temel matematİk · ve bölme işlemleri bir arada verilmişse işlem önceliği devreye girer....
TRANSCRIPT
TEMEL MATEMATİKTYT
Yükseköğretim Kurumları Sınavı
KONU ANLATIMLI
ÜNİVERSİTEYE TAM HAZIRLIK
NUMUNEDİR
PARA İLE SATILAMAZ
ÖSYM’NİN YENİ SINAV SİSTEMİNE
UYGUNAKILLI
TAHTAYA UYUMLU
ÖZET ANLATIM
BOL ÖRNEK
YENİ TARZSORULARörn
ekti
rö
rnek
tir
Pekiştirme SorularıArtık direksiyon sende. Bu bölümdeki sorularla bir deneme sürüşüne
çıkacak, öğrendiklerini pekiştireceksin.
KİTABIMIZI TANIYALIM
Benim GözümdenBenim Gözümden
14
TEK SAYI - ÇİFT SAYI
Çift Sayı2 ile tam bölünebilen sayılardır.
Çift sayılar kümesi : Ç = {......, –4, –2, 0, 2, 4, ......}
n ∈ Z olmak üzere, 2 .n daima çift sayıdır.
Tek Sayı2 ile tam bölünemeyen sayılardır.
Tek sayılar kümesi : T = {......, –3, –1, 1, 3, ......}
n ∈ Z olmak üzere, 2 .n + 1 daima tek sayıdır.
Tek ve Çift Sayılarda İşlemlerÇ çift sayıyı, T tek sayıyı göstermek üzere,
Ç ± Ç = Ç Ç .Ç = Ç n ∈ N+ için Çn = Ç
T ± T = Ç T .T = T n ∈ N+ için Tn = T
T ± Ç = T T .Ç = Ç
Tek sayıların çarpımı tek sayıdır. İçinde en az bir tane çift sayı varsa çarpımları çift sayıdır.
Cep Notu
Bazen bir ifadenin tek veya çift olduğunu bulabilmek için, tek sayıların yerine 1, çift sayıların yerine 0 veya 2 yazarak işlem yapılabilir.
Çözümlü Örnek 01
a tek sayı, b ve c çift sayı ise,
I. b + c II. a.c III. 2a + b + 1
ifadelerinin teklik - çiftlik durumlarını araştıralım.
I. b ve c çift ise b + c çifttir.
II. a tek, b çift ise a.c çifttir.
III. a tek, b çift ise 2a + b çift, 2a + b + 1 tek olur.
Pekiştirme Soruları
1. Aritmetik işlemlerin yer aldığı bir oyunda oklar ve kutulardan oluşmuş şekiller kullanılıyor.
Her şekilde yan yana bulunan iki kutu içinde bulunan sayının her ikisi de çift ise sayılar toplanıyor, her ikisi de tek ise büyük sayıdan küçük sayı çıkarılıyor ve biri tek biri çift ise küçük sayıdan büyük sayı çıkarılıyor ve bulunan sonuç okun gösterdiği kutunun içine yazılıyor.
2019
x
2017 –2016 2020
Buna göre, x kaçtır?
A) 3 B) 2 C) 1 D) –1 E) –2
2. Aşağıdakilerden hangisi tek sayıdır?
A) 123 B) 13! C) 612 D) 324 E) 510 + 1
3. a tek, b çift sayı olmak üzere, aşağıdakilerden hangisi çift sayıdır?
A) a + b B) a – b C) a2 + b
D) 3a – b E) 2a + b
4. x bir tam sayı olmak üzere, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle çift sayıdır?
A) x + 1 B) x + 2 C) x2 + x
D) x2 E) 3x
Benim GözümdenBenim Gözümden
15
Çözümlü Örnek 02
x, y tam sayıları için (x + 3) tek sayı ve 3y çift sayı olduğuna göre,
I. x – y + 3 II. x.y + 7 III. 3x + 5y
ifadelerinden hangileri çift sayıdır?
Önce x ve y’nin tek mi çift mi olduklarını belirleyelim.
• x + 3 → Tek (3 ile toplandığında sonucun tek olması için x sayısı çift olmalıdır.) ↓
Tek
• 3y çarpımının çift olması için y çift olmalıdır.
Şimdi seçenekleri inceleyelim.
I. x – y + 3 II. x.y + 7 ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ Ç + Ç + T → Tek Ç.Ç + T → Tek
III. 3x + 5y ↓ ↓ Ç + Ç → Çift
Aman Dikkat!
0’ın bir doğal sayı olduğunu unutmamalısın.
Çözümlü Örnek 03
a ve b birer tam sayı olmak üzere,
a2 – ab + a – b
sayısının tek sayı olduğu biliniyor.
Buna göre,
I. a II. a + b III. a.b
sayılarından hangileri çift sayıdır?
a2 – ab + a – b = a(a – b) + (a – b) = (a – b)(a + 1)
(a – b)(a + 1) çarpımı tek sayı ise (a – b) ve (a + 1) tek sayı olmalıdır.
● (a + 1) tek ise, a çifttir.
Cep Notu
Birbirleriyle çarpım durumunda olan tam sayıların en az bir tanesi çift ise çarpımın sonucu çift olur.
Pekiştirme Soruları
1. a, b, c birer tam sayı ve
a .b = 6c + 1
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi daima doğrudur?
A) a ve b tek sayıdır. B) c çift sayıdır.
C) a tek, b çift sayıdır. D) a + b tek sayıdır.
E) b + c çift sayıdır.
2. x, y ve z birer tam sayı olmak üzere,
• x.y çarpımının tek sayı
• y + z toplamının tek sayı
olduğu biliniyor.
Buna göre,
I. x + z
II. y.z III. x – y
ifadelerinden hangileri çift sayıdır?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III
3. a ve b tam sayıları için 6a – b = 15 olduğuna göre,
I. a çift sayıdır.
II. b tek sayıdır.
III. a > b’dir.
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
4. x ve y pozitif tam sayıları için 3x + 4y = 36’dır.
Buna göre,
I. x çift sayıdır.
II. y’nin alabileceği 2 farklı değer vardır.
III. y tek sayıdır.
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) I ve II E) I, II ve III
Konu BaşlığıÖnce ünite içindeki
alt konuları bu başlıklara ayırdık.
Anlatım BölümüKonunun temelini bu-rada attık, açıklamalı örnekleri de burada
verdik.
Cep Notu, Aman Dikkat vs.Kitabın sadece
anlatım ve sorulardan oluşmuyor. Farklı
bölümlerle konunun anlaşılması için her şeyin bulunduğunu
göreceksin.
Konu Tamamlama Testi
Birçok soru çeşidiyle ünite sonunda da senin-le birlikteyiz. Yapbozun son parçası bu testler.
Bu adımdan sonra sınava bizce hazırsın.
örn
ekti
rö
rnek
tir
Bu ünitede üzerinde durulacak konular
TamSayılardaDörtİşlem
TemelKavramlar
TekSayı-ÇiftSayı
AsalSayıveAralarındaAsalSayılar
ArdışıkSayılar
Faktöriyel
SayıBasamakları
Bölmeİşlemi
BölünebilmeKuralları
Obeb-Okek
RasyonelSayılar
OndalıkSayılar
SAYILAR
1. ÜNİTE
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
8
Dört İşlem Yeteneği➣Aynıişaretliikisayıtoplanırkensayılarınişaretsiz
hâlleritoplanırvebulunansonucunsolunadasayılarınişaretiyazılır.
➣Tersişaretliikisayıtoplanırkenbüyüksayıdanküçüksayıçıkarılırvebüyüksayınınişaretisonu-cunsolunayazılır.
➣Aynıişaretliikisayınınçarpımıveyabölümüpozi-tiftir.
➣Tersişaretliikisayınınçarpımıveyabölümünega-tiftir.
Aman Dikkat!
Toplamaveçıkarmaişlemlerindesayılarkendiaraların-da yer değiştirebilir. Ancak işaretlerini de beraber yerdeğiştirmeyiunutmamalısın.Örneğin6–1ifadesini–1+6olarakyazabilirsin.
Çözümlü Örnek 01
3 – 5 + 4 – 10 işleminin sonucunu bulalım.
Önce işareti aynı olan sayıları yan yana alıp kendiaralarındaişlemyapalım.
3–5+4–10=3+4–5–10=7–15=–8 7–15
Çözümlü Örnek 02
(–2).(–4).(+7). (–1) işleminin sonucunu bulalım.
Önceişaretleriçarpalım.
(–) . (–) . (+) . (–)=(+) . (–)=(–)
(+)(–)
2, 4, 7 ve 1’in çarpımı 2 .4 .7 .1 = 56 olduğundanişleminsonucu
(–2) . (–4) . (+7) . (–1)=–56bulunur.
Çözümlü Örnek 03
9 – (–2) + (–3) işleminin sonucunu bulalım.
9–(–2)+(–3)=9+2–3=11–3=8’dir. +–
Pekiştirme Soruları
1. Aritmetikişlemlerinyeraldığıbiroyundaoklarveçemberlerdenoluşmuşşekillerkullanılıyor.
Herşekildeokunyanındabulunanişlemuygulanıpeldeedilensonuçoklagösterilençemberiniçerisineyazılıyor.
5 x
–8 x2÷3
+2
Buna göre, x kaçtır?
A)–2 B)–1 C)0 D)1 E)2
2. I. –2 –5
II. –3 –1
III. 10 –7
ifadelerindeki boş kutuların içine toplama (+), çıkarma (–) ve çarpma (x) sembolleri hangi sırayla yerleştirilirse üç işlemin sonucu da aynı sayıya eşit olur?
I. II. III.
A) – x +
B) – x x
C) + x +
D) + x –
E) x + –
3. 64–23–12+11–13+5
işleminin sonucu kaçtır?
A)20 B)25 C)28 D)30 E)32
4. (12–15)–(7–10)
işleminin sonucu kaçtır?
A)3 B)0 C)–1 D)–2 E)–3
TAM SAYILARDA DÖRT İŞLEMö
rnek
tir
örn
ekti
r
Benim GözümdenBenim Gözümden
9
İşlem ÖnceliğiMatematiksel işlemlerde toplama, çıkarma, çarpmavebölmeişlemleribiraradaverilmişseişlemönceliğidevreye girer. Öyle kafanıza göre takılıp canınızınistediğisıraylaişlemyapamazsınız.
Birişlemde,
İlkönceparantezvarsaparanteziçindekiişlemleryapılır.
Sonraüsalmaişlemiyapılır.
Sonraçarpmaveyabölmeişlemlerivarsabuişlemleryapılır.
Ensontoplamaveçıkarmaişlemleriyapılır.
Çözümlü Örnek 04
(15 – 2.3) – (6 : 3 + 2) işleminin sonucu bulalım.
Önceparanteziçindekiişlemleryapılır.
(15–2 .3)–(6:3+2)=(15–6)–(2+2) –62 =9–4=5
Çözümlü Örnek 05
x = 3 ve y = –2 olmak üzere,
2x–3yx+2y
işleminin sonucunu bulalım.
2x–3yx+2y
= 2.3–3(–2)3+2(–2)
=6+63–4
=12–1
=–12
Çözümlü Örnek 06
12 – 18 : 32 + 2 – 5.2 işleminin sonucunu bulalım.
12–18:32+2–5.2=12–18:9+2–10
=12–2+2–10=2
Pekiştirme Soruları
1. a
b cK
Yukarıdakişekildea,b,csıfırdanfarklıbirtamsayıolmaküzere,
K=a+b.c–a:b
biçimindetanımlanıyor.
12
3 5K
Yukarıdaki verilere göre, K değeri kaçtır?
A)18 B)20 C)21 D)23 E)25
2. BilgisayarındanbazımatematikselişlemlerinbulunduğuaşağıdakiçıktıyıalanHilal;çıkarma(–), çarpma(x)vebölme(÷)sembollerininyerinefarklısembolleringeldiğinifarkediyor.
15 ▼ 3 ● 7=–210 ● 2 ■ 5=0
Buna göre; ▼, ● ve ■ sembollerinin ifade ettikleri matematiksel semboller aşağıdakilerden hangisidir?
▼ ● ■
A) ÷ x –
B) ÷ – x
C) x – ÷
D) x ÷ –
E) – ÷ x
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
10
TEMEL KAVRAMLAR
Rakam, Sayı ve Sayı ÇeşitleriRakam:Sayılarıifadeetmeyeyarayansembollerdir.
0,1,2,3,4,5,6,7,8,9
sembollerionluksaymasistemininrakamlarıdır.
Sayı:Rakamlarınbirarayagelerekoluşturduğuifade-leresayıdenir.
–123, –15,73,5,.....birersayıdır.
DoğalSayılar(N):N={0,1,2,3,.....}kümesinedoğalsayılardenir.Enküçükdoğalsayı0’dır.
SaymaSayıları (N+):N+= {1, 2, 3, 4, .....} kümesinesaymasayılarıyadapozitiftamsayılarkümesidenir.
TamSayılar (Z):Z= {.....,–3,–2,–1,0,1,2,3, ......}kümesinetamsayılarkümesidenir.
Pozitiftamsayılarkümesi:Z+={1,2,3,4,......}
Negatiftamsayılarkümesi:Z–={......,–2,–1}
➤Sıfırtamsayıdırfakatpozitifyadanegatifdeğildir.
➤Pozitifsayılarsıfırdanuzaklaştıkçanegatifsayılarsıfırayaklaştıkçabüyür.
Gerçel(Reel)Sayılar(R):Bütünsayılarıkapsar.
Örneğin; –2, –32, 5, 1000, 11
7 ve 2,5 birer gerçel
sayıdır.
İrrasyonelSayılar:Kökdışına tamolarak çıkamayanveya virgülden sonrası tam olarak bilinemeyen sayı-lardır.p, 3gibi...
En Büyük ve En Küçük Değeri BulmaVerilen ifadenin en büyük ve en küçük değerleribulunurken sayıların hangi kümenin elemanı olmasıgerektiğinedikkatetmeliyiz.
Çözümlü Örnek 01
x ve y rakam olmak üzere, 3x + 5y toplamının alabileceği en büyük değeri bulalım.
Toplamınençokolabilmesi içinxvey’yeenbüyükdeğerlerivermeliyiz.x iley’ninfarklıolduğusöylen-mediğinden eşit değerler verebiliriz. x ile y rakamolduğundanenfazla9değerinialabilirler.
Ohâlde,3x+5ytoplamınınenbüyükdeğeri
3 .9+5 .9=27+45=72olur.
Çözümlü Örnek 02
ailebbirbirindenfarklıdoğalsayılardır.
Buna göre, 2a + 7b toplamının alabileceği en küçük değeri bulalım.
ailebbirbirindenfarklıdoğalsayılarolduğundan,2a + 7b toplamının en küçük olması için katsayısıbüyükolanaenküçükdeğerivermeliyiz.
ailebdoğalsayıolduğundanb’ye0,a’ya1verirsek
2 .a+7 .b=2 .1+7 .0=2+0=2bulunur.
Çözümlü Örnek 03
x, y, z birbirinden farklı rakamlar olmak üzere,
4x+y–2z
ifadesinin alabileceği en küçük değeri bulalım.
4x+y–2zifadesinde4xveytoplanan,2zçıkarılanolduğu için en küçükdeğeri x ve yen küçük, z enbüyükdeğerinialdığındagerçekleşir.
xileybirbirindenfarklıolduğundankatsayısıbüyükolanx’e0,y’ye1değerinivermeliyiz.z’yede9verir-sekifadeninenküçükdeğeri
4x+y–2z=4 .0+1–2 .9=0+1–18=–17olur.
Çözümlü Örnek 04
x ve y doğal sayılar olmak üzere,
x+y=10
olduğuna göre, x.y çarpımının alabileceği en büyük ve en küçük değerleri bulalım.
x=y=5içinx.yçarpımıenbüyük5.5=25olur.x=0vey=10 içinx.yçarpımıenküçük0.10=0bulunur.
Aman Dikkat!
0’ınbirdoğalsayıolduğunuunutmamalısın.
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim Gözümden
11
Benim Gözümden
Pekiştirme Soruları
1. a ile b birbirinden farklı negatif tam sayılar olmak üzere,
2a+7b
toplamının en büyük değeri kaçtır?
A)–16 B)–14 C)–13 D)–11 E)–9
2. x, y, z birbirinden farklı rakamlar olmak üzere,
3x+2y–5z
ifadesinin alabileceği en büyük değer kaçtır?
A)41 B)42 C)43 D)44 E)45
3. xileybirbirindenfarklıpozitiftamsayılardır.
x+y=12
olduğuna göre, x .y çarpımının alabileceği en büyük değeri kaçtır?
A)36 B)35 C)32 D)27 E)8
4. a, b birer pozitif tam sayı ve
a .b=12
olduğuna göre, a + b toplamının alabileceği en büyük değer kaçtır?
A)7 B)8 C)10 D)12 E)13
5. xveybirertamsayıdır.
x .y=6
olduğuna göre, x + y toplamının en küçük değeri kaçtır?
A)–7 B)–6 C)–5 D)–4 E)–3
6. MatematiköğretmeniNilgünHanımileöğrencisiZeyneparasındadersteşuşekildebirkonuşmageçiyor:
Nilgün Hanım:Zeynep,aklındanbirbirindenfarklı üçrakamtut.
Zeynep:Tamam,tuttum.
Nilgün Hanım:Tuttuğunrakamlardanbirini3ilebirini2ilediğerini–5ileçarp.
Zeynep:Çarptım.
Nilgün Hanım:Şimdibulduğunsonuçlarıtoplavesonucubanasöyle.
Buna göre, Zeynep’in bulduğu sonucun en büyük değeri kaçtır?
A)41 B)42 C)43 D)44 E)45
Sevgili arkadaşımdikkat edersen 2. soru ile 6. sorubirbirininaynısı.Senklasikgözükensorununçözümmantığını kavrarsan yeni nesil denen 6. soru gibisorularıdakolaylıklaçözersin.
ÖSYM’dekiDurum
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
12
Çözümlü Örnek 05
x,yvezbirbirindenfarklısaymasayılarıdır.
x+2y+3z=50
olduğuna göre, x’in en büyük değerini bulalım.
x’in en büyük değerini alabilmesi için 2y + 3z top-lamının en küçük değerini alması gerekir. Yani yve z’ye en küçük sayma sayılarını vermeliyiz. y ilez farklı sayma sayıları olduğundan katsayısı büyükolanadahaküçükdeğervermeliyiz.
Ohâlde,z’ye1,y’ye2değeriniverirsekx’inenbüyükdeğeri
x+2y+3z=50ise,x+2 .2+3 .1=50 x+4+3=50⇒x=43bulunur.
Çözümlü Örnek 06
a,bvecbirerpozitiftamsayıdır.
a=3b
b=c+1
olduğuna göre, a’nın en küçük değerini bulalım.
b en küçük değerini aldığında a en küçük değerinialacaktır.
b=c+1olduğundanc’yeenaz1verirsek
b=c+1=1+1=2olur.
a=3bolduğundana=3 .2=6bulunur.
Çözümlü Örnek 07
3 5 62 4
Baharyukarıdaüzerindepuanlarınyazılıolduğutabelalaraüçatışyapacaktır.
Herbirtabelayaisabetedenatışsonundatabeladayazanpuankazanılmaktadır.
Bahar’ın yaptığı üç atışın da tabelalara isabet ettiği bilindiğine göre, kazandığı puanın alabileceği kaç farklı değer vardır?
Bahar’ınalabileceğienbüyükpuan:6+6+6=18
Bahar’ınalabileceğienküçükpuan:2+2+2=6
Ohâlde,{6,7,8,...,18}olmaküzere13farklıpuanalabilir.
Pekiştirme Soruları
1. xveypozitiftamsayılardır.
xy= 2
3
olduğuna göre, x .y çarpımının alabileceği en küçük değer kaçtır?
A)8 B)7 C)6 D)5 E)4
2. a,b,cbirerpozitiftamsayıdır.
a=5b
b=2c+1
olduğuna göre, a + b + c toplamının en küçük değeri kaçtır?
A)15 B)16 C)17 D)18 E)19
3. avebbirerrakamdır.
2a=3b
c=a+b
olduğuna göre, c’nin en büyük değeri kaçtır?
A)5 B)8 C)10 D)12 E)15
4. a, b, c pozitif tam sayıları için
ab=
23
ac=
35
olduğuna göre, a + b + c toplamının en küçük değeri kaçtır?
A)25 B)22 C)20 D)12 E)10
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
13
Çözümlü Örnek 08
a, b birer doğal sayı ve
b=2+ 10a
olduğuna göre, a’nın alabileceği değerleri bulalım.
b=2+10a
eşitliğindebdoğalsayıolduğunagöre,a,10’utambölendoğalsayılarolmalıdır.
Bunagöre,asayısı1,2,5ve10değerlerinialabilir.
Çözümlü Örnek 09
x tam sayı olmak üzere,
5x+12x
ifadesi tam sayı olduğuna göre, x’in alabileceği değerleri bulalım.
5x+12x =
5xx +
12x =5+ 12x olur.
Bu ifadenin tam sayı olması için x sayısı 12’yi tambölmelidir.xtamsayıolduğunagöre,negatifdeğer-lerdealabilir.
Ohâlde,xtamsayısı1,2,3,4,6,12,–1,–2,–3,–4,–6ve–12değerlerinialabilir.
Çözümlü Örnek 10
a, b birer pozitif tam sayı olmak üzere,
2a+3b=20
eşitliğini sağlayan b değerlerinin toplamını bulalım.
2asayısındaa,2 ileçarpıldığı için2a,2’ninkatıdır.Benzerşekilde3bde3’ünkatıolur.
2'ninkatı 2'ninkatı
2a+3b=20
2’ninkatıolanbirifadeancak2’ninkatıolanbirifadeile toplanırsa sonuç 2’nin katı olur. Bu nedenle 3bsayısıda2’ninkatıolmalıdır.Yanibsayısı2ve2’ninkatıolan2,4ve6değerlerinialabilir.
Ohâlde,b’ninalabileceğideğerlertoplamı 2+4+6=12olur.
Pekiştirme Soruları
1. 3x+18x
ifadesi tam sayı olduğuna göre, x’in alabileceği kaç farklı pozitif tam sayı değeri vardır?
A)12 B)10 C)8 D)6 E)4
2. avebtamsayılarıiçin
b= 3a–5a
eşitliğiveriliyor.
Buna göre, b’nin alabileceği en büyük değer kaçtır?
A)8 B)5 C)0 D)–2 E)–3
3. x, y birer doğal sayı ve
3x+5y=50
olduğuna göre, x’in en küçük değeri kaçtır?
A)0 B)2 C)3 D)5 E)6
4. Aşağıdakişekildeçembervekareleriniçineşukuralagörepozitiftamsayılaryazılıyor.
Kural:Herbirkareniniçineyazılansayı,kendisinekomşuolanikiçemberiçineyazılansayılarınçarpımınaeşitolmalıdır.
18
12 K
Buna göre, K yerine aşağıdaki sayılardan hangisi yazılamaz?
A)6 B)24 C)54 D)180 E)216
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
14
TEK SAYI - ÇİFT SAYI
Çift Sayı2iletambölünebilensayılardır.
Çiftsayılarkümesi:Ç={......,–4,–2,0,2,4,......}
n∈Zolmaküzere,2 .ndaimaçiftsayıdır.
Tek Sayı2iletambölünemeyensayılardır.
Teksayılarkümesi:T={......,–3,–1,1,3,......}
n∈Zolmaküzere,2 .n+1daimateksayıdır.
Tek ve Çift Sayılarda İşlemlerÇçiftsayıyı,Tteksayıyıgöstermeküzere,
DZÇ=Ç Ç .Ç=Ç n∈N+içinÇn=Ç
T ±T=Ç T .T=T n∈N+içinTn=T
T ±Ç=T T .Ç=Ç
Teksayılarınçarpımı teksayıdır. İçindeenazbirtaneçiftsayıvarsaçarpımlarıçiftsayıdır.
Cep Notu
Bazen bir ifadenin tek veya çift olduğunu bulabilmekiçin,teksayılarınyerine1,çiftsayılarınyerine0veya2yazarakişlemyapılabilir.
Çözümlü Örnek 01
a tek sayı, b ve c çift sayı ise,
I. b+cII. a.cIII. 2a+b+1
ifadelerinin teklik - çiftlik durumlarını araştıralım.
I. bvecçiftiseb+cçifttir.
II. atek,bçiftisea.cçifttir.III.atek,bçiftise2a+bçift,2a+b+1tekolur.
Pekiştirme Soruları
1. Aritmetikişlemlerinyeraldığıbiroyundaoklarvekutulardanoluşmuşşekillerkullanılıyor.
Herşekildeyanyanabulunanikikutuiçindebulunansayınınherikisideçiftisesayılartoplanıyor,herikisidetekisebüyüksayıdanküçüksayıçıkarılıyorvebiritekbiriçiftiseküçüksayıdanbüyüksayıçıkarılıyorvebulunansonuçokungösterdiğikutununiçineyazılıyor.
2019
x
2017 –2016 2020
Buna göre, x kaçtır?
A)3 B)2 C)1 D)–1 E)–2
2. Aşağıdakilerden hangisi tek sayıdır?
A)123 B)13! C)612 D)324 E)510+1
3. a tek, b çift sayı olmak üzere, aşağıdakilerden hangisi çift sayıdır?
A)a+b B)a–b C)a2+b
D)3a–b E)2a+b
4. x bir tam sayı olmak üzere, aşağıdakilerden hangisi kesinlikle çift sayıdır?
A)x+1 B)x+2 C)x2+x
D)x2 E)3x
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
15
Çözümlü Örnek 02
x, y tam sayıları için (x + 3) tek sayı ve 3y çift sayı olduğuna göre,
I. x–y+3II. x.y+7III. 3x+5y
ifadelerinden hangileri çift sayıdır?
Öncexvey’nintekmiçiftmiolduklarınıbelirleyelim.
• x+3→Tek(3iletoplandığındasonucuntekolmasıiçinxsayısıçiftolmalıdır.) ↓
Tek
• 3yçarpımınınçiftolmasıiçinyçiftolmalıdır.
Şimdiseçenekleriinceleyelim.
I. x–y+3 II. x.y+7 ↓ ↓ ↓ ↓ ↓ ↓Ç+Ç+T→Tek Ç.Ç+T→Tek
III.3x+5y ↓ ↓ Ç+Ç→Çift
Çözümlü Örnek 03
avebbirertamsayıolmaküzere,
a2–ab+a–b
sayısınınteksayıolduğubiliniyor.
Buna göre,
I. aII. a+bIII. a.b
sayılarından hangileri çift sayıdır?
a2–ab+a–b=a(a–b)+(a–b)=(a–b)(a+1)
(a–b)(a+1)çarpımıteksayı ise(a–b)ve(a+1)teksayıolmalıdır.
● (a+1)tekise,açifttir.
● (a–b)tekise,açiftolduğundanbtektir.
Ohâlde,avea.bçifttir.
Cep Notu
Birbirleriyleçarpımdurumundaolantamsayılarınenazbirtanesiçiftiseçarpımınsonucuçiftolur.
Pekiştirme Soruları
1. a, b, c birer tam sayı ve
a .b=6c+1
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi daima doğrudur?
A)avebteksayıdır. B)cçiftsayıdır.
C)atek,bçiftsayıdır. D)a+bteksayıdır.
E)b+cçiftsayıdır.
2. x,yvezbirertamsayıolmaküzere,
• x.yçarpımınınteksayı • y+ztoplamınınteksayı olduğubiliniyor.
Buna göre,
I. x+z
II. y.z III. x–y
ifadelerinden hangileri çift sayıdır?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IIveIII E)I,IIveIII
3. a ve b tam sayıları için 6a – b = 15 olduğuna göre,
I. açiftsayıdır.
II. bteksayıdır.
III. a>b’dir.
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)I,IIveIII
4. xveypozitiftamsayılarıiçin3x+4y=36’dır.
Buna göre,
I. xçiftsayıdır.
II. y’ninalabileceği2farklıdeğervardır.
III. yteksayıdır.
ifadelerinden hangileri her zaman doğrudur?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)I,IIveIII
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
16
ASAL SAYI VE ARALARINDA ASAL SAYILAR
Asal SayıSadece1’evekendisinetambölünebilen1’denbüyükdoğalsayılaraasal sayıdenir.
2,3,5,7,11,...sayılarıbirerasalsayıdır.
2’denbaşkaçiftasalsayıyokturveenküçükasalsayı2’dir.
Aralarındakifarkın1olduğuasalsayılarsadece3ve2’dir.
Çözümlü Örnek 01
a, b birer pozitif tam sayı ve
(a–2).(b+5)=17
olduğuna göre, a ve b değerlerini bulalım.
17asalolduğundan17’ninçarpanları1ve17’dir.
(a–2)(b+5)=17=1 .17ise,a–2=1veb+5=17olur.
Buradan
a–2=1’dena=3veb+5=17’denb=12bulunur.
(a–2=17veb+5=1alınırsa,bpozitif tamsayıolmaz.)
Çözümlü Örnek 02
a,bvecasalsayılarıiçin
a.b+a.c=2a2+8
eşitliğiveriliyor.
Buna göre, a.b.c çarpımını bulalım.
a.b+a.c=2a2+8⇒a(b+c)=2a2+8
b+c= 2a2+8a
b+c=2a+ 8a
aasalı8’itamböldüğündena=2olur.
Budurumda,
b+c=2.2+ 82 =8
eşitliğindenbilec,3ve5olabilir.
Ohâlde,a.b.c=2.3.5=30bulunur.
Pekiştirme Soruları
1. Birbirindenfarklıikiasalsayınınçarpımıbiçimindeyazılabilendoğalsayılarayarıasaldenir.
Örneğin,15sayısı3ile5’inçarpımıolduğundanyarıasaldır.
Buna göre, aşağıdaki sayılardan hangisi yarı asal değildir?
A)14 B)21 C)35 D)77 E)90
2. a,bvecbirerpozitiftamsayıolmaküzere,
a=(b–2)(c+1)
eşitliğisağlanıyor.
a bir asal sayı olduğuna göre, b + c toplamının a türünden eşiti aşağıdakilerden hangisidir?
A)a+3 B)a+2 C)a+1
D)a E)a–1
3. pbirasalsayıolmaküzere,p+2sayısıasaloluyorsaveyap+2sayısıasalikisayınınçarpımıbiçimindeyazılabiliyorsap’yebirChenasalıdenir.
Buna göre,
I. 17
II. 37
III. 83
sayılarından hangileri Chen asalıdır?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)I,IIveIII
4. x, y, z pozitif tam sayılar, z asal sayı ve
x+3z
=z
y+1
olduğuna göre, aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğrudur?
A)x<y<z B)x<z<y C)y<x<z
D)z<x<y E)z<y<x
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
17
Aralarında Asal Sayılar1’denbaşkapozitifortakböleniolmayandoğalsayıla-ra aralarında asal sayılar denir.
Örneğin,1ile12;5ile21;9ile16sayılarıaralarındaasalsayılardır.
Buradadikkatedilmesigerekenikiönemlinoktavar.
Sayılarınaralarındaasalolmasıiçinkendilerininasalolmalarıgerekmez.
1bütünsayılarlaaralarındaasaldır.
Çözümlü Örnek 03
x–1iley+2aralarındaasalsayılardır.
x–1y+2 =
614
olduğuna göre, x.y çarpımını bulalım.
x–1y+2
=614
3
7olduğundanx–1=3vey+2=7
olmalıdır.
Buradanx=4vey=5
x.y=4.5=20bulunur.
Çözümlü Örnek 04
ailebaralarındaasalsayılardır.
a+2b+9 =
29
olduğuna göre, a.b çarpımını bulalım.a+2b+9
=29
⇒9a+18=2b+18
9a=2b⇒a=2veb=9
Ohâlde,a.b=2.9=18
Pekiştirme Soruları
1. x<20olmaküzere,12ilexaralarındaasalsayılardır.
Buna göre, x’in alabileceği kaç farklı pozitif tam sayı değeri vardır?
A)5 B)6 C)7 D)10 E)15
2. xileyaralarındaasalsayılardır.
x .y=18
olduğuna göre, x + y toplamının alabileceği en büyük değer kaçtır?
A)9 B)10 C)11 D)15 E)19
3. Yanyanaduran5çemberiçerisinde
{2,3,6,7,9,12,14,15,17}
kümesininfarklıelemanlarıyazmaktadır.
•Yanyanabulunanherikiçemberiçerisindekisayı-lararalarındaasaldır.
•Çember içerisindeki sayılar soldan sağa doğruartmaktadır.
Buna göre, çember içerisine yazılabilecek sayıların toplamı en az kaçtır?
A)30 B)32 C)34 D)35 E)36
4. x–2iley+3aralarındaasalsayılardır.
xy+3x–2y=17
olduğuna göre, y’nin alabileceği değerler toplamı kaçtır?
A)8 B)7 C)6 D)5 E)4
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
18
ARDIŞIK SAYILAR
Belli bir kuralı olan ve artışmiktarları aynı olan sayıdizilerineardışıksayılardenir.
Ardışık Tam Sayılarntamsayıolmaküzere,
{...,–2,–1,0,1,2,...,n,n+1,n+2,...}
Ardışık Çift Tam Sayılarnçiftsayıolmaküzere,
{...,–4,–2,0,2,4,...,n,n+2,n+4,...}
Ardışık Tek Tam Sayılarnteksayıolmaküzere,
{...,–3,–1,1,3,5,...,n,n+2,n+4,...}
Buradadikkatetmemizgerekenbilgilerşunlardır:
Ardışıkikitamsayıarasındakifark+1veya–1’dir.
Ardışıkikitektamsayıyadaardışıkikiçifttamsayıarasındakifark+2veya–2’dir.
Çözümlü Örnek 01
a, b, c ardışık tam sayılar ve a < b < c olduğuna göre, (a – b). (c – a) çarpımını bulalım.
Sayılardan herhangi birini bulmamız istenmediğin-dena,b,c’yedeğervererekdeçözümyapabiliriz.
a,b,cardışıktamsayılarvea<b<colduğundan
a=1,b=2vec=3alabiliriz.
Bunagöre,(a–b)(c–a)=(1–2)(3–1)
=(–1) .2=–2olur.
Çözümlü Örnek 02ab,avea+bsayılarıküçüktenbüyüğedoğru
sıralanmışardışıküççifttamsayıdır.
Buna göre, a ve b sayılarını bulalım.
Sayılarınaralarındakifarklar2’dir.ab+2=avea+2=a+b
a+2=a+b⇒b=2ve
a2+2=a⇒2=
a2
⇒a=4bulunur.
Pekiştirme Soruları
1. xbirpozitiftamsayıolmaküzere
x =1ilexarasındakiardışıkçiftdoğalsayılarıntoplamı
x =1ilexarasındakiardışıktekdoğalsayılarıntoplamı
biçimindemodelleniyor.
Örneğin, 5 =2+4=6
4 =1+3=4
Buna göre, 9 – 10 işleminin sonucu kaçtır?
A)–6 B)–5 C)–4 D)–3 E)–2
2. x, y, z ardışık üç tek sayı ve x < y < z olduğuna göre, (x – y)(y – z)(z – x) çarpımı kaçtır?
A)16 B)14 C)12 D)10 E)8
3. Ardışıkikiyadaüçpozitiftamsayınınkarelerinintoplamınaeşitolansayılarakardışıksayılardenir.
Örneğin, 25=32+42
29=22+32+42
olduğundan25ve29birerkardışıksayıdır.
Buna göre,
I. 13
II. 35
III. 50
sayılarından hangileri kardışık sayı değildir?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)IIveIII
4. 2yx,4x+yvey+5sayılarıküçüktenbüyüğedoğru
sıralanmışardışıküçtamsayıdır.
Buna göre, x.y çarpımı kaçtır?
A)7 B)6 C)5 D)4 E)3
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
19
Çözümlü Örnek 03
Ardışık üç tek tam sayının toplamı 33 olduğuna göre, en büyük sayıyı bulalım.
Ardışık tek sayılar 2’şer 2’şer arttığından en küçük tek sayıya x dersek diğerleri sırasıyla x + 2 vex + 4 olur.
Toplamları 33 olduğundan bu sayıları toplayıp 33’e eşitleyelim.
x + x + 2 + x + 4 = 33
3x + 6 = 33 ise, 3x = 27 ⇒ x = 9 olur.
Buna göre, en büyük sayı x + 4 olduğundan
9 + 4 = 13 bulunur.
Çözümlü Örnek 04
Bir A kümesi ile ilgili aşağıdakiler bilinmektedir.
• 4 ardışık tek doğal sayıdan oluşmaktadır. • Kümedeki elemanların toplamı, en büyük
elemanın 3 katından 5 fazladır.
Buna göre, A kümesinin en küçük elemanını bulalım.
A kümesinin elemanları n, n + 2, n + 4, n + 6 olsun.
Buradan,
n + n + 2 + n + 4 + n + 6 = 3(n + 6) + 5
4n + 12 = 3n + 18 + 5
4n + 12 = 3n + 23 ⇒ n = 11 bulunur.
Çözümlü Örnek 05
Ardışık 4 çift tam sayının toplamı A olduğuna göre, en büyük sayının A türünden değerini bulalım.
Sayılar x, x + 2, x + 4 ve x + 6 olsun.
x + x + 2 + x + 4 + x + 6 = A ⇒ 4x = A – 12
⇒ x = A – 12
4 olur.
O hâlde, en büyük sayı
x + 6 = A – 12
4 + 6 =
A + 124
bulunur.
Pekiştirme Soruları
1. Ardışık beş tam sayının toplamı biçiminde yazılabilen sayılara “beşli sayı” denir.
Örneğin, 15 = 1 + 2 + 3 + 4 + 5 olduğundan 15, bir beşli sayıdır.
Buna göre, aşağıdaki sayılardan hangisi beşli sayı değildir?
A) 20 B) 30 C) 45 D) 90 E) 103
2.
x
31
Yukarıda, üst satırdaki üç çemberin içine soldan sağa doğru artan ardışık sayılar yazılmıştır. Sonra yan yana yazılan iki sayının toplamı, çizgilerin birleştiği alt satırdaki çembere yazılarak sayı üçgeni tamamlanmıştır.
Buna göre, sayı üçgenindeki x kaçtır?
A) 58 B) 59 C) 60 D) 61 E) 62
3. Bir sokakta, yolun üst tarafındaki evler ardışık tek sayılarla, alt tarafındakiler ise ardışık çift sayılarla numaralandırılıyor. Numaralar soldan sağa doğru artmaktadır.
Sol Sağ
A B
C D
Tekler
Çiftler
•••
•••
••••••
••••••
A ve C evlerinin numaraları için A – C = 11 olduğuna göre, B ve D evlerinin numaraları için B – D farkı kaçtır?
A) 6 B) 7 C) 8 D) 9 E) 11
4. Ardışık 3 pozitif tek sayı ile ardışık 3 pozitif çift sayının toplamı 63’tür.
Buna göre, çift sayıların en büyüğü en fazla kaç olabilir?
A) 16 B) 20 C) 22 D) 23 E) 24
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
20
Ardışık Sayıların ToplamıArdışıkterimleriarasındakifarklarıeşitolansayıdizi-sindekiterimlerintoplamı
Terimlertoplamı=İlkterim+Sonterim
2.Terimsayısı
ilehesaplanır.
Terimsayısı=Sonterim–İlkterim
Artışmiktarı +1
1+2+3+...+n=n(n+1)
2
Çözümlü Örnek 06
50 + 55 + 60 + ...... + 100 toplamını bulalım.
Verilentoplamdailkterim50,sonterim100veardı-şıkikiterimarasındakifark5olduğundan
Terimsayısı= Sonterim–İlkterimArtışmiktarı
+1
= 100–505
+1=11olur.
Terimlertoplamı=İlkterim+Sonterim2
.Terimsayısı
= 50+1002
.11
=75 .11=825bulunur.
Çözümlü Örnek 07
1 – 2 + 3 – 4 + 5 – 6 + ...... + 19 – 20 işleminin sonucunu bulalım.
1–2+3–4+5–6+......+19–20 –1 –1 –1–1
toplamında20terimolduğundantoplamda
202=10tane–1vardır.
Ohâlde,toplamları10 . (–1)=–10olur.
Pekiştirme Soruları
1. 1 2 403 4
Şekilde,1’den40’akadarnumaralandırılmış40tanekutuvardır.
Her kutuya numarası kadar bilye atıldığına göre, kutularda toplam kaç bilye vardır?
A)780 B)790 C)800
D)810 E)820
2. Birköyde1’den20’yekadarnumaralandırılmış20tanekuyuvardır.Köyündelisiherkuyuyanumarasının2katıkadartaşatmıştır.
Buna göre, kuyulara toplam kaç taş atılmıştır?
A)420 B)410 C)400
D)390 E)380
3. xbirpozitiftamsayıolmaküzere,
x =1ilexarasındaki(1vexdahil)doğalsayılarınsayısı
x =1ilexarasındakiçiftdoğalsayılarınsayısı
biçimindetanımlanıyor.
Buna göre, 30 – 13 işleminin sonucu kaçtır?
A)20 B)22 C)24 D)25 E)27
4. 2+5+8+...+59
toplamında her terim 5 artırılırsa toplam kaç artar?
A)100 B)95 C)90 D)85 E)80
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
21
Ardışık Sayı UygulamalarıÇözümlü Örnek 08
Yukarıdaki şekilde mavi ile boyalı karelerin sayısı 31 olduğuna göre, beyaz ile boyalı karelerin sayısını bulalım.
1.sırada1mavikare,diğersıralardaikişermavikarevardır.Budurumdabeyazkarelerinolduğu
(31–1):2=15sıravardır.
Beyazkarelerinsayısı,
1, 3, 5,...,29 2.3.4.15.sırasırasırasıra
olduğundantoplamları
1+3+5+...+29= 1+292
.15=152=225olur.
Çözümlü Örnek 09
Birtuhafiyedeiçinedüğmekonulançokbölümlüikikutuaşağıdaverilmiştir.
1 2 3 39 40
1 2 3 39 40 41
Herbirkutununbölümlerindenbirincisine1,ikincisine2vebuşekildedevamedilerekdüğmelerkonmaktadır.
İlk kutunun son bölümünde 40, ikincisinin son bölümünde ise 41 düğme konulduğuna göre, iki kutudaki toplam düğme sayısı kaçtır?
İlkkutudakidüğmesayısı:40.41
2
İkincikutudakidüğmesayısı:41.42
2
40.412
+41.42
2=
412[40+42]=41.41=412
Pekiştirme Soruları
1. 1 2 3 4 5 6 7 99 100
Yukarıdaki100kutusırasıyla1’den100’ekadarnumaralandırılmıştır.
Cerenbukutulardan1,4,7,10,...,3n–2,...,100numaralıolanlarımorrengeboyanmıştır.
Buna göre, mor ile boyanmayan kaç kutu vardır?
A)34 B)35 C)52 D)65 E)66
2.
Yukarıdakişekilde,tamamıeşkaremotiflerleişlenmişbirmasaörtüsününmasadansarkanparçasıgösterilmiştir.Buparçanınyankenarlarındabulunankareleriniçidolu,diğerlerininiseboştur.
Sarkan parçadaki dolu karelerin sayısı 19 olduğuna göre, boş karelerin sayısı kaçtır?
A)62 B)64 C)68 D)72 E)81
3.
Sarıvebeyazüçgenlerkullanılarakşekildekigibibirsüslemeyapılmıştır.
Bu süslemede 45 tane sarı üçgen olduğuna göre, kaç tane beyaz üçgen vardır?
A)103 B)93 C)86 D)75 E)72
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
22
FAKTÖRİYEL
Faktöriyel 1’den n’ye kadar olan doğal sayıların çarpımınan faktöriyeldenirven!şeklindegösterilir.
n!=n(n–1)(n–2)...3.2.1
0!=1
1!=1
Çözümlü Örnek 01
9!–8!–7!
9!
işleminin sonucunu bulalım.
9!–8!–7!
9! =9.8.7!–8.7!–7!
9.8.7!
=7!. (72–8–1)
9.8.7! =6372
=78
Çözümlü Örnek 02
(n+1)!+n!
n+2 =120
eşitliğini sağlayan n değerini bulalım.
(n+1)!+n!n+2 =120⇒
(n+1).n!+n!n+2 =120
n!(n+2)n+2 =120
n!=120
n!=5!⇒n=5
Pekiştirme Soruları
1. 7!+6!7!–6!
işleminin sonucu kaçtır?
A)53 B)
43 C)
34 D)
35 E)
23
2. a ve b pozitif tam sayıları için
a!b!
=110
olduğuna göre, a + b toplamı en az kaçtır?
A)18 B)19 C)20 D)21 E)22
3. a=4!.8!
b=5!.7!
c=6!.6!
olduğuna göre, aşağıdaki sıralamalardan hangisi doğrudur?
A)a<b<c B)a<c<b C)b<c<a
D)b<a<c E)c<b<a
4. n ≠ 0 olmak üzere,
(n+1)!–n!=24.n
olduğuna göre, n kaçtır?
A)7 B)6 C)5 D)4 E)3
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
23
Çözümlü Örnek 03
a, b, c ve d pozitif tam sayıları için
10!–18.8!=2a.3b.5c.7d
olduğuna göre, a + b + c + d toplamını bulalım,
10!–18.8!=2a.3b.5c.7d
10.9.8!–18.8!=2a.3b.5c.7d
8!.72=2a.3b.5c.7d
8.7.6.5.4.3.2.1.8.9=2a.3b.5c.7d
210.34.51.71=2a.3b.5c.7d
a=10,b=4,c=d=1olduğundan
a+b+c+d=10+4+1+1=16bulunur.
Çözümlü Örnek 04
nveAbirerpozitiftamsayıdır.
53!=3n.A
olduğuna göre, n’nin en büyük değerini bulalım.
53
23 1521
3
22
2
3353
31
17 n’ninenbüyükdeğeri
17+5+1=23’tür.
Çözümlü Örnek 05
47! sayısının sondan kaç basamağı 0’dır?
Busoru,“47!=a.10n ⇒nençokkaçtır?”sorusuileaynıdır.
47!=a.2n.5n
47
545
24
551
9 9+1=10
sondan10basamak0’dır.
Pekiştirme Soruları
1. a, b ve c pozitif tam sayıları için
7!+6!=2a.3b.5c
olduğuna göre, a + b – c işleminin sonucu kaçtır?
A)2 B)3 C)4 D)5 E)8
2. xveybirerpozitiftamsayıdır.
39!=6x.y
olduğuna göre, x’in alabileceği en büyük değer kaçtır?
A)19 B)18 C)17 D)16 E)15
3. Avenbirerpozitiftamsayıdır.
27!=4n.A
olduğuna göre, n’nin alabileceği kaç farklı değer vardır?
A)23 B)22 C)17 D)11 E)10
4. 72!–1
sayısının sondan kaç basamağı 9’dur?
A)16 B)15 C)14 D)13 E)12
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
24
SAYI BASAMAKLARI
Basamak KavramıDörtbasamaklıabcdsayısınınbasamakları,
abcdbirlerbasamağı
yüzlerbasamağıonlarbasamağı
binlerbasamağı
biçimindedir.
Cep Notu
Dört basamaklı abcd sayısında c’nin sayı değeri c,basamakdeğeri10c’dir.
Çözümlü Örnek 01
1’den80’ekadarolansayılarsoldansağadoğruyanyanayazılarak
A=12345...7980
sayısıeldeediliyor.
Buna göre, A sayısının kaç basamaklı olduğunu bulalım.
A=123......91011......80Bir
basamaklıİki
basamaklı
10ile80arasında71tanesayıvar.Herbiriikibasa-maklıolduğundan71.2=142basamakordangelir.1’den9’akadarda9basamakgeldiğindenAsayısıtoplam9+142=151basamaklıolur.
Çözümlü Örnek 02
Üç basamaklı ve rakamları birbirinden farklı üç farklı doğal sayının toplamı 2298 olduğuna göre, en küçük sayı en az kaç olabilir?
Toplamları verilmiş sayıların en küçüğünün en azolabilmesi için diğer sayıları verilen şartlara uygunbüyüksayılarseçmeliyiz.
Sorudatoplamı2298olanüçsayıdanenküçüğününalabileceğienküçükdeğersorulduğundandiğer ikisayıyımümkünolanenbüyüksayılarseçmeliyiz.
Sayıların hem rakamları birbirinden farklı hem desayılar farklı olduğundan bu sayıları 987 ve 986seçeriz.
987+986=1973olduğundanenküçüksayıenaz2298–1973=325bulunur.
Pekiştirme Soruları
1. İki basamaklı beş doğal sayının toplamı 122 olduğuna göre, en büyük sayı en çok kaç olabilir?
A)76 B)79 C)81 D)82 E)83
2. Enküçüğü32olanfarklıdörtdoğalsayınıntoplamı231’dir.
Buna göre, en büyük sayı en çok kaç olabilir?
A)130 B)131 C)132
D)133 E)134
3. 150sayfalıkbirkitabınsayfalarısırasıyla1’den150’yekadarnumaralandırılıyor.
Sayfalara numara verilirken kaç tane rakam kullanılır?
A)341 B)342 C)343
D)344 E)345
4. 1,2,5,6,7
rakamlarıbirerkezkullanılarakyazılanrakamlarıbirbirindenfarklıbeşbasamaklıABCDEsayısında A+E=B+D’dir.
Bu koşulları sağlayan kaç tane beş basamaklı ABCDE sayısı yazılır?
A)4 B)8 C)10 D)12 E)16
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim GözümdenBenim Gözümden
25
ÇözümlemeÜçbasamaklıabcdoğalsayısı
abc=100a+10b+cbirlerbasamağı
yüzlerbasamağıonlarbasamağı
biçimindeçözümlenir.
Çözümlü Örnek 03
İkibasamaklıabdoğalsayısırakamlarıtoplamının7katınaeşittir.
Buna göre, a kaç farklı değer alır?
ab=7(a+b)⇒10a+b=7a+7b
3a=6b⇒a=2bolur.
a;2,4,6ve8değerlerinialabilir.
Çözümlü Örnek 04
Üç basamaklı ABC doğal sayısının onlar ve yüzler basamağı yer değiştirdiğinde sayının değeri 450 azaldığına göre, A – B farkı kaçtır?
ABCsayısınınonlarveyüzlerbasamağıyerdeğiş-tirdiğinde BAC sayısı elde edilir. BAC sayısı ABCsayısından450eksikolduğunagöre,
ABC–BAC=450
(100A+10B+C)–(100B+10A+C)=450
90A–90B=450ise
90(A–B)=450
A–B=5bulunur.
Çözümlü Örnek 05
Üçbasamaklıbirdoğalsayınınsağına1yazılarakdörtbasamaklı A sayısı, aynı sayının soluna 5 yazılarakdörtbasamaklıBsayısıeldeedilmiştir.
A+B=8565
olduğuna göre, üç basamaklı sayının rakamlarının toplamı kaçtır?
Üçbasamaklısayıabcolsun.A=abc1veB=5abcolduğundan
A+B=abc1+5abc=8565
abc0+1+5000+abc=8565
10(abc)+abc+5001=8565
11abc=3564⇒abc=324⇒a+b+c=9
Pekiştirme Soruları
1. ABC,BCAveCABüçbasamaklıbirerdoğalsayıdır.
ABC+BCA+CAB=888
olduğuna göre, ABC sayısının alabileceği en küçük değer aşağıdakilerden hangisidir?
A)107 B)116 C)127
D)130 E)134
2. A,B,CbirerrakamveABikibasamaklıbirdoğalsayıdır.
AB–(A+B+C)=42
olduğuna göre, C kaçtır?
A)1 B)2 C)3 D)4 E)5
3. Üçbasamaklı3KMsayısıikibasamaklıKMsayısının16katıdır.
Buna göre, K – M farkı kaçtır?
A)–2 B)–1 C)0 D)1 E)2
4. Zeki’ninçantasınınşifresiüçbasamaklıbirsayıdır.Zeki,şifresinisoranarkadaşınaşunusöylemiştir:
“Eğerşifreninbirlerbasamağındakirakamileyüzlerbasamağındakirakamyerdeğiştirirseasılşifremindeğeri495artmaktadır.”
Buna göre, Zeki’nin oluşturduğu şifre aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A)106 B)257 C)318 D)419 E)529
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim Gözümden Benim Gözümden
Konu Tamamlama Testi - 1
26
1. Aşağıdakiçemberleriniçinebirertamsayı,kareleriniçineisetoplama(+)yadaçarpma(x)işlemlerindenbiriyazılıyor.Kareniniçindekiişlemokareninüstündekiikiçemberiniçindekisayılarauygulanıpeldeedilensonuçokareninaltındakiçembereyazılarakaşağıdakidiyagramoluşturuluyor.
–3
18
–72
–4
K 2
M
Lx
Buna göre; K, L ve M harflerinin yerine yazılacak sayı ve işlemler aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
K L M
A) –6 + x
B) –6 + +
C) –6 x +
D) 6 + x
E) 6 x +
2. x, y, z pozitif tam sayıları için
x .y=10
y .z=15
olduğuna göre, x + y + z toplamının alabileceği en küçük değer kaçtır?
A)7 B)8 C)9 D)10 E)11
3. 1 – 2 + 3 – 4 + 5 – 6 + ... + 99 – 100
işleminin sonucu kaçtır?
A) –100 B) –70 C) –40
D) –50 E) 0
4. x, y, z birer doğal sayı ve
x+y=5
y .z=7
olduğuna göre, x + y + z toplamı kaçtır?
A)9 B)10 C)11 D)12 E)13
5. Fikrisoldakihesapmakinesinde46sayısıileikibasamaklıbirdoğalsayıyıtopluyor.
741
852
963
147
258
369
Fikri’ninkızıFiliziserakamlarıbilmediğiiçinbabasınınbastığıtuşlarlaaynıkonumdakituşlaraaynısıradasağdakihesapmakinesindebasıyor.
Filiz’in elde ettiği sonuç 137 olduğuna göre, Fikri’nin elde ettiği sonuç kaçtır?
A)80 B)81 C)82 D)83 E)84
6. a=–3,b=2vec=–4
olduğuna göre, a.b – c
2b + c + a işleminin sonucu kaçtır?
A)–23 B)
–13 C)
12 D)
13 E)
23
7. a,b,cardışıkdoğalsayılarolmaküzere,a>b>c’dir.
a .b=42
olduğuna göre, c kaçtır?
A)8 B)7 C)5 D)4 E)3
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim Gözümden Benim Gözümden
27
8.
Yukarıdakigibiyerleştirilmişkareleriniçinerastgelesayılaryazılıyor.Yanyanadurankareleriniçineyazılansayılartoplanıyorvesonuçokungösterdiğikutununiçineyazılıyor.
Örneğin;
3 7 10
10 17
27 27=10+17
17=7+103+7=10
2 10
x 8
15
y
Yukarıdaki şekle göre, x + y toplamı kaçtır?
A)48 B)46 C)42 D)40 E)36
9. x, y, z pozitif tam sayıları için
x–y=6
y–z=5
olduğuna göre, x’in alabileceği en küçük değer kaçtır?
A)7 B)9 C)10 D)12 E)13
10. Aşağıdakitablodabazışehirlervesıcaklıkbilgileriverilmiştir.
Şehir Sıcaklık
İstanbul 7°C
Rize –2°C
Ankara 3°C
Buna göre,
I.Rize’dekihavasıcaklığınınİstanbulileaynıolmasıiçinsıcaklığının9°Cyükselmesigerekir.
II.Ankara’dahavasıcaklığı8°Cazalırsa–5°Colur.
III.AnkaraileRizearasındakisıcaklıkfarkı5°C’dir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)I,IIveIII
11. x, y ve z pozitif tam sayılar ve
x+y=4z+10
olduğuna göre, aşağıdakilerden hangisi her zaman çift sayıdır?
A)x.y B)x+z C)y+z
D)3x+y+2 E)x+y+z
12.a,b,cbirerdoğalsayıdır.
a+b=10
c=ab+1
olduğuna göre, c’nin alabileceği kaç farklı değer vardır?
A)7 B)6 C)5 D)4 E)3
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim Gözümden Benim Gözümden
28
Konu Tamamlama Testi - 2
1.
Yukarıdakigibiüçgenbiçimindeyerleştirilmişçemberleriniçineaşağıdaverilenkuralagöresayılaryazılaraksayıüçgenlerioluşturuluyor.
Kural :Önce,üstsatırdakidörtçemberiniçinesoldansağadoğruartanardışıksayılaryazılacaktır.Sonra,yanyanaolanikisayınıntoplamıçizgilerinbirleştiğialtsatırdakiçembereyazılaraksayıüçgenitamamlanacaktır.
Bu sayı üçgenindeki en büyük tek sayı 23 olduğuna göre, bu sayı üçgenindeki en büyük çift sayı kaçtır?
A)84 B)82 C)80 D)78 E)76
2. 1’den9’akadarolandoğalsayılarherçemberiniçinefarklıbirsayıgelecekşekildeyerleştirilecektir.
Buyerleştirmedeokunçıktığıçemberdekisayıyaokunyanındakiişlemuygulanıpokungösterdiğiçemberiniçineyazılacaktır.
B
CA
x4
–3
+5
÷3
x6
+1
Buna göre, A, B ve C harflerinin bulunduğu çemberlere hangi sayılar gelir?
A B C
A) 5 7 9
B) 5 9 7
C) 5 6 7
D) 6 5 7
E) 6 9 7
3. x,ençoküçbasamaklıbirdoğalsayıolmaküzere,
T(x):xsayısınınbasamaklarındakirakamlarıntoplamı
Ç(x):xsayısınınbasamaklarındakirakamlarınçarpımı
olaraktanımlanıyor.
Örneğin,T(7)=7
Ç(23)=2 .3=6
Ç(x)=18
eşitliğini sağlayan üç basamaklı en büyük x doğal sayısı için T(x) kaçtır?
A)11 B)12 C)13 D)14 E)15
4. Aşağıdakişekilde,çemberüzerindekikarevedaireleriniçinepozitiftamsayılaryazılacaktır.Herkareniniçindekisayıkendisinekomşuolanikidaireniniçindekisayılarınçarpımınaeşitolacaktır.
18
36
Karelerin ikisine şekildeki gibi 18 ve 36 yazıldığına göre, boş karenin içine yazılacak sayı aşağıdakilerden hangisi olamaz?
A)162 B)72 C)18 D)12 E)8
5. Her biri en az üç basamaklı olan on doğal sayının yüzler basamağı 2 azaltılır, birler ve onlar basamağı 3 artırılırsa bu on sayının toplamı nasıl değişir?
A)1700artar. B)1670artar.
C)1520azalır. D)1670azalır.
E)1700azalır.
örn
ekti
rö
rnek
tir
Benim Gözümden Benim Gözümden
29
6. a,bvecbirergerçelsayıdır.
a2.b<0,b.c<0vea(b–c)>0
olduğuna göre, a, b ve c’nin işaretleri sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir?
A)+,–,+ B)–,+,– C)–,+,+
D)–,–,+ E)–,–,–
7. Rakamları birbirinden farklı olan ve yüzler basamağındaki rakam ile birler basamağındaki rakam yer değiştirdiğinde sayı değeri 594 artan üç basamaklı kaç farklı ABC doğal sayısı yazılabilir?
A)36 B)30 C)27 D)24 E)21
8. x,yvezpozitiftamsayılardır.
2x=y=3z
olduğuna göre, x + y + z toplamının üç basamaklı en küçük değeri kaçtır?
A)108 B)110 C)124 D)121 E)132
9. T.C.kimliknumaralarındasoldansağadoğruilk10rakamınıntoplamınınbirlerbasamağı11.rakamıvermektedir.
Örneğin,
38216015422sayısıT.C.kimliknumarasıolmaküzere,
3+8+2+1+6+0+1+5+4+2=32
olup11.rakamı2’dir.
Buna göre, soldan ilk on rakamı 3243572012 olan bir T.C. kimlik numarasının birler basamağındaki rakam kaçtır?
A)3 B)4 C)5 D)6 E)9
10. a, b iki basamaklı birer doğal sayı ve
a–b=24
olduğuna göre, a’nın alabileceği kaç farklı değer vardır?
A)64 B)65 C)66 D)67 E)68
11. x ve y birer tam sayı olmak üzere,
I. x–ytekise,x.yçifttir. II. x+yçiftise,x.ytektir. III. x.ytekisexytektir.
ifadelerinden hangileri daima doğrudur?
A)YalnızI B)YalnızII C)YalnızIII
D)IveII E)I,IIveIII
12. ▲ , ■ , ● , ★sembollerindenherbirifarklıbirerrakamıgösterecekşekilde0,1,2ve3rakamlarıileeşleştirilerek
■ ▲ ★
● ▲ ■
★ ● ■
biçimindeüçbasamaklıdoğalsayılaroluşturuluyor.Busayılarküçüktenbüyüğesıralandığında132,201ve302sayılarıeldeediliyor.
Buna göre, ● – ★ farkı kaçtır?
A)3 B)2 C)1 D)–1 E)–2
örn
ekti
rö
rnek
tir