt kÝch thÝch hå chøa

Cho ®Õn nay vÉn cha cã ®îc nh÷ng nghiªn cøu chi tiÕt vÒ lÜnh

vùc nµy, vµ viÖc x¸c ®Þnh tiÒm n¨ng ®éng ®Êt kÝch thÝch hiÖn vÉn

189


nhê nh÷ng sè liÖu thèng kª. Tuy vËy, tæ chøc UNESCO ®· cã nh÷ng

tiÕn bé nhÊt ®Þnh trong lÜnh vùc nµy. Qua thèng kª vÒ ®éng ®Êt

kÝch thÝch x¶y ra trªn nhiÒu hå chøa lín trªn thÕ giíi ®· ®i ®Õn kÕt

luËn vÒ ®iÒu kiÖn cÇn vµ ®ñ ®Ó cã thÓ ph¸t sinh ®éng ®Êt kÝch

thÝch lµ:

+ CÊu tróc ®Þa chÊt vïng hå chøa kh«ng æn ®Þnh, bÞ çc ®øt g·y kiÕn t¹o ph¸ huû c¾t qua;

+ ChiÒu cao cét níc hå chøa tèi ®a trªn 90m;

+ Dung tÝch hå chøa vît qu¸ 109 m3.

§èi chiÕu nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy víi th«ng sè thiÕt kÕ hå chøa

(ChiÒu cao cét níc tèi ®a 95,6m; dung tÝch hå chøa: 1,336 x 109 m3)

vµ ®Æc ®iÓm c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u n»m trong vïng cã cÊu

tróc kiÕn t¹o ho¹t ®éng râ rÖt trong t©n kiÕn t¹o vµ hiÖn ®¹i, ho¹t

®éng ®éng ®Êt kh¸ cao, kh«ng ®ång ®Òu gi÷a çc vïng cho thÊy

vïng hå cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh ®éng ®Êt kÝch thÝch, nhng kh¶ n¨ng

x¶y ra lµ kh«ng cao.

Theo NguyÔn §×nh Xuyªn (b¸o ço “§¸nh gi¸ ®é nguy hiÓm ®éng

®Êt ë khu vùc c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u”, 2004). Çc ®øt g·y

chÝnh ph¸t sinh ®éng ®Êt m¹nh nguy hiÓm ®èi víi c«ng tr×nh CTT§

Lai Ch©u lµ ®øt g·y Thîng s«ng §µ, ®øt g·y Lai Ch©u - §iÖn Biªn vµ

®øt g·y S¬n La víi chÊn ®éng m¹nh nhÊt ë khu vùc c«ng tr×nh lµ I = 8

(MSK-64), cã chu kú lÆp l¹i 1000 n¨m.

§éng ®Êt kÝch thÝch cêng ®é M < 5,0 cã kh¶ n¨ng x¶y ra ë khu

vùc ®Ëp, trªn çc ®øt g·y ®Þa ph¬ng bËc 4 nh Huæi Bi, Mêng Tung...

§éng ®Êt kÝch thÝch M < 5,5 cã thÓ x¶y ra ë phÇn ®øt g·y thîng s«ng

§µ tõ b¶n NËm Thó ®Õn b¶n P¾c Ma.

- Trêng øng suÊt gia t¨ng vµ ®é lón lßng hå do khèi níc hå chøa

g©y nªn

ViÖc tÝnh to¸n ®îc thùc hiÖn theo ph¬ng ¸n bµi to¸n 3 chiÒu, víi

mùc níc d©ng 295m vµ hå chøa ®îc chia thµnh m¹ng líi « vu«ng kÝch thíc

0,2 x 0,2 km. KÕt qu¶ tÝnh to¸n øng suÊt vµ ®é lón lßng hå CTT§ Lai

Ch©u ®îc ®a ra ë b¶ng 3.11. Çc h×nh 3.1a, 3.1b lµ sù thÓ hiÖn kh«ng

gian vÒ møc ®é vµ ph¹m vi sôt lón lßng hå.

190


B¶ng 3.11: Gi¸ trÞ lín nhÊt cña øng suÊt gia t¨ng vµ ®é lón ®¸y hå

CTT§ Lai Ch©u

§é s©u (km) øng suÊt tiÕp tuyÕn cùc ®¹i

(bar)

øng suÊt ph¸p tuyÕn cùc ®¹i

(bar)

§é lón ®¸y hå

0,5 2,50 4,1 0,0143,0 0,25 0,50 0,0105,0 0,09 0,13 0,009

H×nh 3.1a, 3.1b: Møc ®é vµ ph¹m vi sôt lón lßng hå Lai Ch©u

* T¸c ®éng ®Õn hiÖn tîng trît lë ®Êt

Do xu thÕ chung trong khu vùc cã chiÒu dÇy tÇng phong ho¸ t¨ng

tõ 1-5 m ë phÇn ch©n sên lªn 15-20 m ë phÇn gÇn ®Ønh sên nªn viÖc

d©ng níc lµm hå chøa sÏ lµm gia t¨ng tr÷ Èm cña khèi th©n sên cã chiÒu

dÇy tÇng vôn bë lín, ®ång thêi lµm gi¶m liªn kÕt vËt liÖu th©n sên, dÔ

191


dÉn ®Õn hiÖn tîng s¹t trît. Tuy nhiªn ®é dèc sên trë nªn nhËy c¶m víi qu¸

tr×nh trît lë l¹i chñ yÕu do con ngêi x©y dùng çc ®êng giao th«ng c¾t

qua nh÷ng sên t¬ng ®èi dèc, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng khu vùc bÞ ®øt g·y

kiÕn t¹o ®· lµm suy yÕu nÒn cÊu tróc. MÆc dÇu vËy, quy m« cña çc

th©n trît trong vïng thêng nhá, vµ sÏ kh«ng ®Ó l¹i hËu qu¶ nÆng nÒ.

Mét sè t¸c ®éng kh¸c

Víi viÖc d©ng níc - n©ng cao h¬n mùc c¬ së x©m thùc ®Þa ph-

¬ng sÏ lµm gi¶m tèc ®é dßng ch¶y trong hå vµ gi¶m ®ét ngét lu tèc ë

çc cöa suèi khi ®æ vµo hå, lµm t¨ng qu¸ tr×nh tÝch tô trÇm tÝch

trong lßng hå, dÉn tíi gi¶m dÇn dung tÝch hå chøa.

Mùc níc hå d©ng lªn trªn çc sên nói vµ dao ®éng theo mïa thêng

lµm t¨ng ®æ Èm çc khèi sên, t¨ng tèc ®é phong ho¸, dÉn tíi gia t¨ng

cêng ®é çc qu¸ tr×nh bãc mßn - tÝch tô (®æ lë, trît lë, xãi lë, tÝch tô

lßng hå…).

Víi hå chøa vµ khèi níc lín ®a vµo thùc thÓ tù nhiªn cña vïng sÏ

lµm thay ®æi c¨n b¶n ®iÒu kiÖn sinh th¸i trong vïng (chñ yÕu th«ng

qua sù thay ®æi chÕ ®é thuû v¨n, chÕ ®é Èm - nhiÖt) vµ qua ®ã lµm

biÕn ®æi ®iÒu kiÖn m«i trêng nãi riªng vµ toµn bé hÖ sinh th¸i nãi

chung.

* T¸c ®éng ®Õn tµi nguyªn kho¸ng s¶n

- Nh÷ng tæn thÊt vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n khi h×nh thµnh hå chøa

Theo kÕt luËn cña Côc §Þa chÊt kho¸ng s¶n (C«ng v¨n sè 912

CV/§CKS - §C ký ngµy 8/6/2005 göi Tæng C«ng ty §iÖn lùc ViÖt Nam) th×

däc theo çc s«ng suèi trong diÖn tÝch bÞ ngËp níc kh«ng chøa sa kho¸ng

cã gi¸ trÞ kinh tÕ. Çc ®iÓm kho¸ng ho¸ ®ång, vµng trong vïng dù kiÕn

ngËp níc cã hµm lîng nghÌo, quy m« nhá Ýt cã triÓn väng vµ ý nghÜa kinh

tÕ theo çc chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖn hµnh. Çc lo¹i kho¸ng s¶n vËt liÖu

x©y dùng cÇn ®îc sö dông cã hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh thi c«ng dù ¸n.

Theo thèng kª trong lu vùc nghiªn cøu cã 42 má vµ ®iÓm má. Khi

c«ng tr×nh ®i vµo tÝch níc sÏ lµm ngËp mét phÇn hoÆc toµn bé 18 má,

®iÓm má (b¶ng3.12).

192


a) Çc má vµ ®iÓm kho¸ng s¶n bÞ ngËp hoµn toµn

- Kho¸ng s¶n kim lo¹i: gåm ®iÓm quÆng vµng gèc B¶n Bo (tr÷ lîng

rÊt nhá). §iÓm quÆng ®ång Kan Hå (1500 tÊn quÆng ®ång).

- Kho¸ng s¶n nhiªn liÖu: ®iÓm quÆng than Vµng X«n, tr÷ lîng íc

tÝnh 50.000 tÊn.

b) Çc má vµ ®iÓm kho¸ng s¶n b¸n ngËp

Víi sè lîng 15 má vµ ®iÓm quÆng, bao gåm:

- Kho¸ng s¶n kim lo¹i: çc ®iÓm kho¸ng ho¸ vµng gèc (NËm Khao,

DÞu S»ng, NËm Péc, P« LÕch, Mêng M«, B¶n MÊu, Ta P¸n); §iÓm quÆng

s¾t Th¸c Míi;

- Kho¸ng s¶n phi kim: chØ cã ®iÓm quÆng pyrit Pac Ma.

- Kho¸ng s¶n vËt liÖu x©y dùng: gåm má ®¸ v«i Kan Hå, ®¸ èp l¸t

Mêng M«.

- Kho¸ng s¶n quÝ hiÕm: gåm 4 ®iÓm quÆng Rubi, Corindon.

B¶ng 3.12: Çc lo¹i h×nh kho¸ng bÞ ngËp vµ b¸n ngËp trong hå CTT§

Lai Ch©u

Kho¸ng s¶n

Tªn má/ ®iÓm

quÆng

Quy m«

To¹ ®é ®Þa lý Ghi chó

1 Than Vµng X«n §iÓm quÆng

B¶n Vµng X«n, Mêng Lay

102o52’35”-22o01’12”

Dù b¸o kho¶ng 50.000 tÊn. BÞ ngËp níc trong lßng hå, cã thÓ khai th¸c tËn thu.

2 S¾t Th¸c Míi §iÓm quÆng

X· Kan Hå- Mêng TÌ.

102o49’10”- 22o15’20”

Kh¶o s¸t s¬ bé. B¸n ngËp.

3 §ång Kan Hå- P« LÕch

§iÓm quÆng

X· Kan Hå- Mêng TÌ.

102o49’25”- 22o17’43”

T×m kiÕm, hµm lîng Cu 0,228-3,36%, dù b¸o tr÷ l-îng trªn 1500 tÊn quÆng ®ång. BÞ ngËp trong níc hå chøa

4 B¶n Bo Má nhá

ThÞ trÊn Mêng TÌ- Mêng TÌ

102o49’12”- 22o22’32”.

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, tr÷ lîng nhá. BÞ ngËp.

193


Vµng

Vµng

5 NËm Khao §iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ.

102o40’30”- 22o24’55”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.4-5.4 g/t, tr÷ lîng nhá. B¸n ngËp.

6 DÞu S»ng §iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ.

102o42’18”- 22o23’50”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.1-6 g/t, tr÷ lîng nhá. B¸n ngËp.

7 NËm Péc- Ph×n Khß

§iÓm X· NËm Khao- Mêng TÌ

22o23’30’’-22o25’30” 102o39’40”-102o44’10”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0,1-2,8 g/t, tr÷ lîng dù b¸o nhá. B¸n ngËp.

8 P« LÕch §iÓm X· Kan Hå, Mêng TÌ

102o45’50”- 22o22’30”

T×m kiÕm chi tiÕt, vµng gèc, Au 0.1-3.2 g/t. /tµi nguyªn dù b¸o phÇn ngËp 235 kg Au kim lo¹i.

9 Mêng M« §iÓm X· Mêng M«- Mêng TÌ.

102o52’30”- 22o11’40”

Kh¶o s¸t s¬ bé, vµng gèc. B¸n ngËp

10

B¶n MÊu §iÓm X· Bum Të- Mêng TÌ

102o47’10”- 22o22’00”

Kh¶o s¸t s¬ bé, vµng gèc. B¸n ngËp

11

Ta P¸n §iÓm 102o46’54”- 22o21’47”

NgËp níc 1 phÇn (cao tr×nh ®iÓm 275-350m)

12

Pyrit Pac Ma §iÓm X· Mêng TÌ-Mêng TÌ.

102o31’01”- 22o33’41”


13

§¸ quÝ

Rubi P« LÕch 1

§iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ

102o47’35”- 22o22’15’


14

Rubi P« LÕch 2

§iÓm X· Kan Hå- Mêng TÌ

102o47’00”- 22o22’00’


15

Corindon sa kho¸ng NËm Cèm

§iÓm X· Mêng TÌ- Mêng TÌ

102o49’00”- 22o23’40”


16

B¶n Bo §iÓm X· Bum Na- Mêng TÌ

102o50’10”- 22o22’30”

Kh¶o s¸t s¬ bé. NgËp.

1 §¸ v«i Can Hå Má X· Can Hå, Mêng TÌ Tµi nguyªn dù b¸o 432 tr

194


7 102o49’06”-22o17’33”.

m3, bÞ ngËp mét phÇn nhá trong hå chøa.

18

§¸ èp l¸t

Mêng M« (Silic säc d¶i)

Má X· Mêng M«- Mêng TÌ.

102o55’08”- 22o10’10”

Kh¶o s¸t s¬ bé, kh«ng nøt nÎ, ®é bãng tèt, hoa v©n ®Ñp. Tr÷ lîng dù b¸o 26 tr.m3. NgËp mét phÇn trong níc.

(Nguån: B¸o ço: KÕt qu¶ kh¶o s¸t, ®¸nh gi¸ kho¸ng s¶n vïng hå CTT§ Lai Ch©u, Liªn ®oµn ®Þa chÊt x¹ hiÕm,2004 kÕt hîp ph©n tÝch b¶n ®å)

Tõ nh÷ng sè liÖu kiÓm kª trªn cã thÓ nhËn thÊy sù h×nh thµnh

hå chøa trong t¬ng lai th× lîng kho¸ng s¶n bÞ ngËp, b¸n ngËp trong hå

chøa chñ yÕu lµ çc ®iÓm quÆng, tr÷ lîng nhá, gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp.

Do ®ã cã thÓ cho r»ng tæn thÊt tµi nguyªn kho¸ng s¶n trong vïng hå lµ

kh«ng ®¸ng kÓ.

- T¸c ®éng ®Õn m«i trêng do kho¸ng s¶n bÞ ngËp

a) Çc kho¸ng s¶n bÞ ngËp

§iÓm quÆng vµng gèc B¶n Bo, víi kho¸ng vËt bÒn v÷ng nªn kh«ng

cã nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc. Riªng ®iÓm quÆng ®ång Kan Hå sÏ x¶y ra

ph¶n øng thuû ph©n çc kho¸ng vËt chøa ®ång vµ tæ hîp çc nguyªn tè

kim lo¹i nÆng ®i kÌm, dÉn ®Õn gi¶i phãng çc ion kim lo¹i nÆng (chñ

yÕu Cu++, Pb++ vµ Zn++) vµo hå chøa. Tuy nhiªn do tr÷ lîng nhá, nªn t¸c

®éng nµy lµ kh«ng ®¸ng kÓ ®èi víi chÊt lîng níc hå chøa.

§iÓm quÆng than Vµng X«n vèn ®îc thµnh t¹o trong m«i trêng khö,

khi bÞ ngËp níc l¹i trë vÒ víi m«i trêng khö nªn sÏ Ýt cã kh¶ n¨ng bÞ ph©n

huû, lµm gi¶m chÊt lîng níc hå chøa.

b) Çc kho¸ng s¶n bÞ b¸n ngËp

Gåm çc ®iÓm kho¸ng ho¸ vµng gèc, s¾t, pyrit, vËt liÖu x©y

dùng vµ ®¸ quý. T¸c ®éng tiªu cùc chØ cã thÓ do ®iÓm quÆng pyrit

Pac Ma vµ s¾t Th¸c Míi víi nguy c¬ gia t¨ng qu¸ tr×nh phong ho¸, lµm

gi¶i phãng nhanh h¬n mét sè kim lo¹i nÆng vµ acid vµo hå chøa. Nhng

do quy m« çc ®iÓm quÆng nµy lµ nhá nªn kh«ng thÓ lµm thay ®æi

®é pH vµ g©y « nhiÔm hå chøa.

c) Çc kho¸ng s¶n khu vùc phô cËn lßng hå

195


Do níc hå d©ng lªn lµm chÕ ®é thuû v¨n khu vùc thay ®æi, çc

®iÓm quÆng cña mét sè kho¸ng s¶n phãng x¹, kim lo¹i, pyrit ë khu vùc

phô cËn xung quanh hå khi bÞ phong ho¸ röa tr«i hay khi tiÕn hµnh c«ng

t¸c khai th¸c còng cã thÓ gi¶i phãng vµ ®a xuèng hå lîng phãng x¹, kim

lo¹i nÆng nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy cÇn ®îc quan t©m khi thùc hiÖn çc dù

¸n khai th¸c çc ®iÓm quÆng t¹i khu vùc phô cËn lßng hå.

B. Vïng h¹ du ®Ëp

Nh×n chung ho¹t ®éng cña CTT§ Lai Ch©u sÏ lµm ®iÒu hoµ dßng

ch¶y trong n¨m, lµm gi¶m x©m thùc s©u trong mïa lò vµ lµm t¨ng

x©m thùc ngang nãi chung.

* T¸c ®éng xãi lë h¹ du

Khi hå chøa tÝch níc, hÇu hÕt çt bïn h×nh thµnh ë thîng lu sÏ n»m

l¹i trong lßng hå nªn søc chøa bïn çt cña dßng ch¶y lín, ®éng lùc dßng

ch¶y sau ®Ëp kh¸ cao nªn sÏ g©y ra hiÖn tîng xãi lë lßng s«ng ë h¹ lu

®Ëp.

Vïng h¹ du bÞ xãi lë m¹nh nhÊt trong çc thêi kú x¶ lò. Theo thiÕt kÕ

CTT§ Lai Ch©u sÏ x¶ lò b»ng :

- C«ng tr×nh x¶ mÆt : 8 khoang víi chiÒu réng 15,0 m, ngìng cao

tr×nh 278 m.

- C«ng tr×nh x¶ s©u : 8 lç x¶, kÝch thíc 6 x 8 m, ngìng cao tr×nh

235,0 m.

- Tiªu n¨ng b»ng dßng ch¶y phun xa.

Nh vËy, vïng h¹ du bÞ xãi lë m¹nh nhÊt trong çc thêi kú x¶ lò nhÊt

lµ víi ®éng lùc cña dßng quÈn. Song do phÇn chÞu t¸c ®éng m¹nh nhÊt

cña khèi níc x¶, n¬i gÇn cöa x¶ l¹i lµ vïng cã ®iÒu kiÖn ®Þa chÊt c«ng

tr×nh chñ yÕu lµ ®¸ r¾n ch¾c, nªn møc ®é xãi lë nhá.

* T¸c ®éng gi¶m tØ lÖ çt bïn trong níc, lµm biÕn ®æi ®iÒu

kiÖn sinh th¸i h¹ du

Hå chøa CTT§ Lai Ch©u lµm l¾ng ®äng lîng lín çt bïn trong dßng

ch¶y tù nhiªn, qua ®ã lµm thiÕu hôt lîng chÊt nµy trong phÇn h¹ lu. Tuy

nã ph¸t huy nh÷ng t¸c ®éng rÊt tÝch cùc cho viÖc n©ng cao hiÖu qu¶

khai th¸c çc bËc thang thuû ®iÖn trªn s«ng §µ, song mÆt kh¸c nã còng

196


gãp phÇn lµm mÊt c©n b»ng trong dßng lu©n chuyÓn vËt chÊt vµ n¨ng

lîng cña tù nhiªn, dÉn tíi nh÷ng biÕn ®æi trong hÖ sinh th¸i vïng h¹ du,

nhÊt lµ t¹i vïng ®ång b»ng ven biÓn.

3.3.2.2. T¸c ®éng ®Õn çc yÕu tè khÝ hËu-khÝ tîng

A. Xu thÕ biÕn ®æi cña çc yÕu tè khÝ hËu trong trêng hîp

kh«ng cã hå chøa

Sù h×nh thµnh hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u víi diÖn tÝch mÆt

tho¸ng lµ 39,63 km2 cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn thêi tiÕt, khÝ hËu theo c¶

chiÒu híng tÝch cùc vµ tiªu cùc. MÆt kh¸c, trong trêng hîp kh«ng cã hå

chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u th× çc ®Æc trng khÝ hËu vÉn cã xu thÕ biÕn

®æi theo thêi gian mang tÝnh toµn cÇu. §Ó ph©n tÝch xu thÕ biÕn ®æi

cña çc yÕu tè khÝ hËu ®· sö dông ph¬ng ph¸p chuÈn sai tÝch luü vµ håi

quy tuyÕn tÝnh.

- NhiÖt ®é:

H×nh 3.2: §êng chuÈn sai tÝch luü (a) vµ biÕn tr×nh n¨m (b)

cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m tr¹m Mêng TÌ

H×nh 3.2 cho thÊy tõ n¨m 1961 ®Õn n¨m 2003 nhiÖt ®é kh«ng

khÝ trung b×nh n¨m cã xu thÕ t¨ng víi gi¸ trÞ rÊt nhá (ph¬ng tr×nh xu

thÕ cã d¹ng Ti=0,0043t + 22,47). ¦íc tÝnh trong kho¶ng 100 n¨m nhiÖt

®é kh«ng khÝ trung b×nh chØ t¨ng kho¶ng 0,43oC.

- Lîng ma:

§êng chuÈn sai tÝch luü (h×nh 3.3) cho thÊy sù biÕn ®æi cña lîng

ma rÊt kh¸c nhau gi÷a çc vïng trong lu vùc. Sù nhÊp nh« cña ®å thÞ cho

197

(a) (b)


thÊy tån t¹i trong chuçi mét sù lu©n phiªn cña çc thêi ®o¹n cã dÊu

chuÈn sai ©m vµ d¬ng, nhÊt lµ ®èi víi vïng cã lîng ma nhá h¬n

2000mm/n¨m (tr¹m Mêng Chµ) ë giai ®o¹n ®Çu 1960-1989. Sù biÕn

thiªn cña lîng ma trong tõ n¨m 1960 ®Õn n¨m 2003 chñ yÕu ®îc chia

lµm hai giai ®o¹n hay hai pha. Giai ®o¹n ®Çu (1960-1989) lîng ma gi¶m

kÐo dµi kho¶ng 30 n¨m vµ giai ®o¹n tiÕp theo (1990-2003) lîng ma t¨ng.

- Giai ®o¹n 1 tõ n¨m 1960 ®Õn 1989: lîng ma trong khu vùc cã xu

thÕ gi¶m trong toµn lu vùc, nhÊt lµ ®èi víi çc vïng cã lîng ma lín tõ

2000mm trë lªn. Riªng khu vùc cã lîng ma nhá h¬n 2000mm xu thÕ nµy

kh«ng thÓ hiÖn râ trªn ®êng chuÈn sai Dt.

- Giai ®o¹n 2 tõ n¨m 1990 ®Õn nay: lîng ma cã xu thÕ t¨ng trªn

toµn lu vùc, chuÈn sai Dt ®Òu mang gi¸ trÞ ©m ë tÊt c¶ çc tr¹m ®¹i

diÖn.

Tr¹m Mêng TÌ (KH) Tr¹m Tµ Tæng

Tr¹m Mêng Chµ

H×nh 3.3: §êng chuÈn sai tÝch luü tæng lîng ma n¨m

Møc ®é t¨ng gi¶m cña lîng ma trong çc giai ®o¹n ®îc ®¸nh gi¸

th«ng qua hÖ sè gãc cña ph¬ng tr×nh håi quy tuyÕn tÝnh ®èi víi chuçi

sè liÖu lîng ma n¨m (1960-1989, 1990-2003) cña çc tr¹m (b¶ng 3.13).

B¶ng 3.13: HÖ sè gãc cña ph¬ng tr×nh xu thÕ lîng ma n¨m

Tr¹m Giai ®o¹n

198


1960 - 1989

1990 – 2003

Tµ Tæng -34,28 63,15

Mêng TÌ (KH) -19,35 32,43

Mêng Chµ -6,08 14,37

Qua sè liÖu b¶ng 3.13 cho ta mét sè nhËn xÐt s¬ bé sau:

- Trong giai ®o¹n ®Çu tõ 1960 ®Õn 1989 lîng ma trong toµn khu

vùc cã xu thÕ gi¶m víi gi¸ trÞ dao ®éng trong kho¶ng 6-34mm/n¨m. Tuy

nhiªn, møc ®é gi¶m cã sù kh¸c nhau gi÷a çc vïng trong lu vùc. Møc ®é

gi¶m cña lîng ma nh×n chung t¨ng dÇn tõ phÝa Nam lªn phÝa B¾c vµ tõ

§«ng sang T©y.

- Giai ®o¹n tõ 1990-2003 lîng ma cã xu híng t¨ng kho¶ng 14-

63mm/n¨m trªn toµn lu vùc. Ngîc l¹i víi pha gi¶m cña lîng ma, lîng ma cã

xu thÕ t¨ng tõ tõ phÝa Nam lªn phÝa B¾c vµ tõ §«ng sang T©y.

B. BiÕn ®éng cña çc yÕu tè khÝ hËu sau khi cã hå chøa

Khi hå chøa ®îc h×nh thµnh, ®iÒu kiÖn mÆt ®Öm sau khi hå tÝch

níc cã sù thay ®æi lín. NhiÒu vïng tríc ®©y vÉn cßn th¶m phñ thùc vËt

nh n¬ng rÉy, rõng bÞ ch×m ngËp. Sù thay ®æi ®iÒu kiÖn mÆt ®Öm,

nhÊt lµ ®èi víi khu vùc lßng hå diÖn tÝch mÆt tho¸ng t¨ng lµm thay ®æi

tÝnh chÊt hÊp thô, ph¶n x¹ cña ¸nh s¸ng còng nh thay ®æi kh¶ n¨ng tÝch

luü nhiÖt cña mÆt ®Öm kÐo theo sù thay ®æi cña nhiÒu yÕu tè kh¸c.

Çc ®Æc trng nhiÖt Èm chñ yÕu t¹i khu vùc lßng vµ ven hå ngoµi nh÷ng

biÕn ®æi theo sù biÕn ®æi khÝ hËu toµn cÇu, cßn cã nh÷ng biÕn ®æi

mang tÝnh ®Þa ph¬ng.

- Sù thay ®æi d¹ng mÆt ®Öm dÉn ®Õn thay ®æi vÒ chÕ ®é

nhiÖt Èm cña vïng hå vµ xung quanh.

- Sù kÕt hîp gi÷a ®Þa h×nh vïng tròng cña mÆt hå víi ®Þa h×nh

nói cao xung quanh lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi t¹o thµnh çc hoµn lu ®Þa ph-

¬ng.

- Tr÷ lîng Èm t¨ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh

m©y, s¬ng mï trong khu vùc.

199


Sù h×nh thµnh cña hå chøa ¶nh hëng ®Õn ®iÒu kiÖn khÝ hËu nh

thÕ nµo, víi møc ®é ra sao ®îc ®¸nh gi¸ dùa trªn kÕt qu¶ tÝnh to¸n t¬ng

quan vµ håi quy gi÷a çc yÕu tè khÝ tîng t¹i tr¹m Hoµ B×nh vµ tr¹m Hµ

§«ng qua hai giai ®o¹n tríc khi hå tÝch níc (1973-1984) vµ sau khi hå tÝch

níc (1987-2004). ViÖc t×m ra sù kh¸c biÖt cña çc yÕu tè khÝ tîng trong

hai thêi kú nµy sÏ cho chóng ta thÊy t¸c ®éng cña hå chøa ®Õn khÝ hËu

khu vùc. B»ng çch ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng cña çc ®Æc trng

nhiÖt, Èm vµ sù xuÊt hiÖn cña çc hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt, ta cã thÓ

®¸nh gi¸ ®Þnh lîng sù biÕn ®éng cña çc ®Æc trng nµy sau khi hå chøa

®îc tÝch níc.

§èi víi CTT§ Lai Ch©u víi thùc tÕ hiÖn t¹i lµ cha cã hå th× ta chØ cã

thÓ dù b¸o sù biÕn ®éng cña çc ®Æc trng nhiÖt Èm sau khi hå tÝch níc

trªn c¬ së néi, ngo¹i suy tõ kÕt qu¶ cña ®¸nh gi¸ biÕn ®éng cña çc

®Æc trng ®ã tõ hå Hoµ B×nh. Sù suy diÔn nµy chñ yÕu cho ta mét bøc

tranh vÒ xu thÕ biÕn ®æi cña çc ®Æc trng nhiÖt Èm ë lßng hå vµ khu

vùc ven hå chøa sau khi hå tÝch níc. Çc gi¸ trÞ ®Þnh lîng vÒ sù biÕn

®æi nµy chØ mang tÝnh chÊt t¬ng ®èi.

- ChÕ ®é giã

Sù thay ®æi ®iÒu kiÖn mÆt tho¸ng ®· cã nh÷ng ¶nh hëng nhÊt

®Þnh ®Õn chÕ ®é giã ë khu vùc lßng hå. Tèc ®é giã trung b×nh th¸ng

ë thêi kú sau khi hå tÝch níc lín h¬n so víi tríc khi hå tÝch níc kho¶ng xÊp

xØ 0,2-0,3m/s. Víi tèc ®é giã trung b×nh <1m/s th× sù t¨ng 0,3m/s sÏ

gãp kh«ng nhá trong viÖc lµm thay ®æi c¬ chÕ hoµn lu ®Þa ph¬ng.

- ChÕ ®é nhiÖt

øng víi ®é cao MNDBT cña hå chøa nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u lµ

295m chÕ ®é nhiÖt ë khu vùc ven hå chøa sÏ cã sù biÕn ®æi nh sau:

NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh cã xu thÕ t¨ng trong c¶ mïa ®«ng

vµ mïa hÌ. Trong çc th¸ng chÝnh ®«ng (tõ th¸ng XI ®Õn th¸ng II), nhiÖt

®é t¨ng trung b×nh kho¶ng 0,3oC vµ trong çc th¸ng mïa hÌ (tõ th¸ng IV

®Õn th¸ng IX) lµ 0,2oC.

NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao trung b×nh cã xu thÕ gi¶m ë tÊt c¶ çc

th¸ng trong n¨m. Gi¶m nhiÒu nhÊt trong çc th¸ng mïa hÌ (tõ th¸ng IV,V

®Õn IX) kho¶ng 0,3-0,4oC/th¸ng. Çc th¸ng kh¸c trong n¨m nhiÖt ®é

200


gi¶m víi gi¸ trÞ thÊp, vµ trong hai th¸ng XII, I nhiÖt ®é hÇu nh kh«ng thay

®æi.

NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp trung b×nh th¸ng cã xu thÕ t¨ng so víi

tríc khi hå tÝch níc kho¶ng 0,3-0,38oC vµ cã phÇn lín h¬n ®èi víi çc

th¸ng trong mïa ®«ng.

Nh vËy nh×n chung chÕ ®é nhiÖt ®é trong lu vùc cã xu híng ®iÒu

hoµ h¬n so víi khi cha cã hå chøa do nhiÖt ®é tèi thÊp trung b×nh t¨ng

vµ nhiÖt ®é tèi cao trung b×nh gi¶m, do ®ã biªn ®é nhiÖt ngµy sÏ gi¶m.

- ChÕ ®é ma Èm

§é Èm kh«ng khÝ trung b×nh nh×n chung thay ®æi Ýt, sù t¨ng

gi¶m thêng díi 1%. Trong nh÷ng th¸ng kh«, nhÊt lµ th¸ng II, III, IV ®é Èm

kh«ng khÝ trung b×nh t¨ng víi gi¸ trÞ kho¶ng 0,15%. Çc th¸ng cßn l¹i

trong n¨m, ®é Èm kh«ng khÝ trung b×nh gi¶m trung b×nh tõ 0,2-1%,

riªng trong hai th¸ng Èm nhÊt, th¸ng VII, VIII, ®é Èm trung b×nh gi¶m

kho¶ng 1,5%.

§é Èm kh«ng khÝ thÊp nhÊt trung b×nh cã xu thÕ t¨ng ë tÊt c¶ çc

th¸ng trong n¨m, tõ th¸ng X ®Õn th¸ng V ®é Èm t¨ng kho¶ng 1-5% vµ

t¨ng nhiÒu h¬n trong mïa kh«. Çc th¸ng cßn l¹i ®é Èm còng t¨ng nhng

víi gi¸ trÞ thÊp, díi 1%.

Lîng ma th¸ng ë khu vùc s¸t hå cã sù thay ®æi víi møc ®é kh¸c

nhau. Trong çc th¸ng mïa kh« vµ ®Çu mïa ma (lîng ma th¸ng

<150mm/th¸ng) lîng ma cã xu thÕ t¨ng, víi møc t¨ng kho¶ng 3-10mm, l-

îng ma cã xu híng t¨ng nhiÒu h¬n trong çc th¸ng mïa kh«

(10mm/th¸ng). §èi víi çc th¸ng ®Çu vµ cuèi mïa ma lîng ma thay ®æi

kh«ng ®¸ng kÓ. Trong çc th¸ng chÝnh gi÷a mïa ma (cã lîng ma trung

b×nh 400-600mm), lîng ma cã xu thÕ gi¶m víi gi¸ trÞ kho¶ng

15-25mm/th¸ng. Qua ®ã cã thÓ thÊy lîng ma trong khu vùc phô thuéc

nhiÒu vµo hoµn lu ®Þa ph¬ng. Sù t¨ng ®é Èm trong nh÷ng th¸ng mïa

kh« gãp phÇn lµm t¨ng lîng ma trong khu vùc.

Tãm l¹i, lîng ma trong lu vùc nh×n chung cã xu thÕ t¨ng nhiÒu

trong mïa kh« do ®é Èm kh«ng khÝ trong thêi gian nµy còng t¨ng lµm

gi¶m bít t×nh tr¹ng kh« h¹n cña lu vùc. Trong mïa ma, lîng ma cã xu thÕ

gi¶m nhng víi møc ®é rÊt nhá, nªn kh«ng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn chÕ ®é

ma.

201


- Çc hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt

VÒ nguyªn t¾c, khi hå tÝch níc chuyÓn ®éng dßng th¨ng ®èi lu

cña kh«ng khÝ Èm sÏ t¨ng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh thµnh

d«ng. Nhng qua nghiªn cøu ®èi víi hå chøa Hoµ B×nh th× sè ngµy

d«ng ë nh÷ng tr¹m gÇn hå cã xu thÕ gi¶m kho¶ng 1-3 ngµy

d«ng/th¸ng trong mïa d«ng. §èi víi nh÷ng tr¹m ë xa hå l¹i cã xu thÕ

t¨ng, nhng møc t¨ng kh«ng lín, kho¶ng trªn díi 1 ngµy d«ng/th¸ng. Cã lÏ

do h×nh thµnh hå chøa th× chuyÓn ®éng th¨ng ®èi lu cña kh«ng khÝ

t¨ng nhng ®©y chØ lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh

thµnh d«ng mµ ngoµi d«ng h×nh thµnh cßn phô thuéc nhiÒu vµo chÕ

®é giã vµ nÒn nhiÖt Èm khu vùc, do ®ã c¬ chÕ ®Ó kh¼ng ®Þnh sù

t¨ng gi¶m cña d«ng ë ®©y cha ®îc x¸c ®Þnh mµ chóng ta chØ nhËn

biÕt ®îc sù t¨ng gi¶m ®ã th«ng qua chuçi sè liÖu thèng kª. Xu thÕ

biÕn ®æi cña sè ngµy d«ng kh«ng thÊy thÓ hiÖn sù kh¸c biÖt gi÷a hai

thêi kú tríc khi hå tÝch níc vµ sau khi hå tÝch níc vµ sè ngµy d«ng t¹i

khu vùc lßng hå cã hÖ sè t¬ng quan lín víi nh÷ng tr¹m ë çch xa hå

chøa. §iÒu ®ã chøng tá d«ng h×nh thµnh Ýt nhiÒu liªn quan ®Õn qu¸

tr×nh khÝ quyÓn quy m« lín.

Qua kÕt qu¶ tÝnh to¸n ®èi víi hå Hoµ B×nh cho thÊy s¬ng mï h×nh

thµnh trong khu vùc kh«ng ph¶i do çc qu¸ tr×nh quy m« lín, ¶nh hëng

cña hå chøa ®Õn sè ngµy cã s¬ng mï kh¸ râ. Sè ngµy s¬ng mï trong khu

vùc cã xu híng gi¶m 1-4 ngµy/th¸ng ë thêi kú sau khi hå tÝch níc trong

mïa s¬ng mï tõ th¸ng X ®Õn th¸ng IV n¨m sau. MÆt kh¸c, s¬ng mï trong

khu vùc chñ yÕu lµ s¬ng mï bèc h¬i vµ s¬ng mï bøc x¹. Nhng ¶nh hëng

cña hå chøa ®Õn qu¸ tr×nh h×nh thµnh hai lo¹i s¬ng mï nµy l¹i tr¸i ngîc

nhau do ®ã ë nghiªn cøu nµy cha thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc c¬ chÕ ¶nh h-

ëng ®Õn sù gi¶m cña s¬ng mï trong khu vùc.

Sau khi hå tÝch níc, chÕ ®é nhiÖt cã xu thÕ ®iÒu hoµ h¬n, nhiÖt

®é tèi cao trung b×nh cã xu híng gi¶m do ®ã sè ngµy kh« nãng sÏ cã xu

thÕ gi¶m ®i so víi tríc khi hå tÝch níc. Theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n tõ th¸ng IV

®Õn th¸ng VII lµ th¸ng cã sè ngµy kh« nãng nhiÒu nhÊt trong n¨m sÏ

gi¶m tõ 0,5-1,3 ngµy/th¸ng, gi¶m nhiÒu nhÊt vµo th¸ng IV, V.

202


Tãm l¹i, viÖc x©y dùng hå chøa sÏ gãp phÇn ®iÒu tiÕt dßng ch¶y

trong mïa lò vµ cung cÊp nguån níc trong mïa c¹n lµm cho ®é Èm trong

vïng t¨ng, tr÷ lîng níc ngÇm trong ®Êt t¨ng, thùc vËt vµ çc loµi sèng

gÇn níc hay trong níc cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. H¬n n÷a thùc vËt trong lu

vùc (chñ yÕu lµ rõng) cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn, l¹i gãp phÇn tÝch cùc

®iÒu hoµ kh«ng khÝ, c¶i thiÖn m«i trêng. Ngoµi ra çc hiÖn tîng thêi tiÕt

®Æc biÖt vµ çc gi¸ trÞ cùc ®oan cña çc ®Æc trng nhiÖt Èm ®Òu cã xu

híng gi¶m còng gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc ®iÒu hßa khÝ hËu khu

vùc. §èi víi con ngêi, do sù chªnh lÖch nhiÖt ®é gi÷a níc vµ ®Êt t¹o nªn

giã m¸t, ®é Èm t¨ng, nhÊt lµ trong mïa kh« khÝ hËu hå sÏ cã kÕt qu¶ tèt

®Õn giÊc ngñ, hÖ thÇn kinh vµ huyÕt ¸p. Hå chøa cã thÓ trë thµnh n¬i

nghØ m¸t, nhµ ®iÒu dìng, phôc vô tèt cho søc khoÎ cña nh©n d©n lao

®éng.

Bªn c¹nh ®ã, khi ®é Èm trong khu vùc hå t¨ng çc c«n trïng g©y

h¹i vµ g©y bÖnh còng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn còng cã nh÷ng t¸c

®éng xÊu ®Õn c©y cèi, mïa mµng vµ søc khoÎ con ngêi.

3.3.2.3. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc mÆt

Hå chøa Lai Ch©u ®i vµo vËn hµnh sÏ g©y t¸c ®éng lín vµ l©u dµi

cho c¶ khu vùc lßng hå vµ h¹ du c«ng tr×nh.

A. Khu vùc lßng hå

1. Tµi nguyªn níc

* T¸c ®éng ®Õn tiÒm n¨ng nguån níc

Sau khi h×nh thµnh hå chøa, mÆt g¬ng níc hå d©ng cao vµ më

réng thay thÕ cho thung lòng s«ng hÑp tríc ®©y sÏ lµm thay ®æi bøc x¹

hÊp thô dÉn ®Õn thay ®æi çn c©n nhiÖt ®Þa ph¬ng. Mùc níc hå chøa

cao h¬n nhiÒu vµ diÖn tÝch mÆt níc gia t¨ng nhiÒu lÇn so víi níc s«ng tù

nhiªn cã kh¶ n¨ng t¹o ®iÒu kiÖn mÊt níc do bèc h¬i vµ ch¶y sang nh÷ng

lu vùc l©n cËn qua çc thµnh t¹o ®Þa chÊt. Vµ çc t¸c ®éng nµy sÏ lµm

thay ®æi tµi nguyªn níc trong lu vùc.

- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng mÊt níc do t¨ng bèc tho¸t h¬i mÆt hå :

Sau khi h×nh thµnh hå chøa, diÖn tÝch mÆt tho¸ng hå t¨ng, kh¶

n¨ng bèc tho¸t h¬i níc t¨ng.

203


Qua ph©n tÝch sè liÖu vÒ nhiÖt ®é, ®é Èm, tèc ®é giã vµ çc yÕu

tè khÝ tîng t¹i çc tr¹m Lai Ch©u, Mêng TÌ vµ Hoµ B×nh tÝnh ®îc lîng bèc

h¬i trung b×nh (piche) trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u lµ 748 mm. Çc

th¸ng mïa kh« (th¸ng III, IV) cã lîng bèc h¬i lín (vît trªn 100 mm/th¸ng) vµ

çc th¸ng mïa ma cã lîng bèc h¬i Piche thÊp h¬n, thÊp nhÊt lµ th¸ng VII,

lîng bèc h¬i Piche ®¹t 50,2mm.

Lîng tæn thÊt khi h×nh thµnh hå chøa Lai Ch©u ®îc tÝnh to¸n dùa

trªn tµi liÖu cña çc tr¹m khÝ tîng ®¹i biÓu trªn lu vùc vµ dßng ch¶y tÝnh

to¸n ®îc t¹i tuyÕn Lai Ch©u.

Lîng bèc h¬i tõ mÆt lu vùc tríc khi tÝch níc hå chøa ®îc x¸c ®Þnh

theo ph¬ng tr×nh c©n b»ng níc:

Z0 = X0 – Y0

Trong ®ã: X0 = 1710 mm – Lîng ma b×nh qu©n lu vùc ®îc hiÖu

chØnh vÒ thêi kú nhiÒu n¨m; Y0 = 1035 mm – Líp níc dßng ch¶y trªn lu

vùc ®îc tÝnh tõ lu lîng b×nh qu©n nhiÒu n¨m t¹i tuyÕn Lai Ch©u.

Tõ ®ã: Z0 = 1710 – 1035 = 675 mm

Lîng bèc h¬i mÆt níc (Zmn ) ®îc tÝnh to¸n tõ tµi liÖu quan tr¾c

bèc h¬I thïng GGI – 3000 cña tr¹m khÝ tîng S¬n La. Trong tÝnh to¸n ®·

chuyÓn ®æi kÕt qu¶ tõ thêi kú ng¾n vÒ thêi kú dµi, cã hiÖu chØnh hÖ

sè KbÌ theo kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc nghiÖm cña tr¹m Suèi Hai. KÕt qu¶

tÝnh ®îc Zmm =1072mm.

Trong tÝnh to¸n thñy n¨ng thñy lîi ®· tÝnh lîng tæn thÊt bèc h¬i

b»ng hiÖu sè bèc h¬i mÆt níc vµ bèc h¬i mÆt ®Êt bÞ hå chiÕm chç.

∆Z = Zmn – Z0 = 1072 – 675 = 397 mm

Lîng tæn thÊt bèc h¬i ®îc ph©n phèi theo m« h×nh ph©n phèi bèc

h¬i tr¹m Lai Ch©u. KÕt qu¶ ®îc tr×nh bµy trong b¶ng 3.14.

B¶ng 3.14: Lîng tæn thÊt bèc h¬i mÆt hå chøa Lai Ch©u

§Æc tr-

ng

Th¸ng N¨

mI II III IV V VI VII VIII IX X XI XII

Z 31, 39, 51, 48, 40, 24, 22, 30, 27, 28, 26, 26, 397

204


8 2 9 9 5 3 3 1 7 7 3 3

(Nguån: Nghiªn cøu thiÕt kÕ kü thuËt dù ¸n T§LC, PECCI, 10/2006)

T¬ng øng víi mùc níc hå Lai Ch©u khi ®i vµo ho¹t ®éng theo çc

th¸ng, lîng níc tæn thÊt bèc h¬i mÆt hå trung b×nh n¨m sÏ t¨ng lµ 12,1

triÖu m3. So víi lîng bèc h¬i trung b×nh bÒ mÆt lu vùc hå chøa Lai

Ch©u, tæn thÊt bèc h¬i gia t¨ng qua mÆt hå Lai Ch©u (3,97 mm/n¨m)

chiÕm 0,05%. Nh vËy tæn thÊt bèc h¬i níc gia t¨ng khi cã hå chøa Lai

Ch©u kh«ng lín vµ sù biÕn ®æi çc thµnh phÇn çn c©n níc trªn lu vùc

hå chøa Lai Ch©u kh«ng ®¸ng kÓ.

- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng mÊt níc qua çc tÇng ®Êt ®¸ trong lßng hå vµ qua

®Ëp

+ Kh¶ n¨ng mÊt níc do thÊm vµo trong ®Êt ®¸ díi lßng hå lµm b·o

hßa líp phong hãa n»m trªn mùc níc ngÇm. §©y lµ qu¸ tr×nh mÊt níc x¶y

ra trong khi tÝch níc vµo hå vµ sau khi líp ®Êt ®¸ trong lßng hå b·o hßa

níc th× qu¸ tr×nh mÊt níc còng chÊm døt. Tuy nhiªn lîng níc mÊt trong

qu¸ tr×nh nµy rÊt nhá, v× ®Êt ®¸ trong lßng hå ®Òu lµ líp thÊm níc vµ

kh¶ n¨ng tµng tr÷ níc kÐm.

+ Kh¶ n¨ng mÊt níc qua ®¸y ®Ëp vµ vai ®Ëp: Hai vai tuyÕn ®Ëp

chÝnh cã líp vá phong hãa lín nhng tÝnh thÊm níc kÐm. NÕu nÒn ®Ëp

sau khi ®îc xö lý mµng chèng thÊm qua ®Ëp vµ ®¸y ®Ëp th× lîng níc

thÊm qua vai vµ th©n ®Ëp rÊt nhá, kh«ng cã ý nghÜa so víi dung tÝch hå

chøa.

- §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng mÊt níc sang lu vùc kh¸c

Çc thµnh t¹o ®Þa chÊt cña vïng hå chñ yÕu lµ ®¸ macma x©m

nhËp phøc hÖ §iÖn biªn, ®¸ phun trµo hÖ tÇng NËm Kha, ®¸ trÇm tÝch

lôc nguyªn hÖ tÇng NËm Cêi... §©y lµ çc ®¸ thÊm níc yÕu, kh«ng cã kh¶

n¨ng h×nh thµnh çc hang hèc karst. V× vËy kh«ng cã kh¶ n¨ng mÊt níc

tõ lu vùc s«ng §µ phÇn hå chøa Lai Ch©u sang çc lu vùc kh¸c.

Tãm l¹i : Lîng níc tæn thÊt khi cã hå chøa Lai Ch©u lµ rÊt nhá,

kh«ng lµm biÕn ®æi tû lÖ cña çc thµnh phÇn çn c©n níc tù nhiªn cña l-

u vùc

205


* T¸c ®éng tíi chÕ ®é dßng ch¶y

- Lµm biÕn ®æi mùc níc tù nhiªn:

Hå chøa Lai Ch©u cã d¹ng s«ng ch¹y däc theo lßng s«ng §µ víi

chiÒu dµi hå lín nhÊt lµ 75-80 km vµ chiÒu réng b×nh qu©n hå chøa

250-500 m. Khu vùc lßng hå më réng nhÊt thuéc vÒ Mêng M« tõ 2500-

3000 m (khu vùc tuyÕn ®Ëp). §Ëp d©ng ng¨n dßng ®îc x©y dùng ë

®o¹n s«ng s©u vµ hÑp, thung lòng s«ng h×nh ch÷ V, hai bê s«ng dèc.

HÇu nh toµn bé lßng hå Lai Ch©u n»m trong thung lòng s«ng §µ cã d¹ng

hÎm, nhiÒu n¬i v¸ch dùng ®øng (tíi 40 - 50). Hå chøa Lai Ch©u cã ®é

s©u trung b×nh lµ 77m vµ s©u nhÊt tíi 135m (t¹i tuyÕn ®Ëp).

Theo çc tµi liÖu quan tr¾c trªn s«ng §µ, t¹i tuyÕn dù kiÕn x©y

®Ëp Lai Ch©u mùc níc s«ng dao ®éng trung b×nh mïa lµ 4,61 m,

trung b×nh chªnh lÖch mùc níc s«ng th¸ng lín nhÊt vµ th¸ng nhá nhÊt

lµ 7,82m. Trong n¨m, mùc níc s«ng biÕn ®éng m¹nh, chªnh lÖch gi¸ trÞ

mùc níc cùc trÞ trªn s«ng dao ®éng kh¸ lín, trong th¸ng mïa lò biªn ®é

dao ®éng trung b×nh ®¹t 4,97 m lín nhÊt ®¹t tíi 11,59 m. Mùc níc

trong çc th¸ng mïa kiÖt rÊt æn ®Þnh, biªn ®é trung b×nh lµ 1,85 m,

biªn ®é dao ®éng tõ (0,2-2,6) m. Trong çc th¸ng chuyÓn tiÕp - th¸ng

XI vµ th¸ng V, mùc níc s«ng dao ®éng lín, ®¹t tíi 13 m. Çc th¸ng mïa

kiÖt liªn tôc tõ (I - IV), mùc níc s«ng duy tr× ë møc thÊp vµ biÕn ®éng

mùc níc trong nhiÒu n¨m còng rÊt nhá, tõ (2,8-5) m, ®Æc biÖt trong 3

th¸ng kiÖt nhÊt (II - IV) (b¶ng 3.15).

B¶ng 3.15: Mùc níc s«ng §µ trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn (m)t¹i tr¹m

Lai Ch©u

§¬n vÞ : H (cm)

Th¸ng

Mïa lò Mïa kiÖt

VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V

hTB 732

2

769

5

776

5

745

3

726

8

716

8

707

6

702

7

700

3

698

3

698

3

703

7

Hmax 874

0

980

7

986

5

930

9

870

6

946

4

850

2

797

9

790

1

787

0

792

0

889

4

206


Hmin 677

2

690

4

701

2

695

3

688

8

685

0

682

3

680

2

678

5

677

2

676

0

675

4

(Nguån: Ch¬ng tr×nh khoa häc kü thuËt cÊp nhµ níc 42A)

Trong trËn lò, mùc níc s«ng §µ biÕn ®éng m¹nh, trung b×nh tíi

3,8m, lín nhÊt tíi 9m. Lò trªn s«ng §µ mang ®Æc trng lò nói ®iÓn h×nh víi

thêi gian tËp trung lò ng¾n, biªn ®é lò cao vµ tæng lîng lò lín. Do ¶nh h-

ëng cña ¸p thÊp Ên MiÕn g©y ma lín trªn diÖn réng kÐo dµi tõ 5 - 10 ngµy

nªn lò trªn s«ng §µ cã d¹ng nhiÒu ®Ønh, mùc níc ®Ønh lò n©ng cao dÇn.

§Ønh lò cao nhÊt thêng xuÊt hiÖn vµo th¸ng VII, th¸ng VIII trung b×nh tõ 2

®Õn 6 ®Ønh. Thêi gian lò lªn vµ duy tr× ®Ønh lò ng¾n, thêi gian lò

xuèng kÐo dµi (gÊp 2 - 3 lÇn lò lªn). Trong c¸c trËn lò, mùc níc dao ®éng

tõ (3 - 4) m vµ thêi gian duy tr× mùc níc cao tån t¹i trong vµi ngµy. Biªn

®é dao ®éng mùc níc lò lín nhÊt ®¹t 9m (lò th¸ng VIII n¨m 1969).

- Lµm thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y s«ng §µ

Do c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc thi c«ng song song víi

c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La, cã tiÕn ®é:

Tríc th¸ng XI/2009, x¶ níc qua lßng s«ng tù nhiªn

- Tõ th¸ng XI/2009 ®Õn VIII/2013 dÉn dßng thi c«ng qua cèng

- Tõ th¸ng IX/2013, tÝch níc trong hå chøa Lai Ch©u ®Õn mùc níc

275 m.

ViÖc hå chøa S¬n La ®îc cïng x©y dùng nhng theo thiÕt kÕ ®îc

duyÖt, hå chøa S¬n La sÏ tÝch níc ®Õn mùc 195m vµo n¨m 2010 vµ ®¹t

215m vµo nh÷ng n¨m tiÕp theo, v× vËy viÖc tÝch níc cña hå chøa Lai

Ch©u t¸c ®éng kh«ng lín ®Õn dßng ch¶y vµo hå S¬n La.

Trong thêi kú tÝch níc cña hå Lai Ch©u (n¨m 2013), dßng ch¶y

trªn s«ng §µ ®Õn hå Lai Ch©u trung b×nh ®¹t 26,8 tû m3 vµ trong mïa

lò lµ 20,6 tû m3, trong khi tæng dung tÝch hå chøa Lai Ch©u lµ 1,22 tû

m3 v× vËy dßng ch¶y ®Õn hå S¬n La (khi ®· tÝch níc) rÊt Ýt thay ®æi.

Tuy nhiªn, sau khi chÆn dßng hoµn toµn, dßng ch¶y lò bÞ ®iÒu

tiÕt x¶ m¹nh xuèng h¹ du víi ®Çu níc cao h¬n h¼n so víi tù nhiªn, gia

t¨ng vËn tèc dßng ch¶y vµo hå S¬n La (®Æc biÖt ë khu vùc ®u«i hå)

khi hå ë mùc níc tríc lò tíi cao tr×nh 194,1 m. Trong ®iÒu kiÖn nµy,

207


dßng ch¶y tõ hå Lai Ch©u sÏ g©y xãi lë m¹nh phÇn h¹ du c«ng tr×nh

Lai Ch©u ®ång thêi còng lµ phÇn ®u«i hå S¬n La.

T¬ng tù nh ®èi víi c«ng tr×nh Hoµ B×nh, trong thêi kú b¾t ®Çu

tÝch níc (cha hoµn c«ng) chÕ ®é sãng x¶ lín nèi tiÕp víi çc sãng

ngõng x¶ trong mét sè mïa lò g©y thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y vïng h¹

du c«ng tr×nh Lai Ch©u, t¸c ®éng râ rÖt ®Õn dao ®éng mùc níc t¹i

tuyÕn ®Ëp. T¸c ®éng nµy chØ kÐo dµi tõ 1 ®Õn 2 mïa lò.

- Lµm thay ®æi chÕ ®é thuû v¨n tõ s«ng sang hå:

Khi h×nh thµnh hå chøa, chÕ ®é dßng ch¶y trong s«ng kh«ng tån

t¹i mµ thay thÕ bëi chÕ ®é thuû v¨n hå, thÓ hiÖn qua møc ®é dao ®éng

mùc níc. Sau khi ®i vµo ho¹t ®éng, mùc níc trong hå dao ®éng tõ MNC

(270 m) tíi MNDBT (295m) phô thuéc vµo chÕ ®é vËn hµnh nhµ m¸y

thuû ®iÖn. Do hå chøa kh«ng cã dung tÝch chèng lò nªn mùc níc hå sÏ

lu«n ë møc cao trong hÇu hÕt çc th¸ng mïa lò tíi ®Çu çc th¸ng mïa kiÖt

(295 m). Trong thêi kú mïa kiÖt, níc hå sÏ gi¶m dÇn xuèng mùc níc chÕt.

Hµng n¨m, biªn ®é mùc níc hå sÏ dao ®éng 25m. Nh vËy, so víi mùc níc

s«ng tù nhiªn, mùc níc hå dao ®éng lín h¬n. So víi nh÷ng n¨m níc nhá,

dao ®éng mùc níc hå gÊp 9,7 lÇn cßn ®èi víi nh÷ng n¨m níc lín, biªn ®é

dao ®éng mùc níc hå gÊp 2 lÇn. §Æc biÖt trong çc th¸ng mïa kiÖt, dao

®éng mùc níc hå gÊp 20 lÇn so víi mùc níc s«ng tù nhiªn (b¶ng 3.16).

B¶ng 3.16 : Dao ®éng mùc níc hå chøa Lai Ch©u trung b×nh nhiÒu

n¨m

Th¸n

g

Mïa lò Mïa kiÖt

VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V

h (m) 270 284 29

5

29

5

29

5

29

5

29

5

29

2

28

8

28

1

27

0

27

0

- Lµm thay ®æi chÕ ®é dao ®éng mùc níc s«ng vµo hå : Ngoµi ra

chÕ ®é níc s«ng vµo hå chøa còng bÞ ¶nh hëng rÊt m¹nh cña qu¸ tr×nh

tÝch níc hå chøa. T¸c ®éng cña níc vËt trong hå chøa theo sù dao ®éng

mïa lµm biÕn ®æi chÕ ®é dao ®éng mùc níc s«ng vµo hå. BiÕn tr×nh

mùc níc t¹i tr¹m Lai Ch©u sau khi hå Lai Ch©u ®i vµo ho¹t ®éng sÏ thay

®æi lín. Mùc níc cao nhÊt (295 m) sÏ xuÊt hiÖn vµo çc th¸ng mïa lò kÐo

208


dµi tíi çc th¸ng ®Çu mïa kiÖt (khi hå Lai Ch©u ®Çy) thay v× th¸ng VII,

th¸ng VIII (trong tr¹ng th¸i tù nhiªn) vµ mùc níc thÊp nhÊt (270 m) vµo

th¸ng V chËm h¬n tr¹ng th¸i tù nhiªn 2 th¸ng (th¸ng III). Tèc ®é ch¶y

trong s«ng vµo hå còng gi¶m m¹nh khi níc vËt.

2. BiÕn ®æi dßng ch¶y r¾n

* Båi l¾ng lßng hå

ViÖc ®¾p ®Ëp ng¨n s«ng t¹o thµnh hå chøa ®· lµm thay ®æi s©u

s¾c chÕ ®é thuû v¨n - thuû lùc cña dßng ch¶y. Tèc ®é dßng ch¶y khi

vµo hå bÞ gi¶m ®ét ngét dÉn ®Õn phÇn lín phï sa bÞ l¾ng ®äng l¹i

trong hå. Båi l¾ng hå chøa lµm gi¶m hiÖu Ých ho¹t ®éng cña c«ng

tr×nh, lµm biÕn ®æi sinh th¸i lßng hå vµ liªn quan mËt thiÕt ®Õn tuæi

thä c«ng tr×nh, thay ®æi ®Þa h×nh lßng hå. Theo sè liÖu quan tr¾c ë

hå chøa Hoµ B×nh sau khi ®i vµo ho¹t ®éng cho thÊy, lîng çt bïn ë h¹ du

c«ng tr×nh thêng gi¶m tíi 90% so víi lîng çt bïn tríc khi cã c«ng tr×nh.

Nh trªn ®· tr×nh bµy, dßng ch¶y çt bïn trªn lu vùc s«ng §µ thuéc

vµo lo¹i lín nhÊt ë níc ta (theo TrÇn Thanh Xu©n, 2005). Trªn b¶n ®å

ph©n bè ®é ®ôc trung b×nh níc s«ng ViÖt Nam, ®é ®ôc lu vùc s«ng §µ

dao ®éng tõ 300 g/m3 tíi trªn 700 g/m3. KÕt qu¶ tÝnh to¸n cho thÊy, lîng

dßng ch¶y çt bïn trung b×nh cña s«ng §µ chiÕm tíi 60% tæng lîng çt

bïn trªn s«ng Hång (t¹i S¬n T©y). Theo çc sè liÖu quan tr¾c t¹i tr¹m Hoµ

B×nh (BÕn Ngäc), T¹ Bó tõ 1962 ®Õn 2002, thµnh phÇn ®é h¹t phï sa l¬

löng trong dßng ch¶y s«ng §µ gåm çt h¹t sÐt, bôi, çt cì võa vµ nhá.

KÝch thíc trung b×nh cña çc h¹t phï sa l¬ löng lµ 0,05mm. Dùa vµo sè

liÖu thµnh phÇn ®é h¹t vµ çc mÉu trÇm tÝch ®¸y t¹i çc mÆt c¾t kh¶o

s¸t lßng hå Hoµ B×nh tõ 1990 ®Õn 2002 cho thÊy phï sa di ®Èy cã kÝch

thíc trung b×nh 0,33mm. Tû träng cña phï sa l¬ löng ®îc x¸c ®Þnh b»ng

1,1 tÊn/m3 vµ cña phï sa di ®Èy lµ 1,7 tÊn/m3.

Theo sè liÖu quan tr¾c cña tr¹m thuû v¨n Lai Ch©u trªn s«ng §µ

cho thÊy hµng n¨m lîng çt bïn l¬ löng qua mÆt c¾t t¹i tuyÕn ®Êp Lai

Ch©u lµ 1421 kg/s t¬ng øng víi tæng lîng phï sa l¬ löng hµng n¨m lµ

44,8 triÖu tÊn (40,8 triÖu m3).

Dùa vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu qu¸ tr×nh båi l¾ng thùc tÕ lßng hå

Hoµ B×nh thÊy r»ng, tæng lîng phï sa di ®Èy chiÕm tíi 40% tæng lîng phï

sa l¬ löng. V× vËy, íc tÝnh hµng n¨m tæng lîng phï sa di ®Èy qua mÆt

209


c¾t Lai Ch©u lµ 17,9 triÖu tÊn, t¬ng ®¬ng víi khèi lîng phï sa di ®Èy lµ

10,6 triÖu m3.

Tæng lîng çt bïn hµng n¨m qua mÆt c¾t Lai Ch©u trªn s«ng §µ sÏ

lµ 62,7 triÖu tÊn t¬ng øng víi 51,4 triÖu m3. So víi dung tÝch chÕt cña hå

chøa Lai Ch©u lµ 504 triÖu m3, lîng çt bïn ®Õn hå hµng n¨m chiÕm tíi

10%.

B¶ng 3.17: Tæng lîng phï sa hµng n¨m t¹i tuyÕn c«ng tr×nh Lai Ch©u

Qm3/s

g/m3

Rkg/s

Wll Wdd Wbåil¾ng

106 T 106m3 106 T 106m3 106 T 106m3

853 1674 1421 44,8 40,8 17,9 10,6 62,7 51,4

(Nguån: C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, 10/2006P)

Trong ®ã: Q - Lu lîng níc trung b×nh nhiÒu n¨m

Wll - Tæng lîng çt bïn l¬ löng

- §é ®ôc níc s«ng trung b×nh nhiÒu n¨m

Wdd - Tæng lîng çt bïn di ®Èy

R - Lu lîng çt bïn trung b×nh nhiÒu n¨m

Wbåil¾ng - Tæng lîng çt bïn l¾ng trong lßng hå

Tuy nhiªn, lîng çt bïn båi l¾ng trong lßng hå kh«ng chØ tËp trung ë

phÇn dung tÝch chÕt. Theo nhiÒu nghiªn cøu ë hå Hoµ B×nh, Th¸c Bµ cã

thÓ thÊy r»ng lîng çt bïn l¾ng ®äng diÔn ra ®ång thêi ë c¶ phÇn dung

tÝch h÷u Ých vµ dung tÝch chÕt. Lîng çt bïn båi l¾ng hµng n¨m kh«ng

hoµn toµn n»m trong dung tÝch chÕt mµ ®îc l¾ng ®äng tõ ®u«i hå

(thuéc phÇn dung tÝch h÷u Ých). §Ó tÝnh to¸n båi l¾ng lßng hå thuû

®iÖn Lai Ch©u, C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I ®· sö dông m« h×nh HEC

- 6 víi nh÷ng gi¶ thiÕt ban ®Çu vµ ®iÒu kiÖn biªn :

- TuyÕn vµo hå lµ biªn giíi ViÖt Trung, khu gi÷a cã 7 s«ng nh¸nh gia

nhËp (kÓ tõ trªn xuèng lµ NËm Ma, NËm Cñm, NËm Khao, NËm Bum,

NËm M»n, NËm M« vµ suèi kh«ng tªn) vµ tuyÕn khèng chÕ lµ vÞ trÝ ®Ëp

Lai Ch©u.

- Quan hÖ lu lîng phï sa l¬ löng víi lu lîng níc trªn dßng chÝnh s«ng

§µ sö dông tµi liÖu ®o ®¹c t¹i çc tr¹m Lai Ch©u.

210


- Lîng phï sa di ®Èy lÊy b»ng 40% lîng phï sa l¬ löng, lµ tû lÖ rót ra

tõ sè liÖu thùc ®o ®Þa h×nh lßng hå Hoµ B×nh.

- Thêi ®o¹n tÝnh to¸n lµ 24 giê (ngµy).

- Tû träng phï sa l¾ng ®äng trong lßng hå sau çc n¨m vËn hµnh

c«ng tr×nh ®îc tÝnh theo c«ng thøc Lane – Koelz:

Wt = W1 + 0,434.k.[ (loget-1)]

Trong ®ã: W1- Tû träng phï sa ban ®Çu.

k- HÖ sè gia t¨ng tû träng, x¸c ®Þnh theo b¶ng tra, tïy

thuéc vµo thêi gian t, chÕ ®é vËn hµnh hå chøa vµ thµnh phÇn chÊt liÖu

phï sa.

Mùc níc dÒnh tÝnh øng víi ®Ønh lò tÇn suÊt 1% trªn c¬ së gi¶ thiÕt

sau chu kú tÝnh to¸n vËn hµnh hå chøa (10 n¨m, 20 n¨m, 30 n¨m...) vµo

gi÷a mïa lò n¨m cuèi cã 1 trËn lò t¬ng øng víi lò 1% x¶y ra ®ång thêi

trªn toµn bé chiÒu dµi s«ng.

- HÖ sè nh¸m n = 0,025 - 0,040 (lµ hÖ sè nh¸m tù nhiªn cña s«ng

§µ khi xuÊt hiÖn lò lín).

KÕt qu¶ tÝnh to¸n ®îc tr×nh ë b¶ng 3.18

B¶ng 3.18 : Båi l¾ng lßng hå Lai Ch©u

Thêi gian vËn hµnh (n¨m)

Vc Vh÷uÝch Vtæng

109 m3 % 109 m3 % 109 m3 %

10 238,4 47,3 160,3 22,5 398,7 32,8

20 346,5 68,7 356,5 50,1 703,0 57,9

30 418,1 82,9 524,5 73,8 942,6 77,6

40 465,8 92,4 626,6 88,1 1092,4 89,9

50 490,8 97,3 684,5 96,3 1175,3 96,7

(Nguån: C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, 10/2006)

Cã thÓ thÊy r»ng dßng ch¶y çt bïn trªn s«ng §µ tõ l·nh thæ

Trung Quèc vµo níc ta rÊt lín v× vËy lîng çt bïn l¾ng ®äng trong lßng

hå Lai Ch©u cao. Theo tÝnh to¸n cho thÊy sau 50 n¨m gÇn nh lîng çt

211


bïn båi lÊp hoµn toµn lßng hå Lai Ch©u và lîng çt bïn båi l¾ng qua çc

n¨m nh ë b¶ng 3.18 cho thÊy :

- Qu¸ trÝnh båi l¾ng diÔn ra ®ång thêi ë phÇn dung tÝch chÕt vµ

dung tÝch h÷u Ých.

- Sau kho¶ng 30 n¨m vËn hµnh hå chøa thuû ®iÖn S¬n La th×

tæng dung tÝch båi l¾ng cã thÓ ®¹t tíi 0.699 tû m3, trong ®ã ë dung

tÝch chÕt kho¶ng 0.424 tû m3, ë dung tÝch h÷u Ých kho¶ng 0.275 tû

m3.

- Sau kho¶ng 20 n¨m vËn hµnh hå chøa thuû ®iÖn S¬n La th×

tæng dung tÝch båi l¾ng cã thÓ ®¹t tíi 703 triÖu m3, trong ®ã ë dung

tÝch chÕt kho¶ng 346,05 triÖu m3, ë dung tÝch h÷u Ých kho¶ng 356,5

triÖu m3, chiÕm trªn 50% thÓ tÝch cña hå chøa Lai Ch©u.

- Sau 50 n¨m, hå Lai Ch©u bÞ çt bïn båi l¾ng gÇn nh hoµn toµn.

So s¸nh víi tµi liÖu quan tr¾c thùc tÕ cña CTT§ Hoµ B×nh thÊy

r»ng lîng çt bïn l¾ng ®äng trong lßng hå phô thuéc rÊt lín vµo lîng çt

bïn dßng ch¶y s«ng. Trong n¨m 1991, lîng båi l¾ng trong lßng hå ®¹t

92,5 triÖu m3 do lu lîng çt bïn vµo hå trung b×nh n¨m ®¹t 3030 kg/s

vµ n¨m 1992 lµ 29,3 triÖu m3 khi lu lîng çt bïn l¬ löng trung b×nh n¨m

®Õn hå chØ 960 kg/s. Theo çc sè liÖu ®o ®¹c kh¶o s¸t ®Þa h×nh

lßng hå cho thÊy nh÷ng n¨m níc nhá, lßng hå trung b×nh mçi n¨m bÞ

båi 0,16m (n¨m 1987 - 1989); nh÷ng n¨m níc trung b×nh vµ lín, hµng

n¨m lßng hå båi lªn 0,32m.

Ba th¸ng mïa lò, tõ th¸ng VI ®Õn th¸ng VIII, lîng çt bïn l¾ng

®äng m¹nh nhÊt, chiÕm 80% lîng çt bïn l¾ng ®äng trong c¶ n¨m.

Lîng çt bïn l¾ng ®äng lín nhÊt lµ t¹i khu vùc ®u«i d¶i níc vËt th-

êng di ®éng kÐo dµi tõ km 80 ®Õn cuèi hå (kho¶ng 100km kÓ tõ

®Ëp). Trong n¨m 1990 - 1995, lîng çt bïn l¾ng ®äng ë khu vùc nµy

chiÕm tíi 80% lîng çt bïn trong lßng hå. Nh÷ng n¨m sau, khi hå chøa

®· t¬ng ®èi æn ®Þnh, lîng båi l¾ng ë khu vùc nµy cßn l¹i 53%. Cßn

khu vùc s¸t ®Ëp lµ vïng níc s©u, tÜnh, vËn tèc dßng ch¶y nhá phô

thuéc vµo qu¸ tr×nh x¶ níc nªn lîng çt bïn l¾ng ®äng ë ®©y thay

®æi theo ho¹t ®éng cña c«ng tr×nh. Sau 7 n¨m, lîng çt bïn l¾ng

®äng t¹i khu vùc nµy ë ®©y tíi 47%.

212


Nh vËy, kÕt qu¶ tÝnh to¸n b»ng m« h×nh båi l¾ng lßng hå chøa

Lai Ch©u còng t¬ng tù nh ®èi víi qu¸ tr×nh båi l¾ng thùc tÕ trong

lßng hå chøa Hoµ B×nh ®· ho¹t ®éng trªn 15 n¨m.

* Mùc níc dÒnh hå chøa

Do ¶nh hëng cña båi l¾ng, khi cã lò mùc níc hå t¹i mét sè çc

®iÓm quan tr¾c sÏ cã xuÊt hiÖn níc dÒnh. B»ng m« h×nh HEC6, trªn

c¬ së ®Æc trng çc mÆt c¾t lßng s«ng chÝnh ®îc ®o ®¹c tõ tuyÕn

®Ëp ®Õn biªn giíi ViÖt Trung, mùc níc dÒnh øng víi lò ®Õn 1% ®îc x¸c

®Þnh trong b¶ng 3.19

B¶ng 3.19: Mùc níc dÒnh hå Lai Ch©u øng víi lò 1%

§Þa danh Kho¶ng çch ®Õn ®Ëp

chÝnh

Cao tr×nh s«ng tù nhiªn

Mùc níc hå sau T n¨m vËn hµnh

§¸y Mùc níc 10 n¨m

20 n¨m

50 n¨m

Biªn giíi 102,7 317,4 340,3 340,3 340,3 340,3P¾c Ma 82,5 288,66 315,1 319,7

6322,5 327,0

Tr¹m TV Mêng TÌ

66,5 276,24 301 311 315,45

322,1

Cöa s«ng NËm Bum

41,2 241,83 277,1 297,36

304,86

315,7

§Ëp Lai Ch©u 0 191,50 216,8 295 295 295

(Nguån: C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, 10/2006)

Nh vËy, t¹i mÆt c¾t s«ng §µ ë biªn giíi ViÖt Trung, hå chøa Lai

Ch©u trong trêng hîp lò 1% còng kh«ng ¶nh hëng ®Õn mùc níc t¹i

®©y. T¹i ®iÓm cuèi cña hå chøa (P¾c Ma) sau 10 n¨m, mùc níc dÒnh

do båi l¾ng lßng hå Lai Ch©u sÏ lµ 4,66 m vµ sau 50 n¨m, mùc níc sÏ

d©ng cao thªm 11,9 m so víi ®iÒu kiÖn tù nhiªn khi cã lò 1%. Tuy

nhiªn ®©y lµ khu vùc thung lòng s«ng hÑp, cã v¸ch dùng ®øng, viÖc

níc dÒnh t¸c ®éng tèt h¬n cho ®é Èm cña líp thæ nhìng, t¹o tiÒn ®Ò

cho ph¸t triÓn thùc vËt khu vùc xung quanh hå chøa.

3. BiÕn ®æi chÊt lîng níc

Theo quy ho¹ch bËc thang, hå chøa Lai Ch©u lµ bËc thang ®Çu

tiªn trªn s«ng §µ vµ dù kiÕn níc qua nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u sÏ x¶

th¼ng vµo hå chøa S¬n La. ViÖc h×nh thµnh hå chøa Lai Ch©u lµ mét

213


trong nh÷ng bËc thang quan träng cã t¸c dông rÊt tÝch cùc trong vÊn

®Ò ®iÒu tiÕt níc s«ng §µ - mét lu vùc s«ng cã t¸c ®éng lín ®Õn ®ång

b»ng s«ng Hång, trong ®ã cã thñ ®« Hµ Néi. So víi çc hå chøa ®· vµ

®ang x©y dùng trªn dßng chÝnh s«ng §µ, hå chøa Lai Ch©u cã dung

tÝch h÷u Ých (0,711 tû m3) nhá nhÊt v× vËy khi h×nh thµnh, hå chøa

cã t¸c ®éng kh«ng lín ®Õn m«i trêng xung quanh. Víi hÖ sè trao ®æi

níc cña hå tíi 41 lÇn nªn chÊt lîng níc trong lßng hå Lai Ch©u Ýt biÕn

®éng h¬n so víi hå chøa S¬n La vµ Hßa B×nh.

Theo çc tµi liÖu cña Uû ban thÕ giíi vÒ ®Ëp, trªn cïng mét con

s«ng hay mét lu vùc, sè lîng hå ®Ëp cµng lín, ¶nh hëng ®Õn hÖ sinh

th¸i s«ng cµng lín, ®Æc biÖt chÊt lîng níc. Çc th«ng sè chÊt lîng níc ®-

îc phôc håi mét çch chËm ch¹p khi níc ®îc tho¸t x¶ sau c«ng tr×nh :

- Nång ®é oxy hoµ tan cã thÓ phôc håi sau 1 - 2 km tõ ®iÓm x¶.

- NhiÖt ®é níc thay ®æi rÊt chËm, çch hµng tr¨m km dßng s«ng

vÉn nhËn thÊy sù biÕn ®æi nhiÖt ®é níc.

HÖ thèng bËc thang trªn s«ng §µ ®îc x©y dùng theo nguyªn t¾c

kh«ng hë ch©n c«ng tr×nh (ë mùc níc d©ng b×nh thêng kho¶ng çch

gi÷a çc hå chøa b»ng 0). V× vËy t¸c ®éng tÝch luü cña çc c«ng tr×nh

nµy vÒ mÆt chÊt lîng níc phô thuéc rÊt lín vµo nhau.

§Ó ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng chÊt lîng níc trong lßng hå Lai Ch©u,

chóng t«i dù b¸o sù biÕn ®æi chÊt lîng níc thÓ hiÖn ë mét sè th«ng sè

c¬ b¶n nh sau:

BiÕn ®éng vÒ nhiÖt ®é níc

§é kho¸ng ho¸ (®¹i diÖn cho tæng çc ion hoµ tan trong níc)

Hµm lîng çc chÊt g©y « nhiÔm m«i trêng níc (chÊt h÷u c¬ vµ

chÊt dinh dìng) th«ng qua hµm lîng oxy hoµ tan trong níc (DO).

Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p ®Ó dù b¸o sù biÕn ®æi chÊt lîng níc trong

hå: ph¬ng ph¸p so s¸nh, ph¬ng ph¸p sö dông c«ng thøc kinh nghiÖm…

Ph¬ng ph¸p m« h×nh to¸n (Water quality modelling) lµ mét ph¬ng

ph¸p ®¸ng tin cËy, song còng ®ßi hái mét lîng th«ng tin ®Çu vµo rÊt

chi tiÕt vµ ë nhiÒu lÜnh vùc, trong ®ã cã çc mÆt c¾t ®Þa h×nh lßng

hå trong t¬ng lai, vµ ®Æc biÖt lµ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng ph¸t triÓn

kinh tÕ-x· héi trong khu vùc. Trong bèi c¶nh çc quy ho¹ch T§C còng

214


nh quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi cña khu vùc dù ¸n cha chÝnh

thøc ®îc th«ng qua, çc th«ng sè kÓ trªn cha thÓ ®¸p øng cho ph¬ng

ph¸p m« h×nh to¸n. H¬n n÷a trªn lu vùc s«ng Hång cã hå Th¸c Bµ vµ

hå Hoµ B×nh ®· ho¹t ®éng trong kho¶ng thêi gian 20 - 30 n¨m, ®Æc

biÖt lµ hå Hoµ B×nh n»m cïng trªn lu vùc s«ng §µ vµ hå Th¸c Bµ cã

dung tÝch t¬ng tù nh hå Lai Ch©u. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ chÊt lîng níc

trong çc hå nµy ®· ®îc quan tr¾c trong suèt qu¸ tr×nh vËn hµnh. V×

vËy dïng ph¬ng ph¸p so s¸nh cã thÓ dù b¸o t¬ng ®èi chÝnh x¸c biÕn

®æi chÊt lîng níc hå Lai Ch©u.

Ngoµi ra chóng t«i cßn sö dông mét sè ph¬ng tr×nh thùc nghiÖm

®Ó dù b¸o ®é kho¸ng ho¸ còng nh hµm lîng «xy hoµ tan trong níc hå

Lai Ch©u trong t¬ng lai. Sau ®©y lµ mét sè kÕt qu¶ cô thÓ:

* BiÕn ®æi nhiÖt ®é níc hå

§Ó dù b¸o sù biÕn ®æi nhiÖt ®é níc hå Lai Ch©u, chóng t«i sö

dông çc kÕt qu¶ quan tr¾c nhiÖt ®é nø¬c hå Hoµ B×nh trong mïa m-

a vµ mïa kh« n¨m 1993 vµ 1995 cña Trung t©m nghiªn cøu m«i trêng

kh«ng khÝ vµ níc thuéc ViÖn KhÝ tù¬ng thuû v¨n (b¶ng 3.20).

B¶ng 3.20 : NhiÖt ®é níc hå Hoµ B×nh theo chiÒu s©u hå t¹i vÞ trÝ

®Ëp d©ng

§é s©u (m) NhiÖt ®é níc (C)

VIII/1993 XII/1995

0 29,8 22,2

15 26,2 22,2

44 25,9 21,2

60 25,7 21,2

73 23,6 21,2

(Nguån : Trung t©m nghiªn cøu m«i trêng kh«ng khÝ vµ níc, ViÖn KTTV, 1998)

KÕt qu¶ nghiªn cøu lan truyÒn nhiÖt cña hå Hoµ B×nh nh sau:

Cao tr×nh cöa lÊy níc n»m ë gÇn mùc níc chÕt, v× vËy nhiÖt ®é níc ë

®©y thêng thÊp h¬n so víi níc s«ng ch¶y vµo hå. Theo kÕt qu¶ quan

215


tr¾c, nhiÖt ®é níc gi¶m m¹nh theo ®é s©u cña hå vµo mïa ma (mïa

hÌ) vµ gi¶m kh«ng nhiÒu vµo mïa kh« (mïa ®«ng). (Xem h×nh 3.4)

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

0 20 40 60 80

( Nguån : Trung t©m nghiªn cøu m«i trêng kh«ng khÝ vµ níc, ViÖn KTTV, 1998)

H×nh 3.4. S¬ ®å biÕn ®æi níc hå Hoµ B×nh theo ®é s©u

Vµo mïa hÌ, ë ®é s©u 40 m (tõ mùc níc hå tíi cöa lÊy níc) nhiÖt

®é gi¶m trong mïa ma tíi 40C, cßn trong mïa kh« chØ gi¶m 10C. Nh

vËy níc trong hå chøa cã sù ph©n tÇng rÊt râ rÖt.

§èi víi hå chøa Lai Ch©u, víi ®Ëp d©ng cao trªn 100 m, hiÖn tîng

ph©n tÇng níc hå cµng thÓ hiÖn râ nÐt h¬n, ®Æc biÖt trong mïa hÌ.

* Dù b¸o sù biÓn ®æi tæng ®é kho¸ng ho¸- Ph¬ng ph¸p so s¸nh: Sö dông c¸c sè liÖu quan tr¾c chÊt lîng

níc hå Th¸c Bµ (trªn s«ng Ch¶y) vµ Hoµ B×nh (trªn s«ng §µ) chóng t«i

tiÕn hµnh dù b¸o sù biÕn ®æi tæng ®é kho¸ng ho¸ níc hå Lai Ch©u

nh sau:

§Æc trng chÊt lîng níc cña hå Th¸c Bµ ®îc ®o n¨m 1975 vµ 1993

®îc tr×nh bµy trong b¶ng 3.21. So víi sè liÖu quan tr¾c chÊt lîng s«ng

tù nhiªn, ®é kho¸ng ho¸ Ýt thay ®æi.

B¶ng 3.21: Hµm lîng c¸c ion chÝnh trong hå chøa Th¸c Bµ

ChØ tiªu N¨m 1975 N¨m 1993§é pH 7,3 - 7,8 7,0 - 7,1Ca++

(mg/l) 18,3 - 24,4 19,0 - 20,0

Mg++ (mg/l) 4,7 - 7,23 11,4 – 12

216

t (0C)

h (m)

Mïa m a

Mïa kh«


HCO3- (mg/l) 102 - 112 -

Cl- (mg/l) 10,6 -

§é cøng (§øc) 2,37 - 5,71 1,95 - 2,05


Hå chøa Hoµ B×nh tÝch níc ®iÒu tiÕt tõ n¨m 1989 n»m ë h¹ du

hå chøa Lai Ch©u. ViÖc quan tr¾c gi¸m s¸t m«i trêng hå chøa Hoµ

B×nh vµ h¹ du ®îc thùc hiÖn kh¸ ®Çy ®ñ. Sè liÖu quan tr¾c t¹i çc

tr¹m cè ®Þnh trªn lßng hå chøa Hoµ B×nh cho thÊy hµm lîng çc ion

hoµ tan chÝnh (®é kho¸ng ho¸) thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi níc

s«ng §µ tríc khi ng¨n dßng. Trong thêi gian ®Çu tÝch níc, ®é kho¸ng

ho¸ níc hå t¨ng tõ 30 - 60 mg/l. Hµm lîng çc ion trong níc vµ ®é

kho¸ng ho¸ cã xu thÕ t¨ng dÇn lªn phÝa thîng lu hå. Sau khi hå ®i vµo

ho¹t ®éng æn ®Þnh, thêi kú 1997-2004, ®é kho¸ng níc hå Hoµ B×nh

trung b×nh 149 mg/l, thÊp h¬n so víi níc s«ng tù nhiªn (trung b×nh

thêi kú 1964 - 1985 lµ 182 mg/l). Chªnh lÖch ®é kho¸ng ho¸ theo mïa

cña níc hå cã xu thÕ gi¶m h¬n so víi níc s«ng tù nhiªn. §é kho¸ng ho¸

níc s«ng tù nhiªn trong mïa lò thêng thÊp h¬n mïa kiÖt tõ (50-70) mg/l

nhng ®èi víi níc hå chªnh lÖch nµy 10 mg/l. §é kho¸ng ho¸ níc hå trong

thêi kú tÝch níc trung b×nh ®¹t 143 mg/l vµ t¨ng trong thêi kú x¶ níc

trung b×nh lµ 152 mg/l.

B¶ng 3.22: Hµm lîng ion chÝnh trªn s«ng §µ vµ t¹i lßng hå Hoµ

B×nh

Thêi kú§é kho¸ng ho¸ (mg/l)

TB Max MinTríc khi cã hå (1961-1985) 182 558 68,5

Sau khi cã hå (1997 - 2004) 149 213 129

( Nguån : Trung t©m nghiªn cøu m«i trêng kh«ng khÝ vµ níc, ViÖn KTTV, 1993 )

§é kho¸ng ho¸ níc hå chøa Hoµ B×nh cã xu híng gi¶m sau khi ®i

vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh, vµ æn ®Þnh h¬n so víi níc s«ng tù nhiªn, dao

®éng tõ 129-213 mg/l, thuéc vµo lo¹i níc nh¹t.

Theo sè liÖu thùc tÕ cña hå Hßa B×nh khi ®i vµo ho¹t ®éng, cã

thÓ dù b¸o ®é kho¸ng hãa níc hå chøa Lai Ch©u. Nh÷ng n¨m ®Çu ®i

217


vµo ho¹t ®éng, ®é kho¸ng ho¸ níc hå chøa Lai Ch©u cã xu híng t¨ng tíi

50 mg/l (trong 5 ®Õn 7 n¨m ®Çu), nhng sau 10 n¨m hå vËn hµnh æn

®Þnh, ®é kho¸ng hãa níc hå cã xu híng gi¶m h¬n so víi níc s«ng tù

nhiªn (tíi 30-50 mg/l). Çc thµnh phÇn ion chÝnh cña níc hå chøa biÕn

®æi kh«ng lín vµ cã xu híng gi¶m khi hå ho¹t ®éng æn ®Þnh nhiÒu

n¨m.

- Ph¬ng ph¸p c©n b»ng muèi: C¬ së cña ph¬ng ph¸p lµ dùa trªn

sù c©n b»ng muèi gi÷a dßng ch¶y ®Õn vµ dßng ch¶y ®i vµo hå chøa.

Tµi liÖu tÝnh to¸n sö dông ë ®©y lµ dßng ch¶y trung b×nh nhiÒu n¨m

vµ chÕ ®é x¶ cña nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u. KÕt qu¶ dù b¸o nh

sau:

B¶ng 3.23: Dù b¸o hµm lîng ion chÝnh trong níc hå Lai Ch©u

ChØ tiªu HiÖn nay Dù b¸o

Ca++ (mg/l) 18 - 25 15 - 22

Mg++ (mg/l) 5 - 8,6 5 - 7,6

HCO3- (mg/l) 100 - 122 100 - 120

SO4-- (mg/l) 5 - 6,6 4 - 6

Cl- (mg/l) 1 - 3 1 - 2

Na+K (mg/l) 4 - 9,3 4 - 10

Tæng ®é kho¸ng hãa

(mg/l)

133 - 175 129 - 168

TÝnh to¸n cho thÊy ®é kho¸ng hãa níc hå Lai Ch©u t¨ng 1,45%

trong mïa lò vµ gi¶m 3,3% trong mïa kiÖt so víi ®é kho¸ng hãa trung

b×nh níc s«ng t¹i cïng thêi ®iÓm.

Nh vËy, ®é kho¸ng hãa níc hå Lai Ch©u vµ çc thµnh phÇn ion

biÕn ®æi kh«ng lín, vÉn n»m trong kiÓu lo¹i níc nh níc s«ng tù nhiªn.

* Dù b¸o sù biÕn ®æi hµm lîng oxy hoµ tan vµ « nhiÔm çc chÊt dinh dìng vµ çc chÊt h÷u c¬

So víi m«i trêng níc s«ng, níc hå lµ m«i trêng sèng æn ®Þnh h¬n

v× vËy sau khi h×nh thµnh hå chøa chÕ ®é çc dinh dìng vµ çc chÊt

h÷u c¬ trong hå sÏ thay ®æi ®¸ng kÓ vµ liªn quan chÆt chÏ tíi çc qu¸

tr×nh sinh häc vµ sinh ho¸ x¶y ra trong lßng hå. §Ó ®¸nh gi¸ sù biÕn

®éng cña chÊt dinh dìng vµ chÊt h÷u c¬ chóng t«i sö dông chØ sè oxy

218


hoµ tan (DO) vµ tæng N, P. Trong çc hÖ sinh th¸i níc, oxy hoµ tan (DO)

biÓu thÞ sù phån thÞnh chung vµ cã liªn quan chÆt chÏ víi sù cã mÆt

cña çc thµnh phÇn chÞu sù ph©n huû sinh häc.

- Ph¬ng ph¸p so s¸nh:

+ Hµm lîng oxy hßa tan (DO)

Theo çc sè liÖu quan tr¾c cña çc hå chøa ®· ®i vµo ho¹t ®éng

cho thÊy thêi kú ®Çu tÝch níc lµ khi hµm lîng oxy trong hå gi¶m m¹nh

nhÊt do chÊt h÷u c¬ còng nh çc chÊt dinh dìng trong khu vùc bÒ mÆt

ngËp níc rÊt lín. Víi hå chøa TrÞ An, DÇu TiÕng,... sau n¨m ®Çu tÝch níc

lîng DO gi¶m m¹nh, gi¶m tíi (30 - 39)% lîng DO khi níc vµo hå. §èi víi hå

chøa cã sù thu dän lßng hå tríc khi tÝch níc (TrÞ An), lîng oxy hoµ tan

gi¶m Ýt h¬n ®èi víi hå chøa kh«ng ®îc thu dän lßng hå (DÇu TiÕng).

Sù kh¸c biÖt nµy ®îc thÓ hiÖn trong b¶ng 3.24 díi ®©y:

B¶ng 3.24: Hµm lîng oxy hoµ tan sau 1 n¨m tÝch níc hå DÇu TiÕng vµ

hå TrÞ An

Hå chøa DOs«ng (vµo

hå)

(mg/l)

Dung tÝch

hå

(106 m3)

DOhå (TB lßng

hå)

(mg/l)

DOhå/

DOs«ng

(%)

DÇu TiÕng 5,48 548 3,55 61

TrÞ An 6,5 2.765 4,35 70


Theo sè liÖu quan tr¾c t¹i hå chøa Th¸c Bµ cho thÊy, hµm lîng

oxy hßa tan trong hå Th¸c Bµ nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng (4 n¨m sau

khi hå tÝch níc) cã møc ®é dao ®éng lín tõ 4,8 – 8,7 mg/l. Sau khi hå

®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh (sau 22 n¨m), hµm lîng oxy hßa tan trong

níc hå trung b×nh ®¹t 6,9 – 7,1 mg/l.

B¶ng 3.25: Hµm lîng oxy hßa tan trong hå chøa Th¸c Bµ

ChØ tiªu N¨m 1975 N¨m 1993

DO (mg/l) 4,8 - 8,7 6,9 - 7,1

219



§èi víi hå chøa Hoµ B×nh, hµm lîng oxy hßa tan trong hå ë tÇng

mÆt biÕn ®éng kh«ng lín. T¹i mÆt níc ë ®Ëp d©ng hµm lîng oxy hoµ

tan vµo mïa tÝch níc ®¹t tíi 6,8 mg/l vµ trong mïa x¶ níc lµ 5,5 mg/l. So

víi níc s«ng tù nhiªn, hµm lîng oxy hoµ tan gi¶m nhng kh«ng lín (trong

mïa lò gi¶m 10% vµ mïa kiÖt gi¶m 35%).

B¶ng 3.26: Mét sè chØ tiªu chÊt lîng níc hå Hoµ B×nh

theo chiÒu s©u hå t¹i vÞ trÝ ®Ëp d©ng

§é s©u (m)

NhiÖt ®é níc (C) DO (mg/l) pHVIII/1993 XII/1995 VIII/1993 XII/1995 VIII/1993 XII/1995

0 29,8 22,2 6,8 5,5 8,00 8,1515 26,2 22,2 4,0 5,2 7,53 8,1744 25,9 21,2 3,7 5,1 7,47 8,0560 25,7 21,2 3,7 5,0 7,44 8,0473 23,6 21,2 0,5 4,8 7,24 8,05


B»ng ph¬ng ph¸p so s¸nh biÕn ®æi DO cña çc hå chøa ®· ho¹t

®éng trªn l·nh thæ ViÖt Nam, cã thÓ dù b¸o hµm lîng «xy hoµ tan

trong hå chøa Lai Ch©u sÏ gi¶m tíi 40% khi kh«ng thu dän lßng hå vµ

30% khi thu dän s¬ bé lßng hå (íc cßn 4 -5 mg/l). Tuy nhiªn sau 5 n¨m

ho¹t ®éng, hµm lîng oxy hßa tan trong hå sÏ t¨ng vµ æn ®Þnh, dao

®éng ë trÞ sè tõ 5,5 -6,5 mg/l - ®¹t tiªu chuÈn cho phÐp nguån níc nu«i

trång thñy s¶n.

+ Hµm lîng çc chÊt h÷u c¬

Theo tµi liÖu quan tr¾c chÊt h÷u c¬ trong hå chøa Th¸c Bµ cho

thÊy, sau nh÷ng n¨m ®Çu tÝch níc, hµm lîng çc chÊt h÷u c¬ cã xu h-

íng gia t¨ng. Qu¸ tr×nh tÝch níc (®Æc biÖt trong thêi kú mïa hÌ, nhiÖt

®é cao) ®· thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph©n hñy chÊt h÷u c¬ cã trong lßng

hå vµ ®¸y hå, v× vËy chÊt lîng níc trong hå bÞ « nhiÔm bëi chÊt h÷u

c¬ víi ®é oxy hãa (L) ®¹t tíi 25 mg/l, so víi ®é oxy hãa trung b×nh cña

níc s«ng (®¹t 1,67 mg/l), lîng oxy mÊt ®i ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u

220


c¬ cã trong hå gÊp tõ 6 – 15 lÇn. Tuy nhiªn sau khi hå ®i vµo ho¹t

®éng sau 20 n¨m, çc chØ sè chÊt h÷u c¬ níc hå quan tr¾c ®îc ®·

gi¶m. Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nguån níc tù nhiªn, níc hå Th¸c Bµ ë

møc s¹ch - « nhiÔm nhÑ (b¶ng 3.27).

B¶ng 3.27 : Hµm lîng chÊt h÷u c¬ trong hå chøa Th¸c Bµ qua çc thêi

kú

ChØ tiªu N¨m 1975 N¨m 1993§é PH 7,3 - 7,8 7,0 - 7,1ChÊt h÷u c¬ : CO2 (mg/l) 2,01 - 6,4 - §é oxy hãa (mg/l)

10 - 25 -

COD (mg/l) - 4,8 - 5,20 BOD5 (mg/l) - 4,0 - 4,72

(Nguån : §Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc KT-DL-95-10)

§èi víi hå chøa Hßa B×nh, sau khi ®i vµo ho¹t ®éng 15 n¨m hµm lîng çc chÊt h÷u c¬ thÓ hiÖn qua chØ sè ®é oxy hãa trung b×nh t¨ng kh«ng lín (t¨ng 0,36 mg/l). Tuy nhiªn chÊt h÷u c¬ trong hå æn ®Þnh h¬n so víi tù nhiªn, hµm lîng Lmax gi¶m râ rÖt (b¶ng 3.28).

B¶ng 3.28 : BiÕn ®æi chÊt h÷u c¬ sau khi hå Hßa B×nh ®i vµo ho¹t

®éng

Thêi kú§é pH §é oxy ho¸ (mg/l)

TB Max Min TB Max MinTríc khi cã hå (1961-

1985)7,1 8,0 5,0 1,64 15,8 0

Sau khi cã hå (1997 - 2004)

7,6 8,1 7,0 2,0 4,1 0,5


Nh vËy cã thÓ thÊy r»ng hµm lîng çc chÊt h÷u c¬ trong hå chøa cã xu híng t¨ng vµo thêi kú ®Çu tÝch níc (cao nhÊt trong mïa lò). Qu¸ tr×nh nµy thêng x¶y ra trong 5 n¨m ®Çu. Sau 15 – 20 n¨m ho¹t ®éng æn ®Þnh, hµm lîng çc chÊt h÷u c¬ trë l¹i gÇn nh níc s«ng tù nhiªn vµ dao ®éng cña çc chÊt h÷u c¬ theo thêi gian khi cã hå chøa æn ®Þnh h¬n so víi níc s«ng tù nhiªn.

221


Trªn c¬ së hai hå chøa lín ®· ho¹t ®éng ë cïng vïng nói miÒn B¾c ViÖt Nam vµ tµi liÖu thùc ®o cña níc s«ng §µ t¹i Lai Ch©u cã thÓ dù b¸o hµm lîng chÊt h÷u c¬ cho hå chøa Lai Ch©u nh sau:

B¶ng 3.29: Dù b¸o chÊt h÷u c¬ níc hå Lai Ch©u

ChØ tiªu HiÖn nay Dù b¸oChÊt h÷u c¬ : COD (mg/l) 2,9 - 3,7 0,6 - 6,0 BOD5 (mg/l) 3,0 Gi¶m 20%

+ Hµm lîng çc chÊt dinh dìng

Theo sè liÖu cña Ban qu¶n lý hå Th¸c Bµ cho thÊy, sau khi tÝch n-íc hµm lîng çc chÊt dinh dìng cã gia t¨ng nhng kh«ng lín. Sau thêi kú dµi ho¹t ®éng, chÊt dinh dìng trong níc hå cã xu thÕ nghÌo ®i. Trong mïa lò níc hå cã hµm lîng çc chÊt dinh dìng trong hå thuéc vµo lo¹i nghÌo, cßn trong mïa kiÖt ®îc xÕp vµo hå Ýt giÇu chÊt dinh dìng (b¶ng 3.30)

B¶ng 3.30 : Hµm lîng çc dinh dìng trong hå chøa Th¸c Bµ qua çc thêi

kú

ChØ tiªu N¨m 1975 N¨m 1993SiO2 (mg/l) 7,0 - 10,3 -

NH4+

(mg/l) 0,1 - 0,2 vÕt

PO4---

(mg/l) 0,27 - 1,0 0,1 – 0,5

Fe (mg/l) 0,18 - 0,43 0,01 - 0,02


Sè liÖu quan tr¾c t¹i hå chøa Hßa B×nh cho thÊy hµm lîng çc

chÊt dinh dìng NH4+, NO3

-, PO4-3 thay ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi níc

s«ng §µ tríc khi ng¨n dßng. Hµm lîng NO3- trung b×nh ®¹t 0,3 mg/l vµ

dao ®éng trong kho¶ng 0,04-1,17 mg/l. Cã sù thay ®æi chÊt dinh dìng

kh¸ râ nÐt theo däc hå, gi¶m dÇn tõ thîng lu xuèng ®Ëp vµ sù kh«ng

®ång nhÊt thÓ hiÖn rÊt râ nÐt t¹i çc cöa s«ng suèi ®æ vµo hå (Mêng

Khoa, Suèi SËp, Suèi Tãc...). Cã thÓ thÊy r»ng, hå chøa Hßa B×nh

®ang cã hiÖn tîng nghÌo chÊt dinh dìng.

Dù b¸o cho hå chøa Lai Ch©u khi ®i vµo ho¹t ®éng: Trong nh÷ng

n¨m ®Çu tÝch níc, hµm lîng çc chÊt dinh dìng cã xu híng t¨ng, tuy

222


nhiªn nh÷ng n¨m sau ®ã, hå dÇn nghÌo kiÖt vÒ chÊt dinh dìng (b¶ng

3.31).

B¶ng 3.31 : Dù b¸o chÊt dinh dìng níc hå Lai Ch©u

ChØ tiªu HiÖn nay Dù b¸o

ChÊt dinh dìng : NH4+ (mg/l) VÕt 0,1 - 0,2

NO3- (mg/l) 0 0,5 – 2,0

PO4--- (mg/l) 0 0,1 – 1

Fe (mg/l) 0,16 - 0,26 0,1 – 0,2

Tãm l¹i: lîng h÷u c¬ t¨ng gi¶m theo tõng thêi kú, lîng dinh dìng

còng t¨ng gi¶m theo tõng thêi kú. Thêi kú míi tÝch níc (1-7 n¨m) lîng

h÷u c¬ t¨ng vµ lîng dinh dìng t¨ng, sau ®ã gi¶m vµ l¹i t¨ng sau 2-3

n¨m. Lîng CO2 t¹i mét sè hå ë møc cao nhÊt lµ ë tÇng ®¸y cã thÓ do

thu dän sinh khèi lßng hå kh«ng s¹ch.

- Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n thùc nghiÖm

+ Dù b¸o biÕn ®éng hµm lîng oxy hßa tan

Ngoµi ph¬ng ph¸p so s¸nh kÓ trªn, chóng t«i sö dông ph¬ng

ph¸p tÝnh to¸n thùc nghiÖm ®Ó dù b¸o lîng oxy hoµ tan trong hå dùa

vµo khèi lîng çc chÊt h÷u c¬ bÞ ch×m ngËp trong lßng hå khi tÝch níc

Dùa vµo c«ng thøc kinh nghiÖm cña A.I.Denhinova ®Ó tÝnh lîng

oxy cÇn thiÕt ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ cña thùc vËt vµ ®Êt

trong vïng lßng hå:

O2 = K0đất*S + KatvDthựcvật

Trong ®ã:

O2 - lîng oxy (kg) cÇn ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ ph©n hñy tõ ®Êt vµ thùc vËt ch×m trong lßng hå

K0®Êt – HÖ sè kinh nghiÖm biÓu thÞ khèi lîng oxy (kg) cÇn ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ cã trong ®Êt

Katv - HÖ sè kinh nghiÖm biÓu thÞ khèi lîng oxy (kg) cÇn ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ cho 1 tÊn thùc vËt

S – DiÖn tÝch ®Êt bÞ ngËp trong lßng hå (ha)

223


DthùcvËt - Sinh khèi ë d¹ng kh« tuyÖt ®èi çc thùc vËt cã trong lßng hå (tÊn)

Çc hÖ sè K0đất vµ Katv ®· ®îc tÝnh to¸n thùc nghiÖm cho çc vïng

l·nh thæ kh¸c nhau, ë ®©y, chóng t«i sö dông çc hÖ sè dïng cho vïng nhiÖt ®íi. Cô thÓ lµ:

§èi víi th©n gç (th©n, cµnh, rÔ) : K0tv = 9,4 kg/tÊn

§èi víi l¸ : K0tv = 60 kg/tÊn

§èi víi ®Êt nhiÖt ®íi hÖ sè K0®Êt = 48,8 kg/ha

Theo kh¶o s¸t ®iÒu tra cña ... diÖn tÝch ®Êt bÞ ngËp trong vïng lßng hå Lai Ch©u lµ 39,63 km2 vµ ®îc sö dông nh sau

B¶ng 3.32: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt trong khu vùc lßng hå Lai

Ch©u

§èi tîng sö dông ®Êt DiÖn tÝch (ha)1. §Êt thæ c 32,152. §Êt n«ng nghiÖp 518,86

Lóa 249,6Mµu 269,26

3. §Êt l©m nghiÖp 2044,19Rõng thø sinh 345,9Tr¶ng c©y bôi 796,4§Êt trèng 901,8

4. S«ng suèi, b·i båi 1367,6Tæng 3963

Trªn c¬ së ph¬ng ph¸p tÝnh çc lo¹i sinh khèi c©y ®øng cña Kato,

Oga Wa vµ çc sè liÖu thùc nghiÖm cña ViÖn ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp cho

çc khu vùc nhiÖt ®íi níc ta, chóng t«i x¸c ®Þnh çc hÖ sè tÝnh sinh khèi

cho çc lo¹i th¶m thùc vËt kh¸c nhau (b¶ng 3.33).

B¶ng 3.33 : Çc hÖ sè tÝnh sinh khèi

§¬n vÞ : tÊn/ha

Lo¹i Th©n Cµnh RÔ L¸ TængRõng thø sinh 89,59 16,59 11,06 2,76 120Tr¶ng c©y bôi 5,42 3,63 0,95 10,0§Êt canh t¸c hµng n¨m

3,63 5,37 9

224


§Êt trèng 5,0 5,0

¸p dông cho çc lo¹i c©y trång thuéc lßng hå Lai Ch©u, lîng sinh

khèi sinh ra trong lßng hå sÏ lµ:

B¶ng 3.34 : Tæng lîng sinh khèi cã trong lßng hå chøa Lai Ch©u

Lo¹i th¶mDiÖn tÝch (ha)

Tæng sinh khèi

(ngh×n tÊn)

Lîng sinh khèi (ngh×n tÊn)

Th©n Cµnh RÔ L¸Rõng thø sinh 345,9 41,51 30,99 5,74 3,83 0,96Tr¶ng c©y bôi 796,4 7,96 4,32 2,89 0,76

§Êt canh t¸c hµng n¨m

518,86 4,67 1,88 2,79

§Êt kh¸c 901,8 4,51 4,51Tæng 58,65 30,99 10,05 8,60 9,01

Theo tÝnh to¸n lîng sinh khèi thùc vËt bÞ ngËp trong lßng hå Lai

Ch©u sÏ lµ 58,65 ngh×n tÊn. Sö dông c«ng thøc kinh nghiÖm

A.I.Denhinova tÝnh ®îc lîng oxy cÇn thiÕt ®Ó oxy hãa hÕt çc chÊt

h÷u c¬ cña thùc vËt vµ ®Êt trong vïng lßng hå (b¶ng 3.35).

B¶ng 3.35 : Lîng «xy cÇn ®Ó «xy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ trong

lßng hå

Lo¹i sinh khèi Lîng sinh khèi (103

tÊn)DiÖn tÝch ®Êt (103

ha)

Ko kg/tÊnkg/ha

Lîng «xy mÊt (tÊn)

Th©n 30,99 9,4 291Cµnh 10,05 9,4 94,5RÔ 8,60 9,4 80,8L¸ 9,01 60,0 540§Êt 3,963 48,8 193

Tæng 1200

Nh vËy lîng oxy cÇn thiÕt ®Ó oxy hãa hÕt lîng chÊt h÷u c¬ cã

trong lßng hå lµ 1200 tÊn. Víi dung tÝch toµn bé cña hå chøa lµ 1215

triÖu m3, th× lîng oxy cÇn oxy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ t¬ng ®¬ng

0,99 mg/l. NÕu lÊy gi¸ trÞ trung b×nh cña hµm lîng oxy ®Õn hå theo

dßng ch¶y lµ 6,5 mg/l, th× hµm lîng oxy cßn l¹i trong hå sÏ lµ 6,5 – 0,99

= 5,51 mg/l.

- Dù b¸o « nhiÔm çc chÊt dinh dìng

225


§Ó x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng g©y phó dìng cña hå chøa, chóng t«i sö

dông c«ng thøc tÝnh t¶i lîng cho phÐp cùc ®¹i cña Ph«t pho trong hå

chøa do Vollenwinder (1976) thiÕt lËp ®îc Côc N«ng nghiÖp Mü quy

®Þnh trong Handbook nh»m qu¶n lý chÊt th¶i n«ng nghiÖp:

Lc = 10qs*[1 + (D/qs)0,5] vµ qs = Q/A

Trong ®ã: Lc – T¶i lîng tíi h¹n cña Phèt pho ®îc phÐp cã mÆt trong hå chøa

qs - Tèc ®é ch¶y vµo hå (m/n¨m)

Q - Lîng níc vµo hå trung b×nh n¨m (m3/n¨m)

A - DiÖn tÝch mÆt hå

D - §é s©u trung b×nh cña hå (m)

§èi víi hå chøa Lai Ch©u cã chiÒu dµi hå (ë MNDBT 295 m) lµ 85

km víi cao tr×nh ®¸y s«ng dao ®éng tõ 191,5 m tíi 195 m, ®é s©u

trung b×nh cña hå sÏ lµ 51,4 m. Theo sè liÖu tÝnh to¸n, dßng ch¶y

®Õn hå trung b×nh n¨m lµ 26,8 tû m3 øng víi diÖn tÝch hå lµ 39,63

km2, tèc ®é trung b×nh ch¶y vµo hå sÏ lµ 676 m/n¨m. Theo c«ng thøc

®îc tr×nh bµy ë trªn, t¶i lîng Phèt pho tíi h¹n cña hå chøa Lai Ch©u sÏ

lµ 8624 tÊn. Víi dung tÝch toµn bé cña hå chøa Lai Ch©u lµ 1215 triÖu

m3, hµm lîng phèt pho tíi h¹n cña lßng hå chøa Lai Ch©u lµ 7 mg/l. §iÒu

nµy cã nghÜa nÕu ®èi víi tõng mùc níc ngËp lîng phot pho cã trong hå

vît qu¸ trÞ sè nªu trªn th× sÏ x¶y ra hiÖn tîng phó dìng trong hå.

TrÞ sè phot pho tíi h¹n cña hå chøa Lai Ch©u rÊt lín, vît h¬n nhiÒu

lÇn so víi níc trong tù nhiªn thÓ hiÖn hÖ sè trao ®æi níc cña hå Lai

Ch©u lín, v× vËy trong hå nhá khi xuÊt hiÖn kh¶ n¨ng phó dìng lîng níc

vµo hå lín, t¨ng kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch cña hå.

Qua thùc nghiÖm trªn çc diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp víi çc lo¹i

c©y trång kh¸c nhau ë çc vïng c¶nh quan kh¸c nhau, Côc N«ng

nghiÖp Mü ®· ®a ra tû lÖ çc chÊt dinh dìng ®îc gi¶i phãng khi çc

laoij sinh vËt ch×m ngËp trong lßng hå cña vïng nhiÖt ®íi nh sau:

- §èi víi Nito: Mét tÊn sinh khèi bÞ ch×m sÏ ph¸t t¸n ra 480 kg Nito (chiÕm 0,48%)

- §èi víi Photpho: Mét tÊn sinh khèi bÞ ch×m sÏ ph¸t t¸n ra 86,2 kg Phèt pho (chiÕm 0,0862%)

226


- §èi víi chØ sè BOD: chiÕm 7,5% tæng lîng sinh khèi ch×m ngËp trong lßng hå

Nh vËy ®èi víi hå chøa Lai Ch©u, tæng lîng çc chÊt dinh dìng cã trong lßng hå øng víi tæng lîng sinh khèi ch×m ngËp (58,65 ngh×n tÊn) sÏ lµ:

- Nito : 16,3 tÊn øng víi dung tÝch hå 1215 triÖu m3, dù b¸o hµm l-îng N trong hå chøa Lai Ch©u t¨ng 0,02 mg/l

- Phèt pho: 2,92 tÊn øng víi dung tÝch hå 1215 triÖu m3, dù b¸o hµm lîng P trong hå chøa Lai Ch©u t¨ng 0,004 mg/l.

Lu vùc lßng hå Lai Ch©u lµ vïng nói cao, diÖn tÝch ®Êt dèc lín nªn kh¶ n¨ng canh t¸c trªn lu vùc kh«ng cao. Hå chøa Lai Ch©u ®îc x©y dùng ë phÇn thîng lu tr¹m Lai Ch©u, v× vËy cã thÓ coi sè liÖu quan tr¾c N, P tr¹m Lai Ch©u bao gåm c¶ lu vùc hå chøa Lai Ch©u. Vµ hµm lîng N, P cã trong hå chøa Lai Ch©u dù b¸o ®¹t:

- N : 0,31 mg/l (ch¶y vµo hå theo s«ng) + 0,02 mg/l (ph¸t sinh lßng hå) = 0,33 mg/l

- P : 0,235 mg/l (ch¶y vµo hå theo s«ng) + 0,004 mg/l (ph¸t sinh lßng hå) = 0,24 mg/l

So víi tæng lîng Phèt pho tíi h¹n ®îc tÝnh to¸n, tæng lîng phèt pho dù b¸o trong lßng hå thÊp h¬n nhiÒu.

Hµm lîng Nito ®îc dù b¸o trong hå thÊp, n»m trong ngìng níc tù

nhiªn.

Tãm l¹i: B»ng c¶ hai ph¬ng ph¸p: so s¸nh víi çc hå chøa hiÖn

®ang ho¹t ®éng ë vïng nói phÝa B¾c ViÖt Nam (hå Th¸c Bµ vµ Hoµ

B×nh) vµ tÝnh to¸n theo çc c«ng thøc kinh nghiÖm dù b¸o sù biÕn ®æi

chÊt lîng níc hå Lai Ch©u nh sau:

+ Çc thµnh phÇn ion chÝnh cña níc hå chøa biÕn ®æi kh«ng lín vµ

cã xu híng gi¶m khi hå ho¹t ®éng æn ®Þnh nhiÒu n¨m.

+ §é pH biÕn ®æi kh«ng nhiÒu vµ n»m trong ph¹m vi cho phÐp 6,5

- 8,5.

+ Hµm lîng çc chÊt dinh dìng, chÊt h÷u c¬ n»m trong tiªu chuÈn

cho phÐp níc ®a vµo sö lý cÊp cho sinh ho¹t vµ b¶o ®¶m ®êi sèng thñy

sinh.

227


Nh vËy sau khi x©y dùng hå Lai Ch©u, chÊt lîng níc hå Lai Ch©u

thay ®æi kh«ng nhiÒu, chÊt lîng níc vÉn n»m trong tiªu chuÈn cho phÐp

lÊy níc vµo hÖ thèng xö lý cÊp níc sinh ho¹t, theo TCVN 6774 : 2000 vµ

TCVN 5942-1995 (®¶m b¶o ®êi sèng thuû sinh, mäi ho¹t ®éng kinh tÕ x·

héi cã liªn quan ®Õn nguån níc).

B. H¹ du hå chøa

1. BiÕn ®æi tµi nguyªn níc

CTT§ bËc thang Lai Ch©u ®îc dù kiÕn x©y dùng trªn s«ng §µ t¹i

NËm Nhïn cã diÖn tÝch lu vùc ®Õn tuyÕn c«ng tr×nh 26000 km2 vµ lu l-

îng b×nh qu©n nhiÒu n¨m ®Õn tuyÕn ®Ëp lµ 854 m3/s t¬ng øng víi

tæng lîng níc ®Õn hå lµ 26,8 tû m3. Theo thiÕt kÕ kü thuËt, hå chøa Lai

Ch©u cã dung tÝch lµ 1,215 tû m3 trong ®ã dung tÝch h÷u Ých lµ 0,711

tû m3. Nh vËy, hÖ sè ®iÒu tiÕt cña c«ng tr×nh Lai Ch©u ®èi víi dßng

ch¶y s«ng §µ lµ 0,028 - §©y lµ c«ng tr×nh cã kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt dßng

ch¶y kh«ng lín. Vµ dßng ch¶y sau CTT§Lai Ch©u ®îc ®æ trùc tiÕp vµo

hå chøa S¬n La sÏ Ýt biÕn ®æi so víi dßng ch¶y tù nhiªn.

- Dßng ch¶y mïa kiÖt qua hå chøa Lai Ch©u ®Õn hå S¬n La sÏ t¨ng

6,5% so víi dßng ch¶y tù nhiªn vµ th¸ng kiÖt nhÊt t¨ng 11,3% lîng níc

®Õn hå.

- Dßng ch¶y mïa lò : Hå chøa Lai Ch©u kh«ng thiÕt kÕ dung tÝch

phßng lò v× vËy viÖc chèng lò cho hå chøa Lai Ch©u phô thuéc vµo t×nh

h×nh ho¹t ®éng cña hå trong thêi ®iÓm lò vÒ. V× vËy, cã thÓ thÊy r»ng

hå chøa Lai Ch©u kh«ng cã nhiÖm vô phßng lò cho hå chøa S¬n La còng

nh ®èi víi h¹ du ®ång b»ng s«ng Hång.

Ngoµi ra, do tiÕn hµnh x©y dùng song song víi hå chøa S¬n La

nªn trong thêi kú tÝch níc (dù kiÕn vµo mïa lò n¨m 2013), dßng ch¶y

trªn s«ng §µ xuèng hå chøa S¬n La gi¶m kho¶ng 619 triÖu m3- so víi

dßng ch¶y ®Õn mïa lò lµ 20 tû m3, chØ chiÕm kho¶ng 3% nªn kh«ng

¶nh hëng nhiÒu ®Õn dßng ch¶y ®Õn hå S¬n La. T¸c ®éng nµy kh«ng

®¸ng kÓ.

Theo c¸c sè liÖu quan tr¾c ®èi víi c«ng tr×nh Hoµ B×nh cña

Tæng côc KTTV (Lª B¾c Huúnh, 1997) trong thêi kú b¾t ®Çu tÝch níc,

228


chÕ ®é sãng x¶ lín nèi tiÕp víi çc sãng ngõng x¶ trong mét sè mïa lò

g©y thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y vïng h¹ du c«ng tr×nh Lai Ch©u, t¸c

®éng râ rÖt ®Õn dao ®éng mùc níc t¹i tuyÕn ®Ëp. T¸c ®éng nµy chØ

kÐo dµi tõ 1 ®Õn 2 mïa lò.

2. BiÕn ®æi dßng ch¶y çt bïn

* T¨ng kh¶ n¨ng ho¹t ®éng c«ng tr×nh cña hå chøa S¬n La

Khi ®i vµo ho¹t ®éng, lîng çt bïn trªn s«ng §µ sÏ l¾ng ®äng

phÇn lín trong lßng hå chøa Lai Ch©u. Theo tÝnh to¸n trong NCKT,

trung b×nh 50 n¨m, lîng çt bïn l¾ng ®äng trong lßng hå Lai Ch©u lµ

23,5 triÖu m3/n¨m. Nh vËy lîng çt bïn xuèng hå S¬n La gi¶m rÊt ®¸ng

kÓ, trung b×nh hµng n¨m sÏ cßn lµ 59,1 triÖu m3. So víi 82,6 triÖu

m3/n¨m khi cha cã hå Lai Ch©u th× sau khi cã hå chøa Lai Ch©u, lîng

çt bïn ®Õn hå chøa S¬n La chØ cßn 2/3.

B¶ng 3.36 : T¨ng tuæi thä hå S¬n La

Thêi gian vËn hµnh

(n¨m)

Kh«ng cã hå Lai Ch©u

Cã hå Lai Ch©u

109 m3 % 109 m3 %

Sau 30 2,76 29,8 0,699 7,55

Sau 50 3,92 42,3 1,383 14,9

Sau 100 6,92 74,7 4,718 51,0

( Nguån: C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I, 11/2004)

Hå chøa Lai Ch©u sÏ ®i vµo ho¹t ®éng æn ®Þnh vµo n¨m 2015

®ång thêi víi hå chøa S¬n La, v× vËy kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng

tr×nh thñy ®iÖn S¬n La sÏ cao h¬n nhiÒu. §©y lµ t¸c ®éng tÝch cùc

rÊt ®¸ng kÓ cña thñy ®iÖn Lai Ch©u ®Õn thñy ®iÖn S¬n La (b¶ng

3.36).

* T¸c ®éng xãi lë h¹ du

Sau khi hå chøa tÝch níc, hÇu hÕt çt bïn h×nh thµnh ë thîng lu sÏ

n»m l¹i hå chøa nªn dßng ch¶y xuèng h¹ lu thêng trong, g©y nªn hiÖn t-

îng xãi lë lßng s«ng ë h¹ lu ®Ëp. §èi víi c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u,

theo thiÕt kÕ kü thuËt sÏ ®æ trùc tiÕp vµo hå chøa S¬n La. Khi hai c«ng

tr×nh nµy ®Òu ®i vµo ho¹t ®éng, ®èi víi hå Lai Ch©u trong thêi kú ®Çu

229


lò lîng níc qua nhµ m¸y lu«n ë møc cao (trªn 1000 m3/s) nªn mùc níc h¹ lu

®Ëp sÏ ë møc 203-205 m. Trong thêi kú nµy hå S¬n La lu«n ë møc níc tríc

lò (194 m) g©y xãi lë ë h¹ du c«ng tr×nh Lai Ch©u.

3. BiÕn ®æi chÊt lîng níc

Theo thiÕt kÕ, khi vËn hµnh, nhµ m¸y thñy ®iÖn sö dông hÖ thèng

cung cÊp dÇu ¸p lùc ®Ó ®iÒu khiÓn turbin, hÖ thèng níc cao ¸p, çc

thiÕt bÞ lµm m¸t, b«i tr¬n turbin, n©ng trôc m¸y ph¸t, truyÒn tÝn hiÖu

vµ n¨ng lîng... DÇu ¸p lùc nµy cã thÓ bÞ rß rØ trong qu¸ tr×nh vËn hµnh

hoÆc khi sù cè vµ sÏ ch¶y hßa lÉn víi níc th¶i ra hÖ thèng tho¸t níc. Níc

th¶i tríc khi ®æ ra h¹ lu ®îc qua hÖ thèng xö lý vµ thu håi dÇu, ®¶m b¶o

s¶n xuÊt ®iÖn cña nhµ m¸y hÇu nh kh«ng g©y ra çc t¸c nh©n « nhiÔm

m«i trêng níc. Níc x¶ sau nhµ m¸y thñy ®iÖn lµ níc t¬ng tù nh ®èi víi níc

trong vïng lßng hå, kh«ng cã dÇu mì vµ çc hîp chÊt ®éc h¹i. §©y lµ u

®iÓm lín cña NMT§. Níc s«ng h¹ du c«ng tr×nh Lai Ch©u ®îc ®a vµo

lßng hå chøa S¬n La, v× vËy ë ®©y chóng t«i dù b¸o sù biÕn ®æi níc

s«ng h¹ du ë mét sè yÕu tè nh»m ®¶m b¶o nguån níc hå S¬n La :

+ NhiÖt ®é níc sau nhµ m¸y: KÕt qu¶ nghiªn cøu lan truyÒn nhiÖt

cña hå Hoµ B×nh nh sau: Cao tr×nh cöa lÊy níc n»m ë gÇn mùc níc chÕt,

v× vËy nhiÖt ®é níc ë ®©y thêng thÊp h¬n so víi níc s«ng ch¶y vµo hå.

Theo kÕt qu¶ quan tr¾c, nhiÖt ®é níc gi¶m m¹nh theo ®é s©u cña hå

vµo mïa ma (mïa hÌ) vµ gi¶m kh«ng nhiÒu vµo mïa kh« (mïa ®«ng).

Vµo mïa hÌ, ë ®é s©u 40 m (tõ mùc níc hå tíi cöa lÊy níc) nhiÖt ®é

gi¶m trong mïa ma tíi 40C, cßn trong mïa kh« chØ gi¶m 10C. NhiÖt ®é níc

sau khi ®i qua nhµ m¸y thñy ®iÖn sÏ gia t¨ng.

Níc sau hå Hßa B×nh cã nhiÖt ®é trung b×nh trong mïa kh« lµ

23,10C vµ trong mïa ma lµ 26,40C. So víi nhiÖt ®é níc s«ng §µ ch¶y vµo

hå cã nhiÖt ®é trung b×nh mïa ma lµ 25,80C vµ mïa kh« lµ 22,20C nhiÖt

®é níc sau c«ng tr×nh biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ, t¨ng 0,60C vµo mïa ma

vµ 0,90C.

Cïng n»m trªn lu vùc s«ng §µ, nªn biÕn ®æi nhiÖt ®é sau nhµ m¸y

Lai Ch©u sÏ t¬ng tù nh ®èi víi hå Hßa B×nh. BiÕn ®æi nhiÖt ®é níc hå

Lai Ch©u cô thÓ nh sau:

230


Cao tr×nh lÊy níc cña hå chøa sÏ n»m ë møc 250 m, vÒ mïa hÌ níc ë

®©y thÊp h¬n so víi níc s«ng tù nhiªn ch¶y vµo hå 2-3C vµ trong mïa

®«ng nhiÖt ®é níc ë ®©y cao h¬n níc s«ng ch¶y vµo hå tõ 1-1,5C. V×

vËy, chÕ ®é nhiÖt cña níc s«ng t¹i h¹ du ®Ëp Lai Ch©u sÏ ®îc ®iÒu hßa

h¬n, gi¶m 2-3C vµo mïa hÌ vµ t¨ng 1-1,5C trong mïa ®«ng.

+ Çc ion hoµ tan : sau khi hå chøa h×nh thµnh chÊt lîng níc ë h¹ du

c«ng tr×nh kh«ng chØ phô thuéc vµo chÊt lîng níc hå, cßn phô thuéc rÊt

lín vµo çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë khu vùc h¹ du. MÆc dï cã

thÓ thÊy r»ng chÊt lîng níc hå biÕn ®éng kh«ng lín, nhng ë h¹ du sù thay

®æi cña çc ion hoµ tan rÊt kh¸c nhau :

- Çc ion chÝnh kh«ng cã sù biÕn ®æi lín, t¬ng tù nh níc hå chøa.

- Çc chÊt dinh dìng cã sù gia t¨ng ®¸ng kÓ. Theo sè liÖu quan tr¾c

ë hå chøa Hßa B×nh hµm lîng chÊt dinh dìng vµ chÊt h÷u c¬ gia t¨ng

®¸ng kÓ so víi níc s«ng tù nhiªn. Tuy nhiªn, chÊt lîng níc s«ng h¹ du vÉn

®¶m b¶o cho ph¸t triÓn thñy sinh vµ phôc vô cÊp níc cho çc ho¹t ®éng

ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong vïng.

Nh trªn ®· tr×nh bµy, sù biÕn ®æi níc hå Lai Ch©u sau khi ®i vµo

ho¹t ®éng hÇu nh kh«ng thay ®æi lín so víi níc s«ng tù nhiªn, v× vËy níc

qua hå xuèng h¹ du sÏ t¬ng tù nh níc s«ng tù nhiªn. Theo nhiÒu nghiªn

cøu, thÊy r»ng níc sau CTT§1 km cã kh¶ n¨ng tù lµm s¹ch, nång ®é oxy

hoµ tan sÏ gÇn nh cña níc s«ng tù nhiªn (Uû ban ThÕ giíi vÒ §Ëp, 2002).

X©y dùng hå chøa Lai Ch©u kh«ng lµm xÊu ®i chÊt lîng níc cña s«ng §µ,

ngîc l¹i cã mét sè mÆt sÏ tèt h¬n; nhÊt lµ lµm t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng

cña hå chøa S¬n La qua t¨ng thêi gian båi l¾ng lßng hå.

Riªng ®èi víi t¸c ®éng cña phÇn lu vùc trªn l·nh thæ Trung Quèc

cha thu thËp ®îc tµi liÖu d©n sinh kinh tÕ cña vïng nµy. ChØ biÕt r»ng

theo b¶n ®å ph¸t triÓn thñy lîi thîng lu s«ng §µ cã 4 ®Ëp ng¨n s«ng vµ

nhµ m¸y thuû ®iÖn. Tuy nhiªn, nÕu so s¸nh chÊt lîng níc cña s«ng §µ

tríc n¨m 1985 vµ thêi kú 1995-1996 còng thÊy Ýt biÕn ®æi trõ ®é pH

cao h¬n, tæng s¾t, tæng çc Cation, ®é cøng, ®é kiÒm ®Òu thÊp

h¬n tríc vµ vÉn n»m trong giíi h¹n cho phÐp.

4. Chèng lò vµ an toµn cho c«ng tr×nh thuû ®iÖn S¬n La

231


§Ëp S¬n La çch ®Ëp Lai Ch©u kho¶ng 220 km, cã kÕt cÊu lµ

®Ëp bª t«ng ®Çm l¨n (RCC). Dung tÝch toµn bé hå S¬n La øng MND

215 m lµ 9.260 tû m3, trong ®ã dung tÝch h÷u Ých lµ 6.504 triÖu m3,

dung tÝch phßng lò lµ 4.000 triÖu m , mùc níc tríc lò lµ 194,08 m. C«ng

tr×nh ®îc tÝnh to¸n thiÕt kÕ kiÓm tra an toµn víi lò lín nhÊt cã thÓ x¶y

ra (PMF) cã lu lîng 60.000 m /s, mùc níc 228,07 m.

Hå Lai Ch©u cã dung tÝch toµn bé 1.215 m . Do dung tÝch hå Lai

Ch©u nhá chØ kho¶ng 30% dung tÝch phßng lò hå S¬n La nªn nÕu cã

sù cè vì ®Ëp Lai Ch©u th× ¶nh hëng ®Õn c«ng tr×nh S¬n La lµ kh«ng

®¸ng kÓ. Víi diÖn tÝch hå S¬n La b×nh qu©n trong kho¶ng tõ mùc lò

®Õn MND kho¶ng 180- 200 km nÕu sù cè vì ®Ëp Lai Ch©u mùc níc hå

S¬n La t¨ng lªn kho¶ng 6-7 m ; mùc níc nµy kho¶ng 200-202 m thÊp

h¬n nhiÒu so víi MND b×nh thêng 215 m.

Tuy nhiªn, do lu lîng, vËn tèc dßng ch¶y lín, mùc níc d©ng ®ét

ngét nªn sÏ g©y ra xãi lë h¹ lu ®Ëp Lai Ch©u (®u«i hå S¬n La). BiÖn

ph¸p phßng chèng:

Gia cè nh÷ng vïng ®Þa chÊt yÕu cã nguy c¬ s¹t lë bê s«ng h¹ lu

®Ëp Lai Ch©u (®u«i hå S¬n La)

C¶nh b¸o kÞp thêi, cã ph¬ng ¸n di d©n vïng ven s«ng tiÒm Èn

nguy c¬ s¹t lë.

5. Mét sè t¸c ®éng kh¸c cña hå chøa Lai Ch©u ®Õn çc ho¹t

®éng khai th¸c nguån níc cña bÒ mÆt lu vùc

* T¸c ®éng ®Õn çc ho¹t ®éng thuû lîi

T©y B¾c lµ vïng rõng nói, nhng tû lÖ che phñ cña rõng cßn thÊp, l¹i

cã nÒn ®Êt Kast¬, nªn rÊt hiÕm vµ thiÕu níc, viÖc canh t¸c n«ng nghiÖp,

thËm chÝ ®Ó sö dông cho sinh ho¹t, chØ tr«ng mong vµo "níc trêi". Tuy

nhiªn, víi chÕ ®é ma kh«ng ®Òu kh¾p viÖc khan hiÕm níc thêng xuyªn

x¶y ra trªn ®Þa bµn.

Do thiÕu níc t¹i nhiÒu ®Þa ph¬ng cã diÖn tÝch t¬ng ®èi réng nh ë

Si Pa Ph×n, cã thÓ canh t¸c nhiÒu lo¹i c©y cèi, nhng l¹i ®ang gÆp rÊt

nhiÒu khã kh¨n, kh«ng ®Èy m¹nh ®îc çc lo¹i h×nh s¶n xuÊt, nhÊt lµ

n«ng nghiÖp trång trät. Còng do h¹n chÕ vÒ níc, nªn nhiÒu khu t¸i ®Þnh

c rÊt khã bè trÝ ®a d©n tíi. Dù ¸n x©y dùng khu t¸i ®Þnh c "mÉu" t¹i Si

232


Pa Ph×n ®· chi phÝ tíi 60 tû ®ång, trong ®ã, cã tíi 20 tû ®ång cho thñy

lîi, nhng vÉn cha ®¸p øng ®ñ níc cho vïng nµy.

Víi viÖc x©y dùng thñy ®iÖn Lai Ch©u cïng sù h×nh thµnh cña çc

hå chøa níc S¬n La, Huéi Qu¶ng, B¶n Ch¸t... sÏ t¹o nªn mét "kho chøa níc"

khæng lå vµ do ®ã dÔ dµng h¬n cho viÖc gi¶i bµi to¸n c©n b»ng níc

cña T©y B¾c, còng cã thÓ dÔ dµng h¬n ®èi víi viÖc cÊp níc cho T©y

B¾c, ®Æc biÖt lµ çc khu vùc xung quanh hå chøa.

* T¸c ®éng ®Õn ngµnh nu«i trång thñy s¶n

ViÖc h×nh thµnh hå chøa Lai Ch©u víi diÖn tÝch mÆt hå 39,63 km2

sÏ t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn. Ngoµi ra çc ®Þa ph-

¬ng cßn cã thÓ nu«i ç trong hå díi h×nh thøc ç lång. Tuy nhiªn, cÇn cã

çc nghiªn cøu, lËp kÕ ho¹ch cô thÓ nh»m b¶o vÖ chÊt lîng níc hå.

* T¸c ®éng ®Õn çc ngµnh giao th«ng thñy

T©y B¾c lµ vïng kinh tÕ l·nh thæ n»m ë cùc t©y b¾c cña ®Êt níc,

nªn hÇu nh Ýt cã ®iÒu kiÖn th«ng th¬ng, giao lu kinh tÕ vµ v¨n ho¸ víi

çc vïng kh¸c. Sau khi hå chøa Lai Ch©u ®îc h×nh thµnh, phÇn thîng lu

s«ng §µ (tõ Lai Ch©u ®Õn biªn giíi) hung d÷ trong mïa lò nhng rÊt c¹n

trong mïa kiÖt, trë thµnh ®êng giao th«ng thñy thuËn tiÖn dµi hµng tr¨m

km nèi ®Õn nh÷ng ®Þa ph¬ng l©u nay vèn lµ nh÷ng vïng s©u, vïng xa.

Tãm l¹i : T¸c ®éng cña hå chøa Lai Ch©u ®Õn tµi nguyªn níc mang

nhiÒu tÝnh tÝch cùc; çc t¸c ®éng cã lîi lín vµ çc t¸c ®éng cã h¹i sÏ ®îc

gi¶m thiÓu nhiÒu khi ¸p dông çc biÖn ph¸p phßng tr¸nh.

3.3.2.4. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc díi ®Êt

Khi hå chøa h×nh thµnh, mùc níc lßng hå sÏ d©ng rÊt cao, t¹o

thªm mét sè g¬ng níc ngÇm tÇng n«ng, ®Æc biÖt lµ ë díi çc vïng ®Êt

Phï sa míi, ®Êt Dèc tô thÊp vµ Ýt dèc xung quanh khu vùc hå. Nh÷ng

g¬ng níc ngÇm tÇng n«ng míi nµy lµ nguån duy tr× lîng níc cho çc

giÕng ®µo, giÕng khoan ®Ó gi¶i quyÕt níc sinh ho¹t, níc tíi chÊt lîng

kh¸ cao trong mïa kh« hanh cho nh©n d©n ®Þa ph¬ng.

3.3.2.5. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt

A. T¹o thµnh vïng b¸n ngËp ven hå

233


T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt ®Çu tiªn vµ thÊy râ nhÊt lµ sù t¹o

thµnh vïng ®Êt b¸n ngËp ven hå.

1. Sau khi hå chøa tÝch níc, gi÷a mùc níc hå d©ng cao nhÊt vµ mùc níc

d©ng b×nh thêng sÏ h×nh thµnh mét vïng b¸n ngËp bao xung quanh hai

bªn bê hå chøa. Tuy nhiªn, do hå chøa Lai Ch©u ®îc thiÕt kÕ trong khu

vùc cã v¸ch bê kh¸ dèc (cã n¬i tõ 30 - 40o), nhiÒu n¬i lµ v¸ch nói ®¸ v«i

dùng ®øng hoÆc lé ®¸ gèc, nªn diÖn tÝch vïng ®Êt b¸n ngËp cña hå

chøa Lai Ch©u rÊt hÑp (chØ vµo kho¶ng 175 ha) vµ ph©n bè kh«ng liªn

tôc.

2. Do thêi gian ngËp vµ kh« xen kÏ thay ®æi theo mùc níc, sù biÕn

®éng cña m«i trêng ®Êt vïng b¸n ngËp ®îc x¸c ®Þnh lµ do sù thay

®æi liªn tôc gi÷a m«i trêng oxy ho¸ vµ m«i trêng khö.

KÕt qu¶ ®iÒu tra nghiªn cøu nhiÒu vïng ®Êt b¸n ngËp cña çc hå chøa

®· x©y dùng ë ViÖt Nam cho thÊy, çc lo¹i ®Êt ®á vµng nguyªn thuû

trong vïng b¸n ngËp cã mµu s¾c nhît nh¹t vµ xØn dÇn, bÞ mÊt cÊu tróc

ban ®Çu cña çc lo¹i ®Êt Feralit vµ díi tÇng ®Êt mÆt thêng xuÊt hiÖn

tÇng loang læ ®á vµng nh çc lo¹i ®Êt bÞ khèng chÕ bëi sù thay thÕ

thêng xuyªn gi÷a qu¸ tr×nh kh« c¹n vµ ngËp níc kh¸c.

3. Do quü ®Êt canh t¸c ë vïng ®åi nói dèc rÊt h¹n hÑp, nªn nh©n d©n

sèng ven hå ch¾c ch¾n sÏ tËn dông çc lîi thÕ vÒ nguån níc tíi ®Ó khai

th¸c mét sè diÖn tÝch ®Êt vïng b¸n ngËp ®Ó cÊy trång çc c©y n«ng

nghiÖp. Ph¬ng thøc ph¸t triÓn trång c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, c©y ¨n

qu¶, trång rõng ë çc d¶i ®Êt phÝa trªn vïng ®Êt b¸n ngËp ven hå ®Ó

t¨ng kh¶ n¨ng chèng xãi mßn b¶o vÖ ®Êt dèc, b¶o vÖ hå chøa… còng lµ

çc ®èi s¸ch tÝch cùc cÇn ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, çc

vÊn ®Ò sö dông hiÖu qu¶ ®Êt vïng b¸n ngËp ®ßi hái tËp ®oµn §iÖn lùc

ViÖt Nam gÊp rót ®Çu t kinh phÝ nghiªn cøu ®Ó cã ®îc nh÷ng c¬ së

khoa häc vµ gi¶i ph¸p thùc tiÔn híng dÉn vµ chØ ®¹o cÇn thiÕt.

B. Sù t¹o thµnh trÇm tÝch hå (biÕn ®æi chÊt lîng ®Êt lßng hå)

TÊt c¶ çc nghiªn cøu ®¸nh gÝa t¸c ®éng çc CTT§ ®Õn m«i tr-

êng lu vùc hå chøa cho thÊy, sau khi x©y dùng xong ®Ëp chÝnh ng¨n

s«ng, níc ®îc tÝch tô vµ mùc níc trong hå thuû ®iÖn Lai Ch©u dÇn cao

234


®¹t ®Õn mùc níc d©ng b×nh thêng 295 m. T¸c ®éng d©ng cao mùc

níc lu«n ®i kÌm víi sù d©ng cao mùc x©m thùc c¬ së bê vÒ phÝa thîng

lu ®Ëp vµ sÏ x¶y ra hµng lo¹t “hiÖu øng” cÇn ®îc nghiªn cøu theo dâi

®Ó b¶o ®¶m tuæi thä cña hå chøa:

- Lµm gia t¨ng çc qu¸ tr×nh x©m thùc bê, g©y s¹t lë, trît lë

®Êt… do t¸c ®éng ¶nh hëng cña sãng vç, cña dßng ch¶y vµ cña n©ng

h¹ mùc níc trong hå. T¸c ®éng ¶nh hëng nµy ®îc çc nhµ ®Þa m¹o gäi

lµ qu¸ tr×nh t¸i t¹o bê vµ sÏ Ýt biÕn ®éng h¬n khi thiÕt lËp ®îc c©n

b»ng ®éng lùc bê míi.

- Dßng ch¶y trong hå thêng ªm ®Òm h¬n dßng ch¶y tù nhiªn cña

s«ng §µ vµ thêng chØ biÕn ®æi trong mïa lò, khi x¶ lò. V× vËy, hå

chøa ®îc xem nh mét tói ®ùng ng¨n c¶n qu¸ tr×nh båi ®¸p phï sa cho

h¹ lu.

- Sù h×nh thµnh trÇm tÝch lßng hå kh«ng chØ tõ sù biÕn ®æi líp

phñ ®Êt bÞ ®¸nh ch×m tõ kh« sang d¹ng bïn nh·o do bÞ ng©m l©u

trong níc; mµ cßn tõ sù bæ sung kh¸ lín vµ nhanh tõ lîng phï sa bÞ lu

gi÷ trong lßng hå chøa:

Sö dông Ph¬ng tr×nh mÊt ®Êt phæ dông cña Whischmeier vµ

Smith ®· tÝnh ®îc tæng lîng xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i do ma trªn toµn lu

vùc hå chøa Lai Ch©u vµo kho¶ng: 122.583.832 T/ht-lv/n¨m, b×nh

qu©n ®¹t cao tíi 209 T/ha/n¨m.

C«ng thøc tÝnh cña White (1989) cho phÐp dù ®o¸n lîng ®Êt xãi

mßn hµng n¨m gia nhËp t¹o phï sa båi tô vµo çc vïng ®Êt tròng thÊp,

çc b·i båi ven s«ng suèi vµ ®æ vµo hå chøa cña CTT§Lai Ch©u lªn tíi

2.574.264 TÊn phï sa/lu vùc/n¨m (t¬ng ®¬ng 1.471.005 m3 phï sa/lu

vùc/ n¨m); b×nh qu©n 4,392 TÊn phï sa/ha/n¨m (t¬ng ®¬ng 2,509 m3

phï sa/ha). Nh vËy, lîng phï sa h×nh thµnh tõ çc s¶n phÈm xãi mßn lu

vùc ®æ vµo hå chøa kho¶ng 5.980 m3/n¨m.

V× vËy, cã thÓ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng ¶nh hëng ®Çu tiªn vµ râ rÖt

nhÊt cña c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u lµ ®¸nh ®¾m 3.963,0 ha

®Êt kh« vµ dÇn chuyÓn chóng sang d¹ng trÇm tÝch lßng hå theo c¬

chÕ: m«i trêng ®Êt kh« (m«i trêng oxy ho¸) do bÞ ngËp vµ ng©m níc sÏ

chuyÓn ho¸ thµnh m«i trêng ®Êt bïn ít (m«i trêng khö). Trong m«i tr-

235


êng khö díi ®¸y hå, kh«ng chØ cã çc lo¹i thùc vËt vµ sinh vËt ®Êt dÇn

bÞ thèi r÷a, ph©n huû; mµ cßn hµng lo¹t çc hîp chÊt ®· tÝch tô kh¸

nhiÒu vµ bÒn ë m«i trêng ®Êt kh« - oxy ho¸ nh çc d¹ng oxyt Fe, oxyt

Mn, oxyt Al…ë trong m«i trêng hoµ tan - khö míi sÏ trë nªn kÐm bÒn vµ

linh ®éng h¬n.

CÇn chó ý r»ng, sù gia t¨ng ®ét ngét ban ®Çu cña çc chÊt h÷u

c¬ thèi r÷a vµ hµm lîng cña çc hîp chÊt kim lo¹i Fe, Mn, Al… trong hå

chøa ë thêi gian ®Çu cã thÓ g©y « nhiÔm m«i trêng níc, ¶nh hëng tíi

chÊt lîng níc vµ çc loµi thuû sinh sèng trong hå. Dù kiÕn sau vµi ba

n¨m, do níc hå ®îc lu©n chuyÓn liªn tôc, m«i trêng níc hå sÏ æn ®Þnh

vµ trong lµnh h¬n.

C. Nh÷ng t¸c ®éng ¶nh hëng ®Õn m«i trêng ®Êt ë vïng h¹ du

T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt h¹ du cña CTT§Lai Ch©u cßn thÓ

hiÖn ë nh÷ng mÆt sau ®©y:

1. T¸c ®éng tiªu cùc

VÒ c¬ b¶n cã thÓ ®¸nh gi¸, do sù ®iÒu tiÕt cña hå chøa Lai

Ch©u, chÕ ®é dßng ch¶y vµ qu¸ tr×nh båi ®¾p phï sa ®o¹n h¹ du

®Ëp cña s«ng §µ kh«ng cßn hoµn toµn b×nh thêng vµ tù nhiªn n÷a mµ

ch¾c ch¾n sÏ cã thay ®æi.

Ngêi ta cho r»ng, díi h¹ du ®Ëp cã thÓ ®· xuÊt hiÖn c¬ chÕ x©m

thùc ngang lµm qu¸ tr×nh xãi lë bê gia t¨ng vµ sù gi¶m thiÓu çc b·i

båi ven s«ng vµ sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu h¬n cña çc ®èng trÇm

tÝch kÐo dµi gi÷a dßng…

Thùc tÕ, t¸c ®éng tiªu cùc cña hå chøa çc c«ng tr×nh thñy ®iÖn

®Õn m«i trêng ®Êt h¹ du ®Ëp chÝnh cho ®Õn nay cha cã nhiÒu c«ng

tr×nh nghiªn cøu thùc sù quan t©m ®Õn. Vµ v× thÕ, t¸c ®éng tiªu cùc

nµy trong d luËn, phÇn lín çc CTT§®Òu ph¶i g¸nh chÞu.

2. Çc t¸c ®éng tÝch cùc

Dï muèn hay kh«ng, çc CTT§vÉn ®îc xem lµ çc c«ng tr×nh th©n

thiÖn nhÊt víi m«i trêng víi çc t¸c ®éng tÝch cùc sau ®©y:

- T¨ng thªm nguån níc tíi

Theo thiÕt kÕ, hå chøa cña CTT§Lai Ch©u cã dung tÝch toµn bé

1.215. 106m3 vµ dung tÝch h÷u Ých 711.106m3, kh«ng chØ t¹o nguån

236


dù tr÷ níc cho vïng thîng lu ®Ëp lín; mµ cßn t¹o nguån cÊp níc mïa kiÖt

cho vïng h¹ lu ®Ëp rÊt ®Æc dông.

DiÖn tÝch mÆt hå lín (3.963,0 ha), d¹ng lßng s«ng më réng kÐo

dµi nªn kh«ng gian gia t¨ng tr÷ Èm vµ bèc h¬i níc rÊt lín. V× vËy,

ngoµi kh¶ n¨ng ph¸t ®iÖn, ®©y cßn lµ mét u thÕ rÊt ®¸ng kÓ cña

CTT§Lai Ch©u ®èi víi vïng thung lòng s«ng §µ hÑp, kÐo dµi vµ ®øt

®o¹n ë sên t©y Hoµng Liªn S¬n thêng xuyªn bÞ h¹n h¸n ®e do¹ trong

mïa kh« hanh.

Níc tõ l©u ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn tèi quan träng trong

th©m canh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng - l©m nghiÖp. Do cã ®µy ®ñ n-

íc tíi, hÖ sè sö dông ®Êt vïng h¹ lu hå chøa sÏ t¨ng lªn râ rÖt. Nh×n

chung, qua ®iÒu tra nhiÒu vïng hå ®· x©y dùng, chØ sau 1-2 n¨m, hÖ

sè sö dông ®Êt trång c©y ng¾n ngµy cã thÓ t¨ng lªn tíi 0,80-1,00 lÇn.

Còng do lîng níc dù tr÷ cña l·nh thæ t¨ng rÊt lín vµ d©ng cao gÇn

mÆt b»ng s¶n xuÊt h¬n, nªn trong mïa kh« hanh, nguån níc tíi cho

hµng lo¹t c©y trång n«ng nghiÖp vèn hay bÞ h¹n h¸n ®e do¹ ®îc gi¶i

quyÕt. Ngêi ta ®· tÝnh ®îc r»ng, do ®îc bæ sung nguån níc tíi, n¨ng

suÊt hµng lo¹t c©y trång c¹n (nh rau mµu, ®Ëu ®ç, mÝa, d©u tÇm,

chÌ, c©y ¨n qu¶,...) kh«ng nh÷ng æn ®Þnh, mµ cßn cã thÓ t¨ng tõ 15-

20%.

V× vËy cã thÓ nãi, CTT§ Lai Ch©u kh«ng chØ dõng ë viÖc t¨ng

nguån n¨ng lîng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo (s¶n phÈm n«ng nghiÖp

hµng ho¸ gia t¨ng) do nh©n d©n yªn t©m th©m canh t¨ng n¨ng suÊt

c©y trång trªn ®Êt n«ng nghiÖp; mµ cßn gãp phÇn ph¸t triÓn trång

thªm rõng, h¹n chÕ ®èt ph¸ rõng n¹n ®èt ph¸ rõng tØa n¬ng rÉy.

- C¸c t¸c ®éng tÝch cùc kh¸c tíi m«i trêng ®Êt

Do lîng níc dù tr÷ toµn lu vùc t¨ng rÊt cao vµ ®îc b¶o tån thêng

xuyªn trong hå chøa ë møc níc d©ng 295 m, nªn:

Hå chøa Lai Ch©u thêng xuyªn tÝch níc ë mùc níc d©ng b×nh th-

êng 295 m lµm n©ng cao ®¸ng kÓ mét sè g¬ng níc ngÇm tÇng n«ng,

®Æc biÖt lµ níc ngÇm tÇng n«ng ë c¸c vïng ®Êt Phï sa s«ng suèi, ®Êt

Dèc tô cã ®Þa h×nh Ýt dèc vµ thÊp xung quanh khu vùc hå...; vµ lµ

237


nguån duy tr× lîng níc cho çc giÕng ®µo, giÕng khoan gãp phÇn gi¶i

quyÕt níc sinh ho¹t, níc tíi chÊt lîng kh¸ cao trong mïa kh« cho nh©n

d©n ®Þa ph¬ng.

- T¸c ®éng tÝch cùc do sù chuyÓn ®æi tõ m«i trêng ®Êt dèc sang

m«i trêng thuû vùc

T¸c ®éng tÝch cùc tõ sù chuyÓn ®æi tõ m«i trêng ®Êt sang m«i

trêng thuû vùc lín lµ t¹o vµ bæ sung thªm nhiÒu d¹ng tµi nguyªn vµ

tiÒm n¨ng míi cho çc quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Þa ph¬ng

(nh ®a d¹ng sinh häc thuû vùc hå chøa, ph¸t triÓn vËn chuyÓn hµng

ho¸ vµ giao th«ng thuû, dÞch vô du lÞch sinh th¸i trªn hå, ®¸nh b¾t vµ

nu«i trång thuû s¶n…).

Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ n¾m b¾t vµ tËn dông ®îc nh÷ng lîi thÕ

ph¸t triÓn míi nµy, hµng lo¹t çc quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch

thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, quy ho¹ch ®« thÞ, vµ hµng lo¹t çc quy

ho¹ch ngµnh kh¸c ë Lai Ch©u, §iÖn Biªn cÇn thiÕt ph¶i ®îc bæ sung

chØnh lý hoÆc x©y dùng theo híng míi; nh»m ®ãn ®îi vµ t¹o ra nh÷ng

c¬ héi bïng næ ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸ cho tØnh trong thêi

gian tíi…

3.3.2.6. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng sinh vËt

1. §èi víi hÖ thùc vËt

Khi c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u ®i vµo ho¹t ®éng th× c«ng

tr×nh kh«ng g©y ¶nh hëng nhiÒu ®Õn m«i trêng sinh th¸i trong vïng

vµ t¸c ®éng cña nã ®Õn tÝnh ®a d¹ng thùc vËt chñ yÕu lµ nh÷ng t¸c

®éng mang tÝnh tÝch cùc.

- C¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i vïng lßng hå vµ khu vùc l©n cËn.

Khi x©y dùng xong, cã hå níc ®Çy sÏ lµm cho khÝ hËu trong vïng

dÔ chÞu h¬n, ®é Èm t¨ng lªn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho çc loµi c©y sinh tr-

ëng vµ ph¸t triÓn ®ång thêi h¹n chÕ ®îc n¹n ch¸y rõng hay x¶y ra

trong nh÷ng th¸ng mïa kh«, ®Æc biÖt ®èi víi khu BTTN Mêng NhÐ. Nh

vËy rÊt thuËn lîi cho viÖc t¨ng diÖn tÝch ®é che phñ quanh hå vµ trong

lu vùc.

238


- C¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i vïng h¹ du

ë khu vùc h¹ du cña thñy ®iÖn Lai Ch©u khi cã hå sÏ cã nguån níc

chñ ®éng cho viÖc tíi tiªu cho c©y trång ®ång thêi sÏ t¹o nªn hµng rµo

ch¾n nh©n t¹o gióp cho lùc lîng kiÓm l©m tuÇn tra b¶o vÖ rõng cã

thÓ ®Õn ®îc çc vïng s©u, vïng xa n¬i cha cã ®êng giao th«ng tíi.

Ngoµi ra, khi cã ®iÖn, cã hå níc lín sÏ më ra nh÷ng kh¶ n¨ng ph¸t

triÓn míi cho kinh tÕ d©n sinh trong vïng.

2. T¸c ®éng ®Õn hÖ ®éng vËt rõng

- M«i trêng sèng cña ®éng vËt rõng sÏ bÞ thu hÑp vµ chia c¾t

Khi nhµ m¸y ®i vµo ho¹t ®éng, sù ån µo cña viÖc x©y dùng gi¶m

®i, çc loµi thó dÇn håi phôc trë l¹i, nh çc loµi: Lîn rõng, Ho½ng,

NhÝm, CÇy, Ço, Sãc, Chuét, Nh«ng, Th»n l»n do m«i trêng sèng cña

chóng ®îc phôc håi dÇn. Tuy nhiªn, khi më çc tuyÕn ®êng giao th«ng

khi thi c«ng vµ çc tuyÕn ®êng giao th«ng ë çc khu d©n c míi còng sÏ

lµm ¶nh hëng tíi sinh c¶nh sèng cña ®éng vËt hoang d· trong khu vùc.

- S¨n b¾t ®éng vËt

Khi c«ng tr×nh ®i vµo vËn hµnh sÏ h×nh thµnh nh÷ng ®iÓm

d©n c míi víi çc ngµnh nghÒ ®a d¹ng sÏ thu hót d©n tõ çc vïng kh¸c

®Õn lµm ¨n sinh sèng, thªm vµo ®ã hå tÝch níc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn

lîi ®Ó ®Õn nh÷ng n¬i mµ tríc ®ã kh«ng ®i ®îc nh thÕ sÏ dÔ khai th¸c

s¨n b¾t ®éng vËt hoang d· h¬n. Møc ®é ¶nh hëng nhiÒu hay Ýt phô

thuéc rÊt nhiÒu vµo ý thøc cña ngêi d©n vµ viÖc tuyªn truyÒn, gi¸o

dôc, n©ng cao hiÓu biÕt vÒ ®a d¹ng sinh häc vµ b¶o vÖ m«i trêng.

- T¸c ®éng tÝch cùc

+ Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh, hå níc ®Çy sÏ lµm cho khÝ hËu

trong vïng trë nªn dÔ chÞu h¬n, ®Ó ®¶m b¶o nguån níc cho hå th×

ch¾c ch¾n viÖc b¶o vÖ rõng vµ trång rõng ®Çu nguån ®îc ®Èy m¹nh

h¬n ®ã lµ yÕu tè gióp cho hÖ ®éng vËt ë ®©y duy tr× vµ ph¸t triÓn.

+ Hå níc h×nh thµnh sÏ t¹o nªn nh÷ng s×nh lÇy däc theo 2 bªn

s«ng sÏ lµ nh©n tè xuÊt hiÖn nh÷ng loµi còng nh t¨ng sè lîng ç thÓ cña

loµi cã ®êi sèng g¾n liÒn víi m«i trêng níc nh: r¸i ç, çc loµi chim níc, kú

®µ, çc loµi r¾n sèng trong níc, çc loµi Õch nh¸i…

239


+ Do cã nhµ m¸y thñy ®iÖn nªn ph©n bè d©n c trong vïng thay

®æi, giao lu gi÷a çc vïng ngµy mét t¨ng kÐo theo sù xuÊt hiÖn thªm

mét sè loµi còng nh lµm t¨ng sè lîng ç thÓ cña loµi, thay ®æi vÒ

ph©n bè cña nh÷ng loµi sèng gÇn ngêi, loµi ¨n h¹t nh: chuét nhµ,

chuét nh¾t, çc loµi chim ¨n h¹t, th¹ch sïng, cãc nhµ…

3. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng thñy sinh vËt hå chøa

Sau khi h×nh thµnh hå chøa, mét hÖ sinh th¸i míi - hÖ sinh th¸i

thuû vùc hå chøa sÏ h×nh thµnh víi nh÷ng nÐt ®Æc trng vÒ ®iÒu kiÖn

tù nhiªn vµ cÊu tróc quÇn x· thuû sinh vËt cña m×nh.

§Æc tÝnh ph©n tÇng nhiÖt, khÝ

Mét ®Æc ®iÓm næi bËt cña hå Lai Ch©u lµ hå chøa bËc cao nhÊt

trong hÖ thèng çc hå n»m trªn s«ng §µ gièng nh hå Hoµ B×nh vµ hå

S¬n La hå còng sÏ cã nh÷ng nÐt t¬ng tù vÒ ®Æc tÝnh ph©n tÇng

nhiÖt ®é, «xy hoµ tan vµ mét sè çc yÕu tè ®a lîng. HiÖn tîng ph©n

tÇng hå chøa diÔn ra trªn c¬ së ®Æc tÝnh nhiÖt - tû träng cña níc hå.

Trong hå Lai Ch©u, t¹i nh÷ng khu vùc cã ®é s©u lín (b¾t ®Çu tõ

vïng trung lu vÒ h¹ lu ®Æc biÖt n¬i gÇn ®Ëp khu vùc NËm Hµng ) sÏ cã

®Æc tÝnh ph©n tÇng theo mïa vÒ nhiÖt ®é vµ « xy hoµ tan theo

chiÒu th¼ng ®øng. Trong mïa hÌ, møc chªnh lÖch nhiÖt ®é gi÷a tÇng

mÆt vµ tÇng ®¸y dao ®éng tõ 4 ®Õn 7oC, cã thÓ ®Õn 8oC. §Æc tÝnh

ph©n tÇng nhiÖt thay ®æi tuú theo nhiÖt ®é kh«ng khÝ vµ tõng thêi

®iÓm kh¸c nhau trong ngµy. Sù ph©n tÇng nhiÖt râ nÐt vµo thêi gian

ban ngµy. Còng t¬ng tù, hiÖn tîng ph©n tÇng « xy hoµ tan còng thêng

xÈy ra vµo mïa hÌ. Khèi níc tÇng mÆt cã thÓ ®ang b·o hoµ « xy trong

khi khèi níc tÇng ®¸y l¹i ®ang ë trong t×nh tr¹ng yÕm khÝ.

Trong mïa ®«ng, ®Æc tÝnh ®ång nhÊt vÒ nhiÖt ®é vµ « xy theo

chiÒu th¼ng ®øng l¹i xÈy ra thêng xuyªn. NhiÖt ®é vµ « xy gi÷a khèi

níc tÇng mÆt vµ khèi níc tÇng ®¸y kh«ng chªnh lÖch nhau nhiÒu.

Hµm lîng « xy hoµ tan tÇng mÆt trong nh÷ng n¨m ®Çu cã thÓ cao

trªn 7 mg/l do thùc vËt næi ph¸t triÓn th¶i ra « xy trong qu¸ tr×nh quang

hîp. T¹i khu vùc h¹ lu gÇn ®Ëp, lîng « xy tÇng ®¸y vµ s¸t ®¸y sÏ bÞ gi¶m

thiÓu, chØ díi 2 mg/l, thËm chÝ cã chç cã lóc kh«ng cßn « xy ë tÇng ®¸y.

240


Cã hiÖn tîng nµy bëi giai ®o¹n ®Çu lîng vËt chÊt h÷u c¬ cã nguån gèc

thùc vËt trong hå lín (chñ yÕu tõ th¶m thùc vËt bÞ ngËp níc), lîng « xy

hoµ tan trong tÇng ®¸y bÞ huy ®éng tèi ®a trong qu¸ tr×nh ph©n gi¶i

vËt chÊt nµy, cho nªn bÞ c¹n kiÖt. M«i trêng ë ®©y cã lóc trë thµnh m«i

trêng yÕm khÝ. Tõ ®ã cã thÓ s¶n sinh ra mét lîng çc khÝ H2S vµ CH4 lµ

nh÷ng s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh ph©n huû trong ®iÒu kiÖn yÕm khÝ.

VÒ thùc vËt næi

Sè lîng çc loµi chiÕm u thÕ thuéc vÒ ngµnh t¶o Silic cã çc chi

Melosira, Diatoma, Nitzschia vµ t¶o Lam cã çc chi Microcystis,

Lyngbya, Oscillatoria lµ nh÷ng ®¹i diÖn tiªu biÓu cho thuû vùc hå

chøa. Ngµnh t¶o Lôc còng sÏ cã sè lîng loµi phong phó víi çc chi

Staurastrum, Pediastrum, ®Æc biÖt chi Spyrogyra cã kh¶ n¨ng ph¸t

triÓn m¹nh ë çc eo ng¸ch níc tï.

Nh×n chung mËt ®é thùc vËt næi còng nh sinh khèi cña chóng sÏ

cao h¬n nhiÒu so víi hiÖn nay t¹i çc mÆt c¾t thîng lu vµ h¹ lu T¹ Bó

trªn s«ng §µ. Trong nh÷ng n¨m ®Çu ngËp níc, sÏ diÔn ra hiÖn tîng në

hoa thùc vËt næi vµo thêi kú sau mïa ma kho¶ng th¸ng 12 n¨m tríc

®Õn th¸ng 1 n¨m sau (algal bloom), çc loµi thuéc chi Melosira (t¶o

SilÝc) vµ chi Microcystis (t¶o Lam) lµ nh÷ng loµi ®ãng gãp chÝnh cho

sù në hoa thùc vËt næi. MËt ®é thùc vËt næi trong thêi kú në hoa cã

thÓ tíi 500.000 ç thÓ/l. T¬ng tù nh hå Hoµ B×nh, mét gradient vÒ mËt

®é thùc vËt næi theo chiÒu däc hå chøa sÏ ®îc h×nh thµnh: Trong mïa

ma, thÊp ë khu vùc thîng lu, cao dÇn vÒ khu vùc h¹ lu. Trong mïa kh«,

®Ønh cao nhÊt vÒ mËt ®é thùc vËt næi cã thÓ ë khu vùc trung lu,

thÊp h¬n vÒ vïng h¹ lu. §ång thêi còng xuÊt hiÖn mét gradient kh¸c vÒ

mËt ®é thùc vËt næi theo chiÒu th¼ng ®øng trong c¶ hai mïa: cao

nhÊt ë tÇng mÆt, thÊp dÇn ë çc tÇng níc s©u h¬n.

VÒ ®éng vËt næi

Sau khi h×nh thµnh hå chøa, cÊu tróc thµnh phÇn ®éng vËt næi

sÏ thay ®æi râ rµng so víi hiÖn nay. Tû lÖ cña gi¸p x¸c ch©n chÌo

Copepoda chiÕm u thÕ trong gi¸p x¸c phï du. Trong nhãm gi¸p x¸c

ch©n chÌo, çc loµi thuéc Calanoida ®Æc trng cho thuû vùc vïng nhiÖt

®íi, cËn nhiÖt ®íi nh Mongolodiaptomus formosanus, Phyllodiaptomus

tunguidus sÏ xuÊt hiÖn víi mËt ®é ®¸ng kÓ. Çc loµi thuéc Cyclopoida

cã kh¶ n¨ng ph©n bè réng nh çc gièng Thermocyclops, Microcyclops,

241


Mesocyclops còng ph¸t triÓn. Trong nhãm r©u ngµnh, çc loµi kÝch th-

íc bÐ thuéc hä Chydoridae sÏ Ýt thÊy xuÊt hiÖn, thay thÕ vµo ®ã, çc

loµi kÝch thíc lín h¬n nh Daphnia cuculata, D. lumholtzi, Diaphanasoma

leuchtenbergianum sÏ xuÊt hiÖn víi sè lîng lín. Bªn c¹nh çc nhãm loµi

trªn, çc loµi truyÒn thèng vèn cã nhiÒu trong lo¹i h×nh hå chøa nh

Bosmina longirostris vµ Ceriodaphnia rigaudi vÉn xuÊt hiÖn. Mét sè loµi

trïng b¸nh xe thuéc gièng Brachionus vµ Keratella sÏ xuÊt hiÖn nhng víi

sè lîng kh«ng nhiÒu t¹i çc vïng cöa suèi ®æ vµo hå.

MËt ®é ®éng vËt næi sÏ cao h¬n nhiÒu, hµng chôc, thËm chÝ

hµng tr¨m lÇn so víi hiÖn nay, t¹i tÇng 5-0 m ë khu vùc h¹ lu gÇn ®Ëp

mËt ®é ®éng vËt næi cã thÓ cao tíi trªn díi 150.000 con/m3. Còng t-

¬ng tù nh thùc vËt næi, ®éng vËt næi còng cã mét gradient vÒ mËt

®é vµ sinh khèi theo chiÒu däc hå vµ theo chiÒu th¼ng ®øng.

VÒ ®éng vËt ®¸y

Trong kho¶ng 5 n¨m ®Çu khi míi ngËp níc, nÒn ®¸y hå cha æn

®Þnh, çc nhãm ®éng vËt th©n mÒm nh trai, hÕn vµ èc sÏ gi¶m m¹nh

c¶ vÒ thµnh phÇn loµi còng nh sè lîng. Ngîc víi nhãm ®éng vËt th©n

mÒm, t«m cµng thuéc gièng Macrobrachium, t«m gai Caridina sÏ ph¸t

triÓn víi sè lîng lín vµ ph©n bè tËp trung ë vïng níc ven bê, n¬i cã th¶m

thùc vËt ë níc ph¸t triÓn. Çc nhãm Êu trïng c«n trïng ph©n bè chñ yÕu

ë khu vùc trung vµ thîng lu, n¬i níc chÈy, trong ®ã lµ Êu trïng muçi l¾c

Diptera (Chironomidae, Chaoborus sp), Ephemeroptera, Hemiptera...

Çc loµi giun Ýt t¬ sÏ ph¸t triÓn ë khu vùc níc n«ng ven bê, nÒn ®¸y

mÒm.

Sau kho¶ng trªn 5 n¨m kÓ tõ khi h×nh thµnh hå, nÒn ®¸y b¾t

®Çu æn ®Þnh, nhãm ®éng vËt th©n mÒm míi cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn

trë l¹i vµ chØ ph©n bè ë vïng níc ven bê ®¸y mÒm lµ bïn çt.

Ç

Thµnh phÇn loµi ç trong nh÷ng n¨m ®Çu míi ngËp níc sÏ cã

nh÷ng biÕn ®éng lín: Çc loµi ç a vïng níc chÈy gi¶m nhiÒu vÒ sè l-

îng, çc loµi ç ¨n sinh vËt næi vµ mïn b· h÷u c¬ ph¸t triÓn m¹nh do

nguån thøc ¨n nµy t¨ng. S¶n lîng khai th¸c ç, t«m tù nhiªn cao trong

nh÷ng n¨m ®Çu. Trong qu¸ tr×nh nÕu cã xu híng ph¸t triÓn nghÒ nu«i

thuû s¶n hå chøa, ®µn ç tù nhiªn sÏ gi¶m dÇn. Thay thÕ vµo ®ã lµ

242


®µn ç míi di nhËp ®îc nu«i th¶ víi çc h×nh thøc kh¸c nhau nh ç

chÐp, mÌ, tr«i...

Dù ®o¸n ®iÔn thÕ sinh th¸i hå

Trong qu¸ tr×nh sö dông, hÇu hÕt çc hå chøa sÏ ph¶i tr¶i qua 4

thêi kú (s¬ ®å diÔn thÕ sinh th¸i):

- Thêi kú x¸o trén: thêi kú nµy xÈy ra ngay sau khi h×nh thµnh hå

chøa, cã thÓ kÐo dµi tíi 10 n¨m. Thêi kú nµy cã 2 giai ®o¹n nèi tiÕp

nhau lµ giai ®o¹n dinh dìng cao vµ giai ®o¹n suy gi¶m dinh dìng

- Thêi kú æn ®Þnh: lµ giai ®o¹n tiÕp theo sau thêi kú x¸o trén

- Thêi kú ph× ho¸: lµ giai ®o¹n tiÕp theo sau thêi kú æn ®Þnh

- Vµ thêi kú ®Çm lÇy ho¸: lµ giai ®o¹n cuèi cña hå chøa, b¾t

®Çu tõ khi lîng bïn båi tÝch ®¹t tíi mùc níc chÕt.

Mçi mét thêi kú cã nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc trng vÒ cÊu tróc

thµnh phÇn vµ sinh vËt lîng thuû sinh vËt, díi t¸c ®éng trùc tiÕp cña

çc yÕu tè m«i trêng níc.

Díi gãc ®é dinh dìng thuû vùc th× lîng dinh dìng cung cÊp thêng

xuyªn cho hå tõ 2 nguån chÝnh lµ:

- Nguån dinh dìng ngo¹i lai (external), nguån nµy bao gåm tõ

dßng chÝnh ®æ vµo vµ tõ vïng lu vùc th«ng qua sù xãi mßn.

- Nguån dinh dìng ®îc t¹o ra ngay tõ bªn trong hå (internal) do

qu¸ tr×nh ph©n huû kho¸ng ho¸ tõ líp trÇm tÝch ®¸y (dinh dìng d¹ng

h¹t trë thµnh muèi dinh dìng hoµ tan) vµ tõ çc lång nu«i ç (nÕu cã).

Nh vËy, lîng dinh dìng ngo¹i lai bæ xung cho hå mét mÆt phô

thuéc vµo cêng ®é xãi mßn, mÆt kh¸c phô thuéc chÝnh vµo lo¹i h×nh

®Êt, ph¬ng thøc sö dông ®Êt, møc ®é th©m canh ®Êt ®ai vµ lo¹i

h×nh th¶m thùc vËt che phñ ë vïng lu vùc. Ngoµi ra còng ph¶i kÓ ®Õn

nh÷ng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ vµ nh÷ng côm d©n c míi

tËp trung ë vïng lu vùc còng lµ nh÷ng yÕu tè gia t¨ng lîng dinh dìng

cho hå. Nh÷ng ®iÒu ®ã cho thÊy nh÷ng t¸c ®éng cña con ngêi trong

vïng lu vùc lµ yÕu tè quan träng nhÊt ¶nh hëng tíi chÊt lîng m«i trêng

sinh th¸i hå chøa.

243


3.3.2.7. T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ - x· héi

Khu vùc thùc hiÖn dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u lµ khu vùc miÒn

nói, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n, c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm. ViÖc x©y

dùng CTT§Lai Ch©u sÏ gãp phÇn tÝch cùc trong viÖc c¶i thiÖn c¬ së h¹

tÇng còng nh ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña khu

vùc, ®Æc biÖt lµ sau khi h×nh thµnh hå chøa vµ nhµ m¸y ®i vµo vËn

hµnh.

A. N©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, m¹ng líi y tÕ, gi¸o dôc

Çc tuyÕn ®êng giao th«ng ®îc më mang, gia cè ®Õn ch©n c«ng

tr×nh ®Ó vËn chuyÓn, vËt t, trang thiÕt bÞ. Bªn c¹nh ®ã m¹ng líi th«ng

tin liªn l¹c còng ®îc thiÕt lËp ngêi d©n ®Þa ph¬ng sÏ lµ nh÷ng ngêi ®îc

hëng lîi tõ viÖc x©y dùng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng. HÖ thèng ®êng x¸ ®-

îc n©ng cÊp, vµ x©y dùng míi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao lu,

bu«n b¸n vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Þa ph¬ng. H¬n n÷a, khi hå chøa

®îc tÝch níc th× giao th«ng ®êng thuû còng ®ãng gãp mét phÇn quan

träng vµo viÖc vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ ®i l¹i cña ngêi d©n, gãp phÇn

gi¶m bít khã kh¨n trong giao th«ng ®êng bé vµo mïa ma lò, nhÊt lµ ®èi

víi nh÷ng vïng s©u, vïng xa. §i cïng víi ph¸t triÓn m¹ng líi giao th«ng lµ sù

më réng cña m¹ng líi gi¸o dôc, y tÕ, ch¨m sãc søc khoÎ céng ®ång. Sù

n©ng cao cña mÆt b»ng c¬ së h¹ tÇng sÏ gãp phÇn to lín vµo viÖc n©ng

cao ®êi sèng v¨n ho¸ vµ v¨n minh n«ng th«n, më réng giao lu v¨n ho¸

cïng víi giao lu kinh tÕ - x· héi.

B. §îc cung cÊp n¨ng lîng ®iÖn

Khi dù ¸n ®i vµo vËn hµnh, ngoµi viÖc cung cÊp ®iÖn n¨ng cho

m¹ng ®iÖn líi quèc gia nã cßn lµ mét nguån n¨ng lîng rÊt quan träng

phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña nh©n d©n ®Þa ph-

¬ng, n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña ngêi d©n, lµ nh©n tè tÝch cùc

gãp phÇn quan träng lµm thay ®æi bé mÆt n«ng th«n cña ®ång bµo

çc d©n téc.

C. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn çc ngµnh

kinh tÕ cã hiÖu qu¶ h¬n

244


Lµ çc huyÖn miÒn nói cao, tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp chiÕm

trªn 95% d©n sè th× viÖc x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn sÏ gãp phÇn

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t triÓn

kinh tÕ trong khu vùc.

+ Tõ nh÷ng thuËn lîi vÒ nguån níc, tiÕp sau ®ã lµ sù tiÕp nhËn

thªm nguån n¨ng lîng ®iÖn æn ®Þnh; hµng lo¹t çc quy ho¹ch sö dông

®Êt, quy ho¹ch thay ®æi c¬ cÊu c©y trång, quy ho¹ch thÞ trÊn Mêng

TÌ..., quy ho¹ch chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp, quy ho¹ch giao

th«ng vËn t¶i, quy ho¹ch nguån lao ®éng vµ ®µo t¹o, quy ho¹ch ph¸t

triÓn ngµnh du lÞch dÞch vô... cÇn thiÕt ph¶i ®îc bæ sung chØnh lý

hoÆc x©y dùng theo híng míi; nh»m t¹o ra nh÷ng bïng næ ®« thÞ ho¸

vµ c«ng nghiÖp ho¸ n«ng th«n trong lu vùc.

+ Nguån n¨ng lîng gia t¨ng vµ æn ®Þnh thªm lµ ®iÒu kiÖn ph¸t

triÓn nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt, t¨ng nguån nguyªn liÖu... kÝch thÝch c«ng

nghiÖp ho¸ n«ng th«n trong vïng vµ ®Æc biÖt lµ ë Mêng TÌ, Lai Ch©u

ph¸t triÓn.

+ Mét sè ngµnh nghÒ sÏ ph¸t triÓn nh nu«i trång thuû s¶n (do diÖn

tÝch mÆt níc ®îc t¨ng lªn). Çc ho¹t ®éng kinh doanh, th¬ng m¹i, dÞch

vô du lÞch sÏ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh do m¹ng líi giao th«ng ®îc

c¶i thiÖn, giao lu, bu«n b¸n, ®i l¹i thuËn tiÖn.

D. §îc ®µo t¹o vµ tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o míi c«ng

¨n viÖc lµm

Mét t¸c ®éng tÝch cùc rÊt quan träng ®ã lµ CTT§Lai Ch©u sÏ lµ

c¬ së quan träng cho viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng cña ®Þa ph-

¬ng th«ng qua çc c«ng viÖc x©y dùng, vËn hµnh cña nhµ m¸y. Sè lao

®éng nµy sÏ ®îc tiÕp xóc víi tr×nh ®é khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn, t¹o

®iÒu kiÖn tõng bíc n©ng cao nhËn thøc vµ tr×nh ®é cña hä.

E. C¬ héi trao ®æi vµ tiÕp nhËn gi÷a çc nÒn v¨n ho¸, vµ ph-

¬ng thøc sèng

Khèi d©n c vµ lao ®éng ®îc chuyÓn tíi c«ng tr×nh trong qu¸

tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh phÇn lín lµ lao ®éng vµ d©n c tõ çc

tØnh ®ång b»ng vµ trung du miÒn nói phÝa B¾c, ®©y lµ mét dÞp ®Ó

245


v¨n ho¸ ®ång b»ng vµ miÒn mói ®îc héi nhËp, mang l¹i sù giao lu v¨n

ho¸ gi÷a miÒn xu«i vµ miÒn ngîc. NÕp sèng míi, phong çch míi, phong

çch c«ng nghiÖp sÏ th©m nhËp vµo cuéc sèng cña c d©n ®Þa ph¬ng,

nh÷ng ngêi d©n chØ quen víi lèi sèng cña nÒn s¶n xuÊt nhá, tù cung,

tù cÊp vµ n«ng nghiÖp lµ ngµnh kinh tÕ chñ yÕu.

G. T¹o thªm nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch

Sau khi dù ¸n ®îc hoµn thµnh, xung quanh khu vùc hå chøa sÏ

h×nh thµnh mét khu sinh th¸i víi c¶nh quan ®Ñp. Mét ®« thÞ thuû

®iÖn cã m¹ng líi giao th«ng thuËn tiÖn. Cïng víi nh÷ng nÐt riªng vÒ

v¨n ho¸ cña vïng d©n téc thiÓu sè vïng T©y B¾c sinh sèng t¹i ®©y sÏ

t¹o nªn c¶nh quan thiªn nhiªn vµ nh©n v¨n hÊp dÉn l«i cuèn kh¸ch du

lÞch, vµ nh÷ng ngêi muèn t×m hiÓu vÒ mét miÒn “hå trªn nói” cña

vïng T©y B¾c giÇu truyÒn thèng v¨n ho¸.

Do s«ng §µ vµ çc chi lu phÝa thîng lu ®Ëp tÝch thªm 1.335,9*106

m3 níc, dßng s«ng t¹i ®©y ®îc më réng vµ níc s©u h¬n, nhiÒu ghÒnh

th¸c bÞ ®¸nh ®¾m, thuyÒn bÌ sÏ ®i l¹i dÔ dµng tõ thÞ x· Lai Ch©u cò

tíi NËm Nhïn vµ tõ NËm Nhïn tíi thÞ trÊn Mêng TÌ vµ lªn ®Õn Pac Ma...

HÖ qu¶ dÉn tíi:

+ ViÖc ®i l¹i cña nh©n d©n vµ vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng ®êng

s«ng dÔ dµng vµ thuËn lîi h¬n.

+ T¹o ra rÊt nhiÒu tuyÕn du lÞch sinh th¸i, du lÞch m¹o hiÓm vµ

du lÞch céng ®ång míi cho ngµnh du lÞch.

+ D©n trÝ t¨ng do häc hái, giao lu, trao ®æi vµ ®èi tho¹i më

réng h¬n.

3.4. Ph©n tÝch tæng hîp vÒ diÔn biÕn vÒ m«i trêng trong tr-

êng hîp thùc hiÖn dù ¸n

Trªn c¬ së lîc duyÖt çc nguån g©y t¸c ®éng (môc 3.1.1) vµ çc

®èi tîng bÞ t¸c ®éng (môc 3.1.2) chóng t«i ®· tiÕn hµnh ®¸ng gi¸ çc

cÆp t¸c ®éng gi÷a chóng. Mçi nguån g©y t¸c ®éng khi t¸c ®éng lªn

çc ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®Òu ®îc ®¸nh gi¸ theo b¶n chÊt cña t¸c

®éng lµ tÝch cùc hoÆc tiªu cùc. §ång thêi còng ®a ra møc ®é bÞ biÕn

®æi cña çc ®èi tîng m«i trêng ®ã b»ng ®iÓm träng sè. Çc ®iÓm

246


träng sè 3, 2, 1 t¬ng øng víi møc ®é bÞ biÕn ®æi tÝch cùc ë møc cao,

trung b×nh, thÊp, ®iÓm träng sè 0 t¬ng øng víi møc biÕn ®æi kh«ng

®¸ng kÓ vµ çc träng sè -1, -2, -3 ë møc biÕn ®æi tiªu cùc Ýt, trung

b×nh vµ kh¸ lín.

§èi víi mçi nguån g©y t¸c ®éng ®Òu ®îc ®¸nh gi¸ tæng hîp vÒ

møc ®é g©y biÕn ®æi cña chóng b»ng çc chØ sè: tØ lÖ gi÷a sè lîng

çc t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc; tØ lÖ gi÷a tæng ®iÓm träng sè cña

çc t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu cùc vµ xÕp h¹ng t¸c ®éng.

ViÖc xÕp h¹ng t¸c ®éng ®îc tiÕn hµnh theo çc bíc:

Tõ kÕt qu¶ b¶ng 3.37, ta thÊy:

+ Çc nguån g©y t¸c ®éng t¹o nªn biÕn ®æi tÝch cùc cã tæng

®iÓm träng sè dao ®éng trong kho¶ng 0-20. Kho¶ng nµy ®îc chia lµm

3 cÊp: tõ 20 ®Õn 15, tõ 14 ®Õn 7 vµ tõ 6 ®Õn 0 (®îc ký hiÖu b»ng

çc ch÷ A, B, C), thÓ hiÖn møc ®é g©y biÕn ®æi tÝch cùc çc hîp

phÇn m«i trêng tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi ë çc møc cao, trung b×nh vµ

thÊp;

+ T¬ng tù, çc nguån g©y t¸c ®éng t¹o nªn biÕn ®æi tiªu cùc cã

tæng ®iÓm träng sè dao ®éng trong kho¶ng tõ -7 ®Õn -19 vµ còng

®îc chia lµm 3 cÊp: tõ -7 ®Õn -11, tõ 12 ®Õn -15 vµ tõ -16 ®Õn -19

(®îc ký hiÖu b»ng çc ch÷ a, b, c), thÓ hiÖn møc ®é g©y biÕn ®æi

tiªu cùc ë çc møc Ýt, trung b×nh vµ kh¸ lín;

+ XÕp h¹ng tæng hîp møc ®é t¸c ®éng cña mçi nguån g©y t¸c

®éng ®îc thùc hiÖn b»ng çch kÕt hîp gi÷a møc ®é t¸c ®éng tÝch cùc

(cã thÓ lµ A, B hoÆc C) vµ møc ®é t¸c ®éng tiªu cùc (cã thÓ lµ a, b

hoÆc c).

B»ng çch ®¸nh gi¸ nµy, kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ tæng hîp çc nguån

g©y t¸c ®éng cña dù ¸n T§LC ®îc tr×nh bµy trong cét cuèi cïng b¶ng

3.37. Ph©n tÝch kÕt qu¶ cho thÊy:

- 02 nguån g©y t¸c ®éng (x©y dùng, tu bæ ®êng giao th«ng vµ c¬

së h¹ tÇng; tÝch níc hå chøa) ®îc xÕp h¹ng A.c - h¹ng cã møc ®é g©y

biÕn ®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc cao nhng tÝnh tÝnh tiªu

cùc còng ë møc kh¸ lín.

247


- 2/12 nguån g©y t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng B.a - h¹ng cã møc ®é g©y

biÕn ®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc trung b×nh, vµ tÝnh tiªu

cùc tæng hîp ë møc Ýt. §ã lµ çc ho¹t ®éng: v¨n ho¸ lèi sèng cña ngêi

nhËp c; ¸p lùc gia t¨ng nhu cÇu tiªu dïng, sinh ho¹t.

- 3/12 nguån g©y t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng C.a – h¹ng cã møc ®é

g©y biÕn ®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc thÊp, vµ tÝnh tiªu

cùc ë møc Ýt. §ã lµ ho¹t ®éng: t¹o chÊt th¶i c«ng nghiÖp (chñ yÕu dÇu

mì th¶i); bôi, khÝ th¶i, tiÕng ån do qu¸ tr×nh x©y dùng vËn hµnh c«ng

tr×nh; thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y cña s«ng §µ.

- 3/12 nguån g©y t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng C.b – h¹ng cã møc ®é


cùc ë møc trung b×nh. §ã lµ çc ho¹t ®éng: çc b·i th¶i x©y dùng; chÊt

th¶i r¾n sinh ho¹t; san ñi t¹o mÆt b»ng thi c«ng vµ çc khu phô trî.

- 2/12 nguån g©y t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng C.c – h¹ng cã møc ®é


cùc ë møc kh¸ cao. §ã lµ çc ho¹t ®éng: níc th¶i sinh ho¹t; khai th¸c vËt

liÖu x©y dùng, ®µo ®¾p, vËn t¶i.

B»ng çch t¬ng tù, chóng t«i ®· ®¸nh gi¸ xu híng biÕn ®æi cña

tõng ®èi tîng bÞ t¸c ®éng. ë ®©y, tæng ®iÓm träng sè çc biÕn ®æi

tÝch cùc dao ®éng trong kho¶ng tõ 0 ®Õn 11 vµ còng ®îc chia thµnh

3 møc: tõ 11 ®Õn 8; tõ 7 ®Õn 4; tõ 3 ®Õn 0 (®îc ký hiÖu III, II, I) t¬ng

øng víi çc møc biÕn ®æi tÝch cùc cao, trung b×nh vµ thÊp. Tæng

®iÓm träng sè çc biÕn ®æi tiªu cùc dao ®éng trong kho¶ng tõ 0

®Õn -25, ®îc chia thµnh 3 møc: tõ 0 ®Õn -8, tõ -9 ®Õn -17 vµ tõ -18

®Õn -25 (®îc ký hiÖu 1, 2, 3), t¬ng øng víi møc ®é biÕn ®æi tiªu cùc

ë møc Ýt, trung b×nh vµ kh¸ nhiÒu.

KÕt qu¶ ®¸nh gi¸ møc ®é bÞ t¸c ®éng cña çc yÕu tè tù nhiªn,

m«i trêng, x· héi ®îc thÓ hiÖn trong dßng cuèi cïng cña b¶ng 3.37.

Ph©n tÝch kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cho thÊy:

- 2/20 ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng III.1 – h¹ng cã møc ®é

biÕn ®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc cao vµ Ýt chÞu ¶nh h-

ëng tiªu cùc. §ã lµ çc ®èi tîng: kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ; h×nh

thµnh ngµnh nghÒ míi.

248


- 4/20 ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng II.1 – h¹ng cã møc ®é

biÕn ®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc trung b×nh vµ Ýt chÞu

¶nh hëng tiªu cùc. §ã lµ çc ®èi tîng: viÖc lµm cho d©n ®Þa ph¬ng;

kh¶ n¨ng n©ng cao d©n trÝ; ®iÒu kiÖn tiÕp cËn gi¸o dôc; møc sèng

d©n c.

- 6/20 ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng I.1 – h¹ng cã møc ®é biÕn

®æi tæng hîp mang tÝch cùc ë møc thÊp nhng còng Ýt ph¶i chÞu

nh÷ng ¶nh hëng tiªu cùc. §ã lµ çc ®èi tîng: chÕ ®é dßng ch¶y mÆt;

chÊt lîng níc ngÇm; çc qu¸ tr×nh néi sinh g©y tai biÕn; ®é thuËn lîi

trong giao th«ng; nÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa; ®iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng.

- 6/20 ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng I.2 – h¹ng cã møc ®é biÕn

®æi tæng hîp mang tÝnh tÝch cùc ë møc thÊp vµ tÝnh tiªu cùc ë møc

trung b×nh. §ã lµ çc ®èi tîng: c¶nh quan tù nhiªn; chÊt lîng níc mÆt;

chÊt lîng m«i trêng ®Êt; chÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ; çc qu¸ tr×nh

ngo¹i sinh g©y tai biÕn; ®Êt thæ c, ®Êt canh t¸c cña d©n b¶n ®Þa.

- 2/20 ®èi tîng bÞ t¸c ®éng ®îc xÕp h¹ng I.3 – h¹ng võa cã møc

®éi biÕn ®æi tÝch cùc rÊt thÊp vµ ph¶i chÞu kh¸ nhiÒu nh÷ng biÕn

®æi tiªu cùc. §ã lµ çc ®èi tîng: çc hÖ sinh th¸i tù nhiªn; sinh c¶nh çc

loµi hoang d·.

249


B¶ng 3.37. Ma trËn ®¸nh gi¸ tæng hîp t¸c ®éng m«i trêng do x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn

Lai Ch©u

Çc ®èi tîng bÞ t¸c

®éngNguån G©y t¸c ®éng

M«i trêng tù nhiªn – Sinh vËt M«i trêng kinh tÕ - x· héi, nh©n v¨n §¸nh gi¸ chung nguån g©y t¸c

®éng

C¶

nh q

uan

tù

ChÕ

®é d

ßn

g

ChÊ

t lîn

g n

íc m

Æt

ChÊ

t lîn

g n

íc

ng

Çm

ChÊ

t lîn

g m

«i tr

-ên

g ®

Êt

ChÊ

t lîn

g m

«i tr

-ên

g k

h«n

g k

hÝ

Çc

qu

¸ tr

×nh

n

go¹i

sin

h g

©y t

ai

Çc

qu

¸ tr

×nh

n

éi si

nh

g©

y t

ai

Çc

hÖ

sin

h t

h¸i

tù

nhiª

nS

inh

c¶

nh c

¸c

loµ

i h

oang

d·

§Êt

thæ

c,

®Êt

can

h t

¸c

cña d

©n

ViÖ

c lµ

m c

ho

d©

n ®

Þa p

h-

Kh

¶ n

¨ng

ph

¸t

triÓ

n K

TN

gµ

nh n

gh

Ò m

íi

§é t

hu

Ën

lîi

tron

g g

iao

NÒ

n v

¨n h

o¸

b¶

n

Kh

¶ n

¨ng

n©

ng

ca

o d

©n

trÝ

§iÒ

u k

iÖn

tiÕ

p

cËn

gi¸

o d

ôc

Møc

sèn

g d

©n

c §i

Òu

kiÖ

n v

Ö

sinh

m«i tr

ên

g

Sè

lîn

g t

c

®én

g (

+) /

Tæng ®

iÓm

t

c ®

éng

(+

) /

(-)

XÕ

p h

¹ng

B·i th¶i ®Êt ®¸ -2 0 -1 0 -1 0 -2 0 -2 -2 -1 0 0 0 0 -1 0 -1 0 -1 0/10 0/-14 C.b

ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t

-2 0 -1 -1 -1 -1 0 0 -2 -1 -1 0 0 0 0 -1 0 -1 0 -1 0/11 0/-13 C.b

Níc th¶i sinh ho¹t -3 -1 -2 -1 -1 -2 0 0 -2 -1 0 0 0 0 0 -1 0 -1 0 -1 0/12 0/-16 C.c

ChÊt th¶i c«ng nghiÖp (DÇu mì th¶i...)

0 0 -1 -1 -1 -1 0 0 -1 -1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -1 0/7 0/-7 C.a

Bôi, khÝ th¶i, tiÕng ån trong x©y dùng

-1 0 0 0 0 -3 0 0 -1 -2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -2 0/4 0/-9 C.a

Khai th¸c vËt liÖu XD, ®µo ®¾p, vËn t¶i

-3 0 -1 -1 -2 -2 -3 0 -2 -3 -1 +1 0 +1 0 0 0 0 +1 -1 3/10 3/-19 C.c

T¹o mÆt b»ng thi c«ng, khu phô trî

-2 0 -1 -1 -1 -1 -2 0 -2 -3 -2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0/9 0/-15 C.b

X©y dùng, tu bæ ®êng giao th«ng, c¬ së h¹ tÇng.

-1 -1 -1 -1 -1 -2 -3 0 -2 -3 -1 +1 +2 +2 +3 +2 +2 +2 +2 +2 9/1018/-16 A.c

Thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y

0 -1 0 0 0 0 -2 0 -2 -2 -1 0 0 +1 0 -1 0 0 0 0 1/6 1/-9 C.a

H×nh thµnh hå chøa

+2 -2 +2 +2 +2 +3 -3 -2 +2 -2 -3 +2 +2 +2 -1 -2 0 0 +1 0 10/7 20/-15

A.c

V¨n ho¸, lèi s«ng cña ngêi nhËp c

-1 0 -1 0 -1 -1 -1 0 -2 -3 0 0 +2 +2 0 -1 +2 +3 +1 +1 6/8 11/-11

B.a

Gia t¨ng nhu cÇu tiªu dïng, sinh ho¹t

-2 -1 -1 -1 -1 0 0 0 -2 -2 0 0 +3 +3 0 -1 0 0 +2 0 3/8 8/-11 B.a

250


§¸nh gi¸ chung

®èi tîng bÞ t¸c ®éng

Sè lîng (+)/(-)

1/9 0/5 1/9 1/7 1/9 1/8 0/7 0/1 1/11 0/12 0/7 3/0 4/0 6/0 1/1 1/7 2/0 2/3 5/0 2/6

Tæng ®iÓm (+)/(-)

2/-17 0/-6

2/-10 2/-7 2/-10 3/-13 0/-16 0/-2 2/-200/-250/-10 4/0 9/0 11/0 3/-1 2/-8 4/0 5/-3 7/0 3/-7

XÕp h¹ng

I.2 I.1 I.2 I.1 I.2 I.2 I.2 I.1 I.3 I.3 I.2 II.1 III.1 III.1 I.1 I.1 II.1 II.1 II.1 I.1

Ghi chó: (+): T¸c ®éng tÝch cùc, (-): T¸c ®éng tiªu cùc, 0: hÇu nh kh«ng biÕn ®æi; Møc ®é nguån g©y t¸c ®éng tÝch cùc ë møc cao (A), trung b×nh (B), thÊp (C) vµ møc ®é t¸c ®éng tiªu cùc Ýt (c), trung b×nh (b), kh¸ nhiÒu (c); Møc ®é ®èi tîng bÞ t¸c ®éng tÝch cùc møc cao (III), trung b×nh (II), thÊp (I) vµ t¸c ®éng tiªu cùc møc Ýt (1), trung b×nh (2), kh¸ nhiÒu (3).

S¬ ®å 1. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña b·i th¶i ®Êt ®¸, çc ®èi tîng bÞ t¸c ®éng vµ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu

Nguån g©y t¸c ®éng

Cêng ®é t¸c ®éng

§èi tîng bÞ t¸c ®éng

Xu híng biÕn ®æiÇc biÖn ph¸p gi¶m

thiÓu

B·i th¶i®Êt ®¸

3 b·i, diÖn tÝch

26,27ha, thÓ tÝch kho¶ng 9 triÖu m3. T¸c ®éng t¨ng dÇn trong qu¸ tr×nh thi

C¶nh quan tù nhiªn D¹ng ®Þa h×nh míi, thiÕu mü quan, tr¬ trôi

T¸i t¹o thæ nhìng, líp phñ thùc vËt

ChÕ ®é dßng ch¶y mÆt

Thay ®æi çc ®Æc trng dßng ch¶y cña 2 nh¸nh suèi thîng lu ®Ëp (b·i sè 1, 2), 2 nh¸nh suèi h¹ lu ®Ëp (b·i sè 3). Mang bïn çt tõ b·i th¶i xuèng s«ng §µ.

ChØnh trÞ dßng ch¶y suèi, gia t¨ng ®é cè kÕt çc b·i th¶i ®Êt ®¸.

ChÊt lîng níc mÆt ChÞu ¶nh hëng rÊt nhá. Mét sè chÊt cã h¹i cã thÓ gi¶i phãng tõ b·i th¶i ®i vµo níc.

§¸nh gi¸ çc chÊt g©y h¹i trong ®Êt ®¸ th¶i ®Ó cã biÖn ph¸p ®èi phã kÞp thêi.

ChÊt lîng níc ngÇm DiÖn chÞu ¶nh hëng rÊt nhá Cha cÇn cã çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.

ChÊt lîng m«i trêng ®Êt

DiÖn nhá, t¹i çc b·i ®Ëp nhng bÞ biÕn ®æi m¹nh mÏ tõ ®Êt sang ®¸ vôn.

Hoµn thæ

251


c«ng, gi¶m ®i khi nhµ m¸y ®i vµo

vËn hµnh æn ®Þnh

Çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh g©y tai biÕn

TËp trung t¹i khu vùc ch©n sên çc b·i th¶i

Gia cè æn ®Þnh b·i th¶i, sên b·i th¶i (®Çm nÐn, x©y m¸i...)

Çc hÖ sinh th¸i tù nhiªn

ChÞu ¶nh hëng chÝnh lµ çc tiÓu lu vùc cña çc nh¸nh suèi ®i qua b·i th¶i. DiÖn chÞu ¶nh hëng nhá.

Sinh c¶nh çc loµi hoang d·

N¬i c ngô çc loµi s«ng theo suèi bÞ mÊt

§Êt thæ c, ®Êt canh t¸c cña d©n b¶n ®Þa

BÞ mÊt diÖn tÝch nhng rÊt nhá

§iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng

RÊt Ýt chÞu ¶nh hëng, trõ trêng hîp cã sù cè do ®Êt ®¸ th¶i chøa çc ®éc tè

Gi¸m s¸t chÊt lîng níc ngÊm qua b·i th¶i

Ghi chó: Cêng ®é t¸c ®éng yÕu; cêng ®é t¸c ®éng trung b×nh.

252


S¬ ®å 2. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña: chÊt th¶i sinh ho¹t; chÊt th¶i c«ng nghiÖp; bôi, khÝ th¶i, tiÕng ån

Nguån g©y t¸c ®éngCêng ®é t¸c ®éng

§èi tîng bÞ t¸c ®éng

Xu híng biÕn ®æiÇc biÖn ph¸p gi¶m

thiÓu

ChÊt th¶i sinh ho¹t:- Giai ®o¹n thi c«ng: nguån tËp trung khu vùc NËm H»ng. T¶i lîng íc tÝnh trong 1 ngµy: CTR sinh ho¹t 7,98 tÊn; níc th¶i 1360m3 (chøa 588 kg B0D5, 246 kg COD, 422 kg çc chÊt hoµ tan)- Giai ®o¹n vËn hµnh: l-îng th¶i gi¶m (do rót nh©n c«ng) sau ®ã t¨ng trë l¹i (do t¨ng d©n sè). Nguån th¶i ph©n t¸n h¬n.

ChÊt th¶i c«ng nghiÖp- Ph¸t sinh chñ yÕu trong giai ®o¹n thi c«ng- Ph¸t sinh chÝnh tõ khu b¶o dìng, söa ch÷a, khu vËn hµnh m¸y mãc. - íc tÝnh t¶i lîng 32.000 lÝt/n¨m.

Bôi, khÝ th¶i, tiÕng ån- Chñ yÕu ph¸t sinh trong giai ®o¹n thi c«ng, trªn çc c«ng trêng, ®êng vËn chuyÓn.

C¶nh quan tù nhiªn

DiÖn chÞu ¶nh hëng hÑp, chñ yÕu khu nhµ ë vµ çc tuyÕn ®êng

N©ng cao hiÖu qu¶ thu gom, xö lý r¸c th¶i.


RÊt Ýt t¸c ®éng v× nguån níc th¶i s¸t víi s«ng §µ vµ lu lîng chØ chiÕm 0,0003% so víi lu lîng s«ng §µ.

Cha cÇn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.

ChÊt lîng níc mÆt

BÞ t¸c ®éng m¹nh t¹i khu vùc h¹ lu NËm H»ng, cã thÓ bÞ « nhiÔm trung b×nh. NÕu x¶y ra sù cè dÇu cã thÓ ¶nh h-ëng tõ khu dù ¸n xuèng tíi 20 km vÒ h¹ lu.

X©y dùng, vËn hµnh hÖ thèng thu gom xö lý níc th¶i.

ChÊt lîng níc ngÇm

Níc ngÇm tÇng n«ng bÞ t¸c ®éng gi¸n tiÕp, nhng diÖn tÝch rÊt nhá, c-êng ®é thÊp th«ng qua çc trung gian lµ níc mÆt vµ ®Êt.

HiÖu qu¶ tÝch cùc cã ®-îc nhê çc biÖn ph¸p xö lý ®èi víi níc th¶i

ChÊt lîng m«i tr-êng ®Êt

DiÖn nhá, chñ yÕu khu nhµ ë, nhµ xëng. SÏ trë nªn nghiªm träng nÕu x¶y ra sù cè thÊt tho¸t lín dÇu mì th¶i ra m«i trêng.

Thu gom r¸c th¶i. Qu¶n lý chÆt chÏ dÇu mì th¶i tõ m¸y mãc, xe cé.

ChÊt lîng m«i tr-êng kh«ng khÝ

BÞ t¸c ®éng chÝnh trªn çc c«ng tr-êng khai ®µo, ®¾p vµ däc theo çc trôc giao th«ng. §Ó l¹i hËu qu¶ l©u dµi cho ngêi lao ®éng.

Gi¶m thiÓu cêng ®é nguån ph¸t sinh (chñ yÕu lµ bôi trong vËn chuyÓn)Trang bÞ phßng hé cho ngêi lao ®éng.


Khu vùc chÞu ¶nh hëng chÝnh lµ lu vùc suèi NËm H»ng.

Çc hÖ sinh th¸i tù phôc håi dÇn.


BÞ nhiÔu ®éng trong ph¹m vi réng, ®Æc biÖt lµ do ¶nh hëng cña næ m×n, vµ tiÕng ån, bôi trong giao th«ng

Cha cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó kh¾c phôc

253


- Gi¶m gÇn nh hoµn toµn trong giai ®o¹n vËn hµnh.


ChÞu ¶nh hëng chÝnh lµ khu vùc h¹ lu suèi NËm H»ng, c«ng trêng ®µo ®¾p vµ c¸c trôc ®êng giao th«ng.

§îc ®¶m b¶o th«ng qua thu gom xö lý chÊt th¶i sinh ho¹t, vµ trang bÞ phßng hé cho ngêi lao ®éng

Ghi chó: Cêng ®é t¸c ®éng rÊt yÕu; Cêng ®é t¸c ®éng yÕu; Cêng ®é t¸c ®éng trung b×nh

254


S¬ ®å 3. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng do khai th¸c vËt liÖu x©y dùng (VLXD), san ñi t¹o mÆt b»ng thi c«ng, khu phô trî

Nguån g©y t¸c ®éng


§èi tîng bÞ t¸c ®éng Xu híng biÕn ®æiÇc biÖn ph¸p

gi¶m thiÓu

Khai th¸c VLXD, ®µo ®¾p, vËn t¶i:- Khai th¸c VLXD t¹i chç: 0,3 triÖu m3 ®Êt ®¾p; 1,3 triÖu m3 çt; 3,1 triÖu m3 ®¸ d¨m - §µo ®Êt ®¸: 8,652 triÖu m3.- VËn t¶i: ngoµi khèi lîng VLXD kÓ trªn, cßn thªm tõ ngoµi c«ng trêng víi tæng khèi lîng: 9,089 triÖu tÊn

T¹o mÆt b»ng thi c«ng, khu phô trî:- Khu thi c«ng chÝnh: 138,4 ha- khu phô trî: 165,9ha

C¶nh quan tù nhiªn X¸o trén lín c¶nh quan tù nhiªn, thay ®æi h×nh th¸i ®Þa h×nh.

Hoµn thæ sau khai th¸c, t¹o líp phñ thùc vËt


Thay ®æi chÕ ®é dßng ch¶y nhÊt lµ cña çc suèi khu vùc khai th¸c VLXD

Cha cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu

ChÊt lîng níc mÆt T¨ng ®¸ng kÓ lîng bïn çt, cã nguy c¬ « nhiÔm do phong ho¸ ®Êt ®¸ bÞ bãc lé.

KiÓm tra kü ®Êt ®¸ khai th¸c

ChÊt lîng níc ngÇm Ph¹m vi t¸c ®éng nhá, cêng ®é yÕu chñ yÕu trong giai ®o¹n thi c«ng

Cha cÇn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu.

ChÊt lîng m«i trêng ®Êt

Líp ®Êt cò bÞ bãc, x¸o trén. Hoµn thæ

ChÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ

Cã kh¶ n¨ng « nhiÔm bôi vµ tiÕng ån

§¶m b¶o chÊt lîng ®-êng, gi¶m r¬i v·i VLXD


Gia t¨ng m¹nh qu¸ tr×nh xãi mßn, trît lë, cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh lò quÐt ngÏn dßng.

Khai th¸c ph©n bËc, tr¸nh lµm nghÏn dßng


BÞ t¸c ®éng m¹nh, kÐo dµi Cha cã biÖn ph¸p tèt


BÞ thay ®æi c¬ b¶n, ph¹m vi réng. L©u dµi sÏ ®Ó tù nhiªn phôc håi


Chñ yÕu lµm mÊt ®Êt cña çc hé d©n thuéc suèi NËm H»ng

Di d©n ®Õn n¬i ë míi phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n

ViÖc lµm cho d©n ®Þa ph¬ng

Cã kh¶ n¨ng sö dông lao ®éng ®Þa ph¬ng

KhuyÕn khÝch dù ¸n sö dông lao ®éng t¹i chç

255


Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn KT

Kh¸ tèt, nhng còng cßn phô thuéc vµo møc ®é tham gia cña ngêi d©n trong dù ¸n

KhuyÕn khÝch ngêi d©n tham gia

Ngµnh nghÒ míi C«ng nh©n, ngêi phôc vô lµm viÖc trong c¸c c«ng trêng.

§µo t¹o lao ®éng t¹i chç ®Ó ngêi d©n cã c¬ héi h¬n

§é thuËn lîi trong giao th«ng

Kh¸ tèt, nhÊt lµ kh¶ n¨ng th«ng th-¬ng víi ngoµi vïng dù ¸n.

§¶m b¶o chÊt lîng ®-êng chÝnh, më thªm ®êng nh¸nh

Møc sèng d©n c SÏ ®îc c¶i thiÖn§iÒu kiÖn vÖ sinh m«i trêng

chÞu ¸p lùc kh¸ lín trong giai ®o¹n thi c«ng, gi¶m ®i trong giai ®o¹n vËn hµnh

Qu¶n lý chÊt th¶i, trang bÞ phßng hé, trång c©y gi¶m lan truyÒn bôi.


256


S¬ ®å 4. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng do: x©y dùng, tu bæ ®êng giao th«ng; thay ®æi dßng ch¶y, tÝch níc hå chøa Nguån g©y t¸c

®éngCêng ®é t¸c

®éng§èi tîng bÞ t¸c

®éngXu híng biÕn ®æi

Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu

TÝch níc hå chøa: -Dung tÝch (295m): 1,22 tû m3

- Lu lîng níc ®Õn hµng n¨m 26,8 tû m3

-DiÖn tÝch mÆt tho¸ng kho¶ng 39,63 km2

Thay ®æi dßng ch¶y- ChuyÓn chÕ ®é s«ng sang hå;- PhÇn h¹ lu thay ®æi lu l-

C¶nh quan tù nhiªn

T¹o c¶nh quan hå trªn vïng nói, th¶m thùc vËt cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn tèt

B¶o vÖ, ®Ó phôc håi tù nhiªn.


HÖ sè ®iÒu tiÕt qua hå nhá : 0,028. Cã biÕn ®éng vÒ chÕ ®é xãi lë, båi tô do dßng ch¶y, ®Æc biÖt ë vïng hå chøa l¾ng ®äng kho¶ng 23,5 triÖu m3/n¨m.

Ph¸t triÓn líp phñ thùc vËt trªn toµn lu vùc. Quy ho¹ch hîp lý l·nh thæ h¹ lu.

ChÊt lîng níc mÆt ChÞu ¶nh hëng cña ph©n huû sinh khèi, çc thÓ ®Þa chÊt trong lßng hå. Møc ®é nhá.

ChÊt lîng níc ngÇm

Tr÷ lîng, chÊt lîng cã xu híng ®îc c¶i thiÖn.

ChÊt lîng m«i tr-êng ®Êt

§é Èm t¨ng gióp qu¸ tr×nh t¹o ®Êt nhanh h¬n.

ChÊt lîng m«i tr-êng kh«ng khÝ.

BÞ biÕn ®æi çn c©n nhiÖt Èm do hå chøa, nhng møc ®é kh«ng lín.


Gia t¨ng m¹nh ho¹t ®éng xãi lë, truît lë cña ®íi ven hå, sên bê ngÇm vµ bê s«ng ë h¹ lu. G©y ngËp çc d¹ng tµi nguyªn kho¸ng s¶n.

TËn thu tµi nguyªn, gia cè bê ë nh÷ng n¬i träng yÕu.

Çc qu¸ tr×nh néi sinh g©y tai biÕn

Kh¶ n¨ng ph¸t sinh ®éng ®Êt kÝch thÝch, kÝch ho¹t çc ho¹t ®éng ®øt g·y nhng ®Òu ë kh¶ n¨ng rÊt thÊp.

BÊt kh¶ kh¸ng


Vïi lÊp hÖ sinh th¸i c¹n trong lßng hå, t¹o nªn hÖ sinh th¸i míi- sinh th¸i vïng hå vµ ®íi b¸n ngËp. Sinh khèi bÞ ngËp quy ®æi 33.873 tÊn.

Dän dÑp hå tríc khi tÝch níc.

257


îng, lîng bïn çt mang theo


Lµm mÊt ®i sinh c¶nh cña chóng trong vïng lßng hå

§iÒu chØnh tèc ®é d©ng níc hîp lý.

§Êt thæ c, ®Êt canh t¸c cña d©n b¶n ®Þa, çc di s¶n v¨n ho¸.

Ph¶i di d©n: 1.071 hé víi 5.593 nh©n khÈu vïng lßng hå. Di s¶n v¨n ho¸ b¶n ®Þa cã nguy c¬ bÞ mai mét, bÞ “ch×m ngËp”.

Bè trÝ n¬i ë phï hîp víi tËp qu¸n vµ phong tôc cña ®ång bµo


Mét sè n¬i bÞ c« lËp, ph¶i di dêi 493 hé víi 3.292 nh©n khÈu

-nt-


S¬ ®å 5. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña: ®êng giao th«ng, h¹ tÇng c¬ së; thay ®æi dßng ch¶y;

tÝch níc hå chøa. Nguån g©y t¸c ®éng


§èi tîng bÞ t¸c ®éng Xu híng biÕn ®æiÇc biÖn ph¸p gi¶m

thiÓuX©y dùng, tu bæ ®êng giao th«ng, h¹ tÇng c¬ së:- 44, 84 km ®-êng giao th«ng- Nhµ v¨n ho¸, trêng häc, tr¹m y tÕ, chî...

V¨n ho¸, lèi sèng cña ng-êi nhËp c: céng ®ång

C¶nh quan tù nhiªn BÞ tr¹m kh¶m bëi çc d¹ng ®Þa h×nh nh©n t¸c (®êng, nhµ...)

Quy ho¹ch x©y dùng víi môc tiªu dµi h¹n

ChÊt lîng níc mÆt Cã nguy c¬ bÞ « nhiÔm côc bé Gi¸m s¸t chÊt lîng nícChÊt lîng níc ngÇm Çc tÇng chøa níc dÔ bÞ «

nhiÔmGi¸m s¸t nguån sinh thuû

ChÊt lîng m«i trêng ®Êt Cã xu híng gi¶m chÊt lîng do th©m canh vµ sö dông ph©n bãn, ho¸ chÊt.

X¸c ®Þnh chÕ ®é canh t¸c, sö dông ho¸ chÊt hîp lý.

ChÊt lîng m«i trêng kh«ng khÝ

Khu thung lòng kÝn cã kh¶ n¨ng bÞ « nhiÔm côc bé


Chñ yÕu trît lë, s¹t lë theo çc tuyÕn ®êng vµ khu d©n c ven sên nói.

Gia cè nh÷ng vÞ trÝ xung yÕu, quy ho¹ch ®Êt hîp lý.

Çc hÖ sinh th¸i tù nhiªn BÞ khai th¸c m¹nh ®Ó phôc vô nhu cÇu cña trung t©m d©n c.

Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc, chÕ tµi sö ph¹t


DÔ bÞ quÊt rèi do d©n c tËp trung ®«ng

Tuyªn truyÒn, gi¸o dôc

258


lín, ®a v¨n ho¸

Gia t¨ng nhu cÇu tiªu dïng, sinh ho¹t: CÇn ®¸p øng cho cao ®iÓm giai ®o¹n thi c«ng lµ 15955 ngêi, sau ®ã gi¶m ®i trong giai ®o¹n vËn hµnh, nhng l¹i t¨ng trë l¹i do søc hót d©n c cña mét trung t©m míi


BÞ ¸p lùc lín tõ d©n nhËp c

ViÖc lµm cho d©n ®Þa ph¬ng

Cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cho mét bé phËn d©n c.

CÇn ®µo t¹o, vµ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch hîp lý

Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn KT NhiÒu c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn KTXH

Ngµnh nghÒ míi VÞ thÕ míi cña khu vùc gióp më ra nh÷ng ngµnh nghÒ míi nh du lÞch, nu«i thuû s¶n...

Khai th¸c m¹nh lîi thÕ vÒ vÞ thÕ do c«ng tr×nh T§LC mang l¹i


§îc c¶i thiÖn nhiÒu Duy tr× duy tu b¶o dìng, më thªm ®êng nh¸nh.

NÒn v¨n ho¸ b¶n ®Þa DÔ bÞ mai mét Tæ chøc b¶o tån

Kh¶ n¨ng n©ng cao d©n trÝ

Tèt h¬n KhuyÕn khÝch, ®éng viªn

§iÒu kiÖn tiÕp cËn gi¸o dôc

DÔ dµng h¬n KhuyÕn khÝch, ®éng viªn

Møc sèng d©n c Cã xu híng ®îc c¶i thiÖn Nh©n réng c¸c m« h×nh tèt


Cã nguy c¬ biÕn ®æi xÊu do ¸p lùc x¶ th¶i cña viÖc t¨ng d©n sè

Qu¶n lý, xö lý tèt nguån th¶i, khu vùc cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh bÖnh truyÒn nhiÔm

Ghi chó: Cêng ®é t¸c ®éng rÊt yÕu; Cêng ®é t¸c ®éng yÕu; Cêng ®é t¸c ®éng trung b×nh.

259


3.5. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hÖ thèng ®êng d©y ®iÖn

cña Dù ¸n Thuû ®iÖn Lai Ch©u

HÖ thèng ®êng d©y ®iÖn cña dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u bao gåm:

- §êng d©y ®iÖn 110 kV TuÇn Gi¸o - Thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110 kV Thuû ®iÖn Lai Ch©u cÊp ®iÖn phôc vô thi c«ng dù ¸n;

- §êng d©y t¶i ®iÖn tõ nhµ m¸y khi vËn hµnh ®Õn hÖ thèng t¶i ®iÖn cña quèc gia;

- HÖ thèng ®êng d©y ®iÖn cÊp cho c¸c khu t¸i ®Þnh c cña dù ¸n T§ Lai Ch©u.

Khi ®Çu t x©y dùng hÖ thèng ®êng d©y t¶i ®iÖn tõ nhµ m¸y

®Õn hÖ thèng t¶i ®iÖn chung cña Quèc gia, Chñ ®Çu t sÏ tiÕn hµnh

bíc lËp B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hoÆc lËp B¶n cam kÕt

b¶o vÖ m«i trêng ®èi víi tõng tuyÕn ®êng d©y cô thÓ tuú theo quy

m« cña tõng tuyÕn ®êng d©y, theo ®óng quy ®Þnh cña LuËt M«i

trêng tríc khi triÓn khai thi c«ng x©y dùng.

§èi víi hÖ thèng ®êng d©y ®iÖn cÊp cho tõng khu ®iÓm t¸i

®Þnh c sÏ ®îc ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng chi tiÕt ®èi víi tõng

®iÓm t¸i ®Þnh c sau khi cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt quy ho¹ch tæng

thÓ båi thêng hç trî t¸i ®Þnh c cña dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u. Tõ

n¨m 2004 – 2006, Ban qu¶n lý dù ¸n Nhµ m¸y thuû ®iÖn S¬n La ®·

hîp ®ång víi C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I ®Ó lËp quy ho¹ch tæng

thÓ båi thêng, hç trî, t¸i ®Þnh c cña T§ Lai Ch©u, nhng do thêi gian

®iÒu tra vµ lËp quy ho¹ch T§C ®· l©u, nªn hiÖn nay Ban qu¶n lý

DANMT§ S¬n La tiÕp tôc hîp ®ång víi ViÖn Quy ho¹ch & ThiÕt kÕ

n«ng nghiÖp - Bé NN&PTNT lËp vµ hoµn thiÖn quy ho¹ch nªu trªn

tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt thµnh dù ¸n riªng biÖt.

Ngµy 13 th¸ng 5 n¨m 2008 Uû ban nh©n d©n huyÖn TuÇn

Gi¸o ®· cã v¨n b¶n sè 145/XN-UBND vµ ngµy 14 th¸ng 5 n¨m 2008

Uû ban nh©n d©n huyÖn Mêng TÌ ®· cã v¨n b¶n sè 82/XN-UBND x¸c

nhËn ®¨ng ký b¶n cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng cña Dù ¸n ®êng d©y

110 kV TuÇn Gi¸o - Thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110 kV

Thuû ®iÖn Lai Ch©u.

260


Néi dung chÝnh cña b¶n cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng Dù ¸n ®-

êng d©y 110 kV TuÇn Gi¸o - Thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p

110 kV Thuû ®iÖn Lai Ch©u gåm nh÷ng néi dung sau:

1. §Þa ®iÓm x©y dùng:

Dù ¸n ®êng d©y 110 kV TuÇn Gi¸o - Thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ

tr¹m biÕn ¸p 110 kV Thuû ®iÖn Lai Ch©u n»m trªn 5 huyÖn thuéc 2

tØnh §iÖn Biªn vµ Lai Ch©u: huyÖn S×n Hå, Mêng TÌ thuéc tØnh Lai

Ch©u vµ huyÖn TuÇn Gi¸o, Mêng Chµ, thÞ x· Mêng Lay thuéc tØnh

§iÖn Biªn.

2.ThiÕt bÞ thi c«ng chñ yÕu cho c«ng tr×nh:

Lo¹i thiÕt bÞ Sè lîng (çi) T×nh tr¹ng h.®éng

¤ t« t¶i träng > (2.5- 15TÊn) 16 Tèt

M¸y trén bª t«ng 16 Tèt

M¸y ®Çm bª t«ng 16 Tèt

ThiÕt bÞ dông cô l¾p dùng cét bé 04 bé Tèt

M¸y kÐo d©y, m¸y h·m d©y 06 bé Tèt

M¸y Ðp ®Çu cèt thuû lùc 06 bé Tèt

Çc lo¹i têi m¸y, têi quay 10 bé Tèt

M¸y ph¸t ®iÖn 5-10KVA tay 4 bé Tèt

3. Nhu cÇu sö dông vËt liÖu cho c«ng tr×nh:

+ Xi m¨ng PC30, PC40 sö dông lo¹i BØm S¬n, Nghi S¬n, Hoµng Th¹ch, Bót S¬n, Tam §iÖp…

Tæng xi m¨ng dïng cho c«ng tr×nh: 2.565 tÊn

+ Çt x©y dïng trong x©y, trong ®æ bª t«ng cã nguån tõ s«ng §µ

Lîng çt dïng cho c«ng tr×nh lµ: 4.429 m3

+ ThÐp dïng cã nguån gèc nh ViÖt ý, Th¸i Nguyªn,

261


Tæng khèi lîng thÐp x©y dùng dïng cho toµn bé c«ng trêng lµ: 200 tÊn

+ §¸ dïng lµm cÊp phèi mãng ®êng

Lîng ®¸ sö dông cho c«ng tr×nh lµ: 8.724m3

+ VËt t thiÕt bÞ vËt liÖu ®iÖn bao gåm s¶n xuÊt trong níc vµ c¶ nhËp khÈu ®îc vËn chuyÓn ®Õn tËn ch©n c«ng trêng 2.000 tÊn.

+ Nhiªn liÖu sö dông cho m¸y mãc nh x¨ng, dÇu diezen.

+ Nguån ®iÖn: Nguån ®iÖn phôc vô cho thi c«ng vµ sinh ho¹t ®îc ®Êu nèi tõ nguån ®iÖn cña ®Þa ph¬ng.

+ Nguån níc: Nguån níc phôc vô cho thi c«ng vµ sinh ho¹t ®îc lÊy tõ çc mã níc gÇn ®ã hoÆc tõ suèi ®îc tr÷ vµo çc bÓ x©y.

4. Thèng kª, ®¸nh gi¸ çc nguån th¶i chÝnh

a. Çc lo¹i chÊt th¶i ph¸t sinh:

Trong qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ tËp trung mét lîng xe « t« vËn chuyÓn, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ thi c«ng, ®©y lµ nguån Ýt nhiÒu g©y « nhiÔm kh«ng khÝ, t¨ng tiÕng ån vµ t¸c ®éng ®Õn c¶nh quan khu vùc.

- ¤ nhiÔm bôi: §©y lµ lo¹i h×nh g©y « nhiÔm dÔ nhËn thÊy trong qu¸ tr×nh thi c«ng. Bôi ph¸t sinh chñ yÕu trong çc qóa tr×nh vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu x©y dùng.

Khèi lîng vËt t thiÕt bÞ sö dông cho c«ng tr×nh ®îc vËn chuyÓn chñ yÕu b»ng xe «t«, çc vËt liÖu nh çt, ®¸, sái mua t¹i çc ®Þa ph¬ng, khèi lîng kh«ng nhiÒu.

- ¤ nhiÔm do çc khÝ th¶i: Qu¸ tr×nh thi c«ng sÏ cã mét khèi l-îng çc lo¹i m¸y mãc, xe t¶i sö dông çc lo¹i nhiªn liÖu ®èt nh x¨ng, dÇu diezen, dÇu F0….

* Ho¹t ®éng vËn t¶i ®êng bé

- VËn chuyÓn ngoµi c«ng trêng bao gåm vËt liÖu x©y dùng, thiÕt bÞ thi c«ng, x¨ng dÇu chñ yÕu ë çc ®¹i lý thuéc thÞ x· Mêng Lay vµ thÞ trÊn TuÇn Gi¸o vµo c«ng trêng, tæng chiÒu dµi ®êng giao th«ng trung b×nh kho¶ng 50km.

+ NÕu lÊy trung b×nh t¶i träng cña xe lµ 10tÊn/xe th× sè xe t-¬ng ®¬ng khi vËn chuyÓn hµnh ho¸ trªn c«ng tr×nh kho¶ng 6 lît xe ngµy

262


+ Sè km vËn chuyÓn vËt t, hµng ho¸ t¹i c«ng trêng: 50km x 2= 100 km

T¶i lîng c¸c khÝ th¶i do ho¹t ®éng vËn chuyÓn vËt liÖu

Lo¹i khÝ th¶i Tæng lîng (tÊn) Kg/ngµy

Bôi 0.13 0.54

C0 0.86 3.6

S02 0.62 2.57

NOx 1.7 7.1

VOC 0.37 0.56

b. C¸c t¸c ®éng kh¸c

- T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ x· héi

ViÖc thi c«ng tuyÕn ®êng ®iÖn 110KV TuÇn gi¸o - Thuû ®iÖn lai Ch©u cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ kinh tÕ- x· héi. Cung cÊp ®iÖn ®Ó triÓn khai thi c«ng thuû ®iÖn Lai Ch©u vµ cung cÊp ®iÖn ngîc trë l¹i khi nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u ®a vµo vËn hµnh khai th¸c, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi vïng T©y b¾c nãi chung vµ 2 tØnh §iÖn Biªn, Lai Ch©u nãi riªng.

Nh÷ng t¸c ®éng bao gåm c¶ tÝch cùc còng nh tiªu cùc, t¸c ®éng tÝch cùc lµ chñ yÕu vµ quan träng; nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc lµ kh«ng ®¸ng kÓ: BÞ mÊt ®i mét sè diÖn tÝch trång lóa, trång n-¬ng nhÊt ®Þnh, bÞ ¶nh hëng do bôi, ån, do chÊt th¶i trong qu¸ tr×nh thi c«ng.

- HÖ thùc vËt

§Ó thi c«ng c«ng tr×nh cÇn ph¶i thu håi ®Êt ®åi, ®Êt canh t¸c ®Ó lµm mãng cét. Tuy nhiªn diÖn tÝch ®åi, ®Êt canh t¸c sö dông cho c«ng tr×nh lµ kh«ng nhiÒu.

- HÖ ®éng vËt

Kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi dù ¸n khi x©y dùng.

5. BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu vµ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng

263


Chñ ®Çu t chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt t¸c ®éng cña viÖc thùc hiÖn Dù ¸n §êng d©y 110 kV TuÇn Gi¸o - Thuû §iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110 kV Thuû §iÖn Lai Ch©u tíi çc yÕu tè m«i trêng ®· nªu ë trªn.

Th«ng qua çc nhµ thÇu, phæ biÕn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®Õn tËn ngêi lao ®éng trªn c«ng trêng ®Ó hä qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn suèt trong qu¸ tr×nh tæ chøc x©y dùng.

Phæ biÕn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®Õn çc céng ®ång d©n c, çc tæ chøc, çc cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng liªn quan ®Õn dù ¸n ®Ó phèi hîp thùc hiÖn, kiÓm tra, gi¸m s¸t trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh x©y dùng.

a. Gi¶m thiÓu ®èi víi khÝ th¶i

Nguån g©y t¸c ®éng chÝnh ®èi víi m«i trêng kh«ng khÝ lµ do: vËn chuyÓn ®Êt ®¸, vËn chuyÓn vËt liÖu tõ ngoµi vµo c«ng trêng.

Çc ho¹t ®éng nµy sÏ trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ (g©y ån vµ xuÊt hiÖn bôi).

Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu cô thÓ nh sau: çc xe «t« tham gia vËn chuyÓn vËt t thiÕt bÞ ph¶i ®¶m b¶o tiªu chuÈn ®Æc tÝnh kü thuËt tèt theo quy ®Þnh tiªu chuÈn VN. KhÝ th¶i cña çc xe th¶i ra n»m trong giíi h¹n cho phÐp theo TCVN.

b- Gi¶m thiÓu vÒ tiÕng ån:

TiÕng ån vµ bôi trong qu¸ tr×nh thi c«ng lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Nguån « nhiÔm nµy mang tÝnh t¹m thêi vµ cã thÓ h¹n chÕ ®îc b»ng viÖc tu©n thñ çc quy ®Þnh trong qu¸ tr×nh thi c«ng.

Çc lo¹i xe m¸y thi c«ng trªn c«ng trêng lµ m¸y mãc míi nhËp khÈu hoÆc çc xe m¸y ®ang trong thêi kú cã ®Æc tÝnh kü thuËt tèt, ®¹t yªu cÇu kü thuËt, cã u ®iÓm x¶ Ýt chÊt th¶i, kh¶ n¨ng rß rØ dÇu kh«ng cã, tiÕng ån ®éng c¬ nhá ®¹t tiªu chuÈn tiÕng ån, do ®ã sÏ h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng trong qu¸ tr×nh thi c«ng.

Çc ®Æc tÝnh vÒ ®é ån cña çc lo¹i m¸y, thiÕt bÞ sö dông thi c«ng trªn c«ng trêng ®îc nªu ë b¶ng sau:

Giíi h¹n ån cña çc thiÕt bÞ x©y dùng

ThiÕt bÞ §é ån çch 15m (db)

Xe t¶i 70-76

264


M¸y ®Çm 72-88

M¸y trén bª t«ng 71-90

M¸y ph¸t ®iÖn 70-82

Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu nh sau:

Çc thiÕt bÞ thi c«ng, xe m¸y ph¶i ®¶m b¶o ®óng tÝnh n¨ng kü thuËt, niªn h¹n sö dông, díi ®é ån cho phÐp sÏ gi¶m nguån ån vµ nguån th¶i do rß rØ x¨ng, dÇu mì theo TCVN 5949:1998 vÒ møc ån tèi ®a cho phÐp khu vùc c«ng céng vµ d©n c.

c- Gi¶m thiÓu bôi trong giai ®o¹n thi c«ng:

Còng nh tiÕng ån, bôi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn vËt liÖu còng Ýt ¶nh hëng ®èi víi çc khu d©n c mµ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lùc lîng thi c«ng vµ kh¸ch ®i ®êng.

+ Çc xe m¸y thiÕt bÞ chë vËt liÖu rêi ph¶i ®îc bÞt kÝn.

+ Çc vËt liÖu khi xóc lªn xe bay bôi nhiÒu ph¶i ®îc tíi Èm.

d. Gi¶m thiÓu ®èi víi níc th¶i:

+ Níc th¶i sinh ho¹t lµ nguån níc cã chøa nhiÒu vi khuÈn ®éc h¹i nh Ecoli, biÖn ph¸p gi¶m thiÓu xö lý b»ng çch x©y bÓ tù ho¹i t¹i çc khu l¸n tr¹i, çc khu vùc lµm viÖc cã ngêi lao ®éng. Níc th¶i tõ bÓ tù ho¹i sau khi qua bÓ l¾ng, bÓ läc sÏ ®îc thu gom vµ xö lý ®¶m b¶o TCVN 6772:2000 tríc khi ch¶y vµo hÖ thèng tho¸t níc ra suèi, ra s«ng t¹i khu vùc c«ng trêng.

+ Níc th¶i tõ trén bª t«ng, cèt thÐp cßn lÉn xi m¨ng, çt … hoÆc cã ®é kiÒm cao ®îc xö lý ë bÓ l¾ng çc chÊt r¾n, cÆn hoÆc khö kiÒm.

+ PhÕ th¶i nh vá bao xi m¨ng, ni l«ng ®îc thu gom ®Ó t¸i sö dông.

e. Gi¶m thiÓu ®èi víi çc t¸c ®éng kh¸c:

Trong çc hîp ®ång, tho¶ thuËn víi Nhµ thÇu x©y l¾p ngoµi nh÷ng ®iÒu ®· ®îc quy ®Þnh chñ ®Çu t b¾t buéc çc Nhµ thÇu ph¶i cam kÕt thªm ®iÒu kho¶n sau ®©y:

- H¹n chÕ tèi ®a viÖc thi c«ng ¶nh hëng tíi diÖn tÝch ®Êt ®ai.

- CÊm s¨n, b¾t ®éng vËt khu vùc dù ¸n vµ çc khu l©n cËn.

- Çc m¸y mãc ph¬ng tiÖn lµm viÖc trong rõng ph¶i cã ph¬ng tiÖn vµ trang thiÕt bÞ chèng ch¸y rõng..

265


- CÊm ®æ bÊt kú chÊt th¶i nµo t¹i khu vùc sinh sèng vµo s«ng, suèi ch¶y n¬i cã çc loµi thñy sinh sinh sèng.

6. Chñ ®Çu t xin cam kÕt

Thùc hiÖn mäi biÖn ph¸p tèt nhÊt trong qóa tr×nh triÓn khai tæ chøc thi c«ng nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a çc ¶nh hëng tiªu cùc tíi m«i trêng.

Thùc hiÖn nghiªm çc biÖn ph¸p tæ chøc thi c«ng ®· nªu trong hå s¬ thiÕt kÕ kü thuËt thi c«ng vµ hå s¬ mêi thÇu, nh»m thi c«ng ®¶m b¶o ®óng chÊt lîng, hiÖu qu¶, kh«ng g©y ¶nh hëng xÊu ®Õn m«i trêng.

Thêng xuyªn tæ chøc gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh thi c«ng, çc thiÕt bÞ m¸y mãc cã thÓ g©y ra « nhiÔm m«i trêng.

3.6. §¸nh gi¸ vÒ ph¬ng ph¸p sö dông

Çc ph¬ng ph¸p ¸p dông ®Ó dù b¸o çc t¸c ®éng ®Õn m«i tr-êng bao gåm:

- Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ sè ph¸t th¶i cho çc ngµnh s¶n xuÊt, cho çc ®èi tîng thiÕt bÞ, m¸y mãc kh¸c nhau.

- Ph¬ng ph¸p so s¸nh: çc th«ng sè m«i trêng víi çc TCVN

- Ph¬ng ph¸p to¸n thèng kª, ph¬ng ph¸p néi ngo¹i suy

- Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ ma trËn

Çc ph¬ng ph¸p nµy ®Òu lµ nh÷ng ph¬ng ph¸p phæ biÕn ®îc sö dông réng r·i trong qu¸ tr×nh lËp b¸o ço §TM t¹i ViÖt Nam còng nh trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông còng cßn gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Cô thÓ:

- §èi víi m«i trêng kh«ng khÝ: Ph¬ng ph¸p sö dông hÖ sè ph¸t th¶i cña çc ph¬ng tiÖn giao th«ng do WTO, EC...®a ra trªn c¬ së sè liÖu ®iÒu tra, thèng kª nhiÒu n¨m. MÆt kh¸c, khi ¸p dông ë níc ta do chÊt lîng çc ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ ®êng x¸ thêng xÊu nªn çc ph¬ng tiÖn nµy thêng ph¸t th¶i nhiÒu khÝ ®éc h¬n. ChÝnh v× vËy sè liÖu dù b¸o còng cha s¸t víi thùc tÕ.

- §èi víi m«i trêng níc: Ph¬ng ph¸p so s¸nh víi çc hå chøa ®· ®i vµo ho¹t ®éng cã ®é tin cËy cao. §èi víi hå chøa Lai Ch©u cã thÓ dù b¸o diÔn biÕn chÊt lîng níc hå trong t¬ng lai t¬ng ®èi chÝnh x¸c do trªn lu vùc s«ng Hång ®· cã 2 hå chøa ®i vµo ho¹t ®éng lµ hå Th¸c Bµ vµ hå Hoµ B×nh. Hå Th¸c Bµ vµ hå Hoµ B×nh ®· ho¹t ®éng

266


trong kho¶ng thêi gian 20-30 n¨m, cã ®iÒu kiÖn t¬ng tù nh hå Lai Ch©u. Nh÷ng biÕn ®æi vÒ chÊt lîng níc trong çc hå nµy ®· ®îc quan tr¾c trong suèt qu¸ tr×nh vËn hµnh.

- Ph¬ng ph¸p m« h×nh cã ®é tin cËy lín. Tuy nhiªn yªu cÇu sè

liÖu ®Çu vµo lín vµ møc ®é chÝnh x¸c cao. V× vËy víi çc chØ tiªu

®îc quan tr¾c ®Þnh kú (nh dßng ch¶y níc, dßng ch¶y çt bïn), ¸p

dông ph¬ng ph¸p m« h×nh cho kÕt qu¶ cã ®é tin cËy cao. Cßn ®èi

víi çc yÕu tè chÊt lîng níc (çc ion hoµ tan trong níc) ngoµi cha cã sè

liÖu quan tr¾c ®Þnh kú, m« h×nh dù b¸o chÊt lîng níc hå cßn ®ßi

hái mét lîng th«ng tin ®Çu vµo rÊt chi tiÕt vµ ë nhiÒu lÜnh vùc,

trong ®ã cã çc mÆt c¾t ®Þa h×nh lßng hå trong t¬ng lai, vµ ®Æc

biÖt lµ th«ng tin vÒ ho¹t ®éng ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi trong khu

vùc. Trong bèi c¶nh çc quy ho¹ch T§C còng nh quy ho¹ch ph¸t triÓn

kinh tÕ-x· héi cña khu vùc dù ¸n cha chÝnh thøc ®îc th«ng qua, çc

th«ng sè kÓ trªn cha thÓ ®¸p øng cho ph¬ng ph¸p m« h×nh to¸n.

Ch¬ng 4: BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng xÊu, phßng ngõa vµ øng phã sù cè m«i trêng

4.1. trong Giai ®o¹n x©y dùng

4.1.1. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o

1. §èi víi m«i trêng ®Þa m¹o:

T¹i çc khu vùc khai th¸c vËt liÖu x©y dùng, çc khu ®Êt t¹m

chiÕm dông ®Ó x©y dùng çc h¹ng môc phô trî t¹i khu vùc mÆt

b»ng c«ng trêng vµ t¹i çc b·i chøa chÊt th¶i x©y dùng, çc ®êng

t¹m ®Ó phôc vô thi c«ng... çc ®¬n vÞ thi c«ng vµ chñ ®Çu t cÇn

thùc hiÖn hoµn nguyªn mÆt b»ng b»ng çc biÖn ph¸p kÜ thuËt

thÝch hîp nh: San ñi, ®Çm nÐn, trång c©y chèng xãi mßn, s¹t lë.

2. §èi víi kho¸ng s¶n vïng lßng hå:

Nh ®· tr×nh bµy trong môc 3.3.2.1 (Tæn thÊt vÒ tµi nguyªn

kho¸ng s¶n khi h×nh thµnh hå chøa ) vµ theo kÕt luËn cña ®Ò ¸n:

267


Kh¶o s¸t ®¸nh gi¸ kho¸ng s¶n vïng hå Lai Ch©u cña Liªn ®oµn ®Þa

chÊt x¹ hiÕm (2004) th× trong vïng lßng hå çc nguån tµi nguyªn

kho¸ng s¶n kim lo¹i, kho¸ng s¶n nhiªn liÖu, ®¸ quý, vËt liÖu x©y

dùng bÞ ngËp níc cã quy m« nhá, hµm lîng thÊp kh«ng triÓn väng

hoÆc kh«ng cã gi¸ trÞ kinh tÕ ®Ó tiÕp tôc th¨m dß vµ khai th¸c tríc

khi lßng hå ngËp níc. §èi víi ph«ng phãng x¹ vïng lßng hå vµ ë çc

diÖn tÝch kÕ cËn cha ph¸t hiÖn ®îc çc dÞ thêng phãng x¹ cã mèi

liªn quan víi çc tÝnh tô quÆng phãng x¹ vµ ®Êt hiÕm. Nh vËy,

kho¸ng s¶n vïng lßng hå vÒ c¬ b¶n sÏ kh«ng g©y t¸c ®éng xÊu ®Õn

m«i trêng níc khi bÞ ngËp do hå tÝch níc vµ v× vËy, kh«ng cÇn cã

nh÷ng biÖn ph¸p khai th¸c hoÆc tËn thu tríc khi hå tÝch níc.

3. §èi víi hå chøa:

VÊn ®Ò ®éng ®Êt kÝch thÝch lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®îc quan

t©m. Trong tÝnh to¸n thiÕt kÕ còng nh trong x©y dùng ®· sö dông

nh÷ng ph¬ng ¸n an toµn nhÊt cho ®Ëp vµ hå chøa. Tuy nhiªn vÉn

ph¶i ®Ò phßng x¶y ra sù cè m«i trêng. V× vËy, chñ ®Çu t ph¶i cam

kÕt x©y dùng ®Ëp vµ hå chøa theo ®óng çc chØ tiªu kü thuËt vµ

thùc hiÖn chÕ ®é ®iÒu tiÕt hå thÝch hîp.

4. Gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng g©y s¹t lë ®Êt:

T¹i çc khu vùc khai th¸c vËt liÖu x©y dùng (®¸, ®Êt, çt, sái),

x©y dùng ®êng giao th«ng, khi khai th¸c cÇn tu©n thñ ®óng quy

tr×nh kü thuËt ®· quy ®Þnh: Khai th¸c, thi c«ng theo çc møc ph©n

bËc vµ cuèn chiÕu ®Ó gi¶m thiÓu kh¶ n¨ng s¹t lë, sôt lë ®Êt, sËp

®¸, hiÖn tîng çt ch¶y xãi ngÇm ... g©y t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn

®iÒu kiÖn ®Þa h×nh, chÊt lîng thi c«ng vµ tÝnh m¹ng cña ngêi lao

®éng.

4.1.2. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng kh«ng khÝ

M«i trêng kh«ng khÝ sÏ bÞ t¸c ®éng tiªu cùc trong qu¸ tr×nh thi

c«ng c«ng tr×nh chñ yÕu do ¶nh hëng cña bôi vµ tiÕng ån. Theo

luËn chøng ®Çu t cña C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I, ®Ó phôc vô

thi c«ng vµ vËn hµnh t¹i khu vùc dù ¸n sÏ x©y dùng vµ n©ng cÊp

48,44 km ®êng çc lo¹i, trong ®ã cã 6,4 km lµ ®êng ®¸ d¨m th©m

nhËp nhùa vµ 10,44 km ®êng cÊp phèi ®¸ d¨m. Ngoµi ra sÏ c¶i t¹o

vµ n©ng cÊp ®êng tØnh lé §T127 víi ®é dµi 31,6 km.

268


Trong giai ®o¹n thi c«ng, sÏ ph¸t sinh mét lîng bôi vµ khÝ th¶i

lín tõ çc qu¸ tr×nh sau:

- Tõ m¸y mãc, thiÕt bÞ ®µo ®Êt, khai th¸c ®¸, trén bª

t«ng...

- Tõ ph¬ng tiÖn lu, ®Çm ®Ó lµm nÒn ®êng.

- Tõ kh©u thi c«ng bèc xóc vËt liÖu x©y dùng.

- Tõ ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vËt liÖu x©y dùng.

1. Gi¶m thiÓu « nhiÔm bôi

§Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm bôi cÇn thùc hiÖn çc biÖn ph¸p sau

®©y:

- Gi¶m lîng bôi trong thi c«ng: ¸p dông çc biÖn ph¸p gi¶m bôi nh

tíi níc, lµm døt ®iÓm tõng ®o¹n, tõng h¹ng môc. X©y dùng hîp lý

kÕ ho¹ch ®µo ®Êt, ®¸ vµ lùa chän thêi gian vËn chuyÓn vËt liÖu

thÝch hîp, sö dông çc lo¹i ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn chuÈn mùc

(sµn xe ®îc lãt kÝn, phñ b¹t kÝn vËt liÖu khi vËn chuyÓn )

- Çc kho chøa xi m¨ng ph¶i kÝn, çc khu chøa vËt liÖu h¹t mÞn

cÇn ®îc che ch¾n xung quanh. Trén bª t«ng, nghiÒn ®¸ ®îc tiÕn

hµnh trong khu vùc che kÝn, thêng xuyªn lµm s¹ch vµ tíi níc ®Ó

t¹o ®é Èm nh»m gi¶m ph¸t t¸n bôi

- Çc ®o¹n ®êng cã mËt ®é « t« vËn chuyÓn vËt liÖu qua l¹i lín

cÇn ph¶i tíi níc h»ng ngµy ®Ó gi¶m lîng bôi ph¸t t¸n...

- C«ng nh©n lµm viÖc trªn c«ng trêng ph¶i ®îc trang bÞ khÈu

trang ®Ó tr¸nh bÞ hÝt ph¶i bôi vµ khÝ ®éc.

2. Gi¶m thiÓu khÝ th¶i ph¸t sinh

- Kh«ng sö dông xe, m¸y thi c«ng qu¸ cò, kh«ng cßn thêi gian lu

hµnh ®Ó tr¸nh lîng khÝ th¶i ph¸t ra vît qu¸ tiªu chuÈn cho phÐp.

- Tu©n thñ triÖt ®Ó çc tiªu chuÈn vµ lÞch b¶o dìng xe, m¸y theo

quy ®Þnh.

- §¶m b¶o çc ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn di chuyÓn theo ®óng kÕ

ho¹ch trong ngµy, tr¸nh hiÖn tîng ïn t¾c nh»m gi¶m lîng khi ph¸t

th¶i trªn ®êng.

269


- Trªn çc tuyÕn ®êng më míi hoÆc c¶i t¹o n©ng cÊp cÇn bè trÝ

n¬i ®un nÊu nhùa ®êng ë phÝa cuèi híng giã thÞnh hµnh vµ xa khu

d©n c.

3. KiÓm so¸t vµ gi¶m thiÓu « nhiÔm tiÕng ån

- Lùa chän çc trang thiÕt bÞ cã møc ®é ån thÊp nhÊt vµ ®¶m b¶o

tÊt c¶ çc trang thiÕt bÞ ®îc b¶o dìng thêng xuyªn.

- Nh÷ng m¸y mãc g©y ra tiÕng ån vµ ®é rung lín chØ lµm viÖc

ban ngµy, tr¸nh thi c«ng vµo ban ®ªm g©y ¶nh hëng ®Õn çc khu

d©n c l©n cËn.

- Trong trêng hîp cô thÓ, mét sè thiÕt bÞ m¸y mãc g©y ån lín (m¸y

xóc, m¸y ph¸t ®iÖn, m¸y ñi, m¸y khoan ®Êt ®¸...) cÇn x©y çc bøc

çch ©m vßng quanh khu vùc g©y ra møc ån lín.

- Quy ®Þnh tèc ®é xe, m¸y mãc ho¹t ®éng trong khu vùc thi c«ng

kh«ng vît qu¸ tèc ®é 5km/h.

- Sö dông nh÷ng biÖn ph¸p dïng bäc gi¶m ©m, bé ®Öm cao su

hay bé ®Öm gi¶m ©m trong khu vc x©y dùng ®Ó cã thÓ gi¶m ®é

ån tõ 4-12 dB.

- Trang bÞ cho c«ng nh©n nh÷ng thiÕt bÞ nót tai ®Ó gi¶m ¶nh hëng

bëi tiÕng ån.

§Ó h¹n chÕ nh÷ng ¶nh hëng kh¸c ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ, chñ

®Çu t cÇn ®Æt ra çc quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi çc nhµ thÇu nh thu

gom vµ xö lý chÊt th¶i sinh ho¹t, qu¶n lý çc khu chøa vËt liÖu, vÖ sinh

khu l¸n tr¹i cña c«ng nh©n... tu©n thñ ®óng çc quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ

m«i trêng. CÇn cã çc biÖn ph¸p xö ph¹t nÕu vi ph¹m çc quy ®Þnh

nµy.

4.1.3. Çc biÖn ph¸p ®èi víi tµi nguyªn vµ chÊt lîng níc mÆt

Trong giai ®o¹n x©y dùng (kÐo dµi kho¶ng 8 n¨m), t¹i khu vùc c«ng trêng sÏ ph¸t sinh ra r¸c th¶i vµ níc th¶i sinh ho¹t tõ l¸n tr¹i cña c«ng nh©n; çc chÊt th¶i x©y dùng; dÇu, mì tõ çc « t«, m¸y x©y dùng cã ®éng c¬,... Çc chÊt th¶i nµy chñ dù ¸n cÇn ph¶i thu gom, qu¶n lý triÖt ®Ó vµ xö lý chóng b»ng çc biÖn ph¸p kÜ thuËt thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o r»ng viÖc tho¸t níc th¶i vµ çc chÊt th¶i bªn trong vµ xung quanh khu vùc dù ¸n ®îc gi¶m thiÓu tèi ®a ¶nh hëng cña chóng ®Õn çc nguån níc.

1. Çc chÊt th¶i r¾n

270


- ChÊt th¶i r¾n x©y dùng: TËn dông ®Êt ®¸ lµm vËt liÖu x©y dùng,

lµm ®êng; phÇn cßn l¹i tËp trung vµo 3 b·i th¶i n»m ven s«ng. Thùc

hiÖn biÖn ph¸p san ñi vµ ®Çm nÐn t¹i çc b·i th¶i theo ®é dèc cña

lßng s«ng nh»m gi¶m thiÓu tèi ®a t¸c ®éng ®Õn chÊt lîng níc khi

chóng bÞ ngËp trong lßng hå, ®Æc biÖt ®Õn båi l¾ng lßng hå.

- ChÊt th¶i r¾n sinh ho¹t: Tæng lîng r¸c th¶i trong sau 6 n¨m thi c«ng

c«ng tr×nh (tõ n¨m 2009 ®Õn 2014) íc tÝnh:

7.980 kg/ngµy x 365 ngµy x 6 n¨m = 17.476, 2 tÊn

T¹i çc n¬i lµm viÖc ngoµi hiÖn trêng ph¶i ®Æt çc nhµ vÖ sinh c«ng céng, lu ®éng, chÊt th¶i r¾n ®îc thu gom. §Ó thu gom r¸c th¶i trong khu vùc cÇn sö dông nh÷ng thïng chøa r¸c ®óng tiªu chuÈn 200 lÝt/thïng vµ hµng ngµy chuyÓn ra b·i r¸c 1 lÇn.

Lîng r¸c th¶i ®îc thu gom hµng ngµy vµ vËn chuyÓn ®Õn b·i r¸c cã diÖn tÝch dù kiÕn 0,66ha, sÏ ®îc bè trÝ trong khu vùc suèi NËm Hµng, çch h¹ lu tuyÕn ®Ëp 3km, lµ n¬i dù kiÕn bè trÝ khu lµm viÖc cña nhµ thÇu vµ cña ngêi x©y dùng. B·i r¸c ®îc lùa chän ph¶i ë xa khu d©n c vµ ph¶i ®îc c« lËp ®Ó ng¨n kh«ng cho lan táa ra m«i trêng kh«ng khÝ còng nh m«i trêng níc. R¸c ®îc ®Çm nÐn kü, phun hãa chÊt, thuèc diÖt trïng hoÆc r¾c v«i bét sau ®ã phñ ®Êt. Níc r¸c ®îc thu gom vµ xö lý tr¸nh t×nh tr¹ng ch¶y trµn. ViÖc xö lý nÒn b·i rÊt quan träng trong b¶o vÖ m«i trêng phßng tr¸nh « nhiÔm ®Êt vµ m«i trêng níc ngÇm còng cÇn ®îc quan t©m. NÒn b·i thêng ®îc chän lµ ®Êt sÐt víi hÖ sè thÊm nhá. Quanh b·i r¸c cÇn ph¶i ®¾p bê bao ®Ó ng¨n kh«ng cho níc bªn ngoµi trµn vµo b·i còng nh níc r¸c ch¶y trµn ra g©y « nhiÔm nguån níc mÆt.

Hè r¸c thiÕt kÕ cã chiÒu cao 5m vµ chÊt th¶i ch«n lÊp ®îc nÐn Ðp tíi khèi lîng riªng 700 kg/m3 th× gi¸ thµnh t¹m tÝnh ®Ó x©y dùng b·i chøa r¸c lµ:

ThÓ tÝch cña b·i r¸c: 17.411,5 : 0,7 = 24.872,1 m3

DiÖn tÝch « ch«n lÊp b·i r¸c sÏ lµ:4974,4 m2

DiÖn tÝch mÆt b»ng b·i r¸c lµ: 4974,4 m2 : 0,75 = 6633m2 = 0,6633 ha

2. Níc th¶i

- §èi víi níc th¶i x©y dùng:

271


+ §µo m¬ng xung quanh b·i th¶i vµ má ®¸ NËm Nhïn ®Ó thu gom níc ch¶y trµn cuèn theo çc chÊt r¾n l¬ löng vµ l¾ng ®äng tríc khi ch¶y ra s«ng.

+ T¹i çc khu vùc tr¹m bª t«ng, thùc hiÖn thu gom níc th¶i, xö lý khö kiÒm, ®¶m b¶o TCVN 5945-1995 tríc khi th¶i ra s«ng.

+ T¹i çc khu vùc c¬ së b¶o tr×, söa ch÷a c¬ khÝ, xe m¸y thùc hiÖn thu gom triÖt ®Ó dÇu mì th¶i; sau ®ã ph©n lo¹i ®Ó xö lý. Hµng tuÇn kiÓm tra toµn bé thiÕt bÞ ®Ó ng¨n chÆn viÖc rß rØ dÇu mì vµ ®¶m b¶o viÖc thay dÇu mì cho çc thiÕt bÞ chØ ®îc thùc hiÖn trong çc khu b¶o dìng vµ söa ch÷a.

- §èi víi níc th¶i sinh ho¹t:

Do tËp trung c«ng nh©n trong giai ®o¹n thi c«ng nªn lîng níc

th¶i sinh ho¹t lín (kho¶ng 1360 m3/ngµy ®ªm) cÇn ®îc xö lý. §èi víi

c«ng trêng thi c«ng, viÖc xö lý níc th¶i th«ng qua tr¹m xö lý lµ tèn

kÐm vµ kh«ng mang lîi Ých l©u dµi. CÇn ph¶i tËn dông tèi ®a çc

®iÒu kiÖn tù nhiªn còng nh çc ®iÒu kiÖn kh¸c trong vïng ®Ó xö lý

níc th¶i. Xö lý níc th¶i b»ng çc hå sinh häc hoÆc nh÷ng b·i ngËp níc

lµ biÖn ph¸p rÎ tiÒn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ nhÊt, phï hîp víi ®iÒu kiÖn

thùc tÕ cña khu vùc c«ng trêng thi c«ng. Theo s¬ ®å bè trÝ mÆt

b»ng CTT§Lai Ch©u, khu vùc nhµ ë tËp trung cña c«ng nh©n n»m

trong cöa suèi NËm Hµng. ë ®©y chñ dù ¸n cÇn x©y dùng mét hå

chøa sinh häc, cã diÖn tÝch kho¶ng 0,1 ha, cã 3 bËc. Níc sau khi qua

hå sinh häc ph¶i ®¹t tiªu chuÈn lo¹i B tríc khi ®æ trùc tiÕp vµo suèi

NËm Hµng. Quy tr×nh ho¹t ®éng cña çc hå sinh häc (cßn gäi lµ hå

®iÒu hoµ) nh sau :

+ Níc th¶i ®îc t¸ch ra vµ ch¶y ®Õn tr¹m b¬m qua song ch¾n

r¸c

+ R¸c ®îc vít lªn ®æ chung vµo hè r¸c th¶i

+ Níc b¬m qua ng¨n tiÕp nhËn vµ ®îc ph©n phèi vµo bÓ l¾ng

çt, sau ®ã qua hå bËc 1, bËc 2 vµ bËc 3. Tríc khi b¬m tr¶ l¹i s«ng

suèi, kh«ng khÝ ®îc sôc vµo níc ngay ë ®Çu m¸y b¬m.

Çc biÖn ph¸p kÓ trªn ph¶i ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc nh»m

®¶m b¶o theo ®óng TCVN 5945:1995 "Níc th¶i c«ng nghiÖp - Tiªu

chuÈn th¶i" vµ TCVN 6696:2000 "ChÊt th¶i r¾n – b·i ch«n lÊp hîp vÖ

sinh - Yªu cÇu chung vÒ b¶o vÖ m«i trêng".

3. Thu dän lßng hå

272


§Ó gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng níc sau khi hå tÝch níc cÇn

thùc hiÖn çc biÖn ph¸p sau ®©y:

a. Thu dän lßng hå

- X¸c ®Þnh vµ c«ng bè ph¹m vi cÇn thu dän ®Õn tÊt c¶ çc hé d©n

cÇn di chuyÓn, çc ®¬n vÞ cã liªn quan.

- TiÕn hµnh thu dän vÖ sinh khu vùc d©n c cña 1.256 hé d©n (tÝnh

tõ cao tr×nh MNDBT céng mùc níc dÒnh 1%: kho¶ng 298m trë

xuèng)

Néi dung thu dän bao gåm:

+ TËn thu çc lo¹i vËt liÖu, kiÕn tróc cã thÓ sö dông ®îc.

+ Vun r¸c thµnh ®èng vµ ®èt t¹i chç, r¾c v«i khö trïng çc khu

chuång tr¹i, nhµ vÖ sinh vµ lÊp kÝn b»ng ®Êt s¹ch thµnh líp cã chiÒu

dµy kho¶ng 20 cm.

+ Ph¸ vì têng nhµ ®Ó phÇn cßn l¹i kh«ng cao h¬n 5 cm.

- Thu dän çc khu nghÜa ®Þa: toµn bé çc khu nghÜa ®Þa ph¶i di

chuyÓn hÕt. Néi dung thu dän gåm: Bèc vµ di chuyÓn hµi cèt b»ng

v«i bét hoÆc çc chÊt khö trïng kh¸c theo quy ®Þnh cña çc c¬ quan

chuyªn ngµnh, thu dän çc lo¹i r¸c (gç quan tµi, ¸o quÇn...) vun ®èng

vµ ®èt t¹i chç.

- Thu dän th¶m thùc vËt:

+ TËn thu çc s¶n phÈm n«ng nghiÖp (hoa mµu vµ c©y l©u

n¨m) ngêi d©n tù khai th¸c çc s¶n phÈm nµy trªn diÖn tÝch ®Êt

khai th¸c cña m×nh tríc khi lµm ngËp.

+ TËn thu s¶n phÈm l©m nghiÖp: Chñ dù ¸n phèi hîp víi c¬

quan qu¶n lý ®Þa ph¬ng lËp hå s¬ tËn thu tµi nguyªn rõng theo

®óng quy ®Þnh hiÖn hµnh ®èi víi çc c©y l©m nghiÖp do ngêi

d©n trång nh : L¸t, Xoan, Luång ... th× ngêi d©n ®îc tËn thu. §èi víi

khu vùc lßng hå ven khu d©n c nªn gi÷ l¹i nh÷ng th¶m thùc vËt cã

kh¶ n¨ng chèng xãi lë nh: Tre, Nøa, VÇu, Luång.

+ Thu dän c©y cèi díi mùc níc hå chøa vµ däc s«ng: Sau khi

thu dän ngêi d©n hoÆc c«ng nh©n x©y dùng cã thÓ sö dông lµm

chÊt ®èt hoÆc thu gom ®Ó ch«n lÊp nh»m h¹n chÕ « nhiÔm khi

ph©n hñy.

273


+ Thu dän tËn thu s¶n phÈm c©y c«ng nghiÖp, khai th¸c rõng

c©y díi mùc níc hå chøa ®Ó phôc vô s¶n xuÊt giÊy hoÆc ®å tiªu

dïng.

b. Tæ chøc thùc hiÖn

Chñ ®Çu t, nhµ thÇu, ®¬n vÞ thi c«ng vµ çc ®¬n vÞ cã liªn

quan ph¶i ®a ra çc biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ c«ng t¸c tËn thu,

thu dän lßng hå, nghiªm cÊm tËn thu ngoµi ph¹m vi cho phÐp nh»m

ng¨n chÆn sù lîi dông viÖc tËn thu, thu dän ®Ó khai th¸c, chÆt ph¸

th¶m thùc vËt, s¨n b¾t ®éng vËt tr¸i phÐp ë nh÷ng khu vùc kÕ cËn.

Thu dän th¶m thùc vËt trong vïng lßng hå ®Ó ®¶m b¶o chÊt l-

îng níc khi hå tÝch níc, h¹n chÕ tèi ®a hiÖn tîng phï dìng khi cã hå,

®¶m b¶o sau giai ®o¹n ph©n hñy thùc vËt níc hå sÏ ®¹t tiªu chuÈn

lo¹i B.

4.1.4. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÕu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i trêng ®Êt vµ m«i trêng sinh vËt

1. Phôc håi rõng ven hå chøa vµ t¹i çc khu vùc thi c«ng

Hai bªn bê lßng hå tån t¹i mét sè diÖn tÝch c©y bôi vµ cá ®¸ng

kÓ, nªn khi hå chøa Lai Ch©u tÝch níc ®Ó tr¸nh bÞ s¹t lë ë nh÷ng

n¬i ®Êt dèc kh«ng cßn rõng cÇn ph¶i sö dông biÖn ph¸p phôc håi

rõng tù nhiªn vµ trång rõng hçn giao tre nøa víi tæ hîp loµi thÝch hîp.

Tre nøa lµ lo¹i c©y ph¸t triÓn b»ng th©n ngÇm, thêng mäc thµnh

bôi, kh¶ n¨ng phôc håi nhanh nªn cã gi¸ trÞ h¹n chÕ hiÖn tîng s¹t lë

hai bªn bê cña hå thñy ®iÖn Lai Ch©u, c¶i t¹o vµ b¶o vÖ m«i trêng

cao (®Êt, khÝ hËu, vi sinh vËt ®Êt). DiÖn tÝch rõng bÞ ngËp trong

lßng hå lµ 345ha, v× vËy chñ ®Çu t ph¶i phèi hîp víi ®Þa ph¬ng lùa

chän çc khu vùc trång rõng vµ tæ chøc trång l¹i diÖn tÝch nµy ë hai

bªn vïng lßng hå.

Bªn c¹nh ®ã, chñ ®Çu t kÕt hîp víi chÝnh quyÒn vµ ngêi d©n

®Þa ph¬ng tæ chøc trång rõng phôc håi l¹i diÖn tÝch rõng bÞ mÊt

do më ®êng, khai th¸c vËt liÖu, chç ë cho c«ng nh©n x©y dùng, ®Ó

çc thiÕt bÞ, vËt t, khu vùc bÒ mÆt c«ng trêng vµo cuèi giai ®o¹n

thi c«ng. Chän nh÷ng loµi c©y thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu, thæ

nhìng trong vïng ®Ó chèng xßi mßn ®Êt xuèng lßng hå vµ n©ng cao

tuæi thä cña c«ng tr×nh. DiÖn tÝch rõng cÇn ph¶i trång bï t¹i çc

274


khu ®Êt bÞ chiÕm dông sau khi thi c«ng kho¶ng 120 ha. T¹i çc khu

lµm viÖc vµ nhµ ë cho c«ng nh©n ë vïng thung lòng NËm Hµng cÇn

ph¶i ®Ó diÖn tÝch ®Êt trång c©y xanh, c©y bãng m¸t.

2. B¶o vÖ rõng trong qu¸ tr×nh thi c«ng:

Chñ ®Çu t kÕt hîp víi kiÓm l©m ®Þa ph¬ng cÇn ®Ò ra quy chÕ vµ h×nh thøc xö ph¹t ®èi víi nh÷ng ngêi vi ph¹m ®Õn rõng xung quanh hå do khai th¸c vµ sö dông bõa b·i çc s¶n phÈm rõng, bao gåm c¶ d©n thêng lÉn c«ng nh©n x©y dùng.

4.1.5. Çc biÖn ph¸p ®èi víi sù cè m«i trêng vµ an toµn lao ®éng

1. Phßng chèng ch¸y næ

- KiÓm tra cã ®Þnh kú çc bån chøa nhiªn liÖu. X©y dùng hÖ thèng phßng chèng ch¸y næ riªng cho khu vùc chøa nhiªn liÖu.

- Thùc hiÖn nghiªm tóc çc quy ®Þnh phßng chèng ch¸y næ, çc ph¬ng ¸n hµnh ®éng khi x¶y ra sù cè ch¸y næ.

- §èi víi çc kho chøa thuèc næ: Chñ ®Çu t yªu cÇu çc ®¬n vÞ thi c«ng ph¶i thùc hiÖn nghiªm ngÆt çc quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ vËn chuyÓn, lu gi÷ vµ sö dông chÊt næ. Kho thuèc næ ph¶i ®îc x©y dùng ®óng quy ®Þnh kü thuËt xung quanh ph¶i cã têng che ch¾n cao Ýt nhÊt 2 m.

- Cã çc biÓn b¸o trªn çc khu vùc thi c«ng. X©y dùng çc hµng rµo ng¨n çch çc khu vùc nguy hiÓm nh tr¹m ®iÖn, çc vËt liÖu dÔ ch¸y, dÔ næ.

2. an toµn lao ®éng

- C«ng nh©n x©y dùng ph¶i ®îc trang bÞ ®Çy ®ñ çc thiÕt bÞ b¶o hé lao ®éng.

- KiÓm tra çc trang thiÕt bÞ vËt t, m¸y mãc tríc khi sö dông.

- Quy ®Þnh kho¶ng çch an toµn trong khu vùc næ m×n. Th«ng b¸o kÕ ho¹ch vµ thêi gian næ m×n.

- Çc ®¬n vÞ qu¶n lý, tæ chøc c«ng ®oµn thêng xuyªn kiÓm tra çc thiÕt bÞ b¶o hé vµ tËp huÊn an toµn lao ®éng.

- Ph¶i lËp tr¹m s¬ cøu theo quy ®Þnh. X©y dùng quy tr×nh vµ l¾p ®Æt çc thiÕt bÞ cÇn thiÕt ®Ó cÊp cøu khÈn cÊp khi x¶y ra tai n¹n trong lao ®éng.

275


4.1.6. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®èi víi kinh tÕ - x· héi

4.1.6.1. C«ng t¸c t¸i ®Þnh c

C«ng t¸c t¸i ®Þnh c (T§C) lµ mét trong nh÷ng néi dung quan

träng cña dù ¸n thñy ®iÖn. Sù di chuyÓn cña mét bé phËn d©n c bÞ

chiÕm dông ®Êt ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh lµ mét viÖc ngoµi ý

muèn. Trong nh÷ng n¨m qua nhiÒu c«ng tr×nh thñy ®iÖn ®·, ®ang

®îc x©y dùng vµ c«ng t¸c T§C ®îc ®Æc biÖt quan t©m. Mçi c«ng

tr×nh ®Òu cã tiªu chuÈn T§C riªng phï hîp víi ®Æc ®iÓm cô thÓ ë

tõng ®Þa ph¬ng. Theo quy ®Þnh cña TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam,

phÇn ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng c«ng t¸c ®Òn bï, di d©n T§C dù

¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc thµnh lËp riªng, kh«ng n»m trong §TM

cung cña dù ¸n thñy ®iÖn nµy. TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam ®· phª

duyÖt dù ¸n Quy ho¹ch tæng thÓ båi thêng, hç trî, di d©n t¸i ®Þnh

c thuû ®iÖn Lai Ch©u theo quyÕt ®Þnh sè 493/Q§-EVN-KTDT-T§

ngµy 25/3/2008. V× vËy, trong b¸o ço §TM chung nµy chóng t«i xin

trÝch mét sè néi dung chñ yÕu chÝnh cña b¸o ço quy ho¹ch nµy.

CTT§ Lai Ch©u lµ mét c«ng tr×nh cã quy m« lín mang l¹i lîi Ých

kinh tÕ - x· héi cao cho ®Êt níc. ViÖc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u,

tuyÕn NËm Nhïn víi ph¬ng ¸n chän MNDBT lµ 295m ®ßi hái ph¶i di

dêi 30 hé víi 182 nh©n khÈu t¹i khu vùc chiÕm ®Êt ®Ó x©y dùng

mÆt b»ng c«ng trêng vµ 1.071 hé víi 5.593 nh©n khÈu ë vïng lßng

hå. Toµn bé sè d©n ph¶i di chuyÓn thuéc huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai

Ch©u. Mong muèn cña tØnh Lai Ch©u vµ huyÖn Mêng TÌ lµ g¾n T§C

víi viÖc s¾p xÕp l¹i d©n c trong ®Þa bµn huyÖn, h¹n chÕ di chuyÓn

d©n ®i xa. §iÒu nµy còng phï hîp víi nguyÖn väng cña ®«ng ®¶o sè

d©n ®ang sinh sèng trong ph¹m vi vïng hå dù kiÕn sÏ ph¶i di

chuyÓn vµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ t¹i ®Þa ph¬ng. Nh vËy,

viÖc T§C chñ yÕu thùc hiÖn theo ph¬ng ¸n tËn dông nh÷ng vïng

®Êt cã tiÒm n¨ng nhng cha cã ®iÒu kiÖn khai th¸c ®Ó x©y dùng

thµnh nh÷ng khu T§C tËp trung ngay trªn ®Þa bµn tõng x·, tõng

th«n b¶n t¹i huyÖn Mêng TÌ mµ bµ con çc d©n téc ®ang sinh sèng.

1. Ph¬ng ¸n t¸i ®Þnh c

Quan ®iÓm chung vÒ båi thêng vµ T§C lµ ®¶m b¶o cho tÊt c¶

çc hé d©n c bÞ ¶nh hëng ®îc båi thêng ®óng, ®ñ vµ kÞp thêi (theo

276


thêi gian quy ®Þnh) çc tµi s¶n hé gia ®×nh bÞ ¶nh hëng, tµi

nguyªn ®Êt bÞ chiÕm dông. §iÒu kiÖn sèng n¬i T§C cho çc hé d©n,

n¬i lµm viÖc cña çc tæ chøc, c¬ quan, trêng häc vÒ tæng thÓ ph¶i

h¬n n¬i cò vµ cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn bÒn v÷ng.

ViÖc båi thêng, hç trî vµ T§C cho çc hé ph¶i di chuyÓn thuéc

dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u ®îc C«ng ty t vÊn x©y dùng ®iÖn I kiÕn

nghÞ ¸p dông theo quyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg ngµy 9/1/2007

vÒ "Quy ®Þnh vÒ båi thêng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c" dù ¸n thuû ®iÖn

S¬n La.

C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I ®· phèi hîp víi ViÖn Khoa häc

Thuû lîi, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng çc cÊp tæ chøc ®iÒu tra, ®¸nh

gi¸, lùa chän çc khu vùc cã kh¶ n¨ng T§C trªn ®Þa bµn çc huyÖn

Mêng TÌ, Tam §êng, S×n Hå thuéc tØnh Lai Ch©u. C¨n cø vµo quü

®Êt, tÝnh ®Êt, lo¹i ®Êt ë tõng vïng vµ kh¶ n¨ng thÝch nghi víi tõng

lo¹i c©y trång, nguån níc, kh¶ n¨ng sö dông nguån níc phôc vô cho

nhu cÇu s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t ®· ®Ò xuÊt 2 ph¬ng ¸n T§C:

- Ph¬ng ¸n 1: Bè trÝ t¸i ®Þnh c cho sè d©n bÞ thu håi ®Êt ë,

x©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng cho tÊt c¶ çc hé bÞ c« lËp.

- Ph¬ng ¸n 2: Bè trÝ t¸i ®Þnh c cho sè d©n bÞ thu håi ®Êt ë vµ

bÞ c« lËp giao th«ng çc x· Can Hå, NËm Khao; x©y dùng c«ng tr×nh

giao th«ng cho çc hé bÞ c« lËp x· Mêng M«.

Sau khi ph©n tÝch u, nhîc ®iÓm cña 2 ph¬ng ¸n trªn, C«ng ty

t vÊn ®iÖn I ®· ®Ò nghÞ lùa chän ph¬ng ¸n 1.

- Sè d©n T§C ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè liÖu 2006, dù b¸o

®Õn n¨m 2012 víi møc t¨ng trëng 2,2%/n¨m: 1.256 hé víi

6.579 khÈu.

- Sè d©n bÞ c« lËp giao th«ng lµ 493 hé víi 3.292 khÈu.

T§C thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc tiÕn hµnh theo híng tËp trung lµ

chÝnh, kÕt hîp víi T§C xen ghÐp, song do quü ®Êt h¹n chÕ kh«ng bè

trÝ tËp trung theo quy m« lín mµ x©y dùng tõng côm d©n c tõ 50 –

200 hé d©n ngay trªn ®Þa bµn çc x· cã d©n ph¶i chuyÓn.

B¶ng 4.1: Híng bè trÝ T§C trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng TÌ

277


TT Vùng, khu, điểm, TĐC Quy mô Dân

Nơi điHình thức

Hộ Người tộc TĐC

Vùng Mường Tè 1.256 6.579

1 Khu Nậm Hằng 335 1.652

1.1 Điểm Phiêng Luông 34 142 Thái, Kinh Bản Pá Mô Tập trung

1.2 Điểm Nậm Nhùn 43 233

9 26 Thái Bản Km 35,37 Tập trung

34 207 Thái Bản Nậm Nhùn Tập trung

1.3 Điểm Nậm Manh 76 426 Thái Bản Mường Mô Tập trung

1.4 Điểm Nậm Pô 182 851 Thái Bản Mường Mô Tập trung

2 Khu Mường Mô 213 1.154

2.1 Điểm bán đảo Mường Mô 71 318

50 206 Thái Bản Cang Tập trung

21 112 Thái Bản Km 41 Tập trung

2.2 Điểm bản Giảng Mới 60 311 Thái Bản Giảng Tập trung

2.3 Điểm Nậm Nhạt, Hát Mé 82 525

39 254 H'Mông Bản Huổi Dao Tập trung

43 271 H'Mông Bản Hát Mé Tập trung

3 Khu Can Hồ 175 993

3.1 Điểm Nậm Thú 59 378

6 39 Hà Nhì Bản Nậm Thú Tập trung

32 215 Hà Nhì bản Nậm Hạ A Tập trung

21 124 Hà Nhì bản Nậm Hạ B Tập trung

3.2 Điểm Sì Thâu Chải 55 269

2 16 Si La Bản Km 76 Xen ghép

53 253 Si La Bản Sì Thâu chải Xen ghép

3.3 Điểm Tây Hà 6 33 Thái Bản Tây Hà Xen ghép

3.4 Điểm Pô Lếch 27 144 Cống Bản Pô Lếch Xen ghép

3.5 Điểm Nậm Luồng 28 169 Cống Bản Nậm Luồng Xen ghép

4 Khu Bum Tở 14 66

4.1 Điểm Ta Pán 14 66 Thái Bản Ta Pán Xen ghép

5 Khu TT Mường Tè 176 979

5.1 5 15 Thái Khu phố 3 Xen ghép


5.3 6 23 Thái, Kinh Khu phố 7 Xen ghép



278


TT Vùng, khu, điểm, TĐC Quy mô Dân

Nơi điHình thức

Hộ Người tộc TĐC

6 Khu Nậm Khao 38 171

6.1 Điểm Nậm Pục mới 38 171

(đường Nậm Khao,TàTổng) 30 137 Cống Bản Nậm Pục Tập trung

8 34 Cống Bản Nậm Khao Tập trung

7 Khu Mường Tè xã 288 1.482

7.1 Điểm Cửa suối Nậm Hãn 53 308

19 105 Thái Bản Đôn Lạt Tập trung

34 203 Thái Bản Mờng Tè Tập trung

7.2 Điểm Nậm Củm 230 1.147 Thái Bản Nậm Củm Tập trung

7.3 Điểm Nậm Pặm 5 27 La Hủ Xen ghép

8 Khu Mu Cả 17 82

8.1 Điểm Tó Khò 17 82 Hà Nhì Bản Tó Khò Xen ghép

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I: B¸o ço bæ sung Quy ho¹ch tæng thÓ T§C, th¸ng 7/2007)

Theo b¶ng trªn, c¬ cÊu T§C ®îc ph©n theo çc h×nh thøc nh

sau:

- T§C tËp trung 928 hé víi 4.810 khÈu.

- T§C xen ghÐp: 328 hé víi 1.269 khÈu.

2. DiÖn tÝch cÊp ®Êt, khèi lîng c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng t¹i

çc ®iÓm, khu T§C

a. CÊp ®Êt

+ §Êt ë: ViÖc cÊp ®Êt ë cho tÊt c¶ çc hé T§C ¸p dông theo

Kho¶n 1 cña §iÒu 7 QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg.

+ §Êt vên: ViÖc cÊp ®Êt vên cho çc hé T§C n«ng th«n ¸p dông

theo Kho¶n 2 cña §iÒu 7 QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg.

+ §Êt s¶n xuÊt:

* §èi víi çc ®iÓm T§C çch xa víi b¶n cò, kh«ng cã ®iÒu kiÖn

sö dông diÖn tÝch ®Êt s¶n xuÊt hiÖn cã, viÖc cÊp ®Êt s¶n xuÊt cho

çc hé T§C n«ng th«n ¸p dông theo Kho¶n 3 cña §iÒu 7 QuyÕt ®Þnh

sè 02/2007/Q§-TTg. Theo ®ã møc cÊp ®Êt s¶n xuÊt l¬ng thùc vµ

trång c©y c«ng nghiÖp cho çc hé tõ 1 ha trë lªn.

* §èi víi çc ®iÓm T§C ë gÇn b¶n cò (chuyÓn lªn cao t¹i b¶n)

279


§Æc ®iÓm cña çc ®iÓm T§C nµy lµ gÇn víi b¶n cò, çc hé T§C

chØ bÞ ngËp ®Êt ë, kh«ng ngËp ®Êt s¶n xuÊt hoÆc diÖn tÝch bÞ

ngËp nhá (chØ mét sè Ýt hé cã ®Êt bÞ ngËp), diÖn tÝch cßn l¹i vÉn

tiÕp tôc sö dông thuËn lîi, quü ®Êt s¶n xuÊt t¹i ®iÓm T§C h¹n chÕ

nªn viÖc cÊp ®Êt kh«ng nhÊt thiÕt vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng cÊp ®Êt

cho tÊt c¶ çc hé nh ®èi víi ®iÓm T§C xa víi b¶n cò.

Tuú theo quü ®Êt t¹i ®iÓm T§C cã thÓ më réng ®Êt s¶n xuÊt

cÊp thªm cho çc hé. Møc b×nh qu©n ®èi víi çc hé T§C tËp trung

kho¶ng 1,5 ha/hé. Çc hé T§C xen ghÐp tuú theo møc ®é thiÖt h¹i

vÒ ®Êt vµ quü ®Êt thùc tÕ ë tïng ®iÓm T§C ®Ó bè trÝ, dù kiÕn

b×nh qu©n kho¶ng 1 ha/hé. Ngoµi viÖc cÊp ®Êt s¶n xuÊt cã thÓ

giao thªm ®Êt rõng cho çc hé ch¨m sãc ®Ó t¨ng thªm thu nhËp.

Møc cÊp ®Êt cô thÓ ë tõng ®iÓm, khu T§C sÏ ®îc lµm râ trong çc b-

íc nghiªn cøu tiÕp theo…

B¶ng 4.2: Nhu cÇu cÊp ®Êt cho çc khu t¸i ®Þnh c (ha)

TT H×nh thøc T§C

Sè d©n T§C Lo¹i ®Êt

Sè hé

Sè khÈu

§Êt ë

§Êt s¶n xuÊt §Êt CD

1T¸i ®Þnh c tËp

trung 928 481037,1

2 1392,00 167,39

2T¸i ®Þnh c xen

ghÐp 328 176913,1

2 388,00 61,56

Céng1256 6579

50,24 1780,00 228,95

Tæng céng 2059,19

(Nguån: C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I: B¸o ço bæ sung Quy ho¹ch tæng thÓ

T§C, th¸ng 7/2007)

b. CÊp níc s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t

+ Níc s¶n xuÊt

TËn dông çc nguån níc hiÖn cã trong çc ®iÓm, khu T§C, t×m

biÖn ph¸p khai th¸c cã hiÖu qu¶ nhÊt phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt,

sinh ho¹t cña çc hé T§C vµ céng ®ång d©n c së t¹i.

KÕt qu¶ kh¶o s¸t nghiªn cøu, thu thËp vÒ chÕ ®é ma, dßng

ch¶y trªn lu vùc s«ng §µ. C¬ quan thiÕt kÕ ®· tiÕn hµnh ®¸nh gi¸

nguån níc çc suèi cã liªn quan ®Õn çc ®iÓm T§C: suèi NËm L»n,

280


suèi Ma Noi, suèi NËm Khu A, suèi NËm CÊu, suèi NËm Hµ, suèi NËm

Xu©n, thuéc çc x· Mêng TÌ, Can Hå, Mêng M«, Bum Të huyÖn Mêng

TÌ - tØnh Lai Ch©u b»ng tr¹m thñy v¨n ®¹i biÓu Pa H¸ - s«ng NËm

Ma.

§¸nh gi¸ dßng ch¶y çc th¸ng mïa kiÖt cho çc suèi trªn víi tÇn

suÊt thiÕt kÕ 75% ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau:

B¶ng 4.3: Dßng ch¶y çc th¸ng mïa kiÖt trªn çc s«ng suèi ë

huyÖn Mêng TÌ

Tªn suèi LVùc (km2

)

Q75%(m3/s)

I II III IV V X XI XII

1.NËm L»n

50,0 0,44 0,38 0,30 0,51 1,38 1,61 0,79 0,55

2.Ma Noi 39,0 0,34 0,30 0,24 0,39 1,08 1,26 0,61 0,433.NËm Khu A

59,0 0,51 0,45 036 0,60 1,63 1,90 0,93 0,64

4.NËm CÊu

86,0 0,75 0,66 0,52 0,87 1,2,38

2,78 1,35 0,94

5.NËm H¹ 37,0 0,32 0,28 0,23 0,37 1,02 1,19 0,58 0,406.NËm Xu©n

25,0 0,22 0,19 0,15 0,25 0,69 0,81 0,39 0,27

7.Huæi L-¬ng

7,5 0,07 0,06 0,05 0,08 0,21 0,24 0,12 0,08

8.RÌn TÐng

6,2 0,05 0,05 0,04 0,06 0,17 0,20 0,10 0,07

9.NËm Kh¼n

14,2 0,12 0,11 0,09 0,14 0,39 0,46 0,22 0,15

10.Seo Hai

9,0 0,08 0,07 0,05 0,09 0,25 0,29 0,14 0,10

11.NËm Dßn

9,7 0,09 0,07 0,06 0,10 0,27 0,31 0,15 0,10

Theo kÕt qu¶ trªn, m« ®uyn dßng ch¶y trung b×nh çc th¸ng

mïa kiÖt øng víi tÇn suÊt 75% t¹i çc suèi thuéc huyÖn Mêng TÌ lu

vùc s«ng §µ lµ 14,9 l/s.km2.

Trªn c¬ së kÕt qu¶ nghiªn cøu vÒ nguån níc, ®iÒu kiÖn khai

th¸c ®Êt s¶n xuÊt ë tõng ®iÓm T§C, dù kiÕn x©y dùng mét sè c«ng

tr×nh thuû lîi

B¶ng 4.4: Çc c«ng tr×nh thñy lîi dù kiÕn x©y dùng

TT Tªn x· C«ng tr×nh Quy m« tíi (ha)1 X· NËm H»ng Thñy lîi NËm På 50

281


2 X· Mêng M« Thñy lîi NËm Xu©n 253 X· Can Hå * Thñy lîi NËm H¹ 30

* Çc c«ng tr×nh kh¸c 504 X· Mêng TÌ * NËm Khu A 50

*Ma Näi, NËm H·n (n©ng cÊp)

50

Céng 255

+ Níc sinh ho¹t

TËp qu¸n cña ®ång bµo trong vïng lµ sö dông níc suèi. Lîng ma

ë Mêng TÌ lín nªn t¹i çc khu d©n c ®ang sinh sèng çc suèi cã

nguån níc quanh n¨m.

Dù kiÕn cung cÊp níc sinh ho¹t b»ng çch lÊy níc tõ ®Çu nguån

çc hå thñy lîi ®· nªu ë b¶ng trªn, kÕt hîp víi viÖc x©y çc bÓ chøa

cho tõng hé gia ®×nh.

c. C«ng tr×nh giao th«ngViÖc bè trÝ çc c«ng tr×nh giao th«ng cho çc ®iÓm, khu, vïng

T§C c¨n cø hiÖn tr¹ng, ®Þnh híng quy ho¹ch chung ë ®Þa ph¬ng,

quy ho¹ch ®êng tr¸nh ngËp tØnh lé 127 vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ ë tõng

khu vùc ®Ó bè trÝ m¹ng líi giao th«ng phï hîp.

Hoµn tr¶ l¹i çc ®o¹n bÞ ngËp cña tuyÕn ®êng TT Mêng TÌ -

P¾c Ma.

Çc ®iÓm T§C ë çc khu Mêng TÌ, NËm Khao ®Òu ®îc nèi víi

trôc giao th«ng chÝnh TT Mêng TÌ-P¾c Ma-Pa ñ b»ng ®êng bé lo¹i A

n«ng th«n kÕt hîp cÇu qua s«ng §µ t¹i khu vùc x· NËm Khao ®Ó gi¶i

quyÕt giao th«ng cho çc ®iÓm T§C vµ çc b¶n bÞ c« lËp do h×nh

thµnh hå chøa: NËm Khao, NËm Phin, Huæi T¸t vµ ®iÓm T§C RÌn

TÐng thuéc x· NËm Khao.

Çc ®iÓm T§C ë çc khu Can Hå ®îc nèi víi ®êng tr¸nh ngËp

127 b»ng ®êng bé lo¹i A n«ng th«n kÕt hîp cÇu qua s«ng §µ t¹i khu

vùc gi÷a 2 b¶n Seo Hai vµ S× Th©u Ch¶i.

Çc ®iÓm T§C ë Mêng M«, NËm Hµng ®îc nèi víi ®êng tr¸nh

ngËp 127 hoÆc nèi víi cÇu h¹ lu ®Ëp thñy ®iÖn Lai Ch©u.

X©y dùng tuyÕn ®êng bê ph¶i tõ b¶n T¨ng Ng¸ ®i qua mét sè

b¶n thuéc x· Mêng M« (bê ph¶i s«ng §µ) ®Õn cÇu h¹ lu ®Ëp thñy

®iÖn Lai Ch©u.

282


Quy m«, cÊp lo¹i c«ng tr×nh ¸p dông theo môc c vµ môc d

kho¶n 1 §iÒu 17 QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg.

B¶ng 4.5: Çc ®êng giao th«ng ®Õn çc ®iÓm, khu, vïng T§C

TTVïng, khu, ®iÓm,

T§C N¬i ®i

H×nh thøc KLXD T§C (km)

I Vïng Mêng TÌ1 Khu NËm Hµng

1.1 §iÓm Phiªng Lu«ng B¶n P¸ M« 3

1.2 §iÓm NËm NhïnB¶n Km 35,37

TËp trung 2

1.3 §iÓm NËm ManhB¶n M-êngM«

TËp trung 8

1.4 §iÓm NËm P«B¶n M-êngM«

TËp trung 7

2 Khu Mêng M«

2.1§iÓm b¸n ®¶o M-êngM«

B¶n Cang, B¶n Km 41

TËp trung 5

2.2 §iÓm b¶n Gi¶ng míi B¶n Gi¶ngTËp

trung 93 Khu Can Hå

3.1 §iÓm NËm Thó 18

B¶n NËm

ThóTËp

trung

B¶n NËm H¹

ATËp

trung

B¶n NËm H¹

BTËp

trung6 Khu NËm Khao

6.1 §iÓm NËm Pôc míi

B¶n NËm Pôc, b¶n

NËm KhaoTËp

trung 27 Khu Mêng TÌ x·

7.1§iÓm Cöa suèi NËm H·n

B¶n §«n L¹t, B¶n Mêng

TÌTËp

trung 5

7.2 §iÓm NËm CñmB¶n NËm

CñmTËp

trung 2 Céng 61

§êng néi bé çc ®iÓm, khu t¸i ®Þnh c sÏ ®îc x¸c ®Þnh trong

çc bíc nghiªn cøu tiÕp theo. Trong giai ®o¹n nµy tÝnh trung b×nh

cho tõng ®iÓm T§C; kho¶ng 3 km/®iÓm T§C.

- Çc c«ng tr×nh ®iÖnViÖc bè trÝ çc c«ng tr×nh ®iÖn c¨n cø Quy ho¹ch ph¸t triÓn

®iÖn lùc tØnh Lai Ch©u giai ®o¹n 2006-2010 cã xÐt ®Õn 2015 ®·

283


®îc Bé trëng Bé C«ng nghiÖp phª duyÖt theo quyÕt ®Þnh sè

1661/Q§-BCN ngµy 29 th¸ng 6 n¨m 2006. Theo ®ã ®Õn n¨m 2010

tÊt c¶ c¸c trung t©m x· ®Òu ®îc cÊp ®iÖn líi quèc gia b»ng ®êng

35 kV tõ Phong Thæ vµ tõ NËm Hµng.

Tr¹m biÕn ¸p: Quy m« c¸c c«ng tr×nh c¨n cø vµo sè d©n cña

tõng ®iÓm T§C cã xÐt ®Õn viÖc cung cÊp cho céng ®ång d©n c së

t¹i.

B¶ng 4.6: Khèi lîng x©y dùng c«ng tr×nh ®iÖn khu, ®iÓm T§C


T§C N¬i ®i

H×nh thøc

§êng Tr¹m BA

T§C 35 kV50 kVA

100 kVA

I Vïng Mêng TÌ

1 Khu NËm Hµng

1.1 §iÓm Phiªng Lu«ng B¶n P¸ M« 3 1

1.2 §iÓm NhËm Nhïn 1

B¶n Km 35,37

TËp trung 2

B¶n NËm

NhïnTËp

trung

1.3§iÓm NËm Manh

B¶n Mêng M«

TËp trung 4

1

1.4§iÓm NËm P«

B¶n Mêng M«

TËp trung 3

1

2 Khu Mêng M«

2.1 §iÓm Mêng.M« 4 1

B¶n CangTËp

trung

B¶n Km 41TËp

trung

2.2 §iÓm b¶n Gi¶ng míi B¶n Gi¶ngTËp

trung 31

2.3§iÓm NËm Nh¹t, H¸t MÐ 28

1

B¶n Huæi

DaoTËp

trung

B¶n H¸t MÐTËp

trung

3 Khu Can Hå

3.1 §iÓm NËm Thó 3 1

284



T§C N¬i ®i

H×nh thøc

§êng Tr¹m BA

T§C 35 kV50 kVA

100 kVA

B¶n NËm

ThóTËp

trung

B¶n NËm H¹

ATËp

trung

B¶n NËm H¹

BTËp

trung

6 Khu NËm Khao

6.1 §iÓm NËm Pôc míi 2 1

(®êng NËm Khao, Tµ Tæng)

B¶n NËm Pôc

TËp trung

B¶n NËm

KhaoTËp

trung

7 Khu Mêng TÌ x·

7.1§iÓm Cöa suèi NËm H·n 4

1

B¶n §«n L¹tTËp

trung

B¶n Mêng

TÌTËp

trung

7.2 §iÓm NËm CñmB¶n NËm

CñmTËp

trung 22

Céng 58 3 9

- Çc c«ng tr×nh phôc vô c«ng céngViÖc bè trÝ çc c«ng tr×nh v¨n ho¸, gi¸o dôc phôc vô c«ng

céng c¨n cø quy m« ë tõng ®iÓm, khu T§C.

Quy m« x©y dùng çc c«ng tr×nh ¸p dông theo kho¶n 2 §iÒu

17 QuyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg.

B¶ng 4.7: Khèi lîng x©y dùng nhµ v¨n hãa, trêng häc, trêng

mÉu gi¸o


T§C N¬i ®i

H×nh thøc

Çc líp Lo¹i CT

T§CTiÓu häc

PTCSNhµ VH

TrÎ, MG

I Vïng Mêng TÌ

1 Khu NËm Hµng

1.1 §iÓm Phiªng Lu«ng B¶n P¸ M« 1 1

1 1

285



T§C N¬i ®i

H×nh thøc

C¸c líp Lo¹i CT

T§CTiÓu häc

PTCSNhµ VH

TrÎ, MG

1.2 §iÓm NËm Nhïn 1 1

1 1

1.3 §iÓm NËm Manh

B¶n Mêng M«

TËp trung 2 2 1 2

1.4 §iÓm NËm P«

B¶n Mêng M«

TËp trung 4 4

1 3

2 Khu Mêng M«

2.1 §iÓm b¸n ®¶o M. M« 2 2

1 2

2.2 §iÓm b¶n Gi¶ng míi B¶n Gi¶ng

TËp trung 2 2

1 1

2.3

§iÓm NËm Nh¹t, H¸t MÐ 3 3

1 2

3 Khu Can Hå

3.1 §iÓm NËm Thó 2 2

1 1

6 Khu NËm Khao

6.1 §iÓm NËm Pôc míi 1 1

1 1

7 Khu Mêng TÌ x·

7.1

§iÓm Cöa suèi NËm H·n

B¶n §«n L¹t, B¶n Mêng TÌ

TËp trung

2 2 1 1

7.2 §iÓm NËm Cñm

B¶n NËm Cñm

TËp trung 6 6

1 4

Céng 26 26 11 19

B¶ng 4.8: Tæng hîp khèi lîng ®Çu t t¸i ®Þnh c thñy ®iÖn Lai

Ch©u

TT Danh muc §¬n vÞ Khèi lîng

I §Çu t t¸i ®Þnh c

1 CÊp ®Êt ha 2.059

2 §Çu t c«ng tr×nh KT h¹ tÇng vµ h¹ tÇng x· héi

2.1 §Çu t x©y dùng thuû lîi ha 255

2.2 §Çu t x©y dùng ®êng giao th«ng

a §êng ®Õn khu, ®iÓm T§C km 61

b §êng néi ®iÓm, khu T§C km 33

c §êng néi ®ång km 33

286


2.3 §Çu t c«ng tr×nh ®iÖn

a §êng 35 kV km 58

b Tr¹m 35/0,4 kV Tr¹m 12

c §êng 0,4 kV km 33

2.4 §Çu t x©y dùng c«ng tr×nh gi¸o dôc, v¨n ho¸

a Líp mÉu gi¸o, nhµ trÎ Líp 19

b Líp tiÓu häc Líp 26

c Líp phæ th«ng c¬ së Líp 26

d Nhµ v¨n ho¸ Nhµ 11

II HÖ thèng giao th«ng 2 bê s«ng §µ

1 §êng lo¹i A n«ng th«n km 40

2 CÇu qua s«ng §µ çi 2

4.1.6.2. Tæng hîp chi phÝ ®Òn bï, hç trî vµ t¸i ®Þnh c

1. Çc quy ®Þnh vÒ ®Òn bï, hç trî vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng çc

®iÓm T§C

- ViÖc tæ chøc båi thêng hç trî T§C cho sè hé d©n thuéc dù ¸n

thñy ®iÖn Lai Ch©u sÏ ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ cho phÐp ¸p dông

theo quyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg ngµy 09/01/2007.

- Çc kho¶n hç trî T§C: Hç trî ®êi sèng (g¹o) vµ chÝnh s¸ch; hç

trî di chuyÓn, khuyÕn n«ng, chuyÓn ®æi nghÒ, y tÕ, gi¸o dôc, sö

dông ®iÖn, chÊt ®èt; hç trî mõng nhµ míi, ®µo t¹o çn bé c¬ së,

d©n së t¹i...

- X©y dùng c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng theo ph¬ng thøc çc x·

tù nguyÖn tiÕp nhËn d©n T§C ®Õn ë xen víi céng ®ång d©n c cña

m×nh ®îc hç trî kinh phÝ ®Ó c¶i t¹o, më réng, n©ng cÊp c«ng tr×nh

c«ng céng, c¬ së h¹ tÇng cña x· do ¶nh hëng cña viÖc t¨ng d©n trªn

®Þa bµn. Møc kinh phÝ hç trî lµ 25 triÖu ®ång/ngêi t¸i ®Þnh c hîp

ph¸p. Uû ban nh©n tØnh quy ®Þnh cô thÓ.

2. Tæng møc chi phÝ båi thêng, hç trî , t¸i ®Þnh c, m«i trêng vµ x©y dùng ®êng tr¸nh ngËp dù ¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u

Tæng møc ®Çu t ®îc tÝnh cho ph¬ng ¸n chän (MNDBT 295m) lµ 2.331,057 tû ®ång

287


B¶ng 4.9: Tæng hîp chi phÝ båi thêng, hç trî vµ T§C, m«i tr-êng vµ x©y dùng ®êng giao th«ng tr¸nh ngËp cho tØnh lé

127

TT

Danh môc§¬n vÞ

Sè lîng

§¬n gi¸

T.tiÒn

(10®) (106®)

A¶nh hëng cña dù ¸n ®Õn d©n c

I Quy m«, h×nh thøc T§C 1 Sè d©n t¸i ®Þnh c

1.1

Sè liÖu ®iÒu tra 2006hé/

khÈu1.101/5.

775

1.2

Dù b¸o ®Õn 1012

1.315/6.896

2 C¸c h×nh thøc t¸i ®Þnh c 2.1

T¸i ®Þnh c tËp trunghé/

khÈu972/5.04

2

2.2

T¸i ®Þnh c xen ghÐphé/

khÈu343/1.85

4

II Sè d©n c« lËp giao th«ng (2006)

hé/khÈu

493/3.292

B Chi phÝ thùc hiÖn B1

ChÝ phÝ båi thêng, hç trî, T§C

1 057

374

IChi phÝ båi thêng thiÖt h¹i 269

270

1Båi thêng khu vùc vïng hå vµ MBCT

187 500

1.1

VËt kiÕn tróc kh¸c hé 1 315 60 000 78 900

1.2

Hoa mµu, c©y l©u n¨m hé 1 315 30 000 39 450

1.3

Båi thêng chªnh lÖch vÒ ®Êt hé 263 50 000 13 150

1.4

Båi thßng ®êng MTÌ-P¾c Ma km 14 4 000 000

56 000 000

2Båi thêng khu vùc thu ®Êt XD T§C

81 770

2.1

Båi thêng ®Êt ha 2 059 20 000 41 180

2.2

Båi thêng hoa mµu trªn ®Êt ha 2 059 10 000 20 590

2.3

Båi thêng tµi s¶n trªn ®Êt TTÝnh 10 000

2.4

Båi thêng kh¸c TTÝnh 10 000

II§Çu t x©y dùng T§C 501

421

288


TT

Danh môc§¬n vÞ

Sè lîng

§¬n gi¸

T.tiÒn

(10®) (106®)

1San nÒn x©y dùng nhµ ë hé 1 315 20 000 26

3002 X©y dùng c«ng tr×nh PVCC 43 9102.1

San nÒn ct 61

30 000 1 830

2.2

C«ng tr×nh gi¸o dôc v¨n hãa

28 080

a Líp mÉu gi¸o, nhµ trÎ (18 líp) m2 1 800 3 500 6 300b Líp TiÓu häc (24 líp) m2 2 400 3 500 8 400c Líp PTCS (24 líp) m2 2 400 3 500 8 400d Nhµ v¨n ho¸ b¶n (9 nhµ) m2 900 3 500 3 150

eC«ng tr×nh phô cho çc c«ng tr×nh trªn

líp, nhµ 61

30 000 1 830

2.3

Chî t¹i çc khu T§C çi 5

100 000

500

2.4

X©y dùng çc trung t©m x· míi (3 x·)

TT©m 3

4 500 000

13 500

3§Çu t çc c«ng tr×nh h¹ tÇng

460

4053.1

§Çu t x©y dùng thñy lîi ha 255

200 000

51 000

3.2

§Çu t x©y c«ng tr×nh giao th«ng

km

359 500

aTõ ®êng trôc ®Õn çc ®iÓm T§C (Ant)

km 61

4 000 000

244 000

b §êng trong ®iÓm T§C (Bnt) km

333 000 000

99 000

c §êng néi ®ång km

33 500 000

16 500

3.3

Cung cÊp ®iÖn

30 180

aX©y dùng ®êng 35 kV km

58 250 000

14 500

b X©y dùng tr¹m biÕn ¸p tr¹m 2 850

* Tr¹m 100 kVA tr¹m

9 250 000

2 250

* Tr¹m 50 kVA tr¹m

3 200 000

600

c§êng ®iÖn 0,4 kV km

51 200 000

10 200

d Trang bÞ ®iÖn trong nhµ hé 1 315 2 000 2 6303.4

Cung cÊp níc sinh ho¹t hé1 315

15000 19 725

4§Çu t khai hoang ®Êt s¶n xuÊt ha

16

8954. X©y dùng ruéng níc ha 255 25 000 6 375

289


TT

Danh môc§¬n vÞ

Sè lîng

§¬n gi¸

T.tiÒn

(10®) (106®)

14.2

X©y dùng n¬ng rÉy ha1 315

8 000 10 520

5 X©y dùng CSHT, CTPVCC ngêi 1 769 25 000 44 225t¹i ®iÓm T§C xen ghÐp

III Hç trî t¸i ®Þnh c

196 369

1Hç trî x©y dùng nhµ ë vËt kiÕn tróc

m254 205

2 000 108 410

2 Hç trî di chuyÓn hé 12 7962.1

Di chuyÓn ngêi, tµi s¶n hé1 315

4 000 5 260

2.2

Di chuyÓn må m¶ (t¹m tÝnh) mé3 768

2 000 7 536

3 Hç trî ®êi sèng 31 7523.1

Hç trî l¬ng thùc TÊn3 310

7 000 23 171

3.2

Hç trî l¬ng thùc cho hé kh«ng ph¶i T§C nhng bÞ thu håi vÒ ®Êt (TtÝnh 2000 khÈu)

TÊn960 7 000 6 720

3.3

Hç trî y tÕ hé1 315

100 132

3.4

Hç trî gi¸o dôc h.sinh2 512

100 251

3.5

Hç trî sö dông ®iÖn khÈu6 896

100 690

3.6

Hç trî chÊt ®èt khÈu6 896

100 690

3.7

Hç trî ngêi ®ang hëng l¬ng hu (T tÝnh 200 ngêi)

Ngêi 200 500 100

4 Hç trî s¶n xuÊt 29 3124.1

§èi víi hé t¸i ®Þnh c 17 737

KhÈu thø nhÊt khÈu 1 315 5 000 6 575KhÈu thø hai trë ®i khÈu 500 10 000 5 000

4.2

Hç trî khuyÕn n«ng khuyÕn l©m

hé1 315

5 000 6 575

4.3

Hç trî cho hé kh«ng ph¶i T§C nhng bÞ thu håi vÒ ®Êt s¶n xuÊt

ha

500

10 000 5 000

5 Hç trî chÝnh s¸ch hé 126 1 000 1266 Hç trî kh¸c 13 7936.1 Hç trî ®µo t¹o c¸n bé c¬ së ngêi 100 3 000 3006.2

§iÒu chØnh hå s¬ ®Êt ®ai hé 1 315 300 395

290


TT

Danh môc§¬n vÞ

Sè lîng

§¬n gi¸

T.tiÒn

(10®) (106®)

6.3 Hç trî mõng nhµ míi hé 1 315 300 3956.4

Hç trî chuyÓn ®æi nghÒ hé 20 000 3 189

6.5Khen thëng di chuyÓn ®óng tiÕn ®é

9 635

Khen thëng di chuyÓn hé T§C hé 1 315 5 000 6 575Hç trî tËp thÓ 6 10

000 60

Hç trî d©n së t¹i hé 10 6 000 60B2

Chi phÝ b¶o ®¶m giao th«ng

220 000

I §êng lo¹i A n«ng th«n km40

4 000 000

160 000

II CÇu qua s«ng §µ çi2

30 000 000

60 000

Chi phÝ trùc tiÕp Chi phÝ kh¶o s¸t thiÕt kÕ % 7 89 416 Qu¶n lý, ®iÒu hµnh tæ chøc

thùc hiÖn% 2 25 547

Dù phßng t¨ng d©n sè c¬ häc % 10 119 276

B3

§Òn bï ®êng tr¸nh ngËp 572 727 57 273 630 000

B4

Chi phÝ m«i trêng 69 478

Tæng chi phÝ 2 331 057

Lµm trßn 2 331 000

4.1.6.3. Çc vÊn ®Ò x· héi kh¸c

§i ®«i víi viÖc di d©n T§C lµ viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt. Chñ dù ¸n kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng t¹o ®iÒu kiÖn thu nhËn lao ®éng phæ th«ng lµ con em ®ång bµo çc d©n téc ë çc x· thuéc vïng dù ¸n tham gia vµo çc c«ng viÖc x©y dùng c«ng tr×nh.

Chñ dù ¸n, çc nhµ thÇu ph¶i thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý c«ng nh©n, lao ®éng thuéc ®¬n vÞ m×nh ®Ó ng¨n ngõa ®îc nh÷ng tÖ n¹n x· héi khi ¸p lùc vÒ d©n sè gia t¨ng. TÖ n¹n x· héi còng lµ mét vÊn ®Ò rÊt nh¹y c¶m trong khu vùc dù ¸n. §Ó ng¨n chÆn tÖ n¹n còng nh nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt çc biÖn ph¸p qu¶n lý hé khÈu, c tró cña tÊt c¶ çc ®èi tîng trong khu vùc, ®Æc biÖt lµ çc ®èi tîng tù do, v·ng lai. Thùc hiÖn tuyªn truyÒn, gi¸o dôc tíi mäi ngêi d©n trong khu vùc, t¨ng cêng c«ng t¸c tæ chøc

291


çc ho¹t ®éng v¨n ho¸, thÓ dôc thÓ thao trong khu vùc, giao lu gi÷a çc ®oµn thÓ, çn bé c«ng nh©n vµ ngêi d©n ®Þa ph¬ng.

T¹i çc khu, ®iÓm T§C, cÇn nhanh chãng tæ chøc thµnh lËp chÝnh quyÒn, çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc nh»m sím æn ®Þnh cuéc sèng cho ngêi d©n t¹i n¬i ë míi.4.1.7. Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ søc khoÎ céng ®ång

Do tËp trung nh©n c«ng trong ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng cßn nhiÒu thiÕu thèn v× vËy cÇn ph¶i phßng chèng dÞch bÖnh lan truyÒn theo nguån níc. §Ó gi¶m thiÓu t¸c ®éng nµy sÏ ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa h÷u hiÖu ®Ó gi¶m kh¶ n¨ng g©y bÖnh trong céng ®ång d©n c vµ trong c«ng nh©n x©y dùng nh tuyªn truyÒn vËn ®éng gi÷ g×n vÖ sinh n¬i ë, sö dông níc s¹ch, tiªm chñng phßng ngõa çc lo¹i bÖnh, diÖt trõ muçi vµ çc c«n trïng,... còng nh t¨ng cêng trang thiÕt bÞ y tÕ, thuèc ch÷a bÖnh vµ lùc lîng y b¸c sü vµ y t¸, xe cøu th¬ng. Cô thÓ lµ:

- Thùc hiÖn vÖ sinh m«i trêng: thu gom, xö lý chÊt th¶i. Tuyªn truyÒn, vËn ®éng c«ng nh©n vµ d©n c trong khu vùc cïng thùc hiÖn vÖ sinh m«i trêng; gi÷ g×n vÖ sinh ç nh©n

- §èi víi çc bÖnh l©y lan do nguån níc, tiÕn hµnh phèi hîp víi çc trung t©m y tÕ ®Þa ph¬ng ®Ó cã çc biÖn ph¸p phßng chèng çc lo¹i bÖnh thêng gÆp nh sèt rÐt, sèt th«ng thêng, ®au bông, kiÕt lþ .v.v.

- §Çu t kinh phÝ x©y dùng cÊp níc s¹ch cho n«ng th«n sÏ tr¸nh dïng níc tõ kªnh tíi n¬i níc th¶i, r¸c ch¶y vµo kªnh vµ çc lo¹i bÖnh l©y truyÒn trong níc.

- TiÕn hµnh lËp çc tñ thuèc lu ®éng t¹i çc ®¬n vÞ tham gia thi c«ng c«ng tr×nh.

- KÕt hîp víi y tÕ ®Þa ph¬ng ®Ó cã kÕ ho¹ch ®Þnh kú kh¸m søc khoÎ ®èi víi çc çn bé, c«ng nh©n trong c«ng trêng, phun çc lo¹i thuèc phßng dÞch bÖnh.

- Thêng xuyªn tiÕn hµnh kiÓm tra híng dÉn çch phßng chèng çc lo¹i bÖnh thêng gÆp cho çc çn bé, c«ng nh©n vµ d©n c trong khu vùc

- Cã ch¬ng tr×nh kiÓm tra xÐt nghiÖm chÊt lîng níc cña hå tríc vµ sau khi x©y dùng hå ®Ó phßng trõ dÞch bÖnh trong níc. §ång thêi ph¸t hiÖn çc chÊt cã h¹i tíi søc khoÎ ngêi vµ gia sóc, c©y trång ®Ó phßng chèng.

4.2. trong Giai ®o¹n vËn hµnh

4.2.1. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o

1. Vïng thîng du ®Ëp vµ khu vùc hå chøa

292


- Gi¶m thiÓu s¹t lë, biÕn ®æi ®êng bê: lµ d¹ng tai biÕn ®Þa chÊt, ®Þa m¹o cã nguy c¬ x¶y ra nhiÒu nhÊt trong vïng. N¬i bÞ ¶nh h-ëng trùc tiÕp lµ bê cña hå chøa T§LC chØ lµ diÖn hÑp cña c¶ çc bÒ mÆt sên ®æ trùc tiÕp xuèng mÆt hå víi chiÒu dµi sên dao ®éng trong kho¶ng 20-300 m. MÆt kh¸c, bê cña hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u cã thµnh phÇn ®Þa chÊt chñ yÕu lµ ®¸ cøng ®· æn ®Þnh, nªn kh¶ n¨ng s¹t lë bê hå chøa lµ rÊt Ýt. Tuy nhiªn, ®Ó gi¶m thiÓu s¹t lë, g©y biÕn ®æi ®êng bê cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p b¶o vÖ ®êng bê, nh: trång rõng ven bê hå chøa, b¶o vÖ rõng ®Çu nguån vµ khu vùc xung quanh hå chøa; tr¸nh tèi ®a t¸c ®éng kÝch thÝch qu¸ tr×nh sên (næ m×n, g©y rung chÊn m¹nh, gia t¨ng t¶i träng sên, c¾t côt ch©n sên...).

- Gi¶m thiÓu båi l¾ng lßng hå: do diÖn tÝch lu vùc c«ng tr×nh cã ®Õn gÇn 3/4 thuéc ®Þa phËn Trung Quèc, nªn t¸c ®éng do çc biÖn ph¸p chèng båi l¾ng lßng hå chØ ë níc ta sÏ kh«ng ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao. Tuy nhiªn, còng cÇn thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p chÝnh sau: t¨ng ®é che phñ th¶m thùc vËt; lùa chän vµ triÓn khai çc m« h×nh canh t¸c hîp lý trªn ®Êt dèc cho ®ång bµo çc d©n téc trong vïng.

- §èi víi ®éng ®Êt vµ ®éng ®Êt kÝch thÝch : kh¶ n¨ng x¶y ra ®éng ®Êt néi sinh cña vïng ®îc x¸c ®Þnh cã chÊn cÊp cùc ®¹i lµ Iomax <8 (MSK - 64), Ms= 5,0-5,5. Khi hå chøa níc ho¹t ®éng kh¶ n¨ng x¶y ra ®éng ®Êt kÝch thÝch rÊt thÊp vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¹t møc ®éng ®Êt cùc ®¹i nÒn ®Þa chÊt chung cña vïng. Do ®ã, kh«ng cÇn cã biÖn ph¸p gia cè thªm so víi thiÕt kÕ hiÖn t¹i.

- Kh¶ n¨ng mÊt níc hå chøa: Do cÊu tróc ®Þa chÊt vµ qua ®¸nh gi¸ cña dù ¸n, kh¶ n¨ng mÊt níc hå chøa qua vai vµ th©n ®Ëp, qua çc tÇng thÊm níc, qua ®íi ph¸ huû kiÕn t¹o hay do ho¹t ®éng karst xuèng h¹ lu hay sang lu vùc kh¸c lµ kh«ng ®¸ng kÓ nªn còng kh«ng cÇn cã thªm çc biÖn ph¸p c«ng tr×nh ®Ó xö lý.

2. Vïng h¹ du ®Ëp

Sau khi hå chøa tÝch níc, hÇu hÕt lîng çt bïn h×nh thµnh ë thîng lu sÏ n»m l¹i hå chøa nªn dßng ch¶y thêng trong, g©y hiÖn tîng xãi lë lßng s«ng ë h¹ du ®Ëp. Bªn c¹nh ®ã, khi c«ng tr×nh Lai Ch©u ®i vµo ho¹t ®éng vµo thêi k× ®Çu lò lîng níc qua nhµ m¸y ë møc kh¸ cao (trªn 1000 m3/s) nªn møc níc ë h¹ du ®Ëp còng cao, kho¶ng 203-205 m. §iÒu nµy còng gãp phÇn lµm gia t¨ng xãi lë bê s«ng ë vïng h¹ du. MÆt kh¸c, phÇn h¹ du ®Ëp còng lµ n¬i kÕt thóc ®u«i hå chøa thñy ®iÖn S¬n La nªn viÖc xãi lë lßng s«ng cã thÓ g©y ¶nh hëng ®Õn hå chøa S¬n La. V× vËy, cÇn x©y dùng çc kÌ ®¸ t¹i mét sè ®iÓm cã kh¶ n¨ng x¶y ra xãi lë m¹nh nhÊt nh: Ph¹m vi 500m chiÒu dµi díi ®Ëp, trong ph¹m vi 10 km díi ®Ëp cÇn theo dâi híng dßng ch¶y ®Ó

293


lùa chän çc ®iÓm x©y kÌ thÝch hîp ®Ó gi¶m thiÓu qu¸ tr×nh x©m thùc ngang.

4.2.2. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng níc mÆt

Nh trªn ®· tr×nh bµy, t¸c ®éng cña hå chøa Lai Ch©u ®Õn tr÷

lîng níc s«ng §µ ë thîng vµ h¹ lu ®Ëp Lai Ch©u (c¶ çn c©n níc lÉn

chÕ ®é dßng ch¶y) kh«ng lín, ®îc xÕp vµo t¸c ®éng kh«ng ®¸ng

kÓ. V× vËy t¸c ®éng chÝnh cña hå chøa Lai Ch©u lµ vÊn ®Ò dßng

ch¶y çt bïn vµ chÊt lîng níc.

1. Dßng ch¶y çt bïn

+ Khu vùc lßng hå

Çc biÖn ph¸p phßng tr¸nh båi l¾ng hå chøa:

- Ph¸t triÓn çc c«ng tr×nh thñy ®iÖn, thñy n«ng nhá trªn s«ng

suèi nhá ®Ó gi÷ phï sa l¹i tríc khi ®æ vµo s«ng lín (kÕt hîp tíi tiªu vµ

ph¸t triÓn thñy ®iÖn nhá cho ®Þa bµn tØnh Lai Ch©u).

- BiÖn ph¸p trong khi thiÕt kÕ hå chøa: C«ng tr×nh dÉn níc lò

chøa nhiÒu phï sa xuèng th¼ng h¹ lu ®Ëp (t¬ng tù nh biÖn ph¸p ®·

®Ò xuÊt víi c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La); DÉn lò chøa ®Çy phï sa

ch¶y vßng qua hå chøa; Cöa x¶ lò chøa nhiÒu phï sa.

- VËn hµnh hå chøa cã chÕ ®é tÝch níc, th¸o níc theo chÕ ®é

vËn hµnh cña hå chøa vµ ®Ëp thuû ®iÖn

- Dïng dßng ch¶y m¹nh ®Ó cuèn çt ®· båi l¾ng, hót çt, ®µo xóc

çt ®· l¾ng ®äng

Ngoµi ra, T©y B¾c lµ khu vùc cã çc ®iÒu kiÖn ®Þa h×nh,

®Þa m¹o thuËn lîi cho vÊn ®Ò h×nh thµnh dßng ch¶y, v× vËy viÖc

t¨ng cêng líp th¶m phñ rõng cã t¸c dông tèt ®Õn viÖc ®iÒu hoµ

dßng ch¶y trong lu vùc còng nh chèng xãi mßn bÒ mÆt. Khi h×nh

thµnh lßng hå Lai Ch©u ®· lµm mÊt 345,9 ha rõng v× vËy cÇn ®îc

bæ sung ®Ó ®¶m b¶o tû lÖ che phñ trªn lu vùc. CÇn trång c©y g©y

rõng ven bê hå, gi÷ ®Êt tr¸nh hiÖn tîng s¹t lë, diÖn tÝch cÇn trång

rõng tèi thiÓu ®¹t 345,9 ha. Çc d¶i rõng trång phßng hé s¹t lë ven

bê thêng réng tõ 10 m trë lªn (ven hå tÝnh tõ MNDBT vµo tíi ch©n

®åi).

+ H¹ du c«ng tr×nh:

294


C«ng tr×nh x¶ lò ®îc thiÕt kÕ ë bê ph¶i bao gåm c«ng tr×nh x¶ s©u vµ x¶ mÆt kÕt hîp víi dèc níc mòi phun nh»m gi¶m thiÓu xãi lë h¹ du.

- C«ng tr×nh x¶ mÆt gåm 6 khoang víi chiÒu réng lµ 15m, ngìng cao tr×nh 235 m.

- C«ng tr×nh x¶ s©u gåm 8 lç, kÝch thíc 6x8m, ngìng cao tr×nh 235m.

Mòi phãng cña c¶ hai c«ng tr×nh x¶ mÆt, x¶ s©u ë cao tr×nh 234,4 m, nèi tiÕp h¹ lu b»ng dßng ch¶y phun xa.

Lßng s«ng tù nhiªn h¹ lu ®Ëp Lai Ch©u ®îc më réng kh¸ thuËn, khèi lîng ®µo ®¸p trong ph¹m vi kªnh x¶ kh«ng lín.

Trong ph¹m vi 500m chiÒu dµi díi ®Ëp tiÕn hµnh çc biÖn ph¸p gi¶m xãi lë b»ng çch x©y kÌ ®¸, trong ph¹m vi 10km ®Çu tiÕn hµnh theo dâi híng cña dßng ch¶y ®Ó x©y kÌ tõng ®o¹n thÝch hîp gi¶m thiÓu qu¸ tr×nh x©m thùc ngang.

2. ChÊt lîng níc

- Trong khi vËn hµnh liªn tôc x¶ b»ng lç s©u, t¹o ®iÒu kiÖn x¸o ®éng líp níc s©u, gi¶m çc qu¸ tr×nh kþ khÝ ë tÇng s©u.

- Ban qu¶n lý nhµ m¸y kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng thùc hiÖn mét sè biÖn ph¸p nh»m khèng chÕ nguån th¶i x©m nhËp vµo hå nh: thêng xuyªn theo dâi chÆt chÏ sù thay ®æi chÊt lîng níc hå, gi¸m s¸t çc nguån th¶i vµ lîng chÊt th¶i x©m nhËp tõ khu vùc xung quanh hå nh»m kÞp thêi ph¸t hiÖn çc thay ®æi ®ét biÕn chÊt lîng níc hå, t×m ra nguyªn nh©n vµ kÞp thêi ng¨n chÆn çc t¸c ®éng cã thÓ x¶y ra.

- ViÖc sö dông ®Êt b¸n ngËp : Do c«ng tr×nh Lai Ch©u cã diÖn tÝch ®Êt b¸n ngËp nhá vµ ®Þa h×nh dèc nªn hÇu nh kh«ng cã kh¶ n¨ng canh t¸c. Tuy nhiªn, Ban qu¶n lý nhµ m¸y cÇn nghiªn cøu ph-¬ng thøc sö dông ®Êt b¸n ngËp phï hîp nh»m gi¶m thiÓu nh÷ng chÊt th¶i hoÆc lµm gia t¨ng kh¶ n¨ng s¹t lë g©y t¸c ®éng tíi chÊt l-îng níc hå chøa.

4.2.3. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®èi víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i l-u vùc hå chøa

§Ó ®¶m b¶o tuæi thä c«ng tr×nh cÇn thùc hiÖn çc biÖn ph¸p

h÷u hiÖu nh»m gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn hÖ sinh th¸i l-

u vùc hå chøa.

295


1.B¶o vÖ, ph¸t triÓn th¶m thùc vËt ®Ó gi÷ nguån níc vµ

chèng xãi mßn lu vùc.

B¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng vµ nguån tµi nguyªn sinh vËt

nãi chung vµ nguån tµi nguyªn thùc vËt nãi riªng ®ang lµ vÊn ®Ò

cÊp b¸ch t¹i çc vïng ®åi nói ë níc ta. VÊn ®Ò nµy cµng trë nªn khÈn

thiÕt ®èi víi çc lu vùc s«ng suèi vµ çc hå thñy ®iÖn. Vïng lu vùc

s«ng §µ, ®Æc biÖt lµ ®Þa phËn thuéc l·nh thæ çc tØnh T©y B¾c,

vèn lµ vïng cã tÝnh ®a d¹ng thùc vËt rÊt phong phó, giÇu cã vµ rÊt

®Æc trng. Tuy nhiªn, hiÖn nay diÖn tÝch rõng ®· bÞ thu hÑp ®Õn

møc b¸o ®éng, kh«ng ®¶m b¶o ®îc çc yªu cÇu vÒ sinh th¸i. NÕu

tÝnh toµn bé khu vùc th× ®é che phñ cña th¶m thùc vËt rõng chØ

cßn vµo kho¶ng 15%, thÊp h¬n nhiÒu ®èi víi møc an toµn sinh th¸i.

NÕu kh«ng cã kÕ ho¹ch ®Ó b¶o vÖ, phôc håi vµ ph¸t triÓn vèn rõng

th× ®é che phñ cña th¶m thùc vËt rõng trong t¬ng lai ë vïng nµy

cßn bÞ gi¶m sót h¬n n÷a, chÊt lîng rõng tiÕp tôc bÞ suy tho¸i, kh«ng

®¶m b¶o ®îc chøc n¨ng cung cÊp vµ c¶i t¹o m«i trêng. VÊn ®Ò nµy

cµng trë nªn cÊp b¸ch nÕu tÝnh ®Õn viÖc khai th¸c l©u dµi vµ hiÖu

qu¶ cña Nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh hiÖn nay vµ cµng trë nªn béi

phÇn cÊp b¸ch khi chóng ta tiÕn hµnh x©y dùng çc nhµ m¸y thuû

®iÖn S¬n La, Lai Ch©u.

§Ó ®¶m b¶o ®é che phñ rõng cÇn thiÕt nh»m gi÷ nguån níc

cho çc môc tiªu sö dông kh¸c nhau, trong ®ã cã çc hå chøa thñy

®iÖn, Ban qu¶n lý çc nhµ m¸y thñy ®iÖn kÕt hîp víi Bé vµ çc Së

N«ng nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n çc tØnh T©y B¾c cÇn nhanh

chãng thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn lîc nh sau:

- LËp kÕ ho¹ch x©y dùng diÖn tÝch l©m phÇn hîp lý, æn ®Þnh

®Ó lµm sao cã thÓ t¨ng ®é che phñ cña th¶m thùc vËt rõng trong lu

vùc lªn Ýt nhÊt 60% vµ duy tr× l©u dµi ë møc Êy.

- X©y dùng kÕ ho¹ch ®ång bé ®Ó b¶o vÖ líp phñ thùc vËt

hiÖn cã, tiÕn hµnh khoanh nu«i phôc håi th¶m thùc vËt rõng trªn

nh÷ng diÖn tÝch cã kh¶ n¨ng phôc håi tù nhiªn.

- X©y dùng mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi cho nh©n d©n trong

vïng lÊy n«ng l©m kÕt hîp lµm nßng cèt.

- §èi víi CTT§ Lai Ch©u: Trong giai ®o¹n chuÈn bÞ x©y dùng

c«ng tr×nh chñ dù ¸n cÇn th«ng b¸o vµ thèng nhÊt víi chÝnh quyÒn

296


®Þa ph¬ng nghiªm cÊm mäi ngêi d©n khai th¸c bõa b·i çc khu rõng

l©n cËn tuyÕn c«ng tr×nh.

2. Khoanh nu«i ®Ó phôc håi tù nhiªn th¶m thùc vËt rõng

§©y lµ biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt ®Ó nhanh chãng n©ng cao ®é

che phñ cña th¶m thùc vËt rõng trong lu vùc. Çc nghiªn cøu trong thêi

gian qua cho thÊy, ®Êt trèng ®åi nói träc t¹i çc tØnh T©y B¾c nãi

chung vµ trªn lu vùc s«ng §µ nãi riªng vÉn cßn nhiÒu thuËn lîi cho qu¸

tr×nh phôc håi tù nhiªn th¶m thùc vËt rõng trong lu vùc. Vïng nµy lµ

vïng vèn cã chÕ ®é khÝ hËu, nhÊt lµ lîng ma vµ ®é Èm lín, thuËn lîi

cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña th¶m thùc vËt rõng. Hå thuû ®iÖn

Hoµ B×nh còng ®· gãp phÇn lµm t¨ng thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi

cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña tÝnh ®a d¹ng thùc vËt trong vïng.

Trªn phÇn lín diÖn tÝch ®Êt rõng, líp phñ thæ nhìng phong ho¸ tèt, cha

bÞ tho¸i ho¸ nhiÒu, líp ®Êt mÆt cßn dµy, tiÒm n¨ng s¶n xuÊt lín,

thuËn lîi cho viÖc ®Þnh c, sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña thùc vËt. Nghiªn

cøu vÒ t¸i sinh tù nhiªn cña c©y gç rõng cho thÊy, líp t¸i sinh tù nhiªn

cña çc loµi c©y gç ®¸p øng çc tiªu chuÈn ®Ó khoanh nu«i. Nh÷ng

nghiªn cøu t¹i B¾c Yªn, Phï Yªn, Méc Ch©u, Yªn Ch©u, Mai S¬n, Mêng

La vµ Thi x· S¬n La (tØnh S¬n La) ®· cho thÊy trªn phÇn lín ®Êt trèng

nói ®åi träc cña khu vùc nµy sè lîng c©y t¸i sinh ®¹t Ýt nhÊt

1.500c©y/ha, phÇn lín lµ trªn 3.000c©y/ha, cã nh÷ng chæ ®¹t tíi

7.000-8.000c©y/ha. Nghiªn cøu cho thÊy, kho¶ng 30-40% diÖn tÝch

®Êt trèng ®åi nói träc trong vïng cã ®ñ tiªu chuÈn ®Ó khoanh nu«i

phôc håi rõng. NÕu th¶m thùc vËt khoanh nu«i ®îc b¶o vÖ tèt th× chØ

trong vßng 3-5 n¨m trªn diÖn tÝch ®Êt rõng ®îc khoanh nu«i sÏ xuÊt

hiÖn th¶m thùc vËt rõng non khÐp t¸n ®¹t tiªu chuÈn nu«i dìng (cã

chiÒu cao 3-5m, ®é tµn che 0,5-0,6, lîng t¨ng trëng vÒ thÓ tÝch l©m

phÇn cã thÓ ®¹t 3-5m3/n¨m). Nh vËy chØ trong mét thêi gian ng¾n cã

thÓ nhanh chãng n©ng cao ®îc ®é che phñ cña th¶m thùc vËt rõng.

H¬n n÷a biÖn ph¸p nµy dÔ thùc hiÖn, suÊt ®Çu t kh«ng lín so víi biÖn

ph¸p trång rõng (kho¶ng 3.000.000®-5.000.000®/ha), nªn cã tÝnh

kh¶ thi cao. Ngoµi ra phôc håi rõng b»ng khoanh nu«i cßn t¹o ra nh÷ng

diÖn tÝch rõng cã tÝnh ®a d¹ng cao, bÒn v÷ng, thÝch øng víi m«i tr-

êng sinh th¸i v× nã ®îc cÊu thµnh bëi nh÷ng loµi c©y b¶n ®Þa víi tæ

thµnh vµ cÊu tróc vèn cã, v× thÕ Ýt cã nh÷ng tai biÕn vÒ sinh th¸i, Ýt

bÞ s©u bÖnh, Ýt ch¸y rõng, vµ cã kh¶ n¨ng b¶o vÖ, c¶i t¹o m«i trêng

297


cao, gi÷ ®Êt, gi÷ níc tèt, lµ tÝnh chÊt rÊt cÇn thiÕt cho th¶m thùc vËt

rõng lu vùc çc s«ng, suèi vµ hå thuû ®iÖn.

4. Trång rõng

Trång rõng, tríc hÕt lµm t¨ng gi¸ trÞ kinh tÕ vµ sinh häc cña

nh÷ng vïng ®Êt trèng ®åi nói träc vµ v× thÕ còng lµm t¨ng kh¶

n¨ng b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng lu vùc hå chøa thuû ®iÖn Lai

Ch©u. Trång rõng cã kh¶ n¨ng t¹o ra nh÷ng n¨ng xuÊt cao trªn mét

®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt rõng trong mét thêi gian x¸c ®Þnh. Ngoµi ra,

trång rõng cßn nhanh chãng t¹o ra s¶n phÈm, ®¸p øng mét phÇn

nhu cÇu cuéc sèng cña nh©n d©n trong vïng nh: cñi ®un, gç gia

dông, do ®ã gi¶m bít ®îc ¸p lùc tÊn c«ng vµo rõng tù nhiªn, gãp

phÇn b¶o vÖ th¶m thùc vËt tù nhiªn. Trång rõng cßn gãp phÇn sö

dông søc lao ®éng vµ lµm t¨ng nguån thu nhËp cña nh©n d©n

trong vïng.

- §Ó thùc hiÖn c«ng t¸c trång rõng t¹i lu vùc hå chøa sau khi

nhµ m¸y vËn hµnh, Ban qu¶n lý nhµ m¸y kÕt hîp víi çc Së N«ng

nghiÖp vµ Ph¸t triÓn n«ng th«n çc tØnh thuéc lu vùc hå chøa thñy

®iÖn Lai Ch©u x©y dùng kÕ ho¹ch trång rõng ë nh÷ng diÖn tÝch

®Êt trèng n»m trong quy ho¹ch thuéc cÊp phßng hé cÊp thiÕt,

nh÷ng diÖn tÝch ®Êt cßn tèt, cã kh¶ n¨ng t¹o ra n¨ng xuÊt c©y

trång cao, gÇn khu d©n c. Loµi c©y trång nªn sö dông nh÷ng loµi

c©y b¶n ®Þa ®· ®îc trång thö nghiÖm vµ cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn tèt

trong vïng nh; TrÈu (Vernicia montana), Mì (M. conifera), Bå ®Ò (S.

tonkinensis), QuÕ (Cinnamomum cassia), Tr¸m tr¾ng (Canarium

alnum), Lâi thä (Gmelia spp.), H«ng (Paulownia fortunei), L¸t (C.

tabularis).v.v... vµ mét sè loµi tre tróc (Bambusa, Dendrocalamus,

Phylostachys, Indosasa, Sinobabusa, Arundinaria...). Çc loµi tre nøa

cã vai trß lín trong viÖc trång rõng kinh tÕ vµ trång rõng phßng hé

vïng lu vùc hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u. Ngoµi ra, cã thÓ sö dông

mét sè loµi c©y nhËp néi víi s¶n lîng cao nh: Muång ®en (Senna

siamea), Keo l¸ trµm (A. auriculiformis), Keo mì (A. mangium), B¹ch

®µn çc lo¹i (Eucalyptus spp.,)... CÇn sö dông ph¬ng thøc trång rõng

hçn giao ®Ó gi¶m bít ®îc nhîc ®iÓm cña rõng trång trong lu vùc.

- ViÖc trång rõng sau khi nhµ m¸y vËn hµnh giao cho chÝnh

quyÒn vµ nh©n d©n ®Þa ph¬ng theo kÕ ho¹ch hµng n¨m ®· cã.

Nguån kinh phÝ trång rõng nµy ®îc lÊy tõ kinh phÝ cña ch¬ng

298


tr×nh trång rõng quèc gia kÕt hîp víi mét phÇn kinh phÝ cña Nhµ

m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u.

5. B¶o vÖ khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ

Khu BTTN Mêng NhÐ víi diÖn tÝch lín, cã tr¶ng cá réng lín,

cßn cã rõng nguyªn sinh lµ n¬i cã ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc b¶o tån vµ

ph¸t triÓn çc loµi thùc, ®éng vËt quý hiÕm. V× vËy, Ban qu¶n lý

nhµ m¸y kÕt hîp víi Ban qu¶n lý khu BTTN Mêng NhÐ kÝ kÕt hîp

®ång víi çc ®Þa ph¬ng n»m gÇn khu b¶o tån tæ chøc b¶o vÖ rõng,

b¶o vÖ vµ cÊm khai th¸c çc lo¹i ®éng thùc vËt quý hiÕm n»m trong

khu b¶o tån thiªn nhiªn nµy.

6. Gi¶m thiÓu çc chÊt th¶i ¶nh hëng ®Õn çc hÖ sinh th¸i

Trong thêi gian x©y dùng còng nh giai ®o¹n vËn hµnh nhµ m¸y

cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶m thiÓu çc ho¹t ®éng g©y « nhiÓm

m«i trêng, ¶nh hëng ®Õn rõng vµ çc hÖ sinh th¸i xung quanh khu

vùc dù ¸n nh khÝ th¶i, bôi, tiÕng ån do çc ph¬ng tiÖn giao th«ng vµ

çc m¸y mãc x©y dùng t¹o nªn, dßng bïn çt, ®Êt ®¸ di chuyÓn

xuèng h¹ lu.

7. N©ng cao nhËn thøc cho çn bé nh©n viªn trong c«ng trêng vµ

céng ®ång ®Þa ph¬ng vÒ tÇm quan träng cña viÖc b¶o tån §DSH,

b¶o vÖ rõng ®Çu nguån lu vùc hå thuû ®iÖn, b¶o vÖ çc loµi ®éng

vËt quý hiÕm.

4.2.4. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®èi víi kinh tÕ - x· héi

X©y dùng vµ ¸p dông ph¬ng thøc s¶n xuÊt n«ng l©m kÕt hîp

§Ó n©ng cao ®é che phñ cña th¶m thùc vËt rõng trong khu vùc,

b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn vèn rõng, ngoµi viÖc ®Çu t trùc tiÕp cho c«ng t¸c

b¶o vÖ, phôc håi rõng, chñ dù ¸n hç trî ®Þa ph¬ng ®Ó cã çc biÖn

ph¸p ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt cho

nh©n d©n trong vïng, hç trî m« h×nh s¶n xuÊt theo híng n«ng l©m

kÕt hîp nh»m ph¸t huy ®îc tèi ®a vµ hîp lý tiÒm n¨ng tù nhiªn vµ x·

héi cña khu vùc, nh ®Êt ®ai, khÝ hËu, tµi nguyªn thiªn nhiªn, con ngêi,

lao ®éng cho ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng, l©m nghiÖp vµ çc vïng ®åi

nói, n©ng cao ®îc n¨ng xuÊt vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, t¹o ra mét lîng s¶n

phÈm nhiÒu h¬n trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch, v× thÕ thu nhËp cña ng-

êi d©n sÏ cao h¬n. S¶n xuÊt theo ph¬ng thøc nµy còng gi¶m thiÓu ®-

299


îc çc nguy c¬ cho m«i trêng vµ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h¹n chÕ xãi

mßn ®Êt, gãp phÇn ®iÒu tiÕt nguån níc, nh thÕ sÏ t¹o ra mét qu¸

tr×nh s¶n xuÊt bÒn v÷ng. Cã thÓ giíi thiÖu vµ phæ biÕn cho ngêi d©n

trong vïng nh÷ng m« h×nh s¶n xuÊt theo ph¬ng thøc n«ng l©m kÕt

hîp nh sau:

- M« h×nh 1: KÕt hîp trång c©y n«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh

(lóa, ng«, khoai, s¾n... chiÕm 50% diÖn tÝch canh t¸c), c©y c«ng

nghiÖp hoÆc c©y ¨n qu¶ dµi ngµy nh (chÌ, cµ phª, trÈu, së... vµ çc

c©y ¨n qu¶ kh¸c chiÕm 25% diÖn tÝch canh t¸c) vµ c©y l©m

nghiÖp nh: (mì, bå ®Ò, tr¸m, keo vµ b¹ch ®µn çc lo¹i..., chiÕm 25%

diÖn tÝch ®Êt canh t¸c). Çc c©y cña b¨ng trång chÝnh réng 4-6m,

gi÷a çc b¨ng bè cã bè trÝ nh÷ng d¶i hÑp trång c©y cè ®Þnh ®¹m

nh (cèt khÝ) ®Ó gi÷ ®Êt, gi÷ níc, chèng xãi mãn, lµm ph©n xanh

hoÆc c©y lÊy gç, cñi, c©y lÊy qu¶ nh (døa)...Víi m« h×nh nµy, hµng

n¨m trªn 1 ha canh t¸c cã thÓ thu ho¹ch mét lîng s¶n phÈm cao h¬n

nhiÒu lÇn so víi ®éc canh c©y n«ng nghiÖp ng¾n ngµy.

- M« h×nh 2: Ph¸t triÓn trång trät kÕt hîp víi ch¨n nu«i ®¹i gia

sóc ®Ó lÊy søc kÐo, lÊy thÞt, s÷a ®Ó lu th«ng trªn thÞ trêng. M«

h×nh nµy thêng ¸p dông trªn qui m« trang tr¹i. DiÖn tÝch ®Êt canh

t¸c ®îc dµnh 40% cho trång çc c©y n«ng nghiÖp ng¾n ngµy, 20%

cho c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy hoÆc c©y ¨n qu¶, 20% cho trång

c©y l©m nghiÖp vµ 20% dµnh trång cá cho ch¨n nu«i (dª, bß,

tr©u...)

- M« h×nh 3: KÕt hîp víi s¶n xuÊt l¬ng thùc, thùc phÈm víi

trång rõng trªn qui m« trang tr¹i. Nh÷ng n¬i ®Êt thÊp (sên vµ ch©n

®åi) dµnh cho trång c©y l¬ng thùc, thùc phÈm xen víi hµng b¨ng

c©y xanh gi÷ ®Êt, gi÷ níc, chèng xãi mßn; phÇn ®Êt trªn cao dµnh

cho trång c©y l©m nghiÖp hoÆc dµnh cho phôc håi rõng tù nhiªn.

Qui m« cña m« h×nh nµy thêng ë møc 5 -10ha hoÆc lín h¬n cho

mét côm liªn hé gia ®×nh, mét b¶n... M« h×nh nµy ®ßi hái ph¶i cã

qui ho¹ch chi tiÕt h¬n vµ vèn ®Çu t cao h¬n, song nã l¹i cã kh¶

n¨ng gi÷ ®Êt, ®iÒu tiÕt níc, c¶i t¹o khÝ hËu tèt h¬n vµ ph¸t triÓn

bÒn v÷ng h¬n.

- M« h×nh 4: KÕt hîp s¶n xuÊt n«ng nghiÖp víi trång c©y ¨n

qu¶ qui m« nhá, c©y c«ng nghiÖp l©u n¨m (chÌ, cµ phª...) ®Ó duy

tr× sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ bÒn v÷ng vÒ sinh th¸i. M« h×nh kiÓu

300


nµy mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao, ngoµi viÖc cung cÊp c¸c s¶n

phÈm l¬ng thùc, thùc phÈm ®¶m b¶o cuéc sèng cho ngêi d©n.

4.2.5. BiÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn c«ng tr×nh

C«ng tr×nh trµn vËn hµnh khi x¶ lò, lu lîng x¶ s©u chiÕm 43,4

- 63,1% tæng lîng níc x¶. Theo c¸c sè liÖu cña Uû ban vÒ §Ëp thÕ giíi

cho thÊy 40% c«ng tr×nh x¶ lò bÞ sù cè lµ do bÞ kÑt cöa van, ®Æc

biÖt lµ van s©u chÞu ¸p lùc lín. Gi¶ sö hå Lai Ch©u trong trêng hîp

bÞ kÑt 1/3 sè van s©u, lu lîng kh«ng ®îc th¸o khái hå sÏ lµ 3000-

4000 m3/s sÏ lµm t¨ng nhanh chãng mùc níc ë trong hå. Do ®ã cÇn

chuyÓn lîng níc d«i ra b»ng trµn phô, trµn sù cè.

§èi víi sù an toµn ®Ëp cña NMT§ Lai Ch©u: TÝnh to¸n thiÕt kÕ

®· ®a ra møc an toµn víi lò lín nhÊt cã thÓ x¶y ra víi lu lîng

27.823m3/s. Theo tÝnh to¸n, kh¶ n¨ng vì ®Ëp sÏ kh«ng x¶y ra, trõ tr-

êng hîp x¶y ra ®éng ®Êt víi chÊn ®éng m¹nh nhÊt ë khu vùc c«ng

tr×nh víi I=8 (MSK-64) víi chu kú lÆp l¹i 1000 n¨m (NguyÔn §×nh

Xuyªn: §¸nh gi¸ ®é nguy hiÓm ®éng ®Êt ë khu vùc CTT§ Lai Ch©u,

2004).

301


Ch¬ng 5: cam kÕt thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng

5.1. Cam kÕt chung

- Chñ dù ¸n ®Çu t cam kÕt thùc hiÖn çc quy ®Þnh hiÖn hµnh

cña ph¸p luËt ViÖt Nam vÒ b¶o vÖ m«i trêng trong qu¸ tr×nh triÓn

khai thùc hiÖn dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u.

- Chñ ®Çu t cam kÕt thùc hiÖn ®Çy ®ñ çc biÖn ph¸p gi¶m

thiÓu çc t¸c ®éng tiªu cùc cña dù ¸n ®Õn m«i trêng trong çc giai

®o¹n x©y dùng vµ giai ®o¹n vËn hµnh nhµ m¸y theo çc biÖn ph¸p

®· ®îc tr×nh bµy trong ch¬ng 4 cña b¸o ço §TM.

- Chñ ®Çu t cam kÕt sÏ kÝ kÕt hîp ®ång thu gom, vËn chuyÓn

chÊt th¶i r¾n x©y dùng, chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t víi C«ng ty m«i tr-

êng cña ®Þa ph¬ng n¬i triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n.

- Çc ho¹t ®éng cña dù ¸n chÞu sù gi¸m s¸t cña çc c¬ quan

chøc n¨ng vÒ qu¶n lý m«i trêng cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng vµ

cña ®Þa ph¬ng.

- Chñ ®Çu t cam kÕt tu©n thñ mét çch ®Çy ®ñ ph¬ng ¸n

thiÕt kÕ, quy tr×nh kÜ thuËt ®· ®îc phª duyÖt trong qu¸ tr×nh x©y

dùng çc h¹ng môc cña nhµ m¸y.

- Chñ ®Çu t cam kÕt chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt ViÖt Nam

nÕu vi ph¹m çc TCVN vµ ®Ó x¶y ra sù cè g©y « nhiÔm m«i trêng.

5.2. Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng

xÊu trong giai ®o¹n x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y.

Chñ ®Çu t cam kÕt sÏ thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c

®éng xÊu, phßng ngõa vµ øng cøu sù cè m«i trêng trong giai ®o¹n

x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y. Cô thÓ:

1. Gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ, tiÕng ån vµ ®é

rung

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ « nhiÔm bôi ®-

îc ®Ò xuÊt trong ch¬ng 4 t¹i çc khu vùc khai th¸c vËt liÖu x©y

dùng, çc khu vùc trén bª t«ng, t¹i çc khu vùc x©y dùng ®Ëp, nhµ

302


m¸y, ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng kh«ng khÝ t¹i çc n¬i s¶n xuÊt c«ng

nghiÖp (TCVN5937-2005), t¹i çc trôc ®êng giao th«ng vËn chuyÓn

vËt liÖu x©y dùng, vËt t ®¹t tiªu chuÈn m«i trêng kh«ng khÝ xung

quanh (TCVN5937-1995).

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu khÝ th¶i tõ ho¹t

®éng cña çc ph¬ng tiÖn giao th«ng, çc m¸y mãc x©y dùng ®¹t

tiªu chuÈn m«i trêng kh«ng khÝ xung quanh (TCVN5937-1995).

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu tiÕng ån tõ ho¹t

®éng cña çc m¸y mãc x©y dùng ®¹t tiªu chuÈn TCVN3985-1999.

2. Gi¶m thiÓu « nhiÔm m«i trêng níc

- Cam kÕt thùc hiÖn viÖc thu gom chÊt th¶i r¾n x©y dùng,

chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t, thu gom triÖt ®Ó dÇu mì th¶i vµ ph©n lo¹i

xö lý ®óng quy tr×nh kÜ thuËt.

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p xö lý níc th¶i x©y dùng, níc

th¶i sinh ho¹t ®¹t tiªu chuÈn TCVN5942-1995 tríc khi th¶i ra s«ng

suèi.

3. B¶o vÖ m«i trêng sinh vËt vµ rõng

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p thu dän lßng hå nh ®· ®Ò

ra trong ch¬ng 4, lËp kÕ ho¹ch vÒ tiÕn ®é vµ kinh phÝ tæ chøc thu

dän lßng hå.

- Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng sinh vËt

vµ rõng ®· ®Ò ra trong ch¬ng 4, tæ chøc thùc hiÖn vµ ®Çu t trång

rõng theo kÕ ho¹ch trång bï ®Ó phôc håi diÖn tÝch rõng ®· bÞ

chiÕm dông trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng nhµ m¸y vµ kÕ

ho¹ch b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn rõng trong giai ®o¹n vËn hµnh.

- Cam kÕt kÕt hîp víi chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, Ban qu¶n lý

khu BTTN Mêng NhÐ ®Ó tæ chøc c«ng t¸c b¶o vÖ rõng vµ ®a d¹ng

sinh häc cña khu BTTN Mêng NhÐ.

4. Gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®Õn m«i trêng kinh tÕ – x· héi

- Cam kÕt thùc hiÖn tèt, ®Çy ®ñ kÕ ho¹ch vµ tiÕn ®é c«ng t¸c

®Òn bï, hç trî, vµ T§C c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u theo ®óng

gi¶i ph¸p ®· ®Ò ra trong ch¬ng 4 vµ theo ®óng chÝnh s¸ch vµ quy

®Þnh hiÖn hµnh cña nhµ níc.

5. An toµn lao ®éng

303


- Chñ ®Çu t cam kÕt nghiªm chØnh thùc hiÖn çc quy ®Þnh

cña nhµ níc vÒ an toµn lao ®éng theo çc tiªu chuÈn ViÖt Nam, cô

thÓ: TCVN 2289, 2290, 2293 (1978); 4086 (1985); 3255 (1986);

5178 (1990); 5738 (1993); 5863 (1995); 6155 (1996)...

6. Cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng trong x©y dùng ®êng d©y

®iÖn vµ ®êng giao th«ng

- UBND huyÖn Mêng TÌ ®· ký v¨n b¶n sè 82/XN-UBND ngµy

14/5/2008 vµ UBND huyÖn TuÇn Gi¸o ®· ký v¨n b¶n sè 145/XN-

UBND ngµy 13/5/2008 x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký cam kÕt b¶o vÖ m«i

trêng cña chñ dù ¸n trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®êng x©y 110KV

TuÇn Gi¸o – Thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110KV thñy ®iÖn

Lai Ch©u.

- UBND huyÖn Mêng TÌ ®· ký v¨n b¶n sè 96/GXN-UBND ngµy

2/6/2008 x¸c nhËn b¶n ®¨ng ký b¶n cam kÕt b¶o vÖ m«i trêng cña

chñ dù ¸n trong qu¸ tr×nh x©y dùng cÇu Lai Hµ vµ ®êng giao th«ng

vµo ®Þa ®iÓm x©y dùng Thñy ®iÖn Lai Ch©u.

Trong thêi gian x©y dùng còng nh giai ®o¹n vËn hµnh cña dù

¸n nÕu x¶y ra sù cè m«i trêng th× chñ ®Çu t sÏ cã tr¸ch nhiÖm kiÓm

tra thùc tr¹ng sù cè vµ b¸o ço kÞp thêi víi çc c¬ quan chøc n¨ng

®Ó cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt, xö lý.

5.3. Cam kÕt tu©n thñ çc tiªu chuÈn m«i trêng

Chñ ®Çu t cam kÕt tu©n thñ nghiªm tóc çc tiªu chuÈn m«i tr-

êng vÒ m«i trêng, cô thÓ:

- Bôi, khÝ th¶i do çc m¸y mãc, thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn vËn t¶i ®-

îc sö dông trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn cho phÐp

theo quy ®Þnh cña tiªu chuÈn TCVN 5937-2005 (®èi víi chÊt lîng

kh«ng khÝ xung quanh), TCVN 5939-2005 (®èi víi khÝ th¶i vµ bôi) vµ

çc tiªu chuÈn t¬ng ®¬ng kh¸c tríc khi th¶i ra m«i trêng.

- TiÕng ån cña çc m¸y mãc thiÕt bÞ ®¶m b¶o tiªu chuÈn cho

phÐp theo quy ®Þnh cña tiªu chuÈn TCVN 5949-1998.

- Níc th¶i sÏ xö lý ®¹t TCVN 6772-2000 (chÊt lîng níc th¶i sinh

ho¹t) vµ TCVN 5945-2005 (chÊt lîng níc th¶i c«ng nghiÖp), TCVN

6773-2000 (chÊt lîng níc s«ng) tríc khi th¶i vµo hÖ thèng s«ng suèi.

Níc th¶i sinh ho¹t tõ çc khu nhµ ë ®îc xö lý s¬ bé b»ng hå sinh

häc tríc khi th¶i vµo suèi NËm Hµng.

304


- ChÊt th¶i r¾n x©y dùng vµ chÊt th¶i r¾n sinh ho¹t ®îc thu

gom, vËn chuyÓn theo ®óng quy tr×nh b¶o vÖ m«i trêng.

5.4. Cam kÕt gi¸m s¸t m«i trêng

Chñ ®Çu t cam kÕt thùc hiÖn Ch¬ng tr×nh qu¶n lý m«i trêng,

Ch¬ng tr×nh quan tr¾c m«i trêng, bao gåm quan tr¾c, gi¸m s¸t

chÊt lîng m«i trêng níc, kh«ng khÝ trong thêi gian x©y dùng vµ quan

tr¾c, gi¸m s¸t m«i trêng (chÊt lîng níc lßng hå vµ khu vùc hå chøa,

gi¸m s¸t vÒ vÊn ®Ò ®éng ®Êt, xãi lë ®Êt, båi l¾ng lßng hå, biÕn

®éng sinh th¸i lu vùc hå chøa vµ vïng lßng hå..... ) trong giai ®o¹n

x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u ®îc tr×nh bµy

trong ch¬ng 6. ViÖc thùc hiÖn sÏ do mét bé phÇn qu¶n lý m«i trêng

cña Ban qu¶n lý nhµ m¸y thuû ®iÖn chÞu tr¸ch nhiÖm vµ hµng quý

sÏ cã b¸o ço chung vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng cña lu vùc hå chøa

vµ nhµ m¸y thuû ®iÖn.

Ch¬ng 6: çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng, ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng

6.1. çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng

6.1.1. Çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng liªn quan ®Õn chÊt th¶i

- Hå sinh häc xö lý níc th¶i sinh ho¹t cã diÖn tÝch 0,1 ha t¹i khu

lµm viÖc, khu nhµ ë cña ngêi x©y dùng vµ çc c«ng tr×nh c«ng

céng t¹i khu vùc cöa suèi NËm Hµng çch h¹ lu tuyÕn c«ng tr×nh

kho¶ng 3km.

- B·i chøa chÊt th¶i x©y dùng: 2 b·i ë trªn ®Ëp vµ 1 b·i ë sau ®Ëp

víi tæng diÖn tÝch 18,79 ha.

- Çc thïng chøa r¸c sinh ho¹t c«ng céng t¹i çc l¸n tr¹i ë khu vùc

thi c«ng vµ t¹i khu vùc ®iÒu hµnh vµ nhµ ë cña c«ng nh©n x©y dùng:

7950 kg : 0,5 kg/lÝt : 200 lÝt/thïng = 80 thïng

- B·i chøa r¸c th¶i sinh ho¹t:

+ DiÖn tÝch mÆt b»ng: 0,6633 ha

305


+ ThÓ tÝch hè r¸c: 24.872,1 m3

+ DiÖn tÝch « ch«n lÊp: 4.974,4 m2

NÒn b·i r¸c ®îc chän lµ ®Êt sÐt víi hÖ sè thÊm nhá. Quanh b·i

r¸c ph¶i ®¾p bê bao ®Ó ng¨n kh«ng cho níc bªn ngoµi trµn vµo b·i

còng nh níc r¸c ch¶y trµn ra g©y « nhiÔm m«i trêng xung quanh.

- C«ng tr×nh ®µo hµo quanh má khai th¸c ®¸ NËm Nhïn vµ çc

b·i th¶i däc s«ng §µ.

- C«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê vµ lßng s«ng ë h¹ du ®Ëp Lai Ch©u.

- Thu dän lßng hå tríc khi tÝch níc.

6.1.2. Çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i

- Trång rõng ë nh÷ng n¬i ®Êt dèc 2 bªn vïng lßng hå ®Ó tr¸nh

s¹t lë bê: 345 ha.

- Trång rõng ®Ó phôc håi l¹i diÖn tÝch rõng bÞ mÊt do më ®-

êng, khai th¸c vËt liÖu x©y dùng, khu vùc bÒ mÆt c«ng trêng: 120

ha.

- X©y dùng thªm 2 tr¹m quan tr¾c vÒ m«i trêng kh«ng khÝ vµ

khÝ hËu vµ 2 tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc ë khu vùc hå chøa vµ vïng

h¹ du.

6.2. Ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng

6.2.1. Ch¬ng tr×nh qu¶n lý m«i trêng

1. Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vµ kÕ ho¹ch thùc hiÖn qu¶n lý m«i trêng

A. Ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm:

Thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng trong qu¸ tr×nh x©y dùng: Çc nhµ thÇu x©y dùng;

§o ®¹c quan tr¾c chÊt lîng m«i trêng: Ban A chñ tr× lùa chän, ký kÕt hîp ®ång víi c¬ quan t vÊn thùc hiÖn ®o ®¹c;

§o ®¹c quan tr¾c chÊt lîng m«i trêng sau khi nhµ m¸y ®i vµo ho¹t ®éng do Nhà m¸y tæ chøc thùc hiÖn trªn c¬ së ký kÕt hîp ®ång víi çc c¬ quan t vÊn ®o ®¹c;

Nhãm qu¶n lý m«i trêng: hç trî Ban A trong c«ng t¸c qu¶n lý m«i trêng, t vÊn vµ phèi hîp víi çc bªn liªn quan bµn b¹c, ®iÒu phèi çc vÊn ®Ò liªn quan;

306


X©y dùng çc tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc vµ kh«ng khÝ: Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng thùc hiÖn tõ kinh phÝ ng©n s¸ch Nhµ níc.

B. KÕ ho¹ch thùc hiÖn qu¶n lý m«i trêng:

TT Ho¹t ®éng Trách nhiệm thực hiện Thời gian

1Thµnh lËp Nhãm BVMT

- Ban A, EVN lµm giÊy mêi çc c¬ quan liªn quan

2 Häp Nhãm lÇn 1 thèng nhÊt néi dung, môc ®Ých vµ lÞch tr×nh thùc hiÖn

- Ban A

3 Gi¸m s¸t t¹i hiÖn trêng - Ban A

4 TuyÓn chän t vÊn thùc hiÖn quan tr¾c m«i trêng

- Ban A

5 TriÓn khai ®o ®¹c T vÊn, Ban A, Nhãm QLMT

6 ViÕt b¸o ço tr×nh Ban A vµ EVN

T vÊn, Nhãm QLMT

7 Häp Nhãm ®Þnh kú ®¸nh gi¸ çc vÊn ®Ò ®· vµ cha ®¹t ®îc

Ban A, Nhãm QLMT

8 TiÕp tôc ®Þnh kú ®o ®¹c T vÊn, Ban A, Nhãm QLMT

9 §Þnh kú häp nhãm T vÊn, Ban A, Nhãm QLMT

10 §Þnh kú lËp b¸o ço göi EVN Tư vấn, Ban A, Nhóm QLMT

2. LËp çc b¸o ço vÒ gi¸m s¸t m«i trêng

Ban qu¶n lý nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u sÏ thµnh lËp mét bé phËn qu¶n lý m«i trêng. Bé phËn nµy cã nhiÖm vô thu thËp, xö lý çc th«ng tin vÒ m«i trêng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y, lËp çc b¸o ço vÒ gi¸m s¸t m«i trêng ®Ó tr×nh çc c¬ quan qu¶n lý vÒ gi¸m s¸t m«i trêng.

Çc b¸o ço vÒ gi¸m s¸t m«i trêng gåm:

(1) B¸o ço vÒ viÖc ¸p dông çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng m«i trêng,

(2) B¸o ço vÒ viÖc qu¶n lý m«i trêng t¹i c«ng trêng,

(3) B¸o ço gi¸m s¸t t¸c ®éng m«i trêng,

(4) B¸o ço ®¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng.

§¬n vÞ chÞu tr¸ch nhiÖm lËp, tÇn suÊt, ®¬n vÞ nhËn b¸o ço vµ ph¶n håi nh b¶ng sau:

Tªn/Lo¹i b¸o ço §¬n vÞ lËp b¸o ço

TÇn suÊt nép b¸o

§¬n vÞ nhËn b¸o ço

307


ço

1.B¸o ço vÒ viÖc ¸p dông çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng MT

Çc nhµ thÇu x©y dùng

3 th¸ng/1lÇn

Ban QLDA (Ban A) vµ Nhãm BVMT

2.B¸o ço vÒ viÖc qu¶n lý MT t¹i c«ng tr-êng

Nhãm BVMT 3 th¸ng/lÇn

Ban A

3.B¸o ço gi¸m s¸t t¸c ®éng MT

Ban A vµ nhãm BVMT lËp hoÆc thuª TV

3 th¸ng/lÇn

Ban A vµ Nhãm BVMT

4.B¸o ço ®¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng

Nhãm BVMTvµ Ban A

3 th¸ng/lÇn

EVN vµ çc tæ chøc vay vèn (nÕu cã yªu cÇu)

6.2.2. Ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i trêng

§Ó ®¶m b¶o çc ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh thi c«ng còng nh

thêi kú vËn hµnh cña dù ¸n nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u diÔn ra

b×nh thêng, ®ång thêi kiÓm so¸t, khèng chÕ çc t¸c ®éng tiªu cùc

®Õn m«i trêng xung quanh, trong Ban Qu¶n lý Dù ¸n sÏ cã çc çn

bé chuyªn tr¸ch vÒ m«i trêng vµ thùc hiÖn ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t

chÊt lîng m«i trêng trªn c¬ së hîp t¸c víi çc c¬ quan qu¶n lý, c¬

quan cã chøc n¨ng b¶o vÖ m«i trêng. T×nh tr¹ng m«i trêng sÏ ®îc

®¸nh gi¸ mét lÇn trong mçi giai ®o¹n, riªng trong giai ®o¹n cuèi

cïng, sau khi Dù ¸n ®· ®a vµo sö dông, t×nh tr¹ng m«i trêng sÏ ®îc

theo dâi thêng xuyªn, çc sè liÖu ®¸nh gi¸ ®îc lu tr÷ mét çch cã hÖ

thèng.

Çc ®èi tîng quan tr¾c, gi¸m s¸t lµ chÊt lîng m«i trêng kh«ng

khÝ, chÊt lîng níc, ®Êt vµ çc yÕu tè nh trît, sôt lë bê hå chøa, xãi

mßn, xãi lë bê s«ng, båi l¾ng lßng hå, thay ®æi mùc níc mÆt hå

chøa...

A. Giai ®o¹n x©y dùng

Trong giai ®o¹n x©y dùng c«ng tr×nh (8 n¨m), t¸c ®éng chñ

yÕu ®èi víi m«i trêng cÇn quan t©m chñ yÕu lµ khu vùc c«ng trêng

réng 165 ha vµ l©n cËn. Ph¹m vi qu¶n lý, gi¸m s¸t m«i trêng chñ

yÕu tËp trung vµo çc h¹ng môc ®ang triÓn khai thi c«ng nh hè

mãng c«ng tr×nh, çc c¬ së phô trî, çc b·i th¶i, b·i tr÷ VLXD, khu ë

cña CBCN x©y dùng vµ çc khu vùc liªn quan kh¸c...

308


Trong giai ®o¹n x©y dùng, viÖc xö lý « nhiÔm kh«ng khÝ, bôi,

tiÕng ån, nguån níc... t¹i c«ng trêng do ®¬n vÞ nhËn thÇu ®¶m

nhiÖm vµ kinh phÝ ®îc tÝnh trong chi phÝ chung cña dù ¸n x©y l¾p.

C«ng t¸c kiÓm tra, gi¸m s¸t m«i trêng do bªn A ®¶m nhiÖm th«ng

qua bé phËn gi¸m s¸t, lÊy vµ ph©n tÝch mÉu do bªn A chØ ®Þnh.

1. Qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng níc

a. Quan tr¾c m«i trêng níc

Môc ®Ých quan tr¾c lµ gi¸m s¸t m«i trêng níc nh»m ph¸t hiÖn

kÞp thêi çc biÕn ®æi vÒ chÊt lîng níc trong khu vùc vµ trong trêng

hîp cÇn thiÕt ¸p dông tøc thêi çc biÖn ph¸p xö lý b¶o vÖ m«i trêng

níc.

Tµi nguyªn m«i trêng níc cÇn ®îc gi¸m s¸t mét çch chÆt chÏ,

bao gåm c¶ chÕ ®é dßng ch¶y (dßng ch¶y n¨m, lò, kiÖt, dßng ch¶y

lín nhÊt trong thêi kú mïa lò còng nh mïa kiÖt), dßng çt bïn vµ chÊt

lîng níc. Cô thÓ:

- Quan tr¾c, dù b¸o thuû v¨n phôc vô thi c«ng.

- Gi¸m s¸t chÊt lîng níc ë khu vùc c«ng trêng: lÊy mÉu níc s«ng,

níc sinh ho¹t vµ níc th¶i ®Ó ph©n tÝch, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn çc

biÖn ph¸p gi¶m thiÓu « nhiÔm níc t¹i khu vùc c«ng trêng:

* VÞ trÝ lÊy mÉu níc: vïng thîng lu hå, vïng lßng hå, vïng hè

mãng ®Ëp, vïng h¹ lu ®Ëp, ®o¹n suèi NËm Hµng n¬i tiÕp nhËn níc

th¶i sinh ho¹t khu l¸n tr¹i c«ng nh©n, ®o¹n s«ng §µ n¬i tiÕp nhËn n-

íc th¶i má vµ çc tr¹m trén bª t«ng. Mçi vÞ trÝ lÊy 3 mÉu.

* Çc chØ tiªu bao gåm : §é pH, COD, BOD, DO, NH4-, NO3

-, NO2-,

PO4-, Fe, chÊt r¾n l¬ löng, §é dÉn ®iÖn, Coliform, ho¸ chÊt b¶o vÖ

thùc vËt (Theo TCVN 6774 : 2000 vµ TCVN 5942-1995) .

* TÇn xuÊt quan tr¾c 1 th¸ng /lÇn, trong thêi gian thi c«ng lµ 8

n¨m.

b. KiÓm tra vµ gi¸m s¸t m«i trêng níc

- Gi¸m s¸t thu dän lßng hå: ViÖc thu dän lßng hå kh«ng nh÷ng

chØ liªn quan ®Õn chÊt lîng níc hå mµ cßn ®Õn an toµn ho¹t ®éng

cña çc tuèc bin vµ nu«i trång thuû s¶n. V× vËy gi¸m s¸t thu dän

lßng hå sÏ ®îc thùc hiÖn trong suèt qu¸ tr×nh thi c«ng, cho ®Õn tríc

khi tÝch níc vµo hå.

- KiÓm tra m«i trêng níc xung quanh vµ t¹i khu vùc thi c«ng

§èi tîng kiÓm tra:

309


+ Çc s«ng, suèi, hå trong khu vùc Dù ¸n.

+ HÖ thèng cÊp níc thi c«ng, sinh ho¹t.

+ Çc khu vÖ sinh c«ng céng.

Néi dung kiÓm tra:

+ KiÓm tra sù thay ®æi vÒ chÕ ®é dßng ch¶y, hiÖn tîng

sôt lë, båi lÊp, l¾ng ®äng, tÝch tô, biÕn d¹ng so víi tríc khi cã ho¹t

®éng Dù ¸n. X¸c ®Þnh çc yÕu tè thay ®æi ®ã.

+ KiÓm tra kh¶ n¨ng tho¸t níc cña çc tuyÕn tho¸t níc sinh

ho¹t, níc ma, níc th¶i thi c«ng. X¸c ®Þnh çc yÕu tè g©y c¶n trë

®Õn kh¶ n¨ng tho¸t níc vµ lµm gia t¨ng nång ®é chÊt bÈn trong çc

lo¹i níc th¶i.

+ KiÓm tra ®iÒu kiÖn vÖ sinh t¹i çc khu l¸n tr¹i, møc ®é

tiÖn nghi cña çc khu vÖ sinh c«ng céng, c«ng tr×nh bÓ tù ho¹i. X¸c

®Þnh çc yÕu tè lµm gi¶m ®iÒu kiÖn vÖ sinh t¹i çc khu vùc ®ã.

+ X¸c ®Þnh çc vÞ trÝ tiÕp nhËn, lu gi÷ çc lo¹i níc th¶i.

+ KiÓm tra ho¹t ®éng khai th¸c níc vµ hÖ thèng cÊp níc thi

c«ng. Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ nguån níc ®ang ®îc khai th¸c.

+ Ghi nhËn vµ kiÓm tra l¹i çc th«ng sè ph¶n håi cã liªn quan

®Õn m«i trêng tõ çc hé d©n c l©n cËn vµ tõ çn bé, c«ng nh©n

x©y dùng.

TÇn suÊt kiÓm tra: trung b×nh 3 th¸ng /lÇn.

2. Qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng kh«ng khÝ

Sö dông mét sè thiÕt bÞ ®o ®¹c ®Þnh thêi ®Ó x¸c ®Þnh nång

®é cña mét sè thµnh phÇn kh«ng khÝ nh: bôi, CO, NOx, SO2 vµ tiÕng

ån t¹i çc khu vùc thi c«ng, çc khu nhµ ë cña c«ng nh©n.

C«ng t¸c kiÓm tra ®îc thùc hiÖn 01 th¸ng/lÇn t¹i 13 ®iÓm n»m

trong khu vùc thi c«ng nhµ m¸y ( 01 ®iÓm t¹i má ®¸ sè 1; 01 ®iÓm

t¹i trªn ®êng giao th«ng tõ má ®¸ ®Õn c¬ së nghiÒn sµng vµ b·i tr÷

®¸, çt; 01 ®iÓm t¹i c¬ së nghiÒn sµng vµ b·i tr÷ ®¸, çt; 01 ®iÓm

t¹i c¬ së trén bª t«ng; 01 ®iÓm t¹i c¬ së söa ch÷a thêng xuyªn vµ

b·i ®ç xe; 01 ®iÓm t¹i khu vùc khoan phun xi m¨ng; 01 ®iÓm t¹i

khu vùc x©y dùng ®Ëp; 01 ®iÓm trªn tuyÕn giao th«ng; 03 ®iÓm

trªn çc ®êng thi c«ng; 01 ®iÓm trªn ®êng tØnh lé 127; 01 ®iÓm

t¹i khu lµm viÖc vµ khu ë cña ngêi x©y dùng).

3. Qu¶n lý vµ gi¸m s¸t çc yÕu tè liªn quan ®Õn m«i trêng

®Þa chÊt, ®Þa m¹o, ®Êt

310


- Tæ chøc kh¶o s¸t ®Þnh kú çc n¬i xung yÕu vÒ cÊu tróc ®Þa

chÊt t¹i bê hå vµ khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng

thay ®æi bÊt thêng nh: xãi lë ven hå, hÖ thèng giao th«ng, çc hiÖn t-

îng nøt ®Êt, trît lë ®Êt... trong khu vùc dù ¸n.

TÇn suÊt kh¶o s¸t 6 th¸ng/lÇn trong thêi gian thi c«ng 6 n¨m.

- Quan tr¾c vÊn ®Ò xãi mßn vµ båi l¾ng lßng hå: ®îc thùc

hiÖn ®ång thêi víi kh¶o s¸t ®Þnh kú vÒ çc hiÖn tîng xãi lë, nøt

®Êt, trît lë nªu trªn.

- Quan tr¾c « nhiÔm m«i trêng ®Êt: LÊy mÉu ®Êt t¹i çc khu

vùc b·i ®ç xe, n¬i b¶o dìng thay dÇu cho xe cé, çc b·i tËp kÕt

nguyªn vËt liÖu...

§èi tîng gi¸m s¸t lµ çc kim lo¹i nÆng, dÇu mì...

TÇn suÊt quan tr¾c: 6 th¸ng /lÇn trong thêi gian thi c«ng 6

n¨m.

B. Giai ®o¹n vËn hµnh

Trong giai ®o¹n vËn hµnh, viÖc qu¶n lý, gi¸m s¸t m«i trêng khu

vùc nhµ m¸y sÏ do nhµ m¸y ®¶m nhiÖm.

1. Gi¸m s¸t m«i trêng níc

+ TiÕp tôc sö dông mét sè tr¹m thuû v¨n trong khu vùc thuéc

m¹ng líi tr¹m cña Trung t©m KhÝ tîng thuû v¨n Quèc gia ®ang ho¹t

®éng (xem phÇn Giai ®o¹n thi c«ng). Çc h¹ng môc quan tr¾c bao

gåm : sù biÕn ®æi dßng ch¶y, cêng ®é vµ tÇn suÊt xuÊt hiÖn lò,

dßng ch¶y çt bïn, chÊt lîng níc, sinh th¸i thuû sinh.

* TÇn suÊt: 1th¸ng/lÇn

* Thêi gian: 20 n¨m

* VÞ trÝ: 7 tr¹m thuû v¨n ®· cã trong khu vùc vµ 2 tr¹m ®îc

x©y dùng míi

+ Trong thêi gian 20 n¨m ®Çu vËn hµnh, cÇn tæ chøc quan

tr¾c chÊt lîng níc hå nh»m theo dâi diÔn biÕn chÊt lîng níc hå.

* Çc chØ tiªu bao gåm : §é pH, COD, BOD, DO, NH4-, NO3

-, NO2-,

PO4-, Fe, chÊt r¾n l¬ löng, §é dÉn ®iÖn, Coliform, ho¸ chÊt b¶o vÖ

thùc vËt (Theo TCVN 6774 : 2000 vµ TCVN 5942-1995).

* Môc ®Ých quan tr¾c lµ nh»m ph¸t hiÖn kÞp thêi çc biÕn

®æi vÒ chÊt lîng níc hå vµ trong trêng hîp cÇn thiÕt ¸p dông tøc thêi

çc biÖn ph¸p xö lý b¶o vÖ m«i trêng níc.

311


* TÇn xuÊt quan tr¾c 6 th¸ng /lÇn, trong thêi gian 20 n¨m.

+ TiÕn hµnh ®o ®Þa h×nh lßng hå ®Þnh kú. Môc ®Ých gi¸m

s¸t båi l¾ng lßng hå, ph¸t hiÖn vµ kÞp thêi xö lý çc biÕn ®æi bÊt

thêng.

* TÇn xuÊt ®o: 5n¨m/lÇn

* Thêi gian: 20 n¨m

* Tæng mÆt c¾t: 80 mÆt c¾t

- Ngoµi mét sè tr¹m thuû v¨n trong khu vùc thuéc m¹ng líi tr¹m

cña Trung t©m KhÝ tîng thuû v¨n Quèc gia ®ang ho¹t ®éng, thµnh

lËp mét tr¹m thuû v¨n hå chøa víi mét ch¬ng tr×nh nghiªn cøu mét

çch toµn diÖn vÒ c«ng t¸c khÝ tîng thuû v¨n. Çc h¹ng môc quan

tr¾c vµ nghiªn cøu bao gåm: sãng, t¸i t¹o bê, båi l¾ng, chÕ ®é nhiÖt,

bèc h¬i hå chøa, chÊt lîng níc, sinh th¸i thuû sinh, xãi lë h¹ du….

- X©y dùng mét hÖ thèng m¹ng líi quan tr¾c khÝ tîng thuû v¨n

tù ®éng trªn lu vùc s«ng §µ nh»m dù b¸o, c¶nh b¸o lò vµ çc sù cè

m«i trêng kÞp thêi, chÝnh x¸c; phôc vô vËn hµnh cã hiÖu qu¶ cao

çc hå chøa thuû ®iÖn bËc thang trªn s«ng §µ vµ b¶o vÖ m«i trêng.

- §Ó ®¶m b¶o th«ng tin cÇn thiÕt, thêng xuyªn vÒ khÝ tîng

thuû v¨n vïng thîng lu s«ng §µ cÇn ph¶i cã sù hîp t¸c chÆt chÏ, trao

®æi th«ng tin gi÷a hai ChÝnh phñ ViÖt Nam vµ Trung Quèc.

2. Gi¸m s¸t m«i trêng kh«ng khÝ

KÕt hîp víi çc tr¹m khÝ tîng vµ thuû v¨n trong khu vùc ®Ó gi¸m

s¸t sù biÕn ®éng cña çc yÕu tè khÝ hËu vµ chÊt lîng m«i trêng

kh«ng khÝ. Thùc hiÖn viÖc quan tr¾c çc yÕu tè khÝ tîng nh nhiÖt

®é, ma, ®é Èm, giã, vµ çc hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt... vµ mét sè

yÕu tè nh bôi, khÝ th¶i giao th«ng... theo qui tr×nh hiÖn hµnh.

3. Gi¸m s¸t m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o

a. §èi víi vÊn ®Ò ®éng ®Êt

Môc ®Ých:Theo dâi diÔn biÕn vµ quy luËt biÕn ®éng cña chÕ

®é ®éng ®Êt vµ nh÷ng biÓu hiÖn cña ®éng ®Êt kÝch thÝch trong

vïng hå Lai Ch©u nh»m ®Ò ra çc gi¶i ph¸p phßng chèng.

Sö dông çc m¹ng quan tr¾c ®Þa chÊn cña Nhµ níc ®· cã hoÆc

bæ sung thªm mét sè tr¹m trongvïng lßng hå vµ l©n cËn ®Ó gi¸m s¸t

trong 5 n¨m ®Çu cña giai ®o¹n vËn hµnh.

b. §èi víi xãi lë ®Êt

312


Tæ chøc çc ®ît kh¶o s¸t hµng n¨m nh»m ph¸t hiÖn çc hiÖn t-

îng xãi lë bê hå, x¸c ®Þnh quy m« vµ møc ®é xãi lë

TÇn suÊt 1lÇn/n¨m víi thêi gian 5 n¨m sau khi hå ®a vµo vËn

hµnh.

c. §èi víi båi l¾ng lßng hå

TiÕn hµnh ®o lßng hå ®Þnh kú ®Ó theo dâi qu¸ tr×nh vµ diÔn

biÕn båi l¾ng lßng hå.

TÇn suÊt ®o lµ 5 n¨m/lÇn víi 80 mÆt c¾t. Thêi gian ®o: 20

n¨m.

d. §èi víi vÊn ®Ò an toµn ®Ëp

Trong suèt giai ®o¹n vËn hµnh chñ ®Çu t thùc hiÖn ch¬ng

tr×nh gi¸m s¸t an toµn ®Ëp b»ng hÖ thèng quan tr¾c tù ®éng víi çc

thiÕt bÞ chuyªn dông

§èi tîng quan tr¾c: ®é thÊm níc qua ®Ëp vµ ®é biÕn d¹ng ®Ëp

4. Gi¸m s¸t sinh th¸i

Môc ®Ých: Theo dâi diÔn biÕn sù ph¸t triÓn, phôc håi rõng

trong lu vùc hå chøa, ®Æc biÖt lµ khu vùc ven hå chøa, theo dâi vÒ

diÔn biÕn cña ®a d¹ng sinh häc, trong ®ã tËp trung vµo çc thµnh

phÇn loµi, ®éng thùc vËt, nhÊt lµ ®éng vËt hoang d· xung quanh hå

chøa. Bªn c¹nh ®ã cÇn theo dâi vÒ diÔn biÕn cña sù ph¸t triÓn hÖ

sinh th¸i ®éng, thùc vËt thuû sinh trong lßng hå chøa.

§èi tîng gi¸m s¸t: Rõng trång, rõng t¸i sinh, çc loµi ®éng vËt

hoang d·, çc lo¹i ®éng thùc vËt thuû sinh (mËt ®é thùc vËt næi ,

®éng vËt næi, ®éng vËt ®¸y, çc nhãm c«n trïng, khu hÖ ç...)

TÇn suÊt gi¸m s¸t: 3 n¨m/lÇn víi 7 mÆt c¾t. Thêi gian gi¸m s¸t:

20 n¨m

5. X©y dùng çc tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc vµ kh«ng khÝ

Tuy r»ng, diÖn tÝch lu vùc hå chøa kh«ng lín chØ kho¶ng

27.000 km2 n»m trªn l·nh thæ ViÖt Nam vµ diÖn tÝch mÆt hå chØ

gÇn 40 km2 vµ hiÖn nay trªn lu vùc ®· cã 02 tr¹m thñy v¨n, nhng ®Ó

cã thÓ thùc hiÖn tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t m«i trêng sau khi nhµ m¸y ®i

vµo vËn hµnh, theo chóng t«i cÇn x©y dùng bæ sung thªm mét sè

tr¹m quan tr¾c chÊt lîng m«i trêng níc vµ kh«ng khÝ, ®Æc biÖt lµ ë

vïng lßng hå vµ ë vïng h¹ du cña nhµ m¸y. Trong trêng hîp nguån kinh

phÝ kh«ng ®¸p øng ®îc th× trong giai ®o¹n tríc m¾t cã thÓ xem xÐt

313


n©ng cÊp çc tr¹m thñy v¨n ®· cã vµ cÇn x©y dùng mét tr¹m khÝ t-

îng ë vïng hå chøa.

• Tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc

§Ó thùc hiÖn c«ng t¸c gi¸m s¸t vµ kiÓm tra chÊt lîng níc cÇn

®Æt 2 tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc ë khu vùc hå chøa vµ vïng h¹ du.

Thêi gian gi¸m s¸t lµ 10 n¨m vµ çc h¹ng môc kiÕn tróc cña tr¹m

bao gåm: nhµ ë, nhµ lµm viÖc, c«ng tr×nh phô (bÓ níc, têng rµo,

s©n) vµ çc c«ng tr×nh ®o ®¹c (HÖ thèng çp treo, thuyÒn, thiÕt bÞ

®o).

Çc yÕu tè quan tr¾c ®îc tiÕn hµnh theo ®óng tiªu chuÈn cña

tr¹m gi¸m s¸t thñy v¨n nh çc yÕu tè thñy v¨n (lu lîng, lu tèc dßng

ch¶y, mùc níc, dßng ch¶y çt bïn ...) vµ chÊt lîng níc (nhiÖt ®é, pH,

DO....) nhng cÇn chó träng h¬n tíi thµnh phÇn çc chÊt dinh dìng vµ

h÷u c¬, nh÷ng yÕu tè cã thÓ g©y nªn sù biÕn ®æi m«i trêng níc

theo chiÒu híng bÊt lîi nh hiÖn tîng nhiÔm bÈn hay phó dìng.

• Tr¹m quan tr¾c m«i trêng kh«ng khÝ

CÇn x©y dùng 2 tr¹m quan tr¾c ®Ó cã thÓ thu thËp sè liÖu

ngay t¹i c«ng tr×nh.

- VÞ trÝ lËp tr¹m quan tr¾c khÝ tîng: 1 tr¹m ë Mêng TÌ vµ 1 tr¹m

t¹i khu vùc h¹ lu hå chøa.

- TÇn suÊt quan tr¾c: hµng ngµy theo quy tr×nh quan tr¾c khÝ

tîng cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng (4 kú quan tr¾c/ngµy).

314


Ch¬ng 7: dù to¸n kinh phÝ cho çc c«ng tr×nh m«i trêng

7.1. Dù to¸n kinh phÝ cho çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng

1. Thu gom r¸c vµ xö lý r¸c th¶i sinh ho¹t

- Thïng ®ùng r¸c ®Æt trong khu vùc x©y dùng c«ng tr×nh:

80 thïng (200 lÝt) x 2.500.000 /thïng = 200.000.000 ®

- X©y dùng b·i r¸c:

0,6633 ha x 1,5 tû ®ång/ha = 994.950.000 ®

Tæng chi phÝ cho cho hÖ thèng thu gom vµ xö lý chÊt th¶i sinh ho¹t lµ: 1.194.950.000 ®ång

2. C«ng tr×nh xö lý níc th¶i sinh ho¹t b»ng hå sinh häc cã diÖn tÝch 0,1 ha.

Kinh phÝ ®· ®îc tÝnh trong chi phÝ x©y l¾p

3. X©y dùng 3 b·i chøa vµ xö lý chÊt th¶i x©y dùng


4. C«ng tr×nh ®µo hµo quanh má khai th¸c ®¸ NËm Nhïn vµ çc b·i th¶i däc s«ng §µ.


5. C«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê vµ lßng s«ng ë h¹ du ®Ëp Lai Ch©u.

KÌ dµi 500 m. Kinh phÝ t¹m tÝnh lµ 22 tû ®ång

6. Trång rõng xung quanh hå chøa

345 ha x 10 triÖu ®ång/ha = 3,45 tû ®ång

7. Trång rõng ®Ó phôc håi diÖn tÝch rõng bÞ mÊt do më ®êng, khai th¸c vËt liÖu, x©y dùng l¸n tr¹i, kho b·i

120 ha x 10 triÖu ®ång/ha = 1,2 tû ®ång

8. Thu dän lßng hå

- TËn thu l©m s¶n vµ thu dän sinh khèi:

345,9 ha rõng x 6.400.000 ®/ha = 2.213.760.000 ®

315


- Dän vÖ sinh lßng hå: 1.400 hé x 1.000.000®/hé = 1.400.000.000 ®

7.2. Dù to¸n kinh phÝ cho ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t

m«i trêng

1. Kinh phÝ x©y dùng vµ vËn hµnh tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc

LÊy kinh phÝ cho nhµ m¸y thñy ®iÖn s«ng Hinh ®Ó t¹m tÝnh th× kinh phÝ dù kiÕn nh sau:

- PhÇn x©y dùng : 410triÖu ®ång/ tr¹m x 2 tr¹m = 820 triÖu ®ång

- PhÇn l¾p thiÕt bÞ : 185triÖu ®ång/ tr¹m x 2 tr¹m = 370 triÖu ®ång

- PhÇn chi phÝ vËn hµnh: 145triÖu ®ång/ n¨m x 2 tr¹m x 10 n¨m = 1,9 tû ®ång

Tæng chi phÝ : 3,090 tû ®ång

2. Kinh phÝ x©y dùng vµ vËn hµnh tr¹m quan tr¾c m«i trêng kh«ng khÝ vµ c¸c yÕu tè khÝ hËu

PhÇn x©y dùng : 400 triÖu ®ång/tr¹m x 2 = 800 triÖu ®ång

PhÇn l¾p ®Æt thiÕt bÞ: 300 triÖu ®ång/tr¹m x 2 = 600 triÖu ®ång

PhÇn chi phÝ vËn hµnh: 145 triÖu/n¨m x 2 x 10 n¨m = 2,90 tû ®ång

Tæng kinh phÝ : 4,3 tû ®ång.

Tæng kinh phÝ ®Ó x©y dùng vµ vËn hµnh c¸c tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc vµ kh«ng khÝ lµ 7,39 tû ®ång. Kinh phÝ nµy lÊy tõ ng©n s¸ch cña Nhµ níc vµ giao cho Bé Tµi nguyªn vµ M«i trêng tæ chøc thùc hiÖn.

3. Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu níc trong giai ®o¹n x©y dùng:

6 n¨m x 4 quý x 12 mÉu x 1.200.000®/mÉu = 345.600.000 ®

4. Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu khÝ trong giai ®o¹n x©y dùng

6 n¨m x 4 quý x 8 mÉu x 1.500.000®/mÉu = 288.000.000 ®

5. Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu níc mÆt trong giai ®o¹n vËn hµnh

20 n¨m x 2lÇn/n¨m x 12 mÉu x 1.200.000®/mÉu = 576.000.000 ®

316


6. Kinh phÝ theo dâi vÊn ®Ò ®éng ®Êt

5 n¨m x 5 tr¹m x 50.000.000 ® = 1.250.000.000 ®

7. Kinh phÝ theo dâi xãi lë ®Êt

5 n¨m x 150.000.000®/n¨m = 750.000.000 ®

8. Kinh phÝ theo dâi båi l¾ng lßng hå

20 n¨m x 80 mÆt c¾t x 12.000.000/mÆt c¾t = 19.200.000.000 ®

9. Kinh phÝ theo dâi vµ gi¸m s¸t sinh th¸i

7 lÇn (trong 20 n¨m ) x 8 mÆt c¾t x 28.500.000/mÆt c¾t 1.600.000.000 ®

10. Kinh phÝ kh«i phôc m«i trêng, hoµn thæ ®Êt x©y dùng 3.200.000.000 ®

11. Kinh phÝ (dù kiÕn) cho bé phËn qu¶n lý m«i trêng thuéc Ban qu¶n lý nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u :

- L¬ng : 4 ngêi x 2 triÖu ®ång x 12 th¸ng x 20 n¨m = 1.920.000.000 ®

- Kinh phÝ qu¶n lý : 80 triÖu ®ång x 20 n¨m = 1.600.000.000 ®

317


B¶ng 7.1 :Tæng hîp chi phÝ cho c¸c gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i tr-

êng

(¦íc tÝnh)

Gi¶i ph¸p Chi phÝ

I.

R¸c th¶i sinh ho¹t

- Thïng chøa r¸c th¶i (80 thïng)

- B·i tËp trung vµ xö lý chÊt th¶i

1.194.950.000

200.000.000

994.950.000

II.

B¶o vÖ ®Êt, chèng xãi mßn

- Trång rõng ven lßng hå (345 ha)

- Phôc håi diÖn tÝch rõng do bÞ ph¸ do x©y dùng nhµ m¸y

4.650.000.000

3.450.000.000

1.200.000.000

III.

Chi phÝ thu dän lßng hå

- TËn thu l©m s¶n vµ dän sinh khèi

- Dän vÖ sinh lßng hå

3.613.760.000

2.213.760.000

1.400.000.000

IV Kinh phÝ x©y kÌ b¶o vÖ bê s«ng ë h¹ du ®Ëp Lai Ch©u

22.000.000.000

V

Kinh phÝ x©y dùng tr¹m quan tr¾c m«i trêng

- 2 tr¹m quan tr¾c m«i trêng níc

- 2 tr¹m quan tr¾c m«i trêng kh«ng khÝ vµ c¸c yÕu tè khÝ hËu

7.390.000.000

3.090.000.000

4.300.000.000

VI.

Gi¸m s¸t m«i trêng trong giai ®o¹n thi c«ng

- Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu níc trong giai ®o¹n x©y dùng

- Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu khÝ trong giai ®o¹n x©y dùng

533.600.000

345.600.000

288.000.000

VII.

Gi¸m s¸t vµ qu¶n lý m«i trêng trong giai ®o¹n vËn hµnh nhµ m¸y

- Kinh phÝ tæ chøc quan tr¾c, lÊy mÉu níc mÆt trong giai ®o¹n vËn hµnh

- Kinh phÝ theo dâi vÊn ®Ò ®éng ®Êt

- Kinh phÝ theo dâi xãi lë ®Êt

- Kinh phÝ theo dâi båi l¾ng lßng hå

30.096.000.000

576.000.000

1.250.000.000

750.000.000

318


-Kinh phÝ theo dâi vµ gi¸m s¸t sinh th¸i

- Kinh phÝ kh«i phôc m«i trêng vµ hoµn thæ

- Kinh phÝ cho bé phËn qu¶n lý m«i trêng

19.200.000.000

1.600.000.000

3.200.000.000

3.520.000.000

Tæng chi phÝ 69.478.310.000

319


Ch¬ng 8 : Tham vÊn ý kiÕn céng ®ång

Trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng tham vÊn ý kiÕn

céng ®ång vÒ dù ¸n lµ mét viÖc lµm b¾t buéc theo LuËt B¶o vÖ

m«i trêng n¨m 2005, theo NghÞ ®Þnh sè 80/2006/N§-CP ngµy

9/8/2006 cña ChÝnh phñ vµ th«ng t 08/2006/TT-BTNMT ngµy

8/9/2006.

Tham vÊn ý kiÕn céng ®ång lµ mét ®iÒu kiÖn nh»m ®¶m b¶o

sù chÊp nhËn cña céng ®ång ®èi víi dù ¸n còng nh ®Ó h¹n chÕ

nh÷ng t¸c ®éng bÊt lîi vµ x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng vÊn ®Ò mµ cã thÓ

nhãm t vÊn cha nhËn biÕt ®îc khi thùc hiÖn §TM. Sù tham gia cña

céng ®ång, ®Æc biÖt lµ çc c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, çc tæ chøc x·

héi cña ®Þa ph¬ng, n¬i sÏ triÓn khai dù ¸n vµo qu¸ tr×nh chuÈn bÞ

dù ¸n sÏ t¹o nªn mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a céng ®ång vµ dù ¸n, tõ

®ã cã thÓ nªu nh÷ng ý kiÕn cô thÓ phï hîp, ®ãng gãp nh÷ng ®Ò

xuÊt cã gi¸ trÞ cho dù ¸n thùc hiÖn sau nµy.

I. Tham vÊn ý kiÕn céng ®ång ®îc thùc hiÖn vµo th¸ng 9/2004

Trªn ®Þa bµn tØnh Lai Ch©u cã nhiÒu dù ¸n thñy ®iÖn ®·

®ang vµ sÏ ®îc x©y dùng nh: S¬n La, Huéi Qu¶ng, B¶n Ch¸t (®ang

triÓn khai x©y dùng) vµ dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u (®ang trong giai

®o¹n chuÈn bÞ). Sè hé ph¶i di chuyÓn do viÖc thùc hiÖn çc dù ¸n

thñy ®iÖn rÊt lín, kho¶ng 7.465 hé.

Riªng thñy ®iÖn Lai Ch©u theo ®iÒu tra vµ tÝnh to¸n cã 699

hé gåm 4.438 nh©n khÈu ë 19 b¶n thuéc 8 x·: NËm Hµng, Mêng M«,

Can Hå, Bum Të, TT Mêng TÌ, NËm Khao, x· Mêng TÌ vµ Mï C¶. V×

vËy, viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c di d©n t¸i ®Þnh c khi x©y dùng nhµ

m¸y thñy ®iÖn lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng, mang tÝnh x· héi

vµ céng ®ång rÊt cao, ®ång thêi còng lµ mét t¸c ®éng lín nhÊt ®Õn

®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cña khu vùc thuéc dù ¸n.

Vµo n¨m 2004 khi x©y dùng hå s¬ dù ¸n CTT§ Lai Ch©u, Chñ

dù ¸n lµ TËp ®oµn ®iÖn lùc ViÖt Nam ®· cö ®oµn ®iÒu tra vÒ thùc

tr¹ng ngËp lôt vïng lßng hå thñy ®iÖn Lai Ch©u. §oµn ®· ®i ®iÒu

tra kh¶o s¸t vµ lµm viÖc víi UBND huyÖn Mêng TÌ vµ çc x· bÞ ¶nh h-

320


ëng cña hå chøa ®Ó x¸c ®Þnh diÖn tÝch ®Êt, sè hé bÞ ngËp vµ ®Ò

xuÊt ph¬ng ¸n t¸i ®Þnh c. (Xem phÇn phô lôc)

1.1. ý kiÕn cña UBND huyÖn Mêng TÌ

Vµo håi 8h ngµy 20/9/2004 t¹i v¨n phßng thuéc UBND huyÖn M-êng TÌ ®· cã cuéc häp gi÷a l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ çc ban ngµnh víi ®oµn T vÊn x©y dùng ®iÖn I vÒ c«ng t¸c t¸i ®Þnh c cña dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u. Cuéc häp ®· thèng nhÊt vµ kÕt luËn:

a. VÒ t¸i ®Þnh c

- T¸i ®Þnh c t¹i chç gåm çc x·, thÞ trÊn: Mï C¶, Bum Tëi, Mêng TÌ, thÞ trÊn vµ NËm Khao.

- T¸i ®Þnh c míi: x· Mêng M«, b¶n P« LÕch, NËm Luång, Xeo Hai thuéc x· Can Hå.

- Xen c: b¶n T©y Hµ, x· Can Hå, Bum Tëi.

b. VÒ bè trÝ d©n t¸i ®Þnh c míi

T¹i x· Mêng TÌ, thÞ trÊn Bum Na, NËm Dßn vµ t¹i khu vùc thi c«ng thuû ®iÖn NËm Nhïn (sau khi c«ng nh©n rót sÏ bè trÝ giao cho d©n ph¸t triÓn thÞ tø).

c. C¬ së ®Ó xem xÐt x©y dùng t¸i ®Þnh c lßng hå

- Nghiªn cøu ®iÓm x©y dùng hå chøa níc ®Ó quy ho¹ch dùng d©n c.

- G¾n t¸i ®Þnh c víi ph¸t triÓn kinh tÕ cöa khÈu.

- G¾n t¸i ®Þnh c víi ph¸t triÓn côm x· P¾c Ma, n¬i ®· ®îc ®Çu t thuû lîi tíi tiªu cho gÊn 200 ha.

d. Quan ®iÓm:

Ph¬ng ¸n cña huþªn lµ t¸i ®Þnh c t¹i chç (bè trÝ t¸i ®Þnh c trong néi huyÖn).

1.2. ý kiÕn cña UBND çc x· thuéc huyÖn Mêng TÌ

Tõ ngµy 9/9 ®Õn ngµy 18/9/2004 ®oµn ®iÒu tra d©n sinh kinh tÕ vµ t¸i ®Þnh c cïng víi t vÊn m«i trêng ®· lµm viÖc víi çc x· cña huyÖn Mêng TÌ n»m trong kÕ ho¹ch di d©n t¸i ®Þnh c. Biªn b¶n lµm viÖc víi çc x· nµy ®· kÕt luËn nh sau:

a. VÒ thiÖt h¹i vµ sè hé ph¶i di dêi

Çc x· ®· thèng kª sè hé ph¶i di dêi vµ nh÷ng thiÖt h¹i vÒ ruéng ®Êt, hoa mµu, nhµ cöa (xem biªn b¶n).

b. VÒ ph¬ng ¸n di dêi

321


- Çc x· ®Òu nªu ý kiÕn cô thÓ vÒ sè lîng hé vµ nh©n khÈu ®-îc di dêi ®Õn nh÷ng ®iÓm chñ yÕu n»m trong çc x· ®ã.

c. VÒ kiÕn nghÞ

Çc x· ®Òu ®Ò nghÞ t¹i çc khu t¸i ®Þnh c nhµ níc vµ Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o cã ®Êt s¶n xuÊt, nhµ cöa, ®êng giao th«ng, níc s¹ch vµ ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh¸c cho ng-êi d©n.

II. Tham vÊn ý kiÕn céng ®ång vµo th¸ng 1/2007

Thùc hiÖn LuËt B¶o vÖ m«i trêng (n¨m 2005) vµ quy ®Þnh t¹i môc III cña th«ng t 08/2006/TT-BTNMT cña Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr-êng Chñ dù ¸n ®· göi c«ng v¨n sè 155/CV-EVN-TV§1-P12 ngµy 26/1/2007 ®Õn UBND tØnh Lai Ch©u vÒ viÖc ®Ò nghÞ lµm râ tÝnh kh¶ thi cña c«ng t¸c di d©n T§C dù ¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u .

UBND tØnh Lai Ch©u còng ®· cã c«ng v¨n phóc ®¸p sè 512/UBND-T§C ngµy 22/6/2007 göi C«ng ty t vÊn x©y dùng ®iÖn I - TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam .

ý kiÕn cña UBND tØnh Lai Ch©u nh sau:

a. ¶nh hëng cña dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u ®Õn d©n c

Tæng sè hé bÞ ¶nh hëng lµ 1.595 hé, trong ®ã cã 1.101 hé n»m trong vïng ngËp lßng hå vµ mÆt b»ng c«ng trêng vµ 493 hé bÞ c« lËp vÒ giao th«ng. Toµn bé sè d©n bÞ ¶nh hëng ®Òu n»m trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng TÌ.

b. Kh¶ n¨ng bè trÝ t¸i ®Þnh c

- Toµn bé sè d©n ph¶i di chuyÓn sÏ ®îc bè trÝ t¸i ®Þnh c trªn ®Þa bµn tØnh, chñ yÕu tËp trung ë huyÖn Mêng TÌ vµ mét phÇn ë huyÖn S×n Hå.

- §èi víi çc hé bÞ c« lËp vÒ giao th«ng ®Ò nghÞ quy ho¹ch ph-¬ng ¸n ®¶m b¶o giao th«ng gi÷a 2 bê s«ng §µ khi hå chøa h×nh thµnh.

- ViÖc quy ho¹ch di d©n t¸i ®Þnh c dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u hoµn toµn kh«ng ¶nh hëng ®Õn quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch di d©n t¸i ®Þnh c çc dù ¸n thuû ®iÖn kh¸c trªn ®Þa bµn tØnh.

- UBND tØnh Lai Ch©u ®Ò nghÞ tËp ®oµn §iÖn lùc sím th«ng qua quy ho¹ch t¸i ®Þnh c dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u ®Ó tØnh Lai Ch©u cã kÕ ho¹ch chuÈn bÞ çc bíc tiÕp theo.

III. Tham vÊn céng ®ång trong n¨m 2008

322


Sau héi nghÞ thÈm ®Þnh b¸o ço §TM, Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§

S¬n La ®· thùc hiÖn bæ sung viÖc tham vÊn céng ®ång vÒ t¸c ®éng

m«i trêng cña CTT§ Lai Ch©u b»ng v¨n b¶n sè 36/CV-AT§SL-T§C ngµy

25/2/2008 göi Uû ban nh©n d©n vµ MÆt trËn tæ quèc tØnh Lai Ch©u,

huyÖn Mêng TÌ vµ çc x· thuéc vïng lßng hå. Trong v¨n b¶n nµy ®· nªu

râ nhiÖm vô chÝnh, çc chØ tiªu chÝnh, tiÕn ®é thi c«ng cña CTT§ Lai

Ch©u vµ sè liÖu ¶nh hëng vïng lßng hå, khu vùc mÆt b»ng c«ng tr×nh

víi MNDBT 295m vµ kh¶ n¨ng bè trÝ t¸i ®Þnh c ®èi víi çc khu vùc d©n

c bÞ ngËp. Trong ®ît kh¶o s¸t bæ sung vµo th¸ng 3/2008 ®oµn çn bé

cña c¬ quan t vÊn ViÖn §Þa lý kÕt hîp víi çn bé phô tr¸ch t¸i ®Þnh c

cña Ban qu¶n lý dù ¸n CTT§ Lai Ch©u (trong t¬ng lai) ®· tiÕn hµnh trao

®æi, th¶o luËn víi l·nh ®¹o UBND vµ MTTQ TØnh Lai Ch©u vµ UBND vµ

MTTQ huyÖn Mêng TÌ vµ çc x· thuéc vïng lßng hå vÒ nh÷ng vÊn ®Ò

®îc ®Ò cËp trong c«ng v¨n nªu trªn, ®ång thêi thùc hiÖn ®iÒu tra

pháng vÊn mét sè hé d©n t¹i çc x· thuéc vïng bÞ ngËp .

3.1. ý kiÕn cña UBND vµ UBMTTQ tØnh Lai Ch©u

UBND tØnh Lai Ch©u ®· cã c«ng v¨n phóc ®¸p sè 122/UBND-T§C

ngµy 4/3/2008, nªu râ quan ®iÓm ñng hé viÖc ®Çu t x©y dùng NMT§

Lai Ch©u v× c«ng tr×nh sÏ cung cÊp ®iÖn n¨ng cho ph¸t triÓn kinh tÕ

x· héi, ®iÒu tiÕt níc cho CTT§ S¬n La vµ Hoµ B×nh gãp phÇn thóc ®Èy

ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi vïng T©y b¾c nãi chung vµ tØnh Lai Ch©u nãi

riªng. §ång thêi UBND tØnh Lai Ch©u kh¼ng ®Þnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh

thùc hiÖn tèt, kÞp thêi c«ng t¸c båi thêng, hç trî vµ t¸i ®Þnh c cho çc

hé d©n bÞ ¶nh hëng vµ "®©y còng lµ c¬ héi ®Ó tØnh cã thÓ bè trÝ,

s¾p xÕp l¹i d©n c, ®Çu t c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, x· héi, thùc hiÖn

chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn,

th«ng qua ®ã n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho nh©n d©n

çc d©n téc trong tØnh, ®Æc biÖt lµ huyÖn Mêng TÌ."

UBMTTQ tØnh Lai Ch©u còng ®· cã c«ng v¨n sè 11/MT-BTT ngµy

5/3/2008 phóc ®¸p c«ng v¨n cña Ban qu¶n lý dù ¸n NMT§ S¬n La

kh¼ng ®Þnh r»ng: ®¹i ®a sè bé phËn nh©n d©n ë khu vùc ph¶i di d©n

t¸i ®Þnh c hoµn toµn nhÊt trÝ víi chñ tr¬ng x©y dùng CTT§ Lai Ch©u.

Tuy nhiªn, viÖc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u cã t¸c ®éng kh«ng nhá ®Õn

®êi sèng tinh thÇn vµ m«i trêng cña nh©n d©n çc d©n téc trªn ®Þa

bµn. V× vËy, khi x©y dùng thuû ®iÖn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò

vÒ t©m lý vµ ®êi sèng nh: di chuyÓn ph¶i theo th«n b¶n, dßng hä, kÕt

323


hîp víi di chuyÓn må m¶, vËn ®éng nh©n d©n chuyÓn ®æi truyÒn

thèng s¶n xuÊt. VÒ ®êi sèng x· héi ph¶i chän híng s¶n xuÊt nh thÕ nµo

®Ó cã lîi cho nh©n d©n (khoanh nu«i b¶o vÖ rõng, tiÕp tôc khai hoang

ruéng níc, nu«i trång thuû s¶n, trång c©y cao su, ph¸t triÓn ch¨n nu«i),

ph¶i gi¶i quyÕt ®îc nguån níc phôc vô sinh ho¹t vµ s¶n xuÊt. CÇn t¨ng

møc hç trî l¬ng thùc tõ 2 n¨m lªn 5-7 n¨m nh»m ®¶m b¶o ®êi sèng cho

nh©n d©n do viÖc chuyÓn ®æi s¶n xuÊt tõ trång lóa sang trång rõng,

c©y cao su.... MÆt kh¸c, ph¶i t¨ng cêng më ®êng giao th«ng miÒn nói

t¹o ®iÒu kiÖn giao th«ng víi khu t¸i ®Þnh c (xem phô lôc).

3.2. ý kiÕn cña UBND vµ UBMTTQ huyÖn Mêng TÌ

UBND vµ MTTQ huyÖn Mêng TÌ trong c«ng v¨n phóc ®¸p sè

31/BC-TH ngµy 5/3/2008 còng ®· ®Ò xuÊt viÖc s¾p xÕp d©n c vµ d©n

sinh kinh tÕ trong ®ã ®Ò nghÞ quy ®Þnh tèi ®a sè hé trong ®iÓm t¸i

®Þnh c tõ 30-60 hé nh»m t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho tæ chøc ph©n bè d©n

c phï hîp víi çc vïng s¶n xuÊt thuËn lîi trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ b¶o vÖ

rõng. §èi víi çc khu t¸i ®Þnh c cÇn x¸c ®Þnh çc khu vùc sinh th¸i kh¸c

nhau ®Ó bè trÝ c©y con cho phï hîp. Dù ¸n cÇn hç trî trung b×nh 15-

20 triÖu ®ång/hé ®Ó ph¸t triÓn ®µn gia sóc vµ hç trî l¬ng thùc tõ 7-10

n¨m ®Ó chuyÓn ®æi s¶n xuÊt sang trång rõng vµ trång c©y c«ng

nghiÖp l©u n¨m, cÇn ®Çu t hç trî m« h×nh trang tr¹i kÕt hîp n«ng l©m

nghiÖp theo nhãm hé tõ 150-2000 triÖu ®ång, hç trî b¶o vÖ rõng tõ

150-200 ngµn ®ång/ha/n¨m, bæ sung vèn cho x©y dùng c«ng tr×nh

giao th«ng tèi thiÓu b»ng 5-10% møc ®Çu t cho tõng dù ¸n (xem phô

lôc).

3.3. ý kiÕn cña UBND vµ UBMTTQ vµ ngêi d©n çc x· thuéc vïng

lßng hå

Th¸ng 9/2008 UBND vµ UBMTTQ çc x· thuéc vïng lßng hå, gåm:

NËm Hµng, Mêng M«, Bum Të, NËm Khao, x· Mêng TÌ vµ ThÞ TrÊn Mêng

TÌ ®· cã c«ng v¨n phóc ®¸p vµ nªu ý kiÕn vÒ chñ tr¬ng cña nhµ níc vÒ

x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ nªu mét sè kiÕn nghÞ liªn

quan ®Õn çc vÊn ®Ò m«i trêng vµ tæ chøc, s¾p xÕp d©n c, d©n

sinh vµ kinh tÕ cña ®Þa ph¬ng m×nh trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ

m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u còng nh trong giai ®o¹n vËn hµnh sau nµy

(xem phô lôc).

Çc kiÕn nghÞ ®Òu tËp trung vµo hai vÊn ®Ò chÝnh:

324


- VÊn ®Ò chèng tho¸i hãa ®Êt, sö dông hiÖu qu¶ tµi nguyªn m«i

trêng trong giai ®o¹n x©y dùng nhµ m¸y vµ kiÕn nghÞ cÇn ph¶i thùc

hiÖn ngay c«ng t¸c quy ho¹ch vµ qu¶n lý sö dông tµi nguyªn vïng ph¹m

vi dù ¸n nãi chung vµ vïng bÞ ¶nh hëng trùc tiÕp nãi riªng.

- VÒ s¾p xÕp d©n c, tæ chøc d©n sinh çc kiÕn nghÞ ®Òu ®a ra

nh÷ng ph¬ng ¸n s¾p xÕp d©n c t¹i çc khu vùc t¸i ®Þnh c víi 30 - 60

hé/ ®iÓm nh»m thuËn lîi trong qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt. Vµ cÇn ph¶i

x¸c ®Þnh çc khu vùc sinh th¸i kh¸c nhau ®Ó bè trÝ c©y, con trong s¶n

xuÊt, cung cÊp níc, ®Êt phï hîp ®Ó gi¶m bít khã kh¨n cho çc hé t¸i

®Þnh c ngay tõ ®Çu. KiÕn nghÞ còng ®a ra mét sè ®Þnh møc vÒ hç

trî chuyÓn ®æi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng t¹i çc khu vùc t¸i ®Þnh c, vÝ dô:

thêi gian hç trî tõ 5 - 7 n¨m, hç trî gi¸o dôc tõ 120 - 240 ngµn ®ång/

th¸ng, hç trî cho viÖc x©y dùng vµ vËn hµnh çc c«ng tr×nh cÊp níc tõ

5-7 n¨m, çc c«ng tr×nh giao th«ng trong 2-3 n¨m ®Çu, hç trî b¶o vÖ

rõng tõ 150-200 ngµn ®ång/ha/n¨m, hç trî çc tæ chøc nh hîp t¸c x·, tæ

®æi c«ng vÒ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng, chÕ biÕn l©m s¶n çc h¹ng

môc c«ng tr×nh phô trî ®Ó tr¸nh g©y « nhiÔm m«i trêng trµn lan,

kh«ng kiÓm so¸t ®îc ...

Bªn c¹nh ®ã, ý kiÕn cña UBND vµ çc hé d©n çc x· ®îc pháng

vÊn còng kh¼ng ®Þnh viÖc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u lµ t¹o ®iÒu kiÖn

ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cho ®Þa ph¬ng vµ s½n sµng chÊp nhËn viÖc

di dêi ®Õn çc khu t¸i ®Þnh c. Tuy nhiªn, UBND vµ çc hé ®îc pháng

vÊn ®Òu cho r»ng c«ng t¸c ®Òn bï, hç trî vµ t¸i ®Þnh c cÇn ®îc thùc

hiÖn kÞp thêi, døt ®iÓm, ®Æc biÖt viÖc cÊp tiÒn ph¶i trän gãi trong

mét thêi gian ng¾n kÓ tõ khi ngêi d©n chÊp nhËn di dêi. Thùc tiÔn cña

viÖc cÊp tiÒn ®Òn bï, hç trî vµ viÖc x©y dùng çc khu t¸i ®Þnh c cña

dù ¸n thuû ®iÖn S¬n La cho thÊy c«ng t¸c nµy ®îc gi¶i quyÕt hÕt søc

chËm ch¹p, chi tiÒn nhá giät g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho ngêi d©n

trong tæ chøc cuéc sèng vµ s¶n xuÊt ë çc khu t¸i ®Þnh c.

Tõ nh÷ng ph©n tÝch nªu trªn cho thÊy: chÝnh quyÒn vµ ngêi d©n

®Þa ph¬ng t¹i khu vùc x©y dùng CTT§ Lai Ch©u ®Òu hoµn toµn nhÊt

trÝ, ñng hé chñ tr¬ng cña chÝnh phñ vÒ viÖc x©y dùng nhµ m¸y vµ

chÊp nhËn viÖc di dêi khái n¬i c tró truyÒn thèng, l©u ®êi cña m×nh

®Ó ®Õn çc khu t¸i ®Þnh c. Tuy nhiªn, ®ßi hái chñ dù ¸n ph¶i thùc

hiÖn tèt, kÞp thêi c«ng t¸c ®Òn bï, hç trî vµ t¸i ®Þnh c theo ®óng quy

®Þnh cña nhµ níc nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi d©n ph¶i di chuyÓn cã

325


®iÒu kiÖn sèng vµ s¶n xuÊt tèt h¬n so víi n¬i ë cò. §©y lµ mét yªu cÇu

chÝnh ®¸ng vµ chñ ®Çu t dù ¸n x©y dùng CTT§ Lai Ch©u ph¶i hÕt søc

quan t©m vµ cã kÕ ho¹ch thùc hiÖn tèt nhiÖm vô nµy ngay tõ khi triÓn

khai thùc hiÖn dù ¸n.

IV. QuyÕt ®Þnh giao ®Êt ®Ó x©y dùng ®êng d©y 110 kV TuÇn

Gi¸o - T§ Lai Ch©u

Ngµy 10/7/2008 UBND tØnh §iÖn Biªn ®· ra quyÕt ®Þnh sè

891/Q§-UBND vÒ viÖc giao ®Êt cho Ban QLDANMTT§ S¬n La ®Ó x©y

dùng ®êng d©y 110 kV TuÇn Gi¸o – T§ Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110kV

thuéc dù ¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u. Theo quyÕt ®Þnh, tØnh §iÖn Biªn sÏ

giao 18.361,7 m2 ®Êt t¹i ®Þa bµn çc huyÖn TuÇn Gi¸o, Mêng Chµ, Tña

Chïa vµ thÞ x· Mêng Lay ®Ó x©y dùng c«ng tr×nh ®êng d©y 110 kV

TuÇn Gi¸o - T§ Lai Ch©u vµ tr¹m biÕn ¸p 110kV thuéc dù ¸n thñy ®iÖn

Lai Ch©u víi thêi gian sö dông l©u dµi.

Ngµy 19/6/2008 UBND tØnh Lai Ch©u còng ®· ra quyÕt ®Þnh

849/Q§-UBND vÒ viÖc thu håi 6.004,4 m2 ®Êt t¹i ®Þa bµn x· Lª Lîi

thuéc huyÖn S×n Hå, x· NËm Hµng thuéc huyÖn Mêng TÌ ®Ó sö dông

vµo môc ®Ých ch«n mãng cét, mãng nÐo, phôc vô tuyÕn ®êng d©y

110 kV TuÇn Gi¸o -T§ Lai Ch©u víi thêi gian sö dông l©u dµi. QuyÕt

®Þnh còng chØ râ diÖn tÝch hµnh lang líi ®iÖn t¹m tÝnh lµ 113.233 m2

vµ yªu cÇu tÊt c¶ çc tæ chøc, ç nh©n, hé gia ®×nh thuéc hµnh lang l-

íi ®iÖn kh«ng ®îc x©y dùng çc c«ng tr×nh phô trî vµ c©y trång cao

qu¸ 4m (xem phô lôc).

V. ý kiÕn cña Ban QL Khu BTTN Mêng NhÐ

Ngµy 29/9/2008 Trëng ban qu¶n lý khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng

NhÐ ®· cã ý kiÕn tr¶ lêi c«ng v¨n sè 2145/CV – DAT§SL - T§C ngµy

19/9/2008 vÒ ¶nh hëng cña viÖc x©y dùng hå chøa Lai Ch©u ®Õn khu

BTTN Mêng NhÐ. ý kiÕn nÕu râ: x¸c nhËn vïng lßng hå thñy ®iÖn Lai

Ch©u kh«ng ¶nh hëng ®Õn khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ do Ban

®ang qu¶n lý (xem phô lôc).

ý kiÕn cña Ban QL Khu BTTN Mêng NhÐ cho thÊy: tuy vïng lßng hå

cã lµm ngËp kho¶ng 117 ha ®Êt thuéc khu BTTN Mêng NhÐ nhng chñ

yÕu lµ rõng tre nøa, tr¶ng c©y bôi, kh«ng cã gi¸ trÞ vÒ b¶o tån nguån

gen còng nh gi¸ trÞ kinh tÕ nªn trªn thùc tÕ viÖc x©y dùng hå chøa

thñy ®iÖn Lai Ch©u kh«ng g©y ¶nh hëng ®Õn khu BTTN Mêng NhÐ

326


VI. Phóc ®¸p cña chñ ®Çu t vÒ çc ý kiÕn cña UBND vµ UBMT

Tæ quèc huyÖn Mêng TÌ vµ çc x· t¹i khu vùc dù ¸n.

Ban QLDANMT§ S¬n La, chñ ®Çu t dù ¸n NMT§ Lai Ch©u ®· cã

c«ng v¨n sè 2258a/CV-DAT§SL-T§C phóc ®¸p vÒ çc ý kiÕn cña UBND vµ

UBMT Tæ quèc huyÖn Mêng TÌ vµ çc x· t¹i khu vùc dù ¸n. Chñ ®Çu t

tiÕp thu tÊt c¶ çc ý kiÕn ®ãng gãp vÒ çc vÊn ®Ò m«i trêng liªn quan

tíi dù ¸n thñy ®iÖn Lai Ch©u vµ cam kÕt thùc hiÖn tèt çc vÊn ®Ò sau

®©y:

- Tæ chøc thùc hiÖn ®óng çc chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ c«ng t¸c

båi thêng, hç trî, di d©n t¸i ®Þnh c thñy ®iÖn Lai Ch©u theo çc ph-

¬ng ¸n ®îc çc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt, nhÊt trÝ ®Ò xuÊt víi

chÝnh phñ cã nh÷ng chÕ ®é, chÝnh s¸ch u tiªn ®èi víi hé d©n t¸i

®Þnh c ®óng quyÕt ®Þnh sè 02/2007/Q§-TTg cña TTCP.

- Cam kÕt thùc hiÖn tèt c«ng t¸c b¶o vÖ m«i trêng, xö lÝ chÊt th¶i

ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ m¸y. Chñ dù ¸n còng cam kÕt

thùc hiÖn tèt çc biÖn ph¸p kÜ thuËt, biÖn ph¸p qu¶n lý nh»m phßng

ngõa gi¶m thiÓu tíi møc thÊp nhÊt çc t¸c ®éng tiªu cùc tíi m«i trêng,

trong ®ã cã m«i trêng sèng cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng.

Chñ ®Çu t ®· cam kÕt víi ®Þa ph¬ng tu©n thñ nghiªm tóc çc

quy ®Þnh vÒ b¶o vÖ m«i trêng trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ vËn hµnh

nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u theo ®óng LuËt B¶o vÖ M«i trêng n¨m

2005 vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt níc Céng hßa x· héi chñ nghÜa

ViÖt Nam nÕu ®Ó xÈy ra çc vÊn ®Ò « nhiÔm m«i trêng, g©y ¶nh h-

ëng xÊu ®Õn søc kháe cña ngêi d©n ®Þa ph¬ng trong suèt qu¸ tr×nh

thùc hiÖn Dù ¸n.

327


Ch¬ng 9: chØ dÉn nguån cung cÊp sè liÖu, d÷ liÖu vµ ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸

9.1. Nguån cung cÊp sè liÖu, d÷ liÖu

9.1.1. Nguån tµi liÖu, d÷ liÖu tham kh¶o:

1. Çc tµi liÖu tham kh¶o chÝnh:

Díi ®©y xin trÝch dÉn mét sè tµi liÖu tham kh¶o chÝnh. Toµn bé

tµi liÖu, d÷ liÖu tham kh¶o ®Ó thµnh lËp b¸o ço §TM CTT§ Lai

Ch©u ®îc tr×nh bµy ë phÇn tµi liÖu tham kh¶o.

1. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng, 2002. Tiªu chuÈn m«i tr-êng, NXB KH&KT.

2. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng, 1995. Tiªu chuÈn ViÖt nam - ChÊt lîng níc. Tæng côc §o lêng.

3. Bé Khoa häc C«ng nghÖ vµ M«i trêng, 1996, Thùc tr¹ng vµ tiÒm n¨ng khai th¸c hå Th¸c Bµ, B¸o ço héi th¶o cña ®Ò tµi ®éc lËp cÊp Nhµ níc KT-DL-95-10.

4. Lª Th¹c Çn vµ nnk. 1999. DiÔn biÕn m«i trêng liªn quan ®Õn CTT§ S¬n La. Ch¬ng tr×nh khoa häc cÊp nhµ níc KHCN-07-07. Hµ Néi, 1999.

5. NguyÔn V¨n C vµ nnk, 2007, B¸o ço §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr-êng dù ¸n x©y dùng CTT§ S¬n La. ViÖn §Þa lý.

6. NguyÔn LËp D©n vµ nnk. 1990. ChÕ ®é thuû v¨n lu vùc hå Hoµ B×nh. Thuéc ®Ò tµi 52D.07.01 “Nghiªn cøu nh÷ng ¶nh hëng cña ®Ëp thuû ®iÖn Hoµ B×nh ®Õn sö dông hîp lý tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ b¶o vÖ m«i trêng”. Hµ Néi, 1990

7. NguyÔn LËp D©n vµ nnk. 1993. DiÔn biÕn dßng ch¶y láng, dßng ch¶y r¾n vµ qu¸ tr×nh l¾ng ®äng trªn hå Hoµ B×nh trong nh÷ng n¨m ®Çu khai th¸c nhµ m¸y thuû ®iÖn Hoµ B×nh. Thuéc ®Ò tµi KT - 02 - 14 “§¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng thuû ®iÖn Hoµ B×nh”. Hµ Néi, 1993.

8. Ph¹m Ngäc §¨ng, 1992. « nhiÔm m«i trêng kh«ng khÝ ®« thÞ vµ khu c«ng nghiÖp. NXB KH&KT.

328


9. TrÞnh ThÞ Thanh vµ nnk. 2007. B¸o ço §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n ®Çu t x©y dùng khu ®« thÞ míi H¹ §×nh, quËn Thanh Xu©n vµ x· T©n TriÒu, huyÖn Thanh Tr×, Hµ néi.

10. Tµi liÖu cña Tæ chøc y tÕ ThÕ giíi vµ Ng©n hµng ThÕ giíi vÒ x©y dùng b¸o ço §¸nh gÝa t¸c ®éng m«i trêng.

11. Tæ chøc hîp t¸c quèc tÕ NhËt B¶n - Jaca, 2003. Nghiªn cøu vÒ ph¸t triÓn vµ qu¶n lý tµi nguyªn níc toµn quèc t¹i níc CHXHXN ViÖt Nam. B¸o ço lu tr÷ Bé NN&PTNT. Hµ Néi IX/2003.

12. Tæng côc KhÝ tîng thuû v¨n. 1987. §Æc trng h×nh th¸i m¹ng líi

s«ng suèi l·nh thæ ViÖt Nam. NXB KH&KT Hµ Néi.

13. Trung t©m nghiªn cøu m«i trêng kh«ng khÝ vµ níc, 1998. §¸nh

gi¸ ¶nh hëng cña hå chøa Hoµ B×nh tíi m«i trêng.

14. Vò V¨n TuÊn. 1999. §¸nh gi¸ ¶nh hëng cña hå chøa Hoµ B×nh tíi

m«i trêng. B¸o ço khoa häc t¹i héi nghÞ m«i trêng toµn quèc

n¨m 1998

15. ñy ban thÕ giíi vÒ ®Ëp. 2002. §Ëp vµ ph¸t triÓn. NXB X©y dùng.

Hµ Néi, 2002

16. Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, 1999, B¸o ço ®¸nh gi¸ t¸c

®éng m«i trêng cña Nhµ m¸y Thñy ®iÖn Hoµ B×nh 11/1998.

17. Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, 2002, Quy ho¹ch ph¸t triÓn

tæng thÓ ngµnh ®iÖn ViÖt Nam giai ®o¹n 2010-2020.

18. Tæng c«ng ty ®iÖn lùc ViÖt Nam, 2003, Quy ho¹ch ph¸t triÓn

tæng thÓ ngµnh ®iÖn ViÖt Nam giai ®o¹n 2010-2020.

19. Bé X©y dùng, 1996. Quy chuÈn x©y dùng ViÖt Nam.

2. §¸nh gi¸ møc ®é chi tiÕt, tin cËy cña nguån tµi liÖu, d÷ liÖu tham kh¶o

a) T×nh h×nh tµi liÖu quan tr¾c thuû v¨n

§Ó d¸nh gi¸ tµi nguyªn níc trªn lu vùc, chóng t«i dùa vµo tµi

liÖu ®o ®¹c thùc tÕ t¹i çc tr¹m quan tr¾c thñy v¨n ®Þnh kú ®îc

thµnh lËp, n»m trong m¹ng líi tr¹m quan tr¾c quèc gia.

ViÖc quan tr¾c thuû v¨n trªn s«ng §µ ®îc b¾t ®Çu tõ ®Çu thÕ

kû XX, t¹i thÞ x· Hoµ B×nh tõ n¨m 1902, t¹i Th¸c Bê n¨m 1912 vµ t¹i

thÞ trÊn V¹n Yªn tõ n¨m 1916. §Õn tríc n¨m 1945, trªn lu vùc s«ng §µ

329


®îc ®Æt thªm 11 tr¹m quan tr¾c mùc níc trªn ®o¹n s«ng tõ V¹n Yªn

®Õn Th¸c Bê. HÇu hÕt çc tr¹m thuû v¨n trªn lu vùc s«ng §µ ®Òu

ngõng ho¹t ®éng trong thêi kú chiÕn tranh (1945 - 1955). Sau hoµ

b×nh lËp l¹i, Nhµ níc ta rÊt quan t©m ®Õn ®iÒu tra çc nguån tµi

nguyªn níc nªn m¹ng líi quan tr¾c thuû v¨n trªn lu vùc s«ng §µ nãi

riªng, toµn miÒn B¾c nãi chung ®i vµo ho¹t ®éng ®ång bé, quan

tr¾c cã hÖ thèng. Cho ®Õn nay, trªn lu vùc s«ng §µ ®· x©y dùng 27

tr¹m quan tr¾c trªn s«ng. Tuy nhiªn, theo quy ho¹ch m¹ng líi tr¹m

quan tr¾c khÝ tîng thuû v¨n cña Tæng côc KhÝ tîng thuû v¨n (cò) vµ

cïng víi viÖc hå chøa Hoµ B×nh ®i vµo vËn hµnh nªn m¹ng líi quan

tr¾c thuû v¨n trªn lu vùc s«ng §µ gi¶m. Trªn toµn lu vùc hiÖn ®ang

ho¹t ®éng 4 tr¹m thuû v¨n h¹ng I, 3 tr¹m thuû v¨n h¹ng II vµ mét sè

çc tr¹m ®o thuû v¨n chuyªn dïng phôc vô c«ng t¸c lËp thiÕt kÕ x©y

dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn trªn s«ng §µ.

B¶ng 9.1: M¹ng líi quan tr¾c tr¹m quan tr¾c thuû v¨n trªn lu

vùc s«ng §µ

TT

Tr¹m S«ng

VÞ trÝ ®Þa lý

DiÖn

tÝch lu vùc

km2

Thêi gian quan tr¾c

YÕu tè quan tr¾c

Kinh ®é

VÜ ®é

B¾t

®Çu

KÕt thóc

H Q R dt0

CC

1 Mêng TÌ §µ 102037

220

28- 196

0198

3x

2 Lai Ch©u §µ 103010

220

0433800

1927

x x X x x

3 Quúnh Nhai

§µ 103033

210

50- 196

2196

1x

4 T¹ Bó §µ 104003

210

2645900

1927

x x X x

5 T¹ Khoa §µ 104021

210

12- 196

5x

6 V¹n Yªn §µ 104042

210

04- 191

6x x

7 Chî Bê §µ 105009

200

45- 191

6196

1x

8 Hoµ B×nh

§µ 105019

200

4951800

1902

x x X x x x

9 Trung Hµ §µ 105020

210

14- 195

61970

x

330


10

Nµ Hõ NËm Bum

102052

220

22155 19

67x x x

11 NËm P« NËm P« 102035

220

06475 196

31979

x x x

12

NËm Giµng

NËm Na 103009

220

156740

1965

x x x

13 NËm he NËm He 103010

210

59- 196

41970

x x x

14

NËm Møc NËm Møc

103017

210

522680

1961

x x X x

15 Pa H¸ NËm M¹ 103024

220

13424 196

01980

x x x

16 Nµ t¨m NËm Mu 103037

220

16458 196

71971

x

17

B¶n Cñng

NËm Mu

103048

210

472620

1961

x x X x

18 Mêng MÝt NËm MÝt

103050

220

01261 196

7x x

19

Mï C Ch¶i NËm Kim

104004

210

51230 19

67x x

20 NËm ChiÕn

NËmChiÕn

104009

210

36313 196

01980

x x

21 Chê lång NËm Pµn

104013

210

0092.4 196

6x x

22 Th¸c Vai NËm Bó 104002

210

26136

01958

1980

x x X x

23 B¶n Cuèn NËm Cuèn

103051

210

1560 196

51971

x x

24 Th¸c Méc NËm SËp

104033

200

52405 195

91981

x x x x

25 Phiªng HiÒng

Suèi SËp 104029

210

12269 196

11976

x x x x

26 Suèi T©n NËm T©n

104047

200

5037 196

7x x

27 B·i Sang B·i Sang 105003

200

4597.5 196

01982

x x x x

{Nguån : TT T liÖu, Bé Tµi nguyªn m«i trêng}

Trong ®ã : H - mùc níc (cm) d - Thµnh phÇn h¹t

C - ChÊt lîng níc s«ng t0C - NhiÖt ®é níc s«ng

Q - Lu lîng níc (m3/s) R - Dßng ch¶y c¸t bïn (kg/s vµ g/m3)

Ghi chó: Dßng ch÷ ®Ëm thÓ hiÖn c¸c tr¹m ®ang cßn tiÕp tôc quan tr¾c.

- Tµi liÖu quan tr¾c thuû v¨n trªn lu vùc s«ng §µ lµ bé sè liÖu thñy

v¨n tËp trung nhÊt, ®¸ng tin cËy nhÊt tõ tríc ®Õn nay ®Ó thùc hiÖn

331


nhiÖm vô ®¸nh gi¸ tæng quan còng nh tÝnh to¸n çc th«ng sè kü thuËt

cho çc bËc thang thuû ®iÖn trªn lu vùc s«ng §µ.

9.1.2. Nguån tµi liÖu d÷ liÖu do chñ dù ¸n tù t¹o lËp

1. Çc tµi liÖu, d÷ liÖu: 1. C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 10/2006. B¸o ço ®Çu t

x©y dùng CTT§ Lai Ch©u. ThuyÕt minh chung.

2. C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007. Quy ho¹ch tæng

thÓ t¸i ®Þnh c CTT§ Lai Ch©u. B¸o ço bæ sung.

3. C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007. B¸o ço hiÖu chØnh

bæ sung hiÖu qu¶ kinh tÕ tµi chÝnh CTT§ Lai Ch©u.

4. C«ng ty t vÊn x©y dùng §iÖn I, th¸ng 7/2007. B¸o ço tæng møc

®Çu t s¬ bé (hiÖu chØnh vµ bæ sung) CTT§ Lai Ch©u.

5. ViÖn §Þa lý, th¸ng 9/2004. Çc sè liÖu ®iÒu tra vÒ ®iÒu kiÖn tù

nhiªn, kinh tÕ - x· héi, çc kÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu ®Êt, níc, thùc

vËt, ®éng vËt lu vùc dù ¸n Nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u.

6. ViÖn §Þa lý. Çc sè liÖu tÝnh to¸n vÒ thµnh phÇn çn c©n níc, vÒ

chÕ ®é dßng ch¶y, çc sè liÖu dù b¸o vÒ chÊt th¶i çc lo¹i.

2. §¸nh gi¸ møc ®é chi tiÕt, tin cËy vµ tÝnh cËp nhËt cña d÷

liÖu tù lËp:

Çc d÷ liÖu tù lËp do chñ dù ¸n cung cÊp lµ nh÷ng c¨n cø ®Çu

vµo ®Ó thùc hiÖn b¸o ço §TM. Çc d÷ liÖu nµy ®· ®îc cËp nhËt,

bæ sung vµ chØnh söa ®Õn th¸ng 7/'2007 vµ cã ®é tin cËy vÒ

th«ng tin kh¸ cao. Tõ nguån d÷ liÖu nµy nhãm t vÊn lËp §TM ®· tÝnh

to¸n çc d÷ liÖu, dù b¸o t¶i lîng chÊt th¶i çc lo¹i, d÷ liÖu vÒ kinh

phÝ thùc hiÖn çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng khi dù ¸n ®îc triÓn

khai trong c¶ 2 giai ®o¹n x©y dùng c«ng tr×nh vµ vËn hµnh. Tuy

nhiªn, do nguån d÷ liÖu ®Çu vµo lµ cña mét dù ¸n ®Çu t nªn trong

qu¸ tr×nh phª duyÖt cña Nhµ níc sÏ cã nh÷ng ®iÒu chØnh, bæ sung

cho phï hîp víi thùc tÕ. V× vËy, çc d÷ liÖu vÒ m«i trêng ®îc tÝnh

to¸n còng sÏ ph¶i ®iÒu chØnh vµ bæ sung cho phï hîp.

9.2. Ph¬ng ph¸p ¸p dông trong qu¸ tr×nh §TM

A. Danh môc çc ph¬ng ph¸p sö dông

Çc ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch, dù b¸o vµ ®¸nh gi¸ çc t¸c ®éng cña dù ¸n tíi çc yÕu tè m«i trêng lµ :

1. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra, kh¶o s¸t :

332


Trªn c¬ së çc tµi liÖu vÒ dù ¸n ®Çu t CTT§ Lai Ch©u ®· cã, nhãm t vÊn m«i trêng kÕt hîp víi ®¬n vÞ chñ ®Çu t ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra, kh¶o s¸t khu vùc dù ¸n vµo th¸ng 9/2004 nh»m cËp nhËt, bæ sung çc tµi liÖu ®· cã, thùc hiÖn c«ng viÖc lÊy mÉu vÒ chÊt lîng níc, m«i trêng ®Êt, kh¶o s¸t nh÷ng vÊn ®Ò vÒ m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o, thu thËp çc tµi liÖu, sè liÖu liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i trêng, kinh tÕ - x· héi cña vïng dù ¸n. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra, kh¶o s¸t ph¸t hiÖn çc vÊn ®Ò cÇn quan t©m, ®Æc biÖt vïng lßng hå vµ h¹ du c«ng tr×nh.

2. Ph¬ng ph¸p thèng kª

Thèng kª çc sè liÖu vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ - x· héi vµ

m«i trêng cña khu vùc (vïng, tØnh...) thùc hiÖn dù ¸n trªn c¬ së çc

tµi liÖu, sè liÖu ®îc thu thËp tõ çc nguån kh¸c nhau, ®Æc biÖt lµ

çc sè liÖu thø cÊp tõ çc c«ng tr×nh nghiªn cøu cã liªn quan. Çc sè

liÖu sau khi ®îc thu thËp vµ cËp nhËt ®· ®îc xö lý ®ång bé theo

chuçi thêi gian vµ kh«ng gian. Çc sè liÖu thèng kª ®îc tr×nh bµy díi

d¹ng b¶ng biÓu, biÓu ®å hoÆc ®å thÞ.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn B¸o ço §TM CTT§ Lai Ch©u ®· sö

dông mét lo¹t çc tµi liÖu thèng kª cña çc tr¹m quan tr¾c khÝ tîng,

thñy v¨n, t×nh h×nh sö dông nguån níc cña tØnh Lai Ch©u (ë cÊp

tØnh vµ huyÖn), çc sè liÖu vÒ kinh tÕ - x· héi, m«i trêng, çc sè liÖu

vÒ tæn thÊt, båi thêng di d©n T§C Çc tµi liÖu nµy ®îc hÖ thèng l¹i

theo thêi gian, ®îc hiÖu chØnh vµ gióp cho viÖc x¸c ®Þnh hiÖn tr¹ng

m«i trêng còng nh xu thÕ biÕn ®æi m«i trêng trong khu vùc dù ¸n,

lµm c¬ së cho viÖc dù b¸o t¸c ®éng m«i trêng khi thùc hiÖn dù ¸n

còng nh ®¸nh gi¸ møc ®é cña t¸c ®éng ®ã.

2. Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, so s¸nh

§©y lµ mét ph¬ng ph¸p quan träng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu

®Ó ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng. B»ng çch ph©n tÝch, so s¸nh ta

cã thÓ nhËn biÕt ®îc nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t triÓn nµo cã thÓ g©y

ra t¸c ®éng g× ®Õn çc yÕu tè m«i trêng? Møc ®é t¸c ®éng ra sao

vµ kh¶ n¨ng çc yÕu tè m«i trêng chÞu nh÷ng t¸c ®éng tÝch luü cña

nhiÒu ho¹t ®éng ph¸t triÓn? MÆt kh¸c, khi ®¸nh gi¸ vÒ chÊt lîng

m«i trêng còng cÇn sö dông ph¬ng ph¸p so s¸nh gi÷a hµm lîng çc

333


chÊt g©y « nhiÔm m«i trêng trong thùc tÕ víi çc tiªu chuÈn cho

phÐp vÒ m«i trêng trong quy ®Þnh cña nhµ níc.

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn B¸o ço §TM, ph¬ng ph¸p so s¸nh víi

çc hå chøa ®· ®i vµo ho¹t ®éng trong thêi gian tõ 20-30 n¨m ®îc

quan tr¾c ®Þnh kú cho kÕt qu¶ dù b¸o cã ®é chÝnh x¸c cao.

3. Ph¬ng ph¸p m« h×nh, tÝnh to¸n thùc nghiÖm :

Çc ph¬ng tr×nh thùc nghiÖm cña çc t¸c gi¶ trong níc còng

nh níc ngoµi ®îc ¸p dông ®Ó tÝnh to¸n dù b¸o s¹t lë bê hå, xãi mßn

tiÒm n¨ng vµ xãi mßn hiÖn t¹i toµn lu vùc dù ¸n, tÝnh to¸n lîng phï sa

l¾ng ®äng trong lßng hå, tÝnh to¸n sinh khèi bÞ ngËp, dù b¸o biÕn

®æi chÊt lîng níc... Ph¬ng ph¸p m« h×nh kÕt hîp mét vµ hai chiÒu

DHM vµ phÇn mÒm DAMBRK ®· ®îc ¸p dông trong tÝnh to¸n sãng vì

®Ëp vµ çc ph¬ng ¸n vì ®Ëp. M« h×nh HEC-6 còng ®îc sö dông ®Ó

tÝnh to¸n níc dÒnh vµ båi l¾ng hå chøa T§SL.

4. Ph¬ng ph¸p lËp ma trËn

Ph¬ng ph¸p ma trËn lµ mét ph¬ng ph¸p hÕt søc quan träng

®Ó ®¸nh gi¸ çc t¸c ®éng vµ çc ®èi tîng bÞ t¸c ®éng.

Ma trËn t¬ng tù nh çc b¶ng liÖt kª, trong ®ã th«ng tin ®îc

s¾p xÕp theo lo¹i b¶ng. Ma trËn ®îc sö dông ®Ó íc tÝnh ë møc ®é

nµo ®ã çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®· g©y t¸c ®éng ®Õn mét nguån

(yÕu tè) nµo ®ã ë d¹ng trùc tiÕp, gi¸n tiÕp hoÆc tÝch luü. Cã thÓ l-

îng ho¸ çc t¸c ®éng nµy b»ng ma trËn ®Ó thÊy ®îc b¶n chÊt cña

çc yÕu tè nh thêi gian t¸c ®éng, tÇn suÊt vµ ph¹m vi t¸c ®éng vµ

cã thÓ sö dông ma trËn lîng ho¸ ®Ó xÕp lo¹i çc t¸c ®éng. ViÖc

thµnh lËp ma trËn lîng ho¸ ph¶i dùa vµo ý kiÕn cña çc chuyªn gia cã

kinh nghiÖm ®Ó lîng ho¸ cho tõng t¸c ®éng m«i trêng th«ng qua

®iÓm sè t¸c ®éng. Lîng ho¸ ®¸nh gi¸ mét t¸c ®éng mang tÝnh chñ

quan vµ v× vËy, ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i gi¶i thÝch ®îc tÝnh

hîp lý cña viÖc thõa nhËn tiªu chÝ ®¸nh gi¸ b»ng ®iÓm.

Trong b¸o ço §TM nµy, ph¬ng ph¸p ma trËn ®îc sö dông c¶ ë

d¹ng ®Þnh tÝnh lÉn d¹ng lîng ho¸ nh»m x¸c ®Þnh ¶nh hëng cña çc

ho¹t ®éng ph¸t triÓn chÝnh ®Õn çc yÕu tè m«i trêng chÝnh bÞ t¸c

®éng. Th«ng qua çc ma trËn ®· xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ tæng hîp

møc ®é t¸c ®éng còng nh bÞ t¸c ®éng trong quan hÖ gi÷a çc ho¹t

®éng ph¸t triÓn víi çc yÕu tè m«i trêng, tõ ®ã ph©n h¹ng çc yÕu

tè m«i trêng bÞ t¸c ®éng tæng hîp ë çc møc ®é kh¸c nhau.

334


5. Ph¬ng ph¸p chuyªn gia

ViÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng m«i trêng vµ ®¸nh gi¸ t¸c

®éng cña çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn ®Õn çc yÕu tè m«i trêng cô thÓ

®îc thùc hiÖn b»ng ph¬ng ph¸p chuyªn gia, cã nghÜa lµ sö dông

nh÷ng chuyªn gia cã kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc m«i trêng nµo ®ã, vÝ

dô: m«i trêng níc, kh«ng khÝ, ®Êt, sinh vËt, kinh tÕ - x· héi trùc tiÕp

thùc hiÖn ®¸nh gi¸ lÜnh vùc m«i trêng cña m×nh theo nh÷ng tiªu

chÝ ®· ®îc thèng nhÊt ®Æt ra gi÷a nhãm chuyªn gia. KÕt qu¶

®¸nh gi¸ cña tõng lÜnh vùc m«i trêng sÏ ®îc trao ®æi th¶o luËn

trong nhãm chuyªn gia ®Ó thèng nhÊt xÕp h¹ng møc ®é bÞ t¸c

®éng cña çc yÕu tè m«i trêng do çc ho¹t ®éng ph¸t triÓn g©y

nªn.

6. Ph¬ng ph¸p hÖ th«ng tin ®Þa lý (GIS)

Nhê kh¶ n¨ng xö lý çc tËp hîp d÷ liÖu lín tõ çc c¬ së d÷ liÖu

phøc t¹p, nªn GIS thÝch hîp víi çc nhiÖm vô qu¶n lý m«i trêng. Çc

m« h×nh phøc t¹p còng cã thÓ dÔ dµng cËp nhËt th«ng tin nhê sö

dông GIS. Nã gióp cung cÊp th«ng tin nhanh h¬n vµ hiÖu qu¶ h¬n

cho çc nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. Çc c¬ quan chÝnh phñ dïng

GIS trong qu¶n lý çc nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn, trong çc ho¹t

®éng quy ho¹ch, m« h×nh ho¸ vµ quan tr¾c.

GIS còng ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ çc sù cè m«i trêng. Çc c¬

quan chÝnh phñ vµ ®Þa ph¬ng ph¶i ®èi phã nhanh chãng víi thiªn

tai, çc rñi ro trong c«ng nghiÖp vµ çc sù cè m«i trêng. Th«ng tin

®Þa lý lµ nh÷ng th«ng tin quan träng ®Ó ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh

mét çch nhanh chãng. Çc ph©n tÝch GIS phô thuéc vµo chÊt lîng,

gi¸ trÞ vµ tÝnh t¬ng thÝch cña çc d÷ liÖu ®Þa lý d¹ng sè.

B. §¸nh gi¸ møc ®é tin cËy cña çc ph¬ng ph¸p ®· sö dông

Çc ph¬ng ®¸nh gi¸ trªn bao gåm çc ph¬ng ph¸p truyÒn

thèng vµ nh÷ng ph¬ng ph¸p míi ®îc khuyÕn nghÞ sö dông trong

®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng. V× vËy, kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ theo çc ph-

¬ng ph¸p nµy lµ phï hîp vµ ®¸ng tin cËy. Riªng ®èi víi ph¬ng ph¸p

®¸nh gi¸ tæng hîp çc t¸c ®éng ®Õn m«i trêng b»ng ma trËn lµ mét

ph¬ng ph¸p tuy kh«ng míi nhng l¹i phô thuéc vµo ý kiÕn chñ quan

vµ kinh nghiÖm cña ngêi ®¸nh gi¸, v× vËy kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cã thÓ

cßn ph¶i th¶o luËn. MÆt kh¸c, chØ cã thÓ b»ng ph¬ng ph¸p ma trËn

335


míi cã thÓ ph©n lo¹i ®îc møc ®é t¸c ®éng cña çc ho¹t ®éng ph¸t

triÓn g©y ¶nh hëng ®Õn çc yÕu tè m«i trêng vµ còng ph©n lo¹i ®-

îc çc yÕu tè m«i trêng nµo bÞ t¸c ®éng nhiÒu nhÊt do t¸c ®éng

®ång thêi cña nhiÒu ho¹t ®éng ph¸t triÓn. V× vËy, tuy ph¬ng ph¸p

®¸nh gi¸ b»ng ma trËn cßn cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vÒ ®é

chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®¸nh gi¸, song ®ã lµ ph¬ng ph¸p duy nhÊt

cã thÓ sö dông trong ®¸nh gi¸ tæng hîp mét çch ®Þnh tÝnh çc t¸c

®éng ®Õn m«i trêng cña çc ho¹t ®éng dù ¸n.

9.3. NhËn xÐt vÒ møc ®é chi tiÕt, ®é tin cËy cña çc ®¸nh

gi¸

Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn §TM, ®¬n vÞ t vÊn ®· kÕt hîp víi

chñ dù ¸n tiÕn hµnh kh¶o s¸t thùc tÕ, ®o ®¹c, lÊy mÉu t¹i khu vùc

dù ¸n theo ®óng çc quy chuÈn cña ViÖt Nam hiÖn hµnh. Çc mÉu

®îc ph©n tÝch trong çc phßng thÝ nghiÖm hiÖn ®¹i, çc phiÕu

®iÒu tra, kh¶o s¸t ®îc thùc hiÖn nghiªm tóc, çc nguån cÊp th«ng

tin lµ nh÷ng c¬ quan cã thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña Nhµ níc.

§ång thêi kÕt hîp víi nh÷ng ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ phï hîp, ®îc ¸p

dông réng r·i vµ cã tÝnh kh¶ thi cao trong çc b¸o ço §TM...nªn møc

®é tin cËy cña çc ®¸nh gi¸ lµ t¬ng ®èi cao, phï hîp víi viÖc ph©n

tÝch vÒ nh÷ng t¸c ®éng sÏ x¶y ra khi thùc hiÖn dù ¸n x©y dùng

CTT§ Lai Ch©u.

VÒ møc ®é chi tiÕt, cã thÓ cã nh÷ng phÇn ®¸nh gi¸ cha thËt

®Çy ®ñ do dù ¸n ®ang ë trong giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t nªn, nh

®· tr×nh bµy ë trªn çc ph¬ng ¸n kü thuËt cßn cã thÓ cã nh÷ng

®iÒu chØnh, bæ sung sau khi tr×nh phª duyÖt, çc tÝnh to¸n, dù

b¸o mang tÝnh néi ngo¹i suy còng cã thÓ sÏ ph¶i chØnh söa cho phï

hîp tríc khi dù ¸n ®Çu t ®îc triÓn khai thùc hiÖn.

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ

KÕt luËn

1. CTT§Lai Ch©u dù kiÕn ®îc x©y dùng trªn s«ng §µ thuéc ®Þa

phËn huyÖn Mêng Lay, tØnh §iÖn Biªn. §©y lµ c«ng tr×nh bËc cao

336


nhÊt trªn hÖ thèng bËc thang thuû ®iÖn s«ng §µ. CTT§Lai Ch©u cã

c«ng suÊt thiÕt kÕ lµ 1200MW, hµng n¨m cung cÊp 4,625 tû KWh

cho nguån ®iÖn quèc gia.

2. ViÖc x©y dùng CTT§Lai Ch©u sÏ t¹o nªn nh÷ng t¸c ®éng nhiÒu

mÆt ®Õn m«i trêng, bao gåm c¶ nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ tiªu

cùc.

Çc t¸c ®éng tÝch cùc:

- Cung cÊp nguån n¨ng lîng ®iÖn rÊt lín cho quèc gia vµ gãp

phÇn quan träng phôc vô cho nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi,

n©ng cao d©n trÝ, lµm thay ®æi mét çch ®¸ng kÓ bé mÆt n«ng

th«n cña ®ång bµo çc d©n téc thuéc tØnh Lai Ch©u.

- Do lîng tr÷ Èm lu vùc t¨ng nªn lîng tr÷ Èm l·nh thæ t¨ng, gia

t¨ng hÖ sè sö dông ®Êt n«ng nghiÖp. Sau nguån níc ®îc thô hëng, lµ

®îc cung cÊp thªm nguån n¨ng lîng ®iÖn; t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho

hµng lo¹t quy ho¹ch sö dông ®Êt, quy ho¹ch thay ®æi c¬ cÊu c©y

trång, quy ho¹ch chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng l©m nghiÖp, quy ho¹ch

ph¸t triÓn du lÞch-dÞch vô, quy ho¹ch t¹o nguån lao ®éng... cã c¬ së

ch¾c ch¾n h¬n; t¹o ra sù bïng næ ®« thÞ ho¸ vµ c«ng nghiÖp ho¸

n«ng th«n trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng TÌ, Mêng Lay... cña hai tØnh Lai

Ch©u, §iÖn Biªn vµ trªn toµn lu vùc s«ng §µ.

- HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, m¹ng líi y tÕ, gi¸o dôc, m¹ng líi th«ng

tin liªn l¹c ®îc n©ng cÊp vµ më mang thªm, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi

h¬n nhiÒu cho çc ho¹t ®éng kinh doanh, th¬ng m¹i, dÞch vô, du

lÞch còng nh c¬ héi ®îc ch¨m sãc søc khoÎ, n©ng cao d©n trÝ cña

®ång bµo çc d©n téc thuéc tØnh Lai Ch©u.

- Khi hå chøa tÝch níc, ®Þa ph¬ng sÏ ®îc ph¸t triÓn thªm mét

sè ngµnh nghÒ nh nu«i trång thuû s¶n, dÞch vô du lÞch, giao th«ng

thuû. C¶nh quan vïng hå trë nªn kú thó, t¹o thªm nhiÒu d¹ng tµi

nguyªn vµ hµng lo¹t s¶n phÈm du lÞch mµ nh©n d©n trong lu vùc sÏ

®îc hëng lîi.

- Hå chøa Lai Ch©u cã dung tÝch h¬n 1 tû m3 níc sÏ t¹o thªm

®¸ng kÓ nguån cung cÊp níc tíi trong mïa kiÖt, ®ång thêi do chÕ

®é ®iÒu tiÕt cña hå chøa theo mïa nªn sÏ gãp phÇn quan träng h¹n

chÕ lò lôt ë vïng h¹ du ®Ëp.

337


Çc t¸c ®éng tiªu cùc:

- §Þa h×nh v¸ch bê s«ng suèi cao lµm cho hå chøa cña CTT§Lai

Ch©u cã d¹ng lßng s«ng më réng dÇn lªn phÝa thîng lu ®Ëp nªn vïng

®Êt bÞ ngËp trong t¬ng lai cã diÖn tÝch kh«ng lín. Tuy nhiªn, viÖc

h×nh thµnh hå chøa sÏ lµm mÊt ®i kho¶ng 4.143 ha (víi MNDBT 295

m), trong ®ã ®Êt n«ng nghiÖp cã kho¶ng 553 ha, ®Êt cã rõng

kho¶ng 345,9 ha, ®Êt thæ c 33,09 ha. Ngoµi ra, hå chøa còng sÏ lµm

mÊt ®i mét sè lîng ®¸ng kÓ c¬ së h¹ tÇng nh ®êng giao th«ng, cÇu

cèng, c«ng tr×nh c«ng céng vµ nhµ cöa, chuång tr¹i cña ngêi d©n.

- ViÖc mÊt ®Êt s¶n xuÊt vµ nhµ cöa cña ngêi d©n do x©y

dùng lßng hå vµ bÞ c« lËp vÒ giao th«ng khi h×nh thµnh hå chøa (víi

MNDBT 295 m) lµm kho¶ng 1.593 hé víi 9.047 ngêi d©n ph¶i di

chuyÓn ®Õn vïng t¸i ®Þnh c. §iÒu nµy sÏ g©y nhiÒu x¸o trén vµ khã

kh¨n cho ngêi d©n. Tuy nhiªn, v× vïng lßng hå lµ n¬i sinh sèng l©u

®êi cña ®ång bµo d©n téc nªn nÕu chñ ®Çu t gi¶i quyÕt tèt c«ng

t¸c di d©n, t¸i ®Þnh c, ®Òn bï tho¶ ®¸ng nh÷ng thiÖt h¹i cña ngêi

d©n vµ t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho ®êi sèng vµ s¶n

xuÊt cña ngêi d©n t¹i n¬i ®Þnh c míi th× t¸c ®éng tiªu cùc nµy sÏ

®îc gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ, thËm chÝ vÒ l©u dµi sÏ trë thµnh mét t¸c

®éng tÝch cùc.

- §èi víi hÖ sinh th¸i, hå chøa Lai Ch©u sÏ lµm ngËp mét sè diÖn

tÝch rõng tre, nøa, rõng hçn giao tre nøa - c©y l¸ réng, tr¶ng cá,

c©y bôi cña khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ thuéc b¶n NËm Cha,

x· Mêng M«. Trong vïng lßng hå cã 06 loµi thùc vËt quÝ hiÕm, song

ph©n bè rÊt ph©n t¸n víi sè lîng ç thÓ rÊt Ýt. MÆt kh¸c ë vïng

kh«ng bÞ ngËp, çc loµi nµy ®Òu cã vµ sinh trëng tèt nªn khi h×nh

thµnh hå chøa, çc loµi thùc vËt quÝ hiÕm nµy sÏ kh«ng mÊt nguån

gen ®Ó duy tr× loµi.

- Theo sè liÖu ®iÒu tra ®· cã, vïng lßng hå tríc ®©y cã 23 loµi

®éng vËt quý hiÕm ph©n bè ë çc ®ai cao kh¸c nhau trong lu vùc.

V× vËy, viÖc x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u tuy cã ¶nh h-

ëng tíi hÖ ®éng vËt trong khu vùc nhng ë møc ®é thÊp bëi xung

quanh hå chøa lµ nh÷ng khu rõng réng lín ch¹y däc biªn giíi ViÖt-Lµo

cña huyÖn Mêng Lay tØnh §iÖn Biªn, huyÖn Mêng TÌ tØnh Lai Ch©u,

trong ®ã cã khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng TÌ, lµ nh©n tè tÝch cùc

gióp cho ®éng vËt cã n¬i c tró, ho¹t ®éng. Bªn c¹nh ®ã, viÖc h×nh

338


thµnh hå níc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhiÒu loµi chim, thó, bß

s¸t, Õch nh¸i cã cuéc sèng thÝch nghi víi m«i trêng gÇn níc.

- Sau khi hå tÝch níc, gi÷a mùc níc tho¸t lò vµ MNDBT sÏ h×nh

thµnh mét vïng b¸n ngËp bao quanh hå chøa. DiÖn tÝch vïng b¸n

ngËp rÊt hÑp, chØ kho¶ng 175ha vµ cã ®é dèc phÇn lín tõ 30o trë

lªn.

- Sù h×nh thµnh hå chøa còng lµm biÕn ®æi thµnh phÇn chÊt

lîng níc víi nguyªn nh©n chÝnh lµ do sù chuyÓn tr¹ng th¸i cña thÓ n-

íc tõ ®éng sang tÜnh. Hµm lîng çc chÊt kho¸ng vµ h÷u c¬ gia t¨ng

do rõng vµ ®Êt rõng bÞ ngËp trong lßng hå. T¸c ®éng nµy cã thÓ ®-

îc gi¶m thiÓu ®¸ng kÓ nÕu tríc khi hå tÝch níc, çc sinh khèi lßng hå

còng nh nhµ cöa, chuång tr¹i ®îc dän s¹ch.

- Sau khi h×nh thµnh hå chøa Lai Ch©u, ®Æc tÝnh ph©n tÇng

nhiÖt khÝ do chÕ ®é nhiÖt - tû träng sÏ h×nh thµnh trong hå. T¹i khu

vùc h¹ lu hå chøa cã sù ph©n tÇng nhiÖt ®é vµ «xy hoµ tan. T¹i

tÇng s¸t ®¸y, sau mét thêi gian tÝch níc do c©y cá, x¸c çc sinh vËt

sèng trong ®Êt bÞ chÕt thèi r÷a nªn ®Êt ®Êy hå bÞ ph¸ vì kÕt cÊu,

mÊt sù liªn kÕt, l·o ho¸, dÇn dÇn t¹o thµnh trÇm tÝch bïn ®¸y hå. V×

vËy, hµm lîng «xy hoµ tan gi¶m thiÓu, biÓu thÞ m«i trêng yÕm khÝ,

cã khÝ dihydro sulphur. CÊu tróc thµnh phÇn loµi thuû sinh vËt sÏ

thay ®æi h¼n c¶ vÒ ®Þnh tÝnh lÉn ®Þnh lîng, thÓ hiÖn nh÷ng

®Æc trng cña quÇn x· thuû sinh vËt hå chøa. DiÔn thÕ sinh th¸i hå

chøa Lai Ch©u sÏ tr¶i qua çc giai ®o¹n kh¸c nhau nh diÔn thÕ çc

hå chøa kh¸c. Tèc ®é diÔn thÕ sinh th¸i m«i trêng hå chøa mét mÆt

phô thuéc vµo nh÷ng yÕu tè tù nhiªn, mÆt kh¸c phô thuéc nhiÒu

vµo t¸c ®éng cña con ngêi trong lu vùc.

- Do ®é che phñ rõng trªn ®Êt dèc vµ rõng ®Çu nguån cßn kh¸

thÊp (kho¶ng 27 - 28% diÖn tÝch lu vùc), ®Êt trèng träc nhiÒu vµ

trªn ®Êt dèc trung b×nh > 20o hoÆc h¬n n÷a, nªn lîng ®Êt xãi mßn

hµng n¨m gia nhËp t¹o phï sa ®æ vµo çc ao hå, khe tròng thÊp, çc

s«ng suèi trong lu vùc hå chøa cña CTT§ Lai Ch©u (réng kho¶ng

586.000ha) lªn tíi kho¶ng 2.574.260 T/phï sa/n¨m, trung b×nh mçi

ha ®Êt trªn lu vùc tham gia t¹o 4,393 T phï sa/n¨m. Lîng phï sa nµy t-

¬ng ®¬ng víi 1.471.005 m3 (tû lÖ 1m3 phï sa = 1,75T), b×nh qu©n

chØ cã 2.510 m3/ha. Khèi lîng phï sa nµy kh«ng ¶nh hëng tíi tuæi thä

cña hå chøa ®· tÝnh to¸n trong thiÕt kÕ cña CTT§ Lai Ch©u.

339


- Xãi mßn bÒ mÆt lu vùc lµ nguån t¹o nªn dßng ch¶y çt bïn

trªn s«ng. HiÖn tîng nµy liªn quan ®Õn vÊn ®Ò båi l¾ng hå chøa. L-

îng bïn çt l¬ löng tÝnh ®Õn tuyÕn ®Ëp NËm Nhïn lµ 47,9 triÖu

tÊn/n¨m, lîng phï sa di ®Èy lµ 19,4 triÖu tÊn/n¨m. Hå chøa Lai Ch©u

theo tÝnh to¸n sÏ bÞ båi l¾ng 97% dung tÝch ban ®Çu sau 50 n¨m

vËn hµnh víi tæng dung tÝch båi lµ 1.175 triÖu m3.

- Kh¶ n¨ng x¶y ra ®éng ®Êt néi sinh cña vïng ®îc x¸c ®Þnh cã

chÊn cÊp cùc ®¹i Mmax7 (MSK-64). Ngoµi ra khi ®i vµo tÝch níc, hå

chøa cßn cã kh¶ n¨ng x¶y ra ®éng ®Êt kÝch thÝch ë x¸c xuÊt thÊp.

- Çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh sÏ ph¸t sinh khi x©y dùng hå chøa

gåm qu¸ tr×nh t¸i t¹o ®êng bê (cêng ®é ho¹t ®éng yÕu ®Õn trung

b×nh); båi l¾ng lßng hå (cêng ®é ho¹t ®éng trung b×nh); kh¶ n¨ng

mÊt níc cña lßng hå hÇu nh kh«ng cã.

- Khi tÝch níc, hå chøa sÏ lµm ngËp mét vµi ®iÓm kho¸ng ho¸

®ång, vµng cã hµm lîng nghÌo, qui m« nhá Ýt cã triÓn väng vµ ý

nghÜa kinh tÕ.

- Trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ m¸y, nhiÒu ¶nh hëng tiªu cùc

t¹m thêi sÏ x¶y ra do viÖc tËp trung c«ng nh©n, x©y dùng çc h¹ng

môc c«ng tr×nh, sö dông thuèc næ vµ nhiªn liÖu... sÏ lµm « nhiÔm

m«i trêng kh«ng khÝ (bôi, khÝ th¶i vµ tiÕng ån), g©y nh÷ng t¸c

®éng xÊu ®Õn ®éng vËt hoang d· còng nh con ngêi.

- ViÖc x©y dùng hÖ thèng ®êng giao th«ng còng sÏ t¹o nªn

nh÷ng t¸c ®éng nh mÊt rõng, t¨ng cêng xãi mßn ®Êt, chia c¾t çc hÖ

sinh th¸i tù nhiªn t¹i khu vùc dù ¸n.

Qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ tæng hîp çc t¸c ®éng cña CTT§Lai

Ch©u ®Õn m«i trêng cho thÊy: nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc, cã tÝnh

chÊt l©u dµi lµ c¬ b¶n. Nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc chñ yÕu x¶y ra

trong giai ®o¹n thi c«ng c«ng tr×nh vµ nh÷ng n¨m ®Çu cña giai

®o¹n vËn hµnh nhµ m¸y. NÕu chñ ®Çu t vµ çc nhµ qu¶n lý c«ng

tr×nh sau nµy thùc hiÖn tèt çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng ®· ®Ò

xuÊt ngay khi khëi c«ng vµ tiÕp tôc sau nµy th× sÏ h¹n chÕ ®îc rÊt

nhiÒu, thËm chÝ cã thÓ kh¾c phôc ®îc nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc

®Õn m«i trêng.

340


Mét sè KiÕn nghÞ

§Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn ®Çy ®ñ, cã hiÖu qu¶ cao c«ng t¸c b¶o

vÖ m«i trêng trong qu¸ tr×nh x©y dùng còng nh trong giai ®o¹n vËn

hµnh NMT§ Lai Ch©u, Chñ dù ¸n cã mét sè kiÕn nghÞ sau ®©y:

- §Ó b¶o vÖ hå chøa, sau khi hå tÝch níc cÇn phôc håi rõng tù

nhiªn vµ trång rõng hçn giao tre, nøa víi tæ hîp loµi thÝch hîp. Tre

nøa lµ lo¹i c©y ph¸t triÓn b»ng th©n ngÇm, thêng mäc thµnh bôi,

kh¶ n¨ng sinh trëng nhanh nªn sÏ h¹n chÕ hiÖn tîng s¹t lë hai bªn

lßng hå. CÇn ph¶i trång rõng hçn giao tre, nøa ®Ó phôc håi çc diÖn

tÝch rõng bÞ mÊt do më ®êng, khai th¸c vËt liÖu, x©y dùng nhµ ë

c«ng nh©n... C«ng t¸c phôc håi, trång rõng sau khi chñ dù ¸n ®·

thèng nhÊt, lËp kÕ ho¹ch thùc hiÖn víi Së N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn

n«ng th«n tØnh Lai Ch©u ®Ò nghÞ giao cho chÝnh quyÒn, nh©n

d©n ®Þa ph¬ng thùc hiÖn theo çc ®¬n vÞ hµnh chÝnh cÊp x· trùc

tiÕp n¬i cã rõng vµ n¬i ë gÇn vïng lßng hå.

- §Ó h¹n chÕ xãi mßn, chñ dù ¸n ®Ò nghÞ çc ®¬n vÞ qu¶n lý

hµnh chÝnh híng dÉn nh©n d©n trong vïng vµ t¹i khu vùc t¸i ®Þnh

c h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a viÖc khai th¸c sö dông çc lo¹i ®Êt dèc

cho môc ®Ých ph¸t triÓn çc loµi n«ng nghiÖp thuÇn tuý vµ híng tíi

çc kÕ ho¹ch dµi h¹n, khoanh nu«i b¶o vÖ rõng, ph¸t triÓn trång

rõng, kinh doanh vµ chÕ biÕn çc s¶n phÈm tõ rõng víi s¶n xuÊt çc

c©y c«ng nghiÖp dµi ngµy, c©y dîc liÖu... kÕt hîp víi du lÞch sinh

th¸i, du lÞch céng ®ång.

- §Ó thùc hiÖn c«ng t¸c ®Òn bï vµ t¸i ®Þnh c mét çch kÞp thêi

theo híng ph¸t triÓn bÒn v÷ng, Chñ ®Çu t sÏ kÕt hîp víi l·nh ®¹o

®Þa ph¬ng ®Ó ®Ò ra nh÷ng ®Þnh híng quy ho¹ch, nh÷ng hç trî vµ

híng dÉn cô thÓ cho nh©n d©n vïng t¸i ®Þnh c sím æn ®Þnh cuéc

sèng, thay ®æi tËp qu¸n canh t¸c, thay ®æi c¬ cÊu c©y trång vµ

nhanh chãng ¸p dông çc biÖn ph¸p kü thuËt canh t¸c bÒn v÷ng trªn

®Êt dèc.

- §Ó phôc håi vµ ph¸t triÓn hÖ ®éng vËt trong vïng, Chñ ®Çu t

sÏ kÕt hîp víi l·nh ®¹o ®Þa ph¬ng cã kÕ ho¹ch b¶o vÖ rõng ®Çu

nguån, ®ång thêi kÕt hîp víi viÖc thêng xuyªn gi¸o dôc, n©ng cao ý

thøc b¶o vÖ thiªn nhiªn cho mäi ngêi d©n trong vïng b»ng nhiÒu

h×nh thøc ®Ó h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt viÖc chÆt ph¸ rõng còng

nh s¨n b¾t ®éng vËt rõng.

341


Tµi liÖu tham kh¶o

1. Lª §øc An (1985). §Þa m¹o ViÖt Nam. LuËn ¸n tiÕn sü (tiÕng Nga) Moskva.

2. Bé Khoa häc, C«ng nghÖ vµ M«i trêng (2000). S¸ch §á ViÖt Nam (PhÇn §éng vËt). Nxb KH vµ KT. Hµ Néi.

3. Bé L©m NghiÖp (1991). Giíi thiÖu Khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ, tØnh Lai Ch©u (B¸o ço khoa häc).

4. Lª Th¹c Çn (1993). §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng: Ph¬ng ph¸p luËn vµ kinh nghiÖm thùc tiÔn. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt.

5. Lª Th¹c Çn (2001). Nghiªn cøu vÒ diÔn biÕn m«i trêng liªn quan ®Õn c«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La. TuyÓn tËp héi nghÞ khoa häc Tµi Nguyªn vµ m«i trêng. Hµ Néi.

6. ChÝnh phñ níc CHXHCN ViÖt Nam vµ Dù ¸n cña Qòy M«i trêng toµn cÇu VIE/ 91/ G31 (1991). KÕ ho¹ch hµnh ®éng ®a d¹ng sinh häc cña ViÖt Nam.

7. Côc m«i trêng ViÖt Nam (2001). B¸o ço hiÖn tr¹ng m«i trêng ViÖt Nam 2000. Ch¬ng tr×nh m«i trêng Liªn HiÖp Quèc.

8. C«ng ty T vÊn x©y dùng §iÖn I (2002). Quy ho¹ch bËc thang thuû ®iÖn trªn s«ng §µ.

9. C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I (2003): C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u. B¸o ço tãm t¾t, Hµ Néi.

10.C«ng ty T vÊn x©y dùng ®iÖn I (2003): C«ng tr×nh thñy ®iÖn S¬n La - Nghiªn cøu kh¶ thi - B¸o ço cuèi cïng, Hµ Néi.

11.Côc M«i trêng, Bé khoa häc c«ng nghÖ vµ m«i trêng (1999). B¸o ço nh÷ng vÊn ®Ò m«i trêng cña dù ¸n thñy ®iÖn S¬n La, Hµ Néi.

12.Cao §¨ng D (1995). Nghiªn cøu nguyªn nh©n h×nh thµnh vµ çc biÖn ph¸p phßng chèng lò quÐt. ViÖn khÝ tîng thuû v¨n, Hµ Néi.

13.Dù ¸n UNDP VIE/97/003 - Disaster Management Unit. §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng lò lôt ë ViÖt Nam. ChiÕn lîc phßng tr¸nh, gi¶m nhÑ thiÖt h¹i

14.§oµn 203 - Liªn §oµn B¶n ®å ®Þa chÊt (1994). B¸o ço ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n nhãm tê Mêng TÌ F-48-VII (Khª sø), F-48- XIII(Mêng TÌ) F-48-XIX (Phong Sa Lú) tØ lÖ 1: 200 000. Lu tr÷ ®Þa chÊt.

15.§oµn §Þa chÊt 63 - Liªn ®oµn §CTV - §CCT miÒn B¾c (1998). B¸o ço kÕt qu¶ lËp b¶n ®å §CTV - §CCT tê §iÖn Biªn - Yªn B¸i, tØ lÖ 1: 200 000. Lu tr÷ ®Þa chÊt.

16. §oµn ®iÒu tra ®éng vËt ký sinh trïng ViÖt Nam (1962-1966). KÕt qu¶ ®iÒu tra ®éng vËt ký sinh trïng tØnh Lai Ch©u, trong "KÕt qu¶ ®iÒu

342


tra ®éng vËt ký sinh trïng 12 tØnh miÒn B¾c ViÖt Nam." (B¸o ço khoa häc, ®¸nh m¸y).

17.Hå Thanh H¶i (1993). Mét sè ®Æc ®iÓm cÊu tróc th¼ng ®øng cña nhiÖt ®é vµ « xy ë mét sè hå chøa. TuyÓn tËp STTNSV, nhµ xuÊt b¶n KHKT Hµ néi.

18.Hå Thanh H¶i (1994). §Æc ®iÓm §éng vËt næi hå Hoµ B×nh trong nh÷ng n¨m ®Çu míi ngËp níc. T¹p chÝ Sinh häc 16(2).

19.Hå Thanh H¶i (1994). Mét sè ®Æc ®iÓm thuû sinh vËt hå Th¸c Bµ sau h¬n 20 n¨m sö dông. T¹p chÝ Sinh häc 17(2).

20.Hå Thanh H¶i, NguyÔn Hïng Anh (1998). §Æc ®iÓm thuû sinh vËt hå Pa Khoang §iÖn Biªn trong th¸ng 3/ 1998. Tµi liÖu ViÖn STTNSV.

21.Hå Thanh H¶i, Phan v¨n M¹ch Lª Hïng Anh, Cao ThÞ Kim Thu (2001).s¬ bé nghiªn cøu hiÖn trang thuû sinh vËt s«ng §µ - Khu vùc t¹ bó vµ vïng phô cËn. Dù b¸o nh÷ng biÕn ®æi cña chóng khi h×nh thµnh hå chøa S¬n la. Tµi liÖu ViÖn Sinh th¸i vµ tµi nguyªn sinh vËt .

22.Ph¹m Hoµng H¶i (2003). B¸o ço tæng hîp ®Ò tµi §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hå thuû ®iÖn S¬n La. ViÖn §Þa Lý, Hµ Néi.

23.NguyÔn Thu Hoµi, Phan Anh §µo (1996). Mét sè nhËn xÐt vÒ hiÖn tr¹ng dinh dìng hå chøa Hoµ b×nh trong th¸ng 9/1996 trªn c¬ së Sinh th¸i häc. Tµi liÖu cha c«ng bè, Trung T©m nghiªn cøu MTKK & níc, ViÖn KTTV.

24.NguyÔn Thu Hoµi, Phan V¨n M¹ch (1997). §¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng chÊt lîng m«i trêng níc hå Hoµ b×nh mïa kh« (th¸ng 1/1997) trªn c¬ së sinh th¸i. Tµi liÖu cha c«ng bè, Trung T©m nghiªn cøu MTKK & níc, ViÖn KTTV vµ ViÖn ST&TNSV.

25.NguyÔn V¨n Hoµnh (Chñ Biªn), §ç V¨n Chi, Ph¹m V¨n §êng, TrÇn §¨ng TuyÕt vµ Bïi Minh T©m (2001). HiÖu ®Ýnh b¶n ®å ®Þa chÊt tê Khi Sø- Mêng TÌ. Liªn ®oµn b¶n ®å ®Þa chÊt MiÒn B¾c.

26.NguyÔn §×nh HoÌ (2000). D©n sè §Þnh c M«i trêng, Nhµ xuÊt b¶n §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.

27.Ph¹m Hoµng Hé (2000). C©y cá ViÖt nam . QuyÓn I, QuyÓn II, QuyÓn III. In lÇn thø 2 . Nhµ XuÊt b¶n TrÎ Thµnh phè Hå ChÝ Minh

28.Hudson N (1983). B¶o vÖ ®Êt chèng xãi mßn, Nhµ xuÊt b¶n Khoa häc vµ Kü thuËt Hµ Néi.

29.NguyÔn Thîng Hïng vµ nnk (1998). §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng dù ¸n x©y dùng nhµ m¸y thñy ®iÖn S¬n La, ViÖn §Þa Lý, Hµ Néi.

30.NguyÔn V¨n Hïng (2002). Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n ®øt g·y t©n kiÕn t¹o T©y B¾c. LuËn v¨n tiÕn sÜ ®Þa chÊt. Hµ Néi.

31. §Æng Huy Huúnh (chñ biªn) (1994). Danh lôc çc loµi thó (Mammalia) ViÖt Nam. Nxb KH vµ KT. Hµ Néi.

32.NguyÔn Th¸i Hng (1992). B¶o vÖ m«i trêng vµ qu¶n lý chÊt lîng níc. Tr-êng ®¹i häc Thñy Lîi.

343


33.TrÞnh Xu©n Lai (2000) TÝnh to¸n thiÕt kÕ çc c«ng tr×nh xö lý níc th¶i. Nhµ xuÊt b¶n X©y dùng, Hµ Néi.

34.Vò Cao Minh (1997). §iÒu tra ®¸nh gi¸ hiÖn tîng trît lë, lò bïn ®¸ ë Lai Ch©u vµ ®Ò xuÊt biÖn ph¸p phßng chèng. Hµ néi.

35.NguyÔn Quang Mü, Lª Th¹c Çn (1981). Tæng quan xãi mßn ®Êt ViÖt Nam, B¸o ço Héi th¶o vÒ çc vÊn ®Ò xãi mßn ®Êt vµ l¾ng ®äng trÇm tÝch t¹i Bangkoc- Thailand.

36.NguyÔn Quang Mü. Xãi mßn vµ b¶o vÖ ®Êt khái xãi mßn ë ViÖt Nam, TuyÓn tËp Ch¬ng tr×nh M«i trêng 5202 vÒ "Çc tiÕp cËn Sinh th¸i häc vµ m«i trêng"

37.NguyÔn B¸ NhuËn (1982). Sö dông, b¶o vÖ vµ c¶i t¹o m«i trêng ®Êt ViÖt Nam, B¸o ço Khoa häc t¹i Héi nghÞ M«i trêng.

38.NguyÔn B¸ NhuËn (1995-1996). M«i trêng ®Êt tØnh Lµo Cai vµ B¸o ço Khoa häc. ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN VN.

39.NguyÔn B¸ NhuËn (1996). B¶n ®å vµ B¸o ço Xãi mßn §Êt tØnh Lµo Cai tû lÖ 1:100.000. ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CN VN.

40.NguyÔn B¸ NhuËn vµ nnk (2003). B¶n ®å Xãi mßn §Êt lu vùc C«ng tr×nh Thuû ®iÖn Huéi Qu¶ng - B¶n Ch¸t vµ B¸o ço Khoa häc kÌm theo.

41.NguyÔn B¸ NhuËn, Ng« Gia Th¾ng, NguyÔn Ngäc Anh (1997-1999). Xãi mßn ®Êt lu vùc, chØ tiªu tæng hîp vÒ chÊt lîng mÆt ®Öm lò lôt B¾c Trung Bé.

42.NguyÔn B¸ NhuËn, NguyÔn Ngäc Anh, NguyÔn Ngäc S¬n (2001). Nghiªn cøu Xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i cña mÆt ®Öm lò lôt lu vùc çc s«ng Thu Bån - Vu Gia vµ s«ng Trµ Khóc - VÖ.

43.§µo Ngäc Phong (1972). Thêi tiÕt vµ bÖnh tËt. NXB Y häc. Hµ néi.

44.Vâ Quý (1975). Chim ViÖt Nam, tËp I. Nxb KH vµ KT. Hµ Néi.

45.Vâ Quý (1981). Chim ViÖt Nam, tËp II. Nxb KH vµ KT. Hµ Néi.

46.I.A. Reranov, NguyÔn CÈn, NguyÔn ThÕ Th«n (1965). Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ lÞch sö ph¸t triÓn ®Þa h×nh vµ t©n kiÕn t¹o miÒn B¾c ViÖt Nam. TËp san Sinh vËt - §Þa häc. TËp IV, sè 1.

47.NguyÔn V¨n S¸ng, Hå Thu Cóc, NguyÔn Qu¶ng Trêng (2004). Danh lôc Õch nh¸i vµ bß s¸t ViÖt Nam (S¸ch 174 trang, ®ang in).

48.Së C«ng nghiÖp - X©y dùng Lai Ch©u (2003). Tæng hîp tµi nguyªn kho¸ng s¶n tØnh Lai Ch©u.

49.Së §Þa chÝnh tØnh Lai Ch©u. B¶n ®å §Êt tØnh Lai Ch©u tû lÖ 1:100.000 vµ Chó gi¶i

50.Së §Þa chÝnh tØnh §iÖn Biªn. B¶n ®å §Êt tØnh §iÖn Biªn tû lÖ 1:100.000 vµ B¶n Chó gi¶i kÌm theo

51.Phan V¨n T©n (2003). Ph¬ng ph¸p thèng kª trong khÝ hËu. NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi.

344


52.TCVN-51-84 (1989). Tho¸t níc, m¹ng líi bªn ngoµi vµ c«ng tr×nh, tiªu chuÈn thiÕt kÕ. Nhµ xuÊt b¶n x©y dùng.

53.§Æng Ngäc Thanh, Th¸i TrÇn B¸i, Ph¹m V¨n Miªn (1980). Ph©n lo¹i ®éng vËt kh«ng x¬ng sèng níc ngät B¾c ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc vµ kü thuËt Hµ Néi.

54.§Æng Ngäc Thanh, Hå Thanh H¶i (2001). Gi¸p x¸c níc ngät. Trong §éng vËt chÝ ViÖt Nam, tËp 5. Nhµ xuÊt b¶n KHKT Hµ Néi.

55.Lª §×nh Thµnh (2000): KiÕn thøc c¬ b¶n vÒ ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i tr-êng cho çc dù ¸n ph¸t triÓn. Bµi gi¶ng dµnh cho çc líp cao häc thñy lîi. Trêng §¹i häc Thñy lîi.

56.Lª B¸ Th¶o (2001). Thiªn nhiªn ViÖt Nam. NXB Gi¸o dôc. Hµ Néi.

57.Mai Träng Th«ng vµ nnk (1995-1996). Mét sè kÕt qu¶ ban ®Çu nghiªn cøu nh÷ng biÕn ®æi cña çc ®Æc trng khÝ hËu do t¸c ®éng cña hå chøa Hoµ B×nh. Thuéc Ch¬ng tr×nh nghiªn cøu c¬ b¶n. M· sè 6.2.2. Hµ Néi.

58.D¬ng §øc TiÕn, Vâ Hµnh (1997). T¶o n¬c ngät ViÖt Nam- Ph©n lo¹i bé t¶o Lôc Chlorococcales. Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp - Hµ Néi.

59.D¬ng §øc TiÕn (1996). Ph©n lo¹i vi khuÈn Lam ë ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp -Hµ Néi.

60.Tæng côc KhÝ tîng Thuû v¨n (1995). TËp B¶n ®å KhÝ tîng Thuû v¨n ViÖt Nam.

61.Ph¹m Ngäc Toµn, Phan TÊt §¾c (1993). KhÝ hËu ViÖt Nam. NXB KH-KT.

62.Cao §×nh TriÒu (1998). Ph©n vïng cÊu tróc l·nh thæ ViÖt Nam trªn c¬ së trêng träng lùc vµ tõ. T¹o chÝ çc khoa häc vÒ tr¸i ®Êt sè 20 (4), Hµ Néi.

63.Vò V¨n TuÊn, 3/2002: §¸nh gi¸ bíc ®Çu vÒ ¶nh hëng cña hå chøa Hßa B×nh tíi m«i trêng. Héi nghÞ khoa häc lÇn thø 7 - ViÖn KhÝ tîng thñy v¨n.

64.TrÇn TuÊt, TrÇn Thanh Xu©n, NguyÔn §øc NhËt, 1987: §Þa lý thñy v¨n s«ng ngßi ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n khoa häc kü thuËt.

65.TrÇn §¨ng TuyÕt (chñ biªn), NguyÔn ThÕ C, NguyÔn §¾c L, Vò Xu©n Lùc, NguyÔn Huy Th©n, NguyÔn V¨n T, §oµn H¶i TriÒu, §inh V¨n Tuý (1995). B¶n ®å ®Þa chÊt tê kho¸ng s¶n nhãm tê Mêng TÌ, tû lÖ 1:200.000. Côc §Þa chÊt, Hµ Néi.

66.TrÇn Tý, NguyÔn Träng TiÕn vµ nnk (1997). B¶n ®å HiÖn tr¹ng M«i tr-êng ViÖt Nam tû lÖ 1: 1. 1.000.000 vµ B¸o ço Khoa häc. ViÖn §Þa lý, ViÖn KH&CNVN.

67.Uû ban khoa häc vµ kü thuËt Nhµ níc (1984). Ch¬ng tr×nh ®iÒu tra tæng hîp vïng t©y b¾c 1977- 1981. Hµ Néi.

68.Lª V¨n ¦íc,1998: Kinh tÕ Tµi nguyªn níc vµ m«i trêng. ( Bµi gi¶ng dµnh cho çc líp cao häc thñy lîi). Trêng §¹i häc Thñy lîi.

345


69.ViÖn Thæ nhìng N«ng ho¸ (Bé NN vµ PTNT). Sè liÖu ph©n tÝch ®Êt tØnh Lai Ch©u vµ tØnh §iÖn Biªn tõ 1970 - 2003.

70.ViÖn Quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ N«ng nghiÖp (Bé NP vµ PTNT) . Çc sè liÖu ph©n tÝch ®Êt khu vùc tõ 1995 - 2003.

71.Mai §×nh Yªn (1979). Ph©n lo¹i ç níc ngät çc tÝnh phÝa b¾c ViÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n KHKT Hµ Néi.

72.Mai §×nh Yªn vµ nnk (1985). Thö ®¸nh gi¸ hËu qu¶ sinh th¸i hå S«ng §µ . Tµi liÖu ®¸nh m¸y ®Ò tµi 06.03.04 - 02.

73.Mai §×nh Yªn (1997). Khu hÖ ç níc ngät ViÖt Nam. Tµi liÖu Ch¬ng tr×nh KH C¬ b¶n, ViÖn STTNSV.

74.Akihito Shirota (1966). The Plankton of South Viet Nam - Fresh Water and Marine Plankton. Overseas Technocal Cooperation Agency, Japan.

75.P.H. Collin (1996). Dictionary of Ecology and Environment, Universal Book Stall, Reprint.

76.IUCN (2002). IUCN Red List of Threatened Species. CD data.

77.Jonh C. Morse, Yang Lianfang, Tian Lixin (1994). Aquatic insects of China useful fo monitoring water quality. Hohai University press, Nanjing, Peoples Republic of China .

78.Mary Ann H. Franson (1995). Standard methods for the Examination of Watwe and Waste water. American Publi health associations.

79.Proceedings of Beijing International Symposium Beijing, China (1991). Geological Hazards.

80.Takaaki Yamagishi (1992). Plankton Algae in Taiwan (Formosa). Uchidarokakuho, Tokyo.

81.World Health Organization, Geneva 1993. Assessment of Sources of Air, Warter, and Land Pollution. Part One: Rapid Inventory Techniques in Environmental Pollution.

346

Phô lôc


Phô lôc 1: Danh lôc thùc vËt vïng lßng hå thuû ®iÖn Lai Ch©u

STT

Tªn khoa häc Tªn ViÖt NamD¹ng th©n

C«ng dông

I. LYCOPODIOPHYTA Ngµnh th«ng ®Êt1. LYCOPODIACEAE Hä Th«ng ®Êt

1. Huperzia carinata (Poir.) Trevis Th¹ch tïng sãng T2. H. subdistricha Mak. Th¹ch tïng song

®ØnhT

3. Lycopodiella cernua (L.) Franco Th¹ch tïng nghiªn T2. Psilotaceae Hä L¸ th«ng

4. Psilotum nudum L. L¸ th«ng T3. SELAGINELLACEAE Hä QuyÓn b¸

5. Selaginella delicatula (Desv.) Alst. QuyÓn b¸ ®¬n bµo T6. S. moellendorfii Hierm QuyÕn b¸

moelladorT

7. S. monospora Spring QuyÓn b¸ yÕu TII. EQUISETOPHYTA Ngµnh Méc tÆc

8. Equisetum diffusum D. Don Méc tÆc TIII. POLYPODIOPHYTA Ngµnh D¬ng xØ

5. ADIANTACEAE Hä Tãc vÖ n÷Adiantum flabellatum L. Tãc vÖ n÷ ®u«i T

9. A. induratum Chr. Tãc vÖ n÷ cøng T10. A. philippense L. Tãc vÖ n÷ philippin T11. Pteris ensiformiss Burm. Ch©n xØ h×nh

guétT

12. P. linearis Poir. Ch©n xØ hÑp T13. P. semipinnata L. Ch©n xØ lîc T14. Pteris vittata L. Ch©n xØ säc T

6. ASPLENIACEAE Hä Tæ ®iÓu15. Asplenium colaniae Tard.-Blot Can xØ colani T16. A. ensiformis Wall. ex Hook. f. Can xØ h×nh g¬m T17. A. nidus L. Can xØ phông T18. A. normale D. Don Can xØ thêng T19. Blechnum orientale L. R¸ng dõa ®«ng T20. Diplazium mettenianum (Miq.)

ChingR¸ng song quÇn T

21. D. nudicautus C. Chr. Song quÇn ®¸y trÇn

T

7. CYATHEACEAE Hä D¬ng xØ méc22. Cyathea gigantea (Hook.) Holtt. R¸ng tiªn täa lín GN23. C. latebrosa (Hook.) Copel. Tiªn täa rång GN24. Lindsaea ensifolia Sw. Liªn s¬n g¬m T25. L. javanensis Blume Liªn s¬n java T

8. DAVALLIACEAE Hä D¬ng xØ v¶y

1


26. Humata repens (L. f.) Diels. Thæ xØ bß T9. Gleichenieaceae Hä Guét

27. Dicranopteris dichotoma (Thunb.) Benth.

TÕ T

28. D. linearis (Burm. f.) Undow Guét T10. HYMENOPHYLACEAE Hä D¬ng xØ

mµng29. Crepidomanes bipunctatum (Poir.)

Copel.R¸ng song ®iÒn T

11. MARATTIACEAE Hä Tßa sen30. Angiopteris yunnanensis Hiern. Mãng ngùa v©n

namT

31. Archangiopteris tonkinensis (Hay.) Ching.

Mãng tr©u b¾c bé T

12. MARSILEACEAE Hä Rau bî32. Marsilea minuta L. Rau bî nhá T33. M. quadrifolia L. Rau bî bèn l¸ T

13. POLYPODIACEAE Hä D¬ng xØ34. Aglaomorpha coromans (Mett.)

Copel.R¸ng long cíc T

35. Colysis digitata (Bak.) Ching Cæ ly ngãn T36. C. wrightii (Hook.) Ching Cæ ly wright T37. Drynaria bonii Chr. §«i phîng bon T38. D. fortunei (Mett.) J. Sm. §u«i phîng fotune T39. Lemmaphyllum microphyllum

Presl.V¶y èc l¸ nhá T

40. Phymatosorus longissinus (Blume)

Cóc ¸o T

41. Pyrrosia lanceolata (L.) Farw. Hoµ m¹c thon T42. P. lingua (Thunb.) Farw. Hoµ m¹c lìi T43. P. longifolia (Burm.) Morton Hoµ m¹c l¸ dµi T

14. SCHIZAEACEAE Hä Bßng bong44. Lygodium conforme C. Chr. Bßng bong hãp T45. L. flexuosum Sw. Bßng bong dÞu T46. L. scandens (L.) Sw. Bßng bong leo DL47. Schizaea dichotoma (L.) J. E. Sm. R¸ng ngãn chÎ T

Magnophyta - ngµnh h¹t kÝnA. Dicotyledonceae Líp 2 l¸ mÇm1. Acanthaceae Hä ¤ r«

48. Andrographis paniculata (Burm.f.) Ness

Cång céng T Th

49. Dicleptera chinensis Ness L¸ diÔn T TA50. Justicia gendarussa Burm.f. Thanh t¸o T Th51. J. procumbens L. Tíc sµng T52. Psiloesthes elonga iR. Ber ¤ r« suèi T53. Rhinacanthus nasuta (L.) Kurz B¹ch h¹c T54. Rungia parviflora Nees Rng hoa nhá T55. Strobilanthes acrocephalus T.

AndersC¬m nÕp T Th

2


56. S. brunnescens R. Ben Chµm mÌo T Nhu57. S. casia (Nees) BrÐm. Chµm T Nhu58. S. flaccidifolius Ness Chµm T Nhu59. S. gigantode Lind. Chuú hoa to T

Actinidiaceae Hä d¬ng ®µo60. Saurauia tristyla DC Nãng GN

2. Aizoaceae Hä Rau ®¾ng ®Êt

61. Glinus hernarioides (Gagnep.) Tard

Rau ®¾ng T TA,Th

62. G. lotoides L. Rau ®¾ng l«ng T3. Alangiaceae Hä Th«i chanh

63. Alangium chinensis (Lour.) Rehd. Th«i chanh Trung Quèc

GN Go

64. A. kurrii Craib Th«i chanh GN Go4. Altingiaceae Hä T« h¹p

65. Altingia siamensis M¹y tiªn GL Go5. Amaranthaceae Hä Rau dÒn

66. Achyranthes aspera L. Cá xíc T Th67. Alternanthera sessilis (L.) R. Br. Rau dÖu T Th68. Amaranthus spinosa L. DÒn gai T TA69. A. viridis L. DÒn c¬m T TA70. Celosia argentea L. Mµo gµ tr¾ng T Th,Ca71. C. cristata L. Mµo gµ ®á T Th,Ca

6. Anacardiaceae Hä SÊu72. Allospondias lakonensis (Pierre)

StapfD©u da xoan GN Go,TA

73. Buchanania latifolia Roxb. MÒn v¨n GTB Go74. Choerospondias axillaris (Roxb.)

Burrt et Hill.Xuyªn cãc GTB Go

75. Dracontomelon duperreanum SÊu GL Go,TA76. Rhus javanica L. Muèi GN Th

7. Ancistrocladaceae Hä Trung qu©n77. Ancistrocladatus tectorius (L.)

MoldenkeD©y trung qu©n DL

87. Annonaceae Hä Na78. Alphonsea sonlaensis Ban ThÊu lÜnh s¬n la GN79. Desmos chinensis Lour. Hoa dÎ BT80. D. cochinchinensis Lour. Hoa dÎ l«ng ®en BT81. D. dumosus Safford §Êt na BT82. D. pedonculosus (A. DC.) Ban Gi¶ cã cäp BT83. Fissistigma bracteatum Chatt. C¸ch th l¸ hoa DL84. Polyalthia cerasoides (Roxb.)

Bedd.GTB Go

85. Uvaria boniana Finet et Gagn. DÊt l«ng DL86. U. calamistrata Hance BT87. U. macrophylla Roxb DÊt l¸ to BT

9. Apiaceae Hä Ngß

3


88. Centella asiatica (L.) Urb. Rau m¸ T Th,TA89. Cnidium monnieri (L.) Cusson GiÇn sµng T Th90. Hydrocotyle chevalieri (Chern.)

Tard.Rau m¸ d¹i T

10. Apocynaceae Hä Tróc ®µo91. Astonia scholaris (L.) R.Br. S÷a GTB Go92. Holarrehna antidysenteria (Roxb.

ex Flem.) A.DC.Thõng møc tr©u GN

93. Tabernaemontana bovina Lour. Lµi tr©u B94. Wrightia balansae Pitard Thõng mùc GN95. W. tomentosa Roem var.

cochinchinensis PitardThõng mùc l«ng GN

11. Aquifouaceae Hä Nhùa ruåi96. Ilex cinerea Champ Nhùa ruåi GN

12. Araliaceae Hä S©m97. Aralia armata Seem. §¬n ch©u chÊu T Th,TA98. A. chinensis L. Th«ng méc B99. A. vietnamensis Ha QuÇng viÖt B100. Schefflera octophylla (Lour.)

HarmsS©m nam GN Th

101. S. pes- avis R. Vig Ch©n chim nói GN Th102. Trevesia palmata (Roxb et Lindl.)

Visiani§u ®ñ rõng GN Th

13. Asclepiadaceae Hä Thiªn lý103. Dischidia acuminata Cost. Tai chuét nhän DL104. D. pseudo- bengalensis Cost. Tai chuét Bengal DL105. D. tonkinensis Cost. Tai chuét b¾c DL106. Dischidia sp. Tai chuét mËp DL107. Hoya multiflora Blume D©y hoa ®¸ DL108. Streptocaulon griffithii Hook Hµ thñ « tr¾ng DL Th109. S. juventas (Lour.) Merr. Hµ thñ « nam DL Th

14. Asteraceae Hä Cóc110. Ageratum congzoides L. Cøt lîn T Th111. A. vulgaris L. Ng¶i cøu T Th112. Bidens bipinnata L. §¬n buèt 2 kÐp T Th113. B. pilosa L. §¬n buèt T Th114. Blumea balsamifera (L.) DC. §¹i bi l¸ to T Th115. B. glomerata DC C¶i trêi T116. B. gardneri (Hook.f.) Gagnep. §¹i bi cuèng dµi T117. B. laciniata DC Cóc l¸ r¸ch T118. Chromolaena odorata (L.) King et

RobinsonCá lµo B Th

119. Eclipta alba Hassk Nhä nåi T Th120. E. prostrata (L.) L. Nhä nåi T121. Elephantopus scaber L. ChØ thiªn T122. Emilia sonchifolia (L.) DC. Rau m¸ l¸ rau

muèngT

123. Eupatorium fortunei Turz. MÇn t¬i T Th

4


124. Gnaphalium luteo- album L. Rau khóc T TA,Th125. Gynura barbaraefolia Gagn. Rau bÇu ®Êt T126. G. crepidoides Benth. Rau tµu bay T127. Lactuca indica L. Bå c«ng anh T Th128. Parthenum hysterophorum L. Cóc liªn chi d¹i T129. Pluchea indica (L.) Less. Cóc tÇn T Th130. Synedrella nodiflora (L.) Gaertn Bä xÝt T131. Thespis tonkinensis Cãc m¼n T Th132. Vernonia patula (Dryand.) Marr. B¹c ®Çu nhá B133. V. solanifolia Benth. B¹c ®Çu l¸ dµi B134. Xanthium strumarium L. KÐ ®Çu ngùa T Th

15. Betulaceae Hä Çng lß135. Betula alnoides Buch. Ham. ex

D.DonÇng lß GN Go

136. Carpinus viminea L¸ r¨ng kÐp GN Go16. Bigoniaceae Hä §inh

137. Oroxylum indicum Vent. Nóc n¸c GN Go,Th138. Radermachera sp. Rµ ®Ñt GN Go

Bombacaceae Hä G¹o139. Bombax ceiba L. G¹o GL Go140. Ceiba pentandrra (L.) Gaertn. Gßn GTB Go

17. Borraginaceae Hä Vßi voi141. Cordia dichotoma Forst.f. Thiªn ®Çu thèng GN142. C. grandis Roxb. TÇm méc to GN143. Ehretia sp. Cuång rõng GN144. Heliotropium indicum L. Vßi voi T Th

18. Brassicaceae Hä C¶i145. Cardamine hirsuta L. C¶i hoang T146. Rorippa dubia (Pers.) Haroon C¶i ®Êt nói T147. R. indica (L.) Hiern. C¶i ®Êt T

Burseraceae Hä Tr¸m148. Canarium album (Lour.) Roensch. Tr¸m tr¾ng GL TA,Nh149. C. parvum Leenh. Tr¸m chim GN150. C. subulatum Guill. Tr¸m l«ng GN151. C. tramdennum Dai et Ykovl. Tr¸m ®en GN TA152. Garuga pinnata Roxb. Trµm mao GL Go153. Protium serratum (Wall. ex

Colebr.) Engl.Cä phÌn GN Go

19. Cannabaceae Hä CÇn sa154. Humulus scandens (Lour.) Merr. Hèt bè leo DL

20. Capparaceae Hä Çp155. Capparis floribunda Wight Çp nhiÒu hoa GN156. Cleome viscosa L. Mµn mµn vµng T Th157. Stixis suaveolens Pierre Trøng quèc tr¬n DL

21. Chenopodiaceae Hä Rau muèi158. Chenopodium ambrossioides L. DÇu giun T Th

22. Chloranthaceae Hä Sãi

5


159. Chloranthus erectus (Benth. et Hook.f.) Verde.

Sãi ®øng T

Clusiaceae Hä Bøa160. Cratoxylum polyanthum Korth. Thµnh ng¹nh GN161. C. pruniflorum Kurz §á ngän GN Th162. Garcinia bonii Pitard Bøa GTB TA163. G. oblongifolia Champ. Bøa GTB TA164. Hypericum nepanlense Chois. Ban Nepal T Th165. H. sampsonii Hance Ban SÇm S¬n T

23. Combretaceae Hä Bµng166. Anogeissus acuminata (Roxb. ex

DC.) Guill. et Perr.Chß nhai GTB Go

167. Quisqualis indica L. Sø qu¸n tö DL Th24. Convolvulaceae Hä Khoai lang

168. Argyreia atro-purpurea Wall. Th¶o b¹c DL169. Hewittia scandens (Milne) Mabl. Biªn thuú DL170. Ipomea bonii Gagnep. B×m bon DL171. I. congesta R. Br. B×m b×m DL172. I. triloba L. B×m b×m 3 thuú DL173. Merremia boisiana (Gagnep.) Van

Ooststr.B×m boi DL

174. Porana chinensis Hemsl. R¹ng Trung Quèc DL25. Cucurbiaceae Hä BÇu bÝ

175. Coccinia grandis (L.) Voigt. B¸t DL176. Gymnopetalum cochinchinensis

(Lour.) Kurz.Cøt qu¹ DL

177. Trichosanthes pedata Merr. et Chun

Cøt qu¹ v«i DL

26. Cuscutaceae Hä T¬ hång178. Cuscuta chinensis Lam. T¬ hång Trung

QuècDL Th

Dilleniaceae Hä Sæ179. Dillenia baillonii Gagnep. Sæ bµ GTB Go180. Tetracera scandens (L.) Merr. Ch¹c ch×u DL

27. Ebenaceae Hä ThÞ181. Diospyros apiculata Hieron Lä nåi GN182. Diospiros sp. ThÞ rõng GN

28. Elaeocarpaceae Hä C«m183. Elaeocarpus dubilis A.DC. C«m tÇng GTB Go184. E. grandiflorus Sm. C«m hoa lín GL Go,TA

29. Eleagnaceae Hä Nhãt185. Eleagnus conferta Roxb. Nhãt d¹i BT186. E. sarmentosus Rehd. Nhít trên BT

30. Euphorbiaceae Hä ThÇu dÇu187. Alchornea rugosa (Lour.) Muell.-

Arg.Bä nÑt B

188. A. tiliaefolia (Benth.) Muell.-Arg. §om ®ãm BT189. Aleurites moluccana (L.) Spreng. C©y lai GTB TD

6


190. Antidesma bunius Spreng Chßi mßi nhän GN191. A. montanum Blume Chßi mßi nói B192. A. velutinum Tul. Chßi mßi l«ng B193. Aporusa dioica (Roxb.) Muell.-Arg. Thµu tÊu tai nhá GN194. A. serrata Gagnep. Thµu tÊu cã r¨ng GN195. A. sphaersperma Gagnep. Thµu tÊu h¹t trßn GN196. Baccaurea ramiflora Lour. D©u da ®Êt GTB TA197. Bischofia javanica Blume Nhéi GL Go198. Breynia fruticosa (L.) Hook.f. Bå cu vÏ B199. B. vitis-idaea (Burm.f.)

C.E.C.Fischer.Cï ®Ìn B

200. Bridelia tomentosa Blume §ám l«ng B201. Cleistanthus tonkinensis W.W.

Smith.Chß ch«i GN

202. Croton argyratus Blume B¹c thau GN Go203. C. poilanei Gagnep. B¹c thau GN204. C. tiglium L. Ba ®Ëu GN Th,Go205. Drypetes pereticulata Gagnep. Tr¸ GN206. Endosperma chinense V¹ng trøng GL Go207. Euphorbia hirta L. Cá s÷a l¸ lín T Th208. E. hypericifolia L. Cá s÷a l¸ ban T209. E. thymifolia L. Cá s÷a l¸ nhá T Th210. Glochidion eriocarpum Champ. Sãi tr¸i l«ng GN211. G. gamblei Hook.f. Sãi gam GN212. G. hirsutum Sãc l«ng GN213. G. obliquum Decne. Ghª GN214. Homonoia riparia Lour. Rï r× B215. Macaranga denticulata (Blume)

Muell.- Arg.L¸ nÕn GN Go

216. Mallotus apelta (Lour.) Muell.- Arg.

Ba bÐt tr¾ng GN Go

217. M. barbatus Muell.- Arg. Ba bÐt l«ng GN Go218. M. paniculatus (Lamk.) Muell.-

Arg.Ba bÐt GN

219. M. philippinensis (Lamk.) Muell.- Arg.

C¸nh kiÕn GN

220. M. repandus (Willd.) Muell.- Arg. Bïm bôp trßn GN221. Phyllanthus emblica L. Me rõng GN TA222. P. reticulatus Poir. PhÌn ®en B Th223. P. urinaria L. Chã ®Î l¸ nhá T Th224. Ricinus communis L. ThÇu dÇu GN DB,Th225. Sapium discolor Muell.- Arg. Sßi tÝa GN Go,

Nhu226. S. rotundifolia Hemsl. Sßi l¸ trßn GN Go227. S. sebiferum Roxb. Sßi tr¾ng GN Nhu,

DB228. Vernicia montana Lour. TrÈu GTB DB

31. Fabaceae Hä §Ëu

7


229. Acacia pennata (L.) Willd. D©y sèng r¾n DL230. Albizia chinensis (Osb.) Merr. GL Go231. Archidendron sp. M¸n ®Øa GTB Go232. Bauhinia alba Hamilt. Mãng bß hoa tr¾ng DL233. B. championii Benth. Mãng bß DL234. B. scandens L. Mãng bß DL235. Caesalpinia bonduc (L.) Roxb. Vuèt hïm BT236. Cassia floribunda Cav. Muång nhiÒu hoa B237. C. hirsuta L. Muång l«ng B238. C. tora L. Th¶o quyÕt minh B Th239. Cajanus cajan (L.) Mills. §Ëu triÒu GN Th240. Crotalaria pallida Lôc l¹c B241. Dalbergia assamica Benth. Cä khiÕt GN242. D. balansae Prain Tr¾c vµng GN Go243. D. discolor Tr¾c biÕn mµu GN244. D. hupeana Hance Cä khÞt GN245. Derris alborubra Hemsl. MËt hoa ®µo DL246. D. trifolia Lour. D©y mËt DL Th247. Desmodium caudatum (Murr.) DC. Trµng qu¶ ®u«i B248. D. strigillosum Schindler Trµng qu¶ cao B249. D. triflorum DC. Trµng qu¶ ba hoa B250. D. velutirum (Willd.) DC. Trµng qu¶ l«ng B251. Erythrina stricta Roxb. V«ng nem GTB Th252. Gleditsia sinensis Lam. Bå kÕt GN Th253. Indigofera trifoliata L. Chµm ba l¸ T Nhu254. Leucena leucocephala (Lam.) De

WitKeo dËu GN Th

255. Mimosa invisa Mart. ex Colla Trinh n÷ ngai BT256. M. pudica L. Trinh n÷ T Th257. Ormosia balansae Drake Rµng rµng GTB Go258. O. fordiana Oliver Rµng rµng GTB Go259. Pithecellobium clypearia Benth. M¸n ®Øa GTB Go260. Pueraria montana (Lour.) Merr. S¾n d©y rõng DL Th261. Saraca indica L. Vµng anh GTB Go,Ca262. Tamaridus indicus L. Me GTB TA,Go

32. Fagaceae Hä DÎ263. Castanopsis ferox Cµ æi l¸ b¹c GTB Go264. C. fissa Såi ph¶ng GTB Go265. Castanopsis sinensis Hance DÎ gai GTB Go266. Lithocarpus calathiformis (Skan)

Phamh.DÎ GL Go

267. Lithocarpus corneus (Lour.) Rehd. Såi ghÌ GTB Go33. Flacourtiaceae Hä Mång qu©n

268. Flacourtia balansae Mïng qu©n GTB269. Hydnocarpus kurzii (king) Warb. Chïm b¹o h«i (nang

trøng)GTB Th

270. Scolopia macrophylla (Wight et Arn.) Clos.

Bèm bµ B

8


34. Gesneriaceae Hä Phong l÷271. Chirita aratiformis D. Wood. Rita ng¸i T272. Paraboea umbellata (Drake)

Burtt.Song bª t¸n T

Hamamelidaceae Hä Hång quang273. Altingia siamensis Craib. T« h¹p ®iÖn biªn GL Go274. Liquidambar formosana Hance Sau sau GTB Go,Th

36. Icacinaceae Hä Thô ®µo275. Iodes cirrhosa Turcz. Méc th«ng DL

37. Juglandaceae Hä Hå ®µo276. Engelhardia roxburghiana Wall. ChÑo GN277. E. spicata ChÑo tr¬n GN278. Engelhardtia sp. ChÑo l«ng GN279. Pterocarya tonkinensis Dode C¬i GL Th

38. Lauraceae Hä L«ng n·o280. Actinodaphne pilosa (Lour.) Merr. Bép l«ng GN281. Beilschmiedia intermedia Allen Ch¾p GTB Go282. Cassytha fiiformis L. T¬ xanh DL Th283. Cinnamomum bejolghota Re xanh GL Go284. Cinnamomum sp. QuÕ lîn GTB Go285. Lindera sinensis (Blume) Hemsl. ¤ dîc tµu GN286. Litsea baviensis Lecomte Bêi lêi ba v× GN287. L. cubeba (Lour.) Pers. Mµng tang GN TD288. L. glutinosa (Lour.) Roxb. Bêi lêi nhít GTB Go289. L. monopetala (Roxb.) Pers. Bêi lêi l¸ trßn GTB Go290. L. polyantha Juss. Mß giÊy GTB Go291. L. umbelata (Lour.) Merr. Bêi lêi hoa t¸n GTB Go292. L. verticilata Hance Bêi lêi vßng GTB Go293. Neolitsea wushanica (Chun) Merr. GN294. N. zeylanica (Ness.) Merr. GTB Go295. Phoebe cuneata Blume Re tr¾ng GTB Go

39. Lamiaceae Hä Hoa m«i296. Acrocephalus capitatus Benth. Nh©n trÇn T Th297. Elsholzia blanda (Benth.) Benth. Kinh giíi rõng T298. E. ciliata (Thunb.) Hyland. Kinh giíi r×a T299. Leucas mollissima Benth. B¹ch th©n mÒm T300. L. zeylanica (L.) R. Br. MÌ ®Êt T301. Ocimum gratissimum L. H¬ng nhu tr¾ng T Th

40. Leeaceae Hä Gèi h¹c302. Leea indica (Burm.f.) Merr. Cñ rèi B

41. Loganiaceae Hä M· tiÒn303. Gelsemium elegans (Gardn. et

Champ.) Benth.L¸ ngãn BT

42. Loranthaceae Hä TÇm göi304. Viscum album L. TÇm göi tr¾ng KS305. V. ovalifolium DC. TÇm göi xoan KS

43. Lythraceae Hä Tö vi

9


306. Lagerstroemia balansae Koehne. B»ng l¨ng balansa GN307. L. calyculata Kurz. B»ng l¨ng æi GL Go308. L. duperreana Pierre ex Gagnep. B»ng l¨ng GTB Go309. Rotala rotundifolia (Hook.f. ex

Roxb.) KoehneL©m th¶o trßn T

44. Magnoliaceae Hä Ngäc lan310. Michelia mediocris Dandy Giæi xanh GL Go311. Michelia sp. Giæi l«ng GL Go312. Paramichelia baillonii Giæi g¨ng GL Go313. P. braianensis Giæi nhung GL Go

45. Malvaceae Hä B«ng314. Abelmosthatus moschatus Med. Vang T Th315. Abutilon indicum (L.) Sweet. Cèi xay B Th316. Hibiscus surattensis L. D©m bôt B Ca317. Sida rhombifolia L. KÐ hoa vµng T318. Thespesia lampas (Cav.) Dalz. ex

Gibss.Trµ GN

319. Urena lobata L. KÐ hoa tÝm T46. Melastomataceae Hä Mua

320. Blastus borneensis Cogn. Mua rõng B321. Melastoma bauchei Guill. Mua hoa ®á B322. M. candida Mua B323. M. septemnervium (Lour.) Merr. Mua b¶y g©n B324. Memecylon edule Roxb. SÇm GN

47. Meliaceae Hä Xoan325. Aglaia gigantea Pierre Géi GL Go326. A. odorata Lour. Ng©u GN Go327. Chukrr¸ia tabularis Juss. L¸t GL Go328. Cipadessa baccifera (Roth.) Miq. Däc khÕ GN329. Melia azedarach L. Xoan GTB Go

48. Menispermaceae Hä TiÕt dª330. Cissampelos pareira L. TiÕt dª DL Th331. Cocculus orbiculatus (Thunb.) DC. V¶y sam DL Th332. Stephania longa Lour. Lái tiÒn DL333. S. rotunda Lour. B×nh v«i DL Th334. Tinospora cordifolia (Willd.)

Hook.f. et Thoms.ThÇn th«ng DL Th

335. T. glabra (Burm.f.) Merr. Kim ngu DL49. Moraceae Hä D©u t»m

336. Artocarpus sp. Chay rõng GL Go337. Broussonetia pappyrifera (L.) L'

Her. ex Vent.Díng GN Th

338. Dimerocarpus brenieri Gagnep. M¹y tÌo GN339. Ficus altissima §a GL Go340. F. auriculata Lour. V¶ GN TA341. F. benjamina L. Si GN342. F. cunia Cä nät GN343. F. elastica Roxb. ex Horn. §a GL Go

10


344. F. fulva Reinw ex Blume Ngo· GTB345. F. glomerata Roxb. Sung GL Th346. F. heterophylla L.f. Vó bß B347. F. hirta Vahl. §a l«ng GN348. F. hispida L.f. Ng¸i GN349. Maclura cochinchinensis (Lour.)

Corn.Má qu¹ BT Th

350. Morus sp. D©u rõng GTB Go351. Pseudostreblus sp. Duèi xanh GN352. Streblus asper Lour. Duèi B353. S. ilicifolia (Kurz.) Corn. Duèi « r« GN354. S. tonkinensis (Dub. et Eberh.)

Corn.TÌo n«ng GN Go

Myristicaceae Hä M¸u chã355. Knema corticosa Lour. M¸u chã l¸ nhá GTB356. K. M¸u chã l¸ to GTB Go

50. Myrsinaceae Hä §¬n nem357. Asdisia colorata Roxb. C¬m nguéi mµu358. A. conspersa Walk. C¬m nguéi trµn359. A. mamillata Hance C¬m nguéi v«i360. A. elegans Andr. T¾p quang B361. A. florida Pitard C¬m nguéi B362. A. gigantifolia Stapf. Kh«i tr¾ng B Th363. A. villosa Roxb. C¬m nguéi v«i B364. Embelia ribes Burm.f. Chua ngót B Th365. E. scandens (Lour.) Mez M¹y cß phe B Th366. E. sessilifolia Kurz Chua ngót B TA367. Maesa balansae Mez. §ång balansa BT Th368. M. crassifolia R. Br. §ång l¸ mËp BT369. M. indica Wall. §ång cùa r¨ng ca BT370. M. montana A.DC. §¬n nem nói BT371. M. perlarius (Lour.) Merr. §¬n nem BT Th,TA

51. Myrtaceae Hä Sim372. Baeckea frutescens L. Chæi xÓ B Th373. Eugenia wightioma Wight Tr©m tr¾ng GTB Go374. Eugenia sp. Tr©m rõng GTB Go375. Psidium guyava L. æi GN TA376. Syzygium hancei Merr. et Perry Tr©m Hance GTB Go377. Rhodomyrtus tomentosa (Ail.) Sim B TA378. S. wightiana Tr©m GN Go379. Syzygium sp. S¾n thuyÒn GN Go

52. Nyctaginaceae Hä Hoa phÊn380. Boerhavia diffusa L. Nam s©m T Th381. Mirabilis jalapa L. Hoa phÊn BT Ca

53. Oleaceae Hä Nhµi382. Jasminum coartatum Roxb. V»ng l¸ hÑp BT Th383. J. subtriplinerve Blume V»ng BT Th

11


384. J. undulatum Ker.- Gawl. Lµi B54. Onagraceae Hä Rau m¬ng

385. Ludwidgia octovalvis (Jacq.) Raven

Rau m¬ng cao T Th

386. L. perennis L. Rau m¬ng T55. Oxalidaceae Hä Chua me ®Êt

387. Averrhoa carambola L. C©y khÕ GTB TA388. Biophytum septivum (L.) DC. Chua me l¸ me T Th389. Oxalis corymbosa DC. Chua me hoa ®á T Th390. O. repens Thunb. Chua me vµng T Th

56. Passifloraceae Hä L¹c tiªn391. P. foetida L. L¹c tiªn DL TA,Th

57. Piperaceae Hä TrÇu kh«ng392. Piper lolot C. DC. L¸ lèt T TA,Th393. Peperomia pellucida Kunth. Cµng cua T TA

58. Plantaginaceae Hä M· ®Ò394. Plantago asiaticum L. M· ®Ò ¸ T Th

59. Polygonaceae Hä Rau r¨m395. Polygonum barbatum L. NghÓ d¹i T Th396. P. hydropiper L. R¨m níc T397. P. odoratum Lour. Rau r¨m T TA,Th398. P. perfoliatum L. NghÓ xuyªn l¸ T399. P. chinensis L. L¸ låm T Th400. Rumex chinensis Campd. Chót chÝt r¨ng T

60. Portulacaceae Hä Rau sam401. Portulaca oleracea L. Rau sam T TA,Th

61. Proteaceae Hä ChÑo thui402. Heliciopsis lobata M¹ sa GTB Go

62. Ranunculaceae Hä Mao l¬ng403. Clematis armandii Franch. D©y «ng l·o arman BT Th404. C. buchaniana DC. ¤ng l·o bóc BT Th405. C. chinensis Retz. D©y ruét gµ BT Th406. C. smilacifolia Wall. D©y «ng l·o BT Th

63. Rhamnaceae Hä T¸o407. Gouania leptostachya DC. D©y ®ßn g¸nh BT408. Ventilago leiocarpa Benth. D©y cèt khÝ BT409. Ziziphus oenoplia (L.) Mill. T¸o d¹i B410. Z. rugosa Lamk. T¸o rõng B

64. Rosaceae Hä Hoa hång411. Eriobotrya japonica (Thunb.)

J.Lindl.Nhãt t©y B

412. Photinia arguta KÌ l«ng GTB Go413. Prunus arborea (Blume) Kalkm. Xoan ®µo GTB Go414. Rubus alceaefolius Poir. M©m x«i BT415. R. cochinchinensis Tratt. Ng©y BT416. R. tonkinensis F. Bolle Dum b¾c BT

65. Rubiaceae Hä Cµ phª

12


417. Adina cordifolia (Roxb.) Hook.f. G¸o trßn GL Go418. Adina piluliflora G¸o vµng GL Go419. Anthocephalus indicus A. Rich. G¸o GL Go420. Canthium horridum Blume C¨ng gai BT421. Fagerlindia scandens (Thunb.)

Tirv.G¨ng mÉu s¬n BT

422. Hedyotis biflora (L.) Lam. An ®iÒn hai hoa T423. H. burmanica R. Br. Lìi r¾n T Th424. H. capitellata Wall. ex G. Don An ®iÒn ®Çu T425. H. crassifolia A. DC. An ®iÒn l¸ dµy T426. H. diffusa Willd. An ®iÒn lan T427. Lasianthus sp. Xó h¬ng B428. Musaenda pilossinensis Pitard Bím b¹c l«ng BT429. Neolamarckia cadamba (Roxb.)

Bosser.G¸o tr¾ng GL Go

430. Paederia foetida L. M¬ tr¬n BT Th431. P. scandens L. M¬ l«ng BT Th432. Pavetta translucens Brem. §¬n suèt GN433. Psychotria poilanei Pitard LÊu trung B434. P. reevesii Wall. LÊu b¾c B435. P. rhodotricha Pit. LÊu ®á B436. Randia depauperata Drake G¨ng nghÌo B437. R. spinosa Blume G¨ng gai B438. R. tomentosa (Blume ex DC.)

Hook.f.G¨ng l«ng B Th

439. Uncaria rhynchophylla (Miq.) Miq. ex Havil.

Mãc ®»ng BT Th

440. Wendlandia glabrata DC. Ho¾c quang GN441. W. paniculata (Roxb.) DC. Ho¾c quang GN442. W. tonkinensis Pitard Chµ h¬u b¾c GN

66. Rutaceae Hä Cam443. Acronychia pedunculata (L.) Miq. Bëi bung GN444. Clausena excavata Burm.f. Hång b× rõng GN Th445. Euvodia lepta (Spreng.) Merr. ChÎ ba B Th446. E. meliaefolia Benth. Th«i chanh GN Th447. Glycosmis stenocarpa (Drake)

B.C.Tan.C¬m rîu GN

448. Luvunga scandens Ham. Mãc c©u BT449. Micromelum hirsutum Oliv. M¾t tr©u GN450. M. minutum (Forst.) W. et Arn. Kim x¬ng B451. Severinia monophylla (L.) B.C.Tan Bèm xanh B452. Zanthoxylum cuspidatum Champ. §¾ng c¶y BT TA,Th453. Z. nitidum (Lam.) DC. Hoµng lùc GN TA,Th

67. Salicaceae Hä D¬ng liÔu454. Salix tonkinensis LiÔu b¾c GN

68. Sapindaceae Hä Bå hßn455. Allophylus caudatus Radlk. Ngo¹i méc ®u«i B456. Cardiospermum halicacabum L. TÇm phång DL Th

13


457. Dimocarpus sunatus (Blume) Leenh.

Nh·n rõng GTB Go,TA

458. Nephelium lappaceum L. V¶i rõng GTB Go,TA459. Pometia pinnata J.R. et G.Forst. S©ng GL Go460. Sapindos mukorossi Gaertn. Bå hßn GTB Go461. Xerospermum noronhinanum

(Blume) BlumeV¶i guèc GTB Go

69. Saururaceae Hä GiÊp l¸462. Gymnotheca chinensis Done. Lo¶ gi¸p T463. Houttuynia cordata Thunb. GiÊp ç T Th,TA

70. Scrophulariaceae Hä Hoa mâm chã464. Limnophora chinensis (Osb.) Merr. Rau ngæ tµu T Th465. L. repens (Benth.) Benth. Rau ngæ bß T466. Lindernia antipoda (L.) Alston MÇn ®Êt T467. Scoparia dulcis L. Cam th¶o nam T Th468. Torenia fournieri Lindl. T« liªn vµng xanh B469. T. glabra Osb. T« liªn nh½n B

71. Simarubaceae Hä Khæ méc470. Ailanthus triphysa (Dennst.)

AlstonThanh thÊt GTB

471. Brucea javanica (L.) Merr. Cøt chuét B Th472. Eurycoma longiflora W.Jack. B¸ bÖnh B Th

72. Solanaceae Hä Cµ473. Datura metel L. 474. Cµ ®éc dîc T Th475. Physalis angulata L. Thï lu c¹nh T476. P. minima L. Thï lu nhá T477. Solanum americanum Mill. Lu lu ®ùc T478. S. erianthum D. Don Cµ hoa l«ng T479. S. involucratum Blume Cµ tæng bao T480. S. procumbens Lour. Cµ gai leo DL Th481. S. thrruppil H. Wight Cµ gai T482. S. torvum Swartz Cµ hoang gai T

Sonneratiaceae Hä BÇn483. Duabanga grandiflora (Roxb. ex

DC.)Phay sõng GL Go

73. Sterculiaceae Hä Tr«m484. Abroma angusta (L.) L.f. V«ng vang B485. Commersonia bartramia (L.) Merr. Hu ®en GN486. Helicteres angustifolia L. Th¸o kÐn ®ùc B487. H. hirsuta Lour. Th¸o kÐn çi B488. H. lanceolata DC. Do nhän B489. H. plebeja Kurz Th¸o kÐn B490. H. viscida Blume Th¸o kÐn xo¾n B491. Pterospermum heterophyllum Lßng mang GL Go492. Sterculia colorata Roxb. C©y bo GTB493. S. lanceolata Cav. S¶ng çnh GN494. S. nobilis Smith. Tr«m gai GN495. S. parviflora Roxb. Tr«m hoa nhá GH

14


496. S. tonkinensis A. DC. Tr«m b¾c GNStyracaceae Hä Bå ®Ò

497. Õtyrax tonkinensis Pierre Bå ®Ò GTB Go74. Symplocaceae Hä Dung

498. Symplocos adenophylla Wall. ex G. Don

Dung tuyÕn GN

499. S. chinensis (Lour.) Druce Dung tµu B500. S. cochinchinensis (Lour.) Moore Dung nam GN501. S. dung Eberh. et Dub. Dung GN502. S. glomerata King ex Gamble Dung chôm GN

75. Theaceae Hä ChÌ503. Anneslea fragrans Wall. Luèng x¬ng GN504. Camelia amplexicaulis (Pitard.)

Coh.-Stuart.H¶i ®êng GN Ca

505. Eurya annamensis Gagnep. Ch¬n trµ B506. E. acuminata DC. Sóm nhän B507. E. cerasifolia (D. Don) Kob. Linh lµ s¬n B508. Schima crenata Korth. Chß xãt GL Go509. S. khasiana Dyer. Vèi thuèc GTB Go510. S. superba Gard. et Champ. Vèi thuèc r¨ng ca GTB Go511. S. wallichii (DC.) Choisy ex Zoll. Vèi thuèc GL Go

76. Thymeleaceae Hä TrÇm512. Wikstroemia indica (L.) C. A. Mey. NiÖt giã B

77. Tiliaceae Hä §ay513. Corchorus aestuans L. §ay d¹i T514. Exentrodendron tonkinense NghiÕn GL Go515. Grewia asiatica L. Cß ke ¸ GN516. G. langsonensis Gagnep. Cß ke l¹ng GN517. G. paniculata Roxb. ex DC. Bung lai GN518. G. sessiliflora Gagnep. Cß ke kh«ng cuèng GN519. Triumfetta annua L. Gai ®Çu T520. T. bartramia L. Gai ®Çu thoi T521. T. pseudocana Sprague et Craib Gai ®Çu l«ng T

78. Ulmaceae Hä Du522. Celtis orientalis Thunb. SÕu ®«ng GTB Go523. Gironniera subequalis Planch. Ng¸t GTB524. Trema angustifolia Blume Hu qu¶ ®á GN525. Trema orientalis (L.) Blume Hu ®ay GTB

79. Urticaceae Hä Gai526. Boehmeria holosericea Blume Gai toµn t¬ B527. B. macrophylla Horn. Gai l¸ to B528. B. tonkinensis Gagnep. Gai b¾c bé B529. Debregeasia squamata King §Ò gia v¶y B530. Elatostema balansae Gagnep. B531. Girardinia diversifolia (Link.) Friis. C©y ngøa B532. Laportea interrupta (Gaud.)

Chuw.L¸ han B Th

15


533. L. violacea Gagnep. B534. Maoutia puya (Hook.) Wedd. Gai r¸p B535. Pilea melastomoides (Poit.) Blume Gai cäng dµi T536. Pellionia griffithiana Weld. Phu lé T

80. Verbenaceae Hä Cá roi ngùa537. Callicarpa arborea Roxb. Tu hó gç GN538. C. brevipes (Benth.) Hance Tu hó B539. C. cana L. Tu hó nhá B540. C. macrophylla Vahl. Tu hó l¸ to GN541. Clerodendron cyrtophyllum Turz. §¾ng c¶y B Th542. C. pamianlatum L. Ngäc n÷ ®á B Ca543. C. tonkinensis P. Dop. Ngäc n÷ b¾c B Ca544. Lantana camara L. B«ng åi B Ca545. Stachytarpheta jamaicensis (L.)

Vahl.§u«i chuét GN

546. Vitex quinata (Lour.) Walliams §Ñn n¨m l¸ GTN Go,Th547. V. trifolia L. 548. §Ñn ba l¸ GTB Go549. Verbena officinalis L. Cá roi ngùa T Th

81. Vitaceae Hä Nho550. Ampelocissus barbata Pl. Nho tr©n DL551. A. martiani Pl. Hån nho DL552. Cayratia ceratophora Gagnep. V¸c rõng DL553. C. corniculata (Benth.) Gagnep. V¸c sõng nhá DL554. C. japonica (Thunb.) Gagnep. V¸c nhËt DL555. C. oligocarpa (Levl. et Vana)

Gagnep.V¸c Ýt qu¶ DL

556. C. trifolia (L.) Domino V¸c DL557. Cissus modeccoides Pl. Ch×a v«i DL558. Tetrastigma backanense Gagnep. Ch×a v«i B¾c c¹n DL559. T. petelotii Gagnep. Ch×a v«i Petelot DL560. T. yunnanensis Gagnep. Ch×a v«i V©n nam DL

II. monocotyledoneae - líp mét l¸ mÇm82. Alismataceae Hä Rau chãc

561. Alisma plantago- aquatica L. Tr¹ch t¶ T Th562. Sagittaria sagittaefolia L. Rau chãc T

83. Araceae Hä R¸y563. Aglaonema siamense Engl. V¹n niªn thanh B564. Alocasia cuspidata Engl. R¸ng nói B565. A. decumbens Buch. R¸ng n»m B566. Amorphophalus tonkinensis Engl. R¸y b¾c B567. Homalium tonkinensis Engl. R¸y b¾c B Th568. P. repens Druce Trµng ph¸o DL569. Raphidophora decursiva (Roxb.)

Schott.§u«i phîng DL

570. Typhonium divaricatum (L.) Decne.

B¸n h¹ T Th

84. Arecaceae Hä Cau dõa

16


571. Arenga pinnata (Wurmb.) Merr. B¸ng Ca572. Calamus rudentum Lour. M©y DL573. Caryota bacsonensis Magalon Mãc b¾c s¬n Ca574. C. mitis Lour. §ïng ®×nh Ca575. Licuala fatoua Becc. Lôi B

85. Commelinaceae Hä Thµi lµi576. Commelina communis L. Rau trai lam T577. Cyanotis burmaniana Wight BÝch trai T578. Murdannia nudiflora (L.) Bren. Trai trÇn T

86. Cyperaceae Hä Cãi579. Carex cryptostachys Brongn. Cãi tói Èm b«ng T580. Cyperus rotundus L. Cñ gÊu T581. Kyllinga brevifolia Roth. Cá trßn ®Çu T582. Scirpus supinus L. Cãi dïi to¶ T583. Scleria hebecarpa Nees Cãi ba g©n l«ng T584. S. radula Hance Cãi ba g©n r¸p T

87. Dioscoreaceae Hä Cñ n©u585. Dioscorea bonii Prain et Burk. Cñ tõ bon DL586. D. glabra Roxb. Khoai r¹ng DL

88. Musaceae Hä Chuèi587. Musa uranoscopos Lour. Chuèi rõng hoa ®á T588. Musa sp. Chuèi rõng l¸ to T

89. Poaceae Hä Lóa589. Bambusa multiplex Hãp Tre TA590. Chrysopogon aciculatum (Retz.)

Trin.Cá may T

591. Cynodon dactylon (L.) Pers. Cá gµ T592. Cyrtococcum patens (L.) A.

CamusCá cung T

593. Dactyloctinium acgypticum (L.) Pers.

Cá ch©n vÞt T

594. Digitaria adscendens (H. B. K.) Henr.

Cá chØ tr¾ng T

595. D. timorensis (Kunth.) Bal. Cá ch©n nhÖn T596. Echinochloa colonum (L.) Link. Cá lång vùc c¹n T597. Eleusine indica (L.) Gaertn. Cá mÇn trÇu T598. Eragrostis amabilis Wight et Arn. Cá b«ng tr¾ng T599. E. nigra Nees ex Steud. Cá b«ng ®en T600. Imperata cylindrica (L.) Beauv. Cá tranh T Th601. Indosasa crassifolius VÇu ®¾ng Tre TA602. I. shibataloides VÇu ngät Tre TA603. Leptochloa filiformis (lam.) Beauv. Cá ®u«i phîng T604. Lophatherum gracile Brongn. §¹m tróc diÖp (cá

cñ)T

605. Miscanthus floridulus (Labill.) Warb.

Cá chÌ vÌ T

606. Neohouzeana dulloa Nøa Tre TA607. Oplismenuss compositus (L.) Cá l¸ tre T

17


Beauv.608. Panium bisulcatum Thunb. Cá èng m¸ng T609. P. repens L. Cá gõng bß T610. Paspalum longifolium Roxb. Cá ®¾ng T611. Pennisetum alopecuroides (L.)

Spreng.Cá ®u«i chã T

612. Phragmites karka (Retz.) Trin. SËy nói T613. Saccharum asemdinaceum Retz. Lau T614. Setaria viridis (L.) Beauv. Cá s©u rãm T

90. Smilacaceae Hä Kim cang615. Smilax biumbellata Koy. CÈm cang 2 t¸n DL Th616. S. china L. CÈm cang Trung

QuècDL

617. S. corbularia Kunth. CÈm cang nhá DL Th618. S. gaudichaudiana (Kunth.)

Maxim.CÈm cang gèt DL Th

619. S. glabra Roxb. Thæ phôc linh DL Th91. Stemonaceae Hä B¸ch bé DL Th

620. Stemona tuberosa Lour. B¸ch bé92. Zingiberaceae Hä Gõng

621. Alpinia spesiosa (Wendl.) K.Schum.

SÑ níc T

622. Amomum vespectilio Gagnep. Sa nh©n lín T623. Costus speciosus (Koemig) Smith MÝa dß TGhi chó: - D¹ng th©n:

T - C©y th©n th¶oB - C©y bôiBT - C©y bôi trênDL - C©y d©y leoGN - C©y gç nháGTB - C©y gç trung b×nhGL - C©y gç lín

- C«ng dông:Go - C©y cho gçTh - C©y ®îc dïng lµm thuèc ch÷a bÖnhTA - C©y ®îc dïng lµm thøc ¨nTD - C©y cho tinh dÇuNh - C©y cho nhùaNhu - C©y dïng ®Ó nhuém

18


Phô lôc 2 : Danh lôc c¸c loµi thó

TT Tªn ViÖt Nam Tªn khoa häc Lu vùc Lßng hå

Líp thó Mammalia

I. Bé ¨n C«n trïng Insectivora

1. Hä Chuét chï Soricidae

1. Chuét chï Suncus murinus + +

2. Chuét chï ®u«i tr¾ng Crocidura dracula +

2. Hä chuét chòi Talpidae

3. Chuét cï l×a Parascaptor leucura +

II. Bé nhiÒu r¨ng Scandenta

3. Hä §åi Tupaiidae

4 §åi Tupaia glis + +

III. Bé D¥I Chiroptera

4. Hä d¬i qu¹ Pteropodidae

5 D¬i chã Ên Cynopterus sphinx +

IV. Bé Linh trëng Primates

5. Hä Cu li Loricidae

6 Cu li lín Nycticebus coucang + +

7 Cu li nhá N. pygmaeus +

6. Hä KhØ Cercopithecidae

8 KhØ mÆt ®á Macaca arctoides + +

9 KhØ mèc M. assamensis + +

10 KhØ vµng M. mulatta +

11 KhØ ®u«i lîn M. nemestrina + +

12 Voäc x¸m Trachypithecus phayrei +

7. Hä Vîn Hylobatidae

13 Vîn ®en Nomascus concolor +

V. Bé ¨n thÞt Carnivora

8. Hä Chã Canidae

14 Sãi ®á Cuon alpinus +

15 Löng chã Nyctereutes procyonoides

+ +

9. Hä GÊu Ursidae

16 GÊu ngùa Ursus thibetanus + +

17 GÊu chã U. malayanus +

10. Hä Chån Mustelidae

18 Chån vµng Martes flavigula + +

19 Löng lîn Arctonyx collaris + +

19


20 Chån b¹c m¸ b¾c Melogale moschata + +

21 R¸i c¸ thêng Lutra lutra + +

22 R¸i c¸ vuèt bÐ Aonyx cinerea + +

11. Hä CÇy Viverridae

23 CÇy mùc Artictis binturonng +

24 CÇy v»n Hemigalus owstoni +

25 CÇy mãc cua Herpestes urva + +

26 CÇy vßi mèc Paguma larvata + +

27 CÇy vßi ®èm Paradoxurus hermaphroditus

+ +

28 CÇy gÊm Prionodon pardicolor +

29 CÇy gi«ng Viverra zibetha + +

30 CÇy h¬ng Viverricula indica + +

12. Hä MÌo Felidae

31 MÌo rõng Felis bengalensis + +

32 MÌo gÊm F. marmorata +

33 Beo löa Catopuma temmincki +

34 B¸o hoa mai Panthera pardus +

35 Hæ P. tigris +

36 B¸o gÊm Neofelis nebulosa +

VI. Bé cã vßi Proboscide

13. Hä voi Elephantidae

37 Voi Elephas maximus +

VII. Bé guèc ngãn ch½n Artiodactyla

14. Hä Lîn Suidae

38 Lîn rõng Sus scrofa + +

15. Hä H¬u nai Cervidae

39 Nai Cervus unicolor +

40 Ho½ng Muntiacus muntjak + +

16. Hä tr©u bß Bovidae

41 Bß tãt Bos gaurus +

42 Bß rõng B. banteng +

43 S¬n d¬ng Capricornis sumatraensis

+ +

VIII. Bé Tª tª Pholidota

17. Hä Tª tª Manidae

44 Tª tª Manis pentadactyla + +

IX. Bé GÆm nhÊm Rodentia

18. Hä Sãc bay Pteromyidae

45 Sãc bay l«ng tai Belomys pearsonii +

46 Sãc bay Petaurista philippiensis +

19. Hä Sãc c©y Sciuridae

20


47 Sãc bông ®á Callosciurus erythraeus + +

48 Sãc bông x¸m C. inornatus + +

49 Sãc mâm hung Dremomys rufigenis + +

50 Sãc m¸ vµng D. pernyi + +

51 Sãc ®en Ratufa bicolor +

52 Sãc chuét Tamiops maritimus + +

20. Hä Dói Rhizomyidae

53 Dói mèc Rhizomys pruinosus + +

54 Dói m¸ vµng R. sumatrensis + +

21. Hä chuét mï Platacanthomyidae

55 Chuét mï Typhlomys cinereus +

22. Hä chuét Muridae

56 Chuét ®Êt lín Bandicota indica +

57 Chuét nh¾t ®ång Mus caroli + +

58 Chuét nh¾t nhµ M. musculus + +

59 Chuét khuy (chuét rõng) Rattus koratensis + +

60 Chuét nhµ R. flavipectus + +

61 Chuét ®µn R. molliculus + +

62 Chuét nh¾t c©y ®u«i Vandeleuria oleracea +

23. Hä NhÝm Hystricidae

63 NhÝm Hytrix brachyura + +

64 §on Atherurus macrourus + +

21


Phô lôc 3 : Danh s¸ch çc loµi chim


Líp chim AvesI. Bé chim lÆn Podicipediformes1. Hä chim lÆn Podicipedidae

1 Le h«i Podiceps ruficollis + +II. Bé h¹c Ciconiiformes2. Hä DiÖc Ardeidae

2 Cß ruåi Bubulcus ibis + +3 Cß bî Ardeola bacchus + +4 Cß xanh Butorides striatus + +5 Cß h¬ng Dupetor flavicollis + +6 Cß löa ixobrychus cinomomeus + +7 Cß t«m Gorsachius

melanolophus+ +

III. Bé ngçng anseriformes3. Hä vÞt Anatidae

8 Mßng kÐt mµy xanh Anas crecca +IV. Bé c¾t Falconiformes4. Hä ng Accipitridae

9 §¹i bµng m· lai Ictinaetus malayensis +10 DiÒu ç lín Icthyophaga ichthysetus +11 DiÒu ç bÐ I. nana +12 DiÒu hoa miÕn ®iÖn Spilornis cheela +13 DiÒu ¨n ong Pernis ptiláhynchus +

5. Hä C¾t Falconidae14 C¾t lng n©u Falco tinnunculus + +15 C¾t bông hung F. severus +16 C¾t nhá bông tr¾ng Microhierax

melanoleucos+

V. Bé gµ Galliformes6. Hä TrÜ Phasianidae

17 C«ng Pavo muticus +18 Gµ so häng vµng Arborophila

brunneopectus+

19 Gµ so, gµ tre Bambusicola fytchii + +20 Gµ g«, ®a ®a Francolinus pintadeanus + +21 TrÜ b¹c Lophura nycthemera +22 Gµ tiÒn mÆt vµng Polyplectron

bicalcaratum +

23 Cay trung quèc Coturnix chinensis +24 Gµ rõng Gallus gallus + +25 Gµ so ch©n vµng Tropicoperdix chloropus + +

VI. Bé sÕu Gruiformes7. Hä Cun cót Turnicidae

26 Cun cót Turnix suscitator + +8. Hä gµ níc Rallidae

27 Cuèc ngùc x¸m Amaurornis bicolor + +28 Cuèc ngùc tr¾ng A. phoenicurus + +

22


29 Cuèc ngùc n©u Porzana fusca + +VII. Bé rÏ Chrradiiformes9. Hä RÏ Charadriidae

30 RÏ giun lín Capella nemoricola + +31 RÏ giun ch©u ¸ C. stenura + +32 RÏ gµ Scolopax rusticola + +33 Cho¾t bông tr¾ng Tringa ochropus + +34 Cho¾t nhá T. hypoleucos + +35 Te vÆt Vanellus duvaucellii + +

10. Hä Nh¸t hoa Rostratulidae36 Nh¸t hoa Rostratula bengalensis + +

11. Hä D« n¸ch Glareolidae37 D« n¸ch n©u Glareola madivarum + +

vIII. Bé bå c©u Columbiformes12. Hä Bå c©u Columbidae

38 Cu luång Chalcophaps indica +39 GhÇm g× v»n Macropygia unchall +40 GhÇm gh× ®Çu hung M. ruficeps +41 Cu ngãi Streptopelia

tranquebarica+ +

42 Cu sen S. orientalis + +43 Cu g¸y S. chinensis + +44 Cu xanh s¸o Treron sphenurus + +45 Cu xanh ®u«i dµi T. apicauda + +46 Cu xanh má quÆp T. curvirostra + +47 Cu xanh bông tr¾ng T. sieboldi + +

IX. Bé vÑt Psittaciformes13. Hä VÑt Psittacidae

48 VÑt ngùc ®á Psittacula elexandri + +49 VÑt ®Çu x¸m P. hymalayana + +

X. Bé cu cu cuculiformes14. Hä Cu cu Cuculidae

50 T×m vÞt xanh Chacites maculatus +51 Kh¸t níc Clamator coronandus +52 B¾t c« trãi cét C. micropterus +53 Cu cu C. canorus +54 T×m vÞt Cuculus merulinus +55 Tu hó Eudynamis scolopacea + +56 ChÌo chÑo lín Hyerococcys

sparverioides+ +

57 Coäc Phoenicophaceus tristis + +58 Cu cu ®en Surniculus lugubris +59 B×m bÞp lín Centropus sinensis + +60 B×m bÞp nhá C. bengalensis + +

XI. Bé có Strigiformes15. Hä Có mÌo Strigidae

61 Dï d× ph¬ng ®«ng Ketypa flavipes +62 Dï d× nª pan Bubo nipalensis +63 Có vä ®¬lacua Glaucidium cuculoides +64 Có vä lng n©u Ninox scutulata + +65 Có mÌo latus¬ Otus spilocephalus +66 Có mÌo khoang cæ O. bakkamoena +67 Hï lng n©u Strix leptogrammica +

23


68 Chim lîn Tyto alba + +XII. Bé có muçi Caprimulgiformes16. Hä Có muçi Caprimulgidae

69 Có muçi Ên ®é Caprimulgus indicus + +70 Có muçi ®u«i dµi C. macrurus + +

XIII. Bé yÕn apodiformes17. Hä YÕn Apodidae

71 YÕn c»m tr¾ng A. affinis +72 YÕn nói Callocalia brevirestris + +73 YÕn cä C. parvus + +

XIV. Bé nuèc Trogoniformes18. Hä Nuèc Trogonidae

74 Nuèc bông ®á Harpactes erythrocephalus

+

XV. Bé s¶ Coracifámes19. Hä Bãi ç Alcedidae

75 Bßng chanh rõng Alcedo hercules + +76 Bßng chanh A. atthis + +77 Bãi ç lín Ceryle lugubris + +78 S¶ ®Çu n©u Halcyon smyrnensis + +79 S¶ ®Çu ®en H. pilenta + +80 S¶ hung H. coromando + +

20. Hä TrÈu Meropidae81 TrÈu ®Çu n©u Merops viridis + +82 TrÈu häng vµng M. leschenaulti + +83 TrÈu lín Nyctyornis athertoni + +

21. Hä S¶ rõng Coracidae84 S¶ rõng Coracias bengalensis + +85 IÓng qu¹ Eurystomus orientalis + +

22. Hä §Çu r×u Upupidae86 §Çu r×u Upupa spops + +

23. Hä Hång hoµng Bucerotidae87 NiÖc n©u Aceros nipalensis +88 Cao çt bông tr¾ng Anthracoceros

malabaricus+

89 Hång hoµng Aceros bicornis +90 NiÖc hung Ptilolaemus tickelli +

XVI. Bé gâ kiÕn piciformes24. Hä Cu rèc Megalaimidae

91 Cu rèc ®Çu vµng Megalaima franklinii + +92 Cu rèc tai ®en M. incognitus + +93 Cu rèc ®Çu ®en M. australis + +94 Thµy chïa ®Çu x¸m M. faiostricta + +95 Cu rèc lín M. virens + +96 Cu rèc ®Çu ®á M. asiatica + +

25. Hä Gâ kiÕn Picidae97 VÑo cæ Jynx torquilla +98 Gâ kiÕn n©u ®á Gecinulus grantia + +99 Gâ kiÕn vµng nhá Dinopium javanensis + +100

Gâ kiÕn nhá ®Çu x¸m Dendrocopos canicapillus

+ +

24


101

Gâ kiÕn nhá sên ®á D. maijor + +

102

Gâ kiÕn n©u Microptenus blachyurus + +

103

Gâ kiÕn lïn ®Çu vµng Picumnus inominatus + +

104

Gâ kiÕn xanh g¸y vµng Picus flavinucha + +

105

Gâ kiÕn xanh g¸y ®en P. canus + +

106

Gâ kiÕn xanh c¸nh ®á P. chlorolophus + +

107

Gâ kiÕn n©u cæ ®á Blythipicus pyrrhotis + +

xVIi. Bé sÎ Passeriformes26. Hä Má réng Eurylaimidae

108

Má réng hung Serilophus lunatus + +

109

Má réng xanh Psarisomus dalhousiae +

27. Hä §u«i côt Pittidae110

§u«i côt ®Çu x¸m Pitta soror + +

111

§u«i côt g¸y xanh P. nipalensis +

112

§u«i côt ®Çu hung P. oatesi +

113

§u«i côt ®Çu ®á P. cyanea +

114

§u«i côt n©u P. phayrei +

28. Hä S¬n ca Alaudidae115

S¬n ca Alauda gulgula + +

29. Hä Nh¹n Hirundinidae116

Nh¹n bông tr¾ng Hirundo rustica + +

117

Nh¹n bông x¸m H. daurica + +

118

Nh¹n n©u hung Riparia concolor + +

119

Nh¹n n©u nhá R. paludicola + +

30. Hä Ch×a v«i Motacillidae120

Chim manh v©n nam Anthus hodgsoni + +

121

Chim manh lín A. richardi +

122

Chim manh hång A. pelopus +

123

Ch×a v«i tr¾ng Motacilla alba + +

25


124

Ch×a v«i tr¾ng M. cinerea + +

125

Ch×a v«i bông vµng M. flava + +

31. Hä Phêng chÌo Capephagidae126

Phêng chÌo ®en Hemipus picatus + +

127

Phêng chÌo x¸m Coracina melaschistos +

128

Phêng chÌo ®á lín Pericrocotus flammeus +

129

Phêng chÌo ®á P. brrevirostris + +

130

Phêng chÌo hång P.roseua + +

32. Hä B¹c m¸ Paridae131

B¹c m¸ Parus major + +

33. Hä B¹c m¸ ®u«i dµi

Aegithalidae

132

B¹c m¸ ®u«i dµi Aegithalos concinnus +

34. Hä Chµo mµo Pycnonotidae133

Cµnh c¹ch lín Criniger pallidus

134

Cµnh c¹ch nhá Hypsipetes propinquus + +

135

Cµnh c¹ch ®en H. madagascariensis + +

136

B«ng lau ®Ýt ®á Pycnonotus aurigaster + +

137

Chµo mµo P. jocosus + +

138

Chµo mµo v¹ch P. atriatus +

35. Hä Chim xanh Irenidae139

Chim nghÖ lín Aegithina tiphia +

140

Chim xanh nam bé Chloropsis chochinchinensis

+

141

Chim lam Irena puella + +

36. Hä B¸ch thanh Laniidae142

B¸ch thanh ®Çu ®en Lanius schach + +

143

B¸ch thanh nhá L. collurioides + +

37. Hä S¸o Sturnidae144

S¸o má ngµ Acridotheres cristatellus + +

145

S¸o má vµng A. grandis + +

146

IÓng Gracula religiosa + +

26


147

S¸o ®¸ ®u«i hung Sturnus malabaricus + +

148

S¸o sËu S. nigricollis + +

38. Hä Vµng anh Oriolidae149

Vµng anh trung quèc Oriolus chinensis + +

150

Tö anh O. traillii + +

39. Hä ChÌo bÎo Dicruridae151

ChÌo bÎo má qu¹ Dicrurus annectans +

152

ChÌo bÎo rõng D. aeneus + +

153

ChÌo bÎo bêm D. hottentotus + +

154

ChÌo bÎo x¸m D. leucophaeus + +

155

ChÌo bÎo D. macrocercus + +

156

ChÌo bÎo cê ®u«i chÎ D. paradiseus + +

157

ChÌo bÎo cê ®u«i b»ng D. remifer +

40. Hä Nh¹n rõng Artamidae158

Nh¹n rõng Artamus fuscus + +

41. Hä Qu¹ Corvidae159

Chim kh¸ch Crypsirina temia + +

160

Choµng cho¹c x¸m Dendrrocitta formosae +

161

Choµng cho¹c ®Çu ®en D. frontalis + +

162

Chim kh¸ch ®u«i cê Temnurus temnurus + +

163

Qu¹ ®en Corvus macrorhynchos + +

164

Qu¹ khoang C. torquatus + +

165

GiÎ cïi Urocissa erythrorhyncha + +

166

GiÎ cïi vµng U. whiteheadi +

167

GiÎ cïi xanh Cissa chinenssis + +

168

¸c lµ Pica pica +

42. Hä Léi suèi Cinclidae169

Léi suèi Cinclus pallasii + +

43. Hä Chim chÝch Sylvidae170

ChÝch bôi rËm Cettia diphone +

27


171

ChÝch ¸ ch©u Urosphena squameiceps +

172

ChiÒn chiÖn ®ång hung Cisticola juncidis + +

173

ChÝch ®u«i dµi Orthotomus sutorius +

174

ChÝch b«ng c¸nh vµng O. atrogularius + +

175

ChiÒn chiÖn lín Megalurus palustris + +

176

Chim chÝch n©u Phylloscopus fuscatus + +

177

ChÝch mµy lín P. inornatus +

178

ChÝch h«ng vµng P. proregulus +

179

ChÝch ph¬ng b¾c P. borealis + +

180

ChÝch mµy vµng P. coronatus +

181

ChÝch xanh lôc P. trochiloides +

182

ChÝch ®u«i tr¾ng P. davisoni + +

183

ChÝch ngùc vµng P. ricketti +

184

ChiÒn chiÖn nói häng tr¾ng

Prinia atrogularis + +

185

ChiÒn chiÖn häng vµng P. flaviventris + +

186

ChÝch ®u«i côt Tesia olivea +

44. Hä chÝch choÌ Turdidae187

HoÐt ®u«i côt mµy tr¾ng

Brachypteryx leucáphys +

188

§u«i ®á ®Çu x¸m Phoenicurus fuliginosus +

189

Oanh ®u«i tr¾ng Cinclidium leucurum +

190

C« c« xanh Cochoa viridis +

191

ChÝch choÌ löa Copsychus malabaricus + +

192

ChÝch choÌ C. saularis + +

193

ChÝch choÌ níc ®èm tr¾ng

Enicurus maculatus + +

194

ChÝch choÌ níc ®Çu tr¾ng

Enicurus leschenaulti + +

195

Oanh cæ tr¾ng Erithacus sibilans +

196

Oanh cæ ®á E. calliope +

197

HoÐt xanh Myiophoneus caeruleus +

28


198

HoÐt ®¸ Monticola solitarius +

199

§u«i ®á nói ®¸ tr¸n x¸m Phoenicurus auroreus +

200

§u«i ®á ®Çu tr¾ng P. leucocephala +

201

SÎ bôi ®Çu ®en Saxicola torquata + +

202

SÎ bôi x¸m S. ferrea + +

203

Oanh ®u«i côt lng xanh Tarsiger cyanurus +

204

HoÐt bông tr¾ng Turdus cardis +

205

HoÐt ®en T. dissimilis + +

206

ChÝch choÌ níc tr¸n tr¾ng

Enicurus schistaceus + +

45. Hä Khíu Timaliidae207

L¸ch t¸ch m¸ n©u Alcippe poioicephala +

208

Bå chiªu Garrulax sannio +

209

Ho¹ mi G. canorus +

210

Khíu khoang cæ G. monileger +

211

Khíu b¹c m¸ G. chinensis + +

212

Khíu ®Çu tr¾ng G. leucolophus + +

213

Khíu lïn c¸nh xanh Minla cyanouroptera +

214

Khíu má quÆp c¸nh vµng

Pteruthius aenobarbus +

215

Khíu bôi tr¸n hung Stachyris rufifrons + +

216

Khíu bôi ®Çu ®en S. nigriceps + +

217

Chuèi tiªu ®Êt Pellorneum tickelli + +

46. Hä §íp ruåi Musicapidae218

§íp ruåi ®Çu x¸m Culicicapa ceylonensis + +

219

§íp ru«i h¶i nam Niltava hainana +

220

§íp ruåi mu gi Ficedula mugimaki +

221

§íp ruåi mµy hung F. solitaris + +

222

§íp ruåi ®u«i hung Muscicapa ferruginea + +

223

§íp ruåi xanh x¸m M. thalassina +

29


224

§íp ruåi n©u M. dauurica +

47. Hä Chim s©u Dicaeidae225

Chim s©u bông v¹ch Dicaeum chrysorrheum + +

226

Chim s©u vµng lôc D. concolor + +

227

Chim s©u kng ®á D. cruentatum + +

48. Hä Hót mËt Nectariniidae228

Hót mËt ®á Aethopyga siparaja + +

229

Hót mËt bông hung Anthreptes singalensis + +

230

B¾p chuèi ®èm ®en Arachnothera magna + +

231

B¾p chuèi má dµi A. longirostra + +

49. Hä TrÌo c©y Sittidae232

TrÌo c©y bông hung Sitta europea + +

233

TrÌo c©y tr¸n ®en S. frontalis + +

50. Hä Chim di Estrildidae234

Di cam Lonchura striata + +

235

Di ®¸ L. punctulata + +

51. Hä SÎ Ploceidae236

SÎ Passer montanus + +

52. Hä Vµnh khuyªn Zesteropidae237

Vµnh khuyªn Zosterops japonica + +

238

Vµnh khuyªn häng vµng Z. palpebrosa + +

53. Hä sÎ ®ång Emberizidae239

SÎ ®ång mµo Melophus lathami + +

240

SÎ ®ång lïn Emberiza pusilla + +

241

SÎ ®ång ngùc vµng E. aureola + +

242

SÎ ®ång mÆt ®en E. spodocephala + +

243

SÎ ®ång E. rutila + +

54. Hä RÎ qu¹t Monarchidae244

RÎ qu¹t häng tr¾ng Rhipidura albicollis + +

245

§íp ruåi xanh g¸y ®en Hypothymis azurrea + +

246

Thiªn ®êng ®u«i phín Terpsiphone paradisi + +

30


31


Phô lôc 4 : Danh s¸ch c¸c loµi bß s¸t vµ Õch nh¸i


Líp Bß s¸t ReptiliaI. Bé Cã v¶y Squamata1. Hä T¾c kÌ Gekkonidae

1 T¾c kÌ Gekko gecko + +2 Th¹ch sïng ®u«i sÇn Hemidactylus frenatus + +

2. Hä Nh«ng Agamidae3 ¤ r« vÈy Acanthosaura

lepidogaster+

4 Nh«ng xanh C. versicolor + +5 Th»n l»n bay ®èm Draco maculatus + +6 Rång ®Êt Physignathus

cocincinus+ +

3. Hä Th»n l»n bãng

Scincidae

7 Th»n l»n bãng ®u«i dµi

M. longicaudata* + +

8 Th»n l»n bãng hoa M. multifasciata* + +4. Hä Th»n l»n Lacertidae

9 Liu ®iu chØ Takydromus sexlineatus

+ +

5. Hä Kú ®µ Varanidae10 Kú ®µ hoa Varanus salvator* + +

6. Hä R¾n giun Typhlopidae11 R¾n giun thêng Typhlops braminus +

7. Hä R¾n mèng Xenopeltidae12 R¾n mèng Xenopeltis unicolor + +

8. Hä Tr¨n Boidae13 Tr¨n ®Êt Python molurus* +

9. Hä R¾n níc Colubridae14 R¾n hæ m©y ®èm Pareas maculatus +15 R¾n rång cæ ®en Sibynophis collaris +16 R¾n roi thêng Ahaetula prasina + +17 R¾n s·i thêng Amphiesma stolata + +18 R¾n s·i säc A. parallela +19 R¾n leo c©y Dendrelaphis pictus + +20 R¾n säc xanh Elaphe mandarina +21 R¾n säc da E. radiata + +22 R¾n khuyÕt khoanh Lycodon subcinctus +23 R¾n khuyÕt c¹p nong L. fasciatus + +24 R¾n khiÕm trung

quècOligodon chinensis +

25 R¾n khiÕm x¸m O. cinereus +26 R¾n khiÕm ®u«i

vßngO. cyclurus +

32


27 R¾n r¸o thêng Ptyas korros + +28 R¾n r¸o tr©u P. mucosus +29 R¾n hoa cá nhá Rhabdophis chrysagus + +30 R¾n hoa cá ®ai R. nigrocinctus + +31 R¾n níc Xenochrophis piscator + +32 R¾n rµo ®èm Boiga multomaculata + +33 R¾n bång ch× Enhydris plumbea + +

10. Hä R¾n hæ Elapidae34 R¾n c¹p nong Bungarus fasciatus + +35 R¾n c¹p nia b¾c Bungarus multicinctus + +36 R¾n l¸ kh« thêng Calliophis kelloggi +37 R¾n hæ mang Naja atra + +38 R¾n hæ chóa Ophiophagus hannah + +

11. Hä R¾n lôc Viperidae39 R¾n lôc mÐp Trimeresurus albolabri + +

II. Bé rïa Testudinata12. Hä Rïa ®Çu to Platysternidae

40 Rïa ®Çu to Platysternon megacephalum

+

13. Hä Rïa ®Çm Emydidae41 Rïa sa nh©n Pyxidea mouhoti +42 Rïa hép tr¸n vµng Cuora galbinifrons +43 Rïa c©m Clemmys nigricans +44 Rïa ®Êt spengle Geoemyda

tcheponensis+

14. Hä Rïa nói Testidinidae45 Rïa nói viÒn Manouria impressa +

15. Hä Ba ba Trionychidae46 Ba ba gai Palea steindachneri + +

Líp Õch nh¸i AmphibiaI. Bé kh«ng ®u«i Anura1. Hä Cãc bïn Megophryidae

1. Cãc mµy hatxen Leptobrachium hasselti

+

2. Cãc mµy bïn Leptolalax pelodytoides

+

3. Cãc m¾t ch©n dµi M. longipes +2. Hä Cãc Bufonidae

4. Cãc nhµ Bufo melanostictus + +3. Hä Õch nh¸i Ranidae

5. Cãc níc nh½n Occidozyga laevis + +6. Õch ®ång Hoplobatrachus

rugulosus+ +

7. Õch nhÏo Limnonectes kuhlii +8. NgoÐ Limnonectes

limnocharis+ +

9. Chµng an®ecs¬n Rana andersoni +10. ChÉu R. guentheri + +11. Õch suèi R. nigrovittata + +12. Chµng ®µi b¾c R. taipehensis + +

33


4. Hä Õch c©y Rhacophoridae13. Nh¸i c©y cari Philautus. carinensis +14. Nh¸i c©y nhá P. gracilipes +15. Nh¸i c©y sÇn P. verrucosus +16. Õch c©y mÐp tr¾ng Polypedates

leucomystax + +

5. Hä nh¸i bÇu Microhylidae17. Õch ¬ng Kaloula pulchra + +18. Nh¸i bÇu hoa Microhyla ornata + +19. Nh¸i bÇu h©y m«n M. heymonsi +20. Nh¸i bÇu v©n Mircohyla pulchra + +

34


Phô lôc 5 : Danh s¸ch thùc vËt níc çc thuû vùc däc s«ng §µ

tõ thÞ x· Lai Ch©u ®Õn Mêng TÌ

TT

Tªn ViÖt nam Tªn Khoa Häc Çc d¹ng thuû vùc

Ngµnh thùc vËt QuyÕt

Pteridophyta Suèi S«ng Ao,Hå

Líp quyÕt FilicinaeHä rau bî Marsileaceae

1 Rau bî Marsilea quadrifolia L. + +Hä bÌo ong Salviniaceae

2 BÌo ong Salvinia natans (L.) All +3 Beo ong tai chuét S. cuculata Roxb +4 BÌo hoa d©u Azolla imbricata

( Roxb.)Nakai+

Ngµnh thùc vËt cã h¹t spermatophytaLíp T.V. hai l¸ mÇm Dicotyledoneae

Hä rau r¨m Polygonaceae5 NghÓ níc Polygonum Hydropiper L. + +

Hä mâm chã Scrophulariaceae6 Rau ngæ Limnophila aromatica

(Lam.)+ +

Hä sen sóng Nymphaeaceae7 Sóng Nymphaea pubessens

Georg.+

Hä rong ®u«i chã Ceratophyllaceae8 Rong ®u«i chã Ceratophyllum demersum L. +

Hä rau dõa níc Onagraceae9 Rau dõa níc Ludvigia repens L. + +

Hä cá nhÞ tiªn nhá Halorrhagaceae10 Rong ®u«i chån Myriophyllum spicatum L. +

Líp T.V. mét l¸ mÇm MonocotyledoneaeHä nh·n tö Potamogetonaceae

11 Cá l¸ tre Potamogeton crispus L. + +Hä tr¹ch t¶ Alismataceae

12 Rau m¸c A. sagittifolia L. +Hä l¸ s¾n Hydrocharitaceae

13 Rong m¸i chÌo Vallisneria spiralis L. +Hä cãi Cyperaceae

14 C©y cãi Scirpus mucronatus L. + +Hä r¸y Araceae

15 Khoai níc Colocasia esculenta (L.) + + +16 Beß çi Pistia strutiotes L. +

Hä bÌo tÊm Lemnaceae17 BÌo tÊm Lenina minor L. +

Hä bÌo NhËt B¶n Pontederiaceae

18 BÌo NhËt B¶n Eichhornia crassipes ( Mart) Solms

+

Hä lóa Poaceae19 Lóa Ozyra sativa L. + +20 C©y sËy Phragmitis comunis Trin. + + +

35


Hä khoai lang Convolvulaceae21 Rau muèng Ipomoea aquatica Forsk. + + +

Tæng céng 15 3 14

Phô lôc 6 : Danh s¸ch thùc vËt næi çc thuû vùc däc s«ng §µ


TT Tªn çc nhãm Çc d¹ng thuû vùcThùc vËt næi Suèi S«ng Ao

Ngµnh t¶o si lÝc BacillariophytaBé Discinales

Hä Coscinodiscaceae1 Melosira gralunata (Ehr.) Ralfs + +2 M. varians Ag + +

Bé AraphinalesHä Fragilariaceae

3 Synedra ulna (Nitzsch) Ehr. + +4 S. ulna (Nitzsch) var. biceps Schonf +5 Fragillaria virescens Ralfs. + +

Bé RaphinalesHä Tabelariaceae

6 Diatoma elongatum Ehr + +7 Tabeleria fenestrata Kutz + +

Hä Naviculaceae8 C ymbella turgida Clever + +9 C. ventricosa Kutz. + + +

10 Gomphonema sphaerophorum Ehr. + +11 G. olivaceum Ehr + +12 Navicula gastrum Husted +13 N. placentula Grun + +14 Amphora hendeyi n. sp. +15 Pinularia gibba + +

Hä Epithemiaceae16 Rhopalodia giba Ehr + +

Hä Nitzschiaceae17 Nitzschia philippinarum Ehr + +18 N. nyanensis +19 N. recta Hantsch + +

Hä Surirellaceae20 Surirella robusta Ehr. + + +21 S. robusta var. splendida + +

Ngµnh t¶o lôc ChlorophytaBé Volvocales

Hä Characiaceae22 Schroederia setigera (Schroder) Lemm. +

Hä Hydrodictyaceae23 Pediastrum simplex var. duodenarium

( Baylei)+

Hä Oocystaceae

36


24 Ankistrodesmus falcatus Ralfs +Hä Scenedesmaceae

25 Coelastrum reticulatum +26 Actinastrum hantzschii Lagerh +27 Crucigenia rectanguilaris (Nag.) Gay28 C. zenestrata ( Schmid) Schmide. +29 Scenedesmus acuminatus Chodat30 Sce. ellipsoideus Chodat +31 Scenedesmus quadricauda var. longispina +

Bé ZygnematalesHä Zygnemataceae

32 Mougeotia viridis (Kutz.) + +33 Spirogyra ionia + +34 Sp. prolifica + + +35 Zygnemopsis americana Transeau

Hä Desmidisceae36 Closterium cetaceum Ehr. + +37 Cl. moniliferum ((Bory) Ehr. +38 Cosmarium binum West +39 Co. subgranatum var. borgei40 Desmidium aptogomun De Breb. + +41 Euastrum spinosum Lenorm. + +42 Actinotaenium cucurbita f. rotundatum43 Micrasterias foliacea Bail + +44 Pleurotaenium verrucosum Ehr45 Spondilosium planum (Nolle) W. et West +

Bo UlotrichalesHä Ulothriceae

46 Ulothrix zonata (Schmide) Bohlin + +Ngµnh vi khuÈn lam Cyanophyta

Bé ChroococcalesHä Merismopediaceae

47 Merismopedia punctata MeyenBé Nostocales

Hä Anabaennaceae48 Anabaena vigueri

Hä Nostocaceae49 Nostochopsis lobatus Wood

Hä Oscillatoriaceae50 Lyngbya birgei G.M.S. Smith51 Oscillatoria formosa Bory + +52 Os. limosa Ag. + + +53 Os. princeps +

Ho Scytonemataceae54 Plectonema tomasiniana ( Kutz) Born. + +

Ngµnh t¶o m¾t EuglenophytaBé Euglenophyceae

Hä Euglenaceae55 Euglena granulata + +56 E. spirogyra 57 E. hemichromata Ehr58 E. acus Ehr. + + +59 Phacus acuminatus var. acuminatus60 Ph. longicauda var. attenuata

37


Tæng céng 32 24 25

38


Phô lôc 7 : Danh s¸ch ®éng vËt næi c¸c thuû vùc däc s«ng §µ


TT Tªn §éng vËt næi C¸c d¹ng thuû vùcSuèi S«ng Ao

Gi¸p x¸c ch©n chÌo - copepodaHä Diaptomidae

1 Phyllodiaptomus tunguidus + +2 Mogolodiaptomus formosanus + +

Hä Cyclopidae3 Eucylops serrulatus + +4 Microcyclops varicans + + +5 Mesocyclops leuckati + + +6 Thermocyclops hyalinus +7 T. taihokuensis +8 Ectocyclops phaleratus +9 Tropocyclops prasinus +

10 Paracyclops fimbriatus +11 Haparticotda +

Gi¸p x¸c r©u ngµnh - CladoceraHä Bosminidae

12 Bosmina longirostris + +Hä Sididae

13 Diaphanosoma sarsi + +14 Di. leuchtenbergianum + +15 D. excisum +

Hä Daphniidae16 Moina dubia + + +17 Daphnia cuculata + +18 Moinodaphnia macleayii +19 Ceriodaphnia rigaudi +

Hä Macrothricidae20 Macrothrix tricerialis +21 Ilyacriptus halyi +

Hä Chydoridae22 Pleuroxus similis + +23 Disparalona rostrata + +24 Chydorus alexandrovi +25 Ch. Baroisi baroisi +26 Alona davidi +27 Disparalona rostrata +28 Biatertura pseudoverucosa +

Trïng b¸nh xe - RotatoriaHä Lecanidae

29 Lecane ( Lecane ) leotina + +30 Le. ( Le. ) curvicorvis + +31 Le. ( Le. ) hastata +32 Le. ( Monostyla ) quadridentata +33 Le. ( Mo. ) crenata +34 Le. ( Mo. ) bulla + +

Hä Trichotridae35 Trichocerca ( Trichocerca) cylyndrica + +

39


Hä Synchaetidae36 Polyarthra vulgaris + +

Hä Mitilinidae37 Mytilina ventralis + +

Hä Brachionidae38 Brachionus falcatus +39 B. angularis + + +40 B. budapestinensis + +41 B. diversicornis + +42 B. caudatus +43 B. urceus + +44 Keratella cochlearis +45 Ke. tropica +

Hä Testudinellidae46 Pompholyx complanata + +

Hä Asplanchnidae47 Asplanchna sieboldi +

Hä Euchlanidae48 Diplois daviesiae + +

Gi¸p x¸c - Ostracoda 49 Physocypria crenulata + + +50 Doleocypris sinensis + +51 Dolerocyprys sp. 52 Stenocyprys sp.

Êu trïng c«n trïng53 Ephemeloptera + +54 Chaoborus sp. + +


40


Phô lôc 8 : Danh s¸ch ®éng vËt ®¸y c¸c thuû vùc däc s«ng §µ


TTTªn

ViÖt NamTªn Khoa Hoc

C¸c d¹ng thuû vùcSuèi S«ng Ao

Mollusca - GastropodaHä Thiariadae

1 èc th¸p Tarebia granifera (Lamarck) + +2 Sulcospira proteus +3 Antimelania swinhoei +4 DigonÝotoma siamÐne +

Hä Viviparidae5 èc ®¸ Sinotaia aeruginosa (Reeve) + + +6 èc vÆn Angulyagra polyzonata

(Frauenfeld)+ +

7 èc vÆn A. boettigeri (Heude) + +Hä Lymnaiedae

8 Lymnaea swinhoei (Adams) +9 Limnaea sp. + +

Molusca-BivalviaHä Mitilidae

10 Limnoperna sinensis ( Morelet) +Hä Corbiculidae

11 HÕn Corbicula tenuis Clessin +12 Co. iravadica Hanley & Theobald +13 Co. mesageri B. & D. +

Hä Unionidae14 Trai s«ng Sinanodota jourdyi (morlet) +15 Pletholophus discoideus (Lea) + +16 Nodularia douglasiae crasiden

Haas+

Crustacea- MacruraHä Palemonidae

17 T«m cµng Macrobrachium dienbienphuense

+ +

18 M. hainanense ( Parisi) + +19 M. yeti +20 M. nipenense + +21 T«m gai Palaemonetes sinensis (Sollaud) + +

Ho Atyidae22 T«m riu Caridina flavilineata Dang + +23 Caridina sublinotica Dang + + +

Crustacea- BrachyuraHä cua ®ång Parathelphusidae

24 Cua ®ång Somanniathelphusa sinensis sinensis (H.M. Edwards)

+ +

25 S. brandti + +Tæng céng 14 5 23

41


Phô lôc 9 : Danh s¸ch c«n trïng níc çc thuû vùc däc s«ng §µ


SèTT

Tªn çc nhãmc«n trïng níc

Çc d¹ng thuû vùcSuèi S«ng Ao

Ephemeroptera (Bé Phï du)Hä Baetidae

1 Acentrella sp. +2 Baetis sp. + + +

Hä Caenidae4 Caenis sp + +

Hä Ephemeridae5 Ephemera sp. +

Hä Ephemerellidae6 Serratella sp.

Hä Heptageniidae7 Ecdyonurus sp. +8 E. landai

Hä Isonychidae9 Isonychia sp. + +

Plecoptera (Bé Çnh óp)Hä Perlidae

10 Calineuria sp. + +11 Togoperla sp. 1 + +12 Togoperla sp. 2 +

Hä Nemouridae13 Amphinemura sp. +

Trichoptera(B« Çnh l«ng)Hä Branchycentridae

14 Micrasema sp. +Hä Leptoceridae

15 Mystacides sp. + +Hä Hydropsychidae

16 Cheumatopsyche sp. + +Odonata(Bé Chuån chuån)

Hä Libellulidae17 Orthetrum sp. + + +18 Trithemis sp. + +

Hä Cordulegastridae19 Chlorogomphus sp. +

Hä Coenagrionidae20 Ischnura sp. + +21 Pseudragion sp. +

Hä Calopterygidae22 Neurobasis sp. +

Hä Platycnemididae23 Platycnemis sp. + +

Hemiptera (Bé Çnh nöa)Hä Corixidae

24 Micronecta sp. +

42


Hä Naucoridae25 Gestroiella sp. +26 Pelocoris sp. + + +

Hä Nepidae27 Ranatra sp. + + +

Coleoptera (Bé Çnh cøng)Hä Dytiscidae

28 Eretes sp. +29 Oreodytes sp. + +

Hä Hydrophilidae30 Hydrophilus sp. +31 Berosus sp. +

Hä Psephenidae32 Psephenus sp. +

Hä Scirtidae33 Cyphon sp. +

Megaloptera (Bé Çnh réng)Hä Corydalidae

34 Protohermes sp. +Diptera (Bé Hai çnh)

Hä Chironomidae35 Chironomus sp. + +

Hä Simulidae36 Simulium sp. + +

Hä Tabanidae37 Tabanus sp. + +


43


Phô lôc10 : Danh s¸ch ç çc thuû vùc däc s«ng §µ


STT

Tªn ViÖt Nam Tªn la tinhS¸ch §á

ViÖt Nam Bé Cypriniformes

Hä Cyprinidae1 Ç chÐp* Cyprinus carpio L.2 Ç lî lín Cyprinus multitaeniata (Pell vaf Chev)3 Ç giÕc* Carassius auratus (L.)4 Ç lî con Cyprinus exophthalmus Pell va Chev.5 Ç Biªn Onychostoma ovalis nsp.6 Ç sØnh gai Onychostoma laticeps Gunther7 Ç søt m«i Garra orientalis Nichols8 Ç lum Garra caudofascialata Pell va Chev9 Ç anh vò* Semilabeo notabilis Peters V

10 Ç rÇm xanh* Altigena lemasoni ( Pell. va Chev.) V11 Ç RÇm ®Êt Osteochilus salsburyi Nichols va Pope12 Ç ch¸t Lisochilus krempfi Pell. vµ chev.13 Ç tr«i* Cirrhina molitorella Cuv va Val.14 Ç chµy ®Êt Spinibarbus caldwelli (Nichols) V15 Ç bçng* Spinibarbichthys denticulatus(Oshima) V16 Ç ho¶ Labeo tonkinensis (Pell va Chev.)17 Ç hoa Cyclocheilichthys iridescens Nichols va

pope18 Ç ch¸t v¶y to Lissochilus macrosquamatus nsp.19 Ç ®ßng ®ong Puntius semifasciolatus (Gunther)20 Ç ®ßng ®ong

chÊmPuntius ocellatus nsp.

21 Ç ch¸o Opsarichthys uncirostris (biden) Gunther22 Ç m¹i Rasbora lineatus 23 Ç M¨ng* Elopichthys bambusa (Richardson)24 M¨ng nhång Luciobrama macrocephalus ( Lacepede)25 Ç m¹i säc Rasbora cephalotaenia steineri N. va P.26 Ç dÇu s«ng gai

dµiPseudohemiculter serrata ( Koller)

27 Ç thiÓu m¾t to Erythroculter hypselonotus daovantieni Banarescu

28 Ç m¬ng* Hemiculter leucisculus (Basil )29 Ç vÒn* Megalobrama terminalis (Rich)30 Ç chµy* Squaliobarbus curriculus (Rich)31 Ç mÌ tr¾ng* Hypophthalmichthys molitrix Harmaldi

(Sauvager)32 Ç bím Rhodeus ocellatus Kner33 Ç thÌ be thêng Acanthorhodeus tonkinensis Vaillant34 Ç ®ôc tr¾ng Squalidus chankaensis vietnamensis

Banarescu va N.35 Ç ®ôc ®anh

chÊmMicrophysogobio labeoides N. va P.

36 Ç b¸m ®¸ Gastomyzon elongatus nsp.37 Ç b¸m ®a cã Gastomyzon daon n sp.

44


khuyÕt s«ng §µ38 Cs MÌ hoa* Aristichthys nobilis39 Ç tr¸m cá* Ctenopharyngodon idellus40 Ç tr«i* Labeo rohita 41 Ç Tr«i Ên* Labeo mrigala

Hä Cobitidae42 Ç ch¹ch bïn Misgurnus anguillicaudatus (Cantor)43 Ç ch¹ch suèi Nemacheilus pulcher N va P.

Hä Siluridae44 Ç nheo* Parasilurus asotus L.

Hä Bagridae45 Ç ng¹nh* Cranogranis sinensis Peters V46 Ç l¨ng* Hemibagrus elongatus (Gunther) V

Hä Claridae47 Ç trª* Clarius fuscus (Lacepede)

Hä Sisoridae48 Ç chiªn* Bagarius bagarius Hamilton Buchanan V

Bé CyprinodontiformesHä Cyprinodontidae

49 Ç sãc Oryzias latipes (Tem va Schl.)Bé Ophiocephaliformes

Hä Ophiocephalidae50 Ç xép* Ophiocephalus striatus Bloch T51 Ç chuèi suèi Ophiocephalus gachua Hamilton -

BucananBé Synbranchiformes

Hä Flutidae52 L¬n* Fluta alba ( Zuiew)

Bé PerciformesHä Serranidae

53 Ç r« mo th©n cao

Siniperca chuatsi ( Basil)

54 Ç r« mo th©n dµi

Siniperca scherzeri Kwanggsiensis Fang va Chong

55 Ç r« mo thêng Siniperca whiteheadi BoulengerHä Anabantidae

56 Ç r«* Anabas testudineus (Bloch)57 Ç ®u«i cê Macropodus opercularis L.

Hä Eleotridae58 Ç bèng dÑp Hå

t©yMicropercops hotayensis nsp.

Hä Gobiidae59 Ç bèng tr¾ng Glossogobius giuris (Hamilton)60 Ç bèng ®¸ Rhinogobius hadropterus (Jordan va

Snyder)Hä Cichlidae

61 Ç r« phi* Tilapia mosambicaBé Mastacembeliformes

Hä Mastacembelidae 62 Ç ch¹ch * Mastacembelus armatus (Lacepede)

Ghi chó : V- Ç trong S¸ch ®á VN, xÕp lo¹i V

45


T- Ç trong S¸ch ®á VN, xÕp lo¹i T

* - çc loµi ç cã gi¸ trÞ kinh tÕ.

46


Phô lôc 11 : KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt thuéc lu vùc nhµ m¸y thuû

®iÖn Lai Ch©u

I. Ph©n cÊp xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i cña ViÖt Nam

CÊp xãi mßnhiÖn t¹i

Ký hiÖub¶n ®å

Sè lîng ®Êt bÞ xãi mßn

(T/ha/n¨m)

RÊt m¹nh V > 200

M¹nh IV 150 - 200

Trung b×nh III 100 - 150

YÕu II 50 - 100

RÊt yÕu I < 50

II. sè liÖu ph©n tÝch ho¸ - lý tÝnh mét sè lo¹i ®Êt trong lu vùc hå chøa cña CTT§Lai Ch©u1. §Êt Phï sa cña NËm M«

- §Þa ®iÓm lÊy mÉu: §Êt phï sa trµn ruéng ë gÇn thÞ trÊn huyÖn lþ Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: B·i båi bê tr¸i c¸ch suèi NËm Cóm kho¶ng 60 m.

- C©y trång: lóa 2 vô (®«ng xu©n vµ vô mïa).

§é s©umÉu

ph©ntÝch (cm)

pHKCl

H÷uc¬(%)

Tæng sè (%)DÔ tiªu

(meq/100g)

Cation trao ®æi

(meq/100g)

Thµnh phÇncÊp h¹t (%)

N P2O5 K2O P2O5 K2O Ca++ Mg++

2,0 -0,02

0,02 -0,002

<0,002

4 - 12 5,80 2,15 0,140 0,105 0,68 4,35 7,10 8,20 2,10 63,2 23,4 13,4

28 - 40 6,00 1,87 0,095 0,065 0,90 2,30 7,80 11,5

0

2,45 48,6 32,3 19,1

65 - 75 6,15 1,05 0,062 0,060 1,14 1,80 6,10 10,7

5

2,20 47,5 33,7 18,8

90 -100 6,15 0,70 0,045 0,050 0,79 1,50 5,20 10,6

0

2,06 52,4 27,3 20,3

2. §Êt ®á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ biÕn chÊt - §Þa ®iÓm lÊy mÉu: Sên nói gÇn trung t©m x· Kan Hå, huyÖn

Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: Sên dèc 20 - 25o.

- Rõng hçn giao c©y l¸ réng (míi phôc håi) vµ rõng tre nøa xanh tèt.

47


§é s©umÉu

ph©ntÝch (cm)

pHKCl

H÷uc¬(%)

Tæng sè (%)Cation trao ®æi

(meq/100gt)Thµnh phÇncÊp h¹t (%)

N P2O5 K2O Ca++ Mg++ H+ 2,0 -0,02

0,02 -0,002

<0,002

5 - 28 3,50 3,68 0,137

0.098 0,72 0,75 0,90 0,47 51,78 21,43 26,79

40 - 55 3,90 1,90 0,109

0,081 0,65 0,73 0,78 0,45 49,23 17,27 33,50

76 - 90 3,70 1,45 0,073

0,067 0,49 0,48 0,95 2,36 37,65 16,82 45,53

110 -130 3,70 1,28 0,062

0,049 0,82 0,35 1,40 3,28 35,87 14,75 49,38

3. §Êt §á vµng ph¸t triÓn trªn ®¸ sÐt- §Þa ®iÓm lÊy mÉu: D¶i nói phÝa T©y gÇn huyÖn lþ Mêng TÌ,

tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: Sên dèc 20o.

- C©y trång: Rõng hçn giao ®ang phôc håi (tõ 1990) xanh tèt.

§é s©u

mÉu

ph©n

tÝch (cm)

pHKCl

H÷u

c¬

(%)


(meq/100g ®Êt)

Thµnh phÇn

cÊp h¹t (%)

N P2O5 K2O Ca++ Mg++ H+2,0 -

0,02

0,02 -

0,002

<

0,002

5 -28 4,20 2,16 0,140 0,095 0,32 0,68 2,10 15,60 24,85 26,54 48,61

36 - 60 4,10 1,27 0,084 0,072 0,47 0,80 4,43 12,20 22,76 24,34 52,90

85 -100 5,15 0,83 0,040 0,064 0,56 1,31 3,75 5,50 18,28 22,91 45,19

4. §Êt Vµng ®á - Vµng x¸m ph¸t triÓn trªn ®¸ granit - §Þa ®iÓm: B¶n NËm Ty, x· NËm Hµng , huyÖn Mêng Lay, tØnh lai Ch©u.

- §Þa h×nh: Sên nói dèc # 35o.

- C©y trång: Tr¶ng c©y bôi - cá xen kÏ n¬ng trång s¾n.

§é s©u mÉu

ph©n tÝch

(cm)

pHKCl

H÷u

c¬

(%)

Tæng sè (%)

Cation trao ®æi

(meq/100g ®Êt)

Thµnh phÇn

cÊp h¹t (%)

N P2O5

K2O

Ca++

Mg++

H+ 2,0-0,02

0,02-0,002

< 0,002

5 - 15 4,0 2,05 0,130 0,068 0,560

1,6 0,85 4,67

67,35 23,56 9,09

20 - 35 4,0 1,27 0,112 0,052 0,748

1,2 0,80 5,20

54,51 25,78 19,71

45 - 60 4,0 1,08 0,070 0,048 0,750

1,4 0,76

5,05

59,22 25,45 15,33

75 - 90 3,9 0,76 0,057 0,057 0,85 1,4 5,9 56,06 24,32 19,62

48


0 0,54 0

5. §Êt mïn - vµng ®á ph¸t triÓn trªn ®¸ biÕn chÊt vµ ®¸ sÐt- §Þa ®iÓm lÊy mÉu: GÇn ®Ønh nói cao 1.327 m, §«ng B¾c x·

Mêng M«, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: GÇn ®Ønh nói, cao ®é cao n¬i ®µo phÉu diÖn: #1.200 m.

- Rõng ®ang phôc håi ph¸t triÓn tèt.

§é s©u mÉu

ph©n tÝch

(cm)

pHKCl

H÷u

c¬

(%)


(meq/100g ®Êt)

Thµnh phÇn

cÊp h¹t (%)

N P2O5

K2O Ca+

+ Mg+

+ H+ 2,0-

0,020,02-0,002

< 0,002

3 - 15 4,50 5,20 0,207 0,104 0,76 0,240 0,540 0,250 50,38 21,72 27,90

30 - 45 4,20 3,40 0,143 0,126 0,58 0,130 0,430 0,1,75

44,26 24,32 31,42

60 - 70 4,00 2,00 0,072 0,085 0,67 0,100 0,467 0,1,75

38,53 26,85 34,62

80 -100 5,10 1,67 0,064 0,070 0,80 0,100 0,357 0,130 36,21 30,29 33,50

6. §Êt §á vµng bÞ biÕn ®æi do trång lóa níc - §Þa ®iÓm lÊy mÉu: Ruéng bËc thang hÑp ë gÇn b¶n Nµ Hõ,

x· Bum Na, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: Ruéng bËc thang cã ®é chªnh bê tõ 40 - 60 cm.

- C©y trång: Lóa 1 vô. N¨ng suÊt 2,0 - 3,00 T/ha/n¨m.

§é s©u mÉu

ph©n tÝch

(cm)

pHKCl

H÷u

c¬

(%)


(meq/100g ®Êt)

Thµnh phÇn

cÊp h¹t (%)

N P2O5

K2O Ca++

Mg+

+ H+ 2,0-

0,020,02-0,002

< 0,002

2 -15 <4,00

2,60 0,145 0,081 1,59 0,50 0,71 0,32 50,23 22,14 27,63

20 - 35 <4,00

2,40 0,123 0,063 1,38 0,64 0,58 0,34 48,12 23,60 28,28

45 -55 <4,00

1,20 0,085 0,042 1,26 0,65 0,45 0,45 39,68 25,26 35,06

65 - 80 <4,00

0,90 0,073 0,046 0,87 0,58 0,45 0,45 38,09 40,23 21,68

49


90 -100 <4,00

0,70 0,052 0,035 0,65 0,50 0,40 0,40 36,75 34,71 28,54

7. §Êt Dèc tô - §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n Gi¾ng, x· Mêng M«, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u.

- §Þa h×nh: Ch©n sên hÑp nói ph¸t triÓn trªn ®¸ sÐt.

- C©y trång: Lóa 1 vô.

§é s©u

mÉu ph©n

tÝch (cm)

pHKCl

H÷u

c¬

(%)

Tæng sè (%)DÔ tiªu

(meq/100g®Êt)

Cation trao ®æi

(meq/100g ®Êt)

Thµnh phÇn

cÊp h¹t (%)

N P2O5 K2O P2O5 K2O Ca++ Mg++ H+

2,0 -

0,02

0,02 -

0,002

<

0,002

2 - 16 5,30 3,20 0,158 0,038 1,40 5,6 14,10

5,84 1,09 0,82 59,12

20,33

20,55

30 - 45 4,50 2,80 0,123 0,025 1,25 3,1 12,30

4,53 0,86 1,24 55,81

20,96

23,23

60 -75 4,60 1,98 0,095 0,017 1,20 2,3 10,50

3,85 2,95 1,56 38,28

27,21

34,51

90 -100 4,8 0 1,20 0,058 0,014 1,09 1,6 10,50

3,20 3,07 1,35 40,05

29,17

30,78

KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu ®Êt tÇng mÆt th¸ng 3/2008

MÉu ®Êt LC1§Þa ®iÓm : X· NËm Hµng , huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: > 250 To¹ ®é: 22008’520 V§ ; 103000’854Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôiTªn ®Êt: §Êt ®á vµng trªn ®¸ macma axit

MÉu ®Êt LC2§Þa ®iÓm : X· Mêng M«, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: > 250 To¹ ®é: 22008’520 V§ ; 103000’887Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôi, rõng nghÌoTªn ®Êt: §Êt ®á vµng trªn ®¸ macma axit

MÉu ®Êt LC3§Þa ®iÓm : GÇn ®Çu con suèi NËm Na, thÞ trÊn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: > 250 To¹ ®é: 22022’426 V§ ; 102049’876Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôi, rõng nghÌoTªn ®Êt: §Êt n©u ®á trªn ®¸ macma baz¬

50


MÉu ®Êt LC4§Þa ®iÓm : §èi diÖn UBND x· Kan Hå, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: 20- 250 To¹ ®é: 22017’48” V§ ; 102049’32”Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôiTªn ®Êt: §Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt

MÉu ®Êt LC5§Þa ®iÓm : x· Mêng M«, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: 20- 250 To¹ ®é:Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôiTªn ®Êt: §Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt

MÉu ®Êt LC6§Þa ®iÓm : T¹i tuyÕn ®Ëp, huyÖn Mêng TÌ, tØnh Lai Ch©u§é dèc: 20- 250 To¹ ®é: Thùc vËt: Cá hoµ th¶o, c©y bôiTªn ®Êt: §Êt ®á vµng trªn ®¸ sÐt

kÕt qu¶ ph©n tÝch lý ho¸ ®Êt

Ký

hiÖu

TÇn

g

cm

pHKCl H÷u

c¬

(%)

ChØ tiªu ph©n tÝch Thµnh phÇn c¬ giíi

Tæng sè (%) Ca2+ Mg2+ H+ >0,0

2

0,02-

0,002

<0,00

2N P2O5 K2O mgdl/100 g ®Êt

LC1 0-20 4.59 0.76 0.18 0.11 0.76 6.72 2.41 0.04 54.5

9

21.91 23.5

0

LC2 0-20 5.03 0.65 0.10 0.07 1.30 6.72 2.75 0.03 57.8

7

18.42 23.7

1

LC3 4.12 0.89 0.19 0.16 1.91 1.69 0.48 0.05 35.9

7

22.68 41.3

5

LC4 0-20 5.24 0.68 0.12 0.18 1.43 4.50 1.26 0.03 61.9

9

17.20 20.8

1

LC5 0-20 4.79 0.25 0.05 0.09 1.36 17.9

0

3.70 0.09 47.3

5

37.04 15.6

1

LC6 0-20 4.34 0.24 0.05 0.05 0.62 7.74 5.96 0.07 80.8

5

11.80 7.35

51


Phô lôc 12 : Xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng vµ hiÖn t¹i trªn lu vùc hå chøa CTT§Lai Ch©u

Lu vùc Sè DiÖn tÝch

(ha) CÊp ®é dèc ChiÒu dµi sên CÊp lîng ma - n¨m CÊp ®é che phñ

II - III®.v.b.

® trung b×nh (m) T p T P T Hs P Hs T Hs P Hs T Hs P Hs T Hs P Hs

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 1718 19

20 21

Lµ pho 1 2 1980 6613 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

N. Si Lu 3 4 5081 3064 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 20.00

3

Ka L¨ng 5 6 710 1345 VI10.5

6 VI10.5

6100

010.2

5200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 6 0.05

NËm Lµn 7 8 2503 1494 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm Le 9 10 897 672 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1100

010.2

5280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm Ngo¹ 11 12 2690 1756 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm Hå Sµ 13 14 2578 4521 V 8.8 VI10.5

6200

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm San 15 16 5305 4558 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3NËm Kh« Ma 17 18 1158 1644 VI

10.56 VI

10.56

2000

12.31

1800

12.31

2800

149.45

2800

149.45 2

0.003 2

0.003

Tham Pa 19 20 2017 1719 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm Cñm 21 22 1606 2130 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 20.00

3NËm Kho Mo 23 24 1644 1532 VI

10.56 VI

10.56

3000

15.25

1500

12.31

2800

149.45

2800

149.45 2

0.003 6 0.05

NËm KhÐ Lã 25 26 897 1494 VI

10.56 VI

10.56

1800

12.31

1200

12.31

2800

149.45

2800

149.45 3

0.005 3

0.005

NËm S× 27 28 2914 1121 VI 10.5 VI 10.5 250 15.2 160 12.3 280 149. 280 149. 2 0.00 6 0.05

52


Lïng 6 6 0 5 0 1 0 45 0 45 3

Phu Kho Ma 29 30 934 672 VI10.5

6 VI10.5

6160

012.3

1140

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 30.00

5 30.00

5

NËm cÊu 31 32 4521 7995 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 30.00

5 30.00

5N. Then Than 33 34 598 635 VI

10.56 VI

10.56

1800

12.31

1200

12.31

2800

149.45

2800

149.45 3

0.005 2

0.003

NËm sa Ph× 35 36 1158 2914 VI

10.56 VI

10.56

3500 24.4

4000 24.4

2800

149.45

2800

149.45 3

0.005 2

0.003

P¸ Cñm 37 38 411 1831 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 40.00

5 40.00

5

NËm H¹ 39 40 2540 1905 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 40.00

5

NËm NhÐ 41 42 1121 2354 VI10.5

6 VI10.5

6100

010.2

5150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 40.00

5 40.00

5

Hua Bum 43 44 1046 1308 V 8.8 VI10.5

6150

012.3

1120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 40.00

5 40.00

5

B.Na Giïn 45 46 672 1494 VI10.5

6 VI10.5

6120

012.3

1350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

45 40.00

5 40.00

5

Suèi Lo 47 48 1233 897 VI10.5

6 VI10.5

6180

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

Suèi Héi 49 50 598 747 VI10.5

6 VI10.5

6 80010.2

5140

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm Cñm 51 52 2877 1046 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4180

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

PhÝ ChÝ 53 54 374 1457 V 8.8 VI10.5

6100

010.2

5160

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 40.00

52;3

0.004

NËm Pèc 55 56 3437 2092 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5160

012.3

1280

0149.

45280

0149.

453;4

0.005

3;4

0.005

Huæi §óng 57 58 672 1083 V 8.8 V 8.8120

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 40.00

5 40.00

5

NËm H¸n 59 60 5118 2914 V 8.8 V 8.8350

0 24.4300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;4

0.004

2;4

0.004

NËm Ma 61 62 4483 1083 VI10.5

6 VI10.5

6400

0 24.4150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

454;5

0.005

2;3

0.004

Huæi Th×n 63 64 1196 3400 VI10.5

6 VI10.5

6180

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

453;4

0.005 2

0.003

NËm KhoÎ 65 66 1196 897 VI 10.5 VI 10.5 180 12.3 120 12.3 280 149. 280 149. 2; 0.02 2; 0.02

53


6 6 0 1 0 1 0 45 0 45 6 6

Xi Nª 67 68 971 1308 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm P¸ 69 70 1644 747 V 8.8 VI10.5

6250

015.2

5120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

PÝ Ma 71 72 1420 2017 VI10.5

6 VI10.5

6100

010.2

5120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02 2

0.003

NËm Lµo Hu 73 74 1457 2503 VI

10.56 VI

10.56

1500

12.31

1200

12.31

2800

149.45

2800

149.45

2;6 0.02

2;6 0.02

NËm C« Lin 75 76 2914 2428 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 20.00

3 20.00

3

NËm M¶ Hå 77 78 4110 3512 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Nha Ca 79 80 1308 3624 VI

10.56 V 8.8

1000

10.25

3800 24.4

2800

149.45

2800

149.45

2;6 0.02

2;6 0.02

Huæi H.Mai 81 82 1345 560 V 8.8 VI10.5

6200

012.3

1130

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Mï C¸ 83 84 1196 1158 VI10.5

6 V 8.8140

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

453;6 0.03

3;6 0.03

NËm Cãn 85 86 2839 2839 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05Huæi Phi Ma 87 88 3176 2391 VI

10.56 VI

10.56

1500

12.31

3000

15.25

2800

149.45

2800

149.45

2;3

0.004 6 0.05

NËm Pa M¸ 89 90 2428 1644 V 8.8 V 8.8300

015.2

5160

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05

NËm Sa Hå 91 92 3998 2914 VI10.5

6 V 8.8200

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 6 0.052;3

0.004

NËm Mo Phi 93 94 3474 3325 V 8.8 V 8.8

2000

12.31

1500

12.31

2800

149.45

2800

149.45 6 0.05 6 0.05

Y. Ma H« 95 96 3064 3960 V 8.8 VI10.5

6250

015.2

5150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05

Bµn Bã Hß 97 98 4633 6650 V 8.8 V 8.8160

012.3

1300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05

NËm Sin 9910

0 2130 2727 VI10.5

6 V 8.8250

015.2

5300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Lum10

110

2 1121 2877 V 8.8 V 8.8180

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05NËm Con 10 10 2092 2167 VI 10.5 VI 10.5 250 15.2 200 12.3 280 149. 280 149. 6 0.05 6 0.05

54


3 4 6 6 0 5 0 1 0 45 0 45

NËm khen10

510

6 2130 3400 VI10.5

6 V 8.8300

015.2

5400

0 24.4280

0149.

45280

0149.

45 6 0.05 6 0.05

NËm A Mª10

710

8 1569 3138 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5400

0 24.4280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02 6 0.05

NËm Cu Long

109

110 1681 3923 VI

10.56 VI

10.56

1600

12.31

4000 24.4

2800

149.45

2800

149.45 6 0.05 6 0.05

NËm Long11

111

2 7771 5305 VI10.5

6 VI10.5

6500

0 24.4450

0 24.4280

0149.

45280

0149.

45 6 0.052;3

0.004

B« LÖch11

311

4 2130 3699 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4450

0 24.4280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

B« LÖch11

511

6 747 971 VI10.5

6 VI10.5

6120

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

Vµng San11

711

8 2391 411 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5100

010.2

5280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

Phiªng Kham

119

120 1980 1009 VI

10.56 VI

10.56

1800

12.31

2000

12.31

2800

149.45

2800

149.45

2;3

0.004

2;3

0.004

P¨c Pä12

112

2 374 934 VI10.5

6 VI10.5

6100

010.2

5120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

S«ng Sai12

312

4 822 635 VI10.5

6 VI10.5

6140

012.3

1120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

Chang ChÐoP¸

125

126 486 1308 VI

10.56 VI

10.56

1200

12.31

2500

15.25

2800

149.45

2800

149.45

2;6 0.02

2;6 0.02

NËm SÕ12

712

8 448 822 VI10.5

6 VI10.5

6 80010.2

5150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Nhãi12

913

0 1793 523 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1 80010.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

§¸n §èn13

113

2 1308 1606 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

Can Hå13

313

4 2130 2466 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

453;6 0.03

3;6 0.03

NËm Mµn 13

513

6 2802 2877 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1400

0 24.4280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm Nga13

713

8 3512 859 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm Nga13

914

0 1681 1083 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm MÝ 14 14 1308 523 V 8.8 V 8.8 200 12.3 140 12.3 280 149. 280 149. 2; 0.00 2; 0.00

55


1 2 0 1 0 1 0 45 0 45 3 4 3 4

NËm MÝ14

314

4 486 1083 VI10.5

6 V 8.8 80010.2

5200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm ¤ng Ma

145

146 3176 4184 IV 5.8 IV 5.8

2000

12.31

1500

12.31

2800

149.45

2800

149.45

4;6 0.03

2;6 0.02

NËm Sin14

714

8 2989 3885 V 8.8 IV 5.8160

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

Mang Ken Hå

149

150 2727 3923 V 8.8 V 8.8

1200

12.31

2500

15.25

2800

149.45

2800

149.45

3;6 0.03

3;6 0.03

Nh Na Hå15

115

2 1233 2914 V 8.8 V 8.8160

012.3

1200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

45 6 0.052;6 0.02

NËm Mo 15

315

4 3362 2690 VI10.5

6 V 8.8160

012.3

1180

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

Po Lß Hå15

515

6 411 971 IV 5.8 V 8.8120

012.3

1120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm San15

715

8 2428 1719 V 8.8 IV 5.8300

015.2

5350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Vi15

916

0 1196 3288 IV 5.8 V 8.8120

012.3

1300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Vi16

116

2 1681 2017 IV 5.8 IV 5.8180

012.3

1350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

2;6 0.02

NËm SÎ16

316

4 3325 2914 V 8.8 IV 5.8400

0 24.4250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm lª16

516

6 1494 2690 VI10.5

6 V 8.8250

015.2

5280

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

NËm Cã16

716

8 1980 1719 V 8.8 V 8.8300

015.2

5250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

3;6

0.005

NËm Hå 16

917

0 2279 448 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4100

010.2

5280

0149.

45280

0149.

452;6 0.02

2;6 0.02

Phu Chu«ng

171

172 1270 1532 VI

10.56 VI

10.56

2000

12.31

3000

15.25

2800

149.45

2800

149.45

2;6 0.02

2;6 0.02

Phu Chu«ng

173

174 934 1606 VI

10.56 VI

10.56

1400

12.31

2000

12.31

2800

149.45

2800

149.45

2;6 0.02

2;6 0.02

Mêng M«17

517

6 1420 2615 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1400

0 24.4280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

Mêng M«17

717

8 2055 1868 VI10.5

6 VI10.5

6400

0 24.4200

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

Mêng M« 17 18 1644 1270 VI 10.5 VI 10.5 200 12.3 200 12.3 280 149. 280 149. 2; 0.00 2; 0.00

56


9 0 6 6 0 1 0 1 0 45 0 45 3 4 3 4

Huæi Ch«18

118

2 1756 486 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1150

012.3

1280

0149.

45280

0149.

452;3

0.004

2;3

0.004

NËm nhÐ18

318

4 3661 2690 V 8.8 VI10.5

6300

015.2

5350

0 24.4280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm Mi noi18

518

6 2839 1382 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4180

012.3

1280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm Lª18

718

8 1046 1793 V 8.8 V 8.8100

010.2

5250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm §eng18

919

0 1681 1121 V 8.8 VI10.5

6150

012.3

1180

012.3

1280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm NhÝe19

119

2 1793 1233 V 8.8 VI10.5

6150

012.3

1250

015.2

5280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm P«19

319

4 2653 1196 V 8.8 V 8.8400

0 24.4160

012.3

1280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm L¬19

519

6 1532 1756 VI10.5

6 V 8.8250

015.2

5120

012.3

1280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm la19

719

8 1308 1943 VI10.5

6 V 8.8120

012.3

1300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm KhÐ19

920

0 4558 2391 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4300

015.2

5280

0149.

45280

0149.

454;6 0.03

4;6 0.03

NËm Khe Néi

201

202 1494 3848 VI

10.56 VI

10.56

1500

12.31

3500 24.4

2600

129.25

2600

129.25

4;6 0.03

4;6 0.03

NËm Pun20

320

4 1457 747 V 8.8 V 8.8250

015.2

5200

012.3

1260

0129.

25260

0129.

254;6 0.03

4;6 0.03

Huæi LÕch20

520

6 1793 1681 V 8.8 V 8.8250

015.2

5300

015.2

5260

0129.

25260

0129.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Chµ20

720

8 6164 4371 V 8.8 VI10.5

6400

0 24.4350

0 24.4260

0129.

25260

0129.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Chµ20

921

0 1083 1606 V 8.8 V 8.8250

015.2

5150

012.3

1260

0129.

25260

0129.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm P«21

121

2 971 934 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5150

012.3

1260

0129.

25260

0129.

252;3

0.004

2;3

0.004

NËm P«21

321

4 1644 2914 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5400

0 24.4260

0129.

25260

0129.

252;6 0.02

2;6 0.02

NËm Ban21

521

6 1046 2092 VI10.5

6 VI10.5

6120

012.3

1200

012.3

1240

0110.

25240

0110.

252;6 0.02

2;6 0.02

NËm Ta Na 21 21 5156 1980 VI 10.5 VI 10.5 400 24.4 150 12.3 240 110. 240 110. 2; 0.02 2; 0.02

57


7 8 6 6 0 0 1 0 25 0 25 6 6

Nµ KhuyÕt21

922

0 1756 1121 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Qu¶ng Lµm22

122

2 2391 2690 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5350

0 24.4240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Qu¶ng Lµm22

322

4 1308 448 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5100

010.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Cha22

522

6 523 1009 VI10.5

6 V 8.8150

012.3

1200

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Cha22

722

8 897 1868 V 8.8 V 8.8120

012.3

1250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Cha22

923

0 5081 7920 V 8.8 VI10.5

6400

0 24.4350

0 24.4240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Qu¶ng Lµm23

123

2 2914 3512 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5300

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Pou Den Dinh

233

234 2242 2765 VI

10.56 VI

10.56

2500

15.25

3000

15.25

2400

110.25

2400

110.25

4;6 0.03

4;6 0.03

Na Khoa23

523

6 2428 1569 VI10.5

6 VI10.5

6400

0 24.4150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Huæi Hoi23

723

8 2802 1644 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Na Khoa23

924

0 859 1083 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm P¬24

124

2 2092 1121 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm P¬24

324

4 1233 1756 VI10.5

6 VI10.5

6200

012.3

1150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm P¬24

524

6 1681 4110 VI10.5

6 VI10.5

6150

012.3

1400

0 24.4240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Nµ Ðn24

724

8 2540 1457 VI10.5

6 V 8.8350

0 24.4150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Pang24

925

0 2130 2765 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5200

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Nµ S 25

125

2 1158 1121 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm Ban25

325

4 6389 6351 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5450

0 24.4240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

NËm P¬ 25 25 1569 710 VI 10.5 VI 10.5 350 24.4 150 12.3 240 110. 240 110. 4; 0.03 4; 0.03

58


5 6 6 6 0 0 1 0 25 0 25 6 6

NËm P¬25

725

8 1270 672 VI10.5

6 VI10.5

6300

015.2

5150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Ma Khoa25

926

0 747 1606 VI10.5

6 VI10.5

6100

010.2

5250

015.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Ma Khoa26

126

2 1532 710 VI10.5

6 V 8.8250

015.2

5120

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Ma Khoa26

326

4 2540 1868 VI10.5

6 VI10.5

6350

0 24.4350

0 24.4240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Ma Khoa26

526

6 1420 1233 VI10.5

6 V 8.8350

0 24.4100

010.2

5240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Ma Khoa26

726

8 2204 1196 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5150

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Pou Kouat26

927

0 1681 1905 VI10.5

6 VI10.5

6250

015.2

5180

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Pula ia Son27

127

2 3138 3773 V 8.8 VI10.5

6300

015.2

5200

012.3

1240

0110.

25240

0110.

254;6 0.03

4;6 0.03

Pou ta ta Son

273

274 672 1831 VI

10.56 VI

10.56

1600

12.31

2000

12.31

2400

110.25

2400

110.25

4;6 0.03

4;6 0.03

Pou ta ta Son

275

276 486 1196 VI

10.56 VI

10.56

1000

10.25

2500

15.25

2400

110.25

2400

110.25

4;6 0.03

4;6 0.03

Pou ta ta Son

277

278 747 1121 VI

10.56 VI

10.56

3000

15.25

3000

15.25

2400

110.25

2400

110.25

4;6 0.03

4;6 0.03

Pou ta ta Son

279

280 794 1494 VI

10.56 VI

10.56

1500

12.31

2500

15.25

2400

110.25

2400

110.25

4;6 0.03

4;6 0.03

Tæng céng

287629

298371

586000

59


Xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng vµ hiÖn t¹i trªn lu vùc hå chøa CTT§ Lai Ch©u(tiÕp)

Lu vùc Nhãm lo¹i ®Êt

Sè lîng ®Êt XMTN Tæng lîng ®Êt XMTNSè lîng ®Êt

XMHT Tæng lîng ®Êt XMHTII - III (TÊn/ha - n¨m) (TÊn/n¨m) (TÊn/ha - n¨m) (TÊn/n¨m)

T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

1 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39

Lµ phoHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 8664 II

13848120

57295032

71143152 21 I 26 I 41580 171938 213518

N. Si LuHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 8664 II

35536514

26546496

62083010

350 V 26 I

1778350 79664 1858014

Ka L¨ngHFa,HFs 0.41

HFa,HFs

0.41 6632 II 7965 II 4708720

10712925

15421645 20 I

398 V 14200 535310 549510

NËm LµnHFa,HFs 0.41

HFa,HFs

0.41 7965 II 7965 II

19936395

11899710

31836105 24 I 24 I 60072 35856 95928

NËm Le HFs,Fs 0.38 HFs,Fs0.3

8 7382 II 6147 II 6621654 41307841075243

8 22 I 18 I 19734 12096 31830

NËm Ngo¹ HFs,Fs 0.38 HFs,Fs0.3

8 9146 III 7382 II2460274

01296279

23756553

2 27 I 22 I 72630 38632 111262NËm Hå Sµ HFs,Fs 0.38 HFs,Fs

0.38 6152 II 7382 II

15859856

33374022

49233878 18 I 22 I 46404 99462 145866

NËm SanHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 8664 II 8664 II

45962520

39490512

85453032 26 I 26 I 137930 118508 256438

NËm Kh« Ma

HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 6994 II 8099052

11498136

19597188 21 I 21 I 24318 34524 58842

Tham Pa HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV1203

4 IV2427257

82068644

64495902

4 36 I 36 I 72612 61884 134496

NËm CñmHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 6994 II

11232364

14897220

26129584

350 V 21 I 562100 44730 606830

NËm Kho Mo

HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 8664 II 6994 II

14243616

10714808

24958424 26 I

350 V 42744 536200 578944

NËm KhÐ Lã

HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 6994 II 6273618

10449036

16722654 35 I 35 I 31395 52290 83685

NËm S× Lïng HA 0.27 HA

0.27 6498 II 5245 II

18935172 5879645

24814817 19 I

262 V 55366 293702 349068

Phu Kho HA 0.27 HA 0.2 5245 II 5245 II 4898830 3524640 8423470 26 I 26 I 24284 17472 41756

60





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

Ma 7

NËm cÊu HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III1203

4 IV4391699

49621183

01401288

24 49 I 60 II 221529 479700 701229N. Then Than

HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 6994 II 4182412 4441190 8623602 35 I 21 I 20930 13335 34265

NËm sa Ph× HA 0.27

HA,HFa

0.36

10397 III

13863 IV

12039726

40396782

52436508 52 II 42 I 60216 122388 182604

P¸ Cñm HFa 0.48 HFa0.4

8 9325 III1155

2 III 38325752115171

22498428

7 47 I 58 II 19317 106198 125515

NËm H¹HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 8664 II

13863 IV

22006560

26409015

48415575 26 I 69 II 66040 131445 197485

NËm NhÐHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 5824 II 6994 II 6528704

16463876

22992580 29 I 35 I 32509 82390 114899

Hua BumHA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 5828 II 6994 II 6096088 9148152

15244240 29 I 35 I 30334 45780 76114

B.Na GiïnHA,HFa 0.36 HFa

0.48 6994 II

18484 V 4699968

27615096

32315064 35 I 92 II 23520 137448 160968

Suèi Lo HFa 0.48 HFa0.4

8 9325 III 9325 III1149772

5 83645251986225

0 28 I 28 I 34524 25116 59640

Suèi Héi HFa,Fk 0.4 HFa,P0.2

9 6471 II 5634 II 3869658 4208598 8078256 26 I 23 I 15548 17181 32729

NËm Cñm HFa,P 0.29 HFa0.4

81116

7 III 9325 III3212745

9 97539504188140

9 45 I 37 I 129465 38702 168167

PhÝ ChÝ HFa 0.48 HFa,Fa 0.5 6471 II 9714 III 24201541415329

81657345

2 32 I 39 I 11968 56823 68791

NËm Pèc HFa,Fj 0.44 HFa,Fj0.4

41059

0 III 8548 II3639783

01788241

65428024

6 53 II 43 I 182161 89956 272117Huæi §óng HFj,Fj 0.36 HFj,Fj

0.36 5828 II 5828 II 3916416 6311724

10228140 29 I 29 I 19488 31407 50895

NËm H¸n HFa,Fj 0.44 HFa,Fj0.4

41412

0 IV 8825 II7226616

02571605

09798221

0 56 II 35 I 286608 101990 388598

NËm MaHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39

15018 V 7577 II

67325694 8205891

75531585 75 II 30 I 336225 32490 368715

61





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

Huæi Th×n HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III

12034 IV

11617944

40915600

52533544 49 I 36 I 58604 122400 181004

NËm KhoÎ HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III1161794

4 87134582033140

219

4 IV19

4 IV 232024 174018 406042

Xi Nª HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV1203

4 IV1168501

41574047

22742548

624

1 V24

1 V 234011 315228 549239

NËm P¸ HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51002

8 III 9714 III1648603

2 72563582374239

020

1 V19

4 IV 330444 144918 475362

PÝ Ma HFa 0.48 HFa0.4

8 7765 II 9325 III1102630

01880852

52983482

515

5 IV 28 I 220100 56476 276576NËm Lµo Hu HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III

14153298

24314142

38467440

194 IV

194 IV 282658 485582 768240

NËm C« Lin

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 7577 II 7577 II

22079378

18396956

40476334 23 I 23 I 67022 55844 122866

NËm M¶ Hå

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 9386 III 9386 III

38576460

32963632

71540092

188 IV

188 IV 772680 660256 1432936

NËm Nha Ca

HFa,HFj 0.39

HFj,HFs

0.41 6309 II

13157 IV 8252172

47680968

55933140

126 III

263 V 164808 953112 1117920

Huæi H.Mai HFj,Fj 0.36 HFj,Fj

0.36 5828 II 6994 II 7838660 3916640

11755300

117 III

140 III 157365 78400 235765

NËm Mï C¸

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 7577 II 6314 II 9062092 7311612

16373704

227 V

189 IV 271492 218862 490354

NËm Cãn HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV 9714 III3416452

62757804

66174257

260

2 V48

6 V170907

8137975

4 3088832Huæi Phi Ma HFa,Fj 0.44 HFa,Fj

0.44 8548 II

10590 III

27148448

25320690

52469138 34 I

529 V 107984

1264839 1372823

NËm Pa M¸

HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 8223 II 6638 II

19965444

10912872

30878316

411 V

332 V 997908 545808 1543716

NËm Sa Hå

HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 7965 II 8223 II

31844070

23961822

55805892

398 V 33 I

1591204 96162 1687366

NËm Mo Phi HFs,Fs 0.38 HFs,Fs

0.38 6152 II 6152 II

21372048

20455400

41827448

308 V

308 V

1069992

1024100 2094092

Y. Ma H« HFs,Fs 0.38 HFs,Fs 0.3 7621 II 7382 II 2335074 2923272 5258346 38 V 36 V 116738 146124 2628624

62





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

8 4 0 4 1 9 4 0Bµn Bã Hß

HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 6638 II 8223 II

30753854

54682950

85436804

332 V

411 V

1538156

2733150 4271306

NËm SinHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 9868 III 8223 II

21018840

22424121

43442961

197 IV

164 IV 419610 447228 866838

NËm LumHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 6638 II 8223 II 7441198

23657571

31098769

332 V

411 V 372172

1182447 1554619

NËm ConHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 9868 III 7965 II

20643856

17260155

37904011

493 V

398 V

1031356 862466 1893822

NËm khenHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 9868 III

13157 IV

21018840

44733800

65752640

493 V

658 V

1050090

2237200 3287290

NËm A MªHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 9868 III

15788 V

15482892

49542744

65025636

197 IV

789 V 309093

2475882 2784975

NËm Cu Long

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 7577 II

15018 V

12736937

58915614

71652551

379 V

751 V 637099

2946173 3583272

NËm LongHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39

15018 V

15018 V

116704878

79670490

196375368

751 V 60 II

5836021 318300 6154321

B« LÖch HFa,Fk 0.4 HFa,Fa 0.51540

3 V1925

4 V3280839

07122054

61040289

36 62 II 77 II 132060 284823 416883

B« LÖch HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III 7256358 94322941668865

2 39 I 39 I 29133 37869 67002

Vµng San HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV 8088 II2877329

4 33241683209746

2 48 I 32 I 114768 13152 127920Phiªng Kham HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III

19233720 9801426

29035146 39 I 39 I 77220 39351 116571

P¨c Pä HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 8088 II 9714 III 3024912 90728761209778

816

2 IV19

4 IV 60588 181196 241784

S«ng Sai HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III 7984908 61683901415329

819

4 IV19

4 IV 159468 123190 282658Chang ChÐoP¸

HA,HFa 0.36

HA,HFa

0.36 6994 II 8664 II 3399084

11332512

14731596

140 III

173 IV 68040 226284 294324

NËm SÕ HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 8088 II 9714 III 3623424 79849081160833

216

2 IV19

4 IV 72576 159468 232044

63





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

NËm Nhãi HFa 0.48 HFa0.4

8 9325 III 7765 II1671972

5 40610952078082

018

7 IV15

5 IV 335291 81065 416356

§¸n §èn HFa,P 0.24 HFa,P0.2

9 4663 I 6980 II 60992041120988

01730908

4 93 II14

0 III 121644 224840 346484

Can Hå HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV1925

4 V2563242

04748036

47311278

436

1 V57

8 V 768930142534

8 2194278

NËm Mµn HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III1925

4 V2721862

85539375

88261238

6 39 I 77 II 109278 221529 330807

NËm Nga HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV1203

4 IV4226340

81033720

65260061

4 48 I 48 I 168576 41232 209808

NËm Nga HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51203

4 IV1203

4 IV2022915

41303282

23326197

6 48 I 48 I 80688 51984 132672

NËm MÝ HFa 0.48 HFa0.4

8 7771 II 7771 II1016446

8 40642331422870

1 31 I 31 I 40548 16213 56761

NËm MÝ HFa 0.48 HFa0.4

8 7765 II 7771 II 3773790 84159931218978

3 31 I 31 I 15066 33573 48639NËm ¤ng Ma

HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 4375 I 4375 I

13895000

18305000

32200000

131 III 87 II 416056 364008 780064

NËm Sin HFs,Fs 0.38 HFs,Fs0.3

8 6152 II 4055 I1838832

81575367

53414200

312

3 III 81 II 367647 314685 682332Mang Ken Hå

HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 6638 II 8223 II

18101826

32258829

50360655

199 IV

247 V 542673 968981 1511654

Nh Na HåHFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 6638 II 6638 II 8184654

19343132

27527786

332 V

133 III 409356 387562 796918

NËm Mo HFj,HFs 0.41

HFj,HFs

0.41 7965 II 6638 II

26778330

17856220

44634550

159 IV

133 III 534558 357770 892328

Po Lß Hå HFs,D 0.22 Fs,D0.2

7 2347 I 4371 I 964617 4244241 5208858 47 I 87 II 19317 84477 103794

NËm San HFs,Fs 0.38 HFs,Fs0.3

8 7621 II 8037 II1850378

81381560

33231939

115

2 IV16

1 IV 369056 276759 645815

NËm Vi Fs,D 0.27 HFs,Fs0.3

8 2881 I 7621 II 34456762505784

82850352

4 58 II15

2 IV 69368 499776 569144NËm Vi Fs 0.43 HFs,Fs 0.3 4588 I 8037 II 7712428 1621062 2392305 13 III 16 IV 231978 324737 556715

64





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

8 9 7 8 1

NËm SÎHFj,HFs 0.41 Fj,Fs

0.42

13157 IV 5552 II

43747025

16178528

59925553

263 V

111 III 874475 323454 1197929

NËm lª HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

6 8664 II 7220 II1294401

61942180

03236581

617

3 IV14

4 III 258462 387360 645822

NËm Cã HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

6 7220 II 7220 II1429560

01241118

02670678

014

4 III 36 I 285120 61884 347004

NËm Hå HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51925

4 V 8088 II4387986

6 36234244750329

038

5 V16

2 IV 877415 72576 949991Phu Chu«ng HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III

12034 IV

12336780

18436088

30772868

194 IV

241 V 246380 369212 615592

Phu Chu«ng HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III 9714 III 9072876

15600684

24673560

194 IV

194 IV 181196 311564 492760

Mêng M« HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 9714 III1925

4 V1379388

05034921

06414309

0 39 I 77 II 55380 201355 256735

Mêng M« HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

61386

3 IV 6994 II2848846

51306479

24155325

7 55 II 28 I 113025 52304 165329

Mêng M« HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

6 6994 II 6994 II1149813

6 88823802038051

6 28 I 28 I 46032 35560 81592

Huæi Ch«HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 7577 II 7577 II

13305212 3682422

16987634 30 I 30 I 52680 14580 67260

NËm nhÐ Fa,Fj 0.46 Fa,Fj0.4

6 9226 III1771

4 V3377638

64765066

08142704

627

7 V53

1 V101409

7142839

0 2442487NËm Mi noi Fa,Fj 0.46 Fa,Fj

0.46

17714 V 8937 II

50290046

12350934

62640980

531 V

268 V

1507509 370376 1877885

NËm Lª Fa,Fj 0.46 Fa,Fj0.4

6 6201 II 9226 III 64862461654221

82302846

418

6 IV27

7 V 194556 496661 691217

NËm §eng Fa,Fj 0.46 Fa,Fj0.4

6 7447 II 8937 II1251840

71001837

72253678

422

3 V26

8 V 374863 300428 675291

NËm NhÝ HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

6 5828 II 8664 II1044960

41068271

22113231

617

5 IV26

0 V 313775 320580 634355

NËm P«HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39

12515 IV 6314 II

33202295 7551544

40753839

375 V

189 IV 994875 226044 1220919

65





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

NËm L¬HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 9386 III 6314 II

14379352

11087384

25466736

282 V

189 IV 432024 331884 763908

NËm laHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 7577 II 7822 II 9910716

15198146

25108862

227 V

235 V 296916 456605 753521

NËm KhÐHFa,HFj 0.39

HA,HFa

0.36

15018 V 8664 II

68452044

20715624

89167668

451 V

260 V

2055658 621660 2677318

NËm Khe Néi

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 6553 II

12988 IV 9790182

49977824

59768006

197 IV

390 V 294318

1500720 1795038

NËm Pun HFj,Fj 0.36 Fj,Fs0.4

2 6244 II 5881 II 9097508 43931071349061

518

7 IV17

6 IV 272459 131472 403931Huæi LÕch Fj,Fs 0.42 Fj,Fs

0.42 7285 II 7285 II

13062005

12246085

25308090

219 V

219 V 392667 368139 760806

NËm Chµ HFa,Fj 0.44 HFa,Fj0.4

41221

1 IV1465

3 IV7526860

46404826

31393168

6736

6 V44

0 V225602

4192324

0 4179264

NËm Chµ HFj,Fj 0.36 HFj,Fj0.3

6 6244 II 5041 II 6762252 80958461485809

818

7 IV15

1 IV 202521 242506 445027

NËm P« HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51040

7 III 8401 II1010519

7 78465341795173

1 42 I 34 I 40782 31756 72538

NËm P« HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51040

7 III1665

2 V1710910

84852392

86563303

620

8 V33

3 V 341952 970362 1312314

NËm Ban HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 7166 II 7166 II 74956361499127

22248690

814

3 III14

3 III 149578 299156 448734NËm Ta Na HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5

14204 IV 7166 II

73235824

14188680

87424504

284 V

143 III

1464304 283140 1747444

Nµ KhuyÕt Fa,Fj 0.46 Fa,Fj

0.46 6593 II 8167 II

11577308 9155207

20732515

198 IV

245 V 347688 274645 622333

Qu¶ng Lµm Fa,Fj 0.46 Fa,Fj

0.46 8167 II

13067 IV

19527297

35150230

54677527

245 V

392 V 585795

1054480 1640275

Qu¶ng Lµm Fa,Fj 0.46 Fa,Fj

0.46 8167 II 5489 II

10682436 2459072

13141508

245 V

165 IV 320460 73920 394380

NËm Cha Fa,Fj 0.46 Fj,Fs0.4

2 6593 II 5016 II 3448139 5061144 850928319

8 IV15

0 IV 103554 151350 254904NËm Cha HFa,H 0.39 HFa,H 0.3 4658 I 5770 II 4178226 1077836 1495658 14 III 17 IV 125580 323164 448744

66





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

Fj Fj 9 0 6 0 3

NËm ChaHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 9232 III

11079 III

46907792

87745680

134653472

277 V

332 V

1407437

2629440 4036877

Qu¶ng Lµm

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 6924 II 6924 II

20176536

24317088

44493624

208 V

208 V 606112 730496 1336608

Pou Den Dinh

HFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 6924 II 6924 II

15523608

19144860

34668468

208 V

208 V 466336 575120 1041456

Na KhoaHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39

11079 III 5589 II

26899812 8769141

35668953

332 V

168 IV 806096 263592 1069688

Huæi HoiHFa,HFj 0.39

HFa,HFj

0.39 6924 II 6924 II

19401048

11383056

30784104

208 V

208 V 582816 341952 924768

Na Khoa Fj,Fs 0.42 Fa,Fj0.4

6 6019 II 8167 II 5170321 88448611401518

218

1 IV24

5 V 155479 265335 420814

NËm P¬ Fa,Fj 0.46 Fa,Fj0.4

6 8167 II 6593 II1708536

4 73907532447611

724

5 V19

8 IV 512540 221958 734498

NËm P¬ Fa,Fs 0.46 Fa,Fs0.4

6 6593 II 6593 II 81291691157730

81970647

719

8 IV19

8 IV 244134 347688 591822

NËm P¬ HFa,Fa 0.5HFa,HFs

0.41 7166 II

11647 III

12046046

47869170

59915216

215 V

349 V 361415

1434390 1795805

Nµ ÐnHFa,HFs 0.41

HFa,HFs

0.41

11647 III 4897 I

29583380 7134929

36718309

349 V

147 III 886460 214179 1100639

NËm PangHFa,HFs 0.41

HFa,HFs

0.41 7279 II 5876 II

15504270

16247140

31751410

218 V

176 IV 464340 486640 950980

Nµ S HFa,Fj 0.44 HFa,Fj0.4

4 7812 II 7812 II 9046296 87572521780354

823

4 V23

4 V 270972 262314 533286

NËm Ban HFa,Fj 0.44 HFa,Fj0.4

4 7812 II1249

9 IV4991086

87938114

91292920

1723

4 V37

5 V149502

6238162

5 3876651

NËm P¬ HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51420

4 IV 7166 II2228607

6 50878602737393

642

6 V21

5 V 668394 152650 821044

NËm P¬ HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 8877 II 7166 II1127379

0 48155521608934

226

6 V21

5 V 337820 144480 482300

Ma Khoa HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 5967 II 8877 II 44573491425646

21871381

117

9 IV26

6 V 133713 427196 560909

67





T Hs P Hs TCÊp P

CÊp T P

Tæng céng T

CÊp P

CÊp T P

Tæng céng

Ma Khoa Fa,Fs 0.46 Fj,Fs0.4

2 8167 II 5016 II1251184

4 35613601607320

424

5 V15

0 IV 375340 106500 481840

Ma Khoa HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51420

4 IV1420

4 IV3607816

02653307

26261123

242

6 V42

6 V108204

0 795768 1877808

Ma Khoa HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.51420

4 IV 4972 I2016968

0 61304762630015

642

6 V14

9 III 604920 183717 788637

Ma Khoa HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 8877 II 7166 II1956490

8 85705362813544

426

6 V21

5 V 586264 257140 843404

Pou Kouat HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 8877 II 7166 II1492223

71365123

02857346

726

6 V21

5 V 447146 409575 856721Pula ia Son HFa,Fa 0.5 HFa,Fa 0.5 7398 II 7166 II

23214924

27037318

50252242

222 V

215 V 696636 811195 1507831

Pou ta ta Son Fa,Fj 0.46 Fa,Fj

0.46 6593 II 6593 II 4430496

12071783

16502279

198 IV

198 IV 133056 362538 495594


0.46 5489 II 8167 II 2667654 9767732

12435386

165 IV

245 V 80190 293020 373210


0.46 8167 II 8167 II 6100749 9155207

15255956

245 V

245 V 183015 274645 457660

Pou ta ta Son HFa,Fj 0.44 HFa,Fj

0.44 6306 II 7812 II 5006964

11671128

16678092

189 IV

234 V 150066 349596 499662

Tæng céng

2700613290

2861277077

5561890367

61226222

61357610

122583832

68


Phô lôc 13 : KÕt qu¶ ph©n tÝch níc díi ®Êt lu vùc s«ng §µ

(CTT§ Lai Ch©u)

kÕt qu¶ ph©n tÝch hãa häc níc

CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: LC1mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n NËm

Ty

K+

1,044 0,027 1,19%x· NËm Hµng , huyÖn Mêng TÌ

Na+

17,95 0,780 34,67%Ngµy lÊy mÉu: 25/9/04

Ca2+

20,8 1,040 46,21%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+

4,8 0,400 17,77%Phßng thÝ nghiÖm: ViÖn Hãa Häc

Mn2+

0,018 0,001 0,03%C¸c chØ tiªu x¸c ®Þnh kh¸c:

NH4+

0,052 0,003 0,13% pH: 7,4

Pb2+

0,00234 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,019

As3+

0,00034 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,101

Hg2+

0,00016 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 5,73

Tæng sè 44,66684 2,251 100,00% §é kho¸ng hãa (g/l): 183,15ANION Hµm lîng trong 1 lÝt §é cøng (CaCO3): 72,0

mg/l mg®l/l %®l TÝnh chÊt vËt lý:

HCO3-

122 2,000 87,59%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,1 0,199 8,73%- Mïi: kh«ng

SO42-

2,46 0,051 2,24%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,004 0,000 0,00%- §é trong suèt:

NO3-

0,32 0,005 0,23%

PO43-

0,85 0,027 1,20%Tæng sè 132,734 2,283 100,00%

C«ng thøc cuèc lèp

69


CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: LC2mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n NËm

Nhïn

K+

0,83 0,021 1,14%x· NËm Hµng , huyÖn Mêng TÌ

Na+

16,56 0,720 38,61%Ngµy lÊy mÉu: 25/9/04

Ca2+

14,4 0,720 38,61%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+


Mn2+


NH4+

0,048 0,003 0,14% pH: 7,4

Pb2+

0,00192 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,023

As3+

0,00029 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,11

Hg2+

0,00019 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 4,72

Tæng sè 36,6564 1,865 100,00% §é kho¸ng hãa (g/l): 151,97ANION Hµm lîng trong 1 lÝt §é cøng (CaCO3): 56,0


HCO3-

99,13 1,625 83,99%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,1 0,199 10,31%- Mïi: kh«ng

SO42-

1,75 0,036 1,88%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,000 0,01%- §é trong suèt:

NO3-

0,6 0,010 0,50%

PO43-

1,98 0,064 3,30%Tæng sè 110,57 1,935 100,00%


70


CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: LC3mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n Tµ P¸n

K+

0,66 0,017 1,34%x· Bum Tö, huyÖn Mêng TÌ

Na+

9,2 0,400 31,71%Ngµy lÊy mÉu: 25/9/04

Ca2+

12 0,600 47,56%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+


Mn2+


NH4+

0,068 0,004 0,30% pH: 7,8

Pb2+

0,00198 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,0165

As3+

0,00024 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,204

Hg2+

0,00014 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 5,005

Tæng sè 24,83036 1,261 100,00%

§é kho¸ng hãa (g/l): 102,25

ANION Hµm lîng trong 1 lÝt §é cøng (CaCO3): 40,0mg/l mg®l/l %®l TÝnh chÊt vËt lý:

HCO3-

61 1,000 76,69%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,1 0,199 15,29%- Mïi: kh«ng

SO42-

2,52 0,053 4,03%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,011 0,000 0,02%- §é trong suèt:

NO3-

0,33 0,005 0,41%

PO43-

1,44 0,046 3,56%Tæng sè 72,401 1,304 100,00%


71


CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: LC4mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: GiÕng thu n-

íc

K+

0,72 0,018 1,21%nhµ kh¸ch UBND huyÖn Mêng TÌ

Na+

14,3 0,622 40,80%Ngµy lÊy mÉu: 27/9/04

Ca2+

12,8 0,640 41,99%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+


Mn2+


NH4+

0,056 0,003 0,20% pH: 7,7

Pb2+

0,00187 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,0158

As3+

0,00029 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,086

Hg2+

0,0002 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 5,59

Tæng sè 30,77736 1,524 100,00%



HCO3-

76,25 1,250 81,88%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,1 0,199 13,06%- Mïi: kh«ng

SO42-

1,85 0,039 2,52%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,008 0,000 0,01%- §é trong suèt:

NO3-

0,5 0,008 0,53%

PO43-

0,94 0,030 1,99%Tæng sè 86,648 1,527 100,00%


72



íc

K+

0,834 0,021 0,81%TT x· Can Hå, huyÖn Mêng TÌ

Na+

6,9 0,300 11,34%Ngµy lÊy mÉu: 28/9/04

Ca2+

33,6 1,680 63,49%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+


Mn2+


NH4+

0,072 0,004 0,15% pH: 7,3

Pb2+

0,00172 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,014

As3+

0,00034 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,088

Hg2+

0,00018 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 6,33

Tæng sè 49,10924 2,646 100,00%



HCO3-

167,75 2,750 90,49%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,99 0,224 7,39%- Mïi: kh«ng

SO42-

1,63 0,034 1,12%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,006 0,000 0,00%- §é trong suèt:

NO3-

0,18 0,003 0,10%

PO43-

0,85 0,027 0,90%Tæng sè 178,406 3,039 100,00%


73



íc

K+

0,74 0,019 1,30%b¶n Pa M« x· Mêng M«, Mêng TÌ

Na+

13,7 0,596 40,78%Ngµy lÊy mÉu: 28/9/04

Ca2+

12 0,600 41,08%Ngµy ph©n tÝch: 8/10/2004

Mg2+


Mn2+


NH4+

0,096 0,005 0,37% pH: 6,7

Pb2+

0,002 0,000 0,00%I- (mg/l): 0,0165

As3+

0,00019 0,000 0,00% Fe (mg/l): 0,096

Hg2+

0,00022 0,000 0,00% SiO2 (mg/l): 3,51

Tæng sè 29,43541 1,461 100,00%



HCO3-

73,2 1,200 80,05%- Mµu: kh«ng

Cl-

7,99 0,224 14,97%- Mïi: kh«ng

SO42-

1,6 0,033 2,22%- VÞ: kh«ng

NO2-

0,004 0,000 0,01%- §é trong suèt:

NO3-

0,28 0,005 0,30%

PO43-

1,14 0,037 2,45%Tæng sè 84,214 1,499 100,00%


74



B¸o c¸o ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng cña dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u

CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: LC2-1

mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n NËm Ty

K+1,02 0,03 1,146 x· NËm Hµng , huyÖn Mêng TÌ

Na+18,10 0,79 34,497 Ngµy lÊy mÉu: 04/3/2008

Ca2+

21,20 1,06 46,466Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+

4,85 0,40 17,717Phßng thÝ nghiÖm: ViÖn §Þa lý

Mn2+0,02 0,00 0,030 C¸c chØ tiªu x¸c ®Þnh kh¸c:

NH4+

0,06 0,00 0,141 pH: 7,2

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,021

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,103

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,48

Tæng sè 45,25 2,28 100,000 §é kho¸ng hãa (g/l): 0,186

ANION Hµm lîng trong 1 lÝt §é cøng (CaCO3): 70,0


HCO3-

124,00 2,03 87,358- Mµu: kh«ng

Cl- 7,30 0,21 8,812 - Mïi: kh«ng

SO42-

2,58 0,05 2,310- VÞ: kh«ng

NO2-

0,00 0,00 0,002- §é trong suèt:

NO3-

0,37 0,01 0,256

PO43-

0,91 0,03 1,262

75


Tæng sè 135,16 2,33 100,000


76





mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n NËm Nhïn

K+0,79 0,02 1,050 x· NËm Hµng , huyÖn Mêng TÌ

Na+17,20 0,75 38,752 Ngµy lÊy mÉu: 04/03/2008

Ca2+

14,68 0,73 38,036Ngµy ph©n tÝch: 14/03/2008

Mg2+



NH4+

0,04 0,00 0,112 pH: 7,5

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,027

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,14

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,1




HCO3-

100,10 1,64 83,924- Mµu: kh«ng

Cl- 7,15 0,20 10,272 - Mïi: kh«ng

SO42-

1,81 0,04 1,928- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,00 0,016- §é trong suèt:

NO3-

0,62 0,01 0,511

PO43-

2,03 0,07 3,349Tæng sè 111,72 1,96 100,000

77



78





mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: B¶n Tµ P¸n

K+0,66 0,02 1,327 x· Bum Tö, huyÖn Mêng TÌ

Na+9,27 0,40 31,594 Ngµy lÊy mÉu: 04/3/2008

Ca2+12,03 0,60 47,151 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,07 0,00 0,309 pH: 7,6

Pb2+0,00 0,00 0,002 I- (mg/l): 0,0171

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,215

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,01




HCO3-

62,50 1,02 77,216- Mµu: kh«ng

Cl- 7,21 0,20 15,263 - Mïi: kh«ng

SO42-

2,57 0,05 4,035- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,00 0,021- §é trong suèt:

NO3-

0,31 0,01 0,377

PO43-

1,27 0,04 3,087Tæng sè 73,87 1,33 100,000

79






mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: GiÕng thu níc

K+

0,74 0,02 1,254nhµ kh¸ch UBND huyÖn Mêng TÌ

Na+14,37 0,62 41,303 Ngµy lÊy mÉu: 06/3/2008

Ca2+12,78 0,64 42,243 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,06 0,00 0,224 pH: 7,2

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,0163

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,31

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,62




HCO3-

77,10 1,26 81,482- Mµu: kh«ng

Cl- 7,19 0,20 13,020 - Mïi: kh«ng

SO42-

1,93 0,04 2,592- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,00 0,015- §é trong suèt:

80


NO3-

0,70 0,01 0,728

PO43-

1,04 0,03 2,163Tæng sè 87,97 1,55 100,000






K+0,85 0,02 0,819 TT x· Can Hå, huyÖn Mêng TÌ

Na+7,10 0,31 11,658 Ngµy lÊy mÉu: 05/3/2008

Ca2+32,90 1,65 62,122 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,07 0,00 0,155 pH: 7,4

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,0139

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,093

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 6,42




HCO3-

168,10 2,76 90,409- Mµu: kh«ng

81


Cl- 8,10 0,23 7,465 - Mïi: kh«ng

SO42-

1,57 0,03 1,073- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,00 0,006- §é trong suèt:

NO3-

0,16 0,00 0,085

PO43-

0,91 0,03 0,963Tæng sè 178,85 3,05 100,000






K+

0,81 0,02 1,426b¶n Pa M« x· Mêng M«, Mêng TÌ

Na+13,50 0,59 40,294 Ngµy lÊy mÉu: 07/3/2008

Ca2+12,34 0,62 42,356 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,10 0,01 0,381 pH: 6,9

Pb2+0,00 0,00 0,002 I- (mg/l): 0,0172

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,12

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 3,53


82




HCO3-

71,90 1,18 79,577- Mµu: kh«ng

Cl- 8,01 0,23 15,191 - Mïi: kh«ng

SO42-

1,58 0,03 2,222- VÞ: kh«ng

NO2-

0,00 0,00 0,004- §é trong suèt:

NO3-

0,34 0,01 0,370

PO43-

1,21 0,04 2,635Tæng sè 83,04 1,48 100,000




CATION Hµm lîng trong 1 lÝt Ký hiÖu mÉu: 2-7

mg/l mg®l/l %®l §Þa ®iÓm lÊy mÉu: C«ng tr×nh thu níc

K+

0,99 0,03 1,213§Þa ®iÓm t¸i ®Þnh c b¶n M-êng M«, x· Mêng M«

Na+16,30 0,71 33,864 Ngµy lÊy mÉu: 07/3/2008

Ca2+

19,40 0,97 46,350Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,06 0,00 0,146 pH: 7,1

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,028

83


As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,12

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,64




HCO3-

119,00 1,95 87,468- Mµu: kh«ng

Cl- 6,90 0,19 8,690 - Mïi: kh«ng

SO42-

2,44 0,05 2,279- VÞ: kh«ng

NO2-

0,00 0,00 0,001- §é trong suèt:

NO3-

0,42 0,01 0,304

PO43-

0,87 0,03 1,258Tæng sè 129,63 2,23 100,000






K+

0,80 0,02 1,091§Þa ®iÓm t¸i ®Þnh c TT. M-êng TÌ

Na+16,50 0,72 38,120 Ngµy lÊy mÉu: 06/3/2008

Ca2+14,54 0,73 38,631 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+


84



NH4+

0,04 0,00 0,121 pH: 7,3

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,023

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,17

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,21




HCO3-

99,81 1,64 83,452- Mµu: kh«ng

Cl- 7,45 0,21 10,673 - Mïi: kh«ng

SO42-

1,77 0,04 1,881- VÞ: kh«ng

NO2-

0,02 0,00 0,021- §é trong suèt:

NO3-

0,59 0,01 0,485

PO43-

2,12 0,07 3,488Tæng sè 111,76 1,96 100,000






K+

0,69 0,02 1,386§Þa ®iÓm t¸i ®Þnh c b¶n NËm Thó, x· Can Hå,

Na+9,36 0,41 31,878 Ngµy lÊy mÉu: 07/3/2008

85


Ca2+11,93 0,60 46,725 Ngµy ph©n tÝch: 14/3/2008

Mg2+



NH4+

0,07 0,00 0,300 pH: 7,7

Pb2+0,00 0,00 0,002 I- (mg/l): 0,015

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,21

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,21




HCO3-

67,80 1,11 76,464- Mµu: kh«ng

Cl- 7,33 0,21 14,165 - Mïi: kh«ng

SO42-

3,01 0,06 4,314- VÞ: kh«ng

NO2-

0,01 0,00 0,009- §é trong suèt:

NO3-

0,45 0,01 0,499

PO43-

2,05 0,07 4,549Tæng sè 80,65 1,45 100,000


86






K+

0,81 0,02 1,304B¶n NËm H¹ B, x· Can Hå, M-êng TÌ

Na+15,20 0,66 41,489 Ngµy lÊy mÉu: 07/3/2008

Ca2+13,01 0,65 40,838 Ngµy ph©n tÝch: 3/2008

Mg2+



NH4+

0,07 0,00 0,255 pH: 7,5

Pb2+0,00 0,00 0,001 I- (mg/l): 0,0103

As3+0,00 0,00 0,001 Fe (mg/l): 0,93

Hg2+0,00 0,00 0,000 SiO2 (mg/l): 5,35




HCO3-

79,60 1,30 82,309- Mµu: kh«ng

Cl- 6,96 0,20 12,332 - Mïi: kh«ng

SO42-

2,03 0,04 2,668- VÞ: kh«ng

NO2-

0,02 0,00 0,026- §é trong suèt:

NO3-

0,66 0,01 0,671

PO43-

0,98 0,03 1,994Tæng sè 90,25 1,59 100,000

87



C¸c v¨n b¶n ph¸p lý, c¸c biªn b¶n lµm viÖc

víi céng ®ång

88


89


Ruéng vµ nhµ ë, x· NËm Hµng Mêng TÌ

Ao ruéng thÞ trÊn Mêng TÌ

90


Suèi khu vùc thÞ trÊn Mêng TÌ

S«ng §µ, Mêng TÌ

91


Suèi Mêng M«

Suèi NËm Hµng

92


Rõng tre nøa ven suèi

S¹t trît trªn vá phong ho¸ ®¸ granit (trªn ®êng ®i Mêng Lay)

93


Níc s«ng §µ rÊt ®ôc, t¹i vÞ trÝ c¸ch ®Ëp dù kiÕn 300m vÒ phÝa h¹ lu.

Níc suèi phô lu rÊt trong t¹i cÇu P« lÕch

94


Níc suèi trong, vµ hÖ thèng b·i båi tríc khi ®æ ra s«ng §µ, cÇu M-êng M«.

95


S¹t trît Ta Luy d¬ng ®êng qua §Ìo Ma Thin Hå,

96


Thu mÉu däc suèi ThÞ trÊn Mêng TÌ

Chî, thÞ trÊn Mêng TÌ

97


Môc Lôc

Më ®Çu..........................................................................................11. XuÊt xø dù ¸n.......................................................................12. C¨n cø ph¸p luËt vµ kü thuËt cña viÖc thùc hiÖn ®¸nh gi¸ t¸c

®éng m«i trêng (§TM)...........................................................32.1. Çc c¨n cø ph¸p lý.............................................................32.2. Çc tµi liÖu khoa häc, kü thuËt lµm c¨n cø ®¸nh gi¸.........32.3. Çc tµi liÖu kü thuËt lµm c¨n cø ®Ó ®iÒu chØnh, cËp nhËt b¸o ço §TM CTT§ Lai Ch©u..............................................5

3. Tæ chøc thùc hiÖn §TM.........................................................53.1. Tæ chøc thùc hiÖn.............................................................53.2. Danh s¸ch nh÷ng ngêi trùc tiÕp tham gia lËp b¸o ço §TM.................................................................................................6

Ch¬ng 1: m« t¶ tãm t¾t dù ¸n..................................................81.1. Tªn dù ¸n: Dù ¸n x©y dùng C«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u

............................................................................................81.2. Chñ dù ¸n: TËp ®oµn §iÖn lùc ViÖt Nam, Bé C«ng Th¬ng....81.3. VÞ trÝ ®Þa lý cña dù ¸n.....................................................81.4. néi dung chñ yÕu cña dù ¸n................................................8

1.4.1. Çc c«ng tr×nh chÝnh vµ c«ng tr×nh phô trî..................81.4.1.1. C«ng tr×nh chÝnh.............................................................81.4.1.2. Çc c«ng tr×nh phô trî....................................................121.4.1.3. Hå chøa...........................................................................13

1.4.2. HÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ.......................................151.4.2.1. HÖ thèng thiÕt bÞ c«ng nghÖ.........................................151.4.2.2. Ph¬ng ph¸p thi c«ng.......................................................16

1.4.3. ThiÕt bÞ phôc vô thi c«ng bª t«ng................................181.4.4. Nguyªn vËt liÖu x©y dùng...........................................181.4.5. Khèi lîng thi c«ng..........................................................191.4.6. TiÕn ®é thi c«ng..........................................................19

1.5. Tæ chøc qu¶n lý vËn hµnh nhµ m¸y thuû ®iÖn...................201.6. Tæng møc ®Çu t cña dù ¸n...............................................22

Ch¬ng 2: ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i trêng vµ kinh tÕ - x· héi.......232.1. §iÒu kiÖn tù nhiªn............................................................23

2.1.1. §Æc ®iÓm ®Þa chÊt....................................................232.1.1.1. CÊu tróc ®Þa chÊt vµ thµnh phÇn th¹ch häc..................232.1.1.2. Trêng øng suÊt hiÖn ®¹i khu vùc....................................262.1.1.3. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n....................................................28

2.1.2. §Æc ®iÓm ®Þa h×nh - ®Þa m¹o.................................302.1.2.1. §Æc ®iÓm s¬n v¨n vµ hÖ thèng thuû v¨n......................302.1.2.2. §Æc ®iÓm tr¾c lîng h×nh th¸i ®Þa h×nh......................312.1.2.3. §Æc ®iÓm çc d¹ng ®Þa h×nh.......................................32

2.1.3. §Æc ®iÓm khÝ hËu.......................................................352.1.3.1. ChÕ ®é bøc x¹, m©y, n¾ng...........................................362.1.3.2. ChÕ ®é nhiÖt.................................................................362.1.3.3. ChÕ ®é ma Èm...............................................................39

i


2.1.4.4. ChÕ ®é giã.....................................................................422.1.3.5. Çc hiÖn tîng thêi tiÕt ®Æc biÖt....................................43

2.1.4. §Æc ®iÓm chÕ ®é thuû v¨n vµ nguån níc...................452.1.4.1. Kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm lu vùc s«ng §µ..............................452.1.4.2. Tµi nguyªn níc lu vùc hå chøa Lai Ch©u.........................47

2.1.5. §Æc ®iÓm níc díi ®Êt..................................................512.1.5.1. TÇng chøa níc çc trÇm tÝch hÖ Paleogen hÖ tÇng NËm Bay (ք nb)....................................................................................512.1.5.2. TÇng chøa níc trong çc trÇm tÝch hÖ Creta hÖ tÇng NËm Ma (K nm).....................................................................................522.1.5.3. TÇng chøa níc çc trÇm tÝch hÖ Jura hÖ tÇng NËm P« (J1-2 np).............................................................................................532.1.5.4. TÇng chøa níc çc ®¸ Trias thèng thîng, bËc Nori -Reti hÖ tÇng Suèi Bµng (T3n-r sb).............................................................532.1.5.5. TÇng chøa níc çc ®¸ hÖ Permi hÖ tÇng S«ng §µ (P1-2s®).............................................................................................542.1.5.6. TÇng chøa níc çc ®¸ hÖ Silua - hÖ Devon hÖ tÇng NËm cêi (S2 - D1 nc)..............................................................................552.1.5.7. TÇng chøa níc khe nøt ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ Phu Si Lung (T3pl).......................................................................552.1.5.8. TÇng chøa níc khe nøt trong ®¸ magma x©m nhËp phøc hÖ §iÖn Biªn (P3 - T1 ®b)..........................................................56

2.1.6. §Æc ®iÓm thæ nhìng vµ m«i trêng ®Êt.......................572.1.6.1. Ph©n lo¹i ®Êt lu vùc hå chøa.........................................582.1.6.2. §Æc ®iÓm chÝnh cña tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt lu vùc hå chøa........................................................................................582.1.6.3. §¸nh gi¸ tµi nguyªn vµ m«i trêng ®Êt lu vùc hå chøa.....69

2.2. §Æc ®iÓm thùc, ®éng vËt vµ §a d¹ng sinh häc..................702.2.1. M«i trêng sinh vËt lu vùc hå chøa.................................70

2.2.1.1. Thùc vËt..........................................................................702.2.1.2. HÖ ®éng vËt trªn lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u. .762.2.1.3. Khu b¶o tån thiªn nhiªn...................................................802.2.1.3. Thuû sinh vËt..................................................................81

2.2.2. M«i trêng sinh vËt vïng lßng hå....................................842.2.2.1. Thùc vËt..........................................................................842.2.2.2. Khu hÖ ®éng vËt............................................................87

2.3. HiÖn tr¹ng m«i trêng lu vùc hå chøa..................................882.3.1. §Æc ®iÓm ®Þa ®éng lùc.............................................88

2.3.1.1. §Æc ®iÓm ®Þa chÊn......................................................882.3.1.2. Çc qu¸ tr×nh ngo¹i sinh cã kh¶ n¨ng ph¸t sinh tai biÕn 89

2.3.2. HiÖn tr¹ng m«i trêng kh«ng khÝ...................................902.3.3. HiÖn tr¹ng chÊt lîng níc s«ng tù nhiªn..........................92

2.3.3.1. Dßng ch¶y çt bïn...........................................................922.3.3.2. ChÊt lîng níc....................................................................94

2.3.4. HiÖn tr¹ng chÊt lîng níc díi ®Êt..................................1012.3.5. Xãi mßn ®Êt lu vùc hå chøa.......................................102

2.3.5.1. Ph¬ng tr×nh tÝnh lîng ®Êt bÞ xãi mßn do ma.............102

ii


2.3.5.2. Çc tµi liÖu sö dông ®Ó x©y dùng B¶n ®å xãi mßn ®Êt hiÖn t¹i.......................................................................................1032.3.5.3. Lîng ®Êt bÞ xãi mßn.....................................................1032.3.5.4. §¸nh gi¸ xãi mßn ®Êt trªn lu vùc..................................104

2.4. §iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi................................................1072.4.1. D©n c, d©n téc, lao ®éng.........................................107

2.4.1.1. D©n c, d©n téc............................................................1072.4.1.2. Lao ®éng......................................................................109

2.4.2. Çc ho¹t ®éng kinh tÕ................................................1102.4.3. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt..............................................111

2.4.3.1. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc hå chøa........................1112.4.3.2. HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn Mêng TÌ.......................114

2.4.4. C¬ së h¹ tÇng.............................................................1152.4.4.1. HÖ thèng ®êng giao th«ng...........................................1152.4.4.2. HÖ thèng ®iÖn vµ níc sinh ho¹t....................................115

2.4.5. §êi sèng céng ®ång....................................................1182.4.5.1. Thu nhËp.......................................................................1182.4.5.2. Gi¸o dôc........................................................................1182.4.5.3. Y tÕ...............................................................................1192.4.5.4. V¨n ho¸ th«ng tin..........................................................120

Ch¬ng 3: ®¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng....................................1213.1. Nguån g©y t¸c ®éng......................................................121

3.1.1. Nguån g©y t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i.....1213.1.1.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng............................................1213.1.1.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh.............................................121

3.1.2. Nguån g©y t¸c ®éng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i.............................................................................................122

3.1.2.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng............................................1223.1.2.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh.............................................122

3.1.3. Dù b¸o nh÷ng rñi ro vÒ sù cè m«i trêng.....................1243.1.4. Ph¹m vi t¸c ®éng cña dù ¸n........................................124

3.2. §èi tîng, quy m« bÞ t¸c ®éng..........................................1243.2.1. §èi tîng bÞ t¸c ®éng cã liªn quan ®Õn chÊt th¶i........124

3.2.1.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng:...........................................1243.2.1.2. Trong giai ®o¹n vËn hµnh:...........................................125

3.3. §¸nh gi¸ t¸c ®éng...........................................................1253.3.1. §¸nh gi¸ t¸c ®éng trong giai ®o¹n x©y dùng.............125

3.3.1.1. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt - ®Þa m¹o............1253.3.1.2. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng kh«ng khÝ............................1283.3.1.3. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc mÆt..............................1333.3.1.4. T¸c ®éng ®Õn tµi nguyªn ®Êt vµ m«i trêng ®Êt........1363.3.1.5. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng sinh vËt................................1383.3.1.6. ChÊt th¶i r¾n................................................................1423.3.1.7. T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ - x· héi.....................................142

3.3.2. §¸nh gi¸ t¸c ®éng trong giai ®o¹n vËn hµnh..............1483.3.2.1. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Þa chÊt - ®Þa m¹o............1483.3.2.2. T¸c ®éng ®Õn çc yÕu tè khÝ hËu-khÝ tîng................156

iii


3.3.2.3. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng níc mÆt...............................1613.3.2.5. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng ®Êt......................................1863.3.2.6. T¸c ®éng ®Õn m«i trêng sinh vËt................................1893.3.2.7. T¸c ®éng ®Õn kinh tÕ - x· héi......................................194

3.4. Ph©n tÝch tæng hîp vÒ diÔn biÕn vÒ m«i trêng trong trêng hîp thùc hiÖn dù ¸n............................................................196

3.5. §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêng hÖ thèng ®êng d©y ®iÖn cña Dù ¸n Thuû ®iÖn Lai Ch©u ...........................................................................................205

3.6. §¸nh gi¸ vÒ ph¬ng ph¸p sö dông.....................................205Ch¬ng 4: BiÖn ph¸p gi¶m thiÓu çc t¸c ®éng xÊu, phßng ngõa vµ øng phã sù cè m«i trêng.............................................................211

4.1. Trong giai ®o¹n x©y dùng..............................................2114.1.1. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o. 2114.1.2. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng kh«ng khÝ................2124.1.3. Çc biÖn ph¸p ®èi víi tµi nguyªn vµ chÊt lîng níc mÆt.............................................................................................2134.1.4. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÕu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr-êng ®Êt vµ m«i trêng sinh vËt.............................................2164.1.5. Çc biÖn ph¸p ®èi víi sù cè m«i trêng vµ an toµn lao ®éng....................................................................................2174.1.6. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®èi víi kinh tÕ - x· héi........................................................................................217

4.1.6.1. C«ng t¸c t¸i ®Þnh c.......................................................2174.1.6.2. Tæng hîp chi phÝ ®Òn bï, hç trî vµ t¸i ®Þnh c.............2264.1.6.3. Çc vÊn ®Ò x· héi kh¸c................................................229

4.1.7. Çc biÖn ph¸p b¶o vÖ søc khoÎ céng ®ång................2294.2. trong Giai ®o¹n vËn hµnh...............................................230

4.2.1. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng ®Þa chÊt, ®Þa m¹o. 2304.2.2. Çc biÖn ph¸p ®èi víi m«i trêng níc mÆt...................2314.2.3. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu ®èi víi ®iÒu kiÖn sinh th¸i lu vùc hå chøa..........................................................................2324.2.4. Çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng ®èi víi kinh tÕ - x· héi........................................................................................2354.2.5. BiÖn ph¸p ®¶m b¶o an toµn c«ng tr×nh..................236

Ch¬ng 5: cam kÕt thùc hiÖn biÖn ph¸p b¶o vÖ m«i trêng........2375.1. Cam kÕt chung..............................................................2375.2. Cam kÕt thùc hiÖn çc biÖn ph¸p gi¶m thiÓu t¸c ®éng xÊu

trong giai ®o¹n x©y dùng vµ vËn hµnh nhµ m¸y.................2375.3. Cam kÕt tu©n thñ çc tiªu chuÈn m«i trêng.....................2395.4. Cam kÕt gi¸m s¸t m«i trêng............................................239

Ch¬ng 6: çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng, ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng......................................................................240

6.1. çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng........................................2406.1.1. Çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng liªn quan ®Õn chÊt th¶i.............................................................................................240

iv


6.1.2. Çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng kh«ng liªn quan ®Õn chÊt th¶i...............................................................................240

6.2. Ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i trêng.....................2406.2.1. Ch¬ng tr×nh qu¶n lý m«i trêng.................................2406.2.2. Ch¬ng tr×nh gi¸m s¸t m«i trêng................................242

Ch¬ng 7: dù to¸n kinh phÝ cho çc c«ng tr×nh m«i trêng.......2487.1. Dù to¸n kinh phÝ cho çc c«ng tr×nh xö lý m«i trêng........2487.2. Dù to¸n kinh phÝ cho ch¬ng tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t m«i tr-

êng...................................................................................248Ch¬ng 8 : Tham vÊn ý kiÕn céng ®ång....................................251Ch¬ng 9: chØ dÉn nguån cung cÊp sè liÖu, d÷ liÖu vµ ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸.....................................................................................257

9.1. Nguån cung cÊp sè liÖu, d÷ liÖu.....................................2579.1.1. Nguån tµi liÖu, d÷ liÖu tham kh¶o:...........................2579.1.2. Nguån tµi liÖu d÷ liÖu do chñ dù ¸n tù t¹o lËp...........260

9.2. Ph¬ng ph¸p ¸p dông trong qu¸ tr×nh §TM........................2609.3. NhËn xÐt vÒ møc ®é chi tiÕt, ®é tin cËy cña çc ®¸nh gi¸263

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ................................................................264KÕt luËn..............................................................................264Mét sè KiÕn nghÞ.................................................................267

Tµi liÖu tham kh¶o......................................................................268Phô lôc ………………………………………………………………………….. 272Çc v¨n b¶n ph¸p lý, çc biªn b¶n lµm viÖc víi céng ®ång...........70

Damh môc b¶ng

B¶ng 1.1: Çc th«ng sè chÝnh nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u..................9

B¶ng 1.2: Çc th«ng sè cña çc c«ng tr×nh chÝnh nhµ m¸y thñy ®iÖn Lai Ch©u.........................................................................................10

B¶ng 1.3: Çc th«ng sè cña hå chøa c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u..14

B¶ng 1.4: B¶ng liÖt kª thiÕt bÞ thuû lùc chÝnh vµ phô..........................15

B¶ng 1.5: Khèi lîng thi c«ng chÝnh c«ng tr×nh thñy ®iÖn Lai Ch©u....19

B¶ng 1.6: Khèi lîng c«ng t¸c chÝnh ph¬ng ¸n bè trÝ c«ng tr×nh kiÕn nghÞ................................................................................................21

B¶ng 2.1: Çc lo¹i h×nh kho¸ng s¶n ®· ®îc thèng kª trong lu vùc........28

B¶ng 2.2: Lîng m©y tæng quan trung b×nh th¸ng vµ n¨m (phÇn mêi bÇu trêi)..........................................................................................36

B¶ng 2.3: Tæng sè giê n¾ng trung b×nh th¸ng vµ n¨m (Kcal/cm2)......36

v


B¶ng 2.4: NhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh th¸ng vµ n¨m (oC)..............37

B¶ng 2.5: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao trung b×nh th¸ng vµ n¨m (oC). .37

B¶ng 2.6: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi cao tuyÖt ®èi th¸ng vµ n¨m (oC)....38

B¶ng 2.7: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp trung b×nh th¸ng vµ n¨m (oC) 38

B¶ng 2.8: NhiÖt ®é kh«ng khÝ tèi thÊp tuyÖt ®èi th¸ng vµ n¨m (oC)...38

B¶ng 2.9: Biªn ®é nhiÖt ngµy cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh th¸ng vµ n¨m (oC)...........................................................................................38

B¶ng 2.10: Lîng ma trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm).............................39

B¶ng 2.11: Sè ngµy ma trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy).....................40

B¶ng 2.12: HÖ sè biÕn ®éng (Cv) cña lîng ma th¸ng vµ n¨m...............41

B¶ng 2.13: Lîng bèc h¬i Piche trung b×nh th¸ng vµ n¨m (mm)............41

B¶ng 2.14: §é Èm kh«ng khÝ t¬ng ®èi trung b×nh th¸ng vµ n¨m (%)..42

B¶ng 2.15: §é Èm kh«ng khÝ thÊp nhÊt trung b×nh th¸ng vµ n¨m (%). 42

B¶ng 2.16: §é Èm kh«ng khÝ thÊp nhÊt tuyÖt ®èi th¸ng vµ n¨m (%). . .42

B¶ng 2.17: TÇn suÊt lÆng giã (PL), tÇn suÊt (P%) vµ tèc ®é giã trung b×nh...............................................................................................42

theo 8 híng tr¹m Lai Ch©u..................................................42

B¶ng 2.18: Tèc ®é giã trung b×nh th¸ng vµ n¨m (m/s)........................43

B¶ng 2.19: Tèc ®é giã m¹nh nhÊt (m/s)................................................43

B¶ng 2.20: Sè ngµy d«ng trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)..................43

B¶ng 2.21: Sè ngµy ma ®¸ trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)...............44

B¶ng 2.22: Sè ngµy s¬ng mï trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy).............44

B¶ng 2.23: Sè ngµy s¬ng muèi trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy).........45

B¶ng 2.24: Sè ngµy kh« nãng trung b×nh th¸ng vµ n¨m (ngµy)...........45

B¶ng 2.25: §Æc trng h×nh th¸i s«ng §µ (TÝnh ®Õn tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u)..............................................................................................48

B¶ng 2.26 : Çn c©n níc trªn lu vùc s«ng §µ t¹i tuyÕn ®Ëp Lai Ch©u...49

B¶ng 2.27 : §Æc trng dßng ch¶y mïa lò trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u. .50

B¶ng 2.28 : §Æc trng dßng ch¶y mïa kiÖt trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u........................................................................................................50

B¶ng 2.29: Çc lo¹i thùc vËt quÝ hiÕm thuéc lu vùc CTT§Lai Ch©u............75

B¶ng 2.30: Thµnh phÇn ph©n lo¹i häc çc líp Thó, Chim, Bß s¸t...........76

vµ Õch nh¸i ë lu vùc hå chøa...............................................76

B¶ng 2.31: So s¸nh thµnh phÇn loµi mét sè líp ®éng vËt lu vùc hå chøa thuû ®iÖn Lai Ch©u víi Khu b¶o tån thiªn nhiªn Mêng NhÐ. 77

B¶ng 2.32: Danh s¸ch çc loµi ®éng vËt rõng quý hiÕm.......................78

vi


ë lu vùc hå chøa nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u...................78

B¶ng 2.33: Çc lo¹i thùc vËt quÝ hiÕm thuéc khu b¶o tån thiªn nhiªn M-êng NhÐ..........................................................................................80

B¶ng 2.34: MËt ®é sè lîng thùc vËt næi thîng lu s«ng §µ ....................81

B¶ng 2.35: MËt ®é ®éng vËt næi s«ng §µ khu vùc Mêng TÌ.................82

B¶ng 2.36: Thµnh phÇn ph©n lo¹i çc líp ®éng vËt vïng lßng hå..........88

B¶ng 2.37: KÕt qu¶ kh¶o s¸t m«i trêng kh«ng khÝ c«ng tr×nh thuû ®iÖn Lai Ch©u................................................................................90

B¶ng 2.38 : Ph©n phèi dßng ch¶y çt bïn t¹i tr¹m Lai Ch©u trªn s«ng §µ........................................................................................................92

B¶ng 2.39: Gi¸ trÞ cùc trÞ cña dßng ch¶y çt bïn trªn s«ng §µ t¹i Lai Ch©u...............................................................................................93

B¶ng 2.40: Çc trËn lò quÐt ®iÓn h×nh trªn lu vùc hå chøa Lai Ch©u.94

B¶ng 2.41: Thµnh phÇn hãa häc níc s«ng §µ.........................................98

B¶ng 2.42a: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc vïng hå Lai Ch©u..................99

B¶ng 2.42b: KÕt qu¶ ph©n tÝch mÉu níc vïng hå Lai Ch©u...............100

B¶ng 2.43: DiÖn tÝch, d©n sè huyÖn Mêng TÌ....................................107

B¶ng 2.44: Ph©n bè lao ®éng x· héi theo çc ngµnh nghÒ...............109

B¶ng 2.45: HiÖn tr¹ng ho¹t ®éng kinh tÕ chÝnh................................110

B¶ng 2.46: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc dù ¸n thuû ®iÖn Lai Ch©u111

B¶ng 2.47: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt huyÖn Mêng TÌ...........................114

B¶ng 2.48: Tæng hîp çc c«ng tr×nh cÊp níc huyÖn Mêng TÌ..............116

B¶ng 2.49: HiÖn tr¹ng gi¸o dôc huyÖn Mêng TÌ..................................118

B¶ng 2.50: HiÖn tr¹ng y tÕ huyÖn Mêng TÌ..........................................119

B¶ng 3.1: HÖ sè « nhiÔm kh«ng khÝ ®èi víi xe t¶i lín, ®éng c¬ diezel 3,5-16 tÊn (kg)..............................................................................129

B¶ng 3.2: T¶i lîng çc khÝ th¶i do ho¹t ®éng vËn chuyÓn vËt t, hµng ho¸......................................................................................................130

B¶ng 3.3: T¶i lîng çc khÝ th¶i do ho¹t ®éng san ñi mÆt b»ng vµ ®µo ®¾p ®Êt ®¸.................................................................................130

B¶ng 3.4: Nguån ph¸t sinh vµ møc ®é ån cña mét sè m¸y x©y dùng 132

B¶ng 3.5 : Thµnh phÇn vµ chÊt lîng níc th¶i sinh ho¹t........................135

B¶ng 3.6: DiÖn tÝch çc lo¹i ®Êt ph¸t sinh bÞ ngËp...........................136

B¶ng 3.7: Dù b¸o lîng sinh khèi çc kiÓu th¶m bÞ ngËp trong lßng hå......................................................................................................139

B¶ng 3.8: DiÖn tÝch ®Êt bÞ chiÕm dông cña dù ¸n (ha).....................143

vii


B¶ng 3.9: Sè d©n bÞ ¶nh hëng theo ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ..................144

B¶ng 3.10: Tæng hîp møc ®é thiÖt h¹i vÒ nhµ ë, chuång tr¹i, c¬ së h¹ tÇng...............................................................................................145

theo ph¬ng ¸n kiÕn nghÞ..................................................145

B¶ng 3.11: Gi¸ trÞ lín nhÊt cña øng suÊt gia t¨ng vµ ®é lón ®¸y hå CTT§ Lai Ch©u........................................................................................151

B¶ng 3.12: Çc lo¹i h×nh kho¸ng bÞ ngËp vµ b¸n ngËp trong hå CTT§ Lai Ch©u.............................................................................................153

B¶ng 3.13: HÖ sè gãc cña ph¬ng tr×nh xu thÕ lîng ma n¨m.............157

B¶ng 3.14: Lîng tæn thÊt bèc h¬i mÆt hå chøa Lai Ch©u..................162

B¶ng 3.15: Mùc níc s«ng §µ trong ®iÒu kiÖn tù nhiªn (m)t¹i tr¹m Lai Ch©u.............................................................................................164

B¶ng 3.16 : Dao ®éng mùc níc hå chøa Lai Ch©u trung b×nh nhiÒu n¨m...............................................................................................165

B¶ng 3.17: Tæng lîng phï sa hµng n¨m t¹i tuyÕn c«ng tr×nh Lai Ch©u......................................................................................................166

B¶ng 3.18 : Båi l¾ng lßng hå Lai Ch©u...............................................167

B¶ng 3.19: Mùc níc dÒnh hå Lai Ch©u øng víi lò 1%...........................169

B¶ng 3.20 : NhiÖt ®é níc hå Hoµ B×nh theo chiÒu s©u hå t¹i vÞ trÝ ®Ëp d©ng.....................................................................................171

B¶ng 3.21: Hµm lîng çc ion chÝnh trong hå chøa Th¸c Bµ.................172

B¶ng 3.22: Hµm lîng ion chÝnh trªn s«ng §µ vµ t¹i lßng hå Hoµ B×nh.172

B¶ng 3.23: Dù b¸o hµm lîng ion chÝnh trong níc hå Lai Ch©u............173

B¶ng 3.24: Hµm lîng oxy hoµ tan sau 1 n¨m tÝch níc hå DÇu TiÕng vµ hå TrÞ An.......................................................................................174

B¶ng 3.25: Hµm lîng oxy hßa tan trong hå chøa Th¸c Bµ....................174

B¶ng 3.26: Mét sè chØ tiªu chÊt lîng níc hå Hoµ B×nh........................175

theo chiÒu s©u hå t¹i vÞ trÝ ®Ëp d©ng...........................175

B¶ng 3.27 : Hµm lîng chÊt h÷u c¬ trong hå chøa Th¸c Bµ qua çc thêi kú..................................................................................................175

B¶ng 3.28 : BiÕn ®æi chÊt h÷u c¬ sau khi hå Hßa B×nh ®i vµo ho¹t ®éng.............................................................................................176

B¶ng 3.29: Dù b¸o chÊt h÷u c¬ níc hå Lai Ch©u................................176

B¶ng 3.30 : Hµm lîng çc dinh dìng trong hå chøa Th¸c Bµ qua çc thêi kú..................................................................................................176

B¶ng 3.31 : Dù b¸o chÊt dinh dìng níc hå Lai Ch©u............................177

B¶ng 3.32: HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt trong khu vùc lßng hå Lai Ch©u..178

viii


B¶ng 3.33 : Çc hÖ sè tÝnh sinh khèi...................................................178

B¶ng 3.34 : Tæng lîng sinh khèi cã trong lßng hå chøa Lai Ch©u.......179

B¶ng 3.35 : Lîng «xy cÇn ®Ó «xy hãa hÕt çc chÊt h÷u c¬ trong lßng hå..................................................................................................179

B¶ng 3.36 : T¨ng tuæi thä hå S¬n La..................................................182

B¶ng 3.37. Ma trËn ®¸nh gi¸ tæng hîp t¸c ®éng m«i trêng do x©y dùng nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u...........................................199

B¶ng 4.1: Híng bè trÝ T§C trªn ®Þa bµn huyÖn Mêng TÌ.....................219

B¶ng 4.2: Nhu cÇu cÊp ®Êt cho çc khu t¸i ®Þnh c (ha).....................221

B¶ng 4.3: Dßng ch¶y çc th¸ng mïa kiÖt trªn çc s«ng suèi ë huyÖn M-êng TÌ............................................................................................222

B¶ng 4.4: Çc c«ng tr×nh thñy lîi dù kiÕn x©y dùng..........................222

B¶ng 4.5: Çc ®êng giao th«ng ®Õn çc ®iÓm, khu, vïng T§C..........223

B¶ng 4.6: Khèi lîng x©y dùng c«ng tr×nh ®iÖn khu, ®iÓm T§C........224

B¶ng 4.7: Khèi lîng x©y dùng nhµ v¨n hãa, trêng häc, trêng mÉu gi¸o......................................................................................................225

B¶ng 4.8: Tæng hîp khèi lîng ®Çu t t¸i ®Þnh c thñy ®iÖn Lai Ch©u..226

B¶ng 4.9: Tæng hîp chi phÝ båi thêng, hç trî vµ T§C vµ b¶o ®¶m giao th«ng.............................................................................................227

B¶ng 7.1 :Tæng hîp chi phÝ cho çc gi¶i ph¸p b¶o vÖ m«i trêng........250

B¶ng 9.1: M¹ng líi quan tr¾c tr¹m quan tr¾c thuû v¨n trªn lu vùc s«ng §µ...................................................................................................259

PhÇn phô lôc

Phô lôc 1: Danh lôc thùc vËt vïng lßng hå thuû ®iÖn Lai Ch©u.............1

Phô lôc 2 : Danh lôc çc loµi thó.............................................................18

Phô lôc 3 : Danh s¸ch çc loµi chim........................................................21

Phô lôc 4 : Danh s¸ch çc loµi bß s¸t vµ Õch nh¸i..................................28

Phô lôc 5 : Danh s¸ch thùc vËt níc çc thuû vùc däc s«ng §µ................30

tõ thÞ x· Lai Ch©u ®Õn Mêng TÌ........................................30

Phô lôc 6 : Danh s¸ch thùc vËt næi çc thuû vùc däc s«ng §µ..............31

tõ thÞ x· Lai Ch©u ®Õn Mêng TÌ........................................31

Phô lôc 7 : Danh s¸ch ®éng vËt næi çc thuû vùc däc s«ng §µ............33

tõ thÞ x· Lai Ch©u ®Õn Mêng TÌ..........................................33

Phô lôc 8 : Danh s¸ch ®éng vËt ®¸y çc thuû vùc däc s«ng §µ............35

ix


tõ thÞ x· Lai Ch©u ®Õn Mêng TÌ.........................................35

Phô lôc 9 : Danh s¸ch c«n trïng níc çc thuû vùc däc s«ng §µ...............36


Phô lôc10 : Danh s¸ch ç çc thuû vùc däc s«ng §µ..............................38


Phô lôc 11 : KÕt qu¶ ph©n tÝch ®Êt thuéc lu vùc nhµ m¸y thuû ®iÖn Lai Ch©u.........................................................................................40

Phô lôc 12 : Xãi mßn ®Êt tiÒm n¨ng vµ hiÖn t¹i trªn lu vùc hå chøa CTT§Lai Ch©u..................................................................................44

Phô lôc 13 : KÕt qu¶ ph©n tÝch níc díi ®Êt lu vùc s«ng §µ...................54

Çc h×nh vÏ vµ s¬ ®å

H×nh 3.1a, 3.1b: Møc ®é vµ ph¹m vi sôt lón lßng hå Lai Ch©u..........191

H×nh 3.2: §êng chuÈn sai tÝch luü (a) vµ biÕn tr×nh n¨m (b) cña nhiÖt ®é kh«ng khÝ trung b×nh n¨m tr¹m Mêng TÌ.....................197

H×nh 3.3: §êng chuÈn sai tÝch luü tæng lîng ma n¨m.........................198

H×nh 3.4: S¬ ®å biÕn ®æi níc hå Hoµ B×nh theo ®é s©u...............................................................................................216

S¬ ®å 1. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña b·i th¶i ®Êt ®¸, çc ®èi tîng bÞ t¸c ®éng vµ biÖn ph¸p gi¶m thiÓu................................251

S¬ ®å 2. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña: chÊt th¶i sinh ho¹t; chÊt th¶i c«ng nghiÖp; bôi, khÝ th¶i, tiÕng ån..................................253

S¬ ®å 3. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng do khai th¸c vËt liÖu x©y dùng (VLXD), san ñi t¹o mÆt b»ng thi c«ng, khu phô trî......255

S¬ ®å 4. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng do: x©y dùng, tu bæ ®êng giao th«ng; thay ®æi dßng ch¶y, tÝch níc hå chøa ............................................................................................203

S¬ ®å 5. Lîc ®å t¸c ®éng m«i trêng cña: ®êng giao th«ng, h¹ tÇng c¬ së; thay ®æi dßng ch¶y; tÝch níc hå chøa............................258

x


C¸c b¶n ®å

B¶n ®å 1: B¶n ®å ®Þa h×nh lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u(sè hãa tõ b¶n ®å tû lÖ 1/250.000)

B¶n ®å 2: B¶n ®å ®Þa m¹o lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/100.000

S¬ ®å ph©n bè kho¸ng s¶n lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/200.000

B¶n ®å 3: B¶n ®å th¶m thùc vËt lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/100.000

B¶n ®å 4: B¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/100.000

B¶n ®å 5: B¶n ®å xãi mßn hiÖn t¹i lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/100.000

B¶n ®å 6: Ph©n bè lîng ma lu vùc hå chøa thñy ®iÖn Lai Ch©u, tû lÖ 1/100.000

xi


c¸c tõ viÕt t¾t

CTT§ C«ng tr×nh thñy ®iÖn§TM §¸nh gi¸ t¸c ®éng m«i trêngKT-XH Kinh tÕ x· héiMNDBT Mùc níc d©ng b×nh thêngMNGC Mùc níc gia cêngMNKT Mùc níc kiÓm traNMT§ Nhµ m¸y thñy ®iÖnTCVN Tiªu chuÈn ViÖt NamT §C T¸i ®Þnh cTN&MT Tµi nguyªn vµ M«i trêng

xii

tdlc chinhthuc in

Documents