TEMA 1 (2)

OS ESTADOS DE BENESTAR E OS SERVIZOS PÚBLICOS

ÍNDICE

n O sector servizos: evolución e característicasn Gasto público e estado do benestarn Teorías explicativas do crecemento do gasto públicon Análise económica das políticas de gasto públicon Gasto público e eficiencian Efeitos distributivos do gasto públicon Modelos do estado de benestar

REFERENCIAS BÁSICAS

n Albi, González-Páramo e Zubiri (2012), cap. 6n Muñoz de Bustillo (2016)n Stiglitz e Rosengard (2016), cap. 10

n Análise económica das políticas de gasto públicon Gasto público e eficiencian Efeitos distributivos do gasto públicon Modelos do estado de benestar

n Por qué existen os programas públicos?q Necesidade (exemplo, Seguridade Social)q Paliar fallos de mercado (exemplos, Sanidade, Educación)

n Fallos clásicos de mercadon Argumentos de equidaden Bens preferentes

n Formas de intervención do sector públicoq Producción pública

n Distribución gratuitan Distribución con custo inferior ao de producción

q Producción privadan Distribución directan Subvencións públicas a consumidores/productoresn Regulación

Deseño do programa de intervención públican Qué condicións se esixen para desfrutalo?

q Posibles errosn Negar o programa a quen o merecen Conceder o programa a quen non o merece

Deseño do programa de intervención públican Necesario identificar reaccións ao programa

q Preciso coñecer mercados afectadosq Importante análise de curto e longo prazo

n Necesario identificar reaccións ao programaq Seguindo coas consecuencias de eficiencia:

n Efeito Rendan Efeito substitución

Deseño do programa de intervención públican Quén se beneficia do programa? Incidencia distributiva

q Exemplo: Incidencia de subvención á vivenda privada

Deseño do programa de intervención públican Quén se beneficia do programa? Identificación non trivial

q Exemplo: Nova liña de metron Usuarios?n Propietarios de vivendas próximas?

q Exemplo: Deducción fiscal das matrículas en EEUU para promoveresforzo escolar (Stiglitz e Rosengard, 2016)n Adicionalidade?n Efeitos distributivos?n Reacción dos estados/universidades privadas

Traslación e Capitalización

Deseño do programa de intervención públican Avaliación de efeitos distributivos

q Por grupos sociaisn Progresividade?n Mulleres, pensionistas, etc.

q Intra e intertemporaisq Comparación de alternativas

Trade-off EFICIENCIA/EQUIDADE

n Avaliación de efeitos distributivosq Xuizos de valor, ambigüidade conceptual de xustiza…q Posibles discrepancias valorativas

Finalmente, necesidade de identificar cómo inflúe o proceso político

n Por qué o programa é así (papel de lobbies, etc.)n A necesidade de convencer ao electorado, en sistemas

democráticos, condiciona o deseño das políticasq Véndense mellor programas sinxelos e que beneficien a maioríasq Minorías de bloqueo?

n Influencia, nos programas públicos do grao de corrupción do país (política e administrativa)

n Análise económica das políticas de gasto público

n Gasto público e eficiencian Efeitos distributivos do gasto públicon Modelos do estado de benestar

Grao de bondade do gasto público: enfoquesn Eficacia ou efectividade

q Grao de realización dos obxectivos dun programa públicoq Non ten en conta custos nen beneficios da actuación

n Eficienciaq Maximización dos obxectivos dados os recursos dispoñibles

n Eficiencia productiva: técnica + asignativan Eficiencia económica

Eficiencia técnica

Está usando o SP axeitadamente os recursos?

Medidas de Debreu-Farrell de eficiencia técnican Medida de orientación input

q Proporción de inputs usados que serían suficientes para acadar o nivel de producción actual (OB/OA)

n Medida de orientación outputq Proporción do output ‘potencial’ que se logra coa combinación de inputs

empregada (Y0/Y1)

n A eficiencia asignativa prodúcese cando o sector público estáminimizando o custo dos bens e servizos que oferta ou cando, dado o volume de gasto, está maximizando o valor dos bens e servizos que oferta

OE/OBn A eficiencia produtiva implica non só eficiencia técnica senon

que se utilice a combinación de inputs máis barata

Técnicas de estimación da eficiencia productivan Estimación de función de producción Y=f(x, β)

q Intuición: comparar a tecnoloxía usada por unidades productivas que se adican á mesma actividade; e estimar a mellor tecnoloxía coasobservacións

n Alternativas de estimaciónq Técnicas econométricasq Métodos de programación lineal

Eficiencia económican Intervención pública é eficiente se os beneficios sociais que

reporta son maiores que os custosn Diferenzas coa eficiencia productiva

q A eficiencia productiva analisa como debe realizarse un gasto ouprestarse un servizo, usando a mellor tecnoloxía posible (eficienciaasignativa) e tendo en conta o custo dos inputs (eficiencia técnica)

q A eficiencia económica indícanos se o gasto debe ou non realizarse: un programa eficiente produtivamente pode non serrentable socialmente. É por tanto un conceito máis ambicioso

Eficiencia económica: Análise custo-beneficion Técnica máis completa e complexa

q Pretende valorar socialmente a totalidade de recursos necesarios e obxectivos alcanzables

q Permite comparar diferentes proxectos para alcanzar os obxectivosdun programa

q Utilízase principalmente para a avaliación de proxectos de investimento público

n Dificultades de aplicaciónq Necesidade valoración desde o punto de vista da sociedade, e por

tanto múltiples desafíos:n Efeitos externosn Taxa social de desconto…

Eficiencia económica: Análise custo-eficacian Simplificación da técnica custo-beneficio con medidas non

monetarias da eficacia do gaston Qué indicador pode usarse, relacionado co obxectivo do

programa?n Cómo elexir entre proxectos alternativos?

q Fixando previamente o nivel de efectividade que se desexaq Fixando previamente o gasto orzamentadoq Maximizando o ratio efectividade/custo

n Exemplo: elección de dous programas para reducir unhapatoloxía non mortal para cada nivel de gasto (a partir de reducción dos niveis de morbilidade)

n Análise económica das políticas de gasto públicon Gasto público e eficiencia

n Efeitos distributivos do gasto públicon Modelos do estado de benestar

n Incidencia do gasto: quén gaña e cánto debido ás políticas de gasto?q Non confundir coa incidencia impositivaq Necesidade de incluir aos beneficiarios directos e indirectosq Relevancia dos efeitos externos

n Cálculo na prácticaq Só consideración de beneficiarios directosq Unidade de análise: individuo ou familiaq Criterios de imputación:

n Transferenciasn Gastos divisibles (bens privados provistos)n Gastos indivisibles (bens públicos puros)

n Análise económica das políticas de gasto públicon Gasto público e eficiencian Efeitos distributivos do gasto público

n Modelos do estado de benestar

Fuente: Torres Pérez, Francisco (2013): “Estructura y cambio social en España”. Cap. 5: Bienestar, desigualdad y pobreza.http://ocw.uv.es/ciencias-sociales-y-juridicas/estructu-y-cambio-social-en-espana/Course_listing

Distintos modelos de Estados de Bienestar según Gosta Esping-Andersen (1990, 2000)

O Modelo de benestar en Españan Conservador-Meditérraneo ou Latino

q Tardío e incompletoq Importantes diferenzas entre prestacións contributivas e asistenciaisq Relevancia da familia e igrexa

n Fitosq Lei de bases da SS (1967): modelo Bismarckq Transición: gasto, pactos da Moncloa (1977) e reforma fiscal (1978)q Lei de pensións (1988)q Universalización da educación e sanidade (1990s)q Lei de Dependencia (2006)

O Modelo de benestar e a grande recesiónn Tendencias previas

q Privatizacións e maior provisión privada de servizosq Reducción de custos vía oferta e demanda (restriccións de acceso)

n Resiliencia durante a crise do gasto socialn Reformas estruturais e brechas presupostariasn Consolidación de modelos mixtos: Estado-familia-mercadon Efeitos distributivos diferenciais

O Modelo de benestar e a crise da COVID-19n Tendencias previas

q Heteroxeneidade na capacidade de resposta dos sectores públicosn Sul da UE: menos medios e servizos públicos baixo presión

n Papel central do sector público en sanidade, educación, políticassociais. Unha nova era da intervención pública?

n Actuacións diferentes durante e post-crise: Trinomiodixitalización, protección social, recuperación verde

n Movilizacións a grande escala: EE.UU coa administración Bidenn Novas solucións na UE