temel bilgi teknolojileri -1 · temel bilgi teknolojileri -1 dr. Öğr. Üyesi aslı eyecioğlu...

33
Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu [email protected] 1

Upload: others

Post on 18-Jan-2021

12 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

Temel Bilgi Teknolojileri -1

Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu

[email protected]

1

Page 2: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

Konular§ Bilgisayar Ağları

§ Ağ nedir

§ Ağ Bileşenleri

§ Ağ Türleri

§ Kullanım açısından ağlar

§ Coğrafi açıdan ağlar

§ Ağ Topolojileri

§ Ağ Arabirimler

2

Page 3: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

3

§ Birden fazla bilgisayar veya iletişim cihazını, bilgi alışverişi yapabilmeleri ve farklı kaynakları paylaşabilmeleri için, kablolar veya radyo dalgaları kanalıyla birbirine bağlayan yapıya “ bilgisayar ağı” denir.

§ Kısaca, iki bilgisayarın birbirine kablo yardımıyla bağlanması, basit bir bilgisayar ağı örneğidir.

Bilgisayar Ağı nedir?

Page 4: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

4

§ Veri iletişimi ve paylaşımı§ Kaynak paylaşımı§ Haberleşme§ İnternet Paylaşımı § Güvenlik§ Genişletilebilirlik§ Standartlaşma

Bilgisayar ağlarının faydaları

Page 5: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

5

• İş Uygulamaları• Ev Uygulamaları• Mobil Uygulamalar• Sosyal Durumlar

Kullanım Alanları

Page 6: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

6

• Sunucu (Server)• İstemci (Client)• Ethernet Kartı (NIC)

Temel Ağ Bileşenleri

+

Page 7: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

7

Sunucu (Server): Bir ağdaki kaynakları yöneten ana bilgisayardır.

Temel Ağ Bileşenleri

Page 8: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

8

İstemci (Client): Bir ağda yönetici olamayan bilgisayardır.

Temel Ağ Bileşenleri

Page 9: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

9

Ethernet Kartı: Bilgisayarların ağa bağlanarak veri iletişimini sağlayan donanım elemanlarıdır.

Temel Ağ Bileşenleri

Page 10: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

10

Protokol, ağ bileşenlerinin birbiri ile nasıl iletişim kuracağını belirleyen kurallar dizisidir. Örneğin TCP/IP, ADSL, HTTP, Ethernet, DNS…

Protokol nedir?

Page 11: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

11

İntranet : Intranet sınırlı sayıda bilgisayarın birbirine bağlı ve belirli bir şekilde kontrol edildiği "özel ağ" dır.

Intranet, kuruluşlar tarafından kurulur ve kontrol edilir ve üyeler arasında daha etkin bilgi alışverişinde bulunmak için güvenli ve kesintisiz bağlantı sağlar.

Ağ türleri (kullanım şekline göre)

Page 12: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

12

§ Ekstranet (Extranet) : Ekstranet kurumsal bilginin bir bölümünü paylaşmak yada ortaklar, müşteriler, perakendeciler gibi kurumlarla güvenli bir şekilde bağ kurmak için kullanan bir özel ağdır.

§ Ekstranet, şirket dışındaki kullanıcıların kullanımına açılmış bir intranet olarak görülebilir.

Ağ türleri (kullanım şekline göre)

Page 13: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

13

• Internet: Herkesin kullanımına açık bir ağ türüdür.

• İnternet, bilgi paylaşmak için birbirine bağlanan binlerce bilgisayara (sunucular ve istemciler) sahip bir "genel ağ" dır.

Ağ türleri (kullanım şekline göre)

Page 14: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

14

1. PAN (Kişisel Alan Ağı-Personal AreaNetwork)

2. LAN (Yerel Alan Ağı –Local Area Network)3. MAN (Şehirsel Alan Ağı -Metropolitan Area

Network)4. WAN (Geniş Alan Ağı- Wide Area Network)

Ağ türleri (coğrafi açıdan)

Page 15: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

15

• Yakın alandaki bilgisayarları bağlamak için kurulan ağları tanımlar.

• Bluetooth (wireless) PAN: Yazıcı, Mouse, Klavye, Kulaklık, Resim Paylaşımı

Kişisel Alan AğıPAN (Personel Area Network)

Page 16: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

16

• Genelde tek bir bina ya da yerleşke içerisinde (1-1000m arasındaki) kurulan ağları tanımlar.

• Ortak kullanılması gereken uygulamalara ve cihazlara (yazıcı gibi) ulaşım ve kullanıcılar arasında dosya aktarımı gibi çeşitli avantajlar sağlarlar.

Yerel Alan AğıLAN (Local Area Network)

Page 17: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

17

İçerisinde birden çok LAN’ı barındıran, bir üniversite kampüsü, büyük bir işyeri, şehri veya bölgeyi kapsayan ağ türüdür.

Metropol Alan AğıMAN (Metropolitan Area Network)

Page 18: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

18

• Bir ülke ya da dünya çapında yüzlerce veya binlerce kilometre mesafe arasında iletişimi sağlayan ağlardır.

• Genellikle kablo ya da uydular aracılığı ile uzak yerleşimlerle iletişim kurulur.

Geniş Alan AğıWAN (Wide Area Network)

Page 19: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

19

Ağ Türleri

Page 20: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

20

• Üniversite kampüsü gibi sınırlı bir coğrafi alan içindeki LAN’ları birbirine bağlamak için kullanılır.

Peki Kampüs Ağı nasıldır?

Page 21: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

21

§ Topoloji, bir ağdaki bilgisayarların nasıl yerleşeceğini, nasıl bağlanacağını, veri iletiminin nasıl olacağını belirleyen genel yapıdır.

§ Çeşitleri:1. Doğrusal (Bus) Topoloji2. Halka (Ring) Topoloji3. Yıldız (Star) Topolojisi4. Ağaç (Tree) Topoloji5. Hiyerarşik (Hierarchical) Topoloji6. Karmaşık (Mesh) Topoloji

Topoloji

Page 22: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

22

Topoloji Çeşitleri

Page 23: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

23

• Ağ arabirimleri bilgisayarlar arasındaki veri iletişimini sağlayan donanım elemanlarıdır.

• Kablolar• Hub• Switch• Yineleyici• Gateway• Modem

Ağ Arabirimleri

+

Page 24: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

24

KablolarDolanmış çift kablo : En yaygın kullanılan kablo türüdür.

Fiber Optik Kablo : Fiber optik kablo veri ve ses iletiminde kullanılan en ideal kablo çeşididir. Çok yüksek hızda veri transferi ve çok düşük sinyal kayıpları imkânı sağlamaktadır. 2 kilometreye kadar veri aktarımını tekrarlayıcı kullanmadan gerçekleştirmektedir. İnsanın saç teli kalınlığında olan saf bir cam ip üzerinden ışığın iletilmesi ile çalışır.

Ağ Arabirimleri

Page 25: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

25

Yineleyici (Repeater): Bazı kablolar sinyali çok uzağa taşıyamaz (Örneğin UTP kablolar 100m uzağa taşıyabilir). Daha uzağa taşınması gerekiyorsa yineleyici kullanılır.

Ağ Arabirimleri

Page 26: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

26

HUB: Hub’ın görevi sinyalleri güçlendirip, kabloya iletmektir. Hub’ın yineleyiciden farkı, daha çok portu olması ve daha çok bilgisayarın iletişimini sağlamasıdır.

Ağ Arabirimleri

Page 27: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

27

Akıllı Hub (SWITCH): Hub’ın yaptığı görevin aynısını yapar, ancak ağı yormaz. Gelen bilgileri sadece belli bilgisayarlara gönderir.

Ağ Arabirimleri

Page 28: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

28

BRIDGE (KÖPRÜ): . Farklı topolojilerle kurulmuş ağları birbirine bağlamak için kullanılır.

Ağ Arabirimleri

Page 29: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

29

• ROUTER (YÖNLENDİRİCİ): Ağlar arası (LAN-LAN, LAN-WAN, WAN-WAN) haberleşmenin yapılabilmesi için ara bağlantıyı sağlar.

• Yönlendiricinin görevi gönderilen verileri doğru yolu seçmesini sağlamaktır.

Ağ Arabirimleri

Page 30: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

30

• AĞ GEÇİDİ (GATEWAY): Farklı protokolleri kullanan ağların birbiri ile iletişimini sağlar. Bir başka deyişle aynı dili konuşamayan iki ağ arasında tercüman vazifesi görür.

• Gelişmiş yönlendiricilerdir

Ağ Arabirimleri

Page 31: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

31

GÜVENLİK DUVARI (FIREWALL): Ağa gelen giden paket trafiğini kontrol eden donanım tabanlı ağ güvenliği sistemidir.

Ağ Arabirimleri

Page 32: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

32

• MODEM (MODULATOR/DEMODULATOR): Analog sinyalleri sayısal (dijital) sinyallere, sayısal sinyalleri analog sinyallere çeviren ağ aygıtıdır.

• ACCESS POINT (ERİŞİM NOKTASI): Mevcut kablolu ağı kablosuza dönüştürmek ya da kablosuz ağın etki alanını genişletmek ve güçlendirmek için kullanılan ağ bağlantı cihazıdır.

Ağ Arabirimleri

Page 33: Temel Bilgi Teknolojileri -1 · Temel Bilgi Teknolojileri -1 Dr. Öğr. Üyesi Aslı Eyecioğlu Özmutlu aozmutlu@bartin.edu.tr 1

DONANIM- YAZILIMKaynaklar1. Nesibe Yalçın, Temel Bilgi Teknolojileri Ders Notları2. Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Yayınları, Temel Bilgi Teknolojileri-1 Kitabı3. https://updoc.site/download/temel-bilgi-teknolojileri-i-bilgisayar-alar-letim-sistemleri-nternet_pdf4. https://docplayer.biz.tr/3492043-Unite-temel-bilgi-teknolojileri-icindekiler-hedefler-bilgisayar-

aglari.html

Buders notları yukarıda belirtilen çoğunlukla yukarıda belirtilen kaynaklar kullanılarak ve diğer kaynaklardan (internet,kitap,makale vb.)esinlenerek derlenmiştir.Emeğigeçen herkese teşekkür ederim. 33