tedarik zinciri yönetimi

TedarikZinciriYnetimi

U. Erman EYMEN**Bu e-kitap www.kaliteofisi.com adresinden cretsizolarak indirilebilir.

www.kaliteofisi.com2

Tedarik Zinciri Ynetimi

U. Erman Eymen

Kaliteofisi Yay?nlar? No: 14

?ubat 2007

A?k kaynakt?r. Al?nt? yap?labilir ve sayfa s???rlamas? olmak-

????n o?alt?labilir.

Tedarik Zinciri Ynetimi konusunda e?itim talepleriniz iinwww.kaliteofisi.com sitesi zerinden bize ula?abilirsiniz.

www.anketofisi.com 3

KaliteOfisi Hakk?nda

Kalite ofisi; lkemizde kalite bilincinin yerle?mesinekatk? sa?lamak, kalite konusunda yap?lan ara???rma-lara destek olmak, yneticilerin, uzmanlar?n, aka-demisyenlerin, ?rencilerin ve k?sacas? kalite ile ilgi-lenen herkesin al??malar? s?ras?nda kar??la???klar?problemlere zmler getirmek ve bilgi al??veri?inikolayla???rmak iin olu?turulmu? bir ileti?importal???r.

Misyonumuz

Bilgi ve birikimleri bir araya getirmek, beraberretmenin ve payla?man?n hazz??? ya?amakt?r.

Vizyonumuz

Kalitenin bir ya?am biimi haline getirilmesine uz-manl?????z ve etkinli?imiz ile liderlik etmektir.

?lkelerimiz

Bilgi ve deneyimin payla??ld?ka o?ald???na inan?r,sa?lad?????z hizmetin kalitesinden dn vermeyiz.Kalite konusundaki geli?melerin, lkemizdeki kuru-lu?lar?n ynetim ve kltr dokusuna uygun bir ?e-kilde sunulmas?na dikkat ederiz. Her bir talebi projeanlay??? ile alarak hizmette btnsellik sa?lar?z.


?indekiler

Kaliteofisi Hakk?nda............................................................. 3

?indekiler...............................................................................4

Giri?....................................................................................... 5

Tedarik Zinciri Kavram?...................................................... 7

Tedarik Zincirinin Temel Fonksiyonlar?............................ 10

Talep ve Sipari? Ynetimi........................................... 10

Sat?n Alma..................................................................... 11

Planlama........................................................................ 12

Stok Ynetimi................................................................ 12

Depo Ynetimi.............................................................. 13

Sevkiyat.......................................................................... 13

Tedarik Zinciri Ynetimi Ba?ar???lkeleri............................ 15

Sonu..................................................................................... 21


Giri?

Gnmzde artan rekabet ko?ullar?nda firmalar

srekli olarak pazar paylar??? art?rmaya al???rken,

bir yandan da maliyetlerini d?rmeyi hedefle-

mektedirler. Bu yzden potansiyel m?terilere ge-

reken zamanda gereken rnleri gereken ?ekilde

ula???rmak gerekirken, bir yandan da bunu gerek-

le?tirmek iin tedarikilerle etkin bir ?ekilde al??a-

rak gereken hammadde veya malzemeyi gereken

zamanda ve en d?k maliyetle tedarik etmek ge-

rekmektedir. Byle bir sistemin gnmzn deva-

sa ?irketlerinde olu?turulabilmesi ve rekabet d-

zeylerinin devam? iin tedarik zinciri sisteminin

kurulmas? gerekmektedir.


Bu ihtiyaca ba??? olarak 1980li y?llardan itibaren

geli?en Tedarik Zinciri Ynetimi temel olarak rg-

tn d?? evresine odakla?an ve tedarikileri ile b-

tnle?meyi temel alan bir ynetim felsefesidir.


Tedarik Zinciri Kavram?

Tedarik zinciri teknik olarak, malzeme tedariki i?-

lemlerini yerine getiren, bunlar? yar? mamul ve

mamullere dn?tren ve daha sonra bunlar? da??-

??m kanal?yla m?terilere ula???ran hizmet ve da??-

??m seeneklerinden olu?an ?ebekedir. Bu ?ebeke,

malzemelerin sa?lanmas?, bu malzemelerin ara ve

tamamlanm?? rnlere dn?m ve tamamlanm??

rnlerin m?terilere da?????? fonksiyonlar??? ye-

rine getirir. Tedarik zincirini; Temel Tedarik Zin-

ciri, Geni?letilmi? Tedarik Zinciri ve st Seviye

Tedarik Zinciri olmak zere e ay?rmak mm-

kndr. Temel tedarik yaln?z firma, m?teri ve te-

dariki varken, st seviye tedarik zincirine nc


parti tedariki, m?teri ve sa?lay???lar da dahil ol-

mu?tur.

Tedarik zincirinin ynetimi ise, hammaddenin sis-

teme girip son kullan???ya teslim edilmesine kadar

gerekle?en zincirdeki hem yukar? (upstream, girdi

sa?layanlar), hem de a???? (downstream, da????m

ve pazarlama sonras? hizmetler) tm malzeme ve

bilgi ak??lar???n kontrol ve koordinasyonunu kap-

sayan bir faaliyettir.

?ekil 1 Tedarik Zinciri Yap???


Dolay???yla tedarik zinciri ynetimini ba?tan sona

tek uzmanl?k alan? olarak alg?lamak yanl????r. Bir

sat?n alma prosesi ile gelen mal?n ?irket iinde nas?l

sirkle edilece?i prosesi farkl? bir i?tir. retilmi?

mal?n depolanmas? ile depodan mal?n al???p tke-

ticiye ula?????lmas? da farkl? bir sretir. Her biri

kendi iinde iyi bilinmesi gereken i? sreleridir.

Ama hepsi de birbirine bir zincirin halkalar? kadar

iyi kenetlenmi?tir. Tm halkalar?n sa?laml??? sz

konusu olduktan sonra, zincirin sa?laml???ndan

sz edilebilmektedir.

Bunun yan?nda tedarik zinciri ynetimi teknik bir

faaliyetin tesinde bir ynetim felsefesi olarak g-

rlmesi elde edilebilecek yarar? en st dzeye ?-

kartacakt?r. Tedarik zinciri ynetimi ile m?teri is-

tekleri daha k?sa srede ve istenilen ?ekilde yerine

getirilir ve maliyetler, katma de?er yaratmayan faa-

liyetler ve gerekli olmayan malzemelerin eliminas-

yonu ile azalt?lmaktad?r. Sonuta etkin bir tedarik

zinciri ynetimi, stoklar?n azalt?lmas?na, daha d-

?k operasyonel maliyetlere, rnlerin uygun za-

manda m?terilere ula?????lmas? sonucu m?teri

tatmininin artmas?na yol aacakt?r.


Tedarik Zincirinin Temel Fonksiyonlar?

Tedarik zinciri ynetiminde, zinciri olu?turan tm

fonksiyonlar btnle?mi? olmal???r. rnlerin, te-

darikiden son kullan???ya ula?mas?nda bir dizi

fonksiyon belirli grevleri, temel hedefler do?rul-

tusunda yerine getirir. Bunlar, talep ve sipari? y-

netimi, planlama, stok ynetimi, depo ynetimi ve

sevkiyat olarak zetlenebilir.

Talep ve Sipari? Ynetimi M?teri kay?plar???n en

byk sebeplerinden biri sipari? gecikmeleri ve

yok satmalard?r. Talep ve sipari? ynetiminde te-

mel ama m?teri sipari?lerinin etkin ve entegre i?-

leyen bir srete, h?zla cevaplanmas???r. Bunun


iin olu?turulacak sistemin temel zellikleri ?un-

lard?r: m?teriye ait tm bilgiler ortak bir bilgi ha-

vuzunda toplanmal???r, m?teri sipari?leri ve re-

tim kapasitesi ile entegre geli?tirilmi? planlama sis-

temleri kullan?lmal???r, m?teri talebini tedarik

zincirinin st halkalar?na h?zla ve otomatik bir ?e-

kilde iletebilmek iin gereken altyap? kurulmal???r,

retim ve yeni rn geli?tirme faaliyetleri talebe

gre h?zla ?ekillendirilmelidir, organizasyonda ta-

lep planlamas? sorumlulu?u tan?mlanmal???r, oto-

matik sipari? da?????? fonksiyonu devreye al?nma-

????r, sistem zerinde sipari? optimizasyonu yap?-

labilmelidir, i?lem hacminin byk oldu?u m?te-

rilerle elektronik ba?lant?lar kurularak sipari?ler

elektronik ortamda al???p, kaydedilmelidir.

Sat?n Alma M?teri sipari?lerini zaman?nda, kalite-li ve uygun maliyetle kar??layacak malzeme ve

rnlerin optimum maliyet, kalite ve h?zda temini

fonksiyonudur. Sat?n almadaki temel gereklilikler

?unlard?r: sat?n alma stratejileri ?irket stratejileri ile

uyumlu olmal???r, sat???larla stratejik ortakl?klar

kurulmal???r, tedariki performanslar? srekli takip

edilmelidir, merkezi ve da????k sat?n alma yap???

olu?turulmal???r, tedarikilerle birlikte entegre bil-

gi sistemleri kurulmal???r, sat?????n kendi mallar?-


??n stokunu i?letme deposunda ynetebilece?i sis-

tem altyap?lar? olu?turulmal???r.

Planlama M?teri sipari?lerinin zaman?nda kar??-

lanmas? amal? retim planlar?, malzeme al?m

programlar? olu?turmak, bunlar? dinamik bir yap?-

da revize ederek ynetmek, ayn? zamanda retim

ve di?er i?letme maliyetlerini ve k???tlar??? etkin bir

?ekilde ynetmek planlama fonksiyonunun gre-

vidir. Gerekli zellikler: m?teri talepleri ve sat??

trendleri do?rultusunda sistematik planlar olu?tu-

rulmal???r, uzun dnemli planlar baz al?narak k?sa

dnemli programlar ve tezgah yklemeleri haz?r-

lanmal???r, sat?n alma ile entegre tedarik sistemi

kurulmal???r, rn tasar??? planlama k???tlar???n

optimizasyonuna gre gzden geirilip de?erlendi-

rilmelidir, retimde beklemeler aras? gei? ve haz?r-

??k sreleri azalt?lmal???r.

Stok Ynetimi retim plan?na uygun, ?irket stok

hedeflerine gre rn ve malzeme stok seviyeleri-

nin belirlenmesi ve stoklar?n verimli ynetimi

fonksiyonudur. Temel zellikler: stok takip entegre

bir sistem zerinde yap?lmal???r, tm stok hareket-

leri sistem zerinde tan?mlanmal? ve kay?t edilme-

lidir, gereki talep planlamas? ile stok seviyeleri


minimuma d?rlmelidir, tedarik zinciri boyunca

stok takibi sistemleri kullan?lmal???r, stok ynetim

maliyetlendirme ile entegre al??mal???r.

Depo Ynetimi Stoklar?n uygun ?artlarda, uygunmaliyetlerle, h?zl? hareket sa?layacak altyap?larla

ve nerelerde depolanaca?? kararlar? tedarik zinci-

rinde depo ynetiminin grevleridir. Temel gerek-

lilikler: depo ynetimi, sat?n alma, planlama ve

stok ynetimi fonksiyonlar? entegre al??mal???r,

merkezi ve da????k depolama operasyonlar?? ?irket

kaynaklar? CE dikkate al?narak dengeli bir ?ekilde

gerekle?tirilmelidir, depo yerle?imi malzeme ka-

rakteristiklerine uygun olmal???r, depo otomasyo-

nu aralar?ndan h?z ve maliyet avantaj? sa?layacak

?ekilde yararlan?lmal???r.

Sevkiyat ve Da????m Sat??a haz?r rnn depolar-dan m?terilerin istedikleri noktalara da??????

amac?yla yap?lan aktivitelerin btndr. Gerekli

nitelikler: da????m kanallar?, ?irket i? yapma ?ekille-

rine uygun olarak fayda/maliyet analizine gre be-

lirlenmelidir, sevkiyat planlamas? entegre bir sis-

tem zerinde otomatik sistemlerle yap?lmal???r,

sevkiyatlar sipari?lere gre filolara en optimum ?e-

killerde da????lmal???r, rota tan?mlar? do?ru yap?l-


mal???r, sistem destekli filo ynetimi uygulamala-

??ndan yararlan?lmal???r, sevkiyat ve da????m per-

formans? srekli llmeli ve iyile?tirme uygula-

malar?na odaklan?lmal???r, nakliye ?irkete katma

de?er sa?lam?yor ise d?? kaynak kullan??? yoluna

gidilmelidir.


Tedarik Zinciri Ynetimi Ba?ar???lkeleri

1.?lke: Farkl? gruplar?n servis ihtiyalar?na dayanan

m?teriler gruplara ayr?lmal? ve tedarik zinciri bu grup-

lara hizmet vermek zere adapte edilmelidir.

M?terilerin belirgin ihtiyalar? bak???ndan grup-

lara ayr?lmas?, i?letmeyi e?itli gruplar?n ihtiyala-

??na cevap veren bir hizmet portfy geli?tirmek

zere donat?r. Raporlar ve endstri ara???rmalar?,

gruplara ay?rman?n temel kriterlerinin belirlenmesi

iin kullan?labilir. Gnmzde, yneticiler m?teri

seimlerini lmek ve her bir grubun marjinal kar-

???????? ngrebilmek iin btnle?ik analizler gibi

bu tr ileri analitik tekniklere geri dnmektedir. ??-


letme, tedarik zinciri programlar?ndan meydana

gelen bir mn olu?turmak iin disiplinli ve fonk-

siyonlar aras? bir proses uygulamal? ve herkes iin

olan temel servislerle belirli gruplarla en ok ilgili

olan mndeki servisleri birle?tiren gruplara zel

servis paketleri olu?turmal???r. Hedef, karl?????

maksimize etmek iin gerekli gruplara ay?rma ve

e?itlilik derecesini bulmakt?r.

2. ?lke: Lojistik a??, hizmet ihtiyalar? ve m?teri grupla-

????n karl?????na gre uyarlanmal???r.

??letmeler lojistik a?? tasar???nda envanter, depo

ve nakliye faaliyetlerinin organizasyonunda tek bir

standart sa?lamak iin de???mez bir yakla??m ser-

gilemi?tir. Baz?lar? iin lojistik a?? tm m?terilerin

ortalama servis ihtiyalar??? kar??lamak iin, di?er-

leri iin ise tek bir m?teri grubunun en zor ihtiya-

lar??? kar??lamak iin tasarlanm????r.

Her iki yakla??m da stn niteliklerin kullan???na

ula?amaz ve mkemmel bir tedarik zinciri yneti-

mi iin gerekli olan gruba zel lojistik iin yeterli

olmamaktad?r. Birok endstri kolunda, zellikle

ka??t endstrilerinde bireysel lojistik ihtiyalar???

kar??lamak iin da????m mallar???n dzenlenmesi,

bir retici iin tan???lmam?? olan as?l rnlere gre


daha byk bir tan???m kayna????r.

3.?lke: Tutarl? tahminler ile optimal kaynak tahsisi ga-

ranti edilerek pazar i?aretleri izlenmeli ve buna ba???

olarak tedarik zinciri erevesinde talep planlamas? s?ra-

ya dizilmelidir.

Tahminler her bir blm taraf?ndan gerekle?tirilir.

Ba??ms?z blmlerden her biri kendi varsay?mlar?-

??, llerini ve detay seviyelerini kullanarak ayn?

rnler iin ba??ms?z olarak tahminler yrtr.

o?u i?letme pazar?n gr?n resmi olmayan bir

?ekilde al?rken, baz?lar? ise bu prosese kendi en

nemli tedarikilerini dahil etmektedir. Birok i?-

letmenin fonksiyonel ynelimi, reticiler pazar???n

ne kadar rn istedi?ini gz ard? ederek, sat?? tah-

minlerinin talebi byyor grmesine olanak vere-

rek her ?eyin daha kt olmas?na neden olmu?tur.

4. ?lke: rn m?teriye tan???lmal???r ve tedarik zinciri

boyunca olan dn?mler h?zland???lmal???r.

reticiler, retim hedeflerini geleneksel olarak ta-

mamlanm?? rnler iin olan talep gsterimlerine

dayand?rm?? ve tahmin hatalar??? telafi etmek iin

envanter stoku yapm??lard?r. Bu yneticiler, sis-

temdeki temin sresini sabit olarak grme e?ili-


mindedir.

Birok retici zaman?n gerekten para oldu?unu

anlayarak, tedarik zincirindeki temin srelerinin

sabit olmas? fikrini sorgulamaktad?r. Temin srele-

rini tedarik zinciri boyunca s??????rarak, m?teri ih-

tiyalar? iin adapte edilen hammaddenin tamam-

lanm?? rnlere dn?mn h?zland?rarak pazar

sinyallerine cevap verme kabiliyetlerini glendir-

mektedir. Bu yakla??m, rn konfigrasyon karar-

lar??? o an?n gerekle?en taleplerine ok yak?n bir

?ekilde yapmalar? iin esnekliklerini art?rmakta-

??r.

5. ?lke: Tedarik kaynaklar?, malzeme ve hizmet sahibi

olman?n maliyetini azaltmak iin stratejik bir biimde

ynetilmelidir.

Malzemeler iin mmkn oldu?unca d?k bir fi-

yat demek amac?ndaki yneticiler tedarikilerle

iyi ili?kiler geli?tirmemi?tir.

Mkemmel tedarik zinciri ynetimi, fark?na var-

may? gerektirmektedir. Tedarikilerin maliyetleri,

??letme maliyetlerini etkilemektedir. E?er tedariki,

30 gnlk malzeme sevk?yat? yeterliyken, 90 gn-

lk malzeme sevk etmeye zorlan?rsa, bu envanterin


maliyeti, maliyet yap????? de???tirece?i iin tedarik-

inin i?letmeye verdi?i fiyat??? etkiyecektir. retici-

lerin tedarikilere yksek talepler vermesi gerekti?i

gibi, ayr?ca ortaklar???n pazardaki fiyatlar? d?r-

mek ve s???rlar? artt?rmak iin tedarik zincirindeki

maliyetleri azaltma hedefini payla?mas? gereklidir.

Bu d?ncenin arkas?ndaki mant?k, daha byk

karl????a katk?da bulunan herkesin dllendirilme-

si iin kazan payla?ma dzenlemelerinin yap?lma-

????r.

Yedi tedarik zinciri ilkesi sadece beraber uygulan-

???? zaman tam kapasitelerine ula?abilecekken, bu

ilke, ba?lang?tan alg?layabilece?i kazan?mlar ek gi-

ri?imler kurabilece?i iin dikkat ekici olmu?tur.

6. ?lke: Birden fazla karar verme seviyesini destekleyen

ve rnlerin, hizmetlerin ve bilgilerin ak????? a?k bir ?e-

kilde gsteren, tedarik zinciri kapsam?nda bir strateji ge-

li?tirilmelidir.

De???im mhendisli?i uygulanm?? i? proseslerini

desteklemek iin ilerlemeci birok i?letme kurum-

sal kapsamdaki sistemlerin yerine esnek olmayan

ve yetersiz btnle?ik sistemleri yerle?tirmektedir.

Bir al??ma, SAP ve Oracle gibi ?irketler taraf?ndan

sa?lanan kurumsal kapsamdaki yaz???m ve servis


hizmetlerinin 1995 y??? gelirlerini 3,5 milyar dolar-

dan fazla ve projelerin y?ll?k gelir art??lar???n 1994

ile 1999 aras?nda %15ten %20ye ula??????? ortaya

koymaktad?r.

7. ?lke: U kullan???ya etkili ve verimli bir ?ekilde ula?-

mada toplam ba?ar??? lmek iin kanal erevesindeki

performans ltleri benimsenmelidir.

?yi al???p al??mad?klar? sorusuna cevap vermek

iin birok i?letme her tr fonksiyon ynelimli l-

m uygulamaktad?r. Fakat mkemmel tedarik

zinciri yneticileri tedarik zincirindeki her ba?lan-

??ya uygulanan ve hem hizmet, hem de finansal

matrisleri kapsayan lleri benimseyerek daha

geni? bir bak?? a??? kullanmaktad?r.

Ortak bir rapor kart?, ortaklar?n tedarik zinciri bo-

yunca olan sinerjilere yo?unla?malar?nda ve fayda

sa?lamalar?nda yard?mc? olabilir.


Sonu

Bir hammaddenin tketiciye rn olarak ula?mas?

bir dizi i?lem gerektirir, i?lemlerin s?ras?yla yap?l-

???? i?letmelerin birbirleriyle olan ili?kileri bir teda-

rik zincirini olu?turmaktad?r. Bu zincirdeki her bir

halka bir nceki halkan?n m?terisi, bir sonraki

halkan?n ise tedarikisi durumundad?r. Ama zin-

cirin sonundaki, nihai m?teriye, yani tketiciye en

iyi hizmeti sunmak, m?teri memnuniyetini ka-

zanmakt?r. Genel olarak bir zincirde, rnn

hammaddesinin tedarikisi, gerekli i?lemleri yapa-

rak piyasaya sunumlu hale getiren imalat? firma,

toptanc?lar ve rn m?teriyle bulu?turan pera-

kendeciler yer almaktad?r. Bu zincirin iyi idare


edilmesi sat??lar?n, kazanc?n ve dolay???yla rakip

firmalar aras?ndaki rekabet gcnn art???lmas?

iin bir f?rsat olmaktad?r. Zaten gnmzde ba?ar?-

?? bir ?ekilde entegre edilmi? zincirlerde yer alan

firmalar ayakta kalabilmektedir. Tedarik zincirin-

deki tm firmalar kendilerini, sanki tek bir firma-

??n birbiri ard?na gelen fonksiyonlar? gibi grdk-

leri zaman ba?ar?ya ula??labilmektedir.

Klasik olarak, birok ?irket kendilerini di?er ?irket-

lerden ba??ms?zm?? gibi grrler ve hayatta kal-

mak iin di?erleri ile yar?? halindedirler. Gemi?te,

tedarikiler ve m?terilerin (da?????? ve perakende-

ciler) yard?mla?maktan daha ziyade rekabet iinde

olduklar? s?ka grlmektedir. Bu durum bugn-

lerde, ?irketler tedarik zincirindeki partnerlerinin

maliyetlerini azaltma ve k?rlar??? art?rma yollar???

ara???rmaktad?rlar. nk en sonunda tm mali-

yetler son kullan??? taraf?ndan denen crete yans?-

??lmaktad?r. Zincirdeki nc firma, klasik yakla-

??mdan s?yr?larak, tedarik zincirini tek para halin-

de d?np, toplam maliyetleri azaltmal? ve daha

fazla de?er katarak rekabeti art?rma yollar??? ara?-

??rmal???r. Gerek rekabet ?irketler ile ?irketler ara-

??nda de?il, tedarik zincirleri ile tedarik zincirleri

aras?nda olmaktad?r.

tedarik zinciri yönetimi

Documents