tedarik zinciri yönetimi -temel kavramlar-kisi.deu.edu.tr/mert.topoyan/dosyalar/tzy1.pdf ·...

Tedarik Zinciri Yönetimi

-Temel Kavramlar-

Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN

Neden? Bir ișletme sistemi için en kilit etken MÜȘTERİdir. Müșteri açısından ișletmeleri etkileyen güncel etkiler: Müșteri sayısı artmaktadır.

Miktar baskısı

Müșteri beklentileri artmaktadır. Fiyat baskısı (maliyet baskısı) Kalite baskısı

Müșteri beklentileri çeșitlenmektedir. Çeșit baskısı

Müșterilerin coğrafi dağılımı genișlemektedir. Dağıtım baskısı

Yrd. Doç. Dr. Mert Topoyan

Neden? İșletmeler, daha düșük üretim maliyetlerini sağlayabilmek ve

daha kaliteli üretim girdilerini elde edebilmek için ișletme dıșı tedarikçilere yönelmektedir.

Tedarikçi ve müșteri sayısının artması, çok düzeyli karar verme sorunlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır.

Ulusal ve uluslararası düzeyde rekabetin artması, hem müșterilerin seçeneklerini arttırmakta, hem de ișletmelerin tedarikçi seçeneklerini zenginleștirmektedir.

Müșterilerin farklı noktalarda farklı gereksinimlerle ișletmelerin karșısına çıkması, esneklik sağlama ihtiyacının artmasına neden olmaktadır.

Bilgi teknolojilerinin çeșitlenmesi ve gelișmesi kolaylaștırıcı bir unsur haline gelmektedir.


Neden? Müșteri gereksinimlerinin çeșitlenmesi yığın üretim

uygulamalarının yerini daha özelleșmiș ürünlerin üretimine odaklanmaya bırakmasına neden olmaktadır.

Hem üretim așamasında hem de ürünlerin müșteriye ulaștırılması așamasında daha hızlı, ucuz ve kaliteli çalıșabilme arayıșı tedarikçi ve müșteri ilișkilerini çeșitlendirmektedir.

İșletmeler için pazara oldukça hızlı bir biçimde yeni ürünler sunabilme becerisi olușturma gereksinimi önem kazanmaktadır.

Üretim sistemi içerisinde yalnızca bir bölümün performansını üst düzeye çıkarmanın sistemin tamamının olası en iyi performansını sağlamayacağı gerçeği anlașılmıștır.


Mal ve hizmetlerin tüketiciye arz edilmesini sağlayan ekonomik sistem, dört temel pazar fonksiyonunu içerir: Üretim Dağıtım El değiștirme Tüketim

Bu fonksiyonlar birbirini izleyen ve tamamlayan bir yapıdadır.


Tedarik Kavramı Araștırıp bulma, sağlama, elde etme. İșletme için gerekli kaynakların elde edilebilme

olanaklarının araștırılması, bu kaynakları sağlayabilecek uygun seçeneklerin (tedarikçilerin) belirlenmesi, bu tedarikçilerden kaynakların sağlanması


Tedarik Zinciri Hiçbir ișletme ya da iș birimi kendi ürünlerin üretiminde

ve dağıtımında tek bașına tam bir denetime sahip değildir. Tüm ürün sunum sürecinde yer alan diğer ișletmelerin

katılımı ve farklı taraflar arasındaki etkileșimler büyük önem tașımaktadır.

Bir ürünün sorumluluğu ve rekabet edebilirliği yalnızca bir ișletmeye değil, bir bütün olarak o ürüne ait tedarik zincirine bağlıdır.

İșletmeler yasal olarak birbirinden bağımsız olsa bile, ekonomik olarak birbirlerine oldukça bağımlı bir birlik olușturmaktadır.


Tedarik Zinciri Tedarik zincirleri temel olarak bir ürünün ilk hammadde

așamasından son tüketiciye ulașana kadar izlediği yolda, o ürünün üretimine katkı yapan tüm tarafları içine alan üretim sistemleri olarak düșünülmektedir.


Tedarik Zinciri Bir ürünün hammadde halinden müșteriye teslimine kadar

gerçekleștirilen tüm faaliyetler: hammaddelerin ve bileșenlerin tedariki imalat ve montaj depolama ve stok kontrolü sipariș verilmesi ve yönetimi tüm dağıtım kanallarına dağıtım ve müșteriye teslim

faaliyetleri tüm bu faaliyetleri izlemek için gerekli bilgi sistemleri


Tedarik Zinciri Tanımları Malzemelerin satın alınmasını, ara mamullere ve mamullere

dönüștürülmesini ve mamullerin müșterilere dağıtılmasını sağlayan tesis ve dağıtım seçenekleri ağı (Ganeshan veHarrison, 1995)

Ürün ya da hizmetleri pazara sunan ișletmeler topluluğu (Lambert, Stock ve Ellram, 1998)

Bir ürünün hammadde halinden müșteriye teslimine kadar gerçekleștirilen tüm faaliyetler (Lummus ve Vokurka,1999)

Müșteri isteğinin yerine getirilmesinde doğrudan ya da dolaylı olarak yer alan tüm așamalar (Chopra ve Meindl, 2003).

Tedarik zinciri yalnızca imalatçı ve tedarikçilerini değil, aynı zamanda tașımacıları, depoları, perakendecileri ve müșterileri de içine alır.


Tedarik Zinciri Son tüketiciye ürün ve hizmet biçiminde değer üreten

süreç ve faaliyetlerde bulunan, alt akıș ve üst akıșbağlantılarla bağlı bir ișletmeler ağıdır (Christopher, 2005).

Tedarik zinciri içerisindeki herhangi bir noktadan ele alındığında alt akıș (downstream) tarafı müșterileri, üst akıș (upstream) tarafı ise tedarikçileri temsil etmektedir.


Tedarik Zinciri Tedarik zinciri iki ana bölümden olușur: Örgüt içi bölümler Dıș ortaklar

Tedarikçiler Müșteriler Tașımacılar Üçüncü taraf ișletmeler Bilgi sistemi sağlayıcıları


Tedarik Zinciri Her ișletme bir ya da daha fazla tedarik zinciri içerisinde

yer alır ve her tedarik zincirinde farklı bir rol oynar.


Tedarik Zinciri Bir tedarik zincirinde çok sayıda tedarikçi ve müșteri

düzeyleri olabilmektedir. Bu durum, bir tedarik zincirinin tanımlanmasında iki temel

soruyu gündeme getirir: 1) Kaç düzeyde tedarikçi ve müșteri zincir kapsamına alınacak?2) Bu tedarikçi ve müșterilerle kurulacak tedarik zinciri

ilișkilerinin detay düzeyi ne olacak?


Tedarik ZinciriGeri dönüşüm, yeniden üretim, dönüşler

Bilgi/planlama/faaliyet bütünleşmesi


Tedarik Zinciri Tedarik zincirlerinde dört temel süreç söz konusudur: Müșteriden siparișin alınması. Üretim için gerekli hammadde ve bileșenlerin tedarikçilerden

temin edilmesi. Ürünün üretimi. Müșteri siparișinin yerine getirilmesi


Tedarik Zinciri Tedarik zincirlerinin kapsamı ve düzeyi ișletmeler arasında

farklılık göstermekle birlikte, tüm üretim ve hizmet ișletmelerinde mevcuttur.

Tedarik zincirleri boyunca yalnızca fiziksel ürün akıșı söz konusu değildir. Ayrıca bilgi, belge ve para akıșı gibi akıșlar da mevcuttur.


Tedarik Zinciri


Tedarik Zinciri Tedarik zincirinin tüm katılımcıları birbirinden etkilenir. Bu

nedenle yalnızca ișletme içi bütünleșmeyi (entegrasyon) sağlamak yeterli değildir.

Tüm zincirin bütünleșmesini sağlamak ve zincirdeki malzeme, bilgi ve para akıșını eșgüdümlemek gereklidir.

Bu akıșların düzeyi ve bașarısı, tedarik zinciri katılımcılarının ișbirliği ve bütünleșmesi açısından belirleyicidir.


Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zincirleri içerisindeki ilișki ve faaliyetleri

bütünleșik bir bakıș açısıyla değerlendirebilecek bir yönetim yaklașımı gerekmektedir.

Tedarik zinciri yönetimini tanımlamada en önemli unsur, bütünleșik bir yönetim anlayıșı olduğunun vurgulanmasıdır.

Yoğun rekabet karșısında bağımsız birimlerin yeteneklerinin bir araya getirilmesi ve eșgüdümlenmesi en üst düzeyde rekabet avantajı sağlama konusunda ișletmelere yardımcı olacaktır.


Tedarik Zinciri Yönetimi-Tanımlar Tedarik zincirinin davranıșlarını etkilemek ve istenen

sonuçları almak için yapılanlar (Hugos, 2006) İșletmelerin ve bir bütün olarak tedarik zincirlerinin uzun

dönem performansının iyileștirilmesi amacıyla geleneksel ișletme fonksiyonlarının ve bu fonksiyonlardaki taktiklerin belirli bir ișletme ve tedarik zincirinde yer alan ișletmeler içerisinde sistemli ve stratejik olarak eșgüdümlenmesi (Mentzer vd., 2001)

Hizmet edilen pazar için en iyi yanıt verme ve etkinlik karmasını elde etmek amacıyla üretim, stok, yerleșim ve tașımanın tedarik zinciri katılımcıları arasında eșgüdümlenmesi (Hugos, 2006)




Lojistik, pazarlama, yöneylem araştırması, örgütsel teori, satınalma ve tedarik, …

TEMELLER:

Liderlik İleri düzey planlama

Ağ örgütlenmesi ve örgütler-arası ișbirliği Sürece odaklanma

Ortak seçimiBilgi ve iletișim teknolojilerinin

kullanımı

BÜTÜNLEȘME EȘGÜDÜMLEME

RekabetçilikMüșteri hizmeti

TZY

Tedarik Zinciri Yönetimi Müșteri taleplerinin karșılanması için tedarik zincirindeki

örgütsel birimlerin bütünleștirilmesi ve materyal, bilgi ve finansal akıșlarının eșgüdümlenmesi iși

İșletmelerin, rekabet edilebilir fiyatlarla yüksek kaliteli malzemeleri ve bileșenleri sağlayabilmeleri için tedarikçilerle birlikte çalıșabilme yeteneği

Tedarikçiler, nakliyeciler, ișletme içi bölümler ve ișletmeler arasında bağlantıyı kurarak, tedarik zincirindeki tüm faaliyetlerin eșgüdümlenmesini sağlamak


Tedarik Zinciri Yönetiminin Tarihsel GelişimiAșamalar Yönetim ÖrgütselTasarım

1960’lı Yıllar

Depolama ve Ulaștırma

Satıș-PazarlamaDepolamaStok denetimiUlaștırma etkinliği

Dağınık lojistik faaliyetlerLojistik faaliyetler arasında zayıf bağlantıLojistik yönetimi üzerinde düșük kontrol ișletme bașarısını etkiler

1980’li Yıllar

Toplam Maliyet Lojistiğin merkezileștirilmesiToplam maliyet yönetimiSüreç optimizasyonuBir rekabet avantajı olarak lojistik

Merkezileșmiș lojistik faaliyetlerBüyüyen lojistik yönetimi kontrolüBilgisayar uygulamaları

1990’lı Yıllar

Entegre Lojistik Yönetimi

Lojistik planlamaTedarik zinciri stratejileriİșletme faaliyetleri ile bütünleșmeSüreç kanalları ile bütünleșme

Lojistik faaliyetlerde genișlemeTedarik zinciri planlamaToplam kalite yönetimi için desteklojistik yönetim faaliyetleri


Tedarik Zinciri Yönetiminin Tarihsel GelişimiAșamalar Yönetim ÖrgütselTasarım

2000’li Yıllar


Stratejik tedarik zinciri bakıș açısıExtranet teknolojisinin kullanımıKanal güçlerini ortak bir güç olarak kullanmak için tedarik zincirinin toplam kalite yönetimigöstergelerinde ișbirliği yapmak

Ticari ortaklıkSanal örgütTalepteki değișimlerKıyaslama ve yeniden yapılanma

2000 Yılı ve Sonrası

E-Tedarik Zinciri Yönetimi

Tedarik zinciri yönetimi kavramına Internet’in uygulanmasıDüșük maliyetli anında veri tabanı paylașımıElektronik bilgiTedarik zinciri yönetimi senkronizasyonu

Tedarik zinciri ağı ile ticaret ortaklığı yapmak.com eklentisi vb. piyasa değișiklikleriÖrgütsel çeviklik ve ölçülebilirlik


Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetiminin ișlevini iki bașlık altında

toplamak mümkündür: Ürünlerin tedarik zinciri boyunca tedarikçiden müșteriye kadar

olan akıșını sağlamak Satıș tahminleri, satıș verileri, tutundurma faaliyetleri, üretim

programları, stok düzeyleri, sipariș bilgileri gibi gerekli bilgilerin paylașımını sağlamak


Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetimi kavramının kritik noktası, tüm

tedarik zincirini eșgüdümleyebilmek için, zincirdeki her düğüm noktasındaki, yani iki zincir üyesinin karșılașma noktasındaki bağlantı ve ilișkilerin yönetilmesidir.

Böylece müșteri isteklerine yanıt verebilme yetisinin geliștirilmesi ve toplam maliyetlerin düșürülmesi hedeflenmektedir.

Tedarik zinciri yönetiminde kilit nokta, tüm sürecin tek bir sistem olarak ele alınmasıdır.


Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri içerisinde dört temel yönetim düzeyi söz

konusu olabilir: İșletmenin giriș ve çıkıș sınırları arasındaki malzeme ve bilgi

akıșında yer alan ișletme fonksiyonlarını bütünleștiren iç tedarik zincirinin yönetimi

Yakın tedarikçilerle olan iki taraflı ilișkilerin yönetimi. Bir tedarikçi, tedarikçinin tedarikçisi, bir müșteri, bir müșterinin

müșterisi vb. șekilde bir ișletmeler zincirinin yönetimi Son müșteri tarafından istenen ürün ve hizmet paketlerinin

sağlanmasına katılan birbiriyle ilișkili bir ișletmeler ağının yönetimi


Tedarik Zinciri Yönetimi Tedarik zinciri yönetimi içerisinde bütünleștirilebilecek

ișletme süreçleri; Müșteri ilișkileri yönetimi Müșteri hizmet yönetimi Talep yönetimi Sipariș yerine getirme İmalat akıșı yönetimi Satın alma Ürün geliștirme ve ticarileștirme


Tedarik Zinciri Yönetimi Bir tedarik zincirinin etkin bir șekilde yönetilebilmesi için

hem müșteri hizmet düzeylerinde hem de zincir içerisindeki ișletmelerin iç ișlem etkinliklerinde eșzamanlı iyileșmeler gereklidir. Müșteri hizmet düzeyi

Yüksek sipariș yerine getirme oranları Yüksek zamanında teslimat oranları Çok düșük oranda müșteriden geri dönen ürün

İç etkinlik Stoklar ve diğer varlıklar için yüksek yatırım geri dönüș oranı İșlem ve satıș giderlerinin düșürülmesi için yollar bulunması


Tedarik Zinciri Yönetimi Her ne kadar her tedarik zinciri için pazar talebi ve ișlem koșulları

farklılık gösterse de, tedarik zinciri açısından her durumda temel düzeyde geçerli olan beș karar noktası söz konusudur: Üretim: Pazarda hangi ürünler isteniyor? Hangi ürünlerden, ne kadar ve

ne zaman üretilmelidir? Stok: Tedarik zinciri içerisindeki her așamada hangi stoklar

bulundurulmalıdır? Hammadde, yarı mamul ve mamul olarak ne kadar stok bulundurulmalıdır?

Yerleșim: Üretim tesisleri ve depolar nerede olmalıdır? Üretim ve depolama için en maliyet etkin yerler neresidir? Mevcut tesisler mi kullanılacaktır, yoksa yeni tesisler mi kurulmalıdır?

Tașıma: Stoklar, tedarik zincirinin bir noktasından diğerine nasıl hareket ettirilmelidir?

Bilgi: Ne kadar veri toplanmalıdır ve ne kadar bilgi paylașılmalıdır?


tedarik zinciri yönetimi -temel kavramlar-kisi.deu.edu.tr/mert.topoyan/dosyalar/tzy1.pdf ·...

Documents