temmuz 2019 / issn 1302-1435 · 2019. 7. 31. · temmuz 2019 3 İçindekiler başkan’ın mesajı...

Roketsan, bir TSKGV kuruluşudur.

SAYI

15

TEMMUZ 2019 / ISSN 1302-1435

31.yıl

• HİSAR-A YOLUNA BAŞARIYLA DEVAM EDİYOR• ROKETSAN, IDEF‘19’DA İLGİ ODAĞI OLDU

3Temmuz 2019

İçindekiler

Başkan’ın Mesajı 4

Genel Müdür’ün Mesajı 5

Yayın Kurulu’ndan 7

Roketsan’da Gündem 8-13

Tasarım ve

Mühendislik Gücümüz 14-31

Fuar ve Organizasyonlar 32-41

Roketsan’dan Haberler 42-46

Gelecek Ol, Yarını Üret 47-59

Roketsanlı Olmak 60-63

Misafirlerimiz 64-66

Basında Roketsan 67-71

TEMMUZ 2019 - SAYI 15 - 6 AYDA BİR YAYIMLANIRISSN 1302-1435

Roketsan Adına SahibiSelçuk YAŞAR

Yayın KuruluDr. Hüdai ÖZDAMAR

İclal DURALSena ŞAR

Gaye ÖZATMustafa Akın ERDEM

Gamze ÖZTÜRK Osman ÇELEBİOĞLU

Tuğçe ŞENOL Nazlı ÖZDER

Tasarım-Grafik UygulamaEtkileşim Grafik Tasarım

Halit Ziya Sk. No: 26/3 Çankaya/AnkaraTel: +90 (312) 441 71 93

Basım YeriAnkara Ofset

Sanayi 1 Cd. Necatibey İş Hanı 93/44İskitler/Ankara

Tel: +90 (312) 384 50 63

Yönetim YeriRoketsan A.Ş.

Kemalpaşa Mah. Şehit Yüzbaşı Adem Kutlu Sk.No: 21, 06780 Elmadağ/Ankara

Tel: + 90 (312) 860 55 00Faks: + 90 (312) 863 42 [email protected]

[email protected]@roketsan.com.tr

[email protected]

•

Bu dergide yayımlanan tüm yazıların ve fotoğrafların her türlükullanım hakkı Roketsan A.Ş.’ye aittir. Yazılar ve fotoğraflar re-ferans gösterilmeden ve Roketsan A.Ş. yazılı izni alınmadankullanılamaz, basılamaz, kopyalanamaz ve paylaşılamaz. Yazı-lar, yazılarda yer alan düşünce ve önerilerle kullanılan kaynak-ların doğruluğuna ilişkin her türlü sorumluluk yazar(lar)a aittir.Bu kapsamda Roketsan A.Ş. sorumlu tutulamaz. Dergide yeralan yazı ve makaleler Roketsan A.Ş. ve/veya atıf yapılan diğerkurum ve kuruluşların görüşlerini değil, sadece yazarın kendikişisel düşüncesini yansıtmaktadır.

4 Başkan’ın MesajıSayı 15

Ülkemizin dışa bağımlılığını azaltan stra-tejik önemdeki savunma sanayii, ihracatve ekonomiye sağladığı katma değer veyarattığı istihdam ile güçlü bir Türkiye’ninvazgeçilmezidir. Sürdürülebilir, yerli vemillî savunma sanayii politikası,Cumhuriyet’in 100’üncü yılını kutlayaca-ğımız 2023 yılı hedefleri doğrultusundakararlılıkla uygulanmaktadır.

T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde veT.C. Millî Savunma Bakanlığı ev sahipli-ğinde düzenlenen Uluslararası SavunmaSanayii Fuarı IDEF’19, sektörün ekono-mik katma değeri yüksek ürün çeşitliliğiile ulaştığı noktayı göstermektedir.2002’lerde %20 olan yerlilik oranının gü-nümüzde %70’lere çıkmasının temelinioluşturan, çok kritik teknoloji alanlarındayapılan çalışmalar ve bazı bileşenlerinyerlileştirmesi yolunda atılan adımlar ileyerli ve millî olmak için istikrarlı bir ivmekazanılmaktadır.

Keşif, gözetleme ve istihbarat gibi çeşitlialanlarda Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu

SayınOkurlarımız,

görevleri gerçekleştirebilecek mikro uy-duları uzaya fırlatmaya yönelik MikroUydu Fırlatma Sistemi geliştirilmesi çalış-malarına Savunma Sanayii Başkanlığı ta-rafından görevlendirildiğimiz şekilde hızkesmeden devam etmekteyiz.

Savunma Sanayii Başkanlığı ile imzaladı-ğımız sözleşme ile seri üretimine yönelikçalışmaları başlatılan ATMACA SatıhtanSatha Güdümlü Mermi; uzun menzili,düşük radar izi ve yüksek hedef vuruşhassasiyeti ile modern donanma plat-formlarında hizmete hazır bir silah sis-temi olarak Deniz Kuvvetlerine kazan-dırılmış millî bir güçtür.

Sektöre yön veren yeni anlaşmalar ile işbirliklerimiz devam etmektedir. Uçaktanatılan mühimmatta kullanılan ve yurt dı-şından temin edilen kritik bir ürün olanTST 101 Tapa Komplesi’nin seri üretimiiçin TÜBİTAK SAGE ile Roketsan arasındaiş birliği protokolü imzalanmıştır.TÜBİTAK SAGE’nin ürün tasarımını,Roketsan’ın ise üretimini üstlendiği bu iş bir-

liği sayesinde TST 101 Tapa Komplesi’ninyerlileşmesine imkân tanınmıştır.

ALKA Yönlendirilmiş Enerji Silah Sistemi’nin(YESS) testini Savunma Sanayii Başkanı-mız Prof. Dr. İsmail DEMİR’in katılı-mıyla başarıyla gerçekleştirdik. ATMACASatıhtan Satha Güdümlü Mermi,YATAĞAN® Lazer Güdümlü MinyatürFüze Sistemi, KARAOK Füze Sistemi,CİDA Füzesi, TANOK 120 mm LazerGüdümlü Füze gibi yeni ürünlerimizleartan ürün çeşitliliğimizin yanında atıştestleri ve projelerimiz devam etmektedir.

Dünyadaki son gelişmeler dikkate alındı-ğında, Roketsan’ın ülkemizin güvenliğive ekonomisine sağladığı katkılarınönemi daha net bir şekilde görülmekte-dir. Ülkemizin savunması ve ekonomi-sine yüksek teknolojili yerli ve millîprojelerle katkıda bulunmaya devamedeceğimize inanıyorum.

En derin sevgi ve saygılarımla.

Prof. Dr. Faruk YİĞİTYönetim Kurulu Başkanı

5Genel Müdür’ün MesajıTemmuz 2019

KıymetliOkurlarımız,

Selçuk YAŞARGenel Müdür

Türkiye’de teknolojiye verilen öneminartması, lokomotif olan savunma sana-yiinin beraberinde diğer birçok alandakiilerlemenin de temelini oluşturmaktadır.T.C. Cumhurbaşkanlığı ve SavunmaSanayii Başkanlığının önderliğinde yerli,yenilikçi ve özgün ürünlerimiz ile millîteknolojinin gelişimine katkı sağlarkenhedeflerimize ulaşma yolunda çalışmala-rımıza özveriyle devam ediyoruz.

Günümüz koşullarında dünyada ekono-mik bir güç olarak var olmanın şartların-dan biri yüksek teknolojiye sahip katmadeğerli ürünler üretebilmektir. YoğunAR-GE çalışmaları sonucu üretime girenyenilikçi ürünlerin ticarileştirilmesi, ülkeekonomisine döviz girdisi sağlamak su-retiyle kalkınmanın temelini oluşturur. Bukapsamda Türk savunma sanayiinin yurtdışı pazarında tanıtımına yönelik tümfaaliyetler yakından takip edilmektedir.

Roketsan olarak dost ve müttefik birçokülkeye ihracat yapıyoruz. 2019 yılında ci-romuzu, 2018’e göre yaklaşık %50 ora-nında artırmayı hedefliyoruz. Türkiyeihracat ortalamasının üzerinde katma

değer ve teknoloji ürünü üretmekteyiz.İhraç edilen bir füzenin kilogram fiyatınabaktığımızda Türkiye’nin katma değerien yüksek ihraç ürünlerinin bir kısmınıürettiğimizi ifade edebiliriz. Bu doğrul-tuda Savunma ve Havacılık Sanayiiİmalatçılar Derneği (SaSaD) tarafındandüzenlenen Savunma Sanayii ÖdülTöreni’nde “Öne Çıkan İhracat Başarısı”ödülüne layık görülmenin mutluluğunuyaşıyoruz. Ayrıca Ankara Sanayi Odası ta-rafından düzenlenen 55. Yıl ÖdülTöreni’nde “Yaratılan Katma Değer” ödü-lünü aldık.

Sektörümüzün geldiği teknolojik seviye-nin tanıtımı için önem arz edenIDEF’19’da, ürün çeşitliliği bakımındanTürk savunma sanayiinin kazandığıivme, uluslararası düzeyde gözler önüneserilmiştir. 26 yıl önce ilk IDEF’teRoketsan olarak birkaç ürünümüzü ser-gilerken, kısa bir zamanda 40’ı aşkınözgün ürünümüz ile uluslararası pa-zarda rekabet edebilir düzeye ulaşmışolmak gurur vericidir.

Meskûn mahal harp ortamındaki üs-tünlüğün artırılmasını amaçlayanYATAĞAN® Lazer Güdümlü MinyatürFüze Sistemi, insansız kara, deniz, havaaraçları üzerinden de atılabilen güdümlüminyatür füze özelliği ile Roketsan füzeürün ailesine dâhil olmuştur. Sivil can vemal güvenliğini sağlayan CİDA Füze-si’nin geliştirme çalışmaları devam et-mektedir. Hareketli hedeflere karşıyüksek vuruş performansı sergileyen 120mm Lazer Güdümlü Füze TANOK, TürkSilahlı Kuvvetlerinin lazer güdümlü tank-savar topçu mühimmatı ihtiyacının karşı-lanması amacıyla tasarlanmıştır.

Millî imkân ve kabiliyetler ile ülkemizinhava savunmasına yönelik önemli görev-ler üstlenmek üzere geliştirilen Millî Alçakİrtifa Hava Savunma Füze SistemiHİSAR-A, yapılan atış testinde hedeflerekarşı isabet kaydetmiştir. Roketsan’ın ül-kemizin kara, hava, deniz ve uzay savun-masındaki istikrarlı ilerleyişi bize gururvermektedir.

2016 yılında imzaladığımız Çok İşlevliNanokompozit Malzeme Geliştirme pro-jemiz EIROS’ta sona gelindi. Roketsan’ınAvrupa Birliği Araştırma Geliştirme ala-nındaki ilk projesi olarak başlatılan EIROSProjesi’nde Roketsan, uzay uygulamala-rına yönelik son kullanıcı olarak görev al-mıştır. 9 ülkeden 18 ortağın bir arayagelerek oluşturduğu konsorsiyumaTürkiye’den katılan tek Türk firmasıolmak, Roketsan’ın uzay alanındaki tek-nolojik rekabet gücüne güç katmıştır.

Nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesine ver-diğimiz önem doğrultusunda çalışanla-rımızın akademik ve profesyonelgelişimlerini teşvik edici çalışmalar ger-çekleştiriyoruz. Her geçen gün büyüyenekibimizin eğitim ve gelişimini destekle-mek için Roketsan Akademi’yi kurduk.

Şirketimizin 32’nci yılına girdiğimiz bugünlerde ülkemizi kara, hava, deniz veuzay alanlarında daha ileriye taşıma gay-retiyle ürettiğimiz ve geliştirdiğimiz yük-sek teknolojili yeni ürünlerimizin millîsavunma sanayimize katkı sağlamayadevam etmesini temenni ediyoruz.

Selam, sevgi ve saygılarımla.

6 Genel Müdür’ün MesajıSayı 15

Yayın Kurulu’ndan 7Temmuz 2019

�'$"*)�&�� #(��$+(+%+3+!+(�

��

��

��,0%

- �4�� 2��4��- ��.��/��4��4��1��

Geride bıraktığımız IDEF’19’da birçokyeni ürünümüzün lansmanı yapıldı.YATAĞAN® Lazer Güdümlü MinyatürFüze Sistemi, TANOK 120 mm LazerGüdümlü Füze, ATMACA Satıhtan SathaGüdümlü Mermi, ALKA YönlendirilmişEnerji Silah Sistemi (YESS), Mikro UyduFırlatma Sistemi, KARAOK Füze Sistemi veCİDA Füzesi gibi yeni ürünlerin berabe-rinde sergilenen son teknoloji ürünlerözellikle yabancı katılımcılar ve heyetlertarafından ilgi gördü.

HİSAR-A Hava Savunma Füze Sistemi dikatış testi Mart ayında, ALKA YESS’nin atış

testi Mayıs ayında başarıyla gerçekleşti-rildi.

Bu sayımızdan itibaren; Roketsan lisans-üstü eğitim programları, insan kaynaklarıfaaliyetlerimiz ve iş ortamında yeni yak-laşımlara yer vereceğimiz “Gelecek Ol,Yarını Üret” bölümünü okurlarımıza su-nacağız. Bu bölüm ile gelecek vadedenyeni nesilleri desteklerken Roketsanlıolmak isteyen yarının teminatı gençlerekılavuzluk etmeyi umuyoruz.

Roketsan Ailesi’nin iş hayatının yanı sırailgi duyduğu; okçuluk, atletizm, basket-

bol, voleybol ve müzik gibi çeşitli sosyalve kültürel alanlardaki çalışmalarına aitkonulara değindik. FIFEX Cup 2019’daRoketsan takımının aldığı Türkiye şampi-yonluğu ile gurur duyduk.

Basında yer alan son gelişmelerin ve ça-lışma arkadaşlarımız tarafından kalemealınan sektöre kaynak olacak niteliktekimakalelerin ilginizi çekeceğini düşünü-yoruz.

15’inci sayımızı keyifle okumanız dileğiyle.

Yayın Kurulu

DeğerliOkurlarımız,

Roketsan’ın ilk Avrupa BirliğiUfuk 2020 destekli EIROSProjesi, 20-21 Şubat 2019tarihlerinde Belçika’dagerçekleştirilen ProjeKapanış Toplantısı ilebaşarıyla tamamlandı.

8 milyon avroluk bütçesiyle 8 Mart 2016tarihinde başlatılmış olan EIROSProjesi’nde Roketsan, 9 ülkeden 18 or-tağın bir araya gelerek oluşturduğu kon-sorsiyumda uzay uygulamalarınayönelik son kullanıcı olarak görev almış-tır. EIROS Projesi, Ufuk 2020 Nanotek-

noloji, İleri Malzemeler ve İleri İmalatTeknolojileri (NMBP) alanındaTürkiye’den tek bir proje bünyesinde alı-nan en yüksek bütçeye sahip olmasıyladikkat çekmektedir. Proje ile; uzay, ha-vacılık, otomotiv ve rüzgâr enerjisi gibifarklı sektörler için çok işlevli malzemeteknolojisinin geliştirilmesi hedeflenmiş-tir. Proje, Roketsan Malzeme ve BalistikKoruma Teknolojileri Müdürlüğü’ndekiTeknik Hizmetler Genel Müdür Yardım-cılığı tarafından yürütülmüştür.

Roketsan Malzeme ve ProsesTeknolojisi Kazanımları

Proje kapsamında kompozit yapının içe-risine nano katkıları entegre ederek pro-

8 Sayı 15

Roketsan’da Gündem

ses yöntemi geliştirebilen tek proje or-tağı Roketsan olmuştur. Roketsan’ınEIROS Projesi konsorsiyum lideri İngilizTWI Enstitüsü tarafından geliştirilennano katkıları kullanarak ürettiği nano-kompozitler, buz oluşumu ve buz ya-pışma dayanımı açısından projegenelinde en iyi değerleri sergilemiştir. Ayrıca İspanyol proje ortağımız LEITATTeknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilenmikrokapsüller kullanılarak, Roketsan ta-rafından kendi kendini iyileştirme özelli-ğine sahip kompozitler üretilmiştir.Parçaların ömrünün artırılması konu-sunda yüksek potansiyele sahip bumalzemelerin, birçok sistemde kullanı-labileceği değerlendirilmektedir.

İngiliz Ulusal Kompozit Merkezi NCC ileyürütülen çalışmada ise, AFP (OtomatikFiber Yerleştirme/Automated FiberPlacement) ve RTM (Reçine Geçişli Kalıp-lama/Resin Transfer Molding) proseslerikullanılarak kompozit imalatları gerçek-leştirilmiştir. Robotik imalat yöntemle-rinden AFP’nin potansiyelinin değerlen-dirilmesi ve mevcut Roketsan imalatyöntemleriyle kıyaslanması adına sözkonusu çalışma önem arz etmiştir.

Roketsan Prototipi:Kompozit Kriyojenik Tank

EIROS Projesi’nin uzay sektöründe faali-yet gösteren son kullanıcısı olanRoketsan tarafından buzlanma direnciartırılmış kompozit kriyojenik (sıvı oksijen)tank geliştirme çalışmaları, prototip üre-timleri ve doğrulama testleri başarıyla ta-mamlanmıştır. Dünya çapında uzaysektöründe faaliyet gösteren firmalar ta-rafından kompozit kriyojenik tank geliş-tirme çalışmalarının devam ettiğigünümüzde, Roketsan, prototip seviyesiüretim çalışmaları ile önemli ölçüde tek-nolojik rekabet gücü kazanmıştır n

Avrupa Birliği Ufuk 2020 Projesi EIROSBaşarıyla Tamamlandı

9Temmuz 2019


HİSAR-A atışlı testi 8 Mart2019 tarihinde Aksaray’dagerçekleştirildi.

Kara Kuvvetleri Komutanlığı’nın hava sa-vunma ihtiyaçlarını karşılamak üzereSavunma Sanayii Başkanlığı tarafındanyürütülmekte olan ve Cumhurbaşkanı-mız Sayın Recep Tayyip ERDOĞAN’ın100 Günlük İcraat Programı’nda yeralan, Türkiye’nin hava savunmasındaönemli görevler üstlenecek olan MillîAlçak İrtifa Hava Savunma Füze SistemiHİSAR-A Projesi’nin Arayıcı GüdümlüTest Füzesi (AGTF) atışlı testi 8 Mart 2019tarihinde Aksaray Atışlı Test Alanı’nda ba-şarı ile gerçekleştirildi. Bu atış kampan-yasında, çift darbeli motora sahip HavaSavunma Füzesi HİSAR-A’nın, harp baş-lığı haricindeki bütün alt sistemleri vedestek çevre donanımlarının ilk defa en-tegre ve işlevsel olarak test edilmesiyleülkemiz bu teknolojiye sahip dünyadakisayılı ülkeler arasında yerini aldı. Bu atışlıtestler sonucunda, Türkiye’nin ilk millîhava savunma füze sistemi geliştirmefaaliyetleri kapsamında önemli bir kilo-metre taşı daha geride bırakıldı.

Atışlı test kampanyasında iki hedef uçakaynı anda kullanıldı, HİSAR-A füzesi dikolarak fırlatıldıktan sonra ilk hedef uçakdoğrultusunda uçuşunu gerçekleştire-rek hedef uçağa kilitlendi. Planlı uçuş se-naryosu kapsamında, ilk hedefinyanından beklenilenin de ötesinde azbir mesafeden başarı ile geçilmesindensonra, füze ikinci hedefe doğru manev-rasını devam ettirdi. İkinci hedefin de ya-nından geçtikten sonra uçuşun son

HİSAR-AYoluna Başarı ile Devam Ediyor

Sistemi ve Füze Arayüz Birimi, test faa-liyetinde işlevsel olarak kullanıldı.

• Füze manevraları yerli imkânlarla üre-tilen DC motorlar tarafından başarıylayerine getirildi.

• Oldukça zorlayıcı olan iki hedefli testsenaryosu başarılı şekilde uygulandıve istenen bütün veriler toplandı.

Uçaklara, helikopterlere, seyir füzele-rine, insansız hava araçlarına (İHA'lar)ve havadan karaya füzelere karşı etkiliolacak HİSAR sistemleri, harp başlıklı testatışları ile test faaliyetlerine devam ede-cek n

safhasında planlı ivme ve kanatçık ko-mutlarını yerine getirdi, atışlı test senar-yosunun tamamının başarı iletamamlanmasından sonra ise atışlı testfaaliyeti uçuş sonlandırma sistemimiz ilegüvenli bir şekilde sonlandırıldı.

Kısaca bu atışlı test kampanyasında:• İlk defa kapalı döngü uçuş gerçekleş-

tirildi.• İlerleyen yıllarda Roketsan tesislerinde

üretimi gerçekleştirilecek olan LazerYaklaşma Sensörü ilk defa kullanıldı.

• Roketsan tarafından Füze FırlatmaSistemi’ne entegre edilen Gaz Dağıtım

Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR,Roketsan'ı Ziyaret Etti

Savunma Sanayii BaşkanıBaşkanı Prof. Dr. İsmailDEMİR, 21 Mayıs 2019tarihinde Roketsan’ıziyaret etti.

Ziyareti sırasında, IDEF’19’da lansmanıyapılan ALKA Yönlendirilmiş EnerjiSilah Sistemi’nin (YESS) test atışları ger-çekleştirildi.

Prof. Dr. İsmail DEMİR, ziyaretinin ardın-dan Twitter üzerinden yaptığı payla-şımla atış testlerinde emeği geçen tümRoketsan personeline teşekkür etti n

10 Sayı 15


Ankara Sanayi Odası’ndan Roketsan’a“Yaratılan Katma Değer” Ödülü

Ankara Sanayi Odası’nınev sahipliğinde 7 Şubat2019 tarihinde gerçekleşen55. Yıl Ödül Töreni, Sanayive Teknoloji Bakanı MustafaVARANK’ın katılımlarıylagerçekleştirildi.

Birçok savunma sanayii firmasının ka-tılım sağladığı törende; İhracat, AR-GE,Kurumlar Vergisi, Gelir Vergisi ve Yara-tılan Katma Değer alanlarında ödüllerverildi.

Törene Roketsan’ı temsilen GenelMüdür Yardımcımız Birinci MuratKURTULUŞ iştirak etti. Roketsan, 2017

verilerine dayanarak dağıtılan ödüllerarasından Yaratılan Katma Değer ödü-lüne layık görüldü n

11Temmuz 2019


Roketsan Olağan Genel Kurul ToplantısıRoketsan Olağan GenelKurul Toplantısı, 12 Nisan2019 tarihinde Roketsantesislerinde gerçekleştirildi.

Toplantıda 2.009.266.179 TL ciro ile ka-patılan 2018 yılının faaliyetleri görüşü-lerek ibra edildi.

Yönetim Kurulu üye seçimi gündemmaddesi kapsamında görevlerini tamam-layan Yunus Emre KARAOSMANOĞLU,Metin USTA ve Mustafa UZUN yerineMuhsin DERE, Gürcan OKUMUŞ veMehmet Ertuğrul ÇANKIRILI seçildi.

Aynı gün yapılan Yönetim Kurulu top-lantısında; Yönetim Kurulu BaşkanlığınaSavunma Sanayii Başkan YardımcısıProf. Dr. Faruk YİĞİT, Başkan Vekilliğineise Mustafa AYSAN seçildi n

Yönetim Kurulu üyelerinin isimleriaşağıda verilmiştir:

Prof Dr. Faruk YİĞİTYönetim Kurulu Başkanı

Mustafa AYSANYönetim Kurulu Başkanı Vekili

Musa ŞAHİNYönetim Kurulu Üyesi

Prof. Dr. Veysel ÜNVERDİYönetim Kurulu Üyesi

Muhsin DEREYönetim Kurulu Üyesi

Gürcan OKUMUŞYönetim Kurulu Üyesi

Mehmet Ertuğrul ÇANKIRILIYönetim Kurulu Üyesi

"Öne Çıkan İhracat Başarısı" ÖdülüRoketsan'a Takdim EdildiSavunma ve HavacılıkSanayii İmalatçılar Derneği(SaSaD), 19 Nisan 2019tarihinde 30’uncu OlağanGenel Kurul Toplantısı veSavunma Sanayii ÖdülTöreni’ni gerçekleştirdi.

Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr.İsmail DEMİR’in katılımlarıyla yapılanetkinlikte, çeşitli dallarda başarı göste-ren büyük işletmeler ve KOBİ sınıfın-

daki sanayiciler ödül aldı. TörendeRoketsan, “Öne Çıkan İhracat Başarısı

Gerçekleştiren Firma” ödülüne layıkgörüldü n

12 Sayı 15


ATMACA Satıhtan Satha Güdümlü Mermi ileDeniz Muharebelerinde Yeni Bir Dönem Başlıyor

Roketsan’ın ilk defaIDEF’19’da sergilediğiözgün ürünlerinden biriolan ATMACA SatıhtanSatha Güdümlü Mermi;uzun menzili, düşük izi veyüksek hedef vuruşhassasiyeti ile moderndonanma platformlarındahizmete hazır bir silahsistemi olarak adından sözettiriyor.

200 km’nin üzerinde bir menzile sahipolan güdümlü mermi, görüş hattınınötesindeki hedefler için de büyük bir teh-dit oluşturuyor. Her türlü hava koşu-

lunda kullanılabilen ATMACA’nın; uçuşusırasında hedef güncelleme, yeni hedeftanımlama ve görev iptal kabiliyetlerininardında ise sahip olduğu gelişmiş ve mo-dern veri linki yer alıyor. Ataletsel Navi-gasyon Sistemi (ANS), KüreselKonumlama Sistemi (KKS), Barometrik Al-timetre ve Radar Altimetre kullanarakseyreden ve üç boyutlu görev planlamaile en verimli görev profilini sunabilen sis-temde; hedefe zamanlama, hedefivurma ve hedefi ateş altına alma operas-yonel modları mevcut. Aktif radar arayı-cısı ile hedefini yüksek hassasiyetle bulanve farklı saldırı modları (su sathındanhücum, üstten dalış ile hücum, yenidensaldırı) ile hedefine saldıran ATMACA,Deniz Kuvvetlerine millî bir güç kazandı-rıyor.

Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) ile

Roketsan arasında, 2018 yılında imza-lanan sözleşmeyle seri üretim çalışma-ları başlayan ATMACA Satıhtan SathaGüdümlü Mermi'nin, Deniz Kuvvetlerienvanterindeki platformlara entegras-yon çalışmaları sürdürülüyor. İlk olarakMİLGEM korvetlerine entegre edilecekATMACA Silah Sistemi ile yapılacak atışlıtestlerin yakın dönemde gerçekleştiril-mesi planlanıyor n

13Temmuz 2019


Roketsan, yaptığı çalışmalar sonu-cunda; mevcut ve yeni nesil 40 mmbombaatar silahlar kullanılarak atılabi-len; mevcut tüfekaltı bombaatar mü-himmatının sahip olduğu yaklaşık 400metrelik azami menzilin çok daha öte-sinde etkili menzile sahip; keskin ni-

şancı, toplu hedef ve benzeri tehditlerekarşı doğrudan, tek seferde ve yüksekhassasiyet ile ulaşacak Lazer GüdümlüMinyatür Füze Sistemi YATAĞAN®’ı ta-nıttı. Roketsan füze ürün ailesinin enyeni üyelerinden biri olan YATAĞAN®’ı,IDEF’19’da ziyaretçileri ile buluşturdu.

Yaklaşık 1 kg ağırlığı ile tek er tarafındankullanılan mevcut bombaatar silahları-nın yanı sıra insansız kara, deniz vehava araçları üzerinden de atılabilenYATAĞAN® Lazer Güdümlü MinyatürFüze Sistemi, yarı aktif lazer arayıcı baş-lığı ile azami 1 metrelik CEP mertebe-

İlk defa IDEF’19’da sergilenen 120 mmLazer Güdümlü Füze TANOK, tanklar vediğer yüksek kalibre namlulu silahlardakullanılan geleneksel topçu mühimma-tına alternatif ve yenilikçi bir seçenek ola-rak Roketsan tarafından geliştirildi. Yarıaktif lazer güdüm özelliği ile sadeceduran hedeflere değil hareketli hedeflerekarşı da yüksek vuruş performansı sergi-leyen füze, direkt ve üstten vuruş modlarıile farklı menzillerdeki hedeflere karşı etkiliolabiliyor. Tandem zırh delici harp başlı-

Tanklar Artık TANOK Güdümlü Füzesi ile Vurulacak

Meskûn Mahal Muharebelerinde Yeni Çözüm: CİDA

ğına sahip olan TANOK füzesi, modernsavaş alanındaki tüm zırhlı tehditlere vekoruganlara karşı etkin bir çözüm olaraköne çıkıyor.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin lazer güdümlütanksavar mühimmatı ihtiyacının karşılan-ması amacıyla tasarlanan TANOK, düşükağırlığı ve kullanıcıya zarar vermeyen fır-latma motoru sayesinde portatif olarakkullanılabilme veya kara araçlarından atı-labilme kabiliyetine sahip n

Hassas güdüm ile yakın ve çok yakınmenzilde etkili, kolay kullanılabilen, ma-liyet etkin bir silah konsepti olan CİDA,

ilk defa IDEF’19’da sergilendi. Tasarı-mında, meskûn mahal operasyonların-daki çatışma sahasının topoğrafikbelirsizliği ve tehdidin hızlı yer değiştire-bilmesi göz önünde bulundurularak ge-liştirilen CİDA, bu sayede sivil can ve malgüvenliğini de sağlıyor.

Kavram geliştirme ve doğrulama aşa-ması tamamlanan CİDA, piyade tarafın-dan kullanılabilen güdümsüz roketler ile

gelişmiş güdümlü füzeler arasında ko-numlanıyor. CİDA’nın, özellikle dar so-kaklarda karşılaşılan pusu ve el yapımıpatlayıcı tehdidine karşı ilerlemekte zor-lanan birlikler için çok kısa menzildenokta atışı yapmak amacıyla kullanılabi-lecek, akıllı bir sistem olması hedefleni-yor.

Sistemin geliştirme çalışmaları, yüksek birtempoda devam ediyor n

sinde vuruş hassasiyeti sunuyor. 1.000metrenin üzerinde bir menzile ulaşabi-len etkili bir silah sistemi olarak öneçıkan YATAĞAN®, bir lazer işaretleyicikullanılarak işaretlenen hedefe minyatürarayıcı başlığı ve minyatür kanat tahriksistemi sayesinde yönleniyor.

Roketsan, YATAĞAN® Lazer GüdümlüMinyatür Füze Sistemi'ni geliştirme ça-lışmalarını en kısa sürede tamamlamayıve oyun değiştirici özelliklere sahip füzesistemi ile güvenlik güçlerinin, meskûnmahal harp ortamındaki üstünlüğünüdaha da artırmayı hedefliyor n

YATAĞAN® ile Hassas Güdümlü Füze Kabiliyeti

Şekil 1: Yapay Sinir Ağı modeli Şekil 2: Hiyerarşik Yapı

14 Sayı 15

Tasarım ve Mühendislik Gücümüz

Yapay Sinir Ağları veDerin Öğrenme

Yapay Sinir Ağları (YSA), en temeldeinsan sinir sisteminden esinlenerek geliş-tirilmiş bir hesaplama yöntemidir (Şekil1). YSA ile basit biyolojik sinir sistemininçalışma şekli taklit edilmektedir. Taklit edi-len sinir hücreleri nöronlar içerir ve bunöronlar çeşitli şekillerde birbirlerinebağlanarak ağ oluşturur. Bu ağlar; öğ-renme, hafızaya alma ve veriler arasın-daki ilişkiyi ortaya çıkarma kapasitesinesahiptir.

YSA, literatürde çok daha büyük bir kü-menin elemanı olarak karşımıza çıkmak-tadır (Şekil 2) [1]. Bu kapsamda tüminsan esinlenmeli sistemlerin sinirbilim al-tında toplandığını görmekteyiz. Sinirbi-lim, insan sinir sistemini inceleyen bilimdalıdır. İlk zamanlar biyolojinin bir dalıolarak ele alınmakta olan bu alan,günümüzde birçok bilim dalını içeren di-siplinlerarası bir bilim olarak kabul edil-mektedir.

Çalışmada incelenen derin öğrenme,hesaplamalı sinir bilim altında, sinir ağ-ları kapsamında değerlendirilmektedir.“Derin” ifadesi, çok katmanlı yapılar se-bebiyle kullanılmaktadır. Son zaman-

larda derin öğrenme algoritmalarınınelde ettikleri başarıda ciddi bir artış göz-lemlenmektedir. Bu artışın; artan verikümeleri, uygulama alanlarının genişle-mesi ve kullanılan donanımların geliş-mesi ile paralel olduğu görülmektedir.

Derin öğrenme; görüntüdeki öznitelik-leri en iyi şekilde betimlemek ve bu be-timlemeleri en iyi şekilde öğrenmeyiamaçlamaktadır. Öznitelikler hiyerarşikbir şekilde öğrenilmektedir. Her kat-manda bir önceki katmanın çıktısındanöznitelikler elde edilmektedir. En çok kul-lanılan derin öğrenme yöntemleriEvrişimsel Sinir Ağları (İng. ConvolutionalNeural Network - CNN) ve OtomatikKodlayıcı’dır (İng. Autoencoders). Gö-rüntü işleme uygulamaları için uygunyapı olarak CNN karşımıza çıkmaktadır.

Evrişimsel Sinir Ağları(Convolutional Neural Network - CNN)

CNN; YSA’ların bir alt kolu olup, görüntüişleme üzerine özelleşmesi sebebiylegirdi olarak görüntü almaktadır. Basit birCNN yapısında temel olarak üç katmanmevcuttur (Şekil 3) [2]. Bunlar; Konvolüs-yon Katmanı (İng. Convolutional Layer -CONV), Havuzlama Katmanı (İng.Pooling Layer - POOL) ve Tümden Bağ-

lantılı Katman’dır (İng. Fully-ConnectedLayer - FC). Ara katman olarak değerlen-dirilebilecek iki katman bulunmaktadır.Bunlar; Normalizasyon Katmanı (İng.Normalization Layer) ve Doğrusal Olma-yan Operasyon Katmanı’dır (İng. Non-Linear Operation). Normalizasyon işlemifarklı ölçekteki öznitelik haritalarını aynıölçekte ifade etmek için kullanılmaktadır.Lineer olmayan operasyon eşik değer-leme benzeri bir işlem gerçekleştirmek-tedir. Bu kapsamda birçok fonksiyonkullanılır ve Aktivasyon Fonksiyonu ola-rak adlandırılır. Düzleştirilmiş DoğrusalBirim Katmanı (İng. Rectifier Linear Unit- ReLU) son dönemde oldukça yaygınolarak kullanılmaktadır.

CNN, günümüzde oldukça popülerolan ve iyi sonuç veren hedef teşhis al-goritmasıdır [3-8]. Bu yöntemler litera-türde NORB, Caltech-101/256,CIFAR-10/100 ve MNIST veri tabanlarınauygulanmıştır [4-9][10-13]. Bazı yöntem-ler, insanın tanıma başarımından dahayüksek başarım sağlamıştır [5].

Kullanılan Veri Tabanı

Otomatik Hedef Tanıma (İng. AutomaticTarget Recognition - ATR) algoritmaları-nın en önemli parçalarından bir tanesi,

Derin Öğrenme ve Makine Öğrenme Yöntemleriile Hedef Tanıma Algoritması Tasarımı

algoritmanın eğitiminde ve testinde kul-lanılacak veri setidir. Kullanılacak veri set-leri; problemi iyi tanımlayan, kapsamlı,tutarlı ve operasyonel koşulları iyi yansı-tacak şekilde oluşturulmalıdır. Bu nitelik-leri taşımayan veri setleri, algoritmabaşarımını olduğundan daha yüksekveya gerektiğinden daha kötü olarakgösterebilir. Bu kapsamda kullanılacakveri setleri titizlikle oluşturulmalıdır. Verisetinde dikkat edilmesi gereken bir diğerhusus ise verilerin kontrollü bir şekildealınmasıdır. Kontrollü alınmamış verilerinkullanımı, algoritma geliştirme süreciniçok daha zorlu hâle getirmektedir.

Bu çalışmada, daha önce satın alınanSensing Information Analysis Center(SENSIAC) kuruluşunun veri tabanındanyararlanılmıştır. Bu veri tabanı, OrtaDalga Kızılötesi (İng. Middle WavelengthInfrared - MWIR) ve görünür bölge ka-

meralardan elde edilmiş görüntülerdenoluşmaktadır. Veri tabanı ATR algorit-ması geliştirme çalışmaları için özel ola-rak hazırlanmıştır. Toplamda 207 GBMWIR verisi ve 106 GB görünür bölgeverisi içermektedir. Veri tabanında;insan, askerî araçlar ve sivil araçlar hedefolarak seçilmiştir. Söz konusu veriler,farklı uzaklıklardan ve farklı yönelimler-den (İng. Orientation) ATR algoritmasıgeliştirme prosedürüne uygun olarakelde edilmiştir.

Çalışma kapsamında kullanılan SENSIACveri tabanından probleme uygun olarakkullanılabilecek veri seti oluşturulmuştur(Şekil 4). Çalışmada dört farklı hedef sınıfıkullanılmıştır. Bunlar; piyade taşıyıcı (ISC),kamyonet, arazi aracı ve tanktır. Çalışmakapsamında hedeflerin üç farklı mesafe-den (1.000 m, 1.500 m ve 2.000 m) alı-nan görüntüleri kullanılmıştır. Eğitim seti

1.000 m görüntülerinden, test seti1.500 m ve 2.000 m’den alınan görün-tülerden kullanılmıştır.

Deneysel Sonuçlar

Veri tabanında kullanılan dört farklıhedef sınıfını ayırmak için CNN uygulan-mıştır. Elde edilen sonuçlar Şekil 5’te ve-rilmiştir. Eğitim süresi yaklaşık 3 dakika,45 saniye sürmüştür.

Şekil 5: Hedef tanıma başarımı Şekil 6: CNN modelinin eğitim süreç grafiği

Temmuz 2019


Şekil 3: CNN mimarisi

15

Şekil 4: Eğitim ve test veri setinden örnekler

a

on Computer Vision and PatternRecognition. 2015[9] He, Kaiming, et al., "Deep residuallearning for image recognition",Proceedings of the IEEE Conferenceon Computer Vision and PatternRecognition. 2016.[10] Y. LeCun, F.J. Huang, and L.Bottou. Learning methods for genericobject recognition with invariance topose and lighting. In Computer Visionand Pattern Recognition, 2004. CVPR2004. Proceedings of the 2004 IEEEComputer Society Conference on,volume 2, pages II–97. IEEE, 2004.[11] L. Fei-Fei, R. Fergus, and P.Perona. Learning generative visualmodels from few training examples:An incremental bayesian approachtested on 101 object categories.Computer Vision and ImageUnderstanding, 106(1):59–70, 2007.[12] G. Griffin, A. Holub, and P.Perona. Caltech-256 object categorydataset. Technical Report 7694,California Institute of Technology,2007. URLhttp://authors.library.caltech.edu/7694[13] A. Krizhevsky. Learning multiplelayers of features from tiny images.Master’s thesis, Department ofComputer Science, University ofToronto, 2009.

Barış Çağlar AYYILDIZGüdüm ve Fotonik Teknolojileri BirimiMühendis

Ozan YARDIMCIGüdüm ve Fotonik Teknolojileri BirimiKıdemli Uzman Mühendis

Şekil 5’te verilen sonuçlar incelendi-ğinde, piyade taşıyıcı %97 doğru tanın-mıştır. Aynı şekilde kamyonet %94, tankve arazi aracı %100 doğru tanınmıştır.Genel başarım ise %98'dir. Buna ek ola-rak tanıma başarımının standart sapması2,6 olarak hesaplanmıştır. Bu standartsapma değeri, sınıfların tanınma başarı-mının birbirine yakın olduğunu göster-mektedir.

CNN modelinin eğitim grafiği Şekil 6’daverilmiştir. Bu grafik incelendiğinde CNNmodelinin veri setini ezberlemediğiaçıkca görülmektedir.

Sonuç

Çalışma kapsamında, CNN ile elde edi-len hedef tanıma başarımları verilmiştir.Aynı veri setine geleneksel hedef tanımayöntemleri uygulandığında, toplam ba-şarımın %91 ve standart sapma değeri-nin 8,6 olduğu hesaplanmıştır. CNNtabanlı derin öğrenme yöntemininhedef tanıma başarımını %8 artırdığı,ayrıca standart sapma değerinin de ol-dukça düştüğü görülmektedir. Bu de-ğerler doğrultusunda derin öğrenmetabanlı hedef tanıma algortimalarının,yüksek doğruluk gerektiren askerî sis-temlerde uygulanabileceği değerlendi-rilmektedir. Diğer taraftan, birgörüntüdeki hedefin tanınma süresi yak-laşık 6 milisaniyedir. Bu değer yine yük-sek hızda çalışması gereken askerîsistemler için derin öğrenme tabanlıhedef tanıma algoritmalarının kullanıla-bileceğini göstermektedir.

Roketsan Derin Öğrenme TabanlıHedef Tespit, Takip ve TanımaAlgoritma Tasarım Çalışmaları

Roketsan İTS Grup Başkanlığı İleri Tekno-lojiler Direktörlüğü, Nisan 2016’daderin öğrenme tabanlı hedef tespit,takip ve tanıma algoritmaları geliştir-meye başlamıştır. Bu kapsamda gerçek-leştirilen algoritma tasarımlarınındoğrulanması sonucu, ALKA Yönlendi-rilmiş Enerji Silah Sistemi (YESS) proje-sine entegre edilmiştir (Şekil 7). ALKASilah Sistemi’nde, derin öğrenme ta-banlı hedef tespit ve tanıma algoritma-ları kullanılmaktadır. Proje kapsamında

gerçekleştirilen testlerde, iki sınıflı (dönerkanatlı ve sabit kanatlı) hedeflerin tespitive tanınması yüksek başarım ile gerçek-leştirilmektedir. Bu algoritmaların kulla-nılması, hedef tespit ve tanımabaşarımının karmaşık arka planlardadahi yüksek olması sebebiyle ALKAYESS'yi muadillerinin önüne geçirmekte-dir n

Referanslar

[1] Wikipedia, Neuroscience[2] Stanford CS 231n “ConvolutionalNeural Networks for VisualRecognition” Lecture Notes[3] Bay, Herbert, et al. "Speeded-uprobust features (SURF)." Computervision and image understanding 110.3(2008): 346-359[4] LeCun, Yann, et al. "Gradient-basedlearning applied to documentrecognition." Proceedings of the IEEE86.11 (1998): 2278-2324.[5] Krizhevsky, Alex, Ilya Sutskever, andGeoffrey E. Hinton., "Imagenetclassification with deep convolutionalneural networks", Advances in neuralinformation processing systems. 2012[6] Zeiler, Matthew D., and RobFergus., "Visualizing andunderstanding convolutionalnetworks", European conference oncomputer vision, Springer InternationalPublishing, 2014[7] Simonyan, Karen, and AndrewZisserman, "Very deep convolutionalnetworks for large-scale imagerecognition", arXiv preprintarXiv:1409.1556 (2014)[8] Szegedy, Christian, et al., "Goingdeeper with convolutions",Proceedings of the IEEE Conference

16 Sayı 15


Şekil 7: ALKA YESS

Sıvı roket yakıtları hızlı vekontrol edilebilir yanmasonucu sıcak gaz oluşturupitki sağlayan enerjikmaddelerdir (Şekil 1).

Roket ve füze sistemlerinde kullanılmaküzere farklı özelliklerde sıvı yakıtlar sen-tezlenmekte ve mevcut yakıt sistemlerigeliştirilmektedir.

Performans, kullanım, depolama vediğer tüm koşullar değerlendirildiğindeideal bir sıvı yakıt sisteminden bahsedi-lemez. Dolayısıyla, kullanılacak sıvı yakıtsistemi, uygulama alanı göz önüne alı-narak avantaj ve dezavantajları değer-lendirildikten sonra belirlenmelidir.

Teknik açıdan, sıvı yakıt, kimyasal olarakkararlı bir yapıya sahip olup en yükseközgül itki değerini sağlamalıdır. Bununlabirlikte lojistik, kullanım, depolama, ta-şıma, temin edilebilirlik, toksisite, stratejikönemdeki malzemelerin kullanımı vediğer faktörler yakıt seçiminde dikkatedilmesi gereken unsurlardır.

Sıvı yakıtlar çalışma prensiplerine göre ikiana sınıfa ayrılır: çift yakıtlar ve tek yakıtlar.

Sıvı Çift Yakıtlar

Tipik bir roket motorunda, başlangıçtaayrı depolarda tutulan sıvı yanıcı ve ok-sitleyicinin birleşmesiyle sıvı jetler oluşur;jetlerin çarpışması sonucu yanma mey-dana gelir. Yanma, yanıcı ve oksitleyicikarıştığında kendiliğinden oluşabildiği

gibi, bazı çift yakıt sistemlerinde ateşleyi-ciye ihtiyaç duyulmaktadır. Ateşleyiciyeihtiyaç duymadan gerçekleşen yanmayahipergolik yanma denir. Hipergolik sıvıyakıtlar yüksek özgül itki, uzun çalışmasüresi, motorda birden fazla aç-kapatdöngüsü ve dolayısıyla mükemmel itkikontrolü özelliklerinden dolayı roket mo-torlarında özellikle de uzay uygulamalarıiçin yaygın bir şekilde kullanılmaktadır.

En yaygın hipergolik yanıcı olarak hidra-zin türevleri (monometilhidrazin ve asi-metrik dimetilhidrazin); oksitleyici olarakise diazot tetraoksit ve yüksek konsant-rasyonlu nitrik asitler kullanılagelmiştir.İtki sistemindeki teknik performansı çokiyi olmasına karşın hidrazin toksiktir veyüksek buhar basıncına sahiptir. Bu ne-denle, sıvı yakıt operasyonları yüksek

Şekil 1: Soyuz MC-10 roketinin fırlatma görüntüsü

Sıvı Yakıt Teknolojileri veRoketsan’da Yapılan Çalışmalar

a

Tasarım ve Mühendislik GücümüzTemmuz 2019 17

a

motorlarda ateşleme testleri yapılmakta-dır. Elde edilen veriler incelenerek yakıt,malzeme, ekipman ve diğer alt sistemleriçin en iyileme çalışmaları yürütülmekte-dir.

Sıvı Tek Yakıtlar

Uzay itki sistemlerinde kullanılan ve yal-nız bir sıvı fazdan oluşan yakıtlara "SıvıTek Yakıtlar" denmektedir. Bu tür yakıtlaruydulardaki yörünge ayarlamalarını vedurum kontrolünü sağlayan, sınırlı itkigücüne sahip iticilerde kullanılmaktadır-lar. Bu yakıtların kimyasal yapılarındakiyüksek enerji, iki farklı mekanizmaylaaçığa çıkartılarak itki sağlanabilir. Birin-cisi, sıvı tek yakıtın bozunmasıyla açığaçıkan yüksek enerjiden kaynaklanan itki-dir. Bozunma, yüksek ısıl içeriğe (ental-piye) sahip moleküllerin parçalanarakdaha düşük ağırlığa ve entalpiye sahipküçük moleküller oluşturmasıdır. Hidra-zin ve hidrojen peroksit, katalitik olarakbozunarak itki sağlayan yakıtlardır. Diğertaraftan, oksitleyici ve yanıcıyı aynı fazdaiçeren sıvı yakıt türlerindeyse itkiyi sağla-yan sıcak gazlar yanma reaksiyonlarıylaoluşmaktadırlar. Buradaki önemli nokta,aynı çözeltide bulunan oksitleyici ve ya-nıcının, depolama koşullarında birbiriyleuyumluyken, yanma odasına girdikle-rinde şiddetli bir reaksiyon vermesidir.Nitröz oksit yakıt karışımları ve iyonik sı-vılar bu tip sıvı tek yakıtlardandır. Yanmaesnasında entalpideki değişim, bo-zunma durumundaki entalpi değişiminekıyasla daha büyük olduğu için, eldeedilen performans da genellikle dahayüksek olmaktadır. Hidrazin, toksik vekanserojen olmasına rağmen, 1960’lı yıl-lardan beri uzay itki sistemlerinde önce-likli tercih olmuştur. Fakat, AvrupaKimyasal Ajansı (ECA) son yıllarda hidra-zini izleme listesine almış olup, yakın ge-lecekte kullanımını yasaklamayıplanlamaktadır.

Yeşil uzay itki sistemleri, modern uzayaktivitelerinde yeni bir kavramdır. Uyduitki sistemlerinde, toksik ve kanserojenetkileri en aza indirgenmiş, kolay ve gü-

bazlı iyonik bileşikler, diazot tetraoksit venitrik asit oksitleyicileriyle hipergolik ola-rak yanmaktadır (Şekil 2). Borhidrür an-yonu bazlı iyonik sıvılar düşük alevlenmegecikmesi (yanıcı ve oksitleyicinin karış-ması sonrası yanmaya kadar geçensüre) değeri verdiklerinden, önemli birhipergolik yanıcı potansiyeli sunmakta-dır. Pek çok farklı katyon (pozitif yüklüiyon) ve anyon (negatif yüklü iyon) for-mülasyonlarıyla iyonik sıvı yakıt sentez-lenmiş olmasına rağmen, düşük donmanoktası, kimyasal dayanım, yüksek akış-kanlık, düşük alevlenme gecikmesi veyüksek enerji gibi özelliklerin hepsinesahip iyonik sıvı henüz geliştirilememiş-tir.

Mikro Uydu Fırlatma Sistemi (MUFS)Projesi için tasarlanan sıvı yakıtlı roketmotorunda kullanmak üzere; hipergoliktutuşan, hidrazin ve kerosene alternatifyanıcı maddeler üzerinde çalışmalar yü-rütülmektedir. Oksitleyici olarak ise de-polanabilir, düşük aşındırıcı etkiliformülasyonlar çalışılmaktadır. Yakıt bile-şenlerine kimyasal ve fiziksel özelliklerinbelirlenmesi, yakıt kararlılık çalışmaları veyanma özelliklerinin belirlenmesi testleriuygulanmaktadır. Ayrıca alevlenme ge-cikmesi (Şekil 3), itki ve özgül darbe gibiperformans değerlerini belirlemek için

18 Sayı 15


maliyetli güvenlik önlemleri ve kullanımprosedürleri gerektirmektedir.

Sıvı hidrojen yüksek özgül darbe değe-rine sahip bir yanıcıdır, fakat düşük yo-ğunluğu nedeniyle depolanması içinyüksek hacimlere ihtiyaç duyulmaktadır.Ayrıca kolay gazlaşıp havayla temastayanması nedeniyle depolandığı yerdeyüksek yangın riski taşımaktadır. Hidro-karbon türü bir yanıcı olan kerosen, sıvıhidrojene oranla daha düşük buhar ba-sıncına sahipken, hidrazin ve sıvı hidro-jene kıyasla özgül itki değeri düşüktür.

Oksitleyici olarak sıvı flor oldukça verimliitki kuvvetine sahiptir; ancak çok aşındı-rıcıdır, toksiktir ve çok düşük kaynamanoktasına sahiptir. Sıvı oksijen de iyi per-formans göstermesine rağmen oldukçaaşındırıcıdır. Hidrojen peroksit ise düşüközgül itki vermektedir ve kimyasal daya-nımı daha azdır. Dolayısıyla, bazı yakıt-ların performansı istenilen düzeydeolmazken, performansı çok iyi yakıtlardada depolama ve kullanım oldukça güçve maliyetli olabilmektedir.

İyonik bileşiklerden elde edilen sıvı yakıt-lar, düşük buhar basıncı ve güvenli kul-lanım yönleriyle son yıllarda öneçıkmıştır. Disiyanamid ve nitrosiyanamid

Şekil 2: Siyanamid bazlı hipergolik iyonik sıvının nitrik asitle yapılan alevlenme gecikmesi testindengörüntüler

yonel maliyetleri bakımından avantajlıolması, iyonik tek yakıt olarak kullanıldı-ğında en az hidrazin kadar özgül itkisağlayabilmesi, ADN bazlı sıvı tek yakıt-ları cazip kılmaktadır. Roketsan tarafın-dan MUFS Projesi kapsamındaki mikrouydu itki sistemlerinde kullanılması plan-lanan ADN bazlı sıvı tek yakıt formülas-yonları millî imkânlarla geliştirilmeyebaşlanmıştır n

Referanslar

Safety Office, Liquid Propellants SafetyHandbook, John F. Kennedy SpaceCenter, NASA, 1965.Q. Zhang, J. M. Shreeve Chem. Rev.2014, 114, 10527.A.S. Gohardani, J. Stanojev, A. Demairé,K. Anflo, M. Persson, N. Wingborg, C.Nilsson, Prog. Aerosp. Sci., 2014, 128-149.S. Persson, S. D’Amico, J. Harr, FlightResults from PRISMA Formation Flyingand Rendezvous Demonstration. In:61th International AstranauticalCongress, 2010.M. Negri, M. Wilhelm, C. Hendrich, N.Wingborg, L. Gediminas, L. Adelöw, etal. Acta Astronautica, 2018.

Dr. Ahmet KOÇSıvı Yakıt Teknolojileri Birimi Mühendis

Pınar AYASSıvı Yakıt Teknolojileri BirimiUzman Mühendis

Dr. Hacı EŞİYOKSıvı Yakıt Teknolojileri Birimi Yönetici Mühendis

Temmuz 2019

Tasarım ve Mühendislik Gücümüz 19

venli kullanılabilen, ideal performanslıyakıtları bulmak adına çevre dostu yakıtalternatiflerinin geliştirilmesi daha büyükönem kazanmaktadır. Bu yakıtlar, depo-lama, taşıma, test faaliyetleri ve uzayaracı geliştirme çalışmalarında alışılagel-miş hidrazin bazlı sistemlere nazarandaha düşük maliyetlerle kullanılabilmek-tedir. Yüksek enerjili iyonik sıvılar, günü-müzde yeşil sıvı tek yakıt formülasyonlarıiçin umut vadeden alternatiflerdendir.

Yeşil sıvı tek yakıt olarak düşünülen biriyonik sıvının içeriği, erime noktası100°C altında olan oksitleyici tuz, yakıtve sudan oluşmaktadır. Bu yakıtlardanyüksek özgül itki sağlayabilmek için tuzve yakıt bileşenlerinin suda çözünürlük-leri yüksek olmalıdır. Hidroksilamonyumnitrat (HAN) ve amonyum dinitramid(ADN) son dönemde üzerinde en çokçalışılan oksitleyici tuzlardır. 1990’larınbaşında, ABD Hava Kuvvetleri AraştırmaLaboratuvarı (AFRL), hidrazinin toksikdoğasından ötürü, HAN bazlı sıvı tekyakıt geliştirme çalışmalarını başlatmıştır.Elde edilen en gelişmiş formülasyon gü-

nümüzde Yeşil Yakıta DönüşümMisyonu (GPIM) Projesi’nde kullanılmak-tadır (Şekil 4a). ADN bazlı iyonik sıvı ya-kıtlar konusunda ilk çalışmalar1990’larda, İsveç Savunma AraştırmaAjansı (FOI) tarafından başlatılmıştır.2010 yılında, PRISMA adlı İsveç teknolo-jik gösterim misyonu çerçevesinde, ADNbazlı yakıtla çalışan iticiler, uzay aracınınyörünge kontrolünü sağlamak için hid-razin bazlı iticilerle beraber kullanılmış veADN bazlı iticilerin daha yüksek perfor-mans sağlayabildiği görülmüştür (Şekil4b). 2014 yılında yürürlüğe giren Av-rupa Birliği Ufuk2020 (Horizon2020)programı kapsamındaki projelerden biriolan Hidrazinin Yörünge ve Fırlatma İtkiSistemleri İçin Değiştirilmesi (RHEFORM)başlatılmıştır. Proje çerçevesinde ADNbazlı sıvı tek yakıtların bileşimi üzerinearaştırmalar yürütülmüş, ADN’nin düşüksıcaklıklarda bozunmasını sağlamaya yö-nelik katalizörlerin geliştirilmesi için çalı-şılmıştır.

ADN’nin toksik veya kanserojen olma-ması ve dolayısıyla kullanımı ve operas-

Şekil 3: Roketsan’da hipergolik sıvı çift yakıtla yapılan alevlenme gecikmesi testinden görüntüler

Şekil 4: (a) GPIM ve (b) PRISMA projelerinde kullanılan uyduların görüntüleri

20 Sayı 15

Günümüz teknolojisindekihızlı değişim ve gelişmeler;güvenilirlik, üstünperformans, hafiflik veyüksek sıcaklıklardamukavemetini koruyabilmegibi zorlayıcı gereksinimleride beraberindegetirmektedir.

Gereksinimler göz önüne alındığındadaha üstün özellik ve niteliklere sahipmalzemelere duyulan ihtiyaç gündengüne artmaktadır. Ultra yüksek sıcaklıkseramikleri, sahip oldukları özellikler sa-yesinde zorlayıcı çevre koşullarında kul-lanılabilecek malzeme grubundasınıflandırılır. Bu nedenle farklı mühen-dislik sektörlerinden ve özellikle havacılıkve uzay endüstrisinden artan bir ilgi gör-mektedir.

Ultra yüksek sıcaklık seramikleri, 3000ºCüzeri erime noktasına sahip malzemelerolarak tanımlanabilir. Şekil 1’de görül-düğü gibi çok az malzeme bu kriteri kar-şılamaktadır. Metallerden sadeceTungsten (W), Renyum (Re) ve Tantal(Ta) elementleri 3000ºC üzeri sıcaklıktaerime noktasına sahiptir. Seramik mal-zeme sınıfının geniş bir alanını kapsayanoksit seramiklerden Toryum Oksit(ThO2), 3000ºC ergime sıcaklığına sahiptek oksit seramiktir. 3000°C'nin üzerindeerime sıcaklığına sahip malzemelerinçoğu, Hafniyum (Hf), Zirkonyum (Zr) veTitanyum (Ti) gibi geçiş elementlerininBorür, Nitrür ve Karbür bileşikleridir. İleriteknoloji bir malzeme sınıfı olan bu se-ramiklerin ortak özellikleri agresif çalışmaatmosferinde yüksek kimyasal ve termalkararlılık göstermeleri, yüksek sertlik, yük-sek mekanik dayanç ve özellikle borürbileşikleri için yüksek termal iletkenlikteolmalarıdır.

Ultra yüksek sıcaklık seramiklerinin sen-

tezi 1800’lü yılların sonuna dayansa da,bu malzemelere gösterilen teknolojik ilgi1950'lerin sonunda başlayan ve1960’larda genişleyen uzay yarışlarıylabirlikte çarpıcı bir şekilde artmıştır. Bu dö-nemde Sovyet Rusya ve ABD ilk nesiluzay aracı için roket motoru, ısı kalkanıve yüksek sıcaklığa maruz kalan yapısalparçalarda kullanılacak malzeme arayış-larını gerçekleştirmiştir. Karşılaşılan tek-nolojik zorluklara çözüm bulma ihtiyacı,G. V. SAMSONOV ve H. NOWOTNYgibi bilim adamları önderliğinde gerçek-leşen muazzam bir araştırmanın temelmotivasyonu olmuştur. Bu araştırmacılartarafından yayımlanan makaleler; ultrayüksek sıcaklık seramiklerinin mekanik,termodinamik ve oksidasyon davranışla-rıyla ilgili önemli çalışmaları içermektedir.

Ultra yüksek sıcaklık seramiklerine olanilgi 1980’li yılların sonunda havacılık veuzay uygulamalarında scramjet, hiper-sonik araçlar ve yüksek performanslıroket motorlarının önem kazanmasıyla

Sıcaklık Algısını Değiştiren Malzemeler:Ultra Yüksek Sıcaklık Seramikleri


Şekil 1: Malzeme sınıflarına göre gruplandırılmış en yüksek erimesıcaklığına sahip malzemeler [2]

Şekil 2: B-52 kanadına monte edilmiş X-51 uçuş aracı [2]

Temmuz 2019


artmıştır. Örneğin, ABD Ulusal Havacılıkve Uzay Dairesi (NASA) ve ABD HavaKuvvetleri, hipersonik uçuş için gerekliteknolojileri test etmek amacıyla uçuşaelverişli araç tasarımını gerçekleştirmiştir(Şekil 2). Bu sistemde karşılaşılan tekno-lojik zorluklardan biri de, tasarımda kul-lanılan keskin hücum kenarları vekontrol yüzeylerinde yüksek sıcaklığa da-yanıklı malzeme teknolojisinin yeterli tek-nolojik hazırlık seviyesinde olmamasıdır.Şekil 2’de en uzun süre hipersonik uçuşrekoruna sahip X-51 uçuş aracı, testuçuşu öncesi B-52'nin kanadına monteedilmiş olarak görülmektedir.

Hipersonik hızlarda (> 5 Mach) uçanplatformların keskin hucüm kenarları,2000°C'yi aşan sıcaklıklara maruz kal-maktadır. Ayrıca uçuş esnasında parça-nın karşılaştığı yüksek entalpili akışsebebiyle aerodinamik ısınma (aerody-

namic heating) gerçekleşir. Parçanın uçkısmında maruz kaldığı yüksek ısı, iç kı-sımlara ısıl iletim yolu ile ve dış yüzeyler-den de ısıl radyasyon ile çevreye aktarılır.Böylece sadece parçanın uç kısımları ısı-nırken, iç kısımlarındaki sıcaklık değerle-rinin düşük kalması sağlanır.Aerodinamik ısınmanın bir kısmının ısıliletim yolu ile iç kısımlara iletilebilmesiiçin, kullanılan malzemenin termal ilet-kenlik değerinin yüksek olması gerek-mektedir. Örneğin, hücum kenarlarındayüksek termal iletkenlik özelliğine sahipparçanın olması, kanatın maruz kaldığıtermal gradyanı düşürerek stresi azaltır.

Önceki yıllarda tasarlanan uzay araçla-rında, aerotermodinamik ısınmayı azal-tarak tüm parçalarda ılımlı sıcaklıksınırlarını korumak amacıyla geniş yarı-çaplı, kör vücut tasarımı kullanılmıştır.Uzay araçlarının manevra kabiliyetinin

artırılarak yüksek performanslarda çalı-şabilmesi için ince aerodinamik şekillerinkeskin hücum kenarları ile tasarlanmasıamaçlanmıştır (Şekil 3). Keskin hücumkenarı malzemelerinin seçiminde ve ta-sarımında; sıcaklık–zaman çevriminebağlı olarak çalışma ortam koşullarındaoksidasyon davranışı, termal şok direncive malzemenin termo-fiziksel özelliklerigibi faktörlerin üzerinde hassas çalışma-ların yapılması zorunludur. Tüm bunedenler göz önünde bulunduruldu-ğunda hipersonik araçlar için keskinhücum kenarları ve burun konisi tasa-rımı, ileri teknoloji malzemeler gerektir-mektedir. Ultra yüksek sıcaklıkseramikleri, bu gereksinimleri karşılayanmalzeme sınıfındadır. Şekil 4’te ultrayüksek sıcaklık seramik numune örnek-lerinin test öncesi ve test sonrası görün-tüleri paylaşılmıştır. Test numuneleri,yüksek ısı akısı değerlerinde boyutsalbütünlüğünü korumaktadır.

Ultra yüksek sıcaklık seramikleri, keskinhücum kenarları ve burun konisi gibiyüksek sıcaklık uygulamalarına ek olarak;döküm ve refrakter özellikli malzemeüretim süreçlerinde, çelik üretimindekullanılan termovel tüplerinde, pota veısıl çift astarı yapımında, kesme ve aşın-dırma takımlarında, nozullarda ve zırhuygulamalarında kullanılmakta veya kul-lanıma aday görülmektedir.

Bahsedilen uygulamalarda kullanılacakparçanın performansı ve dayanımı ya-nında üretim ve şekillendirme kabiliyeti

21

Şekil 3: Küt ve keskin geometride burun konisi ve hücum kenarı örneği [4-5]

Şekil 4: Ultra yüksek sıcaklık seramik test numunesi örnekleri

a

açısından kritik önemi olduğu bilinenultra yüksek sıcaklık seramikleri,Roketsan’ın teknoloji yol haritalarındayerini almaya başlamıştır n

Referanslar

[1] F. Monteverde, Processing and Pro-perties of Ultra-High Temperature cera-mics for Space Applications, Materialsand Science Engineering A, 415–421,2008[2] W Rahrenholtz, Ultra High Tempera-ture Ceramics: Materials for Extreme En-vironments, Scripta Materialia, 2016[3] W. Fahrenholtz, Ultra High Tempe-rature Ceramics, New Jersey, The Ame-rican Ceramic Society, 2014[4] http://www.dlr.de/dlr[5] http://dc.engconfintl.org/uhtc[6] F. Monteverde, Advances in Micros-tructure and Mechanical Properties ofZirconium Diboride Based Ceramics,Material Science and Engineering A,310-319, 2003[7] Narottam Bansal, Ceramic MatrixComposites, New Jersey, John Wiley &Sons, 2014

Simge TÜLBEZÖzel Metal Dışı Malzemeler veYenilikçi Proses Teknolojileri BirimiUzman Mühendis

Bahadır Can KOCAOĞLUÖzel Metal Dışı Malzemeler veYenilikçi Proses Teknolojileri BirimiUzman Mühendis

Barış AKGÜNÖzel Metal Dışı Malzemeler veYenilikçi Proses Teknolojileri BirimiYönetici Mühendis

ses sıcaklıklarında üretimine ve kompleksşekilli nete yakın parça üretimlerinin ar-tırılmasına yönelik çalışmalarda artış göz-lenmektedir. Bu çalışmalara ek olarak,ultra yüksek sıcaklık seramiklerinin düşüktokluk değerlerinden dolayı kırılgan dav-ranış göstermeleri ve monolitik hâldesinterlenmeleri sırasında ihtiyaç duyulanyüksek sıcaklık ve basınç koşullarının üs-tesinden gelinmesi amacıyla farklı özel-likleri bir arada içeren çok işlevlikompozit yapıların elde edilmesi ve sin-ter özelliklerinin geliştirilmesi çalışmala-rına ağırlık verilmektedir. Düşükmiktardaki toz katkılar sayesinde sinter-leme sıcaklığı düşürülmekte, proses ko-laylaşmakta ve sinter yoğunluğu vetokluk değerlerinde artış sağlanmakta-dır. İngiltere, İtalya, Almanya ve Portekizgibi ülkelerin katılım sağladığı“C3HARME Yakıcı Sert Ortam ve UzayUygulamaları için Yeni Nesil SeramikKompozitler” Projesi kapsamında ultrayüksek sıcaklık seramiklerinin kompozitve nete yakın şekilli üretim yöntemlerineyönelik çalışmaların desteklendiği bilin-mektedir.

Yüksek sıcaklığa maruz kalınan mühen-dislik uygulamalarında (uzay ve havacı-lık, reaktör, itki sistemleri, vb.), sıcaklığabağlı olarak değişen mekanik ve mikro-yapısal özellikler, malzeme performan-sını sınırlayan faktörlerdir. Teknolojiningerektirdiği yüksek sıcaklık limitlerineçözüm oluşturan ultra yüksek sıcaklık se-ramik malzeme ve yapıları konularındakigelişmeler, yakın gelecekte uzay uygu-lamalarına yönelik önemli sonuçları daberaberinde getirecektir. Henüz gelişmeaşamasında olan bir teknoloji olarak,ultra yüksek sıcaklık seramiklerinde aşıl-ması gereken en önemli konu kompleksşekilli nete yakın parça üretimlerinin ar-tırılması ve seramik matris kompozitformlarının oluşturulmasıdır.

Uzay ve havacılık çalışmalarının başarısı


ile maliyetleri, malzeme tasarımcılarınıngöz önünde bulundurması zorunlu kri-terler arasındadır. Ultra yüksek sıcaklıkseramiklerini cazip hâle getiren yükseksıcaklık davranışları ve sahip olduklarıyüksek erime noktaları, bu malzemelerinüretimini zorlaştırmaktadır. Üretimlerin-deki şekil sınırlamaları, yüksek sıcaklık sin-terleme gereksinimleri ve yoğunlaşmadavranışları bu zorluklara örnek olarakgösterilebilir. Ultra yüksek sıcaklık sera-miklerinin sahip olduğu güçlü kovalentetkileşimler, bu malzemelerin homojenyoğunlaşabilme kapasitesini azaltmakta-dır. Yoğunlaşma tane sınırı, difüzyonu-nun gerçekleşmeye başladığı 1800°Cüstü sıcaklıklarda başlamaktadır. Fakatbu malzemelerin 1800°C üzerindekiüretim yöntemleri, sıcaklığa bağlı olarakgerçekleşen yüksek tane boyutunda vebuna bağlı olarak mekanik dayançla-rında azalmaya sebep olur. Bu nedenleözellikle diborür yüksek sıcaklık seramik-lerinin üretiminde hacimce %5-30 ora-nında silisyum karbür (SiC) eklenir.SiC’ün zirkonyum diborür (ZrB2) üretimisırasında eklenmesi, 3245°C olan ça-lışma sıcaklığını 2270°C’ye düşürmekte-dir. SiC, proses sırasındaki sinterlemesıcaklığının düşürülmesine ek olaraktane büyümesini engelleyerek, yoğun-laşmanın artması ve oksidasyon direnci-nin artırılması gibi sebeplerle de yapıyaeklenmektedir.

Ultra yüksek sıcaklık seramikleri başlıcaspark plazma sinterleme, sıcak presleme,basınçsız sinterleme, mikrodalga sinter-leme ve lazer sinterleme gibi tekniklerkullanılarak üretilmektedir. Bu yöntem-ler, SiC gibi çeşitli katkı malzemelerinineklenmesine bağlı olarak 1700°C-2200°C aralığında sinterleme sıcaklığınızorunlu kılmaktadır. Ayrıca yüksek sıcak-lık sinterlemesine ek olarak, bahsedilentüm yöntemler yüksek kalıp maliyeti veşekillendirme kısıtlaması içermektedir.Son yıllarda bu malzemelerin düşük pro-

22 Sayı 15

Tasarım ve Mühendislik GücümüzTemmuz 2019

Bir laboratuvarın test,deney veya kalibrasyonalanındaki belli birkapsamda yetenekkazanması için ekipmanve tesis kurulumu, personeleğitimi gibi birçok konudayatırım yapması gerekir.

Bu, maddi yatırım, iş gücü ve emek de-mektir. Peki yapılan testler, tüm bu yatı-rımlara rağmen doğru ve güvenilirmidir?

Test, deney ve kalibrasyon laboratuvar-larının yetkinlikleri, birbirini tamamlayıcıiki yöntem ile sağlanmaktadır. Bu yön-temlerden birincisi, TS EN ISO/IEC17025 gereksinimlerine göre TÜRKAKtarafından oluşturulan, idari ve teknikkomitenin gerçekleştirdiği yerinde de-netimdir [1]. Diğer teknik, laboratuvarperformansını değerlendirmek ve so-nuçların kalitesini sağlamak için yapılanlaboratuvarlar arası karşılaştırma ve ye-terlilik testleridir. Doğru ekipman yatırı-mının yapılması, personele eğitimverilmesi, yöntemlerin belirlenmesi, do-küman hâline getirilmesi, belirsizliğinhesaplanması, dâhili doğrulamalarınyapılması bile güvenilirliği veya doğru-luğu garanti altına almaz. “Dünyadaaynı testi yapanlar ile aynı sonuçlarıüretebiliyor muyuz?” sorusunun ceva-bını veremez. Diğer ulusal/uluslararasılaboratuvarlar ile karşılaştırma testlerinegirerek harici olarak da laboratuvarındoğru sonuçlar üretebildiğini kanıtla-mak gerekir.

Yeterlilik testleri, eğitim ve risk yönetimiiçin araç olarak kullanılabilir ve Şekil 1'de

gösterilen iyileştirmelere fayda sağlar.

TS EN ISO/IEC 17025 standardına göreakreditasyon, laboratuvarlar için bir zo-runluluk değildir; ama akreditasyon ge-reği denetim öncesi karşılaştırmatestlerine katılım ve başarılı sonuç üret-mek bir şarttır. En az 48 ayda bir karşı-laştırma testlerine katılımın tekrarlanmasıgerekmektedir ve bu şekilde laboratuva-rın performansı sürekli olarak gözlen-mektedir. Yeterlilik testlerine katılımsıklığı; test sayısı, personel değişim oranı,teknik ekibin deneyimi ve nihai kullanı-mın önemi, izlenebilirlik kaynağına göredeğişmektedir [2].

Hayatımızın her anında hem doğru hemde güvenilir test ve ölçümlerin yapılmasıönemlidir ve savunma sanayii sektö-ründe daha kritik bir önem arz etmekte-dir. Tüm kalite dokümanlarına ve ISO10012 “Ölçme Yönetim Sistemleri -Ölçme Prosesleri ve Ölçme Cihazları içinŞartlar” [3] dokümanına göre ürün ömrü

boyunca, ürün kalitesinidoğrudan etkileyen tüm

ölçüm ve test cihazlarının ulu-sal/uluslararası standartlara göre

izlenebilirliği sağlanmalıdır.Bunun yanında prosesler hakkında

doğru karar verebilmek için doğrutest sonuçlarının üretilmesi, ürün kali-

tesi ve ilk seferde doğru üretim için kar-şılaştırma testlerine de katılımgerekmektedir.

Laboratuvarlar Arası Karşılaştırmaile Yeterlilik Testi Arasındaki FarkNedir?

Yeterlilik Testi (YT); Laboratuvarlar ArasıKarşılaştırma (LAK) yoluyla daha önce-den belirlenmiş kriterlere göre katılımcıperformansının değerlendirilmesidir[4].YT, bağımsız üçüncü taraf bir laboratu-var tarafından organize edilen ve yöne-tilen laboratuvarlar arası karşılaştırmadır.YT’de, referans laboratuvarın da katılı-mıyla, diğer katılımcıların performanslarıdeğerlendirilir.

LAK, önceden belirlenmiş şartlara göreiki veya daha fazla laboratuvarın aynı yada benzer bir madde üzerinde yapılantestlerin ya da ölçümlerin düzenlen-mesi, uygulanması ve değerlendirilme-sidir[4].

Eş anlamlı gibi görünse de, YT ve LAKaynı anlama gelmez. LAK testlerinde dü-zenleyen kuruluş, referans laboratuvar-dır ve sonuçları referans laboratuvarraporlar. Referans laboratuvarın sonuç-ları ile diğer laboratuvarların sonuçlarıkarşılaştırılarak test, deney veya kalibras-yon sonuçlarının yeterliliği kanıtlanır. Ye-terlilik testi için bir numunenin veyacihazın hareketi gözlenir (Şekil 2) [5].

Şekil 1: Yeterlilik testinin faydaları

23

a

ISO 17025 Akreditasyonu için Laboratuvarlar ArasıKarşılaştırma ve Yeterlilik Testlerinin Önemi

mın, LAK testinin hedeflerini karşılaya-cak yönde yapılması gerekmektedir.

• Atanmış Değer: LAK Koordinatörü,atanmış değerin nasıl kararlaştırılaca-ğına dair bir dokümanı metrolojik iz-lenebilirlik ve ölçüm belirsizliğihususlarını göz önüne alarak oluştur-malıdır.

• Uygulama Metodu: Koordinatör, tes-tin nasıl gerçekleştirileceğine dair dokü-manı tüm katılımcılar tarafından netolarak anlaşılacak şekilde hazırlamalıdır.

• Katılımcıların Değerlendirilmesi:LAK testi aday katılımcılarının altyapıve belirsizlik beyanları gibi hususları-nın ön değerlendirmesi yapılmalıdır.

LAK testleri herhangi bir metodun doğ-ruluğunun teyidi ve bazen bir malzeme-nin değerinin hassas ve yüksekdoğrulukta atamasının yapılması için dedüzenlenmektedir.

Performansın Değerlendirilmesi

LAK testleri neticesinde laboratuvarlarınperformansları ISO 13528 standardındatariflendiği gibi birçok farklı istatistiki yak-laşımla değerlendirilebilmektedir [6].Değerlendirmelerde en çok kullanılanyöntem En sayısı ile hesaplanmaktadır.Bu yöntemin kullanılması için katılımcı-ların belirsizlik hesaplamalarına hakimolmaları gerekmektedir.

Düzenleyen kuruluş, öncelikle referanslaboratuvara ileterek testlerini yaptırır.Daha sonra diğer laboratuvarlara nu-mune/cihazın iletilmesiyle testler ta-mamlanır. Her laboratuvar ölçümsonuçlarını, düzenleyen kuruluşa gön-

24 Sayı 15

derir ve sonuç raporu ile yeterlilik testleritamamlanır.

LAK testlerinde, cihaz/numune hareketiŞekil 3’teki gibidir[5]. Şekil 3.a’da öncereferans laboratuvar ölçümleri yapar vediğer katılımcı laboratuvarlara iletir. Bugibi testlerde, uzun süre değerleri bo-zulmayan kararlı numune ve cihazlarkullanılmaktadır. Şekil 3.b’de ise refe-rans laboratuvar birden fazla ölçümyapar. Bu tip karşılaştırmalar genelde bi-rinci seviye laboratuvarlar arasında ya-pılır. Şekil 3.c’de görüldüğü gibi,malzemeden numune alınarak tüm la-boratuvarlarda eş zamanlı testler de ya-pılabilmektedir.

Düzenleyen kuruluş, testlerde gizlilik il-kesini korur. Laboratuvarlara ait tüm so-nuçları, sadece düzenleyen taraf bilir vediğer katılımcı laboratuvarlar ile bu so-nuçlar paylaşılmaz. Laboratuvar koduüzerinden sonuçlar diğer katılımcı labo-ratuvarlar ile paylaşılır.

Laboratuvarlar Arası Karşılaştırma/Yeterlilik Testlerinin Tasarımı

LAK ve YT testlerinin tasarımı sırasındagöz önünde bulundurulması gerekenönemli hususlar aşağıda sıralanamakta-dır:

• Planlama: Koordinatör, LAK testi içinISO 17043 standardında belirtildiğigibi; hedef, amaç ve temel dizayn hu-suslarını ihtiva eden bir plan dokü-mante etmelidir.

• Numune ve Cihaz Hazırlama: Ko-ordinatörün uygun özelliklerde ve sa-yıda cihaz ve numunenin taşınması,depolanması ve tahliyesi dâhil hazır-lıkları yapması gerekmektedir.

• Numune ve Cihazların Homojen-liği ve Kararlılığı: Tüm katılımcılarkarşılaştırılabilir yeterlilik test numunesive cihazına, test boyunca stabil kala-cak şekilde sahip olmalıdır.

• İstatistiki Tasarım: İstatistiki tasarı-


Şekil 3.a: Halka

Şekil 3.b: Taç yaprak

Şekil 3.c: Eş zamanlı

Şekil 4: LAK/YT testlerinin tasarımı

Şekil 2: Yeterlilik testi numune/cihaz hareketi

25

Yapılan LAK testleri sonucunda; • |En| ≤ 1.0 sonucu alan katılımcılar ye-

terli bulunmaktadır.• |En| > 1.0 sonucu alan katılımcılar ise

yetersiz performans göstermiştir. La-boratuvardan sonucu iyileştirmekadına aksiyon alması beklenmektedir.

Karşılaştırma / Yeterlilik TestlerineErişim

Yeterlilik Bilgi Sistemi (YETBİS), Türkiyeiçindeki ulusal karşılaştırma test sağlayı-cıları ile katılımcı laboratuvarları biraraya getirmek üzere TÜRKAK tarafın-dan oluşturulmuş veri tabanı sistemidir.Yeterlilik testi programları, Avrupa’da vebirçok organizasyon tarafından da yö-netilmektedir. Uluslararası YT/LAK test-leri, EPTİS veri tabanı üzerinden takipedilmektedir.

Roketsan’da Karşılaştırma Testleri

Hizmet verdiğimiz sektör itibarıyla test,deney ve kalibrasyon faaliyetleri ile üre-tilen sonuçların doğruluğu ve hassasi-yetinin son ürün üzerindeki etkisibüyüktür. Hedeflenen güvenilirlik vedoğruluk seviyesinin yakalanması ve sü-rekli iyileştirmelerin planlanması için en

önemli klavuzlardan biri olan LAK ve ye-terlilik testlerine periyodik olarak birçokalanda katılım sağlanmaktadır. Bu nok-tada Roketsan Laboratuvarları, perfor-mans değerlendirmesinde aldığı başarılısonuçlar ile gerçekleştirdiği faaliyetlerindoğruluğunu ve güvenilirliğini garantietmektedir.

LAK VE YT testlerinin yanı sıra laboratu-varların ve ölçüm sistemlerinin analizi vegeliştirilmesi için önemli rol oynayan,Tekrarlanabilirlik ve Tekrar ÜretilebilirlikYeterlilik Analizi (Gage R & R) ve ÖlçümSistemleri Analizi (İng. MeasurementSystem Analysis - MSA) çalışmaları şirke-timizde yoğun bir şekilde yapılmaktadır.Bu dâhili uygulamalar ile elde edilen so-nuçlar istatistiki olarak analiz edilerekekipman, personel, uygulanan metotve sonucu etkileyen harici tüm unsurla-rın iyileştirilmesi için harekete geçilmek-tedir.

Kalibrasyon Birimi olarak laboratuvarlararası karşılaştırma/yeterlilik testlerine sa-dece akreditasyon kapsamı için değil,laboratuvar performansını görmek içindiğer kapsamlarda da katılmaya çalış-maktayız. Bu şekilde, laboratuvar yet-kinliğinin sürekliliği izlenmektedir n

Referanslar

[1].ISO 17025 Test, Deney ve Kalibras-yon Laboratuvarlarının Yeterliliği içinGenel Şartlar[2].EA-4/18 Yeterlilik Testi Katılım Düzeyive Sıklığına İlişkin Kılavuz[3]. ISO 10012 Ölçme Yönetim Sistem-leri-Ölçme Prosesleri ve Ölçme Cihazlarıiçin Şartlar[4]. ISO/IEC 17043-Uygunluk Değerlen-dirme-Yeterlilik Testi için Genel Koşullar[5].The Ultimate Guide to Profiency Tes-ting for ISO/IEC 17025 Accreditation,Richard Hogan[6].ISO 13528 Statistical Methods forUse In Profiency Testing by Interlabora-tory Comparisons

İhsan Ahmet YÜKSEL Ürün ve Süreç Kalitesi DirektörlüğüUzman Mühendis

T. Oytun KILINÇ Ürün ve Süreç Kalitesi DirektörlüğüUzman Mühendis

Sinem ÖN AKTAN Ürün ve Süreç Kalitesi DirektörlüğüKıdemli Uzman Mühendis

Temmuz 2019


Şekil 5: Laboratuvarlar arası karşılaştırma testlerinin amaçları

26 Sayı 15

Yönlendirilmiş Enerji SilahSistemleri (YESS'ler) temelolarak; hedef üzerindeyapısal ya da geçici birhasar oluşturabilmek içinbir silah sisteminden hedefedoğru çok yüksek miktardaenerji gönderilmesiprensibine dayanmaktadır.

Burada hedef üzerinde etki yaratmakiçin enerjinin kullanılması, ışık hızındabir karşı reaksiyon sağlanması anlamınagelmektedir.

Klasik mühimmat ise hedeflerini vura-rak, üzerinde basınç oluşturarak ya daparçacık etkisi gibi kinetik bir etki oluş-turularak yok edilmesini sağlamaktadır.Bu noktada, mühimmatın tam olarakhedeflenen noktaya ulaştırılması, hedefüzerinde istenilen etkinin yaratılması vehedef dışında istenmeyen bir etki oluş-turulmaması ise klasik mühimmat içingöz önünde bulundurulması gerekenen temel problem sahalarıdır.

Günümüzde gelişen teknoloji ile bir-

likte, tehdidin tanımı ve boyutu da de-ğişiklik göstermektedir. Ticari ve sivil kul-lanımı giderek artan sabit ve dönerkanatlı mini/mikro hava araçları, günü-müzde terör eylemlerinde artan bir sık-lıkla kullanılmaya başlamıştır. Düşükmaliyetli olan sabit ve döner kanatlımini/mikro hava araçları otonom uçuşyeteneği kazanıp karıştırmaya karşıdaha dayanıklı hâle gelmekte, sürü al-goritmaları ile desteklenmiş yeteneklerkazanmaktadır. Buna ilave olarak el ya-pımı patlayıcı (EYP) düzenekleri deönemli bir tehdit olarak kendini göster-mektedir.

Nizami bir harp içerisinde bugünekadar tanık olmadığımız EYP’ler ile sabitve döner kanatlı mini/mikro hava araç-larının geleneksel ateşli silahlarla (omuz-dan atılan roketler, füzeler ve uzunnamlulu silahlar gibi) etkin bir menzil dı-şında (örneğin 500 m gibi) önlenmesi-nin imkânsız olduğu, ayrıca bu türmühimmatın tehdidi önlemek için dahayüksek maliyetli bir çözüm yolu olduğugözükmektedir. Daha büyük kalibreli yada parçacık tesirli mühimmatla saldırıyacevap verilmesi durumunda ise isten-meyen hasar (İng. Colleteral damage)oluşturulabileceği, bu tür saldırıların ge-nellikle nüfus yoğunluğu olan bölgelere

yapılması nedeniyle bu tür istenmeyenhasarın daha da önemli sorunlar oluş-turduğu görülmektedir.

Örneğin; havaalanları gibi sivil persone-lin kullanımına açık bir alanda bu türklasik tedbirlerin uygulanması, teröristsaldırının amacı olan panik seviyesinidaha da artırıcı bir unsur olabilir. Ayrıcabu şekilde bir savunma, sivil alanlardasürekli olarak çok sayıda mühimmat veuzman personelin bulundurulması ihti-yacını doğurduğu için çok fazla tercihedilen bir yöntem olmamaktadır.

Dünya çapındaki güncel eğilimler dik-kate alındığında, asimetrik tehdide karşıyenilikçi sistemlerin kullanımının yaygın-laştığı görülmektedir. Klasik sistemler ilekarşılaştırıldığında gelişim safhasınınhenüz başında olan YESS’ler, yukarıdaortaya konulan asimetrik tehdit alanla-rına karşı çok büyük avantajlar sağla-maktadır. Hâlihazırda “Hibrit Çok AlçakHava Savunma Sistemi” olarak da tanım-lanabilen YESS’ler, aşağıda sunulanavantajları da göz önüne alındığında,gelişim süreci içerisinde çok daha farklıhedef türlerine karşı klasik sistemlerin ye-rini almaya aday sistemler olacaklardır:• Enerji havada ışık hızında yayılım gös-

terdiği için hedefe karşı reaksiyon da

Asimetrik Tehditlere KarşıYönlendirilmiş Enerji Silah Sistemleri

Şekil 1: ALKA YESS, alternatif platformlaraentegre edilerek kullanılabilir


Şekil 2: Drone vurulma anı Şekil 3: ALKA YESS, IDEF’19’da tanıtıldı

Temmuz 2019

a


Şekil 4: ALKA YESS, kullanıcıya 3 katmanlısavunma yeteneği sunmaktadır

Şekil 5: 4x4 araç üzerinde ALKA YESS’nin mobilkullanımı

Şekil 6: Mobil ALKA

ışık hızında gerçekleşmektedir.• Çok sayıda tehdide aynı anda angaje

olunabilir, tehdit hızla etkisiz hâle ge-tirilebilir.

• Cephane depolama sorunu yoktur.Bir enerji kaynağına bağlı olduğu sü-rece önleme yapılabilir.

• Klasik mühimmat ile karşılaştırıldığındaatış başına maliyet çok düşüktür.

• Hassas vuruş kabiliyeti sağladığındanistenmeyen hasar oluşturmaz.

Her sistem için bazı kullanım kısıtları ol-duğu göz önüne alındığında, YESS ko-nusunda aşağıdaki hususlarınçalışılması/geliştirilmesi gerekmektedir.Böylelikle YESS’ler, hem teknolojide ya-şanacak gelişmeler hem de bu tür sis-temlerin hibrit kullanım konseptleri ileçok daha farklı hedeflere karşı kullanıla-bilecek hâle gelebileceklerdir:• Atmosferik şartlar, lazer silahlarının

her hava koşulunda görev almasınıve menzili kısıtlayabilir. Ancak “AdaptifOptikler” ile bu kısıtların mümkün ol-duğunca giderilmesine çalışılmakta-dır. Böylece daha yüksek mesafelerdeetkinlik sağlanabilir.

• Yüksek güçlerde daha büyük ağırlıkve hacim gereksinimi doğmaktadır.

• Uluslararası anlaşmalar gereği, LazerSilah Sistemleri’nin nizami harp içeri-sinde personele karşı kullanılmasımümkün görülmemektedir (1995 ta-rihli ‘United Nations Convention onCertain Conventional Weapons’ an-laşmasına ait ‘On Blinding Laser Wea-pons’ protokolü; lazer silahlarınınsadece kara, deniz ve hava platform-larına karşı kullanılabileceğini vurgu-

lamaktadır).

Bu kapsam içerisinde Roketsan, kendiöz kaynaklarını kullanarak, günümüztehdit setlerine karşı tümü ile millî veyerli bir çözüm olan ALKA YESS’yi geliş-tirmiştir.

ALKA YESS kullanıcıya;• Elektromanyetik karıştırma yeteneği

ile tek veya sürü hâlindeki sabit vedöner kanatlı mini/mikro hava araçla-rının işlevsel olarak engellenmesini(soft kill),

• Elektromanyetik ve lazer tahrip yete-neğiyle de sabit ve döner kanatlımini/mikro hava araçları ile drone sü-rülerinin ve EYP’lerin güvenli mesafe-den imha edilmesini (hard kill)sağlamaktadır (Şekil 2).

İlk kez IDEF’19’da tanıtılan (Şekil 3) ALKAYESS:• Elektronik Karıştırma Sistemi

(EKS): Sabit ve döner kanatlımini/mikro hava araçları ya da sürü-lerin savunma alanı içine girmeden iş-levsel olarak engellenmesi (soft-kill),

• Elektronik Tahrip Sistemi (ETS)(Geliştirme çalışmaları devam et-mektedir): Sabit ve döner kanatlımini/mikro hava araçları ya da sürü-leri etkin menzil içerisinde imha etmek(hard-kill) ve

• Lazer Silah Sistemi: Sabit ve dönerkanatlı mini/mikro hava araçları ya daEYP’leri güvenli mesafede imha etmekmaksadıyla geliştirilmiştir.

Bu bağlamda ALKA YESS, kullanıcıya 3

katmanlı savunma yeteneği sunan dün-yadaki ilk yüksek enerjili silah sistemidir(Şekil 4).

Türkiye’nin yeni silahı ALKA YESS (Şekil 5),kullanıcı ihtiyaçlarına göre mobil veyasabit konuşlu sistem çözümleri sağlamak-tadır.

Mobil sistem; intikal hâlindeki veya sa-hada konuşlu birliklerin savunması ilemeskûn mahal operasyonları için, sabitkonuşlu sistem ise karargâh, üs-liman,kalekol, vb. kritik tesislerin nokta hava sa-vunması için ideal çözümdür.

Mobil ALKA (Şekil 6):• 4x4 araç üzerinde tümleşik olarak

görev yapabilmektedir. • Araç içinden komuta edilebilir.• Dâhili güç kaynağına sahiptir.• Modüler bir yapıdadır, istenilen böl-

geye intikal edebilir.• 2 personel ile kolayca kurulabilir ve

sabit olarak da görev yapabilir.

ALKA Kritik Sabit Tesis Koruma (Şekil 7):• Savunma alanına göre kule veya

kabin yerleşimi yapılabilir. • Komuta merkezinden komuta edilebi-

lir.• Tesisteki mevcut sabit güç hattı kulla-

nılabilir.• Savunma bölgesine göre farklı enteg-

rasyonlar yapılabilir.• 1 personel ile kolayca kullanılabilir.Söz konusu sistemlerde;• Kara konuşlu mobil kullanım (Meskûn

mahal operasyonları, kara birliklerininintikali, EYP ile mücadele, vb.)

28 Sayı 15

• Kara konuşlu sabit kullanım (Karar-gâh, komuta kontrol merkezleri, stra-tejik tesisler, vb. kritik sabit tesislerinkorunması ve

• Deniz platformu üzeri konuşlu kulla-nım (Gemi öz savunması maksadıyla)mümkündür.

ALKA kritik özellikleri şöyledir:• Hedef tespit menzili, seçilecek/kullanı-

lacak radara bağlıdır.• Radarın tespit ettiği hedefe otomatik

yönlenebilir.• Radar olmadan tek başına da kullanı-

labilir.• Lazer tahrip menzili 500 m’dir.• Uzun menzilli ETS ve EKS'ye sahiptir.• Hareketli hedefler vurularak imha edi-

lebilir ya da durdurulabilir.• Sürü saldırılarında hedef sayısından

bağımsız önleme yapılabilir.• Hedef üzerinde tahrip edilecek bölge-

nin hassas seçimi yapılabilir.• Yapay zekâ ile otomatik hedef tespiti

ve takibi yapılabilir.• Yüksek hızlı hedefler takip edilebilir.• Yüksek hassasiyetle hedef takibi yapı-

labilir.

• Aynı anda birden fazla hedef takipedilebilir.

• Hedef tipi otomatik teşhis edilebilir.• Gece ve gündüz görev yapılabilir.• Gözetleme sistemi olarak da kullanıla-

bilir.• Nöroergonomi ile kullanıcı üzerindeki

operasyon yükünü en aza indirir.• Klasik sistemler ile karşılaştırıldığında

düşük operasyon maliyetine sahiptir.

ALKA tüm bu özelliklerine ilave olarak,yer testleri sürecinde özellikleGüneydoğu Anadolu bölgesinde yaşa-nan terör olayları ile sıkça gündemegelen el yapımı, köpük kanatlı, otonomintihar dronelarına karşı da en zor ko-şullar altında güvenilirliğini kanıtlamışolup Roketsan tesislerinin korunma-sında da görev almaktadır (Şekil 9).

Sonuç olarak Roketsan, günümüzün asi-metrik tehditlerine karşı geliştirmiş ol-duğu ALKA YESS ile özellikle;• Işın Odaklayıcı ve Optik Bileşenler,• Hedef Takip Yazılımı,• Hedef Takip Donanımı,• Stabilizasyon,

• Silah Yönetim Sistemi,• Nöroergonomi ve• Platform Entegrasyon alanlarında çok önemli yetenekler kazan-mış ve misyonuna uygun olarak sek-törde yenilikçi silah sistemleri geliştirmekonusunda öncü rolü oynamaya devametmiştir.

Kazanılan bu yetenekler ile Roketsan, ge-lecekte çok daha etkin sistemler ile ülkesavunmasına olan katkısını artırarakdevam ettirecektir n

Seyit TUNÇGüdüm ve Fotonik Teknolojileri BirimiLider Mühendis

İbrahim Refik ALTAYAtmosfer Üst Katman ve Uzay SavunmaSistemleri BirimiLider Mühendis

Uğur KAYASALİleri Güdüm ve Kontrol TeknolojileriMüdürlüğüMüdür


Şekil 7: ALKA kritik sabit tesis koruma konsepti

Şekil 8: ALKA modülerlik konsept gösterimi Şekil 9: ALKA YESS ile Sabit Kanatlı İntiharDrone’u imha testleri

Temmuz 2019


Yoğun emek ve teknikbeceriye dayalı bakımsüreci, son yıllarda ”BakımYönetimi” yaklaşımıyla elealınmaya başlanmış olupgünümüz endüstriyeluygulamalarının başarısınıve etkisini artıracak önemlibir unsur hâline gelmiştir.

“Kendinden beklenen işlem performan-sını göstermesi için istenen kondisyondatutulan veya bu kondisyona getirilenelemanların ihtiyaç duyduğu tüm teknikve ilişkili idari aksiyonları içeren faaliyetlerbütünü” olarak ifade edilen bakım kav-ramı, endüstriyel devrimin ardından gi-derek artan önemiyle işletmeler için enönemli başarı ve mücadele unsurların-dan biri olmuştur [1]. 18. yüzyılda oluş-maya başlayan bakım ihtiyacı ve bakımkavramı, tarih boyunca farklı dönemlerve gelişim süreçleri geçirmiştir. Varolu-şundan bu yana sahip olduğu gelişimhızı, endüstriyel devrim ile birlikte en et-kili noktaya ulaşmış ve hızla gelişen tek-noloji, bakım kavramını işletmeler için

ekipmanlar için kapsamlı ve ihtiyaçlarauygun bakım faaliyetlerinin belirli aralık-larla uygulanmasına ve oluşturulan bu“profesyonel bakım” yaklaşımı ile bakımçalışmalarından beklenen teknik isterlerile çıktı kalitesinde artışa neden olmuştur[4].

3. Jenerasyon: 1980’lerden günü-müze kadar olan bu dönemde bakımkavramı, güvenlik standartlarının veçevre koruma bilincinin daha hassas birşekilde irdelendiği bir süreci ifade etmek-tedir. Bu dönem içerisinde bakım kavra-mından beklentiler; yüksek ekipmanuygunluğu ve güvenilirliği, iyileştirilmişürün kalitesi, daha uzun cihaz/ekipmanömrü ve maliyet verimliliği olarak sırala-nabilir.

Bakım Yönetim Politikaları veKonseptleri için Yaklaşımlar

Rekabetçi küresel ekonomi şartlarındaher işletmede kullanılmakta olan ekip-man ve teçhizatlar işletme başarısı içinkritik varlıklar, hatta temel yetenekler ola-rak değer görmektedir. Yaşanan arızalarıgidermede devreye giren bakım faaliyet-lerinin toplam işletme maliyetine oranıendüstriyel sektörler için farklılık göster-mektedir. Madencilik sektöründe %40-50 oranlarına ulaşan bakım maliyetleri,ulaşım sektöründe %20-30 oranlarındabir paya sahiptir [5].

Dinamik ve yeni gelişen bir yönetimalanı olan bakım yönetimi kavramı için,ifade karışıklıklarına neden olmayacakve ihtiyaç duyulan sınıflandırmayı sağ-layacak şekilde bakım aksiyonları-politi-kaları-konseptleri arasında hiyerarşikilişkiyi belirten bir sınıflandırma oluştu-rulmuştur:

Bakım Süreçlerinin Tarihsel Gelişimi veStratejik Bakım Yönetimi

önemli ve vazgeçilemez bir unsur hâlinegetirmiştir. Günümüze kadar geçirilensüreçte bakım kavramı, saha uygulama-larında yaşanan değişimler göz önündebulundurulduğunda, üç farklı jeneras-yon olarak tanımlanabilir [2].

1. Jenerasyon: Endüstri Devrimi son-rası 2. Dünya Savaşı yıllarına kadar olanperiyot olarak tanımlanabilir. Bakım kav-ramının, üretim sürecinin doğasındaolan ve önlenemeyen bir problem ola-rak düşünüldüğü bu ilk jenerasyondabakım faaliyetleri, sadece makine veyaekipmanın arızalanarak üretimin dur-duğu anlarda gerçekleştirilen, işletmeiçin maddi kaynakları tüketen ancak üre-timin devam etmesi için gerçekleştiril-mesi zorunlu bir kavram olarakgörülmektedir [3].

2. Jenerasyon: 2. Dünya Savaşı ile1980’li yıllar arasındaki bu süreçte bakımkavramının yaşadığı gelişme, öncelikliolarak endüstrideki yeni tasarımsal geliş-melerin üretim ekipmanları ve üretimproseslerini daha hızlı ve süreye dayalıbir forma dönüştürmesiyle ilişkilendirile-bilir. Bu gelişmeler, parça değişimleriiçin planlı takvimlerin oluşturulmasına,

Şekil 1: Bakım kavramının tarihsel gelişim süreci ve beklentiler

a

Şekil 3: Bakım yönetimi ve bakım kavramınınekosistemi

30 Sayı 15

• Bakım Aksiyonları:Teknik ekip tarafından gerçekleştirilentemel aşama ve müdahaleleri oluşturur.

• Bakım Politikaları:Farklı bakım aksiyonlarının hayata geçi-rilmesini sağlayan kural ya da kurallarbütününü oluşturur.

• Bakım Konseptleri:Farklı bakım politikaları ve aksiyonların-


dan oluşan bütüncül yapıların planlan-ması ve bunlara altyapısal destek sağlan-ması ile ilgili genel karar verme yapısınıoluşturur.

Süreçler İçindeki Gelişmeler veStratejik Bakım Yönetimi

Gelişim jenerasyonları boyunca değişenbakım kavramı, bu süreçler içerisinde uy-gulanan yönetim politikalarını ve yakla-

şımlarını da değiştirmiştir. Bakım kavra-mının ilk oluşum sürecinde sadeceDüzeltici Bakım (İng. Corrective Mainte-nance - CM) olarak uygulanan ve tasa-rım/üretim-sistem/işletme performansıgibi girdi-çıktılarla ilişkisi olmayan bakımfaaliyetleri, 2. Dünya Savaşı itibarıyladurum bazlı olay analizi çalışmalarınınendüstri ile ilişkilendirilerek kullanılmasıile Önleyici Bakım (İng. Preventive Main-tenance - PM) kavramına evrilmiş ve kul-lanımı artmıştır. 1970’ler ile birliktesavunma alanında gelişmiş ülkelerin uy-guladığı yüksek maliyetli savunma poli-tikaları, Ömür Devri Maliyet Döngüsü(İng. Life Cycle Cost - LCC) yaklaşımınıoluşturarak bakım maliyetlerini belirginve önemli bir noktaya taşımıştır. Budurum devlet ve özel işletmeler açısın-dan daha kapsamlı ve entegre bir bakımyaklaşımı oluşturulması ihtiyacını doğur-muştur. Güvenilirlik ve bakılabilirlik kav-ramları daha çok öne çıkarak savunmasanayii alanında sık kullanılan bir yakla-şım hâline gelmiştir. 1990’lı yıllar ve son-rasında kullanılan Güvenilirlik Merkez-li Bakım (İng. Reliability-CenteredMaintenance - RCM) ve Toplam Üret-ken Bakım (İng. Total ProductiveMaintenance - TPM) yaklaşımları, bakımkavramının sadece ekipman arızası vesonuçlarına odaklanması gereken biralan olmadığını ve mevcut yaklaşımlarınetkili anlamda uzun dönemli stratejikiçerikler oluşturma/yönetmede yetersizolduğunu ortaya çıkarmıştır. Oluşan budurum, farklı bakım yönetim stratejileri-nin geliştirilmesine yol açmıştır. Pragma-Tablo 1: Bakım aksiyonları

Şekil 2: Bakım aksiyonları, politikaları ve konseptleri

Tablo 3: Bakım konseptleri

Temmuz 2019


tik bir bakışla, bakım yönetimi kavramıtoplam varlık ömür döngüsünü opti-mize etmek üzerine kurulu bir yönetimanlayışı şeklinde ifade edilmektedir [6].

Farklı kaynaklar ve araştırmalar tarafın-dan “fiziksel varlıkları istenen operasyonşartlarında muhafaza etmek veya bukondisyonlara ulaştırmak için gerçekleş-tirilen aktiviteler” ifadeleriyle tanımlanan

bakım kavramı, gerçekleştirilecek bu faa-liyetlerin dinamik ve kompleks yapısınıyönetsel olarak idare ve organize edebi-lecek bir bakım yönetimi varlığına ihtiyaçduymaktadır.

Sonuç ve Değerlendirme

Bakım kavramı günümüzde; teknik-idarisorumlulukları yüksek, dinamik iş haya-

Tablo 2: Bakım politikaları

tına uyum sağlamak için gerekli esnek-liğe sahip, işletme içinde üretim bölüm-leri kadar yönetim stratejilerine ortak vebu stratejilerin oluşturulmasında etkinbir noktaya ulaşmıştır. Bu nedenlebakım faaliyetlerinin yönetimi, kuruluşla-rın sürdürülebilir statüye ulaşmasındadestekleyici ve etkin bir bileşendir n

Referanslar

[1] Manickam, L. (2010). Proposal forthe fourth generation of maintenanceand future trends&challenges inproduction. Malardalen University.[2] Moubray, J. (1997). ReliabilityCentered Maintenance. Oxford:Butterworth-Heinemann.[3] Waeyenbergh, G; Pintelon, L.(2002). A framework maintenanceconcept development. InternationalJournal of Product Economics, 299-313.[4] Sherwin, D. (2000). A review ofoverall models for maintenancemanagement. Journal of Quality inMaintenance Engineering, 6(3), 138-164.[5] Murthy, DNP; Atrens, A; Eccleston,JA. (2002). Strategic MaintenanceManagement. Journal of Quality inMaintenance Engineering, 8(4), 287-305.[6] Pintelon, L.; Parodi-Herz, A. (2008).Maintenance: An EvolutionaryPerspective. K. Kobbacy, & D. Murthy,Complex System MaintenanceHandbook. Springer.

Volkan Cihan OKUTANBakım Onarım ve Tesis İşletme MüdürlüğüMühendis

Abdülkadir ÖZSARBakım Onarım ve Tesis İşletme MüdürlüğüMüdür

32 Sayı 15

Fuar ve Organizasyonlar

30 Nisan - 3 Mayıs 2019tarihleri arasındaİstanbul’da düzenlenenIDEF 14’üncü UluslararasıSavunma Sanayii Fuarı’ndaRoketsan, son teknolojiürün ve yetenekleriyleziyaretçilerin beğenisinitopladı.

Roketsan, sergilediği Mikro UyduFırlatma Sistemi, YATAĞAN®, TANOK,ATMACA, ALKA ve CİDA gibi yeni ürün-leri ile göz doldurdu.

Dünyanın dört bir yanından savunmasanayii alanında önde gelen firmalaraev sahipliği yapan fuarda Roketsan, ger-çekleştirilen çeşitli imza törenleri ile yeniiş birliklerini duyurdu.

Roketsan ve Tübitak SAGE arasında uçakbombalarında kullanılan TST 101 Tapa

Komplesi’nin geliştirilmesi ve üretimi ko-nusunda bir İş Birliği Protokolü imza-landı. Yerli ve millî üretime katkıdabulunacak bu iş birliği sonucundaTürkiye’nin, geniş bir pazara sahip olanMK-80 serisi uçaktan atılan genel maksatbomba tapalarına ilişkin uluslararası sa-vunma sanayii pazarındaki konumunungüçlenmesi bekleniyor.

Roketsan, IDEF‘19’da İlgi Odağı Oldu

Roketsan ve Aselsan arasında VurucuÇok Rotorlu İHA Sistemi’nin Geliştirilmesikonusunda İş Birliği Anlaşması imza-landı. Bu anlaşma ile Aselsan’ın geliştir-diği Vurucu Çok Rotorlu İnsansız HavaAracı (İHA) Sistemi’ne Roketsan tarafın-dan geliştirilen İHA Mühimmatı’nın(RİHAM) entegrasyonu sağlanacak. Buiş birliği sonucunda, Türk SilahlıKuvvetlerinin önemli bir ihtiyacı dahakarşılanmış olacak.

ALTAY Millî Tankı Seri Üretim Projesi AltYüklenici Sözleşmesi’ni, ana yükleniciBMC ve alt yükleniciler Roketsan,Aselsan, Havelsan ve MKEK imzaladı.Türkiye'nin millî ana muharebe tankıALTAY, muharebe deneyimlerinden veTürk Silahlı Kuvvetleri'nin geleceğe yö-nelik ihtiyaçlarından yola çıkılarak geliş-tirildi. ALTAY’ın en gelişmiş korumayasahip ana muharebe tankı olması bekle-niyor.

ALTAY Seri Üretim Projesi Ana-Alt Yükleniciler Sözleşme İmza Töreni

Vurucu Çok Rotorlu İHA Projesi Mutabakat Anlaşması İmza Töreni

33Temmuz 2019


Hava Kuvvetleri Komutanı Hava Orgeneral Hasan KÜÇÜKAKYÜZ'ünRoketsan standını ziyareti

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa VARANK'ın Roketsan standını ziyareti

SAHA İstanbul koordinasyonunda, kü-melenme üyeleri olan Roketsan,Aselsan, Ermaksan, SAVER, TÜBİTAKBİLGEM ve Gebze Teknik Üniversitesi ileoluşturulan konsorsiyumla başvurulan“Lazer Hava Savunma Sistemleri Projesi”için anlaşma imzalandı.

SSB; Roketsan, Havelsan, Aselsan,TUSAŞ, TÜBİTAK BİLGEM ve STM ileSavNET Bağlantı Protokolü’ne imza attı.

Millî Savunma Bakanı Hulusi AKAR, İçiş-leri Bakanı Süleyman SOYLU, Sanayi veTeknoloji Bakanı Mustafa VARANK,Genelkurmay Başkanı Orgeneral Yaşar

GÜLER, Hava Kuvvetleri Komutanı Orge-neral Hasan KÜÇÜKAKYÜZ, JandarmaGenel Komutanı Orgeneral Arif ÇETİN,Millî İstihbarat Teşkilatı Başkanı HakanFİDAN ve beraberindeki heyetlere stan-dımızı ziyaretleri sırasında yeni ürün vesistemlerimiz konusunda detaylı sunum-lar yapıldı.

Milli Savunma Bakanı Hulusi AKAR'ın Roketsan standını ziyareti İçişleri Bakanı Süleyman SOYLU'nun Roketsan standını ziyareti

Fuar boyunca Roketsan standında Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr.İsmail DEMİR'in de yer aldığı birçok röportaj gerçekleştirildi

Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan FİDAN'ın Roketsan standını ziyareti

a

Almanya, Amerika Birleşik Devletleri,Angola, Arnavutluk, Azerbaycan,Bahreyn, Bangladeş, Belarus, BirleşikKrallık, Bosna Hersek, Brezilya,Bulgaristan, Burkina Faso, Çekya, Çin,Endonezya, Etiyopya, Fas, Filipinler,Fransa, Gambiya, Gana, Gine Bissau,Güney Kore, İspanya, İsrail, İsviçre, İtalya,Katar, Kazakistan, Kenya, KKTC, Kosova,

Kuveyt, Libya, Litvanya, Makedonya,Malezya, Mali, Nijer, Nijerya, Orta AfrikaCumhuriyeti, Özbekistan, Pakistan,Polonya, Romanya, Rusya, Sırbistan,Singapur, Slovakya, Somali, Şili, Tayland,Tayvan, Tunus, Türkmenistan, Uganda,Ukrayna, Umman, Vietnam veZimbabve delegasyonlarıyla görüşmelergerçekleştirildi.

Lazer Silah Sistemlerinin Geliştirilmesi Projesi İmza Töreni Tapa Komplesi İş Birliği Protokolü İmza Töreni

34 Sayı 15


İtalya Savunma Bakanı Elisabetta TRENTA'nın Roketsan standını ziyareti Tayland Ankara Büyükelçisi Phantipha Iamsudha EKAROHIT'in Roketsanstandını ziyareti

Nijer Savunma Bakanı Kalla MOUTARI'nin Roketsan standını ziyareti Pakistan Kara Kuvvetleri Kurmay Başkan Yardımcısı Korgeneral SyedMuhammad ADNAN'ın Roketsan standını ziyareti

Yerli ve yabancı basın, Roketsan standınabüyük ilgi gösterdi. Anadolu Ajansı, CNNTürk, Sabah, Hürriyet, TRT, BloombergHT, Ulusal Kanal, Yeni Şafak, Kanal 24,Kanal 7, A Haber, Donanım Haber,Army Recognition ve Aviation Week;Roketsan yetkilileri ile röportaj yaptı n

35Temmuz 2019


Bu sene Riyad’da, 12-14Mart 2019 tarihleri arasındailki gerçekleştirilen SaudiAirshow Fuarı’nda Roketsan

standı, sergilediği sonteknoloji ürünleri veyetenekleri ile ziyaretçilerinve heyetlerin ilgisini topladı.

Roketsan Saudi Airshow 2019’a KatıldıT.C. Riyad Büyükelçimiz Erdoğan KÖK,Suudi Arabistan Yatırım Kurumu Hava-cılık ve Savunma Sektör Direktörlüğü,Polonya ve Bahreyn delegasyonlarıbaşta olmak üzere birçok sayıda ülke-den gelen heyetler Roketsan standını zi-yaret etti n

Roketsan Son Teknoloji Ürünleriyle IDEX’teRoketsan, 17-21 Şubat 2019tarihleri arasındaAbu Dabi’de gerçekleştirilen,Orta Doğu ve Kuzey

Afrika’nın en büyüksavunma fuarı IDEX’te ürünve yeteneklerini sergiledi.

Ziyaretçilerin yoğun ilgisiyle karşıla-nan Roketsan standında Kolombiya,Romanya ve Azerbaycan gibi pek çokülkenin üst düzey yetkilisine yerli vemillî silah sistemlerimiz hakkında bilgiverildi n

Riyad Büyükelçimiz Erdoğan KÖK'ün Roketsan standını ziyareti Suudi Arabistan askeri okul öğrencilerinin Roketsan standını ziyareti

Bangladeş Başbakanı Güvenlik Danışmanı Tarique Ahmed SIDDIQUE'ınRoketsan standını ziyareti

Azerbaycan Savunma Bakanı Zakir HASANOV'un Roketsan standınıziyareti

36 Sayı 15


Banlgadeş, Botsvana, Burkina Faso,Demokratik Kongo Cumhuriyeti,Etiyopya, Gabon, Litvanya, Macaristan,Makedonya, Moritanya, Pakistan,Senegal ve Tanzanya delegasyonlarıziyaret etti n

Roketsan Ürünleri LIMA’daZiyaretçilerin Beğenisini TopladıRoketsan, 26-30 Mart 2019tarihleri arasında MalezyaLangkawi’de gerçekleştirilenLIMA Fuarı’nda son teknoloji

ürün ve yeteneklerinisergiledi.

Yoğun ilgi gören Roketsan standını baştaTürkiye ve Malezya heyetleri olmak üzere

Bangladeş, Kamboçya, Pakistan, Japonya,BAE, Suudi Arabistan, Filipinler, Tayland,Çin ve Endonezya gibi birçok ülkeden de-legasyon ziyaret etti. Ziyaretler sırasındaheyetlere Roketsan’ın yerli ve millî silah sis-temleri hakkında bilgi verildi n

Malezya Kara Kuvvetleri Komutanı General Datuk Seri Ahmad HasbullahMohd NAWAWI'nin Roketsan standını ziyareti

Malezya Başbakanı Mahathir MUHAMMED'in Roketsan standını ziyareti

17-23 Haziran 2019 tarihleri arasındagerçekleşen dünyanın en büyükhavacılık fuarlarından biri Paris AirshowFuarı ilgi topladı. Roketsan’ın ürün veyeteneklerinin tanıtıldığı fuarda MikroUydu Fırlatma Aracı yurt dışında ilk keztanıtıldı. Roketsan standını Angola,

Paris Büyükelçimiz İsmail Hakkı MUSA'nın Roketsan standını ziyareti Kenya heyetinin Roketsan standını ziyareti

Roketsan iki yılda birdüzenlenen Paris AirshowFuarı’na bu yıl üçüncü kezkatılım sağladı.

Roketsan, Paris Airshow 2019’da

Türkiye Verimlilik Vakfı,7-9 Aralık 2018 tarihleriarasında ATOCongresium’da Verimlilik veTeknoloji Fuarı düzenledi.

Türkiye Verimlilik Vakfı, bu fuar ileTürkiye’de ve dünyada verimliliğin artı-rılmasına katkı sağlayan teknolojik ürün-

lerin sergilenmesini, yapılan çalışmalarıngeniş kitlelere ulaştırılmasını ve verimlilikalanında farkındalığın artırılmasını amaç-lıyor.

“Akıllı Çözümler” temasıyla gerçekleşenve birçok sektördeki akıllı çözüm tekno-lojilerini kapsayan fuarda, Roketsan’ınstandında sergilediği Mini AkıllıMühimmat MAM-L ve MAM-C, ziyaretçi-lerin ilgisini topladı n

37Temmuz 2019


Kars’ta gerçekleşenKış-2019 Birleşik MüşterekFiilî Tatbikatı’nda Roketsan,son teknoloji ürün veyeteneklerini sergiledi.

Roketsan Kars Kış Tatbikatı’ndaDikkatleri Üzerine Topladı

Roketsan standını Millî Savunma Ba-kanı, Genelkurmay Başkanı, Kara Kuv-vetleri Komutanı, Deniz KuvvetleriKomutanı, Hava Kuvvetleri Komutanıve 3. Ordu Komutanı başta olmaküzere Azerbaycan, Bangladeş,Bulgaristan, İngiltere ve Ukrayna he-yetleri ziyaret etti.

Fiilî tatbikat sırasında Roketsan üretimiLazer Güdümlü Uzun MenzilliTanksavar Sistemi L-UMTAS, CİRİT 2.75”Lazer Güdümlü Füze ve Mini AkıllıMühimmat MAM-L hedefi tam isabetlevurdu n

RoketsanVerimlilik ve Teknoloji Fuarı'nda

Milli Savunma Bakanı Hulusi AKAR ve Genelkurmay Başkanı OrgeneralYaşar GÜLER'in Roketsan standını ziyareti

Bangladeş Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Aziz AHMED veBangladeş Başbakanı Güvenlik Danışmanı Tarique Ahmed SIDDIQUE'ınRoketsan standını ziyareti

38 Fuar ve OrganizasyonlarSayı 15

Roketsan, NATO Güvenlik Yatırımları ProgramıÇalıstayı’nda

Roketsan’ın sponsor olduğuTeknokent Savunma SanayiiKümelenmesi (TSSK)6. Proje Pazarı, 25 Şubat2019 tarihinde ODTÜKültür ve KongreMerkezi’nde düzenlendi.

Roketsan’ın birçok firmayla görüşmeyaptığı etkinlikte Tedarik Direktörü AliŞARLAK, Yerlileştirme Paneli’ne konuş-macı olarak katıldı ve Roketsan’ın yerli vemillî ürün geliştirme faaliyetlerine ilişkinbilgi verdi n

Tedarik Direktörü Ali ŞARLAK,Yerlileştirme Paneli'nde konuşmacı oldu

Roketsan,TSSK 6. Proje Pazarı’na Katıldı

Asya ve Uzakdoğu Pazarlama Lideri Bora BÜTÜN, çalıştayda konuşmacı oldu Müttefik Dönüşüm Komutanlığı Yetenekler Başkanı Tümamiral Rene TAS'ınRoketsan standını ziyareti

NATO Müttefik DönüşümKomutanlığınca her yıl farklıülkelerin ev sahipliğindedüzenlenen NATOGüvenlik Yatırım ProgramıÇalıştayı, bu sene 24-27Haziran 2019 tarihleriarasında Antalya’da, HavaKuvvetleri Komutanlığı

sorumluluğu ve MillîSavunma Bakanlığı (MSB)koordinasyonundagerçekleştirildi.

Çalıştaya NATO üyesi ülkelerin ilgili per-soneli, NATO tedarik kurumlarında(NATO Destek ve Tedarik Ajansı, NATOMuhabere ve Bilgi Ajansı ve NATO Gü-venlik Yatırım Programları) çalışan sivil vemuvazzaf temsilciler ile muhtelif

Savunma Bakanlık yetkilileri katıldı.

Çalıştayda Roketsan standında TEBERLazer Güdüm Kiti, SOM-J JSF UyumluStand-Off Mühimmatı ve Çok NamluluRoketatar Silah Sistemleri’ne ait maketlersergilendi.

Etkinlik kapsamında katılımcılara Asya veUzakdoğu Pazarlama Lideri BoraBÜTÜN tarafından sunum gerçekleştiri-lerek Roketsan ürün ve yetenekleri hak-kında bilgi aktarıldı n

Fuar ve OrganizasyonlarTemmuz 2019 39

Hava Harp Okulutarafından düzenlenenhavacılık şenliği GençKartallar Haftası, 11-12Mayıs 2019’da tarihlerindeMillî Savunma ÜniversitesiHava Harp Okulu’ndagerçekleştirildi.

Genç Kartallar Haftası

Etkinlikte Roketsan'a, Hava Harp Okulutarafından plaket takdim edildi

Yıldız Teknik Üniversitesi Malzeme Günleri

Roketsan’ın sponsor olarak katılım sağla-dığı Genç Kartallar Haftası, askerî ve ge-leneksel kültürlerin öğrenilmesi, tecrübepaylaşımı için ortam oluşturulması veHarbiyeli eğitimi konusunda bilgi veril-mesi amacıyla her yıl düzenliyor.

Etkinlik kapsamında, Roketsan'a HavaHarp Okulu tarafından plaket takdimedildi n

Atılım Araştırma Günü(ATAG 2019),Atılım Üniversitesi’nde15 Mayıs 2019 tarihindeikinci defa gerçekleştirildi.

Atılım Araştırma Günü

Roketsan Genel Müdür Yardımcısı Dr. SartukKARASOY, etkinlikte panel konuşmacısı oldu

Fen-mühendislik, sosyal bilimler ve sağ-lık bilimleri alanlarından akademisyenle-rin ve sektör temsilcilerinin yer aldığıetkinlikte Roketsan Genel Müdür Yar-dımcısı Dr. Sartuk KARASOY, “GüncelAraştırma Konuları ve Yönelimler” başlıklıpanele konuşmacı olarak katıldı. Dr.Sartuk KARASOY, konuşmasında sa-vunma sanayiinin AR-GE yönelimleri veihtiyaçlarından söz etti n

Yıldız Teknik ÜniversitesiMalzeme Günleri, 4-5 Mart2019 tarihlerinde Yıldız

Teknik Üniversitesi’ndegerçekleştirildi.

Öğrencilerin malzeme ve teknoloji alan-larında bakış açılarını genişletmeyi, gele-cekte yapacakları mesleği tanımalarınaöncülük etmeyi ve bu süreçte kariyer ha-yatları ile sosyal hayatlarını bir arada yü-rütebilen kalifiye mühendisler olmalarınıhedefleyen etkinliğe uluslararası çaptatanınan firmalar, konuşmacılar ve insankaynakları birimleri katılım sağladı.

Mercedes Benz, Arçelik, Erdemir,Şişecam, Eczacıbaşı, Supsan ve TilaKompozit gibi şirketlerin de katılım sağ-ladığı etkinlikte Roketsan YapısalMalzeme Teknolojileri Birimi’ndenYönetici Mühendis Fatih GÜNER birsunum gerçekleştirdi n

Yönetici Mühendis Fatih GÜNER, etkinlikte 'Roketsan Yapısal Malzeme Teknolojileri' konulubir sunum yaptı

40 Sayı 15


Bartın ÜniversitesiGeleneksel AR-GE ProjePazarı etkinliğinin3’üncüsü, 25-26 Nisan2019 tarihleri arasındaBartın Üniversitesi KutlubeyKampüsü’nde düzenlendi.

Etkinliğe Roketsan OES Grup BaşkanlığıSistem Mühendisliği ve Teknoloji Yöne-timi Birimi çalışanlarından KıdemliUzman Mühendis Gökşen BİLİR davetlikonuşmacı olarak katıldı.

Bartın Garnizon Komutanı Deniz Kı-demli Albay Mustafa ÇALIŞKAN, BartınBelediye Başkan Yardımcısı Necmi BALIKve Bartın Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.

Orhan UZUN ile il yöneticileri, iş insan-ları, proje pazarı katılımcıları, öğretimelemanları ve öğrencilerin katılım sağla-dığı fuarda Roketsan tanıtım sunumugerçekleştirilerek; Roketsan ürünleri ve

Bartın Üniversitesi 3'üncü GelenekselAR-GE Proje Pazarı

savunma sanayiindeki yerine ilişkin bil-gilerin yanı sıra, fuar gündemine yöne-lik olarak, proje hazırlama ve geliştirmekültürü, yenilikçi fikir kavramı gibi konu-larda da bilgi aktarıldı n

Roketsan, Turkish Airlines Science Expo'daGeleceğin İş Gücüyle Buluştu

Turkish Airlines ScienceExpo, Bursa BüyükşehirBelediyesi ve Bursa EskişehirBilecik Kalkınma Ajansı(BEBKA) tarafından TürkHava Yolları’nın isimsponsorluğunda 8’inci kezgerçekleştirildi.

Yerli ve millî üretim için ihtiyaç duyulannitelikli insan kaynağının yetiştirilmesinekatkıda bulunmak ve bilimi toplumuntüm kesimlerine sevdirmek amacıyla dü-zenlenen etkinlik, 1-5 Mayıs 2019 tarih-

leri arasında TÜYAP Fuar Alanı’nda ger-çekleştirildi. Çocukların katılım sağlaya-rak bilime olan merakını doyurduğu

çeşitli turnuva ve yarışmaların da yer al-dığı etkinlikte Roketsan, standı ile ilgitopladı n

Kıdemli Uzman Mühendis Gökşen BİLİR, etkinlikte sunum gerçekleştirdi

Roketsan standındaki uzay ve havacılık deneyleri ile çocuklar eğlenirken öğrendi

41Temmuz 2019

AESSCON’19

Dokuz Eylül ÜniversitesiMakine, Endüstri veElektrik-ElektronikMühendisliği ÖğrenciBirliği’nin “İzmir’in Havacılıkve Savunma SanayiiKonferansı” sloganıyladüzenlediği Havacılık veSavunma SanayiiKonferansı AESSCON’19,18 Mayıs 2019 tarihindegerçekleştirildi.

Bu sene 3’üncüsü düzenlenenAESSCON’19’a Roketsan Balistik Ko-ruma Sistemleri Platform Entegrasyonuve Test Birimi Yönetici Mühendisi Dr.Kaan TOKSOY konuşmacı olarak katıldı.

gerçekleştirdiği projeler hakkında bilgiverildi ve genç mühendis adaylarınınsoruları cevaplandı n

“Roketsan ve Balistik Koruma Merkezi”konulu sunum kapsamında, katılımcı-lara Roketsan'ın savunma sanayiinde


7 Mart 2019 tarihindeDünya Emekçi KadınlarGünü için KocaeliÜniversitesi MakineMühendisliği Kulübü’nün

düzenlediği "MühendislikteKadın" konulu paneleRoketsan Tapa DirektörüDr. Suzan KOÇ katılımsağladı.

Kocaeli Üniversitesi Mühendislikte Kadın PaneliPanelde genç mühendis adayları ilemühendislik dünyası, kariyer beklenti-leri, iş hayatının zorlukları, iş-özel yaşamdengesi gibi konular tartışıldı n

Yönetici Mühendisi Dr. Kaan TOKSOY, etkinlikte “Roketsan ve Balistik Koruma Merkezi” konulu birsunum yaptı

Kocaeli Üniversitesi Makine Mühendisliği Kulübü Panelde Tapa Direktörü Dr. Suzan KOÇ konuşmacı oldu

42 Sayı 15

Roketsan’dan Haberler

Türk ekonomisine tutulangüçlü bir ayna niteliğindeolan “Türkiye’nin 500Büyük Sanayi Kuruluşu”araştırması, 1968 yılındanberi her yıl yapılıyor.

Coğrafi olarak tüm Türkiye’yi, iktisadiolarak sanayi sektöründe faaliyet göste-ren tüm kuruluşları kapsayan ve anketedayalı olan İstanbul Sanayi Odası’nıngerçekleştirdiği bu araştırmanın 50’nciyılında Roketsan, 85’inci sırada yer aldı.

Listede savunma sanayii şirketlerinin

yanı sıra; otomotiv,enerji, tekstil ve gıdasektörü gibi farklıalanlarda faaliyet gös-teren öncü firmalarda bulunuyor n

Roketsan Türkiye’nin En Büyük Sanayi KuruluşlarıArasında!

Roketsan, Dünyanın İlk 100 Savunma SanayiiFirması Sıralamasında Yükselişini Sürdürüyor

2019 yılınındünyanın ilk 100Savunma Sanayii Firması(Defence News Top 100)listesi açıklandı.

Defense News dergisi tarafından her yılbir önceki yılın savunma satışları baz alı-narak yayınlanan “Defense News Top100" listesinde Roketsan, savunma sana-yii cirosunu %39 oranında artırarakgeçen yıl 96 olan sıralamasını 89’a yük-seltti. Bu başarısıyla Roketsan, listedeki 4Türk firmadan biri oldu.

Dünyanın en prestijli savunma sanayiilistesi olarak kabul edilen DefenceNews Top 100’e Roketsan, 2017 yı-lında 98’inci sıradan girdiğinden beri sı-ralamadaki istikrarlı yükselişini devamettiriyor n

Temmuz 2019

Roketsan’dan Haberler 43

Kadınlar Günü’nde Pembe Uçak Etkinliği

21-22 Ocak 2019tarihlerinde Suluca’da KaleGençlik Derneği tarafındanKamp Mars İzci Kampıdüzenlendi.

Kale Gençlik Derneği, Çanakkale ilindeçocuk ve gençlerin sosyo-kültürel yapı-sını korumak ve hem girişimcilik hemeğitim ihtiyaçlarını karşılamak için orga-nizasyonlar düzenlemeyi amaçlıyor.

Güneş sistemi tanıtımı, canlılar ve uzay,teleskopla gündüz güneş gözlemi, bö-cekgiller, teleskopla yıldız ve gezegengözlemi, gök atlası yapımı, düğümler,yıldızlara bakarak yön bulma, KazDağları ve florası, sosyolog gözüyle iz-cilik gibi konularda eğitimlerin verildiğive 60’tan fazla izcinin katıldığı bukampa Roketsan olarak sponsorluk des-teği vermiş olmaktan mutluluk duyuyo-ruz n

Kamp Mars’aSponsor Olduk

8 Mart Dünya KadınlarGünü ve Dünya HavacıKadınlar Haftasıkapsamında Türk HavaKurumu Üniversitesi,“Pembe Uçak Etkinliği” ilerenkli bir etkinliğe evsahipliği yaptı.

Pembe uçakların gökyüzüne havalan-dığı etkinlikte ana tema, kadının top-lumdaki etkisi oldu. Çok sayıda pilotve eğitimcinin katılım sağladığı orga-nizasyonda, Roketsan Dış TicaretMüdürü Merih COŞKUN konuşmacıoldu ve kadının toplumdaki yeri üze-rine konuştu n

44 Sayı 15


Sektörel rekabet ortamında,hızlı büyüme ve ileriteknoloji üretimini, çevik vevizyoner bir anlayışlayönetebilecek potansiyeladayların geliştirilmesi veyönetici olarak yetiştirilmesiamacıyla, 2010 yılından buyana mtRS* YöneticiYetiştirme Programıyürütülüyor.

2018 yılında “Liderlik ve Yönetim Geliş-tirme Programı Kategorisi”nde ödülalmanın gurur ve mutluluğunu yaşadığı-mız bu programa bağlı olarak, yeni altprogramlar hazırladık...

“Pre-mtRS” ve “Post-mtRS” adıyla,Roketsan Akademi’de İnovatif LiderlikAna Dalı bünyesinde hayata geçen buprogramlarımız, katılım sağlayan tüm ça-lışanlarımız tarafından ilgi görerek başarılıgeri dönüşler almaya devam ediyor.

“Pre-mtRS” Programı ile çalışanlarımızınkariyer yollarında ilerlerken sonraki pozis-yonlara çok daha erken yıllarda hazırlan-

maya başlamaları ve Roketsan İnovatif Li-derlik Yetkinlik Modeli’nde yer alan BaşarıOdaklılık, Etkin İletişim, Takım Çalışmasıve Kalite Odaklılık yetkinliklerinin geliştiril-mesi hedefleniyor. Ocak ayında başlayanprogramın içeriğinde; mtRS Yönetici Ye-tiştirme Programı için tasarlanan kişiselgelişime yönelik başlıkların özgün şekildeyeniden tasarlanarak sunulduğu eğitim-ler ve etkinlikler yer alıyor.

“Post-mtRS” Programı ile mtRS YöneticiYetiştirme Programı’nı tamamlayan yöne-ticilerimizin liderlik yollarındaki gelişimle-rine devam etmeleri ve Roketsan İnovatifLiderlik Yetkinlik Modeli’nde yer alan Per-formansa Öncü Olma, Paydaşlarla İlişkiGeliştirme, Kurumdaşlığı Geliştirme vePazarı ve Rekabeti Okuma yetkinlikleriningelişimi hedefleniyor. Mayıs ayında baş-layan programın içeriğinde; PerformansDiyaloğu ile Çok Boyutlu Liderliğe dairsunulan eğitimler ve etkinlikler yer alıyor.

“mtRS Yönetici Yetiştirme” Programı ise;Roketsan Akademi İnovatif Liderlik yakla-şımı çerçevesinde zenginleştirilmiş ve Roketsan İnovatif Liderlik Yetkinlik Mo-deli’nde yer alan Sonuca Yöneltme, İno-vatif Bakış, Ekibini Geliştirme ve TicariDüşünme yetkinliklerinin gelişimi kapsa-mında Mart ayında 153 kişilik katılım ileyeni dönemine başladı.

Roketsan Akademi İnovatif Liderlik AnadalıProgramları Başladı!

Her üç programda; hedef kitlelerinde yeralan tüm katılımcıların ortak gelişim mo-deli, ortak yönetim dili, etkili iletişim veyüksek performans amaçları ışığında bir-leşmesi amacıyla Duygusal Zekâ ve DISCFarkındalık Eğitimi ile başlatıldı. Mayıs2019’a kadar 293 kişiye ulaşan bu eğitimkapsamında, katılımcılar tarafından prog-rama dâhil olmadan önce Goleman EQGelişim Modeli’nde yer alan “Özbilinç”aşamasını desteklemek için DISC KişilikEnvanteri ile de kişisel farkındalık yaratıl-ması amaçlandı.

Roketsan Akademi olarak, tüm çalışanla-rımızın ve yöneticilerimizin kariyer hayat-larında fark yaratmaya devam ediyoruz n

*mtRS: "More than rocket science" ve Roketsan'ın Yönetici Yetiştirme (İng. Management Trainee) Programı anlamlarını taşımaktadır.

Temmuz 2019


Roketsan Akademi’de yeralan Sürdürülebilirlik AnaDalı bünyesinde yenidentasarlanan RoketsanAkademi OryantasyonProgramı ile RoketsanAilesi’ne katılan yeni çalışmaarkadaşlarımızın kurumsalve mesleki uyumsüreçlerinin kolaylaştırılmasıve hızlandırılmasıhedefleniyor.

Bu doğrultuda, program 3 aşamalı ola-rak tasarlandı:

İlk Gün Oryantasyonu: Yeni çalışma

arkadaşlarımıza “İyi ki Roketsan’da işebaşladım!” dedirtecek bir deneyim yaşat-mayı hedefleyen ve Roketsan’daki ça-lışma hayatlarının ilk günündegerçekleştirilen bu aşamada aşağıdakibaşlıklar yer alıyor:• Roketsan kahvaltısı • “İlk Gün Hatırası” fotoğraf çekimi• İlk gün hediyeleri • Roketsan kurumsal tanıtımı• Roketsan çalışma hayatı sunumu• Kısa tesis turu• Bölüme yönlendirme

Bölüm Oryantasyonu: Yeni çalışmaarkadaşlarımıza “Ustasından püf nokta-sını öğrenme” deneyimini yaşatmayı he-defleyen ve Roketsan’daki çalışmahayatlarının ilk altı ayında gerçekleştiri-len bu aşamada yandaki başlıklar yeralıyor:

Roketsan Akademi Oryantasyon Programı• Roketsan 360 tanıtımı• Bölüm tanıtımı• Müşteri/Tedarikçi bölüm rotasyonu• Teknik yetkinliklerin gelişimi• Değerlendirme anketleri

Roketsan Bölüm Tanıtımları Günü:Yeni çalışma arkadaşlarımıza “Güçlüaile ve büyük resim” bakış açısı ile,Roketsan’daki çalışma hayatlarının ilk üçayı içerisinde bir tam gün olarak gerçek-leştirilen bu aşamada aşağıdaki başlıklaryer alıyor:• Üst Yönetim ile kahvaltı buluşması• Roketsan kurumsal tanıtımı• Roketsan bölüm tanıtımları• Ödüllü yarışma• Sürpriz kapanış etkinliği n

45

46 Sayı 15


Geleneksel olarak her Ramazan’da gerçekleştirdiğimiz iftar yemeğimiz, bu sene 22 Mayıs 2019 tarihinde Yönetim KuruluBaşkanımız Prof. Dr. Faruk YİĞİT, Yönetim Kurulu üyelerimiz, Genel Müdürümüz Selçuk YAŞAR ve üst düzey yöneticilerimizinkatılımıyla Elmadağ tesislerimizde gerçekleştirildi n

Roketsan Geleneksel İftar Yemeği

Roketsan Emeklilik YemeğiRoketsan ÜretimDirektörlüğü görevinibaşarıyla sürdüren AliKARAASLAN’a emekliliğinedeniyle 4 Şubat 2019tarihinde Genel

Müdürümüz ve Roketsanüst yönetimimizin katılımıylaveda yemeği düzenlendi.

Değerli Direktörümüze şirketimize ver-diği emekler ve özverili çalışmaları içinteşekkürlerimizi sunarız n

Emekliye ayrılan Roketsançalışanlarımız için 5 Şubat2019 tarihinde Hizmet AnısıTöreni düzenlendi.

Törende Genel Müdürümüz SelçukYAŞAR tarafından çalışanlarımıza hizmetanısı plaketi verildi.

Emekliye ayrılan personelimiz; AliKARAASLAN (Direktör), Reşadet ÖZTÜRK(Müdür), İhsan YILMAZER (Kıdemli İdariGörevli), Mehmet ACER (Usta Teknisyen)ve Mikail HÜYÜKTEPE’ye (GüvenlikPersoneli) özverili çalışmaları için teşek-kür ederiz n

Hizmet Anısı Töreni

47Temmuz 2019

Kurum içi girişimcilik, ilkdefa 1978 yılında Amerikalıbir girişimci ve yazar olanGifford PINCHOT tarafındanortaya atılmış bir kavramdır.

Büyük ölçekli şirket çalışanlarının davra-nış şekillerine ve kurumlara eleştirel birbakış açısı getiren bu manifesto saye-sinde tüm dünya “kurum içi girişimcilik”kavramıyla tanışmıştır. Bu kavram, 1970ve 1980’li yıllarda işletme içindeki girişim-ciliğin nasıl hayata geçirileceği üzerinegirişimsel bir davranış ve örgütsel bir ye-nilenme biçimi üzerine tanımlı iken,1990’ lı yıllarda firmaların karşılaştıkları içve dış tehditlere karşı ürün ve hizmetle-rinde yaptıkları teknolojik gelişmeler ileyönetim tekniklerinde inovatif yaklaşım-ları kapsayan yaratıcı çözüm önerileri ola-rak ele alınmıştır. 2000’li yıllarda;küreselleşme, pazarın dar ve kaynaklarınkısıtlı oluşu, değişen kullanıcı istekleri ileartan rekabet ve operasyonel anlamdayaşanan zorluklar nedeniyle fırsat yöne-timi, risk yönetimi, inovasyon, strateji yö-netimi, proaktivite yaklaşımları gündemegelmiş, bunun sonucunda ”kurum içi gi-rişimcilik” kavramı ciddi bir dönüşüm ge-çirmiştir.

Uluslararası yazında “Corporate Entrep-reneurship” olarak geçen Kurum İçi Giri-şimcilik kavramının ilk kelimesiİngilizce’de “tüzel kişilik”, başka bir deyişle“bir kurum veya şirket” anlamına gelir-ken; ikinci kelimesi Fransızca kökenli olup“girişimcilik sürecini” ifade etmektedir. Ni-telik bakımından birbirinden keskin çizgi-lerle ayrılan bu iki kavram, her ne kadaryan yana geldiğinde bir ikilem oluşturu-yor gibi görünse de günümüz rekabetdünyasında var olabilmenin ve bu varlığıdaha uzun yıllar devam ettirebilmeninsırrını taşıyan kelimelerdir.

liyle, performans ve büyüme amacıylaçevredeki fırsatları değerlendirerek riskalma, inovasyon, proaktivite ve agresifrekabetçiliğe yönelik işletme düzeyindekieğilim ve davranışların bütünüdür. Or-ganizasyon içerisindeki bireylerin, kont-rol ettikleri mevcut kaynaklardanbağımsız olarak yeni fırsatları kovaladık-ları, bu fırsatları elde etmek için yeni işleryapıp eski alışkanlıklardan vazgeçerekyeni organizasyonlar yaratması veya buorganizasyon içinde yenilenmenin ve ye-niliğin teşvik edilmesi süreci olarak da ta-nımlanabilir.

Kurumsal girişimcilik kavramının temeltaşlarını oluşturan bahsetmiş olduğumuzrisk yönetimi, inovasyon, strateji yönetimive proaktivite kavramlarının sürekli deği-şen dinamikler içinde hızlı aksiyona geç-mek ve rekabet içinde farklılaşabilmekadına hayata geçirilmesi ise, klasik yön-temlerden ziyade girişimcilik prensiple-riyle hareket edildiği zaman mümkünoluyor. Günümüzde ekonomik büyüme-nin temel unsurlarından biri olarak kabuledilen girişimcilik; ekonomik fayda sağ-layacak iş fırsatlarının, belirsizlik orta-mında gerekli zaman ve parasal yatırımile risk alınarak ticarileştirilmesi olarak ta-

Çalışma Ortamında Yeni Yaklaşımlar:Kurum İçi Girişimcilik

Dünya, inovasyon ve teknoloji kavram-ları çevresinde gün geçtikçe hız kazananbir değişim ve dijital bir dönüşüm içeri-sindedir. Rekabetçi pazar şartlarınauyum sağlamak, yakın coğrafyalardakifırsatları doğru okumak ve küresel eko-nomiye yeni rekabet alanları yaratabil-mek, dinamik, çağdaş ve yenilikçi birşirket olarak varlığını uzun yıllar devamettirmek, gelenekselin aksine ancak veancak şirketlerin kurum içi girişimcilik kav-ramını benimsemesiyle mümkündür.Çünkü rekabet avantajı, geleneksel sis-temde olduğu gibi yalnızca ölçek ekono-mileri ve verimlilik ile değil, rakiplere göredaha girişimci olup rekabet ortamındayeni bir pozisyon alınmasıyla da kazanıl-maktadır. Rekabet çevrelerinde ise ino-vasyona bağlı olarak, ürün yaşamdöngüsünün gün geçtikçe daha da kı-salmasıyla rekabetin şiddeti artmaktadır.Bunun doğal bir sonucu olarak inovas-yona dayalı yeni ekonomilerle dinamikpazarlar oluşturulmakta, hatta pazarındinamizmi proaktiviteyle yönetilmektedir.

Peki ama “Kurum İçi Girişimcilik” nedir?En kısa şekilde, mevcut bir organizasyoniçerisindeki girişimcilik ruhu olarak tanım-lanabilecek ve genel kabul görmüş şek-

a

Gelecek Ol, Yarını Üret

48 Sayı 15

nımlanabilir. Mevcut ortamda var olanbir işi yönetmeyi ve iyileştirmeyi hedefle-yen işletmecilikten farklı olarak girişimci-lik, Steve BLANK tarafından “Yeni bir fikrisıfırdan geliştirmeyi ve başarılı ticarileştir-meyi merkezine alması sebebiyle farklı işmodelleri” olarak tanımlanmıştır. Bu tanı-mın yanında girişimcilikte yeni bir fikrinyanı sıra, mevcut olanı iyileştirmenin dehedeflenebileceğini atlamamak gereki-yor.

Organizasyonları “girişimci” veya “giri-şimci değil” şeklinde keskin çizgiler ileayırmak doğru değildir. Her organizas-yonun kendine göre bir girişimcilik eği-limi vardır. “Bir firmanın girişimseleğilimini (kurum içi girişimcilik seviyesini)ortaya koyarken temel belirleyici davra-nışlar nelerdir?” sorusunun cevabı, giri-şimcilik eğiliminin boyutlarını ortayakoymaktadır.

Kurum İçi Girişimciliğin Boyutları

Kurum içi girişimciliğin boyutları kapsa-mında iki ana yaklaşım bulunmaktadır.

Bu yaklaşımlardan ilki “girşimcilik eğilimi”yaklaşımı olarak adlandırılmaktadır. Buakımın öncüleri ve ortaya koydukları içgirişimcilik boyutları; yeni ürünler geliş-tirme, risk alma, proaktif davranma, ye-

nilikçilik, özerklik, rekabetçi girişkenlik vestratejik yenilenmedir.

İç girişimcilik boyutlarının yer aldığı ikinciyaklaşımın öncüleri, iç girişimciliği özel-likle geniş ve büyük organizasyonlar se-viyesinde ele alarak “Kurum İçiGirişimcilik” olarak adlandırmış ve strate-jik yenilenme, kendini yenileme, içsel işgirişimleri başlatma ve yenilikçilik boyut-larıyla ortaya koymuşlardır.

2000’li yılların başlarında yapılan çalışma-larda bu iki yaklaşım beraber ele alınarakher iki akımın içerisinde yer alan iç giri-şimcilik boyutları Tablo 1’de gösterilmek-tedir.

İlk üç boyut kurum içi girişimciliğin ol-mazsa olmaz unsurları olarak kabul edil-mektedir. İnovasyon, Türkçe’ ye “yenilik”veya “yenileşim” olarak çevrilmektedir.Buradaki temel unsur, mevcut bir yapıyayenilik katmaktan geçmektedir. İnovas-yon, bir süreç olarak ise yeni bir fikir yada buluşun pazarlanabilir bir ürüne dö-nüştürülmesidir. Başka bir deyişle bir bu-luşun (ürünün, hizmetin ya da sürecin)ticari değer kazandırılması sürecidir. Busebeple yenilikçilik; buluştan veya yaratı-cılıktan farklı olarak, mevcut ürünlerde,kaynaklarda ve imalat, lojistik veya pazar-lama gibi firma süreçlerindeki tüm deği-

şiklikleri veya tamamen yeni olan fikirlerinticarileştirilmesini de kapsamaktadır. İno-vasyonu sağlamak; genç ve inovatifruhlu çalışanları istihdam etmek, yenilikçifikirleri dinlemek ve bu kapsamda hayatageçirilen projeleri destekleyen bir kurumanlayışı yaratmakla mümkündür. Buperspektife sahip bir kurum stratejisinibenimseyen işletmeler, firmaya katmadeğer sağlayacak yeni ürünler, hizmet-ler, yönetim sistemleri ve bunların kom-binasyonlarını ortaya koyarak rekabettebir adım öne geçebilmektedir.

Geleneksel kurum kültürünü benimse-miş olan şirketler kârlılık odaklı oldukların-dan çoğu zaman kısa vadede kazançlarelde etmek için çaba harcarken, uzunvadede yaratabilecekleri yıkıcı değişimigörmeyebiliyorlar. Bu sebeple bir orga-nizasyonda fayda/maliyet oranı yüksekolan yıkıcı (İng. Disruptive) inovasyonungerçekleştirilebilmesi için yeni fikirlerinnasıl ortaya çıkacağının bilinmesi ve bufikirleri hayata geçirebilmenin yollarınıntanımlanması gerekiyor. Bu noktadakurum içi girişimcilik uygulamaları, ino-vasyon için yol gösterici ve tetikleyici biretken olarak karşımıza çıkıyor. Yeni fikir-lerin nasıl ortaya çıkacağı konusunda enönemli soru “Yenilikçi potansiyele sahipçalışanları nasıl harekete geçirebiliriz?”oluyor. İnovasyon kültürü gelişmiş orga-nizasyonlarda çalışanlar yeni fikir geliştir-meyi ve hayata geçirmeyi görevlerininbir parçası ve hatta belki de temel sorum-lulukları olarak görürken; henüzinovasyon kültürü oturmamış organizas-yonlarda yeterli insan kaynağı olmasınarağmen bu süreç daha çok ödül, teşvik,performans hedefi, vb. yöntemler ile yü-rütülmeye çalışılıyor. Bu yöntemlerin üs-tünde bir kavram olan ve hem şirketehem de çalışana fayda sağlayan kurumiçi girişimcilik bu noktada devreye girerekçalışanların geliştirdikleri inovatif fikirlerinfikir havuzlarında unutulmalarının önünegeçiyor, çalışanların şirket tarafından des-teklenmesine ve bir girişimci gibi fikirle-rini hayata geçirmesine olanak tanıyor.Sistemin temeli şirket çalışanlarının yara-tıcılığına dayanıyor ve onların girişimcilik

Tablo 1: Kurum içi girişimcilik boyutlarının sınıflandırılması


49Temmuz 2019

potansiyellerini ortaya çıkartarak, şirketininovasyon hedefine katkıda bulunmala-rını sağlıyor. Kurum içi girişimcilik, inovas-yon stratejisine sahip şirketlerehâlihazırda sahip oldukları yaratıcılığı veyüksek insan kaynağını maksimum sevi-yede kullanma fırsatı sağlarken, çalışan-lara da kendi fikirlerini hayata geçirme,girişimcilik tecrübesi edinme, değergörme, değer yaratma ve özgür çalışmaortamı gibi imkânlar sunuyor.

Kurum içi girişimcilik uygulamalarının ba-şarıya ulaşması için; fikirleri hayata geçi-rebilmenin yollarının tanımlanmış olmasıgerekiyor. Burada en önemli başlıklarıaşağıdaki gibi sıralayabiliriz:• Uygulama şirket stratejisi olarak benim-

senerek, tek bir bölümde kalmadan şir-ket geneline yaygınlaştırılmalıdır.Belirlenen strateji sayesinde bu fikirle-rin nasıl değerlendirileceği, nasıl ha-yata geçirileceği gibi konular netlikkazanmış olur.

• Sürecin akış modeli çıkartılmalıdır. Çalı-şanlar bir fikir belirtecekleri zaman bufikri hangi birime, hangi yollar ile ilete-ceklerini, bu fikri kimlerin değerlendi-receğini ve değerlendirme kriterlerininne olduğunu bilmelidir. Bu noktadafikir değerlendirme kurulunda farklı de-partmanlardan, farklı pozisyonlardagörev alan çalışanların bulunması, ob-jektiflik açısından son derece gereklidir.

• Uygulamaya geçiş sürecinde teşvik,ödül, vb. uygulamalar ile çalışanlarınuygulamayı benimsenmesi sağlanma-lıdır.

• Fikir kabul edilmez ise fikir sahiplerinegerekçesi ile açıkça bildirilmelidir.

• Fikir kabul edilir ise de projenin önce-liği, gizliliği, bütçesi, ekibi, çalışılacağımekânı, çalışanın bu projeye ayıracağızamanın planı, fikrî hakları, ticari birürüne dönüşür ise çalışanın payı, ge-rekli iş birlikleri, vb. gibi konular ortakfikir birliğine varılarak netleştirilmelidir.

• Fikir değerlendirme kurulu tarafındankabul gören; ancak birkaç sene sonraçalışılması düşünülen ve bu sebeplebekletilen fikirler için de çalışanın moti-vasyonunu düşürmemek adına plan-

lanan proje ile ilgili eğitim-ler, kongre-seminer katılım-ları veya teşvik bedeli gibiyöntemler geliştirmelidir.

Tüm bunların hayata geçe-bilmesi için en başta şirketinçalışma politikalarına odak-lanmak gerekiyor. İnovasyonkonusunda lider şirketlerebakılacak olursa Google'ınçalışanlarının çalışma saatleri-nin %80’ini ana işlerine ayır-ması ve geri kalan %20’yi tutkuduydukları projelerin başında geçirmele-rini sağlaması (80/20 kuralı), Apple’ın ça-lışanlarına esnek çalışma saatlerisunması, Facebook’un ve Siemens’inevden çalışma imkânı sunması gibi ör-nekler yoğun rekabet koşullarının hâkimolduğu iş dünyasında dönüşüm içerisinegiren çoğu şirketin uygulaması gerekenpolitikalar olarak karşımıza çıkmaktadır.Çünkü günlük iş yükü altında ezilen, enbüyük stres kaynağı yetiştirilmesi gerekenraporlar, hazırlanması gereken sunum-lar, yapılması gereken toplantılar olan birçalışanın yaratıcı fikirler üretmesi beklen-memelidir. Şirketler ne kadar teşvik edicisüreçler geliştirirlerse geliştirsin, çalışanaaraştırma yapıp kendini geliştirebileceği

zamanı yaratmadıkları veya çalışanınsunduğu yaratıcı fikri destekleyip bu fikrihayata geçirmesi için iş yükü planlama-ları yapmadıkları sürece, kurum içi giri-şimciliği ayakta tutmaları mümkünolmayacaktır.

Risk almak; süreç sonucunda farkındaolunan kayıplara rağmen girişimden geridurmamak; elde edilecek üstünlük içinönceden belirlenmiş kayıplara tahammüledebilmektir. Teorik açıdan girişimcilikkavramı risk kavramı ile bütünleşmiş du-rumdadır. Alınan risk ile birlikte yeni birsüreç, hizmet, ürün ya da bunların her-hangi bir kombinasyonunu sağlayarak ti-cari bir değer yaratabilen kişi girişimciolarak nitelendirilmektedir. a


50 Sayı 15

Rekabet ortamlarının şiddeti ve pazarla-rın belirsizliği de alınacak risk ile yakındanilişkilidir. Sert rekabetin yaşandığı belirsizpazarlarda, yöneticiler risk almaktan zi-yade “Bekle ve Gör” politikasını izlemeyitercih ederler. Bundan ötürü yöneticiler,rekabet üstünlüğü mücadelesinde avan-taj sağlamak için yeni ticari alanların keş-fedilmesinde, inovasyon inisiyatiflerindeve yeni ticari alanlar oluşturulmasındazorlanmaktadırlar.

Bekle ve gör anlayışında işletmelerininrekabetçi kalabilmesi; çalışanlarının yenifikir ve proje geliştirmeleri ile risk almaeğilimlerini işletme içi atıl kaynaklara yön-lendirmeleri hâlinde sağlanabilir. Bu sa-yede yeni bilgi temelli AR-GEfaaliyetlerinin yönlendirilmesine de ola-nak olacaktır.

Doğal olarak, yeni pazar ve faaliyet alan-larını değerlendirme girişimleri makul de-recelerde risk almayı gerektirmektedir.İşletme açısından yalnızca mevcut müş-teri ve rakiplerine odaklanarak, mevcutve potansiyel müşterilerin gelecektekibeklenti ve ihtiyaçlarını karşılamaya yö-nelik yeni girişimlerin göz ardı edilmesiher zaman olumsuz sonuçlar doğurmak-tadır. Olası kayıplara rağmen girişimdenvazgeçmeyip stratejinin arkasında dur-mayarak, makul derecede risk almadanbaşarıyı yakalamak mümkün değildir.

Proaktivite boyutu, örgütün pazar-daki fırsatları takip etme yanında ürün,hizmet, teknoloji, yönetim stratejileri, ye-ninden yapılanma gibi konularda sektö-ründe öncü rolü üstlenerek çevresinişekillendirme yeteneğini kapsamaktadır.Buradan anlaşılacağı üzere, proaktivite

boyutu risk alma ile inovasyon bileşenle-rinin tamamlayıcısı olarak gösterilebilir.Proaktif (İng. Proactive) terimi “olaylarmeydana geldikten sonra reaksiyon(tepki) gösterme yerine, geleceğe yöne-lik bir davranışa sahip olma, sorunları ön-ceden görme ve onlarla mücadeleyedönük olumlu adımlar atma” olarak ta-nımlanmaktadır. Proaktiflik (İng. Proacti-veness) terimi de “gelecekte ortayaçıkacak sorunlardan, ihtiyaçlardan ve de-ğişimlerden önce harekete geçme” ola-rak tanımlanmaktadır. Yönetimfaaliyetleri bağlamında “yönetimde olay-ların arkasında gitmeyi değil, geleceğikestirerek ve etkileyerek olaylara yönverme” anlamında kullanılmaktadır. Fır-satları araştırmak, rekabet düzenini veçevresini şekillendirmek, değişim süre-cinde ve sonucunda oluşacak taleplerikarşılamak amacıyla, uygun stratejilerigeliştirebilme, Pazar değişimi sürecindeaktif rol oynayabilme ve yeni ürün/hiz-metleri pazara ilk sunan olabilme, giri-şimci bir firmanın proaktif eğilimlerini vedavranışlarını betimlemektedir.

Özerklik, çalısanların işlerini yaparkenserbest karar almaları, kendi yöntemleriniseçmeleri, kendilerini değerlendirme veyeteneklerini kullanmaları gibi konularda

kendilerini özerk hissetmeleridir. Özerklikboyutu; stratejik, yönetimsel ve operas-yonel olarak üç ayrı kolda açıklanmakta-dır. Stratejik özerklik temeldeorganizasyona rehberlik eden hedeflerinseçilmesindeki özgürlüğü gerektirmekte-dir. Yönetimsel özerklik, organizasyoniçerisindeki birbirimin faaliyetlerini yö-netme sorumluluğunu tayin etmekte vekurumdaki diger birimler bu birimin işle-rini koordine etmekten sorumludur.Operasyonel özerklik ise, yönetimsel vestratejik kısıtlamalar içerisinde, önceliklehedef ve sorunun ortaya konmasında vedaha sonra buna yönelik eyleme geç-mede kendi basına karar verme özgür-lüğüdür. Şirketlerde özerkliği sağlamakiçin, yeni girişimlerin reddedilmesineneden olacak kurumsal normlardanveya kaynak sınırlamalarından yenilikçigirişimcileri koruyacak, girişimsel faali-yetle ilişkili öncülerin sağlanması gerek-mektedir.

Rekabetçi girişkenlik ise, bir işletmeninmevcut pazarlarda rekabet üstünlüğünüelde etmek, güçlendirmek, korumak yada pazar payını artırmak amacıyla rakip-lerine gösterdiği saldırgan ve düşmancahamle ve davranışlardır. Pazar talebin-deki değişimlerin hızlı olduğu, ürünlerinsüratle eskidiği, şiddetli rekabet karşı-sında farklı bir pozisyon alamayan işlet-meler, varlıklarını sürdürebilmek içinçevredeki azalan, hatta kıt seviyedeki fır-satları değerlendirebilmek amacıyladiğer işletmelerle kıran kırana bir reka-bete girme eğilimi göstermektedirler.

Kurum içi girişimcilik boyutlarından “pro-aktiflik” ile “agresif rekabetçilik” kavramlarıiç içe geçmiş kavramlardır. “Proaktiflik”pazardaki fırsatlara yönelik bir tepki ola-


51

rak veya onları degerlendirmeye yöneliköncü hareket etmeyle ilgili bir davranışiken “rekabetçi girişkenlik” firmanın rakip-lerine yönelik girişken organizasyonel iliş-kileriyle ilgili pazardaki tehditleri bertarafetmeye yönelik bir harekettir.

Rakiplerin tehdit içeren hamlelerine hızlıcevap verebilmek veya rekabette yenipozisyon alabilmek için işletme yönetim-leri rakiplerin güçlü ve zayıf yönleri ilestratejileri hakkında elde edecekleri bilgi-leri kendi aralarında tartışmalı, uygunstratejilerini belirlemedir. Yönetim, özel-likle rakipler hakkında bilgi ediniminin vebunların rekabet ortamında kullanılması-nın değer ve önemini tüm işletme men-suplarına aşılamalı ve onları bu konudabilinçlendirmelidir. İşletme içinde agresifrekabet eğilimine yönelik bir kurum kül-türün oluşması, çalışanların da yönetici-ler gibi rakiplerin hamlelerini izlemesine,bu hamleler hakkında bilgi akışına ve ne-ticesinde rakiplere karşılık vermede veçevreye uyum sürecinde etkinlik kazanıl-masında fayda sağlayacaktır.

Sonuç olarak, kurum içi girişimciliğin içe-riden-üstten ve içeriden-alttan olmaküzere iki başlık altında gerçekleştirilebile-ceğini söyleyebiliriz. Kurumsal girişimcili-ğin en iyi şekilde gerçekleştirilebilmesi,içeriden-üstten, yani pazarı iyi analizeden, ne istediğini bilen, riskleri ve sahipoldukları varlıkların hesabını iyi yapabilenbir yönetici grubu ile ve içeriden-alttan,yani inovasyon ve girişimciliğin birkurum kültürü olarak benimsenmesiylemümkündür. Şirketlerin başarıyı yakala-yabilmesi için öncelikle kurum içi girişim-ciliğin çalışanlar tarafından benimsenmişbir şirket kültürü hâline getirilmesi gerek-mektedir.

Kurum içi girişimciliğin bir şirket kültürühâline getirilmesi için ise en önemli etkeninsan, yani yöneten ve çalışandır. Bu-rada bahsedilmek istenen, üst yönetiminyönettikleri kurumu güçlü ve zayıf yön-leri ile doğru bir şekilde analiz ederek,müşterilerin ihtiyaçlarını ve pazarın neyönde evrileceğine dair öngörülerde bu-lunabilerek stratejik yenilenme boyutunudoğru bir şekilde kurgulamaları, bu stra-tejinin ve kurumsal desteğinin çalışanüzerinde özerklik boyutunu dikkate ala-rak, yatay iletişim ve teşvik edici unsurlarile destekleyerek tüm kademelerde his-sedilebilmesidir.

Üst yönetim inovasyon sürekliliğini be-nimseyerek, risk alabilen proaktif yakla-şımı ışığında şekillendirdiği vizyon vemisyonunu kurumsal girişimcilik ile başa-rabileceğinin farkındalığını oluşturarakbunu tüm çalışanları ile paylaşmalı ve buşekilde hedeflerin içselleştirilmesini sağla-malıdır.

Girişimcilik kavramının önemini benim-setmek ve çalışanların ufkunu genişlet-mek için seminerler ve eğitimprogramlarına katılım sağlanırken, esnekbir şirket kültürünün olması kurum içi gi-rişimciliğin ilk ve önemli maddesidir. Bukapsamda, yeni iş kollarının yaratılma-sına ön ayak olacak yeni projeler üret-mekten, inisyatif kullanmaktan ve çözümüretmekten korkmayan bir çalışan kültü-rünün oluşması esnek yapının varlığınabağlıdır. Bunu sağlamak için bireyler riskalmaya teşvik edilerek hata yapmaları hâ-linde bunun başarıya giden yolda dene-yim kazanmak adına birer fırsat olduğuvurgulanmalı ve gerektiğinde hatalar to-lere edilmelidir. Hayatın her alanında ol-duğu gibi, burada da ödüllendirme ve

takdir edilme kilit noktalar olarak dikkatçekmektedir.

Yeni fikirlerin gelişmesi ancak böyle birçalışma iklimi yaratılması ile mümkündür.Kurum içi girişimcilik ise bu iklimin etki-siyle ortaya çıkabilen bir olgudur. İşletmeiçerisinde girişimci bir kurum kültürü inşaetmek, şirketi rekabette bir adım öne ge-çirirken yeni stratejiler geliştirerek yenipazarlar oluşturmasını ve inovatif ruhluyeni yeteneklerin kurum içine çekilmesinide sağlar. Dolayısıyla kurum içi girişimci-lik hem işletme hem de performansa kat-kıda bulunmaktadır n

Referanslar

TUSIAD- Kurumların GirişimcilikDönüşümü Rehberiİç Girşimcilik ve Temel Belirleyicileri:Kavramsal Bir Çerçeve, Veysel Ağca,Mustafa Kurt Kurumlarda Girişimcilik İle DeğerYaratmak, Ocak 2019Yayın No: TÜSİAD-T/2019,01-601KURUMSAL GİRİŞİMCİLİK: KavramsalYapı Üzerine Bir TartışmaÇağrı BULUT*, Ahmet Murat FİŞ**,Bora AKTAN***, Senem YILMAZJournal of Yasar University, 3(10),1389-1416https://www.patronturk.com/kurumici-girisimcilik-modelini-benimseyen-sirketlerin-sayisi-artiyor/https://www.xnovate.org/kategoriler/circlelardan-gelenler/inovasyon-tetikleyicisi-kurum-ici-girisimcilik/http://asocompany.com.tr/kurumici-girisimcilere-donusmeye-hazir-misiniz/Schein, E. H. (1992). OrganizationalCulture and Leadership, 2nd ed., SanFrancisco: Jossey-BassGuth, W.D. ve Ginsberg, A. (1990).“Guest Editors’ Introduction: CorporateEntrepreneurship,” StrategicManagement Journal

Ali GÜRÜNBLS - Sistem Mühendisliği ve TeknolojiYönetimi BirimiYönetici Mühendis

Temmuz 2019


52 Sayı 15


Roketsan olarak;günümüzün zorluoperasyonel ortamındaTürk Silahlı Kuvvetlerineyüksek teknolojiürünlerimizle güç katmak,hızla değişen ve dönüşenküresel pazarda Türkiye’ninroket ve füzeteknolojilerinde rekabetedebilirliğini artırmak vesahip olduğumuz çeviklik,insan kaynağı ve teknolojikbirikimle Türkiye’yi geleceğetaşımak adına millî birmisyonla ilerliyoruz.

Sizleri de bu yolculukta Roketsan ailesi-nin bir parçası olmaya ve dünyanın eniyi üniversitelerinde eğitim alarakRoketsan’ın teknoloji geleceğine bizimlebirlikte yön vermeye davet ediyoruz.

Roketsan Lisansüstü EğitimProgramları Nedir?

Roketsan Lisansüstü Eğitim Programları,Roketsan’ın kritik teknolojilerine yönelikstratejik hedefleri doğrultusunda yurt içive yurt dışı lisansüstü eğitimlere katılımve burs desteği programıdır.

Roketsan, program kapsamında YüksekLisans, Doktora, Doktora Sonrası veBütünleşik Programlar ile araştırma ku-rumlarının uzun dönemli eğitim prog-ramlarına yönelik burs desteği sağlıyor.Program, mevcut durumda Türkiye'deilgili tüm kurum ve kuruluşlarca sağla-nan destek programları arasında en iyiburs şartlarına sahip program olaraköne çıkıyor.

yetkinliğinin artırılması amaçlarıyla,Roketsan personelinin kritik teknolojialanlarında derinleşerek uzmanlaşmalarıhedeflenir.

Roketsan, Türkiye’nin savunma teknolo-jileri alanındaki gelişiminde önemli bir

Roketsan Lisansüstü Eğitim ProgramlarıProgramın Amacı Nedir?

Roketsan’ın asıl zenginliği ve gücü; bi-limi ve aklı hayatın her safhasında reh-ber edinmiş, niteliği yüksek insankaynağıdır. Bu sebeple nitelikli insan kay-nağının gelişimi ve Roketsan’ın rekabetçi

53

paydaş olduğunun bilinciyle; bu prog-ram aracılığıyla dünyanın en iyi üniver-sitelerinde yetişmiş personeliyle yüksekteknoloji üretimine katkı sağlamayıamaçlar.

Programa Kimler Başvurabilir?

Programa Roketsan personeli ve ilgilikonu başlıklarında lisansüstü eğitim al-mayı planlayan, lisans eğitimlerinin sonyılında olan üniversite öğrencileri işealım sürecinden geçirilerek başvurabilir.İşe alım süreci olumlu sonuçlanan veRoketsan personeli olmaya hak kazananadayların programa başvuru süreci,Roketsan’da işbaşı yaptıkları tarih itiba-rıyla başlatılır.

Adaylardan, aşağıdaki konu başlıklarınagiren ve dünya çapında yetkinliği kanıt-lanmış üniversitelerin ilgili bölümlerindelisansüstü eğitim almaları beklenir:

• Sevk Sistemi Teknolojileri• Güdüm ve Navigasyon Teknolojileri

- Aviyonik Teknolojileri- Navigasyon Teknolojileri- İleri Sensör Teknolojileri- Terminal Güdüm Teknolojileri

• Yapısal ve Kontrol Teknolojileri- Kontrol Teknolojileri- Yapısal Teknolojileri

• Tasarım Araçları • Malzeme Teknolojileri• Piroteknik Sistem Teknolojileri

- Piroteknik Teknolojileri- Patlama ve Çarpma Dinamiği Tek-

nolojileri• Teknolojik Cihazlar• Teknoloji Alanlarına Yönelik Ortak

Konu Başlıkları- Sistem Mühendisliği Uygulamaları- Proje Yönetim Uygulamaları- Teknoloji ve İnovasyon Yönetimi,

Üniversite ile Sanayi İşbirliği Yönetimi,Eğitim Yönetimi- Hukuk ve Uluslararası Güvenlik

• Kara Araçları Teknolojileri

• Akıllı Sistemlere Yönelik Teknolojiler

Programın Kabul KoşullarıNelerdir?

Aday bursiyerler, Roketsan’ın alanındatecrübeli ve yetkin üst düzey yöneticile-rinden oluşan Uzman Yetiştirme Ku-rulu’nun kararı ve Roketsan GenelMüdürü’nün onayı ile programa kabuledilir. Adaylar; eğitim geçmişleri, iş, stajya da çalıştıkları projelerdeki tecrübelerive programın amaçlarına ve beklenenkazanımlarına yönelik motivasyonlarıbağlamında değerlendirilirler.

Burs Koşulları Nelerdir?

Lisansüstü Eğitim Programları'na yönelikdestek bursları; Yurt dışı, Yurt içi (Ankaradışı) ve Ankara içi olmak üzere üç baş-lıkta verilir. Tüm programlarda üniversiteharcı ve özel üniversiteler/vakıf üniversi-teleri için öğrenim harcı karşılanır. Ekolarak, tüm programlar kapsamındabursiyerlerin Roketsan çalışanı olarakhak ettikleri maaş, eğitim aldıkları süreboyunca ödenmeye devam eder. Ayrıcatüm bursiyerlere eğitimleri süresince kır-tasiye masrafları için destek sağlanarak,eğitime gidiş ve dönüş dâhil olmaküzere yılda bir defa ek gidiş ve dönüşulaşım masrafları karşılanır.

Yukarıda belirtilen burs desteklerine ekolarak; yurt dışında eğitim alacak bursi-yerler için; yurt dışı aylığı, günlük harcı-rah, sağlık sigortası ve eğitim programıkapsamına giren diğer ödemeler,Ankara hariç yurt içinde eğitim alacakbursiyerler için ise taşınma ve konaklamayardımı kapsamında burs desteği sağla-nır.

Programa dâhil olan bursiyerlerin,Roketsan personeli olarak edinilmiş tümözlük hakları korunur ve ücret/kıdemzammı artışlarından faydalanabilirler.

Bu Programa Dâhil OlmakSize Neler Kazandıracak?

Roketsan Lisansüstü Eğitim Programla-rına dâhil olan bursiyerler; dünyanın eniyi üniversitelerinde, konularında derin-leşme ve alanlarında en iyiler arasına gir-melerini sağlayacak üstün nitelikli bireğitim görme şansına sahip olurlar.Programı tamamlayarak Roketsan’dakigörevine başlayan bursiyerler; uzman-laştıkları konulara göre farklı pozisyon-larda yer alma seçeneği ve imkânı dakazanmış olurlar. Ek olarak, programadâhil olan bursiyerlerin eğitimde geçensüreleri kariyer ilerlemelerine dâhil edilir.Böylece bursiyerler yıl kaybı yaşamadankariyer olanaklarını değerlendirme şan-sına sahip olurlar.

Mevcut Bursiyerlerimizin Programlaİlgili Düşünceleri Nelerdir?

Roketsan Lisansüstü Eğitim Programlarıkapsamında, hâlihazırda Amerika BirleşikDevletleri ve birçok Avrupa ülkesindekibursiyerlerimiz, Times Higher Education(THE), Quacquarelli Symonds (QS) gibiaraştırma kuruluşları tarafından belirle-nen en iyi üniversiteler listelerinde yeralan dünyanın önde gelen üniversite-lerde lisansüstü eğitimlerine devam et-mektedir. Yurt dışında eğitimlerinedevam eden bursiyerlerimizden birkaçı-nın programla ilgili görüşleri şu şekilde-dir;

“Lisansüstü Eğitim Programı kapsa-mında Kaliforniya Teknoloji Enstitü-

sü’nde doktora sonrası araştırmalar içinbulunuyorum. Program sayesinde

dünyanın en iyi araştırma üniversitele-rinden birinde alanında öncü akade-

misyenlerle birlikte araştırma faaliyetleriyürütme fırsatı yakaladım.”

CALIFORNIA TEKNOLOJİ ENSTİTÜSÜDoktora Sonrası Araştırmacısı

Temmuz 2019


a

54 Sayı 15

“Program; araştırma ve geliştirme ala-nında stratejik noktaları belirleme, yeni

teknolojilere ve dönüşüme hâkimolma, dünyanın en önde gelen, ala-

nında uzman akademisyenler ve araş-tırma ekipleriyle ortaklaşa çalışma

imkânı sunuyor. Roketsan’da geliştirilenteknolojilere büyük katkı sağlayacak;

üst seviye bilimsel ve teknolojik çalışma-larla kazanılan bilgi ve tecrübeyi iletişimağı imkânlarıyla birleştirerek, dünyanınkovaladığı ve geliştirmek için üzerindeçalıştığı en yeni teknolojilerden haber-dar olarak, bu teknolojileri birlikte geliş-

tirmek oldukça heyecan verici birtecrübe.”

STANFORD ÜNİVERSİTESİDoktora Sonrası Araştırmacısı

“Birleşik Krallık’ta devam eden doktoraeğitimim sayesinde kendi alanım ile il-gili önemli teknik kazanımlar elde et-

memin yanı sıra dünyada yeni gelişenteknolojileri ve yapılan çalışmaları ya-kından takip etme fırsatı buldum. Ay-

rıca, yabancı bir ülkede çok farklıkültürlere ve değerlere sahip insanlarlatanışıp arkadaşlıklar kurmamın, sosyalanlamda beni daha da geliştirdiğini vebana farklı bakış açıları kazandırdığınıdüşünüyorum. Bu vesileyle beni yurtdışı eğitimine teşvik eden yöneticile-

rime ve bu eğitim programına desteğiolan herkese bir kez daha teşekkür

etmek isterim.”SOUTHAMPTON ÜNİVERSİTESİ

Doktora Öğrencisi

“Roketsan’ın Lisansüstü Eğitim Prog-ramı sayesinde, kişisel imkânlar ile ula-şılması oldukça güç, dünyanın en iyi

üniversitelerinden birinde proje yöne-timi alanında tezli yüksek lisans eğitimialma imkânına sahip oldum. Proje yö-netiminin farklı alanlarında öğrendiğimakademik ve pratik bilgiler ve dünyanınfarklı yerlerinden insanlar ile birlikte ça-lışma fırsatı sonucunda edindiğim tec-rübenin benim için eşsiz bir kazanım

olduğuna inanıyorum.”GLASGOW ÜNİVERSİTESİYüksek Lisans Öğrencisi

Programa NasılBaşvuru Yapılır?

Başvuru şartlarınauygun adaylar;programa başvurumotivasyonlarını,lisansüstü eğitimalmayı hedeflediklerikonu başlığını,çalışma/tez konuya da konularını vebaşvurmak istedikleriüniversite/bölümbilgilerini içerenbir ön yazı ileözgeçmişlerini,[email protected] ileterekRoketsanLisansüstü EğitimProgramları bursdesteğinebaşvuruyapabilir n

Başvurularınızve programla ilgilisoru ve görüşleriniziçin; Teknoloji veAkademik Ağ YönetimiMüdürlüğü, AkademikAğ Yönetimi veAraştırmacı YetiştirmeProgramları BirimiE-mail:[email protected]


55Temmuz 2019


Roketsan olarak, 30 yıldırher gün daha dakuvvetlenen takımruhumuz, motivasyonumuzve azimli çalışmalarımızsayesinde, bugün yaklaşık1500’ü mühendis olan2800’ü aşan çalışanımızlaAnkara ve İstanbul’da dörtayrı yerleşkede aynıheyecan ve hevesleserüvenimize devametmekteyiz.

Nitelikli insan kaynağı yetiştirilmesiniönemsiyor ve bu kapsamda, RoketsanAkademi bünyesinde bu konuyu akade-mik bir derinlikle ele alıyoruz. RoketsanAkademi çatısı altında; Mesleki Mükem-mellik, İnovatif Liderlik ve Sürdürülebilirlikolmak üzere üç ana dalda gelişim faali-yetlerimizi yapılandırmış bulunuyoruz.Roketsan Akademi ile öğrenen organi-zasyon modeli çerçevesinde, şirketimizbünyesinde bir öğrenme ve gelişim mer-kezi oluşturarak çalışanlarımızın teknik vedavranışsal yetkinliklerini ihtiyaçları doğ-rultusunda tasarlamak, aynı zamandaeğitim ve gelişim imkânları sunarak ge-liştirmek en önemli hedeflerimiz arasındabulunuyor.

Öncelikle Roketsan'ın insan sermayesineolan yaklaşımı ve nitelikli insan kaynağınıçekmek, elde tutmak ve geliştirmekodaklı insan kaynakları vizyonu ile gün-cel çalışmalarına değinmek isteriz.Roketsan, Universum'un her yıl düzenle-

Entelektüel sermayemizin temelini; bilgi,deneyim ve sürekli öğrenme hevesioluşturuyor. Bu bağlamda, hızla büyü-yen Roketsan Ailesi bünyesinde çalışangençlerimizi, kendilerini geliştirmeleriiçin yüksek lisans ve doktora eğitimineteşvik ediyoruz. Şirketimizi tanıtmak vekadromuza dâhil olmak isteyen gençle-rimize ulaşmak için üniversitelerin kariyergünlerine katılım sağlayarak özelliklemühendislik fakültelerinde olmak üzereöğrencilerle buluşuyoruz.

Henüz üniversite son sınıf öğrencisi olanmezun adaylarına Roketsan’da yarı za-manlı çalışma imkânı sunuyor, bu dö-nemi başarıyla tamamlayan gençleritam zamanlı olarak bizimle çalışmalarıiçin ekiplerimize dâhil ediyoruz. Ayrıca,öğrencilik hayatını henüz tamamlama-mış adaylarımıza staj imkânı da sunuyo-ruz.

Gençlerimizin akademik ve profesyonelgelişimlerini teşvik edici çalışmalarımızaek olarak, sosyal hayatlarını da destekle-mek ve yüksek motivasyonla çalışmala-rını sağlamak amacıyla düzenlediğimizturnuva ve etkinlikler ile yoğun çalışmatemposuna ara vererek ilgi alanlarına dazaman ayırmalarını sağlıyoruz.

Her genç yeteneğin millî kalkınmaya kat-kısının bilincinde olarak, gelecek vade-den ve fark yaratan yenilikçi nesillerimiziher alanda destekliyoruz. Tüm bu yaptı-ğımız çalışmaları, hem mevcut çalışanla-rımızla hem de aday çalışanlarımızla,işveren markası yönetimi sürecimiz çer-çevesinde, sürekli paylaşarak geliştirmeyiönemsiyoruz n

Yıldızlar Roketsan’da Parlar:Ülkemizde Nitelikli İnsan Kaynağı YetiştirilmesiHususunda Roketsan’ın Katkıları

diği En Çekici İşverenler Araştırması kap-samında, Mühendislik/IT kategorisindeÖğrencilere Göre En Çekici İşverenler sı-ralamasında yükselişini sürdürmektedir.Roketsan İnsan Kaynakları Ekibi, işe alımve oryantasyon süreçlerinden başlayaraken iyi çalışan deneyimini sunmak gayre-tiyle, önümüzdeki dönemde de çalışanmotivasyonu ve memnuniyetini odaknoktasında tutan çalışmalara devamedecek. Bununla birlikte, güncel trend-leri ulusal ve uluslararası çapta takip ederek insan kaynakları süreç ve sistem-lerimizi güncel tutmak vizyonumuzunyapı taşını oluşturuyor. Örneğin, bu sa-yede stratejilerimizin gerçekleşmesineyönelik hedef odaklı kurgumuz ile strate-jik performans yönetim sistemlerimizi şe-killendiriyor ve bütün bu süreci,yetkinlikler temelinde ve gelişim diyaloguile tasarlayarak, çalışmalarımızın odaknoktasına geri bildirim kültürünü koyu-yoruz.

Diğer yandan Roketsan, UN Women veUN Global Compact ortak çalışması olanBirleşmiş Milletler Kadının Güçlendiril-mesi Prensipleri'nin (Women's Empo-werment Principles) imzacısıdır. Buanlamda, savunma sanayiinde bir ilkeimza atmanın gururu ile; Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO Türkiye) ile ortak birçalışma gerçekleştirerek şirketimiz bünye-sinde "Eşitliği Destekliyorum" seminerleridüzenledik. Toplumsal cinsiyet eşitliğininiş dünyası açısından değeri ve öneminibiliyor; iş gücüne katılımda, bilim ve tek-nolojide daha fazla kadın çalışan göre-bilmeyi arzu ediyor, eşitlikçi bir yaklaşımlatüm çalışanlarımızın yetenek ve yetkinlik-leri doğrultusunda yönetsel ve liderlikrollerine erişimlerini ve bu yönde gelişim-lerini destekliyoruz.

Roketsan; çalışanları ve sonteknoloji tanıtım imkânlarıile Türkiye’nin çeşitliüniversitelerindeöğrencilerle buluşmayadevam ediyor.

Roketsan, üniversitelerdeki tanıtım etkin-liklerini bir sosyal sorumluluk projesi ola-rak ele alarak tanıtımda görev alanyetkin çalışanları ile öğrencileri meslekîolanaklar açısından bilgilendiriyor.

Bu bağlamda, Roketsan İnsan Kaynaklarıve Eğitim Direktörlüğü’ne bağlı YetenekYönetimi Birimi çalışanları ve şirketimizinfarklı bölümlerinde görev yapan mühen-dislik alanında uzman personeli, Üniver-site Kariyer Fuarları etkinliklerindeöğrencilerle ve mezunlarla bir araya geldi.

56 Sayı 15


Roketsan, Türkiye’nin Her BölgesindeÜniversite Öğrencileri ve Mezunlarla Buluştu

Güney Bölgesi Kariyer Fuarı

Ankara Üniversitesi

Bilkent Üniversitesi

Doğu Anadolu Bölgesi Kariyer Fuarı

Gazi Üniversitesi

İpekyolu Kariyer Fuarı

Hacettepe Üniversitesi

İstanbul Teknik Üniversitesi - Makinist

İstanbul Teknik ÜniversitesiSAVTEK Kariyer Fuarı

TALENTforBIZ - Almanya

Karadeniz Bölgesi Kariyer Fuarı

TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi

Yıldız Teknik Üniversitesi - Sınıf Tanıtımı

Yıldız Teknik Üniversitesi

57Temmuz 2019


Roketsan İnsan Kaynaklarıve Eğitim Direktörlüğümüz,lise öğrencileriyle bir arayageldi.

Ülkemizin genç beyinleri olan öğrencile-rimize liseden başlayarak yol göstermek,toplumsal ve kültürel değerlerimizi koru-malarını, bilimsel etik kurallarını göz ardıetmemelerini, hayal gücü, yaratıcılık,mühendislik, problem çözme ve entelek-tüel becerilerini geliştirmeyi teşvik etmek

amacıyla TÜBİTAK Bilim İnsanı DestekProgramları Başkanlığı tarafından 8-10Nisan 2019 tarihleri arasında düzenle-nen Lise Öğrencileri Araştırma ProjeleriYarışması final sergisine katıldı.

Temel amacı gençleri düşünmeye, göz-lem yapmaya, merak etmeye ve merakettikleri konuları araştırmaya teşvik ede-rek gelecekte karşılaşacakları problem-lere yenilikçi ve özgün çözümlerüretebilmelerine katkıda bulunmak olanproje yarışmasında; öğrencilerin hazırla-

Roketsan Lise Öğrencileriyle Buluştudığı proje stantları gezilerek onlara küre-sel pazardaki rekabet ortamında ülkemi-zin başarılı olabilmesi için mühendislikuygulamalarının, teknolojik tasarımürünlerinin, AR-GE çalışmalarının ve nite-likli insan kaynağının önemi anlatıldı. Liseöğrencilerine kariyerlerini bu bilgiler ışı-ğında şekillendirirken Roketsan’ın ülke-mize sağladığı katkılar ve çalışmaalanlarımız hakkında bilgi verilerek ileridepotansiyel çalışma arkadaşlarımız olabil-meleri için neler yapmaları gerektiği hak-kında tavsiyelerde bulunuldu n

T.C. Cumhurbaşkanlığı İnsan KaynaklarıOfisi’nin öncülüğünde düzenlenen böl-gesel kariyer fuarlarında; 8-9 Mart 2019tarihlerinde Erzurum Teknik Üniversi-tesi’nde Doğu Anadolu Bölgesi KariyerFuarı’na, 11-12 Mart 2019 tarihlerindeKaradeniz Teknik Üniversitesi’ndeKaradeniz Bölgesi Kariyer Fuarı’na, 14Mart 2019 tarihinde Dokuz EylülÜniversitesi’nde Ege Bölgesi KariyerFuarı’na, 21-22 Mart 2019 tarihlerindeAkdeniz Üniversitesi’nde Güney BölgesiKariyer Fuarı’na, 11-12 Nisan 2019 ta-rihlerinde Gaziantep Üniversitesi’ndeİpekyolu Kariyer Fuarı’na ve 25-26 Nisan2019 tarihlerinde Konya KaratayÜniversitesi’nde İç Anadolu Bölgesi Kari-yer Fuarı’na katılarak Türkiye’nin 80’eyakın üniversitesinde okumakta olan öğ-rencilerle buluşma imkânı yakalandı.

Düzenlenen fuarlar dışında, TC.Cumhurbaşkanlığı İnsan KaynaklarıOfisi’nin desteği ve Kariyer ve YetenekYönetimi Derneği’nin organizasyonuyla5-6 Nisan 2019 tarihlerinde Almanya’nınKöln kentinde ve 27 Nisan 2019 tari-hinde İngiltere’nin başkenti Londra’dadüzenlenen “TALENTforBIZ” etkinliğikapsamındaki fuarlara Roketsan olarakkatılım sağlayarak beyin göçünü engel-lemek adına şirketimizdeki avantajlı iş im-kânları hakkında bilgi verilmesine ekolarak, standımızı ziyaret eden adaylarlamülakat yapıldı.

2019 yılı faaliyet planlarımız çerçeve-sinde, bölgesel kariyer fuarları etkinlikle-rinin yanı sıra; Yıldız Teknik Üniversitesi,Orta Doğu Teknik Üniversitesi, BilkentÜniversitesi, İstanbul Teknik Üniversitesi,Hacettepe Üniversitesi, Abdullah Gül

Üniversitesi, Konya Teknik Üniversitesi,TOBB Eğitim ve Teknoloji Üniversitesi,Ankara Üniversitesi ve Gazi Üniversite-si’nin düzenlemiş olduğu kariyer fuarla-rına da katılım sağlayarak öğrenci vemezunlara şirketimizdeki iş imkânları, ça-lışma alanlarımız ve yürüttüğümüz pro-jeler hakkında bilgi verildi.

Roketsan İnsan Kaynakları ve EğitimDirektörlüğü, olabildiğince çok üniver-site öğrencisi ve mezuna ulaşarak şir-ketimizin marka değerini artırmak;projelerimiz, çalışma alanları ve iş fırsat-ları hakkında gelecekteki potansiyel ça-lışma arkadaşlarımızı bilgilendirmeyi vebünyemize kazandırmayı hedefliyor.Bu doğrultuda Roketsan olarak çeşitliüniversitelerde öğrenci ve mezunları-mızla bir araya gelmeye devam edece-ğiz n

58 Sayı 15

500’ün Üzerinde Başvuru

Dünyanın en büyük 2’nci havacılık fes-tivali olan TEKNOFEST 2019 İstanbulHavacılık, Uzay ve Teknoloji Festivali, buyıl 17-22 Eylül 2019 tarihleri arasındaAtatürk Havalimanı'nda düzenlenecek.

TEKNOFEST 2019 kapsamında yer alan17 farklı teknoloji yarışmasından bir ta-nesi olan ve ilki 2018 yılında gerçekleş-tirilen TEKNOFEST Roket Yarışması,Türkiye Teknoloji Takımı (T3) Vakfı’nınorganizasyon sorumluluğu, Roketsanve TÜBİTAK SAGE’nin sponsorluğu ileyeniden düzenleniyor.

Bu yıl rekor seviyede ilgi görerek 500’ünüzerinde takımın başvuru yaptığıTEKNOFEST 2019 Roket Yarışması’nın,Şubat 2019’da sonlanan yarışma başvu-rularını takiben Değerlendirme Aşama-sı'na geçildi. Gerçek bir havacılık veuzay ürün geliştirme projesinin tüm aşa-malarının küçük ölçekte uygulanmasıfırsatının sunulduğu yarışmada, takım-ların roketlerini yarışma hedeflerineuygun olarak tasarlamaları ve değerlen-dirme için sunmaları beklendi. İlk aşa-mada, ön tasarım raporları Roketsan veTÜBİTAK SAGE’nin tecrübeli “RoketMühendisleri” tarafından özenle ince-lendi. Bu aşamada takımların roket ta-sarımlarının istenilen görevi yerinegetirebilirliği, teknik olarak gerçeklene-

bilirliği, özgünlüğü, bütçe ve zamanplanlarının uygunluğunun yanındakendi tasarımlarını uygun şekilde ifadeedebilmeleri de kriter olarak gözönünde bulundurularak özenli bir de-ğerlendirme yapıldı.

Ön tasarım değerlendirmesini başarı ilegeçen 220 takım, Nisan ayının başındaduyurulurken heyecan bir kat dahaarttı. Takip eden Kritik Tasarım Aşama-sı'nın sonunda takımlardan artık somutsonuçlar elde etmeleri ve bu işi yapabi-leceklerine dair elle tutulur kanıtları de-ğerlendirme ekibiyle paylaşmalarıbeklendi. Roket tasarımlarının görevinibaşarı ile gerçekleştireceğine dair he-saplar, çizimler, şemalar ve videolarözenle incelenerek, Mayıs ortasında buzorlu değerlendirmeden başarı ile geçe-rek finale kalan 96 takım açıklandı. Buaşamayı başarı ile geçen takımlar maddidestek almaya hak kazanarak uçuş aşa-masına çok yaklaşmış oldular.

Takımların kullanacakları model roketmotorları ve hakem altimetreleri bedel-siz olarak Roketsan tarafından sağlanı-yor. Aynı zamanda atış aşamasınakatılmaya hak kazanan takımların ulaşımve konaklama masrafları da Roketsan ta-rafından karşılanıyor. Böylece katılımcı-ların sadece hedeflerini başarı ilegerçekleştirmeye konsantre olmalarısağlanıyor.

Alçak irtifa ve yüksek irtifa olmak üzereiki kategoride gerçekleştirilecek olanRoket Yarışması’nda, takımların en az 4kg’lık bir faydalı yükü alçak irtifa katego-risinde 1.500 m, yüksek irtifa kategori-sinde ise 3.000 m yüksekliğe çıkartmasıisteniyor.


TEKNOFEST 2019 Roket Yarışması’na Rekor Seviyede İlgi

59Temmuz 2019


Bunu takiben faydalı yükün rokettenayırılması, bir paraşüt yardımıyla sağlamolarak yere indirilmesi, üzerine yerleşti-rilen bir “Küresel Konumlama Sistemi”yardımıyla indirilen noktanın koordinat-larının ölçülmesi, araziden sağlamolarak geri kazanılarak hakemlere ulaş-tırılması bekleniyor. Yarışmanın atış bö-lümünün, Eylül ayının ilk yarısı içindeAksaray atış alanında gerçekleştirilmesiplanlanıyor.

Atış AşamasıNasıl Gerçekleştirilecek?

Roket Yarışması, geçen yıl olduğu gibibu yıl da, HİSAR Hava Savunma Füzele-rinin uçuşlu testlerinin gerçekleştirildiğigerçek bir atış alanı olan ve Tuz Gölüyakınlarında konuşlanmış Aksaray atışalanında gerçekleştirilecek. YarışmacılarAksaray merkezde karşılanacak ve ilkgece misafir edildikten sonra ertesigüne çok erken başlayacak. İş güvenliğive yarışma kuralları ile ilgili sabah brifin-gini takiben, atış alanında roketlerininson montajını yapacakları bölgeye alı-nacak. Gün batımına kadar hakemlergözetiminde 6 kontrol noktasını başarıile geçen takımlar ertesi gün yapılacakatış etkinliğine katılmaya hak kazanacak.Ertesi gün yapılacak atış etkinliği içingüne yine erken başlayacak olan yarış-macılar, atış bölgesine alınarak yarışma-nın son aşaması olan Roket Atış ve takipeden Arama Aşaması'nda yarışacak.

Uzun geçen atış gününün akşamındayarışmacılar, Aksaray’dan tatlı anılarlauğurlanacak.

Zorla Yaratıcılık Olmaz

Artık günümüzde, gençler enerjilerinisevdikleri ve ilgi duydukları alanlarayönlendirmek, yeni bir şeyler yaratmakistiyor. Biz Roketsan olarak, yetenekli vebilgili olduğu kadar istekli ve yaratıcıgençleri aramızda görmeyi arzu ediyo-ruz. Bu gençleri bir araya getirmek içinde bu yarışmayı bir fırsat olarak görüyo-ruz. Roket yarışmasında her sene hedefçıtamız biraz daha yükseliyor. Yarışma-cılardan her sene roketlerle ilgili dahazor bir probleme teknik çözüm bulma-larını bekliyoruz. Bu zorluklara rağmensevinerek görüyoruz ki Türk gençleri,dünya gençlerinden hiç de geri kalma-yan birbirinden yaratıcı çözümler geliş-tiriyor, tasarımlar yapıyor ve dünyastandartlarında işler çıkarıyor. Tatlı bir re-kabet ortamı içinde olmanın yanı sıradiğer roket merakı olan gençler ile ortakbir sinerji ortamı oluştuğunu, yarışma-nın sonunda kaybeden olmadığını, her-kesin ama hepsinden önemlisi tümTürkiye’nin kazandığını izlemenin mut-luluğunu paylaşıyoruz n

Ömer Uğur ARKUNSevk Sistemleri Tasarım MüdürlüğüMüdür

60 Sayı 15

Roketsanlı Olmak

11-13 Ocak 2019 tarihleriarasında Antalya’dadüzenlenen FIFEX CUPFutbol Turnuvası TürkiyeŞampiyonası’na katılanRoketsan futbol takımımız,şampiyonluk kupasınışirketimize getirdi.

Takımımız; MAN ve Bilkent Holding gibişirketlerin katıldığı ligde grup maçlarınıve finalleri tamamlayarak Antalya’da ya-pılan FIFEX CUP Süper Kupa Türkiye Fi-nalleri’ne katılmaya hak kazanmıştı.Antalya’daki olumsuz hava koşullarınarağmen zorlu mücadelelerden galip çık-mayı başaran takımımız, Ankara’ya

VEYİL, Murat ALTINBAŞ, MustafaŞİMŞEK, Osman PEHLİVAN, OsmanTEKİNER, Recep CÜCE, SabahattinGÜLEŞİR, Salih KAVLA, Semih ÇİNKAYA,Serkan KOÇ, Yılmaz CENGİZ, YusufYILMAZ ve Ziya AKBIYIK’a teşekkürlerimizisunuyoruz n

Türkiye Şampiyonu olarak döndü.

Takımımızın kadrosu; Ahmet BEYCAN,Ali İhsan KERSE, Bahattin AŞIKUZUN,Baki TEKİN, Bülent ÇETİN, Engin KERSE,Fatih AKKAŞ, Gökhan ZAVAR, HarunYAMAN, İzzet TİRYAKİ, Muhammet

Organizasyon Komitesi tarafındanbağış yapıldı. Muhittin AKTAŞ, ArınçDEMİRTAŞ, Cem DEMİRTAŞ, CengizKayahan ÖZLAV, Eren KOZAN, MuratÖZCAN, Ernur SÖYLEMEZ, GökhanBARIŞ, Sinan SADIKOĞLU, Oğuzhan

Roketsan futbol takımımız,finalde başarılı performansınıdevam ettirerek 2019 BaharTurnuvası AnkaraŞampiyonu oldu.

Yaklaşık 6 yıldır İstanbul, İzmir ve Anka-ra’da eş zamanlı olarak düzenlenmekteolan Business Cup Futbol turnuvasındaMart ayında gerçekleştirilen grup maç-larını galibiyet ile tamamlayan Roketsanfutbol takımımız, finalde başarılı perfor-mansını devam ettirdi. Ankara şampi-yonluğunu ikinci kez alan takımımızTürkiye finallerinde de şirketimizi temsiletti. Şirketlerin futboldaki zirvesi olarakanılan ligde takımımızın attığı tüm gol-ler için, Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfına

DEMİR, Abdullah ÜNAL, Onur AKTAŞ,Haşim ÖZEL, Mustafa Caner ÖNDER veKoray KUŞDEMİR’den oluşan kadro-suyla 2019 Bahar Turnuvası’nda şirke-timizi şampiyonluğa taşıyan takımımızıtebrik ediyoruz n

Roketsan Futbol Takımımız FIFEX CUP FutbolLiginde Türkiye Şampiyonu Oldu!

Futbol Takımımız Business Cup Futbol LigindeYine Şampiyon Oldu!

61Temmuz 2019

Roketsanlı Olmak

Basketbol takımımız, CBLkurumlar arası basketbolligini 3’üncü olaraktamamladı ve Kuşadası’ndayapılan Türkiye finallerindeşirketimizi temsil etti.

Yenilenen kadrosunda Kemal GüçhanKAR, İ. Hakkı Cengizhan KARBAY,Mehmet BOYACIOĞLU, Cevat EnesKARAAHMETOĞLU, Mehmet Anıl SEL,Yasin ŞAHİN, Gökhan ÜSTÜNER, ŞükrüEmre AYDEMİR, Ahmet KUZUCUOĞLU,

Efe KÜÇÜKKESKİN, Murat ÇETİN, KaanÇİMEN, Ege Can KOÇ, Yahya OnurALTIN, Faruk Tolga BEYAZIT, Rüştü BerkGEZER, Cem MORTAŞ, DoğuşDOMBAZ, Ahmet CERAN ve ÖmerUYGUN’un bulunduğu takımımız grupmaçlarındaki başarılı performansını fi-nallerde de istikrarlı şekilde devam et-tirdi ve 3’üncülük kupasını şirketimizekazandırdı.

Ayrıca takım oyuncularımızdan KemalGüçhan KAR, İstanbul’da düzenlenen veligde bu yıl ilk defa düzenlenen All Startakımında yer aldı. Basketbol takımımızınbaşarılarının devamını diliyoruz n

Roketsan Voleyboltakımımız, 13 Nisan 2019tarihinde Çiftay Holding ilegerçekleştirilen finalmaçında 3-0 galip gelerekVolleyfest 2'ncisi oldu.

Kupası’nda 2’nci oldu.

Bu yıl ilk defa düzenlenen ligde, oyun-cularımızdan Şeyma ALTINCABA “En İyiLibero” ödülünün sahibi oldu. Takımızıve oyuncumuzu başarılarından dolayıtebrik ederiz n

Ali Emrah YARAR, Batuhan GÖKÇE,Burak AŞKIN, Emre IŞIK, Erol SertaçSEZGİN, Gülin MERTER, Güneş KAYA,M. Ali MÜCAHİD, Nebi ÇALLI, SalihGÜLLEROĞLU, Semih AKIN, ŞeymaALTINCABA, Yusuf Can ÜNLÜ ve ZekiÇINAR’dan oluşan kadrosuyla VolleyfestKurumlar Arası Voleybol Ligi Bahar

Roketsan Volleyfest'te 2'nci Oldu

Kurumlar Arası Basketbol LigindeBronz Madalya Roketsan’ın

Grup üyelerimizi özverili çalışmaları ileşirketimizi sahnede en iyi şekilde temsiletmelerinden dolayı kutluyor, teşekkür-lerimizi sunuyoruz n

62 Sayı 15

Roketsanlı Olmak

Ofisten Sahneyeyarışmasında şirketimizitemsil eden Blast Effectmüzik grubumuz, önelemeleri geçerek 18 Nisan2019 tarihindeIF Performance HallBeşiktaş/İstanbul’dagerçekleştirilen finallerdeşirketimizi temsil etti.

Grup üyelerimiz; Bekir KARAKAYALI(Vokal/Gitar), Emrah DEVECİ (Vokal),Hakan AKTULGA (Bateri), Mehmet

Müzik Grubumuz Blast Effect, Seyircileri Yine BüyülediGÜRSEL (Gitar), Merih BÜYÜKSEYMEN(Saksafon) ve Saner KARAKUŞ (BasGitar) sahnede izleyicilerden büyük ilgigördü.

senelerde olduğu gibidestek verdi.

60 ilden 305 okul ve 465 eser olmaküzere toplamda 957 öğrencinin katıldığıyarışmada jüri üyesi olarak şirketimiziRoketsan Gömülü Yazılım SistemleriKıdemli Takım Lideri İskender YİĞİTELtemsil etti.

Roketsan’ın Desteğiyle “Oyunumu Kodluyorum”Ortaokul öğrencilerininkodlama ve bilgisayarteknolojilerine olan ilgisininve farkındalığının artırılmasıamacıyla bu yıl 3’üncüsüdüzenlenen “OyunumuKodluyorum” yarışmasınaRoketsan, geçtiğimiz

Yarışmanın ödül töreni 25 Nisan2019’da Ankara Valiliği himayesinde veCebeci Ortaokulu’nun koordinesindeBilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu Kon-ferans Salonu’nda düzenlendi. Vali VasipŞAHİN yaptığı konuşmada jüride yer alanakademisyenlere, yarışmanın organizeedilmesinde emeği geçenlere, öğret-menlere ve yarışmaya katılan öğrencilereteşekkür etti; dereceye giren öğrencileritebrik ederek ödüllerini verdi n

Temmuz 2019

Roketsanlı Olmak 63

Roketsan okçuluk takımımız,3 Şubat 2019 tarihindedüzenlenen Hedef 10Salon OkçulukYarışması’nda ve 16-17Mart 2019 tarihlerindedüzenlenen 18 MartŞehitler Kupası’nda takım3’üncülüğü kazandı.

Bir yandan millî takım seçmelerine hazır-lanan Roketsan okçuluk takımı üyeleri-miz Gazi Zafer İLHAN, Gazi LeventAKPINAR, Gazi Cemal GÜVENÇ, GaziOrhan KARACA, Gazi Alirıza ŞİMŞEK veGazi Osman ÜNLÜ’yü özverili çalışmalarıve şirketimizi en iyi şekilde temsil etme-lerinden dolayı kutluyor, başarılarınındevamını diliyoruz n

21 Nisan 2019 Pazar günüEymir’de Ankara YarıMaratonu düzenlendi.

Roketsan atletizm takımımız için gele-nekselleşen, 10K ve 21K mesafelerinde-düzenlenen yarışta Ergün KIZILASLANyaş kategorisinde birincilik kürsüsündeyerini aldı. Kendisini ve diğer takım üye-lerimiz Mustafa SÜTÇÜOĞLU, Mehmet

Gordion Maratonunda takımımız genelsıralamada 5’inci olurken ErgünKIZILASLAN 21K mesafesinde yaş katego-risinde 3’üncü oldu. Takımımız üyeleriMustafa BİLGİN, Şerdan YILDIZ, MuratŞAHİN, Sadettin DOĞAN, ZaferDEMİRSAL, Damla LEBLEBİCİOĞLU,Güneş AYDIN, Elif SERT, MehmetYILMAZER, Emre ŞAHİN, ÖzgeKUTLUBAY, Zafer ŞAHİN, Ali İhsan ÖZEK,Zafer TEMİZ ve Recep AKBAŞ’ı tebrik edi-yor, başarılarının devamını diliyoruz n

YILMAZER, Hüseyin Avni GÜNER, ZaferDEMİRSAL, Sadettin DOĞAN, DamlaLEBLEBİCİOĞLU, Elif SERT ve ZaferTEMİZ’i tebrik ediyoruz.

Topluluğumuzun düzenli olarak katıl-dığı bir diğer yarış olan, 35 şehirden ve6 ülkeden sporcunun katılım sağladığıGordion Antik Kenti’nde koşulanUluslararası Polatlı Gordion Maratonu,10K ve 21K kategorilerinde düzenlendi.

Geleneksel Atletizm Topluluğu Maratonları

Roketsan Okçuluk TakımıYarışmalara Tam Hız Devam Ediyor

31 Ocak 2019Savunma ve Havacılık Sanayi İhracatçılar Birliği YönetimKurulu Başkanı Lütfü Aral ALİŞ ve Yönetim Kurulu üyeleriRoketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

31 Ocak 2019İTÜ Savunma Teknolojileri Kulübü Roketsan tesislerini ziyaretetmiştir.

15 Mart 2019Karadeniz Teknik Üniversitesi Mühendislik Fakültesiöğrencileri Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

5 Mart 2019Hollanda Savunma Bakanlığı Proje Müdürü MartijnDELFGOU ve beraberindeki heyet Roketsan tesisleriniziyaret etmiştir.

25 Aralık 2018Türk Silahlı Kuvvetleri Astsubay Üst Karargâh HizmetleriEğitim Merkezi Komutanlığı kursiyerleri Roketsan tesisleriniziyaret etmiştir.

31 Ocak 2019Hava Kuvvetleri Komutanlığı Hava Savunma ve KomutaKontrol Daire Başkanı Tuğgeneral Yusuf ERGE Roketsantesislerini ziyaret etmiştir.

64 MisafirlerimizSayı 15

MisafirlerimizTemmuz 2019

19 Mart 2019Etiyopya Silahlı Kuvvetleri heyeti Roketsan tesislerini ziyaretetmiştir.

8 Nisan 2019Kenya Ulusal Savunma Koleji öğretim görevlileri vekursiyerleri Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

11 Nisan 2019Bangladeş heyeti Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

13 Nisan 2019Yalvaç Fen Lisesi öğrencileri Roketsan tesislerini ziyaretetmiştir.

17 Nisan 2019Jandarma Kriminal Dairesi Patlayıcı Madde İmha Uzmanlığıkursiyerleri Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

19 Nisan 2019Milli Savunma Üniversitesi Bando Astsubay MeslekYüksekokulu öğrencileri Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

65

22 Mayıs 2019Türk Silahlı Kuvvetleri Astsubay Üst Karargâh HizmetleriEğitim Merkezi Komutanlığı kursiyerleri Roketsan tesisleriniziyaret etmiştir.

24 Mayıs 2019Uludağ Üniversitesi Savunma Sanayii AR-GE PersoneliYetiştirme Programı öğrencileri Roketsan tesislerini ziyaretetmiştir.

6 Haziran 2019Ruanda Genelkurmay Başkanı Orgeneral PatrickNYAMVUMBA ve heyeti Roketsan tesislerini ziyaret etmiştir.

14 Mayıs 2019Savunma Sanayii Başkanlığı'nda yeni işe başlayan çalışanlarOryantasyon Programı kapsamında Roketsan tesisleriniziyaret etmiştir.

21 Mayıs 2019Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail DEMİR Roketsantesislerini ziyaret etmiştir.

Misafirlerimiz66 Sayı 15

Basında RoketsanTemmuz 2019 67

AzeriDefence

AfricanSecurity

AL-Defaiya

68 Basında RoketsanSayı 15

CNN Türk

C4 Defence


NTV

Daily Sabah

DefenceTurkey

ArmyRecognition

Basında Roketsan70 Sayı 15

MönchPublishing

Jane’s 360

Hürriyet


MSI

Sabah

Milliyet

72 Bölüm BaşlığıSayı 15

temmuz 2019 / issn 1302-1435 · 2019. 7. 31. · temmuz 2019 3 İçindekiler başkan’ın mesajı...

Documents