tekn İk res İm - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/mehmet.cevik/teknikresim/05_ders_tr-v2(1).pdf ·...

2010

TEKNİK RESİM

Ders Notları:

Mehmet Çevik

Dokuz Eylül Üniversitesi

İzdüşümler

Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü

2/40İz

düşü

mle

r

İzdüşümler

• İzdüşüm Nedir?

• İzdüşüm Çeşitleri

• Merkezi (Konik) İzdüşüm

• Paralel İzdüşüm

• Eğik İzdüşüm

• Dik İzdüşüm

• Temel İzdüşüm Düzlemleri

• Noktanın İzdüşümleri

• Doğrunun İzdüşümleri

• Düzlemin İzdüşümleri

• Cismin İzdüşümleri

• Görünüş Çıkarma

• İzdüşüm Düzlemleri ve Bölgeler

• Birinci İzdüşüm Metodu

• Üç Temel Görünüş

• Üç Temel Görünüşün Çıkarılması

• Gerçek Uzunluğun Bulunması

• Doğrunun Tam Boyunun Bulunması

• Düzlemin Gerçek Büyüklüğünün Bulunması

• Alıştırmalar


3/40İz

düşü

mle

r

İzdüşüm Nedir?• Bir cismin bir düzlem üzerine çizilmiş şekli veya düzleme düşen

görüntüsüne izdüşüm denir.

• Örneğin, sinemada perdeye düşen görüntü, güneşli bir günde yürürken oluşan gölgemiz veya bir ışık kaynağından çıkan ışınlarla bir cismin duvara düşen görüntüsü birer izdüşümdür.

• İzdüşümün üzerine düştüğü düzleme izdüşüm düzlemi,

• İzdüşümün düzlem üzerine düşmesini sağlayan ışınlara izdüşüm ışınları,

• İzdüşüm ışınlarının çıktığı varsayılan noktaya ise odak noktası (bakışnoktası) denir.


4/40İz

düşü

mle

r

İzdüşüm Çeşitleri


5/40İz

düşü

mle

r

Merkezi (Konik) İzdüşüm

• Işık kaynağının yakın mesafede olması, cismin boyutlarının izdüşüm düzlemine büyük ve küçük olarak düşmesiyle oluşan izdüşümdür.

• Işınların cismin köşelerinden geçmesiyle elde edilen noktalar birleştirilerek cismin izdüşümü oluşturulur.

• Mimari, reklamcılık ve dekorasyon teknik resimlerinin çizimlerinde kullanılır.


6/40İz

düşü

mle

r

Paralel İzdüşüm

• Işık kaynağının sonsuzda olması, cismin boyutlarının izdüşüm düzlemine büyüme veya küçülme göstermeden düşmesiyle elde edilen izdüşümdür.

• Bu izdüşümde ışınlar ışık kaynağına paraleldir.

• Paralel izdüşüm, eğik ve dik izdüşüm olmak üzere ikiye ayrılır:


7/40İz

düşü

mle

r

Eğik İzdüşüm

• İzdüşüm ışınlarının birbirine paralel ve izdüşüm düzlemine eğik (90°den farklı açılarda) olarak gelmesi ile izdüşüm düzlemi üzerinde oluşan görünüşe eğik izdüşüm denir.


8/40İz

düşü

mle

r

Dik Dik İİzdzdüüşşüümm

• İzdüşüm ışınlarının düzleme dik gelmesi sonucu oluşan izdüşüme dik izdüşüm denir.

• Bu izdüşümde izdüşüm çizgileri cismin bir yüzüne dik geldiği için, cismin o yüzü ile izdüşümü aynı büyüklükte olur.

• Teknik resimde en çok kullanılan izdüşüm şeklidir.• Bugünkü dersin kalan kısmında dik izdüşüm konusunu inceleyeceğiz.


9/40İz

düşü

mle

r

Temel İzdüşüm Düzlemleri

• Üretimi yapılacak bir parçanın sadece bir yüzeyinin görüntüsü o parçayıtanımlamaya yetmez. Yani cismin tek yönden görünüşü o cisim hakkında yeterli bilgiyi vermez.

• Bu nedenle cisimlerin görüntüleri tek değil birden fazla izdüşüm düzlemine düşürülür.

• Birbirine bitişik ve dik konumda alınan, üzerine izdüşümleri çizdiğimiz düzlemlere “İzdüşüm düzlemleri” denir.


10/40İz

düşü

mle

r


• Üzerine izdüşüm çizilecek olan düzlemler birbirine bitişik ve dik kabul edilir.

• İzdüşüm düzlemlerini daha iyi anlamak için boş bir küpün açılımına bakalım:

Bu düzlemlere temel izdüşüm düzlemleri denir.1. numaralı düzlem : Alın düzlem (Düşey düzlem)

2. numaralı düzlem : Üst düzlem

3. numaralı düzlem : Sağ yan düzlem

4. numaralı düzlem : Sol yan düzlem

5. numaralı düzlem : Alt düzlem (Yatay düzlem)

6. numaralı düzlem : Arka düzlem


11/40İz

düşü

mle

r


• Görünüş çıkarmada genellikle 3 temel izdüşüm düzleminden yararlanılır ki bu düzlemleri bir arada bulunduran kapalışekle “Diedri” denir.

• Diedri üzerinde bulunan izdüşüm düzlemleri:1. Alın izdüşüm düzlemi,

2. Yatay izdüşüm düzlemi,

3. Profil izdüşüm düzlemidir.

• Diedrinin açılmış şekline ise “Epür”denir.


12/40İz

düşü

mle

r

Noktanın İzdüşümleri

• Diedrideki temel izdüşüm düzlemleri arasına yerleştirilen uzaydaki bir (A) noktasının izdüşümleri şöyledir:

� Noktanın, • yatay izdüşüm düzlemine olan mesafesine “Kot”

• alın izdüşüm düzlemine olan mesafesine “Uzaklık”

• profil izdüşüm düzlemine olan mesafesine “Aralık”denir.


13/40İz

düşü

mle

r

Doğrunun İzdüşümleri

• Doğru parçasının uç noktalarına ait izdüşümleri ayrı ayrı çizilip birleştirilerek doğrunun izdüşümleri elde edilir.

• Noktaların uzaydaki izdüşümleri birleştirilerek doğrunun diedrideki izdüşümütamamlanmış olur.

• Diedrideki izdüşümler epür düzlemine aktarılır.

• Doğrular, temel izdüşüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelişigüzel de olabilirler.


14/40İz

düşü

mle

r

Düzlemin İzdüşümleri

• Düzlemler de, temel izdüşüm düzlemlerine göre dik veya paralel olabilecekleri gibi, gelişigüzel de olabilirler.

• Düzlemin izdüşümlerinin çizilmesinde noktalardan ve doğrulardan yararlanılır.


15/40İz

düşü

mle

r

Cismin İzdüşümleri

• Cismin izdüşümlerinin çizilmesinde nokta, doğru ve düzlemlerden yararlanılır.

• Cisimlerin izdüşümleri konusu “Görünüş çıkarma” başlığı altında detaylıolarak anlatılacaktır.


16/40İz

düşü

mle

r

Görünüş Çıkarma

• Eşlenik dik izdüşüm kurallarına göre belli yerlerde, konumlarda ve yeterli sayıda çizilmiş izdüşümlere “Görünüş” denir.– Ön Görünüş: Cisme karşıdan bakılarak çizilen görünüşe denir. Bu görünüş

cismin esas görünüşü olup, resim kağıdına genellikle ilk önce çizilir.

– Üst Görünüş: Cisme üstten bakılarak çizilen görünüşe denir ve önden görünüşün altına çizilir.

– Sol Yan Görünüş: Sol yandan bakılarak çizilen görünüşe denir ve önden görünüşün sağ tarafına çizilir. Diğer görünüşler de izdüşüm yöntemine uygun olarak adlandırılarak belirtilen yerlere çizilir.

• Görünüş çıkarmak için eşlenik dik izdüşüm kurallarını iyi bilmek ve uygulamak gerekir.

• Öncelikle izdüşümlerin çizileceği düzlemleri ve bölgeleri tanıyacağız.


17/40İz

düşü

mle

r

İzdüşüm Düzlemleri ve Bölgeler

• İzdüşüm düzlemleri, perspektif olarak çizilen ve birbirini dik açıyla kesen biri yatay diğeri dikey iki ana düzlemden meydana gelir.

• “A” düzlemi “Alın” veya “Düşey”, “Y”düzlemi “Yatay” düzlem olarak isimlendirilir.

• Görünüşlerin çizilmesi için alın izdüşüme önden, yatay izdüşüme ise üstten bakış doğrultuları alınır.

• Birbirini kesen alın ve yatay düzlemleri uzayda dört bölge meydana getirirler.

• Bunlar 1, 2, 3 ve 4. bölge olarak isimlendirilirler.


18/40İz

düşü

mle

r

Birinci İzdüşüm Metodu

• Ülkemizde, Avrupa’da ve pek çok ülkede 1. bölge resimleri kullanılır.

• Bu resim çizme metoduna “Birinci İzdüşüm Metodu (Avrupa, ISO-E Metodu)” denir.

• Görünüşü çizilecek parça, bakan kişinin gözlem noktasıyla izdüşüm düzlemi arasında bulundurulur.

• Böylece görünüş (izdüşüm), parçanın arkasındaki izdüşüm düzleminde meydana gelir.

• Daha sonra yatay düzlem 90º açılarak epür elde edilir.


19/40İz

düşü

mle

r

Üç Temel Görünüş

• Parçalar, teknik resim kurallarıdahilinde, genellikle üç görünüşüçizilerek ifade edilirler:

• Alın (A) izdüşüm düzlemine çizilen önden (esas) görünüş,

• Yatay (Y) izdüşüm düzlemine çizilen üstten görünüş,

• Profil (P) izdüşüm düzlemine çizilen soldan görünüş.

Aksi belirtilmedikçe verilen cismin bu üç görünüşü çizilir.


20/40İz

düşü

mle

r


• Görünüşlerin sade ve anlaşılabilir olması için izdüşüm düzlemleri arasına çizilmiş olan sınır ve katlama çizgileri silinir.

• Görünüşlerdeki boyutları taşıyan ve görünüşleri birbirine bağlayan sürekli ince çizgiye ara çizgi (taşıma çizgisi) denir.

• İlk aşamalarda çizilen bu çizgiler daha sonra silinir veya çizilmeden taşıma işlemi gerçekleştirilir.


21/40İz

düşü

mle

r


• Derinlik ölçülerinin 45°’lik gönye yardımıyla taşınması

• Derinlik ölçülerinin 45°’lik gönye yardımıyla taşınması

• Derinlik ölçülerinin cetvelyardımıyla taşınması

• Derinlik ölçülerinin pergel yardımıyla taşınması


22/40İz

düşü

mle

r



23/40İz

düşü

mle

r



24/40İz

düşü

mle

r

Üç Temel Görünüşün Çıkarılması


25/40İz

düşü

mle

r



26/40İz

düşü

mle

r



27/40İz

düşü

mle

r

Gerçek Uzunluğun Bulunması• Uzaydaki doğrular, temel izdüşüm düzlemlerinden birine paralel olmadıkları

taktirde izdüşümleri gerçek boylarından daha kısa görünür.

• Bu durumlarda doğruların tam boylarının bulunması gerekir.

• Bunun için kullanılan üç metot vardır:1. Yardımcı izdüşüm metodu

2. Yatırma metodu (*)

3. Döndürme metodu


28/40İz

düşü

mle

r

Doğrunun Tam Boyunun Bulunması

A

Y

A

Y

ka

ka

kb

kb

a

b

aa

aa

ay

ayby

by

ba

ba


29/40İz

düşü

mle

r

Doğrunun Tam Boyunun Bulunması

• Ön ve üst görünüşleri verilen gönyenin uzun kenarını tam boyunda çiziniz.


30/40İz

düşü

mle

r

Düzlemin Gerçek Büyüklüğünün Bulunması

A

Y

a

c

b

d

baaa

da

aycy

bydy a

b

d

c

da

aa

ba

ca

ca


31/40İz

düşü

mle

r

Düzlemin Gerçek Büyüklüğünün Bulunması

A

Y

P


32/40İz

düşü

mle

r

Düzlemin Gerçek Büyüklüğünün Bulunmasıaa ba

ca

ay

a

b c

by

cy

a

b

c


33/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 1

• A(9,3,6) noktasının izdüşümlerini kareli kağıt üzerine serbest elle çiziniz.


34/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 2

• O(0,0,0) noktası ile A(9,3,6) noktasını birleştiren doğrunun izdüşümlerini kareli kağıt üzerine serbest elle çiziniz.


35/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 3

• A(9,3,2) noktası ile B(9,3,6) noktasını birleştiren doğrunun izdüşümlerini kareli kağıt üzerine serbest elle çiziniz.


36/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 4



37/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 5



38/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 6

• A(1,3,2), B(9,0,6) ve C(9,3,0) noktalarının birleştirilmesiyle oluşan yüzeyin izdüşümlerini kareli kağıt üzerine serbest elle çiziniz.


39/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 7

• Ön ve üst izdüşümleri görülen doğruyu tam boyunda çiziniz.


40/40İz

düşü

mle

r

Alıştırma - 7

tekn İk res İm - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/mehmet.cevik/teknikresim/05_ders_tr-v2(1).pdf ·...

Documents