Гүйцэтгэсэн: Б.Батаа Г.Уугантуяа

Судалгааны ажлын зорилгоХХОАТатварын хөнгөлөлтААНОАТатварын хөнгөлөлтААНОАТатварын чөлөөлөлтДүгнэлт

Татварын бүртгэл хичээлээр олж авсан онолын мэдлэгээ бататгах.

Татварын харилцаанд идэвхитэй оролцох сэдэлжүүлэлтийг бий болгох.

ХХОАТатварын тухай хуулийн 16, 24 дүгээр зүйлийн дагуу Монгол улсын иргэн бүр хуулийн дагуу татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт эдлэх эрхтэй. Үүнд:

Өөрийн хөрөнгө болон банкны зээлээр орон сууц худалдан авах

Хүүхэд нь гадаад, дотоодын их дээд сургуульд суралцаж байгаа бол төлбөрийн тодорхой хувийг буцаан олгодог.

Огноо

Хөнгөлөлтийн төрөл

Хөнгөлөлт эдлэсэн иргэний тоо

Олгосон хөнгөлөлт дүн

2008

Орон сууц

5,656 5.7 тэрбум төгрөгСургалтын

төлбөр

12,525 1.2 тэрбум төгрөг

Нийт

18,181 6.9 тэрбум төгрөг

2009

Орон сууц

8,200 3.8 тэрбум төгрөгСургалтын

төлбөр

22,226 2.1 тэрбум төгрөг

Нийт 30,426 5.9 тэрбум төгрөг

Иргэн Äîðæ íü төрийн албан хаагч бөгөөд óëñûí òºñºâò áàéãóóëëàãàä àæèëëàäàã . Ò¿¿íèé îõèí Цэлмэг íü ØÓÒÈÑ-èéí Õýëíèé áîëîâñðîëûí ñóðãóóëüä сурдаг áà 2011 онд Äîðæ хүүхдийнхээ сургалтын төлбөрт 1200.0 мянган төгрөг төлсөн.   

Иргэн Äîðæийн жилийн орлого 8400.0 мян.төг /700.0* 12 сар/ Улсад төлсөн НД болон ЭМД шимтгэл 840.0 мян.төг Татвар ногдох орлого      7560.0 мян.төг /8400.0-840.0 /       Татвараас чөлөөлөгдөх орлогын дүн    1200.0  мян.төг  Чөлөөлөлт эдэлсний дараах ТНО         6360.0  мян.төг 2011онд төлбөл зохих татварын дүн  636.0 мян.төг 

/6360.0*10%/ 2011 онд төлсөн албан татвар              672.0  мян. төг 2011 оны албан татварын /+илүү, -дутуу/ + 36.0  мян.төг 2012онд буцаан олгосон татвар                     36.0 мян.төг Иргэн Äîðæ íü 2011 оны орлогоос хүүхдийнхээ сургалтын

төлбөрт төлсөн төлбөрийн хөнгөлөлт эдэлсний дараа гарсан татварын илүү төлөлт 36.0 мянган төгрөгийг 2012 онд төлөх албан татварт суутгуулан тооцох буюу буцаан авах эрхтэй.

Иргэн Тулга 1м.кв нь 1500$ -ийн үнэтэй 80 м.кв талбай бүхий орон сууцыг амьдран суух зориулалтаар Анар ХХК-с 2011 оны 5 сард худалдаж авсан байна. Монгол банкнаас зарласан тухайн үеийн валютын ханш 1310 төгрөг байсан гэвэл байрны үнэ 157200.0  /120000$ х 1310₮/ мянган төгрөг болно. 

 Иргэн Тулга нь өөрийн хөрөнгөөр худалдан авсан 120000 $ -ын байрны  албан татварын чөлөөлөлтийн тооцоог амьдран суугаа нутаг дэвсгэрийнхээ татварын албатай 2012 оны 2 дугаар сарын 15-ны дотор хийнэ.

Иргэн Тулга-н жилийн орлого 13200.0 мян.төг /1100.0х 12 сар/

Төлсөн НДШимтгэл 1320.0 мян.төг Татвар ногдох орлого              11880.0     /13200.0-

1320.0/       Татвараас чөлөөлөгдөх орлогын дүн         30000.0  мян.төг  Чөлөөлөлт эдэлсний дараах ТНО             (18120.0) мян.төг 2011 онд төлбөл зохих татварын дүн              х 2011 онд төлсөн татварын дүн                     1104.0 мян. төг 2011 оны албан татварын +илүү, - дутуу   +1104.0

мян.төг       2012 онд буцаан  олгосон татварын дүн      1104.0 мян. төг 2012 оны татварт суутган тооцсон татвар        х

МУ-ын ЗГазартай байгуулсан гэрээний дагуу USG LLC-ний 2011 оны нефтийн борлуулалтын нийт орлого 2.0 сая ам.доллар гэж үзвэл үүний 45 хувь буюу 0.9 сая ам.доллар нь өртөг нөхөлт, үлдэх 1.1 сая ам.доллар нь цэвэр ашиг болно. Гэрээнд бүтээгдэхүүн хуваах харьцаа нь Монгол улс 55 хувь, USG LLC 45 хувь бол 0.495 /1.1 сая ам.доллар*45%/ сая ам.доллар нь татвараас чөлөөлөгдөнө.

“Цэлмэг” ХХК нь нийт 45 ажилтантай бөгөөд тэдний 30 нь хараагүй ажилтан байсан бол ААНОАТатварын хууулийн -д заасны дагуу компанийн үйл ажиллагааны орлого нь ААНОАТатвараас бүрэн чөлөөлөгдөнө.

“Жимсгэнэ” ХХК-ний тайлант хугацааны албан татвар ногдуулах жилийн борлуулалтын нийт орлого 50.0 сая төгрөг. Үүний 30.0 сая төгрөг нь өөрсдийн тариалсан улаан буудайн орлого бол татварын хөнгөлөлтийг тооцьё.

Татвар ногдох орлого  50000.0 мян.төг      Тооцогдох татвар 5000.0 мян.төг /50000.0

мян.төг*10%/ Татварын хөнгөлөлт 1500.0 мян.төг /30000.0

мян.төг*10%*50%/ Төлөх татварын дүн 3500.0 мян.төг

/5000.0 мян.төг-1500.0 мян.төг/

Монгол улсын татварын хуулийн тэгш шудрага байх зарчим бүрэн хэрэгжихгүй байна.

Хувиараа бизнес эрхэлдэг аж ахуйн нэгж болон хувь хүмүүс орлогоо бүрэн мэдүүлдэггүйгээс улсын татварын орлогын ихэнх хэсгийг цөөн тооны аж ахуйн нэгж, хувь хүмүүс бүрдүүлж байна.

Иргэн, аж ахуйн нэгж бүр орлогоо үнэн бодитой тайлагнаж, тогтоосон хугацаанд төсөвт төвлөрүүлэн, татварын хуулийн дагуу холбогдох хөнгөлөлт, чөлөөлөлтөө эдлэж байвал ирээдүйн Монгол улсын эдийн засаг хурдацтай өсөх, далд эдийн засаг үүсэхгүй байх боломжтой юм.

- www.mta.mn- www.google.mn- Татварын бүртгэл хичээлийн гарын

авлага