temel bilgi teknolojisi kullanımı · oluşturmak için mevcut yollara bir yol daha eklenmiş...
TRANSCRIPT
SAKARYA ÜNİVERSİTESİ
BİLGİSAYAR VE BİLİŞİM BİLİMLERİ FAKÜLTESİ
ORTAK BİLGİSAYAR DERSLERİ KOORDİNATÖRLÜĞÜ
Temel Bilgi Teknolojisi
Kullanımı
Bu ders içeriğinin basım, yayım ve satış hakları Sakarya Üniversitesi’ne aittir. Bu ders içeriğinin bütün hakları saklıdır. İlgili
kuruluştan izin almadan ders içeriğinin tümü ya da bölümleri mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik kayıt veya başka
şekillerde çoğaltılamaz, basılamaz ve dağıtılamaz.
Her hakkı saklıdır © 2013 Sakarya Üniversitesi
5.HAFTA
Kelime İşlemci
(Uygulamanın Kullanımı, Temel İşlemler)
Öğr. Gör. Mustafa YILMAZ
88
BÖLÜM 5
KELİME İŞLEMCİ
Kelime işlemci nedir? Metin, tablo, resim ve diğer birçok eklentileri içeren dokümanları
hazırlamak, düzenlemek ve kaydetmek için kullanılan bilgisayar uygulama yazılımlarının
geneline kelime işlemci programı denilmektedir. Kelime işlemeciler, bilgisayar uygulama
yazılımları arasında en yaygın kullanılanıdır. Dolaysıyla bu yazılımların ürettiği doküman
biçimleri .doc ve .docx en çok paylaşılan dosya biçimidir.
Kaç Tane Kelime İşlemcisi Yazılımı Var? Pazarda ulaşabileceğiniz birçok kelime işlemci yazılımı
olmasına rağmen yaygın olarak iki tanesi kullanılmaktadır. Bu iki kelime işlemci programı
Microsoft firmasının ticari ürünü olan Microsoft Office ve Sun Microsystems firmasının açık
ürünü olan Open Office paketlerinde bulunan Word ve Writer’dır.
Kelime İşlemcisiyle Neler Yapılabilir? Temel olarak kelime işlemci programları bilgisayarda açılan
belgelere yazı yazmak, tablo eklemek, resim, grafik eklemek ve bunları biçimlendirmek için
kullanılmaktadır.
Üniversite Hayatı ve Kelime İşlemcisi "Bir bilgisayar kullanıcısının en çok kullandığı
programlardan biri kelime işlemcidir. Kelime işlemci belge hazırlama ve düzenleme işlemlerinin
yapıldığı bir yazılım ya da programdır. Word, Open Office, NotePad gibi programlar, örnek
kelime işlemci programlarıdır. Kelime işlemci bir üniversite öğrencisi için de vazgeçilmez
programlardan biridir. Aldığı dersler için hazırladığı ödev, proje ve/veya tasarım raporu,
okuldan mezun olmak için hazırladığı yönlendirilmiş çalışma ve bitirme tezi gibi belgeler, örnek
olarak verilebilecek kelime işlemci çalışmalarıdır. Bu çalışmalardan ödev ve rapor belgeleri,
dersin öğretim elemanı belge biçimi ve düzenlemesiyle ilgili kural koymamışsa öğrenci
tarafından belirlenerek hazırlanırken, yönlendirilmiş çalışma ve bitirme tezleri ise tez yazım
kılavuzundaki kurallar (yazı tipleri, yazı büyüklüğü, metin hizalaması, kenar boşlukları, vb.)
dikkate alınarak hazırlanır. Tüm bu bilgiler doğrultusunda “Temel Bilgi Teknolojisi Kullanımı”
dersinin “Kelime İşlemci” bölümü, öğrencilerin öğrenim hayatı boyunca hazırlamak zorunda
kalacağı belgeleri, Word programı ile oluşturabilmek için gerekli olan bilgileri ve uygulamaları
içermektedir. Sesli anlatım ve uygulama föy materyalleri ile desteklenen bu bölümün, bir
üniversite öğrencisini, her türlü belge hazırlama ve düzenleme işlemini profesyonel anlamda
yapabilecek bir seviyeye ulaştırması hedeflenmektedir.
1.Uygulamanın Kullanımı
Word kelime işlemci programının kullanımı yeni geliştirilen kullanıcı dostu yeni ara yüzüyle
oldukça basitleştirilmiştir. Diğer ofis programlarında olduğu gibi yeni bir belge açma ve bu
belgeye veri girip, düzenleme ve kaydetme daha da kolaylaşmıştır.
89
1.1.Kelime işlemcisiyle ilk adımlar
Word kullanmaya başlamadan önce programı açma, açılan ara yüzde yer alan ögelerle tanışma,
bir belgeyi açma, aynı anda birden fazla belgeyle çalışma gibi temel bazı adımları öğrenmek
gerekmektedir.
1.1.1.Kelime işlemci uygulamasını başlatma
Word programını çalıştırmak için;
Başlat düğmesinden Tüm Programlar seçeneğinin üstüne gelinir açılan menüden Microsoft Office
sekmesi ve oradan Microsoft Office Word 2010 simgesine tıklanır.
1.1.2.Word ekranı
Word çalıştırıldığında açılan pencereye Word Penceresi denir. Bu pencere aşağıdaki resimde
gösterilmiştir.
Bu pencerenin üst tarafında
1. Hızlı Erişim Araç Çubuğu
2. Başlık Çubuğu
3. Şerit bulunmaktadır.
90
Hızlı erişim araç çubuğu
Şeridin sağ üst kısmında Hızlı Erişim Araç Çubuğu
bulunur. Bu çubuk çok sık kullanılan Kaydet, Geri Al ve
Yeniden komut düğmelerini içerir. Hızlı Erişim Araç
Çubuğuna yeni komut eklemek veya var olanları
kaldırmak için araç çubuğunun sağında bulunan ok
simgesine tıklayarak komutları seçmek veya seçimden
kaldırmak gerekir. Açılan menüde bulunmayan komutları
Hızlı Erişim Araç Çubuğuna eklemek için Diğer Komutlar
komutunu kullanarak veya sekmelerde bulunan komutlar
çubuğa eklenebilir. Bunun için eklemek istenen komut
üzerinde sağ tıklanır. Açılan iletişim kutusundan Hızlı
Erişim Araç Çubuğu’na Ekle komutuna tıklanır. Çubukta
var olan bir komut kaldırılmak istediğinde de aynı işlem tekrarlanır ancak Hızlı Erişim Araç
Çubuğu’ndan Kaldır komutu seçilir.
Başlık çubuğu
Başlık Çubuğunda kullanılan programın adı ve üzerinde çalışılan belgenin adı bulunur.
Örneğin yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi çalışan program Word ve açık olan belgenin adı
“Uygulama” Belge adının yanında yer alan .docx uzantısı Word belgelerinin uzantısıdır. Çubuğun
sağ üst köşesinde tüm Windows pencerelerinde olduğu gibi Simge Durumuna Küçült, Ekranı
Kapla ve Kapat düğmeleri vardır.
Şerit
Şerit MS Office’in 2007 sürümüyle güncellediği kullanıcı arabiriminde yer alan ve komut
gruplarının bir dizi sekmenin altında sunulduğu bir araçtır.
91
Sekmelerde bulunan komutlar ilgili sekmenin adına uygun olarak gruplanmıştır. Örneğin
belgeye bir nesne (tablo, resim, grafik…) eklenecekse bu işlemi Ekle sekmesinde bulunan komut
gruplarıyla gerçekleştirilmektedir.
Sekmeler
Daha önce de belirtildiği gibi sekmeler benzer
görevleri yapan komutlar gruplanmıştır. Sekmelerin
böyle düzenlenmesi uygulama özelliklerine erişimi
basitleştirmektedir. Bu amaçla Word penceresinde
temel olarak sekiz sekmenin olduğunu görülmektedir. Bu sekmeler Dosya, Giriş, Ekle, Sayfa
Düzeni, Başvurular, Postalar, Gözden Geçir, Görünüm olarak adlandırılmışlardır. Bunlara ilave
olarak bilgisayara kurulan bazı programlar (eklenti) vasıtasıyla bu kısma ek sekmeler gelebilir.
Bu durumda mevcut sekiz sekmenin yanına Eklentiler sekmesi ilave olur. Sabit olarak görünen
bu sekmelerin yanında sadece özel türden nesnelerin düzenlenmesi sırasında ihtiyaç duyulan
komutların bulunduğu Bağlamsal sekmeler bulunmaktadır. Bağlamsal sekmeler nesnelerin
düzenlemesi esnasında görünürler.
Örneğin belgeye bir tablo eklenildiğinde ekleme noktası/imleç tablonun içinde veya tabloya
tıklandığında, üzerinde tablo düzenlemeye ilişkin komutların yer aldığı bir bağlamsal sekme
ekrana gelir. Bağlamsal sekmeler yalnızca gerektiğinde görüntülenir ve eldeki işleme ilişkin
gerekli komutları bulmayı ve kullanmayı çok daha kolay hale getirir. Tabloyla ilgili bağlamsal
sekmeler Tasarım ve Düzen sekmeleridir. Bu sekmelerin altında yer alan komut ve komut
grupları tabloyla ilgili düzenlemeleri yapmak için kullanılmaktadır.
Galeriler
Galeriler, yeniden tasarlanmış kullanıcı arabiriminin önemli bir ögesidir. İçerdikleri hazır
biçimlerle galeriler Word belgesini düzenlerken kullanıcıların arasından seçim yapabilecekleri
birçok seçenek sunmaktadır. Galerideki hazır biçimler yardımıyla kolayca, güzel görünümlü işler
üretmeyi sağlar. Buna ek olarak canlı önizleme sayesinde fare işaretçisini galerideki seçenekler
üzerinde gezdirdikçe, düzenleme veya biçimlendirme değişikliği uygulanmasının sonuçlarını
görmek mümkündür. Bu yeni, dinamik özellik kullanıcıların daha az zaman ve çabayla
mükemmel sonuçlar yaratabilmeleri için, düzen oluşturma, düzenleme ve biçimlendirme
işlemlerine akıcılık kazandırır.
Word, şekil stilleri, WordArt veya animasyon efekt türlerinde olduğu gibi birçok seçeneğe
sahipse de şerit üzerinde birkaç seçenek görünür. Seçeneğe ait tüm galeriyi görmek için,
komutların altındaki veya sağ kenarındaki ok’a tıklanır.
Word programında iki galeri türü mevcuttur. Bunlardan ilki birkaç seçimin olduğu galerilerdir
ve şerit üzerinde bir komut kümesinin parçası gibi gösterilir.
92
Ancak çok seçimli galeriler (örneğin yandaki resimde
görülen Temalar galerisi gibi) içinden seçim yapılabilen
açılır galeriler olarak görüntülenir.
Dosya Sekmesi
Şeridin sol üst köşesinde Dosya sekmesi bulunmaktadır. Bu sekmeye tıklandığında diğer
sekmelerden farklı olarak Backstage görünümü görünür. Şeritte yer alan diğer sekmeler
belgenin içinde çalışırken kullanılan komutları içerirken, Microsoft Office Backstage görünümü
ise belgenin kendisi üzerinde işlem gerçekleştirmek için kullanılan komutları içermektedir.
Microsoft Office Backstage görünümünde sol tarafında komutlar ve sekmeler bulunmaktadır.
Burada belgeleri açmak, kaydetmek ve yazdırmak için kullanılan temel komutlar yer alır. Yeni
bir belgenin oluşturulduğu veya var olanın açıldığı komutlar bu sekmede bulunurlar. Kaydet ve
Farklı Kaydet komutları da buradadır. Komutların dışında bu görünümde sekmeler de
bulunmaktadır. Örneğin Bilgi sekmesindeyken belge hakkındaki bilgi ve özellikleri görmek
mümkündür. En Son sekmesindeyse en son açılan belgeler listelenerek sık sık üzerinde çalışılan
bir belge tekrar aranmak zorunda kalınmadan bulunabilir.
93
Microsoft Office Backstage görünümünde komutların ve sekmelerin bulunduğu yerin en altında
ise belgelerin üretilmesiyle ilgili olmayan ve Word'ün çalışma şeklini denetleyen geri plandaki
ayarların yapıldığı Word Seçenekleri sekmesi bulunur. Bu sekmeye tıklandığında Word
Seçenekleri iletişim kutusu açılır.
Bu pencereden güvenlik ve kullanıcı bilgileri, yazım kılavuzları ve otomatik düzeltme gibi
ayarlar yapılır.
Komut Grupları
Seçili sekme için kullanılabilir komutlar, birbiriyle ilişkili öğeleri bir arada gösteren birkaç gruba
ayrılmışlardır. Grupların adı komutların altında görünür. Seçilen sekmeye bağlı olarak kullanıcı
arabiriminde farklı komutlar bulunmaktadır. Word Giriş sekmesi tıklandığında şerit üzerinde
Pano, Yazı Tipi, Paragraf, Stiller ve Düzenleme gibi birçok komut grubu görünür. Başka bir
sekmeye tıklandığında farklı komut grupları görünecektir. Bu şekildeki bir menü düzeni, aranan
komutların kolay bulunmasını sağlamaktadır.
Bazı komut gruplarındaki komutlara, iletişim kutuları üzerinden ulaşılabilir. Komut gruplarının
sağ alt köşesindeki İletişim Başlatıcıya tıklanarak iletişim kutusuna erişilebilmektedir.
94
Bu alan şu şekilde çalışmaktadır. İlgili sekmeye (örneğin Word programında Sayfa Düzeni
sekmesine) tıklanır. Sekmede bulunan komut grubunun (örneğin Sayfa Yapısı) sağ alt
köşesindeki küçük ok simgesini tıklanır. Tıklama sonucunda aşağıdaki pencerede olduğu gibi
komut grubunun iletişim kutusunu açılır.
Komutlar
Komutlar, komut grupları içinde bulunan her bir düğme, bilgi girme kutusu veya menülerdir.
Örneğin Word ’de Giriş sekmesinin yazı tipi grubunda bulunan Yazı Tipi, Yazı Tipi Boyutu, Kalın,
İtalik, Altı Çizili gibi komut düğmeleri.
Durum çubuğu
Durum Çubuğu çalışılan belge hakkında bilgilerin verildiği bölümdür. Durum Çubuğunun sol
tarafında belgenin Sayfa sayısı, Sözcük sayısı, Dil ile ilgili bilgiler bulunur. Örneğin aşağıdaki belge
117 sayfadan oluşmakta ve 10 sayfa açıktır. Bu belgede 14.166 sözcük var ve belgenin dili
Türkçedir. Sağ tarafında ise belgenin değişik görünümleri ile çalışılabilmesini sağlayan araç
vardır.
Kaydırma çubukları
Word belgesi içinde hızlı bir şekilde hareket etmek için kullanılan basit yollardan biri kaydırma
çubuklarıdır. Belgenin sağ tarafında ve alt kısımda bulunan kaydırma çubukları ile dikey hareket
etmek için çubuğu aşağı yukarı, sağ-sola hareket etmek için ise yatay kaydırma çubuğunu
istenilen yönde sürüklemek yeterli olacaktır.
95
Belge tarayıcısını kullanma
Belge içinde hızlı hareket etmenin bir diğer yolu, kaydırma çubuğu
üzerinde bulunan Belge Tarayıcıdır. Bu araç sayfaya grafik, başlık,
bölüm vb. göre göz atılmasını sağlar.
Cetvel
Cetvel Word belgesi ilk açıldığında görünmez. Cetveli görünür yapmak için Görünüm
sekmesinden Cetvel komutunun önündeki kutucuğu seçili hale getirmek gerekir. Bunun
dışında dikey kaydırma çubuğunun üstünde bulunan komuta tıklanarak cetvel görünür
yapılabilir. Cetvel sayfadaki satırların ve paragrafların sağdan ve sol girintilerin, kenar
boşluklarının ayarlanmasında kullanılır. Bunun dışında hizalama yapmada kullanılan sekmeler
cetvel üzerine yerleştirilir.
1.1.3.Bir veya birkaç belgeyi açma
Word’e çalışırken bir veya birkaç belgeyi aynı anda açmak ve çalışmak mümkündür. Birden fazla
belgeyle aynı anda çalışmak, bunlar arasında metin ve nesneleri kolayca kopyalama veya taşıma
imkânı vermektedir. Bu işlemler istenirse belgeler arasında geçiş yaparak veya açık olan
belgeleri yan yana göstererek yapılabilir. Yana yana göstermek iki farklı belge arasındaki metin
veya nesneler arasında kıyaslama imkânı da vermektedir.
1.1.4.Yeni belge oluşturma
Word programında bir belge oluşturmak için yapılması gereken ilk işlem programı başlatmaktır.
Program başlatıldığında Belge 1 adlı bir Word Belgesi açılmış olur ve açılan pencerede
96
boş bir belge bulunur. Bu belge yazmaya hazırdır. Klavyeden yazı yazmaya başlanıldığında metin
belgede belirecektir.
Word programı ile çalışırken yeni bir belgeye ihtiyaç duyulduğunda belgeyi açmak için aşağıda
sıralanan üç yoldan biri izlenebilir.
Dosya sekmesinde bulunan yeni sekmesini kullanarak
Yeni Word belgesi oluşturmak için kullanabilecek ilk yol Microsoft Office Backstage
görünümünden
Boş belge simgesi seçilir ve Oluştur komutuna tıklanarak yeni bir belge oluşturmuş olur.
Pencerede de görüldüğü gibi Yeni sekmesinden sadece Boş belge değil, diğer Word uygulamaları
da açabilir. Böylece Word hazır bulunan şablonlardan yararlanılarak kolay bir şekilde Ajanda,
Broşür vd. hazırlamak mümkün olur.
CTRL+N klavye kısayolunu kullanarak.
Word’de boş belge açmanın diğer bir yolu da klavye kısayollarını kullanmaktır. Klavyeden CTRL
tuşuna basılıyken N tuşuna basarak klavyeden yeni bir boş belge açılabilir.
Hızlı erişim araç çubuğunu kullanarak
Daha önce Hızlı Erişim Araç Çubuğundan bahsedilmişti.
Yeni belge açmanın diğer bir yolu da Yeni belge kısayol
düğmesini araç çubuğuna ekleyip onu kullanmaktır.
Bunun için Hızlı Başlat Araç Çubuğunun yanında bulunan
aşağı açılır oka tıklanır
97
Açılan Hızlı Erişim Araç Çubuğunu özelleştir menüsünden
Yeni sekmesini seçili duruma getirerek Yeni komutu
Hızlı Erişim Araç Çubuğuna eklenmiş olur.
Bu kısayol komutuyla Word programında yeni belge
oluşturmak için mevcut yollara bir yol daha eklenmiş
olur.
1.1.5.Belgeyi diskte bir alana saklama
Word’de belge oluşturup düzenledikten sonra veya var olan bir belgede yapılan değişiklikten
sonra belgeyi daha sonra kullanmak üzere kaydetmek gerekir. Hatta bundan daha önemlisi, veri
kayıplarını önlemek için belgede çalışırken arada bir belgeyi kaydetmek gerekir. Belgeyi
kaydetmek için birden fazla yol vardır. Bunun için aşağıdaki yollardan birisi kullanılabilir:
Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Kaydet düğmesini tıklamak.
Dosya sekmesinde, Kaydet komutunu seçmek.
CTRL + S tuşlarına basmak.
Oluşturulan Word belgesindeki düzenlemeleri bilgisayara kaydetmek için yukarıdaki yollardan
biri izlediğinde, belge daha önce kayıt edilemediği için kaydedilecek belge için dosya adı
girilmesi gerekir.
Dosya adını yazdıktan sonra pencerenin sol tarafında bulunan Gezinti bölmesinden belgenin
saklanacağı klasör seçilir. Belgenin kaydedileceği dizin ve klasörü pencerenin üst tarafında
bulunan adres çubuğundan da seçilmesi mümkündür. Kaydedilecek klasör seçildikten sonra
kaydet düğmesine basılarak yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi “İçerik” adlı klasörün içine
98
kaydedilmiş olur. Eğer belge başka bir klasörün içinde saklanmak isteniyorsa adres çubuğundan
bu klasöre gidilip kaydet düğmesine tıklamak gerekir.
1.1.6.Var olan belgeyi açma
Word’de daha önce oluşturulan ve bilgisayara kaydedilen belgeleri
açmak için birkaç yol izlenebilir. Bunlardan birincisi belgenin
kaydedildiği klasöre gidip dosyası açmak için üzerine çift tıklamak
veya dosyayı seçip ENTER tuşuna basarak dosyayı açmaktır.
Var olan belgeyi açmak için kullanabilecek bir diğer yol Dosya
sekmesinde veya Hızlı Başlat Araç Çubuğunda (eklenmesi gerekir)
bulunan Aç komutunu kullanmaktır. Aç komutuna tıklanarak belgenin
bulunduğu klasöre gidilir ve açılmak istenilen dosya seçilerek aç
komutuna tıklanır. Bunun dışında CTRL+O klavye kısayol tuşu da Aç
komutu işlevini görmektedir.
Bir diğer yol Dosya sekmesinde bulunan En Son sekmesidir. Bu sekmede son çalışılan belgeler
listelenmektedir. Eğer açılacak belgeyle yakın zamanda çalışıldıysa belge bu listede yer alacaktır.
Listeden belgeyi seçerek açmak mümkündür.
1.1.7.Belgeyi farklı bir isimle saklama
Sık sık üzerinde çalışılan Word belgesinde düzenleme yapılır ve yeni bilgi girilir. Yapılan
düzenlemeleri saklamak için belgeyi ilk defa kaydederken kullanılan kaydetme seçeneklerinden
biri kullanılarak aynı ad ve klasörde saklamak mümkündür. Ancak bazen yapılan değişiklikleri
farklı bir adla başka bir belgede saklama ihtiyacı duyulabilir. Örneğin çalışılan belgenin eski hali
korunmak istenebilir. Bu tür durumlarda düzenleme yapılan ve yeni bilgi girilen var olan bir
Word belgesinin adı ve/veya konumu değiştirilerek farklı kaydedilebilir. Bunun için Dosya
sekmesinde bulunan Farklı Kaydet komutuna basmak gerekmektedir. Bunun dışındaki kaydetme
seçenekleri var olan belgede değişiklik yaparak kaydeder. Farklı belgeleri veya farklı konumda
kaydetmek istenildiğinde Faklı Kaydet komutunu kullanmak gerekir. Bu komuta tıklatıldığında
Word belgesini ilk defa kayıt ederken karşılaşılan pencere açılır. Buradan kayıt yeri, dosya adı
değiştirilerek belge kaydedilir.
1.1.8.Belgeyi farklı dosya türüyle saklama
Word’ün eski sürümleri (Word 93-2003 ve daha eski) eklenti kurmak suretiyle Word 2010
hazırlanmış belgeleri çalıştırabilmesine rağmen, şayet Word 2010’den daha düşük sürüm veya
farklı kelime işlemci kullanan kullanıcılarla belge paylaşılacaksa belgelerin buna uygun olarak
kaydedilmesi gerekir. Bunun için belge kaydedilirken Kayıt türü olarak listede bulunan dosya
türlerinden biri seçilmelidir.
99
Örneğin, Word 97-2003’de oluşturulan bir belge açılıp Word'de değiştirilerek, sonra da Word
Belgesi veya Word 97-2003 türünde kaydedilebilir. Bunun dışında belgeyi PDF veya
OpenDocument Metni olarak da kaydedebilir.
1.1.9.Açık belgeler arasında geçiş.
Windows’ta açık olan pençeler arasında geçişten farklı olarak açık olan Word belgeleri üst üste
gelecek şekilde bir araya gruplanabilirler.
Windows 7 ayarlarında yapılan ayarlamayla Word ve benzeri uygulama programlarının açık
olan pencereleri gruplanır. Fare işaretçisiyle grubun üzerine gelindiğinde açık olan Word
belgeleri
yukarıdaki gibi önizlemeleri küçük pencereler şeklinde açılır ve istenilen belge önizlemesine
tıklanarak o belgeye geçiş yapılmış olur. Açık olan belgeler arasında geçiş yapmak için kullanılan
yollardan biri de Görünüm sekmesinde bulunan Pencerelerde Geçiş Yap komutudur. Bu komuta
tıklanarak açılan menüdeki listeden ilgili belge seçilerek geçiş yapılır.
100
1.1.10.Yardım fonksiyonlarının kullanımı.
Word ile çalışılırken yardım almanın pek çok yolu vardır. Bu çok yönlü yardım sistemi, yardıma
ihtiyaç duyulduğunda rehberlik edecek ve öneriler sunacak olan etkileşimli özellikte bir yol
göstericidir.
Dosya sekmesi Yardım sekmesinde ve pencerenin sağ
üst köşesinde bulunan Microsoft Office Word Yardımı
düğmesine tıklandığında veya klavyeden F1 tuşuna
basıldığında Word Yardımı iletişim kutusu açılır.
Bu pencerede sol üst tarafta bulunan Ara kutusuna
yardım konusunu temsil eden anahtar kelime yazılır ve
Ara komutuna basılırsa ilgili kelimeyle ilgili yardım
konuları listelenmiş olur.
Yardım alma konusunda bir diğer yol da Ara kutusunun hemen üstünde bulunan İçindekiler
Tablosunu Göster komutuna tıklanmasıyla Word Yardımı iletişim kutusunda
listelenen yardım alınabilecek konuların listesinden seçim yapmaktır.
101
1.1.11.Belgeyi kapama
Üzerinde çalışılan Word belgesi kaydedilip istenilen yerde sakladıktan sonra belgeyi kapatmak
için birkaç yol izlenebilir. Birinci yol pencerenin sağ üst köşesinde yer alan Kapat komutuna
tıklamaktır. Bir başka yol da klavyeden ALT+F4 kısayolunu kullanmaktır. Dosya
sekmesinde bulunan Çıkış komutu bu iki yoldan farklı olarak açık olan bütün belgeleri kapatır.
1.2.Ayarların yerleştirilmesi
1.2.1.Belge görünümleri.
Farklı kullanıcılar veya farklı amaçlar için Word belgelerinde değişik görünümlerinde çalışma
ihtiyacı duyulabilir. Görünüm sekmesi Belge Görünümleri komut grubu ve üzerinde çalışılan
Word belgesinin sağ alt köşesinde yer alan düğmeler yardımıyla belgenin değişik görünümlerde
görüntülenmesi sağlanabilir.
Sayfa Düzeni Görünümü
Sayfa Düzeni Görünümü ile belgenin eksiksiz ve yazıcıdan çıkacak halinin
görüntülenmesi sağlanır. Dipnot, son not, alt ve üst bilgi gibi öğeleri içeren
eksiksiz bir görünüm sunar.
Taslak Görünüm
Taslak Görünümü belgeye hızlı ve kolay biçimde metin girmek ve
düzenlemek için kullanılabilecek bir görünümdür. Bu görünümünde üst
ve alt bilgi, dipnot ve son not gibi ek öğeler ve birden fazla sütün görünmez.
Web Yerleşimi Görünümü
Bu görünüm belgenin web tarayıcısında nasıl görüneceğini gösterir.
Böylece web ortamında yayınlamak için hazırlanan bir belge içindeki
grafik ve resimler üzerinde bu görünüm kullanılarak uygun bir biçimde düzenleme yapma
imkânı sağlanır.
102
Anahat Görünümü
Anahat görünümüyle belgenin yapılandırılmış hali ve başlık düzeyleri
görüntülenebilir.
1.2.2.Büyültme/yakınlaştırma araçlarının kullanımı.
Word belgesinde bazen ayrıntılara daha yakından bakmak gerekebilir. Bu amaçla Görünüm
sekmesinde Yakınlaştır komut grubu ve Durum Çubuğunun sağ tarafında yakınlaştırma aracı
bulunmaktadır. Yakınlaştırmak için kaydırıcıyı sağa, uzaklaştırmak için de sola sürüklemek
gerekmektedir.
Kaydırıcının solundaki yüzde sayısı tıklatıldığında, bir yakınlaştırma yüzdesi belirtilebilen Yakınlaştır iletişim kutusu açılır. Açılan iletişim kutusundan yakınlaştırma düzeyi ayarlanabilir. Yakınlaştırma için kullanılabilecek bir diğer yolda CTRL tuşunu basılı tutarak fare üzerindeki tekerleği ileri doğru, uzaklaştırmak için de geriye doğru döndürmektir.
1.2.3.Araç çubuklarını gösterme/gizleme
Bazı durumlarda daha geniş çalışma alanına ihtiyaç duyulabilir. Bu tür durumlarda şerit
gizlenebilir. Şeridi geçici olarak gizlemek, onu kullanmak kadar kolaydır. Şeridi gizleme işlemi
için etkin sekmenin çift tıklanması yeterlidir.
103
Gruplar kaybolur ve böylece daha fazla kullanım alanı ortaya çıkar. Tüm komutlar yeniden
görülmek istendiğinde sekmenin yine çift tıklanması gerekir.
1.2.4.Yazdırılamayan karakterlerin gösterme/gizleme.
Kelime işlemci programında düzenleme yapılırken, yazıcıdan çıktı alınırken veya Göster
seçeneği aktif değilken görünmeyen bazı karakterler vardır. Kelimeler arasında kullanılan
boşluk karakteri, paragraf işaretleri, kesme işaretleri ve sekmeler bu karakterlere örnek olarak
verilebilir. Yazdırılamayan bu karakterler metin ve sayfa biçimiyle ilgili bilgileri göstermektedir.
Giriş sekmesinde bulunan
Tümünü Göster komutuna tıklanarak paragraf işaretleri ve biçimlendirme simgelerini
görünür yapılabilir. Bu işlemden sonra her ENTER tuşuna basıldığında paragrafın
sonuna ¶ işaretinin, boşluk tuşuna her basıldığında da kelime sonuna küçük bir nokta
karakterinin belge görünümüne eklendiği görülecektir. Ancak bu simgelerin hiç biri yazıcıdan
çıktı aldığımız kâğıtta görünmezler. Bu simgeleri tekrar görünmez yapmak istediğimizde yine
aynı şekilde komuta tıklamamız yeterlidir.
2.Temel İşlemler
Word sayfası ve ayarları anlatıldıktan sonra kelime işlemcisi programlarının esas işlevi olan
belgeye veri girme, belge içinde seçim ve düzenleme yapma işlemleriyle birlikte bu kısımda ele
alınmıştır.
2.1.Veri ekleme
Word belgelerinin birçoğunun genellikle sıfırdan oluşturulması gerekir. Bunun için belge içine
yazılacak bütün metinlerin girilmesi icap edecektir. Daha önce de değinildiği gibi Word ekranı
açıldıktan sonra klavyeden tuşlara basmak belgeye veri giriş için yeterlidir. Ancak bu işlem
yapılırken bazı kurallara dikkat edilmesine ve ayrıca klavyede bulunmayan simge ve
karakterlerin belgeye eklenmesi için aşağıda açıklandığı gibi bazı ek bazı komutların
işletilmesine gerek vardır.
2.1.1.Metin ekleme
Bir Word belgesinde yazı yazmak bir metni daktilo etmek kadar kolaydır. Bunun için belge
içinde bir noktaya tıklanır ve ekleme noktası yanıp sönmeye başladığında yazmaya başlanır.
Yazılı metin ekleme noktasının solunda belirecektir. Ekleme noktası, metnin belge içerisinde
nerede görüneceğini işaret eder. Yazılan metin sağ kenar boşluğunu geçerse, Word metni bir
sonraki satıra kaydırır.
Microsoft Word’de yazı yazarken dikkat edilmesi gereken birkaç nokta vardır.
Word ile çalışırken ancak yeni bir paragrafa geçmek için ENTER tuşu kullanılır. Bir satır
sonuna geldiğinde alt satıra geçmek için ENTER tuşuna basılması gerekli değildir. Word
satırın dolduğunu anlar ve otomatik olarak bir alt satıra geçer.
Kelimeler arasında bir karakterlik boşluk bırakmak için ara çubuğuna bir kez basılır.
Karakter arasında birden fazla boşluk bırakmak için boşluk tuşu yerine TAB tuşunun
kullanılması daha uygun olacaktır.
104
Büyük harf yazmak için ÜST KARAKTER (SHIFT) tuşu basılıyken ilgili harfin tuşuna
basılır.
Yazılacak metnin tüm harfleri büyük ise CAPS LOCK tuşuna basılması işlemi
kolaylaştıracaktır.
2.1.2.Özel karakter ve simge ekleme
Word belgesi oluşturulurken sadece klavyede bulunan karakterler değil
bunların dışındaki bazı simgelerin de belgeye eklenme ihtiyacı
duyulabilir. Örneğin ±, £, µ gibi simgeleri eklemek için Ekle sekmesinde
bulunan Simgeler komut grubu kullanılır. Simge komutunun altındaki ok
işareti tıklandığında açılan galeride en son kullanılan simgeler yer
almaktadır.
Kullanılabilecek diğer simgeleri görmek
için Tüm simgeler komutuna tıklanarak
Simge iletişim kutusu açılır.
2.2.Metin seçme
Metin üzerinde düzenleme ve biçimlendirme işlemi yapabilmek için öncelikle üzerinde işlem
yapılacak metnin seçili olması gereklidir. Bir metnin seçimi değişik yollardan yapılabilir. Ancak
bu işlem için genellikle klavye ve fare kullanılır. Aşağıdaki tabloda veri seçme işlemleri ve seçim
için gerekli klavye kısayolları verilmiştir.
105
Seçim Klavye Kısayolu
Sağdan tek karakter SHIFT+ SAĞ OK ()
Soldan tek karakter SHIFT+ SOL OK ()
Sağdan tek kelime CTRL+SHIFT+ SAĞ OK ()
Soldan tek kelime CTRL+SHIFT+ SOL OK ()
Satır sonuna kadar SHIFT+END
Satır başına kadar SHIFT+HOME
Paragraf başına kadar CTRL+SHIFT+ YUKARI OK ()
Paragraf sonuna kadar CTRL+SHIFT+ AŞAĞI OK ()
Geçerli sayfanın sonuna
kadar CTRL+ALT+SHIFT+PAGE DOWN
Geçerli sayfanın başına
kadar CTRL+ALT+SHIFT+PAGE UP
Geçerli belgenin başına
kadar CTRL+SHIFT+HOME
Geçerli belgenin sonuna
kadar CTRL+SHIFT+END
Geçerli belgenin tümü CTRL+A
Seçim işlemleri için kullanılan yaygın yollardan biri de aşağıdaki tabloda yöntemleri açıklanan
fare ile seçimdir.
106
Seçim Yöntem
Bitişik metin öğeler Ekleme noktası seçilecek metnin başlangıcına
getirilip fareye tıklanarak sürüklenir ve metin
sonunda farenin düğmesi serbest bırakılır. Sözcük ya da tek Öğe Sözcük ya da öğeyi çift tıklanır.
Paragraf Paragraf üç kez tıklanır ya da paragrafın
yanındaki sol kenar boşluğu çift tıklanır.
Tüm bir satır Sol kenar boşluğu bir kez tıklanır.
Birden çok satır Sol kenar boşluğu tıklanıp sürüklenir.
Metin ya da öğelerin çok
sayıdaki bitişik olmayan
kullanımları
İlk öğe seçilir ve CTRL tuşuna basılı tutularak
seçime eklenecek diğer metin ya da öğeler
seçilir. Bütün bir bölüm Belge Anahat görünümünde görüntülenerek ve
ilgili bölüme ait bir başlık çift tıklanır.
Büyük bir metin bloğu Seçimin başlangıcı tıklanır ardından metin
bloğunun en sonuna gidilerek fareyle tıklarken
SHIFT tuşu da basılı tutulur.
Seçimi Genişlet modunu
kullanan metin blokları
Seçilecek metnin en başı tıklanır, sonra durum
çubuğundaki Seç düğmesi çift tıklanır ve
ardından da metin bloğunun en sonuna tıklanır.
Seçimi Genişlet modunun devre dışı bırakılması
için ESC tuşuna basılır ya da Seç düğmesine
tekrar çift tıklanır. Dikey metin bloğu ALT tuşu basılı tutularak ve metin sonunda bir
kez daha tıklanır.
Belgenin tümü Sol kenar boşluğu üç kez tıklanır.
2.3.Veri düzenleme
Mevcut bir belgeye yeni bir şeyler eklemek ya da bunun içeriğini düzenlemek her zaman
karşılaşılacak olan bir durumdur. Bu durumda, belge üzerinde gezinmek gerekecektir. Önceki
kısımlarda anlatıldığı gibi kaydırma çubukları ile belge içinde hareket edilebilir ve ekleme
noktasının konumu belgenin istenilen bir noktasına taşınabilir. Klavye kısayolları bu amaçla
kullanılan yollardan biridir. Aşağıdaki tabloda yaygın olarak kullanılan klavye kısayolları yer
almaktadır.
107
Klavye Kısayolu İşlevi
SAĞ OK TUŞU () Ekleme noktasını bir karakter sağa taşır.
SOL OK TUŞU () Ekleme noktasını bir karakter sola taşır.
YUKARI OK TUŞU () Ekleme noktasını bir satır yukarı taşır.
AŞAĞI OK TUŞU () Ekleme noktasını bir satır aşağı taşır.
CTRL+SAĞ OK () Ekleme noktasını bir sözcük ileri taşır.
CTRL+SOL OK () Ekleme noktasını bir sözcük geri taşır.
HOME Ekleme noktasını satırın başına taşır.
END Ekleme noktasını satırın sonuna taşır.
CTRL+YUKARI OK
()
Ekleme noktasını bir paragraf yukarı
taşır.
CTRL+AŞAĞI OK () Ekleme noktasını bir paragraf aşağı
taşır.
PAGE UP Ekleme noktasını bir sayfa yukarı taşır.
PAGE DOWN Ekleme noktasını bir sayfa aşağı taşır.
CTRL+HOME Ekleme noktasını içeriğin başlangıcına
taşır.
CTRL+END Ekleme noktasını içeriğin sonuna taşır.
Ekleme noktasını ekleme noktasına getirdikten sonra eklenecek karakter ve sözcükler
eklenebilir. Araya ekleme yapıldığında ekleme noktasından sonra gelen sözcükler ötelenir.
Ancak bazen var olan metnin silinip yerine yenisinin eklenmesi gerekebilir. Bu durumda
klavyeden INSERT tuşuna basılırsa ekleme araya ekleme şeklinde değil üzerine yazma
durumuna geçer. Yani yazılan karakter kendinden sonra geleni ötelemez, onu siler ve üzerine
yeni girdiğimiz karakteri yazar. Tekrar INSERT tuşuna basılırsa araya ekleme durumuna geçer.
2.3.1.Geri alma veya tekrar yapma
Word belgesine bilgi girerken veya herhangi bir belgede yapılan düzenlemeleri geri almak veya
geri alınan bir düzenlemeyi yeniden yapmak mümkündür. Geri Al özelliği çalışırken belgede
yapılan bir ya da birden çok değişikliği geri alma olanağı tanır. Geri Al Temizle özelliği 100'ün
üzerinde işlemi saklayabilmektedir. Geri Al Temizle komutu belge oluştururken kullanılan en
büyük yardımcı araçlardan biridir. Bunun içindir ki Geri al komutunu birçok yoldan yapmak
mümkün.
Bir ya da birden çok işlemi geri almak için şu işlemler kullanılır:
Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Geri Al Temizle komutu tıklanır.
108
Son işlemi geri almak için CTRL+Z tuşlarına basılır.
Geri Al Temizle komutunu kullandığında Yeniden Temizle komutu aktif hale gelir ve daha fazla
işlem yapmadan geri alınan işlemleri yeniden yapılmasını sağlar. Geri alınan işlemeleri yeniden
uygulamak için aşağıdaki yolları kullanılır:
Bir işlemi geri aldıktan hemen sonra Hızlı Erişim Araç Çubuğu>Yeniden Temizle
komutunu seçilir (başka bir değişiklik yapmadan önce)
Son geri alma değişikliğini yeniden yapmak için CTRL+Y tuşlarına basılır
Son geri alma değişikliğini yeniden yapmak için F4 tuşuna basılır.
2.4.Kopyalama, taşıma ve silme
Kopyalama, kesme ve yapıştırma işlemleri Word’ün sunduğu çok önemli kolaylıklardan üçüdür.
Kopyalama bir metin veya nesnenin benzerinin oluşturulmasını sağlayarak başka bir yerde aynı
metin ya da nesnenin tekrar yazılması işleminden kurtarır. Bazı durumlarda, benzerini
oluşturmak yerine metin veya nesneyi başka bir yere taşımak gerekir. Gerek kopyalama gerekse
taşıma işlemleri için önce ilgili metin seçilir sonra Kopyala veya Kes komutu uygulanır ve
yapıştırılacak yere ekleme noktası konduktan sonra Yapıştır komutuyla işlem tamamlanır. Bu
işlevleri yapmak için Word programı içinde aşağıda gösterildiği biçimde çok sayıda yol
bulunmaktadır.
İşlem Klavye Kısayolu Araç Çubuğu Düğmesi
Kopyala CTRL + C
Kes CTRL+X
Yapıştır CTRL+V
109
Bunun yanında, bu üç işlevin farenin kullanılması yoluyla da yapılması
mümkündür. Seçili yazı üzerinde farenin sağ tuşu tıklanarak Kes, Kopyala ve
Yapıştır komutları seçilir.
Bu işlemleri yapmanın bir diğer yolu da fare ile seçili metni sürükleyip yeni
konumuna bırakmaktır. Seçili metin üzerinde farenin sol tuşuna basılı
tutmak suretiyle metin ya da nesne istenilen konuma kadar taşınıp
bırakıldığında metin eski yerinden kesilip yeni yerine yapıştırılmış olur. Bu
işleme başlamadan önce CTRL tuşuna basılırsa seçilen metin kopyalanmış
olur.
Word belgesinde yazılan metnin hatalı kısımlarının silinmesi amacıyla
klavyedeki DELETE ve GERİ (BACKSPACE) tuşları kullanılır. DELETE tuşu, ekleme noktasından
sonraki yani ekleme noktasının sağındaki karakteri silmek için kullanılırken, BACKSPACE tuşu
ekleme noktasından önceki ya da ekleme noktasının solundaki karakteri silmek için kullanılır.
2.5.Arama ve değiştirme
Word programı içinde metin, biçimlendirme, paragraf işaretleri, sayfa sonları gibi öğelerin
bulunması ve değiştirilmesi işlemlerini oldukça kolay bir şekilde yapmayı sağlayan komutlar
mevcuttur.
Hazırlanan bir dokümanda, yazım doğrulunun kontrolünü yapmak veya
herhangi bir ifadenin ne kadar sıklıkla kullanıldığını saptamak için aratma veya
değiştirme işlemlerine başvurulur. Word programı aratma işlemleri için
kullanıcısına oldukça geniş olanaklar verir. Giriş sekmesinde bulunan
Düzenleme komut grubunda Bul komutuna tıklandığında pencerenin sol
tarafında Gezinti Bölmesi görünür.
Bulunması istenen ifade gezinti bölmesinde bulunan Belge Ara kutusuna
yazıldığında belge içerisinde aranan ifadeyle eşleşen bütün ifadeler sarı
renkle vurgulanır. Aşağıdaki resimde Word belgesinde “ara” kelimesi
için bulunan sonuçlar görünmektedir.
110
Belge içerisinde detaylı arama yapılacaksa
Bul komutunun yanındaki açılır oka
tıklanır. Açılan komutlardan Gelişmiş Bul
komutuna tıklanarak Bul ve Değiştir
iletişim kutusu açılır.
Bul ve Değiştir iletişim kutusu açıldıktan
sonra belge içinde bulunması istenen
karakter, sözcük veya metin Aranan
iletişim kutusuna yazılarak Sonrakini
Bul komutu tıklanır. Bu yolla belgede
bulunması istenen karakter, sözcük
veya metinlere teker teker ulaşılabilir.
Belirli bir kelime veya cümlenin tüm
örneklerini bir seferde seçmek için, Okuma Vurgusu komutunun sağ tarafında bulunan açılır ok
tıklanarak açılan menüden Tümünü vurgula onay kutusu seçilir. Böylece Gezinti Bölmesinde
olduğu gibi bulunması istenen karakter, sözcük veya metinlerin tamamı bulunur ve vurgulu hale
gelir.
Belge içerisinde yapılacak arama için daha fazla sayıda kıstas kullanılacak ise Bul ve Değiştir
iletişim kutusunda bulunan Tüm Seçenekler komutuna tıklanarak arama ile ilgili daha fazla
seçeneğe ulaşılabilir.
111
Gelişmiş arama seçenekleri, en yaygın kullanılanların aşağıda sıralandığı çok sayıda kıstası
destekler.
BÜYÜK/küçük duyarlı
Aratma işleminde küçük büyük harf kontrolü yapılması için işaretlenir. Aratılacak ifade “bellek”
olarak girilmiş ve BÜYÜK/küçük duyarlı seçeneği işaretlenmişse sadece tam eşleşen ifadeler
bulunur. Belge içerisinde bulunan “Bellek” ve “BELLEK” şeklindeki ifadeler dikkate alınmaz.
Yalnızca tam sözcükleri bul
Aratılacak ifadenin türetilmiş veya birleşik olanlarının pas geçilmesini sağlamak için işaretlenir.
Aratılacak ifade “kontrol” olarak girilmiş ve Yalnızca tam sözcükleri bul seçeneği işaretlenmişse;
“kontrol”, “Kontrol”, “KONTROL” ifadeleri bulunurken “kontrolü”, “kontrolunu”, “kontrolunda”,
“kontrolundaki” şeklindeki ifadeler pas geçilir.
Joker karakter kullan
Arama yapılırken bazı durumlarda joker karakter kullanılması gerekir. Joker karakterlerin
kullanımı aşağıdaki tabloda verilmiştir.
112
Joker
Karakter Belirtilen Aranan Bulunan
? Herhangi tek bir karakter s?t "süt", "sat"
* Herhangi bir karakter dizisi k*k "kek", "kalabalık"
< Bir sözcüğün başı <(kül) "küllük" ve
"külüstür"
> Bir sözcüğün sonu (in)> "derin" ve "serin
[ ] Belirlenen karakterlerden biri s[eü]t "set" ve "süt"
[-] Bu aralıktaki herhangi bir
karakter [t-ş]uş
"tuş" ve "kuş"
[!x-z]
Köşeli ayracın içindeki aralıkta
bulunanlar dışındaki bir
karakter
a[!a-k]ın
"alın" ve "atın"
{n}
Önceki karakterin veya
ifadenin n kez yinelendiği
yerler
sa{2}t
"saat"
{n,}
Önceki karakterin veya
ifadenin en az n kez
yinelendiği yerler
sa{1,}t
"sat"
{n,m}
Önceki karakterin veya
ifadenin n ile m arasında
yinelendiği yerler
10{1,3}
"10", "100" ve
"1000"
@ Önceki karakterin bir veya
daha fazla yinelendiği yerler sa@t
"sat" ve "saat"
Bazı durumlarda hazırlanan bir belgede birtakım ifadelerin değiştirilmesi gerekir. Değiştirme
işlemleri aynen, bilgi aratma işlemlerinde olduğu gibidir. Düzenleme komut grubunda bulunan
Değiştir komutuna tıklandığında açılan Bul ve Değiştir iletişim kutusu üzerinden yapılır.
Örneğin, üzerinde çalışılan belge içindeki bir metinde geçen "mesela" sözcüklerinin tümünü
"örneğin" ile değiştirmek için:
113
Aranan iletişim kutusuna “mesela”, Yeni değer kutusuna da “örneğin” yazılır.
Sonrakini Bul komutu ile ilk bulunan “mesela” sözcüğü işaretlenir, Değiştir komutuyla bu
örnek, Tümünü Değiştir komutuyla da bulunan bütün örnekler değiştirilir.
Devam eden bir aramayı iptal etmek için ESC tuşuna basılır.
Bul ve Değiştir iletişim kutusunda Değiştir sekmesinde bulunan kutu ve komutlar şu amaçla
kullanılmaktadır:
Aranan
Değiştirilmesi için aratılacak ifade girilir. Daha önce yapılan tanımlardan biri tekrar
kullanılacaksa, satır düğmesi tıklanarak açılan listeden seçilir.
Yeni değer
Değiştirilecek ifade girilir. Daha önce yapılan tanımlardan birini tekrar kullanmak için satır
düğmesi tıklanır ve tanım açılan listeden seçilir.
Değiştir
Aratılan bilgi bulunduktan sonra değiştirilmesi için tıklanır.
Tümünü değiştir
İfadelerin bulunan tüm örneklerinin otomatik olarak değiştirilmesini sağlar.