tema 3

Conceptos básicos en torno á

igualdade de oportunidades entre

mulleres e homes

Mar F. Cendón

Tema 3. Participar en igualdade

Conceptos básicos en tórno á igualdade de oportunidades entre mulleres e homes

Desenvolvemento político e normativo

Ferramentas de igualdade na Uvigo: I Plan de igualdade entre Mulleres e Homes na Universidade de Vigo 2012/14

Medidas de acción positiva

O mainstreaming ou transversalidade da perspectiva de xénero

Autonomía

Empoderamento


«Eu non desexo que as mulleres teñan poder sobre os homes, senon sobre elas mesmas.»

Mary Wollstonecraft

(1759-1797)


Constitución de 1931

Artigo 25 : «Non poderán ser fundamento de privilexio xurídico, o nacemento, o sexo, a clase social, a riqueza, as ideas políticas e as crenzas relixiosas.»


Constitución de 1931

Artigo 36 : «Os cidadáns de un e outro sexo, maiores de 23 anos, terán os mesmos dereitos electorais conforme determinen as leis».


Clara Campoamor (Madrid, 1888- Lausana, 1972)

As mulleres durante a ditadura

franquista

Retroceso nas condicións de vida, traballo e dereitos.

Fuero del trabajo (1938)

Código Penal (1944)

A «reformica» (1958)


As mulleres na representación política


As mulleres na representación política galega


Gobernos provinciais e locais 1995 2003 2013

Presidentas deputacións provinciais

00,00 00,00 00,00

Alcaldesas 4,46 4,46 9,52

Concelleiras 11,28 20,66 37,21

XUNTA de Galicia 2003 2006 2013

Presidentas 0 0 0

Conselleiras 14,29 50,00 50,00

Deputadas 33,33 33,33 40,00

Fonte: Elaboración propia con datos publicados publicados polo Instituto da Muller (2013).


Mulleres en órganos constitucionais

ÓRGANOS ♀ ♂ Defensor/a do pobo 100% 00,00 %

Consello Xeral do Poder Xudicial 35 % 65 %

Consello Económico e Social 25 % 75 %

Consello de Estado 23,3 % 76,7 %

Xunta Electoral Central 14,3 % 85,7 %

Tribunal de Contas 6,7 % 93,3 %

Fonte: Elaboración propia a partir do informe Mujeres y hombres en España 2013 do Instituto de la Mujer.

Órganos superiores e altos cargos da Administración Xeral do Estado


2002 2009 2012

Ministras 18,75 50,00 30,77

Secretarias de Estado 3,70 25,00 22,58

Subsecretarias 22,06 26,67 32,79

Directoras xerais 15,79 29,36 32,05

Altos cargos sen rango concreto 40,38 22,45 14,81


Sistema xudicial


Sistema xudicial 2012

Fiscalías 62,26

Secretarias xudiciais 65,31

Xuízas 64,74

Maxistradas 47,84

Supremo 12,05

Constitucional 2013

Presidenta 0,00

Vicepresidenta 100,00

Resto maxistradas 10,00


Directivas sindicatos UGT, CCOO e USO


UGT CCOO USO

Secretaria Xeral 0 0 0

Comisión executiva confederal 46,15 47,73 25,00

Comité Confederal - 34,67 20,00

Federacións estatais 37,67 0 -

Comisións executivas de Comunidades autónomas e provinciais

4039,49 5,26 -


As empresas do IBEX-35

LOIEMH: 8 anos para alcanzar a paridade.

Datos actuais: 11,5 %

Obxectivo: 2032?


Mulleres nos consellos de administración

Recomendación 15 do Código unificado do bo goberno: «lograr unha axeitada diversidade nos Consellos de Administración non constitúe só un desafío no plano da ética, da política e da responsabilidade social corporativa; é tamén un obxectivo de eficiencia que as sociedades cotizadas deben formularse, polo menos a medio prazo»

Resultado: 80 %

Excepcións: Endesa, Gas Natural, Sacyr Vallehermoso e Técnicas Reunidas.



Mulleres nos reais academias españolas

ACADEMIAS ♀ ♂ Farmacia (RANF) 5 38

Real Academia Española (RAE) 7 35

Historia (RAH) 5 31

CC Exactas, físicas e naturais 4 43

Belas Artes de San Fernando 2 55

Ciencias Morais e Políticas 1 47

Medicina (RANM) 2 45

Xurisprudencia e lexislación 1 32

TOTAL 27 326

Fonte: Elaboración propia con datos publicados publicados nas páxinas webs das academias (marzo 2014).

Que teñen en común estas mulleres? Poderías identificalas?


Mulleres na cabeza dun goberno •Michel Bachelet (Chile)

•Joyce Banda (Malaui)

•Ellen Johnson-Sirleaf (Liberia)

•Sheikh Hasina (Bangladesh)

•Park Geun-hye (Corea do Sur)

•Yingluck Shinawatra (Tailandia)

•Helle Thorning-Schmidt (Dinamarca)

•Dalia Grybauskaitė (Lituania)

•Angela Merkel (Alemaña)

•Erna Solberg (Noruega)

•Alenka Bratušek (Eslovenia)

•Cristina Fernández de Kirchner (Arxentina)

•Dilma Rousseff (Brasil)

•Laura Chinchilla Miranda (Costa Rica)

•Kamla Persad-Bissessar (Trinidad e Tobago)


Cuantitativamente as mulleres estamos menos representadas que os homes pero como é, cualitativamente, a presenza das mulleres nos postos de

poder e representación?


Camila Vallejo (Santiago, Chile,1988) presidenta da Federación de Estudiantes de la Universidad de Chile (2001-2011)


Nota de prensa en El Mundo


Pascua militar de 2009


Discurso de Michelle Obama na convención demócrata (setembro de 2012)


«É unha muller» (2005)


Angela Merkel «saca peito» (Inauguración da Ópera de Oslo, 2008).


Trátase igual a mulleres e a homes na esfera pública? Por que?

Temos referentes positivos as mulleres para participar na vida política das nosas comunidades? Onde están as mulleres?


«Porque hai unha historia que non está na historia e que só se pode rescatar escoitando o murmurio das mulleres».

Rosa Montero (Madrid, 1951)


Teríamos avanzado igual sen a influencia

das mulleres que nos precederon?

Influímos a outras persoas coas nosas

accións?

Por que é agora cando se comeza a dar

visibilidade ás achegas das mulleres en

todos os campos da historia e en todas as

disciplinas?


Nomea algunha muller que teñas como

referente pola súa participación na vida

política.

Cita algún feito político relevante –a

calquera nivel- liderado e/ou protagonizado

por mulleres.


Tamén é política a participación naquelas actividades que poden influír ou incidir na xestión do Estado ou nas relacións de poder entre os distintos grupos da sociedade.


«Tennos sen coidado as vosas leis, cabaleiros, nós situamos a liberdade e a dignidade da muller por enriba de todas esas consideracións, e imos continuar esa guerra como o fixemos no pasado; pero non seremos responsables da propiedade que sacrifiquemos, ou do prexuízo que a propiedade sufra como resultado. De todo isto será culpable o goberno que, a pesar de admitir que as nosas peticións son xustas, négase a satisfacelas». Emmeline Pankhurs

(Manchester, 1858-Londres, 1928)


«As ferramentas do amo nunca

desmontan a casa do amo».

Audre Lorde (Harlem, Nova York, 1934-Saint

Croix, 1992)


Rosa Louise McCailey, de casada Rosa Parks (1913 - 2005)


Na defensa dos dereitos civis...

Sylvia Rae Rivera (1951-2002)


Na defensa dos dereitos das persoas LGTBQI

As nais da praza de Maio

Na memoria histórica


As mulleres d’As Encrobas

Na defensa das súas casas e das propiedades


Wangari Maathai, fundadora en 1977 do Movemento Cinturón Verde (Nyeri, Kenia, 1940 - 2011)


Contra o patriarcado .

«Virxe María, nai de Deus, líbranos de Putin.

Líbranos de Putin, líbranos de Putin.

Virxe María, nai de Deus, faite feminista»


As Pussy Riot, Maria Alekhina, Nadezhda Tolokonnikova e Ekaterina

Samutsevich

Sampat Pal e as Gulabi Gang


Contra a violencia machista

Rebecca Lolosoli (Wamba,Samburu, Kenia, 1962) e a aldea «Umoja»


Contra as prácticas culturais

machistas

Manal al-Sarif (Provincia de Makkah, La Meca 1978)


Contra as leis patriarcais

Lina Ben Mehenni (1983), blogger, a primeira en alentar as revoltas en Túnez


Contra os gobernos corruptos

Ada Colau (Barcelona, 1974), activista social, cofundadora e voceira da Plataforma de Afectados por la Hipoteca de

Barcelona e voceira da PAH estatal.


Polo dereito á vivenda

Campaña Feminismos Coruña


«Las feministas somos lo máximo»

Imaxe dunha búsqueda realizada o 4 de marzo de 2013

Mesma búsqueda realizada o 14 de maio de 2013


«A lei que escraviza a muller e a priva de instrución, oprímevos tamén a vós, homes proletarios. (...) No nome do voso propio interese, homes; no nome da vosa mellora, a vosa, homes; en fin, no nome do benestar universal de todos e de todas comprométovos a reclamar os dereitos para a muller» Unión Obrera, 1843

Flora Tristán (1803-1844)

Conceptos básicos en torno á igualdade de oportunidades entre mulleres e homes

«Se politicamente se

construíron as desigualdades,

tamén politicamente temos que

desmontalas. A política

democrática é clave para o

feminismo; baseada na

participación, o diálogo, os

acordos consensuados e nunha

“normatoriedade” que nos

permita constituírnos como

sociedades en igualdade. A

política ten que ser o punto

común para realizar un novo

contrato social de xénero, clase,

étnico, entre @s diferentes,

respectando a diversidade »

Marcela Lagarde y De los Ríos (1948)


Perspectiva de xénero

Tomar en

consideración e

prestar atención

as diferenzas

entre mulleres e

homes en calquera

actividade ou

ámbito dados nunha

política.


a) recoñecer as relacións de poder que se dan entre os xéneros;

b) que estas relacións foron constituidas social e historicamente e son constitutivas das persoas;

c) que estas atravesan todo o entramado social e se articulan con outras relacións sociais.


Accións que teñen en conta a

perspectiva de xénero:

A redistribución equitativa das actividades

Valorar de xeito xusto os traballos que realizamos homes e mulleres

Modificar as estruturas sociais, os mecanismos, regras, prácticas e valores que reproducen a desigualdade entre os sexos nos ámbitos domésticos, privados e públicos.


Análise de xénero.

Avaliación do impacto en función do xénero.

Indicadores de xénero.

Fenda de xénero.

Elementos:


Accións positivas

1.Co fin de facer efectivo o dereito constitucional da igualdade, os poderes públicos adoptarán medidas específicas en favor das mulleres para corrixir situacións patentes de desigualdade de feito respecto dos homes. Tales medidas, que serán aplicables en tanto subsistan as devanditas situacións, terán que ser razoables e proporcionadas en relación co obxectivos perseguido en cada caso.

2.Tamén as persoas físicas e xurídicas privadas poderán adoptar este tipo de medidas nos termos establecidos na presente Lei.

Artigo 11 da Lei orgánica 3/2007

Poíticas públicas de igualdade de oportunidades entre homes e mulleres e promoción profesional Conceptos básicos en torno á igualdade de oportunidades entre mulleres e homes

Natureza

Palían obstáculos, dificultades e barreiras.

Favorecen cambios en actitudes,

capacitación etc. ... respecto á situación de

desvantaxe no punto de partida.

Compensan e neutralizan as

discriminacións.


Apoio lexislativo

Artigo 14 da Constitución española.

Artigo 9.2 da Constitución española.

Artigo 1.1 da LOIEMH.

Artigo 4 da LOIEMH.


Artigo 9.2 da CE

Corresponde aos poderes públicos promover as condicións para que a liberdade e a igualdade do individuo e dos grupos nos que se integra sexan reais e efectivas; remover os obstáculos que impidan ou dificulten a súa plenitude e facilitar a participación de todos os cidadáns na vida política, económica, cultura e social.


Artigo 1.1 da LOIEMH

As mulleres e os homes son iguais en dignidade humana,e

iguais en dereitos e deberes. Esta lei ten por obxecto facer

efectivo o dereito de igualdade de trato e de oportunidades

entre mulleres e homes, en particular, mediante a eliminación

da discriminación da muller, sexa cal for a súa circunstancia

ou condición , en calquera dos ámbitos da vida e,

singularmente, nas esferas política, civil, laboral, económica,

social e cultural para no desenvolvemento dos artigos 9.2 e

14 da CE, acadar unha sociedade máis democrática, máis

xusta e maís solidaria.


Artigo 4 da LOIEMH

Integración do principio de igualdade na interpretación e aplicación das normas.

A igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes é un principio informador do ordenamento xurídico e, como tal, integrarase e observarase na interpretación e aplicación das normas xurídicas.


Accións positivas no emprego

público galego

Obriga da análise previa de toda oferta de emprego público para coñecer se os requisitos esixidos ás persoas aspirantes implican ou poidan implicar un prexuízo para as mulleres ou un colectivo predominante feminino. (Art. 35 da Lei de igualdade)

Composición paritaria dos tribunais examinadores. (Art. 36 da Lei de igualdade).

Actuacións especiais en caso de infrarrepresentación. (Art. 37 da Lei de igualdade)

-


Maistreaming ou transversalidade

de xénero

É a principal estratexia para promover a igualdade de oportunidades dunha forma global, implicando aos gobernos e a todos os axentes no compromiso de promover activamente a igualdade, introducindo a perspectiva de xénero en todas as políticas, programas e actuacións.


Plataforma para a Acción da IV Conferencia

Mundial sobre Mulleres de NU de Pekín (1995).

Require a «os gobernos e outros actores

promocionar unha política activa e visible do

mainstreaming de xénero, en todas as políticas

e programas, para que, antes de que se tomen

as decisións, se realice unha análise dos efectos

producidos en mulleres e homes, respectiva-

mente»


«Organización (a reorganización), a

mellora, o desenvolvemento e a

avaliación dos procesos políticos, de

modo que unha perspectiva de igualdade

de xénero se incorpore en todas as

políticas, a todos os niveis e en todas as

etapas, polos actores normalmente

involucrados na adopción de medidas

políticas»

Consello de Europa


Amplía o concepto de

igualdade (igualdade real).

Incorporación da

perspectiva de xénero na

axenda política.

Inclusión e participación

das mulleres nas

institucións e procesos de

toma de decisións.


Prioriza as políticas de

igualdade de xénero e aquelas

de especial relevancia para as

mulleres.

Cambio nas culturas

institucional e organizativa

(procesos, mecanismos e

actores).


Obxectivos

Incorporar transversalmente as estratexias de igualdade de xénero a todas as políticas, todos os niveis e en todas as etapas.

Ter en conta nas decisións políticas e técnicas as súas consecuencias diferenciais entre homes e mulleres.


«Se se houbese de

definir a

democracia podería

facerse dicindo que

é a sociedade na

cal non só é

permitido, senón

esixido, ser

persoa»

Maria Zambrano Alarcón (1904-1991)


Lei orgánica, 3/2007, para a

igualdade efectiva de mulleres

e homes

«A Lei nace coa vocación de erixirse na lei-código da igualdade entre mulleres e homes»


Novidade: prevención de condutas discriminatorias e o deseño de políticas activas para facer efectivo o principio de igualdade.


Como?

Principio de transversalidade

en todas as materias

en todos os ámbitos


Define

Principio de igualdade de trato entre mulleres e homes (artigo 3)

Discriminación directa e indirecta (artigo 6)

Acoso sexual e por razón de sexo (artigo 7)

Accións positivas (artigo 11)

Plans de igualdade nas empresas (artigos 45 ao 49)

Unidades de igualdade (artigo 77)

Composición equilibrada (Disposición adicional primeira)


Aspectos xerais

Finalidade: alcanzar a igualdade real e efectiva entre mulleres e homes e a eliminación de toda discriminación por razón de sexo, en particular a que afecta ás mulleres.

Persoas destinatarias: todas as persoas teñen recoñecido o seu dereito ao goce dos dereitos derivados do principio de igualdade de trato e da prohibición de discriminación por razón de sexo.

A quen obriga: a todas as persoas físicas e xurídicas que se atopan ou actúan en territorio español, con independencia da súa nacionalidade, domicilio ou residencia.


Dimensión: transversal.

Establece os criterios de actuación de todos os poderes públicos en relación coa igualdade, integrando o principio de igualdade e a perspectiva de xénero.

Define os conceptos e categorías básicas relativas á igualdade.

Establece as garantías procesais para a tutela do dereito á igualdade de mulleres e homes, a través dun procedemento preferente e sumario con inversión da carga de proba.


Lexitima ás institucións públicas con competencias en materia de muller e ás organización para a defensa dos dereitos da igualdade entre mulleres e homes, para actuar en determinados procedementos xudiciais como os relacionados con violencia de xénero ou por acoso laboral por razón de sexo.

Establece un marco xeral para a adopción das accións positivas.

Incorpora un conxunto de medidas para eliminar e corrixir as desigualdades.

Asegura unha representación equilibrada na composición de órganos, nos cargos de responsabilidade de todos os poderes públicos e na normativa do réxime electoral.


Medidas

1. Creación de novos organismos -Comisión interministerial de igualdade entre mulleres e homes -Unidades de igualdade -Consello de participación da muller

2. Utilización dunha linguaxe non sexista por parte dos poderes públicos.

3. Introdución da variable sexo na elaboración de estudos e estatísticas que deban elaborar os poderes públicos.


4. Creación dun Plan estratéxico de igualdade de oportunidades.

5. Regulanse os plans de igualdade nas empresas e a súa negociación nos convenios colectivos.

6. Créase o distintivo empresarial en materia de igualdade.

7. Establece medidas específicas para previr o acoso sexual e o acoso por razón de sexo no traballo.


8. Recoñécese o dereito á conciliación e o fomento da corresponsabilidade.

9. Créase o permiso de paternidade autónomo.

10. Créase una prestación por maternidade de 42 días de duración para as traballadoras que non teñen suficiente cotización.

11. Prevé o desenvolvemento da figura xurídica da «titularidade compartida» (Lei 35/2011 , de 4 de outubro, sobre titularidade compartida das explotacións agrarias).


12. Mellora a prestación económica por risco durante o embarazo

13. Protexe o risco durante a lactación, cunha prestación económica.

14. Establece a obriga de evitar toda discriminación no acceso e subministro de bens ou servizos.


Que resulta máis fácil defender a igualdade ou a desigualdade?, por que?, que se pode argumentar sobre a igualdade? para que é favorable a igualdade?

Como argumentar fronte a posicións desfavorables?, que se pode facer para favorecer a igualdade de oportunidades entre homes e mulleres?, que implica a igualdade na práctica, na vida diaria?


Leis galegas de igualdade

Lei 7/2004, de 16 de xullo, galega para a igualdade de mulleres e homes.

Lei 2/2007, de 28 de marzo, de traballo en igualdade das mulleres de Galicia.

Lei 11/2007, de 27 de xullo, galega para a prevención e tratamento integral da violencia de xénero.

-


Leis galegas de igualdade

Decreto 181/2008, de 24 de xullo, polo que se regula o Consello Galego de Participación das Mulleres no Emprego e nas Relacións Laborais (parte derogada), e a integración da igualdade nas políticas de prevención de riscos laborais.

Decreto 33/2009, de 21 de xaneiro, polo que se regula a promoción da igualdade nas empresas e a integración do principio de igualdade nas políticas de emprego.

-


Organismos de igualdade


Instituto de la Mujer (Lei 16/1983, de 24 de outubro)

I Plan de Igualdade de Oportunidades

das Mulleres (1988-1990)

II PIOM (1993-1995)

III PIOM (1997-2000)

IV PIOM (2003-2006)

Plan estratéxico de igualdade de

oportunidades (2008-2011)

-


Servizos

Centro de información dos dereitos da muller.

Programas de educación.

Iniciativas de sensibilización.

Formar en materia de igualdade.

Fomentar relacións con institucións similares das CC AA e das administracións locais.

Información e Asesoramento para Emprendedoras e Empresarias (Programa PAEM).

-


-

Carmen Plaza Martín

-

-

Blanca Hernández Oliver

Juan Manuel Moreno Bonilla

Ana Mato Adrover



Organigrama

Dirección xeral: Carmen Plaza Martín.

Secretaría xeral: Mª Eugenia Bellver Moreira.

Subdirección xeral de estudos e cooperación: Mariano Álvaro Page.

Subdirección xeral de programas: Jesús Casas Grande.

1983:Ministerio de Cultura

1888: Ministerio de Asuntos Sociais

Ministerio de Traballo

2008: Ministerio de Igualdade

2010:Ministerio de Sanidade, Política Social e Igualdade

2011: Ministerio de Sanidade, Servizos Sociais e Igualdade (Sª de Estado de Servizos Sociais e Igualdade)

Historia


Organismos estatais de igualdade

Secretaría General de Políticas de Igualdad.

Do Ministerio de Igualdad á Secretaría de Estado de Igualdade.

Ministerio de Sanidad, Servicios Sociales e Igualdad: Secretaría de Estado

de Servicios Sociales e Igualdad, Delegación del Gobierno para la Violencia

de Género e a Dirección General para la Igualdad de Oportunidades.

Observatorio de la Igualdad de Oportunidades entre Mujeres y Hombres.

-


Organismos estatais de igualdade:

Observatorio de la Imagen de las Mujeres (OIM).

Observatorio contra la violencia doméstica y de género

do Consejo General del Poder Judicial.

Observatorio de Salud de las Mujeres (OSM).

Observatorio Militar para la Igualdad.

Unidad de Mujeres y Ciencia.

-


Organismos creados pola LOIEMH

Comisión Interministerial de Igualdad entre Mujeres y Hombres

Unidades de Igualdad.

Consejos de Participación de la Mujer.

-


Organismos galegos

Secretaría Xeral de Igualdade.

Consello Galego das Mulleres.

Comisión non permanente para a igualdade e para os dereitos das mulleres.

Unidade administrativa de igualdade (Consellería de Traballo e Benestar, Sª Xeral Técnica): M.ª Elisa Fdez. Pampillón.

-


Unidade Muller e Ciencia de Galicia: Elena Vázquez Cendón.

Observatorio da publicidade.

Consorcio Galego de Igualdade e Benestar: centros da Rede Galega de Acollemento: Beatriz Mato Otero

Rede Transfronteiriza dos Centros para Mulleres (CEDIM).

Centros de Información á Muller.

-


Susana López Abella Elisa Fernández Pampillón


Artigo 41. Fomento da investigación, do desenvolvemento científico e da innovación tecnolóxica na universidade. 4. Promoverase que os equipos de investigación desenvolvan a súa carreira profesional fomentando unha presenza equilibrada entre mulleres e homes en todos os seus ámbitos.

[Engadido pola lei 4/2007, de 12 de abril]

Artigo 46. Derechos y deberes de los estudiantes. b. A igualdade de oportunidades e non discriminación por razóns de sexo, raza, relixión ou discapacidade ou cualquera outra condición ou circunstancia persoal ou social no acceso á universidade, ingreso nos centros, permanencia na universidade e exercicio dos dereitos académicos.

Lei Orgánica 6/2001, de 21 de

decembro, de universidades


Artigo 48. Normas xerais [Redacción segundo lei 4/2007, de 12 de abril] 3. A contratación do persoal docente e investigador, excepto a figura de Profesor Visitante, farase mediante concurso público [...] A selección efectuarase con respecto aos principios constitucionais de igualdade, mérito e capacidade […]

Artigo 62. Concursos para o acceso a prazas dos corpos docentes universitarios. 3. [...] A dita composición deberá axustarse aos principios de [...] , procurando unha composición equilibrada entre mulleres e homes, salvo que non sexa posible por razóns fundadas e obxectivas debidamente motivadas.


Artigo 64. Garantías das probas. 1. Nos concursos de acceso quedarán garantidos, en todo momento, a igualdade de oportunidades dos candidatos e o respecto aos principios de mérito e capacidade.

Artigo 75. Selección. 2. A selección do persoal de administración e servizos realizarase [...] atendendo aos principios de igualdade, mérito e capacidade.


A igualdade na UVigo

Normas de paridade na composición dos órganos previstos nos Estatutos e nas comisións delegadas do Consello de Goberno.

Medidas específicas.

I Plan de igualdade entre mulleres e homes da Universidade de Vigo (2012-2014).


I Plan de igualdade entre mulleres e homes

da Universidade de Vigo (2012-2014)

1. Compromiso da UVigo coa igualdade de xénero.

2. A cultura da igualdade na UVigo.

3. Docencia, investigación e transferencia de coñecemento con perspectiva de xénero.

4. Relacións sociais e as condicións de traballo nun contorno de igualdade.


Compromiso coa igualdade Afianzar e ampliar o compromiso da Universidade coa igualdade.

Dar visibilidade ao compromiso da UVigo coa igualdade.

Coñecer e facer visible a situación de homes e mulleres na Universidade.

Reforzar as estruturas existentes e crear estruturas específicas de apoio á política de igualdade.

Promover a participación e a presenza equilibrada de homes e mulleres.

Facer extensivo o compromiso coa igualdade a todas aquelas institucións e empresas coas que a UVigo mantén relacións institucionais.


Cultura de igualdade na UVigo

Expandir e impregnar a cultura da igualdade.

Promover a reflexión e o debate sobre a igualdade e sobre outros aspectos relativos á equidade de xénero.

Integrar a perspectiva de xénero na xeración, transmisión e transferencia de coñecemento.

Dar visibilidade e difundir a perspectiva de xénero na docencia, na investigación e na transferencia de coñecemento.

Impulsar a incorporación da perspectiva de xénero na docencia.

Impulsar a incorporación da perspectiva de xénero na investigación e na transferencia de coñecemento.


Docencia, investigación e transferencia de

coñecemento con perspectiva de xénero

Dar visibilidade e difundir a perspectiva de xénero na docencia e investigación.

Impulsar a incorporación da perspectiva de xénero na docencia.

Impulsar a incorporación da perspectiva de xénero na investigación e na transferencia de coñecemento.


Relacións sociais e condicións de traballo

nun contorno de igualdade

Aplicación do principio de igualdade nos procesos de selección, acceso, promoción e desenvolvemento profesional.

Impulsar a formación en xénero e darlle recoñecemento.

Incoporar a perspectiva de xénero na política salarial.

Facilitar a conciliación da vida persoal, profesional e familiar.

Introducir a perspectiva de xénero nas políticas de seguridade e saúde no traballo e na prevención das situacións de acoso e violencia.


«A actuación da muller non implica unha participación no poder masculino, senon cuestionar o concepto de poder».

Carla Lonzi (1931-1982)


Crear unha xenealoxía de mulleres.

Pór de manifesto as achegas das mulleres.

Incorporar conceptos como igualdade, xustiza, perspectiva de xénero etc.

O persoal, é político.

Estender a democracia á esfera doméstica.

Introducir novos temas nas axendas.


Que outros conceptos

podemos incorporar

para introducir a

perspectiva de xénero

nas nosas vidas?


As «claves feministas» son mecanismos ou métodos que cada quen empregamos para elaborar a nosa propia teoría da autonomía.


Algo por construír.

Enmarcado dentro do poder.

Forma parte da nosa estratexia de loita .

Ten como soporte a liberdade, definida a partir da experiencia de cada persoa.


Autonomía

É un feito simbólico.

Non é natural.

Constrúese a través de procesos vitais.

Non é o mesmo que independencia.


Categoría que abarca un conxunto de poderes positivos para vivir.

Eleanore Roosevelt (1884-1962)


Poderío

«The Healthier Choice» (2007) de Margaret Harrison

É o conxunto de procesos vitais definidos pola adquisición ou invención e interiorización de poderes que permiten a cada muller ou colectivo de mulleres, enfrontar formas de opresión vixentes nas súas vidas. [Marcela Lagarde]

Empoderamento


cando eses poderes xa non son externos, volveronse corpo e subxectividade, xeito de ser e de vivir.


Estamos empoderadas

Cando defendemos sobre todas as cousas os nosos corpos, os nosos recursos, as nosas capacidades, os nosos bens, as nosas oportunidades, o noso mundo inmediato e mediato.


Quérese unha transformación no acceso das mulleres tanto á propiedade coma ao poder, o cal transforma as relacións de xénero e é unha precondición para lograr a equidade entre homes e mulleres.

Superar o illamento require máis que destrezas de información, ten que ver co xeito como unha persoa se ve a si mesma e ao mundo.

É importante o desenvolvemento da conciencia política.


En resumo

Solidariedade entre mulleres no contexto patriarcal.


Tamén se advirte que cando algunhas mulleres acceden ao poder, a miúdo mimetízanse co medio para subsistir sen facer peligrar a sua posición, convertíndose en artífices e/ou símbolos da permanente subordinación da muller aos intereses de clase, xenéricos e étnicos do modelo patriarcal.


Só un cambio cultural permite desactivar e deconstruír os patróns culturais patriarcais e ir máis alá do concepto de solidariedade, para analizar de xeito honesto o exercicio do poder entre as propias mulleres.


As mulleres debemos asumir un compromiso ético para articular esforzos e facer que as relacións entre nós se desenvolvan segundo o novo modelo ético da «sororidade».


Construír a ética da sororidade implica establecer a ética do desenvolvemento colectivo a partir do individual, pero tendo presente que este concepto non implica a incondicionalidade da fantasía materna, a abnegación, o altruismo ou o sacrificio.

Trátase de emprender solidariedade, recoñecemento e valor ás accións e pensamentos das demais mulleres.

En resumo, unha solidariedade intelixente e crítica desde unha conciencia feminista.


Na construción da sororidade importa crear un novo liderado feminino que faga que a convivencia das mulleres permita establecer relacións de irmandade, confianza, fidelidade, apoio e recoñecemento, sendo concientes que, desde tempos antiguos, moitas mulleres nos precederon realizando un traballo arduo para lograr relacións sociais favorables para elas e para nós.


«É preciso propiciar o desenvolvemento da autoestima de xénero e da estima de xénero ás outras; eliminar a violencia contra as outras mulleres, expresada como hostilidade, agresión, discriminación, desprecio, deslealtade e traición de xénero e procurar un trato digno e respectuoso ás outras mulleres; eliminar a explotación e o abuso a outras mulleres e renunciar ao traballo invisible de outras mulleres e de nós mesmas ao establecer relacións laborais que constrúan a nosa común cidadanía».


É un pacto político de xénero entre mulleres que se recoñecen como interlocutoras.

Non hai xerarquía, senón o recoñecemento da autoridade de cada unha.

Baséase no principio de equivalencia humana: se o teu valor diminúe por efecto do xénero, tamén é diminuído o xénero en si.


Ten un principio de reciprocidade que potencia a diversidade.

Implica compartir recursos, tarefas, accións, éxitos…

Da a coñecer as achegas das mulleres para construír non só a valoración humana senón a dos seus feitos.

Baséase no respecto entre mulleres, o que implica o enfrontamento coa misoxínia.


Liderado Influenza que se exerce sobre as persoas e que permite incentivalas para que traballen de xeito entusiasta por un obxectivo común.


Liderado É unha capacidade estendida. Esta presente en todas as actividades nas que aparecen as relacións humanas.


Liderado É unha das dimensións fundamentais da función de dirección.

Calidades persoais + coñecementos e habilidades.


Autoritarios vs democráticos

Centrados na tarefa vs centrados nos resultados

Centrados nas relacións vs centrados nas persoas.


Estamos ante unha persoa líder cando nos fai sentir: • Capaces • Con talento • Importantes • Poderosas/os • Apreciadas/os


Ferramentas:

Escoita

Participación

Valoración

Ambiente e recursos

Confianza

Entusiasmo

Etc.


A autoridade é unha substituta pobre do liderado.

O liderado é acción, non posición.


Perspectiva feminista analítica, ética e política


Liderado + xénero Liderado convencional e liderado transformador.


Liderado convencional Liderado transformador

Os seus obxectivos son o control e o dominio

Os seus obxectivos son o cambio e a superación

Fomenta relacións baseadas na dependencia

Fomenta relacións baseadas na liberdade

Baséase na xerarquía e na orde establecida

Baséase no recoñecemento e a confianza do grupo

Esixe respecto á autoridade

Facilita, comunica, crea redes

Proxecto Capacitação de Multiplicadoras em Gênero e Liderança da Rede Mulher e Educação



Tende a actuar desde o conflito e remitíndose ao pasado

Ten capacidade para manexar o conflito dende o presente, con perspectiva de futuro e ten racionalidade e intelixencia para a resolución de problemas

Ten respostas firmes e categóricas

Cuestiona e pregunta

Impón, limita, define Delega poder e responsabilidades

Manda e dá ordes Potencia e valora a creatividade

Impón disciplina Relacionase creando conciencia nas outras persoas para acadar obxectivos compartidos



Avalia unicamente o rendemento Traballa por obxectivos

E ríxido (segundo un patrón militar)

É flexible (segue un patrón educativo)

Promove en funcion de relacións clientelistas

Promove en función de resultados e da profesionalidade

Concede aumentos automáticos de soldo

Remunera segundo a produtividade

Crea desconfianza e provoca relacións de cautela e medo

Propicia un bo ambiente de traballo para o crecemento persoal e grupal, e anima que todas e todos no equipo acheguen as suas mellores capacidades



Castiga polos erros Dialoga e premia acertos

É pechado: prioriza contactos internos coa xente «de arriba» e «de abaixo»

É aberto: prioriza contactos co mundo e coa xente de fora

Afirma: «Iso e o que temos que facer»

Pregunta: «Como podo colaborar para que ti poidas facelo mellor?»

Apoiase en patróns establecidos É innovador e ten vision

Garda información para preservar poder

É transparente e aberto



Ten pouco tempo para as persoas

Dedica bastante tempo ás persoas

E ríxido e mecanicista É flexible e ten visión global

Situase no cumio da estrutura Sitúase no centro do grupo

Inspira temor e distancia Xera credibilidade e confianza

É frio, impersoal e aparentemente obxectivo

É calido, persoal e directo


Concepción do poder

Liderado convencional Poder sobre: xera conflitos e confrontacións directas.


Liderado transformador Poder para: constrúe capacidades e liderados, apoia decisións individuais. Poder con: mobiliza socialmente, establece alianzas e coalicións. Poder de: Incrementa a autoestima, amplía a conciencia, constrúe confianza e credibilidade.

«PODERÍO»


As persoas que desenvolven liderados transformadores deconstrúen a orde patriarcal e crean unha nova orde social desde as mulleres.


As líderes transformadoras son persoas disidentes.


As líderes transformadoras viven a favor das mulleres, colocándose a si propias como prioridade.


As líderes transformadoras son persoas pioneiras que abren camiño ao resto Coñécense a si propias.

Desenvolven autonomía persoal.

Ten discurso propio e tradúceno á linguaxe cotiá.

Inventan formas propias desde as mulleres.

Administran recursos.

Exercen sedución política con transparencia.


As líderes transformadoras crean espazos políticos entre mulleres.


As líderes transformadoras distribúen o liderado entre as mulleres.


As líderes transformadoras constrúen desde a horizontalidade e a negociación, apoiándose en alianzas.


As líderes transformadoras convencen desde a propia vida e coa acción.


tema 3

Documents